Zmiana Studium Uwarunkowań I Kierunków

ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY ŁASK

Zał ącznik Nr 1 do Uchwały Nr LIII/594/2018 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 30 pa ździernika 2018 r.

Łask 2018

WYKONAWCA: e-GIS Pracownia Urbanistyczno-Projektowa Sp. z o.o. ul. Sanocka 24/44, 93-038 Łód ź email. [email protected] tel. +48 663-322-405

Spis tre ści

I. WPROWADZENIE ……………………………………………………………………………………………. 7 1. STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY ŁASK JAKO ELEMENT SYSTEMU PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO .... 7 1.1. Studium jako element krajowego i regionalnego systemu planowania przestrzennego ...... 7 1.2. Studium jako element lokalnego systemu planowania ...... 7 2. CELE ROZWOJU …………… ...... 9 3. DEFINICJE WYBRANYCH OKRE ŚLE Ń UŻYTYCH W TEK ŚCIE ...... 9

II. UWARUNKOWANIA ZEWN ĘTRZNE ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO …………... 10

1. WYTYCZNE Z „PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO” DOTYCZ ĄCE MIASTA I GMINY ŁASK ...... 10 2. MIASTO I GMINA ŁASK W STRATEGII ROZWOJU WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO 2020 11

III. UWARUNKOWANIA WEWN ĘTRZNE ………………………………………………………………….. 11

1. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z DOTYCHCZASOWEGO PRZEZNACZENIA, ZAGOSPODAROWANIA I UZBROJENIA TERENU ...... 11 1.1. Podstawowe informacje o gminie...... 11 1.2.Uwarunkowania wynikaj ące z dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu ...... 12 1.2.1. Miasto Łask ...... 12 1.2.2. Gmina Łask ...... 13 1.3. Uzbrojenie terenów ...... 14 1.4. Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony ...... 14 2. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE ZE STANU ŚRODOWISKA, W TYM STANU ROLNICZEJ I LE ŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ, WIELKO ŚCI I JAKO ŚCI ZASOBÓW WODNYCH ORAZ WYMOGÓW OCHRONY ŚRODOWISKA, PRZYRODY I KRAJOBRAZU KULTUROWEGO ……...... 19 2.1. Poło żenie fizycznogeograficzne i rze źba terenu ...... 19 2.2. Budowa geologiczna ...... 19 2.3. Zasoby surowcowe ...... 20 2.4. Warunki wodne ...... 21 2.5. Warunki glebowe i struktura upraw rolnych ...... 25 2.6. Warunki klimatu lokalnego ...... 27 2.7. Lasy ...... 27 2.8. Uwarunkowania ekologiczne ...... 29 2.8.1. Stan powietrza atmosferycznego ...... 29 2.8.2. Stan czysto ści wód powierzchniowych ...... 30 2.8.3. Stan czysto ści wód podziemnych ...... 31 2.8.4. Zagro żenia środowiska przez odpady ...... 31 2.8.5. Komunikacyjne zagro żenia środowiska ...... 32 2.8.6. Nadzwyczajne zagro żenia środowiska ...... 33 2.9. Ochrona przyrody ...... 33 3.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE ZE STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ ...... 36 3.1. Rys historyczny ...... 36 3.2. Zasoby ochrony konserwatorskiej ...... 36 3.2.1. Obiekty wpisane do rejestru zabytków ...... 36 3.2.2. Obszary ochrony konserwatorskiej ...... 37 3.2.3. Gminna Ewidencja Zabytków ...... 39

3.2.4. Stanowiska archeologiczne ...... 43 4. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z REKOMENDACJI I WNIOSKÓW ZAWARTYCH W AUDYCIE KRAJOBRAZOWYM ORAZ OKRE ŚLONE PRZEZ AUDYT KRAJOBRAZOWY GRANICE KRAJOBRAZÓW PRIORYTETOWYCH ...... 50 5. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z WARUNKÓW I JAKOŚCI ŻYCIA MIESZKA ŃCÓW, W TYM OCHRONY ZDROWIA ...... 50 5.1. Usługi publiczne, organizacje społeczne, ochrona zdrowia, sport i turystyka ...... 50 5.1.1. Szkolnictwo ...... 50 5.1.2. O środki kultury ...... 51 5.1.3. Stowarzyszenia ...... 51 5.1.4. Ochrona zdrowia ...... 51 5.1.5. Sport i turystyka...... 51 5.1.6. Pozostałe instytucje ...... 52 5.2. Działalno ść gospodarcza, bezrobocie ...... 52 5.3. Ekologiczne przesłanki dalszego rozwoju działalno ści gospodarczej w gminie ...... 53 6. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z POTRZEB I MO ŻLIWO ŚCI ROZWOJU MIASTA I GMINY ŁASK …………...... 54 7. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE ZE STANU WŁASNO ŚCI TERENÓW ...... 54 8. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE ZE STANU ZAGRO ŻENIA BEZPIECZE ŃSTWA LUDNO ŚCI I JEJ MIENIA ...... 55 8.1. Zagro żenie powodziowe ...... 55 8.2. Zagro żenia osuwaniem si ę mas ziemnych ...... 56 8.3. Zagro żenia bezpiecze ństwa publicznego ...... 56 9. UWARUNKOWANIA WNIKAJ ĄCE Z WYST ĘPOWANIA OBSZARÓW NATURALNYCH ZAGRO ŻEŃ GEOLOGICZNYCH ...... 56 10. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z WYST ĘPOWANIA UDOKUMENTOWANYCH ZŁÓ Ż KOPALIN, WYZNACZONYCH TERENÓW GÓRNICZYCH ORAZ ZASOBÓW WÓD PODZIEMNYCH ………...... 56 11.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE ZE STANU SYSTEMÓW KOMUNIKACJI I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ ...... 57 11.1. Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu komunikacji ...... 57 11.1.1. Istniej ący układ komunikacyjny miasta i gminy, powi ązania z regionem ...... 57 11.1.2. Wnioski z diagnozy stanu w zakresie układu komunikacyjnego gminy ...... 58 11.1.3. Uwarunkowania wynikaj ące z analizy stanu układu ulicznego miasta i gminy ……………………………………………………………………………………………….58 11.2. Zaopatrzenie w wod ę ...... 60 13.2.1. Stan ogólny zaopatrzenia w wod ę mieszka ńców gminy ...... 60 13.2.2. Uwarunkowania dla pozostałych obszarów gminy ...... 62 11.3. Gospodarka ściekowa ...... 62 13.3.1. Stan ogólny gospodarki ściekowej w mie ście i gminie ...... 62 13.3.2. Uwarunkowania wynikaj ące z diagnozy stanu kanalizacji sanitarnej miasta 63 13.3.3.Uwarunkowania wynikaj ące z diagnozy stanu kanalizacji sanitarnej dla pozostałych terenów gminy ...... 63 11.4. Wody opadowe ...... 63 11.5. Zaopatrzenie w gaz ...... 64 11.6. Elektroenergetyka ...... 64 11.7. Zaopatrzenie w ciepło ...... 64 11.8. Uwarunkowania wynikaj ące z diagnozy telekomunikacji i łączno ści publicznej ...... 65 11.9. Gospodarka odpadami ...... 65 11.10. Uwarunkowania wynikaj ące z lokalizacji lotniska ...... 65

IV. KIERUNKI POLITYKI PRZESTRZENNEGJ MIASTA I GMINY ŁASK ……………………………… 67

1. POWI ĄZANIA REGIONALNE ...... 67 2. PODSTAWOWE KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY ...... 67 2.1. Struktura funkcjonalno-przestrzenna ...... 67 2.2. Kierunki zagospodarowania przestrzennego strefy I – północnej ...... 67 2.3. Kierunki zagospodarowania przestrzennego strefy II - zabudowy miejskiej ...... 70 2.3.1. Struktura zabudowy miejskiej ...... 70 2.3.2. Kierunki zagospodarowania koncentracji centralnej ...... 71 2.3.3. Kierunki zagospodarowania koncentracji północnej ...... 72 2.3.4. Kierunki zagospodarowania koncentracji wschodniej ...... 73 2.4. Kierunki zagospodarowania przestrzennego strefy III - południowej ...... 75 2.5. Ustalenia przej ściowe dla terenów przylegaj ących do lotniska ...... 77 2.6. Ustalenia dotycz ące obszaru ograniczonego u żytkowania od lotniska oraz stref ochronnych...... 78 2.7. Ustalenia dotycz ące strefy ochronnej od terenu zamkni ętego - jednostki radiolokacyjnej we Wronowicach ...... 83 2.8. Ustalenia dotycz ące strefy ograniczaj ącej wysoko ść zabudowy i obiektów naturalnych w rejonie lotniska Łód ź/Lublinek ...... 83 3. ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO. WYTYCZNE OKRE ŚLANIA ZASAD OCHRONY W PLANACH MIEJSCOWYCH ...... 84 4. OBSZARY ORAZ ZASADY OCHRONY ŚRODOWISKA I JEGO ZASOBÓW, OCHRONY PRZYRODY, KRAJOBRAZU KULTUROWEGO I UZDROWISK ...... 86 4.1. Wytyczne okre ślania zasad ochrony w planach miejscowych, wynikaj ące z potrzeb ochrony środowiska, o których mowa w przepisach o ochronie środowiska:……………………………………………………………………………………………..86 4.2. Wytyczne okre ślania zasad ochrony w planach miejscowych, wynikaj ące z obowi ązuj ących ustale ń planów ochrony ustanowionych dla parków narodowych, rezerwatów przyrody i parków krajobrazowych oraz innych form ochrony przyrody wyst ępuj ących na terenach obj ętych projektem studium i uzdrowisk……………………………………………………………………….90 5.KIERUNKI I ZASADY KSZTAŁTOWANIA ROLNEJ I LE ŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ …………………...... 92 5.1. Tereny rolne ...... 92 5.2. Tereny trwałych u żytków zielonych ...... 93 5.3. Zasady ochrony urz ądze ń melioracji wodnych i terenów zmeliorowanych ...... 93 5.4. Tereny le śne ...... 94 5.5. Tereny przeznaczone do zalesienia ...... 94 6. KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMU KOMUNIKACJI I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ .. 95 6.1. Komunikacja ...... 95 6.1.1.Drogi wojewódzkie ...... 96 6.1.2.Drogi powiatowe ...... 96 6.1.3.Pozostały układ drogowo-uliczny ...... 97 6.1.4.System komunikacji publicznej autobusowej ...... 98 6.1.5.System komunikacji kolejowej ...... 98 6.1.6.System komunikacji lotniczej ...... 98 6.1.7.Drogi dla rowerów ...... 98 6.1.8. Szlaki turystyczne ...... 98 6.2. Infrastruktura techniczna ...... 98 6.2.1. Wodoci ągi ...... 98 6.2.2. Kanalizacja sanitarna ...... 99 6.2.3. Kanalizacja deszczowa ...... 100 6.2.4. Gazownictwo ...... 101 6.2.5. Elektroenergetyka ...... 102 6.2.6. Zaopatrzenie w ciepło ...... 103 6.2.7. Gospodarka odpadami ...... 103 6.2.8. Telekomunikacja i łączno ść publiczna ...... 104

7. OBSZARY, NA KTÓRYCH B ĘDĄ ROZMIESZCZONE INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU LOKALNYM ...... 104 8. OBSZARY, NA KTÓRYCH B ĘDĄ ROZMIESZCZONE INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU PONADLOKALNYM ZGODNIE Z USTALENIAMI PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO I USTALENIAMI PROGRAMÓW, O KTÓRYCH MOWA W ART. 48 UST.1 USTAWY ...... 104 9. OBSZARY, DLA KTÓRYCH OBOWI ĄZKOWE JEST SPORZ ĄDZENIE MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO NA POSTAWIE PRZEPISÓW ODR ĘBNYCH, W TYM OBSZARY WYMAGAJ ĄCE PRZEPROWADZENIA SCALE Ń I PODZIAŁU NIERUCHOMO ŚCI, A TAK ŻE OBSZARY PRZESTRZENI PUBLICZNEJ ...... 104 10. OBSZARY, DLA KTÓRYCH GMINA ZAMIERZA SPORZ ĄDZI Ć MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO, W TYM OBSZARY WYMAGAJ ĄCE ZMIANY PRZEZNACZENIA GRUNTÓW ROLNYCH I LE ŚNYCH NA CELE NIEROLNICZE I NIELE ŚNE ……………………………………………………………………………………………...105 11. OBSZARY LUB OBIEKTY, DLA KTÓRYCH WYZNACZA SI Ę W ZŁO ŻU FILAR OCHRONN Y...... 105 12. OBSZARY POMNIKÓW ZAGŁADY I ICH STREF OCHRONNYCH ORAZ OBOWI ĄZUJ ĄCE DLA NICH OGRANICZENIA PROWADZENIA DZIAŁALNO ŚCI GOSPODARCZEJ, ZGODNIE Z PRZEPISAMI USTAWY Z DNIA 7 MAJA 1999 R. O OCHRONIE BYŁYCH HITLEROWSKICH OBOZÓW ZAGŁADY …………...... 105 13. OBSZARY WYMAGAJ ĄCE PRZEKSZTAŁCE Ń, REHABILITACJI, REKULTYWACJI LUB REMEDIACJI …………… ...... 106 14. OBSZARY ZDEGRADOWANE ...... 106 15. OBSZARY NARA ŻONE NA NIEBEZPIECZE ŃSTWO POWODZI ...... 106 16. GRANICE TERENÓW ZAMKNI ĘTYCH I ICH STREF OCHRONNYCH ...... 107 17. OBSZARY PRZESTRZENI PUBLICZNEJ ...... 108 18. ZABEZPIECZENIE WARUNKÓW OBRONNO ŚCI I OBRONY CYWILNEJ ...... 108

V. WPŁYW UWARUNKOWA Ń, O KTÓRYCH MOWA W ART. 10 UST.1 USTAWY, NA USTALENIE KIERUNKÓW I ZASAD ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY, O KTÓRYCH MOWA W ART. 10 UST. 2 USTAWY ……………………………………………………………………… 108

VI. POLITYKA FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNA ……………………………………………………109

VII. INTERPRETACJA ZAPISÓW USTALE Ń STUDIUM ……………………………………………….. 110

VIII. UZASADNIENIE PRZYJ ĘTYCH ROZWI ĄZA Ń I SYNTEZA USTALE Ń ZMIANY STUDIUM …. 111

IX. OBJA ŚNIENIE ZMIAN W NOWYM OPRACOWANIU W STOSUNKU DO POPRZEDNIEJ EDYCJI STUDIUM ………………………………………………………………………………………………………112

I. WPROWADZENIE Obecn ą wersj ę Studium opracowano na podstawie poprzedniej edycji przyj ętej uchwał ą Rady Miejskiej w Łasku Nr XXXIV/368/2017 z dnia 30 czerwca 2017 r. Zmiany wprowadzone do dokumentu obejmuj ą: • dostosowanie jego zakresu do aktualnych wymogów ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym; • aktualizacj ę uwarunkowa ń rozwoju gminy; • korekt ę ustale ń okre ślaj ących kierunki zagospodarowania przestrzennego wynikaj ąca z nowych uwarunkowa ń, a tak że z pozytywnie rozpatrzonych wniosków zło żonych w procedurze zmiany studium. Zmiana studium w ww. zakresie wymagała wprowadzenia licznych uzupełnie ń i korekt do dotychczas obowi ązuj ącego dokumentu, jednak nie zmieniono w niej przyj ętej wcze śniej konstrukcji układu dokumentu. Sporz ądzony został równie ż uaktualniony rysunek studium okre ślaj ący odpowiednio uwarunkowania rozwoju gminy oraz kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy.

1. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Łask jako element systemu planowania przestrzennego 1.1. Studium jako element krajowego i regionalnego systemu planowania przestrzennego Potrzeba koordynacji działa ń w zarz ądzaniu gospodark ą przestrzenn ą zarówno na poziomie lokalnym jak i ponadlokalnym wymaga u ści ślenia roli poszczególnych elementów krajowego systemu planowania przestrzennego i ich wzajemnych powi ąza ń. Zgodnie z przepisami ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Łask ma obowi ązek uwzgl ędnienia zasad okre ślonych w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, uwzgl ędnienia strategii rozwoju i planu zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego oraz strategii rozwoju miasta i gminy. Od tre ści zarówno strategii jak i polityki krajowej i wojewódzkiej samorz ąd oczekiwać powinien informacji umo żliwiaj ących okre ślenie zewn ętrznych uwarunkowa ń rozwoju danej gminy. Uwarunkowania te, szczególnie w przypadku, gdy planowane s ą ponadlokalne inwestycje publiczne, b ędą miały cz ęsto decyduj ące znaczenie dla rozwoju gminy.

1.2. Studium jako element lokalnego systemu planowania Studium jest wymagane ustaw ą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. i ma słu żyć okre śleniu polityki przestrzennej gminy, w tym lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego. Sporz ądza je Burmistrz Łasku, a uchwala Rada Miejska w Łasku. Studium nie jest aktem prawa miejscowego i nie stanowi podstawy wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz ustalania lokalizacji inwestycji celu publicznego. Ustalenia tego dokumentu jakkolwiek obowi ązuj ą zarówno Rad ę Miejsk ą, Burmistrza, jak i organy i jednostki podlegaj ące Radzie, nie maj ą jednak mocy obowi ązuj ącej w stosunku do podmiotów samodzielnie gospodaruj ących na obszarze miasta i gminy. Ustalenia Studium s ą wi ążą ce dla organów gminy przy sporz ądzaniu planów miejscowych. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego: o nie jest aktem prawa miejscowego; o jest elementem lokalnego systemu planowania strategicznego, w którym nast ępuje konkretyzacja przestrzenna celów sformułowanych w strategii rozwoju miasta i gminy; o jest aktem kierownictwa wewn ętrznego wi ążą c organy i jednostki samorz ądu lokalnego oraz organy, które je uzgodniły i zaopiniowały. Prace planistyczne nad Studium maj ą charakter ci ągły, a aktualno ść jego zapisów podlega okresowej ocenie przeprowadzanej co najmniej raz w kadencji samorz ądu. Zgodnie z wymaganiami ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w Studium uwzgl ędniono uwarunkowania wynikaj ące w szczególno ści z:

− dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu; − stanu ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony; − stanu środowiska, w tym stanu rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej, wielko ści i jako ści zasobów wodnych oraz wymogów ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego; − stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej; − rekomendacji i wniosków zawartych w audycie krajobrazowym lub okre ślenia przez audyt krajobrazowy granic krajobrazów priorytetowych; − warunków i jakości życia mieszka ńców, w tym ochrony ich zdrowia; − zagro żenia bezpiecze ństwa ludno ści i jej mienia; − potrzeb i mo żliwo ści rozwoju gminy, w tym analizy ekonomiczne, środowiskowe i społeczne, prognozy demograficzne, w tym uwzgl ędniaj ące, tam gdzie to uzasadnione, migracje w ramach miejskich obszarów funkcjonalnych o środka województwa, mo żliwo ść finansowania przez gmin ę wykonania sieci komunikacyjnej i infrastruktury technicznej, a tak że infrastruktury społecznej, słu żą cych realizacji zada ń własnych gminy, bilans terenów przeznaczonych pod zabudow ę; − stanu prawnego gruntów; − wyst ępowania obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odr ębnych; − wyst ępowania obszarów naturalnych zagro żeń geologicznych; − wyst ępowania udokumentowanych złó ż kopalin, zasobów wód podziemnych oraz udokumentowanych kompleksów podziemnego składowania dwutlenku w ęgla; − wyst ępowania terenów górniczych wyznaczonych na podstawie przepisów odr ębnych; − stanu systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym stopnia uporz ądkowania gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej oraz gospodarki odpadami; − zada ń słu żą cych realizacji ponadlokalnych celów publicznych; − wymaga ń dotycz ących ochrony przeciwpowodziowej. Zgodnie z zapisem ustawy w Studium okre ślono w szczególno ści: − kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów, w tym wynikaj ące z audytu krajobrazowego; − kierunki i wska źniki dotycz ące zagospodarowania oraz u żytkowania terenów, w tym tereny wył ączone spod zabudowy; − obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego i uzdrowisk; − obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej; − kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej; − obszary, na których rozmieszczone b ędą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym; − obszary, na których rozmieszczone b ędą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa i ustaleniami programów, o których mowa w art. 48 ust. 1; − obszary, dla których obowi ązkowe jest sporz ądzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odr ębnych, w tym obszary wymagaj ące przeprowadzenia scale ń i podziału nieruchomo ści, a tak że obszary przestrzeni publicznej; − obszary, dla których gmina zamierza sporz ądzi ć miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w tym obszary wymagaj ące zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne; − kierunki i zasady kształtowania rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej; − obszary szczególnego zagro żenia powodzi ą oraz obszary osuwania si ę mas ziemnych; − obiekty lub obszary, dla których wyznacza si ę w zło żu kopaliny filar ochronny; − obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz obowi ązuj ące na nich ograniczenia prowadzenia działalno ści gospodarczej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady; − obszary wymagaj ące przekształce ń, rehabilitacji, rekultywacji lub remediacji; − obszary zdegradowane − granice terenów zamkni ętych i ich stref ochronnych; − obszary funkcjonalne o znaczeniu lokalnym, w zale żno ści od uwarunkowa ń i potrzeb zagospodarowania wyst ępuj ących w gminie. − rozmieszczenie urz ądze ń wytwarzaj ących energi ę z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczaj ącej 100 kW wraz ze strefami ochronnymi zwi ązanymi z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu.

− inne obszary problemowe, wynikaj ące z uwarunkowa ń i potrzeb zagospodarowania wyst ępuj ących w gminie i mie ście Łask;

Studium ma słu żyć w zarz ądzaniu rozwojem gminy, w celu maksymalnego wykorzystania instrumentów gospodarki przestrzennej dla realizacji celów społeczno – gospodarczych. Studium jest jednym z elementów okre ślaj ących strategi ę gminy. Do dokumentów okre ślaj ących polityk ę władz miasta zalicza si ę ponadto Strategi ę Zrównowa żonego Rozwoju Gminy Łask na lata 2014-2020, Wieloletni ą Prognoz ę Finansow ą Gminy Łask oraz strategi ę informacyjn ą gminy zorientowan ą na promocj ę gminy i tworzenie informacyjnych podstaw dla bie żą cych decyzji administracyjnych i działa ń organizatorskich. Stanowi ą one pierwszy poziom planowania w gminie. Drugi poziom systemu planowania w gminie tworz ą opracowania o charakterze operacyjnym, a wśród nich mog ą znale źć si ę mi ędzy innymi: program ochrony środowiska, plan gospodarki odpadami, programy aktywizacji ekonomicznej obszarów strategicznych, programy promocji gminy itp. Na trzecim poziomie lokalnego systemu planowania znajduj ą si ę akty i opracowania o charakterze regulacyjnym, takie jak plany miejscowe, decyzje administracyjne (decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, decyzje o pozwoleniu na budow ę), które po średnio lub bezpo średnio słu żą realizacji celów rozwoju i działa ń okre ślonych w ww. dokumentach o charakterze politycznym i operacyjnym. Studium jako dokument przyjmowany uchwał ą Rady Miejskiej podlega nadzorowi Wojewody, co do zgodno ści z prawem.

2. Cele rozwoju Zostały one sformułowane w Strategii Zrównowa żonego Rozwoju Gminy Łask na lata 2014- 2020. Celem głównym rozwoju Gminy Łask jest zapewnienie mieszka ńcom wysokiego poziomu życia poprzez rozwój przedsi ębiorczo ści, infrastruktury społecznej i technicznej, a tak że zachowanie unikalnych walorów środowiska naturalnego. Cel główny przekłada si ę na cele strategiczne, a te na cele cz ąstkowe: • Wsparcie rozwoju gospodarczego w Gminie Łask; • Poprawa warunków życia mieszka ńców poprzez rozbudow ę infrastruktury społecznej i technicznej; • Zachowanie unikalnych walorów środowiska naturalnego.

3. Definicje wybranych określe ń u żytych w tek ście Tereny zabudowy letniskowej i rekreacyjnej - przez co rozumie si ę grunty, na których wznoszone są budynki rekreacji indywidualnej oraz urz ądzenia towarzysz ące i infrastruktura techniczna niezb ędna do rozwoju wypoczynku krótko i długo pobytowego. W skład terenów zabudowy letniskowej i rekreacyjnej, niezaj ętych pod budynki i zwi ązanych z nimi urz ądzeniami, zalicza ć si ę b ędą m.in: tereny o środków wypoczynkowych, rodzinnych ogródków działkowych, urz ądzone parki, skwery, ziele ńce, tereny sportowe oraz spełniaj ące funkcje rozrywkowe (takie jak: lunaparki, wesołe miasteczka).

II. UWARUNKOWANIA ZEWN ĘTRZNE ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

1. Wytyczne z „Planu zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego” dotycz ące miasta i gminy Łask

Plan zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego sporz ądzony i przyj ęty uchwał ą Nr LV/679/18 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 28 sierpnia 2018 r. Zapisano w nim dla obszaru miasta i gminy Łask nast ępuj ące ustalenia: • w strukturze funkcjonalno-przestrzennej systemu osadniczego województwa łódzkiego został uznany jako ponadlokalny biegun wzrostu, z mieszkaniowo-przemysłowym charakterem potencjału rozwojowego, • rozwój miasta powinien by ć zorientowany na: - podnoszenie standardu wyposa żenia infrastrukturalnego zasobów mieszkaniowych, - rozwoju wysokiej jako ści bazy i usług infrastruktury społecznej o znaczeniu ponadlokalnym oraz kształtowanie funkcji kulturotwórczych i symbolicznych, - rewitalizacj ę i aktywizacj ę gospodarcz ą terenów zdegradowanych, m.in. wprowadzanie nowych funkcji, w tym szczególnie wyspecjalizowanych funkcji usługowych (w tym usług dla przedsi ębiorstw) i przemysłowych, - wspieranie rozwoju działalno ści gospodarczych wykorzystuj ących nowoczesne technologie, - wzmocnienie oferty publicznego transportu zbiorowego dostosowanej do potrzeb przewozowych mieszka ńców, - stworzenie zintegrowanego systemu rowerów miejskich oraz rozwijanie systemu dróg rowerowych, - utrzymanie i rozwój terenów zieleni urz ądzonej, - zapewnienie terenów rekreacyjnych i sportowych, • w krajobrazie kulturowym województwa łódzkiego miasto Łask wyró żniono jako lokalny ośrodek tworz ący sie ć unikatowych o środków historycznych w którym nale ży wzmacnia ć działaj ące instytucje kultury, • w celu poprawy stanu zachowania i wła ściwego wykorzystania dziedzictwa kulturowego nale ży podj ąć zintegrowane działania rewitalizacyjne – m.in. rewitalizacja przestrzeni publicznych w Kolumnie – Las (miasto-ogród), poprawa jako ści przestrzeni publicznych w otoczeniu obiektów zabytkowych, • ochrona przestrzeni o znacznej ekspozycji widokowej poprzez m.in. zachowanie i wła ściwe kształtowanie przedpoli ekspozycji, • wzmocnienie szczególnie cennych form krajobrazu kulturowego poprzez ustanowienie ochrony obszarowej, • przeciwdziałanie rozwojowi chaotycznej urbanizacji, w tym m.in. ograniczenie procesów suburbanizacji, w szczególno ści na terenach cennych przyrodniczo i krajobrazowo, • zachowanie gleb najwarto ściowszych klas bonitacyjnych (I-IV) i ograniczenie sposobu ich zagospodarowania na cele nie zwi ązane z funkcj ą rolnicz ą, • zalesienie gruntów o niskiej przydatno ści dla rolnictwa oraz nieu żytków, • utrzymanie form ochrony zabytków wpisanych do rejestru zabytków wg. gmin, • wpisanie do rejestru zabytków obiektów z wojewódzkiej ewidencji zabytków wg. gmin, • wspieranie działalno ści oraz promocja istniej ących muzeów, • ochrona terenów cennych przyrodniczo i krajobrazowo m.in. poprzez utrzymanie obszarów Natura 2000, u żytków ekologicznych, zespołów przyrodniczo-krajobrazowych, • dokona ć weryfikacji istniej ących obszarów chronionego krajobrazu (nieposiadaj ących aktualnych aktów prawnych), • na obszarze miasta i gminy wyst ępuj ą kompleksy wojskowe nr 3961, 3962, w Łasku, nr 4585 we Wronowicach, nr 6030 w Teodorach i Woli Łaskiej – obecnie żaden z tych obiektów nie posiada statusu zadania rz ądowego, • w s ąsiedztwie lotniska wojskowego (kompleks nr 6030) obowi ązuj ą nieprzekraczalne ograniczenia wysoko ści zabudowy oraz obszary ogranicze ń w zagospodarowaniu

przestrzennym (Uchwała Nr XXIX/379/16 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 25 pa ździernika 2016 r.), • ustalono równie ż stref ę ochronn ą od kompleksu wojskowego nr 4585 Wronowice, • w zakresie jako ści i dost ępno ści infrastruktury technicznej: - rozbudowa, modernizacja ciepłowni, kotłowni miejskich i sieci ciepłowniczej, - rozbudowa zbiorczych systemów kanalizacji w zasi ęgu aglomeracji, - do ko ńca 2020 r. ograniczenie zrzutów niedostatecznie oczyszczanych ścieków poprzez to stosowanie technologii podwy ższonego usuwania biogenów (PUB), - rozwój systemu elektroenergetycznego (m.in. budowa stacji elektroenergetycznych),, - rozwój systemów teleinformatycznych, m.in. poprzez rozbudow ę łódzkiej akademickiej sieci LODMAN,

2. Miasto i gmina Łask w Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020 Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego na lata 2007-2020 została przyj ęta przez Sejmik Województwa Łódzkiego uchwał ą nr XXXIII/644/13 z dnia 26 lutego 2013 r. Sformułowany w niej cel strategiczny: Podniesienie atrakcyjno ści województwa łódzkiego w strukturze regionalnej Polski i Europy jako regionu sprzyjaj ącego zamieszkaniu i gospodarce przy d ąż eniu do budowy wewn ętrznej spójno ści i zachowaniu ró żnorodno ści jego miejsc jest nadal aktualny i adekwatny dla wszystkich fragmentów obszaru województwa. Równie ż inne główne i operacyjne cele mog ą i są spójne z celami okre ślonymi w lokalnych strategiach dla powiatu i gminy Łask. W strategii podstaw ę do analizy wi ększo ści zjawisk stanowiła „Diagnoza województwa łódzkiego” opracowana w 2005 r. Zapisano wi ęc w Strategii, że miasto i gmina Łask nie s ą znacz ącym w województwie obszarem. Wyró żnia si ę w nim, jako fragment Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego, o środek ponadlokalny b ędący siedzib ą powiatu. Zaliczono te ż w analizie SWOT Łask, obok Lublinka, w śród mocnych cech województwa „rozwój komunikacji lotniczej na terenie województwa”. Obecnie trwaj ące prace nad aktualizacj ą tej strategii i tym samym nie s ą jeszcze znane aktualne koncepcje w tej sprawie. W Strategii okre śla si ę te ż w procesie realizacji zało żonych celów, że w latach 2007-2013 podstawowy strumie ń finansowy ze środków zewn ętrznych (unijnych) zostanie skierowany na realizacj ę zada ń infrastrukturalnych i projektów komunalnych. Istotnie, Łask w ramach tych środków te ż realizuje du że zadanie, jakim jest rozbudowa kanalizacji sanitarnej. Etap realizacji strategii obejmuj ący okres 2013-2020 jest okresem, w którym region ma ju ż dysponowa ć potencjałem rozwojowym umo żliwiaj ącym uzyskanie poziomu zbli żonego do średniego w Unii Europejskiej oraz mo żliwo ści pełnej realizacji zasady zrównowa żonego rozwoju.

III. UWARUNKOWANIA WEWN ĘTRZNE

1. Uwarunkowania wynikaj ące z dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu 1.1. Podstawowe informacje o gminie Miasto i gmina Łask le ży w zachodniej cz ęś ci województwa łódzkiego, w powiecie łaskim. Zajmuje powierzchni ę 147 km 2, w tym miasto Łask 17,63 km 2. Stanowi to 0,81 % powierzchni województwa łódzkiego i 23,8 % powierzchni powiatu łaskiego. Obszar gminy graniczy od północy z gminami Wodzierady i Szadek, od wschodu z gmin ą Dobro ń, od południa z gminami Buczek, Sędziejowice, Zelów, od zachodu z gmin ą Zdu ńska Wola. Na podstawie rozporz ądzenia Rady Ministrów z dnia 26 lipca 2011 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast oraz zmiany siedzib władz niektórych gmin (Dz. U. z 2011 r. Nr 158, poz. 937) z dniem 1 stycznia 2012 r. do miasta Łask została wł ączona cz ęść sołectwa Wola Łaska. Tym samym miasto zajmuje obecnie powierzchni ę 17,63 km 2. Liczba ludno ści na koniec 2017 r. wynosiła 27.936 mieszka ńców co stanowi 55,5 % liczby ludno ści powiatu łaskiego i 1,1 % liczby ludno ści województwa łódzkiego. Miasto Łask na koniec 2017 r. posiadało 17.604 mieszka ńców. W strukturze sieci osadniczej województwa miasto Łask nie zostało zaliczone do regionalnych lub subregionalnych o środków rozwoju, ale do miast powiatowych uzupełniających inne miasta stanowi ące bieguny wzrostu. Wyró żnia si ę jednak funkcjami zwi ązanymi z obsług ą lotniska wojskowego, które jakkolwiek obszarowo znajduje si ę w granicach administracyjnych gminy Buczek, to jednak z Łasku jest zapewniony dojazd do lotniska, tu stacjonuje baza lotnicza i tu s ą ulokowane

11 zaplecza obsługi. Funkcjonalnie, miasto stanowi o środek obsługi własnej gminy i powiatu, o środek przemysłowy i – z uwagi na jego cz ęść o specyficznym charakterze – Kolumn ę – oferuj ącym bardzo dobre warunki mieszkaniowe i rekreacyjne. Obszar gminy Łask jest obszarem głównie rolniczym, ale we wschodniej cz ęś ci (rejon wsi Rokitnica) o wybitnie mieszkalno-rekreacyjnym charakterze. Gmina Łask ma dobrze rozwini ętą sie ć komunikacyjn ą. Sie ć drogowa Gminy i Miasta Łask składa si ę z drogi ekspresowej S8 z w ęzłem „Łask”, dróg wojewódzkich Nr 481, 482, 483 i 473 – głównych oraz dróg powiatowych – zbiorczych i lokalnych. Poprzez w ęzeł drogowy „Łask” na skrzy żowaniu drogi ekspresowej S-8 i drogi wojewódzkiej Nr 473, miasto oraz obszar gminy posiadaj ą dobre poł ączenia drogowe w kierunku Wrocławia oraz autostrady A-1. Z kolei, poło żone niedaleko gminy w ęzły komunikacyjne „Ró ża” i „Dobro ń” na trasie drogi ekspresowej S-14 zapewni ą dogodne poł ączenie z autostrad ą A-2. Nie bez znaczenia jest tak że przebieg linii kolejowej Łód ź Kaliska-Ostrów Wlkp., która uzupełnia poł ączenia na tym kierunku. Pod wzgl ędem przyrodniczym najwa żniejszym elementem o wybitnie ochronnym charakterze jest szeroka dolina rzeki Grabi z nieuregulowan ą, silnie meandruj ącą rzek ą. Dolina stanowi w systemie obszarów prawnie chronionych Natura 2000 Grabia PLH100021.

1.2. Uwarunkowania wynikaj ące z dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu

1.2.1. Miasto Łask Istniej ące zagospodarowanie przestrzenne miasta jest jednym z najistotniejszych czynników rzutuj ących na sformułowanie zasad jego rozwoju. Do elementów stanu istniej ącego, które maj ą bezpo średni wpływ na kształtowanie polityki przestrzennej miasta mo żna zaliczy ć układ przestrzenny miasta składaj ący si ę z: − układu ulic miejskich o zró żnicowanych klasach, − systemu ekologicznego, który tworzy systemy zieleni zurbanizowanej (parki, skwery, ogrody działkowe, cmentarze) oraz terenu zieleni poło żonego na obrze żu terenów urbanizowanych (doliny rzek, kompleksy le śne), − terenów o zró żnicowanych funkcjach, które tworz ą struktury przestrzenne daj ące si ę wyodr ębni ć w układzie całego miasta. Istotnym uwarunkowaniem dla kształtowania polityki przestrzennej miasta jest wyodr ębnienie w/w elementów, okre ślenie stopnia ich uporz ądkowania, a wi ęc zakresu niezb ędnych przekształce ń i integracji rezerw terenowych, czy wreszcie istniej ących kolizji w obecnym zagospodarowaniu (np: niepo żą dane s ąsiedztwo ró żnych funkcji) w celu ich eliminowania. Miasto Łask w swoich granicach administracyjnych nie tworzy jednego, zwartego organizmu. Zło żone jest ono z dwóch jednostek osadniczych tj. Łasku i Kolumny. Granic ą mi ędzy nimi jest rozległa dolina rzeki Grabi wraz z towarzysz ącymi jej terenami le śnymi. Obydwie jednostki osadnicze posiadaj ą struktury funkcjonalno – przestrzenne b ędące odzwierciedleniem ich odr ębnego rodowodu historycznego. Istotnymi elementami w strukturze przestrzennej Łasku s ą: − dolina rzeki Grabi, − trasa tranzytowa Łód ź – Wrocław, − linia kolejowa. W zwi ązku z powy ższym oraz z charakterem zagospodarowania, w układzie przestrzennym miasta czytelne s ą nast ępuj ące obszary: − centralna cz ęść Łasku z wydzielonym zabytkowym układem Śródmie ścia, − dzielnica przemysłowo-składowa w rejonie ulicy Lutomierskiej, − dzielnica przemysłowo-składowa w rejonie ulicy Przemysłowej, − osiedle zabudowy wielorodzinnej Przylesie. Zupełnie odmienny charakter przestrzenny do Łasku posiada Kolumna. Powstała ona w XIX wieku, przy czym jej rozwój nast ąpił w okresie mi ędzywojennym. Z racji wyj ątkowych walorów klimatyczno-krajobrazowych posiada charakter miejscowo ści wypoczynkowej. W okresie powojennym nast ępowała zmiana charakteru jednostki. Rozwój jednorodzinnego budownictwa systematycznie zacierał i nadal zaciera walory wypoczynkowe.

Obecnie układ przestrzenny Kolumny jest wyra źnie rozbity na 3 cz ęś ci poprzez przebiegaj ącą tras ę Łód ź – Wrocław i tory kolejowe PKP relacji Łód ź – Wrocław. Ponadto w jej strukturze przestrzennej mo żna wyodr ębni ć: − tereny powstałe w wyniku parcelacji w latach dwudziestych i trzydziestych XX w. pod miejscowo ść wypoczynkow ą, − tereny parcelacji powojennej z przeznaczeniem dla zabudowy mieszkaniowej.

1.2.2. Gmina Łask Podobnie jak w mie ście, istniej ące zagospodarowanie przestrzenne jest jednym z najistotniejszych czynników rzutuj ących na sformułowanie zasad przestrzennego rozwoju gminy. Do elementów stanu istniej ącego, które maj ą bezpo średni wpływ na kształtowanie polityki przestrzennej mo żna zaliczy ć układ przestrzenny gminy składaj ący si ę z: − układu osadniczego, który tworz ą wsie i osiedla o charakterze wypoczynkowym, zlokalizowane na styku z miastem, − układu dróg o ró żnych kategoriach, − terenów otwartych, czynnych ekologicznie tak jak obszary rolne, ł ąki, pastwiska, lasy, doliny rzek. Jednym z uwarunkowa ń dla ukształtowania polityki przestrzennej gminy jest wyodr ębnienie w/w elementów, zdefiniowanie zakresu niezb ędnych działa ń porządkuj ących czy uzupełniaj ących oraz okre ślenie konieczno ści eliminowania wyst ępuj ących kolizji w obecnym zagospodarowaniu. Gmina Łask otacza miasto od południa, zachodu i północy. W jej skład wchodzi 31 sołectw. Przez obszar gminy przebiega horyzontalnie linia kolejowa, a po południowej stronie torów - drogi wojewódzkie Nr 482 relacji Pabianice-Sieradz-Bralin i 473 relacji Piotrków Trybunalski- Koło. Cz ęść północna gminy, powy żej linii kolejowej, ma zdecydowanie rolniczy charakter i jest znacznie mniej zalesiona. Cz ęść południowa gminy to tereny wchodz ące w granice obszaru chronionego krajobrazu i zespołu przyrodniczo-krajobrazowego. Charakter zagospodarowania gminy i jej poszczególnych cz ęś ci wynika bezpo średnio z wyst ępuj ących funkcji. Wiod ącą funkcj ą gminy jest produkcja żywno ści (uprawa zbó ż i ziemniaka). Jedynie w krajobrazie wsi Gorczyn i Łopatki (płd. cz ęść gminy) dominuj ą sady, co jest zwi ązane z prowadzonymi na wi ększ ą skal ę uprawami ogrodniczymi. Du że, zwarte kompleksy le śne usytuowane s ą na obrze żach gminy (uroczyska: Ulejów, Borszewice). Mniejsze tereny le śne znajduj ą we wsiach: Karszew, Ziel ęcice, Ostrów, Rokitnica i Teodory. W południowo – zachodniej cz ęś ci gminy, we wsi Ziel ęcice, znajduj ą si ę stawy rybne usytuowane na rzece Ko ńskiej. Obecnie znaczna cz ęść zakładów przemysłu rolno – spo żywczego na terenie gminy jest nieczynna (cz ęść w trakcie zmiany wła ścicieli) i tym samym nie powoduje uci ąż liwo ści dla otoczenia. Nale żą do nich m.in. dawne tuczarnie świ ń we Wronowicach i Okupie Małym. Drug ą wiod ącą funkcj ą jest mieszkalnictwo. W bezpo średnim s ąsiedztwie granic administracyjnych miasta znajduj ą si ę zurbanizowane i urbanizuj ące si ę wsie z zabudow ą w formie osiedli jednorodzinnych. W pozostałych wsiach podstawow ą form ą mieszkalnictwa jest zabudowa zagrodowa z pojawiaj ącą si ę coraz cz ęś ciej zabudow ą mieszkaniow ą. Zabudowie mieszkaniowej towarzysz ą podstawowe usługi. W południowo – wschodniej cz ęś ci gminy, obok wy żej wymienionych funkcji, wyst ępuj ą funkcje rekreacyjna i przemysłowa. Znajdujące si ę w tej cz ęś ci gminy oraz w sąsiedniej gminie Dobro ń, udokumentowane zło ża żwiru i piasku, stały si ę surowcem dla rozwoju lokalnych zakładów przemysłowych. W cz ęś ci zachodniej Teodorów powstał najwi ększy w gminie zespół przemysłowy, produkuj ący mi ędzy innymi prefabrykaty betonowe i cegł ę silikatow ą. W Łopatkach znajduje si ę cegielnia (obecnie nieczynna – zło że usuni ęte z ewidencji).

Szczególne walory środowiska (lasy, ukształtowanie terenu) przyczyniły si ę do lokalizacji licznych zespołów zabudowy letniskowej we wsi Rokitnica.

1.3. Uzbrojenie terenów Zarówno w granicach miasta Łask jak w granicach gminy niemal wszystkie tereny pełni ące funkcje mieszkaniowe, produkcyjne i usługowe, pozostaj ą w zasi ęgu sieci wodoci ągowej z systemu miejskiego b ądź lokalnych systemów wodoci ągów wiejskich. Poziom zaspokojenia potrzeb jest oceniany pod wzgl ędem ilo ściowym, jako wystarczaj ący. Jako ść wody nie budzi zastrze żeń słu żb Sanitarno – Epidemiologicznych. Mocn ą stron ą systemu jest blisko 50% rezerwa w zdolno ści produkcyjnej stacji wodoci ągowej, która zapewni ć mo że pokrycie nawet dwukrotnego wzrostu zapotrzebowania wody, bez konieczno ści rozbudowy urz ądze ń i obiektów. Nie ma przeszkód rozbudowy układu wodoci ągowego. Utrudnieniem dla rozwoju sieci w mie ście mog ą by ć parametry dróg i ulic, które cz ęsto okazuj ą si ę zbyt w ąskie. W obszarach wiejskich dotychczasowa sie ć wodoci ągowa realizowana była jako rozgał ęziona, otwarta, co mo że skutkowa ć przy powa żniejszych awariach brakiem wody dla wielu odbiorców, a nawet kilku wsi. Nale ży d ąż yć do tego, aby był to układ zamkni ęty. Stan gospodarki ściekowej w gminie Łask jest jeszcze mało zadawalaj ący (szczególnie na terenach wiejskich). Wobec znacznego niedoinwestowania rozwoju kanalizacji sieciowej, odprowadzanie ścieków sanitarnych realizowane jest w systemach indywidualnych, których uci ąż liwo ść jest tym wi ększa im silniejszy jest stopie ń zurbanizowania terenu. Wi ększo ść sieci znajduje si ę w mie ście Łask, gdzie ścieki s ą odprowadzane do miejskiej oczyszczalni ścieków. Tylko 1,7 km sieci odprowadza ścieki do oczyszczalni w Kopy ści. Miasto Łask skanalizowane jest w około 70%. Przewa żaj ąca cz ęść obszaru gminy jest odwadniana przez spływ powierzchniowy do rzeki Grabi i jej dopływów: rzeki Pisi, Pałusznicy i Ko ńskiej. Funkcje odwadniające spełnia równie ż system rowów otwartych i – w sposób ograniczony – układ podziemnych urz ądze ń melioracyjnych. Północna cz ęść obszaru gminy odwadniana jest do rzeki Ner. Odbiorniki, z wyj ątkiem rzeki Ko ńskiej s ą uregulowane całkowicie lub cz ęś ciowo i na ogół problemy z odprowadzaniem wód deszczowych w gminie nie wyst ępuj ą. Lokalne podtopienia gruntów ornych i użytków zielonych wyst ępuj ą w dolinie Grabi, przy wysokich stanach wód. Kanalizacja deszczowa ma charakter fragmentaryczny i jest realizowana tylko na zurbanizowanych terenach w Łasku. Stan sieci deszczowej na nowych osiedlach jest przewa żnie dobry. W zakresie elektroenergetyki na obszarze gminy pracuje sie ć wysokiego napi ęcia zasilana liniami napowietrznymi wysokiego napi ęcia WN -110 kV, sie ć średniego napi ęcia SN -15kV oraz sie ć niskiego napi ęcia. Od kilku lat zu życie energii na terenie gminy utrzymuje si ę na jednakowym poziomie. Nie ma wi ększych problemów z rezerw ą mocy źródeł i sieci w najbli ższym czasie. Najwi ększymi potrzebami jest przebudowa i modernizacja istniej ących sieci średniego i niskiego napi ęcia. W zakresie ciepłownictwa w Łasku nie ma systemu scentralizowanego. Na terenie miasta Łask wyst ępuje kilkana ście lokalnych systemów ciepłowniczych, zarz ądzanych przez Przedsi ębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Łasku. Obecnie systemy te ogrzewaj ą około 50% powierzchni mieszkalnej na terenie miasta. W gminie Łask funkcjonuj ą wył ącznie indywidualne źródła ciepła, z reguły oparte o paliwa stałe. Gaz przewodowy do ogrzewania wykorzystywany jest w niewielkim stopniu.

1.4. Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony Centraln ą cz ęść Łasku tworzy zabudowa śródmiejska o zabytkowym układzie z rynkiem, zwart ą zabudow ą i dwoma zabytkowymi ko ściołami. Zabudowa śródmie ścia przechodzi w rozproszon ą zabudow ę jednorodzinn ą o zró żnicowanym stanie technicznym (w znacznej cz ęś ci wymagaj ącą remontów), cz ęsto usytuowan ą w sposób przypadkowy i chaotyczny. Rozproszonej zabudowie jednorodzinnej przemieszanej z zabudow ą śródmiejsk ą towarzysz ą osiedla zabudowy wielorodzinnej. Osiedla: Sobieskiego, Mickiewicza, MON, Batorego i Przylesie posiadaj ą typow ą wielkopłytow ą, monotonn ą zabudow ę. Uzupełnienie funkcji mieszkaniowej stanowi ą usługi o randze regionalnej, gminnej, w formie obiektów na wydzielonych działkach (administracja, o świata, kultura,

łączno ść , stra ż po żarna itp.) oraz w formie zabudowy w parterach budynków lub wolnostoj ących pawilonów. W cz ęś ci południowo - wschodniej tego fragmentu miasta zlokalizowane s ą zespoły zabudowy jednorodzinnej o regularnej parcelacji (rejon ulic: Zachodnia – Widawska, H. Sienkiewicza- G. Narutowicza, 1 Maja - W. Broniewskiego). Zabudowie tej towarzyszy niewielka ilo ść usług wbudowanych lub przybudowanych. Na południowym obrze żu miasta zlokalizowane s ą dwa ogrody działkowe: „Arkadia” o powierzchni 2,11 ha i „Pierwiosnek” o powierzchni 16,35 ha. Obok cz ęś ci centralnej czytelne przestrzennie usytuowane zespoły tworz ą dwie dzielnice składowo-przemysłowe. Pierwsza znajduje si ę w rejonie ulicy Kolejowej (od północy graniczy z terenami kolejowymi). Druga z nich poło żona jest w rejonie ulicy Przemysłowej i bezpo średnio wi ąż e si ę z zespołem zieleni miejskiej, w skład, której wchodz ą: cmentarz, o środek sportu i rekreacji oraz park im. Rodu Łaskich zlokalizowany mi ędzy ul. Objazdow ą i rzek ą Grabi ą. Zupełnie odr ębny zespół przestrzenny tworzy oddzielone od Łasku torami bocznicy kolejowej osiedle Przylesie. Obok zabudowy wielorodzinnej i towarzysz ących jej zespołów zabudowy jednorodzinnej: szeregowej oraz wolnostoj ącej zrealizowano obiekty towarzysz ące tj. szkoła z basenem, pawilony handlowe, parkingi, zespoły gara ży.

KOLUMNA, jako miejscowo ść wypoczynkowa została ukształtowana przestrzennie na planie o zało żeniu osiowo - promienistym. W wyniku parcelacji w latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku powstały wówczas: • dwa zespoły po dwóch stronach osi jak ą stanowi ulica Le śników Polskich: o cz ęść północna – promieni ście rozchodz ące si ę od stacji kolejowej ulice (aleje le śne) – Lubelska, Piotrkowska, Wile ńska, o cz ęść południowa – od centralnie usytuowanego Placu Gwiaździstego odchodz ące ulice (aleje) – Katowicka, Świerkowa, Spacerowa, Śląska, Sadowa. Plac Szarych Szeregów z usytuowanymi wokół usługami stanowi ł ącznik tych obydwu cz ęś ci Kolumny. • zespół działek poło żony na północ od torów kolejowych, ograniczony ulicami: Brze źną, Bł ękitn ą i Torow ą przeznaczony jest pod zabudow ę jednorodzinn ą. Na wy żej wymienionych terenach znaczn ą cz ęść starej zabudowy stanowi ą budynki drewniane, cz ęsto dwu- i trzykondygnacyjne, usytuowane jako wolnostoj ące na du żych le śnych działkach. Architektura tych budynków posiada wartość historyczn ą i kulturow ą. Poszczególne budynki i zespoły budynków s ą charakterystyczne dla architektury lat dwudziestych XX w. Obok wy żej wymienionych, wyst ępuj ą zarówno budynki letniskowe jak i mieszkalne oraz obiekty usługowe zrealizowane w okresie powojennym. Uzupełnieniem zabudowy mieszkaniowej s ą ośrodki kolonijne, wypoczynkowe i sanatoryjne zlokalizowane na znacznie wi ększych powierzchniowo działkach usytuowanych głównie w cz ęś ci południowej Kolumny, w sąsiedztwie kompleksu le śnego. W wyniku parcelacji, w okresie powojennym, powstały zespoły zabudowy jednorodzinnej usytuowane w wi ększo ści w cz ęś ci północnej powy żej torów PKP oraz w cz ęś ci zachodniej poni żej torów PKP. Zespoły te nie stanowi ą czytelnej kontynuacji wcze śniejszego układu przestrzennego osady. Funkcj ą dominuj ącą w cz ęś ci Kolumny poło żonej na północ od ulicy Le śników Polskich jest mieszkalnictwo i usługi, a uzupełniaj ącą rekreacja, za ś w cz ęś ci usytuowanej na południe od ulicy Le śników Polskich rekreacja i mieszkalnictwo, za ś uzupełniaj ącą – usługi. Przy północnej granicy Kolumny poło żony jest ogród działkowy im. S. Żeromskiego o powierzchni 5,77 ha. Dysonansem wśród istniej ącej funkcji jest zakład prefabrykatów usytuowany w sąsiedztwie zespołów zabudowy mieszkaniowej i kompleksu le śnego.

Analiza istniej ących struktur zabudowy w mie ście upowa żnia do nast ępuj ących wniosków w zakresie kształtowania ładu przestrzennego: W dalszym rozwoju przestrzennym miasta nale ży przede wszystkim uwzgl ędni ć: − ochron ę zabytkowego śródmie ścia Łasku, w tym prowadzenie działa ń porz ądkowych polegaj ących na uzupełnieniu zabudowy, wymianie zabudowy substandardowej (dotyczy to kwartałów mi ędzy ulicami A. Mickiewicza, Górn ą, ulic ą 9 Maja, S. Żeromskiego). Podstaw ą do prowadzenia działa ń b ędzie miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego śródmie ścia, okre ślaj ący zasady niezb ędnych przekształce ń oraz proces

rewitalizacji koncentruj ący si ę na obydwu placach stanowi ących obszary przestrzeni publicznej (Plac 11 Listopada i Plac im. J. D ąbrowskiego), − ochron ę tradycyjnego układu Kolumny (warto ści kompozycyjne ulic i parcelacji, zabudowa o warto ści historycznej i kulturowej), ochron ę starodrzewu na terenie Kolumny z zachowaniem dużych kompleksów le śnych, − maksymalne wykorzystanie terenów wolnych od zabudowy zlokalizowanych w ramach terenów ju ż zurbanizowanych, − szczególn ą kontrol ę procesów urbanizacji na obrze żach miasta, − ochron ę przed zabudow ą doliny Grabi oraz pozostałych cieków.

W ramach struktur zabudowy gminy mo żna wyró żni ć: • w bezpo średnim s ąsiedztwie granic administracyjnych Łasku, wsie zurbanizowane w formie osiedli jednorodzinnych, stanowi ących podmiejsk ą stref ę, gdzie wyst ępuje regularna parcelacja działek z wytyczonymi ulicami, przewa ża zabudowa murowana w dobrym i średnim stanie technicznym. Są to: - na północy: Wiewiórczyn, Orchów, Wronowice; - na południu: Ostrów, Wola Łaska. • w południowej cz ęś ci gminy wsie posiadaj ące zwarte zespoły budynków jednorodzinnych w formie zdefiniowanych i uporz ądkowanych struktur przestrzennych. S ą to: Łopatki i Okup Mały. • pozostałe wsie z zabudow ą zagrodow ą, przemieszan ą z zabudow ą jednorodzinn ą, usytuowanymi po jednej lub obydwu stronach drogi, w formie ci ągów zabudowy. Charakterystyczny jest brak regularnie zabudowanych wsi, cz ęsto w ci ągach zabudowy wyst ępuj ą liczne niezabudowane działki, stanowi ące potencjalne rezerwy rozwojowe. W wielu wsiach zabudowie zlokalizowanej wzdłu ż dróg towarzyszy zabudowa zagrodowa rozproszona. • zespoły zabudowy letniskowej zlokalizowane w rejonie wsi Rokitnica, powstałe w wyniku parcelacji lasów i gruntów ornych s ą przewa żnie usytuowane w sposób chaotyczny i przypadkowy. Analiza sposobu zabudowy wsi na terenie gminy Łask przekonuje, że w dalszym rozwoju przestrzennym gminy nale ży uwzgl ędni ć: − rozwój terenów mieszkalnych we wsiach poło żonych w bezpo średnim s ąsiedztwie Łasku i stanowi ących naturalne zaplecze, − rozwój funkcji turystyki i wypoczynku (okre ślenie skali zapotrzebowania terenów), − dopuszczalne sposoby u żytkowania terenów poło żonych w obszarze chronionego krajobrazu i zespołu przyrodniczo-krajobrazowego, − szczególn ą kontrol ę procesów urbanizacji na terenach poło żonych w obszarach chronionych pod wzgl ędem przyrodniczym, na terenach istniej ącej intensyfikacji budownictwa letniskowego (Rokitnica) oraz wzdłu ż trasy relacji Łód ź – Wrocław (Okup Wielki, Okup Mały, Kopy ść i Orchów). Dotychczasowy proces rozwoju zabudowy obszarów wiejskich, pozbawionych planów miejscowych, a zatem dokonuj ący si ę w oparciu o wydawane decyzje o warunkach zabudowy, nie gwarantuje osi ągni ęcia poprawnych celów w zakresie kształtowania ładu przestrzennego.

Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy: W my śl art. 87 ust. 3 ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym utracił wa żno ść miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Łask (zatwierdzony Uchwał ą Nr XXXIII/353/93 Rady Miasta i Gminy Łask z dnia 24 sierpnia 1993r.), miejscowy plany zagospodarowania przestrzennego miasta Łask (zatwierdzony Uchwał ą Nr XXXIII/352/93 Rady Miasta i Gminy Łask z dnia 24 sierpnia 1993 r.) oraz miejscowy plan szczegółowy zagospodarowania przestrzennego terenu budownictwa jednorodzinnego w Ostrowie (zatwierdzony Uchwał ą Nr X/81/91 Rady Miasta i Gminy Łask z dnia 20 marca 1991r.). Plany te okre ślały mo żliwo ści i kierunki rozwoju przestrzennego w aspekcie ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego i kulturowego. W planie miasta Łask za najwa żniejsze elementy koncepcji układu przestrzennego uznano: − rozwój budownictwa mieszkaniowego w kierunku południowo-wschodnim, na terenach wsi: Ostrów i Wola Łaska, − zwi ększenie wykorzystania dla budownictwa mieszkaniowego enklaw wolnych od zabudowy zlokalizowanych w ramach terenów zainwestowanych,

− kształtowanie układu komunikacyjnego, w sposób który w znacznym stopniu wyeliminuje ruch tranzytowy ze śródmie ścia Łasku, − za mo żliwe powi ększenie terenów przeznaczonych dla budownictwa mieszkaniowego w Kolumnie, − rozwój inwestycji produkcyjno-usługowych w dwóch istniej ących kompleksach: przy ul. Przemysłowej i ul. Kolejowej, − powi ększenie parku po północnej stronie przy ul. Objazdowej, − konieczno ść opracowania zasad porz ądkowania tradycyjnego, historycznego śródmie ścia miasta wraz z obrze żem, − opracowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla wybranych fragmentów miasta, uszczegóławiaj ących zasady ich zagospodarowania.

W planie gminy Łask do głównych kierunków rozwoju przestrzennego nale żały: − dla północnej cz ęś ci gminy, posiadaj ącej zdecydowanie rolniczy charakter, dalszy rozwój tej funkcji, a na słabszych glebach preferencje dla tworzenia nowych powierzchni le śnych, szczególnie na wododziale Grabi i Neru, − dla południowej cz ęś ci gminy, znajduj ącej si ę w cz ęś ci w granicach obszaru chronionego krajobrazu, podporz ądkowanie funkcji gospodarczych działaniom z zakresu ekologii (rolnictwo ekologiczne, dolesienia), − rozwój i porz ądkowanie funkcji rekreacyjnej w cz ęś ci obszaru chronionego krajobrazu (rejon Rokitnicy), − rozwój funkcji przemysłowo-usługowych w strefie oddziaływania hałasu lotniczego (Mauryca) w oparciu o istniej ące ju ż zakłady, jak i powi ązania z lotniskiem.

Obecnie na terenie miasta i gminy Łask obowi ązuj ą plany: − zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Łask dla fragmentu obszaru zabudowy mieszkaniowo-usługowej Osiedla Przylesie w rejonie ulicy Jodłowej na południe od istniej ącej szkoły podstawowej zatwierdzony uchwał ą Nr XXVI/364/97 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 8 pa ździernika 1997 roku. − zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Łask dla obszarów poło żonych we wsiach Mikołajówek i Wronowice zatwierdzony uchwał ą Nr XXIV/289/2001 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 15 lutego 2001 r. − miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru poło żonego w Łasku przy ul. S. Batorego (lewa strona ulicy w kierunku os. „Przylesie”) zatwierdzony uchwał ą Nr IV/33/03 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 11 lutego 2003 r. − zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Łask dla obszarów poło żonych w Łasku, Łasku – Kolumnie i wsi Ostrów zatwierdzony uchwał ą Nr V/53/03 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 26 marca 2003 r. − zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Łask dla obszaru cmentarza w Łasku Kolumnie zatwierdzony uchwał ą Nr IX/138/03 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 10 wrze śnia 2003 r. − zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Łask dla obszaru poło żonego w Łasku – Kolumnie zatwierdzony uchwał ą Nr IX/137/03 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 10 wrze śnia 2003 r. − miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru wsi Wola Łaska i Ostrów (prawa strona ulicy S. Batorego od jednostki wojskowej do bocznicy kolejowej) zatwierdzony uchwał ą Nr XVIII/274/04 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 15 wrze śnia 2004 r. − miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru poło żonego w miejscowo ści Ostrów pomi ędzy drogami gminnymi (dz. nr 97, 218/2, 219) i dz. nr 106/1, 106/2, 110 zatwierdzony uchwał ą nr XXVII/280/08 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 17 grudnia 2008 r. − miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru poło żonego w Łasku pomi ędzy rzek ą Grabi ą, drog ą krajow ą nr 14 a bocznic ą kolejow ą zatwierdzona uchwał ą Nr XXXIV/364/09 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 24 czerwca 2009 r. − zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru poło żonego w Łasku pomi ędzy rzek ą Grabi ą, drog ą krajow ą nr 14, a bocznic ą kolejow ą zatwierdzona uchwał ą Nr XXII/192/12 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 22 lutego 2012 r.

− miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru poło żonego w Łasku Kolumnie pomi ędzy drog ą krajow ą nr 14, a rzek ą Pałusznic ą zatwierdzony uchwał ą Nr L/527/10 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 15 wrze śnia 2010 r. − zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru poło żonego w Łasku Kolumnie pomi ędzy drog ą krajow ą nr 14, a rzek ą Pałusznic ą, działka nr ewid. 143, obr ęb 5, zatwierdzony uchwał ą Nr XXXVI/361/13 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 6 marca 2013r. − miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru poło żonego w miejscowo ści Gorczyn zatwierdzony uchwałą Nr XXIV/234/12 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 25 kwietnia 2012 r. − miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru poło żonego w miejscowo ści Łask Kolumna, fragment obr ębu 3 zatwierdzony uchwał ą Nr XXXIII/328/12 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 19 grudnia 2012 r. − miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru poło żonego w Łasku – teren Śródmie ścia – zatwierdzony uchwał ą Nr XXXV/343/13 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 23 stycznia 2013 r. − miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru poło żonego w miejscowo ściach Orchów i Wola Bałucka zatwierdzony uchwał ą Nr XXXVIII/388/13 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 15 maja 2013 r. − zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru poło żonego w Łasku pomi ędzy rzek ą Grabi ą, drog ą krajow ą nr 14, a bocznic ą kolejow ą zatwierdzona uchwał ą Nr XLIII/425/13 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 18 wrze śnia 2013 r. − zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru poło żonego w Łasku pomi ędzy rzek ą Grabi ą, drog ą krajow ą nr 14, a bocznic ą kolejow ą zatwierdzona uchwał ą Nr XLVII/459/13 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 18 grudnia 2013 r. − miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru poło żonego w miejscowo ści Aleksandrówek – zło że kruszywa naturalnego zatwierdzony uchwał ą Nr LII/504/14 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 31 marca 2014 r. − miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru poło żonego w obr ębie Borszewice zatwierdzony uchwał ą Nr LXI/580/14 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 22 pa ździernika 2014 r. − zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru poło żonego w Łasku Kolumnie pomi ędzy drog ą krajow ą nr 14, a rzek ą Pałusznic ą, w zakresie działki nr ewid. 142, obr ęb 5 zatwierdzona uchwał ą Nr LXI/581/14 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 22 pa ździernika 2014r. − zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru poło żonego w miejscowo ści Łask, fragment obr ębu 14 zatwierdzona uchwał ą Nr IV/17/2015 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 28 stycznia 2015 r. − miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru poło żonego w miejscowo ści Łask Kolumna, fragment obr ębu 5, zatwierdzony uchwał ą Nr XVI/142/2015 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 1 lutego 2016 r. − miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru poło żonego w obr ębie Okup Wielki, gmina Łask zatwierdzony uchwał ą Nr XXIII/257/2016 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 26 pa ździernika 2016 r. − miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru poło żonego w miejscowo ści Łask, fragment obr ębu 19, zatwierdzony uchwał ą Nr XXIII/255/2016 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 15 listopada 2016r. − miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru poło żonego w miejscowo ści Łask, fragment obr ębu 20, zatwierdzony uchwał ą Nr XXIII/256/2016 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 15 listopada 2016r. − miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru poło żonego w obr ębie Okup Wielki, gmina Łask, zatwierdzony uchwał ą Nr XXIII/257/2016 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 15 listopada 2016r, − zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru poło żonego w Łasku Kolumnie pomi ędzy drog ą krajow ą Nr 14 a rzek ą Pałusznic ą zatwierdzona uchwał ą Nr XXXIV/367/2017 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 30 czerwca 2017 r. − miejscowy planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru poło żonego w miejscowo ści Wola Łaska, gmina Łask (teren przy drodze powiatowej ul. Batorego, zatwierdzony uchwał ą Nr XXXV/381/2017 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 17 lipca 2017 r.

− miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru poło żonego w miejscowo ści Wola Łaska, gmina Łask, zatwierdzony uchwał ą Nr XXXV/382/2017 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 17 lipca 2017 r. − miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru poło żonego w miejscowo ści Łask, fragment obr ębu 9 zatwierdzony uchwał ą Nr XXXIX/440/2017 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 20 grudnia 2017 r.

2. Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu środowiska, w tym stanu rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej, wielko ści i jako ści zasobów wodnych oraz wymogów ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego

2.1. Poło żenie fizycznogeograficzne i rze źba terenu Pod wzgl ędem morfologicznym (J. Kondracki, 1998) gmina Łask poło żona jest w obr ębie obszaru Pozaalpejskiej Europy Zachodniej (3), prowincji Ni żu Środkowoeuropejskiego (31), podprowincji Nizin Środkowopolskich (318), makroregionie Nizina Południowowielkopolska (318.1/2) i mezoregionie Wysoczyzna Łaska (318.19). Najwy żej poło żone fragmenty gminy znajduj ą si ę w jej północnej cz ęś ci i są zwi ązane z wysoczyzn ą morenow ą. Wysoko ści terenu w tym regionie wynosz ą od 203,8 m n.p.m. do 198,7m n.p.m. Punktami kulminacyjnymi s ą pagórki moreny czołowej, gdzie wysoko ść terenu osi ąga 203,8 m n.p.m. Najni żej usytuowana jest powierzchnia w dnie doliny rzeki Grabi, gdzie wysoko ść terenu wynosi w cz ęś ci wschodniej 168,6 m n.p.m., a w cz ęś ci zachodniej 160,8 m n.p.m. Przewa żaj ąca cz ęść terenu gminy Łask le ży na wysoczy źnie morenowej, któr ą w środkowej cz ęś ci rozcina biegn ąca równole żnikowo dolina Grabi. Północn ą cz ęść gminy buduje zdenudowana wysoczyzna morenowa płaska, o nachyleniu nieprzekraczaj ącym 5%, poło żona średnio na wysoko ści od 165-192 m n.p.m. Północn ą cz ęść wysoczyzny urozmaicaj ą pagórki morenowe (Ulejów, Stryje Ksi ęż e, Wrzeszczewice-Skrejnia, Rembów) o wysoko ści wzgl ędnej 5-12 m i nachyleniu zboczy 5- 10%. W środkowo-zachodniej cz ęś ci gminy (Budy Stryjewskie, Borszewice, Bałucz) znajduj ą si ę płaskie równiny wytopiskowe, które powstały w wyniku wytapiania brył martwego lodu. W okolicach Borszewic i Bałucza wyra źnie zaznacza si ę stroma kraw ędź, b ędąca stref ą kontaktow ą pomi ędzy równin ą wytopiskow ą a wysoczyzn ą. W obr ębie równin wytopiskowych poło żone s ą pagórki kemowe (Borszewice) o wysoko ści wzgl ędnej 5-10 m i spadkach zboczy 5-10%, a tak że obni żenia powytopiskowe. Południowa cz ęść wysoczyzny poło żona jest na wysoko ści ok. 165-190 m n.p.m. Urozmaicaj ą ją przede wszystkim liczne formy wydmowe (Aleksandrówek, Teodory, Rokitnica). Do form tych nale żą pagórki i wały wydmowe. Najwi ększe z nich osi ągaj ą wysoko ści wzgl ędne 10-15 m a nachylenia zboczy si ęgaj ą powy żej 10%. Wały wydmowe osi ągaj ą długo ść 800 m oraz wysoko ści 206 m - 211 m n.p.m. Deniwelacje terenu pomi ędzy wałami wydmowymi a dolin ą Grabi si ęgaj ą 35 m. Przez środkow ą cz ęść gminy przebiega dolina rzeczna rozdzielaj ąc tym samym powierzchni ę wysoczyznow ą. Dolina ta wykorzystywana jest współcze śnie przez rzek ę Grabi ę i jej lewobrze żny dopływ, rzek ę Pisi ę. Dolina ma kształt łuku wygi ętego w kierunku północnym. Buduje j ą terasa zalewowa o powierzchni prawie płaskiej, wyniesiona 1-3 m ponad poziom lustra wody w rzece. Jest to forma rozległa, miejscami podmokła, o spadku od ok. 170 m n.p.m. do 160 m n.p.m. Wzdłu ż dolin Grabi, Ko ńskiej i Pałusznicy wykształciły si ę terasy akumulacyjne. Tworz ą one płaski poziom wyniesiony około 2-4 m ponad współczesne dna dolinne. Terasy s ą lekko nachylone w kierunku osi dolin. W rze źbie obszaru gminy Łask wyró żni ć mo żna tak że współczesne dna dolin bocznych o powierzchni płaskiej i ze stałym odpływem wody. Dna tych dolin wyniesione s ą około 0,5-1 m ponad poziom lustra wody. Rze źba gminy jest cz ęś ciowo przeobra żona antropogenicznie, na które składaj ą si ę przede wszystkim wały przeciwpowodziowe, nasypy kolejowe i drogowe oraz wyrobiska poeksploatacyjne.

2.2. Budowa geologiczna Pod wzgl ędem geologicznym gmina Łask poło żona jest w obr ębie jednostki tektonicznej zwanej synklinorium szczeci ńsko – mogile ńsko – łódzko – miechowskim, a dokładnie w obr ębie Niecki Łódzkiej. Najstarsze utwory buduj ą osady mezozoiczne. Stwierdzone przy pomocy otworów wiertniczych nale żą do kredy górnej – kampanu i mastrychtu. Utwory kampanu wykształcone są w postaci wapieni, wapieni marglistych i margli. Ich mi ąż szo ść wynosi około 400 m. Utwory

19 mastrychtu tworz ą wapienie, margle, margle piaszczyste, piaskowce wapniste, piaskowce margliste. Mi ąż szo ść tych utworów wynosi około 120 m. Osady trzeciorz ędowe nawiercone na terenie gminy wyst ępuj ą w sposób nieci ągły i reprezentowane s ą przez piaski kwarcowe, mułki i iły. Osady trzeciorz ędowe zostały nawiercone zaledwie trzema otworami: Podłaszcze, Łask i Borszewice. Reprezentowane s ą przez piaski kwarcowe, mułki i iły, niekiedy z pyłem w ęglowym i lignitem. Trzeciorz ędowe serie s ą rezultatem akumulacji w zbiornikach śródl ądowych. Osady czwartorz ędowe wyst ępuj ą na powierzchni całej gminy. Cechuje je du ża zmienno ść mi ąż szo ści, co spowodowane jest urozmaiconą rze źbą podło ża kredowego. W przewadze utwory czwartorz ędowe zalegaj ą bowiem bezpo średnio na utworach kredowych. Gmin ę Łask obj ęły zlodowacenia południowopolskie i środkowopolskie. Najwi ększe znaczenie w budowie geologicznej odegrały zlodowacenia środkowopolskie (zlodowacenie odry i zlodowacenie warty). Z tego okresu pochodzi wi ększo ść utworów powierzchniowych oraz wi ększo ść form morfologicznych. Rze źba podło ża w znacznym stopniu decyduje o mi ąż szo ści utworów czwartorz ędowych. W obr ębie doliny Grabi mi ąż szo ść utworów czwartorz ędowych wynosi 1,5-15 m, natomiast na wysoczy źnie 11-58 m. Zlodowacenie warty obj ęło swym zasi ęgiem cały obszar gminy. W tym czasie powstały wysoczyzny morenowe. W cz ęś ci północnej, środkowej i południowo- wschodniej gminy powierzchnie wysoczyzny pokrywaj ą piaski zwałowe i piaski wodnolodowcowe zalegaj ące na glinach. Znaczne powierzchnie środkowej i wschodniej cz ęś ci gminy buduj ą gliny zwałowe. Utwory te wyst ępuj ą tak że w podło żu utworów piaszczystych prawie na całym terenie gminy. Mi ąższo ść glin jest zró żnicowana i si ęga od 1 do 23 m. Mi ąż szo ść czwartorz ędu jest bardzo zró żnicowana w ró żnych cz ęś ciach gminy. Ró żnice wyst ępuj ą nawet w granicach miasta Łask, gdzie w rejonie ul. Konopnickiej czwartorz ędu nie przewiercono do gł ęboko ści 57 m, przy ul. Warszawskiej (Zakład Prefabrykatów) ju ż na gł ęboko ści 30 m wyst ępuj ą utwory kredowe, a w Kolumnie przy ul. Brze źnej kreda wyst ępuje na gł ęboko ści 36 m. Na obszarze gminy Łask mi ąż szo ść czwartorz ędu wynosi: - na wschód od miasta w Woli Łaskiej – około 40 m, ale ju ż dalej w Ostrowie – 11-25 m i w Rokitnicy – około 30 m, - na północ od miasta w Wiewiórczynie - około 30 m i we Wronowicach – wi ęcej ni ż 45 m ppt, - na zachód od miasta w Orchowie – wi ęcej ni ż 46 m (nie przewiercony) i w Okupie Małym - wi ęcej ni ż 51 m, - na południe od miasta w Gorczynie - około 80 m i w Łopatkach - wi ęcej ni ż 51 m (nie przewiercony). Dalej na północ od miasta (Karszew) – czwartorz ęd nie został przewiercony do 28 m ppt, a w Anielinie do gł ęboko ści 41 m ppt. Rejon Wronowic w gminie Łask, Poleszyna w gminie Dobro ń i Hipolitowa w sąsiedniej gminie Wodzierady to gł ębokie zapadlisko czwartorz ędowe, w którym mi ąż szo ść jego utworów jest w tym rejonie najwi ększa. W dolinie rzek Grabi, Pałusznicy i Ko ńskiej wyst ępuj ą najmłodsze osady holoce ńskie w postaci serii piasków rzecznych drobno- i średnioziarnistych oraz torfów. Mi ąż szo ść piasków wynosi 1,5-13 m, natomiast mi ąż szo ść torfów jest niewielka, dochodz ąca 0,5-4 m. Na przełomie plejstocenu i holocenu na znaczeniu przybrały procesy eoliczne, które doprowadziły do powstania form wydmowych w postaci pagórków i wałów wydmowych. Formy te zbudowane s ą przede wszystkim z piasków drobnoziarnistych ró żnej mi ąż szo ści, dochodz ącej do 15 m (południowo-wschodni fragment gminy). Utwory antropogeniczne buduj ą grunty mineralne i organiczne z domieszkami gruzów i odpadów. Wyst ępuj ą one głównie w granicach administracyjnych miasta Łask, a ich mi ąż szo ść waha si ę od 0,5 do 3,0 m.

2.3. Zasoby surowcowe Na terenie gminy Łask zlokalizowane s ą zło ża wył ącznie surowców dla budownictwa: - piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej, - piasków do zapraw budowlanych i produkcji betonów. Zawarte s ą one w zło żach, których zasoby wyszczególnione w Bilansie zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce według stanu na koniec 2016 r. s ą nast ępuj ące: • Aleksandrówek II – zło że kruszywa naturalnego (piasku) obejmuje działk ę ewidencyjn ą nr. 69/1 w miejscowo ści Aleksandrówek. Powierzchnia udokumentowanego złoża wynosi 3,197 ha. Zasoby bilansowe wynosz ą 214,615 tys. ton. Na teren została wydana decyzja Marszałka

Województwa Łódzkiego, znak R ŚV.7422.99.2015.AW z dnia 30 wrze śnia 2015 r. zatwierdzaj ąca dokumentacj ę geologiczn ą zło ża kopaliny „Aleksandrówek II”. Decyzja ta dotyczy terenu na którego cz ęś ci istniało udokumentowane zło że „Aleksandrówek I”. • Ulejów – piasek do zapraw budowlanych i produkcji betonów. Zasoby 123 tys. ton. Zło że jest eksploatowane na podstawie koncesji OS.751-3-1/08 wydanej przez Starost ę Łaskiego z dnia 4 kwietnia 2008 r., w której zostały ustanowione granice obszaru i terenu górniczego „Ulejów”. Obejmuj ą one działk ę Nr 417/2 w Ulejowie, obr ęb geod. Bałucz. • Wronowice I - piasek do zapraw budowlanych i produkcji betonów. Zasoby bilansowe wynosz ą 25 tys. ton. Zło że nie jest eksploatowane. • Wronowice II - piasek do zapraw budowlanych i produkcji betonów. Zasoby bilansowe wynosz ą 9 tys. ton. Zło że nie jest eksploatowane. • Orchów I – zło że kruszywa naturalnego – piasku. Zasoby bilansowe wynosz ą 751,99 tys. ton. Zło że nie jest eksploatowane. • Bałucz II zło że piasków obejmuj ące działki ewidencyjne nr 423/3 oraz 423/5 w obr ębie geodezyjnym Bałucz. Zło że ma powierzchni ę 1,577 ha i bilansowe zasoby geologiczne 8255,41 tys. ton. Na teren została wydana decyzja Marszałka Województwa Łódzkiego, znak RŚV.7422.35.2017.AR z dnia 4 lipca 2017 r. zatwierdzaj ąca dokumentacj ę geologiczn ą

Tereny udokumentowanych złó ż surowców powinny podlega ć ochronie przed zagospodarowaniem innym ni ż słu żą ce eksploatacji zawartych w nich zasobów.

2.4. Warunki wodne

Wody powierzchniowe Głównym ciekiem gminy Łask jest Grabia, która jest rzek ą IV rz ędu. Płynie ona z południowego wschodu, przecinaj ąc teren gminy wygi ętym ku północy łukiem i opuszczając jej obszar w kierunku południowo-zachodnim. Jest ona dopływem Widawki - dopływu Warty. Do Grabi uchodzi niewielka rzeka Ko ńska, płyn ąca południkowo przez południow ą cze ść gminy. Ponadto sie ć wodn ą uzupełniaj ą ró żnej wielko ści rowy melioracyjne. Wi ększo ść cieków, za wyj ątkiem Grabi i Ko ńskiej, prowadzi niewiele wody. Na obszarze gminy znajduj ą si ę liczne sztuczne zbiorniki wodne. Wi ększo ść z nich to sztucznie pi ętrzone stawy rybne. Do ść du żą powierzchni ę zajmuj ą tak że dawne wyrobiska cegielni (w szczególno ści w okolicach miejscowo ści Okup). Mimo antropogenicznego pochodzenia, zbiorniki te maj ą, na tym pozbawionym naturalnych jezior terenie, wysok ą warto ść biocenotyczn ą jako godowiska płazów, oraz miejsca koncentracji zespołów gatunków ro ślin i zwierz ąt zwi ązanych z siedliskami wodnymi i bagiennymi. Pod wzgl ędem hydrologicznym gmina Łask poło żona jest w obr ębie dorzecza rzeki Odry, zlewni rzeki Warty. Obszar jest odwadniany przez rzek ę Grabi ę. Na linii mi ędzy Anielinem, Stryjami Paskowymi i Budami Stryjewskimi przebiega wododział II rz ędu. Z terenów na północ od tej linii wody prowadzone s ą do Neru. Cały obszar doliny Grabi stanowi obszar nara żony na niebezpiecze ństwo powodzi. W obr ębie miasta Łask cz ęść doliny chroniona jest wałami przeciwpowodziowymi. Rzeka Ko ńska prowadzi wody z południowo-zachodniej cz ęś ci gminy. Charakteryzuje j ą południowy przebieg oraz gł ębokie wci ęcia erozyjne. Ze wzgl ędu na bardzo dobre gleby tereny sołectw Gorczyn, Łopatki i Si ęganów s ą intensywnie u żytkowane rolniczo. Powoduje to zwi ększon ą ilo ść substancji biogennych. Do rzek płyn ących w granicach gminy nale ży tak że Pałusznica. Zbiera ona wody głównie z terenów rolnych, le śnych oraz obszarów zabudowy w sąsiedniej gminie Dobro ń. Rzeki gminy charakteryzuj ą si ę śnie żno-deszczowym re żimem zasilania. Najwy ższe stany wody w rzekach notuje si ę w okresie wiosennym (II i III). Niskie stany wyst ępuj ą na pocz ątku lata (VI) i jesieni ą (IX). Naturalne powierzchniowe zbiorniki wodne to przede wszystkim starorzecza poło żone w dolinie Grabi. Znajduj ą si ę tak że sztuczne zbiorniki wodne pełni ące funkcje rybnych stawów hodowlanych. Ich całkowita powierzchnia w gminie wynosi 79,922 ha. Według Programu Małej Retencji Województwa Łódzkiego w granicach gminy jest przewidziana budowa zbiornika „Kolumna” o powierzchni 17 ha i pojemno ści 204 tys.m 3 z lokalizacj ą

21 na rzece Grabi w rejonie uj ścia Pałusznicy oraz zbiornika „Łask” o powierzchni 18 ha i pojemno ści 140 tys.m 3 zlokalizowanego na Pisi – korycie ulgowym rzeki Grabi. Dolinom rzecznym towarzysz ą na ogół wilgotne lub świe że ł ąki, lokalnie ze znacznym udziałem k ęp zaro śli wierzbowych i olszowych. Obok wilgotnych dolin rzecznych, równie ż w pa śmie wododziałowym Grabi i Neru wyst ępuj ą liczne podmokło ści, młaki i oczka wodne, charakterystyczne dla obszarów źródliskowych. Stanowi ą one istotn ą warto ść przyrodnicz ą o szczególnym znaczeniu dla środowiska. Spełniaj ą bowiem funkcj ę wodochronną. Analizowany obszar znajduje si ę ponadto w granicach 11 Jednolitych Cz ęś ci wód powierzchniowych JCWP, których charakterystyk ę przedstawiono w poni ższej tabeli.

Tabela 1. Zestawienie Jednolitych Cz ęś ci Wód Powierzchniowych, w granicach których znajduje si ę Miasto i Gmina Łask Ocena ryzyka Krajowy Nazwa Status Ocena stanu nieosi ągni ęcia kod JCWP JCWP JCWP JCWP celów środowiskowych naturalna cz ęść RW6000171832529 Pisia słaby zagro żona wód naturalna cz ęść RW600017183249 Pisia słaby zagro żona wód Dopływ z naturalna cz ęść RW600016182878 dobry niezagro żona Borszewic wód naturalna cz ęść RW600016182892 Tymianka umiarkowany zagro żona wód Grabia od Dopływu z naturalna cz ęść RW600019182899 Anielina do umiarkowany zagro żona wód uj ścia

Dopływ z naturalna cz ęść RW600016182874 dobry niezagro żona Anielina wód Grabia od Dłutówki do naturalna cz ęść RW600019182873 umiarkowany zagro żona Dopływu z wód Anielina naturalna cz ęść RW600016182869 Pałusznica dobry niezagro żona wód naturalna cz ęść RW600016182876 Pisia dobry niezagro żona wód silnie zmieniona RW600016182889 Ko ńska Struga słaby zagro żona cz ęść wód naturalna cz ęść RW600016182858 Dopływ z Gucina umiarkowany niezagro żona wód Źródło: Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry

Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych cz ęś ci wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jako ści dla substancji priorytetowych (Dz.U. z 2011 r. Nr 257 poz. 1554) definiuje 5 klas stanu ekologicznego: • klasa I – stan bardzo dobry – dla wód o niezmienionych warunkach przyrodniczych lub zmienionych tylko w bardzo niewielkim stopniu, • klasa II – stan dobry – gdy zmiany warunków przyrodniczych w porównaniu do warunków niezakłóconych działalno ści ą człowieka s ą niewielkie, • klasa III – stan umiarkowany – obejmuj ący wody przekształcone w średnim stopniu, • klasa IV – stan słaby – wody o znacznie zmienionych warunkach przyrodniczych (biologicznych, fizykochemicznych, morfologicznych), gdzie gatunki ro ślin i zwierz ąt znacznie ró żni ą si ę od tych, które zwykle towarzysz ą danemu typowi jednolitej cz ęś ci wód, • klasa V – stan zły – wody o powa żnie zmienionych warunkach przyrodniczych, w których nie wyst ępuj ą typowe dla danego rodzaju wód gatunki.

Ocena stanu (jcw) jednolitych cz ęś ci wód powierzchniowych i wyniki bada ń pochodz ą z wydanego przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Łodzi opracowania p.n. „Komunikat o stanie jako ści wód powierzchniowych woj. Łódzkiego badanych w latach 2013- 2015”. Tabela 2. Ocena stanu (jcw) jednolitych cz ęś ci wód powierzchniowych

Nazwa Nazwa jcw, której punktu

ocenie słu ży ppk pomiarowo Rok Stan/Potencjał Stan Stan JCW (punkt pomiarowo – – bada ń ekologiczny chemiczny kontrolny) kontrolnego , Dopływ spod Dopływ spod 2013- Józefowa - UMIARKOWANY DOBRY ZŁY Józefowa 2015 Zamo ść Grabia - Grabia do Dłutówki 2015 UMIARKOWANY - ZŁY Karczmy Grabia od Dłutówki Grabia - 2013- do dopływu z SŁABY DOBRY ZŁY Łask 2015 Anielina Grabia od dopływu Grabia - 2015 UMIARKOWANY - ZŁY z Anielina do uj ścia Zamo ść Pałusznica - 2013- Pałusznica Łask - UMIARKOWANY DOBRY ZŁY 2015 Kolumna Ko ńska 2013- Ko ńska Struga Struga - UMIARKOWANY - ZŁY 2015 Ziel ęcice Źródło: WIO Ś Łód ź, „Komunikat o stanie jako ści wód powierzchniowych woj. Łódzkiego badanych w latach 2013- 2015”

Bior ąc pod uwag ę zakres bada ń na obszarze naszego opracowania (gmina Łask) oraz w jego najbli ższym s ąsiedztwie dokonana klasyfikacja stanu ekologicznego dotyczyła naturalnych, czyli najmniej zmienionych, jednolitych cz ęś ci wód rzek. Badania te pozwoliły na okre ślenie stanu ekologicznego rzek. Wyniki bada ń wskazuj ą, i ż na terenie bezpo średnio zwi ązanym z gmin ą Łask, stan ekologiczny badanych (jcw - jednolitych cz ęś ci wód) mie ści si ę w granicach II, III i IV klasy czysto ści wód. Jest to stan ekologiczny wód wymagaj ący prowadzenia ci ągłych bada ń i monitoringu jako ści tych że wód. Nie ma jednak zagro żenia dla zdrowia i życia ludno ści. Nast ąpiło równie ż spełnienie wymogów dla obszarów chronionych. Analizowany obszar znajduje si ę ponadto w granicach 11 Jednolitych Cz ęś ci wód powierzchniowych JCWP, których charakterystyk ę przedstawiono w poni ższej tabeli.

Wody podziemne Gmina Łask nie le ży w zasi ęgu Głównego Zbiornika Wód Podziemnych ani w obszarze jego ochrony. Wyst ępuj ą w gminie Łask dwa poziomy wodono śne: górnokredowy i czwartorz ędowy. Poziom górnokredowy zwi ązany jest ze sp ękanymi utworami mastrychtu i kampanu wykształconymi w facji marglisto-wapiennej, lokalnie piaszczystej. Warstwa wodono śna zasilana jest bezpo średnio na wychodniach przez wody opadowe oraz poprzez infiltracj ę wód opadowych przez nadległe utwory czwartorz ędowe. Zwierciadło wody ma charakter napi ęty na wysoczy źnie i swobodny w dolinie Grabi. Mi ąż szo ść utworów średnio wynosi 110-133 m. Warto ść współczynnika infiltracji waha si ę od 2,2-4,3 m 3/ d w okolicy Łasku do 7,0-14,6 m 3/d w rejonie Kolumny. Najwy ższe wydajno ści wyst ępuj ą w rejonie Kolumny – powy żej 120 m3/d, natomiast wydajno ści powy żej 70 m 3/d wyst ępuj ą na obszarze doliny Grabi. Na tym poziomie opieraj ą si ę uj ęcia dla Łasku oraz Bałucza. Wody tego poziomu s ą słabo zmineralizowane. Poziom czwartorz ędowy nie wyst ępuje w rejonie wsi Bałucz i Stryje Paskowe. Utwory czwartorz ędowe wykształcone s ą w postaci piasków o ró żnej granulacji, od drobnoziarnistych

23 po żwiry. Mi ąż szo ść warstwy waha si ę od 15 do 30 m, powy żej tej warto ści wyst ępuje w rejonie Wronowic i Gorczyna. W okolicy Gorczyna zwierciadło ma charakter naporowy, natomiast na pozostałym obszarze jest swobodne. Wody tego pi ętra na znacznym obszarze s ą poł ączone z wodami poziomu górnokredowego tworz ąc jeden poziom u żytkowy. Ma to miejsce przede wszystkim w dolinie Grabi. Z tego poziomu czerpi ą wody uj ęcia w Okupie i w Gorczynie. Wody pi ętra czwartorz ędowego charakteryzuj ą si ę niewielk ą mineralizacj ą. Dla celów zaopatrzenia ludno ści w wod ę czerpane s ą wody podziemne głównie z górnokredowego poziomu wodono śnego (uj ęcie komunalne Łask-Ostrów z gł ęboko ści 100 m i wi ęcej, uj ęcie w Bałuczu z gł ęboko ści 60 m), ale te ż z utworów czwartorz ędowych (Okup Mały z gł ęboko ści 52 m i 57 m, Gorczyn z gł ęboko ści 54 m). Wi ększo ść podmiotów gospodarczych czerpi ących wod ę z własnych uj ęć pobiera je z poziomów czwartorz ędowych poło żonych na ró żnych gł ęboko ściach w zale żno ści od wyst ępowania i mi ąż szości płatów glin zwałowych.

W gminie Łask funkcjonuj ą nast ępuj ące uj ęcia komunalne wody, s ą to: • Uj ęcie wody w Łasku- Ostrowie ujmuj ące górno-kredowy poziom wodono śny, eksploatowane w ramach zasobów zatwierdzonych w kategorii „B” Q = 651 m3/h, przy depresji s=6,2-29 m w ilo ści: Q śr.d=4411,0 m3/d i Q max h=311,0 m3/h. Uj ęcie składa si ę z 4 studni, • Uj ęcie wody w Bałuczu , składaj ące si ę z 2 otworów studziennych ujmuj ących wod ę podziemn ą z utworów górno-kredowych(2 studnie). Zezwolenie na pobór wód podziemnych z tego uj ęcia o zatwierdzonych zasobach eksploatacyjnych Q = 75 m3h , ilo ść : Qmax d=1133 m3/d i Qmax h=60 m3/h, • Uj ęcie wody w Okupie Małym ujmuje wod ę z utworów czwartorz ędowych i składa si ę z dwóch studni. Zezwolenie na pobór wód podziemnych z tego uj ęcia o zatwierdzonych zasobach eksploatacyjnych Q = 56,9 m3h przy depresji s=5,81 m opiewa na ilo ść : Qmax d=414 m3/d i Qmax h=43,0 m3/h. Ponadto wie ś Rembów jest zaopatrywana w wod ę z uj ęcia w Wodzieradach. Z uj ęcia wody w Łasku- Ostrowie jest tak że zaopatrywana w wod ę wie ś Barycz w gminie Dobro ń. Obecnie nie posiadaj ą wodoci ągu wie ś Aleksandrówek i Rokitnica. W niektórych wsiach wymagana jest rozbudowa sieci. System zaopatrzenia w wod ę miasta Łask oparty o górno-kredowe uj ęcie i stacj ę wodoci ągow ą we wsi Ostrów jest sprawny technicznie i zapewnia pełne pokrycie potrzeb ilo ściowych odbiorców miejskich i wsi poło żonych w jego zasi ęgu (Ostrówek, Orchów, Wronowice, Wiewiórczyn, Teodory). Mocn ą stron ą systemu jest zdolno ść produkcyjna zrealizowanego I etapu stacji wodoci ągowej (Q=8860m3/d). Czynne s ą cztery z pi ęciu wykonanych studni gł ębinowych. Wielko ść wydobycia wody stanowi jedynie cz ęść wielko ści zatwierdzonych zasobów. Podstawowym problemem miejskiego systemu wodoci ągowego w perspektywie b ędzie utrzymanie standardów jako ściowych i konieczno ść dostosowania sposobu uzdatniania wody do parametrów WHO. Wymaga ć to b ędzie modernizacji stacji wodoci ągowej oraz zastosowania nowoczesnych technologii uzdatniania wody.

Stan czysto ści wód podziemnych Źródła zanieczyszcze ń Zagro żenia środowiska ze strony zanieczyszcze ń wód podziemnych s ą zale żne nie tylko od wielko ści i charakteru uci ąż liwych obiektów zanieczyszczaj ących, ale te ż od wykształcenia skał stanowi ących izolacj ę poziomów wodono śnych, kierunków migracji oraz stopnia odporno ści na zanieczyszczenie. Zagro żenia wód podziemnych wynikaj ą z ich kontaktu z powierzchni ą ziemi, wodami glebowymi, wodami powierzchniowymi, atmosfer ą oraz opadami atmosferycznymi. W miejscach, gdzie brak jest izolacji poziomu wodono śnego lub izolacja jest niepełna, nast ępuje szybka wymiana wody, a tym samym przemieszczanie si ę zanieczyszcze ń. Ma to szczególnie znaczenie w dolinach rzek, gdzie wyst ępuje czwartorz ędowy odkryty poziom wodono śny a jednocze śnie skupione s ą miasta i osady. Mniej nara żone na zanieczyszczenia są poziomy zalegaj ące gł ębiej lub tam, gdzie w stropowej cz ęś ci wyst ępuje warstwa izolacyjna. Efektem takiej budowy geologicznej jest trudniejsza wymiana wody i długotrwała odnawialno ść

24 zasobów. Woda w czasie migracji ulega procesom samooczyszczania. Ma to miejsce na obszarach wyst ępowania trzeciorz ędowego pi ętra wodono śnego, które jest cz ęś ciowo izolowane, a zwierciadło wody wyst ępuje stosunkowo płytko. Na obszarze gminy wyst ępuj ą przestrzenne, liniowe i punktowe ogniska zanieczyszcze ń wód. Są to w głównej mierze: • ścieki komunalne, • ścieki odprowadzane do gruntu, • przecieki z kanalizacji miejskiej, • nieoczyszczone wody deszczowe z kanalizacji deszczowej, • spływy z obszarów rolnych i le śnych, • źródła liniowe (drogi i kolej), • stacje i magazyny paliw, • emisje zanieczyszcze ń gazowych i pyłowych przenikaj ące do gruntu z opadami atmosferycznymi.

Monitoring wód podziemnych Celem monitoringu jako ści wód podziemnych jest dostarczenie informacji o ich stanie chemicznym, śledzenie zmian oraz sygnalizacja zagro żeń w skali kraju, na potrzeby zarz ądzania zasobami wód podziemnych i oceny skuteczno ści podejmowanych działa ń ochronnych. Przedmiotem monitoringu s ą jednolite cz ęś ci wód podziemnych (w tym cz ęś ci uznane za zagro żone nieosi ągnięciem dobrego stanu), ze szczególnym uwzgl ędnieniem obszarów nara żonych na zanieczyszczenia pochodzenia rolniczego, znajduj ących si ę na terenie niektórych jednolitych cz ęś ci wód podziemnych. Badania jako ści zwykłych wód podziemnych maj ą na celu obserwacj ę zmian chemizmu tych wód, sygnalizowanie zagro żeń, a tak że wspieranie działa ń zmierzaj ących do ograniczenia wpływu czynników antropogenicznych. Badania monitoringowe zwykłych wód podziemnych prowadzone s ą w ramach sieci krajowej oraz sieci regionalnej. Badania jako ści wód podziemnych w ramach krajowej sieci monitoringu były prowadzone na terenie gminy Łask do 1996 roku. Obecnie na obszarze charakteryzowanej jednostki nie znajduje si ę żaden punkt badawczy sieci krajowej. Jako ść wody podawanej przez wodoci ągi wiejskie podlega stałej kontroli. W odniesieniu do wodoci ągów na terenie gminy Łask nie ma zastrze żeń. Natomiast jako ść płytkich wód zaskórnych i gruntowych (studnie kopane) jest zła. Zawarto ść azotanów – 10,1 – 20mgl/l, (przy normie 10,0 mg/l). W zakresie ska żenia bakteriami typu Coli jedynie ok. 12%skontrolowanych studni podaje wod ę o składzie mikrobiologicznym odpowiadaj ącym wymaganiom sanitarnym. Znacz ące zagro żenie dla wód podziemnych ma zwi ększenie si ę (w zwi ązku z zakładaniem wodoci ągów) ilo ści ścieków bytowych odprowadzanych do szamb, które tworzy si ę z dotychczasowych studni. Odwołuj ąc si ę do powy ższych danych nale ży stwierdzi ć, że jako ść wód podziemnych na terenie gminy Łask generalnie jest dobra – wody zaliczane s ą do klasy II (dobrej jako ści) przy czym nale ży pami ęta ć, że pomimo uzyskanych wyników najbardziej nara żone na zanieczyszczenia s ą płytkie wody gruntowe, które nie posiadaj ą izolacji od powierzchni terenu.

2.5. Warunki glebowe i struktura upraw rolnych Na terenie gminy Łask przewa żaj ą gleby niskich klas bonitacyjnych. Struktura gleb jest nast ępuj ąca: - kl. IIIa, IIIb – 8,0%; - kl. IVa, IVb – 20,0%; - kl. V – 36,0%; - kl. VI – 26%. Najlepsze gleby wyst ępuj ące w gminie Łask stanowi ą gleby brunatne wytworzone na glinach lekkich, średnich lub ci ęż kich, miejscami pylastych (IIIa i IIIb klasa bonitacyjna gleb). Nale żą one do pszennego dobrego kompleksu przydatno ści rolniczej gleb (kompleks 2) oraz do żytniego bardzo dobrego kompleksu przydatno ści rolniczej gleb (kompleks 4). Charakteryzują si ę wysok ą zawarto ści ą

25 substancji pokarmowych i korzystnymi warunkami wodno-powietrznymi. Wyst ępuj ą w południowej (Si ęganów, Łopatki, Gorczyn, Wola Łaska), środkowej (Borszewice, Wola Stryjewska, Wronowice, Orchów, Okup Wielki), a tak że niewielkim fragmentem w północnej (Wrzeszczewice) cz ęś ci gminy Łask. Korzystnymi dla produkcji rolniczej glebami s ą gleby brunatne i czarne ziemie nale żą ce do IVa i IVb klasy bonitacyjnej. Nale żą one do kompleksu przydatno ści rolniczej żytniego słabego (kompleks 6). Wytworzone zostały na piaskach gliniastych zal ęgaj ących na glinach lekkich lub średnich. Wyst ępuj ą na obszarze całej gminy Łask, przede wszystkim w sołectwach: Wrzeszczewice, Stryje Paskowe, Bałucz, Anielin, Wola Bałucka, Wola Stryjewska, Wydrzyn, Wronowice, Wiewiórczyn, Orchów, Okup Wielki, Ziel ęcice, Si ęganów, Łopatki, Gorczyn, Wola Łaska. Do gleb o mało korzystnych warunkach dla produkcji rolnej nale żą gleby piaszczyste. S ą to przede wszystkim gleby bielicowe wytworzone na piaskach słabogliniastych, rzadziej piaskach gliniastych lekkich zalegaj ących na piasku lu źnym. Nale żą do V klasy bonitacyjnej gleb. Wyst ępuj ą w całej gminie Łask. Gleby te tworz ą kompleksy żytnie bardzo słabe (kompleks 7) oraz zbo żowo- pastewne (kompleks 9). Cechuje je du ża przepuszczalno ść i niska zasobno ść w składniki pokarmowe. Wyst ępuj ą one w granicach całej gminy Łask. Najsłabszymi i najmniej korzystnymi glebami dla produkcji rolnej s ą gleby brunatne wyługowane na piaskach lu źnych VI klasy bonitacyjnej. Na obszarze dolin rzecznych i w obni żeniach terenu spotyka si ę gleby hydrogeniczne pobagienne (murszowe - M), hydrogeniczne bagienne (torfowe – T, torfowo - mułowe - E) i gleby napływowe aluwialne (mady - F). Gleby hydrogeniczne i napływowe wykorzystywane s ą jako u żytki zielone słabe i bardzo słabe (u żytki zielone V i VI klasy). Przy rozdrobnionej strukturze gospodarstw ( średnia wielko ść 5,3 ha) daje to ekstensywn ą, drobnotowarow ą produkcj ę. Z punktu widzenia ochrony środowiska jest to – wbrew pozorom – zjawisko korzystne. Przemieszanie gruntów ornych z łąkami i pastwiskami, du ża ilo ść przyzagrodowych sadów, podziały pól wyznaczone stale zadarnionymi miedzami, drogi polne, trawiaste, z wyst ępuj ącymi na poboczach krzewami a lokalnie drzewami zapobiegaj ą wyst ępowaniu na wi ększ ą skal ę zjawisk erozyjnych i spowalniaj ą odpływ środków produkcji ro ślin (nawozy naturalne i sztuczne) do wód powierzchniowych i podziemnych. W dolinie Grabi oraz w dolnych odcinkach jej dopływów wykształciły si ę gleby pochodzenia organicznego: torfowe, murszowe i torfowo – murszowe. Lokalnie wyst ępuj ą one równie ż w bezodpływowych obni żeniach mi ędzy wydmami oraz na nieczynnych ju ż obszarach źródliskowych dopływów.

Tabela 3. Struktura u żytkowania gruntów miasta i gminy Łask

Miasto Łask Gmina Łask Struktura u żytkowania gruntów ha % ha %

Ogólna powierzchnia 1533 100 13158 100 w tym: 1. U żytki rolne razem 899 58,6 9736 74,0 - grunty rolne 722 47,1 7469 56,8 - sady 16 1,0 13,6 1,0 - łąki trwałe 128 8,3 1456 11,1 - pastwiska 33 2,2 675 5,1 2. Lasy 312 20,4 2240 17,0 3. Pozostałe tereny 322 21,4 1182 9,0 Użytki rolne razem 100 100 - grunty orne 80,3 76,7 - sady 1,8 1,4 - łąki trwałe 14,2 15,0 - pastwiska 3,7 6,9 Źródło: Dane UM w Łasku

Tereny zmeliorowane zajmuj ą ogółem 3195 ha (32,8% u żytków rolnych). Zarówno zasi ęg, jak i stan systemu wydaje si ę zadowalaj ący. W zwi ązku ze znacznym wiekiem cz ęś ci drena żu – powy żej 30 lat, miejscami 50 lat - nale ży si ę liczy ć z konieczno ści ą jego modernizacji. Na terenie gminy

26 znajduj ące si ę rowy melioracyjne maj ą ł ącznie 81 km długo ści i są obj ęte ewidencj ą urz ądze ń melioracyjnych. Najwi ększy udział w strukturze zasiewów stanowi ą zbo ża - ok. 71%, ziemniaki - 17% ogólnej powierzchni zasiewów. W śród zbó ż najwi ększ ą powierzchni ę zajmuje żyto - około 40%, nast ępnie pszenica - około 12%. Na przestrzeni lat obserwuje si ę spadek powierzchni zasiewów w gospodarstwach indywidualnych. W latach 1992 – 1996 nast ąpił spadek ogólnej powierzchni zasilanej o ok. 18%, areał zbó ż podstawowych zmniejszył si ę o 4%, a ziemniaków a ż o ok. 34%. Uprawy warzyw zajmuj ą bardzo małe powierzchnie: 70% gospodarstw uprawia warzywa na powierzchni do 0,1 ha, a 27% na powierzchni 0,1-0,5 ha. Uprawy sadownicze stanowi ą około 1% powierzchni u żytków rolnych. Dominuj ące gatunki to jabło ń, wi śnia, porzeczka. Uprawy sadownicze to głównie wsie Gorczyn i Łopatki. Barier ę rozwoju upraw sadowniczych stanowi brak bazy przetwórczej. Warunki glebowo-klimatyczne, kierunki u żytkowania gruntów oraz struktura zasiewów powoduje, że głównym kierunkiem produkcji zwierz ęcej jest chów bydła mlecznego oraz hodowla trzody chlewnej. Areał trwałych u żytków zielonych stanowi około 2,3 tys. ha, tj. 22% u żytków rolnych, a uprawa ro ślin pastewnych jest baz ą paszow ą dla bydła.

2.6. Warunki klimatu lokalnego Klimat typowy jest dla makroregionu środkowopolskiego. Średnia roczna temperatura powietrza: +8 °C, okres wegetacji – 214 dni, okres bezprzymrozkowy – 160 dni, długo ść zalegania pokrywy śnie żnej – 60-70 dni. Mniej korzystne s ą warunki wilgotno ściowe. Średnia suma opadów wynosi 562 mm z objawami niedoboru w miesi ącach lipiec-wrzesie ń. Jedynie obszary dolin rzek odznaczaj ą si ę relatywnie wi ększ ą wilgotno ści ą i cz ęstszym zaleganiem mgieł.

2.7. Lasy W gminie i mie ście Łask znajduje si ę 2716,4 ha lasów (powierzchnia pod drzewostanem le śnym), z czego w Lasach Pa ństwowych 1421,32 ha (powierzchnia pod drzewostanem le śnym), które stanowi ą grunty le śne zalesione. Lasy prywatne na terenie gminy Łask zgodnie z uproszczonymi planami urz ądzenia lasów niestanowi ących własno ści Skarbu Pa ństwa nale żących do osób fizycznych obowi ązuj ących od 01.01.2018 r. do 31.12.2027 r. zajmuj ą powierzchni ę 1234,44 ha, natomiast w samym mie ście Łask zgodnie z uproszczonym planem urz ądzenia lasów niestanowi ących własno ści Skarbu Pa ństwa nale żą cych do osób fizycznych obowi ązuj ącym od 01.09.2011 r. do 31.08.2020 r. powierzchnia wynosi 60,64 ha. Przy powierzchni gminy wynosz ącej 147,37 km 2 lesisto ść nale ży przyj ąć na poziomie 18,4%. Lasy Pa ństwowe s ą administrowane przez Nadle śnictwo Kolumna, działaj ące w strukturach Regionalnej Dyrekcji Lasów Pa ństwowych w Łodzi. Z ogólnej powierzchni zalesionej 185,2 ha poło żonych jest w granicach miasta, a 1236,12 ha w granicach gminy. Podstawowymi kompleksami le śnymi na terenie gminy s ą uroczyska Rogaczew, Krucica oraz Ostrów. Warunki siedliskowe w granicach Lasów Pa ństwowych s ą urozmaicone.

Tabela 4. Udział procentowy poszczególnych typów siedliskowych lasu

Typ siedliskowy lasu % powierzchni siedliska Bs 0,22 Bśw 22,32 Bw 0,29 Bb 0,01 BM św 35,24 BMw 3,98 BMb - LM św 22,24 LMw 4,30 LMb -

Lśw 9,67 Lw 0,71 Ol 0,63 OlJ 0,39 Razem 100,00

Lasy prywatne tworz ą na terenie gminy skomplikowan ą struktur ę przestrzenn ą. W wi ększo ści są to lasy stanowi ące porolne nasadzenia sosnowe, o charakterze monokultur równowiekowych. Głównymi gatunkami lasotwórczymi s ą tu sosna, olsza czarna i brzoza. Ł ącznie zajmuj ą one 98% powierzchni drzewostanów. Pozostałe 2% powierzchni zajmuje świerk, d ąb, osika, robinia, wierzba, grab i inne. Według uproszczonych planów urz ądzenia lasów niestanowi ących własno ści Skarbu Pa ństwa nale żą cych do osób fizycznych obowi ązuj ących od 01.01.2018 r. do 31.12.2027 r. w poszczególnych sołectwach lasy prywatne zajmuj ą powierzchni ę:

Tabela 5. Wykaz lasów prywatnych miasta i gminy Łask

L.p. Obr ęb Powierzchnia le śna [ha] Rodzaj sporz ądzenia 1. Aleksandrówek 41,99 Uproszczony plan urz ądzenia lasów 2. Anielin 101,64 Uproszczony plan urz ądzenia lasów 3. Bałucz 48,16 Uproszczony plan urz ądzenia lasów 4. Borszewice 39,51 Uproszczony plan urz ądzenia lasów 5. Budy Stryjewskie 23,71 Uproszczony plan urz ądzenia lasów 6. Gorczyn 6,69 Uproszczony plan urz ądzenia lasów 7. Karszew 37,13 Uproszczony plan urz ądzenia lasów 8. Kolonia Bilew 6,11 Uproszczony plan urz ądzenia lasów 9. Kopy ść 39,04 Uproszczony plan urz ądzenia lasów 10. Krzucz 22,59 Uproszczony plan urz ądzenia lasów 11. Łopatki 64,61 Uproszczony plan urz ądzenia lasów 12. Mauryca 37,89 Uproszczony plan urz ądzenia lasów 13. Okup Mały 25,91 Uproszczony plan urz ądzenia lasów 14. Okup Wielki 6,60 Uproszczony plan urz ądzenia lasów 15. Orchów 11,74 Uproszczony plan urz ądzenia lasów 16. Ostrów 12,05 Uproszczony plan urz ądzenia lasów 17. Rembów 16,86 Uproszczony plan urz ądzenia lasów 18. Remiszew 50,99 Uproszczony plan urz ądzenia lasów 19. Rokitnica 190,40 Uproszczony plan urz ądzenia lasów 20. Si ęganów 116,13 Uproszczony plan urz ądzenia lasów 21. Stryje Ksi ęż e 27,34 Uproszczony plan urz ądzenia lasów 22. Stryje Paskowe 11,53 Uproszczony plan urz ądzenia lasów 23. Teodory 74,41 Uproszczony plan urz ądzenia lasów 24. Wiewiórczyn 17,92 Uproszczony plan urz ądzenia lasów 25. Wola Bałucka 4,22 Uproszczony plan urz ądzenia lasów 26. Wola Łaska 28,16 Uproszczony plan urz ądzenia lasów 27. Wola Stryjewska 9,83 Uproszczony plan urz ądzenia lasów 28. Wronowice 30,78 Uproszczony plan urz ądzenia lasów 29. Wrzeszczewice 17,01 Uproszczony plan urz ądzenia lasów

30. Wrzeszczewice Nowe 39,79 Uproszczony plan urz ądzenia lasów 31. Wrzeszczewice Skrajnia 8,58 Uproszczony plan urz ądzenia lasów 32. Wydrzyn 15,90 Uproszczony plan urządzenia lasów 33. Ziel ęcice 49,22 Uproszczony plan urz ądzenia lasów Razem 1234,4 4

W Lasach Pa ństwowych poło żonych w granicach gminy Łask wydzielono kompleksy tzw. lasów ochronnych. Lasy ochronne to lasy pełni ące (wył ącznie lub dodatkowo) funkcj ę pozaprodukcyjne zwi ązane z ochron ą gruntów, wód, infrastruktury oraz terenów zamieszkanych przez człowieka i zagro żonych skutkami zjawisk żywiołowych. W przypadku gminy Łask wyró żnia si ę nast ępuj ące kategorie ochronno ści: • lasy wodochronne – 127,16 ha; • lasy uszkodzone przez przemysł – 183,57 ha (miasto) oraz 1204,99 ha (gmina); • cenne fragmenty przyrody – 127,16 ha; • lasy wokół miast – 385,41 ha. Dla potrzeb gminy w 2005 r. opracowano inwentaryzacj ę i waloryzacj ę przyrodnicz ą, na podstawie której okre ślono najwa żniejsze zbiorowiska ro ślinne charakteryzuj ące flor ę tego terenu. Wyró żniono tu: • Zbiorowiska le śne i zaro ślowe; • Zbiorowiska wodne i bagienne; • Zbiorowiska trwałych u żytków zielonych, muraw i wrzosowisk; • Zbiorowiska okrajkowe i por ębowe; • Zbiorowiska ruderalne i segetalne.

W oparciu o przeprowadzon ą waloryzacj ę za zbiorowiska rzadkie i ekosystemy zagro żone wymarciem uznano 10 zespołów w tym ł ęg wi ązowo-jesionowy, gr ąd subkontynentalny, szuwar turzycy prosowej, zespół grzybieni białych i gr ąż ela żółtego oraz zespół mszarów torfowcowych. W przypadku fauny wyszczególniono hydrofaun ę rzeki Grabi oraz faun ę środowisk l ądowych gdzie poza innymi odnotowano wyst ępowanie 25 gatunków ssaków. Fauna ssaków gminy jest bogata w gatunki, co jest zwi ązane z du żą ró żnorodno ści ą środowisk. Najcenniejszymi ssakami są stwierdzone gatunki chronione, zwłaszcza nielicznie wyst ępuj ące nietoperze oraz bóbr i wydra. Najcz ęś ciej spotykano nietoperze w lasach i w zadrzewieniach osiedla Kolumna. Na tym osiedlu obserwowano te ż liczn ą wiewiórk ę, która preferuje tego typu stanowiska bogate w pokarm i potencjalne schronienia. Wydra wyst ępuje licznie nad Grabi ą wzdłu ż całego jej przebiegu natomiast bóbr licznie wyst ępuje w starorzeczach rzeki. Wszystkie stanowiska bobra znajduj ą si ę w miejscach, gdzie działalno ść prowadzona przez te zwierz ęta nie zagra ża interesom człowieka. Dwa gatunki łowne - sarn ę i dzika mo żna spotka ć na obszarze całej gminy. Dziki najcz ęś ciej spotykane s ą w starorzeczach doliny Grabi.

2.8. Uwarunkowania ekologiczne

2.8.1. Stan powietrza atmosferycznego a) Wpływ s ąsiedztwa Łatwo ść przemieszczania si ę zanieczyszcze ń w powietrzu powoduje, że przy wysokich emisjach na obszarze gminy Łask daj ą si ę odczu ć skutki emisji z aglomeracji łódzkiej (Łód ź, Pabianice), Bełchatowa oraz Zdu ńskiej Woli i Sieradza. Agresywne s ą zwłaszcza importy z kierunków wschodniego i południowo-wschodniego, co obrazuje stan lasów – w wi ększo ści zakwalifikowanych do II strefy uszkodze ń przemysłowych, co w żaden sposób nie jest uzasadnione emisjami z obszaru gminy. b) Emisje lokalne Obecnie całe województwo łódzkie charakteryzuje się stosunkowo niskim uprzemysłowieniem. Na jego obszarze nie znajduje si ę żaden z 80 najbardziej uci ąż liwych zakładów (tzw. lista „80”). Najbardziej uci ąż liwym zakładem w Łasku jest Okr ęgowa Spółdzielnia Mleczarska. Pozostałe emisje, to głównie emisje pochodz ące ze spalania paliw. Słabo rozwini ęta sie ć ciepłownicza (w Łasku jest kilkana ście ciepłowni osiedlowych), du ża ilo ść mało sprawnych źródeł niskich emisji (kotłownie lokalne, paleniska domowe) przy niskiej jako ści opału lub spalaniu odpadów daj ących cz ęsto emisje

29 toksyczne, to najwi ększe zagro żenia dla stanu powietrza atmosferycznego zwłaszcza w okresie grzewczym. Kolejnym istotnym źródłem emisji jest transport. Na obszarze gminy najwi ększym zagro żeniem jest droga wojewódzka nr 482 relacji Łód ź – Sieradz, obci ąż ona ruchem tranzytowym wschód-zachód oraz przebiegaj ąca przez całe miasto, droga wojewódzka nr 473 relacji Koło - Piotrków Tryb. oraz droga ekspresowa S-8 relacji Łód ź-Wrocław. Emisja z du żych zakładów przemysłowych w ostatnich latach wyra źnie si ę zmniejsza. Nale ży stwierdzi ć, że nast ępuje stały spadek zawarto ści zanieczyszcze ń we wszystkich punktach pomiarowych na terenie województwa, we wszystkich kategoriach badanych zwi ązków chemicznych. c) Warunki klimatyczne i fizjograficzne Zdecydowana przewaga kierunków przewietrzania na linii wschód – zachód z jednej strony sprzyja wymianie i oczyszczaniu powietrza, a z drugiej ułatwia przenoszenie imisji obszarów sąsiednich. Dla gminy i miasta Łask podstawowe znaczenie ma jako ść powietrza napływaj ącego z kierunku Pabianic i Zdu ńskiej Woli. Lokalne uformowania terenowe, obni żenie doliny Grabi na północ i południowy-zachód od głównego skupiska zabudowy miasta, sprawiaj ą, że warunki przewietrzania w tym rejonie kształtuj ą si ę bardzo korzystnie – nawet w okresach cisz.

2.8.2. Stan czysto ści wód powierzchniowych System wód powierzchniowych w gminie Łask stanowi rzeka Grabia wraz z dopływami: Pałusznic ą (nazwana dopływem z Wymysłowa, poło żona na granicy z gmin ą Dobro ń) oraz Ko ńsk ą. Badaniami czysto ści wód obj ęta jest Grabia na całej długo ści, Pałusznica i Ko ńska. - Pałusznica (dopływ z Wymysłowa) prowadzi wody z obszaru w większo ści poło żonego poza gmin ą Łask. Rzeka poło żona jest na południe od Kolumny, na granicy gmin Łask i Dobro ń. Zbiera wody głównie z terenów rolnych i le śnych – w znacznym stopniu, zwłaszcza w pobli żu koryta, zmeliorowanych (du ża liczba odwadniaj ących rowów melioracyjnych). Prowadzi ścieki z terenu gminy Dobro ń. W uj ściowym odcinku rzeki (na południe od Kolumny, gmina Dobro ń) wody zakwalifikowano jako wody IV klasy. Głównym źródłem zanieczyszcze ń s ą bakterie typu Coli. Wi ększo ść obci ąż eń wód stanowi ą zanieczyszczenia pochodzenia rolniczego (odpływ z terenów zmeliorowanych, du ży udział substancji biogennych) oraz ze źródeł komunalnych zrzutów do rzeki lub infiltracji z nieszczelnych szamb. Decyduj ące znaczenie ma tu nie do ko ńca uregulowana gospodarka ściekami w Kolumnie. - Ko ńska prowadzi wody z południowo – zachodniej cz ęś ci gminy Łask. Docieraj ą do niej zanieczyszczenia z miejscowo ści Gorczyn, Łopatki, Si ęganów. W Gorczynie przyjmuje ścieki z zakładów przetwórstwa rolniczego. Zbiera wody z terenów o stosunkowo dobrych glebach i intensywnej produkcji rolnej, co powoduje obci ąż enie znacznymi st ęż eniami biogenów. Wprowadza do Grabi wody IV klasy, ska żone głównie zanieczyszczeniami bakteriologicznymi. - Grabia, poprzez swoje dopływy, zbiera wody z wi ększo ści obszaru gminy, poza północn ą cz ęś ci ą nale żą cą do zlewni Neru. Mimo i ż rzeka cechuje si ę naturalnym przebiegiem, z du żą ilo ści ą meandrów, starorzeczy, terenów półnaturalnych zbiorowisk ł ęgu wierzbowo – topolowego, a co za tym idzie du żego potencjału mo żliwo ści samooczyszczenia, kwalifikuje si ę j ą do rzek o wodach III klasy. Jest tak ze wzgl ędu na nadmierne zanieczyszczenia mikrobiologiczne bakteriami typu Coli oraz chlorofilem. Na całym odcinku w obr ębie gminy Łask decyduje o tym zanieczyszczenie bakteriologiczne, a po przyj ęciu ścieków z Łasku (za po średnictwem oczyszczalni ścieków) do warto ści pozaklasowych wzrasta st ęż enie biogenów (głównie zwi ązków fosforu). Dopływy Neru odprowadzaj ące wody z północnej cz ęś ci gminy i rzeka Pisa nie zostały obj ęte badaniami stanu czysto ści. Porównuj ąc jednak sposób u żytkowania obszarów i stopie ń zabudowy, mo żna domniemywa ć, że wody tych rzek kwalifikuj ą si ę w podobnych przedziałach, jak dopływy Grabi, czyli nios ą wody IV klasy. Ilo ść i jako ść tych wód nie maj ą wpływu na jakość wód, które prowadzi Ner. Nadal za aktualn ą uznaje si ę ekoregulacj ę rzeki Grabi w granicach miasta Łask na odcinku od mostu w km 25+800 (ul. S. Żeromskiego) do mostu w km 30+200 (ul. Warszawska) w postaci: - odtworzenia zniszczonych budowli pi ętrz ących i redukuj ących spadek wód, - biologicznej zabudowy skarp (ochrona przed zmianami przebiegu koryta), - budowy progów korekcyjnych pozwalaj ących na utrzymanie wła ściwej niwelety dna, - modernizacji wałów przeciwpowodziowych. Koryto Grabi od mostu przy ul. S. Żeromskiego jest obustronnie obwałowane na długo ści 1425 m po lewej stronie i 2955 m po prawej stronie. Obecnie warto ść techniczna wałów jest niska. Projektowana modernizacja wałów ma doprowadzi ć do uzyskania parametrów odpowiadaj ących IV klasie technicznej określonych w „Warunkach

technicznych jakim powinny odpowiada ć obiekty budowlane hydrotechniczne i ich usytuowanie” (Dz. U. z 2007 r. Nr 86, poz. 579). W „Wykazie zada ń z zakresu małej retencji w latach 1997 – 2015 w zlewni Widawki i Grabi”, na terenie gminy Łask przewiduje si ę budow ę zbiorników małej retencji „Łask” i „Kolumna”. Równie ż nadal aktualnymi s ą dotychczasowe propozycje zakładaj ące: - ochron ę cieków ze zbiorowiskami ł ąkowo-zaro ślowymi – zwłaszcza na terenach podmokłych i torfowiskowych, - tworzenie małych spi ętrze ń – rozlewisk z zaro ślami trzcinowymi poni żej uj ść rowów melioracyjnych, - wprowadzenie zalesie ń o strategicznym znaczeniu dla zachowania równowagi hydrologicznej na terenach wododziałowo - źródliskowych o glebach niskiej bonitacji. Na terenie gminy działaj ą: - mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia w mie ście Łask, - mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia we wsi Kopyść , - mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia przy ul. Modrzewiowej Łask – Kolumna.

2.8.3. Stan czysto ści wód podziemnych Zasoby wód podziemnych województwa łódzkiego nale żą do przeci ętnych, ale z powodu braku innych źródeł wody te stanowi ą bezcenne bogactwo tego obszaru. Stan wody w obecnie eksploatowanych uj ęciach uznaje si ę jako przeci ętny.

Tabela 6. Klasyfikacja jako ści zwykłych wód podziemnych

Punkt badawczy Typ warstwy Stratygrafia Klasa czysto ści wodono śnej Ostrów – uj ęcie dla Łasku W K2 III Łask - Kolumna W K2 III Okup Mały W Q III Bałucz W K2 II Gorczyn W Q II Źródło: Raport o stanie środowiska w województwie łódzkim w 2010-2015

Jako ść wody podawanej przez wodoci ągi wiejskie podlega stałej kontroli. Z „Raportu (…)” wynika, że w odniesieniu do wodoci ągów na terenie gminy Łask nie ma zastrze żeń. Natomiast jako ść płytkich wód zaskórnych i gruntowych (studnie kopane) jest zła. Zawarto ść azotanów – 10,1 – 20 mgl/l, (przy normie 10,0 mg/l). W zakresie ska żenia bakteriami typu Coli jedynie ok. 12% skontrolowanych studni podaje wod ę o składzie mikrobiologicznym odpowiadaj ącym wymaganiom sanitarnym. Znacz ące zagro żenie dla wód podziemnych ma zwi ększenie si ę (w zwi ązku z zakładaniem wodoci ągów) ilo ści ścieków bytowych odprowadzanych do szamb, które tworzy si ę z dotychczasowych studni.

2.8.4. Zagro żenia środowiska przez odpady Zasady gospodarowania odpadami w gminie zostały okre ślone w „Planie gospodarki odpadami województwa łódzkiego na lata 2016-2022 z uwzgl ędnieniem lat 2023-2028” oraz Regulaminie utrzymania czysto ści i porz ądku na terenie Gminy Łask. Zał ącznik do Uchwały ustala szczegółowe zasady utrzymania porz ądku i czysto ści na terenie gminy. Na terenie gminy Łask zbiórk ę i transport odpadów komunalnych prowadz ą 4 firmy, posiadaj ące zezwolenia wydane przez Burmistrza Łasku. Od lipca 2001 roku na terenie gminy funkcjonuje selektywna zbiórka odpadów obsługiwana tylko przez firm ę Eko – Region. Zbiórka prowadzona jest w systemie pojemnikowym. Zbierane są dwie frakcje: szkło i tworzywa sztuczne. Wyselekcjonowane odpady trafiaj ą do specjalnie przygotowanych pojemników. Przestało funkcjonowa ć jedno stałe składowisko odpadów w Łasku – (dzielnica Podłaszcze). Ustanowione je w czasach, gdy nie wymagano zabezpiecze ń gleby i wód gruntowych. Nie posiada ono izolacji od gruntu rodzimego. Obecnie składowisko zostało ju ż zrekultywowane i przeznaczone na cele rekreacyjne (tereny sportu). Unieszkodliwiono około 639 000 m³ odpadów.

Powstaj ące na terenie gminy odpady komunalne s ą wywo żone poza obszar gminy Łask. Zgodnie z „Planem gospodarki odpadami województwa łódzkiego na lata 2016-2022 z uwzgl ędnieniem lat 2023-2028” Gmina Łask usytuowana jest w Regionie II (RGOK II) gospodarki odpadami komunalnymi. W wyznaczonym regionie do przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych i innych bioodpadów przewidziano instalacje zast ępcze, funkcjonuj ących w o ściennych powiatach. Prowadzona obecnie gospodarka odpadami komunalnymi na terenie gminy polega głównie na deponowaniu powstaj ących na jej terenie odpadów niesegregowanych na składowiskach odpadów innych ni ż niebezpieczne. Ponadto prowadzona jest w ograniczonym zakresie selektywna zbiórka odpadów. W zwi ązku z brakiem zbiórki odpadów ulegaj ących biodegradacji oraz remontowo – budowlanych analizowany system gospodarki odpadami nie uwzgl ędnia ograniczenia kierowania na składowiska odpadów tych że odpadów. Na obszarze gminy funkcjonuje równie ż zbiórka odpadów niebezpiecznych wyst ępuj ących w strumieniu odpadów komunalnych. W miejscowo ści Wola Łaska istnieje instalacja prowadzona przez firm ę TWK-ZAG Sp. z o.o., która zajmuje si ę procesem odzysku, unieszkodliwiania b ądź naprawy: • zu żytych baterii i akumulatorów; • odpadów budowlanych; • sprz ętu elektrycznego i elektronicznego; • tworzyw sztucznych; • palet drewnianych; • opakowa ń ze szkła oraz metalu; • zmieszanych odpadów opakowaniowych; • odpadów aerozolowych.

Harmonogram realizacji działa ń w zakresie gospodarki odpadami został szczegółowo opracowany w Planie Inwestycyjnym zał ączonym do planu gospodarki odpadami dla województwa, gdzie na terenie gminy zakłada si ę równie ż: • budow ę instalacji do gazyfikacji odpadów przemysłowych oraz komunalnych osadów ściekowych do 2019 r.; • budowa kompostowni odpadów ulegaj ących biodegradacji z wył ączeniem odpadów zielonych do 2022 r.; • budowa instalacji do oczyszczania ścieków, płynów i emulsji.

2.8.5. Komunikacyjne zagro żenia środowiska Układ komunikacyjny stanowi uci ąż liwo ść wobec środowiska przyrodniczego w kilku aspektach: Zagro żenie hasłem Istotne jest tu współistnienie s ąsiedztw, a zwłaszcza s ąsiedztwo tras komunikacyjnych i zabudowy mieszkaniowej. Zagro żenie takie na terenie miasta i gminy stanowi ą głównie tranzytowe drogi wojewódzkie Nr 473 i Nr 482 prowadz ące z Łodzi do Wrocławia i z Łasku do Piotrkowa Tryb. Równowa żny poziom d źwi ęku A wynosi na niej 75 – 80 dB i przekracza niemal dwukrotnie dopuszczalne normy dla obszarów zabudowy mieszkaniowej wyst ępuj ącej przy trasie (Łask – Kolumna, Łask, Orchów, Okup). Nieco mniejsze przekroczenie (70 – 75 dB) zanotowano na ul. Widawskiej, G. Narutowicza i ulic ą 9 Maja w Łasku – wyloty w kierunku Widawy, Bełchatowa i Piotrkowa Trybunalskiego. W ulicach centrum miasta poziom hałasu komunikacyjnego wynosi 65 – 70 dB, co stanowi ok. 30% przekroczenie norm dla zabudowy mieszkaniowej. Specyficznym hałasem komunikacyjnym jest hałas pochodz ący z lotniska wojskowego. Poło żone jest ono poza obr ębem gminy Łask, ale w zasi ęgu uci ąż liwo ści akustycznej znajduje si ę kilka miejscowo ści nale żą cych do gminy: Si ęganów, Gorczyn, Mauryca, Teodory, Rokitnica, Aleksandrówek. Od lotniska został ustanowiony obszar ograniczonego u żytkowania, o którym mowa w dalszej cz ęś ci studium. Granice tego obszaru zostały wniesione na rysunek studium.

Na klimat akustyczny potencjalnie wpływa ć mo że lokalizacja elektrowni wiatrowych, których lokalizacj ę dopuszcza studium. Ka żdorazowa realizacja tego typu przedsi ęwzi ęcia wymaga przeprowadzeniem bada ń maj ących na celu szczegółowe okre ślenie oddziaływania na środowisko, w tym na klimat akustyczny. Przy lokalizacji elektrowni wiatrowych nale ży zachowa ć tak ą odległo ść od istniej ących i projektowanych terenów wymagaj ących ochrony przed hałasem, która zapewni dotrzymanie akustycznych standardów jako ści środowiska okre ślonych w rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2014 r., poz. 112).

Zanieczyszczenia powietrza Spaliny samochodowe zawieraj ą wyj ątkowo uci ąż liwe i szkodliwe zwi ązki chemiczne: tlenki węgla, w ęglowodory nasycone i nienasycone, tlenki azotu oraz zwi ązki ołowiu. Ich rozprzestrzenianie ograniczone jest do stref równoległych do drogi (bardzo niska emisja) i do wysoko ści 1,5 – 2,5 m n.p.g. W tej sytuacji, najwa żniejsze jest oddziaływanie na bezpo średnie s ąsiedztwa, kształtuj ące si ę podobnie jak w przypadku hałasu komunikacyjnego.

Zanieczyszczenie gleby W pobli żu tras komunikacyjnych nast ępuje kumulacja w glebie toksycznych zwi ązków chemicznych pochodz ących ze spalin oraz płynów ścieralnych opon i nawierzchni. Ro śliny w strefie zanieczyszcze ń kumuluj ą je w swoich tkankach (w przypadku zwi ązku ołowiu, jego ilo ść w tkankach ro ślinnych mo że kilkakrotnie 1,5 – 7 razy przekraczać zawarto ść w glebie). W zwi ązku z tym, w strefach przyległych do ulic i dróg o znacz ącym ruchu (tu – mierzalnym w badaniach nat ęż enia hałasu) powinno si ę ograniczy ć u żytkowanie gleb głównie jako ł ąk i pastwisk oraz upraw warzyw i owoców jagodowych. Wynika to z faktu, że krzewy jagodowe, warzywa, ro śliny pastewne, i trawy wykazuj ą najwy ższy stopie ń kulminacji zanieczyszcze ń, zwi ększaj ący si ę w krowim mleku i przetworach mlecznych. Najwi ększe zagro żenie dla gleb istnieje wzdłu ż dróg wojewódzkich Nr 482 i Nr 473 w miejscach jej przebiegu w dolinie Grabi. Istniej ą tam szczególne warunki dla spływu, zalegania i osiadania zanieczyszcze ń zawartych w powietrzu na obszarach ł ąk.

2.8.6. Nadzwyczajne zagro żenia środowiska Na terenie miasta i gminy Łask mo żna okre ślić dwa stacjonarne źródła potencjalnych, nadzwyczajnych zagro żeń dla środowiska. Pierwszym jest Okr ęgowa Spółdzielnia Mleczarska z instalacj ą chłodnicz ą wykorzystuj ącą amoniak – w przypadku awarii gro źny dla zdrowia i życia ludzi. Drugim – lokalizacja oczyszczalni ścieków w dolinie Grabi na terasie zalewowej. Nie jest ju ż obiektem zagra żaj ącym środowisku zrekultywowane składowisko odpadów. Pewne obawy mo że te ż budzi ć intensywny ruch transportu towarowego drogami Nr 482 i Nr 473 przez miasto. Obserwowane s ą samochody – cysterny przewo żą ce substancje chemiczne i ropopochodne, co w przypadku kolizji zagra ża lokalnym ska żeniem terenu i mo że powodowa ć niebezpiecze ństwo dla zdrowia i życia ludzi.

2.9. Ochrona przyrody Dolina rzeki Grabi na odcinku znajduj ącym się w granicach gminy Łask stanowi naturalny korytarz ekologiczny. W planach Krajowego Systemu Ekologicznego jest uwzgl ędniana jako teren o znaczeniu regionalnym. W chwili obecnej na mocy Rozporz ądzenia Wojewody Sieradzkiego z dnia 31 lipca 1998 r. w sprawie wyznaczenia obszarów chronionego krajobrazu oraz uznania za zespoły przyrodniczo-krajobrazowe (Dz. U. Woj. Sieradzkiego z dnia 9 wrze śnia 1998 r. Nr 20, poz. 115) teren doliny ma rang ę: - Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego „Dolina Grabi” na terenie gmin: Dobro ń, Łask, S ędziejowice, Widawa oraz miasta Łask; - Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego „Kolumna-Las” na terenie dzielnicy Kolumna; - Obszaru Chronionego Krajobrazu ” Środkowej Grabi” na terenie gmin: Buczek, Łask, Dobro ń. Ponadto na mocy Rozporz ądzenia Wojewody Sieradzkiego z dnia 3 marca 1993 r. został utworzony u żytek ekologiczny „Rzeka Grabia” obejmuj ący 40 kilometrowy odcinek koryta rzeki od miejscowo ści Jamborek (gmina Zelów) do miejscowo ści Ł ęg Widawski (gmina Widawa).

Na terenie Łasku znajduje si ę zabytkowy park miejski z 7 pomnikami przyrody. Na terenie gminy zewidencjonowano parki wiejskie: - w Ostrowie – z 4 pomnikami przyrody; - w Ziel ęcicach – z grup ą 3 drzew jako pomniki przyrody; - w Karszewie; - we Wronowicach z alej ą i grup ą drzew.

Tabela 7. Wykaz pomników przyrody Lp Lokalizacja Przedmiot Gatunek Data Wła ściciel/zarz ądzaj ący obiektu ochrony utworzenia 1. Obok parku drzewo Wi ąz szypułkowy 23.11.1998 Miasto i Gmina Łask miejskiego dz.83/1 2. Park miejski dz. 78 drzewo Wi ąz szypułkowy 03.02.1998 Gmina Łask 3. Park miejski dz. 78 drzewo Wi ąz szypułkowy 03.02.1998 Gmina Łask 4. Park miejski dz. 78 drzewo Wi ąz szypułkowy 03.02.1998 Gmina Łask 5. Park miejski dz. 78 drzewo Lipa drobnolistna 03.02.1998 Gmina Łask 6. Park miejski dz. 78 drzewo Olsza czarna 03.02.1998 Gmina Łask 7. Park miejski dz. 78 drzewo Modrzew 03.02.1998 Gmina Łask europejski 8. Park miejski dz. 78 drzewo Modrzew 03.02.1998 Gmina Łask europejski 9. Ziel ęcice, dz.145 grupa 3 drzew Dęby szypułkowe 03.02.1998 Teren prywatny 10. Wrzeszczewice, drzewo Dąb szypułkowy 03.02.1998 Parafia Rzymsko- przy ko ściele, Katolicka dz. 143 11. Gorczyn drzewo Dąb szypułkowy 03.02.1998 Gmina Łask Przy drodze 12. Wronowice, grupa 3 drzew Dęby szypułkowe 03.02.1998 Teren prywatny dz.374 13. Wronowice, aleja drzew Graby zwyczajne 03.02.1998 Teren prywatny dz.374 jednogatunkowych 14. Le śnictwo Grabia drzewo, Wi ąz szypułkowy 03.02.1998 Lasy Pa ństwowe N-ctwo Kolumna oddz.175d, dz. 5/1 obr.8 Łask 15. Le śnictwo Grabia drzewo.oddz.182c Dąb szypułkowy 03.02.1998 Lasy Pa ństwowe N-ctwo Kolumna Ostrów obw. pnia 280 cm 16. Le śnictwo Grabia drzewo,oddz.182c Dąb szypułkowy 03.02.1998 Lasy Pa ństwowe N-ctwo Kolumna Ostrów obw. pnia 310 cm 17. Ostrów, park ZSO drzewo Dąb szypułkowy 03.02.1998 ZSO w Ostrowie Dz. 256/1 19. Ostrów, park ZSO drzewo Kasztanowiec 03.02.1998 ZSO w Ostrowie Dz. 256/1 zwyczajny 20. Ostrów, park ZSO drzewo Dąb szypułkowy 03.02.1998 ZSO w Ostrowie Dz. 256/1 21. Ostrów, park ZSO drzewo Dąb szypułkowy 03.02.1998 ZSO w Ostrowie Dz. 256/1 22. Łask, teren drogi drzewo Dąb szypułkowy 21.09.2012 Powiat Łaski powiatowej przy „Janusz” Placu Gwia ździstym

Wykaz uwzgl ędnia stan na 16 kwietnia 2018 r. W granicach miasta i gminy Łask jest poło żony obszar maj ący znaczenie dla Wspólnoty Grabia PLH 100021. Podstaw ą prawn ą honorowania zasad ochrony tego obszaru jest Decyzja Komisji Europejskiej z dnia 10 stycznia 2011 r. w sprawie przyj ęcia na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG czwartego zaktualizowanego wykazu terenów maj ących znaczenie dla Wspólnoty składaj ących si ę na kontynentalny region biogeograficzny (Bruksela, dnia 10.01.2011 K(2010)9669 wersja ostateczna) - przyj ęto list ę projektowanych Specjalnych Obszarów Ochrony Siedlisk. Jednym

34 z nich jest obszar Natura 2000 Grabia PLH 100021 poło żony na terenach gmin Dłutów, Dobro ń, Zelów, Łask, S ędziejowice i Widawa o łącznej powierzchni 1.670,5 ha. Obszar obejmuje środkowy i dolny bieg Grabi wraz z przylegaj ącymi ekosystemami ł ąkowymi i le śnymi, charakterystycznymi dla niewielkich rzek nizinnych Polski. Teren poło żony w granicach naturowych ci ągnie si ę wzdłu ż rzeki od miejscowo ści Kolonia Karczmy do uj ścia rzeki Grabi do Widawki, a jego granice wyznacza terasa zalewowa. Długo ść Grabi obj ętej granicami obszaru Natura 2000 wynosi około 50 km, co stanowi nieco ponad połow ę całkowitej długo ści rzeki wynosz ącej 81,1 km. Średnia szeroko ść rzeki wynosi 2,5 m przy gł ęboko ści około 0,5 m. Osady denne maj ą charakter głównie piaszczysty i żwirowo-piaszczysty. Szeroko ść doliny rzecznej wynosi około 100 m. Pocz ąwszy od miejscowo ści Mzurki, Grabia płynie w kierunku północno-zachodnim, a ż do miejscowo ści Barycz. Wzrastaj ą średnie szeroko ści i gł ęboko ści rzeki pocz ąwszy od pocz ątkowych 3 m i 1 km a ż do 20 m szeroko ści i 0,7 m gł ęboko ści w okolicach Baryczy. Szeroko ść doliny rzecznej wzrasta stopniowo od 100 m do 1 km. Taka charakterystyka doliny rzecznej wła ściwa jest dla pocz ątkowej cz ęś ci wyznaczonego obszaru, od miejscowo ści Karczmy. Dno jest piaszczyste, tylko w nielicznych miejscach, gdzie koryto Grabi przecina wychodnie skał kredowych – bywa pokryte rumoszem wapiennym. W Baryczy rzeka skr ęca w kierunku zachodnim. Dolina utrzymuje szeroko ść 1 km. Szeroko ść koryta waha si ę od 10-12, gł ęboko ść około 0,8 m. Dno jest głównie piaszczyste. W okolicach Łasku nast ępuje zmiana kierunku biegu rzeki z zachodniego na południowo-zachodni, który utrzymuje si ę a ż do uj ścia. Szeroko ść zwi ększa si ę stopniowo od 15 do 30 m, średnia gł ęboko ść wynosz ąca około 1 m mo że przy wysokich stanach wód przekracza ć 2 m. W dolnym biegu rzeki dno jest piaszczyste, cz ęsto mocno zamulone. Dolina jest w wi ększej cz ęś ci rozległa o szeroko ści 1-2 km. Grabia uchodzi do Widawki w okolicach miejscowo ści Ł ęg Widawski na wysoko ści 143 m npm. W granicach obszaru wyst ępuj ą nast ępuj ące formy ochrony: Obszar Chronionego Krajobrazu „Środkowej Grabi,” Zespół Krajobrazowo-Przyrodniczy „Dolina Grabi”

Najcenniejszymi siedliskami, dla których tworzony jest obszar naturowy to: o ni żowe i górskie świe że ł ąki u żytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris) kod 6510, zajmuj ące 87,5% powierzchni. o łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) kod 91EO, zajmuj ący 10% powierzchni, o wydmy śródl ądowe z murawami napiaskowymi (kod 2330), zajmuj ące 2% powierzchni, o starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nypheion, Potamion (kod 3150) zajmuj ące 0,5% powierzchni.

Na terenach Lasów Pa ństwowych poło żonych w granicach gminy Łask zinwentaryzowano nast ępuj ące gatunki naturowe: 1355 wydra 1042 zalotka wi ększa 1060 czerwo ńczyk nieparek i siedliska: 91E0b łęgi olszowe, olszowo-jesionowe i jesionowe 9190-2 śródl ądowe kwa śne d ąbrowy 9170 gr ąd środkowoeuropejski i kontynentalny 7110 torfowiska wysokie i ro ślinno ść torfotwórcza 6510 ni żowe i górskie świe że ł ąki u żytkowane ekstensywnie 7140 torfowiska przej ściowe i trz ęsawiska Obszary ł ęgowo – olszowe w dolinach rzecznych wykluczone s ą z zagospodarowania zabudow ą dla pobytu stałego z powodu du żej wilgotno ści, wyst ępowania zjawisk inwersji oraz z uwagi na mo żliwo ść zahamowania swobodnych przepływów powietrza. W przypadku miasta Łask jest to szczególnie wa żne w rejonie, gdzie ujawniaj ą si ę tendencje do poł ączenia Łasku (pd. brzeg doliny) z miejscowo ści ą Wiewiórczyn (pn. brzeg doliny). Przerwanie ci ągło ści przepływu powietrza w tym miejscu mogłoby mie ć fatalny wpływ na kształtowanie klimatu całego miasta.

3. Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej 3.1. Rys historyczny Miasto Łask uzyskało przywileje lokacyjne na prawie magdeburskim od króla Władysława Jagiełły w 1422 r. Król zezwolił te ż na odbywanie si ę cotygodniowych, poniedziałkowych i w dniu 4 pa ździernika corocznych targów, które miały o żywi ć życie gospodarcze Łasku i okolicznych wsi. Pierwszym wła ścicielem był Jan Łaski- chor ąż y sieradzki, pierwszym wójtem – Maciej Krówka. Pierwsze, drewniane zabudowania koncentrowały si ę w owalnicowym rynku i przy obecnych ulicach Mickiewicza i ulic ą 9 Maja. Na rozwój miasta najwi ększy wpływ miało korzystne poło żenie przy skrzy żowaniu wa żnych szlaków komunikacyjnych, wiod ących w kierunku Piotrkowa, Sieradza, Krakowa i Szadku. Z drogi prowadz ącej do Piotrkowa z kierunku Uniejowa czy Sieradza korzystała m.in. szlachta, a tak że hierarchowie ko ścielni. Dla ich potrzeb funkcjonowały w Łasku liczne karczmy i podwody, korzystali z nich równie ż urz ędnicy pa ństwowi i dwór królewski. Rang ę rodowego gniazda podniósł zwłaszcza Jan Łaski, zwany te ż Starszym – pó źniejszy kanclerz i prymas. To w tym okresie XVI wieku, nazywanym złotym wiekiem Łasku został wybudowany w latach 1517-1523 murowany ko ściół, któremu Jan Łaski nadał rang ę kolegiaty. Świ ątynia została wyposa żona m.in. w cenn ą bibliotek ę i dzieła sztuki. Olbrzymie znaczenie miała te ż tutejsza szkoła, której kilku wychowanków trafiło do Akademii Krakowskiej. Po 1567 r. powstała w Łasku ła źnia, a w 1598 r. został zało żony w pobli żu drewnianego ko ściółka p.w. Świ ętego Ducha przytułek dla starców, kalek i ubogich. Rozwijało si ę rzemiosło. Piecz ę nad miastem sprawował Stanisław Łaski, wojewoda sieradzki, a król Zygmunt Stary przyznał miastu kolejne przywileje targowe. Z Łaskiem wi ążą si ę tak że życiorysy innych sławnych postaci z rodu Łaskich: Jana Łaskiego Młodszego zwanego reformatorem, Hieronima Łaskiego i Olbrachta Łaskiego. XVII i XVIII wiek to dla miasta okres stagnacji i upadku, w których najwa żniejszym źródłem utrzymania mieszka ńców było rolnictwo. Obiektem najbardziej okazałym w mie ście była murowana kolegiata, znacz ącym obiektem był te ż modrzewiowy dwór, nazywany niekiedy zamkiem, poło żony w rejonie dzisiejszego parku oraz drewniany ratusz z wie żą w jednym z rogów rynku. Drewnian ą zabudow ę stosunkowo cz ęsto trawiły liczne po żary. Upadek Polski i jej rozbiory odbiły si ę negatywnie równie ż i na Łasku. Po II rozbiorze miasto znalazło si ę w zaborze pruskim, a potem rosyjskim, gdzie wchodziło w skład województwa kaliskiego, obwodu sieradzkiego i powiatu szadkowskiego. Kolejno – był w granicach guberni kaliskiej, potem warszawskiej i piotrkowskiej. Miastem prywatnym Łask przestał by ć w 1866 r., stał si ę wtedy siedzib ą władz powiatowych. Był to awans miasteczka, bowiem pojawiły si ę nowe instytucje – sąd gminny, s ąd pokoju, urz ąd pocztowy, stacja telegraficzna. Magistrat z burmistrzem na czele oraz rada miejska pojawiły si ę w Łasku w 1915 r. Tradycyjnie, rozwijało si ę rzemiosło: przetwórstwo skór, szewstwo i krawiectwo, wytwórnia wozów i bryczek, krochmalnie, olejarnie, młyny. Nie rozwin ęło si ę tu w XIX w. osadnictwo przemysłowe i tkactwo w takim zakresie jak np. w sąsiedniej Zdu ńskiej Woli. W 1903 r. do Łasku dotarła linia kolejowa Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Po odzyskaniu niepodległo ści kraju, Łask odzyskał rang ę powiatu, w skład którego wchodziło 20 gmin. Miasto w okresie mi ędzywojennym w niewielkim jednak stopniu zmieniło swój wizerunek, cho ć sukcesywnie, zwłaszcza w centrum, przybywało zabudowy murowanej oraz brukowanych ulic, a tak że drobnych zakładów przemysłowych oraz obiektów usługowych i handlowych. Podj ęto prób ę elektryfikacji miasta. Powstały nowe szkoły powszechne, gimnazjum oraz żydowska szkoła religijna. W okresie II wojny światowej Łask, podobnie jak Łód ź, został wł ączony do Rzeszy. Został wyzwolony przez oddziały 33. Armii 1.Frontu Białoruskiego 20 stycznia 1945 r. Liczył wtedy tylko 3,7 tys. mieszka ńców. Po wojnie miejsca pracy mieszka ńcy znajdowali w rozwijaj ącym si ę głównie przemy śle terenowym i przemy śle materiałów budowlanych oraz w usługach. Wa żną dla miasta inwestycj ą było utworzenie w 1956 r. lotniska wojskowego oraz zaplecza dla wojska (koszary, klub garnizonowy, mieszkania). W 1964 r. oddano do u żytku zakłady odzie żowe „Wólczanka”, w 1968 r. mleczarni ę. W Teodorach powstał zakład produkuj ący cegł ę silikatow ą, w Gorczynie – zakłady przemysłu owocowo-warzywnego. W 1973 r. w granice administracyjne Łasku została wł ączona Kolumna.

3.2. Zasoby ochrony konserwatorskiej

3.2.1. Obiekty wpisane do rejestru zabytków

Tabela 8. Rejestr zabytków na terenie miasta Łask Lp Nazwa obiektu Materiał Nr rejestru Datowanie . 1 2 3 4 5 1. Ko ściół parafialny p.w. Nawiedzenia murowany 40 z 19.07.1967 1526 r. N.M.P. i św. Michała Archanioła (przebudowa po 1749 r.) 2. Ko ściół p.w. św. Ducha, dawny drewniany 41 z 19.07.1967 1666 r. szpitalny, ob. parafia wojskowa 3. Kamienica przy pl. 11 Listopada 1 murowana 422 z 19.07.1967 1860 r. 4. Kamienica przy pl. 11 Listopada 2 murowana 423 z 19.07.1967 XIX 5. Kamienica przy pl. 11 Listopada 3 murowana 424 z 19.07.1967 2 poł. XIX w. 6. Kamienica przy pl. 11 Listopada 6 (w murowana 425 z 19.07.1967 1 poł. XIX w. trakcie post ępowania w sprawie skre ślenia z rejestru) 7. Kamienica przy pl. 11 Listopada 7 murowana 426 z 19.07.1967 XIX w. 8. Kamienica przy ul Ko ściuszki 2 murowana 391 z 28.10.1991 1909 r. 9. Park Miejski - 386 z 25.06.1990 XIX w. Uwaga: na rysunku studium zabytki pod nr 3-7 pokazano jako jeden obiekt.

Tabela 9. Rejestr zabytków na terenie gminy Łask wpisanych do rejestru, na podstawie decyzji ostatecznej (stan na 15.12.2017 r.) Lp. Lokalizacja obiektu Nazwa obiektu Nr rejestru Materiał Dat owanie 1 2 3 4 5 6 1. Łopatki Dwór 550-IV-42 z murowany Połowa XVI w. 30.06.1950 oraz 60 z 24.07.1967 2. Ostrów Dwór 379 z 29.12.1989 murowany 1905 r. 3. Wola Bałucka Dwór 300 z 15.10.1980 murowany Pocz. XIX w. 4. Borszewice Ko ściół p.w. św. A/99 z 16.12.2010 r murowany 1894-1902 r. Stanisława Biskupa (1924-1925 i św. Mikołaja wie ża)

Wy żej wymieniony wykaz i zestawienie obiektów oraz stref obj ętych ochron ą s ą listami otwartymi, które mog ą ulec zmianie w wyniku kolejnych analiz.

3.2.2. Obszary ochrony konserwatorskiej Miasto Łask W dotychczasowych edycjach studium, a tak że obecnie wskazuje si ę na formalne utworzenie, moc ą aktów prawa miejscowego, nast ępuj ących obszarów ochrony konserwatorskiej: Stref ę ścisłej ochrony historycznej struktury przestrzennej, obejmuj ącą historyczny układ urbanistyczny Łasku, tj. miasto lokacyjne w obr ębie ulic: Górna i ulic ą 9 Maja, Warszawska, Plac 11 Listopada, Żeromskiego, Mickiewicza, Kili ńskiego, Tylna, Słowackiego, Szeroka, W ąska, Konopnickiej (odcinek na południe od drogi wojewódzk ą 482 i 473), Narutowicza (odcinek północny nie stanowi ący drogi wojewódzkiej), Ko ścielna, Plac D ąbrowskiego, Sobieskiego. Strefa ta jest uwzgl ędniona w planie miejscowym dla obszaru śródmie ścia miasta Łask, gdzie jest okre ślana jako strefa ścisłej ochrony konserwatorskiej śródmie ścia. Na rysunku studium Kierunki polityki przestrzennej, ze wzgl ędu na skal ę mapy, strefa jest przedstawiona jako obszar w granicach ochrony układu urbanistycznego Łasku i Kolumny. W wi ększo ści teren strefy jest przeznaczony/opisany jako teren historycznej wielofunkcyjnej zabudowy śródmie ścia.

Stref ę cz ęś ciowej ochrony zachowanych elementów zabytkowych zawart ą w Łasku w granicach: ulicy 9 Maja-Górna, Objazdowa oraz lini ą ł ącz ącą ul. Objazdow ą z ul. Górn ą poło żon ą mi ędzy węzłami ulic: Objazdowej i Żeromskiego oraz Górnej i Widawskiej.

Strefa jest uwzgl ędniona w planie miejscowym dla obszaru śródmie ścia miasta Łask, gdzie obejmuje podstawowe cechy układu przestrzennego i historycznej zabudowy, tj.: 1) historyczny układ urbanistyczny przedmie ścia obejmuj ącego dawn ą dzielnic ę żydowsk ą w cz ęś ci kwartału ulic Żeromskiego, Zielonej, Objazdowej i Konopnickiej, 2) cz ęść oficynowej zabudowy podwórek na zapleczu reprezentacyjnych kamienic północnej pierzei Placu 11 Listopada i fragmentu ul. Warszawskiej, 3) tereny dawnej plebanii i katolickiej szkoły wraz z zieleni ą parkow ą poło żone przy ul. Warszawskiej na odcinku od ul. Reymonta do ul. Armii Krajowej, obecnie te ż zaj ętych przez budynki szkolne oraz plebani ę i inne zabudowania zwi ązane z obsług ą parafii. Ze wzgl ędu na skal ę mapy, strefy tej dla śródmie ścia Łasku, nie przedstawiono na rysunku studium Kierunki polityki przestrzennej. W dzielnicy Kolumna mo żna do tej strefy zaliczy ć historyczny układ przestrzenny Kolumny poło żony w granicach ulic: Torowej, Zakopia ńskiej, Sandomierskiej, Swojskiej, Wojska Polskiego, ulicy Le śników Polskich, Pi ęknej, Skromnej. Na rysunku Kierunki polityki przestrzennej strefa ta w Kolumnie jest opisana jako obszar ochrony układu urbanistycznego Łasku Kolumny. W przypadku Kolumny, dla odró żnienia od śródmie ścia Łasku, stref ę t ę opisuje si ę te ż jako stref ę ochrony historycznego układu przestrzennego i historycznych funkcji .

Stref ę ochrony krajobrazu – obejmuje ona: − teren cmentarza w Łasku − teren dawnego dworu Łaskich (obecnie park miejski) − teren cmentarza w Kolumnie Strefa przedstawiona jest na rysunku studium Uwarunkowania rozwoju.

Stref ę ochrony ekspozycji elementów zabytkowych - obejmuje ona w szczególno ści osie widokowe na ko ściół p.w. NMP i św. Michała Archanioła oraz ko ściół p.w. św. Ducha oraz park i cmentarz w Łasku. Stworzona została ona w celu zapewnienia odpowiedniej ekspozycji tych zabytków. Strefa i zasady jej ochrony w cz ęś ci obejmuj ącej obszar śródmie ścia Łask zostały uwzgl ędnione w planie miejscowym dla tego obszaru.

Gmina Łask Podobnie jak w poprzednich edycjach studium, również i obecnie wskazuje si ę na utworzenie 13 stref ścisłej ochrony konserwatorskiej na obszarach wiejskich gminy Łask. Obejmuj ą one ró żnej wielko ści tereny, najcz ęś ciej zwi ązane z istniej ącymi lub byłymi dworami. Tereny te znajduj ą si ę na obszarach nast ępuj ących wsi: − Łopatki (rejon renesansowego dworu znajduj ącego si ę w rejestrze zabytków), − Podłaszcze (tu ż przy granicy miasta, cmentarz żydowski XIX w.), − Ziel ęcice nad Grabi ą (park dworski), − Wola Bałucka (rejon dworu znajduj ącego si ę w rejestrze zabytków), − Borszewice (cmentarz parafialny rzymsko-katolicki), − Wincentów/Ulejów (przy północno-zachodniej granicy gminy, niemiecki cmentarz wojenny z 1914 r.), − Wrzeszczewice (przy północnej granicy gminy, cmentarz parafialny rzymsko-katolicki), − Anielin (cmentarz ewangelicki), − Karszew (rejon byłego dworu), − Wronowice (teren parku), − Ostrów (rejon dworu znajduj ącego si ę w rejestrze zabytków), − Rokitnica (cmentarz ewangelicki), − Borszewice – ko ściół rzymsko-katolicki XIX – XX w. Na rysunku studium Kierunki polityki przestrzennej, strefy s ą przedstawione i opisane jako obiekty w wojewódzkiej ewidencji zabytków.

W granicach obszarów wiejskich strefa ekspozycji elementów zabytkowych „E” obejmuje cmentarz i ko ściół w Borszewicach oraz dwór w Łopatkach.

3.2.3. Gminna Ewidencja Zabytków

Tabela 10. Gminna ewidencja zabytków MIASTO ŁASK Lp Adres Obiekt Nr rejestru Wojewódzka Gminna Ewidencja Ewidencja Zabytków zabytków 1. Miasto Łask Historyczny układ x x urbanistyczny (w obr ębie ulic:ulica 9 Maja, Górna, Mickiewicza, Żeromskiego, Plac 11 Listopada, Warszawska) 2. Miasto Łask Zespół Ko ścioła Pl.D ąbrowskiego p.w.Niepokalanego Pocz ęcia NMP - Ko ściół 40 x x - dzwonnica x x - otoczenie ko ścioła x x (w granicach ogrodzenia) 3. Miasto Łask, 391 x x Ul.Ko ściuszki 2 d.magistrat 4. Pl.11 Listopada Dom Nr 1 422 x x 5. Pl.11 Listopada Dom Nr 2 423 x x 6. Pl.11 Listopada Dom Nr 3 424 x x 7. Pl.11 Listopada Dom Nr 4 x 8. Pl. 11 Listopada Dom Nr 5 x 9. Pl.11 Listopada Dom Nr 6 425 x x 10. Pl.11 Listopada Dom Nr 7 426 x x 11. Pl.11 Listopada Dom Nr 8 x x 12. Pl.11 Listopada Dom Nr 10a x 13. Pl.11 Listopada Dom Nr 11 x 14. Pl.11 Listopada Dom Nr 12 x 15. Pl.11 Li stopada Dom Nr 13/14 x 16. Pl.11 Listopada Dom Nr 15 x 17. Pl.11 Listopada Dom Nr 16 x 18. Pl.11 Listopada Dom Nr 17 x 19. Pl.11 Listopada Dom Nr 18 x 20. Pl.11 Listopada Dom Nr 30 x 21. Pl.11 Listopada Dom Nr 31 x 22. Pl.11 Listopada Dom Nr 32 x 23. Pl.11 Listopada Dom Nr 33 x 24. Pl.11 Listopada magazyn x 25. Pl.11 Listopada Dom Nr 35 x 26. Pl.11 Listopada Dom Nr 36 x 27 Pl.11 Listopada Dom Nr 37 x 28. Pl.11 Listopada Dom Nr 38a x 29 Pl.11 Listopada Magazyn x 30. Ul.Narutowicza 2 Dom Nr 2 x 31 Ul.Warszawska Zespół Domu Nr 3 x - dom - oficyna Ul. Warszawska Dom Nr 1 32. Ul.Warszawska Dom Nr 3/5 x 33. Ul.Warszawska Dom Nr 10 x 34. Ul.Warszawska Dom Nr 12 x Ul.Warszawska Dom Nr 16 Ul.Warszawska Dom Nr 23 Ul.Warszawska Dom Nr 37 35. Ul. Żeromskiego Dom Nr 2 x 36. Ul. Żeromskiego Dom Nr 4 x 37. Ul. Żeromskiego Dom Nr 10 x 38. Ul. Żeromskiego Dom Nr 12 x 39. Ul. Żeromskiego Dom Nr 19 x

40. Ul.Ko ściuszki Dom Nr 4 x 41. Ul.Ko ściuszki Dom Nr 7 x 42. Ul.Ko ściuszki Dom Nr 8 x 43. Ul.Ko ściuszki Dom Nr 10 x 44. Ul.Ko ścielna Dom Nr 8 x 45. Ul.Konopnickiej Budynek d.szkoły x żydowskiej 46. Ul. Zielona Zespół Ko ścioła pw. x X św.Ducha (obecnie parafia wojsk.) 41 a) ko ściół x X p.w. św.Ducha x x b) otoczenie (w granic ogrodzenia) 47. Ul.Warszawska 15 Zespół cmentarza paraf. x x a) cmentarz x x b) ko ściół x x pw. Św.Franciszka x x c) ogrodzenie z pierwotn ą bram ą wej ściow ą 48. Teren Podłaszcza Cmentarz żydowski x x 49. Ul.Armii Krajowej Park Miejski 386 x x 50 Ul.Armii Krajowej Zespół domu Nr 1 x 51 Ul.Kili ńskiego dom Nr 26. x 52 Ul.Kili ńskiego dom Nr 27 x 53 Ul.Kili ńskiego dom Nr 28. x 54 Ul.Kili ńskiego dom Nr 29. x 55 Ul.Kolejowa budynek dworca PKP. x x 56 Ul.Kolejowa wie ża ci śnie ń. x x 57 Ul.Kolejo wa dom Nr 1. x 58 Ul.Kolejowa dom Nr 1a. x 59 Ul.Kolejowa dom Nr 1b. x 60 Ul.Ko ścielna dom Nr 8 x 61 Ul.Ko ściuszki dom Nr 4. x 62 Ul.Ko ściuszki dom Nr 7. x 63 Ul.Ko ściuszki dom Nr 8. x 64 Ul.Ko ściuszki dom Nr 10. x 65 Ul.Lutomierska Pompownia (zespół x budynków PKP) 66 Ul. 9 Maja dom Nr 14 x 67 Ul. 9 Maja dom Nr 20 x 68 Ul. 9 Maja dom Nr 24 x 69 Ul. 9 Maja dom Nr 28 x 70 Ul. 9 Maja dom Nr 35 x 71 Ul. 9 Maja dom Nr 43 x 72 Ul. 9 Maja dom Nr 47 x 73 Ul. 9 Maja dom Nr 49 x 74 Ul. 9 Maja dom Nr 50 x 75 Ul. 9 Maja dom Nr 62 x 76 Ul. Narutowicza dom Nr 2 x 77 Ul. Narutowicza dom Nr 22 x 78 Ul. Narutowicza młyn (Nr 53) x 79 Ul.Objazdowa dom Nr 6 x 80 Ul.Utrata dom Nr 15 x 81 Ul.Widawska Dom Nr 3 x 82 Ul. Widawska Dom Nr 32 x 83 Ul.Wiejska Dom Nr 12 x 84 Ul.Zielona Dom Nr 11 x 85 Ul. Zielona Dom Nr 12 x ŁASK -KOLUMNA

86 Kolumna Układ urbanistyczny x x 87 Kolumna Zespół Ko ścioła Paraf. x x p.w. Wniebowzi ęcia NMP x x a) ko ściół x x b) plebania 88 Kolumna Cmentarz parafialny x x 89 Ulica Le śników Polskich Dom Nr 1 x 90 Ulica Le śników Polskich Willa Nr 2 x 91 Ulica Le śników Polskich Dom Nr 2a (dawne 4) x

92 Ulica Le śników Polskich Dom Nr 7 x 93 Ulica Le śników Polskich Wi lla Nr 9 x x 94 Ulica Le śników Polskich Willa Nr 23 x 95 Ulica Le śników Polskich Willa Nr 25 x 96 Ulica Le śników Polskich Willa Nr 25a x 97 Ul.Bracka Willa Nr 2 x x 98 Ul.Bracka Willa Nr 7 (róg ul.Bliskiej) x x 99 Ul.Brze źna Willa Nr 5 x 100 Ul.Brze źna Willa Nr 5a (dawne 7) x x 101 Ul.Bł ękitna Willa Nr 7 x x 102 Ul.Bł ękitna Willa Nr 9 x x 103 Ul.Bł ękitna Willa Nr 19 x x 104 Ul.Dolna Dom Nr 5 x 105 Ul.Graniczna Dom Nr 11 x 106 Ul.Graniczna Willa Nr 12 x 107 Ul.Graniczna Dom Nr 15 x 108 Ul.Graniczna Dom Nr 17 x 109 Ul.Gda ńska Willa Nr 7 x 110 Ul.Gda ńska Dom Nr 14 x 111 Ul.Gda ńska Willa Nr 16 x 112 Ul.Gda ńska Willa Nr 17 x x 113 Ul.Jagiełły Willa Nr 8 x x 114 Ul.Jagiełły Willa Nr 10 x x 115 Ul.Katowicka Dom Nr 1 (naro żny x z ulicy Le śników Polskich) 116 Ul.Katowicka Willa Nr 4 x 117 Ul.Katowicka Willa Nr 13 x x 118 Ul.Kolonijna Willa Nr 2 x x 119 Ul.Kolonijna Willa Nr 4a (dawne 4) x x 120 Ul.Kopernika Willa Nr 6 x 121 Ul.Kopernika Willa Nr 14 x x 122 Ul.Kopernika Willa Nr 16 x x 123 Ul.Kresowa Dom Nr 6 x 124 Ul.Komuny Parysk. Willa Nr 2 x x 125 Ul.Komuny Parysk. Willa Nr 12a (dawne 12) x x 126 Ul.Komuny Parysk. Willa Nr 14 x x 127 Ul.Komuny Parysk. Dom Nr 15 x 128 Ul.Komuny Par ysk. Dom Nr 20 x 129 Ul.Komuny Parysk. Dom Nr 29 x 130 Ul.Letnia Willa Nr 5 x 131 Ul.Letnia Willa Nr 7 x 132 Ul.Letnia Willa Nr 11 x x 133 Ul.Letnia Willa Nr 15 x 134 Ul.Lipowa Dom Nr 2 x x 135 Ul.Lubelska Dom Nr 1 x 136 Ul.Lubelska Willa Nr 5 x x 137 Ul.Lubelska Willa Nr 10 x x 138 Ul.Lubelska Willa Nr 12 x x 139 Ul.Lubelska Willa Nr 13 x 140 Ul.Lubelska Willa Nr 15 x 141 Ul.Łanowa Willa Nr 3 x x 142 ul.Łanowa Willa Nr 7 x 143 Ul.Łanowa Willa Nr 9 x 144 Ul.Łanowa Willa Nr 9a (róg Komuny x Par.) 145 Ul.Łanowa Dom Nr 14 x 146 Ul.Łódzka Willa Nr 1 x x 147 Ul.Piaskowa Willa Nr 1 x x 148 Ul.Piaskowa Willa Nr 6 (róg Pi ęknej) x x 149 Ul.Piaskowa Willa Nr 6a (dawny 3) x 150 Ul.Piaskowa Willa Nr 11 x x 151 Ul.Pi ękna Willa Nr 7 x x 152 Ul.Pi ękna Willa Nr 8 x x 153 Ul.Piotrkowska Willa Nr 2 (dawna x Kopernika 8) 154 Ul.Piotrkowska Willa Nr 7/9 x 155 Ul.Piotrkowska Willa Nr 11 x x 156 Ul.Piotrkowska Willa Nr 13 x 157 Ul.Piotrkowska Willa Nr 18 x 158 Ul.Piotrkowska Willa Nr 25 x x 159 Pl.Szarych Szeregów Willa Nr 1 x

160 Pl.Szarych Szeregów Willa Nr 2 x 161 Pl.Szarych Szeregów Willa Nr 7 x x 162 Ul.Rolnicza Dom Nr 1 (dawna: x Lipowa 2) 163 Ul.Sandomierska Willa Nr 4 x x 164 Ul.Sejm owa Willa Nr 1 x x 165 Ul.Sejmowa Willa Nr 7 x x 166 Ul.Sportowa Zespół dworski: x x a) dwór (ob.biuro) x x b) stajnia (ob.fabryka) x x 167 Ul.Sportowa Dom Nr 20 x 168 Ul.Spacerowa Willa Nr 10 x x 169 Ul. Świerkowa Willa Nr 7 (dawne 5/7) x 170 Ul.Torowa Zespół dworca PKP x x a) budynek dworca x x b) dom Nr 3 x x c) dom nr 1c x x 171 Ul.Torowa Willa Nr 1 x x 172 Ul.Torowa Willa Nr 2 (róg Bliskiej) x x 173 Ul.Torowa Willa Nr 14 x x 174 Ul.Torowa Willa Nr 43 x 175 Ul.Toru ńska Willa Nr 9 x x 176 Ul.Toru ńska Willa Nr 13 x x 177 Ul.Wczasowa Willa Nr 2 x x 178 Ul.Wczasowa Willa Nr 8 x x 179 Ul.Wczasowa Willa Nr 9a x x 180 Ul.Wczasowa Willa Nr 10 x x 181 Ul.Wile ńska Willa Nr 1 x x 182 Ul.Wile ńska Willa Nr 8 x x 183 Ul.Wile ńska Willa Nr 13 x 184 Ul.Wile ńska Willa Nr 18 x x 185 Ul.Wile ńska Willa N r 25 x x 186 Ul.Wojska Polskiego Zespół willi nr 18 x a) willa Nr 1 b) willa Nr 2 c) altana 187 Ul.Wojska Polsk. Willa Nr 11 x x 188 Ul.Wojska Polsk. Willa Nr 13 x 189 Ul.Wojska Polsk. Willa Nr 14 x x 190 Ul.Wojska Polsk. Willa Nr 22 x x 191 Ul.Wojsk a Polsk. Willa Nr 26 x x 192 Ul.Wojska Polsk. Willa Nr 25 x GMINA ŁASK 1 ANIELIN Relikt cmentarza x x ewangelickiego 2 Dawna szkoła Nr 30 x 3 Dom nr 1 x 4 BAŁUCZ KOLONIA Dom Nr 13 x 5 BORSZEWICE Cmentarz parafialny x x 6 Zespół le śniczówki Nr 4 x a) le śniczówka b) piwnica 7 Zespól le śniczówki Nr 6 x a) le śniczówka b) piwnica mur. 8 BORSZEWICE Dom Nr 19 x CMENTARNE 9 Dom Nr 29 x 10 Dom Nr 31 x 11 BORSZEWICE Zespół ko ścioła x x KO ŚCIELNE paraf.p.w. śś .Stanisława B-pa i Mikołaja B-pa a) ko ściół A/99 x x b) dzwonnica x x c) ogrodzenie x x d) plebania x x e) organistówka x x f) obora mur. x g) obora mur. x h) stodoła x i) cmentarz x x przyko ścielny w obr ębie ogrodzenia

12 GORCZYN Zespół dworski x x a) dwór x x b) park x x 13 Dom Nr 16 x 14 KOPY ŚĆ a) Dom Nr 44 x x 15 Dom Nr 45 x x 16 ŁOPATKI Zespół dworski x x a) dwór 550-IV-42 x x cegielnia oraz 60 x x 17 b) Dom Nr 64 x x 18 Dom Nr 71 x x 19 Dom Nr 110 x x 20 MAURYCA Dom Nr 27 x x 21 OKUP MAŁY Park dworski x x a) dom na terenie parku x 22 Cmentarz ewangelicki x x 23 Tkalnia (róg Sieradzkiej x x i Bilewskiej) 24 OKUP WIELKI Dom Nr 3 x x 25 Dom Nr 32 (dawne 31) x x 26 Dom Nr 62 (dawne 51) x x 27 Dom NR 66 (dawne 54) x x 28 Dom Nr 76 (dawne 58) x x 29 ORCHÓW Zespół dworski x x a) dom x x b) obora x x 30 Dom Nr 77 x x 31 Dom Nr 96 x x 32 Dom Nr 102 x x 33 Dom Nr 116 x x 34 ORCHÓW WESÓŁKA Dom Nr 163 x x 35 OSTRÓW Zespół dworski x x a) dwór 379 x x b) obora x x c) spichlerz x x d) stodoła x x e) czworak x x park x x 36 ROKITNICA f) Cmentarz ewangelicki x x 37 Dom z obor ą Nr 17 x x 38 STRYJE KSI ĘŻ E Dom Nr 25 x x 39 ULEJÓW Cmentarz wojenny x x 40 WIEWIÓRCZYN Dom Nr 33 ul.Hallera x 41 Dom Nr 3 ul. Szkolna x 42 Dom nr 31 ul.Witosa x 43 WOLA BAŁUCKA Zespół dworski x x a) dwór 300 x x otoczenie dworu x x 44 b) Dom Nr 33 x 45 WINCENTÓW Dom Nr 2 x 46 WRONOWICE Zespół dworski X x a) dwór x b) czworak x c) obora x d) dom gorzelnianego x e) stodoła x f) spichlerz x x g) kotłownia x (ob.magazyn) x x h) gorzelnia x i) magazyn gorzelni x park 47 WRZESZCZEWICE j) Cmentarz parafialny x x 48 Dom Nr 24 (ob.biblioteka) x 49 ZIEL ĘCICE Park dworki x x 50

3.2.4. Stanowiska archeologiczne Strefa ochrony archeologicznej obejmuje teren osadnictwa pradziejowego i historycznego w dolinie rzeki Grabi i jej dopływów przepływaj ących przez obszar miasta i gminy Łask. Strefa obserwacji

43 archeologicznej obejmuje swym zasi ęgiem nast ępuj ące stanowiska archeologiczne wyst ępuj ące na terenie miasta i gminy Łask:

Aleksandrówek 1. Aleksandrówek 1 (15 na 70-49), gm. Łask - osada kultury polskiej, nowo żytno ść

Anielin 1. Anielin 1 (21 na 69-48), gm. Łask - punkt osadniczy kultury polskiej, XVI-XVII w. 2. Anielin 2 (25 na 69-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury nieokre ślonej, epoka kamienia - punkt osadniczy kultury polskiej, nowo żytno ść 3. Anielin 3 (26 na 69-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury nieokre ślonej, pradzieje - osada kultury polskiej, XVII-XVIII w.

Bałucz Bałucz 1 (1 na 69-48), gm. Łask - punkt osadniczy kultury polskiej, XVII-XVIII w. Bałucz 2 (2 na 69-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury nieokre ślonej, epoka kamienia - osada (?) kultury polskiej, XVI-XVIII w. Bałucz 3 (3 na 69-48), gm. Łask - punkt osadniczy kultury polskiej, XVII-XVIII w. Bałucz 4 (4 na 69-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury przeworskiej (?), rzym (?) - ślad osadnictwa kultury polskiej, pó źne średniowiecze - osada kultury polskiej, XVI-XVII w. Bałucz 5 (5 na 69-48), gm. Łask - osada kultury polskiej, XVII-XVIII w. Bałucz 6 (6 na 69-48), gm. Łask - punkt osadniczy kultury polskiej, XVII-XVIII w. Bałucz 7 (10 na 69-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury nieokre ślonej, epoka kamienia - ślad osadnictwa kultury polskiej, średniowiecze - punkt osadniczy kultury polskiej, XVII-XVIII w. Bałucz 8 (12 na 69-48), gm. Łask - punkt osadniczy kultury łu życkiej (?), EB (?) - punkt osadniczy kultury polskiej, XVII-XVIII w. Bałucz 9 (28 na 69-48), gm. Łask - punkt osadniczy kultury polskiej, XVI-XVII w. Bałucz 10 (33 na 69-48), gm. Łask - punkt osadniczy kultury polskiej, XVI-XVIII w. Bałucz – Mły ńsko 1 (34 na 69-48), gm. Łask - ślad osadniczy kultury łu życkiej, III EB

Borszewice 1. Borszewice 1 (11 na 69-48), gm. Łask - punkt osadniczy kultury polskiej, XIV-XV w. - osada kultury polskiej, XVI-XVII w.

Budy Stryjewskie 1. Budy Stryjewskie 1 (46 na 68-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury prapolskiej, wczesne średniowiecze - ślad osadnictwa kultury polskiej, pó źne średniowiecze 2. Budy Stryjewskie 2 (47 na 68-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury prapolskiej, wczesne średniowiecze 3. Budy Stryjewskie 3 (49 na 68-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury polskiej, pó źne średniowiecze - ślad osadnictwa kultury polskiej, nowo żytno ść

Kolonia Ł ętków (obr ęb Orchów) 1. Kolonia Ł ętków 1 (5 na 70-48), gm. Łask - osada kultury łu życkiej, V EB – halsztat C-D 2. Kolonia Ł ętków 2 (21 na 70-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury łu życkiej, chronologia nieokre ślona 3. Kolonia Ł ętków 3 (22 na 70-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury nieokre ślonej, wczesna EB 4. Kolonia Ł ętków 4 (23 na 70-480), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury nieokre ślonej, chronologia nieokre ślona 5. Kolonia Ł ętków 5 (24 na 70-48), gm. Łask - cmentarzysko kultury łu życkiej, V EB 6. Kolonia Ł ętków 6 (25 na 70-48), gm. Łask - osada kultury łu życkiej, chronologia nieokre ślona 7. Kolonia Ł ętków 7 (26 na 70-48), gm. Łask - osada kultury łu życkiej, EB – halsztat

Kolumna 1. Kolumna 1 (23 na 70-49), gm. Łask - osada kultury polskiej, średniowiecze 2. Kolumna (d. nr 1 ), gm. Łask - cmentarzysko kultury łu życkiej, V EB, 1957 r. – badania ratownicze H. Wiklak

Krzucz 1. Krzucz 1 (35 na 69-49), gm. Łask - osada kultury przeworskiej, pó źny laten 2. Krzucz 2 (18 na 69-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury polskiej, pó źne średniowiecze - osada (?) kultury polskiej, XVII-XVIII w. 3. Krzucz 3 (19 na 69-48), gm. Łask - osada (?) kultury polskiej, XVI-XVIII w. 4. Krzucz 4 (20 na 69-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury polskiej, pó źne średniowiecze - punkt osadniczy kultury polskiej, XVII-XVIII w.

Łask 1. Łask 1 (1 na 70-49), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury nieokre ślonej, chronologia nieokre ślona - osada kultury polskiej, XV w. - osada kultury polskiej, nowo żytno ść 2. Łask 2 (2 na 70-49), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury nieokre ślonej, chronologia nieokre ślona - osada kultury przeworskiej, pó źny laten – wczesny rzym - osada kultury polskiej, XV w. - osada kultury polskiej, nowo żytno ść 3. Łask 3 (3 na 70-49), gm. Łask - osada kultury łu życkiej, EB – halsztat 4. Łask 4 (4 na 70-49), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury polskiej, XV w. - osada kultury polskiej, nowo żytno ść 5. Łask 5 (5 na 70-49), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury nieokre ślonej, chronologia nieokre ślona - osada kultury polskiej, XV w. - osada kultury polskiej, nowo żytno ść 6. Łask 6 (28 na 70-49), gm. Łask - relikty dworu Łaskich, kultura polska, średniowiecze (od poł. XIV w.), 1992 r. – badania wykopliskowe, L. Kajzer 7. Łask 7 (70-49), gm. Łask - miasto kultury polskiej, nowo żytno ść , 1993 r. – badania ratownicze i nadzory, P. Kurowicz 8. Łask (d. nr 1) (70-49), gm. Łask - osada kultury prapolskiej, wczesne średniowiecze, 1967 r. – badania ratownicze J. Kami ńska

9. Łask (d. nr 3) (70-49), gm. Łask - skarb monet kultury prapolskiej, wczesne średniowiecze, 1958 r. – badania ratownicze, Z. Kaszewski

Łopatki 1. Łopatki 1 (28 na 70-48), gm. Łask - osada kultury polskiej, XVIII w. 2. Łopatki 2 (29 na 70-48), gm. Łask - osada kultury polskiej, XVIII w. 3. Łopatki 3 (30-na 70-48), gm. Łask - osada kultury polskiej, XVII-XIX w. 4. Łopatki 4 (31 na 70-48), gm. Łask - osada kultury polskiej, XV – XVIII w. 5. Łopatki 11 (38 na 70-48), gm. Łask - osada kultury mierzanowickiej, wczesna EB, 1987 r. – badania ratowniczo-sonda żowe, A. Pelisiak

Mauryca 1. Mauryca 1 (13 na 70-49), gm. Łask - osada kultury polskiej, XV w. - osada kultury polskiej, nowo żytno ść

Mikołajówek 1. Mikołajówek 1 (8 na 70-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury łu życkiej, chronologia nieokre ślona 2. Mikołajówek 2 (9 na 70-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury nieokre ślonej, epoka kamienia - osada kultury łu życkiej, chronologia nieokre ślona - osada kultury polskiej, XVII-XVIII w.

Okup Fabryczny 1. Okup Fabryczny 1 (4 na 70-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury ceramiki sznurowej, neolit 2. Okup Fabryczny 2 (10 na 70-48), gm. Łask - osada kultury łu życkiej, chronologia nieokre ślona 3. Okup Fabryczny 3 (11 na 70-48), gm. Łask - osada kultury nieokre ślonej, epoka kamienia 4. Okup Fabryczny 4 (12 na 70-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury łu życkiej, V EB 5. Okup Fabryczny 5 (13 na 70-48), gm. Łask - osada kultury nieokre ślonej, epoka kamienia

Orchów 1. Orchów 1 (1 na 70-48), gm. Łask - osada kultury pucharów lejkowatych, neolit 2. Orchów 2 (2 na 70-48), gm. Łask - osada kultury łu życkiej, III EB - cmentarzysko kultury łu życkiej, III EB 3. Orchów 3 (6 na 70-48), gm. Łask - osada kultury łużyckiej, chronologia nieokre ślona 4. Orchów 4 (7 na 70-48), gm. Łask - osada kultury łu życkiej, halsztat C-D 5. Orchów 5 (16 na 69-48), gm. Łask - punkt osadniczy kultury polskiej, XVII-XVIII w. 6. Orchów 6 (17 na 69-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury łu życkiej, EB (?) - ślad osadnictwa kultury polskiej, pó źne średniowiecze - punkt osadniczy kultury polskiej, XVII-XVIII w.

Ostrów 1. Ostrów 1 (9 na 70-49), gm. Łask

- osada kultury polskiej, nowo żytno ść

Ostrówek 1. Ostrówek 1 (7 na 70-49), gm. Łask - osada kultury prapolskiej, wczesne średniowiecze - osada kultury polskiej, nowo żytno ść

Podłaszcze 1. Podłaszcze 1 (27 na 70-48), gm. Łask - osada kultury łu życkiej, halsztat C-D

Rembów 1. Rembów 1 (5 na 68-49), gm. Łask - punkt osadniczy kultury polskiej, XVII-XVIII w.

Remiszew Remiszew 1 (11 na 68-48), gm. Łask - punkt osadniczy kultury polskiej, nowo żytno ść Remiszew 2 (19 na 68-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury wschodniopomorskiej, wczesny halsztat - ślad osadnictwa kultury polskiej, nowo żytno ść Remiszew 3 (20 na 68-48), gm. Łask - punkt osadniczy kultury polskiej, pó źne średniowiecze - ślad osadnictwa kultury polskiej, nowo żytno ść Remiszew 4 (28 na 68-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury prapolskiej, wczesne średniowiecze 5. Remiszew 5 (29 na 68-48), gm. Łask - punkt osadniczy kultury polskiej, nowo żytno ść 6. Remiszew 6 (30 na 68-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury nieokre ślonej, EB/E Ż - punkt osadniczy kultury polskiej, nowo żytno ść 7. Remiszew 7 (45 na 68-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury nieokre ślonej, pradzieje 8. Remiszew 8 (18 na 68-48), gm. Łask - punkt osadniczy kultury polskiej, pó źne średniowiecze/nowo żytno ść Rokitnica 1. Rokitnica 1 (33 na 70-50), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury nieokre ślonej, neolit-wczesna EB 2. Rokitnica 2 (34 na 70-50), gm. Łask - osada kultury łu życkiej, chronologia nieokre ślona 3. Rokitnica 3 (35 na 70-50), gm. Łask - osada kultury łu życkiej, chronologia nieokre ślona 4. Rokitnica 4 (36 na 70-50), gm. Łask - osada kultury nieokre ślonej, paleolit schyłkowy 5. Rokitnica – Kolonia a 1 (22 na 70-49) - osada kultury polskiej, nowo żytno ść Si ęganów 1. Si ęganów 1 (3 na 70-48), gm. Łask - osada kultury pucharów lejkowatych, neolit, 1986 r. – badania weryfikacyjne i ratownicze, A. Pelisiak 2. Si ęganów 2 (32-na 70-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury nieokre ślonej, epoka kamienia 3. Si ęganów 3 (33 na 70-48), gm. Łask - osada kultury pucharów lejkowatych, neolit - osada kultury mierzanowickiej, wczesna EB, 1986-1987 r. – badania sonda żowe, A. Pelisiak 4. Si ęganów 4 (34 na 70-48), gm. Łask - osada kultury nieokre ślonej, epoka kamienia 5. Sieganów 7 (70-48), gm. Łask - osada kultury pucharów lejkowatych, neolit, 1986 r. – badania sonda żowe, A. Pielisiak

Stryje Ksi ęż e Stryje Ksi ęż e 1 (8 na 69-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury polskiej, pó źne średniowiecze - punkt osadniczy kultury polskiej, XVII-XVIII w. Stryje Ksi ęż e 2 (27 na 69-48), gm. Łask - osada kultury polskiej, XIII-XIV w. - punkt osadniczy kultury polskiej, nowo żytno ść Stryje Ksi ęż e 3 (29 na 69-48), gm. Łask - osada kultury przeworskiej, pó źny rzym - osada kultury polskiej, XVII-XVIII w. Stryje Ksi ęż e 4 (30 na 69-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury nieokre ślonej, epoka kamienia - cmentarzysko (?) kultury przeworskiej, rzym - punkt osadniczy kultury polskiej, XVI-XVII w. 5. Stryje Ksi ęż e 5 (31 na 69-48), gm. Łask - osada (?) kultury przeworskiej, rzym - punkt osadniczy kultury polskiej, XVII-XVIII w. 6. Stryje Ksi ęż e 6 (32 na 69-48), gm. Łask - punkt osadniczy kultury polskiej, XIV-XV w. - Osada kultury polskiej, XVI-XVII w.

Stryje Paskowe Stryje Paskowe 1 (7 na 69-48), gm. Łask - punkt osadniczy kultury polskiej, XVII-XVIII w. Stryje Paskowe 2 (9 na 69-48), gm. Łask - punkt osadniczy kultury łu życkiej, V EB/halsztat C - ślad osadnictwa kultury polskiej, średniowiecze - punkt osadniczy kultury polskiej, XVII-XVIII w. Stryje Paskowe – Szaty ń 1(48 na 69-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury nieokre ślonej, epoka kamienia Stryje Paskowe – Szaty ń 2 (51 na 68-48), gm. Łask - punkt osadniczy kultury polskiej, nowo żytno ść Stryje Paskowe – Szaty ń 3 (52 na 68-48), gm. Łask - punkt osadniczy kultury polskiej, pó źne średniowiecze

Teodory Teodory 1 (14 na 70-49), gm. Łask - osada kultury polskiej, nowo żytno ść Teodory 2 (16 na 70-49), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury polskiej, XV w. - osada kultury polskiej, nowo żytno ść Teodory 3 (17 na 70-49), gm. Łask - osada kultury polskiej, nowo żytno ść Teodory 4 (18 na 70-49), gm. Łask - osada kultury polskiej, nowo żytno ść Teodory 5 (19 na 70-49), gm. Łask - osada kultury polskiej, nowo żytno ść Teodory 6 (20 na 70-49), gm. Łask - osada kultury prapolskiej, wczesne średniowiecze - osada kultury polskiej, nowo żytno ść Teodory 7 (21 na 70-49), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury polskiej, XV w. - Osada kultury polskiej, nowo żytno ść

Wiewiórczyn 1. Wiewiórczyn 1 (23 na 69-48), gm. Łask - osada (?) kultury polskiej, XVII-XVIII w.

Wincentów 1. Wincentów 1 (16 na 68-48), gm. Łask - punkt osadniczy kultury prapolskiej, wczesne średniowiecze

2. Wincentów 2 (17 na 68-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kr ęgu kultur z li ściakami, paleolit schyłkowy

Wola Bałucka 1. Wola Bałucka 1 (13 na 69-48), gm. Łask - punkt osadniczy kultury polskiej, pó źne średniowiecze - osada (?) kultury polskiej, XVI-XVIII w. 2. Wola Bałucka 2 (14 na 69-48), gm. Łask - punkt osadniczy kultury polskiej, XVII-XVIII w. 3. Wola Bałucka 3 (15 na 69-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury nieokre ślonej, epoka kamienia – wczesna EB - cmentarzysko (?) kultury łu życkiej, V EB/halsztat C - punkt osadniczy kultury polskiej, pó źne średniowiecze - punkt osadniczy kultury polskiej, XVII-XVIII w.

Wola Łaska 1. Wola Łaska 1(8 na 70-49), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury polskiej, XV w. - osada kultury polskiej, nowo żytno ść 2. Wola Łaska 2 (11 na 70-49), gm. Łask - osada kultury polskiej, XV w. - osada kultury polskiej, nowo żytno ść 3. Wola Łaska 3 (12 na 70-49), gm. Łask - osada kultury polskiej, nowo żytno ść

Wronowice 1. Wronowice 1 (33 na 69-49), gm. Łask - osada kultury grobów kloszowych, wczesny laten 2. Wronowice 2 (34 na 69-49), gm. Łask - osada kultury przeworskiej, pó źny laten

Wrzeszczewice 1. Wrzeszczewice 1 (31 na 68-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury polskiej, nowo żytno ść 2. Wrzeszczewice 2 (34 na 68-48), gm. Łask - punkt osadniczy kultury polskiej, nowo żytno ść 3. Wrzeszczewice 3 (35 na 68-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury nieokre ślonej, epoka kamienia - ślad osadnictwa kultury prapolskiej, wczesne średniowiecze 4. Wrzeszczewice 4 (36 na 68-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury przeworskiej, chronologia nieokre ślona 5. Wrzeszczewice 5 (40 na 68-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury polskiej, pó źne średniowiecze 6. Wrzeszczewice 6 (41 na 68-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury polskiej, pó źne średniowiecze - ślad osadnictwa kultury polskiej, nowo żytno ść 7. Wrzeszczewice 7 (42 na 68-48), gm. Łask - punkt osadniczy kultury polskiej, nowo żytno ść 8. Wrzeszczewice 8 (43 na 68-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury prapolskiej, wczesne średniowiecze - ślad osadnictwa kultury polskiej, nowo żytno ść 9. Wrzeszczewice 9 (44 na 68-48), gm. Łask - punkt osadniczy kultury polskiej, nowo żytno ść 10. Wrzeszczewice 10 (50 na 68-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury polskiej, nowo żytno ść 11. Wrzeszczewice 11 (53 na 68-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury przeworskiej, rzym 12. Wrzeszczewice 12 (55 na 68-48), gm. Łask - punkt osadniczy kultury polskiej, średniowiecze - punkt osadniczy kultury polskiej, nowo żytno ść 13. Wrzeszczewice 13 (56 na 68-48), gm. Łask

- ślad osadnictwa kultury prapolskiej, wczesne średniowiecze - ślad osadnictwa kultury polskiej, nowo żytno ść

Wrzeszczewiczki 1. Wrzeszczewiczki 1 (32 na 68-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury przeworskiej, pó źny rzym 2. Wrzeszczewiczki 2 (33 na 68-48), gm. Łask - punkt osadniczy kultury polskiej, pó źne średniowiecze - ślad osadnictwa kultury polskiej, nowo żytno ść

Wydrzyn 1. Wydrzyn 1 (22 na 69-48), gm. Łask - ślad osadnictwa kultury nieokre ślonej, epoka kamienia - osada kultury polskiej, XVII-XVIII w. 2. Wydrzyn 2 (24 na 69-48), gm. Łask - punkt osadniczy kultury polskiej, XVII-XVIII w.

Żdżary 1. Żdżary 1 (6 na 70-49), gm. Łask - osada kultury łu życkiej, halsztat

4. Uwarunkowania wynikaj ące z rekomendacji i wniosków zawartych w audycie krajobrazowym oraz okre ślone przez audyt krajobrazowy granice krajobrazów priorytetowych Zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 24 kwietnia 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w zwi ązku ze wzmocnieniem narz ędzi ochrony krajobrazu (Dz. U. 2015 poz. 774) Sejmiki poszczególnych województw uchwal ą audyty krajobrazowe w terminie 3 lat od dnia wej ścia w życie ustawy, tj. do dnia 11 wrze śnia 2018 r. Aktualnie na obszarze województwa łódzkiego nie obowiązuje audyt krajobrazowy.

5. Uwarunkowania wynikaj ące z warunków i jako ści życia mieszka ńców, w tym ochrony zdrowia

5.1. Usługi publiczne, organizacje społeczne, ochrona zdrowia, sport i turystyka

5.1.1. Szkolnictwo Na terenie miasta i gminy funkcjonuj ą obecnie nast ępuj ące placówki o światowe: 1) Szkoły Podstawowe: - Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Tadeusza Ko ściuszki w Łasku. Siedziba główna: ul. 9-go Maja 12, Inna lokalizacja prowadzenia zaj ęć : ul. Gabriela Narutowicza 28, - Szkoła Podstawowa Nr 4 w Łasku, ul. Toru ńska 1, 98-100 Łask. - Szkoła Podstawowa Nr 5 im. Mikołaja Kopernika w Łasku. Siedziba główna: ul. Szkolna 1, 98 - 100 Łask. Inna lokalizacja prowadzenia zaj ęć : ul. Gen. Zygmunta Berlinga 1, 98-100 Łask. - Szkoła Podstawowa im. Wojska Polskiego w Wiewiórczynie, ul. Szkolna 1, 98-100 Łask. - Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka w Okupie, Okup Mały, ul. Akacjowa 4, 98-100 Łask. - Szkoła Podstawowa w Bałuczu, Kolonia Bałucz 32, 98-100 Łask. - Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Teodorach, - Niepubliczna Szkoła Podstawowa we Wrzeszczewicach, - Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Łopatkach. 2) Gimnazja Publiczne: - Publiczne Gimnazjum Nr 1 im. Stefana Kardynała Wyszy ńskiego w Łasku, ul. Gabriela Narutowicza 28. - Publiczne Gimnazjum Nr 2 im. Jana Pawła II w Łasku, ul. Gen. Zygmunta Berlinga 1 3) Szkoły Ponadgimnazjalne: - Liceum Ogólnokształc ące im. Tadeusza Ko ściuszki w Łasku przy ul. Mickiewicza 1, - Zespół Szkół Ogólnokształc ących Nr 3 im. Ignacego Jana Paderewskiego w Kolumnie przy ul. Toru ńskiej 1,

- Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 1 im. Gen. Władysława Andersa przy ul. 9 Maja 28 - Specjalny O środek Szkolno-Wychowawczy w Łasku, ul. Mickiewicza 6, - Zespół Szkół Ogrodniczych w Ostrowie. 4) Przedszkola Publiczne: - Przedszkole Publiczne Nr 1 w Łasku, ul. Jana Pawła II 6b, - Przedszkole Publiczne Nr 3 „Misiaczek” w Łasku, ul. Narutowicza 11a, - Przedszkole Publiczne Nr 4 w Kolumnie, ul. Śląska 3, - Przedszkole Publiczne Nr 5 w Łasku, ul Jana Pawła II 11, - Przedszkole Publiczne Nr 6 w Łasku, ul. Batorego 32. 5) Niepubliczne Punkty Przedszkolne funkcjonuj ą w: - Teodorach z/s w Szkole Podstawowej w Teodorach prowadzone przez Wiejskie Stowarzyszenie „Nasze Sprawy”, - Łasku pn. „Pty ś”, ul. 1 Maja 4 prowadzone przez Agnieszk ę Kasprzak.

W szkołach podstawowych w mie ście i gminie Łask uczyło si ę w 2017 r. 1878 uczniów w szkołach podstawowych, 504 uczniów w gimnazjach publicznych, 390 uczniów w liceach ogólnokształc ących, natomiast do szkół zawodowych ucz ęszczało 469 uczniów.

5.1.2. O środki kultury W Łasku znajduj ą si ę nast ępuj ące o środki kultury: 1) Łaski Dom Kultury przy ul. Narutowicza 11 - prowadzi ró żnorodn ą działalno ść kulturaln ą na terenie Łasku i w jego okolicach. Działaj ą przy nim liczne sekcje i zespoły, w ramach których prowadzone s ą zaj ęcia teatralne, taneczne, plastyczne, muzyczne, literackie. 2) Ośrodek Kultury w Kolumnie filia Łaskiego Domu Kultury przy ul. Toru ńskiej 1. 3) Biblioteka Publiczna w Łasku przy ulicy 9 Maja 6 wraz z filiami: - filia dla dzieci, - filia na os. Przylesie, - filia w Kolumnie, - filia w Bałuczu, - filia we Wrzeszczewicach, - izba muzealna pn. „Muzeum Historii Łasku” przy Placu 11-go Listopada 7

5.1.3. Stowarzyszenia W Łasku aktywn ą działalno ść prowadzi a ż 29 stowarzysze ń. Nale żą do nich m.in.: Łaskie Towarzystwo Kulturalne, Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Łaskiej, Łaskie Bractwo Strzelców Kurkowych, Stowarzyszenie „Rodzina Wojskowa”, Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze Oddział w Łasku, Szkolne Stowarzyszenie Integracji Europejskiej, Otwarta Pracownia Rozwijania Uzdolnie ń „Asymptota”, Stowarzyszenie Nauczycieli J ęzyka Polskiego Powiatu Łaskiego „Równe szanse”, Stowarzyszenie „Las Kolumna”, Stowarzyszenie „Dolina Czystej Grabi”, Stowarzyszenie Przyjaciół Lotnictwa i inne.

5.1.4. Ochrona zdrowia W mie ście znajduje si ę Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej przy ul. Warszawskiej 62 (szpital), Gminny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej przy ul. Polnej 12, w skład którego wchodz ą o środki zdrowia w Bałuczu, we Wrzeszczewicach, w Kolumnie przy Placu Szarych Szeregów.

5.1.5. Sport i turystyka Centrum Sportu i Rekreacji w Łasku poło żone jest po północnej stronie drogi Nr 482, w sąsiedztwie parku miejskiego. Obszar o środka wynosi prawie 3 ha. Na jego terenie znajduj ą si ę dwa pełnowymiarowe boiska piłkarskie. Na boiskach prowadz ą swoje rozgrywki i zawody stra że po żarne, szkoły, policja oraz wojsko. O środek sportu posiada jeszcze jedno boisko przy ul. G. Narutowicza, z którego korzystaj ą łaskie szkoły. Na terenie o środka znajduj ą si ę dobrze utrzymane trzy korty tenisowe, a tak że staw rybny. O środek jest organizatorem wielu turniejów oraz

51 festynów sportowo-rekreacyjnych. W okresie letnim na 2,5 ha zalewie na rzece Grabi funkcjonuje oznakowane k ąpielisko miejskie. Zorganizowana jest tu pla ża, dwa boiska do siatkówki pla żowej, prysznice oraz sprz ęt pływaj ący. W budowie jest boisko do koszykówki oraz sportowa strzelnica. Ponadto w mie ście przy Szkole Podstawowej Nr 5 znajduje si ę kryta pływalnia. W Łasku działa wiele klubów sportowych.

Obiekty noclegowe to: Gospodarstwo Agroturystyczna „Chata Prababci” w Łasku oferuj ące ł ącznie 56 miejsc noclegowych, pokoje go ścinne w Zespole Szkół Ogrodniczych w Ostrowie to 67 miejsc noclegowych, Zajazd „Jamboł” oferuje 26 miejsc noclegowych, Bar „Zach ęta” w Rokitnicy – 42 miejsca i bar „Kominek” – 22 miejsca noclegowe. Ponadto gospodarstwo agroturystyczne w Borszewicach Cmentarnych oraz Ośrodek Jazdy Konnej w Rokitnicy dysponuj ą polami namiotowymi. W granicach miasta i gminy przebiegaj ą odcinki o śmiu szlaków turystycznych. Nale żą do nich: 1) „Szlak Okolic Łodzi” - znakowany kolorem czerwonym. Jest to główny pieszy szlak turystyczny aglomeracji łódzkiej, który ma charakter p ętli o całkowitej długo ści 175 kilometrów. Bierze swój pocz ątek w Łodzi. Trasa szlaku przebiega m.in. przez teren Wysoczyzny Łaskiej. 2) „Szlak Młynów nad Grabi ą” - znakowany kolorem żółtym, ł ącznej długo ści 36 km. Jest to szlak pieszy ł ącz ący zachowane zabytki techniki w postaci sze ściu dawnych młynów wodnych zbudowanych nad rzek ą Grabi ą. Szlak rozpoczyna si ę na dworcu PKP w Kolumnie, biegnie przez dolin ę Grabi oraz centrum Łasku. Ko ńczy si ę w Siedlcach Łaskich. Północna i środkowa cz ęść szlaku wiedzie przez Obszar Chronionego Krajobrazu „ Środkowej Grabi”. 3) „Szlak Pabianicki” - znakowany kolorem zielonym, ł ącznej długo ści 26 km. Wiedzie z Pabianic do Łasku, w którym ko ńczy si ę na dworcu PKP. 4) „Szlak Braci Czeskich” - znakowany kolorem niebieskim szlak rowerowy o łącznej długo ści 41 km. Szlak po świ ęcony Braciom Czeskim rozpoczyna si ę w Łasku i wiedzie przez Wysoczyzn ę Łask ą i Kotlin ę Szczercowsk ą. Na trasie szlaku znajduj ą si ę świ ątynie i cmentarze ró żnych wyzna ń chrze ścija ńskich, dawne młyny wodne, bunkry z czasów II wojny światowej. 5) Łódzki Szlak Konny, z którego s ą tu odcinki: Kolonia Ldza ń-Ostrów, Ostrów-Teodory-Mauryca- Gorczyn-Łopatki-Ziel ęcice-Marzenin-Młodawin Górny, Ostrów-Gajewniki. 6) Szlak Skarbów Ziemi Sieradzkiej, rowerowy o przebiegu: Łód ź-Konstantynów Łódzki-Wodzierady- Zdu ńska Wola-Stro ńsko-Sieradz-Chojne-Burzenin-Wierzchlas-Zał ęcze Wielkie-Wielu ń- Wieruszów-Klonowa-Złoczew-Brze źnio-Tub ądzin-Małków-Warta-Rossoszyca-Szadek-Lutomiersk- Łód ź. W gminie Łask szlak ten biegnie z Wodzierad przez Wrzeszczewice-StryjePaskowe-Bałucz- Kopy ść -Kol.Bilew. 7) Wodny Szlak Grabi. 8) Szlak Łódzka Magistrala Rowerowa Północ – Południe (Gda ńsk - Kraków)

5.1.6. Pozostałe instytucje 1) Komenda Powiatowej Pa ństwowej Stra ży Po żarnej w Łasku przy ul. Stra żackiej 2 oraz Ochotnicza Stra ż Po żarna w Kolumnie przy ulicy Le śników Polskich 10, 2) Klub Garnizonowy, 3) Muzeum Historii Łasku, 4) Starostwo Powiatowe, 5) Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna, 6) Powiatowy Inspektor Weterynarii, 7) Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego, 8) Powiatowy Urz ąd Pracy, 9) Komenda Powiatowa Policji w Łasku, 10) Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie

5.2. Działalno ść gospodarcza, bezrobocie Do drugiej wojny światowej Łask był silnym o środkiem rzemiosła, szczególnie obróbki skór i produkcji butów. W latach 60. 70. i 80. powstało w mie ście kilka du żych zakładów przemysłowych bran ży meblarskiej, odzie żowej i budowlanej, które zako ńczyły swoj ą działalno ść w pocz ątkach lat 90. i przekształciły si ę w działaj ące obecnie. Powstały te ż w ostatnim okresie nowe zakłady pracy. Najwa żniejszymi zakładami s ą obecnie:

- Zakłady Przemysłu Odzie żowego „Kastor” – producent koszul m ęskich, eksporter wyrobów do krajów zachodnich Unii Europejskiej (Anglia, Niemcy, Belgia, Dania, Francja), - „Instalplast Łask” – producent systemów instalacyjnych i in żynieryjnych z tworzyw sztucznych, - „Magnus” – zakłady stolarki budowlanej, - „Petecki” – producent stolarki okiennej, - Zakład Okr ęgowej Spółdzielni Mleczarskiej – producent serów, masła, śmietany, jogurtów i twarogów, - Studio Mody Teresy Kopias w Łasku – projektowanie i szycie damskich ubiorów, - Ł&K w Łasku – producent stolarki budowlanej i sprz ętu o świetleniowego, - „Lupol” w Łasku – bran ża drzewna, - „Packservice” w Łasku – producent folii, - “Nimpex” w Łasku – zakład budowlany, - „Sigma” – oddział zakładu produkcji farb i lakierów w Chociwiu, - Gospodarstwo Rolne Rusieccy - producent grzybów boczniaków w Łasku, - firma STEC wytwarzanie podło ża pod upraw ę pieczarek w Aleksandrówku.

Istotn ą rol ę w gospodarce regionu pełni ą usługi i handel, którymi zajmuje si ę kilkaset podmiotów gospodarczych, głównie małych rodzinnych firm oraz punktów skupionych w spółdzielczo ści (PSSS „Udział”, GS, Spółdzielnia „Rolnik” w Łasku). Rzemie ślników i kupców wspiera Cech Rzemiosł im. Jana Łaskiego, który zrzesza 130 zakładów rzemie ślniczych z obszaru powiatu łaskiego oraz gmin Dobroń i Szadek. Wi ększo ść rzemie ślników posiada kwalifikacje mistrzowskie oraz pedagogiczne szkol ąc w ró żnych zawodach rocznie około 400 uczniów. Obsług ą finansow ą zajmuj ą si ę banki: Pekao S.A. w Łasku, PKO BP w Łasku, Bank Spółdzielczy w Podd ębicach, Oddział Łask, Bank Wielkopolski w Łasku oraz banki spółdzielcze (BG Ż). Stopa bezrobocia, według danych Powiatowego Urz ędu Pracy w Łasku wynosiła na koniec 2017 roku 5,9 % i była odzwierciedleniem sytuacji rynku pracy w regionie. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych według stanu na koniec 2017 r. wynosiła 1010 osób.

5.3. Ekologiczne przesłanki dalszego rozwoju działalno ści gospodarczej w gminie Celem społecznym i ekonomicznym jest znalezienie kierunku aktywizacji rolnictwa, źródeł utrzymania dla ludno ści wiejskiej w sytuacji trudno ści ekonomicznych sektora rolnego i niewielkiej chłonno ści miejskiego rynku pracy. W sołectwach strefy północnej proponuje si ę obranie kierunku na zmniejszenie upraw z przestawieniem na rolnictwo ekologiczne i gospodark ę le śną. Skłaniaj ą ku temu nast ępuj ące przesłanki: - stosunkowo niskie klasy gleb, - stosunkowo „czyste” środowisko przyrodnicze, w tym: • dobre warunki aerosanitarne, • brak uci ąż liwego przemysłu, • wody, których jedynym (głównym) zanieczyszczeniem jest spływ z terenów rolniczych nawozy + melioracje - blisko ść chłonnego rynku du żych miast: Łodzi, Pabianic, Zdu ńskiej Woli, Sieradza oraz łatwa komunikacja z reszt ą świata (droga ekspresowa). Docelowo przy przeznaczeniu najsłabszych gleb na dolesienia, ochronie ł ęgów nadrzecznych i renaturalizacji cieków wodnych, teren staje si ę atrakcyjny dla rozwoju agroturystyki. W sołectwach strefy południowej przewiduje si ę wykorzystanie walorów krajobrazowych morenowego terenu wewn ątrz łuku Grabi i w dolinie Ko ńskiej z zasobami wodnymi i le śnymi dla rozwoju budownictwa letniskowego i agroturystyki. Produkcja rolna – ekologiczna z nastawieniem na obsług ę i zaopatrzenie turystów. Organizacja, w oparciu o drog ę ekspresow ą, centrum skupu płodów rolnych i ich przetwarzaniu oraz zespołów producenckich. Walorami s ą: czyste środowisko i łatwo ść komunikacji. Wzdłu ż drogi ekspresowej proponuje si ę rozwój szkółkarstwa ro ślin u żytkowych i ozdobnych. Nie ogranicza si ę mo żliwo ści badania nowych złó ż kopalnych. Zasady ewentualnej eksploatacji powinny by ć okre ślone w ramach miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

6. Uwarunkowania wynikaj ące z potrzeb i mo żliwo ści rozwoju miasta i gminy Łask

Zgodnie z art. 10 ust. 2 pkt 7, w studium uwzgl ędnia si ę uwarunkowania wynikaj ące w szczególno ści z: potrzeb i mo żliwo ści rozwoju gminy, uwzgl ędniaj ąc w szczególno ści: a) analizy ekonomiczne, środowiskowe i społeczne, b) prognozy demograficzne, w tym uwzgl ędniaj ące, tam gdzie to uzasadnione, migracje w ramach miejskich obszarów funkcjonalnych o środka wojewódzkiego, c) mo żliwo ści finansowania przez gmin ę wykonania sieci komunikacyjnej i infrastruktury technicznej, a tak że infrastruktury społecznej, słu żą cych realizacji zada ń własnych gminy, d) bilans terenów przeznaczonych pod zabudow ę,

Szczegółowo zagadnienia te zostały omówione w oddzielnym opracowaniu pn.: Bilans terenów przeznaczonych pod zabudow ę na potrzeby Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Łask.

7. Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu własno ści terenów Analiza lokalizacji terenów komunalnych skłania do nast ępuj ących wniosków: 1) Zasoby terenów komunalnych s ą nieliczne • w przypadku Łasku pojedyncze działki posiadaj ą wi ększ ą powierzchni ę, tereny poło żone w centralnej cz ęś ci miasta s ą w znacznej mierze zainwestowane; działki wolne od zabudowy usytuowane s ą głównie na terenach niewskazanych do urbanizacji, • w przypadku dzielnicy Kolumna – ok. 40% działek poło żonych w ramach terenów zurbanizowanych stanowi ą działki wolne od zabudowy. Nieznacznie wi ększ ą powierzchni ę ogółem, od działek komunalnych, posiadaj ą działki b ędące w wieczystym użytkowaniu (w przewa żaj ącej wi ększo ści zabudowane). 2) Znaczne rozproszenie terenów komunalnych, ich lokalizacja na terenach niewskazanych do zabudowy (w przypadku Łasku) oraz niewielki areał ograniczaj ą mo żliwo ści prowadzenia aktywnej polityki przestrzennej przez Rad ę i Burmistrza. Z analizy terenów własno ści Skarbu Pa ństwa wynikaj ą nast ępuj ące wnioski: 1) Zasoby terenów Skarbu Pa ństwa s ą znacznie wi ększe w porównaniu z komunalnymi • w przypadku Łasku: o w cz ęś ci północno-zachodniej znajduj ą si ę działki o du żych areałach, b ędące głównie w użytkowaniu wieczystym zakładów przemysłowych lub stanowi ące du że kompleksy le śne, o w centralnej cz ęś ci miasta zlokalizowane s ą pojedyncze działki, w du żej mierze zainwestowane, o niewielkich powierzchniach; pojedyncze działki w postaci cienkich smug znajduj ą si ę równie ż na terenach ł ąk, pastwisk oraz w dolinach rzek: Grabi i Pisi, • w przypadku dzielnicy Kolumna: o w jej cz ęś ci zurbanizowanej wyst ępuj ą pojedyncze działki wolne od zabudowy, o bardzo du że areały – głównie le śne - skupione s ą szczególnie w cz ęś ci zachodniej oraz na terenach ł ącz ących miasto Łask i Kolumn ę. Działki stanowi ące własno ść komunaln ą lub Skarbu Pa ństwa (w przyszło ści po przeprowadzeniu komunalizacji) wolne od zabudowy i poło żone na obrze żach dzisiaj zurbanizowanych terenów mog ą by ć brane pod uwag ę przy okre ślaniu kierunków rozwoju przestrzennego miasta. Tak wi ęc w tym zakresie, ich lokalizacja i udział w ogólnej strukturze własno ści stanowi uwarunkowanie dla przyszłego zagospodarowania przestrzennego miasta. Analiza lokalizacji terenów komunalnych skłania do nast ępuj ących wniosków: 1) Zasoby terenów komunalnych s ą nieliczne • w przypadku gminy udział powierzchniowy działek b ędących własno ści ą komunaln ą lub w trakcie komunalizacji do całkowitej powierzchni jest jeszcze mniejszy ni ż w przypadku miasta. 2) Znaczne rozproszenie terenów komunalnych, niewielki areał, ograniczona mo żliwo ść prowadzenia aktywnej polityki przestrzennej przez Rad ę i Burmistrza. Z analizy własno ści Skarbu Pa ństwa wynikaj ą nast ępuj ące wnioski:

1) Zasoby terenów Skarbu Pa ństwa s ą wi ększe w porównaniu z komunalnymi, • w przypadku działek b ędących własno ści ą Skarbu Pa ństwa – działki s ą rozproszone i ich udział powierzchniowy do całej powierzchni jest w porównaniu z miastem zdecydowanie skromniejszy, s ą to głównie działki le śne, rolne, ł ąki, wolne od zabudowy. Najwi ęcej działek zlokalizowanych jest w rejonach południowych: Okup Wielki, Okup Mały, Ostrów (du ży kompleks) oraz Rokitnica. Bior ąc pod uwag ę wielko ść działek b ędących własno ści ą komunaln ą lub Skarbu Pa ństwa oraz ich usytuowanie nie stanowi ą one istotnego uwarunkowania rozwoju przestrzennego gminy.

8. Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu zagro żenia bezpiecze ństwa ludno ści i jej mienia 8.1. Zagro żenie powodziowe Wyst ępowanie powodzi jest uwarunkowane okresowym, ale bardzo silnym zwi ększeniem zasilania rzek opadami atmosferycznymi lub wod ą roztopow ą. Zagrożenie powodzi ą zale ży tak że od hipsometrii zlewni i jej lesisto ści oraz od mo żliwo ści retencjonowania wody w du żych i małych zbiornikach wodnych, polderach i rowach. Stałymi obszarami wyst ępowania zagro żeń powodziowych jest dolina rzeki Grabi. Na innych fragmentach obszaru gminy Łask, poza dolin ą Grabi i jej dopływu Ko ńskiej wyst ępuje problem okresowych podtopie ń. Na terenie gminy Łask wyst ępuj ą generalnie dwa rodzaje wezbra ń powodziowych: . powodzie roztopowe, . powodzie opadowo-rozlewowe. Powodzie roztopowe, maj ące miejsce głównie w marcu i kwietniu, spowodowane s ą tajaniem pokrywy śnie żnej i powstawaniem zatorów (stany wysokie rzek). Powodzie typu opadowo-rozlewowego, wyst ępuj ące głównie w lipcu i w sierpniu, zwi ązane są z deszczami o du żej intensywno ści lub o charakterze nawalnym. Na zagro żenie wodami powodziowymi nara żone s ą tereny poło żone w szerokiej dolinie rzeki Grabi i dolinach pobocznych we wsiach: Ostrów, Okup Mały, Ziel ęcice i w mie ście Łask. Szczególnie niebezpieczne i kolizyjne jest zagro żenie wodami powodziowymi terenów istniej ącej zabudowy głównie w mie ście Łask. Na terenie gminy Łask, powodzie roztopowe, maj ą miejsce głównie w marcu i kwietniu i spowodowane s ą tajaniem pokrywy śnie żnej oraz powstawaniem zatorów (stany wysokie rzek). Powodzie typu opadowo-rozlewowego, wyst ępuj ą głównie w lipcu i sierpniu, zwi ązane s ą z deszczami o du żej intensywno ści lub o charakterze nawalnym. Obszary zalewowe gminy Łask : dzielnica Kolumna i wzdłu ż ul. Żeromskiego oraz miejscowo ści Ziel ęcice, Okup, Mikołajówek.

Za działania zwi ązane z ochron ą przeciwpowodziow ą odpowiada, zgodnie z ustaw ą Prawo wodne, dyrektor regionalnego zarz ądu gospodarki wodnej (RZGW). Z jego inicjatywy powstaje opracowanie projekt planu ochrony przeciwpowodziowej w regionie wodnym. RZWG jest równie ż odpowiedzialne za prowadzenie działa ń informacyjnych i koordynacj ę w razie powodzi lub suszy na podległym terenie.

Obszary nara żone na niebezpiecze ństwo powodzi wyst ępuj ą w dolinach rzeki Grabi (znajduj ą si ę w zasi ęgu przepływu wielkiej wody o prawdopodobie ństwie Q1% - woda, która mo że si ę pojawi ć raz na 100 lat). Obszary te obejmuj ą po cz ęś ci tereny zabudowane. Tereny te nale ży bezwzgl ędnie chroni ć przed zabudow ą poprzez formułowanie na nich generalnie zakazu zabudowy w planach miejscowych, a tam gdzie nie ma pokrycia planami – odmawia ć ustalenia warunków zabudowy. Na terenie Miasta i Gminy Łask wyznaczono równie ż obszary, na których prawdopodobie ństwo wyst ąpienia powodzi jest wysokie i wynosi raz na 10 lat (Q 10%). Ich zasi ęg pokrywa si ę z obszarami Q 1% lub jest od nich mniejszy. Ponadto wyst ępuj ą równie ż obszary, na których prawdopodobie ństwo wyst ąpienia powodzi jest niskie i wynosi raz na 500 lat (Q 0,2%). Zgodnie z ,, Wojewódzkim Programem Małej Retencji dla Województwa Łódzkiego ” na terenie miasta Łask projektuje si ę utworzenie dwóch zbiorników retencyjnych, które maj ą na celu przede wszystkim retencj ę wód z terenu zlewni. Pierwszym z planowanych zbiorników jest zbiornik retencyjny ,,Kolumna” na rzece Grabi u uj ścia rzeki Pałusznicy. Planowana powierzchnia zbiornika miałaby wynosi ć 17 ha, pojemno ść 204 tys. m 3, natomiast średni ą gł ęboko ść 1,2 m. Jednak ze wzgl ędu na jego poło żenie w granicach obszaru maj ącego znaczenie dla Wspólnoty Grabia PLH 100021 i po

55 przeprowadzeniu analizy oddziaływania na stan i funkcjonowanie siedlisk, gmina Łask postanowiła zrezygnowa ć z jego realizacji. Drugim planowanym zbiornikiem jest zbiornik „Łask” na rzece Pisi- korycie ulgowym Grabi, o powierzchni zalewu 18 ha i pojemno ści 140 tys.m 3, jest planowany bezpo średnio w sąsiedztwie zarówno obszaru naturowego (od północy) jak i zurbanizowanych terenów miejskich i jest obj ęty obowi ązuj ącym planem miejscowym. Podstawowym celem budowy zbiornika retencyjnego „Łask” jest stworzenie zbiornika zapobiegaj ącego zagro żeniu powodziowemu oraz poprawa stosunków wodnych. Utworzenie zbiornika stwarza równie ż szanse zagospodarowania użytkowanej ekstensywnie lewobrze żnej doliny Grabi poprzez utworzenie np. o środka wypoczynku i rekreacji. Spowoduje to podniesienie walorów krajobrazowych i rekreacyjnych całej doliny rzecznej, przy zachowaniu naturalnego środowiska doliny. Stworzone wariantowe koncepcje zakładaj ą utworzenie zbiornika: - przepływowo-zaporowego obejmuj ącego i likwiduj ącego istniej ące ulgowe koryto Grabi, - bocznego, uformowanego w lewobrze żnej dolinie koryta ulgowego przy zachowaniu i tylko ograniczonej, odcinkowej, korekcie trasy istniej ącego koryta. Oba warianty zakładaj ą wykonanie zbiornika poprzez wykop w dnie doliny rzeki Grabi. Uzyskane masy ziemi wykorzystane byłyby do uformowania zapór. Współcze śnie Grabia ma do spełnienia funkcje, z których przynajmniej gospodarcza i ekologiczna pozostaj ą ze sob ą w konflikcie: Aktualna rola gospodarcza Grabi na obszarze miasta i gminy ogranicza si ę do: . odbierania spływu powierzchniowego - cz ęsto z pól uprawnych, nawo żonych chemicznie, . odbierania nieoczyszczonych ścieków z terenów osadnictwa wiejskiego, pozbawionego kanalizacji sanitarnej. W aspekcie przyrodniczym Grabia pełni rol ę korytarza ekologicznego, który funkcjonuje w szerokim układzie regionalnych powi ąza ń przyrodniczych. Stanowi drog ę swobodnej migracji gatunków flory i fauny. W interesie mieszka ńców le ży przywrócenie dobrego stanu sanitarnego rzeki, gdyż Grabia na obszarze gminy pełni tak że funkcj ę przyrodniczo-krajobrazow ą.

8.2. Zagro żenia osuwaniem si ę mas ziemnych Zarówno w mie ście jak i w gminie Łask nie wyst ępuj ą zagro żenia zwi ązane z osuwaniem si ę mas ziemnych.

8.3. Zagro żenia bezpiecze ństwa publicznego Wynikaj ą one z przebiegu przez obszary zabudowane dróg wojewódzkich, którymi przewozi si ę materiały niebezpieczne. Zagro żenie mo że powsta ć w przypadku awarii oraz kolizji pojazdów przewo żą cych takie ładunki, poruszaj ących si ę po tych drogach. W granicach miasta i gminy Łask nie ma żadnego parkingu dla pojazdów ci ęż arowych przewo żą cych materiały niebezpieczne i nadal nie wskazuje si ę na mo żliwo ści lokalizacji takiego obiektu.

9. Uwarunkowania wnikaj ące z wyst ępowania obszarów naturalnych zagro żeń geologicznych W mie ście i w gminie Łask nie wyst ępuj ą obszary naturalnych zagro żeń geologicznych.

10.Uwarunkowania wynikaj ące z wyst ępowania udokumentowanych złó ż kopalin, wyznaczonych terenów górniczych oraz zasobów wód podziemnych Gmina Łask nie jest zasobna w bogate zło ża kopalin. Udokumentowano ich dotychczas niewiele, przy czym bazuje na nich od kilkudziesi ęciu lat spółka Silikaty w Teodorach, gdzie piaski są wykorzystywane do produkcji cegły silikatowej. Zło że jest jednak poło żone w kompleksie lasów pa ństwowych i obejmuje tereny w granicach administracyjnych gminy Łask i sąsiedniej gminy Dobro ń. Udokumentowane zło ża kruszywa s ą wyszczególnione na str. 20 niniejszego studium, zaś utworzone tereny górnicze obejmuj ą niewielkie powierzchnie wokół złó ż: „Ulejów” i „Aleksandrówek II” oraz Bałucz II. Tereny górnicze: • Ulejów - na podstawie koncesji OS.751-3-1/08 wydanej przez Starost ę Łaskiego z dnia 4 kwietnia 2008 r. , zostały ustanowione granice obszaru i terenu górniczego „Ulejów”

• Aleksandrówek II teren ustanowiony w decyzji Marszałka Województwa Łódzkiego z dnia 30.09.2015 r. znak R ŚV.7422.99.2015.AW w sprawie udzielenia koncesji na wydobywanie kruszywa naturalnego (piasku) ze zło ża „Aleksandrówek II”, z terminem wa żno ści do dnia 31.12.2040 r. • Bałucz II ustanowiony w decyzji Marszałka Województwa Łódzkiego z dnia 04.07.2017 r. znak RŚV.7422.35.2017.AR w sprawie udzielenia koncesji na wydobywanie kruszywa naturalnego ze zło ża „Bałucz II”, z terminem wa żno ści do dnia 31.12.2030 r.

Zniesione tereny górnicze: • „Orchów II” zniesiony decyzj ą Marszałka Województwa Łódzkiego z dnia 20.04.2016 r., znak RŚV.7422.50.2016.AR, w sprawie stwierdzenia wyga śni ęcia koncesji na wydobywanie kopalin ze zło ża „Orchów”, • „Bałucz A” zniesiony decyzj ą Marszałka Województwa Łódzkiego z dnia 31.03.2016 r., znak RŚV.7422.41.2016.AR, w sprawie stwierdzenia wyga śni ęcia koncesji na wydobywanie kopalin ze zło ża „Bałucz”, • „Ulejów II – pole A” zniesiony decyzj ą Marszałka Województwa Łódzkiego z dnia 25.06.2015 r., znak R ŚV.7422.73.2015.AW, w sprawie stwierdzenia wyga śni ęcia koncesji na wydobywanie kopalin ze zło ża „Ulejów II – pole A”, • „Ulejów II – pole B” zniesiony decyzj ą Marszałka Województwa Łódzkiego z dnia 04.06.2014 r., znak R ŚV.7422.58.2014.AW, w sprawie stwierdzenia wyga śni ęcia koncesji na wydobywanie kopalin ze zło ża „Ulejów II – pole B”

W niniejszym studium wskazuje si ę na mo żliwo ść eksploatacji powierzchniowej potencjalnych zasobów kruszywa po udokumentowaniu zasobów. Zasoby wód podziemnych nie s ą obj ęte ochron ą w ramach wyst ępowania głównych zbiorników wód podziemnych. Ocena ich zasobów wobec potrzeb wynikaj ących z rozwoju miasta i gminy wskazuje, i ż s ą one wystarczaj ące.

11. Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu systemów komunikacji i infrastruktury technicznej 11.1. Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu komunikacji

11.1.1. Istniej ący układ komunikacyjny miasta i gminy, powi ązania z regionem Miasto i gmina Łask maj ą dobre powi ązanie z obszarem zewn ętrznym. Miasto Łask uwa żane jest za wa żny w ęzeł komunikacyjny. Zbiegaj ą si ę tu nast ępuj ące drogi znaczenia mi ędzynarodowego i regionalnego: 1. drogi krajowe – ekspresowe: - S8 – droga główna ruchu przyspieszonego klasy GP relacji Łód ź – Wrocław 2. drogi wojewódzkie: - Nr 473 – droga główna klasy G relacji Piotrków Trybunalski – Koło, - Nr 481 – droga główna klasy G relacji Łask – Wielu ń, - Nr 482 – droga główna klasy G relacji Pabianice – Łask – Sieradz -Bralin, - Nr 483 – droga główna klasy G relacji Łask – Cz ęstochowa. Ponadto przez obszar gminy przebiegaj ą drogi powiatowe o nast ępuj ących numerach i relacjach: - Nr 4906E – Florianki – Borszewice - Okup Wielki, - Nr 2300E – Bałucz – Okup Wielki – Marzenin, - Nr 2321E – Borszewice – Bałucz – Anielin, - Nr 4912E – Dziadkowice – Wrzeszczewice - Kiki – Dobro ń – Karczmy, - Nr 3706E – Łask – Kwiatkowice, - Nr 3301E – Janowice – Poleszyn – Wronowice – Łask, Uzupełnienie tych powi ąza ń na obszarze gminy stanowi sie ć dróg gminnych. Obecna długo ść dróg wojewódzkich w obr ębie miasta i gminy Łask wynosi około 38,4 km, dróg powiatowych ok. 59,4 km oraz 47,4 km dróg miejskich.

Wa żną rol ę w powi ązaniach zewn ętrznych, szczególnie dalszego zasi ęgu, pełni linia kolejowa Łód ź – Sieradz – Ostrów Wielkopolski – Wrocław. Jest to linia pierwszorz ędnego znaczenia i na terenie gminy posiada trzy przystanki pasa żerskie w: Kolumnie, Łasku, i Borszewicach. Powi ązania zewn ętrzne komunikacj ą zbiorcz ą autobusow ą zapewnia komunikacja autobusowa PKS uzupełniona przewo źnikami prywatnymi.

11.1.2. Wnioski z diagnozy stanu w zakresie układu komunikacyjnego gminy Obszar gminy charakteryzuje si ę bogatym układem drogowym. Na 100 km 2 powierzchni przypada około 100 km dróg klasyfikowanych (bez dróg śródpolnych rolniczych). Na układ drogowy gminny składaj ą si ę: − droga ekspresowa, − sie ć dróg wojewódzkich, − sie ć dróg powiatowych, − sie ć dróg gminnych, − sie ć dróg gminnych wiejskich. Długo ść , znacz ących w układzie, dróg na obszarze gminy z podziałem na pełnione funkcje jest nast ępuj ąca:

Tabela 11. Długo ść dróg w gminie Łask Rodzaj drogi Długo ść [km] Krajowe – ekspresowe 7,5 Wojewódzkie (w cało ści o nawierzchni asfaltowej) 38,4 Powiatowe 59,4 o nawierzchni asfaltowej 48 o nawierzchni gruntowej utwardzonej 7,6 o nawierzchni gruntowej 3,8 Gminne miejskie 47,7 o nawierzchni asfaltowej 19,4 o nawierzchni gruntowej utwardzonej 10,1 o nawierzchni gruntowej 18,2 Gminne wiejskie 167,3 o nawierzchni asfaltowej 15,3 o nawierzchni gruntowej 152 Suma 594,7 Źródło: UM w Łasku

Parametry dróg s ą bardzo zró żnicowane, od bardzo dobrych dla drogi ekspresowej, dobrych dla dróg wojewódzkich do średnich i złych, je śli chodzi o drogi powiatowe i gminne. Drogi gminne w wi ększo ści posiadaj ą nawierzchnie gruntowe utwardzone szlak ą i nieutwardzone; szeroko ść jezdni generalnie kształtuje si ę w granicach 4,0-5,0, a szeroko ść pasa drogowego wynosi średnio ~ 10m przy zró żnicowaniu szeroko ści od 5,0 do 20,0 m. Sie ć dróg gminnych rolniczych w wi ększo ści posiada nawierzchni ę gruntow ą naturaln ą bez wykształconej jezdni, zapewnia ona jednak, z racji znacznej g ęsto ści dobr ą dost ępno ść do siedlisk i pól. Obsług ę pasa żersk ą obszaru gminy zapewnia komunikacja ZKM poprzez kilka wybiegowych linii komunikacji z Łasku.

11.1.3. Uwarunkowania wynikaj ące z analizy stanu układu ulicznego miasta i gminy

Sie ć uliczn ą miasta stanowi ą ulice w ci ągach dróg: wojewódzkich, powiatowych oraz gminnych. Te ostatnie pełni ą w układzie komunikacyjnym miasta zró żnicowane funkcje i role, od funkcji ulic zbiorczych, poprzez ulice lokalne, dojazdowe do wewn ętrznych i osiedlowych dojazdów wł ącznie. Du ży procent układu ulicznego przypada na drogi wojewódzkie i powiatowe – drogi (ulice) te w wi ększo ści prowadz ą ruch niezwi ązany z miastem (tranzytowy) ~ 90% ruchu. Jest to ruch z du żym udziałem ruchu ci ęż kiego. Wszystkie ulice układu podstawowego pełni ą zło żone funkcje i za wyj ątkiem ulicy Objazdowej s ą ulicami w ąskimi, ści śle obudowanymi i nie spełniaj ą wymogów funkcji jak ą pełni ą. W Łasku na ulice podstawowego układu składaj ą si ę: − ci ąg ulic Żeromskiego – Objazdowa – Warszawska – Le śników Polskich jako ulica główna (droga wojewódzka 482), − ci ąg ulic Al. Niepodległo ści – ulicy 9 Maja – jako ulica główna (droga wojewódzka 473), − ci ąg ulic Widawska – Górna – jako ulica główna (droga wojewódzka nr 481), − ulica G. Narutowicza – jako ulica główna (droga wojewódzka nr 483), − ci ąg ulic Jana Pawła II – odc. 1 Maja jako ulica zbiorcza – powiatowa, − ulica Lutomierska jako ulica zbiorcza – powiatowa, − ci ąg ulicy Konopnickiej – jako ulica zbiorcza – powiatowa, − ci ąg ulic Sportowa – Wile ńska – Spacerowa jako ulica zbiorcza – powiatowa, − ulica S. Batorego jako ulica zbiorcza – powiatowa. Wi ększo ść ulic to ulice jednojezdniowe o szeroko ści jezdni 6-7 m za wyj ątkiem ci ągu ulic, którymi przebiegaj ą drogi wojewódzkie nr 482 i 473 gdzie szeroko ść jezdni, za wyj ątkiem Al. Niepodległo ści, średnio kształtuje si ę w granicach 9 m. Centrum miasta o wysokich i ciasno obudowanych ulicach podlega ochronie, jako cało ść zabytkowego układu urbanistycznego. Sprawno ść układu centrum jest niska – cz ęść ulic jest jednokierunkowa, ulice s ą w ąskie, a skrzy żowania proste nieskanalizowane. Generalnie układ podstawowy wymaga dostosowania parametrów technicznych – jego niska sprawno ść jest wynikiem historycznego rozwoju układu oraz relacji w warunkach niskiej w tym czasie motoryzacji.

Tabela 12. Wykaz dróg powiatowych na terenie miasta Łask

Lp Numer Odcinek Ulica Szczegółowy przebieg

pocz ątek koniec 1 2314E 1 ul. Widawska ul. J. Kili ńskiego Dr woj. Nr 481 2 2315E 1 ul. Jana Pawła II ul. Południowa ul. G. Narutowicza 2 ul. 1 Maja ul. G. Narutowicza ul. S. Okrzei 3 2316E 1 ul. A. Mickiewicza ul. Górna ul. W. Broniewskiego 4 2317E 1 ul. J. Kili ńskiego ul. G. Narutowicza Granica m. Łask 5 2318E 1 Pl. 11 Listopada 2 ul. G. Narutowicza ul. 9 Maja Pl. 11 Listopada 3 ul. 9 Maja ul. G. Narutowicza Al. Niepodległo ści 6 2319E 1 ul. Batorego ul. Warszawska Granica m. Łask 7 2320E 1 ul. Północna ul. J. Kili ńskiego ul. J. Matejki 2 ul. J. Matejki ul. Widawska ul. Północna 8 2322E 1 ul. Wojska Polskiego ul. Obwodowa ul. Le śników Polskich 2 Pl. Szarych Szeregów ul. Le śników Polskich ul. Komuny Paryskiej 3 ul. Komuny Paryskiej Pl. Szarych Szeregów ul. Torowa 9 2323E 1 ul. Zielona ul. S. Żeromskiego Bez wylotu 10 2324E 1 ul. M. Konopnickiej ul. J. Kili ńskiego Park Miejski 11 2325E 1 ul. Armii Krajowej ul. Warszawska Bez wylotu 12 2326E 1 ul. J. Słowackiego ul. A. Mickiewicza ul. M. Konopnickiej 13 2327E 1 ul. S. Żeromskiego Pl. 11 Listopada ul. A. Mickiewicza

Lp Numer Odcinek Ulica Szczegółowy przebieg

2 ul. Warszawska ul. Objazdowa Pl. 11 Listopada 14 2328E 1 ul. Południowa ul. 9 Maja ul. K. Puławskiego 15 2329E 1 ul. Wakacyjna ul. Le śników Polskich Granica gm. Łask 16 2330E 1 ul. Brze źna ul. Torowa ul. Piekarnicza 2 ul. Piekarnicza ul. Brze źna granica gm. Łask 17 2331E 1 ul. Wrzosowa ul. Sportowa ul. Piekarnicza 18 2332E 1 ul. Lubelska ul. Le śników Polskich ul. Torowa 2 ul. Sportowa ul. Torowa granica gm. Łask 19 2333E 1 ul. Ogrodowa ul. Sportowa Granica gm. Łask 20 2334E 1 ul. Piotrkowska ul. Le śników Polskich ul. Torowa 21 2335E 1 ul. Wile ńska ul. Torowa ul. Le śników Polskich 2 ul. Katowicka ul. Le śników Polskich Pl. Gwia ździsty 3 Pl. Gwia ździsty Pl. Gwia ździsty 4 ul. Spacerowa ul. Światowida 22 3706E 1 ul. Lutomierska granica miasta Łask ul. S. Żeromskiego Źródło: Zarz ąd Dróg Powiatowych

11.1.4. Uwarunkowania i wnioski wynikaj ące z analizy obsługi miasta komunikacj ą zbiorow ą Miasto obsługiwane jest przez miejsk ą komunikacj ę autobusow ą (razem Łask i Kolumna). Wi ększo ść linii obsługuje równie ż tereny podmiejskie a trzy z nich kursuj ą w relacjach Łask – Okup (linia B), Łask – Zelów (linia C) i Łask – Pabianice (linia D). Trasy miejskiej komunikacji stanowi ą ulice: Kolejowa, Lutomierska, S. Żeromskiego, Objazdowa, Zielona, Plac 11-go Listopada, Widawska, A. Mickiewicza, 1 Maja, G. Narutowicza, ulicy 9 Maja, Jana Pawła II, Lubelska, Wile ńska, Sportowa, Katowicka, Spacerowa, Światowida, Le śników Polskich, Warszawska, S. Batorego, D ębowa. Linie obsługuj ą wszystkie podstawowe struktury miasta, przebiegaj ą przez obszar centrum oraz ł ącz ą dworce PKS i PKP. W ostatnich latach obserwuje si ę spadek przewozów komunikacj ą publiczn ą, co jest wynikiem rozwoju komunikacji indywidualnej – wzrostu motoryzacji. W powi ązaniach zewn ętrznych miasto posiada komunikacj ę autobusow ą PKS. Dworzec, a wła ściwie przystanek poło żony jest przy ul. Zielonej. Linie autobusowe PKS obsługuj ą tereny najbli ższych gmin. S ą to gminy: Widawa, Szadek, S ędziejowice, Wodzierady, Dobro ń, Buczek, Sieradz, Zdu ńska Wola. Z dworca w Łasku odje żdżaj ą tak że autobusy do miast dalej poło żonych: Warszawa, Łód ź, Lublin, Cz ęstochowa, Pozna ń, Kalisz, Kudowa Zdrój, Opole, Świeradów Zdrój, Wrocław. Wa żną rol ę w powi ązaniach zewn ętrznych, szczególnie dalszego zasi ęgu pełni linia kolejowa relacji Łód ź-Sieradz-Ostrów Wielkopolski-Wrocław. Budynek dworcowy w Łasku jest obecnie od kilku lat nieczynny. Linia jest dwutorowa, zelektryfikowana. Zapewnia poł ączenia z sąsiednimi miastami jednak ze wzgl ędu na spadek wielko ści przewozów pasa żerskich zmniejszyła si ę cz ęstotliwo ść i ilo ść poci ągów.

11.2. Zaopatrzenie w wod ę

11.2.1. Stan ogólny zaopatrzenia w wod ę mieszka ńców gminy W gminie Łask funkcjonuj ą 4 komunalne uj ęcia wody: S ą to: 1) uj ęcie wody w Łasku-Ostrowie ujmuj ące górnokredowy poziom wodono śny, eksploatowane w ramach zasobów zatwierdzonych w kategorii „B” Q = 651 m 3/h, przy depresji s=6,2-29 m w ilo ści: 3 3 Qśr.d =4411,0 m /d i Qmax h =311,0 m /h Uj ęcie składa si ę z 4 studni: studnia A-1, gł ęboko ść 134 m, Q = 100,1 m 3/h, depresja s=11,27 m, studnia A-2, gł ęboko ść 100 m, Q = 91,8 m 3/h, depresja s=29,06 m, studnia A-3, gł ęboko ść 100 m, Q = 100,3 m 3/h, depresja s=8,83 m,

studnia A-4, gł ęboko ść 100 m, Q = 150,0 m 3/h, depresja s=5,3 m. 2) uj ęcie wody w Bałuczu, składaj ące si ę z 2 otworów studziennych ujmuj ących wod ę podziemn ą z utworów górnokredowych: studnia S-2, gł ęboko ść 61 m, Q = 75 m 3/h, depresja s=10,5 m, studnia S-3, gł ęboko ść 60 m, Q = 75 m 3/h, depresja s=9,13 m. Zezwolenie na pobór wód podziemnych z tego uj ęcia o zatwierdzonych zasobach eksploatacyjnych Q = 75 m 3h opiewa na ilo ść : 3 3 Qmax d =1133 m /d i Qmax h =60 m /h 3) uj ęcie wody w Okupie Małym ujmuje wod ę z utworów czwartorz ędowych i składa si ę z dwóch studni: studnia Nr 1, gł ęboko ść 52 m, Q = 56,9 m 3/h, depresja s=5,8 m, studnia Nr 2, gł ęboko ść 57 m, Q = 56,9 m 3/h, depresja s=2,05 m Zezwolenie na pobór wód podziemnych z tego uj ęcia o zatwierdzonych zasobach eksploatacyjnych Q = 56,9 m 3h przy depresji s=5,81 m opiewa na ilo ść : 3 3 Qmax d =414 m /d i Qmax h =43,0 m /h 4) uj ęcie wody w Gorczynie ujmuje wod ę z utworów czwartorz ędowych i składa si ę obecnie z jednej studni (druga studnia nie jest eksploatowana z uwagi na ponadnormatywn ą zawarto ść żelaza i manganu). studnia S-1, gł ęboko ść 54 m, Q = 27,3 m 3/h, depresja s=5,8 m Zezwolenie na pobór wód podziemnych z tego uj ęcia o zatwierdzonych zasobach eksploatacyjnych Q = 117 m 3h opiewa na ilo ść : 3 3 Qmax d =283,0 m /d i Qmax h =27,3 m /h

Długo ść sieci wodoci ągowej zasilanej z poszczególnych uj ęć komunalnych na koniec 2016 r. wynosiła w: - Łasku i Ostrowie - 237,0 km - Bałuczu - 64,786 km - Okupie - 28,125 km - Gorczynie - 22,3 km Ponadto wie ś Rembów jest zaopatrywana w wod ę z uj ęcia w Wodzieradach i tu długo ść sieci wodoci ągowej wynosi 0,786 km. Ł ącznie długo ść sieci wodoci ągowej wynosi 101,1609 km. Z uj ęcia wody w Łasku-Ostrowie jest tak że zaopatrywana w wod ę wie ś Barycz w gminie Dobro ń.

Analiza stanu wykazała, że niemal wszystkie tereny pełni ące w mie ście i gminie funkcje mieszkaniowe, produkcyjne i usługowe, pozostaj ą w zasi ęgu sieci wodoci ągowej z systemu miejskiego b ądź lokalnych systemów wodoci ągów wiejskich. Poziom zaspokojenia potrzeb jest oceniany pod wzgl ędem ilo ściowym, jako wystarczaj ący. Jako ść wody nie budzi zastrze żeń słu żb Sanitarno – Epidemiologicznych. System zaopatrzenia w wod ę miasta Łask oparty o górnokredowe uj ęcie i stacj ę wodoci ągow ą we wsi Ostrów jest sprawny technicznie i zapewnia pełne pokrycie potrzeb ilo ściowych odbiorców miejskich i wsi poło żonych w jego zasi ęgu (Ostrówek, Orchów, Wronowice, Wiewiórczyn, Teodory). Z uwagi na tendencj ę zmniejszania si ę zu życia wody, wyst ępuj ą obecnie w systemie miejskim du że rezerwy źródłowe. Jest to zjawisko korzystne, które b ędzie sprzyja ć rozwojowi przestrzennemu i gospodarczemu miasta i gminy. Mocn ą stron ą systemu jest blisko 50% rezerwa w zdolno ści produkcyjnej stacji wodoci ągowej, która zapewni ć mo że pokrycie nawet dwukrotnego wzrostu zapotrzebowania wody, bez konieczno ści rozbudowy urz ądze ń i obiektów. Zdolno ść produkcyjna zrealizowanego I etapu stacji wodoci ągowej wynosi Q=8860m 3/d, przy średniej wielko ści produkcji wody nieprzekraczaj ącej 3600 m 3/d. Czynne s ą cztery z pi ęciu wykonanych studni gł ębinowych. Wielko ść wydobycia wody stanowi jedynie cz ęść wielko ści zatwierdzonych zasobów. W ramach niewykorzystanych rezerw mo żliwa jest rozbudowa wodoci ągu do wydajno ści Q=15600 m 3/d. Dobry jest stan techniczny głównych przewodów wodoci ągowych, które s ą przystosowane do rozwoju i posiadaj ą rezerwy przepustowo ści, umo żliwiaj ące obj ęcie zasi ęgiem nowych terenów. Gęsto ść sieci wodoci ągowej nie odbiega od standardów i zapewnia dost ęp dla 100% mieszka ńców Łasku i ponad 90% mieszka ńców Kolumny.

Nie ma wi ęc przeszkód rozbudowy układu wodoci ągowego. Utrudnieniem dla rozwoju mog ą by ć parametry dróg i ulic, które cz ęsto okazuj ą si ę zbyt w ąskie. Pewnym mankamentem s ą cz ęściowe bariery przepustowo ści sieci na południowych i zachodnich obrze żach miasta, tj. stan sieci (zbyt małe średnice wodoci ągów zasilaj ących, wiek i stan techniczny przewodów), zbyt niskie ci śnienie wody (Teodory) oraz brak pewno ści zasilania na skutek budowy układów otwartych, rozgał ęzionych. Podstawowym problemem miejskiego systemu wodoci ągowego w perspektywie b ędzie utrzymanie standardów jako ściowych i konieczno ść dostosowania sposobu uzdatniania wody do parametrów WHO. Wymaga ć to b ędzie modernizacji stacji wodoci ągowej, zastosowania nowoczesnych technologii uzdatniania wody, pełnej automatyzacji procesów sterowania prac ą urz ądze ń.

11.2.2. Uwarunkowania dla pozostałych obszarów gminy Rozwój gminnych systemów wodoci ągowych na przestrzeni ostatnich lat charakteryzował si ę du żą dynamik ą, a zasobno ść uj ęcia komunalnego w Łasku stworzyła korzystne warunki w tym zakresie. Z sieci wodoci ągowej Łasku doprowadzona została woda do wsi Orchów, Wiewiórczyn i Wronowice. Bezpo średnio ze stacji wodoci ągowej wybudowany został wodoci ąg do wsi Teodory. Zaopatrzenie w wod ę wsi poło żonych poza zasi ęgiem wodoci ągu komunalnego realizowane jest w systemach wodoci ągów lokalnych, opartych o uj ęcia górnokredowe w Okupie Małym i w Bałuczu oraz uj ęcie czwartorz ędowe w Gorczynie. Stopie ń wykorzystania udost ępnionych do eksploatacji zasobów wodnych na uj ęciach wiejskich nie przekracza 30% w Bałuczu i Okupie oraz 50% w Gorczynie. Sie ć wodoci ągowa realizowana jest jako rozgał ęziona, otwarta, mo że skutkowa ć przy powa żniejszych awariach brakiem wody dla wielu odbiorców, a nawet kilku wsi. Obecnie wszystkie miejscowo ści w 24 sołectwach jest wyposa żonych w wod ę z sieci wodoci ągowej w 100 %, natomiast stopie ń zwodoci ągowania sołectwa Bałucz wynosi 79 %, Karszewa – 80 %, Okupu – 90 %, natomiast miejscowo ści Aleksandrówek, Krzucz, Rembów i Rokitnica nie maj ą sieci wodoci ągowej.

11.3. Gospodarka ściekowa

11.3.1. Stan ogólny gospodarki ściekowej w mie ście i gminie Stan gospodarki ściekowej w gminie Łask jest jeszcze mało zadawalaj ący (szczególnie na terenach wiejskich). Wobec znacznego niedoinwestowania rozwoju kanalizacji sieciowej, odprowadzanie ścieków sanitarnych realizowane jest w systemach indywidualnych, których uci ąż liwo ść jest tym wi ększa im silniejszy jest stopie ń zurbanizowania terenu. Długo ść sieci kanalizacji sanitarnej na terenie miasta i gminy wynosiła w 2015 r. 85,2 km, z tego 1,3 km stanowiła sie ć kanalizacji ogólnospławnej. Wi ększo ść sieci znajduje si ę w mie ście Łask, gdzie ścieki s ą odprowadzane do miejskiej oczyszczalni ścieków. Tylko 1,7 km sieci odprowadza ścieki do oczyszczalni w Kopy ści. Miasto Łask skanalizowane jest w około 70%. Ścieki z terenu miasta oraz ze wsi Wiewiórczyn spływaj ą do kanału przesyłowego o średnicy 800 mm, którym dopływaj ą do Miejskiej Oczyszczalni Ścieków w Łasku. Jest to oczyszczalnia mechaniczno- biologiczna zlokalizowana przy ul. Kili ńskiego 102a o przepustowo ści 6000 m 3/d. Miejskie Przedsi ębiorstwo Wodoci ągowo-Kanalizacyjne w Łasku posiada zezwolenie na odprowadzenie ścieków oczyszczonych z tej oczyszczalni do rzeki Grabi w ilo ści 2190000 m 3/rok. Kanalizacja ogólnospławna funkcjonuj ąca w Łasku odprowadza ścieki bytowo – gospodarcze, przemysłowe i opadowe ze „starej” cz ęś ci miasta oraz terenów przemysłowych. Kanalizacja nie posiada przelewów burzowych. Kanalizacja sanitarna funkcjonuje głównie na nowych osiedlach mieszkaniowych (budownictwo jedno- i wielorodzinne). Ł ącznie na terenie miasta Łask w granicach administracyjnych funkcjonowało na koniec 2011 r. 49,483 km sieci kanalizacyjnej, za ś na terenach wiejskich 25,806 km. Kanalizacja deszczowa znajduje si ę na osiedlach mieszkaniowych i wzdłu ż nowych ci ągów kanalizacyjnych. W przewa żaj ącej mierze kanalizacja została wł ączona do kolektorów zbiorczych kanalizacji sanitarnej. Brak jest urz ądze ń rozdzielczych kieruj ących ścieki burzowe bezpo średnio do odbiornika. Kanalizacja przemysłowa odprowadza ścieki z Okr ęgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Łasku. Na terenie zakładu znajduje si ę zbiornik u średniaj ąco – wyrównawczy słu żą cy do podczyszczania

ścieków przemysłowych. Ścieki z zakładu dopływaj ą do kolektora przesyłowego – miejskiego, a dalej do oczyszczalni miejskiej. Ścieki z terenów skanalizowanych w Łasku-Kolumnie dopływaj ą do mechaniczno – biologicznej oczyszczalni ścieków zlokalizowanej przy ul. Modrzewiowej na terenie Nadle śnictwa Kolumna oraz cz ęś ciowo do oczyszczalni w Łasku. Przepustowo ść oczyszczalni wynosi 120 m 3/d. Odbiornikiem oczyszczonych ścieków jest rów melioracyjny, który dopływa do rzeki Pałusznicy, prawego dopływu rzeki Grabi. Na terenach wiejskich gminy nie funkcjonuje sie ć kanalizacyjna (stopie ń skanalizowania tych obszarów wynosi 3%). Wyj ątkiem s ą wsie Wola Łaska (skanalizowana w 100%), Wiewiórczyn (skanalizowany w 75%), Wronowice (skanalizowane w 25 %), Ostrów (skanalizowany w 20 %), Kopy ść (skanalizowana w 90%), Orchów (skanalizowany w 85%). Na tych terenach oraz obszarach nieskanalizowanych gminy, ścieki gromadzone s ą w zbiornikach bezodpływowych i wywo żone taborem asenizacyjnym do punktu zlewnego.

11.3.2. Uwarunkowania wynikaj ące z diagnozy stanu kanalizacji sanitarnej miasta Dla poprawy stanu najwa żniejsze s ą: kontynuowanie rozbudowy sieci w rejonach gdzie standardy obsługi s ą niewystarczaj ące oraz modernizacja II etapu oczyszczalni ścieków (przeprowadzenie przetargu w 2017 r.). Mo żliwo ści rozwoju systemu kanalizacji grawitacyjnej lub grawitacyjno-pompowej s ą w Łasku – ze wzgl ędu na parametry oczyszczalni – znaczne. Istnieje jednak potrzeba modernizacji i przebudowy kolektorów i kanałów sanitarnych i ogólnospławnych w złym stanie technicznym lub przepełnionych (Zachodnia – planowane na lata 2018-2019 oraz Północna). Z uwagi jednak na du że koszty, osi ągni ęcie odpowiedniego standardu wymaga długiego okresu czasu i zawsze b ędzie limitowane ekonomicznymi mo żliwo ściami bud żetu gminy. Granice tych mo żliwo ści wyznacza ć powinny ogólne racjonalne zasady gospodarki miejskiej, a w szczególno ści ich powi ązanie z hierarchi ą potrzeb. W pierwszej kolejno ści powinno nast ąpi ć uzupełnienie wyposa żenia oraz wyrównanie standardów w obr ębie od dawna zurbanizowanych terenów mieszkaniowych Łasku i Kolumny.

11.3.3. Uwarunkowania wynikaj ące z diagnozy stanu kanalizacji sanitarnej dla pozostałych terenów gminy Tylko jedna z 31 wsi sołeckich w gminie – Kopy ść , posiada własn ą oczyszczalni ę. W najbli ższych latach jest ona przewidziana do likwidacji, a miejscowo ść ma korzysta ć z miejskiej oczyszczalni. Tymczasem ścieki oczyszczane s ą na mechaniczno-biologicznej oczyszczalni konwekcyjnej typu „KOS - 2”, o przepustowo ści 50 m3/d i po oczyszczeniu odprowadzane są do pobliskiego rowu melioracyjnego. W miejscowo ści Wronowice wykonano I etap budowy kanalizacji miejskiej, a na II etap s ą ju ż przyznane środki. Równie ż miejscowo ści Gorczyn oraz Wola Łaska posiada projekty techniczne na budow ę sieci kanalizacyjnej włączonej w system kanalizacji miejskiej. W pozostałych miejscowo ściach w gminie mieszka ńcy korzystaj ą z kanalizacji indywidualnych – ust ępów suchych, dołów gnilnych lub zbiorników typu „szambo”. Ścieki przesi ąkaj ące z nieszczelnych zbiorników s ą źródłem ska żenia płytkich wód gruntowych i wód powierzchniowych. Potrzeba zahamowania dalszej degradacji środowiska, poprzez mi ędzy innymi budow ę kanalizacji na terenach wiejskich, jest niekwestionowana.

11.4. Wody opadowe Przewa żaj ąca cz ęść obszaru gminy jest odwadniana przez spływ powierzchniowy do rzeki Grabi i jej dopływów: rzeki Pisi, Pałusznicy i Ko ńskiej. Funkcje odwadniaj ące spełnia równie ż system rowów otwartych i – w sposób ograniczony – układ podziemnych urz ądze ń melioracyjnych. Północna cz ęść obszaru gminy odwadniania jest do rzeki Ner. Odbiorniki, z wyj ątkiem rzeki Ko ńskiej s ą uregulowane całkowicie lub cz ęś ciowo i na ogół problemy z odprowadzaniem wód deszczowych w gminie nie wyst ępuj ą. Lokalne podtopienia gruntów ornych i użytków zielonych wyst ępuj ą w dolinie Grabi, przy wysokich stanach wód. Kanalizacja deszczowa ma charakter fragmentaryczny i jest realizowana tylko na zurbanizowanych terenach w Łasku. Stan sieci deszczowej na nowych osiedlach jest przewa żnie dobry.

Na obszarach wyst ępowania sieci ogólnospławnej i w obszarach, gdzie wyst ępuj ą braki sieci powinno si ę d ąż yć do jej przebudowy i uzupełnienia – w pierwszym rz ędzie w obr ębie terenów zwartej zabudowy śródmiejskiej, a nast ępnie na obszarach peryferyjnych, zagospodarowanych dot ąd ekstensywnie, a przewidzianych do urbanizacji. Problemem wymagaj ącym rozwi ązania jest podczyszczenie ścieków deszczowych wprowadzanych do koryt rzek i rowów melioracyjnych, a tak że regulacja odbiorników pod k ątem ich przystosowania na przyj ęcie zwi ększonych odpływów.

11.5. Zaopatrzenie w gaz Funkcj ę operatora gazowego systemu dystrybucyjnego zajmuj ącego si ę budow ą i eksploatacj ą sieci gazu ziemnego m.in. na terenie miasta i gminy Łask pełni Polska Spółka Gazownictwa Odział Zakład Gazowniczy w Łodzi. Miasto i gmina Łask zasilana jest gazem ziemnym w oparciu o stacj ę redukcyjno-pomiarow ą wysokiego ci śnienia zlokalizowan ą w środkowej cz ęś ci gminy w miejscowo ści Wiewiórczyn. Dystrybucyjn ą sie ć gazow ą w gminie stanowi ą gazoci ągi średniego ci śnienia usytuowane w przewa żaj ącej mierze w granicach administracyjnych miasta Łask. Sie ć gazowa jest w dobrym stanie technicznym, gwarantuj ącym stabilno ść i bezpiecze ństwo dostaw. Stan techniczny sieci jest poza tym na bie żą co monitorowany poprzez okresowe kontrole szczelno ści i w przypadku wyst ąpienia sytuacji daj ących podstawy do podejmowania działa ń rehabilitacyjnych PSG sp. z o.o. zastrzegła sobie prawo do podj ęcia takich działa ń w celu zachowania bezpiecze ństwa eksploatacji maj ątku sieciowego i dostaw gazu dla Klientów. Dla gazoci ągu wysokiego ci śnienia podstawowe odległo ści bezpieczne od obiektów terenowych nale ży wyznaczy ć zgodnie z aktualnym Rozporz ądzeniem Ministra Gospodarki z dnia 26.04.2013 r. opublikowane w Dzienniku Ustaw z 04.06.2013 r. poz. 640; w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiada ć sieci gazowe i ich usytuowanie”.

11.6. Elektroenergetyka Sie ć energetyczna na terenie Łasku jest dobrze rozwini ęta i stanowi jednolity spójny system. Poło żenie województwa łódzkiego w stosunku do głównych korytarzy sieci energetycznych wysokich napi ęć stwarza korzystn ą sytuacj ę dla inwestorów poszukuj ących dost ępu do źródeł energii oraz umo żliwia dalsz ą rozbudow ę systemu. Tym samym stwarza szans ę na pełne pokrycie zapotrzebowania na energi ę elektryczn ą wpływaj ąc pozytywnie na bezpiecze ństwo energetyczne obszaru Łasku. W oparciu o stacje elektroenergetyczne zasilane z Krajowego Systemu Elektroenergetycznego, na obszarze gminy pracuje sie ć wysokiego napi ęcia zasilana liniami napowietrznymi wysokiego napi ęcia WN 110 kV, sie ć średniego napi ęcia SN -15kV oraz sie ć niskiego napi ęcia. Od kilku lat zu życie energii na terenie Gminy utrzymuje si ę na jednakowym poziomie. Wykorzystywana moc w wysoko ści 15 MW, rezerwa kształtuje si ę na poziomie ok. 17 MW i przekracza aktualne potrzeby gminy. Według „Projektu zało żeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energi ę elektryczn ą i paliwa gazowe Gminy Łask do roku 2030” stan techniczny sieci SN i nN na terenie Gminy i Miasta Łask jest okre ślany jako dobry. Zaspokaja on aktualne zapotrzebowanie przył ączonych odbiorców na terenie gminy w energi ę elektryczn ą. Miasto i gmina Łask zasilane s ą napowietrznymi liniami wysokiego napi ęcia 110 kV. Linie te zasilaj ą dwa Główne Punkty Zasilania. GPZ 1 zasilany jest lini ą z kierunku Zdu ńska Wola, natomiast GPZ 2 z kierunku Pabianic. Zasilanie odbiorców odbywa si ę poprzez sie ć średniego napi ęcia - stacje trafo 15/0,4 kV oraz sie ć niskiego napi ęcia. Na terenach śródmiejskich funkcjonuje układ sieci kablowo – napowietrznych, a na obrze żach miasta i gminie dostawa energii realizowana jest przez stacje słupowe i wie żowe. Sie ć 15 kV jest generalnie zmodernizowana i posiada rezerwy przepustowo ści, natomiast sie ć niskiego napi ęcia jest w złym stanie technicznym (długie obwody zasilania nie zapewniaj ą dostawy energii o wła ściwych parametrach). Obecnie nie przebiegaj ą przez gmin ę tranzytowe linie elektroenergetyczne o wy ższym napi ęciu ni ż wy żej opisano. Przewidywany w Planie zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego przebieg odcinka linii 400 kV Rogowiec- Pątnów przez północno-wschodni ą cz ęść gminy, zgodnie z pismem Polskich Sieci Elektroenergetycznych Centrum S.A. z czerwca 2012 r. gmin ę Łask omija.

11.7. Zaopatrzenie w ciepło Na terenie miasta i gminy nie funkcjonuje zorganizowana gospodarka cieplna. Zaopatrzenie w ciepło nast ępuje z lokalnych źródeł ciepła – kotłowni lokalnych i przemysłowych oraz poprzez ogrzewanie indywidualne. Najwi ększa ilo ść lokalnych kotłowni wyst ępuje na terenie miasta Łask

64 i dzielnicy Kolumna. Kotłownie lokalne zaspokajaj ą potrzeby w zakresie centralnego ogrzewania i ciepłej wody u żytkowej, natomiast kotłownie przemysłowe produkuj ą ciepło głównie na potrzeby centralnego ogrzewania obiektów zakładowych oraz na potrzeby technologiczne zakładów. Kotłownie w wi ększo ści opalane s ą w ęglem oraz koksem (w mie ście Łask paliwo w ęglowe pokrywa 87% potrzeb cieplnych miasta, w gminie paliwo w ęglowe pokrywa 90% potrzeb). W „Projekcie zało żeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energi ę elektryczn ą i paliwa gazowe miasta i gminy Łask” dokonano inwentaryzacji kotłowni z podziałem na kotłownie o mocy > 1 MWt i kotłownie o mocy < 1 MWt. Na terenie miasta Łask wyst ępuje kilkana ście lokalnych systemów ciepłowniczych, zarz ądzanych przez Przedsi ębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Łasku. Obecnie systemy te ogrzewaj ą około 50% powierzchni mieszkalnej na terenie miasta. Sie ć ciepłownicza w gminie Łask liczy ł ącznie 8.488 mb, w tym 4.572 mb stanowi sie ć rozdzielcza (53,86%) oraz 3.916 mb przył ączenia (46,14%). Dominuje tradycyjna sie ć ciepłownicza (6.707 mb, co stanowi 79,02% ogólnej sieci). Sie ć preizolowana, energooszcz ędna stanowi zaledwie 20,98%.

11.8. Uwarunkowania wynikaj ące z diagnozy telekomunikacji i łączno ści publicznej Na terenie miasta i gminy zlokalizowanych jest 6 central telefonicznych. Znajduj ą się one w Łasku, Kolumnie, Okupie Wielkim, Wrzeszczewicach, Bałuczu i Teodorach. S ą to centrale nowej generacji. Centrala w Łasku pracuje dla potrzeb miasta i gminy i jest poł ączona z centralami na terenie gminy i z central ą nadrz ędn ą w Sieradzu za pomoc ą ł ączy światłowodowych. Stan techniczny sieci telefonicznej jest zadowalaj ący i pozwala na terenie miasta na przył ączanie abonentów bez oczekiwania. Ze wzgl ędu na rodzaj sprz ętu, jakim dysponuj ą operatorzy sieci, abonenci telefoniczni mog ą korzysta ć z podstawowych usług tj. maj ą pełny dost ęp w ruchu automatycznym przychodz ącym i wychodz ącym, mi ędzymiastowym i mi ędzynarodowym. Podł ączenie do internetu realizowane jest za po średnictwem modemów lub ł ącz szerokopasmowych. Na terenie gminy posiadaj ą zasi ęg wszystkie sieci telefonii komórkowej.

11.9. Gospodarka odpadami Obecnie na obszarze miasta i gminy Łask nie ma komunalnego składowiska odpadów. Odpady s ą odbierane przez wyspecjalizowane koncesjonowane firmy i wywo żone poza obszar gminy. Prowadzone s ą usilne starania o wdra żanie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych w systemie wielopojemnikowym lub dwupojemnikowym. Cyklicznie są prowadzone zbiórki odpadów wielkogabarytowych, a podmioty prowadz ące działalno ść gospodarcz ą realizuj ą obowi ązki nało żone w tym zakresie przez przepisy odr ębne, wł ącznie ze spalaniem odpadów medycznych przy szpitalu w Łasku. Składowisko odpadów w Orchowie jest ju ż zrekultywowane. Zasady dotycz ące polityki w zakresie gospodarki odpadami zostały okre ślone w Planie Gospodarki Odpadami Województwa Łódzkiego na lata 2016-2022 z uwzgl ędnieniem lat 2023-2028. Okre ślono w tym opracowaniu mi ędzy innymi zadania pozainwestycyjne i inwestycyjne w gospodarce odpadami. Zgodnie z Planem Województwa na terenie gminy przewiduje si ę realizacj ę instalacji do fermentacji odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji (kompostowni ę) oraz instalacji do zagospodarowania osadów ściekowych poza ZZO. Obowi ązuj ący jednak Plan gospodarki odpadami województwa łódzkiego na lata 2016-2022 z uwzgl ędnieniem lat 2023-2028 nie przewiduje realizacji wy żej wymienionych inwestycji.

11.10. Uwarunkowania wynikaj ące z lokalizacji lotniska Lotnisko wojskowe w cało ści poło żone jest w gminie Buczek, wraz z przyległym terenem le ży w obszarze o szczególnych uwarunkowaniach, gdzie obowi ązuje strefa ograniczenia zabudowy ze wzgl ędu na wyst ępowanie uci ąż liwo ści od lotniska. Wyst ępuj ące ograniczenia wynikaj ą z przepisów odr ębnych – Uchwały nr XXIX/379/16 z dnia 25 pa ździernika 2016 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego u żytkowania dla lotniska wojskowego Łask.

Uci ąż liwo ść hałasow ą uwzgl ędniono przy wyznaczaniu obszaru ograniczonego u żytkowania, za ś na rysunku studium pokazano lini ę równowa żnego poziomu d źwi ęku dla pory nocnej 50 dB – jako podobszar „A” i lini ę równowa żnego poziomu d źwi ęku dla pory nocnej 45 dB – jako podobszar „B”. Obejmuj ą one fragmenty sołectw Si ęganów, Gorczyn, Mauryca, Teodory, Rokitnica i Aleksandrówek.

Drugim, poza hałasem, elementem wpływu lotniska na środowisko jest zanieczyszczenie produktami ropopochodnymi. Funkcjonowanie obiektów przyjmowania, magazynowania i dystrybucji produktów ropopochodnych stanowi potencjalne źródło zanieczyszczenia środowiska gruntowo- wodnego. Nale ży stwierdzi ć, i ż podwy ższone zawarto ści zanieczyszcze ń produktami ropopochodnymi wyst ępuj ą w najbli ższym otoczeniu obiektów manipulowania paliwami i dotycz ą obszaru samego lotniska.

IV. KIERUNKI POLITYKI PRZESTRZENNEGJ MIASTA I GMINY ŁASK

1. Powi ązania regionalne Projektowane w regionie elementy obsługi komunikacyjnej w istotny sposób wpływaj ą na mo żliwo ść przekształce ń i rozwoju przestrzennego gminy i miasta Łask. Należałoby zatem zweryfikowa ć dotychczasow ą strategi ę rozwoju obszaru miasta i gminy w tym zakresie. Najistotniejszym elementem, który stymuluje rozwój gminy, jest droga ekspresowa S-8 relacji Łód ź – Wrocław, stanowi ąca wa żny element powi ąza ń Łasku z koncentracj ą miast aglomeracji łódzkiej poło żonych w pa śmie od Zgierza do Sieradza. Głównymi miastami wchodz ącymi w skład aglomeracji łódzkiej są: Łód ź, Zgierz, Aleksandrów Łódzki, Konstantynów Łódzki, Pabianice, Łask, Zdu ńska Wola i Sieradz. Przebieg drogi ekspresowej S-8 przez gmin ę Łask niesie ze sob ą tak że drugie dogodne poł ączenie z głównym miastem regionu poprzez poł ączenie z drog ą ekspresow ą S-14 tworz ącą tzw. zachodnie obej ście Łodzi. Droga ekspresowa S-8 ponadto ułatwia komunikacj ę drogow ą z reszt ą kraju poprzez autostrad ę A-1 w rejonie Rzgowa oraz dalej w węź le w Strykowie poprzez autostrad ę A-2.

2. Podstawowe kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy 2.1. Struktura funkcjonalno-przestrzenna Przyj ęte w Studium kierunki zagospodarowania oparto o przedstawione w pierwszej cz ęś ci studium uwarunkowania rozwoju przestrzennego. Analiza tych uwarunkowa ń pozwala na wyodr ębnienie z powierzchni gminy trzech stref – jednostek strukturalnych o ró żnych warunkach zagospodarowania przestrzennego, ró żnych warunkach fizjograficznych i ró żnych sposobach zagospodarowania oraz o ró żnych mo żliwo ściach rozwoju. Strefy te s ą rozmieszczone w obszarze gminy równole żnikowo i zwi ązane s ą z pasmami aktywno ści w ramach układu liniowej aglomeracji mi ędzy Łodzi ą i Sieradzem. Daj ące si ę wyodr ębni ć w granicach gminy jednostki strukturalne to: Strefa północna – strefa I Obejmuje ona teren poło żony na północ od istniej ącej linii kolejowej Łód ź – Sieradz z wyj ątkiem trzech enklaw: - miejscowo ści Wiewiórczyn, - północnej cz ęś ci dzielnicy Kolumna w mie ście Łask, - północnej i wschodniej cz ęś ci wsi Wronowice (mi ędzy dzielnic ą Kolumna, a granic ą gminy). Strefa ta charakteryzuje si ę ekstensywn ą zabudow ą wsi, niskim udziałem lasów, przewag ą gleb o słabych klasach bonitacyjnych i brakiem licz ących si ę czynników rozwojowych. Strefa zabudowy miejskiej – strefa II Obejmuje ona tereny w obecnych granicach administracyjnych miasta Łask wraz z projektowanymi w Studium ich poszerzeniami na południu i wschodzie oraz tereny miejscowo ści: Orchów, Wiewiórczyn a tak że północn ą i wschodni ą cz ęść wsi Wronowice, stanowi ące zintegrowany z miastem układ przestrzenny. Strefa ta charakteryzuje si ę koncentracj ą zabudowy miejskiej i podmiejskiej. Strefa południowa – strefa III Obejmuje ona pozostał ą cz ęść gminy poło żon ą na południe od linii kolejowej Łód ź – Sieradz i projektowanych granic miasta Łask. W ramach tej strefy przebiega droga ekspresowa S-8. Przylega ona do istniej ącego przy jej południowej granicy lotniska poło żonego w gminie Buczek. W strefie tej wyst ępuj ą zró żnicowane formy krajobrazu, a tak że zró żnicowane rodzaje zagospodarowania. Poza rolnictwem, przemysłem, usługami wyst ępuj ą du że enklawy terenów rekreacyjnych.

2.2. Kierunki zagospodarowania przestrzennego strefy I – północnej Do strefy północnej zaliczono nast ępuj ące sołectwa: Remiszew, Wrzeszczewice Nowe, Wrzeszczewice, Budy Stryjewskie, Stryje Paskowe, Karszew, Rembów, Borszewice, Bałucz, Stryje Ksi ęż e, Krzucz, Anielin, Wola Bałucka, Wola Stryjewska, Wydrzyn, Wronowice (z wyj ątkiem ich cz ęś ci północno-wschodniej o intensywnej zabudowie mieszkaniowej), tereny sołectw Kopy ść i Orchów (po

67 północnej stronie linii PKP), tereny sołectwa Wiewiórczyn, poza granicami wsi. Ponadto na obszarze strefy znajduj ą si ę tereny nale żą ce do: P.G.L. Nadle śnictwa Kolumna. Podstaw ą działa ń przestrzennych na terenie strefy północnej jest istniej ący układ i struktura w zakresie komunikacji, zabudowy, terenów u żytkowanych rolniczo, a tak że wyst ępuj ących warto ści przyrodniczych i kulturowych. Przedstawiony na rysunku Studium kształt terenów wskazanych dla ró żnych funkcji, został oparty o istniej ący stan zabudowy, ustalenia kolejnych edycji Studium, oraz wnioski składane do Studium. Tereny wskazane do zabudowy w tej strefie s ą wyznaczone oszcz ędnie i maj ą za zadanie dostosowanie terenów do rzeczywistych potrzeb z zachowaniem rozs ądnych rezerw. Pozwoli to na uzyskanie oszcz ędno ści w realizacji infrastruktury technicznej oraz umożliwi kształtowanie zwartych zespołów zabudowy. W tej strefie znalazły si ę tak że tereny lokalizacji farmy wiatrowej w rejonie Orchowa i Woli Bałuckiej i Krzucza. Farma w Orchowie-Woli Bałuckiej ma składa ć si ę z 3 elektrowni wiatrowych o łącznej mocy około 6 MW , natomiast w Krzuczu z 1 elektrowni wiatrowej o maksymalnej mocy 2 MW. Na obszarach przewidzianych do zabudowy wprowadzono na rysunku Studium, rodzaje oznacze ń u żytkowania terenów: − tereny zabudowy produkcyjnej, magazynowej i produkcyjno-usługowej, − tereny usług handlu, oświaty, administracji, kultury i innych, − tereny zabudowy letniskowej i rekreacyjnej, − tereny zabudowy usługowo – mieszkaniowej, usługowo – produkcyjnej na terenach byłych inwestycji wojskowych − tereny zabudowy mieszkaniowo-usługowej i zagrodowej o niskiej intensywno ści, W tym ostatnim przypadku nale ży rozumie ć, że s ą to tereny, na których mo żna lokalizowa ć zarówno zabudow ę mieszkaniow ą, zagrodow ą, rekreacyjn ą, usługow ą i rzemie ślnicz ą, jak i zabudow ę produkcyjn ą i usługow ą zwi ązan ą z produkcj ą rolną i przetwórstwem płodów rolnych. Warunkiem jest jedynie ograniczenie uci ąż liwo ści w granicach działki, do której inwestor nabył tytuł prawny. Istniej ąca zabudowa na terenach poza oznaczonymi na rysunku Studium terenami budowlanymi powinna zachowa ć prawo egzystencji z mo żliwo ści ą przebudowy, nadbudowy, rozbudowy lub remontu, jednak bez rozszerzenia terenów działki budowlanej (rozbudowa w ramach istniej ącego siedliska). Przedstawiony układ funkcjonalno-przestrzenny strefy uwzgl ędnia zasady kształtowania środowiska zarówno w aspekcie ochronnym jak i przez ograniczenie zagro żeń. Istotnymi w tym zakresie elementami s ą projektowane strefy dolesie ń, które ł ącz ą w system ci ągły istniej ące lasy oraz strefy ł ęgowe w dolinach istniej ących rzek i cieków tworz ąc korytarze ekologiczne. Grunty rolne w kompleksach gleb o dobrych klasach bonitacyjnych wyst ępuj ących w tej strefie nale ży chroni ć przed zmian ą u żytkowania tj. rozwój wszelkiej zabudowy, z wył ączeniem sieciowej infrastruktury technicznej, która nie ogranicza u żytkowania tych gleb.

Dla terenów zabudowy mieszkaniowo – usługowej i zagrodowej o niskiej intensywno ści ustala si ę: − maksymalny wska źnik powierzchni zabudowy – 40%, − minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – 30%, − maksymalna wysoko ści budynków – mieszkalnych 12m, gospodarczych i gara żowych 8m, Dla terenów zabudowy letniskowej i rekreacyjnej ustala si ę: − maksymalny wska źnik powierzchni zabudowy – 15%, − minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – 70%, − maksymalna wysoko ść budynków – 10m, Dla terenów zabudowy produkcyjnej, magazynowej i produkcyjno – usługowej – ustala si ę: − maksymalny wska źnik powierzchni zabudowy – 80%, − minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – 10%, − maksymalna wysoko ści budynków (nie dotyczy obiektów technologicznych zwi ązanych z funkcj ą terenu) – 14m, PROFILEX − dopuszcza si ę adaptacj ę istniej ących funkcji usługowych na terenach zabudowy produkcyjnej, magazynowej i produkcyjno-usługowej, − dopuszcza si ę lokalizacj ę zabudowy słu żą cej produkcji rolniczej oraz przetwórstwu rolno- spo żywczemu wraz z zabudow ą zagrodow ą, − dla terenów w miejscowo ści Kopy ść , w s ąsiedztwie istniej ącej zabudowy mieszkaniowej, dopuszcza si ę now ą zabudow ę mieszkaniow ą jednorodzinn ą jako funkcj ę towarzysz ącą, zlokalizowan ą w sposób nie koliduj ący z wiod ącą funkcj ą terenu. − dopuszcza si ę lokalizacj ę farm ogniw fotowoltaicznych o mocy powy żej 100 kW i wysoko ści do 5 m, przy czym linie rozgraniczaj ące terenu stanowi ą równocze śnie granice stref ochronnych urz ądze ń stanowi ących odnawialne źródła energii Dla terenów usług handlu, o światy, administracji, kultury i innych – ustala si ę: − maksymalny wska źnik powierzchni zabudowy – 50%, − minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – 20%, − maksymalna wysoko ści budynków (nie dotyczy obiektów technologicznych zwi ązanych z funkcj ą terenu)– 12m, Dla terenów zabudowy usługowo – mieszkaniowej, usługowo – produkcyjnej na terenach byłych inwestycji wojskowych – ustala si ę: − maksymalny wska źnik powierzchni zabudowy – 40%, − minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – 30%, − maksymalna wysoko ści budynków (nie dotyczy obiektów technologicznych zwi ązanych z funkcj ą terenu)– 12m, Dla terenów lokalizacji elektrowni wiatrowych ustala si ę ich maksymaln ą wysoko ść do 175 m npt. Są to obiekty stanowi ące przeszkody lotnicze i w zwi ązku z tym wymagaj ą uzgodnienia w zakresie oznakowania przeszkodowego na etapie pozwolenia na budow ę.

Dla terenów udokumentowanych złó ż surowców naturalnych ustala si ę - maksymaln ą wysoko ść obiektów, urz ądze ń i sieci infrastruktury technicznej wynikaj ących z potrzeb działalno ści górniczej – do 6,0 m.

Obszarem predestynowanym dla lokalizacji elektrowni wiatrowych są tereny poło żone w obr ębie Orchów oraz Krzucz. Obecnie w miejscowo ści Orchów Starosta Łaski wydał pozwolenia na budow ę trzech elektrowni wiatrowych o maksymalnej mocy 2MW ka żda i maksymalnych wysoko ści całkowitych 142,65m (EW1, EW2, EW3). Na planszy studium „Kierunki” wyznaczono dla ww. urz ądze ń „Stref ę maksymalnego dopuszczalnego oddziaływania od elektrowni wiatrowych”. Promie ń wyznaczonej skumulowanej strefy oddziaływania wynosi ok. 1430 metrów. Ponadto w obr ębie Krzucz Starosta Łaski wydał pozwolenia na budowę elektrowni wiatrowej o mocy maksymalnej 2MW i maksymalnej wysoko ści całkowitej do 170,0m. Dla projektowanej

69 elektrowni (EW4) równie ż wyznaczono ww. stref ę. Promie ń wyznaczonej skumulowanej strefy oddziaływania wynosi ok. 1700 metrów i swoim zasi ęgiem obejmuje tereny sąsiedniej gminy Wodzierady.

2.3. Kierunki zagospodarowania przestrzennego strefy II - zabudowy miejskiej

2.3.1. Struktura zabudowy miejskiej W skład strefy zabudowy miejskiej wchodz ą: - miasto Łask w obowi ązuj ących granicach administracyjnych, - tereny projektowane do poszerzenia granic administracyjnych miasta od strony południowej i wschodniej. Obejmuj ą one: o cz ęść zachodni ą sołectwa Ostrów, o las P.G.L. Nadle śnictwa Kolumna po wschodniej stronie miasta. - tereny wsi Orchów poło żone po południowej stronie istniej ącej linii PKP, - tereny wsi Wiewiórczyn – w granicach strefy zabudowy, przylegaj ące od strony północnej do linii kolejowej PKP, - tereny wsi Wronowice przylegaj ące od północy i od zachodu do dzielnicy Kolumna w mie ście Łask. Podstaw ą działa ń przestrzennych na terenie strefy zabudowy miejskiej jest kontynuacja i rozwój istniej ącego układu w zakresie komunikacji, zabudowy, terenów otaczaj ących i zieleni. Przedstawiony kształt tej strefy jest kontynuacj ą i rozszerzeniem istniej ącego układu równole żnikowego, obejmuj ącego dolin ę rzeki Grabi. Północn ą kraw ędź wyznacza istniej ąca linia PKP (z wychodz ącą na północ od niej enklaw ą Wiewiórczyna), północnej cz ęś ci Kolumny i wschodniej cz ęś ci Wronowic. Południow ą kraw ędź stanowi linia b ędąca przedłu żeniem na wschód i zachód istniej ącej południowej granicy miasta. Istniej ące warunki terenowe (dolina rzeki Grabi), spowodowały stworzenie z terenów zainwestowanych w ramach omawianej strefy, układu w formie małej aglomeracji obejmuj ącej trzy, wzajemnie obsługuj ące si ę koncentracje. S ą to: - koncentracja centralna , obejmuj ąca stare miasto wraz z przylegaj ącymi do niego terenami rozwoju, integralnie zwi ązanymi z historycznym j ądrem, - koncentracja północna (poło żona poza dolin ą rzeki Grabi) obejmuje przemysłow ą dzielnic ę miasta zwi ązan ą z istniej ącą stacj ą kolejow ą w Łasku wraz z przylegaj ącymi do niej terenami Orchowa i Wiewiórczyna, - koncentracja wschodnia (poło żona poza dolin ą Grabi) obejmuje dawne osiedle letniskowe Kolumna oraz północn ą i wschodni ą cz ęść wsi Wronowice (mi ędzy Kolumn ą, a granic ą gminy). Trzy podane powy żej koncentracje przedzielone s ą mi ędzy sob ą szerokim pasem ł ęgowym w dolinie rzeki Grabi i poł ączone funkcjonalnie jedynie układem dróg. Podstawowy układ funkcjonalno-przestrzenny uwzgl ędnia zasady kształtowania środowiska zarówno w aspekcie ochronnym jak i przez ograniczenie zagro żeń. Aspekt ochronny dotyczy przede wszystkim doliny rzeki Grabi, jako strefy obj ętej ochron ą prawn ą, stanowi ącej jednocze śnie szeroki korytarz przewietrzania. W granicach oznaczonych na rysunku studium dolina Grabi stanowi obszar maj ący znaczenie dla Wspólnoty Grabia PLH100021. Funkcj ą o najwy ższym potencjale zagro żeń dla obszaru Natura 2000 Grabia PLH 100021 byłaby lokalizacja zbiornika retencyjnego „Kolumna”, którego realizacj ę uwzgl ędnia obowi ązuj ący Program małej retencji dla Województwa Łódzkiego. W toku przeprowadzonych analiz oddziaływania na stan i funkcjonowanie siedlisk, zdecydowano o rezygnacji z jego budowy i co za tym idzie pomini ęciu zbiornika „Kolumna” w cz ęś ci kierunkowej ocenianego dokumentu. Środkowa cz ęść doliny Grabi w granicach miasta przewidziana jest pod budow ę zbiornika na cele retencyjno - rekreacyjne. Decyzj ę o realizacji zbiornika „Łask” będzie mo żna podj ąć w oparciu o obowi ązuj ący miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego i analiz ę bilansu wodnego przepływów rzeki Grabi. Ograniczenie zagro żeń doliny dotyczy wpływu istniej ącego i projektowanego układu komunikacji kołowej i kolei na tereny przylegaj ące, szczególnie w aspekcie hałasu, ale równie ż zagro żenia spalinami.

Istotn ą spraw ą, głównie na terenie Kolumny jest koegzystencja istniej ących drzew z zabudow ą. Zało żony wszechstronny i zrównowa żony rozwój słu żyć ma poprawie jako ści życia mieszka ńców zarówno poprzez modernizacj ę istniej ącej zabudowy, realizacj ę nowych mieszka ń o zró żnicowanej formie, stworzenie odpowiedniej strefy usługowej i rekreacyjnej oraz kultywowanie identyfikacji z miastem jego mieszka ńców, szczególnie w aspekcie ochrony dziedzictwa kulturowego.

2.3.2. Kierunki zagospodarowania koncentracji centralnej Koncentracja centralna, najwi ększa z trzech koncentracji strefy zabudowy miejskiej stanowi obszar, którego zawarto ść , wielko ść i układ kojarzy ć si ę zawsze b ędzie z poj ęciem miasta Łask. Tym bardziej, że centraln ą cz ęść tej koncentracji stanowi Stare Miasto, historycznie ukształtowane świadectwo kulturowego dziedzictwa. Obszar Starego Miasta oraz tereny przylegaj ące od strony południowej tworz ą wielofunkcyjne śródmie ście obsługuj ące równie ż pozostałe dwie koncentracje, jak i teren cało ści gminy, a w aspekcie administracyjno-usługowym równie ż powiatu. Stare Miasto poł ączone jest z dolin ą rzeki Grabi poprzez zespół zieleni parkowej, obejmuj ącej park miejski, cmentarz oraz oddzielon ą od doliny dzielnic ą przemysłowo-usługow ą o zmieniaj ącej si ę strukturze funkcjonalnej. Do terenów wielofunkcyjnego śródmie ścia od zachodu, południa i wschodu przylegaj ą tereny zabudowy mieszkaniowo-usługowej zrealizowanej i projektowanej w ramach przewidywanego rozwoju. Dotychczasowe decyzje dotycz ące realizacji mieszkalnictwa spowodowały wyci ągni ęcie terenów zurbanizowanych w kierunku wschodnim. W ramach opisywanej strefy, w Studium przewidziano tereny rezerw inwestycyjnych dla celów mieszkaniowych i usługowych, poło żone po zachodniej stronie miasta, oraz na północny-wschód od niego (Wronowice). Rezerwy te przeznaczone s ą pod przyszły rozwój miasta. Przewidziane s ą w niej nowe tereny zabudowy mieszkaniowej jedno- i wielorodzinnej oraz usługowej. W ramach koncentracji centralnej zlokalizowano równie ż teren pod nowy cmentarz miejski poło żony w jej południowej cz ęś ci, w pobli żu drogi wojewódzk ą nr 473 prowadz ącej do Piotrkowa Trybunalskiego, lotniska i drogi ekspresowej S-8. Na rysunku Kierunki polityki przestrzennej przedstawiono układ zabudowy z podziałem na budownictwo mieszkaniowe o wysokiej i niskiej intensywno ści. W zwi ązku z tym, że skala zabudowy mieszkaniowej nie powinna przekracza ć 4 kondygnacji, a potrzeby w różnym czasie mog ą si ę zmienia ć, podział ten nale ży traktowa ć jako informacyjny dla autorów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla tych terenów. W celu zachowania wła ściwych uwarunkowa ń ekologicznych dla terenów zabudowy mieszkaniowej ustala si ę min 30% (z wył ączeniem istniej ącej zabudowy, gdzie ten wska źnik nie jest mo żliwy do zastosowania) powierzchni biologicznie czynnej. Znajduj ące si ę w granicach opisywanej koncentracji tereny le śne, proponuje si ę przekształci ć w parki le śne z wył ączeniem programu eksploatacji drewna. Układ komunikacyjny koncentracji centralnej oparty jest o zespół obwodnic wytworzonych z ulic klasy G i powi ązanym z nimi układem ulic lokalnych.

Dla terenów zabudowy mieszkaniowo – usługowej o wysokiej intensywno ści ustala si ę: − maksymalny wska źnik powierzchni zabudowy – 50%, − minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – 30%, − maksymalna wysoko ści budynków – 17m, PLAN POLNA Dla terenów zabudowy mieszkaniowo – usługowej o niskiej intensywno ści ustala si ę: − maksymalny wska źnik powierzchni zabudowy – 30%, w przypadku realizacji zabudowy wielorodzinnej dopuszcza si ę zwi ększenie wska źnik powierzchni zabudowy – 60%, − minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – 40%, − maksymalna wysoko ść budynków – mieszkalnych 14m, gospodarczych i gara żowych 8m, Dla terenów zabudowy produkcyjnej, magazynowej i produkcyjno-usługowej – ustala si ę: − maksymalny wska źnik powierzchni zabudowy – 80%, − minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – 10%, − maksymalna wysoko ści budynków (nie dotyczy obiektów technologicznych zwi ązanych z funkcj ą terenu) – 14m, − dopuszcza si ę adaptacj ę istniej ących funkcji usługowych na terenach zabudowy produkcyjnej, magazynowej i produkcyjno-usługowej, − dopuszcza si ę lokalizacj ę zabudowy słu żą cej produkcji rolniczej oraz przetwórstwu rolno- spo żywczemu wraz z zabudow ą zagrodow ą, − dopuszcza si ę lokalizacj ę farm ogniw fotowoltaicznych o mocy powy żej 100 kW i wysoko ści do 5 m, przy czym linie rozgraniczaj ące terenu stanowi ą równocze śnie granice stref ochronnych urz ądze ń stanowi ących odnawialne źródła energii. Dla terenów usług handlu, o światy, administracji, kultury i innych – ustala si ę: − maksymalny wska źnik powierzchni zabudowy – 50%, − minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – 20%, − maksymalna wysoko ści budynków (nie dotyczy obiektów technologicznych zwi ązanych z funkcj ą terenu) – 14m, Dla terenów usług agroturystycznych ustala si ę: − maksymalny wska źnik powierzchni zabudowy – 40%, − minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – 30%, − maksymalna wysoko ści budynków – mieszkalnych 12m, gospodarczych i gara żowych 8m, Dla terenów rezerw inwestycyjnych dla celów mieszkaniowych i usługowych – ustala si ę: − maksymalny wska źnik powierzchni zabudowy – 60%, − minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – 20%, − maksymalna wysoko ści budynków (nie dotyczy obiektów technologicznych zwi ązanych z funkcj ą terenu) – 14m.

2.3.3. Kierunki zagospodarowania koncentracji północnej Koncentracja północna zwi ązana jest z przebiegiem istniej ącej linii kolejowej Łód ź-Sieradz i poło żon ą na tej linii stacj ą towarowo-osobow ą. Obejmuje ona dzielnic ę przemysłowo-usługow ą miasta Łask, poło żon ą po północnej stronie doliny rzeki Grabi, a tak że poło żon ą na zachód od niej wie ś Orchów i przylegaj ący od północy do linii PKP – Wiewiórczyn. Zabudowa Orchowa i Wiewiórczyna przekształca si ę sukcesywnie z zabudowy o charakterze wiejskim na zabudow ę miejsk ą tworz ąc razem z dzielnic ą przemysłowo-usługow ą północn ą dzielnic ę Łasku. Cały ten zespół wymaga przestrzennego uporz ądkowania z przeznaczeniem (poza dzielnic ą przemysłow ą, która ma ustalony układ przestrzenny) na zespoły zabudowy mieszkaniowo-usługowej z przewag ą zabudowy jednorodzinnej. W celu zachowania wła ściwych uwarunkowa ń ekologicznych dla terenów zabudowy mieszkaniowej nale ży ustali ć min 40% powierzchni biologicznie czynnej. Dla zabudowy mieszkaniowo-usługowej nale ży zachowa ć uci ąż liwo ść w granicach działki, do której inwestor nabył tytuł prawny.

− maksymalny wska źnik powierzchni zabudowy – 40%, − minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – 30%, − maksymalna wysoko ść budynków – mieszkalnych 12m, gospodarczych i gara żowych 8m, Dla terenów zabudowy produkcyjnej, magazynowej i produkcyjno usługowej – ustala si ę: − maksymalny wska źnik powierzchni zabudowy – 80%, − minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – 10%, − maksymalna wysoko ść budynków (nie dotyczy obiektów technologicznych zwi ązanych z funkcj ą terenu) – 14m, − dopuszcza si ę adaptacj ę istniej ących funkcji usługowych na terenach zabudowy produkcyjnej, magazynowej i produkcyjno-usługowej, − dopuszcza si ę lokalizacj ę zabudowy słu żą cej produkcji rolniczej oraz przetwórstwu rolno- spo żywczemu wraz z zabudow ą zagrodow ą, − dopuszcza si ę lokalizacj ę farm ogniw fotowoltaicznych o mocy powy żej 100 kW i wysoko ści do 5 m, przy czym linie rozgraniczaj ące terenu stanowi ą równocze śnie granice stref ochronnych urz ądze ń stanowi ących odnawialne źródła energii. Dla terenów usług handlu, o światy, administracji, kultury i innych – ustala si ę: − maksymalny wska źnik powierzchni zabudowy –50%, − minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – 20%, − maksymalna wysoko ść budynków (nie dotyczy obiektów technologicznych zwi ązanych z funkcj ą terenu) – 14m, Dla terenów zabudowy usługowo – mieszkaniowej i usługowo – produkcyjnej na terenach byłych inwestycji wojskowych – ustala si ę: − maksymalny wska źnik powierzchni zabudowy – 80%, − minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – zaleca si ę 10%, − maksymalna wysoko ść budynków (nie dotyczy obiektów technologicznych zwi ązanych z funkcj ą terenu) – 14m,

2.3.4. Kierunki zagospodarowania koncentracji wschodniej Obejmuj ąca tereny dzielnicy Kolumna oraz północno-wschodni ą cz ęść Wronowic, koncentracja wschodnia stanowi szczególny element zabudowy miejskiej Łasku. Kolumna jest to, przekształcona w dzielnic ę mieszkaniow ą, miejscowo ść wypoczynkowa powstała w wyniku parcelacji lasu. Pierwotny plan zakładał podział na działki duże po ok. 2000 m 2 i wykorzystanie terenu na zabudow ę letniskow ą. W okresie po II wojnie światowej działki i zabudow ę, w znacznym procencie, przej ęły władze pa ństwowe, traktuj ące zabudow ę jako mieszkalne domy kwaterunkowe z obowi ązuj ącymi normami zasiedlenia. Wprowadzono tak że wtórne podziały niezabudowanych działek tworz ąc przestrzenny chaos, a tak że naruszaj ąc zasoby drzew wyst ępuj ących na działkach. W niniejszym Studium zało żono dla terenów mieszkaniowych i usługowych wprowadzenie ograniczenia wtórnych podziałów, umo żliwienie wycinania drzew jedynie pod powierzchni ą realizowanych budynków i nie wi ęcej ni ż 30% drzewostanu, sukcesywne porz ądkowanie zabudowy oraz realizacj ę infrastruktury technicznej. Przylegaj ąca od północy i zachodu do Kolumny cz ęść Wronowic tworzy faktycznie z Kolumn ą jeden zespół przestrzenny i w realizacji powinna kontynuowa ć charakter jej zabudowy, tzn. zabudowy jednorodzinnej na du żych działkach. Jako minimaln ą powierzchni ę działki, przy nowych parcelacjach, projektuje si ę 1500m 2, z zachowaniem tendencji podwy ższania tej warto ści. Nowa zabudowa powinna skal ą i charakterem nawi ązywa ć do otoczenia. Procent powierzchni biologicznie czynnej powinien wynosi ć minimum 70% powierzchni działki. We wsi Wronowice wyznacza si ę rezerw ę terenow ą pod stref ę zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i rezydencjonalnej o zalecanej powierzchni działek nie mniejszej ni ż 3000 m 2. Odr ębnym problemem koncentracji wschodniej jest teren istniej ącego lasu poło żonego w południowo-zachodniej cz ęś ci Kolumny (strefa mo żliwej lokalizacji zabudowy mieszkaniowo- usługowej na terenach le śnych), który nieprawnie przej ęty przez Pa ństwo od wła ściciela, został zreprywatyzowany. Wła ściciel wyst ąpił o zezwolenie na przeznaczenie tego terenu pod zabudow ę mieszkaniow ą. Cz ęść mieszka ńców miasta oraz Nadle śnictwo Kolumna protestuj ą przeciwko parcelacji, żą daj ąc pozostawienia lasu, jako ogólnodost ępnego terenu rekreacyjnego. W niniejszym Studium problem parcelacji lasu przedstawiono w dwóch wariantach z zało żeniem wyboru jednego z nich przez Rad ę Miejsk ą w Łasku po przeprowadzeniu stosownych analiz.

W wariancie I opieraj ąc si ę na pierwotnej koncepcji utworzenia miasta – ogrodu, zgodnie z rysunkiem planu z roku 1936, przyj ęto podział lasu na działki budowlane. W stosunku do tego planu proponuje si ę nast ępuj ące zmiany: - powi ększenie działek z ok. 1800 m 2 (jak w planie z 1936 r.) do ok. 3600m 2, poprzez ł ączenie działek s ąsiaduj ących, - wył ączenie z zabudowy pasa terenu w południowej cz ęś ci przylegaj ącej do doliny rzeki z przeznaczeniem na ziele ń publiczn ą, - ograniczenie powierzchni zabudowy do 10% powierzchni działki i zachowanie minimum 75% powierzchni biologicznie czynnej, - zezwolenie na wycink ę drzew jedynie pod realizacj ę budynków, - ograniczenie wysoko ści wszystkich ogrodze ń, a tak że wprowadzenie nakazu realizacji ogrodze ń a żurowych oraz wprowadzenie zakazu ogrodze ń betonowych, prefabrykowanych.

Proponuje si ę natomiast zachowanie, zgodnie z rysunkiem planu z 1936 r. strefy zieleni publicznej w pasie przylegaj ącym do drogi Nr 482. Wariant I umo żliwi lepsze zachowanie drzewostanu, gdy ż teren ten uzyska gospodarza. Podj ęcie decyzji o wyborze wariantu I spowoduje konieczno ść wykonania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu. W wariancie II proponuje si ę zachowanie obecnego u żytkowania w formie lasu dost ępnego publicznie.

Wska źniki zagospodarowania i użytkowania terenów (przedstawione wska źniki nale ży traktowa ć jako materiał informacyjny dla autorów opracowuj ących miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego). Dla terenów zabudowy mieszkaniowo – usługowej i zagrodowej o niskiej intensywno ści ustala si ę: − maksymalny wska źnik powierzchni zabudowy – 40%, − minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – 30%, − maksymalna wysoko ść budynków – mieszkalnych 12m, gospodarczych i gara żowych 8m, Dla terenów zabudowy mieszkaniowej o niskiej intensywno ści na terenach zadrzewionych – ustala si ę: − maksymalny wska źnik powierzchni zabudowy – 20%, − minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – 70%, − maksymalna wysoko ść budynków – mieszkalnych 12m, gospodarczych i gara żowych 8m, Dla terenów zabudowy mieszkaniowo - usługowej o niskiej intensywno ści – ustala si ę: − maksymalny wska źnik powierzchni zabudowy – 30%, − minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – 50%, − maksymalna wysoko ść budynków – mieszkalnych 12m, gospodarczych i gara żowych 8m, Dla terenów rezerwy inwestycyjnej dla celów mieszkaniowych i usługowych ustala si ę: − maksymalny wska źnik powierzchni zabudowy – 30%, − minimalny wska źnik powierzchni zabudowy – 50%, − maksymalna wysoko ść budynków – mieszkalnych 12m, usługowych 15m, gospodarczych i gara żowych – 8m, Dla terenów usług handlu, o światy, administracji, kultury i innych – ustala si ę: − maksymalny wska źnik powierzchni zabudowy – 50%, − minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – 20%, − maksymalna wysoko ść budynków (nie dotyczy obiektów technologicznych zwi ązanych z funkcj ą terenu) – 14m, Dla terenów zabudowy produkcyjnej, magazynowej i produkcyjno-usługowej – ustala si ę: − maksymalny wska źnik powierzchni zabudowy – 50%, − minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – 20%, − maksymalna wysoko ść budynków (nie dotyczy obiektów technologicznych zwi ązanych z funkcj ą terenu) – 14m, − dopuszcza si ę adaptacj ę istniej ących funkcji usługowych na terenach zabudowy produkcyjnej, magazynowej i produkcyjno-usługowej,

2.4. Kierunki zagospodarowania przestrzennego strefy III - południowej W skład strefy południowej wchodz ą nast ępuj ące sołectwa: Okup Wielki, Okup Mały, Kopy ść (po południowej stronie linii PKP), Kolonia Bilew, Ziel ęcice, Si ęganów, Łopatki, Gorczyn, Wola Łaska (tereny południowe nie wł ączone do granic miasta Łask), Mauryca, Ostrów, Teodory, Rokitnica i Aleksandrówek. Ponadto na obszarze strefy znajdują si ę tereny nale żą ce do PGL Nadle śnictwo Kolumna. Podstawami działa ń przestrzennych na terenie strefy południowej poza istniej ącym układem i struktur ą w zakresie komunikacji, zabudowy, terenów u żytkowanych rolniczo, terenów rekreacyjnych, a tak że wyst ępuj ących warto ści krajobrazowych, przyrodniczych i kulturowych, s ą inwestycje o skali ponadregionalnej. Pierwsz ą z nich jest przebieg przez teren strefy drogi ekspresowej S-8. Drug ą – rozbudowa lotniska wojskowego. Wprawdzie tereny lotniska położone s ą w sąsiaduj ącej gminie Buczek, jednak przyj ęta lokalizacja lotniska oddziałuje równie mocno na gmin ę Łask. W najgorszej sytuacji jest wie ś Mauryca, gdzie nakładaj ą si ę uci ąż liwo ści lotniska i drogi ekspresowej. W dotychczasowym Studium przewidziano sukcesywn ą zmian ę charakteru wsi Mauryca oraz przylegających do niej terenów, na rozwój strefy zwi ązanej z lotniskiem. Przewidywano tu lokalizacj ę usług, przemysłu, składów, których działalno ść stymulowana miała by ć rozwojem działalno ści lotniska, a w szczególno ści jego działu „cargo” i sąsiedztwem drogi ekspresowej S-8. Poło żony w bezpo średnim s ąsiedztwie w ęzeł wjazdowy na drog ę ekspresow ą podnosi atrakcyjno ść tej lokalizacji. W zwi ązku z powy ższym zasadne jest utrzymanie wyznaczonej dotychczas rezerwy terenowej dla funkcji gospodarczych i przemysłowych, niekoniecznie nakierowanych na obsług ę i zwi ązki z lotnictwem. Dla pozostałych wsi lub ich fragmentów znajduj ących si ę w strefie uci ąż liwo ści lotniska, przewiduje si ę ograniczenie budowy nowych siedlisk mieszkaniowych, zachowuj ąc jednocze śnie mo żliwo ść rozwoju usług lub przemysłu, z zało żeniem ograniczenia uci ąż liwo ści do granic własnej działki. Wyst ępuj ące ograniczenia wynikaj ą z przepisów odr ębnych – Uchwały nr XXIX/379/16 z dnia 25 pa ździernika 2016 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego u żytkowania dla lotniska wojskowego Łask. Podobnie, jak w strefie północnej, na obszarach wiejskich przewidzianych do zabudowy, na rysunku Studium wprowadzono oznaczenia: - tereny zabudowy produkcyjnej, magazynowej i produkcyjno-usługowej, - tereny usług handlu, o światy, administracji, kultury i innych, - tereny obsługi komunikacji, - tereny udokumentowanych złó ż surowców naturalnych, - tereny zabudowy rezydencjonalnej, - tereny zabudowy zagrodowej i mieszkaniowo-usługowej o niskiej intensywno ści, W tym ostatnim przypadku nale ży rozumie ć, że s ą to tereny, na których mo żna lokalizowa ć zarówno zabudow ę mieszkaniow ą, zagrodow ą, rekreacyjn ą, usługow ą i rzemie ślnicz ą jak i zabudow ę produkcyjn ą i usługow ą zwi ązan ą z produkcj ą roln ą i przetwórstwem płodów rolnych. Warunkiem jest jedynie ograniczenie uci ąż liwo ści do granic własnej działki. Ponadto w strefie południowej pojawiaj ą si ę tereny oznaczone jako: - tereny usług o światy (szkoła rolnicza), - tereny zabudowy letniskowej i rekreacyjnej. To ostatnie oznaczenie dotyczy rozwijaj ących si ę zespołów rekreacyjnej zabudowy w rejonie wsi Rokitnica. Wymagaj ą one uporz ądkowania procesu ich rozwoju, głównie przy pomocy miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. W ramach zabudowy letniskowej i rekreacyjnej zachowuje si ę istniej ącą zabudow ę zagrodow ą i mieszkaniow ą oraz dopuszcza, w uzasadnionych przypadkach, wyznaczanie nowych terenów pod zabudow ę mieszkaniow ą, siedliskow ą i usługow ą.

W miejscowo ści Rokitnica wyznacza si ę rezerw ę inwestycyjn ą pod budownictwo mieszkaniowe z dopuszczeniem funkcji letniskowo–rekreacyjnej oraz usług zwi ązanych z rekreacj ą i turystyk ą. W pasie drogi ekspresowej S-8, w granicach terenu obsługi komunikacji, ustala si ę lokalizacj ę Miejsc Obsługi Podró żnych – MOP II Si ęganów Północ i MOP I Si ęganów Południe. Zabudowa istniej ąca na terenach rolniczych, poza oznaczonymi na rysunku Studium terenami budowlanymi powinna zachowa ć prawo egzystencji z mo żliwo ści ą przebudowy, nadbudowy, rozbudowy lub remontu, jednak bez rozszerzenia terenów działki budowlanej (rozbudowa w ramach istniej ącego siedliska). Przedstawiony układ funkcjonalno-przestrzenny strefy uwzgl ędnia zasady kształtowania środowiska zarówno w aspekcie ochronnym, jak i przez ograniczenie zagro żeń. Istotne s ą tu projektowane strefy zalesie ń ł ącz ące istniej ące lasy w wi ększe kompleksy. Nie przewiduje si ę zmian w charakterze produkcji rolniczej. Na wszystkich terenach (zabudowa produkcyjna, usługowa, mieszkaniowa, zagrodowa, letniskowa) dopuszcza si ę lokalizacj ę terenów zieleni urz ądzonej (np. parki, skwery) oraz zieleni izolacyjnej.

Wska źniki zagospodarowania i użytkowania terenów (przedstawione wska źniki nale ży traktowa ć jako materiał informacyjny dla autorów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla tych terenów). Dla terenów zabudowy mieszkaniowo – usługowej i zagrodowej o niskiej intensywno ści ustala si ę: − maksymalny wska źnik powierzchni zabudowy – 40%, − minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – 30%, − maksymalna wysoko ść budynków – mieszkalnych 12m, gospodarczych i gara żowych 8m, Dla terenów zabudowy letniskowej i rekreacyjnej ustala si ę: − maksymalny wska źnik powierzchni zabudowy – 15%, − minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – 70%, − maksymalna wysoko ść budynków – 10m, Dla terenów zabudowy rezydencjonalnej ustala si ę: − maksymalny wska źnik powierzchni zabudowy – 10%, − minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – 70%, − maksymalna wysoko ść budynków – 12m, Dla terenów rezerwy inwestycyjnej dla celów mieszkaniowych i usługowych ustala si ę: − maksymalny wska źnik powierzchni zabudowy – 20%, − minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – 50%, dla terenów letniskowo – rekreacyjnych – 70% − maksymalna wysoko ść budynków – mieszkalnych 12m, gospodarczych i gara żowych – 8m, Dla terenów usług handlu, o światy, administracji, kultury i innych – ustala si ę: − maksymalny wska źnik powierzchni zabudowy – 50%, − minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – 20%, − maksymalna wysoko ść budynków (nie dotyczy obiektów technologicznych zwi ązanych z funkcj ą terenu) – 14m, Dla terenów obsługi komunikacji – ustala si ę: − maksymalny wska źnik powierzchni zabudowy – 50%, − minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – 10%, − maksymalna wysoko ść budynków – 9 m, Dla terenów zabudowy produkcyjnej, magazynowej i produkcyjno-usługowej – ustala si ę: − maksymalny wska źnik powierzchni zabudowy – 80%, − minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – 10%, − maksymalna wysoko ść budynków (nie dotyczy obiektów technologicznych zwi ązanych z funkcj ą terenu) – 14m; w obr ębie Aleksandrówek ustala si ę, że maksymalna wysoko ść budynków (nie dotyczy obiektów technologicznych związanych z funkcj ą terenu) – 15m, − dopuszcza si ę adaptacj ę istniej ących funkcji usługowych na terenach zabudowy produkcyjnej, magazynowej i produkcyjno-usługowej,

− dopuszcza si ę lokalizacj ę zabudowy słu żą cej produkcji rolniczej oraz przetwórstwu rolno- spo żywczemu wraz z zabudow ą zagrodow ą, − dopuszcza si ę lokalizacj ę farm ogniw fotowoltaicznych o mocy powy żej 100 kW i wysoko ści do 5 m, przy czym linie rozgraniczaj ące terenu stanowi ą równocze śnie granice stref ochronnych urz ądze ń stanowi ących odnawialne źródła energii. - w przypadku realizacji na „wolnych” terenach ustala si ę: • powierzchni ę utwardzon ą (doj ścia i dojazdy) maksymalnie 15% • minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – 50% • maksymalna wysoko ść obiektów – 6,0 m • linie rozgraniczaj ące terenu stanowi ą równocze śnie granice stref maksymalnej uci ąż liwo ści inwestycji - w przypadku realizacji na terenach zainwestowanych (np. realizacja ogniw na dachach budynków) ustala si ę: • powierzchni ę utwardzon ą (doj ścia i dojazdy) maksymalnie 80% • minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – 10% • maksymalna wysoko ść obiektów (nie dotyczy obiektów technologicznych zwi ązanych z funkcj ą terenu) – 18,0 m • linie rozgraniczaj ące terenu stanowi ą równocze śnie granice stref maksymalnej uci ąż liwo ści inwestycji

Tereny rezerw inwestycyjnych dla funkcji produkcyjnej, magazynowej i produkcyjno- usługowej: − maksymalny wska źnik powierzchni zabudowy – 80%, − minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – 10%, − maksymalna wysoko ści budynków (nie dotyczy obiektów technologicznych zwi ązanych z funkcj ą terenu) – 14m, − dopuszcza si ę lokalizacj ę farm ogniw fotowoltaicznych o mocy powy żej 100 kW i wysoko ści do 5 m, przy czym linie rozgraniczaj ące terenu stanowi ą równocze śnie granice stref ochronnych urz ądze ń stanowi ących odnawialne źródła energii. Dla terenów udokumentowanych złó ż surowców naturalnych ustala si ę - maksymaln ą wysoko ść obiektów, urz ądze ń i sieci infrastruktury technicznej wynikaj ących z potrzeb działalno ści górniczej – do 6,0 m.

2.5. Ustalenia przej ściowe dla terenów przylegaj ących do lotniska W niniejszej edycji studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Łask utrzymuje si ę dotychczasowe ustalenia dla terenu przylegaj ącego do lotniska wojskowego Łask. Granice strefy przylotniskowej obejmuj ą w gminie Łask: - od północy: przebieg drogi ekspresowej S-8, - od wschodu: przebieg drogi wojewódzkiej 473, - od zachodu: przebieg drogi wojewódzkiej Nr 483, - od południa: granic ę z gmin ą Buczek i północn ą granic ę terenów lotniska. Dla strefy przylotniskowej ustala si ę: − projektowane budownictwo ogólne w sektorach podej ścia do lotniska powinno by ć ka żdorazowo uzgadniane z Szefostwem Infrastruktury Sił Powietrznych, − lokalizacja wszelkich projektowanych budowli w strefie przylotniskowej, mog ących w my śl normy PN 83/49001 stanowi ć przeszkody lotnicze, powinna by ć ka żdorazowo uzgadniana z Szefostwem Infrastruktury Sił Powietrznych, − zaleca si ę w przypadku budownictwa mieszkaniowego i użyteczno ści publicznej wprowadzenie odpowiedniej izolacji akustycznej. Dla podanego powy żej obszaru ustala si ę zawieszenie przedstawionych w studiach gmin Łask i Buczek rozwi ąza ń do chwili cało ściowego opracowania zasad budowy strefy, uzale żnionych od rozwi ąza ń szczegółowych lotniska. W rozwi ązaniach cało ściowych nale ży uwzgl ędni ć przebieg drogi S-8. Cało ściowe opracowanie strefy przylotniskowej winno wynika ć ze współpracy gmin Łask i Buczek oraz inwestora lotniska.

2.6. Ustalenia dotycz ące obszaru ograniczonego u żytkowania od lotniska oraz stref ochronnych Dla lotniska wojskowego wyznacza si ę obszar oddziaływania – stref ę ochronn ą od składów. Projektowany obszar dzieli si ę na 6 stref bezpiecze ństwa w zale żno ści od warto ści nadci śnienia powietrznej fali uderzeniowej. Obszar wyznaczono na podstawie Rozporz ądzenia Ministra Gospodarki z dnia 27 pa ździernika 2010 r. w sprawie pomieszcze ń magazynowych i obiektów do przechowywania materiałów wybuchowych, broni, amunicji oraz wyrobów o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (Dz. U. z 25 listopada 2010 r. Nr 222 poz. 1451). Ze wzgl ędu na skal ę rysunku Studium ( Kierunki polityki przestrzennej ) oraz na niewielkie w stosunku do niej obszary strefy 5 i strefy 6 - strefy te zostały zbiorczo naniesione na rysunek - strefa 4-6 (na rysunku Studium w granicach oddziaływania fali uderzeniowej Pf 35-80 kPa). Nale ży doda ć, i ż w przedziale stref 4-6 na terenie gminy Łask nie wyst ępuj ą żadne obiekty. Z przebiegiem wszystkich stref mo żna zapozna ć si ę w dokumencie „Strefy bezpiecze ństwa - obszary oddziaływania” sporz ądzonym w 2007 r. przez Wojskowe Biuro Projektów Budowlanych w Poznaniu. Strefa 6

Obszar oddziaływania nadci śnienia fali uderzeniowej Pf powy żej 80 kPa. Strefa ta nieznacznie obejmuje obszar gminy Łask i przylegaj ące bezpo średnio do terenu kompleksu magazynowego (terenu zamkni ętego lotniska). W strefie tej, na terenie gminy Łask nie wyst ępuj ą żadne obiekty. W obszarze oddziaływania obiektów tej strefy nale ży wprowadzi ć zakaz budowy obiektów budowlanych za wyj ątkiem: 1. Budowy budowli i urz ądze ń budowlanych zwi ązanych bezpo średnio ze zlokalizowanymi w tej strefie obiektami bazowymi (magazyny MW (materiały wybuchowe) – na terenie zamkni ętym). Strefa 5

Obszar oddziaływania nadci śnienia fali uderzeniowej Pf od 60 kPa do 80 kPa. Strefa ta nieznacznie obejmuje tereny gminy Łask przylegaj ące bezpo średnio do terenu kompleksu magazynowego (terenu zamkni ętego lotniska). W strefie na terenie gminy Łask nie wyst ępuj ą żadne obiekty. W obszarze oddziaływania obiektów tej strefy nale ży wprowadzi ć zakaz budowy obiektów budowlanych za wyj ątkiem: 1. Budowy budowli i urz ądze ń budowlanych zwi ązanych bezpo średnio ze zlokalizowanymi w strefie „6” obiektami bazowymi (magazyny MW – na terenie zamkni ętym). 2. Budowy budynków produkcyjnych bez stałej obsługi i urz ądze ń budowlanych zwi ązanych bezpo średnio z tymi budynkami dla potrzeb budynków strefy „6”. 3. Budowy magazynów materiałów i przedmiotów wybuchowych w opakowaniach transportowych i urz ądze ń budowlanych zwi ązanych bezpo średnio z tymi budynkami. Strefa 4 Obszar oddziaływania nadci śnienia fali uderzeniowej Pf od 35 kPa do 60 kPa. Strefa ta nieznacznie obejmuje tereny gminy Łask przylegaj ące bezpo średnio do terenu kompleksu magazynowego (terenu zamkni ętego lotniska). W strefie na terenie gminy Łask nie wyst ępuj ą żadne obiekty. W obszarze oddziaływania obiektów tej strefy nale ży wprowadzi ć zakaz budowy obiektów budowlanych za wyj ątkiem: 1. Budowy budowli i urz ądze ń budowlanych zwi ązanych bezpo średnio ze zlokalizowanymi w strefie „6” obiektami bazowymi (magazyny MW). 2. Budowy budynków do produkcji materiałów wybuchowych typu bunkrowego ze stał ą obsług ą i obiektów towarzysz ących ww. budynkom (budynków pomocniczych). 3. Budowy magazynów półprefabrykatów do produkcji materiałów wybuchowych i urz ądze ń budowlanych zwi ązanych bezpo średnio z tymi budynkami.

W zasi ęgu strefy „4” na terenie otwartym nie wyst ępuj ą budynki, w zwi ązku z czym nie zachodzi potrzeba wprowadzania zakazu zmiany przeznaczenia obiektów budowlanych.

W styczno ści obszaru strefy z granic ą terenu zamkni ętego wymagane jest utrzymanie obecnego stanu wykorzystania gruntów, jako tereny rolnicze z dopuszczaln ą zmian ą przeznaczenia gruntów tylko pod zalesienia (zalecane). Strefa 3

Obszar oddziaływania nadci śnienia fali uderzeniowej Pf od 5 kPa do 35 kPa. W tej strefie na terenie gminy Łask nie wyst ępuj ą żadne obiekty. W obszarze oddziaływania obiektów tej strefy nale ży wprowadzi ć zakaz budowy obiektów budowlanych i wykonywania robót budowlanych za wyj ątkiem: 1. Budowy budowli i urz ądze ń budowlanych zwi ązanych bezpo średnio ze zlokalizowanymi w strefie „6” obiektami bazowymi (magazyny MW). 2. Budowy obiektów do produkcji materiałów wybuchowych dla potrzeb obiektów bazowych zlokalizowanych w strefie „6”. 3. Budowy obiektów laboratoryjnych i pomocniczych dla potrzeb obiektów bazowych zlokalizowanych w strefie „6”. 4. Budowy obiektów o przeznaczeniu higieniczno-sanitarnym da potrzeb obiektów bazowych zlokalizowanych w strefie „6”. 5. Budowy dróg wewn ętrznych jako budowli w rozumieniu ustawy z dnia 21.03.1985 r. o drogach publicznych (w tym dróg na terenie zamkniętym). 6. Budowy infrastruktury technicznej podziemnej i nadziemniej tj. urz ądze ń, sieci przesyłowych i zwi ązanych z nimi obiektów świadcz ących niezb ędne i podstawowe usługi dla okre ślonej jednostki przestrzenno - gospodarczej (tj. wsie, osiedla, zakład przemysłowy, jednostka wojskowa itp.) w zakresie dostaw i przesyłu energii, dostarczania ciepła, wody, usuwania ścieków i odpadów, teletechniki itp. 7. Budowy innych budowli wyszczególnionych w art. 3 pkt 3 ustawy prawo budowlane, które przy wymaganym zało żeniu oddziaływania nadci śnienia fali uderzeniowej o warto ści do 35 kPa zostan ą zaprojektowane, wybudowane i użytkowane przy zapewnieniu wymogów art. 5 w/w ustawy oraz nie b ędą oddziaływa ć negatywnie na skład MW zlokalizowany na terenie zamkni ętym.

W zasi ęgu strefy „3” na terenie otwartym nie wyst ępuj ą budynki w zwi ązku, z czym nie zachodzi potrzeba wprowadzania ogranicze ń przy zmianie przeznaczenia obiektów budowlanych. Grunty w zasi ęgu przedmiotowego obszaru mog ą by ć zagospodarowane dla potrzeb w/w punktów. Strefa 2

Obszar oddziaływania nadci śnienia fali uderzeniowej Pf od 3 kPa do 5 kPa. W tej strefie na terenie gminy Łask wyst ępuj ą obiekty zabudowy siedliskowej (budynki gospodarcze, stodoły, gara że jednostanowiskowe, budynki mieszkalne – jednorodzinne w zabudowie rozproszonej), oraz obiekt przemysłowy (produkcja podło ża pod produkcj ę pieczarek), lokalne drogi poza obszarem zabudowanym. Wielko ść prognozowanego nadci śnienia fali uderzeniowej występuj ąca w tej strefie nie powoduje zagro żenia dla wyst ępuj ących tu obiektów. W tej strefie nale ży wprowadzi ć zakaz budowy (a tak że rozbudowy, nadbudowy obiektów) oraz wykonywania robót budowlanych (tj. przebudowy, monta żu, remontu obiektów) dla potrzeb wprowadzenia zmiany u żytkowania istniej ących obiektów na: 1. Obiekty zamieszkania zbiorowego oraz u żyteczno ści publicznej, w których gromadzi si ę du ża liczba ludzi, takie jak: - obiekty zakwaterowania np.: hotel, dom wypoczynkowy, budynek koszarowy, - miejsca kultu np.: ko ścioły, klasztory, cmentarze, - obiekty kultury i nauki np.: teatry, opery, kina, muzea, galerie sztuki, domy kultury, dyskoteki, - budynki słu żby zdrowia, opieki społecznej i socjalnej, np.: szpitale, sanatoria, hospicja, domy pomocy i opieki społecznej, domy dziecka i rencisty, - placówki o światowo – wychowawcze np.: szkoły, przedszkola, internaty, biblioteki, - place i hale targowe np.: centra handlowe, hale targowe, kasyna, - obiekty rekreacyjno – sportowe np.: hale sportowe i widowiskowe, stadiony, amfiteatry, odkryte baseny. 2. Budynków mieszkalnych wielorodzinnych oraz jednorodzinnych w zabudowie zwartej (zgrupowanie intensywnej zabudowy np.: zabudowa śródmiejska). 3. Budow ę dróg krajowych, wojewódzkich i innych dróg o du żym nat ęż eniu ruchu.

W strefie tej dopuszcza si ę zabudow ę rozproszon ą (dopuszczalna budowa budynków z przeznaczeniem na pobyt stały) przy uwzgl ędnieniu wyszczególnionych w/w punktów. Oddziaływanie lotniska nie wprowadza zagro żenia do u żytkowania obiektów budowlanych, które mog ą by ć poddane robotom budowlanym w zakresie wprowadzenia zmian niewyszczególnionych w w/w punktach. W zakresie dotycz ącym budowli wyszczególnionych w art. 3 pkt 3 ustawy prawo budowlane, które przy wymaganym zało żeniu oddziaływania nadci śnienia fali uderzeniowej o warto ści do 5 kPa zostan ą zaprojektowane, wybudowane i użytkowane przy zapewnieniu wymogów art. 5 w/w ustawy oraz nie b ędą oddziaływa ć negatywnie na skład MW zlokalizowany na terenie zamkni ętym nie wyst ępuj ą przeciwwskazania do ich budowy. Strefa 1

Obszar oddziaływania nadci śnienia fali uderzeniowej Pf od 1 kPa do 3 kPa. W tej strefie na terenie gminy Łask wyst ępuj ą obiekty zabudowy siedliskowej (budynki gospodarcze, stodoły, gara że jednostanowiskowe, altany, budynki mieszkalne – jednorodzinne w zabudowie rozproszonej oraz obiekt przemysłowy - produkcja podło ża pod produkcj ę pieczarek, droga wojewódzka Łask – Piotrków Tryb. o średnim nat ęż eniu ruchu i lokalne drogi poza obszarem zabudowanym). Ponadto w strefie tej wyst ępuj ą obiekty usługowe i będący w budowie budynek mieszkalno-usługowy. Wielko ść prognozowanego nadci śnienia fali uderzeniowej wyst ępuj ąca w tej strefie, nie powoduje zagro żenia dla wyst ępuj ących tu obiektów. W tej strefie nale ży wprowadzi ć zakaz budowy (a tak że rozbudowy, nadbudowy) obiektów oraz wykonywania robót budowlanych (tj. przebudowy, monta żu, remontu obiektów) dla potrzeb wprowadzenia zmiany u żytkowania istniej ących obiektów na: 1. Obiekty u żyteczno ści publicznej , w których gromadzi si ę du ża liczba ludzi, takie jak: - miejsca kultu np.: ko ścioły, klasztory, cmentarze, - obiekty kultury i nauki np.: teatry, opery, kina, muzea, galerie sztuki, domy kultury, dyskoteki, - budynki słu żby zdrowia, opieki społecznej, i socjalnej, np.: szpitale, sanatoria, hospicja, domy pomocy i opieki społecznej, domy dziecka i rencisty, - placówki o światowo – wychowawcze np.: szkoły, przedszkola, internaty, biblioteki, - place i hale targowe np.: centra handlowe, hale targowe, kasyna, - obiekty rekreacyjno – sportowe np.: hale sportowe i widowiskowe, stadiony, amfiteatry, odkryte baseny.

Strefa 0 Obszar oddziaływania nadci śnienia fali uderzeniowej Pf poni żej 1 kPa. W tej strefie nie wprowadza si ę żadnych ogranicze ń i zakazów. W strefie 0 poło żona jest pozostała cz ęść gminy Łask. Strefa ta nie została przedstawiona graficznie na rysunku Studium. Projektowane obszary oddziaływania (strefy bezpiecze ństwa) nie powoduj ą zagro żenia dla istniej ących obiektów na terenie gminy Łask. Zmniejszenie obszarów oddziaływania od prognozowanej fali uderzeniowej jest mo żliwe przez utworzenie dodatkowego pasa ochronnego przed obiektem chronionym w postaci naturalnej przegrody z drzew (lasu), lub wykonanie obwałowania obiektu chronionego. Obszary oddziaływania – strefy bezpiecze ństwa – nale ży wprowadzi ć do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gminy. Wła ściwe organy administracyjne powinny sprawdzi ć wydane w ostatnich latach pozwolenia na budow ę dla obiektów na terenach stref oddziaływania i w przypadku wyst ąpienia zagro żenia bezpiecze ństwa dla obiektów posiadaj ących pozwolenia na budow ę, podj ąć odpowiednie decyzje administracyjne. Dla lotniska wojskowego Łask został ustanowiony obszar ograniczonego u żytkowania. W tej sprawie Sejmik Województwa Łódzkiego w Łodzi podj ął uchwał ę Nr XXIX/379/16 z dnia 25 pa ździernika 2016 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego u żytkowania dla lotniska wojskowego Łask. Uchwała została opublikowana w Dzienniku Urz ędowym Województwa Łódzkiego z 2010 r. Nr 88 poz. 689 z dnia 29 marca 2010 r. Uchwała weszła w życie z dniem 13 kwietnia 2010 r. W przypadku realizacji obiektów i urz ądze ń w zasi ęgu powierzchni ograniczaj ącej podej ścia lotniska Łask oraz obiektów i urz ądze ń o wysoko ści 50,00 m npt i wi ększej, stanowi ących przeszkody lotnicze, lokalizowanych na pozostałym obszarze gminy obowi ązuje postepowanie stosowne do

zapisów rozporz ądzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 czerwca 2003 r. w sprawie sposobu zgłaszania oraz oznakowania przeszkód lotniczych.

Obszar ograniczonego u żytkowania ze wzgl ędu na hałas lotniczy podzielono na 2 podobszary: A, B o ró żnej uci ąż liwo ści.

Podobszar A , którego granic ę wewn ętrzn ą wyznacza granica terenu lotniska, zewn ętrzn ą natomiast wyznacza izolinia wyra żonego wska źnikiem hałasu, równowa żnego poziomu d źwi ęku LAeqD = 60 dB dla pory dnia oraz L AeqN = 50 dB dla pory nocy (przedział czasu od godziny 22.00 do 6.00).

Podobszar B , którego wewn ętrzn ą granic ę wyznacza zewn ętrzna granica podobszaru A, z kolei zewn ętrzn ą granic ę podobszaru B wyznacza izolinia równowa żnego poziomu d źwi ęku LAeqD = 55 dB dla pory dnia oraz LAeqN = 45 dB, dla pory nocy.

Tabela 13. Ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenów, wymagania techniczne dotycz ące budynków oraz sposób korzystania z terenów na terenie obszaru ograniczonego u żytkowania

Podobszar Ograniczenia w zakresie przeznaczenia Zalecany sposób Wymagania techniczne terenu korzystania z terenu dotycz ące budynków 1 2 3 4 A Zakaz tworzenia nowych terenów zabudowy Lokalizowanie nowych W nowopowstaj ących mieszkaniowej w miejscowych planach obiektów nie i istniej ących budynkach zagospodarowania przestrzennego, zakaz wymagaj ących ochrony z pomieszczeniami budowy szpitali, domów opieki społecznej akustycznej i nie wymagaj ącymi ochrony i zabudowy zwi ązanej ze stałym pobytem dzieci powoduj ących akustycznej nale ży zapewni ć i młodzie ży, takich jak internaty, domy dziecka zwi ększenia hałasu dla wła ściwy klimat akustyczny itp., zakaz tworzenia obszarów A ochrony zabudowy poprzez stosowanie przegród uzdrowiskowej. mieszkaniowej. budowlanych o odpowiedniej Dopuszcza si ę zmian ę sposobu u żytkowania izolacyjno ści akustycznej. budynków w cało ści lub cz ęś ci na cele mieszkaniowe oraz budow ę nowych budynków mieszkalnych jednorodzinnych jako towarzysz ących innym funkcjom, na warunkach okre ślonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku planu miejscowego, na warunkach okre ślonych w decyzji o warunkach zabudowy. B Zakaz budowy szpitali, domów opieki społecznej Dopuszcza si ę now ą W istniej ących budynkach i zabudowy zwi ązanej ze stałym pobytem dzieci zabudow ę, za wyj ątkiem szpitali, domów opieki i młodzie ży, takich jak internaty, domy dziecka okre ślonym w kolumnie społecznej i przeznaczonych itp., działaj ących w porze nocnej. 2. do stałego przebywania Zakaz zmiany sposobu u żytkowania obiektów dzieci i młodzie ży nale ży budowlanych w cało ści lub cz ęś ci na szpitale, zapewni ć wła ściwy klimat domy opieki społecznej oraz zabudowy akustyczny* poprzez zwi ązanej ze stałym pobytem dzieci i młodzie ży, stosowanie przegród działaj ących w porze nocnej. budowlanych o odpowiedniej Dopuszcza si ę rozbudow ę, odbudow ę oraz izolacji akustycznej** nadbudow ę istniej ących szpitali, domów opieki społecznej i obiektów zwi ązanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzie ży. * wła ściwy klimat akustyczny w budynkach – poziom zgodny z Polskimi Normami w dziedzinie akustyki budowlanej. ** odpowiednia izolacyjno ść akustyczna przegród budowlanych – izolacyjno ść akustyczna okre ślona zgodnie z Polskimi Normami w dziedzinie akustyki budowlanej, z uwzgl ędnieniem poziomu hałasu powodowanego przez starty, l ądowania i przeloty statków powietrznych i przy zapewnieniu wymaganej wymiany powietrza w pomieszczeniu oraz – w przypadku wymiany okien istniej ących – zachowania ich dotychczasowej izolacyjno ści cieplnej.

Granice powierzchni ograniczaj ących wysoko ść zabudowy Parametry powierzchni ograniczaj ących dla lotniska wojskowego Łask 1. Rz ędna wyj ściowa – 190,00 m npm 2. Powierzchnie podej ścia: GKL (Główny Kierunek L ądowania)

- rz ędna pocz ątkowa – 192,20 m npm - długo ść pierwszej cz ęś ci (1a) – 8000 m - nachylenie pierwszej cz ęś ci (1a) -1:100 - długo ść drugiej cz ęś ci (1b) – 3500 m - nachylenie drugiej cz ęś ci (1b) – 1:50 - długo ść cz ęś ci poziomej – 3500 m - całkowita długo ść powierzchni podej ścia 15000 m PKL (Pomocniczy Kierunek L ądowania) - rz ędna pocz ątkowa – 187,70 m npm - długo ść pierwszej cz ęś ci (1a) – 8000 m - nachylenie pierwszej cz ęś ci (1a) – 1:100 - długo ść drugiej cz ęś ci (1b) – 3500 m - nachylenie drugiej cz ęś ci (1b) – 1:50 - długo ść cz ęś ci poziomej – 3500 m - całkowita długo ść powierzchni podej ścia – 15000 m 3. Powierzchnia przej ściowa: - nachylenie – 1:10 4. Powierzchnia pozioma wewn ętrzna: - wysoko ść – 235,00 m npm 5. powierzchnia sto żkowa: - nachylenie – 1:25 - długo ść (pozioma) – 2625 m - rz ędna kraw ędzi zewn ętrznej – 340,00 m npm

Obiekty budowlane i obiekty naturalne w otoczeniu lotniska nie mog ą stanowi ć zagro żenia dla startuj ących i ląduj ących statków powietrznych i musz ą by ć zgodne z Ustaw ą Prawo lotnicze.

2.7. Ustalenia dotycz ące strefy ochronnej od terenu zamkni ętego - jednostki radiolokacyjnej we Wronowicach Strefa ta została ustanowiona Decyzj ą Lokalizacyjn ą Komisji Planowania przy Radzie Ministrów nr 079/76 z dnia 20.11.1976 r. w sprawie ustalenia strefy ochronnej dla obiektu technicznego JW. Nr 3578 w miejscowo ści Wiewiórczyn. Obszar wył ączony z zainwestowania – w granicach tego obszaru zabrania si ę wznoszenia zabudowy stałej i tymczasowej, organizowania o środków wczasowych, obozowisk, kempingów. Nie zezwala si ę na korzystanie z dróg i ście żek w rejonie w/w obszaru. Zakaz ten nie dotyczy użytkowników gruntów le żą cych w obszarze. Obszar wymagaj ący ogranicze ń w inwestowaniu – w granicach tego obszaru obowi ązuj ą uzgodnienia w zakresie wznoszenia obiektów wysoko ściowych, linii energetycznych wysokiego napi ęcia, masztów radiostacji, wie ż, kominów itp., których wysoko ść lub oddziaływanie zakłócaj ące mo że ograniczy ć mo żliwo ści bojowe obiektu. W granicach tego obszaru wydanie zgody na lokalizacj ę stał ą (tymczasow ą) powinno by ć uzgodnione z wła ściwymi organami wojskowymi.

2.8. Ustalenia dotycz ące strefy ograniczaj ącej wysoko ść zabudowy i obiektów naturalnych w rejonie lotniska Łód ź/Lublinek Powierzchnia ograniczaj ąca wysoko ść zabudowy i obiektów naturalnych w rejonie lotniska Łód ź/Lublinek w granicach gminy Łask przebiega w sołectwie Rembów, w jego północno-wschodniej cz ęś ci. Granica powierzchni ograniczaj ących wysoko ść zabudowy okre ślona jest rz ędn ą 330,4 m n.p.m. Wysoko ść terenu w tej cz ęś ci gminy si ęga 195 m n.p.m. Studium nie wprowadza w tym obszarze zagospodarowania terenu, które spowodowałoby przekroczenie wysoko ści ograniczaj ącej zabudow ę wyznaczonej dla strefy od lotniska w Lublinku. W Studium tereny poło żone w tej strefie to tereny lasów oraz dolesie ń.

3. Zasady ochrony dziedzictwa kulturowego. Wytyczne okre ślania zasad ochrony w planach miejscowych

Ochrona zabytków i opieka nad zabytkami stanowi konstytucyjny obowi ązek ka żdego obywatela, za ś samorz ąd terytorialny jest zobowi ązany do zapewnienia w tym celu warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych. Na mocy przepisów ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, w studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego uwzgl ędnia si ę w szczególno ści ochron ę zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru i ich otoczenia, innych zabytków nieruchomych znajduj ących si ę w gminnej ewidencji zabytków oraz wszelkie inne zinwentaryzowane warto ści kulturowe, nie zawsze maj ące charakter i przymioty zabytku (np. krajobraz). Najwła ściwszy sposób ochrony zabytków nale ży ustali ć na etapie sporz ądzania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Obiekty o szczególnych warto ściach kulturowych i historycznych nale ży chroni ć poprzez odpowiednie działania konserwatorskie. Studium okre śla podstawowy kierunek tych działa ń. Zabiegi konserwatorskie maj ą na celu głównie: . zachowanie walorów historycznych, . wyeksponowanie regionalnych odr ębno ści, . usuwanie elementów zagra żaj ących ochronie i ekspozycji zabytków, . zachowanie równowagi pomi ędzy ochron ą dóbr kultury a rozwojem cywilizacyjnym i przestrzennym.

W odniesieniu do: - obiektów zabytkowych wpisanych do rejestru zabytków wyszczególnionych na str.37 studium – przedmiot, zakres i formy ochrony zabytków oraz opieki nad nimi okre śla ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2017 r. poz. 2187, z pó źn. zm.). W stosunku do obszarów i obiektów zabytkowych wpisanych do rejestru zabytków obowi ązuje priorytet wymaga ń konserwatorskich, tj. wszelkie działania i zamierzenia inwestycyjne zwi ązane z zabytkiem i jego otoczeniem wymagaj ą działania w porozumieniu z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami. W planie zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego kolegiata w Łasku jest wymieniana jako jeden z 22 obszarów i obiektów typowanych do uznania za pomnik historii. Dla Parku Miejskiego w Łasku studium wprowadza odr ębne ustalenie nazwane granic ą obiektu wpisanego do rejestru zabytków. Granica ta przebiega po ewidencyjnej granicy ustanowionej dla Parku zgodnie z rysunkiem Studium.

- zabytków wpisanych do gminnej ewidencji zabytków, w tym równie ż do wojewódzkiej ewidencji zabytków wyszczególnionych na str. 39-43 nale ży: Wszystkie obiekty wpisane do gminnej ewidencji zabytków nale ży przewidzie ć do trwałej adaptacji, z zachowaniem charakterystycznych dla lokalnej tradycji budowlanej form i faktur w nast ępuj ący sposób: a) przy zagospodarowywaniu i użytkowaniu budynków ustali ć obowi ązek trwałego zachowania ich warto ści. Działania, które mog ą mie ć wpływ na wygl ąd elewacji b ądź mog ą przyczyni ć si ę do zmiany wygl ądu wymagaj ą działa ń w porozumieniu z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, b) adaptacja, przebudowa lub rozbudowa budynku jest dopuszczalna wył ącznie w sytuacji, która nie doprowadzi do niekorzystnych zmian w skali i zniekształcenia formy, ponadto powinna uwzgl ędnia ć zachowanie historycznej proporcji, detalu, tradycyjnych technik, materiałów, a tak że faktur wypraw wewn ętrznych, c) wszelkie działania dotycz ące zmiany gabarytów i elewacji, w tym tak że proporcji otworów zewn ętrznych i form zewn ętrznej stolarki otworowej, mog ą by ć dokonywane w porozumieniu z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków odpowiednio do przepisów Prawa budowlanego, d) rozbiórk ę budynków zabytkowych mo żna dopu ści ć po wył ączeniu z ewidencji zabytków, w sytuacjach uzasadnionych ich stanem zachowania i przy braku mo żliwo ści technicznych dla ich remontu – Wojewódzki Konserwator Zabytków mo że nało żyć obowi ązek wykonania dokumentacji inwentaryzacyjnej obiektu likwidowanego, e) wszelkie zmiany w sąsiedztwie zabytków, których charakter mo że mie ć wpływ na walory zabytków (np. ekspozycyjne i użytkowe), przebudowa istniej ących i budowa nowych obiektów oraz sposób

zagospodarowania przestrzeni, nie mog ą pogorszy ć stanu zachowania zabytku ani narusza ć jego warto ści. W zwi ązku z powy ższym, działania w zakresie zmian dokonywanych w otoczeniu zabytków nale ży prowadzi ć w porozumieniu z WKZ, f) w obszarach wpisanych do gminnej ewidencji zabytków obejmuj ących historyczne układy przestrzenne Łasku i Kolumny zachowaniu podlegaj ą układ rozplanowania ulic i placów publicznych oraz ukształtowane linie zabudowy i charakter zabudowy.

- obszarów ochrony układu urbanistycznego Łasku i Kolumny, wyszczególnionych na str. 32 (s ą to strefa ścisłej ochrony historycznej struktury przestrzennej „A” oraz strefa cz ęś ciowej ochrony zachowanych elementów zabytkowych „B” w Łasku, strefa ochrony układu urbanistycznego Łasku Kolumny oraz 13 stref ścisłej ochrony konserwatorskiej w gminie Łask) należy ustali ć nast ępuj ące zasady: a) zachowaniu podlegaj ą układ rozplanowania ulic i placów publicznych, ukształtowane linie zabudowy i charakter zabudowy, który winien stanowić wzorzec dla kształtowania nowej zabudowy w sąsiedztwie, b) remonty, odtworzenia i uzupełnienia zabudowy historycznej mog ą by ć dokonywane jedynie na warunkach okre ślonych przez WKZ, w szczególnych wypadkach poprzedzone dodatkow ą dokumentacj ą architektoniczno-fotograficzn ą, c) nowa zabudowa w strefie ścisłej ochrony konserwatorskiej, w układzie, skali, gabarytach i proporcjach, a tak że w sposobie kompozycji i wyprawy elewacji zewn ętrznych musi stanowi ć harmonijne zakomponowanie cało ści z istniej ącymi elementami zabudowy historycznej, d) w granicach tego obszaru nale ży uzyska ć akceptacj ę WKZ dla wszelkich działa ń w szczególno ści prowadzonych w obszarach przestrzeni publicznych, ulic i dziedzińców wewn ętrznych, e) dla obszaru ochrony historycznego układu przestrzennego i historycznych funkcji Kolumny (historyczny układ przestrzenny dzielnicy Kolumna w granicach zawartych wewn ątrz ulic: Torowej, Zakopia ńskiej, Sandomierskiej, Swojskiej, Wojska Polskiego, Le śników Polskich, Pi ęknej, Skromnej) są przewidziane zasady ochrony jak dla obiektów i obszarów wpisanych do wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków.

- obszaru strefy ochrony ekspozycji elementów zabytkowych obejmuj ącej osie widokowe na kolegiat ę w Łasku i ko ściół św. Ducha, park miejski, cmentarz, MOSiR w Łasku oraz na terenie gminy Łask: ko ściół i cmentarz w Borszewicach oraz dwór w Łopatkach. Najwa żniejsz ą zasad ą jest tu ograniczenie wysoko ści nowej zabudowy i innych elementów zagospodarowania (drzewa i elementy wysoko ściowe w rodzaju maszty i słupy) tak, aby nie przysłaniały one widoku na te obiekty.

- obszaru strefy ochrony krajobrazu obejmuj ącej teren cmentarza i dawnego dworu Łaskich, (obecnie parku miejskiego) - zasady ochrony s ą to żsame jak dla obiektów zabytkowych wpisanych do rejestru (park miejski) i ewidencji. Tutaj jednak szczególn ą uwag ę nale ży przypisa ć sposobom post ępowania przy zagospodarowaniu otoczenia cmentarza i parku miejskiego, gdzie w studium zaleca si ę podj ąć działania sanacyjne wobec dysfunkcyjnych i dysharmonijnych elementów przestrzeni.

- obszaru strefy ochrony archeologicznej - w celu ochrony śladów dawnego osadnictwa i umo żliwienia ich udokumentowania, ustala si ę strefy ochrony archeologicznej obejmuj ące rejony wyst ępowania stanowisk archeologicznych. Strefy oznaczono na rysunku Studium nr 1 i 2. Dla wyznaczonych stref, w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego nale ży ustali ć ich ochron ę, a zakres ochrony u ści śli ć na etapie sporz ądzania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Wszelkie działania na terenach, na których zlokalizowane s ą stanowiska archeologiczne, nale ży prowadzi ć z uwzgl ędnieniem wymogów zawartych w przepisach odr ębnych z zakresu ochrony zabytków i opieki nad zabytkami.

Aktualnie, proponowane w Planie zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego utworzenie parku kulturowego „Młynów nad Grabi ą” w formie szlaku turystycznego nie jest przez władze gminy rozwa żane. Na rysunek Kierunki polityki przestrzennej s ą naniesione równie ż: - obiekty wpisane do rejestru zabytków,

- granice obiektów wpisanych do rejestru zabytków (park miejski w Łasku), - granice obiektów wpisanych do wojewódzkiej ewidencji zabytków. S ą to: budynek dworca PKP w Łasku, wie ża ci śnie ń w Łasku, park dworski z zespołem folwarcznym w Gorczynie, park dworski w Ziel ęcicach, park dworski w Okupie Małym, cmentarz w Okupie Małym, cmentarz w Ulejowie, cmentarz w Łasku, cmentarz w Kolumnie, cmentarz we Wrzeszczewicach, cmentarz w Anielinie, cmentarz w Podłaszczu, cmentarz w Borszewicach, ko ściół z otoczeniem w Borszewicach, zespół dworski w Karszewie, zespół dworski w Ostrowie, zespół dworski w Woli Bałuckiej, zespół dworski we Wronowicach, ko ściół w Kolumnie, 2 ko ścioły w Łasku z otoczeniem i dwór w Łopatkach.

4. Obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego i uzdrowisk. 4.1. Wytyczne okre ślania zasad ochrony w planach miejscowych, wynikaj ące z potrzeb ochrony środowiska, o których mowa w przepisach o ochronie środowiska:

Przepisy o ochronie środowiska okre ślaj ą szczegółowe wytyczne dotycz ące zapewnienia warunków utrzymania równowagi przyrodniczej i racjonalnej gospodarki zasobami środowiska, w szczególno ści poprzez: • ustalanie programów racjonalnego wykorzystania powierzchni ziemi, w tym na terenach eksploatacji złó ż kopalin, i racjonalnego gospodarowania gruntami oraz uwzgl ędnianie obszarów wyst ępowania złó ż kopalin oraz obecnych i przyszłych potrzeb eksploatacji tych złó ż Przekształcenia krajobrazu spowodowane eksploatacją surowców z punktu widzenia jego kształtowania w przypadku gminy i miasta Łask nie stanowi ą istotnego problemu. Jak wykazała inwentaryzacja na obszarze gminy znajduj ą si ę nast ępuj ące udokumentowane zło ża kopalin: − zło że „Aleksandrówek II”; − zło że „Ulejów”; − zło ża „Wronowice I” oraz „Wronowice II”, które nie s ą eksploatowane; − zło że „Bałucz II”; − zło że Orchów I. Dla obszarów wyst ępowania złó ż kopalin postuluje si ę przyj ęcie nast ępuj ących zasad użytkowania przestrzeni: − eksploatacja powierzchniowa kruszyw naturalnych może by ć prowadzona na terenach wyznaczonych na rysunku studium w oparciu o wydane decyzje administracyjne, zgodnie z uzyskan ą koncesj ą, − dopuszcza si ę eksploatacj ę odkrywkow ą kruszyw na terenach rolniczych pod warunkiem zachowania wymogów przepisów odr ębnych dotycz ących ochrony środowiska i ograniczenia ingerencji w krajobraz, − rekultywacj ę obszarów pokopalnianych nale ży prowadzi ć zgodnie z obowi ązuj ącymi decyzjami administracyjnymi oraz dokumentacjami technicznymi dla poszczególnych złó ż - rekultywacja powinna by ć ukierunkowana na przywrócenie stanu środowiska sprzed eksploatacji.

• uwzgl ędnianie konieczno ści ochrony wód, gleby i ziemi przed zanieczyszczeniem w zwi ązku z prowadzeniem gospodarki rolnej

Działalno ść rolnicza wywiera wpływ na wła ściwo ści wody, gleby, powietrze oraz przyczynia si ę do zmian bioró żnorodno ści i krajobrazu. Istotnym aspektem ochrony środowiska jest tworzenie warunków dla funkcjonowania rolnictwa proekologicznego oraz konsekwentne obni żanie ilo ści stosowanych w rolnictwie nawozów i środków ochrony ro ślin. W celu poprawy jako ści wód spływaj ących z terenów rolnych do wód powierzchniowych, wzdłu ż zbiorników i cieków wodnych nale ży wprowadza ć strefy buforowe w postaci barier biologicznych (zaro ślowe i le śne zbiorowiska łęgowe). Wśród sposobów ochrony gleb przed chemiczn ą degradacj ą ze strony rolnictwa szczególne znaczenie maj ą: − stosowanie środków ochrony ro ślin i nawozów mineralnych w sposób racjonalny i umiarkowany – wielko ść stosowanych środków nale ży dostosować do wymaga ń upraw, struktury gleb, warunków wodnych oraz ukształtowania terenu,

− ograniczenie zmiany u żytkowania gruntów rolnych zdrenowanych, − stosowanie nawozów naturalnych oraz biologicznych i mechanicznych metod ochrony ro ślin, − wprowadzanie i stosowanie na szersz ą skal ę metod proekologicznej produkcji rolniczej, zwłaszcza na terenach o szczególnych walorach przyrodniczych oraz w bezpo średnim sąsiedztwie tych obszarów, maj ąc na uwadze wyst ępuj ące na terenie gminy ustanowione formy ochrony przyrody. W celu zapewnienia ochrony powierzchni ziemi konieczna jest likwidacja nielegalnych składowisk odpadów oraz ograniczenie wykonywania prac polegaj ących na zmianie ukształtowania terenu na gruntach rolnych.

• zapewnienie ochrony walorów krajobrazowych środowiska i warunków klimatycznych

W celu poprawy funkcjonowania środowiska oraz podniesienia walorów przyrodniczo- krajobrazowych wprowadza si ę nast ępuj ące ustalenia: − obj ęcie ochron ą miejsc i terenów eksponowanych, panoram i punktów widokowych przed dominacj ą elementów obcych, w szczególno ści sieci infrastruktury technicznej, tablic reklamowych, zabudowy substandardowej; − podkre ślanie terenów eksponowanych, punktów widokowych i panoram poprzez wł ączanie ich w system poł ącze ń pieszych i rowerowych; − nadawanie obiektom kubaturowym oraz naziemnym urz ądzeniom infrastruktury technicznej formy architektonicznej harmonizuj ącej z otoczeniem; − porz ądkowanie przebiegu linii energetycznych i likwidacja kolizji z zabudow ą mieszkaniow ą; − prowadzenie nowego uzbrojenia oraz ci ągów komunikacyjnych z uwzgl ędnieniem lokalizacji obszarów chronionych, mieszkaniowych i rekreacyjnych, na których znajduj ą si ę obiekty przeznaczone na stały pobyt ludzi oraz wymogów ochrony przyrody; − wprowadzanie zieleni izolacyjnej w strefach granicznych obszarów o ró żnych funkcjach, w których mo że wyst ąpi ć konflikt przestrzenny; − stosowanie zieleni izolacyjnej lub innej formy osłony zieleni ą elementów negatywnie oddziałuj ących na walory krajobrazowe środowiska.

Ochronie podlegaj ą przede wszystkim tereny le śne, parki, cmentarze oraz ziele ń na terenach zabudowanych. Ochrona krajobrazu w stosunku do tych obiektów polega przede wszystkim na zachowaniu dotychczasowych funkcji, piel ęgnacji istniej ącej ro ślinno ści oraz wprowadzeniu zakazu lokalizacji obiektów i urz ądze ń niezwi ązanych z okre ślon ą funkcj ą terenu. Istotnym elementem ochronnym jest tak że zachowanie form zagospodarowania terenów otwartych niekoliduj ących z funkcj ą przyrodnicz ą. Wa żnym elementem krajobrazu przyrodniczego gminy Łask są doliny rzeczne. Głównym kierunkiem polityki ochronnej w stosunku do dolin rzecznych jest zachowanie naturalnego biegu rzek. Rzeki na terenie gminy i miasta Łask płyn ą naturalnymi korytami, st ąd te ż ze wzgl ędu na ich niezakłócone funkcje przyrodnicze powinny zostać zachowane w naturalnym stanie. Ochron ą nale ży obj ąć tak że wszelkie zadrzewienia i obszary le śne. Są one wa żnym czynnikiem retencji i stabilizacji warunków wodnych, zmniejszaj ą zagro żenie powodziowe, łagodz ą niedobory wód, chroni ą gleby przed erozj ą oraz poprawiaj ą warunki aerosanitarne.

• uwzgl ędnianie potrzeb w zakresie zapobiegania ruchom masowym ziemi i ich skutkom

Dotychczas na terenie gminy i miasta Łask nie stwierdzono obszarów obj ętych ruchami mas ziemi, zatem nie okre śla si ę potrzeb w zakresie zapobiegania ruchom masowym ziemi i ich skutkom.

• uwzgl ędnienie innych potrzeb w zakresie ochrony powietrza, wód, gleby, ziemi, ochrony przed hałasem, wibracjami i polami elektromagnetycznymi

Poprawa jako ści powietrza jest mo żliwa dzi ęki zmniejszeniu emisji zanieczyszcze ń. W tym celu w studium okre śla si ę nast ępuj ące działania: − eliminowanie zanieczyszcze ń pochodz ących z emisji pyłów i szkodliwych gazów, pochodz ącej z gospodarstw domowych, w których nast ępuje spalanie tradycyjnych źródeł energii (tzw. „emisji niskiej”), poprzez ograniczenie stosowania tradycyjnych paliw na rzecz niskoemisyjnych źródeł energii: gazowych, olejowych i odnawialnych, lub poprzez podł ączanie obiektów do scentralizowanych źródeł ciepła (budowa sieci ciepłowniczej), a tak że poprzez wykonywanie termomodernizacji budynków,

− stosowanie urz ądze ń eliminuj ących lub ograniczaj ących emisj ę szkodliwych gazów i pyłów do atmosfery oraz wprowadzanie zmian technologicznych w zakładach przemysłowych; − preferowanie wykorzystania proekologicznych technologii produkcji w zakładach przemysłowych, − propagowanie szerszego wykorzystania odnawialnych źródeł energii, − wprowadzanie pasów zieleni izolacyjnej wzdłu ż tras komunikacyjnych oraz w s ąsiedztwie obiektów i urz ądze ń emituj ących zanieczyszczenia i odory do powietrza.

W zakresie ochrony wód podstawowym celem studium jest poprawa stanu ich czysto ści oraz zwi ększanie retencji. Wynika to przede wszystkim z układu przyrodniczych powi ąza ń zewn ętrznych – lokalny układ hydrograficzny i tereny dolinne z nim zwi ązane maj ą wpływ na poza gminne układy przyrodnicze. Dolina Grabi spełnia wa żną rol ę ekologiczn ą: utrzymuje przestrzenn ą ci ągło ść obszarów aktywnych biologicznie, stanowi rynny grawitacyjnego spływu mas powietrza oraz wód opadowych oraz pełni funkcj ę ł ącznikow ą w regionalnym korytarzu ekologicznym. W celu ochrony wód ustala si ę nast ępuj ące zasady: − zachowanie naturalnego biegu cieków wodnych oraz ochrona przed zanikiem wszelkich zbiorników wodnych oraz towarzysz ących im zadrzewie ń, − wprowadzanie zadrzewie ń i zakrzewie ń pełni ących funkcj ę bariery biochemicznej w sąsiedztwie cieków, oczek wodnych oraz rowów melioracyjnych na terenach rolniczych z uwzgl ędnieniem pozostawienia pasa gruntu wolnego od trwałych naniesie ń i nasadze ń od rzek w celu umo żliwienia ich prawidłowej eksploatacji, − zapewnienie dost ępno ści do publicznych wód powierzchniowych na potrzeby powszechnego korzystania i wykonywania robót zwi ązanych z utrzymaniem przez administratora, zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami, − ochrona przed wprowadzaniem zabudowy i ogrodze ń przy brzegach rzek, jezior i innych zbiorników wodnych, − utrzymanie linii zabudowy od naturalnych cieków wodnych i rowów melioracyjnych w odległo ści zapewniaj ącej mo żliwo ść wykonywania robót zwi ązanych z ich konserwacj ą, − przeprowadzanie ocen oddziaływania na środowisko dla realizacji przedsi ęwzi ęć mog ących zawsze lub potencjalnie znacz ąco oddziaływa ć na środowisko okre ślonych w przepisach odr ębnych, w szczególno ści w zakresie zmiany stosunków hydrologicznych, − dąż enie do osi ągni ęcia jak najlepszego stanu czysto ści wód przez bezwzgl ędne wykluczenie zrzutów zanieczyszcze ń (szczególnie substancji biogennych, organicznych i toksycznych) zarówno do gruntu jak i do wód powierzchniowych, − dostosowanie lokalizacji nowych obiektów gospodarczych do warunków i struktur hydrogeologicznych, − wyznaczenie stref ochronnych dla istniej ących i projektowanych uj ęć wód, zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami, − budow ę zbiorczej kanalizacji sanitarnej eliminuj ącej w maksymalny sposób indywidualne sposoby odprowadzania ścieków sanitarnych, − stosowanie szczelnych zbiorników bezodpływowych na obszarach przewidzianych do obj ęcia zbiorcz ą kanalizacj ą sanitarn ą wył ącznie jako rozwi ązanie tymczasowe do czasu jej budowy, − dopuszczenie oczyszczania ścieków w przydomowych oczyszczalniach lub odprowadzania ścieków do zbiorników bezodpływowych jedynie na obszarach, które z uzasadnionych ekonomicznie wzgl ędów nie zostan ą przewidziane do obj ęcia zbiorcz ą kanalizacj ą sanitarn ą, przy czym lokalizowanie oczyszczalni przydomowych ogranicza si ę do miejsc, na których odprowadzanie ścieków do gruntu nie będzie zagra żało jako ści wód podziemnych lub powierzchniowych (szczególnie w obr ębie stref ochronnych uj ęć i zbiorników wód powierzchniowych i podziemnych), − stosowanie nowych technologii w zakresie działalności produkcyjnej i usługowej wpływaj ących na stan i ilo ść odprowadzanych ścieków, w tym budow ę i modernizacj ę urz ądze ń oczyszczaj ących ścieki, − zakaz rolniczego wykorzystania ścieków w strefach ochronnych uj ęć wód oraz zbiorników wód powierzchniowych i podziemnych, − kompleksowe rozwi ązanie odprowadzania wód opadowych i roztopowych z ci ągów komunikacyjnych, placów, parkingów i innych powierzchni zanieczyszczonych oraz oczyszczanie ich zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami, − zwi ększanie małej retencji wodnej na zasadach przewidzianych w planach zarz ądzania ryzykiem powodziowym oraz planach przeciwdziałania skutkom suszy,

− prowadzenie wodochronnej gospodarki w zlewniach poprzez wprowadzanie zalesie ń i zadrzewie ń, − przebudowa i dostosowanie sieci drenarskiej do projektowanego usytuowania budynków i budowli w celu zachowania mo żliwo ści dalszego funkcjonowania urz ądze ń drenarskich na przyległym terenie, − wył ączenie z mo żliwo ści zabudowy obszarów szczególnego zagro żenia powodzi ą.

Głównym źródłem degradacji powierzchni ziemi i gleb jest eksploatacja surowców naturalnych, zanieczyszczenie gleb środkami chemicznymi oraz zmiana przeznaczenia gruntów na cele inwestycyjne. Konieczna jest ochrona gleby o najwy ższych w skali gminy klasach bonitacyjnych, gdy ż warunkuj ą one efektywno ść prowadzenia działalno ści rolniczej. Dla tej funkcji powinny by ć zachowane tereny rolnicze wy ższych klas bonitacyjnych (III). Rejony skoncentrowanego ich wyst ępowania w kontek ście sprzyjaj ących warunków klimatycznych oraz dobrych warunków aerosanitarnych powinny stanowi ć podstaw ę dla rolnictwa ekologicznego ukierunkowanego na produkcj ę zdrowej żywno ści. Strefy wyst ępowania gleb słabych (marginalnych), mało przydatnych rolnictwu, powinny by ć podstaw ą tworzenia nowych powierzchni le śnych. Ka żda zmiana przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze musi uwzgl ędnia ć wszelkie uwarunkowania środowiskowe, a przede wszystkim wykazywa ć du żą racjonalno ść wynikaj ącą z bilansu potencjalnych zysków i strat. Postuluje si ę przeznaczanie gruntów o najni ższych klasach bonitacyjnych, gruntów odłogowanych i nieprzydatnych dla produkcji rolniczej pod zalesienia, rozwój funkcji rekreacyjnej lub ewentualnie innej, przy braku kolizji z otoczeniem. Przeznaczenie cz ęś ci gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne na etapie opracowania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego wymaga wyra żenia zgody przez okre ślone w obowi ązuj ących przepisach ograny. Zanieczyszczenia gleb powodowane funkcjonowaniem przemysłu na terenie gminy ma lokalne znaczenie. Istotnym źródłem degradacji gleb jest natomiast komunikacja. Najbardziej zanieczyszczone gleby wyst ępuj ą w bezpo średnim sąsiedztwie dróg. Gleby te wykazuj ą du żą zawarto ść zwi ązków ołowiu i tlenków azotu, a tak że cechuj ą si ę silnym zasoleniem zwi ązanym z zimowym utrzymaniem. Sposobem ochrony gleb przed zanieczyszczeniami jest tworzenie naturalnych osłon biologicznych (fitosanitarnych) w postaci pasów zieleni oraz ograniczenie stosowania soli w okresie zimowym. W celu zachowania i ochrony rze źby terenu postuluje si ę przyj ęcie nast ępuj ących zasad u żytkowania przestrzeni: − ograniczanie przekształcania rze źby terenu, w szczególno ści w strefie cieków wodnych, − przeciwdziałanie procesom erozyjnym i zapobieganie degradacji gleb – wykorzystanie gleb wy ższych klas bonitacyjnych dla rolnictwa, − ochrona przed powstawaniem procesów erozyjnych poprzez wprowadzanie szaty ro ślinnej stabilizuj ącej grunt oraz odpowiednie prowadzenie gospodarki rolnej, − minimalizacja skutków zaistniałych zmian w rze źbie terenu (zrekultywowanie przyszłych terenów poeksploatacyjnych), − wykorzystanie zb ędnych mas ziemnych powstaj ących w czasie realizacji inwestycji do nowego ukształtowania terenu w granicach działki własnej lub na działkach s ąsiednich. − dla ochrony powierzchni ziemi z zainwestowania nale ży wył ączy ć tereny obni żeń dolinnych rzek i cieków wodnych.

Do głównych źródeł emisji hałasu na terenie gminy nale ży komunikacja i zakłady przemysłowe. Ochrona środowiska przed szkodliwym oddziaływaniem hałasu pochodzenia komunikacyjnego i przemysłowego polega ć b ędzie na stałym ograniczaniu jego emisji poprzez nast ępuj ące działania: − zachowanie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku wynikaj ących z przepisów odr ębnych dla terenów obj ętych ochron ą akustyczn ą, − uwzgl ędnienie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego lokalizacji obiektów przemysłowych, których funkcjonowanie powoduje przekroczenie dopuszczalnych poziomów hałasu na obszarach podlegaj ących ochronie akustycznej poprzez zapewnienie odpowiednich odległo ści dla nowej zabudowy lub stosowanie odpowiednich barier akustycznych, − uwzgl ędnienie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego okre ślonych nat ęż eń hałasu wzdłu ż drogi o znaczeniu wojewódzkim poprzez zapewnienie odpowiednich odległo ści dla nowej zabudowy, − stosowanie środków technicznych, technologicznych lub organizacyjnych zmniejszaj ących poziom hałasu co najmniej do warto ści dopuszczalnych na terenach wymagaj ących ochrony

akustycznej, na których wyst ępuj ą przekroczenia akustycznych standardów jako ści środowiska. W zakresie ochrony przed promieniowaniem elektromagnetycznym na terenie gminy i miasta Łask konieczne b ędzie uwzgl ędnianie poni ższych działa ń: − wprowadzenie zakazów lokalizowania nowych obiektów przeznaczonych na stały pobyt ludzi w pasach technologicznych wzdłu ż linii elektroenergetycznych wysokiego i średniego napi ęcia, − uporz ądkowanie istniej ących konfliktów przestrzennych pomi ędzy zabudow ą mieszkaniow ą, a liniami elektroenergetycznymi, − ograniczenie lokalizowania stacji bazowych telefonii komórkowych emituj ących promieniowanie elektromagnetyczne w postaci masztów antenowych w bezpo średnim sąsiedztwie terenów mieszkaniowych oraz na terenach przeznaczonych pod funkcj ę mieszkaniow ą.

• sposób zagospodarowania obszarów zdegradowanych w wyniku działalno ści człowieka, kl ęsk żywiołowych oraz ruchów masowych

Na terenie gminy i miasta Łask nie wyst ępuj ą obszary zdegradowane w wyniku działalno ści człowieka, kl ęsk żywiołowych oraz ruchów masowych, zatem nie okre śla si ę sposobu zagospodarowania tych terenów.

W ramach polityki utrzymania i wzbogacania bioró żnorodno ści terenów gminy i miasta Łask konieczna jest realizacja nast ępuj ących działa ń: − prowadzenie zrównowa żonej gospodarki le śnej, − zachowanie fragmentów naturalnych ekosystemów, w szczególno ści ekosystemów ł ąkowych w dolinach rzecznych, ekosystemów le śnych, zadrzewie ń przydro żnych, parkowych, zwłaszcza ze starodrzewem, zadrzewie ń zlokalizowanych w dolinach cieków wodnych oraz kęp i pasm w obr ębie użytków zielonych i na obni żeniach terenu, gdzie wspomagaj ą naturaln ą retencj ę wody i stanowi ą siedliska drobnej fauny, − utrzymanie zró żnicowanych form użytkowania, zadrzewie ń śródpolnych, zbiorników wodnych, które korzystnie stymuluj ą utrzymanie lub wzrost ró żnorodno ści biologicznej, poprzez wytworzenie warunków ostojowych dla jak najwi ększej liczby zwierz ąt, − ochrona obszarów podmokłych, dolin cieków wodnych i wszelkich mokradeł oraz terenów wokół zbiorników przed trwałym zainwestowaniem; − ochrona, piel ęgnacja i uzupełnianie zieleni urz ądzonej (parki, ziele ńce, ziele ń uliczna), − realizacja nowych zadrzewie ń, zwłaszcza jako ci ągów zieleni krajobrazowej i izolacyjnej w oparciu o sie ć dróg publicznych, cieków wodnych, system terenów zielonych oraz w strefach wyst ępowania konfliktów przestrzennych, − kształtowanie terenów korytarzy ekologicznych umo żliwiaj ących migracj ę gatunków pomi ędzy obszarami o najwi ększej bioró żnorodno ści, − zachowanie istniej ących i odtworzenie zniszczonych siedlisk bytowania, żerowania i odpoczynku wszystkich gatunków zwierz ąt w granicach pozwalaj ących na zachowanie ich populacji na poziomie odnawialno ści, − wła ściwe kształtowanie wska źników urbanistycznych zagospodarowania terenu, w szczególno ści w zakresie udziału terenów zieleni w stosunku do liczby mieszka ńców poszczególnych terenów.

W celu zapewnienia wła ściwego rozwoju gminy i miasta Łask wszelkie działania inwestycyjne powinny uwzgl ędnia ć zasad ę dostosowania zagospodarowania terenu do mo żliwo ści środowiska przyrodniczego, wskazywa ć sposoby wzmacniania i ochrony środowiska przyrodniczego, a w tym rozwija ć edukacj ę ekologiczn ą mieszka ńców gminy, a tak że dąż yć do zaspokajania podstawowych potrzeb ludno ści.

4.2. Wytyczne okre ślania zasad ochrony w planach miejscowych, wynikaj ące z obowi ązuj ących ustale ń planów ochrony ustanowionych dla parków narodowych, rezerwatów przyrody i parków krajobrazowych oraz innych form ochrony przyrody wyst ępuj ących na terenach obj ętych projektem studium i uzdrowisk

Ochron ę form ochrony przyrody zapewniaj ą przepisy o ochronie przyrody oraz akty prawne dotycz ące zindywidualizowanych form ochrony. Spo śród form ochrony ustalonych w powy ższych przepisach na terenie gminy i miasta Łask znajduj ą si ę: obszar Natura 2000, zespoły przyrodniczo- krajobrazowe, obszar chronionego krajobrazu, pomniki przyrody i użytki ekologiczne. Jednymi z form ochrony przyrody na terenie gminy jest Zespól Przyrodniczo-Krajobrazowy Dolina Grabi oraz Obszar Chronionego Krajobrazu Środkowej Grabi, które zostały utworzone w celu ochrony i podkre ślenia pi ękna doliny Grabi, ł ącznie z dolin ą rzeki Ko ńskiej i terenem zabudowy Kolumny Las. W ustaleniach miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w stosunku do tych terenów nale ży wzi ąć pod uwag ę zasady ochrony ustalone w: Rozporz ądzeniu Wojewody Sieradzkiego z dnia 31 lipca 1998 r. w sprawie wyznaczenia obszarów chronionego krajobrazu oraz uznania za zespoły przyrodniczo-krajobrazowe (Dz.Urz. Woj.Sieradzkiego Nr. 20, poz. 115 z dnia 9 wrze śnia 1998 r.) Na terenie gminy znajduje si ę Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy "Kolumna-Las". Został on utworzony w celu ochrony wyst ępuj ącego na tym terenie starodrzewu sosnowego, pozostało ści krajobrazu naturalnego, a tak że dla zachowania warto ści estetycznych, kulturowych i krajobrazowych tego rejonu. Wi ąż e si ę to z wieloma zakazami, ograniczeniami i zaleceniami. W ustaleniach miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w stosunku do terenów Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego „Kolumna Las” nale ży wzi ąć pod uwag ę zasady ochrony ustalone w: Uchwale Nr XXIX/303/93 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 30 marca 1993 r. Na obszarze gminy planuje si ę równie ż utworzenie projektowanego „Tuszy ńsko-Dłutowsko” Obszaru Chronionego Krajobrazu. W ustaleniach miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w stosunku do obszarów chronionego krajobrazu nale ży bra ć pod uwag ę zakazy okre ślone w obowi ązuj ących przepisach dotycz ących ochrony przyrody oraz ewentualne pó źniejsze akty prawne, dotycz ące ochrony obszarów chronionego krajobrazu. Elementem sieci Natura 2000 na obszarze gminy i miasta Łask jest cz ęść doliny Grabi. Jest to obszar wa żny jako ostoja naturalnych siedlisk zwi ązanych z dolin ą rzeczn ą. Wyst ępuj ą tu dobrze zachowane lasy łęgowe i nadrzeczne zaro śla wierzbowe, ni żowe łąki użytkowane ekstensywnie oraz starorzecza o ró żnym stopniu lądowacenia. Miejscami wyst ępuj ą dobrze rozwini ęte murawy szczotlichowe zwi ązane z wydmami śródl ądowymi. Obszar ma du że znaczenie dla zachowania populacji bezkr ęgowców wymienionych w Zał ączniku II Dyrektywy Siedliskowej. Wzdłu ż całego biegu rzeki obj ętej obszarem wyst ępuje liczna populacja wa żki Ophiogmphus cecilia (trzepla zielona). Grabia według danych literaturowych (Piechocki 1969) jest wa żna ostoja populacji sójki gruboskorupowej (Unio crassus). Starorzecza i odcinki lenityczne Grabi są tak że wa żną ostoj ą zatoczka łamliwego (Anisus vorticulus). Lokalnie stwierdzono równie ż populacje czerwo ńczyka nieparka (Lycaena dispar) (Lepidoptera) i zalotki wi ększej (Leucorrhinia pectoralis) (Odoonata). Obszar ten jest wa żny jako istotna w Polsce środkowej ostoja ryb z zał ącznika II Dyrektywy Siedliskowej: kozy złotawej, minoga ukrai ńskiego, piskorza i kozy. W ustaleniach miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w stosunku do postulowanego obszaru Natura 2000 Grabia nale ży bra ć pod uwag ę zakazy okre ślone w obowi ązuj ących przepisach dotycz ących ochrony przyrody oraz w przyszłych planach ochrony i planach zada ń ochronnych dla obszarów Natura 2000, w tym zarz ądzeniu Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska z dnia 18 lutego 2014r. w sprawie ustanowienia planu zada ń ochronnych dla obszaru Natura 2000 Grabia PLH100021 oraz zarz ądzeniem z dnia 3 marca 2016r. zmieniaj ącym zarz ądzenie w sprawie ustanowienia planu zada ń ochronnych dla obszaru Natura 2000 Grabia PLH100021. Wszelkie przedsi ęwzi ęcia, które mog ą znacz ąco oddziaływa ć na obszar Natura 2000, a które nie s ą bezpo średnio zwi ązane z ochron ą obszaru Natura 2000, wymagaj ą przeprowadzenia odpowiedniej oceny oddziaływania na środowisko na zasadach okre ślonych w ustawie z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko. Powy ższa procedura będzie miała zastosowanie tak że w przypadku lokalizacji ka żdego innego przedsi ęwzi ęcia mog ącego negatywnie oddziaływa ć na obszar Natura 2000 znajduj ącego si ę w jego s ąsiedztwie. Na obszarze gminy i miasta Łask znajduj ą si ę ponadto liczne obiekty stanowi ące pomniki przyrody. W ustaleniach miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w stosunku do pomników przyrody nale ży wzi ąć pod uwag ę wytyczne okre ślone w obowi ązuj ących przepisach dotycz ących ochrony przyrody oraz ewentualne inne akty prawne, dotycz ące ochrony pomników przyrody.

5. Kierunki i zasady kształtowania rolnej i le śnej przestrzeni produkcyjnej Atrakcyjno ść krajobrazu naturalnego, obszary le śne, polne oraz doliny rzeczne stanowi ą dobro gminy, o które nale ży zadba ć w odpowiedni sposób. Dbało ść o ład przestrzenny nale ży do zada ń samorz ądu terytorialnego, gdy ż w interesie gminy jest zapewnienie jak najatrakcyjniejszych warunków mieszka ńcom jak i turystom. Uporz ądkowanie przestrzeni rolno-le śnej powinno polega ć na docelowym okre śleniu na terenie gminy sposobu u żytkowania gruntów w kierunku rolnym lub le śnym, poprzez prawidłowe określenie linii rozgraniczaj ącej lasy oraz grunty przewidziane do zalesienia od gruntów przeznaczonych wył ącznie na cele rolne (tzw. granica polno-le śna).

5.1. Tereny rolne Tereny rolne na rysunku studium (na planszy „Kierunki polityki przestrzennej”) oznaczone zostały: - kolorem blado żółtym – tereny rolne o wy ższych klasach bonitacyjnych, - bez koloru – tereny o niskich klasach bonitacyjnych.

Polityka przestrzenna na tych terenach polega na : • ochronie kompleksów o wy ższych klasach bonitacyjnych najbardziej przydatnych dla rolniczej przestrzeni produkcyjnej – przeznaczanie pod zabudow ę tego typu gleb mo że nast ąpi ć po uzyskaniu odpowiednich zgód w toku prac nad miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z przepisami szczególnymi, • wykorzystaniu terenów o niskich klasach bonitacyjnych stosownie do ich predyspozycji.

Ustala si ę nast ępuj ące kierunki zagospodarowania przestrzennego terenów rolniczych: - wzmo żonej ochronie podlegaj ą rolnicza przestrze ń produkcyjna oraz przyrodnicze, kulturowe i krajobrazowe warto ści terenu, - wykorzystanie terenu na cele produkcji rolniczej i ograniczaniu przeznaczania na cele nierolnicze, - poprawianie ich warto ści u żytkowej oraz zapobieganie obni żania ich produkcyjno ści, - utrzymanie istniej ącej, rozproszonej zabudowy mieszkaniowej i zagrodowej oraz usługowej; ochrona zabudowy o warto ściach kulturowych, - dopuszcza si ę jedynie wprowadzenie nowej zabudowy zagrodowej na gruntach rolnych (bez zmiany klasyfikacji), zgodnie z przepisami o ochronie gruntów rolnych i le śnych, - zakaz nowej nierolniczej zabudowy mieszkaniowej, - zakaz parcelacji na małe działki (w zamy śle budowlane), dopuszcza si ę adaptacj ę istniej ącej, rozproszonej zabudowy zagrodowej, tj. rozbudow ę i wymian ę budynków w ramach istniej ącego siedliska, - w przypadkach szczególnych, dopuszcza si ę zabudow ę obiektów zwi ązanych funkcjonalnie z podniesieniem efektywno ści gospodarki rolnej, - osłanianie istniej ącej zabudowy, uci ąż liwej dla środowiska, dysharmonijnej w krajobrazie pasmami zadrzewie ń i zakrzewie ń, - przy budowie, rozbudowie lub modernizacji obiektów zwi ązanych z działalno ści ą rolnicz ą, a tak że innych obiektów budowlanych, nale ży stosowa ć takie rozwi ązania, które ograniczaj ą skutki ujemnego oddziaływania na grunty, - zapewnienie wła ściwych standardów wyposa żenia w infrastruktur ę techniczn ą, z dopuszczeniem lokalnych rozwi ąza ń w zakresie zaopatrzenia w wod ę, odprowadzania i oczyszczania ścieków oraz uzupełniania braków w tym zakresie, - utrzymanie tras komunikacyjnych i ci ągów infrastruktury technicznej, z dopuszczeniem ich uzupełnie ń w niezb ędnym zakresie, - w wypadku wyst ępowania b ądź odkrycia nowych stanowisk archeologicznych nale ży je oznaczy ć, zabezpieczy ć i powiadomi ć Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, a je śli nie jest to mo żliwe, Burmistrza Łasku, - modernizacja systemu melioracji w nawi ązaniu do systemu nawadniania u żytków rolnych, - zakaz nasadze ń trwałej zieleni wysokiej pod liniami elektroenergetycznymi w odległo ściach wynikaj ących z przepisów odr ębnych, - w wypadku udokumentowania złó ż kopalin pospolitych na terenach upraw rolnych dopuszcza si ę prowadzenie eksploatacji pod warunkiem czasowego wył ączenia gruntu z produkcji rolniczej oraz przywrócenia tych terenów po zako ńczeniu eksploatacji do ich rolniczego wykorzystania (z uwzgl ędnieniem przepisów zezwalaj ących na wydobycie).

5.2. Tereny trwałych u żytków zielonych Tereny trwałych u żytków zielonych, obejmuj ące w przewadze doliny rzeczne, na rysunku studium (na planszy „Kierunki polityki przestrzennej”) okre ślone jako tereny dolinne wył ączone z zabudowy, oznaczone kolorem żółtym, pełni ą funkcj ę lokalnych korytarzy ekologicznych. Polityka przestrzenna na tych terenach polega na: • ochronie ich warto ści przyrodniczych i krajobrazowych, • udost ępnianiu tych obszarów dla turystyki i wypoczynku, w sposób umo żliwiaj ący zachowanie warto ści przyrodniczych.

Ustala si ę nast ępuj ące kierunki zagospodarowania przestrzennego dla wy żej wymienionych terenów dolinnych: - ochrona przyrodniczej struktury zieleni wysokiej, średniej i niskiej, cieków, u żytków ekologicznych, w tym wszystkich terenów stanowi ących lub mog ących stanowi ć system lokalnych w ęzłów i korytarzy ekologicznych, maj ących wpływ na funkcjonowanie przyrody i odtwarzanie jej zasobów poprzez zdecydowane ograniczenie zabudowy, - utrzymanie istniej ących kompleksów zadrzewie ń śródpolnych wraz z mo żliwo ści ą ich powi ększenia jako terenów do zalesienia w oparciu o obowi ązuj ące przepisy w zakresie regulowania granicy polno-le śnej. Utrzymanie zadrzewie ń nie wyklucza ich piel ęgnacji oraz racjonalnego u żytkowania. - zakaz wypalania traw, - ochrona powierzchni zmeliorowanych - przy zmianie ich przeznaczenia konieczna jest kompleksowa przebudowa sieci drenarskich, - stosowanie biologicznej obudowy cieków, zabezpieczenie koryt przed erozj ą przez ro ślinno ść , - tereny te s ą zapleczem gospodarki hodowlanej (ł ąki i pastwiska), - tereny te mog ą by ć wykorzystywane dla funkcji rekreacyjnej czasowej, przy zachowaniu nast ępuj ących zasad: • ruch turystyczny pieszy, powinien odbywa ć si ę na wyznaczonych ście żkach, • ruch turystyczny rowerowy i konny, powinien by ć ograniczony do wyznaczonych i odpowiednio urz ądzonych tras, • dopuszcza si ę urz ądzanie punktów widokowych i miejsc odpoczynku, - dopuszcza si ę niezb ędne urz ądzenia z zakresu gospodarki wodnej i rolniczej, - zapewnienie mo żliwo ści dojazdu do kompleksów terenów i do urz ądze ń melioracyjnych, - adaptuje si ę istniej ące budownictwo zagrodowe wraz z modernizacj ą. Wyklucza si ę lokalizacj ę nowych siedlisk, - w obiektach istniej ących – uzupełnianie wyposa żenia w zakresie infrastruktury technicznej (z dopuszczeniem lokalnych rozwi ąza ń w zakresie zaopatrzenia w wod ę, odprowadzania i oczyszczania ścieków oraz ogrzewania, z zaleceniem przechodzenia na nieuci ąż liwe dla środowiska media grzewcze), - rozwój urz ądze ń zwi ązanych z turystyk ą, wypoczynkiem, sportem, a tak że niezb ędnych urz ądze ń z zakresu gospodarki wodnej, rolnej oraz komunikacji i infrastruktury technicznej, jest uwarunkowany od spełnienia wymaga ń w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego i krajobrazu. Wymagania powinny by ć zró żnicowane w zale żno ści od poło żenia i cech poszczególnych fragmentów terenu, - urz ądzanie tras rowerowych wg proponowanych przebiegów, - w wypadku wyst ępowania lub odkrycia stanowisk archeologicznych nale ży je oznaczy ć, zabezpieczy ć i powiadomi ć Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, a je śli nie jest to mo żliwe, Burmistrza Łasku.

5.3. Zasady ochrony urz ądze ń melioracji wodnych i terenów zmeliorowanych Granice terenów zmeliorowanych zostały przedstawione na rysunkach studium. Tereny te i urz ądzenia melioracji wodnych powinny pozosta ć w dotychczasowym u żytkowaniu rolniczym i jako trwałe u żytki zielone. W przypadku inwestycji realizowanych na gruntach figuruj ących w ewidencji wód, urz ądze ń melioracji wodnych oraz zmeliorowanych gruntów prowadzonej przez Pa ństwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie – zmiana przeznaczenia zmeliorowanych gruntów rolnych mo że nast ąpić tylko w sytuacjach wyj ątkowych przy braku alternatywnych rozwi ąza ń po uprzednim dokonaniu przebudowy urz ądze ń melioracyjnych, w sposób umo żliwiaj ący ich prawidłowe funkcjonowanie na terenach oddziaływania, zgodnie z przepisami ustawy Prawo wodne. Obowi ązuje tak że wyst ąpienie do organu prowadz ącego ewidencj ę wód, urządze ń melioracji wodnych oraz

93 zmeliorowanych gruntów o wykre ślenie z tej ewidencji po zmianie sposobu wykorzystania gruntów rolnych. W przypadku u żytków rolnych nie figuruj ących w ewidencji wód, urz ądze ń melioracji wodnych oraz zmeliorowanych gruntów – ka żda zmiana przeznaczenia terenów nie powinna zakłócać przepływu wód gruntowych.

5.4. Tereny le śne Tereny le śne, na rysunku studium (na planszy „Kierunki polityki przestrzennej”) oznaczone kolorem zielonym, bez wzgl ędu na form ę własno ści, pełni ą funkcje ochronne i turystyczno- wypoczynkowe. Polityka przestrzenna na tych terenach polega na: • ochronie ich warto ści przyrodniczych i krajobrazowych, • udost ępnianiu ich dla turystyki i wypoczynku, w granicach umo żliwiaj ących zachowanie warto ści przyrodniczych, z wykluczeniem rozwoju funkcji osadniczych.

Ustala si ę nast ępuj ące kierunki zagospodarowania przestrzennego dla terenów le śnych: - ochrona zasobów, siedlisk oraz ekosystemów, - prowadzenie racjonalnej gospodarki le śnej z poszanowaniem podstawowych zasad ochrony przyrody, - na terenach le śnych dopuszcza si ę tworzenie zbiorników wodnych opartych na ciekach melioracyjnych, lokalizacj ę obiektów i budynków oraz urz ądze ń zwi ązanych z gospodark ą le śną, - realizacja obiektów kubaturowych, zgodnie z przepisami o lasach oraz o ochronie gruntów rolnych i le śnych, - wstrzymanie lokalizacji obiektów powoduj ących zanieczyszczenie powietrza, wody i gleb lub też uci ąż liwych dla otoczenia, - wykorzystanie terenów dla potrzeb turystyki i wypoczynku, przy zachowaniu nast ępuj ących zasad: • ruch turystyczny pieszy powinien odbywa ć si ę na wyznaczonych trasach, z okre śleniem rejonów swobodnej penetracji terenu, uzgodnionych z Nadle śnictwem Kolumna, • ruch turystyczny rowerowy i konny powinien by ć ograniczony do wyznaczonych przez Nadle śnictwo Kolumna i odpowiednio urz ądzonych tras śródle śnych, • dopuszcza si ę urz ądzanie punktów widokowych i miejsc wypoczynku, • rozwój urz ądze ń zwi ązanych z turystyk ą, wypoczynkiem i sportem, a tak że niezb ędnych urz ądze ń z zakresu gospodarki le śnej oraz komunikacji i infrastruktury technicznej warunkuje si ę spełnieniem wymogów w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego i krajobrazu, - urz ądzanie tras rowerowych wg proponowanych przebiegów, - w wypadku wyst ępowania lub odkrycia stanowisk archeologicznych nale ży je oznaczy ć, zabezpieczy ć i powiadomi ć Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, a je śli nie jest to mo żliwe, Burmistrza Łasku, - w odniesieniu do dróg i szlaków stosuje si ę odpowiednio przepisy jak dla dróg dojazdowych i po żarowo-le śnych, - dopuszcza si ę przeprowadzenie, w razie braku innych mo żliwo ści, liniowych elementów infrastruktury technicznej (najlepiej z wykorzystaniem istniej ących dróg, duktów i przecinek), - utrzymanie istniej ących kompleksów le śnych i zadrzewie ń śródpolnych wraz z mo żliwo ści ą powi ększenia w oparciu o obowi ązuj ące przepisy, - w przypadku udokumentowania złó ż kopalin pospolitych na terenach le śnych dopuszcza si ę prowadzenie eksploatacji pod warunkiem czasowego wył ączenia gruntu z produkcji le śnej oraz przywrócenia tych terenów po zako ńczeniu eksploatacji do ich le śnego lub wodnego wykorzystania (z uwzgl ędnieniem przepisów zezwalaj ących na wydobycie).

Cele gospodarki le śnej realizowane b ędą zgodnie z ustaw ą o lasach, przy nadaniu nadrz ędnej rangi środowiskowo-twórczym funkcjom lasu.

5.5. Tereny przeznaczone do zalesienia Tereny przeznaczone do zalesienia na rysunku studium (na planszy „Kierunki polityki przestrzennej”) oznaczone zostały kolorem zielonym o innym odcieniu ni ż lasy istniej ące i okre ślone warunkami:

- projektowanie zalesie ń (dostosowanie składu gatunkowego) musi uwzgl ędnia ć najlepsze wykorzystanie siedlisk, a w konsekwencji mo żliwo ść prowadzenia w przyszło ści racjonalnej gospodarki le śnej przy zachowaniu zasady zrównowa żonego rozwoju, - gospodarka le śna na terenach przeznaczonych do zalesienia ma d ąż yć do zrównania w przyszło ści jako ści drzewostanów w lasach prywatnych z jako ści ą w lasach pa ństwowych, - w wypadku wyst ępowania lub odkrycia stanowisk archeologicznych nale ży je oznaczy ć, zabezpieczy ć i powiadomi ć Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, a je śli nie jest to mo żliwe, Burmistrza Łasku, - zalesienie terenów zmeliorowanych mo że nast ąpi ć tylko w sytuacjach wyj ątkowych przy braku alternatywnych rozwi ąza ń po uprzednim dokonaniu przebudowy urz ądze ń melioracyjnych, w sposób umo żliwiaj ący ich prawidłowe funkcjonowanie na terenach oddziaływania, zgodnie z przepisami ustawy Prawo wodne.

6. Kierunki rozwoju systemu komunikacji i infrastruktury technicznej 6.1. Komunikacja Układ komunikacyjny oprócz pełnienia funkcji obsługi komunikacyjnej jest równie ż elementem kształtuj ącym struktur ę przestrzenn ą obszaru gminy. Poprzez dost ępno ść komunikacyjn ą wyznacza warto ść terenu, a poprzez zapewnienie odpowiedniego standardu obsługi komunikacyjnej, stymuluje jego rozwój. Generalnym celem polityki komunikacyjnej gminy winno by ć tworzenie poprawnych warunków podró żowania, zapewnienie wła ściwej obsługi komunikacyjnej mieszka ńcom gminy, stworzenie warunków do rozwoju przestrzennego i ekonomicznego gminy oraz kształtowanie ładu przestrzennego. Pochodnymi celami tej polityki winny by ć: • zapewnienie sprawnych powi ąza ń wewn ątrz obszaru gminy, a tak że układu drogowego gminy z układem drogowym zewn ętrznym, • dbało ść o nieobudowywanie obustronne wa żnych ci ągów drogowych, szczególnie dróg wojewódzkich, poprzez odpowiednie kierowanie ruchem budowlanym, lokalizuj ąc now ą zabudow ę w bezpiecznej odległo ści od dróg publicznych. Przy opracowywaniu kierunków rozwoju systemów komunikacji przyj ęto nast ępuj ące zało żenia: • uwzgl ędnienie wniosków z dotychczasowych opracowa ń planistycznych, w tym z Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego, • uwzgl ędnienie wniosków i wytycznych z instytucji i organów uzgadniaj ących i opiniuj ących opracowane Studium zgodnie z ustaw ą o zagospodarowaniu przestrzennym, • uwzgl ędnienie wniosków z analizy i diagnozy stanu istniejącego. Z Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego wynikaj ą nast ępuj ące wnioski i postulaty do uwzgl ędnienia w Studium: • przebieg drogi ekspresowej S-8 na kierunku Wrocław – Sieradz – Łask – Łód ź, • modernizacja dróg wojewódzkich nr 481, nr 482 nr 483 i nr 473, • modernizacja linii kolejowej na kierunku Łód ź – Sieradz – Wrocław, • funkcjonowanie lotniska wojskowego w Łasku w systemie NATO (bez przystosowania do funkcji regionalnego portu lotniczego pasa żersko – towarowego). Wytyczne z instytucji i organów uzgadniaj ących i opiniuj ących Studium wg kompetencji, zgodnie z ustaw ą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (wojewoda, zarz ądcy dróg), dotyczyły uwzgl ędnienia w Studium ustale ń planu województwa, rozporz ądze ń RM i przepisów szczególnych, co wzi ęto pod uwag ę przy okre ślaniu kierunków rozwoju. Wnioski z analizy i diagnozy stanu istniej ącego na obszarze gminy w szczególno ści dotycz ą konieczno ści budowy nowych odcinków dróg dla odci ąż enia układu miasta z ruchu tranzytowego, przebudowy b ądź modernizacji wi ększo ści dróg, w tym szczególnie w zakresie poprawy parametrów, poprawy bezpiecze ństwa i komfortu podró żowania. Nale ży tu równie ż zaznaczy ć, że fatalny stan dróg i tak du ża ich ilo ść nie wró ży szybkiej przebudowy układu w kierunku uzyskania zakładanych parametrów, tym bardziej, że cz ęsto trudne one b ędą do uzyskania, z uwagi na zbyt du że koszty społeczne i finansowe.

Wyznaczone poni żej kierunki rozwoju systemów komunikacyjnych miasta i gminy Łask, maj ąc na uwadze koncepcj ę i kierunki zagospodarowania przestrzeni miasta i gminy, uwzgl ędniaj ą okre ślone wy żej cele polityki komunikacyjnej, wnioski i postulaty z diagnozy stanu istniej ącego oraz z instytucji uzgadniaj ących i opiniuj ących, zało żenia i wytyczne z planów wy ższego rz ędu, w tym szczególnie z Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego oraz obowi ązuj ące plany miejscowe i opracowania bran żowe. Do układu podstawowego zaliczono drogi krajowe, wojewódzkie i wszystkie drogi powiatowe na obszarze gminy oraz wybrane drogi powiatowe i gminne na obszarze miasta, a tak że wa żniejsze drogi gminne na obszarze gminy. Poszczególnym drogom przypisano klas ę funkcjonalno - techniczn ą wskazuj ącą na parametry techniczne, które w wyniku ci ągłej i sukcesywnej modernizacji oraz przebudowy układu winny one osi ągn ąć .

6.1.1.Drogi krajowe (ekspresowe) Przez gmin ę przebiega odcinek drogi ekspresowej S-8 z w ęzłem komunikacyjnym „Łask” w rejonie skrzy żowania z drog ą wojewódzk ą Nr 473 na zachód od wsi Teodory.

6.1.2.Drogi wojewódzkie Do kategorii dróg głównych (G) układu podstawowego (473, 481, 482, 483) postuluje si ę zmodernizowa ć drogi wojewódzkie przebiegaj ące przez obszar gminy. Z uwagi, i ż te drogi przebiegaj ą przez centrum miasta, które znajduje si ę w strefie ochrony konserwatorskiej i nie ma mo żliwo ści zmodernizowa ć tych dróg do parametrów normatywnych klasy G, zaproponowano system obwodnic o parametrach klasy technicznej G, którymi docelowo winny przebiega ć drogi wojewódzkie. Przebiegi tych projektowanych obwodnic przedstawia rysunek Studium. W najbli ższych latach nie przewiduj ę si ę budowy w/w obwodnicy, gdy ż w „Wieloletniej Prognozie Finansowej Województwa Łódzkiego na lata 2016 – 2036” nie uwzgl ędniono zadania obejmuj ącego budow ę obwodnicy Łasku w ci ągu dróg wojewódzkich. Wskazanie proponowanego systemu obwodnic w Studium stanowi zabezpieczenie terenów pod ewentualny przyszły rozwój układu komunikacyjnego. Wskazane w przedmiotowym projekcie zmiany studium miasta i gminy Łask przebieg obwodnic w ci ągu drogi wojewódzkiej nr 481 i 483 nie powinny by ć traktowane jako przebiegi ostateczne. Do czasu realizacji obwodnic istniej ące przebiegi dróg wojewódzkich pełni ć b ędą funkcje dróg kategorii G, cz ęsto o zani żonych parametrach. Zakłada si ę, że po zrealizowaniu obwodnic i przej ęciu przez nie ruchu tranzytowego, drogi aktualnie przebiegaj ące przez centrum miasta, wewn ątrz pier ścienia obwodnic, winny posiada ć kategori ę dróg zbiorczych i pełni ć funkcje zbieraj ące ruch wewn ętrzny i wyprowadzenia go na obwodnice. Do czasu realizacji obwodnic nale ży maksymalnie chroni ć istniej ące parametry techniczne i ogranicza ć inwestowanie w sąsiedztwie tych dróg. Zalecane podstawowe parametry dla dróg głównych - obwodnic w rejonie miasta i dla przebiegów dróg przez obszar gminy to: jezdnia o szeroko ści 7,0 m, szeroko ść pasa drogowego w liniach rozgraniczaj ących – 25,0 m. Odcinki dróg wojewódzkich, które w przyszło ści zast ąpi ą obwodnice adaptuje si ę do układu w istniej ących szeroko ściach pasa komunikacyjnego. Studium przewiduje poł ączenie południowej obwodnicy miasta z drog ą wojewódzk ą nr 482 w dwóch miejscach poprzez drog ę klasy zbiorczej i głównej. Z uwagi na zainwestowanie w korytarzach tych dróg oraz przebieg drogi ekspresowej S-8 dopuszcza si ę rezygnacj ę z jednego poł ączenia południowej obwodnicy miasta z drog ą wojewódzk ą 482 i ewentualn ą zmian ę klasy pozostałej drogi z głównej na zbiorcz ą.

6.1.3.Drogi powiatowe Do kategorii dróg zbiorczych (Z) układu podstawowego postuluje si ę zmodernizowa ć nast ępuj ące drogi powiatowe: - 2300E relacji Bałucz – Okup Wielki - Marzenin, - 2321E relacji Borszewice – Bałucz - Anielin, - 3706E relacji Nowa Wie ś – Brudnów – Dalików – Kuciny – Kwiatkowice – Łask (ul. Lutomierska), - 4906E relacji Florianki – Borszewice – Okup Wielki, - 4912E relacji Dziadkowice – Kiki – Mauryców – Wincentów – Dobro ń – Rokitnica – Karczmy – Ro żniatowice,

- odcinki dróg wojewódzkich w centrum miasta po zrealizowaniu obwodnicy miasta, zgodnie z rysunkiem Studium, - projektowane przedłu żenie obwodnicy południowej miasta w kierunku wschodnim a ż do poł ączenia z drog ą wojewódzk ą nr 473 (ulic ą 9 Maja) o przebiegu zgodnie z rysunkiem Studium, - projektowane wyprowadzenie ci ągu ulic Jana Pawła II – 1 Maja w kierunku zachodnim a ż do poł ączenia z zachodni ą obwodnic ą miasta oraz w kierunku wschodnim poprzez ul. Południow ą aż do poł ączenia z ulic ą 9 Maja, o przebiegu zgodnie z rysunkiem Studium, - ul. S. Batorego wraz z przedłu żeniem ci ągu drogowego do Łasku -Kolumny po śladzie istniej ących dróg gminnych, o przebiegu zgodnie z rysunkiem Studium, - ul. A. Mickiewicza na odcinku od ul. Górnej do ul. 1 Maja, Zalecane parametry dla w/w dróg zbiorczych to: jezdnie o szeroko ści – 5,5 – 7,0 m, szeroko ść pasa drogowego w liniach rozgraniczaj ących – 20,0 m. Nale ży tu zaznaczy ć, że b ędą trudno ści w uzyskaniu normatywnych szeroko ści dla tych dróg, zwa żywszy na istniej ące nie rzadko w ąskie korytarze komunikacyjne dróg powiatowych, szczególnie na terenach zabudowanych. Studium dopuszcza mniejsze szeroko ści tych dróg przy opracowywaniu planów miejscowych, je żeli s ą one uwarunkowane istniej ącym warto ściowym zainwestowaniem czy zadrzewieniem dróg, a istniej ące korytarze pozwalaj ą na rozplanowanie zakładanego przekroju drogi, ulicy. Tym bardziej, że wiele z nich nie spełnia kryteriów ustawowych (ustawy o drogach publicznych), zaliczania dróg do kategorii drogi powiatowej. Wi ększo ść z nich kwalifikuje si ę do zmiany kategorii na gminn ą, gdy ż pełni funkcje wybitnie lokalne, cz ęsto dojazdowe.

Jako drogi lokalne (L) układu podstawowego zakwalifikowano nast ępuj ące drogi powiatowe: - drog ę powiatow ą nr 3301E relacji Lutomiersk - Włodzimierz – Janowice – Poleszyn – Wronowice - Łask, - pozostałe ulice (drogi) powiatowe w mie ście Łask i w Łasku – Kolumnie, zgodnie z rysunkiem Studium,

6.1.4.Pozostały układ drogowo-uliczny Pozostały układ drogowo-uliczny stanowi ą: - wa żniejsze drogi gminne na obszarze gminy, zgodnie z rysunkiem Studium, - wybrane drogi gminne na obszarze miasta, znacz ące w układzie, zgodnie z rysunkiem Studium. Drogi klasy L, których układ przedstawia rysunek Studium winny posiada ć nast ępuj ące parametry: nawierzchni ę tward ą, szeroko ść jezdni – 5,0 – 5,5 m. Zalecana szeroko ść pasa drogowego w liniach rozgraniczaj ących – 15,0 m na szlaku, – 12,0 m na obszarze zabudowanym. Wy żej omówiony układ podstawowy, którego przebiegi obrazuje rysunek Studium, wymaga dostosowania parametrów technicznych do pełnionych funkcji i wymogów klasy technicznej. Modernizacj ę układu, maj ąc na uwadze wy żej proponowane kategorie i zalecane parametry techniczne, nale ży realizowa ć w oparciu o przepisy odr ębne (obecnie jest to Rozporz ądzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiada ć drogi publiczne i ich usytuowanie). Dla spełnienia warunków technicznych, dotycz ących wymaganych odległo ści skrzy żowa ń na trasach wy ższej rangi, w Studium zaproponowano zako ńczenie niektórych mniej wa żnych dróg placem manewrowym do zawracania pojazdów i zamkni ęcie wjazdu na układ podstawowy, lub zamian ę drogi publicznej na wewn ętrzn ą, która nie wymaga realizacji skrzy żowania. Układ uzupełniaj ący utworz ą pozostałe drogi (ulice) gminne (klasa – D) i drogi wewn ętrzne, z których tylko wa żniejsze zostały pokazane na rysunku Studium. W celu utrzymania właściwych powi ąza ń układu komunikacyjnego gminy z układem zewn ętrznym oraz obsługi wewn ętrznej terenów przeznaczonych pod zabudow ę produkcyjn ą, magazynow ą i produkcyjno-usługow ą w miejscowo ści Kopy ść , postuluje si ę budow ę drogi publicznej oznaczonej na rysunku studium jako „uzupełnienie układu dróg lokalnych”. Drogi gminne publiczne winny posiada ć parametry klasy drogi dojazdowej (D), nawierzchni ę tward ą, szeroko ść jezdni w granicach 3,5 – 5,5 m. Zalecana szeroko ść pasa drogowego w liniach rozgraniczaj ących 10,0 m na obszarze zabudowanym, a na odcinkach drogowych – 15,0 m. Drogi wewn ętrzne mog ą posiada ć zró żnicowane parametry techniczne w zale żno ści od uwarunkowa ń i przypisanej funkcji w obsłudze obszaru gminy. Zakłada si ę dla nich minimaln ą szeroko ść pasa komunikacyjnego = 6,0 m.

6.1.5.System komunikacji publicznej autobusowej Zakłada si ę rozwój obsługi przewozów pasa żerskich poprzez istniej ący układ linii autobusowych PKS oraz MZK Łask. Wskazane byłoby, po uprzednim doprowadzeniu parametrów technicznych dróg do wymaganych norm, rozszerzenie oferty komunikacji publicznej na dot ąd nieobsługiwane obszary gminy, poprzez przedłu żenie linii komunikacji zbiorowej na tereny niedostatecznie obsłu żone komunikacj ą zbiorow ą oraz na obszary s ąsiednich gmin, tak aby stworzy ć dla mieszka ńców gminy mo żliwo ść podró żowania i wyjazdów z jej obszaru równie ż komunikacj ą zbiorow ą.

6.1.6.System komunikacji kolejowej Nadal aktualnym jest zało żenie dokonania modernizacji linii kolejowej relacji Łód ź - Łask – Zdu ńska Wola – Sieradz – Kalisz do parametrów magistrali, w ramach zakładanej w Planie zagospodarowania województwa łódzkiego przebudowy układu kolejowego. W Studium zabezpiecza si ę ewentualne mo żliwo ści dla modernizacji tej linii nie lokalizuj ąc nowej zabudowy w sąsiedztwie kolei. Postuluje si ę równie ż przebudow ę kolizyjnych przejazdów kolejowych na bezkolizyjne. Ponadto działania gminy winny zmierza ć w kierunku wi ększego wykorzystania tej linii do przewozów pasa żerskich i towarowych poprzez zlokalizowan ą na obszarze gminy: stacj ę kolejow ą Łask oraz dwa przystanki Łask - Kolumna i Borszewice. W strategiach transportowych i programach dotycz ących rozwoju układu kolejowego rozwa żany jest kierunek realizacji linii kolejowej du żych pr ędko ści Warszawa-Łód ź-Pozna ń/Wrocław. Według dost ępnych obecnie materiałów koncepcyjnych, przebieg kolei du żych pr ędko ści nie obejmuje gminy Łask (przebiega na północ od gminy Łask, przez s ąsiedni ą gmin ę Wodzierady).

6.1.7.System komunikacji lotniczej W rozporz ądzeniu Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2008 r. w sprawie wykazu lotnisk wojskowych, które mog ą by ć wykorzystane na potrzeby lotnictwa cywilnego nie uj ęto lotniska Łask. Równie ż w planie zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego stwierdza si ę, że obsług ę lotnicz ą województwa upatruje si ę w planowanej realizacji Centralnego Portu Lotniczego dla Polski mi ędzy Łodzi ą a Warszaw ą. Tak wi ęc w okresie najbli ższej perspektywy czasowej nie nale ży liczy ć na aktywizacj ę tego czynnika rozwoju regionu. Najbli ższym lotniskiem pasa żerskim jest lotnisko Lublinek, dok ąd mo żna dojecha ć transportem samochodowym oraz autobusami komunikacji publicznej.

6.1.8.Drogi dla rowerów Ze wzgl ędu na rosn ącą funkcj ę rekreacyjno – turystyczn ą gminy (zbiornik „Łask”), proponuje si ę rozwój komunikacji rowerowej na jej obszarze. W tym celu wyznaczono główne ci ągi ście żek rowerowych, ł ącz ące tereny mieszkaniowe z rejonami rekreacji i turystyki. Generalnie ście żki projektowane s ą wzdłu ż układu drogowego, b ądź duktami le śnymi. Słu żyć one powinny zarówno celom dojazdowym jak i rekreacji. Proponowane przebiegi głównych ci ągów ście żek rowerowych pokazane zostały na rysunku Studium.

6.1.9. Szlaki turystyczne Ponadlokalnym szlakiem turystycznym jest szlak „Młynów nad Grabi ą”, Łódzki Szlak Konny, rowerowy Szlak Skarbów Ziemi Sieradzkiej, szlak wodny Grabi, szlak Łódzkiej Magistrali Rowerowej Północ – Południe N-S. Te i inne, przebiegaj ące przez miasto i gmin ę szlaki s ą wyszczególnione na str. 52. Obszar miasta i gminy Łask jest jednak oceniany jako obecnie słabo dostosowany w zakresie bazy turystycznej do obsługi projektowanych szlaków turystycznych. Obszar ten jednak ma potencjalne mo żliwo ści rozwoju tej funkcji, le ży bowiem w wielofunkcyjnej strefie turystycznej Środkowej Warty i Grabi, w kształtuj ącym si ę pa śmie turystyczno-kulturowym. W Programie rozwoju turystyki w województwie łódzkim na lata 2007-2020 zakłada si ę wprawdzie rozwój turystyki aktywnej, kulturowej, konnej i wodnej, jednak na dzi ś nie ma spójnej, gminnej koncepcji sposobów realizacji tej funkcji.

6.2. Infrastruktura techniczna

6.2.1. Wodoci ągi

Doprowadzenie do uzyskania wysokich standardów obsługi w zurbanizowanych strefach miasta i w strefie podmiejskiej nale ży uzna ć za priorytet. Oznacza to, w pierwszym rz ędzie konieczno ść uzupełnienia – wraz z niezb ędn ą modernizacj ą i rozbudow ą – brakuj ących elementów uzbrojenia (zwłaszcza kanalizacji) w obr ębie terenów zurbanizowanych. Mo żliwo ści rozwoju i nowe realizacje powinny by ć warunkowane bezwzgl ędn ą konieczno ści ą odpowiedniego przygotowania do celów zabudowy, w tym pełnego uzbrojenia terenu. Z uwagi na istniej ące rezerwy w źródłach wody nie ma potrzeby budowy studni gł ębinowych w obszarze Łasku. W perspektywie dalszego rozwoju preferowa ć nale ży działania na rzecz utrzymania w sprawno ści urz ądze ń i sieci oraz podwy ższenia jako ści i niezawodno ści dostaw wody. Uwzgl ędnia ć nale ży modernizacj ę stacji wodoci ągowej, wprowadzanie nowoczesnych technologii uzdatniania wody, automatyzacji i sygnalizacji procesów technologicznych, sterowania prac ą urz ądze ń źródłowych i przesyłowych. Przy zało żonych kierunkach rozwoju preferencje lokalizacyjne maj ą tereny przy południowo – wschodniej granicy miasta, z uwagi na poło żenie w bezpo średniej blisko ści źródeł i łatwo ści pozyskiwania wody. Urbanizacja południowej strefy pozamiejskiej wymaga ć b ędzie rozbudowy podstawowego układu wodoci ągów zasilaj ących. Uwzgl ędnia ć tu nale ży budow ę magistrali wodoci ągowej doprowadzaj ącej wod ę do strefy przylotniskowej. Utrzymanie w sprawno ści wodoci ągów wiejskich wymaga budowy studni awaryjnych na uj ęciach wody w Gorczynie i Okupie Małym, modernizacji stacji wodoci ągowych, rozbudowy sieci wodoci ągowej na terenach dotychczas jej pozbawionych. Dla odbiorców indywidualnych dopuszcza si ę, w uzasadnionych przypadkach, korzystanie z własnej studni gł ębinowej. W zakresie źródeł wody wa żne jest zabezpieczenie jako ści ujmowanej wody poprzez obj ęcie ochron ą zasobow ą wszystkich komunalnych uj ęć wody oraz wyznaczenie stref ochronnych zgodnie z ustaw ą Prawo wodne z dnia 18 lipca 2001 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 145 pó źn. zm.). Z uwagi na przewidywane obj ęcie uj ęć wody strefami ochrony po średniej, w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego dla terenów przy uj ęciach nale ży wprowadzi ć zapisy uniemo żliwiaj ące budow ę przydomowych oczyszczalni ścieków i szamb w sąsiedztwie uj ęć wody oraz innego zagospodarowania, które mo że zanieczy ści ć wody podziemne. W najbli ższym okresie planowane s ą inwestycje doprowadzenie wody do wsi Krzucz, Karszew, Rembów, Aleksandrówek, Wola Łaska (nast ępny etap),Grabina, Wronowice (za gorzelni ą), Rokitnica.

6.2.2. Kanalizacja sanitarna Celem polityki rozwoju systemów kanalizacyjnych jest ochrona wód powierzchniowych i gleby oraz doprowadzenie do wyrównania standardów obsługi mieszka ńców miasta i gminy. Osi ągni ęcie celów b ędzie procesem długotrwałym, wymaga du żych nakładów finansowych na realizacj ę wielu zada ń inwestycyjnych i modernizacyjnych. Stan gospodarki ściekowej miasta i gminy Łask jest jeszcze mało zadowalaj ący, lecz b ędzie si ę systematycznie poprawiał, w zwi ązku z wykonaniem przepompowni ścieków i kanału przerzutowego ścieków z Kolumny do Łasku i rozwojem kanalizacji na terenie miasta. Najwa żniejszym na najbli ższe lata dla całego systemu jest przeprowadzenie gruntownej modernizacji i rozbudowy komunalnej oczyszczalni ścieków w Łasku. Dla uzyskania wyra źnej poprawy stanu miejskiej sieci kanalizacyjnej i zapewnienia prawidłowych warunków rozwoju urbanizacji nale ży: - zrealizowa ć główny kolektor miejski w ul. Kili ńskiego doprowadzaj ący ścieki do oczyszczalni, - kontynuowa ć budowę kanalizacji sanitarnej w Kolumnie, sukcesywnie przebudowywa ć system ogólnospławny na rozdzielczy w dzielnicach śródmiejskich oraz przeci ąż one i niesprawne kolektory w ul. Armii Krajowej i w ul. S. Batorego, - uporz ądkowa ć gospodark ę ściekow ą w dzielnicy przemysłowej przy ul. Lutomierskiej, - wybudowa ć grawitacyjne i grawitacyjno-ci śnieniowe układy kanalizacji sanitarnej we wsiach Wydrzyn i Wronowice, - przygotowa ć i prowadzi ć realizacj ę kolektora południowego dla umo żliwienia rozwoju południowych dzielnic miasta oraz ewentualnego przyj ęcia ścieków z terenów wsi rozwojowych: Teodory, Mauryca, Gorczyn.

Kierunek dalszych działa ń powinien zmierza ć do uregulowania stanu odprowadzenia ścieków w sposób bezpieczny dla środowiska i zgodny z wymogami jego ochrony na wszystkich intensywnie zurbanizowanych terenach gminy. W obr ębie terenów wiejskich, dla zabudowy ju ż istniej ącej, dopuszcza si ę przej ściowo mo żliwo ść odprowadzania i unieszkodliwiania ścieków w systemach kanalizacji indywidualnej. Docelowo przewidywa ć nale ży wyposa żenie terenów osiedli wiejskich w systemy zbiorczej kanalizacji sieciowej, z odprowadzaniem i unieszkodliwianiem ścieków na oczyszczalni komunalnej w Łasku lub w lokalnych oczyszczalniach gminnych. Celowym jest wi ęc rozpatrzenie mo żliwo ści budowy lokalnych oczyszczalni ścieków w nast ępuj ących rejonach: - w zlewni rzeki Ko ńskiej dla wsi Łopatki i Si ęganów, z lokalizacj ą poni żej wsi Łopatki, na prawym brzegu rzeki, - w zlewni rzeki Grabi: • dla wsi: Okup Mały, Okup Wielki i Kolonia Bilew, z lokalizacj ą na południe od wsi Okup Mały, na prawym brzegu rzeki, • dla wsi: Borszewice, Bałucz, Wola Stryjewska i Stryje Ksi ęż e z lokalizacj ą na południowy – wschód od wsi Bałucz, • dla wsi: Wola Bałucka, na południowy – wschód od wsi w rejonie torów PKP - w zlewni rzeki Pisi (Ner): • dla wsi: Remiszew, Wrzeszczewice Skrejnia i Kraszew z lokalizacj ą na południowy – wschód od wsi Wrzeszczewice Skrejnia, na lewym brzegu rzeki Pisi, • dla wsi Anielin, Krzucz, Stryje Paskowe i Budy Stryjewskie z lokalizacj ą oczyszczalni na wschód od wsi Krzucz z odprowadzeniem oczyszczonych ścieków do rowu melioracyjnego. Wdro żenie programu budowy zbiorczej kanalizacji sieciowej na terenie gminy winno by ć poprzedzone opracowaniem koncepcji technicznej. Wymaga ć b ędzie równie ż wyznaczenia – w planach miejscowych – terenów dla lokalizacji projektowanych oczyszczalni ścieków. Najbli ższe Łasku wsie, jak Wronowice, Orchów, Ostrów zostały wł ączone do kanalizacji miejskiej (inwestycje w latach 2009-2011). Planowana jest budowa kanalizacji sanitarnej w Okupie Małym i Okupie Wielkim. Polityka samorz ądu gminnego zmierza do rozszerzenia zasi ęgu miejskiej oczyszczalni równie ż na tereny wsi: Teodory, Mauryca, Gorczyn. Dla pozostałych wsi poło żonych poza zasi ęgiem oczyszczalni komunalnej zaleca si ę budow ę lokalnych oczyszczalni ścieków, które umo żliwiaj ą odbiór ścieków z rejonów, gdzie sie ć wodoci ągowa istnieje, a intensywno ść zabudowy i warunki hydrologiczne przemawiaj ą za budow ą zbiorczej kanalizacji sieciowej. Dla wsi o zabudowie rozproszonej, odległych od zbiorowych systemów kanalizacyjnych utrzymuje si ę kanalizacj ę indywidualn ą: gromadzenie ścieków w szczelnych zbiornikach bezodpływowych i ich wywo żenie do stacji zlewnych w oczyszczalni komunalnej lub przy korzystnych warunkach gruntowo-wodnych, rozs ączanie ścieków w gruncie, po ich uprzednim oczyszczeniu w przydomowych oczyszczalniach ścieków.

6.2.3. Kanalizacja deszczowa Sie ć kanalizacji deszczowej wyst ępuje na terenie Łasku i jej rozwój, stosownie do potrzeb będzie kontynuowany. Odprowadzenie wód opadowych z obszaru gminy odbywa si ę powierzchniowo, w oparciu o układ istniej ących rzek, cieków i rowów melioracyjnych, przy tym przewa żaj ącą cz ęść terenów odwadnia Grabia bezpo średnio i poprzez dopływy: Ko ńsk ą, Pałusznic ę. Zakłada si ę, że rzeka Grabia i Ko ńska prowadzi ć b ędą docelowo wody w II klasie czysto ści, natomiast rzeka Pisia (zlewnia rzeki Ner) w klasie III. Konieczne jest wi ęc prowadzenie systematycznych działa ń na rzecz poprawy jako ści i ochrony wód powierzchniowych. Obok porz ądkowania gospodarki ścieków sanitarnych wa żne jest utrzymanie w czysto ści zlewni oraz instalowanie odpowiednich urz ądze ń podczyszczaj ących ścieki deszczowe wsz ędzie tam, gdzie spływ wód opadowych stanowi ć mo że zagro żenie dla środowiska naturalnego (tereny przemysłowe, bazy transportu, obiekty dystrybucji paliw, parkingi, port lotniczy, wysypisko śmieci). Na terenie Łasku nale ży doprowadzi ć do przebudowy systemu ogólnospławnego na rozdzielczy i uwolnienia kanałów deszczowych od ścieków sanitarnych, nale ży uzupełnia ć braki sieci kanalizacji deszczowej, realizowa ć kanały deszczowe na terenach rozwojowych oraz przygotowa ć odbiorniki naturalne na przyj ęcie spływów wód opadowych poprzez ich odpowiedni ą

100 regulacj ę. Dla zapewnienia wła ściwego funkcjonowania naturalnego systemu odwodnienia na terenach pozamiejskich niezb ędne jest utrzymanie wła ściwego stanu technicznego i odwadniaj ących poprzez ich systematyczn ą konserwacj ę.

6.2.4. Gazownictwo Źródłem gazu ziemnego dla miasta i gminy jest gazociąg wysokiego ci śnienia DN 300MOP (PN-5,5 MPa) wybudowany na terenie gminy relacji: Pabianice – Sieradz. W zwi ązku z projektowanym urbanistycznym rozwojem miasta i gminy oraz sukcesywn ą likwidacj ą uci ąż liwych lokalnych źródeł ciepła opalanych tradycyjnie, opracowano dla miasta i gminy „Koncepcj ę programow ą gazyfikacji”. Warunki terenowe miasta i gminy oraz przebieg gazoci ągu wysokiego ci śnienia dziel ą w/w jednostki administracyjne na układy technologiczne, które powinny by ć zasilane z odr ębnych stacji redukcyjno – pomiarowych I 0. Zgodnie z przyj ętym programem gazyfikacji zało żono, że: - gmina Łask i miasto Łask bez dzielnicy Kolumna b ędą zasilane ze stacji I 0 zlokalizowanej w miejscowo ści Wiewiórczyn, - dzielnica Kolumna, Ostrów oraz Przygo ń i Barycz (gmina Dobro ń), równie ż zgodnie z ustaleniami Planu zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego, miały by ć zasilane przy wykorzystaniu budowy drugiej stacji redukcyjno-pomiarowej I-go stopnia we Wronowicach. Według dystrybutora sieci tj. Mazowieckiej Spółki Gazownictwa Oddział Zakład Gazowniczy Łódź – te miejscowo ści maj ą by ć zasilane gazoci ągami średniego ci śnienia PE160 z Wronowicach. - budowa sieci gazowej średniego ci śnienia b ędzie realizowana etapami. W pierwszym etapie zało żono doprowadzenie gazu do centralnej dzielnicy miasta umo żliwiaj ącą gazyfikacj ę kotłowni miejskich. Powy ższe dotyczy zarówno kotłowni małych jak i 12 kotłowni w ęglowych nale żą cych do MPEC i zasilaj ących okoliczne osiedla mieszkaniowe zabudowy wielorodzinnej. Ze wzgl ędu na wielko ść i wyeksploatowanie (przeci ętnie 20 lat) s ą bardzo uci ąż liwe dla środowiska i dlatego powinny by ć w pierwszej kolejno ści zgazyfikowane. W dalszych etapach gaz b ędzie doprowadzany sukcesywnie do odbiorców zlokalizowanych na terenie dzielnicy Kolumna i dalej na terenie całej gminy. Przewiduje si ę te ż doprowadzenie sieci gazowej do lotniska i dalej w stron ę gminy Buczek. Obecnie istniej ąca stacja „Wiewiórczyn” posiada wydajno ść 6000 nm 3/h i pracuje dla potrzeb miasta. Poprzez stacj ę gaz przesyłany jest magistralami DN315/225 do centrum miasta. Docelowo zakłada si ę rozbudowa ć stacj ę do wydajno ści 16000 nm 3/h. Jej rezerwy s ą wystarczaj ące dla zasilenia wsi Wronowice. Stacja „Wronowice” obecnie nie jest realizowana i najprawdopodobniej nie b ędzie budowana, jakkolwiek nadal jest rezerwowany teren pod t ę stacj ę. Brany jest natomiast pod uwag ę wariant, w którym zasilanie w gaz ziemny Wronowic i dzielnicy Kolumna nast ąpi ze stacji redukcyjnej „Wiewiórczyn”. W zwi ązku z zakładan ą sukcesywn ą likwidacj ą istniej ących kotłowni w ęglowych b ędą budowane stacje redukcyjne II 0 dla potrzeb lokalnych kotłowni co i cwu odbiorców komunalnych, przemysłowych i usługowych. Wydajno ść stacji oraz parametry sieci rozdzielczych istniej ących i projektowanych na terenie miasta i gminy zapewniaj ą dostawy gazu do planowanej w Studium urbanizacji terenów miejskich i wiejskich. Polska Spółka Gazownictwa sp. z o.o. Oddział Zakład Gazowniczy w Łodzi przeprowadza gazyfikacj ę głównie na podstawie zło żonych wniosków o okre ślenie warunków przył ączenia do sieci gazowej przez potencjalnych przyszłych odbiorców zainteresowanych poborem gazu. Zło żone wnioski zostaj ą nast ępnie analizowane z uwzgl ędnieniem kryterium opłacalno ści ekonomicznej inwestycji i na tej podstawie PSG sp. z o.o. podejmuje decyzje dotycz ącą mo żliwo ści jej realizacji. Z planów rozwojowych PSG sp. z o.o. w śród inwestycji rozwojowych w gminie Łask nale ży wspomnie ć o budowie sieci gazowej w kierunku Zelowa oraz planowanej rozbudowie sieci gazowej w miejscowo ści Łask – Kolumna. Poprowadzenie przez gmin ę Łask gazoci ągu średniego ci śnienia w kierunku Buczku i Zelowa mo że by ć skorygowana, bowiem dystrybutor sieci gazowej zamierza zaopatrzy ć w gaz gminy poło żone na południe od Łasku poprzez budow ę gazoci ągów średniego ci śnienia. Dla gazoci ągu wysokiego ci śnienia podstawowe odległo ści bezpieczne od obiektów terenowych nale ży wyznaczy ć zgodnie z aktualnym Rozporz ądzeniem Ministra Gospodarki z dnia

101

26 kwietnia 2013 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiada ć sieci gazowe i ich usytuowanie (Dz. U. z 2013 r. poz. 640).

6.2.5. Elektroenergetyka Miasto i gmina zasilane s ą w energi ę elektryczn ą z dwóch głównych stacji transformatorowo – rozdzielczych 110/15 kV: Łask – 1 i Łask – 2 zlokalizowanych na terenie miasta. Wymienione stacje transformatorowe poł ączone s ą z systemem elektroenergetycznym napowietrznymi liniami 110kV: „Łask 1 – Zdu ńska Wola”, „Łask 1 – Łask 2” oraz „Łask 2 - Pabianice”. W zakresie sieci WN: - obowi ązuje strefa ochronna napowietrznych linii 110kV, w której wyst ępuj ą ograniczone mo żliwo ści zabudowy i zagospodarowania terenu, - dobry stan techniczny głównych punktów zasilania 110/15 kV. Obydwa źródła dysponuj ą rezerwami mocy, a stacja Łask – 2 posiada obecnie now ą wn ętrzow ą rozdzielni ę 15 kV, - modernizacja stacji 110/15 kV Łask 1 zlokalizowanej przy ulicy Kolejowej w zakresie przebudowy rozdzielni 15 kV z napowietrznej na wn ętrzow ą, z mo żliwo ści ą przył ączenia wi ększej ilo ści odbiorców i linii 15 kV, - perspektywiczne plany rozwojowe zakładaj ą rozbudow ę stacji 110/15 kV Łask 1 i Łask 2 o dodatkowe stanowiska transformatorów 110/15 kV oraz zwi ązan ą z tym rozbudow ę rozdzielni 110 kV i 15 kV, - stabilny i zapewniaj ący wysoki poziom ci ągło ści dostawy energii układ zasilania głównych stacji 110/15 kV za pomoc ą dwóch odr ębnych linii wysokiego napi ęcia 110 kV oraz brak potrzeby rozbudowy tych stacji dla znacz ącego nawet w stosunku do obecnego, wzrostu zapotrzebowania na moc i energi ę elektryczn ą w zakresie sieci SN i NN, W zakresie sieci ŚN: - na terenach wyznaczonych w Studium dla nowej zabudowy lub w przypadku zwi ększenia intensywności istniej ącego zagospodarowania przewidzie ć nale ży budow ę nowej sieci elektroenergetycznej średniego i niskiego napi ęcia lub rozbudow ę istniej ącej sieci, przewiduj ąc wydzielenie z terenów komunikacji drogowej odpowiednie pasy dla infrastruktury technicznej. - w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego nale ży, w razie potrzeby, przewidzie ć tereny dla lokalizacji urz ądze ń elektroenergetycznych, a zwłaszcza działki pod lokalizacj ę stacji transformatorowych, - sie ć dystrybucyjna średniego napi ęcia 15 kV składa si ę z dwóch systemów. Jeden z nich obsługuje miasto, a drugi pozostały obszar gminy, Obydwa w/w systemy, zarówno miejski jak i terenowy, poddane zostały modernizacji, co oznacza, że w pełni zabezpieczaj ą obecne i perspektywiczne zapotrzebowanie na moc i energi ę elektryczn ą. Niezale żnie od powy ższych czynników nale ży si ę liczy ć z tym, i ż planowany rozwój miasta i gminy b ędzie wymagał: - budowy nowych linii dystrybucyjnych 15 kV, stacji transformatorowych 15/0,4 kV, lokalnych linii rozdzielczych niskiego napi ęcia oraz przył ączy do sieci elektroenergetycznej nowych odbiorców, - przebudowy niektórych fragmentów istniej ącej miejskiej sieci średniego i niskiego napi ęcia, zwłaszcza linii napowietrznych na linie kablowe m. in. dla usuni ęcia kolizji z planowanym zagospodarowaniem przestrzennym, - kompleksowej modernizacji systemu niskich napi ęć w zakresie 220 i 380 V, polegaj ącej na skróceniu zbyt długich lokalnych linii NN, w niektórych obszarach gminy. W tych rejonach zakłada si ę wzrost stopnia nasycenia stacjami 15/0,4 kV a w całej sieci sukcesywne wdra żanie nowoczesnych rozwi ąza ń konstrukcyjnych tj: przewodów izolowanych, słupów wsporczych o wzmocnionej wytrzymało ści mechanicznej oraz automatyki w sterowaniu prac ą sieci w poszczególnych fragmentach ci ągów liniowych. Wzrost zapotrzebowania na energi ę elektryczn ą i moc zwi ązany z zakładan ą urbanizacj ą miasta wymaga ć b ędzie docelowo rozbudowy sieci SN i NN w znacznym zakresie, na terenach planowanej w Studium zabudowy mieszkaniowej. Ponadto na rozwi ązania przestrzenne miasta i gminy b ędzie miało istotny wpływ projektowane lotnisko na terenie gminy Buczek, w bezpo średnim s ąsiedztwie południowej granicy gminy Łask. Na terenie gminy znacz ący docelowy wzrost mocy energii elektrycznej zakłada si ę przede wszystkim w Maurycy, gdzie przewiduje si ę m.in. rozwój funkcji przemysłowej, składowej i usługowej.

102

Dla linii napowietrznych 110 kV wyznacza si ę stref ę ochronn ą w wymiarze maksymalnym uwzgl ędniaj ącym: - rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 30 pa ździernika 2003 r. (Dz. U. Nr 192, poz. 1883) w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów, - rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpiecze ństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. Nr 47, poz. 401), - Polskie Normy Przez północno-wschodni ą cz ęść gminy miał przebiega ć – zgodnie z ustaleniami Planu zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego – odcinek tranzytowej linii elektroenergetycznej wysokiego napi ęcia 400 kV. Jego przebiegu nie wniesiono na rysunek studium, bowiem operator sieci na pi śmie potwierdził, że linia ta nie przebiega przez gmin ę Łask. Wskazane zostały równie ż tereny przeznaczone pod lokalizacj ę ogniw fotowoltaicznych o mocy powy żej 100 kW, na których dopuszcza si ę realizacj ę farm słonecznych. W studium wskazano miejsca lokalizacji farm ogniw fotowoltaicznych o mocy powy żej 100 kW i wysoko ści do 5 m, przy czym granice wyznaczonych terenów stanowi ą równocze śnie granice stref ochronnych urz ądze ń stanowi ących odnawialne źródła energii.

6.2.6. Zaopatrzenie w ciepło Na terenie miasta i gminy nie funkcjonuje zorganizowana gospodarka cieplna. Zaopatrzenie w ciepło nast ępuje z lokalnych źródeł ciepła – kotłowni lokalnych i przemysłowych oraz poprzez ogrzewanie indywidualne. Najwi ększa ilo ść lokalnych kotłowni wyst ępuje na terenie miasta Łask i dzielnicy Kolumna. Kotłownie lokalne zaspokajaj ą potrzeby w zakresie centralnego ogrzewania i ciepłej wody u żytkowej, natomiast kotłownie przemysłowe produkuj ą ciepło głównie na potrzeby centralnego ogrzewania obiektów zakładowych oraz na potrzeby technologiczne zakładów. Kotłownie w wi ększo ści opalane s ą w ęglem oraz koksem (w mie ście Łask paliwo w ęglowe pokrywa 87% potrzeb cieplnych miasta, w gminie paliwo w ęglowe pokrywa 90% potrzeb). W „Projekcie zało żeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energi ę elektryczn ą i paliwa gazowe miasta i gminy Łask” dokonano inwentaryzacji kotłowni z podziałem na kotłownie o mocy > 1 MWt i kotłownie o mocy < 1 MWt.

Bariery i problemy: - zadłu żenie odbiorców, - niska dynamika wzrostu zapotrzebowania na energi ę, - stan własno ści sieci i obowi ązków konserwacji trakcji (regulacje prawne), - brak funduszy na modernizacj ę i rozbudow ę sieci.

Zadania do realizacji: - zastosowanie technologii grzewczych pozwalaj ących na zmian ę obecnie stosowanego paliwa na przyjazne dla środowiska i energooszcz ędne; - rozbudowa sieci ciepłowniczej; - wymiana tradycyjnej sieci na preizolowan ą; - wymiana instalacji wewn ętrznych CO i CW oraz wyposa żenie w regulatory pogodowe, regulatory ci śnie ń oraz liczniki indywidualnego zu życia energii cieplnej; - docieplenie budynków; - automatyka w ęzłów cieplnych; - modernizacja indywidualnych kotłowni w ęglowych; - likwidacja systemu ogrzewania piecami w ęglowymi w budynkach wielorodzinnych.

6.2.7. Gospodarka odpadami Zasady dotycz ące polityki gminy w zakresie gospodarki odpadami zostały okre ślone w „Planie gospodarki odpadami województwa łódzkiego na lata 2016-2022 z uwzgl ędnieniem lat 2023-2028”. Realizacja celów i zada ń zamierzonych ww. Planie, szczególnie w zakresie selektywnej zbiórki odpadów, wymaga zaanga żowania i świadomego podej ścia mieszka ńców (zarówno dzieci, młodzie ży jak i osób dorosłych), a tak że działaj ących na terenie gminy podmiotów gospodarczych – wytwórców odpadów. W tym celu przedstawiono program promocji i edukacji w zakresie gospodarki odpadami, który proponuje metody kształtowania społecznej świadomo ści ekologicznej.

103

6.2.8. Telekomunikacja i łączno ść publiczna Strategicznym celem rozwoju telekomunikacji powinno by ć zbli żenie warunków funkcjonowania krajowego sektora telekomunikacji do warunków otwartego rynku telekomunikacyjnego. Jednym z najwa żniejszych zada ń w tym zakresie jest zaprojektowanie i budowa w Polsce ISDN – zintegrowanej sieci usług cyfrowych, wł ączonej do sieci europejskiej i sieci globalnej. Nale ży wi ęc kontynuowa ć rozbudow ę i modernizacj ę sieci mi ędzymiastowych światłowodowych i bezprzewodowych (radiowych), która swym zasi ęgiem powinna obj ąć wszystkie miasta i siedziby gmin. Zadania w tym zakresie mog ą i powinny obj ąć równie ż miasto i gmin ę Łask. Nie ustala si ę w niniejszym studium zakazów w zakresie lokalizacji obiektów telekomunikacji i łączno ści publicznej.

7. Obszary, na których b ędą rozmieszczone inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym Dla nieokre ślonego okresu funkcjonowania Studium wyznaczenie tych obszarów jest trudne i wr ęcz niecelowe. Lista takich inwestycji na najbli ższy okres została sformułowana dla gminy Łask w Planie Rozwoju Lokalnego na lata 2009-2013 uchwalonym Uchwał ą nr XXXIII/352/09 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 13 maja 2009 r. oraz w Wieloletniej Prognozie Finansowej Gminy Łask na lata 2014-2023 uchwalonej uchwał ą Nr XLVII/454/13 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 18.12.2013 r. W tych dokumentach w ramach ważniejszych inwestycji wyszczególniono mi ędzy innymi: - budow ę i modernizacj ę ulic miejskich i dróg gminnych, - rozbudow ę sieci kanalizacji sanitarnej w mie ście i w gminie, - rozbudow ę sieci wodoci ągowej, - systematyczn ą popraw ę warunków funkcjonowania placówek o światowych, - budowa zbiornika małej retencji „Łask”.

Z uwagi na ilo ść i skal ę obszarów lokalizacji inwestycji celu publicznego nie wprowadza si ę oznacze ń graficznych na rysunku Studium.

8. Obszary, na których b ędą rozmieszczone inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego i ustaleniami programów, o których mowa w art. 48 ust.1 ustawy

Wprowadza si ę do tekstu Studium na podstawie ustale ń okre ślonych w Planie zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego nast ępuj ące obszary lokalizacji inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym: • Prace na liniach kolejowych nr 14, 811 na odcinku Łód ź Kaliska – Zdu ńska Wola – Ostrów Wlkp., etap I: Łód ź Kaliska – Zdu ńska Wola, • Rozbudowa drogi wojewódzkiej Nr 473 granica województwa – Uniejów – Szadek – Łask, • Rozbudowa drogi wojewódzkiej Nr 481 Łask – Widoradz Górny, • Dostosowanie systemów kanalizacji i oczyszczalni ścieków komunalnych do wymogów dyrektywy Rady 91/271/EWG dotycz ącej oczyszczania ścieków komunalnych.

9. Obszary, dla których obowi ązkowe jest sporz ądzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na postawie przepisów odr ębnych, w tym obszary wymagaj ące przeprowadzenia scale ń i podziału nieruchomo ści, a tak że obszary przestrzeni publicznej W celu prawidłowego ukształtowania struktury funkcjonalno-przestrzennej terenów charakteryzuj ących si ę wyj ątkowo niekorzystnym układem podziałów własno ściowych, wprowadza si ę obowi ązek przeprowadzenia na nich scale ń i nowych parcelacji. Granice tych obszarów wskazano na rysunku stanowi ącym zał ącznik nr 2: Kierunki rozwoju przestrzennego.

W ramach gospodarowania przestrzeni ą, na terenie miasta przewiduje si ę lokalizacje obiektu handlowego o powierzchni sprzeda ży powy żej 2000 m 2. Wyznaczone obszary pod tak ą inwestycj ę zostały obj ęte

104

- miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego dla obszaru poło żonego w Łasku – teren Śródmie ścia (uchwała Nr XXXV/343/13 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 23 stycznia 2013 r.) - zmian ą miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru poło żonego w miejscowo ści Łask pomi ędzy rzek ą Grabi ą, drog ą wojewódzk ą nr 482, a bocznic ą kolejow ą (uchwała nr XLIII/425/13 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 18 wrze śnia 2013 r.). Na terenie gminy Łask nie przewiduje si ę przeznaczenia innych terenów pod lokalizacj ę obiektów handlowych o powierzchni sprzeda ży powy żej 2000 m 2.

10. Obszary, dla których gmina zamierza sporz ądzi ć miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w tym obszary wymagaj ące zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne Wśród terenów wyznaczonych w Studium, dla których zamierza si ę opracowa ć miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego w trybie obowi ązuj ącej ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, mo żna wyró żni ć nast ępuj ące grupy: 1. Tereny zainwestowane – wymagaj ące porz ądkowania, w tym okre ślenia czytelnych reguł ich dalszego przekształcania b ądź rozwoju w tym: - tereny zurbanizowane – wymagaj ące ochrony ze wzgl ędu na szczególne warto ści przestrzenne i funkcjonalne np. Kolumna, Borszewice, - tereny o zaawansowanych procesach urbanizacji wymagaj ące zahamowania dalszego, chaotycznego zagospodarowania i wykorzystania istniej ących rezerw, np. Wiewiórczyn, Rokitnica, Wronowice, - tereny przeznaczone do dalszego rozwoju w powi ązaniu z obszarami ju ż zurbanizowanymi i w oparciu o istniej ącą obsług ę komunikacyjn ą oraz rozbudow ę istniej ących sieci infrastruktury technicznej: Wola Łaska, teren pomi ędzy rzek ą Grabi ą, bocznic ą kolejow ą a drog ą wojewódzk ą Nr 482. 2. Tereny przeznaczone do urbanizacji, dla których trzeba ustali ć zasady przekształcania przestrzeni w porozumieniu z wła ścicielami nieruchomo ści wchodz ącymi w skład tych terenów zgodnie z obowi ązuj ącym trybem sporz ądzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, w tym: - tereny dzi ś niezurbanizowane u żytkowane jako uprawy polowe np. rejon Ostrowa, - tereny w cz ęś ci zurbanizowane przewidziane do całkowitej zmiany funkcji np.: rejon Maurycy (z ograniczeniem wynikaj ącym z ustale ń wynikaj ących z ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania od lotniska wojskowego oraz z ustale ń dla strefy przylotniskowej). 3. Tereny rezerwy inwestycyjnej dla celów mieszkaniowych i usługowych: Okup Wielki, Łask, Wronowice, Rokitnica. 4. Tereny konfliktowe: Rokitnica, Jednocze śnie dla terenu miasta i gminy dla obszarów przeznaczonych pod realizacj ę celów publicznych oraz dla terenów zabudowy indywidualnej, w ramach sporz ądzania planów miejscowych, nast ąpi wyst ąpienie z wnioskami o zgod ę na zmian ę przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne.

11. Obszary lub obiekty, dla których wyznacza si ę w zło żu filar ochronny W granicach miasta i gminy Łask nie wyst ępuj ą obszary złó ż, dla których wyznacza si ę filar ochronny.

12. Obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz obowi ązuj ące dla nich ograniczenia prowadzenia działalno ści gospodarczej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie byłych hitlerowskich obozów zagłady W granicach miasta i gminy Łask nie wyst ępuj ą obszary pomników zagłady i ich strefy ochronne.

105

13. Obszary wymagaj ące przekształce ń, rehabilitacji, rekultywacji lub remediacji Na terenie gminy wyst ępuj ą zdegradowane tereny po powierzchniowym wydobyciu surowców. Tereny te znajduj ą si ę w m.in: Rokitnicy, Łopatkach, Okupie Wielkim, Borszewicach, Bałuczu. Rekultywacji wymaga ć b ędą tereny, które stanowi ą zło ża kruszywa naturalnego i które s ą obecnie eksploatowane oraz takie, w których procedura przygotowuj ąca zło ża do eksploatacji jest w trakcie prowadzenia (Bałucz II). Postuluje si ę rekultywacj ę wyrobisk w kierunku le śnym i rolnym. Rekultywacja w innym kierunku ni ż rolno-le śna wymaga opracowania miejscowego planu na dany teren. W wyrobiskach o korzystnych stosunkach wodnych dopuszcza si ę zakładanie stawów rybnych.

14. Obszary zdegradowane Obszary zdegradowane i obszary rewitalizacji zostały wyznaczone w Gminnym Programie Rewitalizacji dla Gminy Łask na lata 2016-2023. Obszary zdegradowane wyznaczono w miejscach koncentracji negatywnych zjawisk: 1) gospodarczych – w szczególno ści niskiego stopnia przedsi ębiorczo ści, słabej kondycji lokalnych przedsi ębiorstw, 2) środowiskowych – w szczególno ści przekroczenia standardów jako ści środowiska, obecno ści odpadów stwarzaj ących zagro żenie dla życia, zdrowia ludzi lub stanu środowiska, 3) przestrzenno-funkcjonalnych – w szczególno ści niewystarczaj ącego wyposa żenia w infrastruktur ę techniczn ą i społeczn ą lub jej złego stanu technicznego, braku dost ępu do podstawowych usług lub ich niskiej jako ści, niedostosowania rozwi ąza ń urbanistycznych do zmieniaj ących si ę funkcji obszaru, niskiego poziomu obsługi komunikacyjnej, niedoboru lub niskiej jako ści terenów publicznych, 4) technicznych – w szczególno ści degradacji stanu technicznego obiektów budowlanych, w tym o przeznaczeniu mieszkaniowym, oraz niefunkcjonowaniu rozwi ąza ń technicznych umo żliwiaj ących efektywne korzystanie z obiektów budowlanych, w szczególno ści w zakresie energooszcz ędno ści i ochrony środowiska.

W przeprowadzonym post ępowaniu badawczym wyznaczono nast ępuj ące jednostki pomocnicze gminy charakteryzuj ące si ę koncentracj ą negatywnych zjawisk: Łask, Kolumna, Borszewice, Gorczyn, Karszew, Okup Wielki, Orchów, Ostrów, Si ęganów, Stryje Paskowe, Wiewiórczyn, Wola Łaska, Wola Stryjewska, Wronowice, Ziel ęcice. Wyznaczony ostatecznie obszar zdegradowany obj ął ich cz ęść zurbanizowan ą. Obszary nie spełniaj ące kryterium wystarczaj ąco wysokiego stopnia zurbanizowania, zostały, wył ączone z diagnozy (obszary poło żone w północnej cz ęś ci gminy). Za ś, ze wzgl ędu na fakt, i ż cz ęść obszarów zurbanizowanych funkcjonuje w ramach wi ęcej ni ż jednego sołectwa, obszary zdegradowane zostały powi ększone o przestrze ń bezpo średnio z nimi zwi ązan ą. Wytyczone granice obszarów zdegradowanych przedstawiono na zał ączniku graficznym do Studium.

Synteza wyników uzyskanych z przeprowadzonej diagnozy oraz bada ń ilo ściowych i jako ściowych obecnej sytuacji w Gminie Łask, doprowadziły do wyodr ębnienia obszaru rewitalizacji na terenie gminy, który cechuje si ę najwi ększ ą kumulacj ą negatywnych zjawisk i problemów, jak równie ż znacznym potencjałem rozwojowym. Obok kryterium wysokiego stopnia degradacji przy wyborze obszaru rewitalizacji istotnym czynnikiem była identyfikacja mo żliwie szerokiego spektrum mo żliwo ści realizacji potencjalnych działa ń naprawczych, zarówno działa ń tak zwanych mi ękkich, jak i twardych, mog ących tak że oddziaływa ć w jak najszerszym zasi ęgu, stwarzaj ąc realn ą mo żliwo ść kreowania pozytywnych zmian. Wyznaczono obszar rewitalizacji o łącznej powierzchni 213,4 ha (tj. 1,5% powierzchni gminy), zamieszkałe przez 2 622 osób (tj. 9,5% populacji Gminy Łask). Składa si ę on z 7 podobszarów. Rozmieszczenie poszczególnych podobszarów rewitalizacji w układzie przestrzennym gminy przedstawiono na zał ączniku graficznym do Studium.

15. Obszary nara żone na niebezpiecze ństwo powodzi Obszary takie wyst ępuj ą głównie w dolinie rzeki Grabi i obejmuj ą fragmenty terenów zabudowanych w Łasku oraz we wsiach Okup Mały i Ziel ęcice. Wyst ępuj ące w dolinie rzeki Ko ńskiej obszary zagro żenia powodziowego nie s ą zabudowane. W niniejszej zmianie studium nie wyznacza si ę nowych terenów poło żonych w granicach obszarów nara żonych na powodzie.

106

Obszary szczególnego zagro żenia powodzi ą nale ży bezwzgl ędnie chroni ć przed zabudow ą poprzez formułowanie na nich generalnie zakazu zabudowy w planach miejscowych, a tam gdzie nie ma pokrycia planami – odmawia ć ustalenia warunków zabudowy. Odst ępstwa od tej zasady mog ą dotyczy ć tylko inwestycji, których dopuszczenie ze wzgl ędu na niebezpiecze ństwo utrudniania ochrony przed powodzi ą winno by ć poprzedzone decyzj ą zwalniaj ącą z zakazu wydan ą przez Dyrektora Regionalnego Zarz ądu Gospodarki Wodnej oraz decyzj ą zwolnienia z zakazu wydan ą przez Marszałka Województwa Łódzkiego, dla robót i wykonywania obiektów w pasie 50 m od strony odpowietrznej wałów z uwagi na ich bezpiecze ństwo. Istniej ąca zabudowa poło żona w granicach obszarów nara żonych na niebezpiecze ństwo powodzi powinna by ć docelowo zabezpieczana poprzez stosowanie odpowiednich rozwi ąza ń budowlanych zgodnie z przepisami odr ębnymi.

16. Granice terenów zamkni ętych i ich stref ochronnych W granicach gminy Łask wyst ępuj ą tereny zamkni ęte niezb ędne dla obronno ści pa ństwa, wskazane w poni ższej tabeli.

Tabela 14. Wykaz terenów zamkni ętych w gminie Łask

L.p. Nazwa Obr ęb Nr działki 1. 4 - Borszewice 737/23 2. 9 - Kopy ść 102 3. 14 - Okup Wielki 2 4. 15 - Orchów 262 Tereny zamkni ęte PKP 5. 24 - Wiewiórczyn 365 6. 28 - Wronowice 814 7. 2 - Łask M. 96 8. 9 - Łask M. 96 9. 20 - Łask M. 106/17 10. 14 - Łask M. 419, 420, 421, 422 11. 10 - Łask M. 1 12. 13 - Łask M. 12/1 13. 15 - Łask M. 27 Tereny zamkni ęte MON 14. 23 - Teodory 3, 164/1 15. 12 - Mauryca 74, 104 16. 16 - Ostrów 224 17. 26 - Wola Łaska 154, 243, 250/1 18. 28 - Wronowice 338/2

Dla lotniska wojskowego 32 Bazy Lotnictwa Taktycznego wyznacza si ę obszar oddziaływania (stref ę bezpiecze ństwa) od składu bojowych środków lotniczych zgodnie z rysunkiem Studium (obszar o promieniu 600 m). W strefie tej znajduj ą si ę 4 budynki mieszkalne wraz z towarzysz ącymi im budynkami gara żowo-gospodarczymi. W celu wyeliminowania zagro żenia dla wymienionych obiektów mieszkalnych nale ży od strony istniej ącego źródła zagro żenia wykona ć wzmocnienie istniejących ścian i zewn ętrznych elementów budynku do uzyskania odporno ści budynków na działanie fali uderzeniowej o sile 10 kPa. Zmniejszenie obszaru oddziaływania od prognozowanej fali uderzeniowej jest mo żliwe przez utworzenie dodatkowego pasa ochronnego przed obiektem w postaci naturalnej przegrody z drzew (dolesienie).

107

Pozostałe ustalenia dotycz ące stref ochronnych od lotniska oraz posterunku radarowego we Wronowicach s ą zawarte w rozdziale IV.2.6. Granice stref s ą wniesione na rysunek studium. Teren zamknięty obejmuj ący obszar kolejowy nie ma ustanowionej strefy ochronnej.

17. Obszary przestrzeni publicznej Na terenie gminy i miasta Łask nie wyznacza si ę obszarów przestrzeni publicznej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

18. Zabezpieczenie warunków obronno ści i obrony cywilnej Zasady reguluj ące warunki obronno ści i obrony cywilnej zawarte s ą m.in. w ustawie z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowi ązku obrony RP oraz w przepisach szczególnych: - Rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia 24 czerwca 2003 r. w sprawie obiektów szczególnie wa żnych dla bezpiecze ństwa i obronno ści pa ństwa oraz ich szczególnej ochrony (Dz. U. z 2003 r. Nr 116, poz. 1090); - Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 7 maja 2004 r. w sprawie sposobu uwzgl ędnienia w zagospodarowaniu przestrzennym potrzeb obronno ści i bezpiecze ństwa pa ństwa (Dz. U. z 2004 r. Nr 125, poz. 1309). Na podstawie w/w przepisów w Studium ustala si ę nast ępuj ące zasady: 1) Istniej ący i rozbudowywany system zaopatrzenia w wod ę pitn ą nale ży wykorzysta ć tak że w sytuacji szczególnej, poprzez zasilanie uj ęć wody pitnej w energi ę elektryczn ą z przewo źnych zespołów pr ądotwórczych. 2) W ramach istniej ącej i rozbudowywanej sieci wodoci ągowej zapewni ć hydranty naziemne oraz zapewni ć niezb ędn ą ł ączno ść z mo żliwo ści ą wykorzystywania tych elementów w sytuacji szczególnej i dla celów p.po ż. Na magistralnych przewodach wodoci ągowych w pobli żu du żych obiektów produkcyjno-magazynowych nale ży stosowa ć hydranty przeciwpo żarowe. 3) Zapewni ć dro żno ści głównych i najwa żniejszych szlaków komunikacyjnych; 4) Obszary wolne od zabudowy w przypadkach szczególnych winne by ć wykorzystane w celu ewakuacji ludno ści b ądź przekazane pod budow ę dora źnych budowli ochronnych; 5) Zapewni ć mo żliwo ść dojazdu do zbiorników wodnych i wód płyn ących dla poboru wody przez specjalistyczny sprz ęt w sytuacji zagro żenia, 6) Zachowa ć strefy ochronne wzdłu ż budowanej drogi ekspresowej S-8, z mo żliwo ści ą wykorzystania tych obszarów dla urz ądzenia stosownej zieleni i lokalizacji niezb ędnej infrastruktury podziemnej, 7) Wyznaczy ć odcinki dróg gdzie mo żliwa b ędzie lokalizacja parkingów dla pojazdów przewo żą cych materiały niebezpieczne, 8) Podj ąć stosowne działania w zakresie racjonalnej i oszcz ędnej eksploatacji zasobów wód gł ębinowych, z uwzgl ędnieniem systemowego odprowadzania ścieków sanitarnych z terenów zabudowanych, 9) Istniej ące oraz projektowane uj ęcia wody pitnej powinny by ć obj ęte ochron ą sanitarn ą uwzgl ędniaj ącą ochron ę przed opadem promieniotwórczym i ska żeniem chemicznym; 10) Zapewni ć zaopatrzenie w wod ę do zewn ętrznego gaszenia po żaru, przy pomocy sieci hydrantowej z hydrantami zewn ętrznymi nadziemnymi, 11) Sieci wodoci ągowe przeciwpo żarowe na terenach miejscowo ści powinny by ć budowane jako sieci obwodowe. 12) Zapewni ć mo żliwo ść działania w przypadku wyst ąpienia na terenach wskazanych w Studium jako zagro żone powodzi ą w dolinie rzek Grabi i Ko ńskiej.

V. WPŁYW UWARUNKOWA Ń, O KTÓRYCH MOWA W ART. 10 UST.1 USTAWY, NA USTALENIE KIERUNKÓW I ZASAD ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY, O KTÓRYCH MOWA W ART. 10 UST. 2 USTAWY Koncepcj ę rozwoju miasta i gminy Łask okre ślon ą w niniejszym studium opracowano na podstawie uwarunkowa ń o zakresie problemowym wyczerpuj ącym zagadnienia wyszczególnione

108 w art. 10 ust.1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Przeanalizowano uwarunkowania przyrodniczo-ekologiczne, kulturowe, lokalne i zewn ętrzne powi ązania komunikacyjne, elementy infrastruktury technicznej i społeczno-gospodarczej, a tak że zamierzenia regionalnych organów administracji publicznej i wskazania władz samorz ądu lokalnego. Generalnie, jako zasad ę naczeln ą przyj ęto ochron ę i rozwój oraz przekształcenia i intensyfikacj ę istniej ących procesów i zjawisk. Rozproszenie terenów przeznaczonych do zabudowy na obszarze gminy, głównie o funkcjach osadnictwa wiejskiego o niskiej intensywno ści z udziałem cz ęś ci południowo-wschodniej rekreacji indywidualnej nakazuje przyj ąć d ąż enie do ich koncentracji i tworzenia zwartych przestrzennie zespołów tej zabudowy z obowi ązkiem ich sukcesywnego wyposa żania w urz ądzenia infrastruktury technicznej. Jest to proces bardzo odległy w czasie, ale musi by ć procesem celowym i podporz ądkowanym okre ślonym zasadom. Dlatego te ż nale ży stopniowo, ale konsekwentnie obejmowa ć planami miejscowymi kolejne tereny, bilansuj ąc jednocze śnie potrzeby w zakresie uzbrojenia i budowy dróg dojazdowych. Miasto Łask z kolei, o historycznym rodowodzie i z zachowanymi elementami układu urbanistycznego podlega ć winno systematycznej rewitalizacji i starannej odnowie, z udziałem wielorodzinnej i jednorodzinnej zabudowy w cz ęś ciach wskazanych w studium jako kierunki rozwoju. Szczególne szanse nale ży przypisa ć lokalizacji w Łasku funkcji zaplecza obsługi lotniska wojskowego - wa żnego obiektu o strategicznym znaczeniu w strukturach NATO. Kolumna – ta specyficzna dzielnica miasta Łask o zabudowie wkomponowanej w kompleksy le śne – winna kontynuowa ć rozwój oparty o rygorystyczne zasady ochrony układu urbanistycznego i wzorce istniej ącej zabudowy. Sporz ądzenie planu miejscowego jest tu niezwykle po żą dane i pilne. Z uwagi na poło żenie gminy nad rzek ą Grabi ą i jej dopływami, której dolin ę proponuje si ę uzna ć jako obszar maj ący znaczenie dla Wspólnoty Grabia PLH100021 zagospodarowanie s ąsiedztwa doliny musi uwzgl ędnia ć ograniczenia wynikające z obowi ązku ochrony przyrodniczej terenu naturowego. Dla gminy zało żono, że dotychczasowe ukształtowane tereny osadnictwa wiejskiego będą stopniowo przekształca ć si ę w ci ągi zabudowy nierolniczej z udziałem zabudowy mieszkaniowo- usługowej lub rekreacji indywidualnej na własnych działkach. Centrum gminy, jakie stanowi miasto Łask, wykorzysta za ś szans ę rozwoju w drodze lokowania tu ró żnych form obsługi tej rekreacji. Postawiono wi ęc głównie na rozwój wielofunkcyjny miasta, w którym w poł ączeniu z ochron ą istniej ących walorów przyrodniczych b ędzie mo żna mieszka ć, pracowa ć i wypoczywa ć w mo żliwie najlepszych warunkach środowiskowych.

VI. POLITYKA FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNA Sporz ądzenie studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy jest niezb ędnym ogniwem procesu planowania przestrzennego, który ustawowo jest procesem ci ągłym. Studium, jako etap poprzedzaj ący plany miejscowe, wskazuje pełen zakres mo żliwo ści przedsi ęwzi ęć planistycznych oraz realizacji idei i zamierze ń rozwoju, lub ogranicze ń czy ochrony, w bliskiej i dalszej perspektywie czasowej. Opracowanie jest kierowane zasadami zrównowa żonego rozwoju i spełnia podstawowe jego kryteria: - cele społeczne realizowane przez takie kształtowanie struktur przestrzennych, aby umo żliwi ć społecze ństwu stopniowe osi ąganie poprawy jako ści życia, poprzez proporcjonalne rozmieszczenie ludno ści w stosunku do miejsc pracy i układów osadniczych, zachowanie prawidłowych relacji funkcjonalno-przestrzennych między o środkami zamieszkania, pracy, odpoczynku, usług i administracji, wskazanie korzystnego techniczno-przestrzennego standardu środowiska człowieka, kształtowanie środowiska przestrzennego kreuj ącego nowe jako ściowo potrzeby i warto ści społeczne; - cele kulturowe osi ągane przez takie kształtowanie struktur przestrzennych, które chroni ą istniej ące dziedzictwo kulturowe przed zniszczeniem lub dewastacj ą, poprzez powi ązanie obiektów historycznych z krajobrazem naturalnym i wkomponowanie ich we współczesne struktury funkcjonalno-przestrzenne oraz poprzez tworzenie nowych istotnych warto ści kulturowych; - cele ekologiczne osi ągane przez kształtowanie struktur przestrzennych oddziałuj ących hamuj ąco na dewastacj ę środowiska i tworz ących warunki umo żliwiaj ące jego aktywn ą ochron ę

109

poprzez zgodno ść charakteru i struktury zagospodarowania przestrzennego z cechami i walorami środowiska przyrodniczego, zgodno ść intensywno ści zagospodarowania z naturaln ą chłonno ści ą środowiska oraz jego odporno ści ą na zniszczenia, eksponowanie warto ści krajobrazowych i ich harmonijne ł ączenie z zagospodarowaniem, tworzenie warunków zapewniaj ących ochron ę unikatowych warto ści środowiska oraz umo żliwiaj ących odzyskanie utraconej równowagi ekologicznej; - cele ekonomiczne osi ągane przez kształtowanie struktur przestrzennych tworz ących warunki wzrostu efektywno ści gospodarowania poprzez racjonalne wykorzystanie zasobów przyrodniczych i istniej ącego maj ątku, kształtowanie elastycznych struktur przestrzennych, podatnych na dalszy rozwój, kształtowanie warunków przestrzennych tworz ących korzystne procesy, kształtowanie układów przestrzennych, których struktura zwi ększa sprawno ść i niezawodno ść funkcjonowania.

To nowoczesne (współczesne i przyszło ściowe) kształtowanie ładu integralnego jest najistotniejszym warunkiem prawidłowego rozwoju miasta i gminy. W wyniku przeprowadzonych analiz i studiów dokonano waloryzacji obszaru i okre ślono polityk ę funkcjonalno-przestrzenn ą miasta i gminy - w pełni czyteln ą po zapoznaniu si ę z rysunkiem studium (plansza „Kierunki polityki przestrzennej”), gdzie przedstawiono lokalizacj ę poszczególnych obszarów. W przedstawionej na rysunku studium legendzie pokazano oznaczenia poszczególnych terenów oraz przypisane im funkcje. Przypisane danemu terenowi ró żne funkcje zostan ą wyodr ębnione w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego z wymagan ą w tych opracowaniach precyzj ą i stopniem uszczegółowienia. Wszelkie działania przestrzenne na obszarach nie obj ętych tzw. obowi ązkiem sporz ądzenia planu, wymagaj ą równie ż wyprzedzaj ących działa ń planistycznych obejmuj ących obowi ązkowo obszar docelowy wraz ze stref ą kontekstu przestrzennego. W oparciu o uwarunkowania w pełnym zakresie problemowym, tzn. przestrzenno- historycznym, z uwzgl ędnieniem cech szczególnych miejsca i jego to żsamo ści, przyrodniczo- ekologicznym, komunikacyjnym zarówno jako system lokalny, jak i w powi ązaniach zewn ętrznych, infrastruktury technicznej oraz infrastruktury społeczno-gospodarczej, a tak że według zamierze ń organów nadrz ędnych oraz wskaza ń władz samorz ądu lokalnego zaproponowano koncepcj ę rozwoju miasta i gminy. Koncepcja ta okre śla cele społeczne, kulturowe, ekologiczne i ekonomiczne, wskazuje kierunki rozwoju gminy na czas najbli ższy i dla dalszej perspektywy czasowej. Generalnie, za zasad ę przyjmuje si ę ochron ę i rozwój oraz przekształcenia i intensyfikacj ę istniej ących walorów i zjawisk. Rozproszona struktura osadnicza nakazuje d ąż enie do koncentracji i komasacji terenów zabudowanych. B ędzie to proces bardzo odległy w czasie, ale musi być celowy. Jako warto ści rozwojowo-przekształcaj ące wprowadza si ę stopniowe przekształcanie rozproszonej zabudowy zagrodowej, ró żne formy aktywno ści gospodarczej wspomagaj ące rozwój społeczno-gospodarczy oraz uaktywnienie gospodarcze potencjalnych obszarów obsługuj ących komunikacj ę. Realizacja zada ń powinna obejmowa ć ró żne perspektywy czasowe, niejednokrotnie determinowane czynnikami b ędącymi poza Samorz ądem Gminy, ale przede wszystkim procesy rozwojowe powinny by ć sukcesywne i celowe. Koncepcja zawarta w „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Łask” wskazuje na mo żliwo ść wi ększej aktywno ści gospodarczej, dostosowanej do zmiennych uwarunkowa ń i potrzeb, a jednocze śnie chroni i rozwija istniej ące walory przyrodniczo- kulturowe i wskazuje mo żliwo ść lepszych warunków życia jej mieszka ńców, oraz podnoszenia rangi gminy w strukturze województwa.

VII. INTERPRETACJA ZAPISÓW USTALE Ń STUDIUM Zgodnie z ustaw ą z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tj. Dz. U. z 2017 r. poz. 1073 ze zmianami) studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego nie jest aktem prawa miejscowego, lecz jedynie dokumentem okre ślaj ącym polityk ę przestrzenn ą gminy. Jednocze śnie ustalenia zawarte w studium s ą wi ążą ce dla organów gminy sporz ądzaj ących plany miejscowe. Ustalenia zawarte w elaboracie Studium, zarówno w cz ęś ci

110 tekstowej, jak i na rysunkach wyra żaj ą kierunki polityki przestrzennej gminy, które nie są jednak ścisłymi przes ądzeniami o granicach zainwestowania i użytkowaniu terenów. W Studium przedstawiono zgeneralizowany obraz u żytkowania terenów wiejskich i miejskich, to znaczy, że okre ślone na rysunkach przeznaczenie terenów oznacza funkcj ę dominuj ącą, a nie wył ączn ą. Mo że i musi by ć uzupełnione innymi funkcjami, które jednak nie mogą by ć przeciwstawiane funkcji dominuj ącej i pogarsza ć warunki koegzystencji. Okre ślenia: - tereny zabudowy mieszkaniowo – usługowej o wysokiej intensywno ści, - tereny zabudowy mieszkaniowo – usługowej o niskiej intensywno ści, - tereny zabudowy mieszkaniowo – usługowej na terenach le śnych, - tereny zabudowy produkcyjnej, magazynowej i produkcyjno-usługowej - tereny zabudowy mieszkaniowo – usługowej i zagrodowej o niskiej intensywno ści, dotycz ą dominuj ących rodzajów zabudowy. Na terenach tych mog ą by ć lokalizowane inne funkcje niewchodz ące w kolizj ę lub w konflikt z funkcj ą podstawow ą. Ka żda działalno ść , z wył ączeniem inwestycji realizuj ących cele publiczne, w tym telekomunikacji i łączno ści publicznej, nie mo że swoj ą uci ąż liwo ści ą wykracza ć poza granice u żytkowanej działki. Ostateczne ustalenia granic terenów przeznaczonych do zabudowy b ędą dokonywane w ramach miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Dla ustalenia linii rozgraniczaj ących ulic miejskich istnieje potrzeba wykonywania opracowa ń okre ślanych mianem „korytarzy komunikacyjnych”. Opracowania te powinny uwzgl ędnia ć zarówno podane w Studium klasy ulic, ilo ść pasów ruchu, jak i warunki lokalizacji urz ądze ń komunalnych, a tak że zakres niezb ędnych ingerencji w istniej ące zainwestowanie obrze ży trasy i sposób ich zagospodarowania z uwzgl ędnieniem elementów ochrony ekologicznej. Ustala si ę ponadto, że Studium stanowi ć b ędzie podstaw ę niezb ędnej aktualizacji programów infrastruktury technicznej miasta.

VIII. UZASADNIENIE PRZYJ ĘTYCH ROZWI ĄZA Ń I SYNTEZA USTALE Ń ZMIANY STUDIUM Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy to opracowanie strategiczne dla rozwoju przestrzennego miasta i gminy Łask. Mimo, że nie ma ono rangi prawa miejscowego, to jednak stanowi o ś systemu planowania przestrzennego na poziomie gminy. Podstawowymi zadaniami Studium s ą: • rozpoznanie aktualnej sytuacji gminy, istniej ących uwarunkowa ń oraz problemów zwi ązanych z jej rozwojem, • sformułowanie kierunków rozwoju i zagospodarowania przestrzennego gminy, a tak że podstawowych zasad polityki przestrzennej i zasad ochrony interesu publicznego, • stworzenie podstaw do koordynacji sporz ądzania planów miejscowych i wydawania decyzji o warunkach zabudowy, decyzji o ustaleniu lokalizacji celu publicznego wydawanych w przypadku braku planów miejscowych, • integrowanie polityki przestrzennej pa ństwa z interesami gminy, a tak że wpływanie na formułowanie zada ń rz ądowych, wojewódzkich i powiatowych, zwi ązanych z priorytetami rozwoju gminy, • zebranie informacji stwarzaj ących warunki dla marketingu, podkre ślenia przestrzennych walorów gminy, maj ących na celu przyci ągni ęcie działalno ści zwi ązanych z preferowanymi formami aktywno ści gospodarczej i społecznej, • promocji walorów i mo żliwo ści inwestycyjnych gminy.

Podczas kolejnych etapów opracowania analizie poddane zostały istniej ące opracowania planistyczne, wydane decyzje o pozwoleniu na budow ę, wydane decyzje o warunkach zabudowy, wydane decyzje o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz wnioski zło żone przez zainteresowanych. W ten sposób okre ślone zostały potrzeby i aspiracje społecze ństwa, władz i przedsi ębiorców, a tak że zjawiska wpływaj ące na sam ą przestrze ń gminy. Ocenione zostały: - stan środowiska przyrodniczego i kulturowego, - stan i faktyczne wyposa żenie w infrastruktur ę techniczn ą, transportow ą i społeczn ą, - potencjał demograficzny, - potencjał ekonomiczny i gospodarczy gminy, - sytuacja na rynku pracy oraz problemy zwi ązane z bezrobociem.

111

Zebrane informacje posłu żyły do ich analizy pod k ątem mo żliwo ści przestrzennego kształtowania gminy. Wyniki przeprowadzonych bada ń stanowi ą baz ę do okre ślenia kierunków rozwoju gminy oraz rozpoznania jej predyspozycji i mo żliwo ści z uwzgl ędnieniem zasad ochrony środowiska przyrodniczego i kulturowego. Zaproponowane nowe tereny inwestycyjne w pełni wystarczaj ą na zabezpieczenie potrzeb gminy w zakresie terenów budownictwa mieszkaniowego, działalno ści usługowej i gospodarczej na najbli ższy okres, przy jednoczesnym zachowaniu w stanie nienaruszonym walorów środowiska. W studium znalazły si ę tak że wytyczne dotycz ące zagospodarowania terenów rolnych i le śnych w taki sposób, aby nie uległy one nadmiernej degradacji. Realizacja ustale ń studium, wynikaj ąca z przeprowadzonych analiz opiera si ę przede wszystkim na: - stymulowaniu rozwoju gminy, - inspirowaniu i realizowaniu programów zmierzaj ących do poprawy jako ści życia mieszka ńców, - udziale samorz ądu gminy w procesie opracowywania, uchwalania, aktualizacji i oceny realizacji, - tworzeniu infrastruktury dla istniej ących i planowanych inwestycji, - zapewnieniu współdziałania samorz ądu gminy z samorz ądem powiatowym i wojewódzkim odno śnie prowadzonych analiz i studiów z zakresu zagospodarowania przestrzennego powiatu, zagadnie ń jego rozwoju, styków pomi ędzy gmin ą a gminami s ąsiednimi, - analizie i kontrolowaniu stopnia wykorzystania gruntów.

Z przeprowadzonych analiz wynika, że dotychczasowe kierunki rozwoju i istniej ące funkcje gminy mog ą by ć kontynuowane, pod warunkiem zwrócenia wi ększej uwagi na zrównowa żony rozwój wszystkich z nich oraz na aktywizacj ę mniej znacz ących dotychczas funkcji, do takiego stopnia aby stały si ę czynnikami nap ędzaj ącymi rozwój gminy Łask.

IX. OBJA ŚNIENIE ZMIAN W NOWYM OPRACOWANIU W STOSUNKU DO POPRZEDNIEJ EDYCJI STUDIUM Rada Miejska w Łasku Uchwał ą Nr XVI/166/2000 z dnia 29 marca 2000 r. przyj ęła pierwsz ą edycj ę „Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta i Gminy Łask”. Drug ą edycj ę „Studium....” Rada Miejska w Łasku przyj ęła uchwał ą Nr XVIII/137/2008 z dnia 06 lutego 2008 r. W dniu 02 marca 2011 r. Rada Miejska w Łasku Uchwałą Nr V/42/11 wyraziła wol ę sporz ądzenia kolejnej zmiany studium. Zgodnie z w/w uchwał ą zakres opracowania zmiany studium, opisanej w uchwale jako zmiana Nr 2, dotyczyła terenów poło żonych w miejscowo ściach Orchów i Wola Bałucka, na których zewn ętrzny inwestor zamierza wybudowa ć zespół elektrowni wiatrowych. W dniu 29 czerwca 2011 r. Rada Miejska w Łasku podjęła uchwał ę Nr IX/115/11 w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzania zmiany Nr 3 studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Łask. Zgodnie z w/w uchwał ą zakres przestrzenny zmiany studium obj ął teren w granicach miasta Łask, fragment 13 obr ębu geodezyjnego, w którym zmieniono przeznaczenie terenu z przemysłowego na usługowy. W dniu 30 listopada 2011 r. Rada Miejska w Łasku podj ęła kolejn ą uchwał ę Nr XVIII/155/11 w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzania zmiany Nr 4 studium. Zgodnie z w/w uchwał ą zakres przestrzenny tej zmiany studium obj ął teren w granicach obr ębu geodezyjnego Bałucz, gdzie zmieniono przeznaczenie terenu pod eksploatacj ę surowców (kruszywo). W dniu 18 czerwca 2013 r. Rada Miejska w Łasku podjęła Uchwał ę Nr XXXIX/410/13 w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia zmiany Nr 6 studium. Zgodnie z w/w uchwał ą zakres przestrzenny tej zmiany studium obj ął teren w granicach obr ębu geodezyjnego Aleksandrówek, gdzie zmieniono przeznaczenie terenu pod eksploatacj ę surowców (kruszywo) oraz pod tereny produkcyjne. W dniu 30 czerwca 2017 r. Rada Miejska w Łasku podjęła Uchwał ę Nr XXXIV/368/2017 w sprawie uchwalenia zmiany Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Łask. Studium dostosowywało zapisy do aktualnych wymogów ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu (Dz. U. z 2017 r. poz. 1073 ze zmianami). Uaktualniono tak że na rysunku jak i w tek ście Studium cz ęść dotycz ącą uwarunkowa ń. Wprowadzone zmiany w porównaniu do poprzedniej wersji były niewielkie. Główne zmiany wprowadzone do przedmiotowego dokumentu dotyczyły: • drogi ekspresowej S8, która w poprzedniej edycji studium wskazana była jako „projektowana” wraz ze stref ą uci ąż liwo ści akustycznej;

112

• wskazania nowych terenów zabudowy produkcyjnej, magazynowej i produkcyjno- usługowej w obr ębie Teodory w s ąsiedztwie ww. drogi ekspresowej; • powi ększenie terenów zabudowy produkcyjnej, magazynowej i produkcyjno- usługowej oraz terenów usług w obr ębie Nr 9 na terenie miasta Łask (Wiewiórczyn, rejon dworca PKP); • na rysunku studium wykluczono niezainwestowane tereny przeznaczone pod zabudow ę mieszkaniow ą znajduj ące si ę w strefie ograniczonego u żytkowania od lotniska (strefa A) oraz od projektowanych elektrowni wiatrowych; • naniesiono obszary szczególnego zagro żenia powodzi ą; • korekt ę w stosunku do poprzedniej edycji studium terenów przeznaczonych pod now ą zabudow ę w zwi ązku z ww. obszarami (wył ączenie z zabudowy); • aktualizacj ę udokumentowanych złó ż surowców naturalnych, terenów górniczych oraz terenów do rekultywacji w zwi ązku z zako ńczeniem eksploatacji surowców; • wyznaczenie obszarów zdegradowanych oraz wymagaj ących rewitalizacji na terenie gminy; • usuni ęcie cz ęś ci terenów dopuszczaj ących lokalizacj ę elektrowni wiatrowych wraz z maksymaln ą dopuszczaln ą stref ą oddziaływania; • poszerzenia strefy mo żliwej lokalizacji zabudowy mieszkaniowo-usługowej na terenach le śnych w miejscowo ści Kolumna; • zmiany w zakresie kategorii dróg publicznych; • utworzenie obszaru ograniczonego u żytkowania od lotniska wojskowego Łask podj ętego uchwał ą nr 1165/16 Zarz ądu Województwa Łódzkiego z dnia 28 wrze śnia 2016r.

W dniu 18 pa ździernika 2017 r. Rada Miejska w Łasku podj ęła Uchwał ę Nr XXXVII/410/2017 w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia zmiany Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Zakres zmian nowej edycji Studium obejmuje: • zmian ę wynikaj ącą z podj ęcia uchwały Nr XXXVII/409/2017 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 18 pa ździernika 2017 r. o przyst ąpieniu do sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru poło żonego w miejscowo ści Rembów, działki o nr ew. 2 i 3, gmina Łask, • Zmian ą wynikaj ącą ze zło żonego wniosku o zmian ę przeznaczenia działek o nr ew. 407 i 408 w Orchowie, gmina Łask, • zmiany wynikaj ące z wydanych decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenu oraz pozwole ń na budow ę, • zmiany wynikaj ące z uwag i wniosków wniesionych przez instytucje upowa żnione do opiniowania i uzgadniania projektu zmiany Studium, • dopuszczenie na terenach produkcyjnych lokalizowania ogniw fotowoltaicznych o mocy powy żej 100 kW, • zmian ę klasy drogi gminnej w miejscowo ści Borszewice (z KDL na KDD),

113