www.gaelsceal.ie Fearg na Mac Léinn OLLTOGHCHÁN Na céadta ag agóid i 2011 gcoinne pholasaí Anailís ar na Gaeilge Fhine Gael Dáilcheantair L. 5 L. 20

€1.65 (£1.50) Ag Cothú Phobal na Gaeilge 18.02.2011 Uimh. 7 •

IDIRNÁISIÚNTA Oíche Stairiúil don Ghaeilge Tragóid • Éiríonn go hiontach le díospóireacht na gceannairí trí bháid sa Ghaeilge, an-bhua don teanga • Os cionn 500,000 ag féachaint ar an díospóireacht Vítneam • Ní raibh bua soiléir ag iarrthóir ar bith ach láithreoir Meadhbh Ní Eadhra TG4, Eimear Ní Chonaola, thar CHUAIGH bád turais go tóin barr phoill i mBá Halong i Vítneam • Seasann lena maidin inné, ag dháréag as pholasaí chun deireadh a chur naoi dtír éagsúla, sa timpiste leis an Ghaeilge mar bád turais is mó riamh sa tír ó chroí-ábhar Ard-Teiste. osclaíodh é do thurasóirí eachtrannacha cúig bliana fic- •Léargas ón taobh istigh le Páidí head ó shin. Ó Lionáird – L. 17 Shábháil an fhoireann tar- rthála cúig dhuine dhéag. •Agallamh le stiúrthóir an chláir, Turasóirí a bhí i naonúr acu Tomás Ó Síocháin, le Treasa seo agus bhí an seisear eile Bhreathnach, L. 30 mar chuid den chriú. Ba as an Astráil, an Fhrainc, an Iodáil, •Anailís ar na díospóireachtaí go an tSeapáin, an Eilvéis, an léir go dtí seo le Fionán Óg Ó tSualainn, an Bhreatain agus (Pic. le hEibhlín Ní Ír) Muircheartaigh, L. 24 na Stáit Aontaithe don fhiche turasóir a bhí ar bord ag an am. Táthar ag maíomh go raibh an aimsir go breá maid- in inné agus ní léir cén chúis a bhí leis an tragóid seo. Níor Aitheantas de dhíth anois! Athchóiriú ar Chlár ghlac sé ach nóiméad amháin ar an mbád imeacht faoin Forbartha Tuaithe MFG uisce. Bhí gach duine a Gaelscoil i do thuismitheoirí agus daoine sí féin agus an coiste bunaithe maraíodh sa timpiste seo sna a raibh spéis acu a gcuid páistí buartha go ndéarfadh an cábáin ar an mbád nuair a mBÁC Thuaidh a chur chuig Gaelscoil sa Roinn Oideachais leo nach á threorú ag POBAL tharla sé. cheantar. mbeadh Gaelscoil oiriúnach Tá áisíneacht nuachta ag fanacht “Bhí orainn cathaoireacha don cheantar dá bharr agus oifigiúl Vítneam i ndiaidh ain- breise a fháil mar go raibh an nach n-oirfeadh sé do mhuin- Treasa Bhreathnach Faoite, atá an t-athchóiriú á mneacha agus aoiseanna na ceithre bliana oiread sin daoine i láthair,” a tir an cheantair. Ach, ní hé sin dhéanamh. ndaoine a maraíodh a fhoilsiú deir Alison. “B’shin an oíche mar atá ar chor ar bith agus tá TÁ athruithe móra i ndán do Tugadh “cuireadh nó ordú, cheana féin. Tá formhór acu Meadhbh Ní Eadhra réamhchlárúcháin is mó a bhí staitisticí suimiúla ag an Mheitheal Forbartha na nílim cinnte cén ceann,” do idir 20 agus 25 bliain d’aois, ag Gaelscoileanna Teo riamh. nGaelscoil seo, a léiríonn go Gaeltachta Teoranta agus iad MFG a bheith i láthair ag cru- agus is mná iad seachtar acu. LE ceithre bliana anuas, tá Tá mé go mór den tuairim, bhfuil an-éileamh agus an-ghá ag déanamh athchóiriú ar inniú in Áth Luain le déanaí, Tá Bá Halong, atá suite coiste bunaithe i mBÁC mura bhfaigheann muid le Gaelscoil san áit. bhainistiú an Chláir Forbartha agus ann cuireadh in iúl dóibh 200km soir ó thuaidh de Thuaidh ag obair go dian chun aitheantas do Ghaelscoil, nach I gcás 30% de na páistí atá Tuaithe ó seo go 2013. Is de go mbeadh measúnacht á Hanoi, ar cheann de na tar- aitheantas a fháil do Ghaelscoil bhfuil mórán dóchais ann cláraithe don Ghaelscoil, tá ar bharr go mbeidh an déanamh ar na spriocanna atá raingtí turasóireachta is mó i sa cheantar, Gaelscoil an d’aon choiste bunaithe eile a laghad tuismitheoir amháin eagraíocht POBAL ag leagtha síos don Chlár For- Vítneam. Tagann os cionn Chuilinn. Is í Alison Carruth amach anseo. Tá gach critéar acu a rugadh i dtír eile seachas “stiúradh na hoibre níos déine bartha Tuaithe gach trí mhí, cúig mhilliún cuairteoir gach atá ina ar an comhlíonta againn. Tá cás an- in Éirinn. I mBaile an Tiri- ná mar a bhíodh, agus ag coin- “agus intuigthe dúinn go bliain chun é a fheiceáil. gcoiste seo i mBÁC 15. Ag oíche láidir againn.” alaigh, tá thart ar 50% den neáil súil níos géire chun mbeadh íocaíocht don chéad Tá na póilíní i ndiaidh fios- réamhchlárúcháin a Tá go leor ilchultúrthachta daonra Éireannach agus is tairbhe a chinntiú as a gcuid trí mhí eile ag brath air sin,” a rúchán coiriúil a thosú chun reáchtáladh siar in 2008, bhí agus líon ard d’inimircigh i inimircigh iad an leath eile. airgid,” a deir príomhfhei- deir Gearóid. teacht ar chúis na timpiste. céad cathaoir leagtha amach mBÁC 15. Deir Alison go raibh Ar lean ar leathanach 3 dhmeannach MFG Gearóid de Ar lean ar leathanach 2 2 GAELSCÉAL • Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 1 NUACHT NÁISIÚNTA Athchóiriú ar Chlár Forbartha Tuaithe MFG á threorú ag POBAL

Ar lean ó leathanach a haon 2011, agus do 2012 agus 2013 araon. “Tá súil go gcuirfear Dúradh leo chomh maith tús leis an bplean nua i lár an go bhfuil sé de thuairim ag tsamhraidh seo agus é á thre- POBAL go mbeadh FÁS in orú ag POBAL.” Is mar gheall ann déileáil leo siúd atá ar na ciorruithe a tháinig ar dífhostaithe go gearrthéar- bhuiséad an Chláir Forbartha mach agus go mbeadh MFG Tuaithe atá gá leis na ag déileáil le cásanna níos hathruithe seo, laghdú de Pic: Kevin O’ Brien déine. Beidh sé de dhualgas 10% in 2009, 10% in 2010 ar MFG amach anseo cruthú- agus 3.2% in 2011. Lao mhíol mór faighte marbh idir Thrá an Sáilín agus Trá Mór ar an gCéadaoin seo caite. Bhí rópa ceangailte timpeall ar a eireaball aige. nas a thaispeáint go bhfuil Tuigtear do Gaelscéal gur forbairt áirithe á déanamh tugadh treoir do roinnt leo siúd atá faoi mhíb- d’fhoireann MFG go raibh an huntáiste agus iad ag baint seans ann go raibh a bpoist i tairbhe as an gClár Forbartha mbaol tar éis an chruinnithe Tuaithe: forbairt eacna- sin in Áth Luain. Ní raibh aon Muintir na nOileán míshásta maíochta, féinmhuiníne, ráiteas ag Gearóid le shóisialta nó eile. déanamh ina leith seo, ach Deir Gearóid go bhfuil a lán dúirt sé nach raibh, “seans ar oibre ar bun ag MFG faoi bith” go mbeadh tuilleadh leis an deighilt sa dáta vótála láthair agus iad ag leagan daoine á fhostú chun déileáil amach plean d’athchóiriú na leis na hathruithe atá i ndán Treasa Bhreathnach Níl sí ann chomh fada sin agus amach ón bhfothoghchán sin díospóireachta ar siúl agus scéime don dara cuid de dóibh. thuig mé di nach raibh sí ag an lá roimh ré ach bhí na vótaí faoin am sin tá an vóta caite Deir sé chomh maith nach THOSAIGH Séamus Jeaimsí ó iarraidh an seans a thógáil.” Ní caite againne cheana féin, againne agus d’fhéadfadh raibh, “baint dá laghad ag an Fatharta an feachtas roimh an hé nach raibh na sonraí praiti- agus ba chur amú vóta a bhí scéal a bhriseadh ar an lá iniúchadh atá ar bun ag Nollaig go mbeadh an vóta ar ciúla oibrithe amach ag Séa- ann dúinn. Níl réasún ar bith roimh ré a dhéanfadh difear do POBAL ar MFG leis an an lá céanna ag muintir na n- mus. sa lá atá inniu ann nach do vóta. Cé go mbíonn na athchóiriú seo. Níl an oileán agus an chuid eile den Chuaigh sé chuig an gcomh- mbeadh an vóta ar an lá céan- meáin ag breathnú ar an oileán próiseas críochnaithe go fóill mhórthír. “Chuaigh mé i lacht farantóireachta ‘Island na, leis an helicopter againn mar thuar don mhéid daoine a Ciarán Dunbar agus níor dúradh linn cén dteagmháil leo ó thuaidh, ó Ferries’ agus fuair sé luachan anois. chaithfidh vóta san oll- Eagarthóir uair a bheadh deireadh leis. dheas agus thiar agus seach- ar “phraghas an-réasúnta agus Tuigim fada ó shin nuair a toghchán níl muidne ag iar- 00353-91-536201 Is de bharr nár tógadh cinntí tain ina dhiaidh sin chuaigh iad an-sásta an jab a bhí farraigí arda ann agus raidh a bheith mar chineál [email protected] stuama in áiteacha áirithe atá Frank Fahy ar an raidió faoi. dhéanamh chun dul chuig na seans ann nach sroichfeadh na ‘testing ground’.” na ciorruithe á ndéanamh Dúirt sé go raibh sé tar éis lab- trí oileán Árann ar oíche an 25 vótaí an t-ionad comhairimh Is é an chéad toghchán eile a Treasa Bhreathnach agus tá muid thíos leis anois. hairt leis an faoin Feabhra timpeall ar 11 san ach tá an helicopter iontach sa bheidh sa tír, tar éis an oll- Soláthróir Ábhair Bhí súil le sábháil airgid de cheist seo agus airí rialtas eile, oíche agus na boscaí bailéid a lá atá inniu ann.” toghcháin, ná toghchán chun 00353-91-536201 bharr an phróisis seachas Gormley, agus bhailiú. Chaill mé an cath an Deir Cathy Ní Ghoill, bainis- an t-uachtarán a cheapadh, [email protected] chomhtháite ach tuigeann d’fháiltigh mé féin roimh an babhta seo ach níl an cogadh teoir Chomharchumann Inis agus deir Séamus Jeaimsí Ó muid anois nach mar sin a ráiteas seo. Tharraing mé siar caillte,” a deir Séamus. Mór, “Tá mise go pearsanta Fatharta, “Caithfidh muintir Gráinne McElwain tharla. Tá daoine ag fulaingt mo chuid adharca. Coicís ina Is ar an gCéadaoin (23ú) a agus coiste an chomharchu- na n-oileán troid in éindí agus Soláthróir Ábhair agus tá níos mó gá ná riamh dhiaidh sin chas mé le Frank bheidh deis ag muintir na mainn ag tacú leis an bhfeach- caithfidh muid tosú anois 00353-91-536201 le MFG. Tá daoine ag teacht agus thuig mé nach raibh rudaí nOileán ó thuaidh a vóta a tas gur cheart go mbeadh an lá chun an vóta a fháil ar an lá [email protected] chugainn a tháinig faoi chomh socraithe agus a cheap chaitheamh, agus ar an Déar- céanna vótála ar na hoileán céanna. Tháinig dáta an oll- Meadhbh Ní Eadhra bhráid na Roinne nó an mé. Tharraing mé siar ó daoin (24ú) muintir na nOileán agus atá ar an mórthír. Tá toghcháin róthobann orainn Soláthróir Ábhair Údaráis cheana agus anois de bhfeachtas mar go raibh a san Iarthar a vóta a athrú mór tagtha ar an scéal ó an trip seo. 00353-91-536201 bharr na gciorruithe ina fhios agam go raibh cac déanta chaitheamh san olltoghchán thaobh cúrsaí taistil ar na Tá cothrom na féinne acu [email protected] mbuiséid siúd níl aon airgead ar na huibheacha,” a deir Séa- seo. Ní mó ná sásta atá siad hoileáin leis na blianta agus tá leis na blianta sna hoileáin ó acu le déileáil leo. Tá rudaí mus. faoin deighilt seo idir iad agus muidne ag cuardach na gcear- dheas agus tá sé in am go Patricia Ní Chonghaile níos measa sa tír ná mar a Tamall ina dhiaidh sin d’ea- an mhórthír. ta céanna dúinne ar an oileán mbeadh sé againne.” Agus an Comhordaitheoir Táirgíochta cheapann daoine,” a deir graigh muid cruinniú le Maria Deir Bridget Nic Ghairbhei- agus atá ag muintir na mbeidh Séamus Jeaimsí bain- 00353-91-536201 Gearóid. Síleann sé chomh Chambers Higgins, ceann th, bainisteoir Chomharchu- mórthíre, cothrom na féinne ó teach leis an bhfeachtas do [email protected] maith go bhfuil an baol ann comhairimh na Gaillimhe. Deir mann Oileán Thoraí, “An vóta thaobh seirbhíse, taistil agus thoghchán an uachtaráin? go mbeidh rudaí níos measa Séamus, “Is aici atá an cin- deireanach a bhí againn i nDún costaisí maireachtála. “Bhuel, táim ag dul amach sna fós tar éis olltoghchán na neadh faoi seo agus d’inis sí na nGall ná don fhothoghchán Is féidir le lá amháin a bhei- blianta agus má chloisim tíre. “Bí cinnte nach bhfuil na dom an dualgas a bhí uirthi, nuair a bhain th ina achar an-fhada sa pho- scéala ón bhfear thíos ní bhei-

Baineann Gaelscéal úsáid as Gaelspell agus Ceart, drochscéalta ar fad cloiste bhí a lán brú curtha uirthi ó amach a shuíochán. laitíocht agus is sa dara lá dh, ach muna gcuireann sé bogearraí a chabhraíonn le litriú agus gramadach na Gaeilge, www.cruinneog.com againn go fóill,” a deir sé. mhuintir Bhaile Átha Cliath. Tharraing Anne Sweeney deireanach a bhíonn an t-uafás scéala chugam beidh cinnte!” GAELSCÉAL NUACHT 3 Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 • Aitheantas fós de dhíth míshásta le

dífhostaithe, go mbeidh titim ó shin,” ar siad. ta srl. ollmhór ar líon na scoláirí a Beidh cruinniú poiblí Thug Brendan Griffin, iar- anois! dhéanfaidh an Ghaeilge san anocht in Óstán Benners, sa rthóir Fhine Gael i gCiarraí Ardteist agus dá bharr sin go Daingean i gContae Chiarraí Theas, ráiteas poiblí an mbeidh titim thubaisteach i ag 8in, chun an cheist faoi tseachtain seo ina ndúirt sé Meadhbh Ní Eadhra líon na scoláirí a bheidh ag pholasaí Gaeilge Fhine Gael a nach dtacaíonn sé le polasaí a Gaelscoil i mBÁC Thuaidh ag freastal ar na Coláistí Gaeilge phlé. Tá cuireadh faighte ag pháirtí chun deireadh a chur sa samhradh. gach iarrthóir áitiúil san Oll- leis an nGaeilge mar ábhar fanacht ceithre bliana “Ciallóidh an méid sin ar toghchán freastal ar an gcru- riachtanach don Ardteist. TÁ sé ráite ag CONCOS, fad ísliú ollmhór stádais don inniú. Tá sé i gceist ag an Ar lean ó leathanach a haon Ghaelscoil sa cheantair. Tá muid Comhchoiste na gColáistí Ghaeilge féin mar theanga Tá an cruinniú seo gcomhairleoir stocaireacht a ag fanacht ar fhreagra faoi Samhraidh, go gcuireann phobail, rud a chuirfidh tuil- eagraithe ag cúpla eagraíocht dhéanamh laistigh dá pháirtí “Tá gach uile pháiste ag tosú láthair,” a deir Siobhán Seoighe polasaí Fhine Gael maidir leis leadh leis an meath a thioc- Ghaeilge, cosúil le Tui- féin ar an gceist seo. amach ag an leibhéal céanna sa ón bhForas. an nGaeilge “imní mhór” faidh ar líon na scoláirí a smitheoirí na Gaeltachta, Ar an ábhar céanna, tá Ghaelscoil. I gcás formhór de na Tá Coiste Bunaithe na scoile orthu go fóill. bheidh ag gabháil don Oidhreacht Chorca Dhuib- Cumann Cearta Sibhialta na páistí Éireannacha sa cheantar ag súil le scéal a fháil ón Roinn “Faoi láthair cuirtear an Ghaeilge. hne, , Gaeltachta i gCorca Dhuibhne seo, níl Gaeilge acu sula dtéann go luath i mí an Mhárta. “Mura Ghaeilge, an Béarla agus an Déanfaidh sé seo ceap Todhchaí na Gaeltachta, ag iarraidh ar dhaoine gan siad chuig an nGaelscoil ar aon n-éiríonn linn an t-aitheantas a Mhatamaitic ar fáil i ngach magaidh den Straitéis Fiche Comharchumann Forbartha vóta a chaitheamh d’Fhine nós. Tá gach riail, gach éileamh, fháil, níl a fhios agam cad a scoil dara leibhéal in Éirinn Bliain don Ghaeilge ar ghlac Chorca Dhuibhne, Cumann Gael san Olltoghchán seo mar gach ceist atá tugtha ag an dhéanfaidh muid, leis an mar chroí-ábhair san Fine Gael leis sa Dáil dhá mhí Cearta Sibhialta na Gaeltach- gheall ar an bpolasaí Gaeilge. Roinn dúinn freagartha go ghlanfhírinne a rá,” a deir Ardteist. Creideann CONCOS sásúil againn agus comhlíonta cathaoirleach an choiste. “Níl gurb é an toradh a bheas ar mar is ceart,” a deir Alison Car- aon teacht ar an nGaelscolaíocht pholasaí Fhine Gael go gcuir- ruth. ar an dtaobh ó thuaidh den N3.” fear Béarla agus Matamaitic “Níl aon leithscéal acu anois Faoi cheann coicíse eile, ba ar fáil do gach scoláire mar gan aitheantas a thabhairt cheart go mbeadh nuacht éigin chroí-ábhair agus go gcuir- dúinn. Táimid ag fanacht le cei- ag an gcoiste bunaithe faoin fear an Ghaeilge ar fáil i thre bliana. Níl ach Gaelscoil scoil, agus cé go bhfuil siad ag measc na n-ábhar mionlaigh amháin i mBÁC 15, agus sin súil gur dea-nuacht a bheidh eile mar cheol, cuntasaíocht Scoil Oilibhéir. Gaelscoil amháin ann, níl aon chinnteacht ann srl. Dá réir sin, beidh do dhaonra de 100,000 duine? gur mar sin a bheidh sé. Beidh scoileanna ann faoi pholasaí Ní leor sin! Tá sé seafóideach.” ar an Roinn Oideachais cin- Fhine Gael nach mbeidh Tá go leor cainte cloiste neadh a dhéanamh scoil Bhéar- scoláirí in ann an Ghaeilge a againn faoi Ghaelscoil Ráth Tó i la nó Gaelscoil a lonnú sa chean- dhéanamh go hArdteist gContae na Mí, atá fós ag lorg tar, agus beidh lucht na iontu, fiú más mian leo í a aitheantais dá scoil. Tá an scoil Gaelscoile ag troid a gcás ar son dhéanamh – agus ceilfidh sé seo i mBÁC ar an bhfód níos oideachas trí mheán na Gaeilge sin roghanna gairmiúla faide ná Gaelscoil Ráth Tó fiú. a chur ar fáil do dhaonra áirithe ar na scoláirí sin, an “Thosaigh muid amach in ollmhór an cheantair. mhúinteoireacht, mar sham- 2008, bliain roimh Ghaelscoil Mura dtugtar aitheantas do pla,” a deir an eagraíocht. Ráth Tó,” a deir Alison. “Ach Ghaelscoil, ardófar an cheist: an Dar le CONCOS, toradh eile shocraigh muid gan rith gan bhfuil claonadh ag an Roinn a bheidh ar pholasaí Gaeilge aitheantas, mar a rinne siadsan. Oideachais gan glacadh le Fhine Gael ná go mbeidh an- Smaoinigh muid faoi ach sa Gaelscoileanna ? chuid múinteoirí Gaeilge deireadh bheartaigh muid gan é sin a dhéanamh, mar go mbeadh an iomarca strus ar dhaoine agus an iomarca brú.” Tá ceithre áit sa tír i ndiaidh a bheith ainmnithe mar cheantair Dhá dhuillín pá á ina bhfuil gá le bunscoil nua. Is iad sin Baile Bhlainséir Thiar, fháil ag daoine Leamhcán, Cill Dhéagláin agus Mullach Eadrad. Is ceantar fáis agus forbartha áirithe sa HSE atá i mBaile an Tirialaigh, i bparóiste Mhulach Eadrad. Meadhbh Ní Eadhra na conarthaí nua. Bhuail an Foras Pátrúnachta Ní bheidh aon bhall den (Pátrún na scoile) leis an Roinn TÁ Feidhmeannacht na fhoireann a fhostaítear leis an Oideachais ag tús mhí Eanáir Seirbhíse Sláinte (HSE) i ndi- HSE nó le heagraíochtaí a agus dúradh leo go mbeadh aidh rialacha nua a thabhairt mhaoiníonn an HSE, ní bhei- scoil á hoscailt sa cheantar, gan isteach chun cosc a chur ar dh cead acu a bheith ag obair amhras. Ach an Gaelscoil a bhei- fhoireann an HSE a bheith ag le haghaidh gníomhaireach- dh ann? Sin an cheist. Ar an 7 obair d’eagraíochtaí eile. taí agus an HSE ag an am Feabhra, bhí cruinniú eile ann Táthar i ndiaidh idirb- céanna, as seo amach. mar gur theastaigh ón gCoiste heartaíocht a dhéanamh ar Chomh maith leis sin, cuir- Bunaithe go bpléifear a n-iar- chonarthaí nua le líon teo- fear cosc ar oibrithe a thó- ratas leis an Roinn. ranta eagraíochtaí atá ag gann iomarcaíocht dheonach Deir an Foras Pátrúnachta go earcú altraí, dochtúirí agus ón earnáil sláinte dul ag obair bhfuil siad sásta leis an gcruin- cúntóirí sláinte. Deir Seán le gníomhaireachtaí i mbear- niú a bhí ann leis an Roinn McGrath, Stiúrthóir ta maoinithe ag an HSE. Oideachais agus Eolaíochta ar Acmhainní Daonra an HSE, Creideann an tUasal an lá sin. go bhfuil siad ag súil le idir McGrath go raibh cuid de na “Pléadh iarratas Ghaelscoil an €30 agus €40 milliún sa bhli- hoibrithe ag fáil dhá dhuillín Chuilinn ag an gcruinniú sin ain a shábháil mar gheall ar pá faoin seanchóras. agus an t-éileamh atá ann do 4 NUACHT GAELSCÉAL • Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011

Suíomh Inspioráid á spreagadh ilteangach seolta ag ag comhdháil Imbolc SDLP Anton Mac Cába

Seán Ó Loingsigh ngairmeacha beatha. go bhfuil sí mar bhall de - Tá suíomh idirlín iltean- Bhí Príomhfheidhmean- Danú - do theicneolaíocht gach ag SDLP Uachtar an INSPIORÁID na Bliana a bhí nach na hÁisíneachta nua-aimseartha cur isteach an Bhanna (ceantar Phort an mar théama ag comhdháil Soláthair Iarnród (RPA) Frank iomad ar a gcuid taifeadta Dúnáin agus na Lorgan). Imbolc i mBaile Bhúirne an Allen ó Chorcaigh ar dhuine ceoil. Baineadh ana-thait- Chomh maith le Béarla tá deireadh seachtaine seo caite, des na haoichainteoirí, agus neamh chomh maith as an ábhar ann i nGaeilge, é seo an dara ceann as a chéile roinn an saineolaí ailtireachta gcur i láthair ceolmhar agus as Polainnis, Liotuáinis, Por- eagraithe ag Tomás agus Ber- Sadhb Ní Hógáin ó Bhaile Átha na scéalta taibhsiúla a bhí ag taingéilis, agus Tagalog (an nice Uí hAodha, fear Chiarraí Cliath a cuid eolais maidir le an gceoltóir agus an t-amhrá- teanga choitianta atá ag agus bean Chill Mhantáin a hailtireacht inbhuanaithe. naí Dónal Lunny. pobal na nOileán Fil- bhog ó Bhaile Átha Cliath go I gceann eile des na cain- Bhí sé ar nós seomra ranga ipíneach). Ba dhaoine sna Mhúscraí le déanaí. teanna, chuir Tríona Nic Giol- nuair a chuaigh an léachtóir pobail dhifriúla Cuireadh tús maith leis an la Choille ó Ghrúpa Tacaíochta Matamaitice Ciarán Mac an inimirceacha a rinne na dtionól ar oíche Lá ’le Ghob- Teifeach na Gaillimhe, síos ar Bhaird ó Ollscoil Mhá Nuad i haistriúcháin. natan le ceolchoirm spleo- an easpa rannpháirtíocht mbun a chuid cainte i Dúirt an Comhairleoir drach san Ionad Cultúrtha leis phobail a bhíonn ann maidir le ndeireadh an lae, ach i ndáiríre Michael McGoldrick go na ceoltóirí cáiliúla Paddy daoine faoi mhí-bhuntáiste ba cheann des na cainteanna raibh sé tábhachtach go Glackin agus Dónal Lunny. ach go háirithe, sna cinntí a ba thaitneamhaí a bhí ann, mbeadh guth sa pho- San imeacht seo bhí an bhíonn á ndéanamh ag an rial- agus é ag cur síos ar an dteic- laitíocht ag na hÉirean- tseanfhéile Cheilteach, tas. neolaíocht nua-aimseartha atá naigh nua, agus go mbeadh Imbloc, ag teacht le chéile le lá Chuir an saineolaí teicneo- ar fáil do dhaltaí go mbíonn siad cláraithe mar féile an naoimh áitiúil, Gob- laíochta Micheál Ó Droigh- fadhbanna acu san ábhar. vótálaithe. “Bhí suíomh nait. neáin ón gcomhlacht Maithiú Cuireadh clabhsúr le idirlín de dhíth orainn do Bhí an amharclann san lucht na comhdhála san eolas himeachtaí na comhdhála le cheantar Uachtar an Bhan- Ionad Cultúrtha lán go doras, maidir leis na hapanna is seisiún ceoil i dtábhairne an na,” ar seisean. “Chuirea- cuairteoirí ó Bhaile Átha Cliath déanaí atá ar fáil dos na fóin Mhuilinn, mar ar sheinn Dónal mar ceist – cad é mar a ina measc, chun an bheirt sár- shoghluaiste, agus i gcur i Lunny agus Muireannn Nic dhéanfaimis níos cuimsithí cheoltóir a chloisint ag seinnt láthair eile dúirt an dearthóir Amhlaoibh i dteannta ceoltóirí é?” Tá pobal mór ríleanna agus port ó cló Naoise Ó Conchubhair go áitiúla. inimirceach sa cheantar. thoibreacha an cheoil i dTír mbíonn an cló a bhíonn le “Ta súil agam go mbeidh an Ina measc, tá suas le 400 ó Chonaill agus i Sliabh Luachra feiscint go minic sa chló Ceil- lá mar thobar daoibh ar feadh na hOileáin Fhilipíneacha. ar theorainn Chorcaí-Chiarraí. teach nó sa chló Gaelach sa lá na bliana,” a dúirt an t-eagraí Tá iarrthóir Polannach An lá dár gcionn san Ionad atá inniu ann go holc sa chuid Tomas Mac Aodha leo siúd a agus iarrthóir Por- reachtáladh comhdháil i rith is mó. bhí i láthair. Tá Tomás agus a taingéalach ag seasamh an lae mar ar labhair ochtar Frank Allen, príomhfheidhmeannach leis an Rail Procurement Maidir le cúrsaí ceoil, thug chéile Bernice i mbun don SDLP sna toghcháin aoichainteoir, an ceoltóir Agency, an comhlacht a bhfuil sé mar dhualgas air bonneagar buaiteoir ghradam Amhránaí ullmhúchán cheana féin d’Im- áitiúla sa cheantar i Mí na Lunny san áireamh, as Gaeilge iarnróid éadroim na hÉireann, an Metro san áireamh, a chur i na Bliana TG4 2011 Muireann bolc 2012, agus cuma air go Bealtaine. Tá an suíomh ar go hiomlán faoi réimse gcrích ag caint ag Imbolc i mBaile Bhúirne ag an deireadh Nic Amhlaoibh le fios nach mbeidh sé ag éirí níos mó sna fáil ag http://upperbanns- leathan ábhar a bhain lena seachtaine. ligeann sí féin agus an grúpa blianta amach romhainn. dlp.com/

www.votomatic.ie Creatlach nua fógartha chun Treasa Bhreathnach

TÁ suíomh idirlín nua seolta ar féidir leis teacht i gcabhair ort má tá tú ag streachailt le d’intinn a oibrithe sóisialta a insealbhú dhéanamh suas ar cé dóibh a dtabharfaidh tú do vóta, www.votomatic.ie. Meadhbh Ní Eadhra deir Brigid Featherstone, Ollamh le hObair limh. Tá sé mar sprioc ag an suíomh seo cuidiú le Shóisialta in Ollscoil na hÉireann, Gail- “Tá sé seo fíorthábhachtach mar go daoine a fháil amach céard iad na polasaithe atá AG Comhdháil Oideachais speisialta a limh. bhfuil easpa cúrsaí iarcháilíochta ar fáil i ag páirtithe agus, uaidh sin, cén páirtí ar cheart reáchtáladh in Ollscoil na hÉireann, Gail- Ní amháin sin, ach fógraíodh dioplóma bPoblacht na hÉireann,” a deir Brigid. dóibh a vóta a thabhairt dóibh. Is ar chóras ceis- limh an deireadh seachtaine seo caite, iarchéime nua i gcleachtais mhúinte, fei- Ba í an chomhdháil seo an chéad cheann teanna atá an suíomh bunaithe agus beidh ortsa tháinig os cionn céad duine a bhfuil baint theoireachta agus bhainistíochta, a bheidh riamh a thug gach duine a bhfuil baint acu freagraí a thabhairt ar na ceisteanna ar scála idir acu le hobair shóisialta in Éirinn le chéile á reáchtáil in Ollscoil na hÉireann, Gail- le hoideachas oibre sóisialta le chéile sna ‘aontaím’ agus ‘ní aontaím’. chun an earnáil a phlé i dteannta a chéile. 26 contae. Ócáid neamhghnách a bhí ann Nuair atá tú tagtha chun deireadh na gceistean- Bhí ionchur ann ó oibrí sóisialta nua- mar go raibh gach Ollamh le hObair na cuirtear do chuid freagraí i gcomparáid le pola- cháilithe, a labhair faoin aistriú ón gcúrsa “Tá sé seo go léir thar a bheith Shóisialta in Éirinn i láthair san ionad céan- saithe na bpáirtithe polaitiúla éagsúla agus déar- oibre sóisialta go dtí an chéad phost. dearfach, go háirithe mar go na, is iad sin Robbie Gilligan ó Choláiste na faidh votomatic.ie leat cé hiad na páirtithe is mó Chomh maith leis sin, labhair mac léinn, Tríonóide, Alastair Christie agus Fred Pow- atá ar aon tuairim leat. Is suíomh idirlín é seo atá múinteoir cleachtaidh agus teagascóir faoi raibh an oiread sin deacrachtaí ell ó Choláiste na hOllscoile Corcaigh, deartha ag Michal Boleslav Měchura agus rudaí éagsúla. ann le tacaíocht mhaith a chin- Suzanne Quinn agus Collette McAuley ón comhghleacaithe leis, agus is suíomh dáthean- Ag an gcomhdháil, fógraíodh creatlach ntiú dóibh siúd a thosaíonn post gColáiste Ollscoile BÁC agus Brigid Feath- gach atá i gceist. Tá an suíomh bunaithe ar anailís nua le hoibrithe sóisialta nua a insealbhú, erstone ó Ollscoil na hÉireann, Gaillimh. a rinneadar ar pholasaithe na gcúig pháirtí. Is chomh maith le creatlach le haghaidh nua,” Ba iad Chris Curtin, leasuachtarán OÉ Gail- suíomh iomlán saor in aisce, neamhchlaonta é. socrúchán oibre. limh, agus Mary Doyle ó Oifig an Aire Votomatic, nach bhfuil baint aige le haon “Tá sé seo go léir thar a bheith dearfach, Leanaí, a d’oscail an chomhdháil. Ócáid pháirtí polaitíochta faoi leith: www.votomatic.ie go háirithe mar go raibh an oiread sin bhliantúil a bheidh ann as seo amach agus deacrachtaí ann le tacaíocht mhaith a chin- tá na hOllúna go léir i ndiaidh a rá go n- ntiú dóibh siúd a thosaíonn post nua,” a eagróidh siad an chéad cheann eile. GAELSCÉAL NUACHT 5 Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 • Fearg na Mac Léinn Ná céadta ag agóid i gcoinne pholasaí Ghaeilge Fhine Gael

Ciarán Mac Fhearghusa I measc na n-ógánach bhí Rachel Ní ga ach mar atá ráite ag an gCoimis- Cheallaigh as bliain a cúig i nGael- inéir Teanga, Seán Ó Cuirreáin, gurb é THUG nach mór míle Gael óg aghaidh choláiste Reachrann i nDomhnach an buille is tubaistí a buaileadh ar an ar shráideanna Átha Cliath ar Lá Míde. "Ceapann Fine Gael gur féidir teanga. Tá sé an-suimiúil gurb iad na Fhéile Vailintín ag impí ar cheannaire leo an Ghaeilge a úsáid mar liathróid hargóintí ceannann céanna a bhí in Fhine Gael “gan a gcroíthe a pholaitiúil ach creidim go bhfuil an úsáid acu sna seachtóidí chun ísliú bhriseadh.” polasaí seo chun níos mó dochar ná stádais a thabhairt don Ghaeilge sa Ní i ngeall ar dhóighiúlacht agus maitheas a dhéanamh d'íomhá an státseirbhís agus atá in úsáid acu pearsantacht Enda Kenny ach de pháirtí ná mar a cheapann siad. Níl inniu leis an gcóras oideachais.” dheasca polasaí tromchúiseach an siad ag smaoineamh ar leas na teanga Bhí léamh sa bhreis ag iníon léinn pháirtí chun an Ghaeilge a bhaint mar ná leas na tíre." Choláiste na Tríonóide, Clár Nic Eoin, chroí-ábhar ardteistiméireachta. Is éard a dúirt Cormac Breathnach, ar cheist mhúineadh na Gaeilge agus Cuireadh ranganna agus léachtaí ar mac léinn leighis sa Choláiste an obair gur gá tabhairt faoi amach as ceal i roinnt Gaelscoileanna agus Ollscoile Baile Átha Cliath agus duine seo. “Taobh amuigh den Ghaeltacht coláistí tríú leibhéal le go mbeadh de bhunaitheoirí Chumann Lúthch- táimid ag brath go huile is go hiomlán daltaí agus mic léinn in ann freastal ar leas Gael 'Na Gaeil Óga', “buille ar an gcóras oideachais le cainteoirí an agóid. Ag leanúint le nós na n- tubaisteach agus marfach a bheadh Gaeilge a chur ar fáil. Tá an cur chuige agóidí ar son na Gaeilge le blianta ann don teanga. Deir Enda Kenny go seo rótheoranta. Ní féidir linn beaga anuas d'fhág an mórshiúl ó gcabhródh an polasaí leis an teanga neamhaird a dhéanamh a thuilleadh (PIC. LE FELIM BORLAND) Choláiste na Tríonóide agus bhog sé ach níl fianaise ar bith acu go ar úsáid shóisialta na Gaeilge. Caith- ar aghaidh go geataí Dháil Éireann áit Clúdaíodh béil na mac léinn le téip siad chomh mothúchánach céanna,” gcabhródh sé. Tá saineolaithe fidh muid na comhthéacsanna a a raibh 'Agóid Chiúin' ann. dhearg agus bhí croíthe briste ina arsa Cathal Mac Daibhéad. náisiúnta agus idirnáisiúnta tar éis chruthú, lámh ar lámh le múineadh Dar le hAodhán Ó Deá, Oifigeach na lámha acu rud a chuir go mór leis an Ghluais an slua ar aghaidh go cean- teacht amach i gcoinne an pholasaí na Gaeilge, le go mbeadh fogh- Gaeilge Aontas na Mac Léinn in atmaisféar agus leis an náras Fhine Gael áit ar bronnadh ach faraor tá Fine Gael ag déanamh laimeoirí agus cainteoirí cumasacha Éirinn (AMLÉ), “Tá AMLÉ tar éis a íomháineachas a bhí AMLÉ ag iar- 15,000 síniú ar ionadaí an pháirtí, ag neamhaird orthu agus a gcuid araon in ann an Ghaeilge a úsáid mar bheith ag seasamh go láidir leis an raidh a chruthú. Chuaigh an ciúnas i déanamh achainí orthu taighde." ghnáth-theanga labhartha taobh nGaeilge le blianta beaga anuas. Rin- bhfeidhm ar stócach beag amháin athmhachnamh a dhéanamh ar an Dar leis go bhfuil Fine Gael chomh amuigh de gheataí na scoile. Neartó- neamar an cinneadh, i gcomh- ach go háirithe. “In amanna is féidir bpolasaí. D’iompaigh an agóid chiúin sotalach sin ina thaobh toisc go bhfuil far an Ghaeilge le gach comhthéacs pháirtíocht leis na Cumainn níos mó a chur in iúl gan faic a rá. Bhí isteach ina hagóid ghlórmhar agus "seasamh idé-eolaíoch frith-Ghaeilge nua a chruthófar. Ghaelacha sna coláistí tríú leibhéal, sé thar a bheith glic mar mhodh bhí macalla paiseanta ‘Tír gan Tean- ag an bpáirtí. Tá sé le feiceáil trí stair Lig dúinn anois breathnú ar na triail a bhaint as cur chuige difriúil an agóidíochta agus chruthaigh an ciú- ga, Tír gan Anam’ agus ‘Enda Kenny, s’acu. Bhain siad an stádas a bhí aici comhthéacsanna sin a chruthú agus a turas seo. Tá siombalachas ag baint le nas tocht ionam agus mé ag End of Gaeilge’ le cloisteáil ar fud sa státseirbhís rud a chinntigh go chothú agus an teanga a thabhairt ar hAgóid Chiúin sa mhéid is go bhféad- smaoineamh ar chomh leochaileach shráideanna na hardchathrach raibh titim ollmhór in úsáid na aghaidh ag an gcéad ghlúin go fadh a dteanga náisiúnta a bheith is atá an Ghaeilge. Chonaic mé i súile amhail is go raibh deich míle duine i Gaeilge san earnáil. Maíodh ag an am nádúrtha tríd an teaghlach agus an tostaithe ag beartas Fhine Gael”. na ndaoine a bhí lámh liom go raibh láthair. go ndéanfadh sé maitheas don tean- pobal.” McGinley curtha faoi bhrú Ré nua ‘’ tosaithe Meadhbh NÍ Eadhra eagarthóir liteartha faoi Straitéis 20 Bliain, píosa ó Danny Brown seach, atá ag teacht i Bhrian Ó Cléirigh faoi fhoró- Tá eagrán mhí Feabhra de gcomharba ar Phól Ó Muirí. graí na hÉireann roimh agus i DHIÚLTAIGH Dinny McGin- ‘Comhar’ ar fáil anois agus tá Tá suíomh idirlín nua ag ndiaidh 1916, léirmheasanna ley, iomaitheoir Fhine Gael i ré nua tosaithe, mar gurb iad Comhar, leabhar agus go leor eile. dtoghcheantar Dhún na nGall na heagarthóirí nua atá i www.iriscomhar.com. istigh Tá agallamh leis an bhfile Thiar Theas, ceannaire an mbun an eagráin seo. Is iad san eagrán nua, tá réimse Micheál Ó Siadhail le léamh pháirtí a cháineadh maidir Ian Ó Caoimh agus Mac leathan ábhar, ina measc alt in iris na míosa seo freisin. lena pholasaí ar an Ghaeilge Aodha, eagarthóir agus ón Dr. John Walsh ar an mar chroí-ábhar san Ardteist. Ag cruinniú poiblí a reachtáil Guth na Gaeltachta agus Coiste na mBan Tí sa Chrannóg ar na Doirí Beaga i nGaoth Dobhair oíche Mháirt, bhí cuireadh ar na (PIC. LE HEOIN MCGARVEY) hiomaitheoirí uilig sa toghchán polasaí s’acu maidir Fine Gael óráid tacaíochta ó dul ar aghaidh leis an pholasaí leis an Ghaeilge sa chóras oiread is duine amháin faoi agus nár iarradh comhairle ar oideachais a chur i láthair. sheasamh a pháirtí ar an ábhar bith air faoi sular aontaíodh air Mar a tharla sé, ní raibh ach seo. Labhair cúpla duine ón ag cruinniú den pháirtí trí ceathrar acu ag an chruinniú, urlár faoi impleachtaí an pho- bliana ó shin. Dinny McGinley, Piaras Ó lasaí ar an gheilleagar áitiúil. Ceann de na gearáin a bhí ag Dochartaigh as Sinn Féin, Dúradh go dtagann níos mó cainteoirí ón urlár ná nach Brian Ó Domhnaill as Fianna ná 20,000 dálta meánscoile raibh Enda Kenny sásta éis- Fáil agus John Duffy as an chuig an cheantar gach bliain teacht ar bith a thabhairt Chomhaontas Glas. le freastal ar na coláistí dóibh, ainneoin go raibh Is ar éigean a díríodh ceist nó samhraidh agus go meastar litreacha curtha ag roinnt dhó ar na trí iomaitheoir eile, gur fiú thart ar €10 milliún sa mhaith grúpaí chuige. áfach, mar dhírigh an scaifte ar bhliain é sin do ghnóthaí Bhí na hiomaitheoirí eile McGinley agus ba airsean a áitiúla agus do na mná tí. uilig a bhí ag an chruinniú sa cuireadh na ceisteanna uilig. Nuair a cuireadh brú ar Chrannóg ag tabhairt Bhí tuairim is 150 duine ag McGinley ón scaifte dúirt sé tacaíochta don rún go gcoin- freastal ar an chruinniú agus ní gurb é a dhearcadh pearsanta neófaí an Ghaeilge mar chroí- bhfuair an Teachta Dála as drochrud a bhí sa chinneadh ábhar ag an Ardteist. 6 NUACHT IDIRNÁISIÚNTA GAELSCÉAL • Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 SORTU saolaithe: ETA IMEALLAITHE

Le Tomás Mac Síomóin, san Ibéir

á bogadh bunúsach faoin bpolaitíocht i dTír na mBascach. An Tchúis? Chuir an Chlé Abertzale (CA), glu- aiseacht na scarúnaithe Bas- cacha, páirtí nua, SORTU, ar an bhfód i mBilbao ar an 7ú lá den mhí seo. An chiall atá le “Sortu” sa Bhascais ná “breith” nó “saolú”. Saolú straitéise nua le aidhmeanna CA a bhaint amach atá i gceist. Tá aitheantas mar pháirtí dleathach á lorg ag SORTU le bheith in ann a chuid iarrthóirí a chur faoi bhráid an phobail i dtoghcháin. An pointe tagartha a bhí ag dréachtóirí na straitéise nua seo ná treoirlínte, an Zutik Euskal Herria, ar ghlac 80% de bhallraíocht CA leo i mí Feabhra 2010. Maíodh sa cháipéis úd go “go gcloífear go scrupallach feasta le modhanna síochánta daonlathacha”. Sin is cúis leis an diúltú láidir don fhoréigean is dual d'urlabhraithe de chuid an CA le deireanas. Tá an CA meáite i gcónaí ar Thír na mBascach a scarúint ón Spáinn BILBAO, 08/02/2011, lucht Sortu ag seoladh a bpáirtí úr. is ón bhFrainc le stát sóisialach neamhspleách a bhunú ina mbeidh féin má bhriseann sé an sos na mBascach i rith na seachtaine Bascacha, ach oiread le páirtithe teanga agus cultúr na mBascach in comhraic atá i bhfeidhm aige faoi “I ndiaidh an tsaoil, is seo atá dírithe ar an aitheantas úd a náisiúnaíocha na Catalóine is na uachtar. Go dtí seo, bhíodh dhá eite láthair. Ní bheidh cead ag ball fháil. Dé Máirt seo caite chuir grúpa Gailíse, le seasamh diúltach seo aige: eite armtha, ETA, atá ag iar- d'ÉTA a bheith ina bhall de SORTU, comhtharlú é go bhfuil na idirnáisiúnta tús le feachtas le go Rialtas na Spáinne. D’fhógair siad raidh an aidhm úd a bhaint amach fiú amháin. Níor bhac SORTU lena toghcháin seo ar na bacáin mbeidh an t-aitheantas úd ag siúd go gcuirfidís fáilte roimh an le neart arm agus eite pholaitiúil chuid statúidí a chur faoi bhráid agus muid go díreach SORTU. Inniu féin (Dé hAoine), tá gconlán nua seo, dá n-éireodh leis Batasuna, a rinne iarracht an córas ETA sular fógraíodh go poiblí iad. léirsiú mór ar siúl in Bilbao faoin an gunna a bhaint as polaitíocht na polaitiúil a thapú chun na críche Tuige ar fhan ceannairí an CA bli- tagtha ar an bhfód.” Ach, téama “Síochán agus Dlíthiúlacht”, críche. céanna. ain sular fhógair siad SORTU? Dar SORTU a bheith cláraithe ina bhfuil pearsana aitheanta i dTír Cá bhfágann saolú SORTU ETA? I ngeall ar dhlúthbhaint Batasuna leo féin, theastaigh uathu fanacht mar pháirtí dleathach, na mBascach a thacaíonn le dlis- Mhaígh an ceannaire Abertzale, le ETA, áfach, rialaigh Cúirt go mbeadh deireadh le foréigean teanú SORTU páirteach. Rufi Etxeberria, in agallamh a Uachtarach na Spáinne in 2004 gur ETA. Chruthódh a leithéid de luath nó mall, an príomh- Agus aitheantas mar pháirtí d'fhoilsigh an nuachtán Spáin- eagraíocht mhídhleathach a bhí chasadh sa scéal atmaisféar chloch atá ar phaidrín an dleathach á lorg aige, chuir SORTU neach, El País, go bhfuil ETA “taobh ann nach raibh cead aige iarrthóirí polaitiúil ina mbeadh a dteach- a chuid statúidí faoi bhráid Roinn amuigh go hiomlán” de na a chur chun cinn i dtoghcháin. taireacht nua níos sochreidte, dar CA ar na saolta seo. Gnóthaí Inmheánacha na Spáinne hathruithe polaitiúla seo. Agus D'fhág an cosc seo suas is anuas le leo. Agus thabharfadh an mhoill an tseachtain seo caite. Chuir Aire nach bhfuil i ndán don eagraíocht 20% den daonra Bascach gan ion- deis d’ETA agus do na cimí Bas- na Roinne céanna, Alberto Rubal- úd, ach a bheith páirteach “i adaíocht dhaonlathach. Chuir sin cacha i bpríosúin na Spáinne an caba, na cáipéisí seo, maille le réiteach fhadhb na gcimí (i frustrachas ar bhaill de chuid Bata- straitéis nua a mheá. Tacaíonn tuairiscí ar chuir na fórsaí slándála bpríosún na Spáinne) agus a gcuid suna a chonaic—i bhfianaise theip formhór mór na gcimí seo le ar fáil dó, ar aghaidh chuig an struchtúr míleata a bhaint óna mhíleata ETA—nach raibh an dara SORTU anois. Bhain an CA feidhm gCúirt Uachtarach. D'fhógair an chéile, i gcomhar leis an Rialtas”. suí sa bhuaile ann ach béim a lea- as an mbliain seo lena ndiongbháil- chúirt seo sa bhliain 2004 go raibh Mura n-éireoidh le statúidí gan feasta ar an mbosca ballóide. teacht i leith modhanna síochánta a Batasuna—an eagraíocht a d'eascair SORTU eagraíocht aitheantas Agus iad ag iarraidh sin a chur in iúl do phobal a bhí SORTU as—mídhleathach. Is í an t- dlíthiúil a fháil don chonlán ó dhéanamh, áfach, bhí an amhrasach faoina straitéis nua. údarás cuí í le breithiúnas i leith Chúirt Uachtarach na Spáinne? “Ní seancheangal le ETA ina chat D'fhan an CA le sos láidir comhraic dlisteanacht SORTU, nó a mhalairt, bheidh aon dul siar anois. Tá muide crochta sa bhealach rompu i gcó- ETA sular fhógair siad SORTU. a thabhairt, dar leis an Aire. Bíonn ann le fanacht, fiú mura bhfaighidh naí. Rinne ETA gníomh gairiúil ar an 10 22 lá ag an gCúirt Uachtarach le bre- muid an t-aitheantas cuí in am do Ach, le bunú SORTU dealraíonn Eanáir i mbliana nuair a d'fhógair ithiúnas a thabhairt ina leithéid de na toghcháin áitiúla ar an 22 Beal- sé go bhfuil an nasc idir an dá eite siad “sos comhraic a bheadh buan chás. taine” maíonn foinsí SORTU. “I ndi- úd briste. Sin cor sa scéal a fhágann agus sofhíoraithe.” Dá mbeadh sé faoi Aire Rubalca- aidh an tsaoil, is comhtharlú é go ETA le ding nach beag sáite idir é Agus é aitheanta mar pháirtí ba féin, ní éireodh le hiarratas bhfuil na toghcháin seo ar na agus a lucht mór tacaíochta traidis- dleathach polaitiúil, bheadh ar chu- SORTU. Batasuna faoi ainm atá bacáin agus muid go díreach tagtha iúnta. Óir, ní hamháin go bhfuil mas SORTU iarrthóirí a ainmniú do ann, dar leis. Nochtaigh an Príomh- ar an bhfód.” Pé ar bith faoi ETA, gleic armtha ETA séanta go tréa- na toghcháin áitiúla a bheas ar siúl Aire Zapotero an t-amhras céanna. SORTU a bheith cláraithe mar manta ag SORTU ach tugann an ar an 22 Bealtaine i mbliana agus i Ach, an Partido Popular (PP) agus pháirtí dleathach, luath nó mall, an conlán nua seo foláireamh go dtab- dtoghcháin náisiúnta na Spáinne in an Páirtí Sóisialach (PSOE) as an t-aon chloch atá ar phaidrín an CA harfaidh sé droim láimhe do ETA 2012. Tá léirsithe móra ar siúl i dTír áireamh, níor aontaigh páirtithe ar na saolta seo. GAELSCÉAL NUACHT IDIRNÁISIÚNTA 7 Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 • An Téalainn agus an Chambóid - An Cogadh ar an Teorainn Tuairisc speisialta ó Tom Hodgins sa Téalainn ar chath fuilteach idir an dá thír sin agus an Chambóid mar gheall ar spleotán beag talaimh ceithre chiliméadar chearnógacha nach fiú trí leathphingin é a bhris amach coicís ó shin, an 4 Feabhra.

AN CÚLRA: Tá an teampall ag mó den chumhacht – agus an chuid is tachta ar bheirt acu. “Mairtéirigh ar Preah Vihear suite go díreach ar an mó den saibhreas. Is iad atá i gcean- son na cúise” – agus leithscéal eile ag teorainn idir an Téalainn agus an nas ar na structúir is mó sa tír – an an PAD a gcuid aghaidheanna a bhei- Chambóid. Ait “bheannaithe” atá córas polaitíochta, an córas dlí, an t- th ar na nuachtáin achan lá sa tseach- ann, níos mó ná naoi gcéad bliain arm, an córas oideachais, na meáin, tain. Chuir seo brú millteanach ar d’aois. agus an córas eacnamaíochta. theocht náisiúnach na tíre. Anuas air Is fada an teampall seo ina chnámh Tá an dearcadh acu nach bhfuil an seo chuir saighdiúirí na Cambóide spairne idir an dá náisiún úd – agus sa chosmhuintir ó na ceantair tuaithe – dhá fhógra cloch ar an suíomh ag bhliain 1962 rinne “Cúirt an na “léinteacha dearga”– sofaisticiúil fógairt gur “seo talamh de chuid na Domhain” cinneadh a thug le fios gur go leor ná intleachtúil go leor chun Cambóide” – agus brat na Cambóide leis an Chambóid an teampall. lámh a bheith acu i reáchtáil na tíre. ar foluain os cionn an tsuímh. Bhí Ach dúradh chomh maith go mba Fhad is go raibh taibhse “Thaksin” daoine ar bís agus ba léir go raibh rud leis an Téalainn an bealach isteach mar bhagairt ar intinn na ndaoine bhí inteacht le tarlú ach an lasóg a chur sa fhad leis! D’fhág an éiginnteacht raison d’etre acu seo mar ghrúpa bharrach. domblasta i mbéal daoine – go polaitíochta – agus chaithfeadh siad a Tharla sin Dé hAoine an ceathrú lá háirithe ag náisiúnaithe sa Téalainn. chinntiú nach ligfí Thaksin agus na de mhí na bhfaoilleach 2011 nuair a Rinneadh amach ansin go mbeadh “léinteacha dearga” ar ais i bhí cath fíochmhar ann a bhain stan- cineál socrú neamhoifigiúil ann faoi gcumhacht. Ach de réir a chéile gadh as achan duine, nó ní raibh aon na ceithre chiliméadar chearnógacha chuaigh seo chun leadráin agus tho- duine ag dréim le go mbeadh sé úd. saigh an rialtas agus an stát i chomh fíochmhar fuilteach sin. Le blianta beaga anuas bhí saol gcoitinne ag feidhmiú gan a bheith ag Bhí ar 20,000 duine teitheadh as a measartha síochánta ann – agus ag na síorthrácht ar an bhagairt a bhí ann gcuid tithe agus imeacht i mbéal a saighdiúirí atá ar dualgas ar dhá ón rógaire saibhir úd – a bhí – agus atá gcinn. Chuir an t-arm campaí seal- thaobh na teorann. Níl ach mí ó shin go fóill – ar a sheachnamh ón dlí. adacha ar fáil dóibh. Labhair mé féin ó bhí saighdiúirí ón dá thaobh ina suí Chaithfí raison d’etre eile a chruthú! le gnáthdhaoine a raibh orthu bogadh le chéile i mo chuideachta ag glacadh Dhírigh siad ar cheist seo an team- go dtí na campaí ach bhí cuid acu a bia, ag ól uisce agus ag tabhairt toitíní paill. dhiúltaigh bogadh – go gcaithfeadh dá chéile. As siocair go bhfuil an tean- Chothaigh siad feachtas éifeach- siad fanacht agus an spleotán beag de ga áitiúil agam ní raibh moill ar bith tach poiblíochta fá dtaobh de, agus thalamh agus an bothán beag de orthu fáilte a chur romham agus a ghríosaigh siad an chuid is fanaicí den theach a chosaint in éadan ceithearn gcomhrá a dhéanamh . Ní dóiche gur náisiúnachas – agus ansin chuaigh coille – a ghoidfeadh agus a loiscfeadh sásta a bheadh roinnt de na húdaráis seachtar acu trasna na teorann d’aon rompu agus ina ndiaidh. Bhí na ó cheachtar den dá thaobh dá bhfeid- ghnó – ag iarraidh – má b’fhíor dóibh créatúir critheaglach, tuirseach, fuar, fidís a gcuid saighdiúirí ag caint is ag féin “iniúchadh “ a dhéanamh ar an agus ocrach agus na daoine a chuaigh plé lena chéile ar leibhéal iontach scéal agus ar an suíomh. Seo daoine isteach sna campaí, rinne saighdiúirí daonna ar fad. nach gcreideann gur féidir le dlí ar a seacht ndícheall aire na huibhe a Tá grúpa fanaiceach sa Téalainn i bith a dhath a dhéanamh leo – níl siad thabhairt dóibh. láthair na huaire – ar a dtugtar an cleachtaithe le daoine nach dtugann a Ag cruinniú speisialta Dé Luain, an PAD, nó “na léinteacha buí” mar a Thuas, saighdiúir Cambódach i mbun troda. Thíos, teampall Preah Vihear, ndóigh féin dóibh. Ach ní raibh an 14ú lá de mhí na bhfaoilleach, dúirt déarfá. Is iad a ghlac seilbh ar aerfort an píosa talún gan luach atá daoine sásta bás a fháil agus daoine eile a mharú “aura” seo ag feidhmiú ar an lá úd Comhairle Slándála na Náisiún Aon- na príomhcathrach – agus a chuir ar a son. agus ghabh saighdiúirí na Cambóide taithe nár mhaith leo a ladar a chur ceangal na gcúig gcaol ar an tír – sa iad as “teacht isteach sa tír gan isteach go díreach sna gnoithe seo bhliain 2008. Seo an “uasalaicme” chead”. Ligeadh cúigear acu saor ach uilig – go fóill – ach d’iarr siad ar an dá mar dhea, agus is acu atá an chuid is gearradh téarma an-fhada príosún- thaobh sos cogaidh “buan” a shocrú. CUNTAS AR AN TROID FÉIN:

Dé hAoine 4 Feabhra: iarraidh foscadh a fháil ón ionsaí. buama ag Phu Ma Khua agus ag dínn. Bhí cith buamaí ag titim mar a Sháraigh orm seo a chinntiú ach go Thosaigh an troid 3.15in – chualathas Scriosadh seacht bhfoirgneamh agus Chong Don Ao. Thosaigh an dá arm ar bheadh clocha sneachta ann. cinnte maraíodh i bhfad níos mó ná torann gunnaí móra agus lámhach na teach na scoile. Míorúilt a bhí ann nár a chéile arís – ach an iarraidh seo bhí Lean an troid ar feadh tamall an- mar a léirítear sna tuairiscí oifigiúla. bpiléar ar dhá thaobh na teorann ar maraíodh páistí scoile. cúrsaí troda i bhfad i bhfad níos fhada agus leanadh den ionsaí le bua- Oíche Dhomhnaigh mhair an an taobh thiar de Chnoc Phu Ma Khua Go luath an lá arna mhárach ag fíochmhaire. Scaoileadh an t-uafás maí ag síorthitim ar na sráidbhailte síorscaoileadh urchar an chuid is mó comhgarach do Theampall Preah 6.10 a chlog ar maidin thosaigh an piléar, caitheadh iliomad buamaí máguaird. den oíche. D’éirigh linn éalú go Vihear. Cuireadh stop le ranganna sa troid an athuair ag Cnoc Phu Ma agus teilgeadh cuid mhór mhór Sa Téalainn chuir na staitisticí formhothaitheach ón fhronta scoil in Ban Phum Srol agus b’éigean Khua. Maraíodh saighdiúir amháin roicéad. Tháinig critheagla ar na oifigiúla in iúl gur goineadh naoi tosaigh. don phríomhoide na páistí a ligint n’ de chuid na Téalainne agus gortaíodh gnáthdhaoine dhá thaobh na teo- saighdiúir déag go dona – agus le cois Dé Luain leanadh den troid i rith an bhaile. Ag 3.15in: Bhí cuid mhór seachtar eile. Stop an lámhach agus rann: bhí achan scread agus achan saighdiúir Téalannach a bheith lae cé gur socraíodh sos cogaidh. Go lámhaigh agus cuid mhór diúracán ag na diúracáin roimh a seacht a chlog ar bhúireadh acu agus bhainfeadh sé marbh deirtear linn gur maraíodh hoifigiúil bhí sos ann ach bhí achan titim ar an dá thaobh – agus an dá maidin. Rinne an Ginearál deor as cloich. Bhí muidinne fán am seachtar ar thaobh na Cambóide. Ar duine ar bís. Ní bheadh de dhíth ach thaobh ag rá gur an taobh eile a tho- Thawatchai (ón Téalainn) agus cean- seo an-chomhgarach do líne tosaigh ndóiche, bhí rudaí i bhfad i bhfad duine amháin agus tochas sa mhéir saigh an troid. Fán am gur tháinig a sé nairí ó arm na Cambóide socrú go na troda – ach bhí muid sáinnithe ar níos measa ná seo – agus níl an aige. Fiú agus an tuairisc seo á cur le a chlog tráthnóna bhí saoránach mbeadh sos cogaidh ann. Níor mhair feadh cúpla uair an chloig agus gan cogadh thart go fóill. Bhí tuairisc chéile, oíche Dé Máirt an 15 Feabhra, Téalannach amháin marbh ag sráidb- an sos i bhfad. muid ábalta bogadh leis an méid bua- amháin ann gur maraíodh níos mó ná bhí an dá thaobh i ndeabhaidh lainne haile Ban Phum Srol, áit a raibh sé ag Tráthnóna Dé Domhnaigh phléasc maí troma a bhí ag titim ar gach taobh trí scór saighdiúir Cambóideach. arís. 8 GAELSCÉAL • Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 2 NUACHT RÉIGIÚNACH Oíche Mhór CONNACHTA Neamhaird á déanamh ag an Stát Ceoil ar NUACHT mhaithe le orthu siúd le míchumas intinne Cúram Ailse Treasa Bhreathnach mbliana d’aois, ach ina dhiaidh sin in 2011 leithroinnte go fóill. bíonn teaghlaigh áirithe fágtha ag Dar leis, airíonn na teaghlaigh TÁ imní mhór léirithe ag an iar- troid ar son seirbhísí dá bpáistí. ligthe síos, agus deir sé go ndúirt an Iarthair rthóir neamhspleách Éamon Deir Éamon, “Inniu i nGaillimh tá máthair amháin leis go raibh sí fear- Walsh, faoin gcóir leighis atá á fáil trí theaghlach de dhaoine óga a gach agus tinn tuirseach agus tar éis Dara Ó Ráinne ag daoine óga agus a muintir atá ag bhfuil míchumas intinne orthu sa 18 mbliana ag troid i gcomhair fulaingt le míchumas, ó Fhei- riocht seo, agus an bhliain seo seirbhísí nach raibh anseo ach an CEANTAR NA nOILEÁN : Beidh dhmeannacht na Seirbhíse Sláinte chugainn beidh 11 theaghlach eile tréigean deireanach. Tá Éamon oíche mhór ceoil, spóirt agus spraoi (FSS). Tar éis dó cruinniú a bheith leo. Ní hé nach ionadh é don FSS go Walsh ag iarraidh ar an FSS plean ar mhaithe le Cúram Ailse an Iarthair aige le roinnt oifigigh shinsearacha sroicheann na páistí seo ocht seirbhíse a chur ar fáil láithreach do ar siúl i dteach tábhairne Phádraig Seoltar scéalta chuig: san FSS, dúirt an tUasal Walsh nach mbliana déag d’aois. Cén fáth nach gach duine de na daoine óga seo, Mháirtín Beag i Leitir Móir ar an [email protected] raibh ag teastáil ó roinnt teaghlach féidir leis an FSS pleananna a lea- agus fiú mura bhfuil siad ábalta Satharn an 26 Feabhra. Is ócáid í seo ach cinnteacht dá bpáistí tar éis gadh amach dá dtodhchaí?” vóta a chaitheamh san olltoghchán, chun airgead a bhailiú don dóibh fás aníos. Síleann Éamon Walsh chomh maith níl aon leithscéal ag an Stát eagraíocht Cúram Ailse an Iarthair. Bíonn seirbhís scoile ar fáil do go bhfuil sé dochreidte nach bhfuil neamhaird a dhéanamh ar a gcuid Ar an oíche beidh buachaillí pháistí a bhfuil míchumas intinne an leithdháileadh a rinneadh anu- cúraimí. áitiúla ag cur taispeántas ag ‘Ciaradh Gaillimhe a thugann cúnamh dóibh orthu go dtí go bhfuil siad 18 raidh le haghaidh forbairt seirbhísí a gcuid Cos’ ar siúl, agus chomh siúd atá ag fulaingt leis an ngalar maith leis sin beidh said ag bearradh ailse agus dá muintir. a gcuid gruaige don lucht féachana. Tá dea-obair á déanamh acu áitiúil Fóidín Meara agus cead taine úd d’fhreastalaithe na féile, tá go gcuirfí i bhfeidhm faoi 2015. San Beidh mná áitiúla an cheantair d’othair a bhíonn breoite le hailse isteach ná €5.Cuirfear tús leis an an lóistín traidisiúnta ar fad ar an athchóiriú seo beifear ag díriú níos gléasta agus feistithe ar nós na agus tá gach tacaíocht de dhíth ócáid ag 8.00in agus beidh fáilte oileán curtha san áireamh ag daoine mó ar tuiscint na ndaltaí de gcarachtar sa scannán ‘Sex and the orthu chun airgead agus áiseanna roimh chách. cheana féin. Mura bhfuil do lóistín choincheap matamaitice. Beidh siad City’, comórtas a bheas ann don breátha a chur ar fáil dóibh siúd a Ar an oíche chomh maith beidh socraithe agat féin ní fiú ticéad a ag díriú chomh maith ar forbairt a ghrúpa ban is fearr a bheas feistithe. bhíonn tinn. balla cuimhneacháin crochta i cheannach, ach don chéad uair dhéanamh ar scileanna réiteach fad- Beidh súil le togha na craice agus an Bliain i ndiaidh bliana bíonn roin- gcuimhne ar na daoine a fuair bás le riamh beidh lóistín éagsúil á chur ar hbanna na ndaltaí. Deir uachtarán spóirt don ócáid speisialta seo. nt mhaith ócáidí ar bun ar fud an hailse, agus is féidir le daoine muin- fáil duit ar Inis Mór más mian leat é. Ollscoil na hÉireann Gaillimh Dr Beidh crannchur agus roinnt chontae chun airgead a bhailiú don teartha nó gaolta pictiúr a thabhairt Beidh na campaí céanna a bhíonn á James Brown, “Tá oideachas sa mhaith duaiseanna á dtabhairt eagraíocht. leo agus an t-ainm a shíniú ar an ligeann amach ar cíos, ag a leithéid mhatamaitice lárnach d’fhorbairt amach ar an oíche chomh maith. Beidh ticéad le ceannach ar an mballa cuimhneacháin. Aon airgead d’féilí mar ‘Electric Picnic’ ar fáil, eacnamaíocht eolas na tíre. Tá na Is eagraíocht í Cúram Ailse an doras ar an oíche agus beidh ceol a bhailítear don ócáid beidh sé ag dul Yurts, Tipis, agus Campaí Bell. scileanna seo fíorthábhachtach agus Iarthair atá lonnaithe i gCathair na curtha ar fáil ag an mbanna ceoil i dtreo chiste Chúram Ailse an Téigh chuig an suíomh idirlín chun ba cheart go mbeadh siad lárnach Iarthair. tuilleadh eolais a fháil agus chun do dár gcóras oideachais ag gach leib- thicéad agus lóistín a chur in áirithe. héal. Beidh an ‘Togra Matamaitice’ www.tedfest.org mar leas d’eacnamaíocht na tíre sa deireadh thiar thall.” Tedfest Togra Treasa Bhreathnach Matamaitice MAYOTV.ie INIS MÓR : Más tinn atá sibh ag éis- teacht agus ag léamh faoin oll- Ollscoil na Treasa Bhreathnach Tairiscintí ar toghchán, tá rogha na héagsúlachta agaibh ar dheireadh seachtaine na SEOLFAR cainéal úrnua teilifíse de vótála. Is féidir libh cuairt a thab- hÉireann chuid Mhaigh Eo, MAYOTV.ie, i hairt ar Craggy Island don chúigiú gCaisleán an Bharraigh ar an Luan 21 thalamh féarach féile ‘Tedfest.’ Feabhra ag 8in san Amharclann Is ar an 24 Feabhra a chuirfear tús Treasa Bhreathnach Ríoga. Beidh an cainéal ag craoladh le féile na bliana seo ar Inis Mór agus beo ar an idirlíon ar feadh 24 uair an leanfaidh sé ar aghaidh go dtí an TÁ Ollscoil na hÉireann Gaillimh ag chloig in aghaidh an lae leis an eolas Tá Údarás na Gaeltachta ag lorg tairiscintí maidir le cearta féarach ar 3.5 Domhnach an 27 Feabhra. reáchtáil ceardlainne do ‘Togra is deireanaí nuachta agus spóirt á acra de thalamh i Ros an Mhíl, Co. na Gaillimhe ar feadh tréimhse nach I measc na n-imeachtaí a bheidh á Matamaitic’ mar chuid de chlár for- chur i láthair acu chomh maith le cláir faide ná aon mhí dhéag ón dáta tosaithe. reáchtáil mar chuid d’fhéile na bartha leanúnach proifisiúnta (CPD) bheatha, ghnó, shiamsaíochta, bliana seo beidh; ‘The Lovely Girls’, do mhúinteoirí. Beidh na ceardlann thurasóireachta agus seónna beo ó Is féidir eolas a fháil ach teagmháil a dhéanamh leis an Oifigeach ‘Ted’s Got Talent’, ‘The Virtual Con- ag díriú ar staitisticí, múinteoireacht stiúideo gach seachtain. Is é an t- Forbartha Maoine, Údarás na Gaeltachta, Na Forbacha, Co. na Gaillimhe fession Box’, ‘Matchmaking with agus clár foghlamtha sa ‘Togra Mata- iriseoir Piaras Ó Raghallaigh an fórsa 091 503100. Nellie’, agus ‘A Walking Tour to the maitice’ agus ‘GeoGebra’ bogearra tiomantais taobh thiar den Amish Community’. Tá costas de saor in aisce do mhúinteoireacht choincheap don chainéal teilifíse. Beidh coinníollacha áirithe ag baint leis an tairiscint seo. €150 ar thicéad don fhéile agus leis agus foghlaim matamaitice feabh- Deir Piaras, “Is é aidhm MAYOTV.ie seo faigheann tú cead isteach do na saithe. Beidh na himeachtaí ar súil ná pobail Mhaigh Eo ar fud an Ba chóir na tairiscintí a sheoladh chuig an seoladh thíos roimh 12.00 hionaid ‘Shebangos’ agus ‘Watty’s’, ar an 1, 8 agus 15 Márta sa domhain a thabhairt le chéile agus meán lae ar an Aoine, 25 Feabhra 2011 agus ‘Tairiscintí; Talamh áit a mbeidh na himeachtaí uile faoi fhoirgneamh oideachas san Ollscoil iarracht a dhéanamh borradh a thab- Féarach’ a bheith scríofa ar an gclúdach. dhíon ag tarlú. Ar ndóigh, faigheann óna 6 go dtí an 8.30in gach tráthnó- hairt do ghnólachtaí Mhaigh Eo i tú cupán tae ar phraghas do thicéid na. ngach áit. Táimid ag iarraidh Maigh chomh maith! Níl costas taistil, ná Tá an ‘Togra Matamaitic’ ag Eo a thaispeáint don domhan mar áit Oifigeach Soláthair lóistín, san áireamh le praghas do caitheamh súil ar na curaclaim álainn le maireachtáil, le gnó a Údarás na Gaeltachta, Na Forbacha, Co. na Gaillimhe thicéid, agus cé go gcoinnítear an athchóirithe do Theastas Sóisearach dhéanamh inti agus le cuairt a thab- lóistín uile ar an deireadh seach- agus Ardteistiméireacht a bhfuil súil hairt uirthi mar shuíomh laethanta GAELSCÉAL RÉIGIÚNACH 9 Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 •

saoire. Beidh muid ag crao- ladh gach ábhair ó pheil go Clós talmhaíocht, iascaireacht agus faisean ar MAYOTV.ie.” Is é an Súgartha chéad chlár a bheidh beo ar MAYOTV.ie mar a chlár seolta ná díospóireacht idir na hiar- Indreabhán rthóirí toghchánaíochta ó thoghcheantar Mhaigh Eo. Tá Treasa Bhreathnach cúigear fostaithe acu ar an togra seo agus súil acu scór a TÁ clós súgartha úr ann do bheith fostaithe acu faoi cheantar Indreabhán agus é dheireadh na bliana. oscailte don phobal faoi Deir Piaras, “Cheana féin tá láthair. Ní bheidh an seoladh roinnt mhaith de na oscailte oifigiúil á dhéanamh léiritheoirí, stiúrthóirí agus ar an gclós súgartha ag Peadar eagarthóirí sa tír fostaithe Mac an Iomaire go dtí tús mhí againn agus é i gceist againn an Mhárta. Ach, tá cead láithreoirí, taighdeoirí agus isteach ag cách faoi láthair go tuairisceoirí a chur leis an dtí an suíomh atá lonnaithe bhfoireann sna seachtainí díreach in aice le páirc Chu- beaga romhainn.” mann Micheál Breathnach.

Tá an grúpa damhsa Mystic Force, a tho- Vótáil Uimhir 1 Deir Morgan Ó Conchubhair, saigh mar chuid den chumann damhsa in bainisteoir Chomharchumann OÉ Gaillimh (Dansoc), cáilithe mar Shailearna a bhí i mbun an cheann de na 28 grúpa sa bhabhta togra, “Is ar théama an Chu- leathcheannais de sheó beo Sky One Got mainn Lúthchleas Gael agus to Dance. Beidh Mystic Force le feiceáil na farraige atá an clós súgartha ar an scáileán ar an Domhnach, an 20 bunaithe agus é mar áis ion- Feabhra, áit a mbeidh siad i mbun tach don phobal agus do iomaíocht ghéar chun a áit a fháil sa thurasóirí agus lucht coláistí chomórtas ceannais. Gheall Mystic Force samhraidh a thugann cuairt ar go dtabharfaidís £50,000 do thaighde an gceantar i rith na bliana.” ailse in Éirinn. Thóg an clós súgartha tim- peall bliana le tógáil ón gco- incheap ar aghaidh. Ba iad an Bhuaigh ceathrar mic léinn Iarchéime GAILLIMH THIAR comhlacht ‘Go Play’, lonnaithe Innealtóireacht Bithleighis de chuid OÉ i dTuaim, a bhuaigh an con- Gaillimh gradam taighde ag an gComhd- radh chun an clós súgartha a háil bhliantúil Bithinnealtóireachta na thógáil ar chostas a bhí gar do hÉireann i nGaillimh le déanaí. Bhuaigh €130,000. Chur Meitheal For- James Grogan as an Rinn Mhór, Co Gail- Guth neamhspleách d’ár bpobal bartha na Gaeltachta 75% den limh, an bonn cré-úmha den Rannóg mhaoiniú ar fáil don Bithinnealtóireachta don pháipéar is Chomharchumann chun an fearr sa chomhdháil, Caoimhe Sweeney Tá mé in mbun feachtais le fada an lá le clós súgartha a thógáil, (sa phictiúr), as Bearna, Gaillimh, mic haghaidh cearta níos fearr a fháil do dhaoine a fuaireadar €14,000 ó Chu- léinn iarchéime is fearr sa chéad bhliain mann Micheál Breathnach, agus tháinig Fiona Weafer, An Muileann bhfuil riachtanais speisialta acu. €10,000 ó Ghlór na nGael agus gCearr, an Iarmhí sa dara háit agus rinne an Comharchumann an tháinig William Ronan, Cluain Meala, Chaithfidh muid déanamh cinnte go mbeidh t-infheistiú ar an méid eile. “Is Tiobraid Árann, sa tríú háit don rannóg na daoine laga sa tír chomh maith leis na daoine úsáid iontach é ar airgead mhic léinn iarchéime sinsearach. Ghlór na nGael chun cúrsaí tinne, daoine aosta, na daoine atá goiliúnach óige a fhorbairt sa cheantar agus na daoine a bhfuil riachtanais ar leith acu agus ar leas an phobail, ” a deir Morgan Ó Conchubhair. Tá an cosanta againn. Ní mór duinn cosaint a clós súgartha feiliúnach do thabhairt do na daoine seo. leanaí suas go dtí go bhfuil siad ina ndéagóirí agus é I mo thuairim, ba cheart go mbeadh an Gaeilge cóirithe le ceamaraí slándála. Deir ‘Go Play’ go bhfuil áit riachtanach don Ardtheist. Má thugtar an rogha fheiliúnach ann do pháistí ó do dhaoine óga cuig bliana deag ní raibnoidh dhá bhliain d’aois go dtí sé bliana d’aois, le trealamh feil- siad an Gaeilge. Má tharlainn sé seo, beidh iúnach dóibh: lingeadán deireadh leis an nGaeilge. (springer), see saw, luascán (swings) chomh maith le teachín na gcairde agus túr. Tabhair an deis dom oibriú ar do shon, oibriú Chomh maith leis sin tá ar son an phobail go ginearálta agus oibriú luascán neide (nest swing) sa ar son na tíre… Ní chlisfidh mé ort. chlós súgartha inar féidir le roinnt páistí luascadh ag an am céanna. Tá rogha tre- alaimh cothromaíochta (Bal- ancing equipment) ann do EAMON WALSH pháistí ó shé bliana d’aois go dtí 12 bliain d’aois agus neart Iarthoir Neamhspleach d'ar bpobal spáis do thuismitheoirí a scíth www.eamonwalsh.ie a ligean a fhad agus atá ná páistí ag spraoi. GAELSCÉAL 10 • RÉIGIÚNACH Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011

LAIGHIN NUACHT Feachtas neamhghnách ar siúl ag an Neamhspleách óg Dylan Haskins

Meadhbh Ní Eadhra ballaí na gcomhlachtaí a thugann cead dúinn é sin a dhéanamh. “ AG 23 bliain d’aois, tá Dylan Haskins ag seasamh Is as Reilig Ghráinseach an Déin (Dean’s mar Neamhspleách in Olltoghchán 2011, do Grange) do Dylan ach tá sé ag obair i ndáilchean- dháilcheantar Átha Cliath Thoir Theas. Is mac tar Átha Cliath le hocht mbliana anuas, san léinn ollscoile é i gColáiste na Tríonóide agus tá Ionad Ealaíona i mBarra an Teampaill. Chuir sé sa tríú bliain ag déanamh staidéir ar an stair Dylan agus a fhoireann físeán le chéile dá agus ar an léann clasaiceach. An mana atá aige fheachtas, agus sa chéad seachtain, bhreath- Seoltar scéalta chuig: don olltoghchán seo ná “It Starts Here”. naigh os cionn 20,000 duine air. Sa phobalbhrei- [email protected] Le cúlra láidir san ealaín agus i dtograí agus th ar boards.ie, tá sé ag buachan. gníomhaíocht sóisialta agus pobail, cad as ar An dúshlán agus an fhadhb is mó atá aige san tháinig an spéis seo sa pholaitíocht agus cén fáth fheachtas seo ná easpa airgeadais agus buiséad a ndearna fear óg mar seo cinneadh seasamh íseal. Is neamhspleách é agus mar sin tá géarghá san olltoghchán? le tacaíocht. “Bhí mo chuid tograí agus obair go léir i gcó- “Rinne mé an cinneadh seasamh san oll- Cruinniú naí polaitiúil ar bhealach,” a mhíníonn an tUasal toghchán ar Lá le Stiofáin,” ar sé. “Tá sé deacair Haskins. “Bhí mé ag iarraidh a bheith feachtas toghchánaíochta maith a bhunú in faoi gníomhach agus mo chuid smaointe a fhorbairt “Nílim ag iarraidh a bheith i mo achar ama chomh gearr. Cinneadh mór a bhí ann go rud éigin níos mó ná sin. Ach i dtaobh na pholaiteoir. Táim ag déanamh seo agus rinne mé go leor machnamh faoi. Má cleachtais a úsáidim agus mé i mbun oibre, éiríonn liom suíochán a fháil, gach seans go thodhchaí déarfainn go bhfuil siad difriúil ón mbealach a mar go gcaithfidh mé. Tá gá le mbeidh orm cúig bliana a chaitheamh sa pho- fheidhmíonn polaiteoirí de ghnáth. Bíonn gach hathrú.” laitíocht, ar a laghad. Níl iontas ar mo chlann nó rud trédhearcach agus follasach. Is léir do gach ar mo chairde go bhfuilim ag déanamh seo. na Gaeilge duine céard atá ag tarlú. Is féidir le duine ar bith agus le cinntiú go n-éistfeadh an rialtas linn. Nílim ag iarraidh a bheith i mo pholaiteoir. Táim teacht chuig na cruinnithe. An bealach is fearr le Ach níor éist. Níor tharla tada. Lean siad ar ag déanamh seo mar go gcaithfidh mé. Tá gá le bheith polaitiúil ná gníomhú ar do chuid aghaidh leis an bplean a bhí acu i gcónaí agus cé hathrú.” i gCill Dara smaointe.” go rabhamar gníomhach ar an talamh, níorbh Tá Haskins glan in aghaidh an Ghaeilge a I dtaobh feachtas toghchánaíochta s’aige, tá fhiú mórán é sa deireadh. Spreag sé sin dom rud athrú go hábhar roghnach san Ardteist. Má Meadhbh Ní Eadhra Haskins ag cur béime air seo. éigin eile a dhéanamh, rud éigin níos mó, sé sin éiríonn leis suíochán a bhaint, deir sé go mbeidh “De ghnáth tagann polaiteoirí chuig an doras seasamh san olltoghchán. Tá 70% dár dTeachtaí sé ina pholaiteoir de chineál eile ar fad, difriúil ó BHÍ cruinniú speisialta faoi thod- agus deir siad go mbeidh siad seo siúd agus eile Dála thar 50 bliain d’aois. Ba cheart don Dáil a gach duine eile. hchaí na Gaeilge i gContae Chill má éiríonn leo suíochán a fháil. Ní dhéanaimse bheith níos cosúla le hÉirinn i dtaobh aoisghrú- “Bheadh mé ag iarraidh cumarsáid a Dara ar siúl sa Bridgewater Inn aréir sin. Deirim leo go bhfuil gach rud a dhéanaim le pa agus inscne de. Tá cúlra cruthaitheach agam- dhéanamh leis an bpobal ar líne go minic, le go sna Solláin i gCill Dara. Is iad Sult na feiceáil don phobal, nach bhfuil aon rud i bhfo- sa agus creidim go bhfuil cruthaitheacht de mbeidh a fhios acu go díreach céard atá ar bun Sollán agus Glór na Ríogh, le lach, go bhfuil mo chaiteachas agus aon airgid dhíth sa saol polaitiúil,” ar sé. agam. Bhunódh mé fóram sa dáilcheantar seo tacaíocht ó Chomhluadar, Conradh atá faighte agam le cuidiú liom san fheachtas, go Tá feachtas neamhghnách ar bun ag Dylan. In freisin, agus thabharfainn cuireadh gach mí do na Gaeilge agus Glór na nGael, a bhfuil na figiúirí sin ar fáil ar mo shuíomh ionad na gnáthphóstaeir a chur in airde, tá sé ag pholaiteoirí, do chomhairleoirí, agus don d’eagraigh an cruinniú poiblí seo. idirlín. Tá siad. Sin an fhírinne. Creidim go láidir comhoibriú le healaíontóirí agus le lucht gnó phobal teacht agus plé a dhéanamh ar cheis- Bhí ionadaithe ann ó na hea- nach bhfuil áit don mhistéir ná don rúndacht sa chun na ballaí a chlúdach le healaín agus le pic- teanna éagsúla.” graíochtaí agus grúpaí deonacha pholaitíocht,” ar sé. tiúir, á chur féin in iúl do mhuintir na háite. Cad faoina chúrsa ollscoile? Gaeilge sa cheantar chomh maith le Dar le Dylan, tá sé fíorthábhachtach a bheith “Níl an t-airgead agam chun fógra a chur sa “Tuigeann an ollscoil mo chás agus má éirím daoine ón bpobal le spéis acu sa gníomhach ar an talamh, ag an mbunleibhéal, pháipéar nó chun go leor póstaeir a chur in liom sa toghchán, beidh cead agam mo chúrsa a Ghaeilge mar theanga phobail i ach uaireanta, ní a ndóthain é. airde. Ach tá bealaí eile ann leis an scéal a scai- iarchur,” ar sé. gContae Chill Dara. Tugadh cuirí “Mháirseáil mise in éineacht le 30000 mac peadh. Bainim an-úsáid as an idirlíon – twitter, Is é www.dylanhaskins.ie an suíomh atá ag an freisin d’iarrthóirí an Olltoghcháin léinn anuraidh le troid in aghaidh táillí ollscoile facebook agus mar sin de, agus ar ndóigh, as iarrthóir óg seo. sa dá dháilcheantar sa chontae. “Is cinnte go bhfuil an Ghaeilge an-láidir i gCo. Chill Dara agus beidh deis ag an gcruinniú eolas a Ghaeilge, lena ndóthain Gaeilge a chur sa rang ceart agus má roinnt faoin sárobair atá ag dul ar Dianchúrsa chun comhrá a dhéanamh, le bhíonn líon mór iarratas tugann sé Ciorcal aghaidh leis an nGaeilge a sprea- Gaeilge cuibheasach líofa agus le deis dúinn rang breise a eagrú,” gadh sa chontae agus conas Gaeilge líofa in ann an teanga a arsa Brian. Comhrá deiseanna úsáid na Gaeilge a ardú i in Áras chleachtadh agus a fheabhsú. Cé gur cúrsa é do dhaoine fásta, measc an phobail. Beimid ag tab- Seo an tríú bliain as a chéile an tá fáilte roimh lucht na hArdteiste Meadhbh Ní Eadhra hairt aghaidhe ar na chéad Chrónáin dianchúrsa a dhéanamh le linn chomh maith. chéimeanna i dtreo Cultúrlainne Sheachtain na Gaeilge. Tá lascaine ar fáil do na mic BEIDH ciorcal comhrá ar siúl achan Gaeilge a fhorbairt do phobal an “D’éirigh an-mhaith leis na cúr- léinn. Is deis iontach dóibh a oíche Déardaoin i dteach tábhairne chontae,” a deir Daithí de Faoite, Oisín Mac Donnacha saí go dtí seo agus bhí gach duine a Gaeilge labhartha a chleachtadh Cornamucklagh House, i gCorr na Oifigeach Caidrimh Phoiblí, Sult na ghlac páirt ann thar a bheith sásta roimh an scrúdú béil. Muclach in Ó Méith Mara. Fáilte Sollán. REÁCHTÁLFAR dianchúrsa i lab- leis an méid Gaeilge a bhí acu ag Ar oíche Shathairn 5 Márta beidh roimh chách, idir ghlantosaitheoirí Is cruinniú oscailte a bhí ann agus hairt na Gaeilge in Áras Chrónáin deireadh an chúrsa,” a deir Brian Ó John Spillane ag seinm in Áras agus iad sin a bhfuil lúth na teanga bhí fáilte roimh phobal uile Chill ar an Aoine 4 Márta, 7-9in, agus an Gáibhín, Oifigeach Forbartha, Áras Chrónáin chomh maith óna 8.30in acu. Bhí an chéad chruinniú chun Dara freastal air. Is féidir teagmháil 5 Márta 10rn-5.30in. Tá costas €40 Chrónáin Ionad Cultúrtha. ar chostas €15. tús a chur leis an chiorcal comhrá ar a dhéanamh le Daithí de Faoite, Sult (lón san áireamh) ar an dá lá nó Tá súil acu go mbeidh idir 50-80 Tá ráta speisialta ar fáil dóibh siúl aréir. Tá tuilleadh eolais ar fáil ó na Sollán, ag €50, costas cheolchoirm John duine ag freastal ar an gcúrsa, “Iar- siúd atá freastal ar an gcúrsa, €50 Neville McCann ar 086 6003935. [email protected] / 087 Spillane curtha san áireamh. Is raimid ar dhaoine clárú roimh an don chúrsa agus an cheolchoirm. 2249756 má tá eolas breise ag teast- éard atá i gceist leis an dianchúrsa lá, is féidir leo foirm a fháil ar áil faoin méid a tharla ag an gcruin- ná labhairt na Gaeilge; beidh www.araschronain.ie. niú. daoine gan aon Ghaeilge, le bun- Tugann sé seo deis dúinn daoine

An bhfuil scéilín agat? Ba mhaith linn freastal ar gach Gaeltacht is Gaelphobal sa tír. Má tá scéilíní nó nótaí áitiúla agaibh, cuirigí iad chuig an seoladh rphoist seo le bhur dtoil, [email protected], agus déanfaidh muid ár ndícheall iad a chur i gcló. GAELSCÉAL RÉIGIÚNACH 11 Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 •

agallamh againn le Micheal Gleeson ó MUMHAIN Chomhghuaillíocht Neamhspleách NUACHT Chiarraí Theas. Scéalta Chorca Dhuibhne Breandán Mac Gearailt An Toghchán sa Ríocht

IS cuimhin liom tamall agus is beag in aon chor d’iarrthóirí Dála a labhraíodh Seoltar scéalta chuig: focal Gaolainne lasmuigh des na [email protected] séipéil anso in Iarthar Duibhneach. Ach nuair a labhair daoine go sean- bhlastúil fén síor-Bhéarla agus cad chuige, baineadh barrthuisle as scata acu siúd. Dúirt fear amháin acu go raibh sé “i Spleachadh measc na gcnoc ag troid ar son na Na healaíontóirí idirbhliana ó Choláiste Ghobnatan, Neasa Ní Dhuinnín, Jazman Nic Risteárd agus cruthaitheoir hÉireann” agus ná raibh seans aige ar iarrthóirí ceolmhar an phictiúir Fás i Rith an tSaoil, Hannah Nic Éibhínn, ag oscailt an taispeántais Inné, Inniu, Amárach san Gaolainn a fhoghlaim. Fuair sé freagra Ionad Cultúrtha i mBaile Bhúirne, Co. Chorcaí. PIC: SEÁN Ó LOINGSIGH pras, “Cad a bhí ar siúl agat ó shoin?” Fé láthair tá ábhar dátheangach ag neamh- Griffin Fhine Gael, O’Donoghue Fhi- cheart dúinn a bheith an-chúramach bheith aige ar chostais pholasaithe céim ar gcúl a bheadh ann. anna Fáil, Michael Gleeson neamh- spleácha cén treo a dtéitear. Tá an-suim san tiománaithe óga. spleách agus Tom Fleming neamh- fheirmeoireacht arís ó tharla an cúlú Tá sé i bhfabhar go mbeadh cean- Micheal Healy Rae Neamhspleách spleách. Go fóill níl aon phóstaeir ná eacnamaíochta. Ba mhaith leis chomh gal dlíthiúil, i bhfoirm caomh- Dúirt Micheal Healy Rae go dtacódh ábhar dátheangach le feiscint ag Chiarraí Theas maith an Scéim Comhar Suiteála nóireachta (guardianship), ag leanaí le sé le hathchóirithe a bhí molta ag Fine Healy-Rae neamhspleách, Moloney le Breanainn Ó Beaglaoich (Installation Aid) d'fheirmeoirí óga a beirt thuismitheoirí má shaolaítear Gael, gearradh siar ar phá na nAirí An Lucht Oibre, ná Sheehan Fhine thabhairt ar ais araon leis an Scéim lasmuigh den phósadh iad agus go agus na dTeachtaí Dála, a gcuid Gael, fear go bhfuil Gaolainn réasúnta Tom Fleming, Neamhspleách Luathscoir (Early Retirement Scheme). mbeadh sé uathoibríoch nó "automat- speansas (expenses) agus i dtaobh an maith aige. Sin ráite tá neart nó laige Seo a leanas roinnt pointí a bhí ag Ag tagairt don chomhbheartas ic". Dár leis tá fadhb mhór i dtaobh Seanad a scriosadh. Dúirt sé gur 'Joke' na bpáirtithe agus na neamhspleách Tom Fleming i dtaobh athchóiriú talmhaíochta CBT (CAP) dúirt sé go rochtana nó 'access' a chaithfear plé an Seanad, go raibh Seanadóirí ag lig- ag suathadh is ag athrú in aghaidh an polaitiúil; go mbeadh breis ama caite i raibh míchothromaíocht i gceist agus leis. Is dóigh leis go bhfuil gá le Teach- int orthu féin gurbh iad féin a dhein lae. mbun reachtaíochta, gur cheart go bhfuil sé ag súil go mbeidh Enda taí Dála a thabharfaidh am do na ceis- obair a dhein comhairleoirí contae Fear ná raibh puinn tráchta air ná deireadh a chur leis an 'Whip System' a Kenny báúil le feirmeoirí beaga. Ní teanna seo agus bheadh sé i bhfabhar agus Teachtaí Dála. Dúirt sé go raibh Michael Gleeson, fear go bhfuil Gao- chuireann srian ar pholaiteoirí a dtu- dóigh leis go bhfuil sé "ethical" faoi athruithe Bunreachtúla. an Seanad go maith tamall agus go lainn bhlasta aige agus é tuartha go airimí a nochtadh agus go raibh sé i Chaighdeáin in Oifig Phoiblí go Ní aontaíonn sé leis an dlí maidir le raibh daoine cumasacha ann ach láidir anois go bhfuil ardsheans aige ar gcoinne an 'List System'. mbeadh polaiteoirí ag úsáid a gcuid gnéas comhthoilithe faoi aois. Dár leis anois nach bhfuil ann ach "wantabees" shuíochán Dála. Léiríonn pobalbhrei- Tá sé mar aidhm aige a bheith ina eolais ar pholasaithe talmhaíochta na níl aon chiall ag baint leis, agus go agus €100,000 sa bhliain á íoc leo th go bhfuil sé chun cinn ar gach iar- bhall de ghrúpa teicniúil sa chéad Dáil hEorpa agus ansin "capitalising" a bhfuil sé "very debatable" cé hé nó hí chun faic in aon chor a dhéanamh. rthóir eile le 21%. Cé ná fuil John eile agus tá sé den dtuairim go mbeidh dhéanamh de bharr an eolais sin. an "culprit" sa chás sin agus nach Ní déarfadh sé go raibh goimh nó O’Donoghue i bhfad siar uaidh sa dóthain neamhspleách ann le sin a Dúirt sé go bhfuil sé an-soiléir go bhfuil aon réasún sa dlí sin. Dár leis tá fearg ar dhaoine toisc gur vótáil a phobalbhreith ar 17% ní talamh slán é dhéanamh. Ní bheidís faoi shrian an bhfuil a leithéid tarlaithe. gá le breis oideachais le ceisteanna athair i bhfabhar gearradh siar sa d’fhear Uíbh Ráthaigh mar go bhfuil sé 'Whip System'. Tá fonn air forbairt a dhéanamh ar gnéis agus sóisialta agus na freagrach- bhuiséad ach d'fhiafraigh sé cén fáth ar an imeall agus gan mórán de sheans Dar leis, botún tubaisteach a bhí sa thurasóireacht mhuirí i gCiarraí. Deir taí a bhaineann leo. nach mbeadh daoine buartha faoin aige aistriúcháin a aimsiú. D’fhéad- 'Blanket Guarantee'. Dúirt sé gur dóigh sé go bhfuil an bainisteoir contae i I dtaobh an 'Vice Law' atá molta ag ngearradh siar ar phá a rinneadh orthu fadh go mbeadh Tom Fleming leis gur cheart go bpléifí a leithéid bhfabhar plean cuimsitheach a an Lucht Oibre deir sé gur cheist dhea- . Dúirt sé go raibh sé buartha mar neamhspleách a bhí ar bharr an liosta roimh ré dá mbeidís i gcás cosúil leis ligfeadh do dhaoine gníomhaíochtaí cair í ach nach bhfuil aon chiall ag gheall ar dhaoine a bhí 'in a bad way' tamall ó shoin agus a d’fhág Fianna arís. Is dóigh leis gur cheart go áirithe a dhéanamh in áiteanna baint le polasaí an Lucht Oibre. agus iad buartha mar gheall ar a gcuid Fáil le fíordhéanaí níos treise ach tá sé mbeadh fiosrú déanta ar an "misinfor- éagsúla. Dúirt sé go bhféachfadh sé ar I dtaobh an Bhuiséid bhí sé i leanaí. tite siar go 10%. mation" a tugadh ar oíche na aon togra a chuirfeadh le húsáid gcoinne chuid mhaith de na rudaí a Nuair a fiafraíodh de cad a cheap sé Tá Healy-Rae, ar 13%, siar beagán, ráthaíochta. Mhol sé Brian Lenihan acmhainn na farraige, ina measc bhí ann, gur baineadh siar as nuair a faoin dlí a dhéanann coirpeach de ach má leanann an patrún a lean a ach d'admhaigh sé go raibh easpa scéimeanna, dá mbeadh an eolaíocht chonaic sé na dréachtmholtaí. bhuachaill nó leanbh fireann má athair an dá bhabtha dheireanacha taithí aige, nach bhfuair sé dóthain ábalta a chruthú agus a dheimhniú go Buaileadh na daill, daoine faoi bhíonn gnéas chomhthoilithe (con- gheobhaidh Michael Healy-Rae taithí faoi údarás Bhertie Ahern. Nuair gcuirfeadh sé le stoic éisc, agus mhíchumas, agus cúramóirí, dar leis, sensual) aige féin agus cailín, cur i mórán aistrithe. Tá Griffin FG anois ar a fiafraíodh de cén scór a thabharfadh féidearthachtaí fostaíochta. dianbhearta ag bualadh daoine ar gcás an bheirt acu sé bliana déag comhtharrac lena pháirtí báid Fine sé do Bhrian Lenihan as deich, '6' a Nuair a labhair sé ar chúrsaí bhun an dréimire. Bhí sé díomách as d'aois, agus nach mbeadh sí tar éis aon Gaelach Tom Sheehan, le 16% an dúirt sé. oideachais luaigh sé gurb iad muintir gach éinne go raibh aon bhaint acu dlí a bhriseadh, dúirt sé "isn't it a seri- duine. Is ar éigean i gcás mar sin go I leith reachtaíochta um bhille na hÉireann a chuir oideachas ar an leis sin. "A new low" a thug sé air. Dar ous anomaly". Nuair a fiafraíodh de an bhfaigheadh an bheirt acu suíochán, athraithe aeráide tá sé eaglach go Eoraip agus gur cheart dúinn leis tá míbhainistíocht tromchúiseach raibh sé i gcoinne an dlí sin dúirt sé go ach i bhfianaise an luasctha atá ann ó ndéanfaí díobhál don earnáil féachaint go domhanda ar tarlaithe sa tír agus gurb iad na daoine raibh an cheist freagartha aige. la go lá ní féidir a dhéanamh amach go feirmeoireachta, earnáil atá ag fás le fhéidearthachtaí forbartha na is boichte atá thíos leis. Nuair a fiafraíodh de ar cheap sé gur cinnte an mbainfidh Gleeson an cúpla bliain. Ní theastaíonn uaidh hearnála oideachais, ag lua mhargadh Ní chreideann sé go bhfuil Micheal cheart go mbeadh cearta ag leanbh suíochán des na Healy-Raes, an laghdú a fheiscint ar na huimhreacha na hÁise agus na Síne go háirithe. Healy Rae i dtrioblóid, gur geall leis go ceangal dlíthiúil a bheith aige nó aici le raghaidh an bheirt acu isteach, nó an bólachta (herd numbers). Tá sé den Dúirt sé gur fadhb í, ina thuairim, go bhfuil páirtí polaitíochta taobh thiar beirt thuismitheoirí nuair a shao- dtiocfaidh an dara hanáil tuairim go mbeadh leibhéal na n-astu- raibh múinteoirí a bhí scortha (retired) de agus nach dtuigeann sé conas a laítear lasmuigh den phósadh iad d’O’Donoghue a thug coicíos ag cío- ithe gás ceaptha teasa (green house gas ag fáil obair shealadach in ionad bheadh sé i dtrioblóid ach admhaíonn dúirt sé tar éis sosa, "why are you ask- radh cheantar Chill Airne. Is deacair a emissions) ó fheirmeoireacht in Éire- múinteoirí óga a bhí cáilithe le déanaí. sé go bhfuil cúrsaí "volatile". ing questions like that?". thuiscint go bhfuil Fleming ar 10% ann íseal. Tá sé ag súil go mbeadh cuid Dar leis níl dóthain á dhéanamh sa Ba dheas leis, in ambasáidí na Dúradh leis gur ceist thábhachtach í agus níos aite fós Moloney an Lucht de réiteach na faidhbe sa bhia a tugtar chóras oideachais chun gnéithe sáb- hÉireann agus in sna Consail thar lear, agus go raibh sé tábhachtach go dtu- Oibre ar 6%. An bhféadfadh ná gheob- do bheithígh, bia a fhaightear ó fhea- háilteachta bóthair a mhúineadh do go gcuirfí béim ar chabhair agus igfeadh duine a sheasamh air. "Oh, hadh Lucht Oibre aon suíochán i gCia- mainn a laghdaíonn na hastuithe ó dhaltaí scoile, gur cheart forbairt a cúnamh a thabhairt don bhreis is thats a can of worms...and thats a stu- rraí? Ach is deacair a thuiscint conas a bheithígh. Déanann sé amach gur dhéanamh air, go ndéanfadh an Roinn 100,000 duine atá imithe ar imirce le pid line of questioning anyway". Dúirt chaillfeadh Spring. Dá dtagadh nó dá margadh fáis fós é an earnáil beostoic, Oideachais "stepping up" air seo. blianta beaga anuas. sé 3 nóiméad ina dhiaidh sin le duine mbronnfaí vótaí mhuintir Choileáin go bhfuil féidearthachtaí fáis sa Tuirc, Luaigh sé gur cheart go mbeadh teas- Ní aontaíonn sé le polasaí Fine Gael ag an doras go mbeadh sé ina pho- iarthar Luimnigh ar McEllistrim sa Rúis agus sa tSín. Dár leis tá feoil na tas le fáil ann agus mhol sé go bhféad- maidir lena seasamh i dtaobh na laiteoir náisiúnta maith. bheadh a chóta bán déanta. Ach níl i hÉireann ar ardchaighdeán agus gur fadh scór nó marc maith tionchar a Gaeilge san Ardteist. Is dóigh leis gur An tseachtain seo chugainn, beidh gceist sa chás sin, ach ‘Dá’ mór. 12 RÉIGIÚNACH GAELSCÉAL • Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011

I gCiarraí Theas tá míorúilt gan mBaile an Fhirtéaraigh. Na trí iad go mbeadh orthu a mbéal d’éis- Is é an aidhm leis an gcruinniú do mbeadh teacht ag pobal na Gaeltachta choinne ar na bioráin. Cinnte tá gach mórfhadhbanna a pléadh ná a laghad teacht. San idirlinn tá dreamanna eile cheardaithe Chiarraí ná plean a chur le ar thaispeántais, agus a bheith seans anois go mbeidh an fear is sine aitheantas, dar leo, a tugtar do leanaí a sa réigiún ag éirí níos mallaithe, níos chéile chun earnáil na ceardaíochta sa páirteach i gceardlanna agus imeach- ar an liosta iarrthoirí an babhta seo, bhíonn buailte leis an iomard dis- mí-fhoighní agus iad ag cur i leith cheantar a chothú go fadtéarmach sa taí eile a chuirtear ar fáil. Eagraítear Gleeson, atá seasca cúig bliain, tofa. léicse. Chuir cuid des na tuismitheoirí Fhine Gael go bhfuil siad meáite an chaoi is go mbeidh fás leanúnach ar na na céadta imeacht, a bhfuil sé saor in Beidh Jackie Healy-Rae na ceithre an tuairim in iúl go bhfuil disléicse teanga a mharú. Is sa chomhthéacs gnóthaí ceardaíochta agus go n-aith- aisce freastal orthu, ar fud na tíre, an fichid bliain an mhí seo chugainn. An níos forleithne ná mar a meastar agus san a cinneadh go n-iarrfaí ar dhaoine neofar príomhriachtanais na hearnála. Ghaeltacht san áireamh. Eagraítear na mbeidh suíochán Dála ag a mhac le go mbíonn an Roinn Oideachais go ar fuaid na tíre gur mór acu a ndúchas Is togra de chuid Chomhairle Chear- himeachtaí i gcineálacha éagsúla mil a chur ar cheiliúradh a lae breithe. minic míthuisceanach ina bplé leis an agus an Náisiún gan votáil d’Fhine daíochta na hÉireann agus 'Craft ionad agus láithreacha ar nós iars- Beidh sé gan amhras ag cur a iontaoib- bhfadhb. Níor thuig bean amháin Gael go mbeadh siad sásta gan baint le Northern Ireland' í “An Bhliain Chear- malanna, gailearaithe, amharclanna, he ina mhac Micheal agus ní bheidh conas go bhfuair cailín ar a haithne Stádas na Gaeilge san Ardteist. daíochta 2011”, mar aitheantas gur stiúideonna agus amuigh faoin aer fiú. aon mheirg ar a theanga. An toradh fé fuascailt i leith an Teastais Shóisear- Ait go leor chuir triúr éagsúil, a bhí bunaíodh Comhairle Cheardaíochta “Tá an-áthas orm go mbeidh Der- láthair ná Gleeson, NS, Sheehan FG aigh de bharr disléicse ach ná déan- meáite vótáil d’Fhine Gael, in iúl dom na hÉireann daichead bliain ó shin. mot McLaughlin agus a fhoireann i agus scrios agus bascadh idir Healy- fadh an Roinn dada don scoláire i gcás ná beidís, de thoradh gur mheasadar Mar chuid de Bhliain na Cear- láthair sa Daingean le pleananna don Rae, Griffin, Fleming agus na hArdteiste. Beartaíodh an scéal seo go raibh daoine áirithe, ag áireamh an daíochta , déanfar ceiliúradh speisial- Oíche Chultúir 2011 a phlé linn. Is deis O’Donoghue don suíochán deire- a fhiosrú. cheannaire, ag iarraidh an teanga ta agus eagrófar sraith d’imeachtaí iontach atá san Oíche Chultúir anach. Bhí fear óg amháin a dúirt gur chaill dhúchais a mharú. Dúirt duine éagsúla i gContae Chiarraí. Tá an togra d’ealaíontóirí agus don earnáil Ainneoin an luasctha tá cúrsaí an- Raidió na Gaeltachta triúr reachtairí amháin go raibh a leithéid de chaint seo á eagrú mar chomhfhiontar idir chultúrtha trí chéile, an méid atá ar chiúin ar fad agus scata Éireann clár i stáisiún Bhaile na nGall le deire- amaideach. “Is amaidí mar sin a tharla Bord Fiontar Chontae Chiarraí, siúl acu a chur i láthair an phobail agus daoine ag gearán gurb é an t- anas, ach nár cuireadh fiú is duine sa Bhreatain timpeall deich mbliana ó Comhairle Contae Chiarraí agus ceiliúradh a dhéanamh ar an ollthoghchán is marbhánta é le fada. amháin ina n-ionad. ‘An é go bhfuil shoin nuair a socraíodh go mbeadh Údarás na Gaeltachta. éagsúlacht agus ardchaighdeán atá á Is dócha nach aon ionadh san mar go daoine éigin ag iarraidh an bonn a teangacha Eorpacha roghnach as san Dar le Deirdre Johnston, Comhor- bhaint amach acu,” a deir Eibhlín de bhfuil an toradh ar eolas ag cách. An t- bhaint ón Raidio’, arsa an Cathaoir- amach. Tar éis roinnt blianta bhí go daitheoir “An Bhliain Cheardaíochta Paor, Áisitheoir Ealaíon, Údarás na aon lug atá le fuascailt, ná an mbeidh leach, Seosamh Ó Conchúir. leor scoileanna ná raibh aon teanga 2011” do Chontae Chiarraí, Gaeltachta, le Gaelscéal. FG chomh láidir go mbeidh siad sásta An triú mír a bhí ar an gclár ná Eorpach á mhúineadh acu,” arsa an “Is iontach an deis é seo do Chear- Tá tuilleadh eolais faoin Oíche cleamhnas a dhéanamh le bachla polasaí Fhine Gael, Gaolainn a bheith Fine Gaelaí coinsiasach. Seachas roin- daithe Chiarraí le go gcloisfear a Chúltúrtha le fáil ag : http://www.cul- neamhspleách! roghnach do scrúdú na hArdteis- nt scoileanna príobháideacha bhí an nguth. Tá cuireadh á thabhairt againn turenight.ie timéireachta. Pé clipí a bhí roimhe sin tóin ag titim as múineadh nó, níos go dtí ár gcéad chruinniú ar an 28ú i gcás an dá mhír eile bhí, mar a dúirt cirte, polasaí roghnach an rialtais dar Feabhra do gach éinne i gCiarraí atá Páidí ‘Mhárthain’ Mac Gearailt, an leis. Ní thuig sé cad go díreach nó cé páirteach i ndéanamh agus i gcur Cultúr agus gumh dearg orthu go dtí Enda agus a hiad a chuir an beartas gan dealramh i chun cinn gach saghas ceirde. Is ócáid Ceol agus chairde. gceann Enda Kenny. thábhachtach í seo le tús a chur le Ba é críoch agus deireadh an scéil plean a chaomhnóidh an oidhreacht Dúchas ná gur eisíodar ráiteas ag moladh do ar leithligh a bhaineann le ceardaíocht amhránaíocht gach vótóir sa Ghaeltacht agus ar fuaid i gCiarraí agus a bhainfidh deis as an AR an Satharn seo caite thug an saine- na tíre gan vóta a chaitheamh d’aon gcumas eacnamaíochta nádúrtha a den scoth le olaí/léachtóir gnó ollscoile Fionbar Ó iarrthóir de chuid Fhine Gael go dtí go Cruinniú bhaineann leis,” a deir sí. Brolcháin caint as an ngnáth fé chúr- gcuirfeadh an páirtí an beartas ar ceal. saí forbartha sa Daingean. Dar le Fion- Dúradh gurb iad Fine Gael agus a seoladh ar CD bar go bhfuil tábhacht fé leith ag baint gcairde sa pholaitíocht a chuir Tábhachtach le dúchas, cultúr agus féinthuiscint, deireadh le riachtanas Gaeilge i gcóras Seisiún Eolais nua san Ionad nó féin-mheas, le go mbeadh duine na státsheirbhíse sa bhliain 1974. do ábalta a bheith cruthaitheach nuálach. Dúradh leis gur thit an líon daoine a Dar leis gurb iad siúd a thugann sun- bhí inniúil sa Ghaolainn sa Roinn na hOíche Cultúrtha tas dos na nithe sin is fearr a Oideachais ó 100% go dtí níos lú ná Cheardaithe chruthaíonn i gcúrsaí gnó nó pé gairm 3%. “Chuirfeadh sé seo go léir náire Cultúir sa Seán Ó Loingsigh a ghlacann siad. ort a bheith i d’Éireannach,” arsa an Chiarraí Labhair sé fé thábhacht na cabhrach Cathaoirleach. Bhí litir ag fear óg a OÍCHE an chomhairimh a bheidh ann a bhíonn folaithe go minic, a thugann chonaic sé i nuachtán laethúil ina Róisín Ní Éalaí Daingean san Ionad Cultúrtha i mBaile Bhúirne an ealaín do dhaoine a bhíonn bain- raibh Leas-Uachtarán Fhine Gael Óg oíche Dé hAoine seo chugainn, an 25 teach le cúrsaí gnó agus fiontraíochta. Idirnáisiúnta ana-dhíombádh leis an TÁ cuireadh tugtha do sholáthróirí Róisín Ní Éalaí Feabhra, nuair a sheolfar dlúthd- Dar leis go gcaithfear cuimhneamh mbeartas an Ghaolainn a bheith rogh- ceardaíochta lámhdhéanta agus bron- hiosca nua le triúr ceoltóirí den scoth go bhfuil níos mó ná airgead ag baint nach. Dúirt sé sa litir go raibh sé ntanas ealaíonta, freastal ar ócáid ion- BEIDH seisiún eolais maidir le hOíche ag ceolchoirm speisialta. leis an saol agus le hobair agus gnó. ‘náirithe’ ag an mbeartas. duchtaithe do “An Bhliain Chear- Chultúir 2011 i gCiarraí ar siúl in Oifigí Tá an fliúiteadóir, Conal Ó Gráda, an Uaireanta bíonn deacrachtaí ag daoine I ndeireadh an phlé dúradh, cé go daíochta 2011” i gContae Chiarraí. Údarás na Gaeltachta, an Daingean ar veidhleadóir Dave Sheridan agus an teacht i dtír ar thuairimí nua-bhu- raibh moladh ag dul dóibh siúd a bhí Beidh an ócáid ar siúl i Seomraí na an Mháirt an 22 Feabhra ag tosú ar boscadóir Benny McCarthy tar éis dul naithe atá lonnaithe le fada i saol an ag seasamh sa toghchán agus nár aon- Comhairle in Oifigí Chomhairle Con- 8:00in. Tá an Oíche Chultúir, a bheidh i mbun taifeadta den chéad uair i phobail, ach nach mbaintear leas taigh leis an gcuid seo dá bpolasaí, tae Chiarraí, an Ráth Theas, Trá Lí ag a ar siúl ar an 23 Meán Fómhair 2011, á dteannta a chéile. cruitheach ceart astu, dar leis. measadh dá roghnófaí mar theachtaí 10.00rn ar an 28 Feabhra. heagrú faoi choimirce Thaisce Aithnítear an triúr mar shár-che- Ba léir go raibh Ó Brolcháin ag tarrac Chultúrtha Bharra Teampaill, i oltóirí go bhfuil neart ar leith acu i as an leabhar suimiúil a scrí JJ gcomhar le heagraíochtaí cultúrtha ar dteannta a chéile agus tá beirt aíonna Kennedy agus é féin, ‘Capitalising on fud na tíre. aitheanta ar an ndlúthdhiosca nua – Culture/Competing on Difference’. Is é atá i gceist leis an Oíche Chultúir réalta 2010 Nell Ní ná ceiliúradh a dhéanamh ar Chróinín agus ceann des na bodhrá- shaibhreas cultúrtha agus ealaíne na naithe is fearr in Éirinn nó ar domhan, tíre agus deiseanna a chur ar fáil don Colm Murphy. Cruinniú phobal a bheith rannpháirteach sna Millhouse Measures atá mar theide- himeachtaí seo. I láthair ag an gcruin- al ar an CD atá curtha ar an margadh niú sa Daingean, beidh Dermot acu féin faoi choimirce an Raw Bar Chumann McLaughlin, Príomhfheidhmeannach Collective, a thugann le fios gur fíor- Thaisce Cultúrtha Bharra Teampaill, cheol traidisiúnta atá ar bun ag an Cearta agus baill foirne eile, le heolas agus le mbuíon so. comhairle a thabhairt faoin méid atá Is seanchairde iad Conal Ó Gráda beartaithe d’Oíche Chultúir 2011. agus Colm Murphy ó laethanta Sibhialta “Is í an Oíche Chultúir an t-ardán is ceolmhara a n-óige i gcathair Chorcaí, mó atá againn lena bhfuil ag tarlú agus tá an Grádach ag seinnt leis an Ghaeltacht d’imeachtaí cultúrtha ar fuaid na tíre a mboscadóir McCarthy agus an vei- thaispeáint,” a deir an tUasal dhleadóir Sheridan ag coirmeacha McLaughlin, ”Léirionn sé íomhá agus féilte éagsúla le tamall anuas. Chorca Dónal Lunny agus Bernice Doyle a bhí i láthair ag Imbolc 2011 an deireadh chumhachtach láidir den dea-thion- Meastar le Nell Bhéal Átha ’n seachtaine seo caite, i mBaile Bhúirne, Corcaigh. Bailíodh roinnt de na char atá ag imeachtaí cultúrtha ar Ghaorthaidh agus bodhránaí Chorcaí Dhuibhne Gaeilgeoirí is nuálaí agus is spreagtha dá bhfuil ann le haghaidh na shochaí na linne.” ar an ndlúthdhiosca go bhfuil grúpa ar comhdhála. Is í fís Imbolc ná Gaeilgeoirí a tharraingt le chéile ó réimse Ba í an bhliain seo caite an chéad leith tagtha chun cinn. Pé rud mar AR an nDomhnach seo caite bhí cruin- mór disciplíní a thrasnaíonn teorainneacha traidisiúnta, chun a gcuid bhliain as cúig bliana don Ghaeltacht a gheall ar thorthaí an Olltoghcháin niú spleodrach ag Cumann Cearta Sib- scéalta a roinnt agus a gcuid smaointe is deireanaí a phlé. bheith páirteach in imeachtaí Oíche beidh scléip san Ionad Cultúrtha óna hialta Ghaeltacht Chorca Dhuibhne i Chultúir. Is é an aidhm leis seo ná go 8.30 ar an 25 Feabhra. GAELSCÉAL RÉIGIÚNACH 13 Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 •

gceantar na gCealla Beaga, ag súil le Comhairleoirí Contae Thomas Pringle ULAIDH cur leis an méid vótaí a bhain sé anu- agus Frank McBrearty os comhair an raidh, go háirithe ó rinne sé phobail in Ionad Naomh Pádraig i bolscaireacht mhaith nuair a cail- nDobhair oíche Luain seo chugainn. NUACHT leadh poist mhaithe ag Bácús Uí Tá seisiún darb ainm ‘An Binse Ghallchóir in Ard an Rátha ar na mal- Tosaigh’ eagraithe ag coiste bain- laibh. istíochta Ionad Naomh Pádraig le Tá seisean ag cur béime ar a seans a thabhairt do phobal an iar- neamhspleáchas ó na páirtithe eile thuaiscirt na ceisteanna a chur ar na agus tá daoine ag éisteacht lena chuid hiarrthóirí sa toghchán i ndáilchean- óráidí faoi gan tabhairt isteach do tar Dhún na nGall Thiar Theas. choinníollacha an IMF. Thug bainisteoir an ionaid, Máire Is fiú súil ghéar a choinneáil ar an Uí Chomhaill, le fios do Gaelscéal gur toghcheantar seo nuair atáthar ag ócáid phoiblí é seo atá dírithe ar cuntas na vótaí mar tá seans ann go phobal na Gaeilge agus na Gaeltachta. mbainfear geit as Fianna Fáil agus tar- Tá cuireadh tugtha do na hiar- lóidh sé sin má theipeann ar Mary rthóirí uilig atá sa rás do shuíochán Coughlan a suíochán a choinneáil. Dála i dtoghcheantar Dhún na nGall Seoltar scéalta chuig: Chomh maith le Pringle, tá Stephen Thiar Theas a bheith i láthair ar an [email protected] Mc Cahill, Cathaoirleach Chumann oíche le bualadh leis an phobal agus le Trádála Ard an Rátha, san iomaíocht Ursula Uí Dhonnaile, Oifigeach Fhorbairt na Gaeilge; Michelle O’Neill, ceisteanna a fhreagairt. Níl sé cinnte mar dhuine neamhspleách agus is Méara Dhún Geanainn & Thír Eoghain Theas; agus Cllr John McNamee, go fóill an mbeidh an Tánaiste Máire cinnte go ndéanfaidh seisean dochar Cathaoirleach Comhairle na Coirre Críochaí, ag seoladh Gaelfest 2011. Ní Chochláin i láthair. d’fheachtas Coughlan. Is í an láithreoir agus craoltóir le Dún na nGall RTÉ Raidió na Gaeltachta i nGaoth i láthair cúpla damhsa a fhoghlaim. leis an oíche! Más mian leat dianchúr- Dobhair, Áine Ní Chuireáin, a bheas sa Thiar Theas Scéalta Oirthear Uladh Bíodh geall go mbeidh cúpla amhrán sa Gaeilge a dhéanamh, caithfidh tú chathaoir ar an oíche ag stiúradh na eile ó Mháire Ní Choilm agus beidh áit a chur in áirithe trí scairt a chur ar n-imeachtaí. Tuigtear go bhfuil suim fáilte roimh dhuine ar bith dul chun 02886769949. Beidh an cúrsa ar siúl mhór á léiriú ní amháin ag an phobal éasca go leor a Gaeil Ard ardáin agus amhrán nó dhó a rá. Ní sa Burnavon ar an Déardaoin 10 Márta ach ag na meáin chomh maith san bheidh ach £5 ar an doras don oíche ar agus tá costas £5 an duine air. Beidh ócáid seo mar is é an t-aon ócáid thuar Mhacha ag fad, idir sheoladh an dlúthdhiosca neart aclaíochta agus gníomhaíochtaí phoiblí mar seo ag a mbeidh deis ag agus an oíche airneáil agus is féidir ar siúl mar chuid de Gaelfest fosta. vótálaithe na polaiteoirí a chur faoi Danny Brown ticéid a fháil go díreach ó oifig na Ceann de bhuaicphointí na féile ná an bhrú. Cuirfear tús leis an ócáid ar a ullmhú do hamharclainne ar 028 3752 1821 nó is cluiche peile Gaelaí a bheidh ar siúl hocht a chlog agus moltar do dhaoine MÁ tá sé deacair tairngreacht a féidir dul i dteagmháil le Seán ag idir Tír Eoghain agus Ard Mhacha, as bheith in am. dhéanamh san olltoghchán seo, tá sé Sheachtain na Cairde Teo ar 028 3751 5229 nó ag Gaeilge! Beidh sé seo ar siúl ar an níos éasca ar bhealach i nDún na [email protected]. Úsáidfear an t- Domhnach 6 Márta san Eaglais ó 2 go nGall Thiar Theas ó bhí an fo- airgead ar fad le cur le forbairt na 4in. Beidh cuid d’imreoirí CLG as thoghchán againn anseo i mí na Gaeilge Gaeilge in Ard Mhacha agus sa chean- Contae Thír Eoghain agus as Contae Comórtas Samhna anuraidh. Meadhbh Ní Eadhra tar máguaird. Ard Mhacha ag imirt in éadan a chéile Beidh an triúr a bhfuil suíochán acu ar dhóigh ar leith le linn Gaelfest – iad cheana féin sa Dáil ag seasamh arís TÁ muintir Ard Mhacha ag ullmhú ag leanúint gnáthrialacha peile ach is Abair Amach don olltoghchán ach ní bheidh sé cheana féin do Sheachtain na Gaeilge trí Ghaeilge a imreofar na cluichí ar soiléir go dtí an 26ú lá den mhí seo agus é beartaithe acu oíche mhór Gaelfest ar ais fad. Beidh an cluiche sóisearach ar 2011 caidé mar atá rudaí idir na ceoil a chur ar siúl ann ar an Aoine an siúl ó 2 go 2.30in (Gaelscoil Uí Néill, hiomaitheoirí is clúití sa toghchean- 11 Márta. Beidh an sárcheoltóir agus Cluain Eo V Scoil na mBráithre Danny Brown tar. iarbhuaiteoir Chomórtas na mBan ag arís! Críostaí, Ard Mhacha) agus beidh an Níl amhras ar bith ach go bhfuil Oireachtas na Gaeilge, Máire Ní Meadhbh Ní Eadhra cluiche sinsearach (16+) ar siúl ó 2.45 MAR chuid de cheiliúradh Dheireadh tacaíocht láidir ag Mary Coughlan i Choilm, in Ard Mhacha an lá sin lena go 4in. Chun ceiliúradh a dhéanamh Seachtaine na Gaeilge in Áislann ndeisceart an toghcheantair seo, mar dlúthdhiosca nua a sheoladh in BEIDH Gaelfest, féile Ghaeilge lár ar Lá Fhéile Pádraig, beidh ceol- Rann na Feirste, reáchtálfar Comórtas fuair sí 10,530 vóta san olltoghchán in Amharclann Phlás an Mhargaidh sa Uladh, ar siúl don dara bliain as a choirm ar siúl an lá roimh ré ag 8in (16 Abair Amach 2011 2007 agus fuair Pat the Cope Gal- chathair. Tá ardcháil agus ardmho- chéile, i mí an Mhárta. Tá líon mór Márta) sa Burnavon sa Chorr Beidh 6 rannóg sa chomórtas dánta lagher isteach mar gheall ar chuid ladh bainte amach ag an dlúthdhiosca imeachtaí agus ócáidí eagraithe mar Chríochach. Is féidir áit a chur in seo. Naíonraí, Naíonáin, Rang 1 agus vótaí inaistrithe Coughlan. Nuair a théid sé fán chroí cheana féin chuid den fhéile bhreá seo, a thar- áirithe ach glaoch a chur ar 2, Rang 3 agus 4, Rang 5 agus 6, Meán- Sa toghchán seo, níl Gallagher ag agus ní nach ionadh. Agus é ag lab- raing na sluaite anuraidh agus a rinne 02886769949. Tá costas £10 ar na scoil (an chéad bhliain go dtí an seasamh agus tá Brian Ó Domhnaill as hairt faoina stíl bhinn chumhachtach, ceiliúradh spraíúil spéisiúil ar an ticéid. Ar Lá Fhéile Pádraig féin, Déar- idirbhliain). Beidh dhá roinn in achan Cloch Cheannfhaola san iomaíocht dúirt Lillis Ó Laoire féin, “Binneas nGaeilge i lár Uladh. Cuirfear tús leis daoin 17 Márta, déanfar an lá a cheil- rannóg, Bun-Ghrád agus Ard-Ghrád. ina áit. dochreidte gutha, soiléireacht focal na himeachtaí ar an Satharn 5 Márta, iúradh in atmaisféar ilchultúrtha Tá Bun-Ghrád ann do pháistí nach Ba é Ó Domhnaill a sheas san fho- agus neart ciúin seasmhach a bhéar- uair a bheidh comhrá, ceol agus lón ar sultmhar. Beidh mórshiúl Dhún bhfuair duais ar bith. Bronnfar tró- thoghchán agus níor éirigh leis ach fadh ar dhuine stad den rud a bheadh siúl leis an gCláirseoir Nollaig Brolly. Geanainn ag fágáil ó Shráid Anna ag faithe agus boinn sa Bhun-Ghrád agus 7,334 vóta a fháil ag an chéad sé a dhéanamh agus cluas a thabhairt Tá fáilte roimh chách cleachtadh a 1in agus beidh mórshiúl na Coirre Coirn agus boinn san Ard-Ghrád. chomhaireamh. don cheol.” Tá Gaeil Ard Mhacha ar dhéanamh ar a gcuid Gaeilge agus Críochaí ag fágáil ag 2.30in ó Shráid Bronnfar teastas ar achan pháiste Le sin a chur i gcomhthéacs, bhí bís go bhfuil ceoltóir aoibhinn mór le sult a bhaint as an gcomhluadar agus an tSéipéil. Tá tuilleadh eolais faoi atá páirteach sa chomórtas. níos mó ná 20,000 vóta ag Fianna Fáil rá le oíche a chaitheamh ina na sólaistí a bheidh ar fáil in Óstán an Gaelfest ar fáil ó Tá tuilleadh eolais agus foirmeacha in 2007. gcuideachta agus cuid dá stór saibhir Bhainc ó 11rn go 1in an lá sin. Má tá www.guthonline.org, suíomh iarratais ar fáil ó Choiste Chlub Óige Sin chomh fada agus a thit an páirtí amhrán a cheol dóibh. Beidh an dúil agatsa nó ag cara leat sa gréasáin a sheolfaidh Rónán Mac Rann na Feirste, Rann na Feirste, ó shin. dlúthdhiosca á sheoladh ag a 7 a chlog léitheoireacht, buail isteach chuig an Aodha Bhuí ar an Satharn 2 Aibreán ar Anagaire, Leitir Ceanainn, Tír Caithfear ceist a chur, mar sin, an ar an 11 Márta in Amharclann Phlás an leabharlann sa Chorr Chríochach ó 10 7.30in. Chonaill, nó seol ríomhphost chuig fiu dóibh an bheirt iomaitheoir a chur Mhargaidh. go 11rn ar an Máirt 1 Marta agus 8 [email protected], nó chun tosaigh an babhta seo. Ar an oíche chéanna, beidh oíche Márta, agus bí páirteach i gciorcail glaoigh ar 0879158205. Níl dabht ar bith go bhfuil an cin- mhór airneáil ar siúl san amharclann léitheoireachta Gaelfest. Beidh siad Scéalta Thír Chonaill Beidh an comórtas seo ar siúl in neadh ceart déanta ag Fine Gael gan le ceol, rince, cuideachta agus craic. ag díriú ar an nádúr agus ar chúrsaí Áislann Rann na Feirste ar an 5 Márta beirt a chur chun tosaigh sa Beidh an grúpa áitiúil Tara ar an ardán reatha. Is do dhaoine a bhfuil meán- ag 11.00 rn. mSpriocdháta do na hiar- toghcheantar seo mar tá tacaíocht le réimse leathan amhrán Gaeilge a leibhéal Gaeilge acu agus do Ghaeil- An binse ratais an 19 Feabhra Comórtas Abair bhuan cruthaithe ag Dinny McGinley cheol. Is iad Claire McCusker agus geoirí measartha líofa atá an ciorcal Amach do dhaoine fásta. Beidh a théann i bhfad thar theorainneacha Adam Costa baill an ghrúpa seo agus léitheoireachta seo ach ná bí buartha tosaigh i comórtas scéalaíochta agus dánta ar na Gaeltachta agus tá sin amhlaidh tá clú bainte amach acu cheana féin as má tá Gaeilge bhriste agat, beidh siúl in Áislann Rann na Feirste ag 7.30 fosta le Pearse Doherty as Sinn Féin. na ceolchoirmeacha bríomhara atá fáilte romhat agus cuirfear sólaistí ar in. mTá suas go dtí an 19 Feabhra ag San fho-thoghchán anuraidh, chuir déanta acu sa cheantar go dtí seo. fáil fosta. Ar an ábhar céanna, beidh nDobhair daoine le iarratais a chur isteach. Thomas Pringle iontas ar go leor Beidh ceoltóirí eile na háite ó Chiorcal léamh filíochta ar siúl sa leabharlann Eoin Mc Garvey Tuilleadh eolais ó na foinsí thuas. daoine nuair a fuair sé 3,438 vóta ag Comhrá Ard Mhacha i láthair fosta le ar an gCéadaoin 9 Márta ag 7.30in. Beidh Séamas Ó Gallchóir ag oscailt an chéad chomhaireamh, chun foinn, amhráin agus rainn. Beidh Déanfar plé beag i ndiaidh an léimh GAOTH DOBHAIR : Tá sé cinntithe go an deireadh seachtaine go hoifigiúil ar tosaigh ar Frank McBrearty as Páirtí Margaret Ní Mhachail i mbun ceard- agus, freisin, beidh seisiún ‘Bain triail dtí seo go mbeidh na Teachtaí Dála an Aoine san Áislann agus beidh an Lucht Oibre. lann ghearr ar an rince traidisiúnta as an Ghaeilge’ ar siúl. Cuirfear babhla Dinny McGinley agus Pearse Doherty, coirm cheoil ag ceoltóirí an bhaile san Beidh Pringle, atá lonnaithe i fosta agus beidh deis ag na daoine atá stobhaigh ar fáil chun deireadh a chur an Seanadóir Brian Ó Dónaill agus na Áislann tráthnóna Dé Sathairn. 14 GAELSCÉAL • Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 3 I MEASC AN PHOBAIL Ba bhreá linn pictiúir leatsa in Gaelscéal agus ar ár suíomh idirlín. Má tá ócáid nó imeacht pobail nó sóisialta ar siúl agat, is féidir grianghraif de a sheoladh chugainn ag [email protected] Ní mór go mbeadh caighdeán réasúnta ins na pictiúir agus cead faighte agat chun iad a fhoilsiú ó na daoine atá le feiceáil iontu. Cuirfidh muid na cinn is fearr i gcló anseo agus ar www.gaelsceal.ie

Sinéad Ní Dhomhnaill agus Hayleigh Ferry, mic léinn a ghlac páirt san Agóid Chiúin ar an Luan.

Iomaitheoirí ag ‘Take me Out’ i nGaoth Dobhair an Satharn seo caite le Pearse Doherty agus láithreoir an tseó John Paul Baska. (PIC. EOIN MC GARVEY)

Nerina Burke agus Stella Burke, Maigh Cuilinn, le Seán Crosson, Scoil Huston na Scannánaíochta Emma McMullan agus Liam Mac Réamoinn, mic léinn DCU, a agus na Meán chuaigh chuig Cardiff chun bualadh le daoine le Breatnais le Digiteach, OÉ déanaí. Bhuail lucht labhartha na Breatnaise le daoine le Gaillimh, ag Lá Gaeilge, agus bhuail lucht labhartha na Gaeilge le daoine le Oscailte Bliantúil Breatnais atá ag foghlaim Gaeilge. Iarchéime OÉ Gaillimh in Áras na Mac Léinn.

Ag glacadh le Duais Bonn Óir Raidió na Gaeltachta ó Uachtarán OÉ Gaillimh, an Dr James J. Browne, tá Brian McManus as Nás, Co. Chill Dara. Duais bhliantúil í seo á bronnadh ag Raidió na Gaeltach- ta, mar gheall ar an dlúthcheangal idir an cúrsa Ard-Dioplóma i gCumarsáid Fheidhmeach agus leas an Raidió. Bronnfar í gach bliain ar an mac léinn is fearr a chruthaíonn i scrúduithe an Ard- Mia McDevitt agus Bernadette Nic Suibhne ag ócáid déanta na gcros Dioplóma. Bhríde in Ionad Naomh Pádraig i nDobhar, Dún na nGall. (PIC. BRÍD SWEENEY) GAELSCÉAL 15 Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 • 4 TRÁCHTAIREACHT Rioscaí móra agus féidearthachtaí móra do Shinn Féin

Eoghan Ó Néill

chí Dia muid. San Éigipt tá na milliúin daoine i ndiaidh dul i gcontúirt an bháis (maraíodh os cionn 360 duine acu) ar mhaithe Tle rialtas a fháil a chuirfeadh i gcrích mian an phobail. Sciob fearg an phobail Hosni Mubarak agus a chéastóirí gairmiúla amach as an bhealach. Agus tá fearg na nÉigipteach ag breoslú spiorad réabhlóideach atá ag tiontú an domhain Arabaigh bun-os -cionn. In Éirinn bhí rabharta feirge againne fosta. An cuimhin leat Batt O’Keeffe, Máire Ní Ainifín agus Airí eile ag teit- headh ó ardáin roimh fhíoch na bpinsinéirí is na mac léinn is na Ceannaire Fhine Gael, Enda Kenny mbanaltraí is na múinteoirí? Nó na TD, taobh amuigh de chean- laethanta sin nuair a phlódíodh na ncheathrú TG4 maidin Dé céadta mílte léirsitheoir ar Chéadaoine, díreach roimh an shráideanna na príomhchathrach? díospóireacht stairiúil idir é féin, Nuair a bhíodh saoistí na mbanc Eamon Gilmore, Lucht Oibre agus ag croitheadh le heagla roimh bhual- Mícheál Martin, Fianna Fáil. (PIC. LE adh lena gcuid scairshealbhóirí? hEIBHLÍN NÍ ÍR). Cá bhfuilimid anois i ndiaidh dhá bhliain d’fhearg is d’fhíoch is de chaint réabhlóideach? Nó riamh anall, in ainneoin na toghchán seo. dá bpáirtí mura ndéanann siad go Táimid ar tí Enda Ó Cionnaith a cainte ar fad, bhí agus tá bunús Is den déanamh amháin Rinne Gearóid Mac Adam go maith. insealbhú! phobal na hÉireann coimeádach fíormhaith i ndíospóireacht na Tá an ceannaire á chur féin i gcon- Sin an toradh ar réabhlóid na seachas réabhlóideach. iad an t-iomlán acu. Níl gceannairí ar RTÉ Dé Luain agus tá túirt ar mhaithe leis an pháirtí a athb- hÉireann. Fág ar lár an cheist náisiúnta agus ann ach Murchadh Mór an páirtí á gcur féin i láthair ar heochan sna 26 Contae. Agus más fíor do na pobalbhre- feicfidh tú nár tharla réabhlóid sa tír agus Murchadh Beag. bhealach níos éifeachtaí ná mar a In ainneoin a ndeirtear sna meáin itheanna, ní amháin go mbeidh seo riamh. rinne siad san fheachtas toghcháin níl sé cinnte go bhfaighidh Gearóid Enda ina Thaoiseach ach seans go Mar sin ná bíodh iontas orainn Tadhg agus Tadhgín. Is deiridh. Mac Adam suíochán i gContae Lú. mbeidh tromlach glan ag rialtas mura mbeidh de thoradh ar fhearg ionann iad. Ach tá dúfhuath ag cuid mhór de Beidh air muinín an phobail sa Fhine Gael. an dá bhliain atá díreach imithe ach na meáin ar Shinn Féin agus toghcheantar sin a shaothrú i dtamall Mínigh é. Fine Gael teacht isteach in áit Fhian- imreoidh sin tionchar éigin ar a vóta. iontach gearr agus sin a dhéanamh in Cad é go díreach an difear idir na Fáil agus cúrsaí dul ar aghaidh nach ndéanfaidh Sinn Féin chomh Lena chois, léiríonn na pobalbhre- ainneoin na meáin a bheith ina Micheál Ó Nuanáin agus Brian Ó mórán mar a bhí. maith agus atáthar ag tuar. itheanna gur lú mná a caitheann vóta choinne. Luineacháin? Idir agus Tiocfaidh slua de Theachtaí nua Tá dílseacht ag cuid mhór daoine do Shinn Féin ná do pháirtithe eile. Agus go fiú má bhaineann sé Máire Ní Ainifín? Idir Pat Carey agus Dála isteach i dTeach Laighean a d’Fhianna Fáil nach n-imeoidh thar Rud a bhaineann, b’fhéidir, leis an suíochán ní mór dó vóta mór a fháil. ? chuirfidh crua ar an rialtas úr aird a oíche in ainneoin ar tharla le trí íomhá a bhí ag Sinn Féin am an Nó gan vóta iontach mór aige thóg- Is den déanamh amháin iad an t- thabhairt ar shuimeanna an phobail. bliana anuas. chogaidh. faí ceisteanna faoi é a bheith ina iomlán acu. Is maith sin. Agus rinne (FG) gár Ach léiríonn sé fosta nach bhfuil go cheannaire. Níl ann ach Murchadh Mór agus Ach ní bheidh bun-athrú ar chóras dóibh an tseachtain seo nuair a lab- leor ban chun tosaigh sa pháirtí. Tá seantaithí ag Sinn Féin sa Tuais- Murchadh Beag. pholaitíochta na 26 Contae go dtí go hair sé faoi Fhine Gael agus Páirtí an Dúshlán eile do Shinn Féin é nach ceart ar ghnóthaí toghcháin. Tadhg agus Tadhgín. mbeidh Páirtí an Lucht Oibre sásta Lucht Oibre ‘feasting on the carcass bhfaigheann siad oiread aistriúcháin Ní thuarann siad líon suíochán. Is ionann iad. greim a bhreith ar an neantóg agus of Fianna Fáil.’ agus a fhaigheann páirtithe eile. Ní dhéanann siad talamh slán de Chuirfeadh sé fonn ort dul amach tacú le rogha na heite clé seachas dul Ní bheidh de thoradh air sin ach Ina dhiaidh sin ar fad, fiú mura rud ar bith. agus seilbh a ghabháil ar chearnóg i gcleamhnas le hEnda. oibrithe is tacaithe Fhianna Fáil a bhfaighidh siad an 15 suíochán a bhí Go fiú de shuíochán an cheannaire. éigin i mBaile Átha Cliath agus tús a Maidir leis an toghchán féin crei- ghríosú. á thuar ag tráchtairí áirithe, dar liom Tá rioscaí móra ann do Shinn Féin. chur le fíor-réabhlóid. dim nach ndéanfaidh Fianna Fáil Do Shinn Féin, tá rioscaí móra go ndéanfaidh Sinn Féin go maith. Ach beidh díbhinn iontach ann Ach ní tharlóidh sin. chomh dona is atáthar ag tuar agus agus féidearthachtaí móra sa Nó tuigeann siad na himpleachtaí dóibh má éiríonn leo. 16 TRÁCHTAIREACHT GAELSCÉAL • Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 Ní feighlí leanaí mé!

B’iontach an chraic a bhí againn mháthair. Trí huaire agus níl leisce ar gann an páiste ar cuairt ach nach ngasúir féin. mar níor labhair muid ar ghasúir, ná bith orm a admháil nach bhfuil aon bhfuil aon iallach ormsa aon chin- Is fíor gur íoc mise mná eile le ar chúrsaí airgid, ná ar an toghchán. suim agam dul ar ais go dtí na neadh a dhéanamh cén chaoi le haire a thabhairt do mo thriúr féin Is oíche spraoi a bhí ann, gach uile laethanta sin. haire a thabhairt di. agus mé ag obair. Bhí meas agam ar dhuine againn os cionn 50 anois. Níl fadhb ar bith agam cabhrú le Níl ormsa ach gáire agus sult a na mná sin mar ní bheadh an Bernie Ní Flatharta An t-aon tagairt a déanadh i rith na m’iníon ach tá fhios aici nach feighlí bhaint aisti agus ansin í a thabhairt fhoighid agamsa fanacht sa mbaile, hoíche ná go raibh ceathrar Mamó sa leanaí mé. ar ais. Tá idirdhealú idir garchlann a lá i ndiaidh lae. seomra, mise mar dhuine acu! Tá mise ag ceapadh go bhfuil choinneáil thar oíche ar chuairt agus Mar go bhfuil brú airgid anois ar Dúirt beirt acu go mbíonn siad ag faitíos ar go leor sean-tuismitheoirí a a bheith ag tabhairt aire dhóibh go lánúineacha óga le gasúir, tá imní hí mé i gcomhluadar ban tabhairt aire dá ngarchlann gach mhalairt a admháil. lánaimsireach. ormsa go mbeidh leisce ar shean-tui- ag cóisir ar an deireadh darna deireadh seachtain agus ba Tá difríocht mhór idir ról an sean- Níl locht ar bith ar dhaoine ag tab- smitheoirí diúltú aire a thabhairt dá seachtaine agus bhí cúis iontais é nach raibh mise agus tuismitheora agus ról an duine a hairt aire dá ngarchlann chomh fada ngarchlann. garchlann ag ceathrar an bhean eile ag déanamh an rud thugann aire do ghasúir. agus gur b’shin é an socrú a Ba mhian liomsa mar sin, go againn. Is oíche idir mhná céanna. Iontach ma fheileann sé seo don fheileann. Tá an-mheas agam ar mbeadh an misneach agus an neart aB bhí ann, ba comharsana muid ar Mothaíonn mé an-láidir faoi seo. dá pháirtí. Is fearr liomsa ról an sean- mhná atá sásta é seo a dhéanamh tar againn an cinneadh a dhéanamh a fad os cionn deich mbliana ó shin. Rinne mise mo thréimhse mar tuismitheora. Iontach nuair a tha- éis dhóibh aire a thabhairt dá thugann sult dhúinn ar fad. Ní féidir le formhór na ndaoine óga sa tír Béarla a scríobh

Is i mBéarla a thagann na CVanna Fraincise agus ní bhíonn cumas seo chugam agus i mbeagnach gach cainte i bhFraincis ag a bhformhór. aon cheann acu bíonn téama a Agus ar aghaidh agus ar aghaidh. chuireann éadóchas orm. Ní féidir Ach is ar an nGaeilge an locht. Níl leo scríobh. Is cuma faoin phean- fhios agam cén fáth gur mar seo atá Conall Ó Mórán naireacht ach is iad an litriú, an ghra- sé agus is féidir tost a chur le bea- madach agus fiú an t-ord ina gnach gach máthair agus athair sula gcuirtear na fíricí a chuireann eagla dtosaíonn siad ag labhairt faoi na orm - eagla go bhfuil an córas cúrsaí seo mar go bhfuil fhios agat hug mé faoin ábhar seo oideachais ag titim as a chéile, go cad atá ag teacht. roinnt míonna ó shin ach, bhfuil sé tar éis teipeadh. Ní féidir an Ar ndóigh ní oirfeadh sé don eite ós rud é go bhfuil an milleán iomlán a chur ar mhúinteoirí sin i bhFine Gael atá frith-Ghaelach toghchán beagnach faoi seo, mar, ós rud é go bhfuil mé (agus tá siad ann, an t-iarThaoiseach orainn agus go bhfuil an chomh liobrálach sin (féach thuas!), John Bruton agus an t-iarAire agus TGhaeilge tar éis teacht faoi scrúdú caithfidh mé a rá gur ar na daltaí féin craoltóir Ivan Yeates ina measc) go arís de bharr an fhoinn atá ar Fhine roinnt mhaith den lucht. Ní chuire- ndíreodh siad ar an gcóras Gael Gaeilge éigeantach a chur ar ann siad an stró orthu féin litriú oideachais, mar d’fhéadfadh sé sin ceal, is fiú cuairt a thabhairt air arís. d’fhoghlaim. “Níl sé tábhachtach,” a olc a chur ar mhúinteoirí agus is Cuirtear an cheist orm go rialta an deirtear liom. “Ní bhfaighidh sibh ionann múinteoirí agus vótaí. Is bhfuil mé i bhfabhar Gaeilge éigean- post,” a deir mise leo. cuma leo faoi mhúinteoirí Gaeilge tach agus gach uair a iarrtar an méid Tá sé tábhachtach. Tá sé rítháb- mar, dar leis an meon céanna, bíonn sin orm ní féidir liom freagra díreach hachtach go mbeadh a fhios ag na siad siúd ag múineadh le cailc i lámh a thabhairt, rud a chuireann imní ar daoine seo go gcuireann tú ceannli- amháin agus an Armalite sa lámh roinnt agus déistin ar a bhformhór. tir ar ainm lae, go dtagann ceannlitir eile. Nach beag a thuigeann siad. An imní a chuireann sé ar chairde i ndiaidh an lánstaid, go gcuirtear Tá sé mar rún agam gan argóint a agus naimhde araon is é sin m’easpa ceannlitir ar thús ainm gach duine. dhéanamh le daoine atá den mheon freagra, nó an mhoill a bhíonn orm Ní mar sin a bhíonn sé sa mhéid a thuas mar is cur amú ama agus freagra iomlán a thabhairt, ná go fheiceann mise. Seo, mar atá ráite tochta atá ann. Scríobh mé cheana gceapann siad go bhfuil mo chuid agam, iarratais phoist i mBéarla. Ní faoin tábhacht a dúirt gach duine a dintiúir liobrálacha dá gcailliúint féidir le daoine óga na tíre, a d’fhreastail ar chruinniú mullaigh i agam agus mé ag dul in aois. Ach ní bhformhór ar aon nós, Béarla a dTeach Farmleigh a bhí lenár gcultúr mar sin atá. I gcónaí riamh bhí fonn scríobh. Anois, ós rud é go bhfuil na agus na buntáistí eacnamaíochta gur orm go nglacfaimis cúram orainn hargóintí faoi seo cloiste ó bhí mé sa féidir lenár gcultúr breith. féin, dúinn féin. chliabhán, is féidir liom réamh- Tá eolas ar an nGaeilge lárnach sa Ach, agus is anseo a thosaíonn na mheas draíochta a dhéanamh agus chultúr leathan againn agus, má tá ‘achanna’, níl an saol chomh simplí tar éis dúinne iad a choimeád istigh i mo theachsa, áit go gceapfá gur i rá libh gur ar an nGaeilge an locht. lucht Fhine Gael ag éisteacht (nó ag leis sin. Ba bhreá linn ar fad go bpluais an tseomra ranga, ní nach dteas Florida a bhí muid inár gcónaí Mura mbeadh ar na daltaí seo léamh), téigí ag lorg na mbuntáistí mbeadh an-am ag ár gcuid páistí ach ionadh go roghnaíonn siad féin dul mar gur t-léine amháin an t-aon rud Gaeilge d’fhoghlaim bheadh siad in atá leis an teanga a mhúineadh go in áit ligean dóibh an lá a isteach ina gcuid pluaiseanna féin, le caitheamh agus é ag cur sneachta ann níos mó ama a chaitheamh ar héigeantach do chách. Agus sibh dá chaitheamh go sláintiúil, ag spraoi ag breathnú ar an teilifís nó ar an lasmuigh. I bhfocail eile, is muidne, Bhéarla agus bheadh James Joyce dhéanamh sin, abair le bhur bpáistí amuigh faoin spéir, deir muid leo go ríomhaire i lár na hoíche. B’fhéidir na daoine aosta, a deir le daoine óga nua ag crochadh thart lena lámh- an teilifís a mhúchadh agus díriú ar a bhfuil orthu dul ar scoil. Agus ní hé gur muidne, go hindíreach, a céard is fearr dóibh agus iad óg. scríbhinn ar choirnéal gach sráide. gcuid obair bhaile litriú Béarla. amháin go gcuireann muid ar scoil thugann na drochnósanna sin dóibh. Is fostóir mise. Seoltar iarratais Ach is mar a chéile scéal na mata- Ach arís is dóigh gur ar an go cionn bliana iad ach coimeádann Mar a chéile nuair a bhíonn an phoist chugam go rialta ó dhaoine maitice. Tá ábaltacht na ndaoine óga Ghaeilge an locht go bhfuil orthu cei- muid ansin iad go dtí go bhfuil an aimsir fionnuair, muidne a chuire- óga ag lorg a gcéad phoist. Is féidir a i matamaitic glan náireach. thre huaire an chloig sa lá a óige caillte acu agus iad ocht ann iachall orthu cóta a chaitheamh, thomhas óna bhformhór gur daoine Caitheann na daoine céanna sé chaitheamh ag breathnú ar an teilifís mbliana déag d’aois. Ag an aois sin, rud nach bhfuil fionnuair nó ‘cool’ i óga, éirimiúla deasa iad. bliana, ar a laghad, ag foghlaim chéanna. GAELSCÉAL TRÁCHTAIREACHT 17 Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 • Díospóireacht stairiúil na Seachtaine

freagraí maithe acu ar fad ach is sun- Na ceannairí i gceanncheathrú tasach go mbeadh Gilmore sásta cin- TG4 i mBaile na hAbhann. neadh chiorrú na sainorduithe (Pic. le hEibhlín Ní Ír) eitleoireachta reigiúnda a iompú. Ní raibh Kenny sásta cinneadh ar bith a Páidí Ó Lionáird thabhairt ar an gclár. Ní mó ná sásta a bhí sé ach chomh beag nuair a cuireadh bás agus creimeadh i labhairt na Gaeilge ina hángadar. Triúr acu ceart leith agus nuair a thug sé faoi go leor ach scata eile ina Mhicheál Martin, gur beag a dhein dteannta. Ní haon íonadh seisean nuair a bhí sé ina Aire Tdom é go mbíonn mis- Oideachais, chaith an Máirtíneach ar neach agus féin-mhuinín ais leis é. Leadóg na Gaeilge agus cúlú ag iarrthóirí polaitíochta gan trácht ar de shórt, ach ní san iomlán, ó Fhine cheannairí na mór-pháirtithe, . Tá sonraí a bpolasaithe Gaeilge oiread san molaidh a bhíonn ar fáil foilsithe ina bhforógra toghcháin, dóibh óna lucht tacaíochta fhéin. caibidil 14, leathanach 52 nó má Lena gcearta a thabhairt dóibh, théann sibh chuig an seoladh idirlín bheadh sé ar fad uathu. Ní fios cé seo a leanas: mhéad saighead a chaitear le hiar- http://tinyurl.com/5vjcwd8 rthóirí polaitíochta lá i ndiaidh lae In ainneoin go mbíonn foirne móra agus iad i mbun stocaireachta. Glac cúntóirí acu, tiománaithe, comhair- leis gur iomaí goin a bheadh le sonrú leoirí, lucht scríofa scripteanna, gar- muna mbeadh craiceann tiubh acu bhain sé sin den ócáid. fhéin a chur trasna i dteanga nach í agus gan an chuma troda air mar a daí cosanta agus tuilleadh comhair- nó, más fearr leat cluiche millín péinte Ócáid náisiúnta a bhí ann. Triúr fear mo ghnáth-theanga laethúil í. Ní bhíonn go minic. leoirí, is deacair an ghairm bheatha a (paintball) a shamhlú, ní bheadh ó na trí contaetha is mó in Éirinn (Cor- dóigh liom go bhféadfainn coinchea- D’fheabhsaigh Micheál Martin de bhíonn ag polaiteoirí ár linne. éinne acu le feiceáil taobh thiar de caigh, Gaillimh agus Maigh Eo) ag pa casta agus uaireanta teibí a chur réir mar a bhí sé ag dul ar aghaidh, é Bhí an díospóireacht i nGaeilge dhathanna éagsúla a gcuid péinte. glacadh páirte i ndíospóireacht faoi trasna go héasca gan trácht ar iliomad níos cruinne le sonraí ná ceachtar den stairiúil agus bhí sé suntasach. Ar aon nós, conas mar a bhí a dtais- ghearáin na tíre ó thaobh eacna- suimeanna uimhreacha móra, na mil- mbeirt eile (ar ndóigh ba cheart go B’fhéidir nach raibh an oiread sub- peántais i mbun díospóireachta i maíochta, sláinte, oideachais, fos- liúin agus na billiúin san áireamh. mbeadh sé, i gcomhthéacs go raibh sé stainte ann agus ba mhaith linn. Is nGaeilge? Bhuel, n’fheadar conas a taíochta agus na Gaeilge de – ó agus a Ach sin iad na dúshláin a bhí rompu páirteach i gcumadh cuid de na sonraí cuma i ndáiríre mar bhí sé táb- éireoidh leo faoi ghéar-shúile Ghael gcuid moltaí chun na fadhbanna seo ar an gCéadaoin seo caite. Dúshlán a céanna le 14 bliain). Bhí a bhlas agus a hachtach ann féin. Linn ach faoi shoilse láidre stiúideo 2 ar fad a leigheas. láimhseáil siad triúr gan aon stró ró- chanúint dílis do Chorcaigh agus ní Is anois a thosnaíonn an feachtas i in TG4, shíleas gur éirigh go seoigh leo Tá cúig bliana déag caite agam ag mhór. Bhí téamaí eile ar nós ciorruithe raibh aon ghá dó aithris a dhéanamh gceart i mo thuairimse. Seachtain triúr. dul os comhair sholas dearg an chea- caiteachais agus cúrsaí iascaireachta á ar chanúint ón gcoigríoch. amháin le dul agus bí cinnte go bhfe- Ní Gaeilgeoir dúchais aon duine acu mara bheo teilifíse. Tuigim an brú a gcaitheamh go mín macánta agus le Eatarthu, sa lár, bhí an Taoiseach icfimid na lasair agus na saigheada á agus, ina iomláine, shíleas go rab- bhíonn ann. Tuigim na néaróga agus snas ag Eimear Ní Chonaola leo. tofa, Enda Kenny (bhí sé sa lár sa dá gcaitheamh idir an dá linn. hadar ar aon chaighdeán. Bhí sórt an neirbhís a bhaineann leis – neirbhís Caithfidh mé a rá gur láimhseáil dhíospóireacht roimhe seo freisin). Agus leis an gceist scoir faoi canad comhthuisceana ann nach ndéanfaí ná himíonn nó ná laghdaíonn riamh siad triúr iad fhéin agus a gcuid cainte Bhí sé stadach ina chuid cainte ar ar pháirc na himeartha peile a bheadh ionsaí ar fhear eile ceal foclóra nó ar agus néaróga atá riachtanach d’fhonn go smior, beacht. B’ábhar spéise é más dtúis ach bhog sé agus luigh sé le siad, bhuaigh Gilmore é sin nuair a phointe gramadaí. Ní dócha go teacht i láthair éifeachtach a ea, go raibh an chuma ar an scéal gur compord de réir a chéile. É sin go dtí dúirt sé go mbeadh sé sa chúl, a mbeadh ró-spéis ag cantóir “Amhrán dhéanamh. compordaí i bhfad a bhí Éamon gur ardaíodh ábhar na Gaeilge éigean- gheansaí dearg á chaitheamh aige le an Ghaeilgeora Mhóir”, Tadhg Mac Ní féidir liom a shamhlú áfach an Gilmore i nGaeilge ná mar a bhíonn sé taí. Cuireadh ceisteanna ar théamaí huimhir a 1 ar a dhroim. Ar éigean é Dhonnagáin, in éinne acu. Ach níor neirbhís a bhainfeadh le hiarracht mé i mBéarla – rud aisteach, é níos líofa turasóireachta ar bhonn réigiúnach – ach freagra maith. Cad a deir sibh?

Tá léitheoir amháin an-sásta ar imíochta Eoghain Uí Néill, “Is Is léir gur leantóir nua de chuid nár mhaith leo páirtí úr gaelach - ar is eol do léitheoirí fad le lucht labhartha na Gaeilge atá éigean nua-ghluaiseacht Gaeilge” le Eoghain Uí Néill í mar thaitin alt cad thuige? An é go bhfuil siad Gaelscéal a bhíonn ag labhairt amach i gcoinne pholasaí déanaí i bhfeidhm ar léitheoir tuairimíochta eile leis ar shuíomh chomh dilis sin dho na páirtithe ag léamh scéalta ar Gaeilge Fhine Gael i ndiaidh tuairisc Gaelscéal darb ainm Niamh an Gaelscéal léi, ceann a bhí sa gallda dá bhfuil ann anois?” a deir Mshuíomh an Threasa Bhreathnach a léamh maid- tseachtain seo caite. pháipéar le déanaí. Deir Eoghan Ó sé. pháipéir, ir le “Breis is 200 ag cruinniú sna “Ní theastaíonn ach duine uaidh Néill: “Cosnóidh Eamon is Enda an Bí linn ar shuíomh Gaelscéal, ar www.gaelsceal.ie, agus ‘Cad a deir Forbacha ar pholasaí Gaeilge Fhine gluaiseacht na Gaeilge sheasamh status quo." Facebook Gaelscéal agus Twitter le sibh’ in eagrán na seachtaine seo Gael” in eagrán na seachtaine seo agus bheidh tacaíocht ann dó, “Iontach ar fad” a deir sí, “Tá an do bharúil a thabhairt ar an méid a caite, bíonn deis agaibh bhur dtuair- caite. táimid uilig ag fanacht le laoch ar ceart ar fad agat!!” scríobhtar sa pháipéar. Ná déan imí a thabhairt ar na príomhscéalta “Is iontach an rud a fheiceáil na féidir linn muinín a chuir iontu, Tá an léitheoir Gaelscéal Mícheál dearmad d’ainm a fhágáil le do go seachtainiúil. Níl le déanamh ach daoine óga amuigh ar na sráideanna duine a dhéanann freastal ar an Ó Cadhain ag iarraidh ceist a chur ar theachtaireacht má bhíonn tú ag iar- dul ar an suíomh gréasáin agus ag troid ar son na Gaeilge. Go raibh bpobal. Is e sin an bhealach le tab- na daoine a vótáil nár cheart do na raidh d’ainm a bheith luaite le do teachtaireacht a fhágáil faoin scéal maith agaibh a Fhine Gall as na hairt faoi, ach cén a dheanfas amh- Gaeil páirtí úr a bhunú a mbeadh thuairim. Tá na naisc chuig gréasáin agus tá an seans ansin go mbeidh do Gaeil a mhuscailt as ár suain!” a deir laidh?? Ní chreidim go bhfuil an mar phríomhaidhm acu cur chun shóisialta Gaelscéal thíos. thuairim ar eachtra nó ábhar atá go Mícheál Rua Ó Baoill ar Ghaeilge ag fáil bás, níor thugadh an cinn na Gaeilge, i gCeist na Seach- www.gaelsceal.ie mór i mbéal an phobail á foilsiú www.gaelsceal.ie ola deirneach do theanga ariamh!” a taine Gaelscéal. www.facebook.com/gaelsceal againn an tseachtain dár gcionn! Is léir go ndeachaigh alt tuair- deir sí. “Tá ceist agam do na daoine sin www.twitter.com/Gaelsceal GAELSCÉAL 18 • TRÁCHTAIREACHT Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011

Gaelscéal An Chuasnóg, Baile Ard Eagarfhocal An Spidéal, Co. na Gaillimhe Díospóireacht na gCeannairí

CÉ nárbh fhéidir a mhaíomh gur ócáid stairiúil a bhí ann. hairt mar is ceart di, mar theanga ba bhua ar leith é don Ghaeilge tháinig mórán nuachta amach as Labhair gach ceannaire acu go oifigiúil na tíre seo. agus do TG4. an chéad díospóireacht idir maith agus go líofa, níorbh aon Mór an trua gur fhan muid Tá an láithreoir, Eimear Ní cheannairí na hÉireann as chur i gcéill é seo, níor chúpla chomh fada seo. Chonaola, le moladh go hard as a Gaeilge ó bhí briseadh na nGael focalachas é agus níor shiombal- Ní raibh aon bhuaiteoir ar an cuid oibre ar an oíche, a bhí de ann níl aon amhras ann ná gur achas é, ach an Ghaeilge á lab- oíche i measc na n-iarrthóirí ach chaighdeán an-ard ar fad. Ceist na hArdteiste CAITHFEAR an cheist a chur – Mar sin de, tá an cinneadh Bréagach an t-aon fhocal atá dár bpolaitíocht go bhfuil sé agus na ceannairí ar fad ábalta déanta – beag beann ar cén fóirsteanach chun cur síos a sásta dul leis anois?), nach bhfuil an Ghaeilge a labhairt go líofa– toradh a bheas ar an phróiseas dhéanamh air. sé in am dóibh seasamh a an bhfuil sé sin mar thoradh ar comhairliúcháin atá beartaithe Tá daoine eile i bhFine Gael ag dhéanamh i gcoinne eite fhrith- an Ghaeilge éigeantach? ag Fine Gael agus atá le moladh rá nach bhfuil i gceist ach Ghaelach Fhine Gael? Arbh fhéidir a leithéid sa tod- ann féin, beag beann ar thoil an próiseas comhairliúcháin go dtí Agus iad ag maíomh go ndéan- hchaí má chuirtear deireadh leis phobail nó níos tábhachtaí arís – seo áfach. Cé a thrustfaidh faidh an beart seo maitheas don an Ghaeilge mar chroí-ábhar ar aon taighde acadúil. muid? Cé atá ag insint na teanga, ba cheart fios a bheith ardteiste? Uime sin, tá sé dearbhaithe ag fírinne? acu go bhfuil pobal na Gaeilge Dar le hurlabhraí oideachais Fine Gael iad féin nach bhfuil sa I gcead do Enda Kenny, agus agus na Gaeltachta aontaithe, a Fhine Gael, Fergus O’Dowd, go phróiseas sin ach cur i gcéill. do Dinny McGinley a bheag nó a mhór, ar an cheist seo bhfuil “an cinneadh déanta Níl rud ar bith eolaíoch faoi d’admhaigh nár aontaigh sé leis agus tá na pobail sin go mór den chun an Ghaeilge a dhéanamh chomhairliúchán a bhfuil a tho- an pholasaí sin sa chéad dul síos bharúil go ndéanfaidh an beart roghnach mar ábhar ardteiste.” radh socraithe roimh ré. (agus nach droch-chomhartha seo an-dochar don Ghaeilge.

LITREACHA chuig an Eagarthóir

Neamhspleáigh i coinne Noel Grealish – Gaillimh Thiar, Michael Kil- hachtaí ó thaobh na staire de mar ba í an Cé gur cheist chonspóideach í an “ghaeilge coyne- Maigh Eo, Luke Ming Flanagan - Ros Ghaeilge an chéad teanga a bhí á labhairt ar éigeantach” is cinnte go mbíonn isliu stádais I pholasaí Fhine Gael Comáin-Liatroim Theas, John McDermott - oileán iathghlas na hÉireann. Caithfear í a cho- gceist le ábhar a bheith roghnach I gcónaí. A Eagarthóir, a chara Ros Comáin-Liatroim Theas, Gabriel McSharry saint.Tá an chosaint sin le tabhairt faoi deara Tharla a leitheid sa Bhreatain roinnt blianta ó Léirigh staidéar MRBI/Ipsos le déanaí tacaíocht Sligeach-Liatroim Thuaidh, Cllr Seamus Tre- ins an tagairt a bfhuil déanta dó ins an mbun- shin maidir le foghlaim teangacha iasachta sa mhuintir na tíre don Ghaeilge mar cheann de anor- An Cabhán/Muineachan, Caroline Forde reacht. Tá sé le tabhairtfaoi deara ins an dual- GSE go raibh ar an Rialtas an polasai a athru ina chroí-ábhair ag leibhéal na hArdteistiméireach- – An Cabhán/Muineachan, Ian McGarvey – Dún gas a atá ar daltaí maidir staidear a bheith le hiomláine. Ní féidir a rá cad a tharloidh anseo ta. na nGall Thoir-Thuaidh, Thomas Pringle- Dún deanamh ar chursa aitheanta iarbhunscoile sa ma chuirtear polasai Fhine Gael I bhfeidhm ach Tacaímid, a bhfuil ár n-ainmneacha leis seo na nGall Thiar-Theas, Stephen McCahill- Dún teanga mas feidir ceacht a fhoghlaim o 1974 is feidir thíos, ar iomaitheoirí neamhspleácha muid in na nGall Thiar-Theas, Eugene Finnegan-Cill Roimhe sin bhi ar daltaí pas a fhail sa go mbeidh cursai nios measa ar fad.Ní ga ach Olltoghchán 2011, leis an nGaeilge mar chroí- Mhantáin, Michael J Loftus- Baile Átha Cliath Ghaeilge chun scrúdú na hÁrdteistiméireachta feachaint ar an méadú ata ag teacht bliain I ndi- ábhar sa chóras oideachais. Creidimid go Thiar-Thuaidh, Maureen O’Sullivan- a bhaint amach -an ghaeilge éigeantach mar ab aidh bliana ar lion na ndaltai nach bhfuil ag bhfuil de cheart ag gach dalta scoile a dteanga Central, Christy Burke- Baile Átha Cliath Láir, fhearr aithne uirthi agus a bhí I mbéal an deanamh an ghaeilge ag scrúdú na hÁrdteis- náisiúnta a fhoghlaim. Cieran Perry- Baile Átha Cliath Láir, Raymond phobail go forleathan ag an am.Chuir Fine Gael timéireachta. Comh maith ta méadú tagtha ar Má thoghtar muid, geallaimid ár dtacaíocht Whitehead- Baile Átha Cliath Theas deire leis an nGaeilge éigeantach I 1974 ar lion na ndaltai ata ag lorg díolúine on ngaeilge iomlán don Ghaeilge mar cheann de chroí- mhaithe le spéis a chothú sa teanga. NI fios ar ag an dara leibheal-ce gur feidir leo teangacha ábhair na hArdteistiméireachta, agus go chothaigh sé aon rud ach sin scéal eile.Ar aon eile a dheanamh. Agus maidir le seirbhís tre seasfaidh an Ghaeilge mar riachtanas iontrála Litir Oscailte Chuig Éanna Ó nós ó shin I leith cé go gcaithfear cúrsa gaeilge ghaeilge on stait bhuel ta fhios ag madrai an do chúrsaí tríú leibhéal. a dhéanamh ag an iarbhunscoil (caithfear bhaile agus an coimisineir teanga conas atá cúr- Le meas, Cionnaith, T.D. ábhair eile a dhéanamh comh maith-ní chlois- saí. James Breen- An Clár, Sarah Ferrigan- An A Chara, tear tada faoi sin dár ndóigh) tá rogha ag daltaí Is cinnte dá bhrí sin go bhfuil stádas na tean- Clár, Pádraig O Sullivan- Corcaigh Thuaidh- Tugaim faoi deara ón a bfhuil le rá ag gan an scrúdú a sheasamh. Da bhrí sin níl ga sa chóras oideachais agus sa chóras Lár, Paul O’Neill – Corcaigh Thoir, Mick Finn - úrlabhraithe éagsúla de chuid Fhine Gael go toradh na hÁrdteistiméireachta ag brath ar an riaracháin níos laige ná mar a bhí sé Corcaigh Theas-Lár, Diarmaid Ó Cadhla Cor- bfhuil sé ar intinn ag do pháirtí deire a chur leis nGaeilge.. Comh maith le sin ní ga duit an 1974.Deirtear comh maith go bhfuil caighdeán caigh Theas-Lár, John Kearney –Corcaigh Thiar an ngaeilge éigeantach sa chóras oideachais ghaeilge a bheith agat le post a fhail sa stát- ghaeilge na ndaltai iarbhunscoile nios laige Theas, Michael O’Sullivan- Corcaigh Thiar agus é a bheith mar ábhar roghnach taréis an seirbhis. Dá bhrí sin tá an ghaeilge éigeantach comh maith.Beag beann ar sin, tá Fine Gael ag Theas, Michael Healy Rae- Ciarraí Theas, John teastas shóisiaraigh as seo amach. Agus beidh mar a ghlaoiti air imithe le fána agus tá Fine dul ar aghaidh le plean eile -ábhar roghnach Dillon- Luimneach, Séamus Sherlock-Luim- nios mó le rá agam faoi seo amach anseo. Gael mí mhacánta ar bhealach ó thaobh na teanga eile a chur i bhfeidhm.Ag cur san neach, Dr. Ben Nutty- Port Láirge, Eamon Is í an Ghaeilge lón anama mhuintir na staire de nuair a leanann siad ar aghaidh leis an áireamh cad a tharla idir an dá linn maidir leis Walsh- Gaillimh Thiar, Catherine Connolly – hÉireann. Is cuid dár noidhreacht agus dár athúsáid a bhaineann siad as-An Ghaeilge an gcéad plean ní féidir bheith dóchasach Gaillimh Thiar, Mike Cubbard – Gaillimh Thiar, bhféiniulacht í.Is dócha gurb í an chuid is táb- Éigeantach! maidir le cad tá I ndhonn don teanga amach GAELSCÉAL Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 TRÁCHTAIREACHT • 19 Éiginnteacht éigeantach Chuig: Enda Kenny; CC: Micheál Martin; Eamon Gilmore; Gerry Adams; John Gormley…

Tá go leor in easnamh sa dóigh a tas eile a bheartú le muid a thógáil as airgead á bhaint ó na seirbhísí poiblí, ndéantar an Ghaeilge a theagasc ó na an duibheagán, agus iad ag “tabhairt na seirbhísí pobail, agus á thabhairt Naíonáin Shóisearacha ar aghaidh faoi” an “ghéarchéim eacna- Oibrithe sna seirbhísí d’ionadaithe poiblí mar thú féin ach thiocfadh an cás a dhéanamh maíochta” “dhomhanda” agus an riachtanacha, sna agus ar a laghad 165 eile sa Dáil gan faoi ábhair eile. “ghéarchéim náisiúnta” ina bhfuil húdaráis áitiúla, iad ag iomrá ar an 60 atá tú ag iarraidh a Anois ní glanchosaint seo ar an muid faoi láthair. chur ar an dól le híocaíochtaí Dónall Mac Giolla Chóill Ghaeilge ach ceist faoi ábhar ar bith a Ní thuigim, ach b’fhéidir, dá cailleadh céadchodán sub- breátha iomarcaíochta, gan iomrá ar bheith éigeantach nó gach ábhar a mbeadh fáil agat, agus tú níos eolaí staintiúil dá bpá, agus pá na céadta Comhairleoir Contae ar bheith roghnach. ar na cúrsaí seo, go dtiocfadh leat breá a thabhairt do pho- fud na tíre. Enda, a chara chóir, Má Agus a fhad agus go bhfuil mé míniú dom, le do thoil, as ucht Dé, ar Oibrithe sna seirbhísí riach- tá tú, nó éinne eile ar anseo, tá roinnt cabhrach, comhairle mo ghlúine tá mé ag impí agus ag laiteoirí áitiúla suaracha, tanacha, sna húdaráis áitiúla, iad ag cuireadh cóip chuirtéise agus eile de dhíth orm… achainí ort – cén chiall a bhaineann ag tógáil uathu sin a cailleadh céadchodán substaintiúil den teachtaireacht seo Ní eacnamaí mé, ná baol air, agus leis seo a leanas: bhíonn ag cóiriú agus ag dá bpá, agus pá breá a thabhairt do chucu tré Gaelscéal, má gach uile sheans sin a bheith Sibhse a bheith ag moladh pholaiteoirí áitiúla suaracha, ag Atá tú nó sibh ag togradh an Ghaeilge bunaithe ar m’fhuath don Mhata- airgead, áiseanna agus acmhainní a tochailt poll agus á thab- tógáil uathu sin a bhíonn ag cóiriú a bhaint den chlár mar ábhar éigean- maitic agus an dóigh a ndearnadh í a bhaint díobh siúd atá cheana féin ar hairt dóibh siúd a bhíonn agus ag tochailt poll agus á thabhairt tach don Ardteist, cad chuige nach bhrú orm i m’óige, agus an cur an ghannchuid, i. páistí, daoine ag cruthú agus ag tochas dóibh siúd a bhíonn ag cruthú agus mbainfeadh sibh an Béarla agus an chuige a bhí ag múinteoirí mo lin- aosta, daoine tinne, iad siúd atá ag tochas poll! Mhatamaitic ag an am chéanna, nese, daoine nach raibh chomh dífhostaithe, fostóirí, lucht íoctha poll! Mar is léir ón mhéid thuas, agus gach diabhal ceann acu a dhéanamh maith sin ag an uimhríocht a fhágáil cánach, lucht íoctha rátaí, iad siúd déarfaidh mé arís é: Ní thuigim. roghnach? ar leataobh, ag cúl an tseomra ranga, uilig a thagann faoi scáth teideal An rud é go bhfuil easpa eagna Mar pháirt b’fhéidir d’athbhreith- agus nár mhiste liom ísliú céime di amháin – Muintir na hÉireann na ionamsa mar dhuine agus é i mo niú leathan agus iomlán ar an mar ábhar, ach tá go leor rudaí nach linne seo? nádúr ó dhúchas, nó nach raibh mé tArdteist abair? dtuigim faoin tír seo i láthair na Agus ag an am chéanna Tá pinsean ag roinnt mhaith ag glacadh airde an lá a raibh seo uile Mar chomhartha cothromaíochta huaire, agus go leor rudaí nach dtu- meabhraigh é seo ar feadh nóiméid, agaibh, agus sibh go fóill óg go leor á mhíniú sa rang, nó an raibh mé as do chách seans? igfidh mé choíche dá mbainfinn an tá siad siúd atá i gceannas agus ag agus go fóill i mbun obair ‘lánaim- láthair an lá céanna, nó b’fhéidir fiú Mar shoiléiriú dúinne nach polasaí céad amach, ach cuirfidh mé romhat stiúradh na tíre seo, i. sibhse, ag tab- seartha’, laethanta saoire nach dtioc- nach raibh an t-ábhar seo ‘Ag scriúáil é seo le vótaí a ghnóthú uathu siúd a anseo thíos iad, ar eagla go mbeadh hairt aire i bhfad Éireann níos fearr fadh a shárú in aon phost, ná a Mhuintir na hÉireann’ ar shiollabas bhíonn de shíor ag caitheamh anuas míniú soiléir soléite agat do bhomán daoibh féin ná mar atáthar ag tab- shamhlú taobh amuigh de gheataí scoile s’againne? ar an Ghaeilge agus ar ár gcultúr mar mise. hairt dúinne bochta, lucht díbeartha Theach Laighean, pá iomarcaíochta Ag deireadh an lae, ní raibh sé dúchais, agus tuilleadh a earcú chuig Ní thuigim an loighic atá taobh Fodhla. atá thar a bheith iomarcach ann éigeantach, ach deirimse an méid gluaiseacht fhrith-Ghaelach, chun thiar den chur chuige atá an rialtas Tá pá maith agaibh, is cuma cén t- féin. seo – ba chóir dó bheith. tionscnamh déanta na léinte gorma reatha (agus a rás rite) agus na páir- ísliú a thógann sibh go drogallach, tá Ceist bheag ghasta agam ort a Is mise le meas a chosaint agus a fhorbairt. tithe a bheas páirteach sa chéad rial- sé i bhfad thar phá an ghnáthoibrí. dhuine uasail, cad chuige a bhfuil DMGC

LITREACHA chuig an Eagarthóir

anseo má chuirtear a leithéid I bhfeidhm. Mar buille marfach a thabhairt don teanga ,don phaisean. Cuireann sé ionadh orm gur cheap naíochta a rinne Donnacha Ó hÉallaithe í má dhéantar a leithéid ná bíodh dabht ar bith oidhreacht anama seo leis an gcinneadh trom- Gaelscéal gur tairiscint fhiúntach don gcolún na seachtaine seo caite do Gaelscéal. Ó ann ach go mbeidh nios lú daltaí ag foghlaim na chúiseach seo a thogail –oidhreacht ar le díospóireacht é an rann seo. ám go h-ám ritheann sé liom go bhfuil pobal na teanga le haghaidh na hÁrdTeist le himpleach- mhuintir uile na hÉireann í - mar má dhéanann le meas, Gaeilge an-bheag – sé sin le rá go mbíonn gán- taí tromchúiseacha maidir le staidear na teanga tú beart de réir an bhriathair bfheidir nach Seosamh Ó Beirgin. ntan pearsa ann chun an cliair i ndráma mar ábhar acaduil/taighde ag an dara agus ag mbeidh a leitheid ann arís! Béal Átha na Slua, polaitúil na Gaeltachta a líonadh go creidiú- an triu leibheal, agus le buaine na teanga mar Mise,le meas Co na Gaillimhe. nach. Ó thárla go bhfuil Donnacha é fhéin theanga phobail agus mar theanga Ghaeltach- Máire Ní Chiardha gníomhach í b’fheachtas Catherine Connolly tá ta. Ta polasaí Fhine Gael íoróineach ar bhealach Caislean Chnucha imní orm cé chomh neamhchlaonta is a mar glacann siad leis an Stráitéis 20 Bliain- Baile Átha Cliath 15 Smaoineamh beag, litir beag d’fhéadfadh Donnacha a bheith ina chuid cáipéis a bhfuil se mar chuspóir aici go leanfar anailís, rud a d’fheadfadh tionchar a bheith ar aghaidh leis an ngaeilge mar ábhar “éigean- A Eagarthóir, a chara, aige ar an gcaoi ina gcaitheann léitheoir a vóta. tach” ag an Árd Teist ag cur san aireamh an Seafóid áibhéalta foilsithe Chun comhionannas inscne sa chóras Tá mé dhá thuar seo de bharr an tairngreacht béim a chuirtear ar thábhacht an chórais polaitíochta a fheabhsú, nach féidir linn a rinne Ó hÉallaithe san eagrán deireadh– ag oideachais leis an teanga a chur chun cinn. ag Gaelscéal dáilcheantar 2 suíochán a dhéanamh as chuile déanamh tagairt don iarrthoir Trevor Ó Tá fadhbanna le muineadh teangacha sna dháilcheantar – suíochán amháin le haghaidh Clochartaigh SF– “Nuair a chuirfear as an hiarbhunscoileanna , an ghaeilge comh A Eagarthóir, a chara, mná agus an ceann eile le haghaidh fir. áireamh é, aistreoidh a vóta níos láidre i dtreo maith.Ní hé seo an chur chuige leis an fhadhb a Is seafóid áibhéalta é cothromú a dhéanamh Is mise le meas Connolly . . .” fhuascailt. Ta alan moltaí fiúntacha curtha san idir Enda Kenny, ceannaire Fhine Gael, agus Gearóid Ó Néill Níl an chinnteacht céanna le braith uaidh in aireamh chun an fhadhb a fhuascailt sa Oilibhéar Cromail, deachtóir cruálach na 17ú An tSionna, aon réamhaisnéis eile a thug sé de na stráitéis . Ta alan moltaí eile curtha san aoise, mar a rinne Brian Ó Baoill ina haiku Co. An Chláir Dáilcheantair (seacht gcinn) sa gcolún thuaslu- aireamh sa cháipéis comh maith –caipeis a "Enda ar son na Gaeilge" sna leathanaigh seo aite. Bíodh muid foighneach tamall, gearr aithnionn an tábhacht oidhreachta a (11/02/11). Tarraingíonn an cineál ráiméise seo uainn an comhaireamh! bhaineann leis an teanga . Cuirimis í I bhfei- droch-chlú ar an Ghaeilge agus a cúis, fiú i Fánaimis leis an toradh! Is mise le meas dhm go hiomlán dá bhrí sin agus mar theachta measc lucht na Gaeilge iad féin. Argóint Mícheál Ó Flatharta le gaeilge agus mar thaoiseach sar I bhfad de chiallmhar atá de dith chun cur in aghaidh pho- A Chara, Cor na Rón , réir na bpobalbhreitheanna iarraim ort gan lasaí Ghaeilge Fhine Gael seachas baoth- Chuir mé an-suim san anailís toghchá- Indreabhán.

Cuirtear litreacha chuig [email protected]. Iarrtar oraibh a bheith chomh gonta agus is féidir. 20 GAELSCÉAL • Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 OLLTOGHCHÁN 2011 5 Anailís ar na Dáilcheantair An tseachtain seo, amharcann Donncha Ó hÉallaithe ar Bhaile Átha Cliath

agus toghfar Joe Costello (LO) gan Baile stró, cé go mbeidh air vóta an Lucht Oibre a roinnt le Áine Clancy (LO), Átha Cliath bean a fuair 2,600 vóta sna toghcháin áitiúla in 2009. Déanaim amach go gcaillfidh Fianna Lár (4): Fáil an dá shuíochán sa Dáilcheantar seo – ceann le Sinn Féin agus ceann a Dáilcheantar seo bhíodh le Fine Gael. (FF) in ann Beidh (FF) ag troid dhá chuóta a fháil. In 2007 go dtí an deireadh le Mary Lou Mc Sde bharr aistriúchán de Donald (SF) ach is ag Mary Lou a 2,400 vóta ó Ahern bheas an lá. d’éirigh le (FF) cur Sna toghcháin áitiúla in 2009 sa leis an 939 vóta céad rogha a fuair sé gcuid seo den chathair bhí FF (24%) agus thóg sé suíochán. Ag seasamh beagán chun tosaigh ar LO (23%) le leis tá Mary Fitzpatrick (FF), iar- SF (12%) beagán chun tosaigh ar FG rthóir ar deineadh éagóir uirthi in (11%). 2007. Más féidir le Fitzpatrick cur leis an 3,000 vóta a fuair sí sna Tuar: FF: 0 (2); FG 1 (1); LO 1 (1); SF 1 toghcháin áitiúla, beidh sí san (0). iomaíocht go dtí an deireadh. Leis an mbealach a bhfuil na pobalbhre- itheanna i mBaile Átha Cliath le Fianna Fáil ar 10%, beidh sé deacair ar Fhianna Fáil suíochán ar bith a Baile Átha fháil agus an vóta roinnte idir bheirt. Tá neart iarrthóirí mná sa Dáilchean- Cliath Thiar- tar seo. Ní féidir glacadh leis go gcoinneoidh Maureen O’Sullivan (Nspl) Meán (4): “suíochán Tony Gregory”, a ghnóthaigh sí i bhfothoghchán sa íl an tAire bhliain 2009, mar gheall ar an dian- san iomaíocht an babh- iomaíocht ón eite chlé. ta seo, rud a Theip ar Mary Lou Mc Donald (SF) Nchabhróidh go mór le suíochán a thógáil in 2007 do Shinn Fine Gael san iarracht Féin, ach anois le Bertie éirithe as atá ar bun acu dhá shuíochán a fháil agus Tony Gregory básaithe tá seans san áit nach raibh aon cheann acu níos fearr aici an babhta seo. Ní cab- roimhe seo. Ag seasamh dóibh tá hair ar bith di iarbhall de Shinn Féin, Derek Keating (FG) agus an an seanfhondóir Christy Burke Seanadóir Frances Fitzgerald (FG). (Nspl), a bheith san iomaíocht léi. Ag Sna toghcháin áitiúla in 2009 fuair seasamh do Shinn Féin in 2009, Keating (FG) os cionn 4,000 vóta. Ar toghadh Burke (Nspl) ar Bhárdas an mbonn sin d’fhéadfadh sé a bhei- Átha Cliath le 1,500 vóta. th chun cinn ar an Seanadóir Beidh vóta réasúnta maith ag Cieran Frances Fitzgerald ar an gcéad Perry (Nspl), ar éirigh leis 2,500 vóta chomhaireamh. a fháil sna toghcháin áitiúla. Tá sé Ní raibh ach leathchuóta ag Paul suntasach gur aistríodh 40% dá vóta Gogarty (Glas) in 2007. Toghadh é le chuig Tony Gregory (Nspl.), 20% haistriúcháin an-mhaithe ó iarrthóirí chuig Mary Lou Mc Donald (SF) agus eile. Beidh laghdú mór ar a vóta céad thart ar 15% chuig Joe Costello (LO) rogha agus ní bhfaighidh sé in 2007. aistriúchán mór ach an oiread, rud a Ní raibh suíochán Dála ag Fine Gael fhágann go gcaillfidh sé a shuíochán. sa Dáilcheantar seo ó 1997 ach cuir- fear é sin i gceart an babhta seo. Ba cheart go dtoghfaí Pascal Donohue Léargas speisialta (FG), an t-iarrthóir a sheas sa 3 leathanach ar lean... bhfothoghchán in 2009. Tá suíochán an Lucht Oibre slán GAELSCÉAL Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 CÚRSAÍ SAOIL • 21

Beidh sé sách deacair ar John Curran nDún na nGall ThoirThuaidh le New (FF) a shuíochán a choinneáil, leis Vision chomh maith. an mbealach a bhfuil tacaíocht Fhi- anna Fáil tite i mBaile Átha Cliath.. Tógfaidh Fine Gael suíochán amháin Ní raibh ach 9% den vóta ag Sinn anseo, beidh ceann eile ag an Lucht Féin in 2007. Oibre agus san iomaíocht don Theastódh go mbeadh Eoin Ó Broin suíochán deiridh beidh Averil Power (SF) in ann an vóta a ardú go 12% (FF), Larry O’Toole (SF) agus Seán agus le haistriúchán maith ó iar- Kenny (LO). Ceapaim go n-éireoidh rthóirí eile ar an eite chlé ar nós Gino le O’Toole (SF) an suíochán a thógáil Kenny (ULA) agus Mick Finnegan le haistriúcháin ó Brian Green (ULA) (WP), bheadh seans aige ar an agus ó David Healy (Glas). Mura n- gceathrú suíochán. éiríonn le O’Toole (SF) is ag Kenny Tá suíochán an Lucht Oibre slán (LO) a bheas an suíochán agus beidh agus má bhíonn an vóta roinnte go Fianna Fáil folamh. cothrom idir an bheirt iarrthóir, Sna toghcháin áitiúla in 2009 bhí an TD (LO) agus Robert LO (28%) chun tosaigh ar FG (22%), a Dowds (LO) d’fhéadfadh an tarna bhí beagán chun tosaigh ar FF suíochán a bheith ann dóibh. (20%). Bhí 18% ag iarrthóirí neamh- Beidh an chéad is an tarna suíochán spleácha agus 9% ag SF. ag Fine Gael agus ag an Lucht Oibre. Ina dhiaidh sin beidh coimhlint Tuar: FF: 0 (1); FG 1 (1); LO 1 (0); SF 1 ghéar don dá shuíochán idir Sinn (0). Féin, Fine Gael, An Lucht Oibre agus John Curran (FF). Ceapaim gur ag an Lucht Oibre Leo Varadkar, Fine Gael (Pic: Sasko Lazarov/Photocall , neamhspleách (Pic. Leon Farrell/Photo- agus ag Sinn Féin a bheidh an lá de bharr aistriúchán ó iarrthóirí eile ar Baile an eite chlé, rud a fhágann Fianna toghcháin áitiúla in 2009. Ba cheart Alan Farrell (FG) chun é a choinneáil Fáil gan suíochán. go mbeadh sé in ann an suíochán a sa rása go dtí an deireadh. Átha Cliath Sna toghcháin áitiúla in 2009 bhíodh ag Derek McDowell (LO) sa D’éirigh le Farrell (FG) breis is 2,700 a déanaim amach go raibh FG (28%) Dáilcheantar seo a fháil ar ais dá fháil sna toghcháin áitiúla in 2009. Baile chun tosaigh ar LO (19%) le FF (16%) pháirtí. Theastódh uaidh an vóta sin a Thiar chun tosaigh ar SF (10.6%) ach bhí sé San iomaíocht don suíochán deire- dhúbailt le go mbeadh seans aige ar Átha Cliath suntasach go raibh 21% ag iarrthóirí anach beidh Seán Haughey (FF), shuíochán. Thuaidh (3): neamhspleácha agus gan ach 5% ag Finian McGrath (Nspl) agus Naoise Ó Beidh ardú ar vóta an Lucht Oibre na Glasaigh. Muirí (FG). Ceapaim gur chuig agus dá bharr sin ba cheart go Thoir McGrath (Nspl) a thitfidh sé sa mbeadh Brendan Ryan (LO) in ann íl ach iarrthóir amháin Tuar: FF: 0 (1); FG 1 (0); LO 2 (1); SF 1 deireadh de bharr aistriúchán ó an suíochán Dála a d’éalaigh uaidh in Thuaidh (3): ag Fianna Fáil sa (0); Glas 0(1); Nspl 0 (1). Helen McCormack (SF) agus Lyons 2007 a fháil an babhta seo, nuair a Dáilcheantar seo, cé (ULA). chuirtear a chomhleacaí Tom Kelle- Ngur toghadh beirt don Sna toghcháin áitiúla in 2009 her (LO) as an áireamh. híodh vóta láidir i gcó- pháirtí in 2007. Tá Noel déanaim amach go raibh FG (26.5%) Fuair Clare Daly (SP ) vóta ard anseo naí ag Michael Woods Ahern (FF) ag seasamh siar ach fós Baile chun tosaigh ar LO (23.7%) le FF in 2007 agus ba é Sargent (Glas) is (FF) sa Dáilcheantar seo. beidh a dhóthain le déanamh ag Pat (19.2%) sa tríú háit agus bhí 16% ag mó a fuair tairbhe ar a cuid BNíl sé ag seasamh an Carey TD (FF), Aire na Gaeltachta, iarrthóirí neamhspleácha agus 12% aistriúchán. Ach ó shin tá go leor babhta seo agus ina áit lena shuíochán a choinneáil. Tá beirt Átha Cliath ag SF. vótaí ina ceantar tacaíochta thart ar tá Averil Power (FF), bean ábalta a iarrthóir láidir ag an Lucht Oibre, Shord Cholmcille curtha le bhíonn le feiceáil agus le cloisteáil Róisín Shortall TD (LO) agus John Tuar: FF: 0 (1); FG 1 (1); LO 1 (0); Nspl Dáilcheantair eile agus dá bharr sin sna meáin go minic, ó ceapadh í mar Lyons (LO), a tháinig ar bharr an Thuaidh- Lár 1 (1). beidh sé deacair uirthi a vóta a urlabhraí d’Fhianna Fáil. Má choin- chomhairimh le 3,700 vóta sna mhéadú mórán. níonn sí an suíochán beidh éacht toghcháin áitiúla in 2009 i gceantar (3): Tógfaidh Fine Gael agus an Lucht déanta aici. Bhaile Muna-Fhionnghlaise. Oibre an chéad dá shuíochán. San Níor cheart go mbeadh aon stró ar Sna toghcháin áitiúla, ag seasamh sa iomaíocht don dá shuíochán eile (LO) a shuíochán gceantar céanna, bhí beagnach 3,300 s deacair a fheiceáil cén chaoi Baile beidh Alan Farrell (FG), Clare Daly a choinneáil, agus beidh a chomh- vóta ag Dessie Ellis (SF) agus 2,200 a bhféadfadh Seán Haughey (SP), Michael Kennedy (FF) agus leacaí Seán Kenny (LO) sách láidir ag an Dr Bill Tormey (FG), beirt a (FF) a shuíochán a choinneáil Átha Cliath Trevor Sargent (Glas). Ceapaim go chomh maith. Fuair Kenny (LO) os bhfuil seans maith acu suíochán Iagus tacaíocht Fhianna Fáil i dtógfaidh Fianna Fáil agus an cionn 4,000 sna toghcháin áitiúla in Dála a thógáil. Beidh Ellis ag brath ar mBaile Átha Cliath thart ar Comhaontas Glas na suíocháin sin. 2009. aistriúchán maith a fháil ó Andrew 10%. Ba chóir go mbeadh an Teach- Thuaidh (4): Mura dtoghtar Sargent (Glas), ba Ba chóir go mbeadh Terence Flana- Keegan (ULA), ó Ruairí Holohan ta neamhspleách Finian McGrath cheart go mbeadh an suíochán ag gan (FG) in ann greim a choinneáil ar (Glas) agus, níos deireanaí sa rása, ó (Nspl) in ann a shuíochán a choin- s an mbeirt Teachta Clare Daly (SP). an suíochán a bhain sé ó Fhianna Lyons (LO). neáil, cé go mbeidh John Lyons Dála de chuid Fhianna Níl aon iarrthóir ag Sinn Féin sa Fáil in 2007. Ag súil le suíochán an Déanaim amach go gcaillfidh Carey (ULA) ag baint roinnt vótaí uaidh, Fáil atá ag seasamh sa Dáilcheantar seo. uair seo tá Larry O’Toole (SF) a fuair (FF) a shuíochán. Má roinntear na vótaí ba cheart teacht ar ais aríst dhó ADáilcheantar seo ní Sna toghcháin áitiúla in 2009, de réir breis is 4,600 vóta in 2007 agus a níos deireanaí mar aistriúcháin. thoghfar ach duine mar atá mé in ann a dhéanamh d’fhéadfadh cuid den vóta pearsanta Ba chóir go mbeadh Richard Bruton acu, Michael Kennedy (FF) nó Dar- amach, bhí LO (28%) chun tosaigh ar a bhíodh ag Woods (FF) a phiocadh Léargas (FG) ar bharr an chomhairimh mar a ragh O’Brien (FF). FG (20%) le FF (14%) sa tríú háit agus suas. bhí cheana agus go mbeadh roinnt Beidh na Glasaigh ag súil go mbeidh na Glasaigh (6%) i bhfad chun Tá iarrthóir spéisiúil eile sa vótaí aige le haistriú chuig a chomh- a dhóthain tacaíochta ag Trevor Sar- deiridh ar SP (12%). Dáilcheantar seo, Éamonn Blaney speisialta leacaí Naoise Ó Muirí (FG), ar as an gent (Glas) le suíochán a choinneáil (New Vision), ar mac é le Neil T. Spidéal dhó. don pháirtí sa chéad Dáil eile, ach ní Tuar: FF: 1 (2); FG 1 (1); LO 1 (0); Glas Blaney, a bhí ina cheannaire ar Fhi- 3 leathanach Ag seasamh don Lucht Oibre tá chuirfinn mórán airgid air. 1 (1). anna Fáil Neamhspleách agus Gaeilgeoir eile Aodhán Ó Riordáin Seans go dtoghfar James Reilly (FG) roimhe sin ina Aire Sinsearach rial- ar lean... (LO) a fuair beagnach 3,400 vóta i ar an gcéad chomhaireamh le faras- tais faoin Taoiseach Jack Lynch. Tá gceantar Chluain Tarbh sna barr a chabhróidh lena chomhleacaí deartháir le hÉamonn ag seasamh i 22 GAELSCÉAL • Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 OLLTOGHCHÁN 2011 Anailís ar na Dáilcheantair

vótaí go cothrom idir Shortall (LO) ag tarraingt vótaí as an dtobar céan- agus Lyons (LO), tá seans ag an na i gceantar Chruimlinne/Fhion- Lucht Oibre dhá shuíochán a thógáil nghlaise. anseo. Má thoghtar Shortall (LO) le cuóta iomlán, beidh an dá Lena shuíochán a chinntiú ní mhór shuíochán eile ag Tormey (FG) agus d’Aengus Ó Snodaigh TD (SF) a vóta ag Ellis (SF). a mhéadú ón 4,825 a fuair sé in 2007. Sna toghcháin áitiúla in 2009 bhí LO D’fhéadfadh Joan Collins (ULA), an (32%) chun tosaigh ar SF (26.5%) bhean a fuair poiblíocht iontach sna agus bhí FG (15.5%) beagán chun meáin, as tabhairt faoi Bhertie Ahern tosaigh ar FF (13%). (FF) taobh amuigh de Theach Laighean, a bheith sách láidir le Tuar: FF: 0 (2); FG 1 (0); LO 1 (1); SF 1 bheith san iomaíocht ag an (0). deireadh. Tá seisear iarrthóir neamhspleách agus duine ón Christian Solidarity Party san iomaíocht freisin, gan mórán aithne ar éinne acu. Baile Ceapaim go gcoinneoidh Michael Mulcahy TD (FF) a shuíochán agus Átha Cliath go mbeidh dhá shuíochán ag an Lucht Oibre. Tógfaidh FG suíochán amháin agus beidh an suíochán eile Theas (5): ag Sinn Féin. John Gormley, Ceannaire an Chomhaontais Ghlais Sna toghcháin áitiúla in 2009 bhí LO inne Fine Gael go maith (Pic: Laura Hutton/Photocall Ireland) Mick Finnegan, Páirtí na nOibrithe (33%) chun tosaigh ar FG (14%) le FF in 2007 anseo sa mhéid (13%) beagán chun tosaigh ar SF is gur toghadh beirt ar (11%) ach bhí 16.5% ag iarrthóirí eile R27% den vóta. Tá an Atoghfar an bheirt Teachta de chuid Upton (LO), ar mac é leis an iar- de chuid na heite clé. bheirt chéanna ag Fhine Gael, Olivia Mitchell (FG) agus Theachta Dála Pat Upton (LO). Ag seasamh aríst, Olivia Mitchell (FG) Alan Shatter. Tógfaidh Alex White Bleá Cliath faire ar an suíochán sin chomh Tuar: FF: 1 (2); FG 1 (1); LO 2 (1); SF 1 agus Alan Shatter (FG). Ag seasamh (LO) suíochán don Lucht Oibre. maith tá (LO) a (1). in éindí leo tá an t-iarbhaincéir Peter Beidh suíochán ag Shane Ross (Nspl) Theas - Lár bhaineann leis an eite eile de chuid Mathews (FG) a bhíodh le feiceáil go agus is idir Maria Corrigan (FF), an Lucht Oibre. Bhain Aengus Ó minic ar chláracha teilifíse ag caint Eamonn Ryan (Glas) agus Peter Snodaigh (SF) an cúigiú suíochán faoi cheist na mbanc briste. Mathews (FG) a bheas an cúigiú (5): uaidh le 69 vóta in 2007. Toghadh beirt de chuid Fhianna Fáil suíochán. Tá seans maith gur ag Tá triúr iarrthóir roghnaithe ag Fine Baile freisin in 2007 ar 41% den vóta ach Ryan (Glas) a bheas sé agus go bhfág- é gur thóg Fianna Fáil Gael, le seans maith ag an bpáirtí níl ceachtar acu ag dul ar aghaidh – far FF folamh. dhá shuíochán sa dhá shuíochán a fháil. Ag seasamh Átha Cliath tá Séamas Brennan (FF) básaithe Sna toghcháin áitiúla in 2009 bhí LO Dáilcheantar seo in 2007 in éindí le Catherine Byrne TD (FG) agus tá Tom Kitt (FF) éirithe as. Níl (32%) chun tosaigh le SF (26.5%) sa Cle 33% (2 chuóta) den tá Colm Byrne (FG) agus Ruairí Thoir - Theas ach iarrthóir amháin ag seasamh tarna háit agus bhí FG (15.5%) vóta, níl ag seasamh McGinley (FG). Fuair Brophy (FG) os d’Fhianna Fáil, Maria Corrigan (FF), beagán chun tosaigh ar FF (13%). dóibh ach Michael Mulcahy (FF) tar cionn 3,000 vóta sna toghcháin agus seans maith go dtoghfar í gan éis don Teachta Seán Ardagh (FF) áitiúla in 2009. Ní dhéanfaidh (4): an cuóta a shroicheadh. Tuar: FF: 0 (2); FG 2 (2); LO 1 (0); seasamh siar. Níl Mary Upton (LO) ag McGinley (FG) é mar go mbeidh Eric Beidh sé sách deacair ar an iar-Aire Glas 1 (1); Nspl 1 (0) dul ar aghaidh ach an oiread agus Byrne (LO), Henry Upton (LO) Eamonn Ryan (Glas) a shuíochán a roghnaithe ina háit tá nia léi, Henry chomh maith le Joan Collins (ULA) íl ach iarrthóir amháin choinneáil, mura dtagann borradh ag Fianna Fáil sa beag faoi thacaíocht an Chomhaon- Dáilcheantar seo, an tais Ghlais i mBaile Átha Cliath idir NTeachta Dála Chris seo agus an toghchán. Níl aon Andrews (FF). Bhí suíochán ag an Lucht Oibre sa beagnach 17% den vóta ag an Páirtí Dáilcheantar meánaicmeach seo ach Daonlathach sa Dáilcheantar seo in d’fhéadfadh beirt a bheith acu tar éis 2007 ach mar sin féin chinn sé ar an toghcháin. cheannaire an pháirtí, Micheal Tá Alex White (LO) cinnte de McDowell (PD), a shuíochán a choin- shuíochán agus má roinntear na neáil. Is i dtreo Fhine Gael is mó a vótaí go réasúnta cothrom idir é agus rachaidh vótaí McDowell. Aidan Culhane (LO) ceapaim go Tá ceannaire an Chomhaontais mbeidh seans ag an Lucht Oibre dhá Ghlais, John Gormley (Glas), i mbaol shuíochán a thógáil. a shuíochán Dála a chailliúint, cé go Sorcha Nic Cormaic (SF) atá ag bhfuil sé ag fáil neart deiseanna cur seasamh an fhóid do Shinn Féin. Ní ar a shon féin san meáin ó thosaigh bhfuair Sinn Féin ach beagán faoi an feachtas toghchánaíochta. bhun 2,000 vóta in 2009 agus ní Tá beirt iarrthóir ag an Lucht Oibre, dóigh liom go bhfuil aon seans acu Ruairí Quinn (LO) agus Kevin ar shuíochán anseo. Ag seasamh ar Humphreys (LO). Is iarrthóir maith é an eite chlé chomh maith tá Nicola Humphreys (LO) a toghadh ar Curry (ULA) ach ní shamhlóinn go Bhardas Bhaile Átha Cliath in 2009 mbeidh sí in ann mórán thar 1,000 le 2,600 vóta. Má éiríonn leis an vóta a fháil. mbeirt acu an vóta a roinnt eatarthu Tá seachtar iarrthóir neamhspleách go cothrom d’fhéadfadh an Lucht ag seasamh, gan seans ag éinne acu a Oibre suíochán Gormley (Glas) a bheith tofa ach ag an Seanadóir Eamon Gilmore, ceannaire Pháirtí an Lucht Oibre thógáil. Shane Ross (Nspl), a d’fhéadfadh (Pic: Sasko Lazarov/Photocall Ireland) Aengus Ó Snodaigh TD, Sinn Féin Ach beidh Fine Gael ag faire ar an dá teacht ar bharr an chomhairimh. shuíochán chomh maith. Seans GAELSCÉAL Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 CÚRSAÍ SAOIL • 23

maith gurb í Lucinda Creighton (FG) tar 5 shuíochán, áit nach raibh aon a bheas ar bharr an liosta agus go Teachta Dála de chuid Fhianna Fáil dtoghfar í ar an gcéad ag seasamh. Ní raibh ceachtar acu chomhaireamh. Fuair Eoghan Mur- sásta bogadh. B’fhéidir go mbeidh phy (FG) os cionn 2,600 vóta sna de thoradh air sin go gcaillfidh an toghcháin áitiúla in 2009 agus dá bheirt acu. mbeadh sé in ann an vóta sin a Chuaigh Richard Boyd-Barrett dhúbailt bheadh seans maith aige ar (ULA) i bhfoisceacht míle vóta in shuíochán. 2007 de shuíochán a fháil. Ó shin i Níl Sinn Féin sách láidir sa leith tá go leor leor poiblíochta Dáilcheantar seo le bheith san faighte aige sna meáin. Toghadh é ar iomaíocht ach ba cheart go mbeadh an gComhairle Contae le beagán os suas le 3,000 vóta ag Ruadhán Mac cionn 4,000 vóta i gceantar Dhún Aodháin (SF) le haistriú. In 2007 Laoghaire. Tá seans maith aige ar fuair Gormley (Glas) an tríú cuid de shuíochán a thógáil. vótaí Shinn Féin nuair a cuireadh Tharlódh sé go mbeidh ceannaire an Daithí Doolan (SF) as an áireamh. Lucht Oibre, Eamonn Gilmore TD Beidh slám vótaí le haistriú chomh (LO), ar bharr an chomhairimh an maith ag an iarrthóir eile ar an eite uair seo le Seán Barrett (FG) ag chlé Annette Mooney (ULA). teacht ina dhiaidh. Tá ochtar iarrthóir neamhspleách Tá FG an-láidir sa Dáilcheantar seo san iomaíocht, ina measc an saineo- agus dá bhféadfaí vóta an pháirtí a laí ar chúrsaí airgeadais, Paul Som- roinnt go réasúnta cothrom bheadh merville (Nspl), a bhíodh le feiceáil seans ag an tarna hiarrthóir, Mary go minic ar chlár Vincent Brown. Má Mitchell-O’Connor (FG) suíochán fhaigheann sé 4,500 vóta sa chéad Joan Collins, Daoine Roimh Bhrabús (Pic .Hutton) Seán Haughey TD, Fianna Fáil breise a phiocadh suas do Enda chomhaireamh beidh sé san Kenny (FG). iomaíocht do shuíochán ag an Ag seasamh mar tharna iarrthóir don deireadh agus ceapaim go bhfuil Ag seasamh d’Fhine Gael tá Brian tosaigh go maith ar FG (21%) le FF chaill sé amach ar shuíochán, ceal Lucht Oibre tá an Seanadóir Ivanna seans an-mhaith aige. Hayes (FG) agus Cáit Keane (FG), (15%) ag an leibhéal céanna aistriuchán. Beidh formhór na vótaí Bacik (LO), a d’fhéadfadh vóta maith Tógfaidh Fine Gael dhá shuíochán bean a bhíodh tráth leis an bPáirtí tacaíochta le Sinn Féin agus bhí 9% a bhaileoidh Donnelly (SF) ag aistriú pearsanta a fháil chomh maith le agus beidh suíochán amháin ag an Daonlathach. Toghfar Hayes (FG) ag iarrthóirí eile de chuid na heite i bhfabhar Higgins (ULA), mura farasbarr ó Gilmore (LO). Beidh sí Lucht Oibre. Beidh an ceathrú agus beidh Keane (FG) san clé. mbeidh sé tofa roimhe sin. san iomaíocht go dtí an deireadh. suíochán idir Sommerville (Nspl), iomaíocht go dtí an deireadh. Tá Níl ach iarrthóir amháin neamh- Níor chuir Sinn Féin iarrthóir ar bith Gormley (Glas) agus Andrews (FF) tacaíocht phearsanta aici agus fuair Tuar: FF: 1 (2); FG 1 (1); LO 1 (1); SF 1 spleách, Clement Esebamen (Nspl), chun cinn an babhta seo. agus leis an dtacaíocht sna sí breis is 3,600 vóta sna toghcháin (0). san iomaíocht sa Dáilcheantar seo. Ní bhfuair an páirtí ach 1,300 vóta in pobalbhreitheanna d’iarrthóirí áitiúla in 2009 i gceantar Ráth Beidh suíochán cinnte ag an Lucht 2007. neamhspleácha, creidim go dtóg- Fearnáin. Oibre, Fine Gael agus ag an bPáirtí Tá cúigear iarrthóir neamhspleách faidh Sommerville an suíochán sa Fuair Seán Crowe (SF) beagán le cois Sóisialach. Beidh an ceathrú san iomaíocht, gan aon seans ag aon deireadh agus den tarna huair as a 5,000 vóta sa Dáilcheantar seo in suíochán idir Brian Lenihan (FF) duine acu suíochán a thógáil. chéile beidh ceannaire páirtí bhig 2007 ach mar sin féin chaill sé a Baile Átha agus Nulty (LO). Dá mbeadh vóta an Beidh suíochán cinnte ag an Lucht buailte sa Dáilcheantar seo, tar éis shuíochán. Leis an mborradh atá Lucht Oibre roinnte go cothrom idir Oibre agus ag Fine Gael agus seans tréimhse a chaitheamh i gcomhrial- faoi thacaíocht Shinn Féin i mBaile an bheirt iarrthóir d’fhéadfadh an an-mhaith ag Richard Boyd Barrett tas le Fianna Fáil. Átha Cliath ba cheart go mbeadh Cliath Thiar tAire Airgeadais a shuíochán a chail- suíochán a fháil chomh maith. Sna toghcháin áitiúla in 2009 bhí LO Crowe (SF) in ann a shuíochán a fháil liúint. Ach ní dóigh liom go dtarlóidh Beidh an ceathrú suíochán idir Mary (34%) chun tosaigh ar FG (27%) le FF ar ais, ach aistriúchán maith a fháil ó (4): sin. Hanafin (FF), Barry Andrews (FF), (17%) sa tríú háit. Bhí na Glasaigh ar Mick Murphy (ULA), arb as an Sna toghcháin áitiúla in 2009 bhí LO Mary Mitchell-O’Connor (FG) agus 6% beagán chun cinn ar SF (6%). gceantar céanna é. á suíochán breise curtha (21.7%) beagán chun tosaigh ar FG Ivanna Bacik (LO). Má aistríonn an Tá beirt iarrthóir ag an Lucht Oibre, leis an Dáilcheantar seo (21.1%) le FF (19.3%) láidir go maith. bheirt iarrthóir de chuid Fhianna Tuar: FF: 0 (1); FG 2 (1); LO 1 (1); Glas an t-iarcheannaire Pat Rabitte (LO) ó 2007, rud a thugann Ach bhí SP (22.9%), páirtí Joe Hig- Fáil chuig a chéile, ceapaim gur ag 0 (1), Nspl 1 (1). agus Eamonn Maloney (LO) as cean- Tseans níos fearr don gins, chun tosaigh orthu ar fad. Fianna Fáil a bheas sé ach d’fhéad- tar Thamhlachta. Le go mbeadh Aire Airgeadais Brian 7.5% a bhí ag Sinn Féin. fadh se tarlú go bhfágfaí Fianna Fáil seans ag an Lucht Oibre suíochán Lenihan TD (FF) a shuíochán a gan aon suíochán agus go mbeadh breise a thógáil anseo, theastódh choinneáil. Glacaim leis go gcoin- Tuar: FF: 1 (1); FG 1 (1); LO 1 (1); ULA an tarna suíochán ag Fine Gael. roinnt chothrom ar na vótaí idir neoidh Joan Burton TD (LO) agus 1 (0). Baile Átha Rabitte (LO) agus Maloney (LO). Leo Varadkar TD (FG) a gcuid Sna toghcháin áitiúla in 2009 bhí FG Toghadh Maloney (LO) ar an suíochán chomh maith. Ba é Varad- (35%) i bhfad chun tosaigh ar LO gComhairle Contae in 2009 le kar (FG) a thóg suíochán ó Joe Hig- (23.5%) le FF (13%) beagán taobh Cliath Thiar - beagán le cois 2,300 vóta. gins (ULA) in 2007. D’fhéadfadh sé thiar den ULA (14%). Ní raibh ag na Iarrthóir amháin neamhspleách, Ray tarlú go mbeidh Higgins (ULA) ar Dún Glasaigh ach 6%. Theas (4): Kelly (Nspl), atá san iomaíocht sa bharr an chomhairimh an uair seo. Dáilcheantar seo. Beirt iarrthóir atá ag seasamh Tuar: FF: 1 (2); FG 1 (1); LO 1 (1); Glas a Dáilcheantar seo, tá Bhí a vóta in 2007 faoi bhun 500 d’Fhine Gael, Kieran Dennison (FG) Laoghaire (4): 0 (1); ULA 1 (0). beirt Teachta Dála de agus roinneadh amach go cothrom agus Leo Varadkar (FG). Tá beirt ag chuid Fhianna Fáil ag iad i measc ceathrar iarrthóir. Cea- seasamh don Lucht Oibre chomh á cúigear Teachta Dála Sseasamh – Conor Lenihan paim go mbeidh suíochán cinnte ag maith, Patrick Nulty (LO) agus Joan ag seasamh anseo chun TD (FF) agus Charlie an Lucht Oibre, Fine Gael agus Sinn Burton (LO) agus tá Davis McGuin- ceithre shuíochán a Léargas O’Connor TD (FF). Beidh sé deacair Féin. Beidh an ceathrú suíochán idir ness (FF) ainmnithe mar tharna iar- Tlíonadh. Is cinnte go orthu suíochán amháin a fháil Conor Lenihan (FF) agus Maloney rthóir ag Fianna Fáil. gcaillfidh Ciaran Cuffe eatarthu. Bhí Lenihan ar dhuine de (LO) agus dá mbeadh aistriúchán Ba é Nulty (LO) is fearr a rinne sna TD (Glas) a shuíochán. Caithfidh go speisialta na daoine ba mhó a cháin cean- láidir idir Keane (FG) agus an Lucht toghcháin áitiúla in 2009 le 1,900 mbeidh an tAire Mary Hanafin TD naireacht Bhrian Cowen. Más féidir Oibre d’fhéadfaí go gcaillfeadh FF an vóta i gcomparáid le 1,650 vóta do (FF) nó an tAire Stáit Barry Andrews 3 leathanach leis fanacht chun cinn ar a chomh- dá shuíochán. Ach ní dóigh liom go Dennison (FG) agus 1,200 do TD (FF) gan suíochán chomh maith leacaí, ba cheart go dtógfaidh sé an dtarlóidh sin. McGuinness (FF). Fuair iarrthóir tar éis an toghcháin. Bhí an an páirtí ar lean... suíochán deiridh le haistriúchán Sna toghcháin áitiúla in 2009 i Shinn Féin Paul Donnelly (SF) os ag iarraidh ar dhuine acu bogadh go maith ó O’Connor (FF). dTamhlacht bhí LO (32%) chun cionn 1,000 vóta chomh maith ach Baile Átha Cliath Theas, Dáilchean- 24 GAELSCÉAL • Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 OLLTOGHCHÁN 2011 Anailís ar na Dáilcheantair In adharca a chéile

Déanann Fionán Óg Ó Muircheartaigh anailís ar na díospóireachtaí toghchánaíochta go dtí seo

deis aige polasaithe an Chomhaon- tais Ghlais a shoiléiriú maidir le cúr- saí sláinte agus leasú rialtais. Ach an mhórchúis ar sheas sé amach ná nár thug éinne faoi ndeara é. Ní bagairt Fionán Óg Ó Muircheartaigh é de bharr nach ngnóthóidh sé dóthain vótaí. A mhalairt de scéal do Pháirtí an Lucht Oibre. Ionsaíodh ó gach aon ‘Mise Taoiseach’ a deir Enda Kenny taobh iad. Go deimhin, is iad an t- linn. Agus tá muid ag aontú leis, aon pháirtí atá i gcomórtas leis na diaidh ar ndiaidh. Le déanaí agus le páirtithe polaitíochta uile eile sa tír. drogall atá lucht na meán ag glacadh Cé gur éirigh le Gilmore cúpla sonc a leis seo. Síleadh ar dtús go bhfaig- chaitheamh i dtreo Mhartin agus headh Richard Bruton réidh leis – Kenny, níor chuidigh na ach bhí sé ullmhaithe. Bhí na díospóireachtaí leis a rian a chur ar hiriseoirí ag tuar ansin go dtiocfadh an dioscúrsa polaitiúil go fóill. In a lochtanna chun cinn sna ainneoin go raibh an deis aige a díospóireachtaí. Ach sheas sé an fód. chuid a rá le linn na díospóireachta ‘Taoiseachúil’ an téarma a thugtar ar an tseachtain seo caite, chaith sé Enda Kenny - go neamhmhagúil na Eamon Gilmore TD, ceannaire an Lucht Oibre i mBaile mórchuid dá chuid ama i mbun laethanta seo. na hAbhann, Conamara Dé Chéadaoin, díreach roimhe Ceannaire Fhianna Fáil, Mícheál Martin TD ar leac dhoras cosanta. Níor ghlac Enda Kenny páirt sa dhíospóireacht TG4 (Pic. le hEibhlín Ní Ír). TG4, Dé Chéadaoin. D’aimsigh sé a ghuth i chéad díospóireacht ar TV3, ach ní ndíospóireacht TG4, áfach, nuair a léir gur ghoill sé sin go mór air. Tá cuireadh ceannairí na dtrí pháirtí ag méadú tagtha ar vóta Fhine Gael sna díospóireacht le chéile den chéad pobalbhreitheanna le déanaí agus is uair. Leag sé a mhéar ar an rithim léir go mbeidh siad i gceannas ar an agus tuin chainte cheart. Dhírigh sé gcéad rialtas eile. Cuireann an fhíric ar a theachtaireacht ‘Fís, forbairt, seo meascán mearaí ar anailísithe fostaíocht’, agus cuideoidh an polaitiúla. Cé go ndeir daoine gur díospóireacht le hardú stádais agus mian leo vóta a chaitheamh ar son ardú meanman a thabhairt dó. Fhine Gael, is léir nach bhfuil siad Ní caint fholamh a bhí sa sásta le hEnda Kenny, ceannaire an díospóireacht sin. Rinne an pháirtí sin. Ní hí ceist an cheannaire láithreoir, Eimear Ní Chonaola, iar- an chloch is mó ar phaidrín na racht mionanailís a dhéanamh ar vótóirí, is cosúil, agus tá Fine Gael ag ábhair ar nós fostaíochta, súil gur mar sin a fhanfaidh sé. Is é John Gormley TD, ceannaire na feirmeoireachta, tuarasóireachta, sin ceann de na fáthana nach nGlasach ag seoladh doiciméid s'acu agus ar ndóigh, na Gaeilge. D’ion- gcuirtear Kenny faoi agallamh Gerry Adams ag seoladh forógra 'Better Leadership' le linn na seach- saigh Martin agus Gilmore araon chomh minic céanna leis na cean- Enda Kenny TD, ceannaire Fhine Shinn Féin i mBaile Átha Cliath. Tá taine. Ní féidir aon amhras ná go Enda Kenny ar a pholasaí i leith na nairí eile. Tá sé mar cheann de Gael ag caint i mBaile Átha Cliath le Sinn Féin anois thíos go 10% sa bhfuil tubaiste i ndán dá pháirtí Dé Gaeilge agus tugadh spléachadh mhór-chúramaí Fhine Gael a chin- linn na seachtaine. (Pic : Niamh pobalbreitheanna.(Pic. Eleanor hAoine seo chugainn.(Pic : Sasko dúinn d’idirphlé fírinneach ntiú nach mbaineann na meáin bar- Hanlon/Photocall Ireland) Keegan/Photocall Ireland). Lazarov/Photocall Ireland) díospóireachta. An laige a bhí ar an rthuisle as Kenny. Is beag gíog as os díospóireacht, áfach, ná nár comhair na gceamaraí nach bhfuil aonair a bhí ann an lá sin, agus in iúl go soiléir ag na mórpháirtithe ceadaíodh an t-idirphlé seo. D’éiligh réamhphleanáilte agus réamhscrío- d’imigh Martin ar an ionsaí. Bhí sé i nach mbeadh siad sásta dul i an láithreoir gach aon cheist a chur, fa. gceist ag Gilmore cuma Sheas John Gormley amach gcomhrialtas le Sinn Féin; dá réir, níl seachas ligean leis na ceannairí dul Tá ag éirí leis an straitéis. Dé Luain ‘thaoiseachúil’ a chur air féin, agus sa dara díospóireacht. Lig sé aon bhrú ar an bpáirtí a bheith ina adharca a chéile. seo caite, agus Kenny le feiceáil ar gan dul i mbun achrainn. Fágadh é i do na ceannairí eile dul in praiticiúil – ní chuirfear a bpola- Le seachtain anuas, tá Fine Gael dhíospóireacht an chláir Frontline ar mbun cosanta. achrann lena chéile. D’aon- saithe i bhfeidhm go deo na ndeor. agus Páirtí an Lucht Oibre in adhar- RTÉ, bhí a chuid línte foghlamtha go D’úsáid Martin an teaictic thro- Tá rian an déimeagógaigh ag baint ca a chéile. Cuideoidh sé le hath- maith aige. “Fulaingeoidh gach daíochta chéanna sa dara taigh agus d’easaontaigh sé leis seo. spreagadh Fhianna Fáil nach cur éinne,” ar sé go lomdíreach linn, ag díospóireacht, ach dhírigh sé ar go neamhbhalabh, agus Sheas John Gormley amach sa chuige décheifileach (two-headed) cur chuma na macántachta air féin. Gerry Adams an uair seo. Tharraing léirigh sé ceann cóir i measc dara díospóireacht. Lig sé do na atá ar bun ag na páirtithe freasúra. Ach formhór an ama d’fhan sé sé ceithre bhuille leis ar na trodaíochta. Chur sé in iúl ceannairí eile dul in achrann lena Dá bharr, tarraingeofar aird na meán socair, faoi smacht. Is iomaí duine a dhíospóireacht Frontline Dé Luain chéile. D’aontaigh agus d’easaon- cumarsáide agus an phobail ó Fhi- bhí ag fanacht air staicín aiféiseach a seo caite. do na páirtithe ar fad gan a taigh sé go neamhbhalabh, agus anna Fáil. Má leanann sé seo, béar- dhéanamh de féin. Níor tharla sé. Ní Martin amháin atá ag ionsaí bheith sotalach mar gheall ar léirigh sé ceann cóir i measc na tro- faidh sé deis d’Fhianna Fáil teacht Níor chuir sé cos as áit. Shinn Féin. Is maith leis na páirtithe phleananna eacnamúla agus daíochta. Chur sé in iúl do na páir- slán ó slad iomlán ar 25 Feabhra. Tá Bhí Eamon Gilmore tar éis iarracht ar fad beag is fiú a dhéanamh dá gan brath ar fhigiúirí tuar- tithe ar fad gan a bheith sotalach na páirtithe uile buartha mar gheall a dhéanamh an chuma mhaorga bpolasaithe eacnamúla. Dar leo níl mar gheall ar phleananna eac- ar fhás Fhine Gael, agus níl aon chéanna a chur air féin agus é i loighic lena gcuid figiúirí. An rud is tha, gur níos minicí a bhí namúla agus gan brath ar fhigiúirí amhras ach go ndéanfar ionsaí ar mbun díospóireachta le Micheál spéisiúla faoi ná gur cuma le Sinn figiúirí an rialtais mícheart tuartha, gur níos minicí a bhí figiúirí Enda Kenny an tseachtain seo. Ach Martin, ach níor éirigh leis. Comhrac Féin mar gheall air seo. Tá sé curtha ná ceart. an rialtais mícheart ná ceart. Bhí an tá an rás beag nó mór caite. GAELSCÉAL 25 Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 • 6TEICNEOLAÍOCHT & GNÓ Ceithre bliana déag caite ar dhearadh chluiche amháin Pléann Diarmuid Ó Muirgheasa ‘Duke Nukem Forever’

íl sé deacair, sa domhan cluichíochta, teacht ar chluichí ar nós ‘Shen- Nmue’. Níor chuala tú faoi? B’fhéidir gurb é sin toisc gur dearadh don Sega Dreamcast é, an consól ar theip chomh dona sin air gur chuir sé deireadh le ran- npháirtíocht Sega san earnáil áirithe sin. Dearadh Shenmue ag deireadh na 90idí, ar chostas os cionn $70 milliún, agus deirtear anois go raibh an buiséad chomh thar fóir sin nach raibh seans ar bith ann go ndéanfadh siad brabús ach amháin sa chás go gceannódh gach uile dhuine a chean- naigh Dreamcast ní hamháin cóip amháin den chluiche, ach dhá chóip de. Tá sé sin dona a dhóthain, ach d’fhéadfá breathnú ar ‘Duke Nukem Forever’ (DNF) taobh leis go héasca, agus ar an gceithre bliana déag atá caite á dhearadh, agus a rá leat féin go raibh seans níos fearr ag ‘Shenmue’ brabús a dhéanamh do Sega i 1999 ná mar atá ag DNF an caighdeán a bhfuil daoine ag súil leis i mbliana a shroic- headh. Muna bhfuil a fhios agat cé chomh fada a ghlacann dearadh cluiche de ghnáth, tugaimis comhthéacs beag don cheithre bliana déag sin: cuireadh tús le dearadh an chluiche ‘Half-Life 2’ timpeall ar bhliain i ndi- aidh tús deartha DNF, agus nuair a cás a dhéanamh go raibh sé “oiriú- amach ar aon chúis mhaith, go d’aon duine. Is cuma, áfach, go bhfuil eisíodh in 2004 é bhí an-chuid cainte nach”, ar aon bhealach ciallmhar, ach háirithe nuair a bhreathnaíonn tú ar sé garbh, agus seanfhaiseanta, agus ann maidir leis an bpróiseas múnfar ullmhaigh an comhartha Bhuel, níl aon dul as, tá na cluichí atá eisithe idir seo agus sin. gach aon saghas rud eile, níl aon áiféiseach fadálach deartha a ghabh neoin do ‘Duke Nukem’s Titty City’ ‘Duke Nukem’ féin searbh, Ach cén saghas cluiche, go díreach, dabht ach go ndíolfaidh sé. Aon duine leis. Tá DNF anois i bhfad os cionn a iriseoirí don saghas cluiche a bhí ag gránna, agus chomh atá i gceist? Bhuel, an chuid éasca den a raibh aon suim acu i gcluichíocht le dhá oiread d’fhad deartha Half-Life 2 fanacht orthu, ní ar na foilsitheoirí a chur síos ná gur ‘shooter’ atá i gceist, nach mór fiche bliain anuas tá siad ag ach, faoi dheireadh, tá críoch éigin ag bhí an locht! ‘macho’ (sa droch-chiall ar nós ‘Halo’, ‘Medal of Honor’ nó fanacht ar fhilleadh an Duke, agus is druidim linn. Agus cén sórt crutha atá ar an den fhocal) le haon ‘Call of Duty’. Tá greann ann – ach é beag cluiche nua a tharraingíonn an In 2009 dúnadh ‘3D Realms’, an gcluiche? An chéad rud is gá a rá ná charachtar a bhfaca tú greamaithe go daingean den taobh oiread airde agus atá tarraingthe ag stiúideo a bhí i ndiaidh dhá bhliain nach bhfuil sé iontach snasta. Do dubh den speictream. Ina dhiaidh sin DNF. déag a chaitheamh ar an gcluiche, chluiche a chaith ceithre bliana déag i riamh. Tá an cluiche féin ar fad... Bhuel, níl aon dul as, tá ‘Duke N’fheadar an ndíolfaidh sé dóthain agus ghlac Tryptych Games, in éindí stiúideonna éagsúla, b’fhéidir go lán go doras le jócanna mí- Nukem’ féin searbh, gránna, agus cóipeanna leis an $40 milliún (nó níos le Gearbox Software, freagracht an mbeifeá ag súil leis go mbeadh sé thar aibí, le gunnaí móra, le chomh ‘macho’ (sa droch-chiall den mó, ag brath ar d’fhoinse) a caitheadh dearaidh. Thugadar spriocdháta a bheith snasta ar fad, ach, níl, faraor. fhocal) le haon charachtar a dá bhfa- air a thuilleamh ar ais, ach díolfaidh eisithe i Mí na Bealtaine dóibh féin Tá na grafaicí rud beag seanfhaisean- cailíní nochta; b’fhéidir go ca tú riamh. Tá an cluiche féin lán go sé ar a laghad 3 nó 4 mhilliún cóip, níl agus, an tseachtain seo caite, bhí an ta – b’fhéidir bliain nó dhó taobh thiar mbeadh neart cur síos doras le jócanna mí-aibí, le gunnaí dabht ar bith faoi sin. cluiche ar deireadh ullamh ar de Halo 3, a eisíodh in 2008 – agus tá déanta dá ndéarfaimis “ná móra, le cailíní nochta; b’fhéidir gur Níl dabht ar bith ach oiread go deireadh le taispeáint d’iriseoirí. an beolbheachtú (lip-sync) iontach leor an cur síos dá ndéarfaimis “ná dtosóidh na meáin i gcoitinne ag lab- D’aon chluiche eile, aon chomh- lag ar fad. Níl rud ar bith róshofaisti- cheannaigh do do ceannaigh do do dhéagóir é”? Nó ná hairt faoi nuair a shroichfidh sé seil- lacht eile, bheadh an suíomh a rogh- ciúil faoin troid ach oiread. Dá dhéagóir é”? ceannaigh do dhuine ar bith é, feanna na siopaí ag tús mhí na Beal- naigh na foilsitheoirí 2K Games dá n- mbeadh an cluiche á eisiúint in 2004 b’fhéidir, is cuma cén aois iad – is dea- taine – más raic iomlán a bhí i gceist le ócáid iomlán mí-oiriúnach. Fiú do nó 2005 bheadh sé ceart go leor – in cair a shamhlú cén comhthéacs ina Grand Theft Auto, is deacair cur síos a chluiche Duke Nukem is deacair an 2011, áfach, is deacair rá go seasann sé ndéanfadh sé bronntanas oiriúnach dhéanamh ar an saghas éifeachta a 26 GAELSCÉAL • Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 7 COMHSHAOL Tá ‘Jurassic Park’ as an áireamh ach cad faoi ‘Pleistocene Park’? Pléann Pól Mac Cana leis na féidearthachtaí gurbh fhéidir linn speicis fad-chaillte a thabhairt ar ais ar an tsaoil

s dócha go bhfuil a lán tuairimí difriúla ar na ceisteanna seo. Ach dá mba rud é go gcruthófaí mamat beo arís, cá gcuirfí é? Bhuel, chuirfí i bPáirc Phléis- ticéineachI é, nach gcuirfí? Luadh sna meáin chumarsáide ar na mallaibh faoin dul chun cinn atá déanta ag roinnt eolaithe sa tSeapáin agus iad ag iarraidh an mamat – an eilifint ollmhór chlúmhach úd a mhair 4,000 bliain ó shin – a chur ar an saol arís mar ainmhí beo. An féidir é a dhéanamh? An fiú é a dhéanamh? An ceart nó an cóir é a dhéanamh? Is dócha go bhfuil a lán tuairimí difriúla ar na ceisteanna seo. Ach dá mba rud é go gcruthófaí mamat beo arís, cá gcuirfí é? Bhuel, chuirfí i bPáirc Phléisticéineach é, nach gcuir- fí? Ábhar scannáin eile, ní hea. Tá beart ann lena leithéid a dhéanamh cheana, .i. le Páirc Phléisticéineach (an t-ainm Rúisise: ) a bhunú. Tá sí féin ann cheana – mar thurgnamh beo. Is tearmann í le 160 km2 i bPoblacht na Sakha sa tSi- béir. Is é Sergey Zimov stiúrthóir na páirce, agus tá sé mar chuspóir aige iarracht a dhéanamh éiceachóras an tundra agus an taiga a athbhunú mar a bhíodh sé le linn an tsealaid Phléis- ticéinigh (2.6 milliún go 12 mhíle bli- Roinn eile. Mar shampla, tá an iontu? Tá Sergey Zimov den tuairim sa lá atá inniu ann, is oll-údar ain ó shin). bíosún steipe (steppe bison) díobhaí An féidir é a dhéanamh? nárbh é de dheasca gnáthóige mí-oir- athraithe iad na heilifintí san Afraic. Go dtí deireadh na tréimhse seo anois; ach tugadh isteach an bíosún iúnaí a d’éag na speicis mhóra ón Tuigtear anois gurb iadsan is mó a bhíodh an tundra agus an taiga níos coille ó Mheiriceá ina áit. Tá an fia- An fiú é a dhéanamh? An cheantar, ach de dheasc rósheilge. Is bhíonn tionchar acu ar na hathruithe saibhre ó thaobh bithéagsúlachta de, chapall Sibéarach díobhaí; agus mar ceart nó an cóir é a é sin cúis leis an turgnamh – an ó shabhána go muineach, is ó agus síltear go raibh tacar nó réimse sin úsáidtear capaillíní dúchasacha dhéanamh? dearcadh seo a scrúdú. mhuineach go sabhána. Mar sin, is speiceas ann a bhíodh ag teacht le Yakut lena ról a ghlacadh. Tá an leon Is doiligh dúinn smaoineamh ar an iadsan a chruthaíonn an mhósáic de saibhreas agus le héagsúlacht shab- Beringia díobhaí; ach tá moladh ann tionchar a bhíonn ag ainmhithe lena ghnáthóga a chothaíonn éagsúlacht hánaí na hAfraice – le tréada móra leis an leon Áiseach a chur ina áit – cé ngnáthóga a fhorbairt agus a athrú. na machairí móra san Afraic. d’ainmhithe. Sa tráth sin, bhí capaill, go bhfuil an moladh seo con- Ach is údar athraithe ina ngnáthóga Cén tionchar a bheadh ag an bíosúin, réinfhianna, camaill, saiga spóideach toisc nach bhfuil ach baicle iad go minic. Sa Pháirc Phléis- mhamat sa Pháirc Phléisticéineach? (cineál antalóip), lonta, srónbhean- bheag acu siúd féin ann i gcoill Gir san Ainmhithe atá faoi chaibidil nó ticéineach, tá na capaillíní Yakut mar Arbh údar athraithe thábhachtaigh é naigh, asail, ‘oomingmak’ is araile India. molta le cur isteach ann: an chéad chéim sa phróiseas le sa taiga agus sa tundra? ann – agus iad ag innilt ar mhachairí Is iad na hainmhithe móra atá sa Feoiliteoirí: an liopard Amur; héagsúlacht gnáthóg a fhorbairt. Ón Ach is amaideach an smaoineamh fuara na Sibéire. Agus ar ndóigh, ina pháirc cheana féin: ‘amba’ (an tíogar Sibéarach); an leon am a tugadh isteach iad i 1988, le ról é, an Pháirc Phléisticéineach seo, measc siúd bhí an mamat féin. Feoiliteoirí: an lugh (lynx), an mac Áiseach na bhfia-chapall Sibéarach a ghla- nach é? B’fhéidir nach bhfuil. Toisc Níl na speicis uile a bhíodh ann sa tíre; an sionnach Artach; an mathúin Luibhiteoirí: an geac (yak); saiga cadh, tá sé tugtha faoi deara ag Zimov na hathruithe aeráide, táthar ann atá tréimhse sin beo linn go fóill. Ach ní donn; an glutan (wolverine); an (cineál antalóip); ‘oomingmak’ go bhfuil an caonach agus an ag iarraidh slite agus modhanna beat- chuireann sé sin bac ar an turgnamh. madra rua (muskox); ‘havtagai’ (an fiachamall muineach á n-innilt acu, agus mar ha eile a aimsiú sa taiga agus sa tun- Tá a macasamhail go fóill linn, agus Luibhiteoirí: an réinfhia; an lon; an Baictriach); an mamat (más ann dó); thoradh air sin go bhfuil an féarach ag dra. Má chruthaíonn an pháirc seo de réir cuid de na moltaí, ní leisce iad chaora sneachta; an bíosún coille; an an earb. borradh. Tá an ghnáthóg ag dul i eolas, b’fhurasta é a iompar. Seans siúd a thabhairt isteach leis na bear- vaipití (gaolta leis an fhia rua); an Ach an féidir leis na gnáthóga na dtreo na mbánta is na bhféarthailte a gur féidir leis na daoine áitiúla leas a naí sa sean-éiceachóras a líonadh, fiú capaillín Yakut hainmhithe seo uile a chothú? Dá dti- bhíodh ann. bhaint as a chuideoidh leo teacht i más gá iad a thabhairt isteach ó Mhór- ocfadh leo, cad chuige nár mhair siad Agus de réir thuiscint na n-eolaithe dtír i ndomhan atá ag athrú. GAELSCÉAL EOLAÍOCHT 27 Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 • Coirneál na bPéataí: An Budragár Comhairle ónár dtréidlia, Sínéad Ní Mháille

bhfuil tinneas air. Ba cheart ga a bheith rómhór mar go breá leis an mbudragár a go mbeadh na cleití mín agus bhféadfadh siad dul i bhfostú bheith sa seomra suí, nó áit glan. Bíonn dath glas ar na ann. Ba cheart gaineamh a ina bhfuil an teilifís. Is fearr cacanna agus bíonn siad crua chur ag bun an éanadáin. Is an t-éanadán a choinneáil sa nuair a thriomaíonn siad. fearr géaga ó chrann a úsáid dorchadas thar oíche. Níor cheart go mbeadh gob mar phéirse mar bíonn orthu * Ba cheart iad a ligean ná crúba fada orthu. Níor níos mó matán a úsáid sna amach go rialta i seomra atá cheart éan a cheannach a bhí cosa chun seasamh orthu sábháilte dóibh agus nach i dteagmháil le héan tinn. agus faigheann siad mianraí féidir leo éalú as. Níor cheart * Más féidir ba cheart dhá agus vitimíní astu má bia a thabhairt dóibh nuair éan a cheannach in éineacht. itheann siad iad. Ba cheart atá siad taobh amuigh den Mura mbíonn ach ceann géaga nua a chur isteach tar éanadán, mar nach rachaidh amháin agat caithfidh tú a éis trí mhí nó mar sin. Ba siad isteach ann arís i earóid is ea an lán ama a chaitheamh leis cheart 40cm a fhágáil idir na gcomhair bia. Budragár (budgie). agus a lán bréagán a thab- péirsí. Níor cheart bia ná Tá an budragár an-mhaith Tá sé ar cheann de hairt dó ionas nach deoch a chur thíos fúthu mar ag eitilt agus ag déanamh Pna peataí is bhfaighidh sé uaigneach ná go dtitfidh salachar isteach cleasanna. Is féidir leis focail coitianta ar fud an tuirseach den saol mar is ann. shimplí a rá agus poirt shim- domhain. Taitníonn siad le minic a thosaíonn siad ag * Beidh buidéal i gcomhair plí a chasadh. Ba cheart é a daoine mar go bhfuil siad an- piocadh amach a gcuid cleití uisce, babhla i gcomhair bia, láimhseáil go cúramach. B’f- chroíúil, crua agus éasca le sa chás sin. Má tá éin eile agat cnámh chudail agus bréagáin hearr duit do lámh a oscailt cothú agus le coinneáil. cheana féin ba cheart an t- ag teastáil uathu. Is breá leo agus ligean dó suí isteach Sula gceannaíonn tú éan nua a choinneáil amach folcadh a bheith acu chuile lá. ann. Ba cheart labhairt go budragár ba cheart breathnú uathu ar feadh cúpla lá ionas Caithfear na héin a choin- réidh leis freisin. go cúramach air. Lig don nach scaiptear aon ghalar neáil an-ghlan. Ba cheart an díoltóir an t-éan a láimhseáil agus chun seans a thabhairt bia a athrú chuile lá agus an t- mar bíonn drochthionchar ag dó teacht isteach ar an áit uisce a athrú faoi dhó sa ló. strus ar na héin seo agus is nua. Teastaíonn éanadán Itheann siad síolta, glasraí féidir leo taom croí a bheith (cás) uathu atá 50cm ar airde agus torthaí. Caithfear an bia OlltoghchánOlltoghchán 2011 acu go tobann. Má tá an t-éan agus 40cm ar leithead ar a a choinneáil in áit ghlan agus sláintiúil feicfidh tú é ag dul laghad ionas gur féidir leo a ba cheart bia úr a ní sula ó phéirse go péirse agus sciatháin a shíneadh. Má tá dtugtar dóibh é. Am na CCinniúnainniúna don Ghaeilge? beidh sé cúthaileach. Is dhá éan san éanadán caith- * Ba cheart an t-éanadán a comhartha é go bhfuil sé tinn fidh sé a bheith 70cm ar ní agus a scuabadh go maith má tá easpa scátha ann. Ba airde. Mura bhfuil a ndóthain chuile sheachtain agus é a cheart dó anáil a tharraingt spáis acu, stopfaidh siad ag dhíghalrú uair sa mhí. Creideann Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge i measartha tapa ach go ciúin bogadh agus éireoidh siad * Ba cheart don éanadán a agus ba cheart an béal a bhei- róthrom. bheith ar an leibhéal céanna dtábhacht na Gaeilge dár bhféiniúlacht th dúnta aige. Má bhíonn sé * Ba cheart dóibh bheith in le cloigeann an úinéara agus ag tarraingt anála trína bhéal ann dreapadóireacht síos is in áit atá geal agus teo. Níor náisiúnta. nó má bhíonn sileadh ó na aníos an t-éanadán. Níor cheart dó a bheith díreach os súile is comhartha é sin go cheart don spás idir na srean- comhair sholas na gréine. Is Creidimid gur cheart stádas na Gaeilge a chosaint agus a neartú.

Creidimid gur cheart an Ghaeilge a chothú mar theanga bheo phobail sa Ghaeltacht agus lasmuigh di.

Creidimid go bhfuil an ceart ag gach saoránach an Ghaeilge a bheith mar rogha teanga acu i ngach gné dá saol. CéardCéard a chrchreideanneideann tusa? ÚsáidÚsáid do ghuth – CCaithaith do VótaVóta don Ghaeilge Léigh éilimh na Comhdhála don Olltoghchán ag www.gaelport.com 28 GAELSCÉAL • Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 8 BEATHA Rún an Bhonnáin

Le Proinsias Mac a’ an gheit a chothaigh Dan Brown lena leis an saol domhandaithe chomh Bhaird shaothar féin. maith. Tá áit chomh lárnach céanna Léiríonn Mac a’ Bhaird go bhfuil san úrscéal ag suíomhanna Comhar stíl chumasach forbartha aige; stíl ina idirnáisiúnta ar nós Leuven, Harvard €10 gcoimeádtar an léitheoir i gcuimhne agus Nua-Eabhrac agus atá ag sean- i rith an ama agus é i mbun pinn. Tá Bhréifne, Maigh Nuad agus Leitir plota gasta, mistéireach, eachtrach in Ceanainn sa scéal seo. Cuirtear béim Léirmheas Le Seán Ó Dubhchon úsáid aige sa leabhar a thugann fuin- ar an sean agus ar an nua ó thus go neamh agus spiorad don saothar deireadh an úrscéil agus is cosúil go r an bhus ar turas fada nach bhfaca mé sa seánra scríbh- bhfuil gach duine in ann sult ar leith leadránach ó Bhaile Átha neoireachta seo le fada. Tá an oiread a bhaint as. Cliath go Dún na nGall a eolais a thugann sé don léitheoir breá Ní féidir liom mórán diúltach a rá Abhí mé nuair a spreagadh flúirseach agus leathan ar fad ach faoin leabhar seo. Tá spriocphobal mé chun leabhar nua fanann méid bocht den eolas seo faoi leathan ag Rún an Bhonnáin gan Phroinsias Mhic a’ Bhaird, Rún an cheilt. Ní hamháin sin, ach tá na amhras agus tá scoth na scríbh- Bhonnáin, a léamh ar dtús. Chun an teachtaireachtaí rúnda, siombailí ais- neoireachta i gceist maidir le stíl, fhírinne a rá, ní raibh fonn teacha agus comhchealga neamhgh- téama agus teicnící liteartha an leab- léitheoireachta dá laghad orm agus nácha le tabhairt san áireamh freisin. hair. Ní hamháin sin, ach tá an t- mé tar éis dhá uair an chloig a Shílfeá gur eagrán de ‘Lost’ nó de úrscéal seo molta go mór agam do chaitheamh greamaithe sa trácht idir ‘Midsomer Murders’ atá i gceist. Ach mo chairde agus do mo chuid Sráid Uí Chonaill agus Aerfort Bhaile sin áilleacht eile a bhaineann leis an comhghleacaithe. Má tá aon saghas Átha Cliath. Sin mar a mhair sé, go dtí leabhar seo. Leabhar bithbhuan tionchair agam le mo chuid cainte, gur chas mé an chéad leathanach den comhlíonta atá ann a chuireann tic i beidh na scaiftí ag dul i mbun leabhar mistéireach seo. Gan mórán ngach ceann de bhoscaí na léitheoireachta gan mhoill. Seoid moille, bhí mé faoi gheasa ag Rún an gcriticeoirí ach a sheasann amach amach is amach is ea an leabhar seo. Bhonnáin. Dúrún dúnmharaithe den mar leabhar oiriúnach don phobal i Déantar ionsaí ar nua-litríocht na chéad scoth atá sa leabhar seo. Tá gcoitinne. Gaeilge agus gearán fúithi anois is saothair i réimse leathan seánraí foil- Tá an leabhar seo thar a bheith arís sna meáin chumarsáide, rud atá sithe cheana ag Proinsias Mac a’ suimiúil agus thar a bheith cor- déanta go háirithe ar na mallaibh. Cé Bhaird agus tá sé anois ag díriú ar raitheach mar phíosa scríbh- nach bhfuil san úrscéal Rún an Bhon- sheánra an scéinséara lena leabhar Gan ina Code go mór ar chúpla bealach, de neoireachta. Rud amháin a chuaigh náin ach leabhar amháin i measc na nua. sheilbh aige ach a chuid taithí ar an thaobh fíordheimhneachta agus an go mór i bhfeidhm orm ná an chaoi gcéadta samplaí de nua-litríocht na Ní inniu ná inné a chuaigh Proin- amhránaíocht ar an sean-nós agus tslí nach raibh Brown ag labhairt go ina bhfuil Rún an Bhonnáin bunaithe Gaeilge, cineál foinse dóchais atá ann sias Mac a’ Bhaird i mbun pinn den beirt chomrádaithe in éineacht leis, díreach lena léitheoirí i rith an ama. ar shaol an lae inniu. Feictear ag an am céanna. Tá aghaidh úr chéad uair agus tá an méid seo fíor- téann sé ó cheann ceann na tíre ar Ní bhaineann an teip seo le Rún an tuairisciú mionchruinn d’Éirinn mar réabhlóideach ag litríocht na tíre seo shoiléir dúinn ar Rún an Bhonnáin a fiontar atá scanrúil, iontach, greann- Bhonnáin. Baineann creidiúnacht atá sí san aonú haois is fiche, go agus ba urghnách an t-ambasadóir é léamh. Níl focal ná sonra amháin sa mhar agus géarchúiseach go Rún an Bhonnáin le cruthaíocht, le háirithe maidir le Baile Átha Cliath, Rún an Bhonnáin. Cúram deacair leabhar seo nár smaoinigh an t-údar comhuaineach. Nílim chun toradh stíl agus bunúlacht Mhic a’ Bhaird Gaillimh, an Cabhán agus Dún na mílítheach a bheidh ann an barr a go cúramach faoi agus cuireann an an scéil a nochtadh ach is iomaí seachas leis an chonspóid agus leis nGall. Baineann Rún an Bhonnáin bhaint ar an leabhar seo. oiread taighde a bhí déanta aige le dúshlán a thagann os comhair linn an leabhair seo a scríobh go han- Eoghain agus a chairde, Clíodhna mhór leis an earra críochnaithe. Tá sé agus Micí, i rith na tréimhse a soiléir go bhfuil suim ar leith ag Mac chaitheann siad ag iarraidh rún an a’ Bhaird i ngach gné de shaol agus de bhonnáin a aimsiú. Cé go bhfuil Rún chultúr na hÉireann a chuirtear os ár an Bhonnáin suite san aonú haois is gcomhair san úrscéal seo. Is ábhar fiche, tá cúlra agus réimse leathan ag molta é an méid oibre atá curtha an leabhar. Déantar téamaí ar nós isteach sa leabhar chun go mbeadh tionchar agus éiteas na hEaglaise, sé chomh cruinn, chomh leathan stair na hÉireann, ceol ar an sean- agus chomh hinchreidte agus atá sé nós, cúrsaí grá, filíocht na hochtú faoi scrúdú an léitheora. Cé go luann haoise déag agus buile an dúnmhar- Mac a’ Bhaird gur leabhar ficsin é seo fóra a shníomh le chéile go mion ar creidtear gach uile fhocal ann, gan chaoi atá bunúil agus inchreidte. Cé ceist a chur agus gan amhras a léiriú. eile a bhunódh scéal ar ionsaithe ar Baineann draíocht éigin liteartha leis cheoltóirí ar an sean-nós agus ar an úrscéal seo. Saothar comhlíonta, Chomórtas Oireachtas na Gaeilge? saoithiúil den chéad scoth é. Níl aon Smaoineamh as an ghnách atá ann cheist faoi. ach sin é an fáth a n-oibríonn an t- Ag croílár an úrscéil tá rún mis- úrscéal seo mar phíosa próis. Níl aon téireach bunaithe ar shaothar rud eile cosúil leis. Chathail Bhuí Mhic Giolla Gunna, file Tá ábhar an scéil dochreidte ar agus cumadóir Éireannach a bhain páipéar. Feictear macallaí de chuid clú agus cáil amach san ochtú haois Dan Brown i Rún an Bhonnáin, go déag. Tar éis sraith dúnmharuithe háirithe maidir leis an ‘rún’ fealltach amhrasacha ar fud na tíre tagann a thugann cúis le sraith dún- príomhcharachtar an scéil, Eoghan Ó mharuithe san úrscéal nua seo. Ach Laighin, os ár gcomhair chun an níl an dá údar cosúil lena chéile ar fhírinne a nochtadh faoi na tragóidí. chor ar bith. Theip ar The Da Vinci GAELSCÉAL BEATHA 29 Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 • NUACHT Litríochta

Le Meadhbh Ní Eadhra Leabhar téagartha ó thaobh méid agus machnaimh

Sé an Saol an Máistir : Filíocht Learaí Phádraic Learaí Uí Fhínneadha In eagar ag Gearóid Denvir. Cló Iar-Chonnacht, 2010. Crua. 455 lch, €25 Léirmheas le Pádraig Mac Fhearghusa

eabhar eile chugainn a léiríonn go bhfuil critic acadúil na nua-aoise LGaeilge i mbarr a sláinte, ach samhlaím gur leabhar é seo a léifidh idir acadúlaigh agus léitheoirí ginearálta na teanga araon. Leifidh gnáthphobal na Gaeltachta é, ach go háirithe, ar mhaithe lena bhfuil de cheiliúradh ann ar a bpobal tagairt a dhéanamh don teanga shin- agus ar a saol féin. Déanfaidh siad sin, seartha. Tá níos mó ná cuntas ar mar idir na clúdaigh dea-dheartha chóras riaracháin na Sasanach sa tír seo tá 150 éigin píosa le file bisiúil de seo ag dul dúinn mar phobal stairiúil chuid an phobail féin, Learaí Phádra- i ndeireadh báire. Tá ár scéal féin le ic Learaí Ó Fínneadha (1932-1999), a ríomh againn, scéal a bhfuil scoil rugadh sa Lochán Beag i gceartlár staire Peterhouse agus a lucht leanú- Chois Fharraige, agus a d’aistrigh soir na in Éirinn dall air cuid mhaith, fiú go Bearna tar éis a phósta. más gné den iomlán a dtaighde san. Bíonn gá i gcónaí le stádas agus Lenár mbuanú agus lenár n-athnu- gradam teanga a chosaint: féach an achan féin mar phobal Éireannach a Ghaeilge faoi fhrithionsaí arís eile na bhaineann leabhar Denvir ámh. phearsanta in easnamh air ach léamh le linn aistear na beatha agus laethanta seo, nuair ba lú a bhí súil ag File Gaeilge, a chuid filíochta agus oiread, mar a áitítear anseo. Tá léar- tugann dáimh phearsanta an fhile leo a lán leis, agus a comhstádas leis an a phobal is ábhar don saothar seo. gais anseo a chuireann cúl ar an Tá ár scéal féin le ríomh treoir agus sólás dó in aimsir na mBéarla agus leis an Matamaitic i Leabhar é atá téagartha ó thaobh intleachtúlacht ar son na againn, scéal a bhfuil scoil hanachana.’ (lch. 234). gcroí an churaclaim Ardteiste faoi méid agus machnaimh. Tá breis agus hintleachtúlachta, ach a chuireann an staire Peterhouse agus a Maireann an traidisiún beo: an bhagairt an dreas seo. Léiriú is ea an 200 leathanach tugtha do dhánta intleacht chun tairbhe na beatha ag Lochán Beag, ‘an baile dúchais atá i leabhar seo ar an dea-chaidreamh Learaí Phádraic Learaí; ach thairis sin an am céanna. Is beo i gcónaí don trai- lucht leanúna in Éirinn dall gceartlár na cruinne’, is maith go agus comhshaibhriú is féidir a bheith soiléirítear an fhilíocht féin dúinn, disiún, nárbh é an dinnseanchas, an air cuid mhaith, fiú más gné gcuirfí an léann idirnáisiúnta chun idir ollscoil agus pobal Gaeilge chun agus soiléirítear ár saol féin dúinn tríd t-ómós áite, an chuid ba lú de mar is den iomlán a dtaighde san. tairbhe dhinnseanchas an bhaile sin, leasa na teanga, agus ábhar riach- an gcomparáid trasnáisiúnta in aiste léir anseo: ‘… luann an file go leor agus is móide ár saol mar Éireannaigh tanach misnigh agus cosaint anama is chritice a bhfuil breis agus 130 mionainmneacha sna dánta - garran- Lenár mbuanú agus lenár é sin a bheith déanta go soiléir ea a leithéid in am an ghátair. leathanach ann. Ní inár n-aonar taí, srutháin, marcanna sa chladach, n-athnuachan féin mar slachtmhar ag an údar. Fad agus is beo d’intleacht Ghael, dúinn mar dhaoine. clocha agus carraigeacha - agus a phobal Éireannach a Tá an treallamh eagarthóireachta ar im thuairimse, beidh tábhacht le ‘Sé Ceartú is ea an leabhar chomh scéal fein ag roinnt leo go minic. fheabhas, idir nótaí mínithe, fhoinsí, an Saol an Máistir’. Cothabháil aigne maith ar an ró-lé leis an ábhar Cuidíonn reacaireacht mhantrach seo bhaineann leabhar Denvir leabhareolas agus eile. Thesaurus is ea an saothar, agus an freagra is liteartha; tugtar a cheart don ábhar liodán na n-ainmneacha bailte, agus ámh. ann féin é. Táimid faoi chomaoin ag fearr ar neamhshuim staraithe atá in béil, agus don saol beo, do shaol an na mionainmneacha, leis an duine an Cló Iar-Chonnacht as a áille is atá an t- ann scéal na hÉireann a ríomh gan phobail, saol nach bhfuil an bhraistint léarscáil phearsanta agus phobail a iomlán curtha i gcló. An Chéad Chomhdháil ar Litríocht Ghaeilge na nÓg

Meadhbh Ní Eadhra ar chultúr na nGael. litríocht na n-óg a phlé. Litríocht na nÓg sa chomhthéacs Nic Congáil, Aisling Ní Dhonnchadha, Tá sé mar aidhm ag an gCéad Beidh an-éagsúlacht ag baint leis Ceilteach, An Óige i Seánra na Beat- Máirín Nic Eoin, Pádraig Ó REÁCHTÁLFAR an chéad chomhd- Chomhdháil ar litríocht Ghaeilge na an gcomhdháil ar litríocht Ghaeilge haisnéise. Baoill,Seosamh Ó Murchú, Colmán Ó háil ar litríocht Ghaeilge na nÓg ar an nÓg fóram plé a bhunú chun an lucht na n-óg, agus pléifear na hábhair seo I measc na gcainteoirí, beidh Raghallaigh agus Siwan Rosser. Tá 8-9 Aibreán i gColáiste Phádraig, léinn, oideachasóirí, foilsitheoirí, a leanas: Stair Litríocht na nÓg, Ceist Máirtín Coilféir, Jacqueline de Brún, tuilleadh eolais faoin gcomhdháil ar Droim Conrach, i mBaile Átha Cliath. scríbhneoirí, agus daoine eile a bhfuil an Aistriúcháin, Litríocht do Pádraig de Paor, Lydia Groszewski, fáil ar Agus léann litríocht na n-óg ag teacht dúil acu i litríocht na n-óg a thabhairt Dhéagóirí, Litearthacht na n-Óg, Drá- Caitríona Hastings, Anna Heussaff, www.litriochtnanog.blogspot.com. Is faoi bhláth go hidirnáisiúnta, feictear le chéile chun ceiliúradh a dhéanamh maí agus Amhráin, Nuatheicneo- Siobhán Kirwan-Keane, Màiri Kidd, í an Dr. Ríona Nic Congáil atá ina go dtugann an cineál litríochta seo ar an gcineál litríochta seo, mar aon le laíocht agus an Litríocht, Náisiú- Jacques Yves Mouton, Máire Ní riarthóir ar an gcomhdháil. léargas úr, nuálaíoch, ar litríocht agus gnéithe de stair agus de thodhchaí nachas agus Trasnáisiúnachas, Bhaoill, Órla Ní Chuilleanáin, Ríona 30 BEATHA GAELSCÉAL • Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 TEILIFÍS agus RAIDIÓ Ar chúl an cheamara – díospóireacht na gceannairí

Treasa Bhreathnach

aolseans go mbeadh dada Lucht Féachana fágtha ar lár ag TG4 nó ag ceannairí na bpáirtithe de leathmhilliún polaitíochta agus iad ag ag Díospóireacht réiteach do Cdhíospóireacht stairiúil na gcean- na gCeannairí nairí. “Thosaigh muid ag eagrú do na díospóireachtaí timpeall cheithre TG4 seachtaine ó shin, rinne muid tairiscintí do na ceannairí agus ansin Treasa Bhreathnach bhí orainn fáil faoi réir agus plean a réiteach do na díospóireachtaí an Ní minic a fhanann gach fhad agus a bhí na nithe éagsúla á oib- duine le díospóireacht riú amach,” a deir Eagarthóir Cláir polaitiúla ar feadh na agus Léiritheoir Vóta 2011, Tomás Ó díospóireachta iomlán, ach Síocháin. do dhíospóireacht na gcean- Bhí sonraí praiticiúla le hoibriú nairí ar TG4 ar an amach chun cinntiú go mbeadh an chothromaíocht chéanna á thabhairt gCéadaoin, d’fhéach do gach ceannaire. Ba é Eamon 132,000 duine ar. Ag an Gilmore a shroich TG4 ar dtús, agus mbuaic den chéad chrao- ní hé go raibh tiománaí cairr níos ladh seo den díospóireacht tapúla aige ach is mar sin a bhí ag 7in bhí 150,000 duine ag leagtha amach. Bhí cinneadh déanta féachaint ar ag am éigin, roimh ré go mbeadh na ceannairí agus 408,000 ag breathnú chun ceannáras TG4 a shroicheadh in ar chuid éigin de. Rinneadh ord aibítre, Gilmore ar dtús ina Ford athchraoladh ar an Gilmore for leis an bhrandáil ‘ díospóireacht ag 10.30in an Taoiseach ’ air, Kenny ina Mercedes oíche chéanna agus is lucht leanta ag bus Fhine Gael agus Martin féachana de 175,000 a san Audi ar deireadh. Is de réir na fuaireadar don athchrao- haibítre an bealach ar socraíodh cén áit a mbeidís ag suí sa stiúideo chomh ladh. Ciallaíonn sé seo go maith. “Ní féidir le haon duine Eimear Ní Chonaola ó Nuacht TG4 (Pic. Eibhlin Ní Ír) bhfuair TG4 lucht féachana argóint leis an aibítir,” a deir Tomás. de os cionn leathmhilliún Bhí timpeall scór iriseoir agus gri- Teastaíonn smideadh uaidh gach Chonaola chomh maith. “Le coicís agus nach raibh ceisteanna móra duine ar chuid éigin de anghrafadóir rompu ag fanacht orthu duine a théann ar theilifís agus níl an anuas bhí mé féin agus Eimear i náisiúnta á bplé an dóthain acu? “Is chraoladh teilifíse TG4 ar taobh amuigh de phríomhdhoras scéal aon ní difriúil más ceannaire tú mbun taighde ar na hábhair éagsúla deis a bhí anseo chun cothromaíocht ‘Dhíospóireacht na gCean- TG4, na meáin as TV3, Newstalk, ar pháirtí polaitíochta. “Bhí duine agus bhí muid ag siúl trí na ceistean- a thabhairt idir an t-oirthear agus an nairí’. Raidió na Gaeltachta, an Curadh Con- amháin ó fhoireann TG4 ag breathnú na. t-iarthar, agus sílim go raibh na ceis- Bhí fáil ar an nachtach, Raidió UTV agus RTÉ ina i ndiaidh na gceannairí chun cinntiú Rinne Eimear sárjab, bhí sí go teanna móra náisiúnta pléite go mion díospóireacht chéanna ar measc. go raibh gach rud a bhí uathu acu, maith múinte ach údarásach ag an sna díospóireachtaí eile. shuíomh idirlín TG4 chomh Stop na ceannairí ar feadh cúpla agus is iad seo a thug na ceannairí am céanna. Bhí sí in ann an dá thrá a Bhí muid sásta go raibh sé éagsúil maith, agus rogha ag daoine nóiméad chun ceisteanna a fhreagairt chuig an seomra smididh, agus iad in fhreastal go maith idir a bheith agus tarraingteacht don lucht breathnú ar an gcraoladh le agus ligean do na grianghrafadóirí a ord. Níor theastaigh uainn go údarásach go maith agus séimh ag an féachana agus meascán de cheistean- fotheideal Béarla nó gan iad. bpictiúr a thógáil sula ndearna siad a mbuailfeadh siad le chéile roimh an am céanna.” Rinneadh taifeadadh ar na náisiúnta agus Gaeltachta á phlé mbealach isteach san fhoirgneamh, díospóireacht agus níor theastaigh sé an díospóireacht ag timpeall 11rn againn. Ní fhéadfá a rá gur ceist Ag am lón inné, bhí 10,000 mar an gcéanna a rinne siad tar éis na sin uathusan ach an oiread,” a deir agus bhí ceathrar fotheidealóir ag imeallach í an Ghaeilge don oll- cuairteoir faighte ag suíomh díospóireachta agus iad ar a Tomás. Aontaíodh na hábhair obair chun fotheidil a chur ar an gclár toghchán seo agus í á phlé ar na idirlín agus an figiúr sin ag mbealach amach ar bhóthar an dhíospóireachta seachtain ó shin, don chraoladh ag a 7in ar an meáin Bhéarla agus Ghaeilge,” dar le dul i méid ag an am. Mhol fheachtais arís. agus tugadh an tseachtain sin do na gCéadaoin. Tomás. leas cheannasaí TG4 Bhí sé socruithe roimh ré chomh ceannairí chun fáil faoi réir. Deir “Bhí muid iontach sásta leis an An é gur nós é seo a bhfuil tús Pádhraic Ó Ciardha, gach maith go mbeadh babhtáil a Tomás, “Níor tugadh na ceisteanna díospóireacht stairiúil seo. Bhí sé curtha leis anois, go mbeidh duine a bhí páirteach sa déanamh idir na ceannairí ar an dóibh ach tugadh na hábhair ghin- stairiúil ar chúpla bonn, go raibh sé i díospóireachtaí na gceannairí le ndíospóireacht agus deir sé, gcéad fhreagra do gach ceist agus earálta dóibh. Bhí sé tábhachtach go nGaeilge, an chéad díospóireacht idir feiceáil i ngach feachtas olltoghchá- “Sampla gléineach den nach mbeadh cead ag na ceannairí mbeadh freagraí na gceisteanna ar an triúr ceannaire san fheachtas seo naíochta amach anseo? Síleann ghairmiúlacht agus den dío- eile cur isteach orthu don chéad eolas ag na ceannairí agus go raibh a agus an chéad díospóireacht idir na Tomás, “Tugann díospóireacht mar gras paiseanta atá againn nóiméad nó mar sin dá bhfreagra gcuid obair bhaile déanta ar an leib- ceannairí taobh amuigh de Bhaile seo TG4 isteach i lár an aonaigh agus mar chraoltóir seirbhíse agus ina dhiaidh sin go mbeadh sé héal céanna, ar mhaithe leis an Átha Cliath riamh. Bhí an deis don lucht féachana rogha a poiblí ab ea an lá inné i TG4, oscailte dóibh trí nó ceithre nóiméad díospóireacht agus an lucht féachana. díospóireacht luaite go sonrach le dhéanamh idir na trí chainéal díospóireachta a dhéanamh ar an Is deis iontach a bhí anseo don TG4 agus bhí sé éagsúil agus muid ag dhúchasacha atá againn. Bhí an t-ádh agus is léir go dtuigeann an gceist. Bhí sé aontaithe go mbeadh lucht féachana chun freagraí soiléire díriú ar an Iarthar agus na Gaeltach- linn go raibh Gaeilge líofa ag an triúr pobal féachana gur maith Eimear Ní Chonaola, cathaoirleach na ná bpáirtithe a fháil.” Ní hiad na cean- taí,” a deir Tomás. An síleann sé go ceannaire agus cé nárbh eisceacht a ann an tsúil eile.” díospóireachta, in ann soiléiriú a fháil nairí amháin a bhí i mbun obair raibh an díospóireacht ag díriú an bhí ann, ‘An rud is annamh is ion- sa chéad nóiméad sin. thaighde, ach an láithreoir Eimear Ní iomarca ar cheisteanna an Iarthair tach’.” GAELSCÉAL BEATHA 31 Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 • Ceoltóirí na Seachtaine: Shake Your Brass

Is banna ceoil iad atá lonnaithe i mBaile Átha Cliath a sheinneann meascán ollmhór ceoil ó snagcheol agus soul go pop agus funk. Labhair Oisín Mac Donncha le Martin Kennedy agus Beccy Fitzpatrick ó Shake your Brass i rith na seachtaine

Cé chomh fhada is atá sibh le amhráin féin a scríobh. Is í an chéile? phríomhaidhm atá againn ná go Martin : Tháinig muid le chéile mbeidh dóthain amhrán clú- in DCU trí bliana ó shin, faoin lea daithe againn chun roinnt seit- ainm Snagbhanna DCU. Sheinn eanna difriúla a sheinm ag braith Audrey agus Beccy le chéile i ar an imeacht agus ina dhiaidh mbannaí ceoil ó bhíodar sa sin seinnfidh muid amhrán bhunscoil le chéile agus bunaidh nó dhó. shocraíodar grúpa a chur le chéile sa choláiste a sheinn gach An bhfuil aon CDanna agaibh, rud ó Jazz, soul, pop agus funk. nó bhfuil aon phleananna D’éirigh leis an ngrúpa ainm a agaibh CD a dhéanamh? bhaint amach dó féin thar Beccy : Níl, níor fhoilsigh thréimhse dhá bhliain le muid CD per se, ach himeachtaí ar campas agus thaifeadamar ar chéad demo i taobh amuigh de agus nuair a gCeatharlach roinnt seachtainí ó tháinig bronnadh na gcéimean- shin agus thaifeadamar ceithre na shocraigh an ghrúpa coin- amhrán. Bhí an-chraic againn! neáil le chéile. Chuaigh an grúpa Agus, chomh maith leis sin, ba amach leis féin agus seisear ball mhaith linn plug mínáireach a nua agus ainm nua, Shake Your thabhairt dár n-innealtóir thíos Brass. ansin, Abe Scheele, a rinne jab iontach linn ag fáil na n-amhrán Cé mhéad duine atá sa bhan- uainn an lá sin. Fuaireamar na na faoi láthair? hamhráin ar ais agus caithfidh Martin : Faoi láthair tá baill muid roinnt athruithe a lánaimseartha againn. Ag an tús dhéanamh, tá roinnt acu thuas bhí naonúr ball ann, ach, cosúil ar an suíomh http://shakeyour- le Spinal Tap, chailleamar (agus brass.com agus saor in aisce le fuaireamar) daoine ar an sruthú/le híoslódáil. mbealach, de bharr an Choláiste, na scoil srl, dordóirí den chuid is mó. Tá beirt amhránaithe tá Ciara ar an méarchlár, Shane ar agaibh daoine nua a fháil? sin go dona in aon chor. An rud againn, Caitríona agus mé féin an dord, seinnim an giotár agus Beccy : Tá! Faraor, ní bheidh eile ná, go bhfuaireamar (Martin). Sna ranna práis tá Graham, a choinníonn muid le Ciara agus Shane linn ar feadh íocaíocht don chuid is mó do na Beccy ar an trumpa, Audrey ar chéile, ar na drumaí. roinnt míonna, so tá muid ag seónna sin chomh maith, rud a an Alto Sacsafón agus Kevin ar cuardach seinnteoir méarchláir thug an-chúnamh don banna ó an trombón. Sna ranna rithime An bhfuil aon phleananna agus duine éigin ar an dord. Le thaobh costais phearsanta. déanaí fuaireamar seinnteoir tenor sacs darb ainm Armando. Cá bhfaigheann sibh an inspi- Tá an banna cosúil le comhghrú- oráid do bhur gceol? pa seachas banna de bharr na n- Beccy : Is dócha, go athruithe ar fad atá againn sa haonarach, bhí an-suim againn line-up, ach tá atmaisféar ion- ar fad sa cheol agus ceapaim go tach sa ghrúpa. bhfuil sé suimiúil le haghaidh dinimic an ghrúpa go bhfuil blas Cé chomh minic is a sheinneann difriúil againn ar fad, tá an ceol a sibh? sheinneann muid i Shake Your Martin : Seinneann muid ag Brass an eicléictiúil. Tá roinnt roinnt imeachtaí, táimid ag amhráin mhóra snagcheoil seinm san International Bar ar an againn, chomh maith le roinnt Satharn deireanach den mhí amhráin pop. Thug mé faoi agus tá roinnt gigeanna againn deara go bhfuil roinnt clúdach ag 4 Lána an Dáma chomh maith déanta agaibh ar bhur suíomh; le cúpla bainis agus oícheanta an bhfuil aon amhráin a scríobh sóisialta i mí Aibreáin. sibh féin nó an scríobhfaidh sibh aon rud sa todhchaí? An bhfuil sé deacair gigs a Martin : Bunaíodh an banna ar fháil sna laethanta seo? dtús chun ardán a thabhairt Beccy : Níl sé chomh deacair is dúinn le seinm ag imeachtaí, a cheapfá. Ceapaim go bhfuil sé cosúil le cóisirí agus bainiseacha níos éasca dúinn iad a fháil de srl. ach tar éis tamaill thosaíomar bharr an chineáil ceoil a shein- ag teacht suas le seitliosta iomlán neann muid. Ó thosaíomar faoin agus cheapamar go mbeadh sé ainm Shake Your Brass tá cúpla go maith dá dtosódh muid ag gig faighte againn sa mhí. Níl sé jamáil le chéile agus roinnt dár n- GAELSCÉAL 32 • Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 9 FOLÚNTAIS

Comharchumann Ionad Deirbhile Teo, An Eachléim, Co. Mhaigh Eo Folúntas Bainisteora Cuirtear fáilte roimh iarratais ar an bpost seo a leanas: Tá Bainisteoir á lorg ag Comharchumann Ionad Deirbhile Teo Cáilíochtaí: chun dul i mbun cúraimí forbartha i gceantar feidhme an Duine le taithí phraiticiúil agus cumas i riaradh gnó nó le taithí chomharchumainn. mhargaíochta atá ag teastáil. Bheadh cáilíocht tríú leibhéal in Beidh an té a cheapfar fostaithe ag Comharchumann Ionad ábhar gnó ina bhuntáiste. Deirbhile Teo agus lonnaithe in oifigí an chomharchumainn ar an Coláiste na hEolaíochta Eachléim. Ní foláir go mbeadh ar chumas an té a cheapfar dualgais an LÉACHTÓIR (TÉARMA SOCRAITHE, PÁIRTAIMSEARTHA: phoist a chomhlíonadh trí mheán na Gaeilge. Ní mór go mbeadh An Post: scileanna eagrúcháin, cumarsáide, idirphearsanta agus 0.5) LE LUIBHEOLAÍOCHT AGUS PLANDEOLAÍOCHT • Riaradh a dhéanamh ar an gComharchumann; ríomhaireachta ag an té seo freisin. • Dul i gcomhairle leis na scairshealbhóirí maidir le forbairt an togra; Seoltar iarratais mar aon le CV roimh 4 Márta 2011 chuig: Tuarastal: €36,230 (pro rata) • Plean forbartha an Chomharchumainn a fheidhmiú; • Déileáil le heagraíochtaí áitiúla pobail; An Bainisteoir Forbartha Pobail Spriocdháta: 5.00in an 25 Feabhra 2011 • Tionscnaimh áitiúla a spreagadh agus a bhainistiú; Údarás na Gaeltachta • Plé le forbairtí atá ar siúl sa cheantar; Na Forbacha, Co. na Gaillimhe Sonraí / nós imeachta le haghaidh iarratas: • Bainistiú a dhéanamh ar thograí an chomhlachta; Teil: 091 503100 Tá tuilleadh eolais agus foirm iarratais don phost thuas ar fáil ó • Tá cur chun cinn agus forbairt na Gaeilge lárnach Facs: 091 503101 láithreán gréasáin Acmhainní Daonna: i bhforbairtí an Chomharchumainn. Rphost: [email protected] http://www.nuigalway.ie/vacancies An Oifig Acmhainní Daonna, OÉ Gaillimh, Gaillimh. T: 353 91 492151; R: [email protected] FÓGRA POIST Ionad Tacaíochta Teaghlaigh Teo. www.oegaillimh.ie Bainisteoir Cúram Leanaí le Ceapadh

Ba bhuntáiste ar leith é cáilíocht chéime nó iarchéime a bheith ag iarrthóirí freisin.

Seo a leanas an raon tuarastail ar a gceapfar sealbhóir an phoist:- €30,000 - €40,000 sa bhliain. Cuirtear fáilte roimh iarratais ar an bhfolúntas seo a leanas: Socrófar pointe tosaigh an tuarastail de réir cáilíochtaí agus taithí an té a roghnófar. DÉAN AN OIDEACHAIS LEIGHIS Is tionscnamh ceannródaíoch, nuálach é an tIonad Ba chóir litir iarratais mar aon le C.V. reatha agus ‘faoi rún’ Téarma Socraithe Páirtaimseartha (.3) Tacaíochta Teaghlaigh atá lonnaithe i gCois Fharraige.Tá an marcáilte orthu a sheoladh chuig: tIonad bunaithe le tacaíocht a chur ar fáil do theaghlaigh (Ospidéal Ginearálta Mhaigh Eo, Caisleán an Bharraigh, atá ag tógáil a gclann le Gaeilge agus do theaghlaigh atá ag Co. Mhaigh Eo.) iarraidh a gclann a thógáil le Gaeilge. I measc na An Cathaoirleach, ngníomhaíochtaí atá á soláthar ón Ionad tá Naíolann agus Ionad Tacaíochta Teaghlaigh Teo., Naíonra, seirbhísí Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte, An Cnoc, Tuarastal: €48,000 sa bhliain deiseanna sóisialaithe trí Ghaeilge don óige agus Indreabhán, Spriocdháta: 5.00in Dé hAoine 4 Márta 2011 comhairleoireacht phleanála teanga agus teaghlaigh. Is Co. na Gaillimhe. mian leis an gcomhlacht Bainisteoir Cúram Leanaí a earcú Tá tuilleadh eolais ar an bpost thuas le fáil ar láithreán gréasáin na le seirbhísí cúram leanaí an chomhlachta a bhainistiú, a hOifige Acmhainní Daonna: Féadfar iarrthóirí a chur ar ghearrliosta le haghaidh stiúradh agus a fhorbairt. agallaimh. http://www.nuigalway.ie/vacancies Is é an dáta deiridh a ghlacfar le hiarratais: Tá duine cruthaitheach fuinniúil á lorg againn – duine a An Oifig Acmhainní Daonna, OÉ Gaillimh, Gaillimh. bhfuil éachtaí bainte amach aige nó aici cheana féin i 25 Feabhra 2011. Teil. 353 91 492151; Facs 353 91 494523 mbainistíocht agus i bhforbairt eagraíochtúil. Is Fostóir Comhionannais Deiseanna é Ionad Tacaíochta Ríomhphost: [email protected] Is iad na buncháilíochtaí atá leagtha síos don phost: Teaghlaigh Teo. Is fostóir comhionannas deiseanna í Ollscoil na hÉireann, Gaillimh. a) Gaeilge líofa idir labhairt agus scríobh. b) Taithí 2 bhliain, ar a laghad, ag leibhéal Bainistíochta: Scileanna cruthaithe i mbainistiú agus i stiúradh foirne, bainistiú airgeadais, obair ghrúpa, áisitheoireacht, bainistíocht tionscadail agus meastóireacht tionscadail. c) Taithí ar thuarascálacha a scríobh. www.oegaillimh.ie GAELSCÉAL Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 CÚRSAÍ • 33

An bhfuil folúntas agat? Coláiste na Tríonóide Baile Átha Cliath Tóg fógra le Gaelscéal, lascaine le fáil ar Scoil na Síceolaíochta leathanach folúntais. Déan teagmháil le Patricia ag 086–0234251 Bonnchúrsaí nó [email protected] d’Ardoideachas – Mic Léinn Lánfhásta

Coláiste na Tríonóide agus Coiste Gairmoideachais Chathair Bhaile Átha Cliath: Coláiste an Phiarsaigh agus Coláiste an Phluincéadaigh (Pearse and Plunket Cúrsa Oiliúna Colleges) Maidin Faisnéise, Dé Céadaoin 2 Márta 2011, Halla Léachtaí Mhic Néill, Riarthóirí/Rúnaithe Foirgneamh Hamilton, Coláiste na Tríonóide le Gaeilge mar Clárú ó 9rn. Seisiún Faisnéise: 9.45rn go 12.30in. Phríomh-Theanga Is é aidhm na gcúrsaí lánaimseartha seo ná mic léinn a ullmhú le tosú ar chúrsa tríú leibhéal. Is féidir tuilleadh faisnéise agus foirmeacha iarratais a Eagróidh Europus Teo. in éineacht le hÚdarás na Gaeltachta fháil ó: agus GMIT an cúrsa seo arís ón Márta ar aghaidh i gConamara Cláir Rochtana na Tríonóide (Trinity Access le freastal a dhéanamh ar an éileamh anseo agus san Eoraip ar Programmes), Halla Goldsmith, Coláiste na riarthóirí/rúnaithe oilte arb í an Ghaeilge a bpríomhtheanga. Tríonóide, Baile Átha Cliath 2. Teil: 01 896 2751/4 Facs: 01 896 2753 Cuirfear ardoiliúint ar iarrthóirí i nGaeilge agus i mBéarla, i Ar líne: www.tcd.ie/Trinity_Access/ scileanna oifige, ríomhaire agus riaracháin. Ullmhófar mic Is é an dáta deiridh le hiarratais a léinn le tástáil eolais ar chúrsaí na hEorpa a shuí. fháil ná 29 Márta 2011.

Glacfar le hiarratais ó dhaoine a bhfuil leibhéal na hArdteistiméireachta bainte amach acu agus ó dhaoine Coláiste na Tríonóide lánfhásta nach bhfuil ach a léireoidh cumas i nGaeilge agus i Baile Átha Cliath mBéarla. Ní bheidh aon táille i gceist. Scoil na Síceolaíochta

Seol d’iarratas roimh 2 Márta: Dáta Deiridh Teideal an Chúrsa d’Iarratais

Europus, Ard-Dioplóma sa tSíceolaíocht 1 Márta 2011 An Cheathrú Rua, M.Sc. sa tSíceolaíocht Fheidhmeach 1 Márta 2011 Co. na Gaillimhe Dochtúireacht i Síceolaíocht na 31 Márta 2011 Nó glaoigh orainn ag: Comhairleoireachta M.Sc. agus Ph.D. trí mheán Taighde 1 Aibreán 2011

091 595492 M.Sc. sa tSíceolaíocht & M.Sc. san 30 Aibreán 2011* www.europus.ie Anailís Iompraíochta Fheidhmeach Dioplóma Iarchéime san Anailís 31 Bealtaine Iompraíochta Fheidhmeach 2011*

M.Sc./Dioplóma Iarchéime sa 31 Bealtaine FOLÚNTAIS Mhaoirseacht Chliniciúil 2011* M.Phil./Dioplóma Iarchéime sa Meastar ar bhonn Coláiste na Tríonóide, Staidéar Síocanailíseach atrátha é COISTE *D’fhéadfadh go Baile Átha Cliath measfaí iarratais GAIRMOIDEACHAIS dhéanacha CHONTAE NA GAILLIMHE Ní mór d’iarratasóirí ar na cúrsaí thuas an t-iarratas a Tá folúntais ag an gCoiste thuasainmnithe faoi láthair do phoist Scoil na síceolaíochta dhéanamh ar líne ag www.pac.ie/tcd Mhúinteoireachta Pháirtaimseartha Téarma Seasta. Le haghaidh tuilleadh sonraí faoi na cúrsaí, faoi Ard dioplóma sa tsíceolaíocht riachtanais iontrála agus faoi iontrálacha, Chun sonraí iomlána na bpost seo a fháil, téigh chuig ár suíomh Spriocdháta d’iarratais: 1 Márta 2011 ar líne ag féach, le do thoil, ar láithreán gréasáin Scoil gréasáin www.countygalwayvec.com www.pac.ie/tcd na Síceolaíochta ag http://www.psychology.tcd.ie Sínithe: Seosamh Mac Donncha, Príomhoifigeach Feidhmiúcháin https://psychology.tcd.ie/postgraduate 34 GAELSCÉAL • Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 10 OIDEACHAS Craobh Cheannais Scléip 2011 ag teacht!

Meadhbh Ní Eadhra

á buaiteoirí réigiúnda Scléip 2011 roghnaithe anois agus ceithre scoil Tainmnithe le dul in iomaíocht lena chéile sa Chraobh Cheannais ar an 9 Aibreán. Reáchtáladh babhtaí éagsúla sna cúigí go léir agus bhí go leor daltaí páirteach sa seó stáitse seo, a lorgann tallann úr agus spéisiúil. Tá Scléip cúig bliana ar an bhfód agus é ag freast- al ar mhic léinn iar-bhunscoile ó fud fad na tíre. Bhí iomaíocht ghéar ann le háit a bhaint amach sa chraobh chean- Bean óg ag casadh ceoil mar chuid nais i mBaile Átha Cliath. Ghlac 23 de Scléip 2011. scoil agus níos mó ná 500 dalta páirt sa chomórtas in 2010 agus tá Cliath ar an 7 Feabhra agus bhí 7 scoil siad ag súil le cur go mór leis an linn ar an lá. Seo thíos liosta na líon sin in 2011. Cuid de na daltaí a ghlac páirt i Scléip 2011 agus iad i mbun cheoil ar an stáitse. mbuaiteoirí: Is é príomhaidhm an chomórtais • Ceol traidisiúnta agus clasaiceach ná daltaí na n-iar-bhunscoileanna Bhí Babhta na Mumhan ar siúl in Bhí Babhta Chonnacht ar siúl in • Ceol nua-aimseartha (aonair): (aonair): Tiernan Shaw, Coláiste Pobail a spreagadh le Gaeilge a úsáid i amharclann an Firkin Crane i gCor- amharclann an Town Hall i nGail- Emma Ní Fhuaruisce, Pobalscoil Osraí, Cill Chainnigh réimsí éagsúla de na healaíona trí caigh ar an 25 Eanáir, agus bhí 9 scoil limh ar an 27 Eanáir, agus bhí 4 scoil Ghaoth Dobhair, Dún na nGall • Ceol nua-aimseartha (aonair): dheis a thabhairt dóibh páirt a ann ar an lá. Seo thíos liosta na ann ar an lá. Seo thíos liosta na • Amhránaíocht thraidisiúnta & chla- Mícheál Konstantin, Coláiste Cois Life, ghlacadh i gcomórtas spreagúil mbuaiteoirí: mbuaiteoirí: saiceach (aonair & grúpaí): Emma Ní Baile Átha Cliath agus spraíúil. • Ceol traidisiúnta agus clasaiceach • Ceol traidisiúnta agus clasaiceach Fhuaruisce, Pobalscoil Ghaoth Dob- • Amhránaíocht thraidisiúnta agus Is comórtas tallainne náisiúnta é (aonair): Deirdre Ní Mhaoláin, (aonair): Colene Ní Niadh, Gairmscoil hair, Dún na nGall chlasaiceach: “Anaithnid”, Coláiste atá dírithe go sonrach ar na hiar- Coláiste FCJ, Laurel Hill, Luimneach na bPiarsach, Gaillimh • Ceol traidisiúnta agus clasaiceach Chilliain, Baile Átha Cliath bhunscoileanna lán-Ghaeilge agus • Ceol nua-aimseartha (aonair): Mat- • Ceol nua-aimseartha (aonair): (grúpaí): “An Crann Óg”, Pobalscoil • Ceol nua-aimseartha (grúpaí): Gaeltachta. Ó thosaigh Scléip sa tie Barker, Pobalscoil Chorca Dhuib- Peadar Ó Goill, Gairmscoil Éinne, Ghaoth Dobhair, Dún na nGall “Oíche Dhearg”, Coláiste Cois Life, bhliain 2005, tá sé ag fás agus ag hne, Ciarraí Gaillimh • Ceol nua-aimseartha (grúpaí): Róisín Baile Átha Cliath forbairt ó shin i leith. • Amhránaíocht thraidisiúnta agus • Ceol nua-aimseartha (grúpaí): “Téip Ní Dhuifinn & Seán Ó Coinne, Coláiste • Rince cruthaitheach: “Domhaintar- Tugann Scléip deis do dhaltaí an chlasaiceach: Róisín Ní Dhonnchú, na Lachan”, Coláiste Chroí Mhuire, Feirste, Aontroim raingt”, Gaelcholáiste Cheatharlach, Ghaeilge a labhairt agus a úsáid Coláiste an Phiarsaigh, Corcaigh Gaillimh • Rince cruthaitheach (aonair & grú- Ceatharlach ina gcuid ceoil agus ina gcuid drá- • Ceol nua-aimseartha (grúpaí): • Ceol traidisiúnta agus clasaiceach paí): Aoibheann Ní Mhuimhne, • Ceol traidisiúnta agus clasaiceach maíochta. Is iad Gaelscoileanna “Mo”, Pobalscoil Chorca Dhuibhne, (grúpaí): “Céad Slán”, Coláiste Chroí Coláiste Chineál Eoghain, Dún na (grúpaí): Ceoltóirí Reachrann (grúpa Teo atá i mbun an chomórtais agus Ciarraí Mhuire, Gaillimh nGall sinsir), Gaelcholáiste Reachrann, Baile is mian leo go spreagfaí daltaí • Rince cruthaitheach: “Cosmhuin- • Drámaíocht agus mím: "Raic", • Drámaíocht agus mím: Eva Ní Átha Cliath Gaelscolaíochta an lae inniu mar a tir”, Coláiste an Phiarsaigh, Corcaigh Coláiste Chroí Mhuire, Gaillimh Dhoibhlinn & Ciarán Mac a • Drámaíocht agus mím: “Mairtíreacht spreagadh iardhaltaí Gaelsco- • Ceol traidisiúnta agus clasaiceach • Duais na Moltóirí: Hannah Ní Gheimhridh, Pobalscoil Ghaoth Dob- Naomh Bhríde”, Gaelcholáiste laíochta ar nós roinnt de bhaill (grúpaí): “Grúpa Traidisiúnta Laoire, Coláiste Chroí Mhuire, Gail- hair, Dún na nGall Reachrann, Baile Átha Cliath Kíla, na Frames agus Dara Ó Bri- Choláiste FCJ”, Coláiste FCJ, Laurel limh • Comórtas ilchineálach (aonair & grú- • Ilchineálach: “Ceathrar leaids”, Scoil ain. Hill, Luimneach paí): “Trí A”, Coláiste Oiriall, Chaitríona, Baile Átha Cliath Is deis iontach é do dhaltaí iar- • Drámaíocht agus mím: “Tintreach”, Reáchtáladh Babhta Uladh i gCultúr- Muineachán • Duais na Moltóirí: “Zú”, Coláiste Cois bhunscoile an tallann agus na Meánscoil San Nioclás, Port Láirge lann Uí Chanáin i nDoire ar an 1 • Duais na Moltóirí: Rosie Nic Gairb- Life, Baile Átha Cliath buanna atá acu a léiriú ar stáitse os • Ilchineálach: Gearóid Ó Gealbháin, Feabhra agus bhí 4 scoil i láthair ar heith, Pobalscoil Ghaoth Dobhair, Dún comhair moltóirí proifisiúnta agus Gaelcholáiste Chiarraí, Ciarraí an lá. Seo thíos liosta na mbuaiteoirí: na nGall Rachaidh na buaiteoirí ó gach cúige ar lucht féachana agus gradam a • Duais na Moltóirí: Abbi Ní • Ceol traidisiúnta agus clasaiceach aghaidh anois chuig an gCraobh bhaint amach dóibh féin agus don Loingsigh, Coláiste an Phiarsaigh, (aonair): Áine Ní Fhlanagáin, Coláiste Bhí Babhta Laighean againn in Cheannais ar an 8 Aibreán. Go n-éirí scoil. Corcaigh Oiriall, Muineachán amharclann an Axis i mBaile Átha go geal leo go léir! GAELSCÉAL Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 OIDEACHAS • 35

Crosfhocal 18.02.2011 Bíodh Eolas agat ar do Chearta: Táillí oidis Ceist: Tá cárta leighis agam. Bhain mo chógaslann táille níos mó ná an teorainn mhíosúil €10 díom ar m'oidis. Cén fáth ar tharla sé seo?

Freagra Má íocann duine nó teagh- mbíonn baill do theaghlaigh ar Áitiúil nó glaoch ar 1890 252 lach níos mó ná €10, tabhar- fad grúpáilte le chéile chun 919 chomh maith chun sonraí MÁ tá cárta leighis agat, bain- faidh FSS aisíocaíocht duit ag nach n-íocann siad níos mó ná do theaghlaigh a thabhairt tear 50c díot as gach mír oidis a deireadh na ráithe, agus ní an teorainn mhíosúil ar a n- agus seolfar teastas chugat sa fhaigheann tú. De ghnáth, bheidh ort iarratas a oidis. Is é is teaghlach ann, tú phost. NODANNA coinníonn do chógaslann cun- dhéanamh dó. Déantar é seo féin, do chéile/pháirtí agus do Tá tuilleadh eolais le fáil ón TRASNA tas ar an méid atá íoctha agat bunaithe ar an eolas a leanaí faoi 21 atá in oideachas Ionad Faisnéise do Shaorá- 1 Áit ard ina bhfuil titim díreach (4) agus cinntíonn siad nach n- fhaigheann siad ón gcógaslann lánaimseartha. naigh thíos. 3 Grúpa nó seomra foghlamtha (4) íocann tú níos mó ná €10 gach dáiliúcháin. Tig leat seiceáil ar medical- Chuir Seirbhís Faisnéise do 6 Ábaltacht (5) mí ar tháillí oidis. Ach, tig leat Ach, má cheapann tú nach card.ie an bhfuil baill ar fad do Shaoránaigh ‘Bíodh Eolas agat 7 An chuid de léine a théann timpeall an mhuiníl (4) cógaslanna difriúla a úsáid sa bhfuil an aisíocaíocht cheart theaghlaigh grúpáilte le chéile. ar do Chearta’ le chéile. Cuire- 8 Bunús, pointe tosaithe (3) mhí céanna nó b’fhéidir nach faighte agat tig leat éileamh Mura bhfuil, tig leat do theagh- ann an tIonad seo seirbhís 10 Focal a deir rudaí maithe fuit (6) mbeadh an uimhir chárta díreach a dhéanamh le FSS le lach a shocrú mar ghrúpa shaor in aisce agus faoi rún ar 11 Úr, díreach faighte (3) 14 Flaithiúil, cineálta (4) leighis chéanna ag baill teagh- foirm um éileamh aisío- teaghlaigh ar medicalcard.ie fáil don phobal. 16 Duine (4) laigh (mar shampla, má caíochta speisialta (ar fáil ó agus teastas a phriontáil (teas- Tá faisnéis le fáil freisin ar 18 ___ fad, ar ___, gach áit (3) úsáideann daoine sa teaghlach d’Oifig Sláinte Áitiúil). Tá lea- tas teaghlaigh) le tabhairt don líne ag citizensinformation.ie 19 Ag bogadh i dtreo, ó áit (6) dochtúir difriúil) agus d’fhéad- gan ar líne den fhoirm ar fáil ar chógaiseoir. agus ón tSeirbhís Teileafóin 20 Éileamh, fiafraigh (4) fá, mar sin, níos mó ná an €10 medicalcard.ie. Tig leat teagmháil a um Fhaisnéis do Shaoránaigh, 21 Déan trácht ar (3) sa mhí don teaghlach a íoc. Tá sé tábhachtach go dhéanamh le d’Oifig Sláinte Íosghlao 1890 777 121. 22 Méadaithe, níos raimhre (3) 23 Clúdaithe le huisce (6) 24 Toradh a chruthaíonn beacha (3) 26 An mhéar is lú (6) 27 Abair paidir (3) Duais mór 28 Abair arís (5) gnóthaithe ag Fadhb mhór le Matamaitic SÍOS aistritheoir óg ó ón mheánscoil go hollscoil 1 Tá ár gcol ceathracha Ceilteacha ina gcónaí ann (4) 2 Beoir (5) 3 Bogann gluaisteán ar ceithre acu seo (5) Chill Dara 4 Cnoc beag íseal (6) Seán Ó Loingsigh ain má bhíonn siad i mbun Matamaitice – “tá eagla an 5 Troid le linn cogaidh (4) Meadhbh Ní Eadhra staidéir ar ábhair cosúil le domhain ar a lán daoine a 9 Éan a bhfuil clú air as ucht a cheol (7) TUGADH le fios ag hInnealtóireacht agus adhmháil go bhfuil fadhb 12 Gan cumas aon rud a chluinstin (6) IS é Fintan Mc Grath as Confey Comhdháil Imbolc i Cuntasaíocht. acu (sa Mhatamaitic),” a 13 Cloch (7) College, Léim an Bhradáin, Co. mBaile Bhúirne an “Tá na marcanna acu ón dúirt Ciarán. 15 'Pota' ina mbrúitear uisce sa chistin (6) Chill Dara an buaiteoir Éirean- deireadh seachtaine seo Ardteist (i Matamaitic) - Cé ná raibh ceist na 16 Gan aon bhotún, gan smál (6) 17 Fiche a cúig faoin chéad, mar shampla (7) nach sa chomórtas d’Aistritheoirí caite go bhfuil “fadhb b’fhéidir go bhfuil ardleib- teangan ar an gclár ag an Juvenes Translatores 18 Ag cur suas le pian, brón, gortú (8) óga . Is mac mhór” maidir le hábhar na héal B nó C acu – tá cuid gcomhháil seo a 24 Bealach le rudaí a dhéanamh (4) léinn Ardteiste é Fintan a Matamaitice nuair a acu maith go leor, ach níl reachtáladh as Gaeilge go 25 Éire, An Spáinn, an Fhrainc mar shampla (3) ghnóthaigh an duais is mó shroicheann daltaí an tuiscint acu,” a dúirt sé. hiomlán, tháinig an cheist 26 24 uair a chloig (2) gradam seo. meanscoile na coláistí tríú Chuir sé síos ar an Lári- chun cinn ar deireadh i Ghlac breis agus 3000 déagóir leibhéal. onad Tacaíochta Mata- gcomhthéacs na Crosfhocal páirt sa chomórtas ar fud an Aon- Bhí léachtóir le Mata- maitice in Ollscoil Mhá díospóireachta atá ar siúl 11.02.2011 tais Eorpaigh i mí na Samhna seo maitic in Ollscoil na hÉire- Nuad a chabhraíonn le faoi láthair maidir le stá- caite. Tugann an comórtas seo ann Má Nuad, Ciarán Mac mic léinn go bhfuil das éigeantach an ábhair Buaiteoir na Seachtaine seo: deis do dhéagóirí a scileanna an Bhaird, ar dhuine deacrachtaí acu san ábhar, san Ardteist. Mairéad & Cáit Ní Choisdealbha teanga a thriail. d’ochtar aoichainteoir a agus ar an dteicneolaíocht Mheas an Dr Mac an Bánrach, Baile na hAbhann, Sa chás áirithe seo d’aistrigh labhair faoi réimse nua-aimseartha atá ar fáil Bhaird go raibh cosúlach- Co na Gaillimhe Fintan píosa ó Ghaeilge go Béar- leathan ábhar ag an mar chabhair chomh taí ann maidir leis na la. Aistritheoirí gairmiúla a mhar- gcomhdháil aon lae san maith. deacrachtaí a bhíonn ag cáil na scripteanna uilig agus a Ionad Cultúrtha. Tá 8,000 mac léinn ag daltaí sa Ghaelainn agus Duais na seachtaine roghnaigh an t-aistriúchán is “Tá fadhb mhór in freastal ar Ollscoil Mhá sa Mhatamaitic sa mhéid Bronnfar dearbhán €20 fearr ó gach Ballstát. Éirinn agus ar fud an Nuad faoi láthair, agus tá is gur teanga ann féin í an urraithe ag Cló Iar Chonnacht Tá cuireadh faighte ag Fintan domhain le Maths – tá a 1,000 díobh san i mbun Mhatamaitic. ar bhuaiteoir na seachtaine. dul chuig searmanas bronnta sa lán daltaí ag teacht isteach staidéir ar ábhar na Mata- “Caithfidh tú an teanga Ní mór iarratais a bheith ar ais roimh Bhruiséil ar an 7 Aibreán chun a go dtí na hollscoileanna, maitice. D’fhreastail 600 a thuiscint ar dtúis chun chuig: Crosfhocal, Gaelscéal, An Chuasnóg, dhuais a fháil ó Androulla Vassil- agus níl an tuiscint acu,” a mac léinn ar an Lárionad an t-ábhar a thuiscint,” a An Spidéal, Co na Gaillimhe. iou, an Coimisinéir um dúirt an Dr Mac an Bhaird. Tacaíochta anuraidh agus dúirt sé. Ainm ...... Oideachas, Cultúr, Ilteangachas Thug sé le fios go léirigh Mac an Bhaird go Thagair sé do staidéar a agus Óige. Is cúis áthais dá scoil ndéanann níos mó daltaí raibh feabhas mór tagtha léiríonn go dtárlaíonn Seoladh ...... go bhfuil an bua faighte aige. Matamaitic don Ardteist ar na torthaí scrúdaithe athrú dearcaidh ón sé Comhghairdeas le Fintan, Ms. ná aon ábhar eile, agus dóibh siúd a bhain feidhm rang sa bhunscoil go dtí ...... G Darcy agus Mr. S McLoughlin a gur amhlaidh atá cúrsaí as an Lárionad. an chéad bhliain sa d’eagraigh Juvenes Translatores san ollscoil mar go Mar sin féin tá mic léinn mheánscoil, agus go dta- Fón...... Rphost...... sa scoil agus a mhúinteoir gcaitheann mic léinn atá lag san ábhar fós ann gann brú chun cinn nach Indreabhán, Conamara, Co. na Gaillimhe. Tel. +353-91-593307 Gaeilge Ms. U Ní Dhufaigh. Matamaitic a dhéanamh nach bhfreastalaíonn ar bhfuil ar leas tuiscint an www.cic.ie “gan rogha” sa chéad bhli- an Lárionad Thacaíocht ábhair. 36 SPÓRT GAELSCÉAL • Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 “Níl mé díomách”

Labhraíonn Pádraig Ban Ó Broin leis an pheileadóir Albanach, Charlie Adam

“MISE? No, nílimse díomách,” a dúirt fanacht sa phríomhroinn,” a deir sé Charlie Adam liom le miongháire Imreoir sacair le Blackpool, Charlie Adam. sula gcuireann sé leis an méid atá faoin méid a thit amach le linn mhí ráite aige faoi Holloway. Eanáir. Roimh an Nollaig bhí Black- “Tá sé suimiúil dos na himreoirí. Tá pool sa deichiú háit i bPríomhroinn sé iontach oibriú le duine go bhfuil Shasana agus ní beag an bhaint a bhí fios an chluiche go hiomlán aige. ag Adam leis an áit sin a bhaint Foghlaimíonn muid uaidh gach lá amach. Bhí Liverpool agus Totten- agus le cúnamh Dé, ag deireadh do ham ar a thóir le linn thréimhse ghairme, suíonn tú síos agus tugann aistrithe mhí Eanáir ach, ar an tú faoi deara an tábhacht a bhí aige drochuair, níor tugadh cead dó ann.” imeacht. An tseachtain seo foilsíodh Seans gur fada uainn an lá sin a suí- go mbeidh Alex Ferguson ar a thóir sa fidh Adam síos. Níl sé ach 25 bliain samhradh, tar éis dó a rá go raibh d’aois agus ag dul ó neart go neart. luach £10m ar chiceanna cúinne Léirigh sé sa Carling Nations Cup dhá Adam amháin. sheachtain ó shin an scil atá aige. Is cinnte gur fada uaidh Glasgow, Chonaic Liverpool é chomh maith áit a raibh Celtic agus Rangers in nuair a bhí ról lárnach aige sa dá bhua iomaíocht dá síniú agus é ina ina n-aghaidh. “Baineadh geit asainn. dhéagóir agus áit a mbíodh sé ag Tháinig sé gan choinne,” a dúirt sé i téamh bhinse na n-ionadaithe ag dtaobh an dá bhua sin. “Ach d’imir Rangers. Chaith sé seal ar cíos ag imirt muid go maith sna cluichí sin agus le Ross County, St Mirren agus Black- caithfidh mé leanacht ar aghaidh ag pool (agus iad ag troid in aghaidh imirt chomh maith is gur féidir liom titim amach ón Championship) sular don fhoireann. Deinfear breithiúnas bhris Holloway curiarracht aistrithe ort ag deireadh an tséasúir bunaithe Blackpool chun an tAlbanach óg a ar an áit ar chríochnaigh tú sa tsraith. thabhairt ó dheas go Sasana i Lúnasa Feicfimid cén áit é sin.” 2009. Deinfear cinnte! Ní amháin ar Má cheapann Ferguson gur mar- Blackpool ach ar Adam chomh maith. gadh a bheadh ann é a fháil ar £10m, Níl an t-earrach buailte linn agus tá caithfear ard-mholadh a thabhairt do troid mhór acu fanacht sa Holloway. Tá suim ag United agus Phríomhroinn. Roimh theacht Tot- Liverpool ann anois ach nuair a tenham go Bloomfield Road ar an cheannaigh sé Adam ar £500,000, ní Máirt, tá seacht as na naoi gcluiche raibh ach Barnsley á lorg. Ach dúirt club mór, ach tá sé sin imithe anois. súil agam go mbeidh an lá linn, mar dheireanacha caillte acu sa tsraith Adam le Gaelscéal nach bhfuil ach Ach go deireadh an tséasúir, ar a “Cluiche deacair a bheas bhuaiteoirí.” agus iad cúig áit ó bhun an tábla. difríocht amháin idir an t-am a chaith laghad, táim dírithe ar Blackpool agus Idir an dá linn tá cath mór ag Adam Caithfear stop a a chur leis an lobhadh sé le Rangers agus an t-am i láthair. Albain.” ann. Tá imreoirí mór le rá Blackpool a choimeád sa sin ach níl Adam ró-imníoch. “Ag imirt go leanúnach, seachtain i Dhá seachtain ó shin, d’imir sé i acu (Éire), ach roimhe sin phríomhroinn agus in ainneoin nár “Nílim buartha toisc go bhfuil ndiaidh seachtaine,” a dúirt sé. “Sin gcoinne Thuaisceart na hÉireann san tugadh cead dó imeacht i mí Eanáir, seansanna fós á gcruthú againn. an t-aon rud atá tar éis athrú. Léiríonn Aviva do Chorn na Náisiún agus bhí beidh cluiche crua againn dar leis, níl an gaol le Holloway tar éis Táimid fós ag scóráil cúl agus beidh taispeántaisí sin, ach tá tú chomh sé éasca Adam a aithint. Dhein sé an in aghaidh na Breataine athrú. Dúirt sé le Gaelscéal nach féidir linn ar deireadh má tá muid maith go maith leis an gcluiche deireanach a liathróid a chur trasna (ó chic cúinne) Bige. An uair dheireanach beagán a dhéanamh den mhéid a leor. Sin an ghné is tábhachtaí. Dein- d’imir tú. Ní raibh mé ag imirt go go Kenny Miller don chéad chúl i dhein Holloway dó agus do Black- fear breithiúnas orainn ag deireadh leanúnach ag Rangers, agus ba é sin mbua 3-0 agus bhí an tallann le a d’imir muid in aghaidh na pool. an tséasúir agus is ansin a bheidh an cinneadh a bhí orm a dhéanamh feiceáil. Breataine Bige, bhuail siad “Gan amhras is mór an éifeacht a fhios againn an bhfuil muid tar éis an (chun aistriú go Blackpool). D’aistrigh “Táimid muiníneach,” ar sé. muid 3-0 in Cardiff. Ach bhí aige orm ó tháinig mé go Black- iomarca a dhéanamh nó nach bhfuil. mé agus tá sé sin thart anois.” “Táimid tar éis an dá chluiche pool. Bainisteoir éachtach atá ann Tá sé deas do chuid tallainne a léir- Agus bhí an chuma ar chúrsaí go idirnáisiúnta dheireanacha a beidh sé go deas teacht go agus tá meas iontach agam air. Sin an iú,” a nocht Adam i dtreo dheireadh ár raibh a am caite ag Blackpool nuair a bhuachaint. Tá sé tábhachtach go Baile Átha Cliath arís ag méid a theastaíonn uait ó thaobh sár- gcomhrá. “Oibríonn tú go crua gach dhein Liverpool agus Tottenham iar- mbíonn na leaids ag obair agus bain- deireadh an tséasúir i bhainisteora de - sin é an saghas bain- lá ionas gur féidir leat imirt ag an leib- racht é a mhealladh ó Bloomfield fear an sprioc amach. Is onóir mhór isteora atá ann agus tugann sé aire dá héal is airde. Tá an t-ádh orm go Road dhá lá roimh dheireadh na dom imirt do mo thír. gcomhair dhá chluiche imreoirí. Le cúnamh Dé feicfear luach bhfuilim ag imirt i gceann de na tréimhse aistrithe. “Caithfidh tú Tá imreoirí óga ag teacht tríd atá chrua. Beidh sé deas a shaothair sna taispeántais a sraitheanna is fearr ar domhan. Ag leanacht leat,” a dúirt sé faoin méid thar barr. Tá siad ag imirt do shárch- bheith mar chuid den thugann na himreoirí dó.” fanacht sa tsraith atá uainn. Is cuma nár tharla. lubanna. Ach tá imreoirí maithe Más fíor go bhfuil Holloway mór conas a bhainfear sin amach. Má tha- Tosaíonn tuairimíocht nuair atá an anseo cheana féin, le taithí - meascán Aviva agus é lán. Tá súil leis na himreoirí, is cinnte go dtait- gaimid slán agus má bhíonn muid sa fhoireann ag imirt go maith agus maith atá ann.” agam go mbeidh an lá linn, níonn sé le lucht tacaíochta an spóirt phríomhroinn an séasúr seo nuair a imríonn tú le himreoirí Ní raibh fiú amháin an cúigiú cuid mar bhuaiteoirí.” chomh maith. Má chuirtear ainm chugainn - sin rath dúinne.” maithe. Beidh mórán daoine den Aviva lán don chluiche sin agus Holloway in YouTube rachaidh na Roimh chraobhchluiche ardaithe díomách toisc nár tharla sé, ach táim tá Adam ag súil le haghaidh a thab- hagallaimh leis i bhfeidhm ort. Deir an Championship an bhliain seo caite ag dul ar aghaidh uaidh sin.” hairt ar Éirinn i mí Bealtaine leis an Adam go bhfuil sé chomh suimiúil d’fhógair Adam: “Is cuma sa tsioc cad Nuair a cuireadh an cheist air an staid lán go doras. céanna dos na imreoirí is atá sé don atá déanta agat nó cibé áit as a dtáinig raibh sé ina measc siúd a raibh díomá “Cluiche deacair a bheas ann. Tá phobal. tú, ach an t-ocras chun an bua a fháil orthu nár tharla an t-aistriú deir sé: imreoirí mór le rá acu (Éire), ach “Tá sé éagsúil,” dar leis agus tagann faoi láthair.” Sin an ghné ba tháb- “Mise? No, nílimse díomách. Tar- roimhe sin beidh cluiche crua againn strís gáire ar a aghaidh. “Is carachtar hachtaí do Adam agus beidh súil aige laíonn na rudaí seo. Ní féidir liom aon in aghaidh na Breataine Bige. An uair beomhar é agus léirítear an tionchar todhchaí shealadach Blackpool a ní a dhéanamh faoi anois. Táim ag iar- dheireanach a d’imir muid in aghaidh atá aige i dtaispeántais na leaids go dtí dheimhniú sula dtagann lá deire- raidh imirt go maith go dtí an na Breataine Bige, bhuail siad muid 3- seo i mbliana. Táimid tar éis imirt go anach na sraith ar an 22 Bealtaine samhradh chun Blackpool a 0 in Cardiff. Ach beidh sé go deas maith dó ach caithfear leanacht leis nuair a thabharfaidh siad aghaidh ar choimeád sa phríomhroinn. Mo thod- teacht go Baile Átha Cliath arís ag an obair chrua, taispeántais mhaithe Manchester United. Cá bhfios, hchaí? Bhuel ní bheadh fhios agat cad deireadh an tséasúir i gcomhair dhá a thabhairt gach seachtain uaidh seo b’fhéidir go n-imreoidh sé a chluiche a tharlóidh timpeall an chúinne. chluiche chrua. Beidh sé deas bheith go deireadh an tséasúir. Tá súil agam deireanach do Blackpool in aghaidh a B’onóir mhór dom a bheith nasctha le mar chuid den Aviva agus é lán. Tá go mbeidh sé maith go leor chun chlub nua. GAELSCÉAL SPÓRT 37 Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 • Súil ar an Rugbaí

Gráinne McElwain hÉireann. Tá spéis ag club amháin as Beidh go leor d’fhoireann na Scar- Éirinn ann agus dúradh go bhfuil lets in easnamh, ina measc Jonathan Dé hAoine a bheidh na cluichí seo clubanna as an Fhrainc, an Davies, Tavis Knoyle, Matthew Rees uilig ar siúl Bhreatain Bheag agus Sasana ar a agus Josh Turnbull, ach sílim go Cardiff Blues v Cúige Laighean chuartú ach inseofar gach rud seasfaidh sé don fhoireann bhaile go Cardiff City Stadium @ 6.30in amach anseo. bhfuil siad chomh láidir sin sa Beo ar RTÉ agus S4C Shocraigh an t-imreoir lár páirce bhaile. Cé nár thug Cúige Laighean tais- Graeme Morrison fanacht le Glas- Bua: Scarlets peántas iontach in aghaidh Aironi an gow nuair a shínigh sé conradh dhá tseachtain seo caite, rinneadh go bhliain eile leis an chlub. Ní bheidh Cúige Mumhan v Edinburgh leor chun na pointí a chrochadh leo. a phairtnéir ansin Max Evans ag Thomond Park @ 7.50in Is sa dara háit atá siad faoi láthair ar fanacht tar éis an tséasúir seo áfach. Beo ar TG4 & BBC ALBA chlár na bpointí, seacht bpointe Deirtear go mbeidh sé ag dul go Cas- Bhí drochthaispeántas amach is taobh thiar de Chúige Mumhan. tres sa Fhrainc ach níl cinneadh amach ag Cúige Mumhan in aghaidh Feicfear roinnt imreoirí ar ais ó ghor- déanta air sin fós. Is ar 21 pointe an Treviso san Iodáil an deireadh tuithe don chluiche seo, ina measc taobh atá an dá fhoireann seo ar seachtaine seo caite agus iad buailte Stan Wright a bheidh ar fáil den chlár na bpointí, níl fúthu ach Aironi sa chlibirt go háirithe. Bí cinnte go chéad uair ó mhí Lúnasa agus Shaun agus seo cluiche eile gur féidir le dtiocfaidh feabhas ollmhór orthu Berne chomh maith. Níl Shane Hor- Connachta a bhaint agus dreapadh anocht. Níl ach cluiche amháin gan tar éis imirt ó mhí Eanáir mar suas ar an tábla dá bharr. caillte ag Cúige Mumhan in aghaidh gheall ar ghortú glúine ach deirtear Bua: Cúige Chonnacht Edinburgh le hocht gcluiche anuas go mbeidh sé in ann imirt anocht. agus tá Cúige Mumhan in uachtar ar Dúirt Jono Gibbes, cóitseálaí na dto- Scarlets v Cúige Uladh chlár na bpointí le 50 pointe. Ní saithe le Cúige Laighean i rith na Parc y Scarlets @ 7.05in dhéanfaidh sé aon dochar go mbei- seachtaine, “Is cluiche tábhachtach Beo ar BBC NI & BBC Cymru Wales dh roinnt ar ais ó phainéal na hÉire- é seo dúinn agus muid sa dara háit ar Beo Cúige Uladh tar éis buachaint i ann acu chomh maith. chlár na bpointí. Níor imir muid go Dave Kearney, Cúige Laighean (Pic: Paul Mohan / SPORTSFILE) Llanelli riamh go dtí seo agus is dún Bhí an-díomá ar Edinburgh gur maith in aghaidh Aironi agus tá é Parc y Scarlets don fhoireann seo chaill siad in aghaidh na Dragons an pointí go leor le cruthú ag an fhoire- “láidreacht sa phainéal ag Cardiff, seo caite agus seo deis dóibh Glas- nach bhfuil aon chluiche caillte acu tseachtain seo caite (30-22). Níor ann.” ina measc Martyn Williams, Xavier gow a bhualadh den dara huair an sa bhaile ó mhí Dheireadh Fómhair imir siad go maith agus theip orthu Chaill Cardiff in aghaidh Chúige Rush agus Tau Filise a bhfuil an- séasúr seo. Bhí Eric Elwood an-sásta seo caite. Seans maith go bhfeic- sa chlibirt agus san imirt bhriste. Laighean (34-23) i mbabhta a dó den taithí acu agus is cinnirí iad na him- leis an taispeántas sa dara leath go fimid Andrew Trimble ag imirt le Scaoil siad an liathróid ró-éasca tSraith Magners agus níl an lámh in reoirí seo chomh maith.” Ach níl háirithe ach beidh sé ag cuartú níos Cúige Uladh mar go bhfuil sé ar ais ar uathu agus fuair na Dragons úid uachtar faighte acu ar Laighin ó Cúige Laighean ró-dhona ach an mó óna fhoireann anocht. Fuair a sheanléim arís. Tá géarghá leis go fhurasta dá bharr. Ba í mí Mhéan 2007. Tá roinnt imreoirí in easnamh oiread. Connachta dea-scéal i rith na seach- n-imreodh sé sa chluiche mar tá sé Fómhair 2009 an uair dheireanach orthu mar gheall ar na cluichí Bua: Cúige Laighean taine nuair a shínigh Matthew Jarvis gortaithe ón 22ú Eanáir agus tugann gur bhuaigh Edinburgh in aghaidh idirnáisiúnta, ina measc Sam War- agus James Loxton ón Bhreatain an cluiche seo deis dó é féin a chur aon cheann d’fhoirne na hÉireann burton a imríonn i ngeansaí a hocht. Cúige Chonnacht v Glasgow War- Bheag conarthaí le Connachta don chun cinn i bplean ar bith a bheadh agus le Cúige Mumhan fiáin le rudaí Ach dea-scéal do Chardiff ná go riors tséasúr seo chugainn. Níl a fhios ag Declan Kidney don chluiche in a cheartú ó chluiche Treviso, ní bhfuil Sam agus Tom James tar éis Sportsgrounds @ 7.00in againn go fóill cá mbeidh Fionn Carr aghaidh na hAlban faoi cheann dóigh liom go n-athróidh an staitis- conarthaí nua a shíneadh leis an Bhí bua maith ag Connachta in ag imirt an séasúr seo chugainn, ach seachtaine. Seans go mbeidh Paddy tic sin anocht. chlub. Mothaíonn Jono go bhfuil aghaidh na Scarlets an tseachtain amháin nach mbeidh sé in iarthar na Wallace ar fáil chomh maith. Bua: Cúige Mumhan Coimhlintí Go Leor i Traidisún Thóstal na mBéal Feirste

Gráinne McElwain Tosnóidh Kate Veale, an luthchleasaí óg ó Phort Láirge, mBád ag Teacht Ar Ais REACHTÁLfar Craobh- mar rogha na n-údár don chomórtas Woodie’s DIY tsiúlóid 3km agus sin é an Rásaíochta faoi dhíon san chéad imeacht a chuirfidh tús Gráinne McElwain mórshiúlta, bannaí ceoil agus aimsir gharbh, bhí ar roinnt de báid ar siúl ach seo deireadh Odyssey Arena i mBéal Feirste leis na comórtaisí. Glactar leis damhsa le feiceáil ar fud fad na báid tarraingt amach ón seachtaine chun féile thráidis- an deireadh seachtaine seo. go mbeidh an-rás sa 400m idir “IS mar gheall ar an traidisiún na tíre ach tháinig deireadh rás.” iúnta na nGael a cheiliúradh Beidh beagnach 400 luthch- thriúr, sin iad Brian Gregan ó agus an stair a bhaineann leis nádúrtha leis timpeall 1958. Beidh Diarmuid agus a agus cheana féin tá spéis ag leasaí ag glacadh páirte ann Clonliffe Harriers, a rith 46:82 i na báid atá muid ag cur an Cuireadh tús le Tóstal na chomhghleacaithe ag súil le foirne báid ó Dhún na nGall, agus cé go mbeidh roinnt Vín níos luaithe an mhí seo, Tóstail Bád seo chun cinn,” a mBád i mBóthar na Trá, Gail- haimsir níos fearr mar Corcaigh, Maigh Eo, Ciarraí mhaith acu ag díriú ar bhoinn Timmy Cowe, an luthchleasaí deir Diarmuid Ó Conghaile, limh in 1953 agus stopadh é cuideoidh sin go mór le slua a agus Gaillimh a bheith a bhuachaint, do ghrúpa ar a bhuaigh bonn airgid anu- leas-bhainisteoir le Galway timpeall 1962. Ba iad Beartla mhealladh go Gaillimh. páirteach ann. Beidh ceol trai- leith, seo an deis dheireanach raidh, agus Paul Scanlon. Bay Hotel agus duine de na agus Pádraig “Darba” Ó “Roghnaigh muid an deireadh disiúnta ar siúl le linn an a bheidh acu áit a bhaint Sa rás 1500m a fheicfidh príomheagraithe ar an Tóstal a Flátharta agus Réamonn seachtaine seo mar le cúpla deireadh seachtaine agus amach ar fhoireann na hÉire- muid Ciara Mageean ó Lios na bheas ag tarlú i mBóthar na Jimmy Mac Donnchadha as an bliain anuas is iad na míonna feicfear oíche mhór cheoil ann a bheidh ag glacadh páirte gCearrbhach a bhuaigh bonn Trá ar an 30ú Aibreán go dtí an Cheathrú Rua an triúr deire- Aibreán agus Bealtaine na agus dhamhsa sa Galway Bay i gCraobh Chomórtas na hEor- airgid i gcomórtas na sóisear 2ú Bealtaine. anach ar bhuaigh rás na gcur- míonna is fearr sa bhliain. Tá Hotel oíche Dé Domhnaigh.” pa faoi dhíon i bPárás na 1500m an domhain anuraidh. “Tháinig an smaoineamh rachaí. Bhuaigh siad an rás in súil againn go mbeidh sé mar Beidh feachtas poiblíochta Fraince a bheidh ar siúl an Caithfear súil a choinneáil ar seo chugainn nuair a bhí an rás 1955 agus 1957 ach ba rud mór sin i mbliana.” ag tosnú ón deireadh seach- chéad deireadh seachtaine de an gcoimhlint sa sin rás idir í Volvo ar siúl in 2009. Mar é do mhuintir an cheantair. “Tosnóidh na rásaí ar an taine seo ar aghaidh agus tá mhí an Mhárta. féin agus Róisín McGettigan a chuid den fhéile sin, bhí rás na “Bhí thart fán seasca míle Satharn. Beidh oscailt oifigiúil siad ag súil le suíomh idirlín a As na rásaí ar fad, seasann bhfuil an churiarracht Éirean- gcurrachaí ar siúl agus tho- duine ann ag féachaint ar an againn ag a 12 agus ansin bhunú go luath. Ach má tá go leor coimhlintí amach, ag nach aici don chomórtas léim- saigh muid ag smaoineamh ar rás le daoine ag rothaíocht beidh rás na gcurrachaí agus spéis agat tuilleadh eolais a tosnú leis an chomórtas idir rása. an fhéile sin a athbheochan isteach ón gCeathrú Rua,” a rás na húicéirí ann ina dhiaidh fháil idir an dá linn, is féidir seaimpín na bliana seo caite sa Beidh buaicphointí an arís.” deir Beartla “Darba” Ó sin. Beidh na rásanna ag tosnú leat scairt a chur ar Galway rása 60m, Claire Brady, agus chomórtais le feiceáil ar chlár Is in 1953 a cuireadh tús leis Flátharta. “Bhí báid as gach áit ó Thrá na mBan,” a deir Diar- Bay Hotel ar 091-520520. Ailis McSweeney a bhfuil cur- teilifíse OB Sports ar RTÉ 2 ar an Tóstal chun saol cultúrtha ann, ina measc Ciarraí, Maigh muid. riarracht na hÉireann aici sa an Luan ag a seacht a chlog. na nGael a cheiliúradh. Bhí Eo agus Árainn, agus bhí an “Ní amháin go mbeidh féile rása 100m. 38 SPÓRT GAELSCÉAL • Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 Ag súil go mór le himeachtaí sa cheanncheathrú an Satharn beag seo

do Anthony Daly faoi stádas a fhoirne i gcomparáid leis na boic mhóra. Beidh dhá chluiche shuimiúla de chuid iománaíocht na gclubanna ar siúl ar an Satharn freisin. Síos an bóthar ó Pháirc an Chrócaigh i bPáirc John Allen Pharnell beidh Gael Uí Lochlainn Chill Chainnigh agus Seamróga Loch gCaol ó Chontae Aontroma ag féachaint ar a á mé ag súil go mór le chéile. Ó thuaidh tá an-mheas ar a himeachtaí sa chean- bhfoireann féinig ach is deacair an ncheathrú an Satharn beag lámh in uachtar a fháil ar aon ghrúpa seo. Cinnte táim ag súil leis iománaithe ó Chill Chainnigh. na cluichí ach freisin beidh Ó dheas i Staid Semple beidh dian- séT suimiúil féachaint cé mhéad duine choimhlint ann idir De La Salle Phort a théann go dtí na cluichí seo agus an Láirge agus Droichead an Chláirín na tsiamsaíocht i lár baill. Gaillimhe. Ceapaim féin go bhfuil Sa pheil beidh coimhlint bharr an foireann na Déise níos cumasaí ná mar tábla againn (cé go bhfuil Muineachán ar bharr ceart ó thaobh scóranna de). Freisin is athimirt é den cluiche ion- N’fheadar an é seo an chéad tach a bhí againn anuraidh nuair a uair ag Jedward bheith i sciob Corcaigh an bua ag an deireadh láthair i bPáirc an Chrócaigh? le cabhair cic pionóis a géilleadh bog Tabharfaidh siad atmaisféar go leor. Bhí an-tosach leis an tsraith thíos i suimiúil do Bhóthar Mhic dTrá Lí coicís ó shin le hard- Sheoin faoi na soilse geala a chaighdeán scóranna ón dá thaobh, go bheidh ag lonradh síos orthu háirithe sa chéad leath. agus Pat Gilroy agus Conor Chríochnaigh BÁC go láidir i Counihan ag leagan amach na gcoinne Ard Mhacha sa chéad cluiche bpleananna don dara cluiche . dóibh agus thaispeáin siad go bhfuil siad ag leanúint leo ón áit ar stopadar anuraidh. Mar sin ba cheart go a bhíodar dhá bhliain ó shin. Tá mbeadh ardchoimhlint ar an Satharn. meascán maith de luas na hóige agus N’fheadar an é seo an chéad uair ag taithí acu. Ma éiríonn le Kevin Moran Jedward bheith i láthair i bPáirc an agus a chomhchosantóirí na Chrócaigh? deartháireacha Kerins a choimeád faoi Tabharfaidh siad atmaisféar suim- smacht ceapaim go mbeidh an lá leo iúil do Bhóthar Mhic Sheoin faoi na mar, i mo thuairim, tá na tosaithe is Tabharfaidh foireann soilse geala a bheidh ag lonradh síos fearr ag foireann na Déise. iomána Bhaile Átha orthu agus Pat Gilroy agus Conor Ar an taobh eile de tá sé rídheacair Cliath, faoi stiúir Antho- Counihan ag leagan amach na craobh na Gaillimhe a bhuachaint le ny Daly, aghaidh ar bpleananna don dara cluiche. fiche bliain anuas agus caithfidh go sheaimpíní na hÉireann, Sa chéad chluiche tabharfaidh an bhfuil a seaimpíní go maith . Ach an Tiobraid Árann, ar an Comhairle Contae fhoireann bhaile faoi sheaimpíní na uair seo beidh orthu géilleadh Satharn i bPáirc an Chró- hÉireann, Tiobraid Árann. Tabhar- d’fhoireann le níos mó taithí ag an caigh. (PIC.: PAUL MOHAN / faidh an cluiche seo comhartha éigin leibhéal seo. SPORTSFILE) Dhún na nGall ROTHAÍOCHT : Cúis ar bith curtha SCÉIM SCOLÁIREACHTA

Tá Coiste Gaeilge Chomhairle Chontae Dhún na nGall, i gcomhar leis na Coláistí ar Alberto Contador Gaeilge, ag tairiscint scoláireachtaí Gaeltachta le freastal ar Choláistí Gaeilge Samhraidh i 2011. Tá na scoláireachtaí ar fáil do dhaltaí scoile idir deich mbliana agus ocht mbliana déag d’aois, atá ina gcónaí i gContae Dhún na nGall taobh amuigh Oisín Mac Donnacha chara an fheoil sa bhaile Bhascach UCI, freagra a thabhairt ar chinneadh den Ghaeltacht, nó atá ina gcónaí sa Ghaeltacht ach nach bhfuair aon deontas faoi Irun sular thrasnaigh siad an teorainn an RFEC. Scéim Labhairt na Gaeilge. NÍOR chuir Cónaidhm Rothaíochta mar go raibh an fheoil san óstán “Cé go nglacaimid leis na na Spáinne, RFEC, aon chúis dópála i rórighin. Tá súil aige go mbeidh sé difríochtaí idir tátail an mholaidh a leith an rothaí Alberto Contador, a san iomaíocht sa Volta ao Algarvesa thug rapporteur Choimisiún Smach- Déanfar na hiarratasóirí a roghnú i gCrannchur Oscailte ag deireadh mhí Feabhra. bhuaigh an Tour de France trí huaire sa Phortaingéil, rás a bhuaigh sé an ta an RFEC don rothaí agus na tátail a Cuirfear iad siúd nach bhfuair scoláireacht roimhe seo sa chéad chrannchur. Cuir- go dtí seo in 2007, 2009 agus 2010. bhliain seo caite. cuireadh in iúl i gcinneadh an fear iad siúd a bhfuil scoláireacht faighte acu roimhe seo ar Liosta Tánaisteach. Tástáladh é i rith an Tour de France in Dúirt Contador ar a shuíomh Twit- Choimisiúin a fógraíodh inniu, Bronnfar 34 Scoláireacht san iomlán, agus íocfar a gcuid táillí ar fad faoin Scéim. 2010 agus tháinig sé ar ais le Clen- ter, “Inniu lá an chirt. Tá meascán coimeádann an UCI an ceart staidéar Le tuilleadh eolais agus foirm iarratais a fháil déan teagmháil le: buterol ina chuid fola. d’áthas agus brón orm de bharr an domhain a dhéanamh ar na cúisean- Seán Ó Daimhín @ 074 9172496 / 087 9670985 Tugadh toirmeasc sealadach de damáiste ar fad atá déanta le roinnt na taobh thiar den chinneadh sula Rphost: [email protected] bhliain dó an mhí seo caite, ach thug míonna anuas. Fágann sé marc!” gcuireann siad a dtuairim in iúl,” a Suíomh: www.cocodhunnangall.ie foireann dlí an rothaí argóintí nua Cé nár cuireadh aon chúis ina leith, deir an UCI ar a suíomh idirlín. chun cinn do na breithiúna a bhí i tá seans ann go ndéanfarachomharc Tá siad buartha go raibh an RFEC Caithfear foirmeacha iarratais a chur isteach chuig an seoladh thíos roimh an gceannas ar an gcás cúirte. ar thoradh na cúirte. Tá mí iomlán ag faoi brú polaitíochta tar éis gur thug AOINE 25 FEABHRA, 2011. Deir sé gur tháinig an Clenbuterol an Ghníomhaireacht Dhomhanda Príomh-Aire na Spáinne, José Luis ó fheoil éillithe a bhí aige an oíche um Fhrithdhópáil, WADA, agus ag an Rodríguez Zapatero, tacaíocht do Scéim Scoláireachta, Oifig an Rúnaí, Áras an Chontae, roimh ré. Dúirt sé gur cheannaigh a Aontas Idirnáisiúnta Rothaíochta, Contador. Comhairle Contae Dhún na nGall, Leifear, Contae Dhún na nGall. GAELSCÉAL Dé hAoine, 18 Feabhra, 2011 SPÓRT • 39 Go Leor Ceisteanna le Freagairt

Sraith Peile Allianz an Tobair nuair a bhuaigh siad cluiche ceannais an chontae. Maigh Eo v Ciarraí Is é an fhadhb le Maigh Eo fríd na Caisleán an Bharraigh blianta ná go mbreathnaíonn siad go maith go dtí go dtagann an lá mór. Tá @ 2.45in sé an-deacair ag aon bhainisteoir an Iarbheo ar TG4. meon aigne atá ag imreoirí a athrú ach b’fhéidir i mbliana nach mbeidh an méid sin cainte faoi Mhaigh Eo Gráinne McElwain agus a bhíodh. Thaispeáin Maigh Eo carachtar chun teacht ar ais in UIRFEAR scrúdú géar ar aghaidh an Dúin i mbabhta a haon Mhaigh Eo ar an Domh- den tsraith ach ní bheidh James nach nuair a chasfaidh Horan sásta lena dtaispeántas sa Csiad le Ciarraí i mbabhta a chéad leath nuair a ligeadh dhá chúl dó den tSraith Peile isteach agus b’uafásach an chéad Allianz. Tá an-iomaíocht i roinn a cheann ach go háirithe. Caithfidh haon agus ní féidir le foirne cluichí a Maigh Eo tús níos fearr a bheith acu chailleadh agus iad ag iarraidh a bhei- in aghaidh Chiarraí. th slán sa roinn seo. Ar lámh amháin, Bhuaigh siad an tSraith FBD den tá foirne ag cuartú imreoirí nua agus dara huair as a chéile in aghaidh OÉ caithfidh siad seans a thabhairt dóibh Gaillimh an tseachtain seo caite agus imirt ach ar an lámh eile tá géarghá turas go Nua-Eabhrac i mí Dheireadh orthu na pointí a fháil. Fómhair seo chugainn. Cé nach mbei- Chaill Ciarraí le cúilín amháin in dh mórán céiliúrtha á dhéanamh aghaidh sheaimpín na hÉireann Cor- faoin chorn sin, thug sé deis do Horan caigh i mbabhta a haon, coicís ó shin, féachaint ar roinnt imreoirí nua. agus teastaíonn na pointí uathu an D’imir an cúl báire Robert Hennelly, deireadh seachtaine seo. Is ag atógáil Chris Barrett agus Aidan Kilcoyne go atá Ciarraí faoi láthair le poll mór fós maith agus sheas Jason Gibbons, acu i lár na páirce gan Darragh Ó Sé. Andy Moran agus Enda Varley amach D’imir David Moran agus Anthony fosta. Ach tá ceist fós faoi lánchúlaí Maher ann in aghaidh Chorcaí le Séa- agus leathchúlaí láir. Tá Conor Mor- mus Scanlon ag teacht isteach mar timer (glúin) imithe doen tséasúr ar ionadaí ach tá fadhbanna acu agus fad agus ghortaigh Enda Varley a beidh sé suimiúil a fheiceáil cad é mar ghualainn in aghaidh OÉ Gaillimh sa a éireóidh leo ansin Dé Domhnaigh. tSraith FBD. Tá dabht chomh maith Tá cuma na maitheasa ar na col faoi Barry Moran agus Alan Freeman ceathracha ón Daingean David agus (lámh) don chluiche. Paul Geaney a fuair 1-4 eatarthu in D’imir Maigh Eo go maith i lár na aghaidh Chorcaí agus a bhí ag imirt páirce in aghaidh an Dúin agus seo áit den chéad uair sa tsraith i ngeansaí nach bhfuil Ciarraí láidir ann faoi Chiarraí. Tá imní faoi Cholm Cooper láthair. Mar a luaigh mé níl an cho- mar gheall ar ghortú súile agus beidh saint socraithe ag Maigh Eo agus seo Jack O’Connor ag súil go dtiocfaidh áit gur féidir le Ciarraí a bheith fíor- ochtar den phainéal slán fríd cluichí chontúirteach. Beidh Kieran Don- Mhic Shigiúir atá á n-imirt i rith na aghy in ann damáiste mór a seachtaine. dhéanamh sa chearnóg ach arís Maidir le Maigh Eo, cé go braitheann sé sin ar lár na páirce agus ndeachaigh siad chomh fada le an soláthar a fhaigheann sé. Cluiche Ceannais na Sraithe anu- Mar sin, beidh an choimhlint i lár raidh, theip go mór orthu ar an lá. na páirce an-spéisiúil agus cé na him- Bhuaigh Baile an Tobair cluiche cean- reoirí a roghnófar sa chosaint do nais an chontae den chéad uair anu- Mhaigh Eo. Feicfimid cén tionchar a raidh in aghaidh na Mistéalachach ní bheas ag na himreoirí nua ach beidh thabharfadh an taispeántas peile sin freagraí ar roinnt ceisteanna againn mórán muiníne duit as caighdeán na ag a sé a chlog Dé Domhnaigh. peile sa chontae ach tá tús maith déanta ag an bhainisteoir nua James Horan a bhí mar bhainisteoir ar Bhaile James Horan, Bainisteoir nua Mhaigh Eo. (PIC: DAVID MAHER / SPORTSFILE) Cloch le Carn: Dermot Earley

CHAILL an CLG fear uasal i rith na Ros Comáin in 1963 gan é ach cúig dtaca leis na honóracha sin uilig, óirí Mhaigh Eo den pháirc é agus é chuid an UN ina dhiaidh sin. Idir 1987 bliana seo caite nuair a bhásaigh Der- bliana déag d’aois. Aon bhliain deag bhuaigh Dermot Earley dhá bhonn i thuas ar a gcuid guaillí. agus 1991 ba Leas-Bhreathnóir Mílea- mot Earley, laoch mór peile Ros ina dhiaidh sin in 1972, fuair Dermot gComórtas an Bhóthair Iarainn. Chaith sé a shaol san arm ó 1965 ta é d’Ard-Rúnaí na Náisiúin Aon- Comáin, i mí an Mheithimh 2010. an glaoch ón fhoireann shinsearach, Bhí díomá air, áfach, nuair a theip ar agus céim ar chéim ardaíodh Dermot taithe Perez de Cuellar. Bhronn an Beidh clár speisialta teilifíse ag dul agus bhuaigh sé Craobh an Chúige. Ros Comáin i gCluiche Ceannais na Earley trí na ranganna, agus aithníodh Taoiseach Bonn Ard- amach faoina shaol an Luan seo Ina dhiaidh sin, chuir sé ceithre hÉireann in 1980 in aghaidh Chiarraí. é i measc na gceannairí ba mhó a raibh Ghradam Seirbhíseifíse air in Aibreán chugainn ar RTÉ ag 7.30in, darb ainm bhonn cúige eile leis an chéad cheann Ní fhacthas Ros Comain ar an stáitse meas orthu sna Fórsaí Cosanta. Ní 2010. Gael uasal. Cloch le Carn. sin. Bhí bonn Uile-Éireann faoi 21 sin ó shin. D’éirigh sé as an pheil idir- beag na postanna agus dualgaisí a bhí Cloch le Carn - Dermot Earley Ba cheannaire nádúrtha ar pháirc gnóite aige roimhe sin, in 1966. Ba chontae in 1985, agus tugadh léargas air san arm ach an oiread agus dhá LUAN 21ú Feabhra 2010 RTÉ 1 @ na himeartha a bhí ann agus d’imir sé ‘All-Star’ fá dhó é, agus in 1979 bhain an lá sin ar an meas a bhí ag peilead- sheal caite aige le UNIFIL sa Liobáin, 19.30 i gCraobh chomórtas na Mionúr do sé bonn Sraithe Náisiúnta freisin. I óirí eile air nuair a d’iompair peilead- agus mar bhreathnóir míleata de www.gaelsceal.ie SPÓRT Déan teagmháil linn ag [email protected] • 18.02.2011 Bród na gClubanna le Cinntiú

John Mullane, De La Salle, ag iarraidh deis eile i bPáirc an Chrócaigh (Pic: David Maher / SPORTSFILE)

seo. Fuair siad an lámh in uachtar ar lán-chúlaí Andy Kearns, beidh sé an- Ultach sa chluiche ceannais agus bhfuil ag Droichead an Chláirín. Charraig Seac a bhfuil an-chlú orthu deacair iad a bhualadh. b’iad Dún Lathaí a bhí ann an bhliain Fuair siad an lámh in uachtar ar sa chontae agus ar Sheamróga Baile Is iad Seamróga Loch gCaol an t- sin. Bhun Abhann Dalla as Aontroim dhá hÉil a bhí ag cuartú a gcúigiú Craobh aon fhoireann atá fágtha sa chomór- Chaill Droichead an Chláirín bhliain ó shin ach chaill siad in Laighean agus a bhuaigh Craobh tas a bhfuil Craobh Clubanna na Cluiche Ceannais na hÉireann in aghaidh Phort Omna sa chluiche Clubanna na hÉireann ceithre hÉireann buaite cheana acu. 2002 in aghaidh Bhiorra ach, in áit ceannais. Tá níos mó cluichí diana Gráinne McElwain huaire. Ach thaispeáin Gaeil Uí Bhuaigh siad Craobh Clubanna na tógáil air sin, ba iad Port Omna an imeartha ag De La Salle go dtí seo Lochlainn an-charactar in aghaidh hÉireann in 1983 nuair a chroch siad fhoireann is mó as Gaillimh a tháinig chomh maith. Bhuaigh siad cluiche Abhallort-An Bealach as Loch Gar- leo an corn in aghaidh Naomh Ragh- chun cinn. Fuair Droichead an leathcheannais na Mumhan in IS ar an Satharn a bheas Cluichí man i gCluiche Ceannais Laighean nach ó Uíbh Fhailí. Ní raibh rudaí ag Chláirín an lámh in uachtar ar Bhaile aghaidh na Sáirséalach ó Chorcaigh Leathcheannais Iomána na hÉireann chun an chraobh sin a bhaint den dul ró-mhaith don chlub go dtí trí Locha Riach i gCluiche Ceannais an le pointe amháin agus ní raibh ach i gCraobh Clubanna AIB ar siúl agus dara huair. Bhí siad taobh thiar sa bliana ó shin. Chaill siad gach Chontae tar éis am breise sa chluiche pointe idir iad féin agus na beidh an dá chluiche beo ar TG4. chluiche sin ach tháinig siad ar ais i Cluiche Ceannais Contae idir 2003- athimeartha eatarthu ach níl cluiche Sáirséalaigh as Tiobraid Árann nuair Feicfear Gaeil Uí Lochlainn ó Chill dtreo dheireadh an chluiche chun é 2008 agus bhí an chuma ar an scéal imeartha acu ó mhí na Samhna seo a bhuaigh De La Salle Craobh na Chainnigh ag tabhairt aghaidh ar a bhuachan. Níl Craobh na hÉireann go raibh easpa muiníne orthu. Ach le caite. Is iad na hiar-imreoirí contae Mumhan. Is iad John Mullane agus Sheamróga Loch gCaol as Aontroim i buaite acu fós ach seo deis iontach cuidiú ó Jim Nelson a bhí mar bhain- Mark Kerins, Alan Kerins agus Liam Kevin Moran na himreoirí contae atá bPáirc Pharnell sa chéad chluiche dóibh áit a bhaint amach sa Chluiche isteoir ar Aontroim nuair a chuaigh O’Donoghue a bhfuil cáil orthu. ag imirt leis an chlub ach tá imreoirí agus imreoidh De La Salle as Port Ceannais. Is iad Brian Hogan agus siad chomh fada le Cluiche Ceannais D’aimsigh Mark Kerins ocht bpointe eile maithe acu ar nós Stephen Láirge i gcoinne Dhroichead an Martin Comerford réaltaí na foirne na hÉireann in 1989, tá féin-mhuinín in aghaidh Bhaile Locha Riach agus Daniels, Jake Dillon, John Keane Chláirín as Gaillimh i nDúrlas Éile seo ach bhí Mark Bergin ar fheabhas le feiceáil sa champa anois. Is é Liam beidh go leor ag teastáil ó na tosaithe agus Eoin Madigan. Níl Comórtas díreach ina dhiaidh sin. in aghaidh Abhallort- An Bealach ag Watson an tosaí is mó a sheasann eile thart air amárach. Clubanna na hÉireann buaite riamh Is iad Gaeil Uí Lochlainn rogha na aimsiú sé phointe ar an lá. Ní raibh amach dóibh ach tá tosaithe maithe Seo an dara huair taobh istigh de ag club ó Phort Láirge ach seasfaidh n-údar don chéad chluiche go siad riamh mar rogha na n-údar eile acu, ina measc Brendan McCarry thrí bliana go bhfuil De La Salle i an taithí atá ag De La Salle dóibh háirithe tar éis na dtaispeántas a d’aon cheann do na cluichí móra go agus Eddie McCloskey. 2004 an bhli- gCluiche Leathcheannais na hÉire- amárach chun áit a bhaint amach sa thug siad i gCraobh Laighean go dtí dtí seo agus cé go bhfuil imní faoin ain dheireanach go raibh foireann ann agus tá taithí acu, rud nach Chluiche Ceannais.