ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΥΤΟΦΥΩΝ ΦΥΤΩΝ»

Φυτά του γένους L’Her. στη Νότιο Αμερική και Ωκεανία

Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία

Αικατερίνη Γ. Συκιώτη

Επιβλέπουσα: Κοκκίνη Στέλλα

Θεσσαλονίκη, 2017 ARISTOTLE UNIVERSITY OF THESSALONIKI FACULTY OF SCIENCE SCHOOL OF BIOLOGY MASTERS PROGRAM “Conservation of Biodiversity and Sustainable Exploitation of Native

Plants of the genus Aristotelia L’Her. in South America and Oceania

Master thesis

Aikaterini G. Sikioti

Supervisor: Kokkini Stella

Thessaloniki, 2017 Ημερομηνία Προφορικής Εξέτασης:

30 Μαρτίου, 2017

Τριμελής εξεταστική επιτροπή:

Στέλλα Κοκκίνη1, Καθηγήτρια Τμήματος Βιολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Ρεγγίνα Καρούσου2, Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήματος Βιολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Ανδρέα Δρούζα2, Επίκουρο Καθηγητή Τμήματος Βιολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

1Επιβλέποντες καθηγητές μεταπτυχιακής διπλωματική εργασίας 2Μέλη τριμελούς εξεταστικής επιτροπής

Πρόλογος

Η ολοκλήρωση της παρούσας εργασίας έγινε στο πλαίσιο της υλοποίησης του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών, «Διατήρηση της Βιοποικιλότητας και Αειφορικής Αξιοποίησης Αυτοφυών Φυτών» κατά το δεύτερο ημερολογιακό έτος (2016-2017). Η εργασία πραγματοποιήθηκε στον Τομέα Βοτανικής του Τμήματος Βιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ.) και η επίβλεψή της έγινε από την καθηγήτρια κα. Στέλλα Κοκκίνη.

Ολοκληρώνοντας τη συγγραφή αρχικά, θα ήθελα να ευχαριστήσω μέσα από την καρδιά μου την επιβλέπουσα καθηγήτριά μου Στέλλα Κοκκίνη για την εμπιστοσύνη που μου έδειξε κατά την ανάθεση του παρόντος θέματος, όπως επίσης και για το αμέριστο ενδιαφέρον και τη συνεχή παροχή των επιστημονικών γνώσεών της, οι οποίες βοήθησαν στην ολοκλήρωση της συγκεκριμένης εργασίας. Επίσης, την ευχαριστώ για τις πολύτιμες γνώσεις και εμπειρίες που αποκόμισα δίπλα της κατά τη χρονική διάρκεια του ΠΜΣ καθώς με βοήθησαν να αλλάξω τρόπο σκέψης.

Επιπλέον, ένα μεγάλο ευχαριστώ οφείλω στους δυο εξεταστές της Τριμελούς Εξεταστικής Επιτροπής για τη συγκεκριμένη ΜΔΕ και συγκεκριμένα την επίκουρη καθηγήτρια κα. Ρεγγίνα Καρούσου, καθώς και τον επίκουρο καθηγητή κ. Ανδρέα Δρούζα για τις εύστοχες παρατηρήσεις και διορθώσεις τους.

Επιπρόσθετα, θα ήθελα να ευχαριστήσω το σύνολο των διδασκόντων του ΠΜΣ «ΒΑΦ» για το άριστο επίπεδο γνώσεων που μας μετέδωσαν, τις συμβουλές και παραινέσεις τους καθ’ όλο το πρώτο έτος των μεταπτυχιακών σπουδών.

Να ευχαριστήσω τον κ. Κουρέα Δημήτρη, διδάκτορα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, για τις χρήσιμες συμβουλές και την εποικοδομητική συζήτηση που βοήθησε στην υλοποίηση της ΜΔΕ.

Παράλληλα ένα μεγάλο ευχαριστώ στους υποψήφιους διδάκτορες του τμήματος Βιολογίας Α.Π.Θ. και συγκεκριμένα στην Μαστρογιάννη Άννα και στον Μερτζανίδη Δημήτρη, για την υποστήριξη τους. Επίσης να ευχαριστήσω τον μεταπτυχιακό

φοιτητή Ευάγγελο Σίσκα με τον οποίο μοιράστηκα τα άγχη, τις συγκινήσεις αλλά και τις χαρές, όλα αυτά τα χρόνια.

Τέλος να ευχαριστήσω την οικογένεια μου για την εμπιστοσύνη και την αμέριστη στήριξη, την αγάπη και την κατανόησή τους. Όλους τους συγγενείς και φίλους που στάθηκαν στα εύκολα αλλά και στα δύσκολα.

Θεσ/νίκη, Mάρτιος 2017 Συκιώτη Κατερίνα

Περιεχόμενα

Περίληψη ...... i Α. Εισαγωγή ...... 1 Α.1. Η επιστήμη της ταξινόμησης ...... 1 Α.2. Η ζωή και οι επιρροές του Αριστοτέλη ...... 2 Α.3. Αριστοτέλης - θεμελιωτής της επιστήμης της Βιολογίας ...... 3 Α.4. Ο Αριστοτέλης και η επιστήμη της Βοτανικής...... 4 Α.5. Η επιρροή του Αριστοτέλη στην Ευρώπη ...... 5 Α.6. Το έργο του Αριστοτέλη σήμερα ...... 6 Α.7. Σκοπός ...... 7 Β. Υλικά και Μέθοδοι ...... 8 Β.1. Αναζήτηση ταξινομικών μονάδων φυτών με το όνομα του Αριστοτέλη ...... 8 Β.2. Εθνοβοτανική έρευνα ...... 10 Β.3. Καταχώρηση δεδομένων ...... 10 Γ. Αποτελέσματα ...... 11 Γ.1.Ταξινομικές μονάδες φυτών με το όνομα του Αριστοτέλη ...... 11 Γ.1.1 Ταξινομική αναθεώρηση των ταξινομικών μονάδων με το όνομα του Αριστοτέλη ...... 14 Γ.2. Το γένος Aristotelia L’Her...... 15 Γ.2.1 Αρχικές περιγραφές (original descriptions) των taxa του γένους Aristotelia L’Her...... 20 Γ.3. Ψηφιοποιημένα δείγματα του γένους Aristotelia από Herbaria και ψηφιοποιημένες απεικονίσεις (illustrations) ...... 24 Γ.4. Γεωγραφική εξάπλωση των taxa του γένους Aristotelia...... 26 Γ.5. Εθνοβοτανική έρευνα...... 31 Δ. Συζήτηση ...... 32 Δ.1. Η απόδοση επιστημονικών ονομάτων στα φυτά ...... 32 Δ.2. Η συμβολή των βοτανικών – ταξινόμων ...... 33 Δ.3. Εθνοβοτανική...... 34 Δ.4. Ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων...... 35 Ε. Συμπεράσματα ...... 37 Βιβλιογραφία ...... 39

Παράρτημα Ι. Ψηφιοποιημένα φυτικά δείγματα των taxa του γένους Aristotelia ... 45 Παράρτημα ΙΙ. Ψηφιοποιημένες ζωγραφικές απεικονίσεις των taxa του γένους Aristotelia ...... 51 Παράρτημα ΙΙΙ. Σύγχρονες φωτογραφίες των taxa του γένους Aristotelia ...... 58 Παράρτημα ΙV. Χάρτες γεωγραφικής εξάπλωσης – φωτογραφίες περιοχών των taxa του γένους Aristotelia ...... 64 Παράρτημα V. Πίνακες, περιλαμβάνουν πληροφορίες των ταξινομικών μονάδων φυτών με το όνομα του Αριστοτέλη...... 75 Παράρτημα VI. Αναρτημένη ανακοίνωση, 8ο Πανελλήνιο Συνέδριο Οικολογίας .... 88

Περίληψη

Μετά την ανακάλυψη του Νέου Κόσμου, η Βοτανική (ταξινόμηση) είναι μια από τις επιστήμες που αναπτύχθηκαν ραγδαία στις χώρες που χρηματοδοτούσαν τις εξερευνητικές αποστολές (Ισπανία, Γαλλία και Βρετανία). Η καταγραφή, ταξινόμηση και εκμετάλλευση των νέων φυτικών πόρων ήταν εξαιρετικά σημαντικές δραστηριότητες για τους Ευρωπαίους που αντιπαλεύουν για την απόκτησή τους (φάρμακα, διατροφή, νέα προϊόντα). Ο Αριστοτέλης, ως θεμελιωτής της επιστημονικής προσέγγισης των έμβιων όντων, ασχολήθηκε συστηματικά με τη μελέτη του φυσικού κόσμου. Παρατήρησε, ανέλυσε και σύγκρινε τις ομοιότητες και τις διαφορές μεταξύ των έμβιων όντων. Η διατήρηση και η διάδοση των έργων του προς την Ευρώπη αιώνες μετά το θάνατό του, αποτέλεσαν αντικείμενα μελέτης πολλών Ευρωπαίων επιστημόνων. Η επιρροή που άσκησε στους βοτανικούς που συνόδευαν τις εξερευνητικές αποστολές ή μελετούσαν τα δείγματα φυτών που έφταναν από το Νέο Κόσμο στην Ευρώπη, αναδεικνύεται από την ονομασία ταξινομικών μονάδων φυτών που περιλαμβάνουν το όνομα του.

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η ανάδειξη του έργου του Αριστοτέλη από τους βοτανικούς – ταξινόμους. Για τον λόγο αυτό, αναζητήθηκαν ταξινομικές μονάδες φυτών που περιλαμβάνουν το όνομα του Αριστοτέλη, σε ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων βιοποικιλότητας (The Euro+Med Base, Tropicos κ.α.). Συνολικά βρέθηκαν δέκα ταξινομικές μονάδες φυτών (οικογένεια, γένος, specific epithet) με το όνομα του Αριστοτέλη. Η ταξινομική μονάδα που αναγνωρίζεται σήμερα ως αποδεκτή, είναι το γένος Aristotelia L’Her. Το όνομα του γένους Aristotelia δημοσιεύτηκε από τον Γάλλο βοτανικό Carolo-Ludovico L'Héritier de Brutelle (αναφερόμενο ως L'Her.). Χαρακτηριστικά αναφέρει: “In memoriam ARISTOTELIS, Philosophi Peripateticum Principis, historiae naturalis…” στο Stirpes Novae aut Minus Cognitae: 31. 1784 για την περιγραφή φυτών που συλλέχθηκαν από τον εξερευνητή της χλωρίδας της Χιλής, Joseph Dombey. Στο γένος Aristotelia, οικογένεια , έχουν περιγραφεί σε διάστημα 188 ετών, από 17 βοτανικούς – ταξινόμους φυτών, περί τα 21 taxa (είδη, ποικιλίες, υβρίδια). Η

i

γεωγραφική εξάπλωση των taxa του γένους καταγράφεται στη Νότια Αμερική και στην ήπειρο της Ωκεανίας (www.catalogueoflife.org/col).

ABSTRACT

After the discovery of the New World, Botany () is one of the sciences that developed rapidly in the countries that financed the expeditions (Spain, France and Britain). The recording, classification and exploitation of new plant resources was extremely important activities for Europeans who fight back for their acquisition (medicines, food, new products). Aristotle, founder of the scientific approach of living beings worked systematically on the study of the natural world. He observed, analyzed and compared the similarities and differences among living beings. The conservation and dissemination of his works to Europe centuries after his death were the study objects for many European scientists. The influence of the botanists accompanying the expeditions or studying the plant samples arriving from the New World to Europe, highlighted by the name taxa of plants that include his name. The purpose of this work is to re recognition of the Aristotle by botanists and taxonomists. For this reason, taxonomic units of plants comprising the name of Aristotle's were searched in electronic biodiversity databases (The Euro + Med Plant Base, Tropicos etc.). Ten taxonomic units of plants (family, genus, specific epithet) with the name of Aristotle were found. The taxon recognized as acceptable, is the genus Aristotelia L'Her. The name of the genus Aristotelia was firstly published by the French botanist Carolo-Ludovico L'Héritier de Brutelle (referred to as L'Her.), who characteristically says: “In memoriam ARISTOTELIS, Philosophi Peripateticum Principis, historiae naturalis…” in Stirpes Novae aut Minus Cognitae: 31. 1784 to describe plants collected by the explorer of the Chilean flora, Joseph Dombey. Within 188 years, 21 taxa (species, varieties and hybrids) of the genus Aristotelia (family Elaeocarpaceae) have been described from 17 Europeans botanists. The geographical distribution of taxa is in South America and Oceania (www.catalogueoflife.org/col).

ii Α. Εισαγωγή

A.1. Η επιστήμη της ταξινόμησης

Η επιστήμη της ταξινόμησης αποτελεί τη βάση της βιολογίας, ασχολείται με την περιγραφή, αναγνώριση, ονοματολογία και συστηματική κατάταξη των οργανισμών (Rouhan et al. 2014). Η δημιουργία της επιστήμης της ταξινόμησης των φυτών προέκυψε από την ανάγκη των ανθρώπων να ομαδοποιήσουν και να ονομάσουν τα φυτά που χρησιμοποιούσαν στην καθημερινότητα τους (φαρμακευτικά, δηλητηριώδη κ.α.) (http://herbarium.usu.edu/). Στόχος της, είναι να κατατάξει τα φυτά σε ένα ιεραρχικό σύστημα ή σε μια ταξινομική βαθμίδα – επίπεδο (taxa), με βάση τα κοινά τους χαρακτηριστικά (μορφολογικά, ανατομικά και γενετικά) (Rouhan et al. 2014). Η ιστορία της ταξινόμησης των φυτών μπορεί να περιγραφεί ως μια συσωρευτική διαδικασία στην οποία νέα συστήματα ταξινόμησης αντικαθιστούν τα παλαιότερα με νέες βιολογικές πληροφορίες, καθώς και ταξινομικές μεθόδους. Η ταξινόμηση των φυτών, δεν είναι μια ολοκληρωμένη διαδικασία, καθώς εξακολουθούν να υπάρχουν πολλά είδη φυτών στον κόσμο που δεν έχουν αναγνωριστεί και περιγραφεί, ενώ παράλληλα προσθέτονται και νέα βιολογικά δεδομένα (Alberdi et al. 1997). Συνεπώς η αυξανόμενη ροή γνώσεων που αφορούν κυρίως τις φυλογενετικές σχέσεις μεταξύ των φυτών και η αναγνώριση ονοματολογικών σφαλμάτων από τους ταξινόμους κατά την διαδικασία απόδοσης επιστημονικού ονόματος, έχει ως αποτέλεσμα την ταξινομική αναθεώρηση των taxa (Morrison et al. 2009).

Ο Αριστοτέλης, δημιουργεί το πρώτο σύστημα ταξινόμησης των έμβιων όντων. Μέσα από συστηματική και οργανωμένη μελέτη, αναγνωρίζει 500 είδη ζώων (Minelli 2003, Wilson 2005). Η ταξινομική μονάδα που ορίζει ο Αριστοτέλης ως είδος αποτελεί τη βάση για τη δημιουργία ενός συστήματος κατάταξης των έμβιων όντων, γνωστό και ως “scala naturae” (κλίμακα της φύσης). Για την κατάταξη τους εξετάζει και χρησιμοποιεί τα μορφολογικά, ανατομικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά τους (http://www.iep.utm.edu/, https://plato.stanford.edu). Ο 18ος αιώνας, υπήρξε σημαντικός για την επιστήμη της ταξινόμησης. Ο Σουηδός βοτανικός Carolus Linnaeus, δημιουργεί ένα νέο σύστημα κατάταξης των έμβιων όντων (Kingdom, 1

Class, Order, Family, Genus και Species), ενώ ταυτόχρονα εισάγει το διωνυμικό σύστημα (γένος, είδος) ονοματολογίας, το οποίο χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα από τους ταξινόμους (https://www.linnean.org/).

Α.2. Η ζωή και οι επιρροές του Αριστοτέλη

Ο Αριστοτέλης γεννήθηκε στα Στάγειρα της Μακεδονίας το 384 π.Χ. και πέθανε στη Χαλκίδα της Εύβοιας το 322 π.Χ. σε ηλικία 62 ετών (Stonehouse et al. 2011, Furley 1999). Σημαντικοί σταθμοί της ζωής του αποτέλεσαν άνθρωποι και περιοχές, τα οποία με τη σειρά τους συνετέλεσαν στη μετέπειτα πορεία του ως φιλόσοφο και ως επιστήμονα. Το 367 π.Χ., σε ηλικία 17 ετών μετά τον θάνατο των γονιών του, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και φοίτησε στην Ακαδημία του Πλάτωνα με δάσκαλο τον ίδιο, για 20 χρόνια (Dunn 2005, Chroust 1966). Το 347 π.Χ. μετά το θάνατο του δασκάλου του, φεύγει από την Αθήνα με προορισμό την Άσσο της Μικράς Ασίας, όπου παρέμεινε για τρία χρόνια (347 – 345 π.Χ.), ιδρύοντας τη δική του σχολή, διδάσκοντας αυτή τη φορά ο ίδιος φιλοσοφία και επιστήμη. Το 344 π.Χ., παρακινούμενος από τον μαθητή του Θεόφραστο, μεταφέρει τη σχολή του στο νησί της Λέσβου, όπου και άρχισε να μελετάει συστηματικά τα έμβια όντα, λόγω της πλούσιας βιοποικιλότητας και του όμορφου φυσικού περιβάλλοντος που διέθετε το νησί (Dunn 2005, Thanos 1994). Εκεί, τα επιστημονικά ενδιαφέροντα του Αριστοτέλη στράφηκαν κυρίως προς τη μελέτη της φύσης και κατ’ επέκταση της ζωής. Η συναναστροφή με ψαράδες, κυνηγούς και γεωργούς τον βοήθησε να συλλέξει πληροφορίες και υλικό για να αναλύσει και να συνδυάσει όσα παρατηρούσε στη φύση (Egerton 1975). Στη συνέχεια, ο Αριστοτέλης αναλαμβάνει τη διαπαιδαγώγηση του Αλεξάνδρου (Μεγάλου Αλεξάνδρου), γιο του βασιλιά της Μακεδονίας Φιλίππου Β’ και οδηγείται στη Μίεζα της Μακεδονίας. Η επιρροή που άσκησε ο Αριστοτέλης στον Αλέξανδρο υπήρξε καθοριστική, στη μετέπειτα πορεία του (Furley 1999, Stonehouse et al. 2011, Dunn 2006). Συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Ασία, συλλέγονταν και στέλνονταν στη Μακεδονική αυλή ζώα και φυτά, εμπλουτίζοντας την εμπειρία και τη γνώση του Αριστοτέλη, όπως φαίνεται και στις αναφορές του σε φυτά της 2

Ανατολής [«To δηλητηριώδες βελονιά που βγαίνει στην Περσία, όταν μεταφυτευτεί στην Αίγυπτο ή την Παλαιστίνη γίνεται βρώσιμο.» (Περί Φυτών Α7. 821a 30-35)]. Το 335 π.Χ. ο Αριστοτέλης επανήλθε στην Αθήνα ιδρύοντας τη δική του σχολή το Λύκειον (ή Περιπατητική Σχολή) (Stonehouse et al. 2011, Furley 1999, Dunn 2006). Τέλος, μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου αναγκάστηκε να φύγει από την Αθήνα και να αποσυρθεί στη Χαλκίδα, όπου και πέθανε ένα χρόνο αργότερα (Stonehouse et al. 2011, Chroust 1996, https://plato.stanford.edu/ , Barnes 2000).

Α.3. Αριστοτέλης - θεμελιωτής της επιστήμης της Βιολογίας

Ο Αριστοτέλης παρήγαγε μεγάλο φιλοσοφικό και επιστημονικό έργο καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του (Dunn 2005). Στο πλαίσιο του έργου αυτού θεμελίωσε τις επιστήμες της λογικής, της φυσικής, της βιολογίας, των μαθηματικών και πλήθος άλλων επιστημονικών πεδίων, δημιουργώντας την απαρχή για την περαιτέρω εξέλιξη τους. (Behie et al. 2015). Συνέβαλε στην συγκρότηση και θεμελίωση της επιστημονικής μεθόδου, δημιουργώντας την επιστήμη της βιολογίας (Giles 2015). Κατά τη διάρκεια της ζωής του ασχολήθηκε συστηματικά με τη μελέτη του φυσικού κόσμου (https://plato.stanford.edu). Παρατηρεί, αναλύει και συγκρίνει ομοιότητες και διαφορές μεταξύ των έμβιων όντων και ερμηνεύει τα φαινόμενα βάσει των αιτιών που τα προκαλούν. Αναζητεί τις διαδικασίες κάτω από τις οποίες τα έμβια όντα αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον και τις συμπεριφορές τους. Εξαιτίας όλων των παραπάνω, ο Αριστοτέλης ονομάστηκε πατέρας της Φυσικής Ιστορίας και της Ζωολογίας (Woodruff 1921).

3

Α.4. Ο Αριστοτέλης και η επιστήμη της Βοτανικής

Το επιστημονικό έργο του Αριστοτέλη και συγκεκριμένα η θεμελίωση της επιστημονικής μεθόδου και της ταξινόμησης συνέβαλαν στην μετέπειτα εξέλιξη της επιστήμης της βοτανικής. Έργα του που σώζονται μέχρι σήμερα και αφορούν την επιστήμη αυτή, είναι τα «Περί Φυτών Α και Β». Ο Αριστοτέλης στα έργα αυτά θέτει τις βάσεις για την εξέλιξη επιμέρους κλάδων της βοτανικής, όπως την ανατομία, τη μορφολογία, τη φυσιολογία φυτών και τη ταξινόμηση.

Στο «Περί Φυτών Α» ο Αριστοτέλης αρχικά διαπιστώνει ότι τα φυτά έχουν ζωή και κατ’ επέκταση ψυχή. Διαχωρίζει τα μέρη τους (καρπούς, φύλλα κ.α.) και τα συγκρίνει με τα μέρη των ζώων. Εμβαθύνει περισσότερο την έρευνα του και παρατηρεί διαφορές μεταξύ των φυτών ανάλογα με τα ανατομικά και οικολογικά χαρακτηριστικά. Διακρίνει φαινόμενα που αφορούν τη φυλλοφορία (αειθαλή – φυλλοβόλα), την καρποφορία και την παρενιαυτοφορία. Συγκεκριμένα αναφέρει, [“σε ορισμένα φυτά τα άνθη, οι καρποί και τα φύλλα βγαίνουν κάθε χρόνο, σε άλλα όμως όχι….” (Περί Φυτών Α3. 818b 5-15)].

Στο «Περί Φυτών Β», διακρίνει τρείς κύριες δυνάμεις οι οποίες επιδρούν στα φυτά, και συγκεκριμένα αυτές της γης, του νερού και της φωτιάς. Επισημαίνει ότι η ύπαρξη και η ανάπτυξη των φυτών εξαρτώνται από τη σύσταση του εδάφους, την αλατότητα του νερού, καθώς και από τις κλιματολογικές συνθήκες (θερμοκρασία, υγρασία). Τα παραπάνω, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, αποτελούν τους παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται το πράσινο χρώμα των φυτών, το σχήμα τους καθώς και η ωρίμανση και η γεύση των καρπών. Συγκεκριμένα αναφέρει, [“Τα σχήματα, λοιπόν, των φυτών εξαρτώνται από τη φύση και την ποσότητα των σπόρων, ενώ τα άνθη των φυτών και οι καρποί εξαρτώνται από την υγρότητα και το υλικό.” (Περί Φυτών B8. 828a 15-20)].

4

Α.5. Η επιρροή του Αριστοτέλη στην Ευρώπη

Ο Βυζαντινός και ο Αραβικός πολιτισμός συνέβαλαν στη διατήρηση και την διάδοση των έργων του Αριστοτέλη προς την Ευρώπη και μετά το θάνατό του (Cohen 2010). Τα έργα αυτά μεταφρασμένα σε διαφορετικές γλώσσες, συμπεριλήφθηκαν στις βιβλιοθήκες πολλών Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων, όπως του Παρισιού και της Οξφόρδης (Cohen 2010). Η μεθοδολογία που χρησιμοποιεί ο Αριστοτέλης για να καταλήξει στην ερμηνεία των φαινομένων και ο τρόπος που τα προσεγγίζει αποτελεί αντικείμενο μελέτης και έρευνας πολλών σύγχρονων επιστημόνων (Barnes 2000). Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται εντονότερα την εποχή που η Ευρώπη εγκαταλείπει τον Μεσαίωνα και εισέρχεται σε μια νέα περίοδο (15ο – 17ο αιώνα). Κατά την περίοδο αυτή, οι επιστήμες, οι τέχνες και το εμπόριο αναπτύσσονται ραγδαία, ενώ σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η ανακάλυψη του Νέου Κόσμου (Minelli 2003). Με σκοπό την ανακάλυψη φυσικών πόρων, χώρες όπως η Βρετανία, η Γαλλία και η Ισπανία χρηματοδοτούν αποστολές εξερεύνησης οι οποίες συμβάλλουν σημαντικά στην ανάπτυξη της επιστήμης της βοτανικής (Minelli 2003). Ευρωπαίοι επιστήμονες γιατροί, φυσικοί, γεωλόγοι, κ.α. με γνώσεις βοτανικής, συμμετείχαν στις παραπάνω εξερευνήσεις, συλλέγοντας φυτικά δείγματα τα οποία και μετέφεραν στην Ευρώπη, με στόχο να τα ταξινομήσουν (O’Donnell 2010). Κατά την ταξινόμηση αυτή υιοθετήθηκε ο Αριστοτελικός τρόπος σκέψης και μεθοδολογίας από Ευρωπαίους επιστήμονες, όπως οι Andrea Cesalpino κατά τον 16ο αιώνα,ι Jonh Ray κατά τον 17ο αιώνα και Carolus Linnaeus κατά τον 18ο αιώνα, ως απόρροια της μελέτης των έργων του Αριστοτέλη. (Minelli 2003, Cain 1958, Wilson 2005).

5

Α.6. Tο έργο του Αριστοτέλη σήμερα

Η μελέτη του έργου του Αριστοτέλη και η συμβολή του στην επιστημονική σκέψη και την ανάπτυξη επιστημονικών μεθόδων δεν έπαψε να υφίσταται από τη συγγραφή του έως και σήμερα. Με σκοπό την αναγνώριση της σημαντικότητας αυτού του έργου, η UNESCO ανακήρυξε το έτος 2016 ως «Επετειακό Έτος Αριστοτέλη». Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ.) τιμάει τον ίδιο τον Αριστοτέλη αλλά και το έργο του, διοργανώνοντας το παγκόσμιο συνέδριο «Αριστοτέλης 2400 χρόνια». Επιπρόσθετα, ο Αριστοτέλης αναδεικνύεται ως η σημαντικότερη προσωπικότητα στην ιστορία της ανθρωπότητας (4000 π.Χ. έως 2010 μ.Χ.), από μελέτη που πραγματοποίησε το Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ Media Lab.). Τα στοιχεία που του απέδωσαν αυτή τη θέση είναι τα εξής: η διαχρονικότητα, η κοινωνικοπολιτική επιρροή και το πλήθος των γλωσσών στις οποίες έχει μεταφραστεί το έργο του, τα οποία αποτελούν και τα κριτήρια της έρευνας αυτής (http://www.dikam.auth.gr/el, Yu et al. 2016).

Αναφορικά με την αναγνώριση του έργου του Αριστοτέλη στο πεδίο της βοτανικής, μπορούμε να αντλήσουμε πληροφορίες από την απόδοση του ονόματος του σε ταξινομικές μονάδες φυτών που έχουν δημοσιευτεί και βρίσκονται καταχωρημένες σε ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων βιοποικιλότητας. Στο πλαίσιο μιας τέτοιας διερεύνησης, θα πρέπει να αναζητηθούν όχι μόνο οι ταξινομικές μονάδες φυτών που αναγνωρίζονται σήμερα ως αποδεκτές, αλλά και πιθανά συνώνυμα (taxa που μετονομάστηκαν με την πάροδο του χρόνου, από τις ταξινομικές αναθεωρήσεις που πραγματοποιούνται από τους ταξινόμους – βοτανικούς φυτών). Μια μορφή ανάδειξης του γεωγραφικού, αλλά και χρονικού εύρους επιρροής του Αριστοτέλη μπορεί να αντληθεί, και μέσω της διερεύνησης της καταγωγής των ταξινόμων – βοτανικών και την χρονική περίοδο στην οποία δόθηκαν τα ονόματα των ταξινομικών μονάδων των φυτών.

6

Α.7. Σκοπός:

Η παρούσα διπλωματική μεταπτυχιακή εργασία αποσκοπεί στην ανάδειξη της αναγνώρισης του έργου του Αριστοτέλη από τους συγχρόνους βοτανικούς – ταξινόμους φυτών.

Για τον σκοπό αυτό τέθηκαν οι παρακάτω στόχοι:

Α) Η καταγραφή των ταξινομικών μονάδων με το όνομα του Αριστοτέλη, από ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων βιοποικιλότητας.

Β) Η άντληση πληροφοριών για τις παραπάνω φυτικές ταξινομικές μονάδες από τις δημοσιεύσεις που περιλαμβάνουν τις αρχικές περιγραφές τους (original descriptions), από τα ψηφιοποιημένα φυτικά δείγματα και από τη γεωγραφική τους εξάπλωση.

7

Β. Υλικά και Μέθοδοι

Β.1. Αναζήτηση ταξινομικών μονάδων φυτών με το όνομα του Αριστοτέλη

Απαραίτητη προϋπόθεση για τη διερεύνηση της αναγνώρισης του έργου του Αριστοτέλη από τους σύγχρονους βοτανικούς - ταξινόμους αποτελεί η αναζήτηση και συγκέντρωση όλων των ταξινομικών μονάδων φυτών που περιλαμβάνουν το όνομά του. Η αναζήτηση που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της παρούσας μεταπτυχιακής διπλωματικής εργασίας, αφορά τόσο ταξινομικές μονάδες που είναι αποδεκτές μέχρι και σήμερα, όσο και ταξινομικές μονάδες που σήμερα αποτελούν συνώνυμα άλλων taxa. Η παραπάνω αναζήτηση έγινε με τη χρήση των ηλεκτρονικών βάσεων δεδομένων βιοποικιλότητας που αναφέρονται στον πίνακα 1. Οι λέξεις κλειδιά που χρησιμοποιήθηκαν για την εύρεση των ταξινομικών μονάδων με το όνομα του Αριστοτέλη είναι: Aristotle, Aristotelis, Aristoteles, Aristot. Η περίοδος κατά την οποία έγινε η αναζήτηση αυτή ήταν από τον Απρίλιο έως και τον Ιούνιο του 2016.

Πίνακας 1: Βάσεις δεδομένων βιοποικιλότητας, που χρησιμοποιήθηκαν για την αναζήτηση ταξινομικών μονάδων φυτών με το όνομα του Αριστοτέλη.

Βάση δεδομένων Ηλεκτρονική διεύθυνση The Euro+Med Plant Base http://ww2.bgbm.org/ Tropicos http://tropicos.org/ The Plant List http://www.theplantlist.org/ Catalogue of Life: 26th August 2016 http://www.catalogueoflife.org/col/ Global Biodiversity Information Facility http://www.gbif.org/species The International Plant Names Index (I.P.N.I) http://www.ipni.org/ Index Nominum Genericorum (ING) http://botany.si.edu/ing/

Για όλες τις ταξινομικές μονάδες που βρέθηκαν στις παραπάνω βάσεις δεδομένων, αναζητήθηκαν επιπλέον τα συγγράμματα και επιστημονικά περιοδικά στα οποία έχουν δημοσιευτεί τα επιστημονικά ονόματα των ταξινομικών μονάδων, τα οποία περιλαμβάνουν τις αρχικές περιγραφές τους (original descriptions) από τους συγγραφείς - νονούς των taxa, καθώς και το έτος δημοσίευσης τους. Η αναζήτηση αυτών των αρχικών περιγραφών, καθώς και του έτους δημοσίευσης

8

πραγματοποιήθηκε με τη χρήση της βιβλιογραφικής βάσης Biodiversity Heritage Library, (http://www.biodiversitylibrary.org/bibliography/). Ταυτόχρονα πραγματοποιήθηκε η αναζήτηση των χωρών καταγωγής των βοτανικών – ταξινόμων των taxa, από την ηλεκτρονική βάση δεδομένων The International Plant Names Index (I.P.N.I), (http://www.ipni.org/).

Επιπρόσθετα αναζητήθηκαν ψηφιοποιημένα φυτικά δείγματα (type specimens) και ζωγραφικές απεικονίσεις (drawings, illustrations) των ταξινομικών μονάδων με το όνομα του Αριστοτέλη, με βάση τα οποία οι βοτανικοί - ταξινόμοι φυτών περιέγραψαν και απέδωσαν τα ονόματα των φυτών. Η αναζήτηση αυτών των ψηφιοποιημένων φυτικών δειγμάτων, καθώς και των ζωγραφικών απεικονίσεων πραγματοποιήθηκε, με την χρήση αντίστοιχων βάσεων δεδομένων κυρίως από herbaria Ευρωπαϊκών βοτανικών μουσείων (Πίνακας 2).

Πίνακας 2: Βοτανικά μουσεία που χρησιμοποιήθηκαν για την αναζήτηση ψηφιοποιημένων φυτικών δειγμάτων και ζωγραφικών απεικονίσεων.

Βοτανικά μουσεία (herbaria) – (type specimens, Ηλεκτρονική διεύθυνση drawings, illustrations) Royal Botanic Gardens, Kew http://www.kew.org/herbcat/ Natural History Museum, London http://data.nhm.ac.uk/ Natural History Museum, Paris http://www.mnhn.fr/ Australian National Botanic Gardens, Canberra https://www.anbg.gov.au/ http://plantillustrations.org/

Ακόμη, χρησιμοποιήθηκε η βάση δεδομένων Global Plants [JSTOR (https://plants.jstor.org/)], που περιλαμβάνει ψηφιοποιημένα φυτικά δείγματα από βοτανικά μουσεία ολόκληρου του πλανήτη.

Πληροφορίες σχετικά με τη γεωγραφική εξάπλωση των ταξινομικών μονάδων συλλέχθηκαν από δύο τύπους πηγών. Αρχικά, αναζητήθηκε η γεωγραφική εξάπλωση όπως αυτή καταγράφεται στις ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων Catalogue of Life: 26th August 2016, (http://www.catalogueoflife.org/col/) και Global Biodiversity Information Facility, (http://www.gbif.org/species). Παράλληλα,

9

πραγματοποιήθηκε αναζήτηση πληροφοριών από τα επιστημονικά συγγράμματα ή και περιοδικά που είχαν δημοσιευτεί αρχικά οι ταξινομικές μονάδες, καθώς περιλαμβάνουν την πληροφορία της περιοχής από την οποία αρχικά περιγράφηκαν τα φυτικά δείγματα ή την ευρύτερη περιοχή εξάπλωσης τους.

Β.2. Εθνοβοτανική έρευνα

Μία επιμέρους πηγή σημαντικών πληροφοριών κατά τη μελέτη φυτικών οργανισμών μπορεί να αποτελέσει η επιστήμη της εθνοβοτανικής. Η επιστήμη αυτή μελετά τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων και της βλάστησης που τους περιβάλλει (Gurib-Fakim 2006). Στην συγκεκριμένη μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία, πραγματοποιήθηκε αναζήτηση πληροφοριών, που αφορούν στην χρησιμότητα των φυτών με το όνομα του Αριστοτέλη από ιθαγενείς πληθυσμούς των περιοχών που εξαπλώνονται. Η αναζήτηση πραγματοποιήθηκε κατά την χρονική περίοδο Σεπτεμβρίου 2016, για τις ταξινομικές μονάδες φυτών με το όνομα του Αριστοτέλη. Τη σημαντικότερη πηγή πληροφοριών αποτέλεσαν δημοσιευμένες επιστημονικές εργασίες που περιέχουν πληροφορίες εθνοβοτανικής των περιοχών εξάπλωσης των ταξινομικών μονάδων.

Β.3. Καταχώρηση δεδομένων

Όλες οι παραπάνω πληροφορίες που συλλέχθηκαν, κατά τη διάρκεια υλοποίησης της μεταπτυχιακής διπλωματικής εργασίας, καταχωρήθηκαν σε υπολογιστικά φύλλα, με τη χρήση του προγράμματος Microsoft office Excel 2010. Κάθε υπολογιστικό φύλλο περιελάμβανε τις πληροφορίες που περιείχαν οι βάσεις δεδομένων και αυτές αφορούν, στο όνομα της ταξινομικής μονάδας, στο όνομα του συγγραφέα, την χώρα καταγωγής του συγγραφέα, τη δημοσίευση της ταξινομικής μονάδας, το έτος δημοσίευσης της και τα συνώνυμα.

10

Γ. Αποτελέσματα

Γ.1.Ταξινομικές μονάδες φυτών με το όνομα του Αριστοτέλη

Από την αναζήτηση που πραγματοποιήθηκε στις βάσεις δεδομένων βιοποικιλότητας που χρησιμοποιήθηκαν στην παρούσα μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία, βρέθηκαν δέκα ταξινομικές μονάδες στις οποίες αναφέρεται το όνομα του Αριστοτέλη. Συνολικά, βρέθηκε μια ταξινομική μονάδα σε επίπεδο οικογένειας, επτά σε επίπεδο γένους και δυο σε επίπεδο είδους (specific epithet). Στον πίνακα 3 παρατίθενται οι ταξινομικές μονάδες, αναφέροντας το επιστημονικό τους όνομα, τον συγγραφέα – νονό, το σύγγραμμα ή το επιστημονικό περιοδικό στο οποίο δημοσιεύτηκε, καθώς και το έτος που πραγματοποιήθηκε η δημοσίευση. Στο Παράρτημα V αναφέρονται για κάθε μία από αυτές τις ταξινομικές μονάδες, το πλήρες όνομα και η συντομογραφία του συγγραφέα - νονού του κάθε taxon, η χώρα καταγωγής του, η επιστημονική δημοσίευση στην οποία έγινε η αρχική περιγραφή, το έτος δημοσίευσης και η ταξινομική κατάσταση του (ταξινομικά αποδεκτό taxon ή συνώνυμο).

Πίνακας 3: Οι ταξινομικές μονάδες φυτών με το όνομα του Αριστοτέλη, όπως αναφέρονται στις βάσεις δεδομένων.

Επίπεδο Επιστημονικό Συγγραφέας Δημοσίευση Έτος ταξινομικής όνομα - νονός μονάδας Οικογένεια Aristoteliaceae Dumort. Analyse des Familles des Plantes: 1829 41. Γένος Aristotela Adans. Familles des Plantes 2: 125 1763

Γένος Aristotelia L’Her. Stirpes Novae aut Minus 1784 Cognitae: 31. Γένος Aristotelia Comm. ex Encyclopédie Méthodique, 1785 Lam. Botanique 1: 349. Γένος Aristotelea Lour. Flora Cochinchinensis: 522. 1790

Γένος Aristotelesa Cothen. Disp. 26. 1790

Συνεχίζεται

11

Πίνακας 3, συνέχεια Γένος Aristotela J.F.Gmel. Systema Naturae per Tria 1791 Naturae, Secundum, Classes, Ordines, Genera, Species cum Characteribus, Defferentis 2: 741, 751. Γένος Aristotelea Spreng. Systema Vegetabilium, editio 1825 decima sexta 2: 450. Είδος Epidendrum Raeusch. Nomenclator Botanicus [ed. 3]: 1797 (specific aristoteli(e)a 265. epithet) Είδος Spiranthes Merr. The Philippine Journal of Science 1919 (specific aristotelia 15: 230. epithet)

Παρακάτω παρατίθενται αποσπάσματα κειμένων των αρχικών περιγραφών, στα οποία γίνεται σαφής αναφορά στον Αριστοτέλη. Σε δύο από τις ταξινομικές μονάδες αναφέρεται ότι η απόδοση του ονόματος του γένους γίνεται στη μνήμη του Αριστοτέλη. Συγκεκριμένα, ο Γάλλος Carolo-Ludovico L'Héritier de Brutelle γράφει στην δημοσίευση του γένους Aristotelia L’Her. “In memoriam ARISTOTELIS, Philosophi Peripateticum Principis, historiae naturalis…”. Επιπρόσθετα, ο Joannis de Loureiro, στην περιγραφή του γένους Aristotelea Lour. αναφέρει για τον Αριστοτέλη: “Aristotele Philosopho, sectae Peripaticae Coryphaeo, qui binos de Plantis nobis reliquit”.

Στην εισαγωγή των δημοσιευμάτων που περιλαμβάνουν την αρχική περιγραφή δύο ακόμη γενών με το όνομα του Αριστοτέλη, γίνεται αναφορά του ονόματός του και του έργου του. Ο Adanson στην εισαγωγή του συγγράμματος που περιλαμβάνει την περιγραφή του γένους Aristotela Adans. (Familles des Plantes 2: 125. 1763.) κάνει λόγο για τον Αριστοτέλη αναφερόμενος στα δύο συγγράμματα του Αριστοτέλη, που σχετίζονται με τα φυτά και τη σχέση του με τον Αλέξανδρο [“Aristotle, le prince des filosofes, dont les Ouvrages ont fait, font & feront l’admiration de tous les siecles aussi éclairés que le notre, cite en plusieurs endroits 2 de se livres sur le Plantes…(p. v)”, «Ο Aριστοτέλης, ο πρίγκιπας των φιλοσόφων, του οποίου το έργο είχε, έχει και θα έχει το θαυμασμό όλων των αιώνων, παραπέμπει συχνά σε δυο από τα συγγράμματα του σχετικά με τα φυτά.. (p. v)» και “On sait ce que Filipe Roi de

12

Macedoinei sit pour elles, lorsqu'apres avoir reuni Ia Grece a ses Etats, il en tira Aristote de sa petite ville de Stagire, pour le charger de I'education de son fils Alexandre, qui, apres avoir conquis l’Asie, consigna, par reconessance, a ce grand Filosofe…(p. cxlv)”, «Είναι γνωστό ότι ο Φίλιππος, βασιλιάς των Μακεδόνων, μετά την επανένωση των Ελληνικών κρατών-πόλεων, μετέφερε τον Αριστοτέλη με σκοπό να του αναθέσει τη μόρφωση του γιού του, Αλεξάνδρου, ο οποίος, εφόσον κατέκτησε την Ασία, απέστειλε από ευγνωμοσύνη στον μεγάλο φιλόσοφο…(p. cxlv)»]. Επίσης, ο Jean Baptiste Pierre Antoine de Monet, Chevalier de Lamarck στην εισαγωγή του συγγράμματος που περιλαμβάνει τη δημοσίευση του ονόματος Aristotelia Comm. ex Lam. (Encyclopédie Méthodique, Botanique 1: 349. 1785) γράφει για τον Αριστοτέλη: [“Il parait en qu’ Aristote, ce grand Philosophe, qui s’ est rendu recommendable par tant d’ autres objets, a aussi ecrit sur les plantes: mais les deux livres… (p.iii)”, «Φαίνεται ότι ο Αριστοτέλης, ο οποίος θεωρείται αυθεντία σε πολλά άλλα αντικείμενα, έγραψε επίσης και σχετικά με τα φυτά: όμως τα δυο βιβλία... (p.iii)»].

Δύο από τις ταξινομικές μονάδες και συγκεκριμένα τα γένη Aristotela J.F. Gmel. και Aristotelea Spreng., προέκυψαν από τη λανθασμένη μεταφορά (ορθογραφία) του ονόματος του γένους Aristotelia L’Her. Για την οικογένεια Aristoteliaceae Dumort. και για το είδος Spiranthes aristotelia Merr. παρόλο που βρέθηκαν οι αρχικές δημοσιεύσεις, αυτές δεν περιελάμβαναν κάποια ρητή αναφορά στον Αριστοτέλη.

Τέλος, για τις δύο τελευταίες ταξινομικές μονάδες, το γένος Aristotelesa Cothen. και το είδος Epidendrum aristotelia Raeusch., δεν κατέστη δυνατή η εύρεση της αρχικής δημοσίευσης και επομένως δε γνωρίζουμε αν σε αυτή γίνεται περαιτέρω αναφορά του Αριστοτέλη, ή αν το όνομα του φιλοσόφου εμφανίζεται μόνο ως το specific epithet της ταξινομικής μονάδας.

13

Γ.1.1 Ταξινομική αναθεώρηση των taxa με το όνομα του Αριστοτέλη

Η αναθεώρηση των φυλογενετικών σχέσεων μεταξύ των φυτών, οι νέες προσεγγίσεις ταξινόμησης καθώς και οι νέες πληροφορίες που εμπλουτίζουν, τις μέχρι τώρα γνώσεις για τα φυτά, δημιουργούν την ανάγκη αναθεώρησης των ταξινομικών μονάδων των φυτών (Morrison et al. 2009). Απόρροια αυτής της διαδικασίας είναι και η αναθεώρηση των ταξινομικών μονάδων με το όνομα του Αριστοτέλη. Το 90%, των ταξινομικών μονάδων που βρέθηκαν, αποτελούν σήμερα συνώνυμα άλλων taxa. Συγκεκριμένα από τις δέκα συνολικά ταξινομικές μονάδες που βρέθηκαν, το μοναδικό γένος που αναγνωρίζεται σήμερα ως ταξινομικά αποδεκτό είναι το Aristotelia L’Her. Οι υπόλοιπες ταξινομικές μονάδες περιλαμβάνονται ως συνώνυμα άλλων taxa, των οποίων η αντιστοιχία δίνεται στον πίνακα 4.

Πίνακας 4: Η ταξινομική κατάσταση (αποδεκτά, συνώνυμα) των ταξινομικών μονάδων φυτών με το όνομα του Αριστοτέλη, όπως καταγράφονται σήμερα από τις βάσεις δεδομένων. Επίπεδο ταξινομικής Αποδεκτά taxa Συνώνυμα taxa μονάδας Οικογένεια Elaeocarpaceae Juss. Aristoteliaceae Dumort. Γένος Othonna L. Aristotela Adans. Γένος Terminalia L. Aristotelia Comm. ex Lam. Γένος Spiranthes Rich. Aristotelea Lour. Γένος Aristotelia L’Her. Aristotelesa Cothen. Γένος Aristotelia L’Her. Aristotela J.F. Gmel. Γένος Aristotelia L’Her. Aristotelea Spreng. Είδη (specific epithet) Spiranthes sinensis (Pers.) Ames Epidendrum aristoteli(e)a Raeusch. Είδη (specific epithet) Spiranthes sinensis (Pers.) Ames Spiranthes aristoteli(e)a Merr.

14

Γ.2. Το γένος Aristotelia L’Her.

Το χρονικό της διαδρομής του γένους Aristotelia L’Her. προς την Ευρώπη, καταγράφεται κατά την περίοδο εξερευνήσεων και αποικισμού των Ευρωπαίων, προς τον Νέο Κόσμο. Το βασίλειο της Ισπανίας το 1777 χρηματοδοτεί αποστολή εξερεύνησης του Περού και της Χιλής (Ν. Αμερική). Το πλήρωμα αυτής της αποστολής περιελάμβανε τρεις βοτανικούς, τον Γάλλο Joseph Dombey και τους Ισπανούς Hipólito Ruiz και Jose Pavón, με σκοπό να εξερευνήσουν και να συλλέξουν φυτά που θα μπορούσαν να καλλιεργηθούν και να επιφέρουν χρηματικό κέρδος στην Ισπανία. Έπειτα από ένα χρόνο φτάνουν στον προορισμό τους, όπου συλλέγουν έναν μεγάλο αριθμό φυτικών δειγμάτων. Η Ισπανική αποστολή επιστρέφει (1784) στην Ισπανία, μαζί με τα φυτικά δείγματα που συλλέχτηκαν αλλά επέρχεται ρήξη μεταξύ των εξερευνητών για το διαχωρισμό των δειγμάτων. Τελικά μέρος της συλλογής καταλήγει στον L'Héritier και δημοσιεύεται το σύγγραμμα “Stirpes novae aut Minus Cognitae” (1784–1785), που περιλαμβάνει την περιγραφή του γένους Aristotelia και του είδους A. macqui (http://plants.jstor.org/, http://www.doaks.org/).

Σήμερα, το γένος Aristotelia, ανήκει στην οικογένεια Elaeocarpaceae, και αποτελεί το μόνο γένος με το όνομα του Αριστοτέλη που είναι ταξινομικά αποδεκτό έως και σήμερα. Περιλαμβάνει αειθαλείς - ημιαειθαλείς και φυλλοβόλους, δίοικους θάμνους και δέντρα με μέγιστο ύψος τα 10 m. Επιπλέον, διαγνωστικά χαρακτηριστικά των φυτών αυτών είναι τα αντίθετα φύλλα, τα άνθη μικρού μεγέθους (λευκά – ροζ), που διαθέτουν 4 – 5 σέπαλα και 4 -5 πέταλα και καρπό ράγα μωβ – κόκκινου έως και μαύρου χρώματος (http://nzetc.victoria.ac.nz/).

Στο γένος περιλαμβάνονται 21 taxa (είδη, ποικιλίες, υβρίδια), τα οποία περιγράφηκαν σε διάρκεια 188 ετών (1784 – 1972), από 17 βοτανικούς – ταξινόμους φυτών (Πίνακας 5). Επιπρόσθετα, πραγματοποιήθηκε αναζήτηση, των χωρών καταγωγής των βοτανικών – ταξινόμων των taxa του γένους. Συγκεκριμένα, βρέθηκε ότι, από το σύνολο των δεκαεπτά (17) βοτανικών – ταξινόμων φυτών των taxa του γένους Aristotelia, έντεκα (11) κατάγονται από χώρες της Ευρώπης. Επιπλέον, τέσσερις (4) κατάγονται από χώρες της Ωκεανίας και τέλος δυο (2)

15

κατάγονται από χώρες της Αμερικής. Στο παράρτημα V, αναφέρεται το πλήρες όνομα για κάθε taxon και η συντομογραφία του συγγραφέα - νονού, η χώρα καταγωγής του, η επιστημονική δημοσίευση στην οποία έγινε η αρχική περιγραφή, το έτος δημοσίευσης και η ταξινομική κατάσταση του (ταξινομικά αποδεκτό taxon ή συνώνυμο).

Πίνακας 5: Taxa του γένους Aristotelia που περιγράφηκαν τα έτη 1784 – 1972, κατά χρονολογική σειρά, η ονοματολογία ακολουθείται σύμφωνα με την The Plant List (http://www.theplantlist.org/).

Επιστημονικό όνομα Δημοσίευση Έτος

1. Α. macqui L'Hér. Stirpes Novae aut Minus Cognitae: 31, 32 1784

2. Α. lucida Salisb. Prodromus Stirpium in Horto ad Chapel Allerton 1796 Vigentium: 345 3. A. glandulosa Ruiz & Systema Vegetabilium Florae Peruvianae et Chilensis: 1798 Pav. 125, 126 4. A. racemosa (A. Flora Novae –Zelandiae 1: 33, 34 1853 Cunn.) Hook.f. 5. A. fruticosa Hook.f. Flora Novae-Zelandiae 1: 34 1853

6. A. peduncularis Flora Tasmaniae 1: 52 1860 (Labill.) Hook.f. 7. A. australasica Fragmenta Phytographiae Australiae 2: 79 1860 F.Muell. 8. A. x colensoi Hook.f. Handbook of the New Zealand Flora 33 1864

9. A. macqui var. andina Linnaea 33: 31 1864 Phil. 10. A. glabra Miers Annals and Magazine of Natural History IV 2: 44 1868

11. A. erecta Buchanan Transactions and Proceedings of the New Zealand 1871 Institute 3: 209 12. A. megalosperma Fragmenta Phytographiae Australiae 9: 84 1875 F.Muell. 13. A. braithwaitei Southern Science Record. Melbourne 1 (10): 149 1881 F.Muell. 14. A. gaultheria Journal of Botany, British and Foreign. London 29: 176 1891 F.Muell. 15. A. macqui var. Anales De la Universidad De Chile 100: 539 1898 alpestris Reiche Συνεχίζεται 16

Πίνακας 5, συνέχεια 16. A. trilocularis Comprehensive Catalogue Of Queensland Plants: 835 1913 F.M.Bailey 17. A. chilensis (Molina) U.S.D.A. Bur. Pl. Industr., Invent. Seeds 31: 85 1914 Stuntz 18. A. pubescens Queensl and Department of Agriculture and Stock. 1918 C.T.White Botany Bulletin 20: 5 19. A. serrata (G.Forst.) Transactions And Proceedings Of The New Zealand 1921 Oliv. Institute 53: 365 20. A. × fruserrata Nature 118: 624 1926 Cockayne & Allan 21. A. macqui var. Colecc. Ci. Inst. Nac. Tecnol. Agropecu 10: 221 1972 leucocarpa Dimitri

Έπειτα από την δημοσίευση των επιστημονικών ονομάτων των taxa του γένους Aristotelia, ακολούθησαν ταξινομικές αναθεωρήσεις από τους ταξινόμους φυτών. Αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας, είναι μέρος των ταξινομικών μονάδων να αποτελεί σήμερα αποδεκτά taxa, ενώ άλλα να αποτελούν συνώνυμα. Από το σύνολο των είκοσι ενός (21) taxa του γένους, ο αριθμός των taxa που αναγνωρίζονται σήμερα ως αποδεκτά ποικίλει από έξι (6) σύμφωνα με τη βάση δεδομένων Catalogue of Life: 26th August 2016 (http://www.catalogueoflife.org/col/) έως οκτώ (8) σύμφωνα με τη βάση δεδομένων The Plant List (www.theplantlist.org/), (πίνακες 6, 7). Τα υπόλοιπα περιλαμβάνονται ως συνώνυμα taxa του γένους Aristotelia, και δυο (2) taxa ως συνώνυμα του γένους Aceratium. Συγκεκριμένα πρόκειται για τα είδη A. megalosperma F.Muell. και A. trilocularis F.M.Bailey, τα οποία είναι συνώνυμα του Aceratium megalospermum (F.Muell.) Balgooy.

17

Πίνακας 6: Τα taxa του γένους Aristotelia, που αναγνωρίζονται σήμερα ως αποδεκτά και τα συνώνυμα τους, σύμφωνα με την The Plant List (http://www.theplantlist.org/).

Αποδεκτά taxa Συνώνυμα taxa A. fruticosa Hook.f. A. erecta Buchanan, Friesia fruticosa Miers A. peduncularis (Labill.) Hook.f. Elaeocarpus peduncularis Labill., Friesia peduncularis (Labill.) DC. A. australasica F.Muell. A. x colensoi Hook.f. A. × fruserrata Cockayne & Allan A. braithwaitei F.Muell. A. gaultheria F.Muell. Sericolea gaultheria (F. v.M.) Schltr. A. chilensis (Molina) Stuntz Α. macqui L'Hér., Α. lucida Salisb., A. glandulosa Ruiz & Pav., A. macqui var. andina Phil., A. glabra Miers, A. macqui var. alpestris Reiche, A. macqui var. leucocarpa Dimitri, Cornus chilensis Molina, Beaumaria macqui Deless. ex Steud. A. serrata (G.Forst.) Oliv. A. racemosa (A.Cunn.) Hook.f., Dicera serrata J.R.Forst. & G.Forst., Friesia racemosa A.Cunn., Triphalia rubicunda Banks & Sol. ex Hook.f.

Πίνακας 7: Τα taxa του γένους Aristotelia, που αναγνωρίζονται σήμερα ως αποδεκτά και τα συνώνυμα τους, σύμφωνα με τον Catalogue of Life: 26th August 2016 (http://www.catalogueoflife.org/col/).

Αποδεκτά taxa Συνώνυμα taxa Aristotelia australasica F. Müll. A.pubescens C. T. White A. chilensis (Molina) Stuntz Α. macqui L'Hér., Α. lucida Salisb., A. glandulosa Ruiz & Pav., A. macqui var. andina Phil., A. macqui var. alpestris Reiche, A. macqui var. leucocarpa Dimitri, Cornus chilensis Molina, Beaumaria macqui (L'Hér.) Deless. ex Steud. A. colensoi Hook. fil. A. fruserrata Cockayne & Allan A. fruticosa Hook. fil. Friesia fruticosa (Hook. fil.) Miers

Συνεχίζεται

18

Πίνακας 7, συνέχεια A. peduncularis (Labill.) J. D. Hook. Elaeocarpus peduncularis Labill., Friesia peduncularis (Labill.) DC. A. serrata (J. R. & G. Forst.) W. R. B. Oliver A. erecta J. Buch., A. racemosa (A. Cunn.) Hook. fil., Dicera serrata J. R. & G. Forst., Friesia racemosa A. Cunn., Triphalia rubicunda Banks & Sol. ex Hook. fil.

Γ.2.1 Οι αρχικές περιγραφές (original descriptions) των επιστημονικών ονομάτων των taxa του γένους Aristotelia L’Her.

Σύμφωνα με τον Διεθνή Κώδικα Βοτανικής Ονοματολογίας (International Code of Botanical Nomenclature), η εγκυρότητα του επιστημονικού ονόματος ενός φυτικού taxon, απαιτεί τη δημοσίευση μιας πρωτότυπης – αρχικής περιγραφής (original descriptions), που αναφέρει τα διαγνωστικά γνωρίσματα του taxon, καθώς και ένα φυτικό δείγμα (type specimen) το οποίο βρίσκεται κατατεθειμένο σε κάποιο βοτανικό μουσείο (herbarium). Η γλώσσα κατά κύριο λόγο που χρησιμοποιείται από τους ταξινόμους για την περιγραφή των taxa, είναι κυρίως τα Λατινικά, καθώς επίσης στα Λατινικά γράφεται και το επιστημονικό όνομα των φυτών (διωνυμικό) (www.anbg.gov.au/, http://www.iapt-taxon.org/).

Έπειτα από την αναζήτηση που πραγματοποιήθηκε για τα είκοσι ένα (21) taxa του γένους Aristotelia, στην ηλεκτρονική βιβλιοθήκη ανοιχτής πρόσβασης Biodiversity Heritage Library (http://www.biodiversitylibrary.org/) βρέθηκαν οι δημοσιεύσεις των επιστημονικών ονομάτων δεκαοχτώ (18) taxa. Για δεκαπέντε (15) από αυτά βρέθηκαν και οι αρχικές περιγραφές που περιλαμβάνουν την περιγραφή των διαγνωστικών τους γνωρισμάτων, όπως φύλλα, άνθη και καρπούς.

Επιπρόσθετα, καταγράφηκε και η γλώσσα (λατινικά, αγγλικά, ισπανικά κ.α.), με την οποία έχουν περιγράψει οι συγγραφείς – νονοί τα διαγνωστικά χαρακτηριστικά των taxa. Συνολικά βρέθηκαν εννέα (9) taxa του γένους Aristotelia τα οποία οι συγγραφείς – νονοί περιέγραψαν στα Λατινικά. Συγκεκριμένα, αυτά περιλάμβαναν τα είδη A. macqui L’Her., A. glandulosa Ruiz & Pav., A. racemosa (A. Cunn.) Hook.f., 19

A. fruticosa Hook.f., A. peduncularis (Labill.) Hook.f., A. australasica F.Muell., A. glabra Miers, A. megalosperma F.Muell. καθώς επίσης και μια ποικιλία, η A. macqui var. andina Phil. (Πίνακας 8). Η Αγγλική γλώσσα βρέθηκε να χρησιμοποιείται σε πέντε (5) αρχικές περιγραφές, από τους συγγραφείς νονούς. Ειδικότερα, βρέθηκαν τα είδη A. erecta Buchanan, A. braithwaitei F.Muell., A. gaultheria F.Muell., A. trilocularis F.M.Bailey, A. pubescens C.T.White. (Πίνακας 9). Μια ποικιλία, η A. macqui var. alpestris Reiche έχει περιγραφεί στην Ισπανική γλώσσα (Πίνακας 10). Για τα τρία (3) taxa και συγκεκριμένα τα Α. lucida Salisb., A. serrata (G.Forst.) Oliv. και A. × fruserrata Cockayne & Allan, δεν γίνεται αναφορά από τους συγγραφείς – νονούς στα διαγνωστικά τους γνωρίσματα. Τέλος, για τα taxa A. x colensoi Hook.f., A. chilensis (Molina) Stuntz και A. macqui var. leucocarpa Dimitri, δεν κατέστη δυνατή η εύρεση της δημοσίευσης τους. Στους πίνακες 8, 9 και 10 παρατίθενται αποσπάσματα των αρχικών περιγραφών των taxa του γένους Aristotelia, ομαδοποιημένα σύμφωνα με τη γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε κατά την περιγραφή από τους συγγραφείς – νονούς.

Πίνακας 8: Αποσπάσματα των αρχικών περιγραφών των taxa του γένους Aristotelia στα Λατινικά.

Επιστημονικό Απόσπασμα από την αρχική περιγραφή όνομα A. macqui L’Her. “FRUTEX parvus. RADIX lignosa, ramosa, sibrosissima, subsusca. FOLIA opposita, patentia vel subdependentia, petiolate, oblongo- ovata, acuminata, serrata: acumine. COROLLA Petala 5 obverse- ovata .…”, (Stirpes Novae aut Minus Cognitae: 31, 32. 1784) A. glandulosa Ruiz “ A. foliis subcodratisque serratis.”, “Floret Septembri , et Octobri Vernacule Macqui.”, (Systema Vegetabilium Florae Peruvianae et & Pav. Chilensis: 125, 126. 1798)

A. racemosa (A. “arbuscula, ramulis foliis paniculisque pubescentibus demum glabratis, foliis longe petiolatis late ovatis oblongo-lanceolatisve basi Cunn.) Hook.f. cuneatis cordatisve acuminatis grosse duplicato-serratis, paniculis axillaribus effusis, floribus 4-meris dioicis, petalis roseis 3-fidis calyce longioribus, floribus foemineis parvis, staminibus sub-12 pubescentibus, antheris filamentis 1\3 longioribus, baccis globosis, seminis testa crustacea.”, (Flora Novae –Zelandiae 1: 33, 34. 1853)

Συνεχίζεται

20

Πίνακας 8, συνέχεια

A. fruticosa Hook.f. “fruticulus decumbens v. erectus, rigidus, ramulis petiolisque puberulis divaricatis v. suberectis, foliis glaberrimis parvis coriaceis breve petiolatis obovatis ovatis oblongisve obtusis crenatis v. serratis subter venosis, floribus 4-meris dioicis axillaribus, pedunculis 1-3- floris basi bracteolatis, sepalis ovatis obtusis, petalis calyce aequilongis obovatis integris v. obscure lobatis infl. foem. abbreviatis, staminibus 4-6, filamentis brevibus, antheris pubescentibus, ovario 2-4-loculari, bacca globose 4-6-sperma, testa ossea.”, (Flora Novae –Zelandiae 1: 34. 1853) A. peduncularis “glaberrima, foliis breve petiolatis oppositis ternisve elliptico- v. ovato- v. anguste lanceolatis acuminatis serratis, pedunculis (Labill.) Hook.f. gracilibus axillaribus unifloris, sepalis oblongo-lanceolatis, petalis trilobis, disco tomentoso, ovario tetragono 2-4-loculari, bacca obcordata 1-3- sperma.”, (Flora Tasmaniae 1: 52. 1860) A. australasica “ Frutex pluripedalis. Ramuli teretes. Folia opposita, remote penuinervia, crebre vcnulosa, superne mox glabrata, subtus F.Muell. pallidiora, 1 ½ - 3" longa, 1-2" lata. Calyx deciduus. Pericarpium tenue…”, (Fragmenta Phytographiae Australiae 2: 79. 1860) A. glabra Miers “ foliis oppositis, oblongis vel lanceolato-oblongis, imo acutis, apice obtusis, membranaceis, marginibus subrevolutis, integris vel obsolete glanduloso-serratis, undique glaberrimis, reticulato-venosis, subconcoloribus…”, (Annals and Magazine of Natural History IV 2: 44. 1868) A. megalosperma “ foliis omnibus breviter petiolatis oblongo-lanceolatis longe acuminatis brevissime serrulatis subtus parum pilosulis, pedicellis F.Muell. ramulos terminantibus solitariis vel geminis inarticulatis, floribus quinquesepalis et pentapetalis…”, (Fragmenta Phytographiae Australiae 9: 84. 1875) A. macqui var. “ foliis magis coriaccis, late ovatis, magis dentatis, peracutis, patentibus”, (Linnaea 33: 31. 1864) andina Phil.

Πίνακας 9: Αποσπάσματα των αρχικών περιγραφών των taxa του γένους Aristotelia στα Αγγλικά.

Επιστημονικό όνομα Απόσπασμα από την αρχική περιγραφή A. erecta Buchanan “A small, rigid, erect, opposite-branched shrub tree, with reddish brown bark, ultimate twigs pubescent. Leaves on short pubescent petioles, erect, oblong lanceolate, 2-2 ½ inches long, opposite, finely and regularly serrate, pubescent on midrib. Racemes 2/3 inch long, erect, axillary in opposite pairs, scattered all over the branches; peduncles, pedicels, and calyx pubescent. Flowers few, small, diοecious, in opposite pairs, with large leafy bracts; male flowers not seen, petals of female flower entire, sometimes lobed, a little longer than the woolly fringed sepals. Fruit not seen.”, (Transactions and Proceedings of the New Zealand Institute 3: 209. 1871) Συνεχίζεται 21

Πίνακας 9, συνέχεια A. braithwaitei F.Muell. “Leaves on very short stalks, ovate – lanceolar, gradually acuminated, remotely and acutely decticulated ; flowers large ; primary flower – stalks very short, from the axils of the upper most leaves or lateral ; stalklets 2 – 4 together, about as long as the flowers ; sepals oblong, or linear – lanceolar, not much shorter than corolla, slightly downy ; petals narrowly…”, (Southern Science Record. Melbourne 1 (10): 149. 1881) A. gaultheria F.Muell. “Leaves rather small, on very short petioles, ovate-lanceolar, distantly and narrowly or hardly denticulated, gradually much contracted into an acute apex, rounded at the base, above reticular-venulous and (except at the margin and along the median line) soon glabrous, beneath, as well as the young branchlets, bearing a dense brownish somewhat silk-like tomentum; flowrers very small; pedicels of double or triple the length of the sepals and, as well as these, beset with appressed hairlets; petals glabrous, without any denticulation; stamens twelve to fifteen; filaments pilosulous, about as long as the anthers, the latter nearly glabrous, pointless, half as broad as long; ovulary two-celled, as well as the style, glabrous.”, (Journal of Botany, British and Foreign. London 29: 176. 1891) A. trilocularis F.M.Bailey “Leaves opposite, linear - lanceolate, with a rather long tapering point, 1½ to 3 in. long, 6 to 9 lines broad, pale on the underside. Peduncle about 6 lines, more under the fruit; pedicels very slender, 6 lines long under the flowers, twice that under the fruit. Sepals about one half the length of the petals, brown, incurved at the point, linear, seem about 5 or 6; petals white, same number as sepals. Stamens 12, 4 lines long; filaments flexuous, 2½ lines long; anthers emarginate, 1½ line long. Style thick, about the length of the stamens. Fruit red, ovate, forming a point by the thickened base of the style, 1/2 to 3/4 in. long, 3-celled.”, (Comprehensive Catalogue Of Queensland Plants: 835. 1913) A. pubescens C.T.White “Leaves on a petiole of 1 ½ lines, ovate – lanceoalate, cordate at the base, gradually tapering into an acuminate apex, 2 ½ - 3 ½ in. Sepals 5, pubescent, linear, acute, 4 lines (9 mm.) long. Petals 5, toothed at the apex on the inner face with a prominent midrib in the lower half covered with long white hairs. Stamens 14 in the flowers examined, but probably varying in number ; filaments slender, glabrous in the lower portion, 4 lines (9 mm.) long ; anthers pubescent, 1 line (2 mm.) long. Ovary densely pubescent with long white hairs ; style pubescent at the base, glabrous in the upper portion. Fruit not seen.”, (Queensl and Department of Agriculture and Stock. Botany Bulletin 20: 5. 1918)

22

Πίνακας 10: Αποσπάσματα των αρχικών περιγραφών των taxa του γένους Aristotelia στα Ισπανικά.

Επιστημονικό όνομα Απόσπασμα από την αρχική περιγραφή A. macqui var. alpestris “Abrustito bajo con las ramas tendidas sobre las pehascos I las Reiche hajas pequenas.”, (Anales De la Universidad De Chile 100: 539. 1898)

23

Γ.3. Ψηφιοποιημένα φυτικά δείγματα του γένους Aristotelia από Herbaria και ψηφιοποιημένες απεικονίσεις (illustrations)

Από την αναζήτηση που πραγματοποιήθηκε σε ηλεκτρονικές συλλογές ψηφιοποιημένων φυτικών δειγμάτων του γένους Aristotelia L’Her. Βρέθηκαν, συνολικά 197 ψηφιοποιημένα δείγματα που αντιπροσωπεύουν 13 taxa του γένους. Ειδικότερα, από τις επιμέρους ηλεκτρονικές συλλογές της Ευρώπης στις οποίες πραγματοποιήθηκε αναζήτηση βρέθηκαν 94 από το Natural History Museum of Paris (ΜΝΗΝ) (http://www.mnhn.fr/), τρία (3) δείγματα από το Natural History Museum of London (ΒΜ) (http://data.nhm.ac.uk/), και 28 δείγματα από το Royal Botanic Gardens, Kew (Κ) (http://apps.kew.org/herbcat/)(Πίνακας 11). Επιπλέον από την αναζήτηση που πραγματοποιήθηκε στη παγκόσμια βάση δεδομένων Global Plants του JSTOR (https://plants.jstor.org/)(Πίνακας 12), βρέθηκαν συνολικά 72 ψηφιοποιημένα δείγματα του γένους Aristotelia, από herbaria της Ευρώπης, της Αμερικής αλλά και της Αυστραλίας. Ακόμη ένα αποτέλεσμα αυτής της αναζήτησης, ήταν και η εύρεση των ολότυπων (holotype) οκτώ (8) ψηφιοποιημένων φυτικών δειγμάτων. Ως ολότυπος ορίζεται το μοναδικό φυτικό δείγμα που καθορίζεται, κατά την αρχική περιγραφή ως ο φορέας των χαρακτήρων του νέου είδους (http://sciweb.nybg.org/). Συγκεκριμένα βρέθηκαν οι ολότυποι των taxa: Aristotelia australasica, A. braithwaitei, A. x colensoi, A. gaultheria, A. megalosperma, Α. pubescens, A. serrata και A. trilocularis (Παράρτημα Ι). Τέλος, κατά την αναζήτηση ψηφιοποιημένων ζωγραφικών απεικονίσεων των taxa του γένους, βρέθηκαν συνολικά έξι (6) ζωγραφικές απεικονίσεις για τα taxa A. chilensis, A. serrata και A. peduncularis (Παράρτημα II).

24

Πίνακας 11: Ο αριθμός των taxa, ανά ηλεκτρονικό Herbarium ψηφιοποιημένων δειγμάτων του γένους Aristotelia, σύμφωνα με Natural History Museum of Paris (MNHN), Natural History Museum of London (ΒΜ), Royal Botanic Gardens, Kew (Κ).

Επιστημονικό όνομα Αριθμός ψηφιοποιημένων δειγμάτων από συλλογές των:

MNHN ΒΜ Κ Global Plants, JSTOR A. fruticosa Hook.f. 6 - 17 24 A. peduncularis (Labill.) 12 - 1 5 Hook.f. A. australasica F.Muell. 2 - 3 3 A. x colensoi Hook.f. 1 - 2 3 A. braithwaitei F.Muell. - - - 2 A. gaultheria F.Muell. - 1 - 3 A. chilensis (Molina) Stuntz 1 2 2 3 A. serrata (G.Forst.) Oliv. 1 - 2 6 A. macqui L’Her. 52 - - 14 A. megalosperma F.Muell. 2 - - 6 A. racemosa (A. Cunn.) 17 - 1 1 Hook.f. A. trilocularis F.M.Bailey - - - 1 A. pubescens C.T.White - - - 1 Σύνολο 94 3 28 72

Πίνακας 12: Ο αριθμός των ψηφιοποιημένων δειγμάτων από Herbaria, σύμφωνα με τη παγκόσμια βάση δεδομένων Global Plants , JSTOR.

Herbaria Αριθμός ψηφιοποιημένων δειγμάτων Royal Botanic Gardens, Kew (K) 19 Herbarium, Trinity College, Dublin (TCD) 9 National Herbarium of Victoria (MEL) 9 Auckland War Memorial Museum Herbarium (AK) 8 Natural History Museum (BM) 3 Real Jardín Botánico (MA) 5 Botanische Staatssammlung München (M) 4 Linnean Society of London Herbarium (LINN) 3 Queensland Herbarium (BRI) 3 United States National Herbarium, Smithsonian Institution 2 (US)

Συνεχίζεται 25

Πίνακας 12, συνέχεια Botanic Garden and Botanical Museum Berlin-Dahlem, Freie 2 Universität Berlin (B) Museum Botanical Hauniense, University of CopenHagen (C) 1 Naturalis Biodiversity Centre, formerly Leiden University (L) 1 Academy of Natural Sciences (PH) 1 Museo Nacional de Historia Natural (SGO) 1 Allan Herbarium of Landcare Research New Zealand Limited 1 (CHR) Σύνολο 72

Γ.4. Γεωγραφική εξάπλωση των taxa του γένους Aristotelia L’Her.

Οι πληροφορίες που αφορούν την γεωγραφική εξάπλωση των taxa του γένους Aristotelia, αναζητήθηκαν από τα δημοσιευμένα επιστημονικά συγγράμματα και περιοδικά στα οποία γίνεται αναφορά για την περιοχή από την οποία αρχικά περιγράφηκε το κάθε taxon. Επίσης, αναζητήθηκαν πληροφορίες που αφορούν την γεωγραφική εξάπλωση των taxa, όπως αυτές καταγράφονται σήμερα στην Catalogue of Life: 26th August 2016 (http://www.catalogueoflife.org/col/). Συγκεκριμένα από την αναζήτηση που πραγματοποιήθηκε στα επιστημονικά συγγράμματα και περιοδικά για τα είκοσι ένα (21) taxa του γένους Aristotelia, βρέθηκε ότι δεκατρία (13) είναι τα taxa, στα οποία γίνεται αναφορά από τους συγγραφείς – νονούς, για την περιοχή από την οποία αρχικά συλλέχθηκαν και περιγράφηκαν. Ενώ σύμφωνα με την βάση δεδομένων Catalogue of Life: 26th August 2016 (http://www.catalogueoflife.org/col/), δίνεται η πληροφορία που αφορά την σύγχρονη γεωγραφική εξάπλωση για είκοσι (20) taxa.

Ως αποτέλεσμα της παραπάνω έρευνας, βρέθηκε ότι όλα τα taxa του γένους Aristotelia, εξαπλώνονται σε περιοχές του Νοτίου ημισφαιρίου της γης και εξαπλώνονται σε περιοχές της Νοτίου Αμερικής (Χιλή) και της Ωκεανίας (Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Τασμανία, Παπούα - Νέα Γουινέα και Βανουάτου).

Συγκεκριμένα, οκτώ (8) εξαπλώνονται στη Χιλή – Αργεντινή, και αυτά είναι τα taxa, Α. macqui L'Hér., Α. lucida Salisb., A. glandulosa Ruiz & Pav., A. macqui var. andina Phil., A. glabra Miers, A. macqui var. alpestris Reiche, A. chilensis (Molina) Stuntz και A. macqui var. leucocarpa Dimitri (Πίνακας 12). Έξι (6) taxa εξαπλώνονται στη Νέα

26

Ζηλανδία και αυτά είναι τα taxa, A. x colensoi Hook.f., A. erecta Buchanan, A. serrata (G.Forst.) Oliv. και A. × fruserrata Cockayne & Allan (Πίνακας 13). Επιπλέον τέσσερα (4) taxa εξαπλώνονται στην Αυστραλία (Πίνακας 14). Τέλος από ένα taxon εξαπλώνεται στη Τασμανία (A. peduncularis (Labill.) Hook.f.), Βανουάτου (A. braithwaitei F.Muell. ) και Παπούα Νέα Γουινέα (A. gaultheria F.Muell. )(Πίνακας 15). Στους παραπάνω πίνακες (13, 14, 15 και 16), παρατίθενται οι πληροφορίες που αφορούν τη γεωγραφική εξάπλωση των taxa του γένους Aristotelia, ομαδοποιημένες σύμφωνα με την περιοχή που αρχικά περιγράφηκε κάθε taxon, καθώς και με τις πληροφορίες που αναφέρονται στον Catalogue of Life: 26th August 2016. Επιπλέον οι χάρτες των περιοχών εξάπλωσης των taxa του γένους Aristotelia, δίδονται στο Παράρτημα IV.

Πίνακας 13: Γεωγραφική εξάπλωση των taxa του γένους Aristotelia, στη Χιλή – Αργεντινή, σύμφωνα με την περιοχή που αρχικά περιγράφηκε το κάθε taxon και την βάση δεδομένων Catalogue of Life: 26th August 2016 (http://www.catalogueoflife.org/col/).

Επιστημονικό όνομα Περιοχή από την οποία Catalogue of Life: 26th αρχικά περιγράφηκε August 2016

Αistotelia macqui L'Hér. “Habitat in Chile”, (Stirpes Argentina (Catamarca, Novae aut Minus Cognitae: 31, Chubut, La Pampa, La Rioja, 32. 1784) Mendoza, Neuquen, Rio Negro, San Juan, San Luis), Chile (Coquimbo, Valparaiso, O'Higgins, Maule, Bio Bio, Araucania, Los Lagos, Aisen, Juan Fdz. Isl., Reg. Metropolitana), USA (introduced) (California (introduced))

Α. lucida Salisb. Δεν γίνεται αναφορά Όμοια με το Α. macqui L'Hér.

Συνεχίζεται

27

Πίνακας 13, συνέχεια A. glandulosa Ruiz & Pav. “Habitat copiose in Regni Όμοια με το Α. macqui L'Hér. Chilensis nemoribus et collibus per Conceptionis, Puchacay, Rere et Itatae Provincias.”, (Systema Vegetabilium Florae Peruvianae et Chilensis: 125, 126. 1798)

A. macqui var. andina “In Andibus prope Concumen, Όμοια με το Α. macqui L'Hér. Phil. locum prov. Avoncaguae, legit orn. Landbeck”, (Linnaea 33: 31. 1864.)

A. glabra Miers “In Chile: v. v. et s. (Prov. Όμοια με το Α. macqui L'Hér. Quillota); v. s. in herb. Mus. Brit. (Hort. Kew. cult. A.D. 1779).”, (Annals and Magazine of Natural History IV 2: 44. 1868)

A. macqui var. alpestris Δεν γίνεται αναφορά Όμοια με το Α. macqui L'Hér. Reiche

A. chilensis (Molina) Δεν βρέθηκε η αρχική Όμοια με το Α. macqui L'Hér. Stuntz περιγραφή

28

Πίνακας 14: Γεωγραφική εξάπλωση των taxa του γένους Aristotelia, στη Νέα Ζηλανδία, σύμφωνα με την περιοχή που αρχικά περιγράφηκε το κάθε taxon και την βάση δεδομένων Catalogue of Life: 26th August 2016 (http://www.catalogueoflife.org/col/).

Επιστημονικό όνομα Περιοχή από την οποία αρχικά Catalogue of Life: 26th περιγράφηκε August 2016

A. x colensoi Hook.f. Δεν βρέθηκε η αρχική περιγραφή New Zealand

A. erecta Buchanan “Lake District, Otago, 1200 ft. New Zealand (Mangonui alt., Wyndham, Otago, 800 ft. south to Stewart Isl.) alt., Patea, Wellington, 1000 ft. alt.”, (Transactions and Proceedings of the New Zealand Institute 3: 209. 1871) A. serrata (G.Forst.) Oliv. Δεν γίνεται αναφορά New Zealand (Mangonui south to Stewart Isl.) A. × fruserrata Cockayne & Δεν γίνεται αναφορά New Zealand Allan

Πίνακας 15: Γεωγραφική εξάπλωση των taxa του γένους Aristotelia, στην Αυστραλία, σύμφωνα με την περιοχή που αρχικά περιγράφηκε το κάθε taxon και την βάση δεδομένων Catalogue of Life: 26th August 2016 (http://www.catalogueoflife.org/col/).

Επιστημονικό όνομα Περιοχή από την οποία Catalogue of Life: 26th αρχικά περιγράφηκε August 2016 A. australasica F.Muell. “In montibus silvaticis ostium Australia (New South Wales)

versus fluminis Clarence River.”, (Fragmenta Phytographiae Australiae 2: 79. 1860) A. megalosperma “In vicinia portus Australia (New South Wales) F.Muell. Rockingham's Bay”, (Fragmenta Phytographiae Australiae 9: 84. 1875)

Συνέχίζεται

29

Πίνακας 15, συνέχεια A. pubescens C.T.White “Johnstone River”, (Queensl Australia (New South Wales) and Department of Agriculture and Stock. Botany Bulletin 20: 5. 1918)

Πίνακας 16: Γεωγραφική εξάπλωση των taxa του γένους Aristotelia, στην Τασμανία, νησιά Βανουάτου και Παπούα, Νέα Γουινέα, σύμφωνα με την περιοχή που αρχικά περιγράφηκε το κάθε taxon και την βάση δεδομένων Catalogue of Life: 26th August 2016 (http://www.catalogueoflife.org/col/).

Επιστημονικό όνομα Περιοχή από την οποία αρχικά Catalogue of Life: 26th περιγράφηκε August 2016

A. peduncularis (Labill.) “Southern and mountainous Tasmania Hook.f. parts of the Island, in shaded places, common, ascending to 4000 feet.”, (Flora Tasmaniae 1: 52. 1860)

A. braithwaitei F.Muell. “In irrigated forest – valleys of Vanuatu

Tanna.”, (Southern Science Record. Melbourne 1 (10): 149. 1881)

A. gaultheria F.Muell. “On the summit of Mt. Yule, in New Guinea (Papua New

very damp jungle.”, (Journal of Guinea) Botany, British and Foreign. London 29: 176. 1891)

30

Γ.5. Εθνοβοτανική έρευνα

Φυτά του γένους Aristotelia έχουν χρησιμοποιηθεί για φαρμακευτικούς λόγους από ιθαγενείς πληθυσμούς της Αμερικής και της Νέας Ζηλανδίας. Δυο είναι οι φυλές που αναφέρονται στην βιβλιογραφία να χρησιμοποιούν στην καθημερινότητα τους φυτά του γένους Aristotelia. αυτές είναι η φυλή των “Maori”, από την περιοχή της Νέας Ζηλανδίας και η φυλή “Mapuche” από την Νότιο Αμερική.

Φυλή των “Maori”

Χρησιμοποιούσαν το φυτό με κοινή ονομασία “MAKOMAKO” ή “mako” για την καταπολέμηση ασθενειών. Πρόκειται για το αυτοφυές είδος A. serrata, της Νέας Ζηλανδίας το οποίο χρησιμοποιούνταν ως φαρμακευτικό φυτό κυρίως για την αντιμετώπιση ρευματοπαθειών και την επούλωση εγκαυμάτων (http://www.gbif.org/, http://maoriplantuse.landcareresearch.co.nz/, http://www.tfsnz.org.nz/).

Φυλή των “Mapuche”

Χρησιμοποιούσαν τον χυμό των καρπών του φυτού με κοινή ονομασία “maqui”, για φαρμακευτικούς λόγους. Πρόκειται για το αυτοφυές είδος A. chilensis της Χιλής – Αργεντινής, το οποίο χρησιμοποιούνταν ως φαρμακευτικό φυτό για καταπολέμηση του πονόλαιμου και για την πτώση του πυρετού (Morales 2009, Misle et al.2011, Munoz et al. 2011).

31

Δ. Συζήτηση

Δ.1. Η απόδοση επιστημονικών ονομάτων στα φυτά

Τα ονόματα που χρησιμοποιούν οι βοτανικοί – ταξινόμοι, για να αποδώσουν το επιστημονικό όνομα ενός φυτού, αποτελεί μια υποκειμενική διαδικασία του εκάστοτε βοτανικού – ταξινόμου. Ο Ελληνικός πολιτισμός, φαίνεται να έχει επηρεάσει τους βοτανικούς - ταξινόμους, κατά την απόδοση επιστημονικών ονομάτων στα φυτά. Σύμφωνα με το επιστημονικό σύγγραμμα “Plant names, scientific and popular, including in the case of each plant the correct botanical name in accordance with the reformed nomenclature, together with botanical and popular synonyms.” (Lyons 1900), αποδεικνύεται αυτή η επιρροή που άσκησε ο Ελληνικός πολιτισμός, στους Ευρωπαίους επιστήμονες κατά την Αναγεννησιακή περίοδο (15ο – 18ο αιώνα) και κατ’ επέκταση και στους βοτανικούς – ταξινόμους. Στην πλειοψηφία τους τα επιστημονικά ονόματα των φυτών που αναφέρονται στο συγκεκριμένο σύγγραμμα, σύμφωνα με τον Lyons, προέρχονται από Ελληνικές λέξεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, αποτελεί το επιστημονικό όνομα του γένους Acanthus L., όπου προέρχεται από την Ελληνική λέξη “αγκαθωτός”. Τα επιστημονικά ονόματα των φυτών, μπορεί να περιγράφουν κάποιο διαγνωστικό γνώρισμα του φυτού, όπως για παράδειγμα το γένος Polygonum L. (πολλά γόνατα). Ακόμη, μπορεί να μαρτυρούν την χρησιμότητα των φυτών, όπως το γένος Saponaria L. (σαπούνι). Τέλος, πολλά επιστημονικά ονόματα φυτών, έχουν αποδοθεί τιμητικά ως ανάμνηση συγκεκριμένων προσώπων. Τα πρόσωπα αυτά μπορεί να είναι επιστήμονες, βασιλείς, καλλιτέχνες, συλλέκτες φυτικών δειγμάτων, ακόμη και πρόσωπα της μυθολογίας (Levetin et al. 2008).

Οι Ευρωπαίοι βοτανικοί – ταξινόμοι φυτών κατά τον 18ο αιώνα, φαίνεται να έχουν επηρεαστεί από τους Έλληνες επιστήμονες της αρχαιότητας. Στην παρούσα μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία βρέθηκαν οι ταξινομικές μονάδες φυτών με το όνομα του Αριστοτέλη [Aristotelia L’Her. (1784) και Aristotelea Lour.(1790)]. Όμως, η απόδοση του ονόματος του Αριστοτέλη σε ταξινομικές μονάδες φυτών, δεν αποτελεί τη μόνη περίπτωση αρχαίου Έλληνα επιστήμονα που το όνομα του έχει χρησιμοποιηθεί από βοτανικούς – ταξινόμους φυτών, στην απόδοση του ονόματος

32

μιας ταξινομικής μονάδας. To 1753 o Carolus Linnaius, στο σύγγραμμα “Species Plantarum”, αποδίδει επιστημονικά ονόματα φυτών, βασισμένα σε επιστήμονες της αρχαιότητας, όπως του Ιπποκράτη, αποδίδοντας το όνομα του γένους Hippocratea L. (Species Plantarum 2: 1191. 1753), του Διοσκουρίδη αποδίδοντας το όνομα του γένους Dioscorea L. (Species Plantarum 2: 1032. 1753), αλλά και του Θεόφραστου, αποδίδοντας το όνομα του γένους Theophrasta L. (Species Plantarum 1: 149. 1753). Ακόμη μια χαρακτηριστική περίπτωση βοτανικού, που απέδωσε το όνομα μιας ταξινομικής μονάδας σε έναν αρχαίο Έλληνα επιστήμονα, είναι και αυτή του Γάλλου βοτανικού François César Prouvençal de Saint-Hilaire. Στο σύγγραμμα “Flora Brasiliae Meridionalis 1(1): 19. 1825”, περιλαμβάνει το γένος Empedoclea A. St.-Hil. και όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, το αφιερώνει στη μνήμη του Εμπεδοκλή του Ακραγαντινού. Τέλος, το όνομα του Αρχιμήδη, αποδόθηκε στο γένος Archimedea Leandro ex A. St.-Hil και δημοσιεύεται στο “Annales des Sciences Naturelles, Botanique 2 7: 32. 1837”.

Δ.2. Η συμβολή των βοτανικών – ταξινόμων

Οι Ευρωπαϊκές αποστολές εξερεύνησης του Νέου Κόσμου συνέβαλαν τα μέγιστα στην καταγραφή και ταξινόμηση της χλωρίδας, περιοχών που μέχρι εκείνη τη στιγμή παρέμεναν ανεξερεύνητες, καθώς οι αποστολές εξερεύνησης περιελάμβαναν στο πλήρωμα τους και βοτανικούς. Η μεταφορά πολυάριθμων φυτικών δειγμάτων από τον Νέο Κόσμο, στην Ευρώπη, συντέλεσε στην ραγδαία ανάπτυξη της επιστήμης της βοτανικής – ταξινόμησης, λόγω της επιτακτικής ανάγκης ταξινόμησης των νέων φυτικών δειγμάτων (Minelli 2003). Στο πλαίσιο αυτής της μικρής έρευνας που πραγματοποιήθηκε για τα taxa του γένους Aristotelia L’Her., γίνεται αντιληπτή η συμβολή των βοτανικών – ταξινόμων στη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Οι βοτανικοί κατά την διαδικασία ταξινόμησης των φυτών του γένους, προχώρησαν στην περιγραφή των διαγνωστικών γνωρισμάτων ενός φυτικού δείγματος, καθώς επίσης και στην αναφορά της περιοχής από την οποία αρχικά συλλέχθηκε. Tα φυτικά δείγματα τα οποία διατηρούνται σε συλλογές βοτανικών μουσείων μέχρι και σήμερα, αποτελούν τα αδιάψευστα στοιχεία όχι μόνο ιστορικής – πολιτιστικής 33

αξίας, αλλά κυρίως επιστημονικής. Καθώς, αποτελούν αντικείμενο έρευνας και μελέτης για τους επιστήμονες (O'Connell 2004, http://www.virtualherbarium.org/).

Δ.3. Εθνοβοτανική

Η ετυμολογία της λέξης εθνοβοτανική προέρχεται από τις λέξεις «έθνος» και «βοτανική». Η εθνοβοτανική ασχολείται με τη μελέτη των σχέσεων μεταξύ ανθρώπων και φυτών (Choudhary et al. 2008). Πρόκειται για ένα ξεχωριστό κλάδο των φυσικών επιστημών που συνδυάζει και άλλους επιστημονικούς τομείς, όπως την ανθρωπολογία, την αρχαιολογία, τη βοτανική, την οικολογία, την οικονομία και την ιατρική καθώς και θρησκευτικές, πολιτιστικές και πολλές άλλες επιστήμες (Sharma et al. 2011). H διατήρηση της εθνοβοτανικής γνώσης, συνεισφέρει αρχικά στη διατήρηση μέρους της εθνικής πολιτιστικής κληρονομιάς μιας χώρας αλλά και στον πολιτισμό γενικότερα. Συμβάλλει στην διατήρηση των φυτικών πόρων και κατ’ επέκταση στην διατήρηση της βιοποικιλότητας. Παράλληλα αποτελεί πολύτιμη πηγή πληροφοριών για τους επιστήμονες. Αντίθετα η επίδραση των σύγχρονων ανθρώπινων κοινωνιών στην παραδοσιακή γνώση που αφορά τις χρήσεις των φυτών, δρα αρνητικά (http://botanicaldimensions.org/, Terralingua 2010).

Τα τελευταία χρόνια, καταγράφεται ολοένα αυξανόμενος αριθμός μελετών για φυτικά φάρμακα και παραδοσιακά φάρμακα (Sharma et al. 2011). Πολυεθνικές εταιρείες, έχουν στραφεί στην παραγωγή προιόντων που προέρχονται από φυτά που έχουν χρησιμοποιηθεί κατά το παρελθόν στην παραδοσιακή ιατρική. Στην παρούσα εργασία, βρέθηκαν δυο είδη (A. chilensis και A. serrata), να χρησιμοποιούνται στην παραδοσιακή ιατρική από ιθαγενείς πληθυσμούς της Χιλής και της Νέας Ζηλανδίας. Οι επιστήμονες σήμερα, έχουν στρέψει την προσοχή τους, στην έρευνα του A. chilensis. Tο taxon που κατά το παρελθόν έχει χρησιμοποιηθεί από την φυλή των Mapuche (Χιλή) και σήμερα παρουσιάζει μεγάλο επιστημονικό ενδιαφέρον. Έρευνες σχετικά με τις βιολογικές δράσεις του A. chilensis. έχουν αποδείξει αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις και αναλγητικές δράσεις (Romanucci et al. 2016, Skrovankova et al. 2015, Muñoz et al.2011, Araos 2015). Χρησιμοποιείται

34

από τις βιομηχανίες φαρμάκων και προϊόντων διατροφής. Συμπληρώματα διατροφής (υπερτροφές), αποξηραμένοι καρποί και χυμοί διακινούνται εμπορικά στις παγκόσμιες αγορές κάθε χρόνο.

Δ.4. Ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων βιοποικιλότητας

Μεγάλος αριθμός ειδών κατανέμεται σε ολόκληρο τον πλανήτη, με την μεγαλύτερη κατανομή τους κυρίως σε τροπικές περιοχές και στους ωκεανούς (Edwards et al. 2000). Αντίθετα οι επιστημονικές πληροφορίες σχετικά με τη βιοποικιλότητα σε μεγάλο βαθμό συγκεντρώνεται σε μεγάλα αστικά κέντρα των ανεπτυγμένων χωρών, ιδίως σε επιστημονικές συλλογές Μουσείων Φυσικής Ιστορίας ανά τον κόσμο (herbaria) καθώς και σε εργαστήρια (μοριακές αναλύσεις). Μεγάλος αριθμός πληροφοριών έχουν συλλεχτεί μέχρι σήμερα και αφορούν την παγκόσμια βιοποικιλότητα. Ωστόσο, μέχρι σήμερα οι περισσότερες πληροφορίες δεν έχουν ψηφιοποιηθεί. Έτσι, στις περισσότερες περιπτώσεις, ο μόνος τρόπος που υπήρχε ένας πιθανός χρήστης να μάθει για τα δεδομένα ήταν να ταξιδέψει ο ίδιος στον τόπο όπου βρίσκεται το δείγμα ή να επικοινωνήσει ώστε να δανειστεί το δείγμα (Edwards et al. 2000). Η ανάπτυξη της επιστήμης της πληροφορικής αποκλειστικά και μόνο στον τον τομέα της βιοποικιλότητας, πλέον δίνει την δυνατότητα στους επιστήμονες να έχουν πρόσβαση εύκολα και γρήγορα σε πληροφορίες που υπό άλλες συνθήκες δεν θα ήταν δυνατή η πρόσβαση τους σε αυτές (Shanmughavel 2007). Στόχος της πληροφορικής βιοποικιλότητας είναι η ανάπτυξη ενός παγκόσμιου συστήματος που επιτρέπει τη συγκέντρωση γνώσεων από διαφορετικές περιοχές του πλανήτη, ώστε να ενσωματωθούν και να παρέχουν πληροφορίες που αφορούν την βιοποικιλότητα (Bisby 2000). Τα δεδομένα της βιοποικιλότητας είναι σημαντικά για την επιστημονική έρευνα, τη διαχείριση των φυσικών πόρων και τον προγραμματισμό της πολιτικής διατήρησης της βιοποικιλότητας καθώς και της εκπαίδευσης. Η διατήρηση της βιοποικιλότητας δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς τη συστηματική συλλογή πληροφοριών σχετικά με οργανισμούς του πλανήτη. Οι βάσεις δεδομένων της βιοποικιλότητας θα μπορούσε

35

να είναι μια πολύτιμη πηγή πληροφοριών, εφόσον η αξιοπιστία τους αξιολογείται προσεκτικά (Shanmughavel 2007, Krishnamurthy 2003).

Οι πληροφορίες που καταγράφηκαν στο πλαίσιο της παρούσας μεταπτυχιακής διπλωματικής εργασίας, προήλθαν από ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων βιοποικιλότητας. Κατά την διάρκεια υλοποίησης της εργασίας, εντοπίστηκαν διαφορές μεταξύ των πληροφοριών που περιέχουν οι βάσεις δεδομένων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα taxa του γένους Aristotelia L’Her. που αναγνωρίζονται ως αποδεκτά. Σύμφωνα με την The Plant List (www.theplantlist.org/), αναγνωρίζονται ως αποδεκτά οχτώ (8) taxa, ενώ σύμφωνα με την βάση δεδομένων του Catalogue of Life (www.catalogueoflife.org/col), αναγνωρίζονται ως αποδεκτά έξι (6) taxa. Ακόμη, εντοπίστηκαν λάθη που αφορούν στην διατύπωση των επιστημονικών ονομάτων των φυτών, με χαρακτηριστικό παράδειγμα του είδους Spiranthes aristotelia Merr. [Tropicos (http://tropicos.org)] και Spiranthes aristotelea Merr. [The Plant List (www.theplantlist.org/)]. Οι συντομογραφίες των ονομάτων των συγγραφέων – νονών των taxa του γένους διαφέρουν ανάμεσα στις βάσεις δεδομένων, όπως του A. peduncularis (Labill.) J. D. Hook. [Catalogue of Life (www.catalogueoflife.org/col)] και A. peduncularis (Labill.) Hook.f. [The Plant List (www.theplantlist.org/)]. Τέλος εντοπίστηκε λάθος, στο πλήρες όνομα του συγγραφέα – νονού του A. serrata (G.Forst.) Oliv., καθώς σύμφωνα με την Tropicos (http://tropicos.org), πρόκειται για τον Βρετανό βοτανικό Oliver Daniel, ενώ μετά από την έρευνα που πραγματοποιήθηκε φαίνεται ότι πρόκειται για τον Walter Reginald Brook Oliver.

36

Ε. Συμπεράσματα

 Η επιρροή της Αριστοτελικής σκέψης και μεθοδολογίας, επηρέασε τους Ευρωπαίους βοτανικούς – ταξινόμους φυτών, σε μια περίοδο ανάπτυξης της επιστήμης της βοτανικής, αποδίδοντας το όνομα του στα γένη Aristotelia L’ Her. και Aristotelea Lour.

 Σήμερα, αναγνωρίζεται ως ταξινομικά αποδεκτό μόνο το γένος Aristotelia L’Her.

 Στο γένος Aristotelia L’Her. έχουν περιγραφεί 21 taxa, κυρίως από Ευρωπαίους βοτανικούς – ταξινόμους φυτών.

 Οι αρχικές δημοσιεύσεις των taxa του γένους περιλαμβάνουν την περιγραφή των μορφολογικών τους χαρακτήρων, όπως φύλλα, άνθη και καρπούς, καθώς επίσης και την περιοχή από την οποία έχουν αρχικά συλλεχθεί.

 Το A. chilensis είναι το είδος με το μεγαλύτερο αριθμό συνωνύμων, γεγονός που υποδεικνύει μεγάλη ενδοειδική ποικιλότητα.

 Σύγχυση μεταξύ των ηλεκτρονικών βάσεων δεδομένων, στις πληροφορίες που αφορούν χρονολογίες δημοσίευσης, ορθογραφία, τις συντομογραφίες ονομάτων συγγραφέων και συνώνυμα.

 Ο μεγαλύτερος αριθμός ψηφιοποιημένων φυτικών δειγμάτων, περιλαμβάνεται στο Herbarium του Natural History Museum of Paris (ΜΝΗΝ), με περισσότερα δείγματα του A. macqui.

 Τα taxa του γένους Aristotelia εξαπλώνονται στο νότιο ημισφαίριο της γης, συγκεκριμένα στην Ωκεανία και στη Ν. Αμερική.

 Taxa του γένους Aristotelia, έχουν χρησιμοποιηθεί από ιθαγενείς πληθυσμούς των περιοχών όπου φύονται, για φαρμακευτικούς λόγους.

 Η ταξινόμηση φυτικών δειγμάτων συμβάλλει στην διατήρηση της βιοποικιλότητας.

37

Συμπερασματικά, η παρούσα εργασία:

Αναδεικνύει την επιρροή που άσκησε ο Αριστοτέλης, μέσω των βιολογικών έργων του, στους σύγχρονους Ευρωπαίους βοτανικούς – ταξινόμους φυτών. Το αποτέλεσμα αυτής της επιρροής ήταν η απόδοση του ονόματος του από Ευρωπαίους βοτανικούς – ταξινόμους σε ταξινομικές μονάδες φυτών. Η χρονική περίοδος κατά την οποία αποδόθηκε το όνομα του Αριστοτέλη σε ταξινομικές μονάδες φυτών, δεν ήταν τυχαία. Πραγματοποιήθηκε, κατά την περίοδο ραγδαίας ανάπτυξης της επιστήμης της βοτανικής, έπειτα από την ανακάλυψη του Νέου Κόσμου, όπου πληθώρα φυτικών δειγμάτων κατέφθαναν στην Ευρώπη. To γένος Aristotelia L’Her., αποτελεί την απόδειξη, αυτής της επιρροής του Αριστοτέλη στους Ευρωπαίους βοτανικούς – ταξινόμους φυτών κατά τον 18ο αιώνα. Το επιστημονικό όνομα του γένους αποδόθηκε από τον Γάλλο βοτανικό L'Héritier και περιγράφηκε από φυτικό δείγμα της Χιλής. Συνολικά στο γένος Aristotelia L’Her. έχουν περιγραφέι 21 taxa (είδη, ποικιλίες και υβρίδια). Τα taxa του γένους εξαπλώνονται στο Νότιο ημισφαίριο της γης, συγκεκριμένα στην Νότιο Αμερική (Χιλή, Περού) και στην Ωκεανία (Αυστραλία, Τασμανία, Νέα Ζηλανδία, Παπούα – Νέα Γουινέα και Βανουάτου).

Οι βάσεις δεδομένων βιοποικιλότητας, στις οποίες συγκεντρώνονται και ομαδοποιούνται όλες οι πληροφορίες που σχετίζονται με την βιοποικιλότητα του πλανήτη, αποτελούν το εργαλείο που διευκολύνει την έρευνα των επιστημόνων. Στη συγκεκριμένη εργασία, πληροφορίες που αφορούν τα ψηφιοποιημένα φυτικά δείγματα του γένους Aristotelia L’Her., τις ζωγραφικές απεικονίσεις των taxa, τις δημοσιεύσεις των επιστημονικών ονομάτων των taxa του γένους που περιλαμβάνουν τις περιγραφές των διαγνωστικών γνωρισμάτων, καθώς και τις περιοχές από τις οποίες αρχικά συλλέχθηκαν τα φυτικά δείγματα, έχουν μεγάλη ιστορική και πολιτιστική αξία, όμως ταυτόχρονα συμβάλλουν και στην διατήρηση της βιοποικιλότητας.

38

Βιβλιογραφία

Alberti E., Sleiman D. (1997). Re TAX: A Step in the Automation of Taxonomic Revision. Artificial Intelligence, 91(2): 257 – 279.

Araοs J. P. (2015). : A Possible Nutraceutical or Functional Food. Medicinal chemistry, 5(8): 378 - 382.

Atlas of Living Australia. Website at http://www.ala.org.au/, (29/10/2016).

Australian National Botanic Gardens. (2015). Australian National Botanic Gardens Parks Australia, Canberra. Website at http://www.anbg.gov.au/gardens/, (22/10/2016).

Barnes J. (2000). ARISTOTLE: A Very Short Introduction. Oxford University Press, pp. 1 – 160.

Behie A. M., Oxenham M. F. (2015). Taxonomic tapestries: The threads of evolutionary, behavioural and conservation research. ANU Press, pp. 1 - 410.

Biodiversity Heritage Library. Website at http://www.biodiversitylibrary.org/, (12/10/2016).

Bisby F. A. (2000). The Quiet Revolution: Biodiversity Informatics and the Internet. Science, 289:2309.

Botanical Dimension. (2013). Website at http://botanicaldimensions.org/, (17/12/2016).

Boylan Μ. "Aristotle: Biology". The Internet Encyclopedia of Philosophy. Website at http://www.iep.utm.edu/, (16/11/2016).

Cain A. J. (1958). Logic and Memory in Linnaieus’ s System of Taxonomy. Proceedings of the Linnean Society of London, 169: 144 – 163.

Choudhary K., Singh M., Pillai U. (2008). Ethnobotanical survey of Rajasthan- An Update. American-Eurasian Journal of Botany, 1(2): 38-45.

Chroust A. H. (1966). Some Comments on Aristotle's Sojourns in Athens. Laval Théologique et Philosophique, 22 (2): 186 – 196.

Cohen H. (2010). How Modern Science Came into the World: Four Civilizations, One 17th- Century Breakthrough. Amsterdam University Press, pp. 1 – 825. Website at http://www.jstor.org/stable/j.ctt45kddd.

39

Dumbarton Oaks Research Library and Collection. Website at http://www.doaks.org/, (15/9/2016).

Dunn P. M. (2006). Aristotle (384–322 bc): philosopher and scientist of ancient Greece. Archive's of Disease in Childhood. Fetal and Neonatal Edition, 91 (1): F75–F77.

Edwards J. L., Lane M. A., Nielsen E. S. (2000). Interoperability of Biodiversity Databases: Biodiversity Information on Every Desktop. Science 289(5488):2312-4.

Egerton F. N. (1975). Aristotles population biology. Arethusa, 8(2): 307 - 330.

Euro+Med (2011): Euro+Med PlantBase - the information resource for Euro-Mediterranean plant diversity. Published on the Internet http://ww2.bgbm.org/EuroPlusMed/, (12/10/2016).

Falcon A. (2005). “Aristotle, Commentators.” In The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2013 edition), edited by Edward N. Zalta. Website at http://plato.stanford.edu/archives/fall2013/entries/aristotle-commentators/.

Farr E. R., Zijlstra G. eds. (1996). Index Nominum Genericorum (Plantarum). Website at http://botany.si.edu/ing/, (12/10/2016).

Flannery M. C. (2012). Flatter than a Pancake: Why Scanning Herbarium Sheets Shouldn't Make Them Disappear. Spontaneous Generations, 6 (1): 225-232.

Forster E. (1936). Trees and Plants in Homer. The Classical Review, 50(3): 97-104. Website at http://www.jstor.org/stable/702500.

Frey C. (2015). Theory and Practice in Aristotle’s Natural Science, Ιn Ebrey D. (ed.). Chapter 8: Theory and Practice in Aristotle’s Natural Science. Cambridge: Cambridge University Press, pp. 137 – 160.

Furley D. (1999). Routledge History of Philosophy Volume II: Aristotle to Augustine. Routledge. pp. 10 – 418.

Giles T. D. (2015). Aristotle Writing Science: An Application of His Theory. Journal of Technical Writing and Communication, 46(1): 83–104.

GBIF Secretariat: GBIF Backbone Taxonomy. doi:10.15468/39omei Website at http://www.gbif.org/species/3232031, (10/12/2016). 40

Gurib-Fakim A. (2006). Medicinal plants: Traditions of yesterday and drugs of tomorrow. Molecular Aspects of Medicine, 27(1):1-93.

Hassler M. (2017). World Plants: Synonymic Checklists of the Vascular Plants of the World (version Nov 2016). In: Species 2000 & ITIS Catalogue of Life, 30th January 2017 (Roskov Y., Abucay L., Orrell T., Nicolson D., Bailly N., Kirk P., Bourgoin T., DeWalt R.E., Decock W., De Wever A., Nieukerken E. van, Zarucchi J., Penev L., eds). Digital resource at www.catalogueoflife.org/col. Species 2000: Naturalis, Leiden, the Netherlands. ISSN 2405-8858.

International Association for Plant Taxonomy (2017). Website at http://www.iapt- taxon.org/, (5/12/2016).

JStor, Global Plants (2017). Website at http://plants.jstor.org/, (7/10/2016).

Krishnamurthy K.V. (2003). Textbook of biodiversity. Science Publishers, Enfield (NH), USA.

Levetin E., McMahon K. (2008). Plants and Society, fifth edition. McGraw-Hill Higher Education, New York, pp. 123 – 138.

Lulekal E., Kelbessa E., Bekele T., Yineger H. (2008). An ethnobotanical study of medicinal plants in Mana Angetu District, southeastern Ethiopia. Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine, 4: 10.

Lyons A.B. (1900). Plant Names, Scientific and Popular. Detroit: Nelson, Baker & Co, pp. 10 – 200.

Maori Plant Use (2017). Website at http://maoriplantuse.landcareresearch.co.nz/, (3/11/2016).

Milse E., Garrido E., Contardo H., González W. (2011). Maqui [Aristotelia chilensis (Mol.) Stuntz]-the Amazing Chilean Tree: A Review. Journal of Agricultural Science and Technology, 1: 473-482.

Minelli A. (2003). Historical review of systematic biology and nomenclature – in Biological Science Fundamentals (Systematics). Encyclopedia of Life Support Systems (EOLSS), Eolss Publishers, pp. 1 - 6. Website at [http://www.eolss.net].

41

Morrison W.R., Lohr J.L., Duchen P., Wilches R., Trujillo D., Mair M., Renner S.S. (2009). The impact of taxonomic change on conservation: Does it kill, can it save, or is it just irrelevant. Biological conservation, 142 (12): 3201-3206.

Muséum national d’Histoire naturelle, Paris (France), Collection: Vascular plants (P). Website at http://coldb.mnhn.fr/catalognumber/mnhn/, (18/9/2016).

Muñoz Ο., Christen P., Cretton S., Backhouse N., Torres V., Correa O., Costa E., Miranda H., Delporte C. (2011). Chemical study and anti-inflammatory, analgesic and antioxidant activities of the leaves of Aristotelia chilensis (Mol.) Stuntz, Elaeocarpaceae. Journal of Pharmacy and Pharmacology, 63: 849–859.

Natural History Museum (2017). Dataset: Collection specimens. Resource: Specimens. Website at http://dx.doi.org/10.5519/0037274, (18/9/2016).

O'Connell A. F., Gilbert A. T., Hatfield J. S. (2004). Contribution of Natural History Collection Data to Biodiversity Assessment in National Parks. Conservation Biology, 18: 1254– 1261.

O’Donnell R. (2010). Imperial Plants: Modern Science, Plant Classification and European Voyages of Discovery. Graduate Journal of Social Science, 7(1): 60 – 72.

Romanucci V., D’Alonzo D., Guaragna A., Di Marino C., Davinelli S., Scapagnini G., Di Fabio G., Zarrelli A. (2016). Bioactive Compounds of Aristotelia chilensis Stuntz and their Pharmacological Effects Valeria. Current pharmaceutical biotechnology, 17 (5): 1 – 11.

Rouhan G., Gaudeul M. (2014). Plant taxonomy : a historical perspective, current challenges, and perspectives, In Molecular Plant Taxonomy : Methods and Protocols, Methods in Molecular Biology. Springer Science+Business Media, pp. 1–37. Website at http://link.springer.com/10.1007/978-1-62703-767-9.

Shanmughavel P. (2007). An overview on biodiversity information in databases Bioinformation, 1(9): 367-369.

Sharma Η., Kumar Α. (2011). Ethnobotanical studies on medicinal plants of Rajasthan (India): A review. Journal of Medicinal Plants Research, 5(7): 1107-1112.

42

Sherman C. C. (1933). Theories of the Nutrition of Plants from Aristotle to Liebig.. The Yale Journal of Biology and Medicine, 6(1): 43–60.

Skrovankova S., Sumczynski D., Mlcek J., Jurikova T., Sochor J. (2015). Bioactive Compounds and Antioxidant Activity in Different Types of Berries. International Journal of Molecular Sciences, 16: 24673-24706.

Shields C. (2016). "Aristotle", The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Edward N. Zalta (ed.). Website at https://plato.stanford.edu/archives/win2016/entries/aristotle/.

Stonehouse P., Allison P., Carr D. (2011). Aristotle, Plato, and Socrates: Ancient Greek perspectives on experiential learning. In Sourcebook of experiential education: Key thinkers and their contributions. Routledge, pp. 18-25.

Terralingua. (2010). Terralingua Website at: http://www.terralingua.org/html/home.html, (18/09/2016).

The International Plant Names Index (2012). Website at http://www.ipni.org, (5/07/2016).

The Herbarium Catalogue, Royal Botanic Gardens, Kew. Website at http://www.kew.org/herbcat, (18/09/2016).

The Plant List (2010). Version 1. Website at http://www.theplantlist.org/, (12/10/2016).

The Linnean Society of London (2016). Website at https://www.linnean.org/, (12/11/2016).

Thanos C.A. (1994). Aristotle and Theophrastus on plant-animal interactions. In Arianoutsou M., Groves R.H. (eds). Plant-Animal Interactions in Mediterranean-Type Ecosystems. Kluwer Academic Publishers, pp. 3-11.

Tropicos, botanical information system at the Missouri Botanical Garden. Website at www.tropicos.org, (25/6/2016).

Utah State University (2001 -2002). Website at http://herbarium.usu.edu/, (22/12/2016).

Virtual Herbarium (2011). Website at http://www.virtualherbarium.org/, (18/12/2016).

Wilson E. (2005). The Linnaean Enterprise: Past, Present, and Future. Proceedings of the American Philosophical Society, 149(3): 344-348. Website at http://www.jstor.org/stable/4598939.

43

Woodruff L. (1921). History of Biology. The Scientific Monthly, 12(3): 253-281. Website at http://www.jstor.org/stable/6836.

Yu A. Z., et al. (2016). Pantheon 1.0, a manually verified dataset of globally famous biographies. Scientific Data, 2: 150075.

Αριστοτέλης. (1994). Άπαντα, Ελάσσονα 1. Εισαγωγή, Μετάφραση, Σχόλια Φιλολογική ομάδα Κάκτου. Αθήνα: Κάκτος, Οδυσσέας Χατζόπουλος & ΣΙΑ Ο.Ε., 35: 172 – 253.

Διεπιστημονικό Κέντρο Αριστοτελικών Μελετών» (ΔΙ.Κ.Α.Μ.) http://www.dikam.auth.gr/.

44

Παράρτημα Ι.

Ψηφιοποιημένα φυτικά δείγματα των taxa του γένους Aristotelia L’Her.

45

Ολότυποι (Holotype)

Εικόνα 1: Ψηφιοποιημένο φυτικό δείγμα A. australasica Εικόνα 2: Ψηφιοποιημένο φυτικό δείγμα του A. F.Muell. National Herbarium of Victoria (MEL), braithwaitei F.Muell. National Herbarium of Victoria MEL654403, Collector: Beckler, H., Locality: New South (MEL), MEL515992, Collector: Braithwaite, G., Locality: Wales. Clarence River (Australia), πηγή: New Herbides (Vanuatu), πηγή: https://plants.jstor.org/ https://plants.jstor.org/

Εικόνα 3: Ψηφιοποιημένο φυτικό δείγμα του A. x colensoi Εικόνα 4: Ψηφιοποιημένο φυτικό δείγμα του A. gaultheria Hook.f. Royal Botanic Gardens, Kew (K), K000675895, F.Muell. National Herbarium of Victoria (MEL), MEL73326, Collector: Collenso, W., Collection date: 1847, Country: New Collector: Belford, G., Locality: Central Province, Summit of Zealand, πηγή: https://plants.jstor.org/ Mt. Yule, (Papua, New Guinea), πηγή: https://plants.jstor.org/

46

Εικόνα 5: Ψηφιοποιημένο φυτικό δείγμα του A. Εικόνα 6: Ψηφιοποιημένο φυτικό δείγμα του A. pubescens megalosperma F.Muell. Queensland Herbarium (BRI), BRI- C.T.White Queensland Herbarium (BRI), BRI-AQ0341842 , AQ0341840, Collector: Dallachy, J., Locality: Rockingham Bay, Collector: Ladbrook, H.G., Locality: Johnstone River, Cook North Kennedy pastoral district, Queensland, Australia, πηγή: pastoral district, Queensland, Australia, πηγή: https://plants.jstor.org/ https://plants.jstor.org/

Εικόνα 7: Ψηφιοποιημένο φυτικό δείγμα του A. serrata Εικόνα 8: Ψηφιοποιημένο φυτικό δείγμα του A. trilocularis (G.Forst .)Oliv. Museum Botanicum Hauniense, University of F.M.Bailey. Queensland Herbarium (BRI), BRI-AQ0341844, Copenhagen (C) , C10010835, Collector: Forster, J.R, Forster Collector: Rowan, Locality: Babinda, Cook pastoral district, J.G.A. , Sparman, A., Collection date: 1773, Country: New Queensland, Australia, πηγή: https://plants.jstor.org/ Zealand, πηγή: https://plants.jstor.org/

47

Ψηφιοποιημένα φυτικά δείγματα των taxa του γένους Aristotelia L’Her.

Εικόνα 9: Ψηφιοποιημένο φυτικό δείγμα του A. macqui Εικόνα 10: Ψηφιοποιημένο φυτικό δείγμα του A. L’Her . Natural History Museum, Paris, MNHN-P- racemosa (A.Cunn.) Hook.f. Natural History Museum, P00679100, Collector: J.Dombey, Collection Date: Paris,MNHN-P-P05606175, πηγή: http://www.mnhn.fr/ 1789 -2-3, Country: Chili, πηγή: http://www.mnhn.fr/

Εικόνα 11: Ψηφιοποιημένο φυτικό δείγμα του A. Εικόνα 12: Ψηφιοποιημένο φυτικό δείγμα του A. fruticosa Hook.f. Royal Botanic Gardens, Kew (K), peduncularis (Labii.) Hook.f. Natural History Museum, K000675897, Collector: Colenso, W., Country: New Paris, MNHN-P-P05606193, πηγή: http://www.mnhn.fr/ Zealand , πηγή: http://apps.kew.org/

48

Εικόνα 13: Ψηφιοποιημένο φυτικό δείγμα του A. Εικόνα 14: Ψηφιοποιημένο φυτικό δείγμα του A. x australasica F.Muell. Royal Botanic Gardens, Kew (K), colensoi Hook.f. Royal Botanic Gardens, Kew (K), K000675909, Collector: Beckler,H., Locality: [Illegible] River K000675894, πηγη: http://apps.kew.org/ (Australia), Collection Date: 1860, πηγή: http://apps.kew.org/

Εικόνα 16: Ψηφιοποιημένο φυτικό δείγμα του A. gaultheria Εικόνα 15: Ψηφιοποιημένο φυτικό δείγμα του A. F.Muell. Naturalis Biodiversity Centre, formerly Leiden megalosperma F.Muell. Natural History Museum, Paris, MNHN-P-P05606201, πηγή: http://www.mnhn.fr/ University (L), L0043297, Collector: Müller, F.J.H. von, Locality: Expedition RGSA Vict. Branch (Australia), Collection Date: 1890-12-01, πηγή: http://bioportal.naturalis.nl/

49

Εικόνα 17: Ψηφιοποιημένο φυτικό δείγμα του A. chilensis Εικόνα 18: Ψηφιοποιημένο φυτικό δείγμα του A. serrata (G. (Molina) Stuntz. Natural History Museum, London, Forst.) Oliv. Naturalis Biodiversity Centre, formerly Leiden BM000939087, Collector: Robert Morton Middleton, University (L), L.2341870, Collection Date: 1843-01-01, Locality: Temuco (Chile), Collection Date: 02 / 1905, πηγή: Country: New Zealand, πηγή: http://bioportal.naturalis.nl/ http://www.nhm.ac.uk/

50

Παράρτημα ΙΙ

Ψηφιοποιημένες ζωγραφικές απεικονίσεις taxa του γένους Aristotelia L’Her.

51

Εικόνα 19: Ζωγραφική απεικόνιση του A. macqui L’Her., από τον P.J. Redouté, στο Stirpes Novae aut Minus Cognitae.: 17. 1784.

52

Εικόνα 21: Ζωγραφική απεικόνιση του A. macqui L’Her., από τον P.J. Redouté, στο Duhamel du Monceau, H.L., Traité des arbres et arbustes, Nouvelle édition [Nouveau Duhamel], vol. 1: t. 33 (1800-1803)], πηγή: http://plantillustrations.org/illustration.php?id_illustration=250192

53

Εικόνα 21: Ζωγραφική απεικόνιση του A. peduncularis (Labill.) Hokk.f., από τον W.H. Fitch , στο Curtis’s Botanical Magazine, t. 4203-4274, vol. 72 [ser. 3, vol. 2]: t. 4246 (1846), πηγή: http://plantillustrations.org/illustration.php?id_illustration=1137&mobile=0&code_category_ taxon=1

54

Εικόνα 22: Ζωγραφική απεικόνιση του A.penducularis (Labill.) Hook.f., από την Margaret Anderson Hope, στο Character of the Blossum, Wildflowers of Tasmania by Margaret Hope 1848-1934, πηγή: https://www.anbg.gov.au/

55

Εικόνα 23: Ζωγραφική απεικόνιση του A. serrata (G.Forst.) Oliv., από τον Frederick Polydore Nodder, στο See Carr, D. J. [Ed.] 1983 pl. 103 p. 110, πηγή: http://www.nhm.ac.uk/

56

Εικόνα 24: Ζωγραφική απεικόνιση του A. serrata (G. Forst.) Oliv., από τον M. Smith, στο Curtis’s Botanical Magazine, t. 7812-7871, vol. 128 [ser. 3, vol. 58]: t. 7868 (1902)], πηγή: http://plantillustrations.org/illustration.php?id_illustration=6519

57

Παράρτημα ΙΙΙ

Σύγχρονες φωτογραφίες των taxa του γένους Aristotelia L’Her.

58

A. fruticosa Hook. f.

i

ii

Εικόνα 25: Φωτογραφίες του A. fruticosa Hook. f., από τον David Lyttle (i), από τον Jon Sullivan (ii), πηγή: http://naturewatch.org.nz/

59

A. peduncularis (Labill.) F.Muell.

i

ii

Εικόνα 26: Φωτογραφίες του A. peduncularis (Labill.) F.Muell. (i, ii), από τον Greg Jordan, πηγή: http://www.utas.edu.au/

60

A. australasica F.Muell.

i

ii

Εικόνα 27: Φωτογραφίες του A. australasica F.Muell., από τον Fagg, M., ANBG Photo No.: a.5731, (i), πηγή: http://www.chabg.gov.au/, από τον Peter Woodard (ii), πηγή: https://en.wikipedia.org/

61

A. chilensis (Molina) Stuntz

i

ii

Εικόνα 28: Φωτογραφίες του A. chilensis (Molina) Stuntz (i, ii), από τον Ricardo Martini, πηγή: http://floradechile.cl/

62

A. serrata (G. Forst.) Oliv.

i

ii

Εικόνα 29: Φωτογραφίες του A. serrata (G. Forst.) Oliv., (i, ii), πηγή: http://www.terrain.net.nz/

63

Παράρτημα ΙV

Γεωγραφική εξάπλωση των taxa του γένους Aristotelia L’Her.

64

Νέα Ζηλανδία ( Hook.f., Α. x colensoi Hook.f., Α. serrata (G. Forst.) Oliv.

Τασμανία (Α. peduncularis (Labill.)

Hook.f.)Αυστραλία (Α.australasica F.Muell.) Βανουάτου (Α. braithwaitei FMuell.) Παπούα, Νέα Γουινέα (Α.gaultheria F.Muell.)

Χιλή – Αργεντινή (Α. chilensis (Molina) Stuntz)

Εικόνα 30: Γεωγραφική εξάπλωση των οκτώ αποδεκτών taxa του γένους Aristotelia L’Her., στην Ωκεανία και τη Ν. Αμερική. Οι περιοχές εξάπλωσης των, taxa δίδονται με διαφορετικά σύμβολα, σύμφωνα με τον Catalogue of Life: 26th August 2016 (http:// www.catalogueoflife.org/col/).

65

A. chilensis (Molina) Stuntz, (Syn.: A. macqui L’Her., A. lucida Salisb., A. glandulosa Ruiz & Pav., A. macqui var. andina Phil., A. glabra Miers, A. macqui var. alpestris Reiche, A. macqui var. leucocarpa Dimitri)

i iii

Chile Argentina

ii

Itatae

Conceptionis, Puchacay

Rere

Εικόνα 31: Γεωγραφική εξάπλωση του A. chilensis (Molina) Stuntz (Syn.: A. macqui L’Her., A. lucida Salisb., A. glandulosa Ruiz & Pav., A. macqui var. andina Phil., A. glabra Miers, A. macqui var. alpestris Reiche, A. macqui var. leucocarpa Dimitri), σύμφωνα με τη Catalogue of Life : 26th August 2016 (http://www.catalogueoflife.org/col/)] (i, iii). Οι περιοχές που αναφέρονται, στην αρχική περιγραφή του A. glandulosa Ruiz & Pav. (Systema Vegetabilium: 125, 126. 1798) (ii).

66

A. fruticosa Hook.f. (Syn.: A. erecta Buchanan)

i ii East Coast Tarawera

Wellington Tongariro

Ruahine range Patea

Milford Sound Otago

Wyndham

iii Mangonui south

Stewart Island

Εικόνα 32: Γεωγραφική εξάπλωση του A. fruticosα Hook.f., σύμφωνα με την αρχική περιγραφή Flora Novae-Zelandiae 1: 34. 1853, (i). Η γεωγραφική εξάπλωση του A. erecta Buchanan, σύμφωνα με την αρχική περιγραφή Transactions and Proceedings of the New Zealand Institute 3: 209. 1871, (ii). Οι γεωγραφικές εξαπλώσεις των δυο taxa, σύμφωνα με τον Catalogue of Life: 26th August 2016 (http://www.catalogueoflife.org/col/)] (iii). 67

A. peduncularis (Labill.) Hook.f.

South

Εικόνα 33: Γεωγραφική εξάπλωση του A. peduncularis (Labill.) Hook.f., σύμφωνα με την αρχική περιγραφή Flora Tasmaniae 1: 52. 1860.

68

A. australasica F.Muell. (Syn.: A. pubescens C.T. White)

i

Clarence River

ii Johnstone River

iii

New South Wales

Εικόνα 34:Η Γεωγραφική εξάπλωση του A. australasica F.Muell. σύμφωνα με την αρχική περιγραφή Fragmenta Phytographiae Australiae 2: 79. 1860 (i). Η γεωγραφική εξάπλωση του A. pubescens C.T.White, σύμφωνα με την αρχική περιγραφή Queensland Department of Agriculture and Stock. Botany Bulletin 20: 5. 1918 (ii). Οι γεωγραφικές εξαπλώσει των δυο taxa όπως δίδονται στη Catalogue of Life: 26th August 2016 (http://www.catalogueoflife.org/col/)] (iii).

69

A. megalosperma F.Muell.

i Rockingham's Bay

ii

Queensland

Εικόνα 35: Γεωγραφική εξάπλωση του A. megalosperma F.Muell., σύμφωνα με την αρχική περιγραφή Fragmenta Phytographiae Australiae 9: 84. 1875, (i), καθώς και με τον Catalogue of Life: 26th August 2016 (http://www.catalogueoflife.org/col/)] (ii).

70

Α. trilocularis F.M.Bailey

i Babinda

ii

Queensland

Εικόνα 36: Γεωγραφική εξάπλωση του A. trilocularis F.M. Bailey, σύμφωνα με την αρχική περιγραφή Comprehensive Catalogue of Queensland Plants:835. 1913, (i), καθώς και με τον Catalogue of Life: 26th August 2016 (http://www.catalogueoflife.org/col/)] (ii).

71

A. braithwaitei F. Muell.

Βανουάτου

Tanna

Εικόνα 37: Γεωγραφική εξάπλωση του A. braitwaitei F.Muell., σύμφωνα με την η αρχική περιγραφή Southern Science Record. Melbourne 1 (10): 149. 1881.

72

A. gaultheria F.Muell.

Mt. Yule

Εικόνα 38: Γεωγραφική εξάπλωση του A. gaultheria F.Muell., σύμφωνα με την αρχική περιγραφή Journal of Botany, British and Foreign 29: 176. 1891.

73

A. serrata (G. Forst.) Oliv. (Syn.: A. racemosa (A. Cunn.) Hook.f.)

Mangonui south

Stewart Island

Εικόνα 39: Γεωγραφική εξάπλωση του A. serrata (G. Forst.) Oliv. και A. racemosa (A. Cunn.) Hook.f., σύμφωνα με τον Catalogue of Life: 26th August 2016 (http://www.catalogueoflife.org/col/)].

74

Παράρτημα V

Πίνακες: που περιλαμβάνουν τις πληροφορίες των ταξινομικών μονάδων φυτών με το όνομα του Αριστοτέλη

75

Πίνακας 17: Ταξινομικές μονάδες φυτών με το όνομα του Αριστοτέλη, σε επίπεδο οικογένειας, σύμφωνα με: Tropicos (http://tropicos.org/). Η πληροφορία που αφορά τη χώρα καταγωγής του συγγραφέα, καταγράφηκε σύμφωνα με: The International Plant Names Index (I.P.N.I) (http://www.ipni.org/).

Family Author Full name author Country Reference Year Type Taxonomic Status specimens Aristoteliaceae Dumort. Dumortier, Barthélemy Belgium Analyse des Familles des 1829 Aristotelia Synonym of Elaeocarpaceae Charles Joseph Plantes: 37, 41. Juss. (1816)

Πίνακας 18: Ταξινομικές μονάδες φυτών με το όνομα του Αριστοτέλη, σε επίπεδο γένους, σύμφωνα με: Tropicos (http://tropicos.org/), Global Biodiversity Information Facility (http://www.gbif.org/species). Η πληροφορία που αφορά τη χώρα καταγωγής του συγγραφέα, είναι σύμφωνα με: The

International Plant Names Index (I.P.N.I) (http://www.ipni.org/).

Family Genus Author Full name author Country Reference Year Type Taxonomic Status specimens Compositae Aristotela Adans. Adanson, Michel France Familles des Plantes 2: 125. 1763 Synonym of Othonna L. (1753)

Elaeocarpaceae Aristotelia L’Her. L'Héritier de France Stirpes Novae aut Minus 1784 A.macqui L’ Accepted Brutelle, Charles Cognitae: 31. Her. (1784) Louis Combretaceae Aristotelia Comm. Lamarck, Jean France Encyclopédie Méthodique, 1785 Synonym of ex Lam. Baptiste Antoine Botanique 1(2): 349. Terminalia L. (1767) Pierre de Monnet de Orchidaceae Aristotelea Lour. Loureiro, João de Portugal Flora Cochinchinensis: 522. 1790 A.spiralis Synonym of Lour. (1790) Spiranthes Rich. (1817) Elaeocarpaceae Aristotelesa Cothen. Cothenius, Germany Disp. 26. 1790 Synonym of Christian Andreas Aristotelia L'Hér. von (1784)

Συνεχίζεται 76

Πίνακας 18, συνέχεια

Elaeocarpaceae Aristotela J.F. Gmelin, Johann Germany Systema Naturae editio 1791 Synonym of Gmel. Friedrich decima tertia, aucta, Aristotelia L'Hér. reformata 2(1): 741, 751. (1784) Elaeocarpaceae Aristotelea Spreng. Sprengel, Curt Germany Systema Vegetabilium, 1825 Synonym of (Kurt, Curtius) editio decima sexta 2: 445, Aristotelia L'Hér. Polycarp Joachim 450. (1784)

Πίνακας 19: Ταξινομικές μονάδες φυτών με το όνομα του Αριστοτέλη, σε επίπεδο είδους (specific epithet), σύμφωνα με: Tropicos (http://tropicos.org/),

Global Biodiversity Information Facility (http://www.gbif.org/species), The International Plant Names Index (http://www.ipni.org/)Η πληροφορία που αφορά τη χώρα καταγωγής του συγγραφέα, είναι σύμφωνα με: The International Plant Names Index (I.P.N.I) (http://www.ipni.org/).

Family Genus Species (specific Author Full name Country Reference Year Taxonomic Status epithet) author Orchidaceae Epidendrum L. E. aristotelia Raeusch. Raeuschel, Germany Nomenclator Botanicus 1797 Synonym of Spiranthes (1763) Ernst Adolf [ed. 3] 265. sinensis (Pers.) Ames

Orchidaceae Spiranthes Rich. S. aristotelia Merr. Merrill, Elmer America Philippine Journal of 1919 Synonym of Spiranthes (1817) Drew Science 15(3): 230. sinensis (Pers.) Ames

77

Πίνακας 20: Ταξινομικές μονάδες φυτών με το όνομα του Αριστοτέλη, σε επίπεδο είδους (specific epithet), σύμφωνα με: August 2016 (http://www.catalogueoflife.org/col/).

Family Genus Species (specific Author Full name Country Reference Year Taxonomic Status epithet) author Orchidaceae Epidendrum L. E. aristotelea Raeusch. Raeuschel, Germany Nomenclator Botanicus 1797 Synonym of Spiranthes (1763) Ernst Adolf [ed. 3]: 265. sinensis (Pers.) Ames

Orchidaceae Spiranthes Rich. S. aristotelea Merr. Merrill, Elmer America Philippine Journal of 1919 Synonym of Spiranthes (1817) Drew Science 15(3): 230. sinensis (Pers.) Ames

Πίνακας 21: Taxa του γένους Aristotelia L’Her. κατά χρονολογική σειρά, σύμφωνα με τη Tropicos (http://tropicos.org/). Με έντονο μαύρο χρώμα (bold), τα σημερινά αποδεκτά taxa.

Family Genus Species Variety Author Full name Country Reference Year author Elaeocarpaceae Aristotelia A. macqui L'Hér. L'Héritier de France Stirpes Novae aut Minus Cognitae 1785 Brutelle, Charles 31. 1785. (Stirp. Nov.) Elaeocarpaceae Aristotelia A. lucida Salisb. LouisSalisbury, England Prodromus stirpium in horto ad 1796 Richard Chapel Allerton vigentium 345. Anthony (nee 1796. (Prodr. Stirp. Chap. Markham) Allerton)

Συνεχίζεται

78

Πίνακας 21, συνέχεια

Elaeocarpaceae Aristotelia A. racemosa (A. Cunn.) Hooker, Joseph England; Flora Novae-Zelandiae 1: 33. 1852 Hook. f. Dalton India (1849), 1852. (Fl. Nov.-Zel.) Morocco, Syria, USA, Canada, South Yemen, Yemen Elaeocarpaceae Aristotelia A. (Labill.) Hooker, Joseph Όμοια με A. Flora Tasmaniae 1: 52. 1855. (Fl. 1855 peduncularis Hook. f. Dalton racemosa(A. Tasman.) Cunn.) Hook. f. Elaeocarpaceae Aristotelia A. australasica F. Muell. Mueller, Australia, Fragmenta Phytographiæ 1860 Ferdinand Jacob New Australiæ 2: 79. 1860. (Fragm.) Heinrich von Caledonia, New Zealand, Papua New Guinea Elaeocarpaceae Aristotelia A. × colensoi Hook. f. Hooker, Joseph Όμοια με A. Handbook of the New Zealand 1864 Dalton racemosa(A. Flora 33. 1864. (Handb. N. Zeal. Cunn.) Hook. Fl.) Elaeocarpaceae Aristotelia A. glabra Miers Miers, John Brazil,f. Annals and Magazine of Natural 1868 Argentina, History IV, 2: 44. 1868. (Ann. Chile Mag. Nat. Hist.)

Συνεχίζεται 79

Πίνακας 21, συνέχεια

Elaeocarpaceae Aristotelia A. erecta Buchanan Buchanan, John New Transactions and Proceedings of 1871 Zealand, the New Zealand Institute 3: 209. Australia, UK (Trans. & Proc. New Zealand Inst.) Elaeocarpaceae Aristotelia A. F. Muell. Mueller, Όμοια με A. Fragmenta Phytographiæ 1875 megalosperma Ferdinand Jacob australasica Australiæ 9: 84. 1875. (Fragm.) Heinrich von F. Muell. Elaeocarpaceae Aristotelia A. braithwaitei F. Muell. Mueller, Όμοια με A. South. Sci. Rec. 1(10): 149. 1881 Ferdinand Jacob australasica (South. Sci. Rec.) Heinrich von F. Muell.

Elaeocarpaceae Aristotelia A. gaultheria F. Muell. Mueller, Όμοια με A. J. Bot. London 29: 176. (J. Bot. 1891 Ferdinand Jacob australasica London) Heinrich von F. Muell. Elaeocarpaceae Aristotelia A. trilocularis F.M. Bailey, Frederick Australia Compr. Cat. Queensland Pl. 835. 1913 Bailey Manson (Compr. Cat. Queensland Pl.) Elaeocarpaceae Aristotelia A. chilensis (Molina) Stuntz, Stephen U.S.A U.S. department of agriculture. 1914 Stuntz Conrad Bureau of plant industry. Inventory of seeds and plants imported by the office of foreign seed and plant introduction 31: 85. (U.S.D.A. Bur. Pl. Industr. Invent. Seeds)

Συνεχίζεται 80

Πίνακας 21, συνέχεια

Πίνακας 21, συνέχεια

Elaeocarpaceae Aristotelia A. serrata Oliv. Oliver, Daniel Ireland; Transactions and Proceedings of 1921 Great Britain the New Zealand Institute 53: 365. (Trans. & Proc. New Zealand Inst.) Elaeocarpaceae Aristotelia A. × fruserrata Cockayne Cockayne, New Zealand 118: 624. (Nature) 1926 & Allan Leonard C.

Allan, Harry Howard Barton Elaeocarpaceae Aristotelia A. fruticosa Hook. f. Hooker, Joseph Όμοια με A. Dalton racemosa(A. Cunn.) Hook. f. Elaeocarpaceae Aristotelia A. macqui var. Dimitri leucocarpa Elaeocarpaceae Aristotelia A. glandulosa Ruiz & Ruiz López, Spain; Chile, Pav. Hipólito Peru

Pavón, José Elaeocarpaceae Aristotelia A. macqui var. andina Phil. Philippi,Antonio Rudolf Germany, Amandus Chile (Rodolfo (Rudolf) Elaeocarpaceae Aristotelia A. macqui var. Reiche Amando) alpestris

81

Πίνακας 22: Taxa του γένους Aristotelia, κατά αλβαβητική σειρά, σύμφωνα με τη The Plant List (http://www.theplantlist.org/). Με έντονο μαύρο χρώμα (bold), τα σημερινά αποδεκτά taxa.

Family Genus Species Variety Author Reference Year Synonyms Elaeocarpaceae Aristotelia A. australasica F. Muell. Fragm. 2: 79 1860

Elaeocarpaceae Aristotelia A. braithwaitei F. Muell. S. Sci. Rec. 1: 149 1881

Elaeocarpaceae Aristotelia A. chilensis (Molina) U.S.D.A. Bur. Pl. 1914 A. glabra Miers Stuntz Industr., Invent. A. glandulosa Ruiz & Pav. Seeds 31: 85 A. lucida Salisb. A. macqui L'Hér. A. macqui var. alpestris Reiche A. macqui var. andina Phil. A. macqui var. brachystyla Kurz. A. macqui var. leucocarpa Dimitri Beaumaria macqui Deless. ex Steud. Cornus chilensis Molina Elaeocarpaceae Aristotelia A. × colensoi Hook. f. Handb. N. Zeal. Fl. 1864 A. × fruserrata Cockayne & Allan 33 Elaeocarpaceae Aristotelia A. erecta Buchanan Trans. & Proc. New 1871 Zealand Inst. 3: 209 Elaeocarpaceae Aristotelia A. × fruserrata Cockayne & Nature 118: 624 1926

Allan Elaeocarpaceae Aristotelia A. fruticosa Hook.f. Fl. Nov.-Zel. 1: 34 1852 A. erecta Buchanan

Συνεχίζεται 82

Πίνακας 22, συνέχεια

Friesia fruticosa Miers Elaeocarpaceae Aristotelia A. gaultheria F.Muell. J. Bot. 29: 176 1891 Sericolea gaultheria (F. v.M.) Schltr.

Elaeocarpaceae Aristotelia A.glabra Miers Ann. Mag. Nat. 1868

Hist. IV, 2: 44 Elaeocarpaceae Aristotelia A. glandulosa Ruiz & Pav. Syst. Veg. Fl. Peruv. 1798

Chil. 125 Elaeocarpaceae Aristotelia A.lucida Salisb. Prodr. Stirp. Chap. 1796 Allerton 345 Elaeocarpaceae Aristotelia A.macqui L'Hér. Stirp. Nov. 31 1786

Elaeocarpaceae Aristotelia A.macqui var. alpestris Reiche Anales Univ. Chile 1898

100: 539 Elaeocarpaceae Aristotelia A.macqui var. andina Phil. Linnaea 33: 31 1864

Elaeocarpaceae Aristotelia A.macqui var. brachyst Kurz. yla Elaeocarpaceae Aristotelia A.macqui var. Dimitri Colecc. Ci. Inst. 1972

leucocarpa Nac. Tecnol. Elaeocarpaceae Aristotelia A. F.Muell. Fragm.Agropecu 9: 8410: 221 1875 megalosperma Elaeocarpaceae Aristotelia A. peduncularis (Labill.) Fl. Tasman. 1: 52 1855 Elaeocarpus peduncularis Labill. Hook.f. Friesia peduncularis (Labill.) DC. Elaeocarpaceae Aristotelia A. pubescens C.T.White Bot. Bull. Dept. 1918 Agric. Queensland 20: 5 Elaeocarpaceae Aristotelia A. racemosa (A.Cunn.) Fl. Nov.-Zel. 1: 33 1852 Hook.f.

Συνεχίζεται 83

Πίνακας 22, συνέχεια

Elaeocarpaceae Aristotelia A.serrata (G.Forst.) Trans. & Proc. New 1921 A.racemosa (A.Cunn.) Hook.f. Oliv. Zealand Inst. 53: Dicera serrata J.R.Forst. & G.Forst. 365 Friesia racemosa A.Cunn. Triphalia rubicunda Banks & Sol. ex Hook.f. Elaeocarpaceae Aristotelia A. trilocularis F.M.Bailey Compr. Cat. 1913 Queensland Pl. 835

84

Πίνακας 23: Taxa του γένους Aristotelia, κατά αλβαβητική σειρά, σύμφωνα με τη Catalogue of Life (http://www.catalogueoflife.org/) . Με έντονο μαύρο χρώμα (bold), τα σημερινά αποδεκτά taxa.

Family Genus Species Variety Author Reference Year Synonyms Distribution: Elaeocarpaceae Aristotelia A. F. Müll. Fragm. 1860 A. pubescens C. T. White Australia (New South australasica (Mueller) Wales) 2(13): 79 Elaeocarpaceae Aristotelia A. braithwaitei F. Müll. Wing, South. 1881 Vanuatu Sc. Record, 1: 149

Elaeocarpaceae Aristotelia A. chilensis (Molina) U. S. Dept. 1914 A. glandulosa Ruiz & Argentina (Catamarca, Stuntz Agric., Bur. Pl. Pav. Chubut, La Pampa, La Ind., Invent. A. lucida Salisb. Rioja, Mendoza, Seeds & Pl. A. macqui L'Herit. Neuquen, Rio Negro, Import. No. A. macqui var. alpestris San Juan, San Luis), 31, 85 Reiche Chile (Coquimbo, Valparaiso, O'Higgins, A. macqui var. andina Maule, Bio Bio, Phil. raucania, Los Lagos, Aisen, Juan Fdz. Isl., A. Reg. Metropolitana), macqui var. leucocarpa USA (introduced) Dimitri (California Beaumaria (introduced)) macqui (L'Hér.) Deless. ex Steud. Cornus chilensis Molina Elaeocarpaceae Aristotelia A. colensoi Hook. fil. Handb. New 1864 A. fruserrata Cockayne New Zealand Zeal. Fl. 33 & Allan

Συνεχίζεται 85

Πίνακας 23, συνέχεια

Πίνακας 23, συνέχεια

Elaeocarpaceae Aristotelia Α. erecta J. Buch. Trans. N. Z. 1871 New Zealand Inst. 3: 209 (Mangonui south to Stewart Isl.) Elaeocarpaceae Aristotelia A. fruserrata Cockayne Nature, cxviii. 1927 & Allan 624 (1926), Allan in New Zealand Genetica, 9: 148 Elaeocarpaceae Aristotelia A. fruticosa Hook. fil. Fl. N. Zeal. 1: 1852 Friesia fruticosa (Hook. New Zealand 34 fil.) Miers (widespread) Elaeocarpaceae Aristotelia A. gaultheria F. Müll. Journ. Bot. 29: 1891 New Guinea (Papua 176 New Guinea) Elaeocarpaceae Aristotelia A. glandulosa Ruiz & Syst Veg. 125 1798 Όμοια με A. chilensis Pav. (Molina) Stuntz Elaeocarpaceae Aristotelia Α. lucida Salisb. Prodr. Stirp. 1796 Όμοια με A. chilensis Chap. Allerton (Molina) Stuntz 345 Elaeocarpaceae Aristotelia A. macqui L'Herit. Stirp. Nov. 31. 1786 Όμοια με A. chilensis t. 16 (Molina) Stuntz Elaeocarpaceae Aristotelia A. macqui var. Reiche Όμοια με A. chilensis alpestris (Molina) Stuntz Elaeocarpaceae Aristotelia A. macqui var. andina Phil. Linnaea 33: 31 1864 Όμοια με A. chilensis (Molina) Stuntz Elaeocarpaceae Aristotelia A. macqui var. Dimitri Όμοια με A. chilensis leucocarpa (Molina) Stuntz Elaeocarpaceae Aristotelia A. F. Müll. Fragm. 9: 84 1875 Australia (Queensland) megalosperma

Συνεχίζεται 86

Πίνακας 23, συνέχεια

Elaeocarpaceae Aristotelia A. (Labill.) J. Fl. Tasm. 1: 52 1857 Elaeocarpus Australia (Tasmania) peduncularis D. Hook. peduncularis Labill. Friesia peduncularis (Labill.) DC. Elaeocarpaceae Aristotelia A. pubescens C. T. Queensl. Dep. 1918 Australia (New South White Agric., Bot. Wales) Bull. 20: 5 Elaeocarpaceae Aristotelia A. racemosa (A. Cunn.) Fl. N. Zeal. 1: 1852 New Zealand Hook. fil. 33 (Mangonui south to Stewart Isl.) Elaeocarpaceae Aristotelia A. serrata (J. R. & G. Trans. N. Z. 1921 A. erecta J. Buch. New Zealand Forst.) W. Inst., Iiii. 365 A.racemosa (A. Cunn.) (Mangonui south to R. B. Hook. fil. Stewart Isl.) Oliver Dicera serrata J. R. & G. Forst. Friesia racemosa A. Cunn. Triphalia rubicunda Banks & Sol. ex Hook. fil. Elaeocarpaceae Aristotelia A. trilocularis F. M. Cat. Queensl. 1913 Australia (Queensland) Bailey Pl. ed. 2, 835 1909

87

Παράρτημα VI

Αναρτημένη ανακοίνωση: με τίτλο «Τα φυτά του γένους Aristotelia L’Her. στην Ν. Αμερική και Ωκεανία» στο 8ο Πανελλήνιο Συνέδριο Οικολογίας κατά το διάστημα 20-23 Οκτωβρίου 2016, με θέμα: «150+ χρόνια Οικολογίας: δομές, δεσμοί, δυναμικές και στρατηγικές επιβίωσης».

88

89