Prof. Dr Lidija Radulović Slobodan Vasić Novi Sad, 2016
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
UNIVERZITET U NOVOM SADU ASOCIJACIJA CENTARA ZA INTERDISCIPLINARNE I MULTIDISCIPLINARNE STUDIJE I ISTRAŽIVANJA – ACIMSI CENTAR ZA RODNE STUDIJE Rodni identiteti u intersekciji sa etničkim i religijskim: na primeru istraživanja Banatskih Bugarki u Srbiji, Rumuniji i Bugarskoj doktorska disertacija Mentorka: Kandidat: prof. dr Lidija Radulović Slobodan Vasić Novi Sad, 2016. Univerzitet u Novom Sadu Asocijacija centara za interdisciplinarne i multidisciplinarne studije i istraţivanja – ACIMSI Kljuĉna dokumentacijska informacija Redni broj: RBR Identifikacioni broj: IBR Tip dokumentacije: Monografska dokumentacija TD Tip zapisa: Tekstualni štampani materijal TZ Vrsta rada (dipl., mag., dokt.): Doktorska disertacija VR Ime i prezime autora: Slobodan Vasić AU Mentor (titula, ime, prezime, zvanje): prof. dr Lidija Radulović MN Naslov rada: Rodni identiteti u intersekciji sa etniĉkim i NR religijskim: na primeru istraţivanja Banatskih Bugarki u Srbiji, Rumuniji i Bugarskoj Jezik publikacije: srpski jezik JP Jezik izvoda: srp. / eng. JI Zemlja publikovanja: Republika Srbija ZP Uţe geografsko podruĉje: AP Vojvodina, Novi Sad UGP Godina: 2016. GO Izdavaĉ: autorski reprint IZ Mesto i adresa: Univerzitet u Novom Sadu – ACIMSI MA Centar za rodne studije Dr Zorana ĐinĊića 1 21000 Novi Sad Fiziĉki opis rada: (broj poglavlja 4 / stranica 251/ slika u prilogu FO 10/ grafikona 12 / referenci 168 / priloga 3) Nauĉna oblast: Rodne studije NO Nauĉna disciplina: Rodne studije ND Predmetna odrednica, kljuĉne reĉi: Banatske Bugarke, rod, etnicitet, religija, PO intersekcija, Srbija, Rumunija, Bugarska UDK 2 Ĉuva se: Centralna biblioteka UNS, ĈU Dr Zorana ĐinĊića 1, 21000 Novi Sad Vaţna napomena: VN Izvod: U etniĉkoj grupi Banatskih Bugara, u Srbiji, IZ Rumuniji i Bugarskoj, rodni odnosi su predmet kontinuiranih transformacija. Pruţajući doprinos prouĉavanjima identiteta ţena iz manjinskih etniĉkih grupa, kao i komparativnom prouĉavanju etniciteta u zemljama koje dele sliĉne društveno- politiĉke okolnosti socijalizma i postsocijalizma, ovo istraţivanje ima za cilj da utvrdi na koje naĉine Banatske Bugarke u razliĉitim društvenim kontekstima, oblikuju rodni, etniĉki i religijski identitet. Kako su jezik i religija dva najznaĉajnija društvena i politiĉka domena kulturne razlike u modernom svetu, a rodni identiteti ne deluju nezavisno, već u sadejstvu sa drugim identitetima, intersekciju rodnih identiteta sa etniĉkim i religijskim posmatram sa stanovišta oĉuvanja identiteta grupe. Analizama poloţaja ţena u javnoj sferi ţivota posvećuje se znaĉajnija paţnja, a zanemaruju se rodni odnosi u privatnoj sferi ţivota, posebno brojĉano malih etniĉkih grupa. Privatna sfera ţivota je, meĊutim, znaĉajna, jer rodni identiteti u ovoj sferi utiĉu na oblikovanje etniĉkog i religijskog ideniteta i na njihovu intersekciju. Reĉ je o regionu sa razliĉitim istorijskim iskustvima i tradicijama multikulturalizma i koji se odlikuje ĉestim promenama drţavnih granica. Kontekstualni okvir analize, pored rodnih reţima, ĉine potiskivanje religije u socijalizmu, te afirmacija etniĉkih i religijskih identiteta u postsocijalizmu. Akcenat istraţivanja je na ţenama, ali da bi analiza intersekcije bila celovita, u ovom etnografskom istraţivanju, zastupljeni su i muškarci. Ukupno je 51 osoba u osnovnom uzorku, od ĉega, 31 ţena i 20 muškarca. Rezultati pokazuju zadrţavanje patrijarhalnih rodnih odnosa u privatnoj sferi ţivota u seoskim okruţenjima, uz izuzetak Bugarske, u pojedinim aspektima. Intersekcije identiteta se razlikuju u odnosu na kontekstualne karakteristike Srbije, Rumunije i 3 Bugarske i zavise od višestrukih povezanosti na relaciji privatna/javna sfera: od mogućnosti upotrebe maternjeg jezika, karakteristika etniĉki i religijski mešovitih brakova i porodica, te od rodnih razlika u religioznosti. Najveći uticaj na oĉuvanje identiteta imaju rodni identiteti ţena, jer one socijalizaciju decu i prenose etniĉki i religijski identitet u sledećoj generaciji. Pošto su ţene religioznije od muškaraca u sve tri drţave, veći stepen religioznosti je u pozitivnoj korelaciji sa oĉuvanjem i etniĉkog i religijskog identiteta, u kontekstu etnifikovane crkve. Uloge muškaraca u oĉuvanju identiteta, nalaze se u javnoj sferi ţivota i one su omogućene rodnom podelom rada u privatnoj sferi ţivota. U postsocijalizmu, u kontekstu desekularizacije i afirmacije jezika i etniĉkog identiteta, muškarci su zastupljeniji u javnim ulogama, ali se beleţi postepena transformacija rodnih odnosa u pravcu veće egalitarnosti, posebno u mlaĊoj generaciji u uzorku, u urbanom okruţenju i kod osoba sa većim stepenom obrazovanja. Datum prihvatanja teme od strane NN veća: 22.01.2015. DP Datum odbrane: DO Ĉlanovi komisije: predsednik: (ime i prezime / titula / zvanje / naziv ĉlan: organizacije / status) ĉlan: KO 4 University of Novi Sad Association of Centres for Interdisciplinary and Multidisciplinary Studies and Research – ACIMSI Key word documentation Accession number: ANO Identification number: INO Document type: Monograph documentation DT Type of record: Textual printed material TR Contents code: PhD thesis CC Author: Slobodan Vasić AU Mentor: prof. dr Lidija Radulović MN Title: Gender Identity in the Intersection with Ethnicity TI and Religion: the case of Banat Bulgarians Women of Serbia, Romania and Bulgaria Language of text: Serbian language LT Language of abstract: Eng. / Ser. LA Country of publication: Republic of Serbia CP Locality of publication: AP of Vojvodina, Novi Sad LP Publication year: 2016. PY Publisher: author's reprint PU Publication place: University of Novi Sad – ACIMSI PP Centre for Gender Studies Dr Zorana Djindjica 1 21000 Novi Sad Physical description: (number of chapters 4 / pages 251 / images in PD appendices 10 /charts 12 /references 168 / appendices 3) Scientific field Gender studies SF Scientific discipline Gender studies SD Subject, Key words Banat Bugarian women, gender, etnicity, SKW religion, the intersection, Serbia, Romania, Bulgaria 5 UC Holding data: Central library University of Novi Sad, HD Dr Zorana Djindjica 1, 21000 Novi Sad Note: N Abstract: Gender relations within the ethnic group of AB Banat Bulgarians have been a subject of transformation in Serbia, Romania and Bulgaria, both during the socialist as well as during the post-socialist period. By contributing to the study of female identity in minority ethnic groups as well as to the comparative study of ethnicity in countries which have similar social and political circumstances in light of socialism and post- socialism, this thesis aims at determining the manner in which the Banat Bulgarian women in different political and social contexts shape and define their gender, ethnic and religious identity. Given the fact that the religion and language are the two most significant social and political domains in terms of cultural differences in the modern world and that the gender identities do not act independently, but rather in conjunction with other identities the intersection of the gender identity and the ethnic and religious identity is observed from the perspective of fostering and preserving the identity of the group. While much focus has been put on the analyses regarding the status of women in the public sphere, the gender relations in the private sphere in smaller ethnic groups still remain under-researched. The private sphere is very important since the gender identities affect the shaping of the ethnic and religious identity and their intersection. This region has a plethora of diverse historical experiences and multicultural traditions and is often characterized by changes in state borders. The contextual framework of the analyses, in addition to gender regimes, includes suppression of religion as well as the affirmation of ethnic and religious identities in post-socialism. Even though the focus of the research was women, in order to make a comprehensive analysis of the intersection, this 6 research also included men. The research included 51 interviewees (31 women and 20 men). The results indicate a preservation of patriarchal gender relations in the private sphere in rural areas, with the exception of Bulgari, in specific aspects. The identity intersections differ in relation to contextual differences between Serbia, Romania and Bulgaria and mostly depend on multi-faceted connections between the private and the public sphere e.g. the use of the mother tongue, characteristics of ethnically and religiously mixed marriages and families as well as gender differences in religiousness. The female gender identity has the greatest impact on the preservation of an identity i.e. the women socialise their children and carry on their ethnic and religious identity. Since women are more religious in all three countries, the greater degree of religiousness is in positive correlation with the preserving of the ethnic and religious identity, in the context of an ethnically-specific church. Male roles regarding the preservation of identity belong to the public sphere. In post-socialism, in the context of de-secularisation, the state enables and promotes the affirmation of language and ethnic identity. Men have more prominent public roles, however the transformation of gender relations slowly shifts towards equality is noticeable, especially among the younger generations in the sample, in urban areas and among persons with a higher degree of education. Accepted on Scientific Board on: 22.01.2015. AS Defended: DE Thesis Defend Board: president: DB member: member: 7 ZAHVALNICA Zahvaljujem se sagovornicama i sagovornicima iz Srbije,