Bijlagen 8.5 En 9.5: Overzicht Van Waardevol Cultureel Erfgoed En Aardkundige Waarden in De Gemeente Heeze- Leende Versie 2018
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Bijlagen 8.5 en 9.5: Overzicht van waardevol cultureel erfgoed en aardkundige waarden in de gemeente Heeze- Leende Versie 2018 Inhoudsopgave 1. Overzicht van gebouwde rijksmonumenten ....................................................................... 2 2. Overzicht van archeologische rijksmonumenten ............................................................... 8 3. Overzicht van gemeentelijke monumenten ..................................................................... 15 4. Overzicht van (rijksbeschermde) dorpsgezichten ............................................................ 17 5. Overzicht van historische buitenplaatsen ........................................................................ 18 6. Overzicht van archeologisch waardevolle gebieden ........................................................ 20 7. Overzicht van cultuurhistorische ensembles ................................................................... 41 8. Overzicht van aardkundige waarden ............................................................................... 78 Sint Jans kapel op Leenderstrijp (uit: In Leenderstrijp Proefde ik de herfst. Schetsboek van Brabants contreien 1958) 1 1. Overzicht van gebouwde rijksmonumenten De gegevens in dit overzicht zijn ontleend aan het Rijksmonumentenregister zoals beheerd door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en opgenomen in de Objecten Databank (ODB). Uit de ODB zijn alleen de volgende gegevens overgenomen: rijksmonumentnummer, straat en huisnummer en de inleiding van de redengevende omschrijving. Voor een uitgebreide (redengevende) omschrijving en waardering van het gebouwde erfgoed in de gemeente Heeze-Leende, zie de catalogus bij de gemeentelijke erfgoedkaart. Rijksnr. Straat Huisnr. Redengevende Omschrijving Twee arbeiderswoningen zonder verdieping onder een zadeldak gedekt met pannen. In voor-, zij- en achtergevel(s) zesruits vensters met luiken. In het midden 21289 Boschlaan 9 van voor- en achtergevel kleine 4 ruits en een zesruits venster(s). In de huidige toestand tweede helft 19e eeuw, fragmenten van ouder (17e eeuws ?) metselwerk. Ned. Herv. Kerk. Zaalgebouw uit 1906 op de grondslagen van de bij het kasteel 21291 Kapelstraat 50 behorende middeleeuwse kapel. Klokkenstoel met klok van Jan van Asten, 1451, 56 cm. 21292 Leenderweg 14 Ronde stenen bergkorenmolen uit 1841. Veel van de boerderijen in het oorspronkelijk agrarische dorp Heeze zijn verdwenen of kregen een andere bestemming. Volgens de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed hebben we hier te maken met een langgevelboerderij, volgens een recent overzichtswerk voor monumenten in Nederland betreft Strabrecht 4 een kortgevelboerderij: ‘boerderij is de kortgevelboerderij Strabrecht 4 – 4A, heeft de in 21293 Strabrecht 4 afwijkende kleur baksteen uitgevoerde datering '1695'.1 De boerderij De Biesvelden is het oudste bouwwerk van Heeze. De ingemetselde symbolen in de voorgevel zijn wit geverfd. De twee ruitvormige runentekens onder de nok wilden zeggen dat de bewoner eigenaar is van de hoeve en niet onderhorig aan een heer. Het kruisteken gaf aan dat hij en zijn gezin christen waren. 21294 Strabrecht 32 Boerderij van het Kempische langgeveltype. 21295 Strabrecht 46 Boerderij van Kempische langgeveltype. R.K. Kerk van St. Petrus'Banden. Gesticht voor 1285, in haar huidige vorm een laatgotische kruisbasiliek met ingebouwde toren en moderne aanbouw te weerszijden van het koor. Het koor, uit omstreeks 1400, omstreeks 1930 verhoogd. Het schip, met lager dwarspand, behoort tot de Maasgotiek, omstreeks 1450, met kruisribgewelven op zuilen met door plompebladeren versierde kapitelen. Prachtige toren, hersteld in 1884 en 1905 (Jos. Th. Cuypers), met ruime toepassing van natuursteen, overhoekse steunberen met spaarvelden, natuurstenen boogfriezen in de muurvlakken der geledingen van het torenmassief, uitgebouwde traptoren; hoge van vier- tot achtkant ingesnoerde spits, door een peer bekroond (na de brand van 1699 in 1714 gebouwd). Inventaris: hardstenen doopvont uit omstreeks 1500; 23986 Dorpstraat 50 eiken preekstoel, XVIIIe eeuw, met latere Evangelistenkoppen en een leuning uit omstreeks 1800; XVe eeuwse beelden van Catharina en Barbara; St. Annabeeld uit omstreeks 1750. Schilderij op paneel uit omstreeks 1700; wonderbare broodvermenigvuldiging. Orgel in neo-gotische kas, gebouwd door de mechelse orgelbouwer Loret in 1863. Gerestaureerd in 1889, 1907 en 1937. Houten oxaal in neogotische trant met borstwering, gesteund door korbelen, die rusten op gekoppelde natuurstenen zuiltjes. In een neogotische kas een orgel met Hoofdwerk en Onderpositief, in 1863 gebouwd door F.B. Loret. In 1889, 1907 en 1987 gerestaureerd. Huis "de Vier Linden", mooi dorpshuis met wolfdak en haaks erop staande vleugel 23987 Dorpstraat 99 met zadeldak en topgevel. Ramen met kleine roedenverdeling en onderluiken. 1 Kolman e.a., 1997,189. 2 Lindebomen ervoor. Woonhuis met brouwerij uit 1815. Dwars zadeldak tussen zijtopgevels: in het woongedeelte met verdieping Empire schuiframen, daarboven voorraadzolder met Oostrikker- vierkante venstertjes waarin houten kozijnen met luiken; naast het woongedeelte 23988 1- dijk twee grote inrijpoorten. In de zijgevel hijsvensters. Het geheel bestaat uit twee langgestrekte evenwijdige gebouwen, waarvan het ene een haakse vleugel heeft; de tussenruimte is thans opgevuld door een gebouw met een plat dak. Voormalig Gildehuis van St.Barbara en St.Catharina, boerderij uit 1682 van het Oostrikker- 23989 26 langgeveltype onder afgewolfd riet en pannen gedekt zadeldak; in de zijgevel van straat het woongedeelte sporen van vensters en dubbele vlechtingen. Eenvoudig kapelletje met zadeldak en topgevels, rechthoekig absisje, XIX A 23990 Heerstraat 4 herbouwd op oude grondvesten. Binnen een houten schotel-met-St. Janshoofd (XVIIIe eeuw?). Op een heuvel met bomen. 23991 Strijperstraat 38 Boerderij van het Noordbrabants langgeveltype. Boerderij van het Noordbrabants langgeveltype. In de kopgevel een hart in grijze 23992 Strijperstraat 44 baksteen. Een kruiskozijn in de kopgevel. Boerderij van het Noordbrabants langgeveltype. In de langsgevel een hartvormige 23993 Strijperstraat 42 omtreklijn in grijze baksteen. Boerderij van het Noordbrabants langgeveltype. Jaarankers 1818. (in de V.L. 23995 Riesten 2 vermeld als C 27). Schuur met vakwerk en baksteenvulling. 23996 Zaalstraat 1 Boerderij van het Noordbrabants langgeveltype, versierd bovenlicht. HET OUDE KASTEEL EYMERICH, met KEERMUUR en KOETSHUIS/GARAGE, Kapelstraat 25 Het kasteel vormde blijkens de omschrijving in het register van het leenhof van Brabant te Brussel destijds het middelpunt van de heerlijkheid Heeze- Leende en moet behalve het zaalgebouw ook een daarnaast gelegen omvangrijk bouwwerk hebben omvat, alsmede links en rechts van de toegangspoort gelegen gebouwen en een ringmuur. De ligging van het kasteel is strategisch gekozen in de driehoek die gevormd wordt door de rivieren de Aa en de Kleine Aa, die de gracht van water voorzien. In 1640 werd reeds vermeld dat het kasteel zeer vervallen was. De nieuwe heer van Heeze-Leende, Albert Snoeckaert van Schauwenburg, besloot in 1659 om ter plaats van kasteel Eymerick een nieuw kasteel te bouwen. Omdat dit plan niet in zijn geheel tot uitvoering kwam is het zaalgebouw blijven staan en is ook het beloop van de gracht bewaard gebleven. Het thans resterend gedeelte van het kasteel, bestaat uit een rechthoekig, gedeeltelijk onderkelderd, bakstenen gebouw van twee lagen onder pannen zadeldak tussen topgevels, waarvan het onderste gedeelte dateert uit de 15e, gedeeltelijk 16e eeuw, het muurwerk boven de kelders uit de 17e eeuw, toen ingrijpende herstellingen moeten zijn verricht. Ook de kruis- en ribgewelven boven de kelders dateren uit die tijd. In 515138 Kapelstraat 25 1912 werd een ingrijpende restauratie uitgevoerd, waarbij onder meer trapgevels werden aangebracht, die bij de restauratie van 1975 weer werden vervangen door puntgevels. De benedenruimte heeft vroeger inwendig niet in verbinding gestaan met de bovengelegen zaal, welke alleen toegankelijk was via een trap die tegen de voorgevel was gebouwd. Een deuropening in het midden van de gevel die voor de restauratie van 1913 nog aanwezig was getuigde daarvan. Aan de oostzijde bevinden zich beganegronds drie en op de verdieping vier vensters, voorzien van halfronde ontlastingsbogen en luiken, die het bovenste gedeelte van de ramen vrijlaten. Het gebouw is het gedeelte van het kasteel dat, afgaande op een tekening uit 1663 in gebruik geweest is als keuken. Aan weerzijden van de voormalige brug zijn funderingen aanwezig en rechts een kelder van het oude kasteel met muurdikten van 1,40 m, gelijk aan die van de fundering van het zaalgebouw. Het kasteel bevindt zich op een aanvankelijk onregelmatig gevormd eiland, dat vanaf de 17e eeuw onderdeel ging uitmaken van de formele aanleg van de gracht en geometrische tuinen. Op het terrein van kasteel Eymerick, werd (aan de achterzijde van het middelste stalgebouw) rond 1905 een koetshuis/garage van rode baksteen gebouwd onder met Oud-Hollandse pannen gedekt schilddak, waarvan de schilden 3 naar onderen uitzwenken. Naar de binnenplaats van Eymerick vier dubbbel halfronde garagedeuren; bovenlichten met spaakroeden. Drie door de goot heen stekende dakkapellen met open huifschild. Aan de grachtzijde kruisvensters met glas-in lood. Aan de NO-hoek tussen zaalgebouw en garage, de gracht volgende keermuur met kantelen en schietgaten in neo-gotische trant; deze vormgeving dateert vermoedelijk uit de tijd van de restauratie in 1913. Het kasteel Heeze is gelegen