DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO

Rzeszów, dnia 11 lutego 2011 r. Nr 13

TREŚĆ: Poz.: UCHWAŁY RAD MIEJSKICH :

327 — w Sieniawie Nr L/493/10 z dnia 29 października 2010 r. w sprawie przyjęcia Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy na lata 2010 – 2013 z perspektywą, do 2017r. wraz z prognozą oddziaływania Programu Ochrony Środowiska na środowisko……………………………………………………… 1406

328 — w Tarnobrzegu Nr IV/32/2010 z dnia 30 grudnia 2010 r. w sprawie określenia warunków i trybu wspierania finansowego przez Miasto Tarnobrzeg rozwoju sportu………………………………………………………………………………………….. 1517

UCHWAŁ A KOLEGIUM REGIONALNEJ IZBY OBRACHUNKOWEJ W RZESZOWIE

329 — Nr III/650/2011 z dnia 8 lutego 2011 r. w sprawie stwierdzenia nieważności postanowień zawartych w § 10, § 12 ust. 2 i § 16 Załącznika Nr 2 do Regulaminu określającego tryb postępowania o udzielenie dotacji na rozwój sportu, sposób jej rozliczenia i kontroli realizacji zadania Uchwały Rady Miasta Tarnobrzeg Nr IV/32/2010 z dnia 30 grudnia w sprawie określenia warunków i trybu wspierania finansowego przez Miasto Tarnobrzeg rozwoju sportu………… 1535

ZARZĄDZENIA:

330 — Starosty Krośnieńskiego Nr 7/2011 z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie zmiany Zarządzenia Nr 3/2011 Starosty Krośnieńskiego z dnia 19 stycznia 2011 roku w sprawie ustalenia średniego miesięcznego kosztu utrzymania mieszkańca w domach pomocy społecznej na terenie Powiatu Krośnieńskiego na 2011 rok… 1537

331 — Starosty Łańcuckiego Nr 9/2011 z dnia 4 lutego 2011 r. w sprawie ustalenia miesięcznego kosztu utrzymania dziecka w Rodzinnym Domu Dziecka w Soninie w 2011 roku………………………………………………………………………………….. 1537

DECYZJA PREZESA URZĘDU REGULACJI ENERGETYKI

332 — Nr OKR-4210-14(4)/2011/13950/IIIA/TK z dnia 7 lutego 2011 r. w sprawie zmiany taryfy dla ciepła Miejskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej - Rzeszów Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Rzeszowie…… 1538

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1406 - Poz. 327

327

UCHWAŁA Nr L/493/10 RADY MIEJSKIEJ W SIENIAWIE z dnia 29 października 2010 r.

w sprawie przyjęcia Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Sieniawa na lata 2010 – 2013 z perspektywą, do 2017r. wraz z prognozą oddziaływania Programu Ochrony Środowiska na środowisko

Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1, art. 18 poz. 1227, Nr 227, poz. 1505, z 2009 r. Nr 42, ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990r. poz. 340, Nr 84, poz. 700) Rada Miejska w Sieniawie o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, uchwala, co następuje: poz. 1591, z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 559, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271, § 1. Uchwala się Program Ochrony Środowiska Nr 214, poz. 1806, z 2003 r. Nr 80, poz. 717, dla Miasta i Gminy Sieniawa na lata 2010 – 2013 Nr 162, poz. 1568, z 2004 r. Nr 102, poz. 1055, z perspektywą, do 2017r wraz z Prognozą Nr 116, poz. 1203, z 2005 r. Nr 172, poz. 1441, oddziaływania Programu Ochrony Środowiska na Nr 175, poz. 1457, z 2006 r. Nr 17, poz. 128, środowisko, stanowiący załącznik do niniejszej Nr 181, poz. 1337, z 2008 r. Nr 48, poz. 327, uchwały. Nr 138, poz. 974, Nr 173, poz. 1218, z 2008 r. Nr 180, poz. 1111, Nr 223, poz. 1458, z 2009 r. § 2. Wykonanie uchwały powierza się Nr 52, poz. 420) w związku z art. 17 ust. 1, art. 18 Burmistrzowi Miasta i Gminy Sieniawa. ust. 1 i art. 84 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, § 3. Uchwała wchodzi w życie po upływie poz. 150, Nr 111, poz. 708, Nr 138, poz. 865, 14 dni od dnia jej ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Nr 154, poz. 958, Nr 171, poz. 1056, Nr 199, Województwa Podkarpackiego. poz. 1227, Nr 223, poz. 1464, Nr 227, poz. 1505, z 2009 r. Nr 19, poz. 100, Nr 20, poz. 106, Nr 79, poz. 666, Nr 130, poz. 1070) art. 46 pkt 2 ustawy PRZEWODNICZĄCY z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu RADY MIEJSKIEJ informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach Zenon Szkamruk oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199,

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1407 - Poz. 327

Załącznik do uchwały Nr L/493/10 Rady Miejskiej w Sieniawie z dnia 29 października 2010 r.

PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA MIASTA I GMINY SIENIAWA NA LATA 2010-2013 Z PERSPEKTYWĄ DO 2017 r.

SPIS TREŚCI 3. ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA 4. WODY PODZIEMNE I. WPROWADZENIE 5. WODY POWIERZCHNIOWE 1. ZAŁOŻENIA OGÓLNE 6. MELIORACJE I OCHRONA PRZECIWPOWODZIOWA 2. PODSTAWY PRAWNE 7. BUDOWA GEOLOGICZNA 3. CEL I ZAKRES PROGRAMU 8. CHARAKTERYSTYKA ELEMENTÓW PRZYRODY 4. OKRES OBJĘTY PROGRAMEM OŻYWIONEJ 5. TERMINOLOGIA 8.1. LASY 5.1. TERMINOLOGIA Z ZAKRESU OCHRONY 8.2. ŚWIAT ROŚLINNY I ZWIERZĘCY ŚRODOWISKA 9. OCHRONA PRZYRODY I KRAJOBRAZU 5.2. TERMINOLOGIA Z ZAKRESU GOSPODARKI 9.1. OBSZAR CHRONIONEGO KRAJOBRAZU WODNO ŚCIEKOWEJ 9.2. REZERWAT PRZYRODY 9.3. POMNIKI PRZYRODY II. CHARAKTERYSTYKA MIASTA I GMINY SIENIAWA 9.4. UŻYTKI EKOLOGICZNE 1. POŁOŻENIE I CHARAKTERYSTYKA TERENU 9.5. NATURA 2000 2. SPOŁECZNOŚĆ 10. OCHRONA PRZED HAŁASEM 3. PRZEMYSŁ 11. GLEBY 4. HISTORIA I ZABYTKI 12. GOSPODARKA ODPADAMI 5. TURYSTYKA 6. INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA IV. GŁÓWNE ŹRÓDŁA ZAGROŻEŃ ŚRODOWISKA NA 7. PRASA I MEDIA LOKALNE TERENIE MIASTA I GMINY SIENIAWA 8. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA 1. ZAGROŻENIA WÓD PODZIEMNYCH 8.1. KOMUNIKACJA 2. ZAGROŻENIA WÓD POWIERZCHNIOWYCH 8.2. ZAOPATRZENIE W WODĘ 3. ZAGROŻENIA POWIETRZA 8.3. GOSPODARKA ŚCIEKOWA 4. ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z TRANSPORTEM 8.4. ZAOPATRZENIE W CIEPŁO I GAZ I POWAŻNE AWARIE 8.5. ELEKTROENERGETYKA 5. PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE

III. INWENTARYZACJA ZASOBÓW I SKŁADNIKÓW V. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE PRZYRODY 1. GŁÓWNE CELE POLITYKI EKOLOGICZNEJ 1. UŻYTKOWANIE TERENU PAŃSTWA 2. WARUNKI KLIMATYCZNE Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1408 - Poz. 327

2. CELE POLITYKI EKOLOGICZNEJ WOJEWÓDZTWA Tabela 10: Udział poszczególnych rodzajów upraw PODKARPACKIEGO w produkcji roślinnej 3. CELE I PRIORYTETY EKOLOGICZNE POWIATU Tabela 11: Badania wód powierzchniowych Gminy PRZEWORSKIEGO Sieniawa w latach 2004-2007 Tabela 12: Punkty pomiarowo – kontrolne monitoringu VI. CELE GŁÓWNE I SZCZEGÓŁOWE OBJĘTE rzek w 2008 roku na terenie Miasta i Gminy Sieniawa PROGRAMEM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA Tabela 13: Ocena jakości wód rzecznych w 2008 roku MIASTA I GMINY SIENIAWA na terenie Miasta i Gminy Sieniawa Tabela 14: Charakterystyka wału VII. HARMONOGRAM REALIZACJI PROGRAMU przeciwpowodziowego rzeki San OCHRONY ŚRODOWISKA Tabela 15: Złoża surowców mineralnych na terenie Miasta i Gminy Sieniawa VIII. NARZĘDZIA I INSTRUMENTY REALIZACJI Tabela 16: Obszary górnicze na terenie Miasta i Gminy PROGRAMU Sieniawa 1. NARZĘDZIA I INSTRUMENTY PROGRAMOWO- Tabela 17: Wykaz pomników przyrody Miasta i Gminy PLANISTYCZNE Sieniawa (stan na 31.12.2009r.) 2. NARZĘDZIA I INSTRUMENTY UMOŻLIWIAJACE Tabela 18: Stopień zakwaszenia gleb Powiatu KORZYSTANIE ZE ŚRODOWISKA Przeworskiego wraz z potrzebą ich wapnowania [%] 3. NARZĘDZIA I INSTRUMENTY FINANSOWE Tabela 19: Zasobność gleb Powiatu Przeworskiego 4. NARZĘDZIA I INSTRUMENTY KARNE (w % użytków rolnych) w makroelementy I ADMINISTRACYJNE Tabela 20: Cele i priorytety ekologiczne Powiatu 5. UPOWSZECHNIANIE INFORMACJI Przeworskiego O ŚRODOWISKU Tabela 21: Harmonogram rzeczowy w zakresie 6. DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA ochrony środowiska na terenie Miasta i Gminy Sieniawa na lata 2010 - 2017 IX. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA Tabela 22: Wskaźnik monitorowania Programu 1. FUNDUSZE OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ 1.1. NARODOWY FUNDUSZ OCHRONY I. WPROWADZENIE ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ 1.2. WOJEWÓDZKI FUNDUSZ OCHRONY 1. ZAŁOŻENIA OGÓLNE ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ 2. FUNDACJA EKO- FUNDUSZ Zgodne z przepisami ustawy Prawo Ochrony 3. FUNDUSZE UNII EUROPEJSKIEJ Środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25 poz. 150 ze zm.) oraz ustawy o odpadach (Dz. U. z 2007 nr 39, X. UWARUNKOWANIA REALIZACJI PROGRAMU poz. 251 r. ze zm.), programy ochrony środowiska podlegają aktualizacji nie rzadziej, niż co 4 lata. XI. WDRAŻANIE I MONITORING PROGRAMU Program swoją strukturą bezpośrednio XII. WSKAŹNIKI EFEKTYWNOŚCI PROGRAMU nawiązuje do projektu Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2009 – 2012 z uwzględnieniem perspektywy XIII. STRESZCZENIE W JĘZYKU do roku 2016. Niniejsze opracowanie, określające NIESPECJALISTYCZNYM kierunki polityki ekologicznej na lata 2007 - 2010 oraz 2011-2014, należy traktować jako wypełnienie obowiązku aktualizacji Polityki ekologicznej Państwa SPIS TABEL: na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007 - 2010, a więc odniesienia jej celów Tabela 1: Liczba mieszkańców Miasta i Gminy i niezbędnych działań do aktualnej sytuacji społeczno- Sieniawa w 2009 r. gospodarczej oraz stanu środowiska. Tabela 2: Liczba mieszkańców wg płci w poszczególnych jednostkach administracyjnych Potrzeba tej aktualizacji wynikała też gminy (stan na 31.12.2009r.) z uzyskania przez Polskę członkostwa w Unii Tabela 3: Struktura wiekowa mieszkańców Miasta Europejskiej. Stwarza to, z jednej strony, szansę i Gminy Sieniawa w latach 2008-2009 szybkiego rozwiązania wielu problemów ochrony Wykres1: Procentowy udział mieszkańców wg wieku środowiska i poprawy jakości życia mieszkańców, w latach 2008-2009 przykładowo poprzez możliwość korzystania ze Tabela 4: Sieć drogowa na terenie Miasta i Gminy środków finansowych UE, z drugiej strony oznacza Sieniawa konieczność spełnienia wymagań wynikających Tabela 5: Drogi gminne na terenie Miasta i Gminy z Traktatu Akcesyjnego oraz osiągania celów Sieniawa (stan na dzień 31.12.2009r.) wspólnotowej polityki ekologicznej. Tabela 6: Ujęcia wód podziemnych w Gminie Sieniawa Tabela 7: Parametry ścieków oczyszczonych w roku 2. PODSTAWY PRAWNE 2008 Tabela 8: Sieć gazowa na terenie Miasta i Gminy Dokument został opracowany w związku Sieniawa (stan na dzień 31.12.2009r.) z obowiązkiem nałożonym na gminy przez ustawę Tabela 9: Struktura użytkowania gruntów dla Miasta z 27.04.2001 Prawo ochrony środowiska w art. 17 i Gminy Sieniawa (stan na 31.12.2009r.) i 18, oraz ustawę z 27.07.2001 o wprowadzeniu Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1409 - Poz. 327 ustawy – Prawo Ochrony Środowiska, w art. 10 strategiczne dla Miasta i Gminy Sieniawa. Realizacja w w zakresie terminu jego realizacji. Zakres powiązaniu z programem edukacji ekologicznej merytoryczny Programu ochrony środowiska określają społeczeństwa powinna zapewnić rozwój zgodny Wytyczne sporządzania programów ochrony z zasadami zrównoważonego rozwoju. środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym (MŚ grudzień 2002). Ponadto celem niniejszego opracowania jest nakreślenie ogólnych zasad zrównoważonego rozwoju 3. CEL I ZAKRES PROGRAMU oraz działań gminy. Jest rzeczą niezbędną, aby do prac nad programem ochrony środowiska były Celem opracowania jest aktualizacja Programu włączone wszystkie właściwe ze względu na zasięg Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Sieniawa na swojej działalności instytucje, związane z ochroną lata 2010-2013 z perspektywą do roku 2017. środowiska i zagospodarowaniem przestrzennym oraz Ochrona środowiska przyrodniczego jest jedną przedsiębiorstwa oddziaływujące na środowisko, oraz z głównych dróg prowadzących do osiągnięcia przedstawiciele społeczeństwa. zrównoważonego rozwoju, należy jednak pamiętać, że nie jedyną. O w pełni zrównoważonym rozwoju można W tym ostatnim przypadku rozumie się, że są dopiero mówić po osiągnięciu czterech ładów: to organy samorządu terytorialnego, samorządu • ekologicznego, gospodarczego (jeśli istnieją na terenie gminy) • społecznego, i ekologiczne organizacje pozarządowe. • ekonomicznego (gospodarczego), • przestrzennego. Gminny Program Ochrony Środowiska powinien być skoordynowany z: Podstawowym narzędziem osiągnięcia ładu Lokalnym, miejscowym planem (planami) ekologicznego jest ochrona i kształtowanie środowiska zagospodarowania przestrzennego; przyrodniczego. Ład społeczny może być osiągnięty Lokalnymi planami rozwoju infrastruktury, (jeśli np. poprzez akceptację mieszkańców dla są): mieszkalnictwa, transportu, zaopatrzenia proponowanych i poodejmowanych działań. w energię, itd.; Gminnym planem gospodarowania odpadami Ład gospodarczy osiąga się poprzez sporządzonym zgodnie z ustawą o odpadach; kształtowanie odpowiedniej struktury gospodarki, Obejmującym teren gminy programem ochrony ograniczanie bezrobocia. Ład przestrzenny wiąże się powietrza, programem ochrony środowiska np. z odpowiednią lokalizacją terenów przed hałasem i programem ochrony wód, jeśli przemysłowych, mieszkaniowych, komunikacyjnych takie programy (dla obszarów obejmujących i innych. teren danej gminy) zostały lub zostaną opracowane w związku z wymaganiami Powyższe zasady zrównoważonego rozwoju wynikającymi z ustawy Prawo ochrony i ochrony środowiska zostały uwzględnione środowiska (zgodnie z tą ustawą naprawcze w niniejszym opracowaniu, ze wskazaniem kierunków programy ochrony powietrza opracowuje się dla i hierarchii działań zmierzających do ich wprowadzenia obszarów, gdzie zostaną stwierdzone na terenie Miasta i Gminy Sieniawa. Do przekroczenia dopuszczalnych poziomów najistotniejszych celów i kierunków działań substancji w powietrzu, natomiast programy wytyczonych w zakresie rozwoju społeczno — ochrony wód - dla wchodzących w skład gospodarczego i ochrony środowiska należą: dorzeczy obszarów, na których nie są Racjonalne użytkowanie zasobów naturalnych osiągnięte wymagane poziomy jakości wód); (zmniejszenie zużycia energii, surowców Programami ochrony zabytków i opieki nad i materiałów, wzrost udziału zabytkami. wykorzystywanych zasobów odnawialnych, ochrona zasobów kopalin), Program Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Ochrona powietrza, ochrona przed hałasem Sieniawa na lata 2010 – 2013 określa: (zapewnienie wysokiej jakości powietrza, Aktualną diagnozę stanu środowiska i główne redukcja emisji gazów i pyłów, przyczyny tego stanu, zminimalizowanie uciążliwego hałasu), Główne problemy ekologiczne miasta i gminy, Ochrona wód (zapewnienie odpowiedniej Priorytetowe cele i działania w podziale na jakości użytkowej wód, racjonalizacja zużycia krótkoterminowe (lata 2010 – 2013) wody, ochrona przed powodzią, właściwa i długoterminowe (do roku 2017), gospodarka wodno-ściekowa), Harmonogram zadań w zakresie poprawy stanu Ochrona gleb, środowiska w gminie, Ochrona zasobów przyrodniczych (zachowanie Instrumenty prawne i ekonomiczne niezbędne zasobów przyrodniczych z uwzględnieniem ich do wdrożenia Programu, różnorodności oraz racjonalna eksploatacja System monitoringu i zarządzania lasów), środowiskiem, Prowadzenie skutecznej akcji edukacyjno- Promocję Programu i edukację ekologiczną informacyjnej gwarantującej powodzenie społeczeństwa. realizacji wyżej wymienionych działań. Szczególne rozwinięcie Programu stanowi Plan Gospodarki Odpadami. Kierując się tymi przesłankami, zdefiniowano w niniejszym opracowaniu ekologiczne cele Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1410 - Poz. 327

Program Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy następuje proces integrowania działań politycznych, Sieniawa będzie wykorzystany do: gospodarczych i społecznych, z zachowaniem Strategicznego zarządzania gminą w zakresie równowagi przyrodniczej oraz trwałości ochrony środowiska, podstawowych procesów przyrodniczych, w celu Racjonalnej gospodarki przestrzennej i rozwoju zagwarantowania możliwości zaspokajania przedsiębiorczości zgodnie z zasadą podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności zrównoważonego rozwoju gminy, lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak Tworzenia programów operacyjnych dla gminy, i przyszłych pokoleń. Planowania budżetu gminy, Ubiegania się o fundusze celowe ze źródeł EMISJA - rozumie się przez to wprowadzane krajowych i Unii Europejskiej, bezpośrednio lub pośrednio, w wyniku działalności Działań w zakresie edukacji ekologicznej. człowieka, do powietrza, wody, gleby lub ziemi: substancje, 4. OKRES OBJĘTY PROGRAMEM energie, takie jak ciepło, hałas, wibracje lub pola elektromagnetyczne, Program Ochrony Środowiska wraz z Planem dźwięki o częstotliwościach od 16 Hz do Gospodarki Odpadami opracowany jest na lata 2010 – 16 000 Hz. 2013 z perspektywą do roku 2017 i jest on zbieżny z Programem ochrony środowiska wraz z planem OBSZAR CHRONIONEGO KRAJOBRAZU - jest gospodarki odpadami dla Powiatu Przeworskiego. terenem chronionym ze względu na wyróżniające się Program zawiera zadania dla dwóch faz: krajobrazowo tereny o zróżnicowanych ekosystemach, cele krótkoterminowe – lata 2010 – 2013, wartościowe w szczególności ze względu na cele długoterminowe do roku 2017. możliwości zaspokajania potrzeb związanych z masową turystyką i wypoczynkiem lub istniejące Ocena i weryfikacja realizacji zadań programu albo odtwarzane korytarze ekologiczne. Celem dokonywana będzie zgodnie z wymogami ustawy: co tworzenia obszarów chronionego krajobrazu może być 2 lata od przyjęcia Programu. Aktualizacja zarówno w szczególności zapewnienie powiązania terenów programu ochrony środowiska jak i planu gospodarki poddanych ochronie w system obszarów chronionych. odpadami nie rzadziej niż, co 4 lata. ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO - rozumie się 5. TERMINOLOGIA przez to również oddziaływanie na zdrowie ludzi.

Program Ochrony Środowiska wymusza na ORGAN OCHRONY ŚRODOWISKA - rozumie się przez wszystkich uczestnikach procesów decyzyjnych to organy administracji powołane do wykonywania i inwestycyjnych zastosowanie jednakowej zadań publicznych z zakresu ochrony środowiska. terminologii dotyczącej całokształtu ochrony środowiska. Poniżej podane zostały znaczenia ORGANIZACJA EKOLOGICZNA - rozumie się przez to zwrotów użytych w opracowaniu. organizacje społeczne, których statutowym celem jest ochrona środowiska. 5.1. TERMINOLOGIA Z ZAKRESU OCHRONY ŚRODOWISKA POMNIKI PRZYRODY - to pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupienia o szczególnej OCHRONA ŚRODOWISKA - rozumie się przez to wartości naukowej, kulturowej, historyczno- podjęcie lub zaniechanie działań, umożliwiających pamiątkowej i krajobrazowej odznaczające się zachowanie lub przywracanie równowagi indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród przyrodniczej; ochrona ta polega w szczególności na: innych tworów, w szczególności sędziwe i okazałych racjonalnym kształtowaniu środowiska rozmiarów drzewa i krzewy gatunków rodzimych lub i gospodarowaniu zasobami środowiska zgodnie obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, z zasadą zrównoważonego rozwoju, głazy narzutowe, jaskinie. przeciwdziałaniu zanieczyszczeniom, przywracaniu elementów przyrodniczych do POWAŻNA AWARIA - rozumie się przez to zdarzenie, stanu właściwego. w szczególności emisję, pożar lub eksplozję, powstałe w trakcie procesu przemysłowego, magazynowania RÓWNOWAGA PRZYRODNICZA - jest to taki stan, lub transportu w których występuje jedna lub więcej w którym na określonym obszarze istnieje równowaga niebezpiecznych substancji, prowadzące do we wzajemnym oddziaływaniu: człowieka, składników natychmiastowego powstania zagrożenia życia lub przyrody żywej i układu warunków siedliskowych zdrowia ludzi lub środowiska lub powstania takiego tworzonych przez składniki przyrody nieożywionej. zagrożenia z opóźnieniem.

ŚRODOWISKO - rozumie się przez to ogół elementów POWIERZCHNIA ZIEMI - rozumie się przez to naturalne przyrodniczych, w tym także przekształconych ukształtowanie terenu, glebę oraz znajdującą się pod w wyniku działalności człowieka, a w szczególności nią ziemię do głębokości oddziaływania człowieka, powierzchnię ziemi, kopaliny, wody, powietrze, z tym, że pojęcie „gleba" oznacza górną warstwę zwierzęta i rośliny, krajobraz oraz klimat. litosfery, złożoną z części mineralnych, materii organicznej, wody, powietrza i organizmów, ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ - rozumie się przez to obejmującą wierzchnią warstwę gleby i podglebie. taki rozwój społeczno-gospodarczy, w którym Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1411 - Poz. 327

POWIETRZE - rozumie się przez to powietrze z centrów miast, terenów przemysłowych znajdujące się w troposferze, z wyłączeniem wnętrz i składowych, baz transportowych oraz dróg budynków i miejsc pracy. i parkingów o trwałej nawierzchni, Wody odciekowe ze składowisk odpadów, POZIOM HAŁASU - rozumie się przez to równoważny wykorzystane solanki, wody lecznicze poziom dźwięku A wyrażony w decybelach (dB). i termalne, Wody pochodzące z odwodnienia zakładów POZIOM SUBSTANCJI W POWIETRZU - rozumie się górniczych, z wyjątkiem wód wprowadzanych przez to stężenie substancji w powietrzu do górotworu, jeżeli rodzaje i ilość substancji w odniesieniu do ustalonego czasu lub opad takiej zawartych w wodzie wprowadzanej do substancji w odniesieniu do ustalonego czasu górotworu są tożsame z rodzajami i ilością i powierzchni. substancji zawartymi w pobranej wodzie, Wody wykorzystane, odprowadzane z obiektów STANDARD EMISYJNY - rozumie się przez to gospodarki rybackiej, jeżeli występują w nich dopuszczalne wielkości emisji. nowe substancje lub zwiększone zostaną ilości substancji w stosunku do zawartych SUBSTANCJA NIEBEZPIECZNA - rozumie się przez to w pobranej wodzie. jedną lub więcej substancji albo mieszaniny substancji, które ze względu na swoje właściwości chemiczne, ŚCIEKI BYTOWE - rozumie się przez to ścieki biologiczne, lub promieniotwórcze mogą, w razie z budynków przeznaczonych na pobyt ludzi, z osiedli nieprawidłowego obchodzenia się z nimi, spowodować mieszkaniowych oraz z terenów usługowych, zagrożenie życia lub zdrowia ludzi lub środowiska; powstające w szczególności w wyniku ludzkiego substancją niebezpieczną może być surowiec, metabolizmu oraz funkcjonowania gospodarstw produkt, półprodukt, odpad, a także substancja domowych. powstała w wyniku awarii. ŚCIEKI KOMUNALNE - rozumie się przez to ścieki UŻYTKI EKOLOGICZNE - rozumie się przez to bytowe lub mieszaninę ścieków bytowych ze ściekami zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów przemysłowymi albo wodami opadowymi lub mających znaczenie dla zachowania unikatowych roztopowymi. typów środowisk i ich zasobów genowych". Należą do nich: torfowiska, bagna, nie użytkowane łąki i sady, ŚCIEKI PRZEMYSŁOWE - rozumie się przez to ścieki drobne zbiorniki śródpolne i śródleśne, kępy drzew odprowadzane z terenów, na których prowadzi się i krzewów, skarpy, jary i wąwozy, trzcinowiska itp. działalność handlową lub przemysłową albo składową, niebędące ściekami bytowymi lub wodami WIELKOŚĆ EMISJI - rozumie się przez to rodzaj i ilość opadowymi. wprowadzanych substancji lub energii w określonym czasie oraz stężenia lub poziomy substancji lub INSTALACJE - przez to rozumie się: energii, w szczególności w gazach odlotowych, Stacjonarne urządzenie techniczne, wprowadzanych ściekach oraz wytwarzanych Zespół stacjonarnych urządzeń technicznych odpadach. powiązanych technologicznie, do których tytułem prawnym dysponuje ten sam podmiot ZAKŁAD - rozumie się przez to jedną lub kilka i położonych na terenie jednego zakładu, instalacji wraz z terenem, do którego prowadzący Obiekty budowane, które nie są urządzeniami instalacje posiada tytuł prawny, oraz znajdującymi się technicznymi ani ich zespołami, których na nim urządzeniami. eksploatacja może spowodować emisję.

ZANIECZYSZCZENIE - rozumie się przez to emisję, PRZEDSIĘBIORSTWO WODNO-KANALIZACYJNE – która jest szkodliwa dla zdrowia ludzi lub stanu firma prowadząca działalność gospodarczą w zakresie środowiska, powoduje szkodę w dobrach zbiorowego zaopatrzenia w wodę lub zbiorowego materialnych, pogarsza walory estetyczne środowiska odprowadzania ścieków, oraz gminne jednostki lub koliduje z innymi, uzasadnionymi sposobami organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, korzystania ze środowiska. prowadzące tego rodzaju działalność.

5.2. TERMINOLOGIA Z ZAKRESU GOSPODARKI URZĄDZENIA WODNE - rozumie się przez to WODNO ŚCIEKOWEJ urządzenia służące kształtowaniu zasobów wodnych oraz korzystaniu z nich, a w szczególności: ŚCIEKI - rozumie się przez to wprowadzane do wód Budowle: piętrzące, upustowe, lub do ziemi: przeciwpowodziowe i regulacyjne, a także Wody zużyte na cele bytowe lub gospodarcze, kanały i rowy, Ciekłe odchody zwierzęce, z wyjątkiem Obiekty zbiorników i stopni wodnych, gnojówki i gnojowicy przeznaczonych do Stawy, rolniczego wykorzystania w sposób i na Obiekty służące do ujmowania wód zasadach określonych w przepisach powierzchniowych oraz podziemnych, o nawozach i nawożeniu, Obiekty energetyki wodnej, Wody opadowe lub roztopowe, ujęte Wyloty urządzeń kanalizacyjnych służące do w systemy kanalizacyjne, pochodzące wprowadzania ścieków do wód, z powierzchni zanieczyszczonych, w tym Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1412 - Poz. 327

Stałe urządzenia służące do połowu ryb lub do PRZYŁĄCZE WODOCIĄGOWE - odcinek przewodu pozyskiwania innych organizmów wodnych, łączącego sieć wodociągową z wewnętrzną instalacją Mury oporowe, bulwary, nabrzeża, pomosty, wodociągową w nieruchomości odbiorcy usług wraz przystanie, kąpieliska, z zaworem za wodomierzem głównym. Stałe urządzenia służące do dokonywania przewozów międzybrzegowych. II. CHARAKTERYSTYKA MIASTA I GMINY SIENIAWA

EUTROFIZACJA - rozumie się przez to wzbogacanie 1. POŁOŻENIE I CHARAKTERYSTYKA TERENU wody biogenami, w szczególności związkami azotu lub fosforu, powodującymi przyspieszony wzrost położona jest w południowej glonów oraz wyższych form życia roślinnego, w części Kotliny Sandomierskiej, zwanej Nadsaniem, wyniku, którego następują niepożądane zakłócenia w dolinie Dolnego Sanu, w pobliżu ujścia do Sanu biologicznych stosunków w środowisku wodnym oraz rzeki Lubaczówki i Wisłoka. Gmina Sieniawa graniczy pogorszenie jakości tych wód. od południa z gminą Wiązownica, od południowego – SIEĆ - przewody wodociągowe lub kanalizacyjne wraz zachodu, za rzeką San z gminą Tryńcza, od północy z uzbrojeniem i urządzeniami, którymi dostarczana jest graniczy z gminą Adamówka, natomiast od woda lub, którymi odprowadzane są ścieki, będące północnego –zachodu z gminą Leżajsk. w posiadaniu przedsiębiorstwa wodociągowo- kanalizacyjnego. Gmina zajmuje powierzchnię 12.731ha. Granice administracyjne gminy obejmują jedno miasto URZĄDZENIA KANALIZACYJNE - sieci kanalizacyjne, i 9 sołectw, które zamieszkuje 7.168 osób (stan na wyloty urządzeń kanalizacyjnych służących do dzień 31 grudnia 2009r.). wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi oraz urządzenia podczyszczające i oczyszczające ścieki Miasto Sieniawa leży w odległości dwóch oraz przepompownie ścieków. kilometrów od prawego brzegu Sanu, na południowym wschodzie ciągną się rozległe połacie lasów URZĄDZENIA WODOCIĄGOWE - ujęcia wód sieniawskich. W kierunku północnym od miasta, teren powierzchniowych i podziemnych, studnie publiczne, jest falisty i pagórkowaty, pokryty resztkami wielkich urządzenia służące do magazynowania i uzdatniania niegdyś lasów Puszczy Sandomierskiej. Sieniawa i jej wód, sieci wodociągowe, urządzenia regulujące okolice leżą na obszarze rozległej doliny o łagodnych ciśnienie wody. stokach z licznymi stawami i mokradłami, których pochodzenie wiąże się z przemieszczaniem koryta PRZYŁĄCZE KANALIZACYJNE - odcinek przewodu rzeki San, która często wylewała. Po uregulowaniu łączącego wewnętrzną instalację kanalizacyjną koryta, San stał się mniej groźny. Istotny wpływ na to w nieruchomości odbiorcy usług z siecią kanalizacyjną, miało niewątpliwie zbudowanie zapory wodnej za pierwszą studzienka, licząc od strony budynku, w Solinie. a w przypadku jej braku - od granicy nieruchomości. Położenie Gminy Sieniawa na tle gmin Powiatu URZĄDZENIE POMIAROWE - przyrząd pomiarowy Przeworskiego przedstawia rysunek 1. mierzący ilość odprowadzanych ścieków, znajdujący się na przyłączu kanalizacyjnym.

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1413 - Poz. 327

Rysunek 1: Położenie Gminy Sieniawa na tle gmin Powiatu Przeworskiego Źródło danych: Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Sieniawa na lata 2007 - 2013

Według fizycznogeograficznego podziału Polski w rozbiciu na poszczególne sołectwa, powierzchnia obszar Miasta i Gminy Sieniawa położony na Obszarze gminy przedstawia się następująco: Europy Zachodniej, Podobszarze Krajów Alpejsko – o powierzchni: 24,49 km², Karpackich, Prowincji Północnego i Zachodniego Czerwona Wola o powierzchni: 14,23 km², Podkarpacia, Podprowincji Północnego Podkarpacia, Dobra o powierzchni: 34,69 km², Makroregionu Kotliny Sandomierskiej. Dybków o powierzchni: 4,56 km², Leżachów o powierzchni: 9,93 km², Gmina Sieniawa, zajmuje obszar 128 km2, Paluchy o powierzchni: 4,31 km², co stanowi 18,3% całkowitej powierzchni Powiatu o powierzchni: 5,16 km², Przeworskiego. W granicach administracyjnych gminy Rudka o powierzchni: 15,49 km², znajduje się miasto Sieniawa i 9 sołectw. Miasto o powierzchni: 7,69 km². Sieniawa zajmuje powierzchnię 6,76 km², natomiast

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1414 - Poz. 327

Strukturę rozmieszczenia poszczególnych sołectw na terenie Gminy Sieniawa prezentuje rysunek 2.

Rysunek 2: Rozmieszczenie sołectw w Gminie Sieniawa Źródło danych: Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Sieniawa na lata 2007 - 2013

2. SPOŁECZNOŚĆ

Na terenie Miasta i Gminy Sieniawa w 2009 roku zamieszkiwało 7.168 mieszkańców, w tym na terenie miasta 2.269 mieszkańców. Strukturę ludności w terenie miasta i gminy wg płci prezentuje tabela 1.

Tabela 1: Liczba mieszkańców Miasta i Gminy Sieniawa w 2009 r. Kobiety 1.147 Miasto Mężczyźni 1.122 Kobiety 2.419 Gmina Mężczyźni 2.480 Źródło danych: GUS 2010r., Urząd Miasta i Gminy w Sieniawie

Z powyższego zestawienia wynika, że ludność miejscowość Wylewa, którą zamieszkuje 721 osób, miasta stanowi 31,65% ogólnej liczby ludności Gminy co stanowi około 10,6% ogółu ludności. Miejscowość Sieniawa. Procentowo więcej kobiet zamieszkuje Paluchy charakteryzuje się najniższym stopniem w mieście (50,72% ogólnej liczby mieszkańców zaludnienia, teren miejscowości zamieszkują miasta), niż na wsi (48,83% ogólnej liczby 153 osoby, co stanowi około 2,13% całkowitej mieszkańców gminy). Gęstość zaludnienia wynosi ludności gminy Sieniawa. około 54 osoby na km2. Spośród wszystkich miejscowości zlokalizowanych w gminie, najbardziej Strukturę ludności w terenie Gminy Sieniawa zaludnione są miejscowość Rudka, gdzie ilość z podziałem na poszczególne jednostki administracyjne mieszkańców stanowi około 11,45% ogółu całkowitej wg płci prezentuje tabela 2. ludności w gminie i wynosi 822 osoby. Ponadto dość wysoką gęstością zaludnienia charakteryzuje się

Tabela 2: Liczba mieszkańców wg płci w poszczególnych jednostkach administracyjnych gminy (stan na 31.12.2009r.) Liczba ludności Miejscowość Ogółem Kobiety Mężczyźni Czerce 463 228 235 Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1415 - Poz. 327

Czerwona Wola 511 254 257 Dobra 480 222 258 Dybków 702 359 343 Lażachów 500 254 246 Paluchy 153 74 79 Pigany 547 278 269 Rudka 822 390 432 Sieniawa 2.269 1.147 1.122 Wylewa 721 360 361 Razem: 7.168 3.566 3.602 Źródło danych: Urząd Miasta i Gminy w Sieniawie

Dane na temat struktury wiekowej mieszkańców Miasta i Gminy Sieniawa w latach 2008-2009 znajdują się w poniższej tabeli 3 oraz na wykresie 1.

Tabela 3: Struktura wiekowa mieszkańców Miasta i Gminy Sieniawa w latach 2008-2009 Rok Charakterystyka 2008 2009 Wiek przedprodukcyjny 1.690 1.677 Wiek produkcyjny 4.249 4.327 Wiek poprodukcyjny 1.010 1.109 Źródło danych: GUS 2010r., Urząd Miasta i Gminy w Sieniawie

Wykres1: Procentowy udział mieszkańców wg wieku w latach 2008-2009

70

60

50

40

30

20

10

0 Wiek przedprodukcyjny Wiek produkcyjny Wiek poprodukcyjny

2008 2009

Źródło danych: GUS 2010r., Urząd Miasta i Gminy w Sieniawie

Powyższy wykres obrazuje wzrost ilości w wieku produkcyjnym, liczba osób w wieku ludności w wieku przedprodukcyjnym, natomiast poprodukcyjnym także spadła. W 2009 roku ilość ludność w wieku produkcyjnym oraz poprodukcyjnym osób w wieku poprodukcyjnym wynosiła 1.109 spadła. Wg struktury wiekowej ludności liczba i spadła o 0,46% w porównaniu z rokiem 2008. mieszkańców gminy w wieku przedprodukcyjnym w 2009 roku wynosiła 25,63 % i w porównaniu do 3. PRZEMYSŁ roku 2008 wzrosła o 1,23%. Ludność w wieku produkcyjnym spadła w 2009 roku o około 0,77% Na terenie Gminy Sieniawa w 2008 roku, i wynosiła 4.327. Podobnie jak w przypadku ludności zgodnie z prowadzoną ewidencją działalności, Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1416 - Poz. 327 funkcjonowało 292 podmioty gospodarcze (podmioty Firma Usługowo – Handlowa „ŚRUBEX” zarejestrowane w rejestrze regon wg sekcji PKD). s. c Sieniawa, W strukturze podmiotów prowadzących działalność ”ZYTEX” J. Zytek Sieniawa. gospodarczą zdecydowanie dominują podmioty Gmina: zajmujące się handlem i naprawami. Szczególna, więc Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Handlowe rola przypada małym i średnim przedsiębiorcom – „DREWNOTEX” – Pigany, najliczniejszego sektora w Polsce. Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „UTIRES” - Ważniejsze podmioty gospodarcze: Leżachów, Przedsiębiorstwo Wielobranżowe ZAWPOL – Miasto: Pigany,’ Gminna Spółdzielnia „SCH” w Sieniawie, Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowe – Bank Spółdzielczy Rzeszów o/Sieniawa, Wylewa, Nadleśnictwo Sieniawa, Spółdzielnia Kółek Rolniczych – Wylewa, EURO OKNA PLUS Zakład Produkcyjny Młyn Gospodarczy – Wylewa. w Sieniawie, FOOD INN Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Szczegółową charakterystykę funkcjonujących Handlowe w Sieniawie, podmiotów gospodarczych na terenie Miasta i Gminy Cegielnia Sieniawa, Sieniawa w 2008 wg sekcji PKD przedstawiono na BRAT – POL s. c Sieniawa, wykresie 2.

Wykres 2: Podmioty gospodarcze Miasta i Gminy Sieniawa wg sekcji PKD

Rolnictw o, łow iectw o i leśnictw o

Przetw órstw o przemysłow e

8,56% 4,11% 8,90% Wytw arzanie i zaopatryw anie w 2,39% 0,34% energię elektryczną, gaz i w odę 4,54% Budow nictw o 4,11% 11,64% Handel hurtow y i detaliczny, napraw a

Hotele i restauracje 11,30% Transport, gospodarka magazynow a i łączność Pośrednictw o finansow e

3,77% Obsługa nieruchomości

6,51% 31,16% Administracja publiczna i obrona 2,74% narodow a Edukacja

Ochrona zdrow ia i pomoc społeczna

Działalność usługow a, komunalna, społeczna i indyw idualna, pozostała

Źródło danych: GUS 2010

Przemysł i przetwórstwo związane jest Mikołaja Hieronima Sieniawskiego - wojewody z wykorzystaniem surowców pochodzenia wołyńskiego, hetmana polnego koronnego miejscowego: gliny i drewna, które są i właściciela olbrzymich dóbr na wschodnich terenach wykorzystywane przez istniejącą cegielnię oraz kilka Rzeczypospolitej, powstała w 1676 roku, odtąd jej zakładów przetwórstwa drzewnego produkujących losy i rozwój mocno związane były z dwoma wielkimi boazerię, parkiety, palety. Przedsiębiorstwo UTIRES rodami na stałe wpisanymi w dzieje Polski - rodem produkuje mączkę kostną. Zakład Produkcyjny EURO Sieniawskich i Czartoryskich. OKNA - PLUS zajmuje się produkcją okien i drzwi. Sieniawa przeżywała w swej ciekawej historii 4. HISTORIA I ZABYTKI wzloty i upadki. Rozwój miasta w XVII w. hamowały najazdy Tatarów i Kozaków. Sieniawa liczy sobie ponad 300 lat. Nazwę i herb w postaci półksiężyca i gwiazdy na niebieskim W XVIII w., w okresie „wojny północnej” tle wzięła od rodziny Sieniawskich. Z inicjatywy Sieniawa będąca własnością hetmana Sieniawskiego, Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1417 - Poz. 327 przeciwnika Szwedów, doświadczyła wielu zniszczeń pod wezwaniem Wniebowstąpienia Pańskiego). Przy wojennych, wskutek kolejnych przemarszów wojsk farze powstał cmentarz, zbudowano plebanię, szwedzkich, saskich, polskich i rosyjskich. W 1772 r. postawiono budynki gospodarcze oraz dom kapelana podczas rozbioru polski, miasto przeszło pod szpitalnego i wikarych. Obecnie jest tam dom panowanie austriackie. Na północ od Sieniawy przedpogrzebowy. Przy kościele znajduje się wyznaczono granicę austriacko – rosyjską. Odcięta dzwonnica z 1753 roku. kordonem granicznym od reszty ziem polskich utraciła swe dawne stanowisko nadrzecznego portu Ważnym zabytkiem zlokalizowanym na i targowiska. W roku 1809 przez Sieniawę przetoczyły obszarze Sieniawy jest także Zespół pałacowo- się wojska napoleońskie, które traktem od parkowy, w skład którego wchodzi murowany pałac Sandomierza maszerowały w kierunku Jarosławia, na z 1720-1726r., tzw. pałac letni drewniany Przemyśl i Lwów. W ślad za wojskiem podążyła z XIX wieku, murowana oficyna z pierwszej połowy zaraza, tzw. żółta febra, która zdziesiątkowała XVIII wieku, pawilon ośmioboczny z XVIII wieku, mieszkańców. kordegarda, brama wjazdowa i ogrodzenie, most kamienny nad fosą w parku oraz park. W wyniku I wojny światowej w 1915 r., kiedy to ofensywa austriacka przesunęła działania wojenne Ratusz w Sieniawie, który obecnie jest siedzibą bezpośrednio na linię Sanu, nastąpiły dni grozy Urzędu Miasta i Gminy to także ważny zabytek i zniszczeń. Rynek zamienił się w rumowisko. Uległy architektoniczny. Ratusz został wzniesiony w latach całkowitemu zniszczeniu domy z podcieniami, spłonął osiemdziesiątych XVII wieku w rezultacie starań zabytkowy kościół. W konsekwencji działań i z fundacji założyciela miasta Mikołaja Hieronima wojennych oraz epidemii cholery i tyfusu zginęło wielu Sieniawskiego. W związku z funkcjami, jakie ratusz mieszkańców. miał spełniać rozmieszczono go bardzo starannie Po zakończeniu I wojny światowej w 1918 r. miasto w centralnym miejscu w planie miasta. Od samego zaczęło dźwigać się ze zniszczeń i biedy. początku ratusz był budynkiem murowanym, W latach trzydziestych pogorszyły się stosunki częściowo podpiwniczonym, czterotraktowym społeczno – gospodarcze na tym terenie. Wskutek z dwuspadowym dachem. W elewacjach dłuższych nędzy mieszkańców i niezadowolenia w 1931 r. znajdowały się przypory. Do dzisiaj zachowały się doszło do strajków chłopskich w Czercach, Cieplicach, skarpy i przypory w zachodniej części budynku, Piganach i Majdanie Sieniawskim. ponadto sień przejazdowa, z której prowadziły wejścia do piwnic i prawdopodobnie do przyległych Kolejne ważne wydarzenie przyniósł wybuch pomieszczeń, potem częściowo zamurowanych. Nad II wojny światowej. ratuszem dobudowano drewnianą wieżę, w której W pierwszej dekadzie września 1939 r. Niemcy zajęli umieszczono zegar. Architektoniczny wygląd ratusza, Sieniawę, a już 17.IX. 1939 r. dostała się pod znajdujący się pod wpływem XVIII-wiecznych prądów okupację sowiecką. Dokonano wielu wywózek stylowych, został mu nadany prawdopodobnie sieniawskich rodzin na tereny Związku Radzieckiego ok. 1725 roku i taki pozostaje do dziś. do Besarabii i Kazachstanu. Z chwilą uderzenia Niemców na ZSRR Sieniawa powtórnie dostała się pod Inne ważne zabytki Sieniawy, to: okupację niemiecką i nastąpiły kolejne wywózki Zespół klasztorny Dominikanów młodych osób na roboty do III Rzeszy. Zaczęły się z ok. 1754 roku, gdzie obecnie mieści się równocześnie tragiczne dni dla ludności żydowskiej. plebania oraz dzwonnica z I połowy XVIII w., Władze hitlerowskie urządziły getto na Podwalu Pozostałości fortyfikacji miejskich z ok. 1664 - i rozpoczęły powolną likwidację Żydów (zginęło ich 1680 r. (kurtyna, 2 bastiony, wały, fosy), ok. 3 tysiące). Dawna karczma z II połowy XIX wieku, Zajazd z połowy XIX wieku, obecnie jest do Lata II wojny Światowej spowodowały dom mieszkalny, zniszczenia 75% zabudowy miasteczka. Po Apteka przy ul. Poniatowskiego zakończeniu wojny przystąpiono do odbudowy z ok. 1880 roku, Sieniawy. Szczególnie ważnym momentem stała się Pięć domów w miejskiej zabudowie, które odbudowa zabytkowego Pałacu Książąt Czartoryskich pochodzą z XVIII wieku, a w XIX były przez Przedsiębiorstwo Państwowe „Igloopol”. przebudowane, Cmentarz żydowski, Na terenie Miasta i Gminy można także Drewniane cerkwie znajdujące się zobaczyć imponujące zabytki, np. zbiór wieńców w Leżachowie z 1756r. i w Rudce z 1693r., nagrobnych, nie mający sobie podobnego w Polsce, Murowana cerkiew parafii greckokatolickiej czy też krypta rodu Czartoryskich w podziemiach w Czercach z 1880r., obecnie kościół kościoła parafialnego. rzymskokatolicki.

Jednym z ważniejszych zabytków Sieniawy jest Ponadto w Sieniawie w krypcie znajdującej się kościół parafialny pod wezwaniem Jana Chrzciciela. w południowej części kościoła parafialnego Świątynia została zbudowana jeszcze w XVI wieku. spoczywają prochy 22 członków jednego Jednak w 1744 roku była już bardzo mocno z najwybitniejszych rodów dawnej Rzeczypospolitej - zniszczona, dlatego staraniem Adama Czartoryskiego książąt Czartoryskich. Sieniawa należy do tych w ciągu niecałych 10 lat wzniesiono nowy kościół niewielu miejsc w Polsce, w których znajdują się parafialny. Wymurowany w 1753 roku (w latach rodowe krypty. 1788 - 1947 był on cerkwią parafii grekokatolickiej, Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1418 - Poz. 327

Inicjatorem utworzenia rodowej krypty Zespół Pałacowo – Parkowy w Sieniawie w Sieniawie był książę Władysław Czartoryski. On to ul. Kościuszki 32, 37 -530 Sieniawa – 126 w II połowie XIX w. (prawdopodobnie w latach miejsc noclegowych, z restauracją i winiarnią, sześćdziesiątych) sprowadził trumny swoich Hala sportowa z bazą noclegową – 22 miejsca przodków, m. in. trumnę swojej babki - Izabelli, noclegowe, a także trumnę swojego ojca - Adama Jerzego Restauracja „Verona”- 200 miejsc z Paryża, a następnie złożył je w podziemiach kościoła noclegowych, parafialnego. Wkrótce do rodzinnej tradycji przeszło Bar Szybkiej Obsługi „Pod Kasztanem”. chowanie zmarłych Czartoryskich w sieniawskim grobowcu. Choć umierali w wielu różnych miejscach, 6. INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA ich zwłoki sprowadzano do Sieniawy. Dzisiaj 22 trumny z prochami członków rodu Czartoryskich Placówki oświatowe na terenie Miasta i Gminy eksponowane są na okazałych dębowych Sieniawa postumentach, po jedenaście z każdej strony. Na terenie Miasta i Gminy Sieniawa funkcjonują Wszystkie są zidentyfikowane i podpisane. Wizerunki przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazjum oraz osób spoczywających w krypcie znajdują się na zespól szkół (liceum ogólnokształcące, liceum drzewie genealogicznym zawieszonym i powszechnie profilowane oraz technikum informatyczne). dostępnym w podziemiu. Pomieszczenie krypty, białe Na terenie Miasta i Gminy Sieniawa funkcjonuje bez żadnych zdobień architektonicznych, posiada łącznie 5 szkół podstawowych. Największą liczbą łukowe sklepienie. Podłoga jest z piaskowca, oddziałów dysponuje Szkoła Podstawowa natomiast schody prowadzące do grobowca w Sieniawie. W roku 2009 łącznie do szkół z marmuru. Na głównej osi, w północnej części mieści podstawowych w gminie uczęszczało 530 dzieci. się skromny, drewniany ołtarz z końca XIX wieku, Ponadto na terenie gminy mieści się także gimnazjum, który wieńczy okazały krzyż. którego siedzibą jest miasto Sieniawa. Do gimnazjum uczęszczało w 2009 roku 319 uczniów. 5. TURYSTYKA W mieście Sieniawa działają dwa przedszkola: Samorządowe Przedszkole w Sieniawie oraz Istotnym polem wizji gminy jest sektor Przedszkole Niepubliczne prowadzone przez turystyczny, którego podstawą jest dobrze zachowane Zgromadzenie Sióstr Służebniczek NMP, do których środowisko przyrodnicze oraz dziedzictwo kulturowe. łącznie w 2009 roku uczęszczało 76 wychowanków. Piękny krajobraz, czyste środowisko, zasoby Łącznie na terenie gminy funkcjonuje 7 oddziałów kulturowe w powiązaniu z rolnictwem i leśnictwem przedszkolnych zlokalizowanych przy szkołach sprawiają, że gmina może oferować szeroki produkt podstawowych, do których uczęszczało w 2009 roku turystyczny. O jakości walorów przyrodniczo – 71 wychowanków. Ponadto w gminie znajdują się turystycznych świadczy Sieniawski Obszar 7 Podkarpackich Ośrodków Przedszkolnych, Chronionego Krajobrazu. Obejmuje on tereny położone w których wychowaniem przedszkolnym jest objętych w środkowo – zachodniej części województwa 93 wychowanków w wieku od 3-5 lat. przemyskiego. Ogólna jego powierzchnia wynosi W gminie zlokalizowana jest także szkoła filialna, do 52,408 ha. Dominują tu Lasy Sieniawskie, będące której uczęszczało 28 uczniów w roku szkolnym częścią Puszczy Sandomierskiej. 2009/2010. Dodatkowo w mieście Sieniawa znajduje się także Sieniawa nie jest pozbawiona urokliwych Zespół Szkół, w ramach, którego funkcjonuje: liceum zakątków, interesujących miejsc i własnej specyficznej ogólnokształcące (3 - letnie) z trzema oddziałami: atmosfery. Położona na obszarze krajobrazu humanistycznym, biologiczno – chemicznym oraz chronionego, nie ma uciążliwego przemysłu, matematyczno – informatycznym oraz liceum a żywność tu produkowana zalicza się do zdrowej profilowane (3 - letnie) kształcące w kierunku żywności. Istnieją więc świetne warunki dla zarządzania informacją. Do zespołu szkół w 2009 roku wypoczynku oraz tworzenia i rozwoju gospodarstw uczęszczało 156 uczniów. agroturystycznych. Sieniawa jest miejscowością turystyczną dzięki walorom historycznym, położeniu Na terenie Miasta i Gminy Sieniawa w roku obok lasów, w których można urządzać polowania, szkolnym 2009/2010 dwójka uczniów była objęta oraz niewielkiej odległości od takich miast, jak: indywidualnym tokiem nauczania. Łańcut, Leżajsk, Jarosław czy . Inne ośrodki edukacyjne Jeśli chodzi o bazę noclegową, w Sieniawie Na terenie gminy funkcjonuje Miejsko – Gminny znajduje się: Ośrodek Pomocy Społecznej w Sieniawie. Działa on Gospodarstwo Agroturystyczne – Maria od 1990r. i realizuje zadania na rzecz mieszkańców, i Edward Drapała, ul. Sanowa 6, 37 – 530 na które otrzymuje środki z budżetu gminy. Pełni Sieniawa – 5 miejsc noclegowych, podstawową funkcję, jaką jest reagowanie na Gospodarstwo Agroturystyczne – Zofia i Adam dokonujące się zmiany społeczne oraz łagodzenie Woś, Czerce 128, 37 – 530 Sieniawa – skutków tych zmian. Miejsko – Gminny Ośrodek 7 miejsc noclegowych, Pomocy Społecznej realizuje działania, które wynikają Gospodarstwo Agroturystyczne - Zbigniew z zadań własnych gminy o charakterze Piśko, Rudka 215, 37 -530 Sieniawa – obowiązkowym, zadań własnych oraz zleconych 4 miejsca noclegowe, z zakresu administracji rządowej realizowanych przez gminę. Do zadań realizowanych przez Miejsko – Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej należy Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1419 - Poz. 327 wypłacanie rent socjalnych, zasiłków stałych, stałych Najważniejsze organizacje pozarządowe na terenie wyrównawczych, z tytułu ochrony macierzyństwa, Miasta i Gminy Sieniawa okresowych, okresowych gwarantowanych, Stowarzyszenie Na Rzecz Promocji Gminy okresowych specjalnych, zasiłków rodzinnych „Aktywni w Sieniawie”, i pielęgnacyjnych. MGOPS zajmuje się także Stowarzyszenie „Kraina Sanu” – Lokalna Grupa opłacaniem składek ZUS i biletów kredytowanych. Do Działania, zadań własnych realizowanych przez Ośrodek należy Stowarzyszenie Regionalne „Sieniawianie”, wypłacanie zasiłków, pomoc w naturze, usługi Towarzystwo Przyjaciół Sieniawy w Sieniawie, opiekuńcze, pomoc w formie dożywiania, sprawienie Sieniawskie Stowarzyszenie na Rzecz Edukacji pogrzebu. Ważnym zadaniem realizowanym przez w Sieniawie, Ośrodek jest praca socjalna. To działalność mająca na Katolickie Stowarzyszenie „Civitas Christiana” celu pomoc osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub Oddział w Sieniawie, odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania OSP w Piganach, w społeczeństwie poprzez pełnienie odpowiednich ról OSP „Orzeł" w Sieniawie, społecznych oraz tworzenie warunków sprzyjających OSP w „Św. Floriana” w Dobrej, temu celowi. Ośrodek współpracuje z różnymi OSP w Czerwonej Woli. instytucjami tj. Policją, Sądami, Szkołami, Ośrodkami Szkolno – Wychowawczymi, Miejsko – Gminną Komisją do Spraw Rozwiązywania Problemów 7. PRASA I MEDIA LOKALNE Alkoholowych, Ośrodkiem Zdrowia, Szpitalami, Zakładami Opiekuńczo – Leczniczymi, Domami Strona internetowa Miasta i Gminy Sieniawa Pomocy Społecznej, Zakładami Opieki Paliatywnej, zawiera wyczerpujące i aktualne informacje Schroniskami dla Bezdomnych, Powiatowym Centrum skierowane zarówno do mieszkańców, jak również Pomocy Rodzinie, Kasą Rolniczego Ubezpieczenia pełną ofertę dla inwestorów. Ponadto Urząd Miasta Społecznego, Powiatowym Urzędem Pracy, ZUS i Gminy Sieniawa raz na kwartał wydaje Gminny i innymi instytucjami i organizacjami pozarządowymi. Informator Samorządowy w którym publikowane są bieżące informacje dotyczące najważniejszych W Sieniawie działa ponadto Środowiskowy wydarzeń. Dom Samopomocy dla osób dorosłych, który zapewnia im zajęcia w zakresie terapii zajęciowej 8. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA i psychoterapii oraz przygotowuje do samodzielnego działania. Organizowane zajęcia umożliwiają rozwój Infrastruktura techniczna wywiera znaczny kulturalny oraz osobowościowy uczestników. wpływ na rozwój społeczno-gospodarczy i przestrzenny gminy. Infrastruktura techniczna spełnia Ośrodek Kultury Miasta i Gminy Sieniawa to wiele funkcji: kolejny obiekt zlokalizowany w gminie który spełnia Zaopatrzeniową: dostarcza wodę i energię funkcje edukacyjne. Realizuje on zadania zakresu elektryczną, ochrony dóbr kultury, współdziała ze społecznym Lokalizacyjną: wpływa na rozmieszczenie ruchem kulturalnym i sportowym. Ośrodek zajmuje się obiektów produkcyjnych, steruje osadnictwem, organizacją życia kulturalnego w gminie, Integracyjną; aktywizuje działalność społeczno- organizowaniem różnorodnych imprez gminnych gospodarczą. o charakterze rozrywkowym, jak również z okazji rocznic historycznych, nadzoruje także działalność 8.1. KOMUNIKACJA Galerii "Pod Kapeluszem", Orkiestry Dętej, Ogniska Muzycznego oraz współpracuje z Kołami Gospodyń Przez teren Miasta i Gminy Sieniawa Wiejskich. przebiegają drogi wojewódzkie o znaczeniu ponad lokalnym, tj. droga wojewódzka Nr 835 Lublin – W gminie funkcjonuje także Zespół Obsługi Przeworsk, droga wojewódzka Nr 867 Sieniawa – Szkół i Przedszkoli, który zapewnia profesjonalną Oleszyce oraz droga wojewódzka Nr 870 Sieniawa – obsługę ekonomiczno – administracyjną, finansową Jarosław. Na sieć komunikacyjną w gminie składają oraz organizacyjną placówek oświatowych się również drogi powiatowe oraz gminne. zlokalizowanych na terenie Miasta i Gminy Sieniawa. Szczegółowe dane na temat sieci dróg na Mieszkańcy gminy mogą także korzystać mogą terenie Miasta i Gminy Sieniawa przedstawia tabela także korzystać ze zbiorów bibliotecznych Biblioteki poniżej. Publicznej Miasta i Gminy Sieniawa.

Tabela 4: Sieć drogowa na terenie Miasta i Gminy Sieniawa

O nawierzchni ulepszonej Nr drogi Nazwa drogi / relacje Ogółem (km ) (km) Drogi wojewódzkie o znaczeniu ponadlokalnym 835 Lublin – Przeworsk 8,842 8,842 867 Sieniawa – Oleszyce 13,040 13,040 Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1420 - Poz. 327

870 Sieniawa – Jarosław 7,108 7,108 Razem 28,990 28,990 Drogi powiatowe P 1 256 R Rudka przez wieś 4,025 4,025 P 1 256 R Piskorowice - Pigany - Sieniawa 5,360 5,360 P 1 555 R Dobra – Cewków 10,109 10,109 P 1 556 R Dobra przez wieś 3,434 3,434 P 1 557 R Rudka –Wylewa 3,916 3,916 P 1 558 R Sieniawa – Czerce 5,503 5,503 P 1 573 R Leżachów przez wieś 3,201 3,201 P 1 574 R Sieniawa – Gorzyce 5,378 5,378 P 1 576 R Manasterz – Czerwona Wola 4,317 4,317 Razem 45,243 45,243 Drogi gminne P 1 10901 R Cieplice – Rudka 1,770 - P 1 10902 R Paluchy – Pigany 1,355 1,355 P 1 10905 R Wylewa – Borki 3,385 0,400 P 1 10907 R Wylewa przez wieś 2,470 2,300 P 1 10907 R Pigany - Sieniawa 2,110 1,000 P 1 10909 R Rudka – Przyjmy 2,100 - P 1 10910 R Rudka - Dobra 3,490 - P 1 10911 R Kępa – Sieniawa 2,390 0,500 P 1 10922 R Dybków przez wieś 2,400 2,400 P 1 10923 R Leżachów – Chałupki 1,200 0,500 P 1 10924 R Manasterz – Radawa 1,823 - P 1 10925 R Dobra – Czerce 2,600 1,000 P 1 10926 R Leżachów – Czerce 7,780 - P 1 10927 R Czerce – Krawce 0,550 0,550 P 1 10928 R Czerce – Chodanie 3,700 1,0 00 Razem 39,123 11,005 Źródło danych: Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Sieniawa na lata 2007 - 2013

Szczegółową charakterystykę dróg gminnych w 2009 roku w Mieście i Gminie Sieniawa prezentuje tabela 5.

Tabela 5: Drogi gminne na terenie Miasta i Gminy Sieniawa (stan na dzień 31.12.2009r.) Położenie Długość Nawierzchnia drogi drogi Bitumiczna Betonowa Tłuczeniowa Żwirowa Gruntowa Miasto 5,6 km 4,4 0,3 0.9 - - Gmina 42,5 km 13,4 1,4 - 9,7 18,0 Źródło danych: Urząd Miasta i Gminy w Sieniawie

Większość dróg powiatowych i gminnych jest 8.2. ZAOPATRZENIE W WODĘ w złym stanie technicznym i sukcesywnie będzie przeprowadzana ich modernizacja poprzez odnowę Większość mieszkańców powiatu nawierzchni. przeworskiego zaopatrywana jest w wodę ujmowaną Gmina Sieniawa w porozumieniu z innymi gminami przez studnie głębinowe. Woda dla celów pitnych zabiega o modernizacje dróg wojewódzkich ujmowana jest z lokalnego zbiornika a w szczególności drogi Lublin – Przeworsk – czwartorzędowego lub GZWP-425. Grabownica Starzeńska łącznie z budową rond na skrzyżowaniach z drogami Sieniawa – Oleszyce Na terenie Miasta i Gminy Sieniawa woda na i Sieniawa – Jarosław. pobierana jest głównie z ujęć głębinowych. Ujęcia wód dla celów komunalnych i przemysłowych eksploatowane w gminie prezentuje tabela 6.

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1421 - Poz. 327

Tabela 6: Ujęcia wód podziemnych w Gminie Sieniawa Głębokość Wydajność Pobór Obsługiwane Lokalizacja Nr studni [m] [m3/h] [m3/d] miejscowości 1 18,1 Ujęcie wody Sieniawa, Dybków, Pigany, 2 17,4 133 3192 w Sieniawie Paluchy 3 17 1 17,8 Ujęcie Leżachów, Czerce, 2 17,8 48 461 wody w Leżachowie Czerwona Wola 3 20 Ujęcie wody PW 1 17,4 3,4 14,43 UTIRES Sp. z o. o UTIRES Leżachów 1 13,2 Ujęcie wody w Dobrej 2 13,2 31,5 250 Dobra, Rudka, Wylewa 3 13,6 Źródło danych: Urząd Miasta i Gminy w Sieniawie

Na terenie gminy w ostatnich latach wykonano wodociągowej z uwzględnieniem stacji uzdatniania wiele prac modernizacyjnych. Wykonano nadbudowę wody przedstawia się następująco: oraz przebudowę Stacji Uzdatniania Wody Stacja uzdatniania wody w Sieniawie (Paluchy, w Sieniawie oraz przebudowę ujęcia wody Pigany, Dybków) – 31,405 km, 642 sztuk w Piganach. przyłączy, Stacja uzdatniania wody w Leżachowie Długość sieci wodociągowej na terenie gminy (Czerce, Czerwona Wola) – 26,544 km, wynosi 82,763km. Całkowita ilość wszystkich 316 sztuk przyłączy przyłączy prowadzących do budynków mieszkalnych i Stacja uzdatniania wody w Dobrej (Rudka, zbiorowego zamieszkania to 1.387 sztuk. W ostatnich Wylewa) – 24 ,814 km , 429 sztuk przyłączy. latach wybudowano odcinek sieci wodociągowej w Paluchach, co znacznie podniosło zwodociągowanie Zużycie wody na potrzeby gospodarki terenów gminy. Gmina Sieniawa zwodociągowana jest narodowej i ludności w Mieście i Gminie Sieniawa niemal w całości. Charakterystyka długości sieci w ostatnich latach przedstawia poniższy wykres.

Wykres 3: Zużycie wody w gminie [dam3/rok]

250

200

150

100 Zużycie [dam3] wody

50

0 2004 2005 2006 2007 2008

Eksploatacja sieci wodociągowej Gospdoarstwa domowe

Źródło danych: GUS 2010

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1422 - Poz. 327

Powyższy wykres obrazuje, iż zużycie wody na i Wylewy, a odbiornikiem ścieków jest rów potrzeby mieszkalnictwa oraz przemysłu uległo melioracyjny – San. znacznemu zmniejszeniu. Zużycie wody w 2008 roku spadło w porównaniu do roku 2004 o 51,7dam3. Opróżnianiem i wywozem nieczystości ciekłych Obserwowane ograniczenie zużycia wody związane na terenie miasta i gminy Sieniawa zajmuje się Zakład jest głównie ze zmianami w produkcji przemysłowej, Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Sieniawie, zamykaniem obiegów wodnych, urealnianiem opłat za ścieki dostarczane są do oczyszczalni ścieków pobór wody oraz stawek eksploatacyjnych w Sieniawie. w gospodarce komunalnej przy jednoczesnym wprowadzeniu liczników wody dla indywidualnych Oczyszczalnia ścieków w Sieniawie: odbiorców. Rzeczywiste obciążenie wyrażone równoważną liczbą mieszkańców RLM – 2786, Na obszarze gminy Sieniawa zlokalizowane jest Projektowana maks. przepustowość ujęcie o znaczeniu ponad lokalnym. Jest to jedno 886,9 m3/d, z jedenastu ujęć wód powierzchniowych Projektowana średniodobowa przepustowość o podstawowym znaczeniu dla województwa 700 m3/d, podkarpackiego. Eksploatatorem ujęcia jest MPGK Projektowane obciążenie oczyszczalni – Sp.z o. o. w Krośnie. Źródłem poboru jest rzeka 6.138 RLM Wisłok. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Data zakończenia rozruchu oczyszczalni Środowiska z dnia 27.11.2002r. w sprawie wymagań, 15.03.2005 r., jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe Bezpośredni odbiornik ścieków – rz. San wykorzystywane do zaopatrzenia ludności, jakość poprzez rów „bez nazwy”, wód w tym ujęciu została zaliczona do klasy A3, Km zrzutu 0 + 100 m, tj. woda wymagająca wysokosprawnego uzdatniania Faktyczna liczba osób obsługiwana przez fizycznego i chemicznego, w szczególności utleniania, oczyszczalnię – 2.786, koagulacji, flokulacji, dekantacji, filtracji, adsorpcji na Ilość ścieków dopływających kanalizacją na węglu aktywnym oraz dezynfekcji. oczyszczalnię – 96 dam 3/rok, Ilość ścieków dowożonych na oczyszczalnię 8.3. GOSPODARKA ŚCIEKOWA 1 dam3/rok, Ilość ścieków oczyszczonych 75,3 dam 3/rok Ścieki socjalno - bytowe oraz przemysłowe (dane z 2008 roku). z terenów Miasta i Gminy Sieniawa odprowadzane są do mechaniczno – biologicznej oczyszczalni ścieków Charakterystykę ładunków zanieczyszczeń 3 Miniblok M9x3 o przepustowości 151,8 m /dobę. w ściekach po oczyszczeniu w 2008 przedstawia Właścicielem i eksploatatorem oczyszczalni jest Zakład poniższa tabela. Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Sieniawie. Do oczyszczalni dopływają ścieki z Sieniawy

Tabela 7: Parametry ścieków oczyszczonych w roku 2008 Ścieki oczyszczone Mechaniczno – Zawiesina BZT5 CHZT Azot ogólny Fosfor ogólny Biologiczna ogólna (kg/rok) (kg/rok) (kg/rok) (kg/rok) Oczyszczalnia (kg/rok) Ścieków w Sieniawie 280 5.379 636 1.221 778 Źródło danych: GUS 2010

Ścieki bytowe z miejscowości gminnych, gdzie rozbudowa sieci buduje się przydomowe oczyszczalni brak jest kanalizacji sanitarnej kierowane są do ścieków. W gminie taka przydomowa oczyszczalna zbiorników bezodpływowych „szamb”, a następnie eksploatowana jest w miejscowości Sieniawa- wywożone są wozami asenizacyjnymi do oczyszczalni Leżachów. Jest to oczyszczalnia przepustowości ścieków w Sieniawie. 3,1 m3/d i jest własnością osoby fizycznej.

Zgodnie z Krajowym Programem Oczyszczania Ścieki bytowe z miejscowości gminnych, gdzie ścieków Komunalnych na terenie Miasta i Gminy brak jest kanalizacji sanitarnej kierowane są do Sieniawa planuje się budowę oczyszczani ścieków zbiorników bezodpływowych „szamb”, a następnie typu ECOLO-CHIEF o przepustowości 700 m3/d. wywożone są wozami asenizacyjnymi do oczyszczalni ścieków w Sieniawie. Ze względu na charakterystyczne położenie gminy nie we wszystkich miejscowościach możliwe Na terenie Gminy funkcjonuje także jedna jest rozwinięcie sieci kanalizacyjnej. Jest to zależne przemysłowa oczyszczalnie ścieków. Oczyszczalnia zarówno od uwarunkowań naturalnych oraz aspektów jest własnością Przedsiębiorstwa Wielobranżowego ekonomicznych. Wszędzie tam gdzie nie możliwa jest „UTIRES” Sp. z o. o. w Leżachowie. Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1423 - Poz. 327

Całkowita długość sieci kanalizacyjnej na jednorodzinnych. W gminie występują kotłownie terenie miasta i gminy wynosi 79,121 km bez lokalne na paliwo stałe oraz na gaz. połączeń prowadzących do budynków i innych obiektów. Połączenia prowadzące do budynków Wykaz kotłowni lokalnych na paliwo stałe: i zbiorowego zamieszkania szacują się w ilości 880. kotłownia GS Sieniawa - 100 kW, Miejscowości skanalizowane w gminie to miasto kotłownia Cegielni Sieniawa - 200 kW, Sieniawa, miejscowość Dybków, Leżachów, Pigany Spółka „ ZAWPOL” Wylewa - 40 kW, oraz Paluchy. ZGKiM w Sieniawie - 40 kW, Firma WAKOMEX - 80 kW, W ostatnich latach na terenie gminy wykonano Kościół rzymsko-katolicki w Sieniawie – szereg projektów związanych z rozbudową sieci 120 kW. kanalizacyjnej na jej obszarze, a ważniejsze z nich to: Budowa sieci kanalizacji sanitarnej Wykaz kotłowni na gaz ( Gz50) z przykanalikami w miejscowości Leżachów Hala Sportowa w Sieniawie - 300 kW, oraz Sieniawa – ul. Parkowa i Kościuszki, Szkoła Podstawowa w Sieniawie - 350 kW, Budowa sieci kanalizacji sanitarnej Szkoła Podstawowa w Wylewie – 60 kW, z przykanalikami w miejscowościach Dybków, Szkoła Podstawowa w Rudce - 60 kW, Pigany, Paluchy, Rudnka – Borki, Leżachów Szkoła Podstawowa w Dobrej - 60 kW, oraz część miasta Sieniawa – etapy I, II, II. Szkoła Podstawowa w Czerwonej Woli – 60 kW, W chwili obecnej gmina skanalizowana jest Gimnazjum w Sieniawie - 90 kW, w około 70 procentach, a w najbliższym czasie Kino Wrzos w Sieniawie - 180 kW, planowane jest kontynuowanie rozbudowy sieci Zespół Pałacowo –Parkowy - 400 kW. kanalizacyjnej w pozostałych miejscowościach. Gmina Sieniawa jest w całości zgazyfikowana 8.4. ZAOPATRZENIE W CIEPŁO I GAZ za wyjątkiem części wsi Czerce. Dostawcą gazu jest Podkarpacka Spółka Gazowa. Charakterystykę sieci Na terenie Gminy nie ma kotłowni, która gazowej na terenie Miasta i Gminy Sieniawa zaopatruje w ciepło poprzez kanały zdałaczynnie. prezentuje tabela 8. Występują tylko kotłownie lokalne dla jednego użytkownika i kotłownie w mieszkaniach i budynkach

Tabela 8: Sieć gazowa na terenie Miasta i Gminy Sieniawa (stan na dzień 31.12.2009r.) Miasto i Gmina Długość sieci gazowej Długość przyłączy Ilość gazomierzy Sieniawa [km] [km] [szt.] Gmina Sieniawa 62,872 16,952 490 Miasto Sieniawa 22,565 5,788 519 Razem 85,437 22,740 1.009 Źródło danych: Urząd Miasta i Gminy w Sieniawie

8.5. ELEKTROENERGETYKA Oświetlenie Drogowe

Sieć energetyczna na terenie gminy Sieniawa Całość oświetlenia drogowego składa się jest dobrze rozwinięta. Nie występują braki z 528 lamp w tym 396 lamp starych oraz 132 lamp w dostawie energii. Sieć energetyczna podlega nowych energooszczędnych zamontowanych Zamojskiej Korporacji Energetycznej S.A - Rejon w ostatnich latach. Łączna moc zainstalowanych Energetyczny w Przeworsku. Odbiorcy energii opraw oświetleniowych wynosi 92,34 KW. elektrycznej obsługiwani są przez Posterunek Oświetlenie drogowe na terenie gminy Sieniawa jest Energetyczny w Sieniawie. Na terenie gminy nie w przeważającej części przestarzałe i energochłonne występują obiekty ani urządzenia służące do są to stare oprawy o mocy 125W, 250W i 400W. wytwarzania alternatywnych źródeł energii, natomiast przebiegają linie wysokiego napięcia. Całość sieci elektrycznej zasilającej oświetlenie jest prowadzona linią napowietrzną ze sterowaniem Sieć elektryczna na terenie Miasta i Gminy Sieniawa zegarowym (zegar astronomiczny) lub za pomocą (stan na dzień 31.12.2009r.): fotokomórki. Wyjątek stanowi centrum miasta gdzie linia średnich napiec 15 kV- 103,90 km, przewody zasilające linie oświetlenia prowadzone są linia kablowa 15kV – 35 km, kablem ziemnym. Większość nowo wybudowanych linia niskiego napięcia gołe – 96,1 km, oświetleń w latach 2000 – 2003 to energooszczędne linie niskiego napięcia izolowane –3,5 km, lampy o mocy 70W i 100W, które pozostają na linia kablowa niskiego napięcia - 19,4 km, majątku Gminy Sieniawa. Pozostała część oświetlenia przyłącza - 1642 szt., jest na majątku Zamojskiej Korporacji Energetycznej stacja napowietrzna 15kV – 54 szt., Rejonowego Zakładu Energetycznego w Przeworsku. stacja wewnętrzna – 4 szt. Wybudowane w ostatnich latach oświetlenia Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1424 - Poz. 327 drogowe, stanowią one około 25% istniejących linii nadzalewowe, zbudowane z osadów żwirowo- oświetleniowych. Najbardziej energochłonne linie piaszczystych, drobniejących z biegiem rzeki oświetlenia drogowego są w miejscowościach (i odległością od gór), przykryte zmiennej Sieniawa, Leżachów, Rudka, Czerce, Pigany, Dybków, miąższości płaszczem gliniastych mad. Dobra i Wylewa. W najbliższej przyszłości należy wymienić 396 opraw W obrębie Kotliny Sandomierskiej na południu oświetlenia drogowego na oprawy energooszczędne której znajduje się Gmina Sieniawa występują obok o mocy 70,100 i 125W oraz wykonać modernizację siebie dwa podstawowe typy krajobrazów: napowietrznej linii i sterowania oświetleniem. wysoczyznowy i równin dolinnych. Wysoczyzny zgrupowane są w części południowej i albo zrośnięte III. INWENTARYZACJA ZASOBÓW I SKŁADNIKÓW są z brzegiem Karpat, albo odizolowane. Wznoszą się PRZYRODY one na 30-60 m nad dnami dolin, posiadają na ogół wysoko położony cokół utworów mioceńskich, 1. UŻYTKOWANIE TERENU przykrytych osadami zlodowacenia południowopolskiego (Starkel, 1988). W podziale geomorfologicznym (Klimaszewski 1972) Gmina Sieniawa położona jest w południowej Miasto Sieniawa leży na prawym, odległym od części Kotliny Sandomierskiej, zwanej Nadsaniem, niego o 2 km, brzegu Sanu. Nie opodal na pd. wsch. w dolinie Dolnego Sanu, w pobliżu ujścia do Sanu ciągną się rozległe połacie lasów sieniawskich. Z kolei rzeki Lubaczówki i Wisłoka. W obrębie Kotliny teren na północ od Sieniawy jest falisty Sandomierskiej można wyróżnić szereg typów rzeźby, i pagórkowaty, pokryty resztkami wielkich niegdyś cechujących się odmienną budową geologiczną: lasów Puszczy Sandomierskiej. Teren ten stanowi typ gliniasto-piaszczystych wysoczyzn próg Wyżyny Lubelskiej. Obok płaszczyzny o deniwelacjach 10-50 m i wysokości 20-60 m sieniawskiej w sąsiedztwie Leżachowa wznosi się nad dnami dolin o rzeźbie albo pagórkowatej – niewielkie wzgórze (195 m n.p.m.), a w kierunku o nachyleniach stoków do 10° – albo płaskiej Dobrej położone jest wzniesienie zwane "Sław-Górą" (o nachyleniach nie przekraczających 5°). (224 m n.p.m.). Z reguły pod utworami czwartorzędowymi zalegają na zmiennej głębokości iły mioceńskie, Gmina Sieniawa ma typowo rolniczy charakter. typ wysoczyzn i równin lessowych, gdzie Podstawą do takiego stwierdzenia jest analiza starsze piaski lub gliny okryte są na ogół użytków rolnej w ogólnej powierzchni. W strukturze kilkumetrowym płaszczem glin lessowych, użytkowania gruntów zdecydowanie przeważają typ równin piaszczystych występujący użytki rolne, które zajmują 48,51% powierzchni w niższym położeniu – kilku do 20 m nad miasta i gminy. Stosunkowo dużą powierzchnię poziom den dolin, obejmujący czwartorzędowe stanowią także lasy. Grunty leśne oraz tereny terasy rzeczne. Często w obrębie równin zadrzewione na terenie gminy zajmują powierzchnię spotyka się wały wydmowe, około 42,38%. Strukturę użytkowania gruntów na typ den dolinnych zajmujący największe terenie Miasta i Gminy Sieniawa prezentuje tabela 9. powierzchnie w Kotlinie Sandomierskiej, a ograniczone na Pogórzu, - obejmuje współczesne równiny zalewowe lub

Tabela 9: Struktura użytkowania gruntów dla Miasta i Gminy Sieniawa (stan na 31.12.2009r.) Rodzaje gruntów Powierzchnia ewidencyjna (ha) Udział w ogólnej powierzchni (%) Powierzchnia ogólna 12.731 100 Użytki rolne 6.176 48,51 Grunty orne 3.795 29,81 Łąki 832 6,54 Pastwiska 1.252 9,83 Sady na użytkach rolnych 3 0,02 Grunty pod rowami 63 0,49 Grunty pod stawami 12 0,09 Grunty rolne zabudowane 219 1,73 Użytki leśne oraz grunty zadrzewione 5.396 42,38 Lasy i grunty leśne 5.125 40,26 Grunty zadrzewione i zakrzewione 271 2,12 Grunty zabudowane i zurbanizowane 364 2,86 Tereny mieszkaniowe zabudowane 9 0,07 Inne tereny zabudowane 8 0,06 Tereny przemysłowe 4 0,03 Tereny rekreacyjne i wypoczynkowe 5 0,04 Drogi 335 2,63 Zurbanizowane tereny 3 0,03 Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1425 - Poz. 327

niezabudowane Grunty pod wodami 87 0,68 Wody śródlądowe płynące (rzeki) 76 0,60 Wody śródlądowe stojące 11 0,08 Nieużytki 40 0,32 Tereny inne 668 5,25 Źródło danych: Urząd Miasta i Gminy w Sieniawie

Udział poszczególnych rodzajów upraw na terenie Miasta i Gminy Sieniawa przedstawia tabela10.

Tabela 10: Udział poszczególnych rodzajów upraw w produkcji roślinnej Produkcja roślinna Rodzaj upraw Powierzchnia upraw [%] Pszenica 38 Żyto 18 Jęczmień 9 Owies 16 Ziemniaki 19 Źródło danych: Urząd Miasta i Gminy w Sieniawie

W strukturze powierzchni zasiewów dominuje pochodzenia organicznego. Główną bazę produkcji uprawa pszenicy - 594ha, co stanowi 38% z ogólnej roślinnej, hodowlanej i sadowniczej na obszarze całej powierzchni zasiewów, w następnej kolejności jest gminy stanowią użytki rolne średnich i niższych klas. uprawa ziemniaków - 309ha (19%), żyta - 289ha (18%), owsa - 252ha (16%) oraz jęczmienia - 150ha W gospodarstwach rolnych zlokalizowanych na (9%). terenie gminy w zakresie gospodarki zwierzęcej dominuje hodowla drobiu – 29.843 szt. oraz trzoda W gminie posiadającej charakter rolniczy chlewna, jej pogłowie liczyło 1.788 szt. Duże znajdują się 1.134 gospodarstwa rolne o średniej znaczenie w gospodarstwach odgrywa również chów wielkości 4,42ha i przewadze gospodarstw bydła, którego pogłowie liczyło 1.637 szt. W stosunku drobnotowarowych. Uprawia się tu głównie zboże, do ilości trzody chlewnej, mniejsza ilość bydła ziemniaki i buraki. Rolnicza przestrzeń produkcyjna w gospodarstwach której cykl produkcyjny jest gminy obejmuje użytki zielone, grunty orne, krótszy, potwierdza, iż zwierzęta gospodarskie mają zadrzewienia śródpolne, drogi dojazdowe głównie zaspokajać bieżące potrzeby właścicieli i gospodarcze do pól, urządzenia melioracyjne, rowy, gospodarstw. Szacunkową ilość zwierząt stawy itp. Wzdłuż prawego brzegu Sanu, na gruntach gospodarskich hodowanych na terenie Miasta i Gminy wysokich klas utworzono strefę intensywnego Sieniawa prezentuje wykres 4. rozwoju rolnictwa. Strefa ta wyłączona jest z zabudowy. Podobnemu wyłączeniu podlegają gleby

Wykres 4: Zwierzęta gospodarskie w Gminie Sieniawa

334 1637 1788 27 74 Bydło 277 Trzoda Chlewna Owce Konie Drób Kozy Króliki 29843

Źródło danych: Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Sieniawa na lata 2007 - 2013

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1426 - Poz. 327

2. WARUNKI KLIMATYCZNE w zakresie pyłu zawieszonego PM10 na 16 stanowiskach, w tym na 3 prowadzone były Warunki klimatyczne panujące na obszarze automatyczne pomiary PM10 a na gminy są dość specyficzne ze względu na 2 wykonywano automatyczne pomiary PM2.5, występujące często w bardzo krótkim czasie zmiany w zakresie benzenu na 9 stanowiskach pogodowe. Gmina Sieniawa należy do Sandomiersko- pomiarowych, Rzeszowskiej Dzielnicy Klimatycznej, chłodniejszej w zakresie metali i benzo(a)pirenu na 8 stacjach i suchszej niż sąsiadująca z nią od zachodu Dzielnica pomiarowych, Tarnowska. W obrębie tej dzielnicy długość okresu w zakresie ozonu na 1 stanowisku wegetacji waha się w granicach 205 – 220 dni pomiarowym. w roku. Dni z przymrozkami jest od 120 do 135 w roku, a dni mroźnych 40 – 55 w roku. Średnia Ocena zanieczyszczenia powietrza roczna temperatura wynosi 7,5ºC, średnia w województwie podkarpackim za rok temperatura lipca wynosi 18ºC. Suma rocznych 2008 wykonana została na podstawie całorocznych opadów atmosferycznych w tym rejonie dochodzi do serii pomiarowych ze stacji monitoringowych. Stacje 600 mm, w tym na okres wegetacji przypada te nadzorowane są przez Wojewódzki Inspektorat 400 mm. Średnia liczba dni z opadem dochodzi do Ochrony Środowiska w Rzeszowie i Wojewódzką 120 w roku. Pokrywa śnieżna zalega 60 – 70 dni Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Rzeszowie. w roku. W rejonie badań dominują wiatry z kierunków zachodnich. Dużą częstotliwość wykazują wiatry W przeprowadzonej ocenie jakości powietrza z kierunków południowych. Wiatry wschodnie w województwie podkarpackim za rok pojawiają się wczesną wiosną i późną jesienią. 2008 sklasyfikowano następujące strefy, w których: Najwięcej dni pogodnych o minimalnym zachmurzeniu 1. poziom choćby jednej substancji przekracza poziom przypada na miesiąc sierpień, wrzesień i październik. dopuszczalny powiększony o margines tolerancji lub W rejonie badań korzystne warunki klimatu lokalnego poziom docelowy (klasa C), występują w obrębie terasy nadzalewowej rzeki San 2. poziom choćby jednej substancji mieści się i w obrębie wzniesień płaskowyżu. Mniej korzystne na pomiędzy poziomem dopuszczalnym a poziomem terenach zalewowych i w rejonie dolin bocznych oraz dopuszczalnym powiększonym o margines tolerancji lokalnych zagłębień i obniżeń. Terasy, doliny (klasa B), i obniżenia terenowe są bowiem obszarami spływu 3. poziom substancji nie przekracza poziomu i okresowej stagnacji zimnych i wilgotnych mas dopuszczalnego lub poziomu docelowego (klasa A). powietrza. Są to tereny podmokłe, zimne i wilgotne. Klasyfikacji stref dokonano oddzielnie dla dwóch Odznaczają się większą częstotliwością występowania kryteriów ustanowionych: mgieł i dłuższym okresem ich zalegania. Tereny te 1. w celu ochrony zdrowia (dla terenu kraju posiadają dość korzystne warunki klimatu lokalnego i uzdrowisk), dla rozwoju rolnictwa. 2. w celu ochrony roślin (dla terenu kraju poza aglomeracjami i miastami na prawach powiatu). 3. ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA Końcowym wynikiem oceny jest określenie Główną przyczyną zanieczyszczenia powietrza klasy dla strefy ze względu na ochronę zdrowia i klasy na obszarze miasta i gminy jest emisja ze względu na ochronę roślin. Klasyfikacja antropogeniczna, tj. związana z działalnością przeprowadzana jest dla każdego zanieczyszczenia człowieka. Emisja tych zanieczyszczeń pochodzi oddzielnie na podstawie najwyższych występujących z procesów energetycznego spalania paliw oraz w strefie stężeń. Ocena obejmuje wszystkie przemysłowych procesów technologicznych. Drugim substancje, dla których w rozporządzeniu Ministra źródeł emisji zanieczyszczeń do powietrza na terenie Środowiska w sprawie poziomów niektórych Miasta i Gminy Sieniawa jest emisja pochodząca ze substancji w powietrzu. Określono wartości źródeł ruchomych związanych z transportem pojazdów dopuszczalne lub wartości docelowe stężeń samochodowych. Dość duży wpływ ma także emisja w powietrzu. Lista zanieczyszczeń, jakie należy związana z ogrzewaniem mieszkań w sektorze uwzględnić w ocenie rocznej, dokonywanej pod kątem komunalno – bytowym. Stosowanie węgla do spełnienia kryteriów określonych w celu ochrony ogrzewania mieszkań w znaczny sposób wpływa na zdrowia, obejmuje: dwutlenek azotu (NO2), dwutlenek wzrost zanieczyszczeń w powietrzu. Taki wzrost jest siarki (SO2), tlenek węgla (CO), benzen (C6H6), ozon szczególnie zauważalny w okresach zimowych, wtedy (O3), pył zawieszony o średnicy ziaren poniżej 10μm mamy dość dużą emisję pyłów oraz związków (PM10), ołów (Pb), kadm (Cd), nikiel (Ni), arsen (As), kancerogennych (np. benzo(a)pirenu) do powietrza. benzo(a)piren (B(a)P). Do zanieczyszczeń, które należy uwzględnić w ocenie rocznej dokonywanej pod kątem W ramach Państwowego Monitoringu spełnienia kryteriów określonych w celu ochrony Środowiska jakość powietrza atmosferycznego roślin, zalicza się: dwutlenek siarki (SO2), tlenki azotu w województwie podkarpackim w 2008 r. (NOx) oraz ozon (O3). monitorowana była: Podstawę klasyfikacji stref w oparciu o wyniki rocznej w zakresie dwutlenku siarki i tlenku azotu na oceny jakości powietrza za rok 2008 stanowią: 4 stacjach automatycznych i 13 stanowiskach w przypadku dwutlenku siarki, tlenków azotu, manualnych, ołowiu, pyłu zawieszonego PM10 i tlenku w zakresie tlenku węgla na 2 stacjach węgla dopuszczalny poziom substancji automatycznych, w powietrzu (w niektórych przypadkach, rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1427 - Poz. 327

poziomów niektórych substancji w powietrzu województwo podkarpackie podzielone zostało na określa dozwoloną liczbę przekroczeń dziewięć stref. Miasto i Gmina Sieniawa należy do dopuszczalnego poziomu), strefy jarosławsko – lubaczowskiej która w przypadku dwutlenku azotu i benzenu charakteryzuje się kodem PL.18.04.z.03. W 2008 na dopuszczalny poziom substancji w powietrzu obszarze strefy jarosławsko - lubaczowskiej nie powiększony o margines tolerancji (dozwolone stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych norm, co przypadki przekroczeń poziomu dopuszczalnego dało podstawę do zaklasyfikowania jej pod względem odnoszą się także do jego wartości wszystkich w/w zanieczyszczeń do klasy A. powiększonej o margines tolerancji), w przypadku arsenu, kadmu, niklu, Klasyfikację strefy jarosławsko – lubaczewskiej benzo(a)pirenu i ozonu poziom docelowy. w 2008 roku w ocenie pod kątem ochrony zdrowia dla zanieczyszczeń SO2, NO2, NOx, CO, benzenu, Ocena powietrza po kątem ochrony zdrowia metali (ołów, arsen, kadm, nikiel) na tle całego województwa podkarpackiego przedstawia rysunek 3. W zakresie zanieczyszczeń: SO2, NO2, NOx, CO, benzenu, pyłu PM10, metali (ołów, arsen, kadm, nikiel) i benzo(a)piranu, na potrzeby ocen rocznych

Rysunek 3: Ocena pod kątem ochrony zdrowia dla zanieczyszczeń SO2, NO2, NOx, CO, benzenu, metali

Źródło danych: Stan Środowiska w Województwie Podkarpackim w latach 1999-2008

Wyjątek w przeprowadzonej ocenie stanowią zimowym. Poziom zanieczyszczenia powietrza przekroczenia zawartości pyłu zawieszonego PM10 benzo(a)pirenem zawartym w pyle zawieszonym oraz benzo(a)pirenu. Przekroczenie standardów PM10, w kryterium ochrony zdrowia, ocenia się imisyjnych określonych dla pyłu zawieszonego PM10 w odniesieniu do poziomu docelowego ustalonego dla wystąpiło w obszarze Jarosławia. W strefie roku kalendarzowego na poziomie 1 ng/m3. Badania jarosławsko – lubaczewskiej w 2008 największym prowadzone w wojewódzkiej sieci monitoringu jakości źródłem punktowym, zlokalizowanym na terenie powietrza wykazały, że w 2008 roku stężenia miasta, emitującym zanieczyszczenia pyłowe jest benzo(a)pirenu przekroczyły wartość docelową we Owens Illinois Produkcja Polska S.A. Jarosław. wszystkich punktach pomiarowych na terenie W 2008 roku zakład wprowadził do powietrza ponad województwa. Benzo(a)piren emitowany jest 56 Mg zanieczyszczeń pyłowych. Stężenia pyłu w znacznych ilościach do powietrza w wyniku znacznie różniły się od siebie w sezonie letnim spalania paliw stałych na cele grzewcze. Na i zimowym. Przekroczenia pyłu PM10 w Jarosławiu wszystkich stanowiskach pomiarowych stężenia w 2008 roku notowane były głównie w okresie benzo(a)pirenu osiągały bardzo wysokie wartości Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1428 - Poz. 327 w sezonie grzewczym, wielokrotnie przekraczające Graficzną klasyfikację strefy jarosławsko – wartość 1 ng/m3. Strefa jarosławsko - lubaczewska lubaczewskiej w 2008 roku do klasy C w ocenie pod pod względem zawartości pyłu zawieszonego PM10 kątem ochrony zdrowia, pod względem zawartości oraz benzo(a)pirenu w powietrzu zaliczona została do zanieczyszczeń pyłu zawieszonego PM10 oraz klasy C (przekroczony poziom docelowy). benzo(a)piranu na tle całego województwa podkarpackiego przedstawia rysunek 4.

Rysunek 4: Ocena pod kątem ochrony zdrowia dla pyłu zawieszonego PM10 oraz benzo(a)pirenu

Źródło danych: Stan Środowiska w Województwie Podkarpackim w latach 1999-2008

W 2008 roku na terenie województwa okresu uśredniania wyników. Termin osiągnięcia podkarpackiego pomiary stężeń ozonu w powietrzu poziomu celu długoterminowego upływa w 2020 roku. atmosferycznym, w kryterium ochrony zdrowia, Osiągnięcie celu długoterminowego ozonu powinno prowadzone były na stacji w Jaśle przy być dokonane za pomocą ekonomicznie ul. Floriańskiej. Dodatkowo w jedenastu punktach uzasadnionych działań technicznych pomiarowych wykonywano pasywne pomiary i technologicznych w ramach wojewódzkich wybranych prekursorów ozonu (benzenu, tolenu, programów ochrony środowiska. n-oktanu, n-heksanu, m+p-ksylenu, n-heptanu, oksylenu, cykloheksanu, formaldehydu), w celu Ocena powietrza po kątem ochrony zdrowia określenia poziomu tych substancji w powietrzu na obszarze województwa podkarpackiego Ze względu na ochronę roślin klasyfikowanych i potencjalnego wpływu wartości ich stężeń na jest w województwie podkarpackim 7 stref poziomy ozonu. W okresie objętym analizą nie (z wyłączeniem stref-miast na prawach powiatów). wystąpiło przekroczenie poziomu docelowego ozonu, Klasyfikacja dokonywana jest na podstawie wyników w ocenie za rok 2008 województwo podkarpackie pomiarów ze stanowisk, które spełniają wymagania zakwalifikowano do klasy A. Na obszarze lokalizacyjne określone w rozporządzeniu Ministra województwa w 2008 roku nie został także osiągnięty Środowiska z dnia 17 grudnia 2008 roku w sprawie poziom celu długoterminowego wyznaczonego dla dokonywania oceny poziomów substancji ozonu na poziomie 120 μg/m3 dla ośmiogodzinnego w powietrzu. W kryterium ochrony roślin na terenie Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1429 - Poz. 327 województwa w 2008 roku pomiary stężeń dwutlenku Na podstawie wyników badań z roku objętego siarki i dwutlenku azotu prowadzone były na oceną oraz lat ubiegłych, w ocenie rocznej za rok stanowisku zlokalizowanym w miejscowości 2008 w zakresie dwutlenku siarki oraz dwutlenku Żydowskie (teren Magurskiego Parku Narodowego). azotu w kryterium ochrony roślin, strefę jarosławsko – Dodatkowo przy wykonywaniu oceny za rok 2008 lubaczewską, do której należy Miasto i Gmina wykorzystano wyniki pomiarów realizowanych przez Sieniawa zaliczono do klasy A. Klasyfikację strefy WIOŚ w Krakowie – Delegatura w Nowym Sączu na jarosławsko – lubaczewskiej w 2008 roku pod kątem terenie Magurskiego Parku Narodowego w punkcie ochrony roślin dla zanieczyszczeń SO2 oraz NO2 na tle Nieznajowa. całego województwa podkarpackiego przedstawia rysunek 5.

Rysunek 5: Ocena pod kątem ochrony roślin dla zanieczyszczeń SO2 oraz NO2

Źródło danych: Stan Środowiska w Województwie Podkarpackim w latach 1999-2008

Poziom zanieczyszczenia powietrza ozonem, ze Żydowskie i Nieznajowa, województwo podkarpackie względu na ochronę roślin, ocenia się w odniesieniu zakwalifikowano do klasy A. do poziomu dopuszczalnego, ustalonego dla okresu wegetacyjnego (1V-31 VII) jako wartość AOT 40 na W celu zmniejszenia występujących poziomie 18000 μg/m3h. Wartość AOT oznacza sumę zanieczyszczeń powietrza na terenie Miasta i Gminy różnic pomiędzy stężeniem jednogodzinnym Sieniawa konieczne jest stosowanie w większym wyrażonym w μg/m3 a wartością 80 μg/m3, dla każdej zakresie paliw proekologicznych tj. oleju opałowego godziny w ciągu doby pomiędzy 8.00, a 20.00 czasu i gazu ziemnego. środkowoeuropejskiego, dla której stężenie jest większe niż 80 μg/m3. Na obszarze województwa 4. WODY PODZIEMNE podkarpackiego nie ma punktu pomiarowego do badań stężeń ozonu ze względu na ochronę roślin. Opierając Zarządzanie gospodarką wodną na terenie się na informacji o wartości AOT40 obliczonej ze Gminy sprawuje Regionalny Zarząd Gospodarki stężeń 1- godzinnych ozonu w sezonie wegetacyjnym Wodnej w Krakowie. Pod względem hydrograficznym (1V-31 VII) ze stacji pomiarowej w Szymbarku, która teren Miasta i Gminy Sieniawa który leży w obrębie w 2008 roku wyniosła około11033 μg/m3.h (61,3% Powiatu Przeworskiego należy do dorzecza Wisły. normy), oraz danych o wysokości stężeń dwutlenku Znaczne zróżnicowanie budowy geologiczno- azotu (prekursora ozonu) na stanowiskach strukturalnej powoduje dużą różnorodność i zmienność pomiarowych przeznaczonych do prowadzenia zasobów wód podziemnych. Zasadniczym poziomem pomiarów zanieczyszczeń powietrza ze względu na użytkowym wód podziemnych powszechnie ochronę roślin zlokalizowanych w miejscowościach eksploatowanym i mającym największe znaczenie gospodarcze na obszarze całej gminy jest czwartorzęd, Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1430 - Poz. 327 który stanowi w tym rejonie główne źródło wody. w wodę zbiorników regionu Zapadliska Udział wód czwartorzędowych w całości jest Podkarpackiego. Posiada on udokumentowane zasoby największy i wynosi 95%. Pozostałymi użytkowymi dyspozycyjne w wysokości 140.000 m3/d. Wody poziomami wodonośnymi są: trzeciorzęd i dolna kreda. podziemne na obszarze zbiornika należą są dobrej Wody w utworach trzeciorzędowych mają niewielkie jakości i należą do II i III klasy jakości. Duży wpływ na znaczenie użytkowe i wyłącznie lokalny charakter. jakość wód w obrębie zbiornika mają zanieczyszczenia pochodzenia antropogenicznego. Pod względem hydrograficznym teren Miasta i Gminy Sieniawa należy do dorzecza Wisły i mieści się Lokalizację GZWP nr 425 Dębica – Stalowa Wola – w obrębie Głównego Zbiornika Wód Podziemnych Rzeszów przedstawia rysunek 6. nr 425 Dębica – Stalowa Wola – Rzeszów. GZWP jest jednym z największych i najbardziej zasobnych

Rysunek 6: Lokalizacja GZWP nr 425 Dębica – Stalowa Wola - Rzeszów

Źródło danych: WIOŚ Rzeszów

Występowania GZWP wiąże się miasta Leżajsk. Zgodnie z Rocznikiem z wyznaczaniem w tym obszarze stref ochronnych Hydrogeologicznym Państwowej Służb i wprowadza pewne ograniczenia, które dotyczą Hydrogeologicznej z 2008 roku jakość wód w tych przede wszystkim korzystania z wód podziemnych punktach wyglądała następująco: i powierzchniowych oraz użytkowania gruntów. Punkt monitoringu na terenie Miasta Łańcut – wody dobrej czystości – klasa II, Monitoring jakości wód podziemnych Punkt monitoringu na terenie Miasta Leżajsk – prowadzony jest przez Państwowy Instytut wody zadowalającej czystości – klasa III. Geologiczny w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska na poziomie krajowym (sieć krajowa) oraz Głównym zagrożeniem wód podziemnych są: w sytuacjach uzasadnionych specyficznymi Gospodarstwa domowe (szamba, fermy potrzebami regionu, także w sieciach regionalnych. hodowlane, przydomowe „dzikie” wysypiska System obserwacji monitoringowych obejmuje zwykłe śmieci), (słodkie) wody podziemne występujące w jednolitych Zrzuty ścieków komunalnych i przemysłowych, częściach wód podziemnych, których zawartość Działalność rolnicza i przemysłowa, substancji rozpuszczonych (mineralizacja) nie Transport, przekracza 1000 mg/l. Monitoring stanu chemicznego Składowanie odpadów, wód podziemnych prowadzony jest w formie Sieci dystrybucji paliw płynnych, monitoringu diagnostycznego oraz operacyjnego. Nadmierna eksploatacja niektórych pięter Monitoringiem diagnostycznym objęte są jednolite wodonośnych (odwadnianie kapalin). części wód podziemnych, które dostarczają średnio 100 m3 wody na dobę, czyli w Polskich warunkach 5. WODY POWIERZCHNIOWE wszystkie jednolite części wód podziemnych. Monitoringiem operacyjnym są objęte jednolite części Miasto i Gmina Sieniawa położona jest wód podziemne uznane za zagrożone nie osiągnięciem w dolinie Dolnego Sanu, w pobliżu ujścia do Sanu dobrego stanu. rzeki Lubaczówki i Wisłoka. Największymi rzekami przepływającymi przez teren gminy są: San, Wisłok, Na terenie Miasta i Gminy Sieniawa brak jest Lubaczówka, potok Dybkowski i potok Czerniawka. obecnie punktów pomiarowych PIG działających Potoki zasilane są głównie wodami opadowymi w ramach krajowej sieci monitoringu. Najbliższe i roztopowymi, szybko reagują na zmianę zasilania. punkty zlokalizowane są na terenie miasta Łańcut oraz Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1431 - Poz. 327

Spotykane są nagłe i krótkotrwałe wezbrania wód opadowe: spowodowane deszczami spowodowane letnimi burzami. rozlewnymi, powodują szybko przesuwające się kulminacje fal powodziowych. Rzeka San jest prawobrzeżnym dopływem Wisły, całkowita jej długość wynosi 443,4 km. Źródło Największe znaczenie pod względem Sanu znajduje się na terenie Ukrainy, na wysokości gospodarczym ma w gminie rzeka San. Jest ona około 925m n.p.m., na południowo-wschodnich odbiornikiem ścieków komunalnych dla Miasta i Gminy stokach Piniaszkowego w Bieszczadach Zachodnich, Sieniawa. w pobliżu miejscowości Sianki. Gmina Sieniawa położona jest w obszarze doliny Sanu, który stanowi Zasady polityki wodnej w państwach Unii na odcinku od Przemyśla do Sandomierza korytarz Europejskiej określa dyrektywa 2000/60/WE komunikacyjny, którym biegną droga krajowa 862 Parlamentu Europejskiego i Rady, zwana Ramową oraz linia kolejowa Przemyśl – Rozwadów. Ta część Dyrektywą Wodną (RDW). Ramowa Dyrektywa doliny Sanu charakteryzuje się swoistą florą i fauną. Wodna wprowadza nowe pojęcia w ocenie stanu wód: W dolnie przeważają lasy łęgowe, bagienne olsy, 1. klasyfikację stanu ekologicznego jednolitych części starorzecza, szuwary oraz luiczne trzcinowiska. wód w ciekach naturalnych, jeziorach, wodach Charakterystyczne gatunki zwierząt dla tego obszaru przejściowych oraz wodach przybrzeżnych, to kumak nizinny, różne gatunki żab zielonych (np. 2. klasyfikację potencjału ekologicznego sztucznych i jeziorowa), brodziec piskliwy, czajka, wydra i wiele silnie zmienionych jednolitych części wód innych. powierzchniowych, 3. klasyfikację stanu chemicznego jednolitych części Rzeka Wisłok jest lewobrzeżnym dopływem wód powierzchniowych i wód podziemnych, Sanu, o całkowitej długości 220km, a jej dorzecze ma 4. klasyfikację stanu ilościowego wód podziemnych. powierzchnie rzędu 3.528 km2. Wisłok jest rzeką górską, o wartkim biegu rzeki, skalistym podłożu Głównym celem Ramowej Dyrektywy Wodnej i licznymi przełomami. Wypływa na wysokości 823 m jest osiągnięcie dobrego stanu dla wszystkich części n.p.m. w Beskidzie Niskim, ze stoków Kanasiówki. wód do 2015 r. uwzględnione są również wymagania W górnym biegu tworzy przełomy, w środkowym wynikające z innych dyrektyw UE z obszaru wodnego. meandruje. Przepływa przez Pogórze Bukowskie, Doły Podsumowanie działań mających na celu osiągnięcie Jasielsko-Sanockie, Kotlinę Sandomierską. odpowiedniego stanu wód w perspektywie roku W Sieniawie k. Beska w latach 1971-78 wybudowano 2015 zawierają plany gospodarowania wodami na na rzece Wisłok zaporę wodną. Zbiornik utworzony obszarze każdego dorzecza. został dla celów retenyjno-komunalnych. Posiada on o powierzchnię 1,31 km2, długości 174 m i wysokości Od 2007 r. monitoring wód powierzchniowych 31 m. prowadzony jest w wyznaczonych dla potrzeb planowania gospodarowania wodami jednolitych Rzeka Lubaczówka jest prawobrzeżnym częściach wód powierzchniowych (jcw). Jednolita dopływem rzeki San. Rzeka znajduje się na terenie część wód powierzchniowych oznacza oddzielny Kotliny Sandomierskiej a swój początek bierze jako i znaczący element wód powierzchniowych, taki jak Zawadówka (w górnym biegu) na Roztoczu jezioro, zbiornik, strumień, rzeka lub kanał, część Wschodnim, na Ukrainie. W obszar Polski wpływa strumienia, rzeki lub kanału, wody przejściowe lub pas w okolicy Budomierza. Rzeka przepływa przez Miasto wód przybrzeżnych. i Gminę Sieniawa w granicach administracyjnych wsi leżącej na obszarze gminy, tj. Czerwonej Woli. Rzeka W ostatnich latach Wojewódzki Inspektorat uchodzi do Sanu na wysokości 178m n.p.m. Ochrony Środowiska w Rzeszowie prowadził badania w Manasterzu. Całkowita długość rzeki wynosi monitoringowe wód powierzchniowych na terenie 88,2 km, w tym 67,3 km znajduje się na obszarze Miasta i Gminy Sieniawa w trzech punktach Polski. pomiarowo – kontrolnych, tj.: rzeka San w miejscowości Leżachów - km Ponadto na obszarze gminy występuje szereg 100,9 (pomiary w latach 2004-2006), bezimiennych cieków, okresowo wysychających oraz rzeka Szewnia w miejscowości Leżachów – sieć rowów melioracyjnych znacznie wpływająca na Osada – km 0,5 (pomiary w roku 2007), warunki wilgotnościowe powierzchniowych warstw rzeka San w miejscowości Ubieszyn – km pokrywy glebowej. 99,4 (pomiary w latach 2008-2009).

W ciągu roku maksymalny odpływ w rzekach W marcu 2004 roku weszło w życie nowe regionu występuje w okresie marzec-kwiecień, rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 lutego natomiast minimum odpływu obserwowane jest 2004 roku w sprawie klasyfikacji dla prezentowania najczęściej we wrześniu. Tak jak i w całym dorzeczu stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu górnej Wisły, najczęściej występują dwa rodzaje prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wezbrań: wyników i prezentacji stanu tych wód (Dz. U. nr 32, roztopowe: ich przyczyną jest gwałtowne poz. 284). Rozporządzenie wprowadziło 5 klas jakości wiosenne topnienie pokrywy śnieżnej, wód: w odróżnieniu od wezbrań opadowych, klasa I - to wody bardzo dobrej jakości, charakteryzują się niższą kulminacją fal, klasa II - wody dobrej jakości, powodziowych i dłuższym czasem trwania; klasa III - wody zadowalającej jakości,

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1432 - Poz. 327

klasa IV - wody niezadowalającej jakości, rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia klasa V - wody złej jakości. 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody Ponadto w roku 2002 ukazały się powierzchniowe wykorzystywane do rozporządzenia regulujące wymagania stawiane zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do wodom powierzchniowym w zależności od ich spożycia (Dz. U. Nr 204, poz. 1728). przeznaczenia: rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, wyznaczania wód wrażliwych na jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł będące środowiskiem życia ryb w warunkach rolniczych (Dz. U. nr 241, poz. 2093). naturalnych (Dz. U. nr 183, poz. 1530), rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia W latach 2004-2007 Wojewódzki Inspektorat 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, Ochrony Środowiska w Rzeszowie wykonał ocenę jakim powinny odpowiadać morskie wody jakości wód powierzchniowych na terenie Miasta wewnętrzne i wody przybrzeżne będące i Gminy Sieniawa w oparciu o pięciostopniową skalę środowiskiem życia skorupiaków i mięczaków jakości zgodnie z rozporządzeniem Ministra (Dz. U. nr 176, poz. 1454). Środowiska z dnia 11 lutego 2004 roku. Wyniki tej rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia oceny dla określonych punktów pomiarowo 16 października 2002 r. w sprawie wymagań, kontrolnych prezentuje poniższa tabela. jakim powinna odpowiadać woda w kąpieliskach (Dz. U. nr 183, poz. 1530).

Tabela 11: Badania wód powierzchniowych Gminy Sieniawa w latach 2004-2007 Punkt Rok badania Nazwa rzeki pomiarowo- km Klasyfikacja wg Rozporządzenia MŚ kontrolny 2004 2005 2006 2007 rzeka San w Brak San miejscowości 100,9 III III IV pomiarów Leżachów rzeka Szewnia w Brak Brak Brak Szewnia miejscowości 0,5 III pomiarów pomiarów pomiarów Leżachów – Osada Źródło danych: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie

Przeprowadzone badania monitoringowe oddzielny i znaczący element wód powierzchniowych, w latach 2004-2007 wykazały że cieki Miasta i Gminy taki jak jezioro, zbiornik, strumień, rzeka lub kanał, Sieniawa charakteryzowały się klasą III, tj. wody część strumienia, rzeki lub kanału, wody przejściowe zadowalającej jakości oraz klasą IV – wody złej lub pas wód przybrzeżnych. jakości. Na obniżoną jakość wód rzeki San w 2006 roku wpływ miała podwyższona zawartość ogólnej W 2008 r. Wojewódzki Inspektorat Ochrony liczby bakterii grupy coli oraz wskaźnik CHZTCr. Środowiska w Rzeszowie realizował ustalony na lata 2007-2009 program monitoringu wód Wody rzeki Szewnia zostały zaklasyfikowane powierzchniowych, uwzględniający wymagania do klasy III w związku z obniżeniem warunków Ramowej Dyrektywy Wodnej. Wody Miasta i Gminy tlenowych (BZT5) oraz występowaniem Sieniawa zostały przebadane w oparciu zanieczyszczeń organicznych CHZTCr. Ponadto o Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia zanotowano podwyższoną zawartość substancji 20 sierpnia 2008 roku w sprawie sposobu klasyfikacji biogennych, tj. azotu Kjeldahla. Ponadto wody w typ stanu jednolitych części wód powierzchniowych, które punkcie charakteryzowały się dość dużą zawartością dokonuje się w zakresie regulacji wdrożenia Ramowej ogólnej liczby bakterii coli (Ogólna liczna bakterii coli – Dyrektywy Wodnej. Rozporządzenie w/w wymaga III klasa jakości). dokonania oceny stanu ekologicznego, elementów fizykochemicznych, stanu chemicznego oraz stanu Od 2007 r. monitoring wód jakości wód. Na terenie Miasta i Gminy znajdują się powierzchniowych prowadzony jest w wyznaczonych dwa punkty kontrolno – pomiarowe na których dla potrzeb planowania gospodarowania wodami przeprowadzono badania w 2008. Charakterystykę jednolitych częściach wód powierzchniowych (jcw). tych punktów przedstawia tabela 12. Jednolita część wód powierzchniowych oznacza

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1433 - Poz. 327

Tabela 12: Punkty pomiarowo – kontrolne monitoringu rzek w 2008 roku na terenie Miasta i Gminy Sieniawa Nazwa Nazwa punktu Kod punktu Km rzeki Nazwa JCWP Kod JCW rzeki pomiarowego pomiarowego San od Wiaru do San 99,4 San - Ubieszyn PL01S1601_1922 Wisłoka bez PLRW2000192259 Wisłoka Szewnia – Szewnia 0,5 PL01S1601_1925 Szewnia PLRW200017225729 Lażachów Osada Źródło danych: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie

Szczegółową ocenę jakości wód rzecznych przeprowadzoną przez WIOŚ Rzeszów w 2008 roku w ww. punktach pomiarowo – kontrolnych przedstawia tabela 13.

Tabela 13: Ocena jakości wód rzecznych w 2008 roku na terenie Miasta i Gminy Sieniawa Elementy Substancje Stan Stan Rodzaj Elementy Ogólny Nazwa JCW fizyko- szczególnie ekologiczny chemiczny monitoringu biologiczne stan wód chemiczne szkodliwe wód wód San od Wiaru dobry i MDRW, bardzo do Wisłoka dobry wyższy niż dobry dobry dobry MORW dobry bez Wisłoka dobry Szewnia MORW dobry nie badano - dobry - dobry Źródło danych: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie

Zgodnie z rozporządzeniem, w przypadku gdy ocena stopnia eutrofizacji wód powierzchniowych stan elementu biologicznego jakości wód jest spowodowanej odprowadzeniem do wód umiarkowany (III klasa), słaby (IV klasa) lub zły zanieczyszczeń ze źródeł komunalnych. Ocena objęła (V klasa), wówczas nadaje się taki sam stan lata 2004-2007, a podstawą oceny było ekologiczny wód. Natomiast gdy stan wskaźnika rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia biologicznego jakości wód jest bardzo dobry (I klasa) 2008 r. w sprawie klasyfikacji jednolitych części wód lub dobry (II klasa) w ocenie stanu ekologicznego powierzchniowych oraz wskazówki opracowane przez należy uwzględnić również stan wskaźników Główny Inspektorat Ochrony Środowiska w oparciu fizykochemicznych oraz wskaźników substancji o wytyczne Komisji Europejskiej w sprawie oceny szczególnie szkodliwych. stopnia eutrofizacji wód powierzchniowych. Analizie poddano wyniki badań, które prowadzono także Cieki przepływające przez teren Miasta i Gminy w punktach pomiarowo – kontrolnych Sieniawa w badanych punktach pomiarowo – zlokalizowanych na terenie Miasta i Gminy Sieniawa. kontrolnych charakteryzują się bardzo dobrym stanem W ocenie uwzględnione zostały elementy biologiczne elementów biologicznych (punkt pomiarowo – oraz wskaźniki fizykochemiczne, charakteryzujące kontrolny San od Wiaru do Wisłoka bez Wisłoka), warunki tlenowe i zanieczyszczenia organiczne oraz dobrym stanem elementów fizyko-chemicznych oraz substancje biogenne. W przypadku braku wyników dla dobry i wyższym niż dobry stanem jakości wód pod wskaźników biologicznych, o ocenie decydowały względem zawartości substancji szczególnie wskaźniki fizykochemiczne. Przyjęto założenie, że szkodliwych. Wody powierzchniowe na terenie gminy woda nadmiernie zanieczyszczona, wykazująca cechy w ogólnej ocenie we obu punktach pomiarowo – eutrofizacji, nie osiąga stanu dobrego. kontrolnych, zostały sklasyfikowane jako wody dobrej jakości. W przebadanych wodach na terenie gminy, w punktach pomiarowo – kontrolnych San –Leżachów Wody powierzchniowe gminy zostały także (km 100,9) – (badania przeprowadzone w latach przebadane pod względem stopnia ich eutrofizacji. 2004-2006) oraz w punkcie Szewnia (km 0,5) – Eutrofizacja definiowana jest jako proces wzbogacania (badania przeprowadzone w 2007 roku) nie wód biogenami, w szczególności związkami fosforu stwierdzono zjawiska eutrofizacji wód. I azotu, powodującymi przyspieszony wzrost glonów oraz wyższych form życia roślinnego. W wyniku 6. MELIORACJE I OCHRONA PRZECIWPOWODZIOWA pojawienia Sie tego typu związków następują niepożądane zakłócenia biologicznych stosunków Woda jest ważnym elementem środowiska w środowisku wodnym oraz pogorszenie jakości tych przyrodniczego. Spełnia ona wiele funkcji. Stanowi wód. podstawowy czynnik rozwoju cywilizacyjnego i gospodarczego oraz kształtuje zróżnicowanie W ramach realizacji obowiązku wynikającego elementów biologicznych. z art. 47, ustawy Prawo Wodne, wykonana została Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1434 - Poz. 327

Retencja pozwala na zmagazynowanie części Potencjalne zasoby wodne ograniczają się odpływu wody w okresach jej nadmiaru oraz w praktyce do rzeki San. Na obszarze Miasta i Gminy wykorzystanie nagromadzonej wody w okresach Sieniawa nie występują obiekty zabudowy posusznych. Jest to równoznaczne ze zwiększeniem hydrotechnicznej. zasobów wodnych, czyli poprawą struktury bilansu wodnego. Zgodnie z danymi Podkarpackiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Rzeszowie na Na terenie Miasta i Gminy Sieniawa terenie Miasta i Gminy Sieniawa zlokalizowany jest powierzchnie zmeliorowane (wg stanu na dzień jeden wał przeciwpowodziowy na rzece San. Znajduje 31.12.2009r.) zajmują 1.504 ha, w tym się on w miejscowości Pigany, Wylewa oraz Sieniawa zmeliorowane grunty orne – 983 ha i zmeliorowane i chroni zabudowania, oczyszczalnię ścieków oraz trwałe użytki zielone - 521 ha. użytki rolne na obszarze 410 ha. Charakterystykę wału powodziowego przedstawiono w poniżej tabeli. Długość rowów odwadniających na terenie Miasta i Gminy Sieniawa (stan na dzień 31.12.2009r.) wynosi – 72,552 km.

Tabela 14: Charakterystyka wału przeciwpowodziowego rzeki San Nazwa i lokalizacja Długość wału Nazwa rzeki Km rzeki Brzeg Stan techniczny wału (km) 92+700 – San Wały Pigany prawy 2,3 dobry 95+000 Źródło: PZMIUW w Rzeszowie

Podkarpacki Zarząd Melioracji i Urządzeń Osady rzeczne budują stropowe partie podłoża Wodnych corocznie w ramach otrzymywanych w obrębie teras i dolin rzecznych. Reprezentowane są środków na konserwację przeprowadza bieżącą w spągu przez żwiry rzeczne pokryte piaskami modernizację i konserwację wałów Pigany. Ponadto pylastymi, drobnymi i średnimi. Miąższość żwirów jest w roku 2010 planowane są roboty na potoku niewielka i nie przekracza 3 m , natomiast miąższość Lubienia, w miejscowości Pigany, Paluchy w ramach piasków dochodzi do 15 m. Lokalnie piaski pokryte są usuwania szkód powodziowych. Ze środków nieciągła warstwą mad rzecznych, wykształconych budżetowych planuje się także konserwację odcinka w postaci glin pylastych, pyłów i piasków gliniastych. potoku Lubienia na terenie miejscowości Rudka. Mady zalegają przeważnie na głębokości 1,5 m.

7. BUDOWA GEOLOGICZNA Osady eoliczne budują stropowe partie podłoża w obrębie Płaskowyżu Tarnogrodzkiego. Są to piaski Budowa geologiczna podłoża ma bezpośredni nawiane-wydmowe, pylaste i drobnoziarniste o różnej związek z podziałem morfologicznym. Omawiany teren miąższości. W rejonie badań miąższość ich waha się położony jest w obrębie dużej jednostki geologicznej, w granicach 1 – 10 m. zwanej Zapadliskiem Przedkarpackim, które wypełnione jest trzeciorzędowymi osadami akumulacji Największe złoża surowców mineralnych morskiej. Są to osady drobno ziarniste-ilaste, zwane w Gminie Sieniawa to złoża pisaków i żwirów generalnie iłami krakowieckimi. W rejonie badań iły (kruszyw naturalnych) w mieście Sieniawa oraz zalegają na głębokościach około 1 – 18 m od w Piganach. Ponadto na terenie gminy znajdują się powierzchni terenu. Deniwelacje stropu zalegania iłów eksploatowane złoża gazu ziemnego. Charakterystykę dochodzą do 17 m. Bezpośrednio na trzeciorzędowych złóż surowców mineralnych znajdujących się na iłach krakowieckich zalegają osady czwartorzędowe. terenie Miasta i Gminy Sieniawa przedstawia tabela 15.

Tabela 15: Złoża surowców mineralnych na terenie Miasta i Gminy Sieniawa Zasoby Stan zagospodarowania Nazwa złoża Geologiczne Wydobycie złoża Przemysłowe bilansowe Kruszywa naturalne [tys. ton] Pigany Z 1.355 - - Sieniawa 1* Z 333 - - Surowce ilaste ceramiki budowlanej [tys. ton] Wylewa Z 4.992 352 1 Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1435 - Poz. 327

Gaz ziemny [mln m3] Rudka – 1 E 228,77 147,51 2,06 Żołynia - Leżajsk E 861,64 337,63 76,56 E- złoże eksploatowane Z- złoże zaniechane Źródło danych: Urząd Miasta i Gminy Sieniawa, Rejestr Obszarów Górniczych PIG

Z informacji z Urzędu Miasta i Gminy Sieniawa oraz Rejestru Obszarów Górniczych Państwowego Instytutu Geologicznego wynika, iż aktualnie na obszarze gminy eksploatowane są dwa obszary górnicze. Charakterystykę aktualnie eksploatowanych obszarów górniczych oraz obszarów górniczych na których zaniechano działania eksploatacyjne przedstawia tabela 16.

Tabela 16: Obszary górnicze na terenie Miasta i Gminy Sieniawa

Nazwa złoża Kopalina Użytkownik Koncesja eksploatacyjna Zagospodarowanie

Koncesja 12/96 wydana przez Kruszywa Eksploatacja złoża Pigany b.d. Wojewodę – UW naturalne zaniechana w Przemyślu, z dn. 12.08.1996r.

Koncesja 53/96 wydana PGNiG S.A. przez Ministra Gaz Oddział Sanocki, Złoże Rudka – 1 Środowiska, Zasobów Ziemny Z-d Górnictwa zagospodarowane Naturalnych Nafty i Gazu z dn. 07.01.1997r. Koncesja 16/95 OŚ.IV.7512/180/95 „Cegielnia Sieniawa” – wydana przez Kruszywa Eksploatacja złoża Sieniawa - Cegielnia J. Socha – Wojewodę – UW naturalne zaniechana W. Mnich S.J. w Przemyślu, z dn.12.09.1995r.

Koncesja OŚ-IV-7512/14/95 Surowce ilaste Cegielnia Sieniawa” – wydana przez Eksploatacja złoża Wylewa ceramiki J. Socha – Wojewodę – UW zaniechana budowlanej W. Mnich S.J. w Przemyślu, z dn.12.09.1995r. Koncesja 107/94 PGNiG S.A. wydana przez Ministra Oddział Sanocki, Złoże Żołynia - Leżajsk Gaz ziemny Środowiska, Zasobów Z-d Górnictwa zagospodarowane Naturalnych Nafty i Gazu z dn. 22.07.1994r. Źródło danych: Urząd miasta i Gminy Sieniawa, Rejestr Obszarów Górniczych PIG

8. CHARAKTERYSTYKA ELEMENTÓW PRZYRODY publiczne podlegają administracji Nadleśnictwa OŻYWIONEJ Sieniawa, które podlega Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krośnie. Największe skupiska leśne 8.1. LASY występują we wsiach: Dobra, Czerce i Czerwona Wola. Lasy pełnią ważną funkcję ekologiczną, Naturalnym bogactwem gminy są lasy. Na wodochronną a także dla rozwoju turystyki i rekreacji. południowym wschodzie gminy ciągną się rozległe Stanowią bazę dla pozyskiwania drewna dla rozwoju połacie lasów sieniawskich. W kierunku północnym od przemysłu meblarskiego i produkcji elementów stolarki miasta, teren jest falisty i pagórkowaty, pokryty budowlanej. resztkami wielkich niegdyś lasów Puszczy Sandomierskiej. Tereny leśne zajmują obszar Nadleśnictwo Sieniawa zarządza lasami 4.837 ha, tj. około 38 % jej powierzchni i stanowią położonymi na terenie 7 gmin: Wiązownica, najciekawsze krajobrazowo rejony gminy. Lasy Kuryłówka, Leżajsk, Stary Dzików, Adamówka, Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1436 - Poz. 327

Sieniawa, Tryńcza, w granicach 4 powiatów: płazów żyją tam m.in.: traszka zwyczajna, rzekotka Przeworskiego, Jarosławskiego, Leżajskiego drzewna, ropucha paskówka, a z gadów żmija i Lubaczowskiego. Teren Nadleśnictwa podzielony jest zygzakowata oraz jaszczurka zwinka. na dwa obręby: I Rudka składa się z 5 leśnictw: Kot, Majdan, Pawłowa, Szegdy, Nasienno-Szkółkarskie Bardzo licznie reprezentowana jest tu grupa i zajmuje 5.953,82ha powierzchni, obręb II Sieniawa ptaków. Liczy ona 134 gatunki, z czego o powierzchni 8.312,69 ha w skład, którego wchodzi 125 gatunków podlega ochronie gatunkowej. Rozległe 6 leśnictw: Białobrzeżki, Chrapy, Czerwona Wola, Lasy Sieniawskie stanowią doskonałe siedlisko bytu Przyjemek, Witoldówka, Czerce. dla wielu gatunków ptaków. Wśród najcenniejszych gatunków występują tu ptaki drapieżne jak: orzeł Grunty pozostające w zarządzie Nadleśnictwa bielik, orlik krzykliwy, trzmielojad i błotniak łąkowy Sieniawa cechuje duże zróżnicowanie szaty roślinnej, widywane sporadycznie na terenie Leśnictwa Szegdy wynikające ze zmiennych warunków siedliskowych i na stawach Leśnictwa Kot. Pospolicie występują tu i związanych z nimi zbiorowisk leśnych. Główny myszołów i jastrząb gołębiarz (Pawłowa, Kot, Szegdy, element flory Nadleśnictwa tworzą rośliny lasów Czerwona Wola). Natomiast rzadziej spotkać można: liściastych i mieszanych oraz rośliny związane kobuza, krogulca, puszczyka, sowę uszatą (Kot, z siedliskami borowymi. Ponadto liczbę roślin Szegdy). Z uwagi na występujące śródleśne naczyniowych wzbogacają pospolite rośliny łąkowe, kompleksy stawów gnieździ się tu liczne ptactwo pastwiskowe i ruderalne, rozpowszechnione na wodno - błotne. Z rzadziej występujących gniazdują gruntach nieleśnych. Obok nich spotkać tu można tu: bąk i bączek, łabędź niemy oraz perkozy. Licznie szereg roślin rzadkich, często objętych ochroną reprezentowany jest tu rząd dzięciołów, wśród których gatunkową. W obrębie flory wyróżnić można szereg obok pospolitszych gatunków spotkać można dzięcioła elementów geograficznych. Spośród nich najwyraźniej syryjskiego. Gromada ssaków zawiera w swym zaznacza się element środkowoeuropejski, skupiający składzie gatunki wysoko wyspecjalizowane, głównie taksowy leśne. Należą tu głównie pospolite wymagające rozległych rewirów życiowych (wilk, gatunki drzewiaste, pełniące często dominującą bądź jeleń, łoś) jak i te o szerokich przystosowaniach domieszkową rolę w drzewostanach Nadleśnictwa. Są siedliskowych (sarna, zając, kuna). Gatunkami to m.in.: jesion wyniosły, dąb szypułkowy, dąb pospolicie spotykanymi na terenie Nadleśnictwa bezszypułkowy, grab pospolity, lipa drobnolistna. Sieniawa są zając szarak, lis, borsuk, kuna, jenot, Spośród roślin runa do pospolitszych przedstawicieli piżmak. Jednak ich liczebność w ostatnich latach tego elementu należą: kopytnik pospolity, przylaszczka znacznie spadła. pospolita, zawilec gajowy, ziarnopłon wiosenny i gajowiec żółty. Obok roślin środkowoeuropejskich 8.2. ŚWIAT ROŚLINNY I ZWIERZĘCY poważny składnik flory stanowią rośliny borealne. Są one jednocześnie najstarszą grupą roślin, która Flora gminy Sieniawa jest bogata w plejstocenie i wczesnym holocenie wkraczała i zróżnicowana. Teren gminy leży w Prowincji Niżowo z południa, południowego wschodu i południowego - Wyżynnej, którą reprezentują: Kraina Roztocze oraz zachodu w ślad za ustępującym lodowcem. Grupę tę Kraina Kotlina Sandomierska. reprezentują zarówno pospolite rośliny, np.: borówka czarna, wietlica samicza, świerk pospolity, jak też Kraina Kotlina Sandomierska na terenie gminy rzadkie, często objęte ochroną gatunkową jak: widłak Sieniawa zajmuje płaski obszar wyżyn poprzecinany jałowcowaty, rosiczka okrągłolistna czy porzeczka dolinami rzek Sanu i Lubaczówki. Północna i północno czarna. Pozostałe elementy tj.: atlantycki, – wschodnia część Krainy wchodzi w skład śródziemnomorski, południowosyberyjski oraz geobotaniczny jednostki Okręgu Lubaczowskiego. pontyjski pełnią tu niewielką rolę. Bliskość Karpat we Panują tu bory sosnowe z dużym udziałem borów florze zaznacza się poprzez obecność roślin górskich. wilgotnych i borów bagiennych. Na zwięźlejszych Grupują się one w rejonach najwyżej wzniesionych glebach w środkowej części Okręgu spotyka się i związane są głównie z lasami dębowo-bukowymi, buczyny o charakterze niżowym. Znamienne dla choć część z nich rośnie również na zbiorowiskach charakterystyki Okręgu jest występowanie znacznej łąkowych. Florę górską na terenie Nadleśnictwa ilości torfowisk. reprezentują głównie gatunki reglowe jak np.: śnieżyca wiosenna, czosnek niedźwiedzi, żywiec gruczołowaty, Na terenie gminy Sieniawa dominują elementy szałwia lepka oraz gatunki ogólnogórskie jak: trybula nizinne fauny. Występują tu gatunki typowo nizinne, lśniąca, świerząbek orzęsiony, narecznica np.: skowronek borowy, kureczka nakrapiana, szerokolistna i inne. łozówka, potneszcz, remiz, rokietniczka, traszka grzebieniasta, ropucha paskówka, żaba moczarowa Z uwagi na położenie Nadleśnictwa w Kotlinie i śmieszka, grzebiuszka i kumak nizinny. Dolina Sanu Sandomierskiej tutejsza fauna jest typowa dla terenów odgrywa ważną rolę we wzajemnym przenikaniu się nizinnych. Wśród bezkręgowców na szczególną elementów nizinnych i górskich. Tędy gatunki nizinne uwagę zasługują owady. Występują tu gatunki objęte wnikają w głąb Podgórza, a gatunki górskie schodzą ochroną gatunkową jak: jelonek rogacz, tęcznik na obszary nizinne. Wzdłuż doliny Sanu prowadzą liszkarz, koziróg dobosz, modliszka zwyczajna. także szlaki migracyjne zwierząt. Chodzi głównie Przepływające przez teren Nadleśnictwa rzeki i potoki o wiosenne i jesienne przeloty ptaków, które obfitują w liczne gatunki ryb: sum, szczupak, dziki zatrzymują się tu na odpoczynek, żer lub karp, piskorz, wzdręga, leszcz i ciernik. Usytuowane przezimowanie. Duża lesistość terenu, będąca tu zbiorniki wodne i tereny podmokłe stwarzają pozostałością znacznych obszarów dawnych puszcz, dogodne warunki siedliskowe płazom i gadom. Wśród decyduje o licznym występowaniu gatunków zwierząt Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1437 - Poz. 327 leśnych. Z ssaków można spotkać łososia, jelenia, Na obszarze Miasta i Gminy Sieniawa znajduje borsuka, kunę leśną, orzesznicę. się Sieniawski Obszar Chronionego Krajobrazu. Ogólna jego powierzchnia wynosi 52.408 ha, w tym lasy – 9. OCHRONA PRZYRODY I KRAJOBRAZU 27.261 ha, grunty rolne – 21.670 ha, inne – 3.477 ha. Dominują tu lasy Sieniawskie, będące Istotną rolę na terenie Miasta i Gminy Sieniawa częścią Puszczy Sandomierskiej. Na żyznych glebach spełniają formy ochrony przyrody, tj. rezerwat występują lasy mieszane i bory nadające krajobrazowi przyrody, obszar chronionego krajobrazu oraz pomniki niepowtarzalne piękno dzięki znacznej różnorodności przyrody, które chronią unikatową przyrodę tego form i stopniowemu przechodzeniu jednych w drugie. regionu. Wiodącym gatunkiem w tym zbiorowisku była sosna pospolita i dąb szypułkowy oraz grab i buk. Położenie 9.1. OBSZAR CHRONIONEGO KRAJOBRAZU Sieniawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu przedstawia rysunek 7.

Rysunek 7: Położenie Sieniawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu

Źródło danych: Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Podkarpackiego na lata 2008-2011 z uwzględnieniem lat 2012-2019

Gmina Sieniawa leży w zachodniej części Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego, Monitor obszaru chronionego, gdzie przeważa krajobraz Polski z 1953 r., Nr 30, Poz. 387. kulturowy z doliną Sanu i Lubaczówki. Flora w tej części jest niezwykle ciekawa. Występują synantropy Rezerwat mieści się w granicach Sieniawskiego północno – amerykańskie, tj. aster amerykański i aster Obszaru Chronionego Krajobrazu. Całkowita jego wirginijski. Na łąkach koło Sieniawy występuje powierzchnia wynosi 4,23 ha. Przedmiotem ochrony kosaciec syberyjski, goździk pyszny, goryczka w rezerwacie jest fragment leśny wąskolistna, pełnik europejski. Świadectwem dawnej z charakterystycznym dla tej dzielnicy drzewostanem świetności przyrodniczo – kulturowej są liczne okazałe mieszanym posiadającym cechy zespołu naturalnego. drzewa i aleje pomnikowe. W rezerwacie znajdują się pomnikowe jodły pospolite mające od 140-180 lat oraz inne gatunki drzew 9.2. REZERWAT PRZYRODY tj. buk, dąb oraz sosna. Położenie rezerwatu Lupa w gminie na tle całego województwa przedstawia Na obszarze gminy znajduje się także rezerwat rysunek 8. przyrody Lupa, położony niedaleko wsi Dobra. Rezerwat został powołany w 1953 roku Zarządzeniem

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1438 - Poz. 327

Rysunek 8: Rezerwat „Lupa”

Źródło danych: www.rezerwaty-podkarpackie.pl

9.3. POMNIKI PRZYRODY w szczególności sędziwe i okazałych rozmiarów drzewa i krzewy gatunków rodzinnych lub obcych. Pomnikami przyrody są to pojedyncze twory Zdecydowana większość pomników przyrody przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupienia zlokalizowanych jest na terenie parków dworskich, o szczególnej wartości naukowej, kulturowej, cmentarzach i terenach lasów. Wykaz pomników historyczno-pamiątkowej i krajobrazowej oraz przyrody zlokalizowanych na terenie Miasta i Gminy odznaczające się indywidualnymi cechami, Sieniawa przedstawia tabela 17. wyróżniającymi je wśród innych tworów,

Tabela 17: Wykaz pomników przyrody Miasta i Gminy Sieniawa (stan na 31.12.2009r.) Oddział/ Nr Data utworzenia formy Opis obiektu Położenie leśnictwo rejestru ochrony przyrody Obręb Rudka Lipa, stan zdrowotny – 5, Sieniawa / Kot Drzewo powalone, brak Oddział 215 o 300 5.06.1998 tabliczki „PPPCH”

Lipa o obw. pnia 325 cm oraz wys. 25 m, Sieniawa / Kot Oddział 215 p 302 5.06.1998 stan zdrowotny – 3, brak tabliczki „PPPCH”

Lipa o obw. pnia 400 cm oraz wys. 21 m, Sieniawa / Kot Oddział 215 w 303 5.06.1998 stan zdrowotny – 4, brak tabliczki „PPPCH” Dąb szypułkowy o obw. pnia Sieniawa / 315 cm oraz wys. 30 m, Oddział 248 h 321 5.06.1998 Czerwona Wola stan zdrowotny – 2, posiada tabliczkę „PPPCH” Dąb szypułkowy o obw. pnia Sieniawa / 352 cm oraz wys. 24 m, Oddział 247 c 322 5.06.1998 Czerwona Wola stan zdrowotny – 4, posiada tabliczkę „PPPCH” Dąb szypułkowy, stan zdrowotny – 4, pozostały Sieniawa / jedynie fragmenty spalonego Oddział 224 d 323 5.06.1998 Czerwona Wola pnia i wystającego systemu korzeniowego Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1439 - Poz. 327

Dąb szypułkowy o obw. pnia 640 cm oraz wys. 36 m, Sieniawa / stan zdrowotny – 2, brak Oddział 241 b 324 5.06.1998 Czerwona Wola tabliczki „PPPCH”, Dąb im. Leśniczego M. Pokrywki Jodła o obw. pnia 210 cm Sieniawa / oraz wys. 36 m, Oddział 69 a 332 5.06.1998 Witoldówka stan zdrowotny – 2, posiada tabliczkę „PPPCH” Jodła o obw. pnia 330 cm Sieniawa / oraz wys. 37 m, Oddział 68 b 333 5.06.1998 Witoldówka stan zdrowotny – 3, brak tabliczki „PPPCH” Jodła o obw. pnia 280 cm, stan zdrowotny – 5, brak Sieniawa / tabliczki „PPPCH”, na wys. Oddział 68 a 334 5.06.1998 Witoldówka 20 m od podstawy drzewo jest złamane Jodła o wys. 35 m, Sieniawa / stan zdrowotny – 2, Oddział 26 b 335 5.06.1998 Witoldówka brak tabliczki „PPPCH” Dąb szypułkowy o obw. pnia Sieniawa / 496 cm oraz wys. 25,5 m, Oddział 77 i 330 5.06.1998 Czerce stan zdrowotny – 3, brak tabliczki „PPPCH” Dąb szypułkowy o obw. pnia 495 cm oraz wys. 34 m, stan zdrowotny – 2, posiada Sieniawa / tabliczkę „PPPCH”, na drzewie Oddział 281 b 331 5.06.1998 Czerce znajduje się gniazdo bociana czarnego, obecnie nie zasiedlone przez ptaka W zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Sieniawa w granicach gm. Sieniawa Pomnik przyrody Limba o obw. pnia 33 cm Sieniawa/ znajduje się w oraz wys. 13 m, 35 8.05.1963r. Sieniawa ogrodzenia stan zdrowotny – 1 naprzeciwko apteki Dąb szypułkowy o obw. pnia Pomnik przyrody 870 cm oraz wys. 25 m, znajduje się na dz. ew. Sieniawa / stan zdrowotny – 4, Drzewo nr 414, obok kościoła 224 18.11.1992r. Rudka zostało poddane konserwacji Parafii w 1994 r. Rzymskokatolickiej Stan zdrowotny drzew określony według 5-cio stopniowej skali Pacyniaka (zmodyfikowany): 1 - drzewo zdrowe, bez szkodników, ubytki korony do 10%; 2 – ubytki korony od 10-30% i niewielkie ubytki pnia, pojedyncze osobniki szkodników owadzich; 3 – drzewa z koroną lub pniem obumarłym w 30-50%, w znacznym stopniu zaatakowane przez owady; 4 - drzewa z koroną lub pniem obumarłym w 50-70% i dużymi ubytkami tkanki drzewnej; 5 – korona obumarła w ponad 70%, pień z licznymi dziuplami.

Źródło danych: Urząd Miasta i Gminy Sieniawa

9.4. UŻYTKI EKOLOGICZNE Europejskiej. Celem utworzenia sieci Natura 2000 jest zachowanie zarówno zagrożonych wyginięciem Na obszarze Miasta i Gminy Sieniawa brak jest siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt wydzielonych terenów użytków ekologicznych. w skali Europy, ale też typowych, wciąż jeszcze powszechnie występujących siedlisk przyrodniczych, 9.5. NATURA 2000 charakterystycznych dla 9 regionów biogeograficznych (tj. alpejskiego, atlantyckiego, Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000 jest borealnego, kontynentalnego, panońskiego, systemem ochrony zagrożonych składników makaronezyjskiego, śródziemnomorskiego, stepowego różnorodności biologicznej kontynentu europejskiego, i czarnomorskiego). W Polsce występują 2 regiony: wdrażanym od 1992 r. w sposób spójny pod kontynentalny (96 % powierzchni kraju) i alpejski względem metodycznym i organizacyjnym na (4 % powierzchni kraju). Dla każdego kraju określa się terytorium wszystkich państw członkowskich Unii listę referencyjną siedlisk przyrodniczych i gatunków, Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1440 - Poz. 327 dla których należy utworzyć obszary Natura 2000 o walorach kwalifikujących je jako potencjalne tarliska w podziale na regiony biogeograficzne. anadromicznych ryb wędrownych i siedlisko ryb prądolubnych o znaczeniu europejskim. Podstawą prawną tworzenia sieci Natura 2000 jest dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia Lasy Sieniawskie (kod obszaru: PLH 180054) 1979 roku w sprawie ochrony dzikich ptaków obszar "Lasy Sieniawskie" jest zwartym kompleksem i dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja leśnym o powierzchni około 220 km2, leżącym na 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych Płaskowyżu Tarnogrodzkim. Lasy wchodzące w skład oraz dzikiej fauny i flory, które zostały transponowane obszaru zarządzane są przez trzy nadleśnictwa: do polskiego prawa, głównie do ustawy z dnia Sieniawa, Oleszyce i Radymno, należące do RDLP 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Krosno. Z uwagi na duże zróżnicowanie powierzchni, znaczną liczbę cieków i terenów zabagnionych, obszar Sieć Natura 2000 tworzą dwa typy obszarów: ten jest w wielu miejscach trudno dostępny, obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO), specjalne a gospodarka leśna jest tam utrudniona. Sprzyja to obszary ochrony siedlisk (SOO). zachowaniu bardziej naturalnego składu gatunkowego drzewostanów. Uwarunkowania te są korzystne dla Obszar Miasta i Gminy Sieniawa został objęty bytowania wielu rzadkich gatunków ssaków, płazów, sieci ekologiczną Natura 2000. W gminie wyznaczono ptaków, a także bezkręgowców. Obszar jest ważną dwa specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO), ostoją populacji wilka liczącej 6-8 osobników. tj. Dolina Dolnego Sanu (kod obszaru: PLH 180020) W obszarze stwierdzono obecność dwóch osiadłych oraz Lasy Sieniawskie (kod obszar: PLH 180054). watah (grup rodzinnych) wilków. Ponadto w obszarze występuje dość licznie bóbr (10-15 osobników) oraz Dolina Dolnego Sanu (kod obszaru: PLH wydra (około 40 osobników). Spośród nietoperzy 180020) zajmuje powierzchnię 10.447ha. Ponad obserwowano tu nocka rudego i borowca wielkiego. połowę obszaru pokrywają obszary rolnicze, jedną Ponadto stwierdzono w obszarze rzadki gatunek czwartą zajmują siedliska łąkowe i zaroślowe, bezkręgowca: pachnicę dębową. Występuje tu około a prawie jedną piątą wody Sanu. Obszar obejmuje 158 gatunków ptaków, z czego 37 to gatunki najciekawsze i najbardziej cenne przyrodniczo z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej. Między innymi fragmenty doliny Dolnego Sanu na odcinku Jarosław - stwierdzono tu gniazdującą populację bociana ujście. Dolina dolnego Sanu to druga obok doliny czarnego, trzmielojada, orlika krzykliwego, derkacza, Wisły centralna dolina Kotliny Sandomierskiej. Celem puchacza, puszczyka uralskiego, dzięcioła ochrony w obszarze jest zachowanie mozaiki zielonosiwego, dzięcioła białoszyjego i muchołówki siedliskowej charakterystycznej dla większych dolin białoszyjej. Na występujących w Lasach Sieniawskich rzecznych. Zidentyfikowano tu łącznie 14 typów żyznych glebach dominują lasy mieszane (około 60% siedlisk przyrodniczych z Załącznika I Dyrektywy powierzchni). Drugi w kolejności są bory oraz Siedliskowej. Największe znaczenie mają: kompleks fragmenty olsów. Spośród siedlisk z załącznika zbiorowisk przykorytowych (łęgi wierzbowe, ziołorośla I Dyrektywy Siedliskowej największą powierzchnię i pionierska roślinność na piaszczystych odsypach (łącznie 1764 ha) zajmuje grąd subkontynentalny, i namuliskach). Istotną rolę w dolinie odgrywają także kwaśne buczyny niżowe (611 ha) oraz łęgi różnego typu ekstensywnie użytkowane łąki oraz, wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (580 ha). szczególnie w północnej części obszaru, liczne Z roślin chronionych stwierdzono tu m.in. starorzecza z bogatą florą wodną. Młode strome występowanie trzech storczyków: stoplamka zbocza w okolicach Zarzecza i Krzeszowa, poza plamistego Dactylorhiza maculata, listery jajowatej roślinnością ciepłolubną, obfitują w wysięki i wypływy Listera ovata oraz gnieźnika leśnego Neottia vidus- wód podziemnych, na których wykształciły się łęgi avis, dwóch gatunków widłaków: widłaka olszowe z masowym udziałem skrzypu olbrzymiego. jałowcowatego Lycopodium annotinum i widłaka Na suchy łąkach i pastwiskach oraz na krawędziach goździstego Lycopodium clavatum oraz przylaszczki erozyjnych wykształcają się ciekawe zbiorowiska pospolitej Hepatica nobilis, wawrzynka wilczełyko kserotermiczne. Florę i faunę cechuje znaczne Daphne mezereum i ciemiężycy zielonej Veratrum bogactwo, wykazano tu 19 gatunków z Załącznika lobelianum. II Dyrektywy Siedliskowej. Występują tu istotne na poziomie regionalnym populacje modraszka teleiusa, Obszar leży w granicach Sieniawskiego modraszka nausithousa, wydry i boleń (ryba). Obszaru Chronionego Krajobrazu, utworzonego W dolinie występują również takie gatunki roślin jak w 1987 roku, o powierzchni 52.408ha. W jego storczyk cuchnący, róża francuska, pięciornik skalny, granicach znajdują się jeden rezerwaty przyrody: Lupa powojnik prosty, kotewka orzech wodny oraz owad: (1953 r., 4,2 ha) w Nadleśnictwa Sieniawa, chroniący modliszka zwyczajna. Obszar stanowi także istotny fragmentu lasu posiadającego cechy zespołu korytarz ekologiczny w tym dla ichtiofauny. Wody naturalnego, będącego pozostałością dawnej Puszczy rzeki San i jej dopływów są siedliskiem cennych Solskiej. gatunków ryb z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Dorzecze Sanu objęte jest krajowym programem Położenie obszarów Natury 2000 w granicach restytucji ryb wędrownych (certy, troci wędrownej, terenów Miasta i Gminy Sieniawa prezentuje łososia i jesiotra ostronosego) zaś jej dopływy na tym rysunek 9. odcinku są wymieniane jako jedne z cieków dorzecza

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1441 - Poz. 327

Rysunek 9: Położenie obszarów Natura 2000 nas terenie Miasta i Gminy Sieniawa

Źródło danych: www.natura2000.gdos.gov.pl

10. OCHRONA PRZED HAŁASEM Ponadto dość istotnym źródłem hałasu mogą być obiekty usługowe oraz imprezy sezonowe. Ze względu na środowisko występowania Zakłady przemysłowe i warsztaty usługowe są możemy dokonać podziału hałasu na trzy podstawowe źródłami hałasu o ograniczonym zasięgu grupy: oddziaływania, wpływają one na warunki klimatu hałas w przemyśle (przemysłowy), akustycznego, jednakże wpływ ten ma charakter hałas w pomieszczeniach mieszkalnych, lokalny. Takie stacjonarne źródła hałasu mogą jednak użyteczności publicznej i terenach powodować uciążliwości dla osób zamieszkujących wypoczynkowych (komunalny), w ich najbliższym sąsiedztwie. hałas od środków transportu (komunikacyjny). Hałas komunikacyjny Wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska Dokuczliwym źródłem hałasu jest komunikacja prowadzą badania hałasu przemysłowego drogowa. Z uciążliwością akustyczną powodowaną i komunikacyjnego natomiast badaniami hałasu przez komunikację spotykamy się również na terenie komunalnego zajmują się wojewódzkie stacje Miasta i Gminy Sieniawa. Problem ten dotyczy przede sanitarno-epidemiologiczne. Ponadto zarządcy dróg wszystkim miasta oraz terenów zlokalizowanych przy winni prowadzić badania uciążliwości powodowane głównych drogach, w szczególności drogi hałasem pochodzącym z dróg. wojewódzkiej nr 835 Lublin – Przeworsk, drogi wojewódzkiej nr 867 Sieniawa – Oleszyce oraz drogi Hałas przemysłowy wojewódzkiej nr 870 Sieniawa – Jarosław. Poziomy hałasów przemysłowych kształtują się w sposób indywidualny dla każdego obiektu i zależą Z uwagi na wzrastającą liczbę pojazdów, a tym od zbioru maszyn i urządzeń hałasotwórczych, samym zwiększające się natężenie ruchu można izolacyjności obudowy hal przemysłowych oraz przypuszczać, że na omawianym terenie będzie się prowadzonego procesu technologicznego. utrzymywać tendencja wzrostowa uciążliwości Na terenie Miasta i Gminy Sieniawa występują źródła akustycznej powodowanej ruchem samochodowym. hałasu przemysłowego, jednak dla żadnego Z dyskomfortem akustycznym powodowanym przez z podmiotów gospodarczych nie wydano decyzji komunikację drogową wiąże się również zła jakość o dopuszczalnym poziomie hałasu. W związku z tym nawierzchni dróg. WIOŚ nie prowadził żadnych pomiarów kontrolnych w tym zakresie. Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1442 - Poz. 327

11. GLEBY i dobre), a występowanie siedlisk łąkowych z reguły pokrywa się z występowaniem mad ciężkich, Obszar Miasta i Gminy Sieniawa, tak jak trudniejszych do uprawy i odznaczających się mniej i całego powiatu przeworskiego pod względem korzystnymi dla produkcji rolnej stosunkami wodnymi. środowiska glebowego należy do obszarów raczej zróżnicowanych, co w dużej mierze zależy od Piaski doliny Sanu stanowią przeważnie skałę różnorodności podłoża geologicznego, różnorodności macierzystą gleb bielicowych. Zwykle są one silnie topograficznej związanej z nachyleniami i wysokością przemyte, a czasem również podmokłe. W takich powierzchni terenu, pośrednio także z bogactwa szaty warunkach wilgotnościowych mogą się niekiedy na roślinnej, a wreszcie zmienności czynników nich tworzyć czarne ziemie. Pewną regułą jest, że na antropogenicznych. suchych piaskach tworzą się gleby brunatne, podczas gdy piaski wilgotne sprzyjają tworzeniu się bądź to Na obszarze Gminy Sieniawa, która położona gleb bielicowych, bądź czarnych ziem albo murszów. jest w dolinie dolnego Sanu przeważającą częścią pokrywy glebowej są mady brunatne oraz W Polsce wyróżnia się osiem klas czarnoziemne. Teren Doliny Sanu przylegający do bonitacyjnych oraz klasę VIz, tj. gleby klasy I - gleby koryta rzeki pokryty jest utworami aluwialnymi. Bliżej orne najlepsze, gleby klasy II - gleby orne bardzo koryta zalegają gównie gliny średnie i pyły, natomiast dobre, gleby klasy III (a i b) gleby orne średnio dobre, dalej materiał cięższy, tj. ilasty. gleby klasy IV (a i b) - gleby orne średniej jakości lepsze i gorsze, gleby klasy V - gleby orne słabe, gleby Ogólnie można powiedzieć, że mady klasy VI - gleby orne najsłabsze oraz gleby klasy VI Rz wytworzone na utworach lżejszych są glebami – gleby pod zalesienia. lepszymi, w porównaniu z tymi, które powstały na ciężkim materiale ilastym. Te pierwsze zaliczane są do Charakterystykę klas bonitacyjnych gruntów najwyższych klas bonitacyjnych– I i II, drugie ornych na terenie Miasta i Gminy Sieniawa prezentuje natomiast do klasy IV. Dominują tu gleby dobre wykres 5. i bardzo dobre zaliczane do 1 i 2 kompleksu przydatności rolniczej (gleby pszenne bardzo dobre

Wykres 5: Klasyfikacja bonitacyjna gruntów ornych na terenie Miasta i Gminy Sieniawa

0,12% 6,53% 0,34% 2,84% 10,85%

24,67% 10,89%

24,25% 19,51% Gleby klasy I Gleby klasy II Gleby klasy IIIa Gleby klasy IIIb Gleby klasy IVa Gleby klasy IVb Gleby klasy V Gleby klasy VI Gleby klasy VI Rz

Źródło: Starostwo Powiatowe w Przeworsku

Znaczna większość gleb gminy charakteryzują województwa podkarpackiego. Przeprowadzone się klasą IVa – gleby orne średniej jakości, lepsze oraz badania w latach 2007-2008 przez Okręgową Stację IV b – gleb orne średniej jakości, gorsze. Gleby te Chemiczno – Rolniczą w Rzeszowie wykazują iż udział stanowią około 44% całej pokrywy glebowej w gleb kwaśnych oraz ubogich w przyswajalne formy gminie. Gleby orne najlepsze stanowią tylko 0,12 % potasu i fosforu w stosunku do lat poprzednich całkowitej pokrywy glebowej gminy. zmniejszył się o kilka procent.

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska Natomiast poziom zawartości badanych metali w Rzeszowie dokonał oceny agrochemicznej ciężkich jest dość stabilny (pod warunkiem braku parametrów gleb użytkowanych rolniczo na terenie dopływu zanieczyszczeń) i ich koncentracja nie Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1443 - Poz. 327 powinna zmienić się znacząco, co potwierdzają glebowego, a jednocześnie zwiększa dostępność dla ogólnopolskie badania IUNG PIB w Puławach. roślin metali ciężkich.

Zakwaszenie gleb Proces wapnowania jest jednym z głównych zabiegów agrotechnicznych, mających wpływ na O odczynie (pH) gleby decyduje wiele żyzność gleby i zwiększenie zdolności produkcyjnych. elementów, jednak do najważniejszych należy zaliczyć Jest ono również najbardziej efektywnym sposobem rodzaj skały macierzystej, skład granulometryczny oraz ograniczenia przyswajalności metali ciężkich przez zabiegi agrotechniczne. Zakwaszenie środowiska rośliny. glebowego decyduje o właściwościach fizycznych gleby, życiu pożytecznej mikroflory glebowej Charakterystykę zakwaszenia gleb Powiatu i pobieraniu przez rośliny pierwiastków mineralnych. Przeworskiego wraz z potrzebą ich wapnowania Kwaśny odczyn ogranicza pobieranie przez rośliny obrazuje tabela 18. przyswajalnych makroskładników z roztworu

Tabela 18: Stopień zakwaszenia gleb Powiatu Przeworskiego wraz z potrzebą ich wapnowania [%] Odczyn Potrzeba wapnowania bardzo kwaśny obojętny konieczne ograniczone lekko kwaśny wskazane i kwaśny i zasadowy i potrzebne i zbędne 53 27 20 50 15 35 Źródło danych: Stan Środowiska w Województwie Podkarpackim w latach 1999-2008

Z badań wynika, że na terenie Powiatu składem geochemicznym gleby, ale równocześnie jest Przeworskiego przeważają gleby zakwaszone (53%), wskaźnikiem poziomu produkcji roślinnej i wielkości gleby lekko kwaśne oraz gleby o odczynie obojętnym nawożenia. Znajomość zawartości tych składników i zasadowym stanowią 47% obszaru. Gleby kwaśne w glebie jest podstawą do prowadzenia i bardzo kwaśne wymagają procesów wapnowania. zrównoważonego nawożenia zgodnie z Kodeksem Z danych Okręgowej Stacji Chemiczno – Rolniczej, Dobrej Praktyki Rolniczej, uwzględniając jego około 50% gleb powiatu należy poddać procesowi optymalizację ekonomiczną i ekologiczną. wapnowania, a w przypadku 35% gleb zastosowanie Charakterystykę zasobności gleb Powiatu procesu wapnowania jest zbędne. Przeworskiego w makroelementy na podstawie badań prowadzonych w latach 2007-2008 przez Okręgową Zawartość gleb w makroelementy Stację Chemiczno – Rolniczą w Rzeszowie prezentuje tabela 19. Stan zasobności gleb w przyswajalne makro i mikroelementy jest w znacznym stopniu związany ze

Tabela 19: Zasobność gleb Powiatu Przeworskiego (w % użytków rolnych) w makroelementy Zawartość Fosfor Potas Magnez b. niska wysoka i b. b. niska i wysoka i b. b. niska i wysoka i b. średnia średnia średnia i niska wysoka niska wysoka niska wysoka 41 26 33 52 33 15 23 19 58 Źródło danych: Stan Środowiska w Województwie Podkarpackim w latach 1999-2008

Zgodnie z powyższą tabelą 41% gleb 58% użytków rolnych wykazuje zadowalającą użytkowanych rolniczo w Powiecie Przeworskim zawartość a tylko 23% zawartość bardzo niską wykazuje znaczący deficyt fosforu. Natomiast wysoką i niską. oraz bardzo wysoką zawartością fosforu charakteryzuje się około 33% powierzchni gleb. Należy stwierdzić jednoznacznie, że z roku na Bardzo niską i niską zawartość potasu (K2O) wykazuje rok pogłębia się deficyt przyswajalnych form 52 % badanych gleb powiatu przeworskiego. fosforu(P2O5) w glebach a na stałym poziomie Natomiast tylko 15 % gleb powiatu wykazuje dość kształtuje się niedobór potasu (K2O) który dotyczy wysoką i bardzo wysoką zasobność w potas. większości użytków rolnych powiatu. Zasobność gleb Odmiennie kształtuje się zasobność w magnez, gdzie w magnez nie powinna budzić obaw pod warunkiem, Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1444 - Poz. 327

że będą one systematycznie wapnowane co sprawi, skalę zwodociągowanie wsi nie było że pierwiastek ten w pełni będzie dostępny dla roślin. zsynchronizowane z równoczesną budową sieci kanalizacyjnych (70% mieszkańców miasta 12. GOSPODARKA ODPADAMI i gminy korzysta z sieci kanalizacyjnej), co w efekcie doprowadziło do powstawania dużej Zagadnienia związane z gospodarką odpadami ilości ścieków, które często w stanie surowym zostały dokładnie omówione w Planie Gospodarki trafiają do środowiska. Przyczyną jest głównie Odpadami dla Miasta i Gminy Sieniawa na lata 2010- brak sieci kanalizacyjnej na terenach wiejskich. 2013 z perspektywą na lata 2017. To z kolei powoduje narastające zagrożenie dla czystości wód powierzchniowych, bowiem IV. GŁÓWNE ŹRÓDŁA ZAGROŻEŃ ŚRODOWISKA NA ścieki nieoczyszczone w sposób TERENIE MIASTA I GMINY SIENIAWA niekontrolowany trafiają do środowiska. Podczas gdy zrzut ścieków z oczyszczalni jest 1. ZAGROŻENIA WÓD PODZIEMNYCH skoncentrowany i odbywa się punktowo kolektorami, spływ zanieczyszczeń z terenów Główne przyczyny zanieczyszczenia wód wiejskich następuje, w związku z nie podziemnych są pochodzenia antropogenicznego i są uporządkowaniem gospodarki ściekowej, różne w zależności od przeznaczenia terenu w obrębie systematycznie na całej długości odbiornika, danego ujęcia. Stopień zanieczyszczenia wód Poważnym zanieczyszczeniem wód podziemnych w największym stopniu zależy od powierzchniowych w Mieście i Gminie Sieniawa głębokości zalegania oraz izolacji poziomu są również zanieczyszczenia obszarowe wodonośnego od powierzchni terenu oraz od (Dyrektywa Azotanowa). Są one odprowadzane lokalizacji potencjalnego źródła zagrożeń. Najbardziej do wód w sposób niezorganizowany, trudny do zanieczyszczone są wody gruntowe w obrębie określenia pomiarowego. Głównym źródłem czwartorzędowego poziomu wodonośnego, ze tych zanieczyszczeń są mineralne i organiczne względu na dobre właściwości filtracyjne skał słabo nawozy stosowane pod uprawy oraz chemiczna izolujących poziom wodonośny stwarzający warunki ochrona roślin. Transport tych substancji do migracji zanieczyszczeń. z terenu zlewni odbywa się przez wody roztopowe, opadowe i infiltracyjne na całej Główne przyczyny zanieczyszczenia wód długości rzeki. Powyższy zespół zagrożeń podziemnych to: doprowadza do nadmiernego wzbogacenia wód zanieczyszczenia obszarowe pochodzenia w substancje biogenne. Przeżyźnienie wód rolniczego, w tym niewłaściwe stosowanie powoduje nadmierny rozwój organizmów, a ich nawozów sztucznych, organicznych i środków masowy rozkład obniża parametry ochrony roślin (niedostosowane terminy i dawki biochemiczne wód. Stały dopływ ścieków nawożenia), brak płyt gnojowych itp. powoduje degradację wód powierzchniowych, Brak właściwego systemu ujmowania już w odcinkach źródłowych. i odprowadzania ścieków (nieszczelne zbiorniki Deponowanie odpadów (tzw. dzikie wysypiska) bezodpływowe, wylewanie nieoczyszczonych w ciekach wodnych oraz na powierzchni ścieków do wód lub do ziemi), terenu, Deponowanie odpadów w miejscach do tego Błędy w stosowaniu zabiegów nieprzeznaczonych (bezpośrednio na ziemi, agrotechnicznych, takie jak niewłaściwy sposób w ciekach wodnych itp.), meliorowania gruntów, co powoduje obniżenie Zanieczyszczenia pochodzenia przemysłowego, poziomu wód gruntowych, a w następstwie w tym nieszczelne zbiorniki paliw i innych zmianę składu botanicznego roślinności, co substancji, awarie przemysłowe itp. w efekcie prowadzi do stepowienia terenu. Ważna jest również systematyczna 2. ZAGROŻENIA WÓD POWIERZCHNIOWYCH konserwacja urządzeń wodnych, co wpłynie na poprawę przepływu wody w rowach Na jakość wód powierzchniowych wpływają melioracyjnych. uwarunkowania naturalne: warunki klimatyczne, jakość gleb, podłoże geologiczne oraz presje 3. ZAGROŻENIA POWIETRZA antropogeniczne. Zmiany antropogeniczne (wywołane Najpoważniejszymi czynnikami obniżającymi jakość działalnością człowieka) składu atmosfery można wód na terenie Miasta i Gminy Sieniawa jest: zaklasyfikować do 3 grup: Odprowadzanie ścieków z komunalnej Zmiany składu chemicznego, tzn. oczyszczalni ścieków dla Miasta i Gminy wprowadzanie do powietrza nowych Sieniawa do rowu melioracyjnego – San. składników gazowych, Pomimo tego, ze oczyszczalnia ma charakter Zanieczyszczenia mechaniczne (zapylenie), proekologiczny stanowi ona zorganizowane Zanieczyszczenia energetyczne (głównie źródło emisji zanieczyszczeń, termiczne). Emisja nieoczyszczonych ścieków bytowych do wód powierzchniowych i do ziemi, która Na terenie miasta brak jest znaczących wynika głównie z niedostosowanie długości przemysłowych źródeł zanieczyszczenia powietrza. sieci kanalizacyjnej do faktycznych potrzeb Emisja zanieczyszczeń jest spowodowana gminy w tym zakresie. Prowadzone na szeroką uwalnianiem do atmosfery zanieczyszczeń Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1445 - Poz. 327 pochodzenia energetycznego z kotłowni zakładowych do środowiska. Częstotliwość emitowania pól i palenisk domowych. Podstawowe zanieczyszczenia elektromagnetycznych waha się w granicach od to SO2, NO2, pył. Źródłem emisji do powietrza są 30 kHz do 300 GHz. Na terenie Miasta i Gminy również drogi komunikacyjne. Wszystkie te źródła Sieniawa zlokalizowanych jest 6 stacji bazowych. mają znaczenie lokalne i zaliczane są do tzw. emisji niskiej. Ich uciążliwość dla najbliższego otoczenia jest W przypadku stacji bazowych telefonii znaczna z uwagi zarówno na ich ilość, dotyczy to komórkowej pola elektromagnetyczne w szczególności miasta, jak również niekorzystne są wypromieniowywane na bardzo dużych warunki rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń wysokościach, w miejscach niedostępnych dla ludzi. w powietrzu (gęstość zabudowy). Źródłem pól elektromagnetycznych są również linie energetyczne, urządzenia elektroenergetyczne. Przez 4. ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z TRANSPORTEM teren miasta przebiegają natomiast linie I POWAŻNE AWARIE elektroenergetyczne. Wokół linii tworzy się (w razie potrzeby) obszary ograniczonego użytkowania, z tym Zagrożenia powodowane przez wszelkiego typu przypadkiem nie mamy do czynienia w mieście. Należy awarie infrastruktury technicznej stwarzające mieć na uwadze, że oddziaływanie promieniowania zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi oraz katastrofy niejonizującego na środowisko będzie stale wzrastać, wywołane przez siły natury powodują konieczność co związane jest z postępem cywilizacyjnym. prewencji i przeciwdziałania w celu zapewnienia bezpieczeństwa gminy. Charakterystykę sieci energetycznej na obszarze Miasta i Gminy Sieniawa przedstawiono Zgodnie z definicją „poważna awaria” – to w rozdziale 8.5. ELEKTROENERGETYKA zdarzenie, w szczególności emisja, pożar lub eksplozja powstała w trakcie procesu przemysłowego, W celu ograniczenia uciążliwości powodowanej magazynowania lub transportu, w których występuje przez promieniowanie, należy podjąć niezbędne jedna lub więcej niebezpiecznych substancji, działania, w tym: prowadzące do natychmiastowego powstania Analizować wpływ na środowisko nowych zagrożenia życia lub zdrowia ludzi lub środowiska lub obiektów emitujących promieniowanie powstania takiego zagrożenia z opóźnieniem. elektromagnetyczne, Zobowiązać zarządzających instalacjami do Na terenie Miasta i Gminy Sieniawa mogą pomiaru emitowanego promieniowania wystąpić zagrożenia: i ewentualnie ograniczenia uciążliwości. naturalne (pożary, wichry, susze, gradobicia); zagrożenia cywilizacyjne (transport materiałów V. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE niebezpiecznych, awarie urządzeń przemysłowych i infrastruktury technicznej). 1. GŁÓWNE CELE POLITYKI EKOLOGICZNEJ PAŃSTWA Transport jest poważnym źródłem zanieczyszczenia środowiska zarówno w skali lokalnej Wiodącą zasadą Polityki ekologicznej państwa jak i globalnej. Jest on związany z emisją jest przyjęta w Konstytucji RP zasada zanieczyszczeń do powietrza jak i zwiększeniem zrównoważonego rozwoju, która uzyskała prawo natężenia hałasu. W ostatnich latach w Polsce nastąpił obywatelstwa wśród społeczeństw świata w wyniku gwałtowny rozwój transportu drogowego, prawie Konferencji Narodów Zjednoczonych w Rio de Janeiro dwukrotnie wzrosła liczba prywatnych samochodów. w 1992 r. Podstawowym założeniem Przez teren gminy przebiegają drogi wojewódzkie zrównoważonego rozwoju jest takie prowadzenie Nr 835 Lublin – Przeworsk, Nr 867 Sieniawa – polityki i działań w poszczególnych sektorach Oleszyce oraz Nr 870 Sieniawa – Jarosław. Drogi te gospodarki i życia społecznego, aby zachować zasoby biegną głównie przez tereny mieszkalne o stosunkowo i walory środowiska w stanie zapewniającym trwałe wysokim stopniu zaludnienia, co zwiększa zagrożenie możliwości korzystania z nich zarówno przez obecne, dla mieszkańców. Szlaki drogowe obciążone są jak i przyszłe pokolenia przy jednoczesnym również transportem substancji niebezpiecznych, zachowaniu trwałości funkcjonowania procesów co może być źródłem poważnych awarii. przyrodniczych oraz naturalnej różnorodności biologicznej. Istotą zrównoważonego rozwoju jest Wzrost ilości samochodów, wiąże się również równorzędne traktowanie racji społecznych, z powstawaniem odpadów w skutek wycofywania ekonomicznych i ekologicznych. z ruchu pojazdów już wyeksploatowanych. Cele Polityki ekologicznej Państwa w zakresie 5. PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE racjonalnego użytkowania zasobów naturalnych W zakresie racjonalizacji użytkowania wód, Promieniowanie elektromagnetyczne jest Zaniechanie nieuzasadnionego wykorzystania stosunkowo nowym zanieczyszczeniem środowiska. wód podziemnych na cele przemysłowe; Jego powstawanie wiąże się przede wszystkim Zastosowanie najlepszych dostępnych technik z postępem technicznym. W celu uzyskiwania coraz produkcji przemysłowej i praktyk rolniczych sprawniejszych połączeń sieciowych w ostatnich w celu zmniejszenia zapotrzebowania na wodę latach budowane są często stacje bazowe telefonii i ograniczenia ładunków odprowadzanych do komórkowej oraz przekaźniki radiowe. Instalacje te są odbiorników zanieczyszczeń, źródłem emisji promieniowania elektromagnetycznego Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1446 - Poz. 327

Racjonalizacja zużycia wody w gospodarstwach Cele Polityki ekologicznej Państwa w zakresie domowych (ograniczenie marnotrawstwa, strat jakości środowiska w systemach wody). W zakresie gospodarowania odpadami W zakresie zmniejszenia materiałochłonności Zapobieganie powstawania odpadów, przy i odpadowości produkcji rozwiązywaniu problemu odpadów „u źródła”, Poprawa efektywności ekonomicznej procesów Odzyskiwanie surowców i ponowne wytwórczych, wykorzystanie odpadów – bezpieczne dla Zasada likwidacji zanieczyszczeń, uciążliwości środowiska końcowe unieszkodliwianie i zagrożeń u źródła. odpadów niewykorzystanych.

W zakresie zmniejszenia energochłonności gospodarki W zakresie stosunków wodnych i jakości wód Wzrost wykorzystania energii ze źródeł Zapobieganie zanieczyszczenia wód odnawialnych, powierzchniowych i podziemnych Zmniejszenie energochłonności zarówno ze szczególnym naciskiem na zapobieganie w procesach wytwórczych, jak i świadczenia u źródła, usług oraz konsumpcji, Przywracanie wodom podziemnym Wzrost udziału w produkcji energii elektrycznej i powierzchniowym właściwego stanu i cieplnej, energetycznych nośników ekologicznego a przez to zapewnienie odnawialnych (energia wody i wiatru, energia odpowiednich źródeł poboru wody do picia. geotermalna, energia słoneczna, energia z biomasy) oraz pochodzących z odpadów. W zakresie ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem W zakresie ochrony gleb Konsekwentne przechodzenie na likwidację Przeciwdziałanie przejmowaniu gleb nadających zanieczyszczeń u źródła, się do wykorzystania rolniczego lub leśnego na Coraz szersze normowanie emisji w przemyśle, inne cele, zwłaszcza inwestycyjne, energetyce i transporcie, Eliminacja produkcji rolniczej lub odpowiednia Wprowadzanie norm ograniczających emisję do zmiana struktury upraw na glebach powietrza zanieczyszczeń w procesie zanieczyszczonych substancjami produkcyjnym (w pełnym cyklu życia niebezpiecznymi dla zdrowia tam, gdzie stopień produktów i wyrobów). zanieczyszczenia przekracza dopuszczalne wskaźniki, W zakresie hałasu i promieniowania Przywracanie wartości użytkowej glebom, które Zmniejszenie skali narażania mieszkańców na uległy degradacji (oczyszczanie, rekultywacja, ponadnormatywny poziom hałasu, odbudowa właściwych stosunków wodnych), Kontrola i ograniczenie emisji do środowiska Dostosowanie do naturalnego, biologicznego promieniowania niejonizującego (urządzenia potencjału gleb, formy ich zagospodarowania elektroenergetyczne i radiokomunikacyjne), rolniczego lub leśnego. Kształtowanie zieleni zorganizowanej pełniących ponadto funkcje ochronne. W zakresie wzbogacenia i racjonalnej eksploatacji zasobów leśnych W zakresie bezpieczeństwa chemicznego stałe powiększanie zasobów leśnych, i biologicznego kształtowanie lasu wielofunkcyjnego (poprawa Włączenie się Polski do realizacji funkcji wodochronnej, klimatotwórczej, międzynarodowych programów związanych glebochronnej), z bezpieczeństwem chemicznym zachowanie zdrowotności i żywotności i biologicznym, ekosystemów leśnych, Harmonizowanie polskich przepisów prawnych racjonalne, zgodne z zasadami przyrody z przepisami UE oraz wdrażanie wymogów użytkowanie zasobów leśnych, i zaleceń. utrzymanie i wzmacnianie społeczno- ekonomicznej funkcji lasów, W zakresie nadzwyczajnych zagrożeń wprowadzanie zadrzewień i zakrzewień jako Eliminowanie lub zmniejszanie skutków dla czynnika ochrony różnorodności biologicznej środowiska z tytułu nadzwyczajnych zagrożeń, i krajobrazowej oraz racjonalnego użytkowania Doskonalenie istniejącego systemu przestrzeni przyrodniczej. ratowniczego na wypadek zaistnienia awarii i klęsk żywiołowych. W zakresie ochrony zasobów kopalin Ograniczenie wydobycia, jeśli możliwe jest W zakresie różnorodności biologicznej i krajobrazowej znalezienie substytutu danego surowca, Rozpoznanie i utrzymanie warunków minimum Zmniejszenie zużycia surowca w przeliczeniu na dla ochrony różnorodności biologicznej jednostkę produktu, i krajobrazowej, Objęcie ochroną wód leczniczych i termalnych, Utrzymanie na odpowiednim poziomie w odniesieniu, do których zostanie utrzymany różnorodności biologicznej i krajobrazowej, system koncesjonowania. Zwiększenie powierzchni obszarów chronionych (do 1/3 terytorium kraju), Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1447 - Poz. 327

Rekultywacja i renaturalizacja obszarów poważnym awariom i monitorowaniem stanu zdegradowanych, środowiska, Powstrzymanie procesu degradacji zabytków w zakresie gospodarki odpadami - wspierane kultury, działań w zakresie zapobiegania oraz Zwiększenie skuteczności ochrony obszarów ograniczania wytwarzania odpadów objętych ochroną prawną. komunalnych, wdrażania technologii odzysku, w tym recyklingu, wdrażania technologii 2. CELE POLITYKI EKOLOGICZNEJ WOJEWÓDZTWA unieszkodliwiania odpadów komunalnych, oraz PODKARPACKIEGO likwidacja zagrożeń wynikających ze składowania tych odpadów, zgodnie Zgodnie z założeniami „Programu Ochrony wojewódzkim planem gospodarki odpadami, Środowiska Województwa Podkarpackiego na lata w zakresie pozyskiwania energii ze źródeł 2008-2011 z uwzględnieniem lat 2012-2015” odnawianych – wspieranie działań związanych największą uwagę należy zwrócić na sprawy związane z wykorzystaniem wód geotermalnych, energii z ochroną klimatu, ochroną przyrody oraz słonecznej i wodnej oraz biomasy i energii pozyskiwaniem energii ze źródeł energii odnawialnej. wiatrowej, w zakresie ochrony różnorodności biologicznej „Program Ochrony Środowiska Województwa i krajobrazu oraz zrównoważonego rozwoju Podkarpackiego na lata 2008-2011 z uwzględnieniem lasów – wdrażanie systemu ekologicznego lat 2012-2015” charakteryzuje następujące priorytety Natura 2000 oraz działania na rzecz ochrony ekologiczne, tj.: przyrody na obszarach chronionych prowadzące do ograniczenia degradacji środowiska Priorytet 1. Ochrona wód i efektywne wykorzystanie naturalnego oraz strat zasobów różnorodności zasobów wodnych, biologicznej, Priorytet 2. Przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska w zakresie ochrony powietrza (w tym ochrona przed powodzią, poważne awarie, atmosferycznego, klimatu i warstwy ozonowej ograniczanie skutków zagrożeń naturalnych –wspieranie projektów przedsiębiorstw i chemicznych), (zwłaszcza dużych i średnich) dotyczących Priorytet 3. Gospodarka odpadami, redukcji zanieczyszczeń emitowanych do Priorytet 4. Pozyskiwanie energii ze źródeł atmosfery; projekty na rzecz ograniczania emisji odnawialnych, niskiej (w tym oddziaływania komunikacji), Priorytet 5. Ochrona różnorodności biologicznej w zakresie ochrony powierzchni ziemi - i krajobrazu oraz zrównoważony rozwój lasów, rekultywacja gruntów poprzemysłowych Priorytet 6. Ochrona powietrza atmosferycznego, (zwłaszcza pokopalnianych) i powojskowych klimatu i warstwy ozonowej, oraz po likwidacji składowisk odpadów, Priorytet 7. Ochrona powierzchni ziemi i przywrócenie w zakresie ochrony przed hałasem wartości użytkowej gleb, i promieniowaniem elektromagnetycznym – Priorytet 8. Ochrona przed hałasem i promieniowaniem wspieranie działań związanych z ograniczaniem elektromagnetycznym, hałasu zagrażającego zdrowiu, w szczególności Priorytet 9. Ochrona zasobów kopalin. komunikacyjnego i nowych technologii ograniczających hałas w przedsiębiorstwach, Priorytetowe działania proekologiczne na terenie w zakresie ochrony zasobów kopalin – Województwa Podkarpackiego: rozpoznanie zasobów surowców o szczególnym w zakresie ochrony wód i efektywnego znaczeniu dla rozwoju gospodarczego wykorzystanie zasobów wodnych – wspierane województwa (zwłaszcza wody mineralne inwestycji (w tym w przedsiębiorstwach) i wody termalne). prowadzących do zredukowania ilości zanieczyszczeń odprowadzanych ze ściekami PRIORYTET 1: OCHRONA WÓD I EFEKTYWNE do wód i ziemi oraz realizowane kompleksowo WYKORZYSTANIE ZASOBÓW WODNYCH wraz z nimi inwestycje mające na celu zapewnienie odpowiedniej jakości wody pitnej Cele krótkookresowe: w aglomeracjach, zgodnie z Krajowym Cel 1. Poprawa jakości wód w zlewniach Programem Oczyszczania Ścieków województwa podkarpackiego. Komunalnych, Cel 2. Zapewnienie odpowiedniej ilościowo w zakresie przeciwdziałania zagrożeniom i jakościowo wody do celów bytowo- środowiska - wszędzie, gdzie ma to gospodarczych oraz rekreacyjno-turystycznych. uzasadnienie, kierowanie środków na Cel 3. Przebudowa systemu monitorowania odtwarzanie, modernizowanie zabudowy jakości wody dostarczanej przez wodociągi, hydrotechnicznej, zwłaszcza w przypadku jej stanu wód powierzchniowych i podziemnych wielofunkcyjności, na projekty związane oraz emisji zanieczyszczeń do tych wód. renaturyzacją, przywracaniem funkcjonalności przyrodniczej, hamowaniem odpływu wody, Działania inwestycyjne: zwiększające naturalną retencję, ograniczające budowa, rozbudowa i modernizacja kanalizacji zagrożenie powodziowe, związane ze wzrostem sanitarnych zakończonych oczyszczalniami dyspozycyjności zasobów wody, a także ścieków, w zakresie zapobiegania i przeciwdziałania modernizacja i rozbudowa podoczyszczalni i oczyszczalni ścieków przemysłowych oraz Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1448 - Poz. 327

modernizacja technologii produkcji, w celu udrożnienie rzek i potoków poprzez budowę ograniczenia i zaprzestania zrzutu substancji i przebudowę przepławek dla ryb w celu niebezpiecznych, umożliwienia ich migracji na istniejących budowa nowoczesnych stanowisk do budowlach piętrzących rzek: San, Wisłok składowania obornika i zbiorników na gnojówkę i Wisłoka, oraz na rzekach i potokach ich w gospodarstwach rolnych (sukcesywnie do zlewni, 2010 r.) oraz realizacja innych działań utrzymanie rzek i potoków oraz związanej inwestycyjnych mających na celu ograniczanie z nimi infrastruktury (w tym konserwacja zanieczyszczeń azotowych pochodzących i usuwanie skutków powodzi), w stanie z rolnictwa, technicznym zapewniającym swobodny spływ budowa, rozbudowa i modernizacja sieci wód powodziowych i lodów - szczególnie wodociągowej dostarczającej ludności dotyczy to budowli wodnych, odpowiednio jakościowo wodę (wg DFS UM przywrócenie prawidłowego funkcjonowania w Rzeszowie zatwierdzono 14 wniosków do istniejących systemów melioracyjnych, realizacji latach 2007 – 2008), wykonywanie małych domeliorowań na terenie modernizacja ujęć wód oraz stacji uzdatniania całego województwa, wody zgodnie z wymogami przepisów unijnych. w uzasadnionych przypadkach budowa zbiorników małej retencji oraz w obszarach Działania nieinwestycyjne: zabudowanych narażonych na opracowanie i wdrożenie programu wodno- niebezpieczeństwo powodzi: budowa, środowiskowego określającego podstawowe modernizacja i przeciwfiltracyjne zabezpieczenie i uzupełniające działania zmierzające do obwałowań rzek: Wisły, Wisłoki, Sanu, Ropy, poprawy lub utrzymania dobrego stanu wód Starego Brnia, Trześniówki, Babulówki, w poszczególnych obszarach dorzeczy, Nowego Brnia i innych, a także regulacja przygotowanie dokumentacji niezbędnej do i stabilizacja koryt rzek i potoków, wnioskowania i realizacji przedsięwzięcia wsparcie techniczne systemu reagowania (studia wykonalności, dokumentacja techniczna kryzysowego w zakresie ratownictwa projektów itp.), ekologicznego i chemicznego, w tym zakup wdrożenie nowego systemu monitorowania i modernizacja specjalistycznego sprzętu wód powierzchniowych oraz oceny ich stanu ratowniczo-gaśniczego, chemicznego i ekologicznego, monitoring ruchów masowych ziemi na wdrożenie systemu monitorowania wód obszarach największego zagrożenia podziemnych oraz wody dostarczanej przez bezpieczeństwa ludzi i środowiska, wodociągi, w celu dostosowania się do likwidacja skutków osuwisk. wymogów UE, prowadzenie systemu informowania Działania nieinwestycyjne: społeczeństwa o planowanych i realizowanych wstępna ocena ryzyka powodziowego - działaniach w zakresie ochrony jakości wód, sporządzanie dokumentu planistycznego (do powiązanego z edukacją ekologiczną, 2011 r.), zintensyfikowanie kontroli stanu technicznego prowadzenie monitoringu sprawności urządzeń bezodpływowych zbiorników na nieczystości służących ochronie przeciwpowodziowej, ciekłe, systematyczna weryfikacja listy potencjalnych sporządzenie programów mających na celu sprawców awarii przemysłowych (corocznie) ograniczanie odpływu zanieczyszczeń ze źródeł i wspieranie przygotowania planów rolniczych, i programów zmniejszających opracowanie programów mających na celu prawdopodobieństwo wystąpienia poważnych przeciwdziałanie eutrofizacji wód w zbiornikach awarii, zaporowych. wspieranie współpracy instytucji oraz programów edukacji i informowania PRIORYTET 2: PRZECIWDZIAŁANIE ZAGROŻENIOM społeczeństwa w zakresie wystąpienia ŚRODOWISKA poważnych awarii, bezpieczeństwa biologicznego i GMO, Cele krótkookresowe: wspieranie badań naukowych w zakresie Cel 1. Zwiększenie zasobów dyspozycyjnych wpływu GMO na różnorodność biologiczną. wód i retencja (sukcesywnie), Cel 2. Poprawa bezpieczeństwa PRIORYTET 3: GOSPODARKA ODPADAMI przeciwpowodziowego (sukcesywnie), Cel 3. Wdrażanie istniejących przepisów Informacje dotyczące zakładanych celów prawnych i skuteczne egzekwowanie oraz ekologicznych, priorytetowych działań i przedsięwzięć, wspieranie służb odpowiedzialnych za zakładanych limitów wojewódzkich w zakresie prowadzenie działań ratowniczych oraz gospodarowania odpadami, rejony koncentracji działań zapobiegania i przeciwdziałania poważnym zawarte są w integralnej części Programu jaką stanowi awariom. ”Plan gospodarki odpadami dla województwa podkarpackiego na lata 2008-2011, z uwzględnieniem Działania inwestycyjne: lat 2012 -2019”. budowa suchych zbiorników i polderów powodziowych na rzece Wisłoce, Łęg i Osława, Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1449 - Poz. 327

PRIORYTET 4: POZYSKIWANIE ENERGII ZE ŹRÓDEŁ w tym sukcesywne opracowywanie planów ODNAWIALNYCH I ENERGOOSZCZĘDNOŚĆ ochrony dla obszarów Natura 2000, ustanowienie planów ochrony dla rezerwatów Cele krótkookresowe: przyrody, w tym aktualizacja już opracowanych Cel 1. Wzrost udziału energii odnawialnej ze projektów planów ochrony oraz wykonanie źródeł w bilansie paliwowo – energetycznym nowych projektów planów ochrony dla osiągnięcie 7,5% w roku 2010 w strukturze rezerwatów i parków krajobrazowych (praca zużycia nośników pierwotnych długotrwała, ciągła mogąca sięgać nawet poza w województwie. 2014 rok), opracowywanie 20 dokumentacji wstępnych Działania inwestycyjne: dla przyszłych rezerwatów przyrody oraz budowa instalacji do pozyskiwania sukcesywne powoływanie rezerwatów i wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych przyrody, m.in. z wykorzystaniem biomasy. powiększenie rezerwatu „Zwiezło”, „Przełom Jasiołki” (rezerwaty te posiadają opracowaną Działania nieinwestycyjne: dokumentację wstępną) oraz opracowanie dokonanie oceny zasobów energii odnawialnej dokumentacji wstępnej i powiększenie i niezbędnej infrastruktury, wyznaczenie rezerwatu „Zmysłówka”, regionów preferowanych do rozwoju energetyki kontynuacja oznakowania form ochrony odnawialnej, przyrody, zgodnie z zapisami ustawy o ochronie opracowanie programu badawczo - przyrody i stosownymi przepisami rozwojowego w zakresie alternatywnych źródeł wykonawczymi (praca długotrwała mogąca energii w województwie podkarpackim, sięgać poza 2015 rok), uruchomienie systemu mechanizmów tworzenie nowych powierzchniowych form wspierających rozwój energetyki odnawialnej ochrony przyrody (utworzenie 2 parków (działania promocyjne, ograniczenie zakresu krajobrazowych, utworzenie 5 obszarów koncesjonowania), chronionego krajobrazu oraz ponowne rozszerzenie zakresu prac badawczo - utworzenie 4 obszarów chronionego krajobrazu: rozwojowych wyprzedzających działania na Pogórza Strzyżowskiego, Przecławskiego, rzecz efektywności i usprawnienia Jastrzębsko- Zdżarskiego i Pogórza funkcjonowania sektora energetycznego, Ciężkowickiego), opracowanie programu obniżenia prowadzenie monitoringu przyrodniczego energochłonności przewozów osobowych w obszarach NATURA 2000, i towarowych, przeprowadzenie inwentaryzacji przyrodniczej opracowanie bazy danych odnawialnych źródeł gmin (praca ciągła), energii województwa podkarpackiego, prowadzenie szeroko zakrojonej edukacji stworzenie strategii działań w zakresie ekologicznej (praca ciągła),zintensyfikowanie wykorzystywania odnawialnych źródeł energii. współpracy w ramach Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery „Karpaty Wschodnie”, PRIORYTET 5: OCHRONA ROŻNORODNOŚCI realizacja założeń Konwencji Karpackiej, BIOLOGICZNEJ I KRAJOBRAZU ORAZ ochrona walorów przyrodniczych istniejących ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ LASÓW parków narodowych, parków, krajobrazowych, rezerwatów przyrody, zespołów przyrodniczo- Cele krótkookresowe: krajobrazowych, użytków ekologicznych (praca Cel 1. Realizacja zobowiązań międzynarodowych ciągła), w tym ochrona ekosystemów leśnych, w zakresie ochrony przyrody oraz zobowiązań nieleśnych i dzikich zwierząt w parkach wynikających z ustawy o ochronie przyrody, narodowych; w tym przebudowa Cel 2. Opracowanie planów ochrony parków drzewostanów na pow. 3.600 ha w Magurskim narodowych, rezerwatów przyrody, parków Parku Narodowym oraz opracowanie planów krajobrazowych, obszarów NATURA 2000, a także ochrony, metod ochrony siedlisk przyrodniczych oraz opracowanie docelowej sieci obszarów gatunków, które są zagrożone, chronionych w województwie, Cel 3. Wdrażanie zasad ochrony i racjonalnego propagowanie i wspieranie na obszarach użytkowania zasobów leśnych odpowiadającym cennych przyrodniczo działań zapewniających kryteriom ustalonym dla Europy, na podstawie ludności dochody z zachowaniem zasad konwencji i porozumień międzynarodowych, zrównoważonego rozwoju (formy działalności Cel 4. Ochrona terenów zieleni miejskiej, wiejskiej oraz przyjazne dla środowiska np. agroturystyka, krajobrazu, rolnictwo ekologiczne i zintegrowane), Cel 5. Intensyfikacja działań ukierunkowanych na opracowanie regionalnej listy gatunków prowadzenie trwale zrównoważonej, wielofunkcyjnej zagrożonych jako elementu „czerwonych list” gospodarki leśnej. gatunków zagrożonych wyginięciem w stanie Cel 6. Opracowanie podstaw do rozszerzenia zakresu naturalnym, zalesień i zadrzewień. identyfikacja i lokalizacja zbiorowisk roślinnych i biotopów wymagających specjalnej troski, Działania pozainwestycyjne: inwentaryzacja zdegradowanych ekosystemów wdrożenie Europejskiej Sieci Ekologicznej wodno-błotnych oraz opracowanie modelowych NATURA 2000 na obszarze województwa, programów ochrony lub renaturalizacji Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1450 - Poz. 327

zdegradowanych ekosystemów wodno- konsekwencji prawnych dotyczących błotnych, charakteru użytkowania gruntów. pielęgnacja i konserwacja pomników przyrody (sukcesywnie), PRIORYTET 6: OCHRONA POWIETRZA opracowanie i wdrażanie programów ochrony ATMOSFERYCZNEGO, KLIMATU I WARSTWY terenów zieleni oraz krajobrazu w miastach OZONOWEJ i gminach (sukcesywnie), wdrażanie programów ochrony gatunków Cele krótkookresowe: ginących i zagrożonych ze szczególnym Cel 1. Poprawa stanu jakości powietrza w strefach zwróceniem uwagi na reintrodukcję (praca zaliczonych do klasy C w oparciu o dotychczasowe ciągła), wyniki oceny, doskonalenie systemu monitoringu Cel 2. Modernizacja i rozbudowa systemu monitoringu przyrodniczego w województwie, powietrza, zgodnie z wymogami prawa, wdrażanie zaleceń dotyczących ochrony Cel 3. Ograniczenie emisji niskiej ze źródeł przyrody, a zawartych w planach ochrony komunalnych i ogrzewnictwa indywidualnego oraz parków narodowych, rezerwatów przyrody, emisji z transportu i jej oddziaływania, parków krajobrazowych, Cel 4. Ograniczenie emisji ze źródeł przemysłowych realizacja działań na rzecz podnoszenia i energetyki, świadomości i wiedzy ekologicznej dotyczącej Cel 5. Zwiększenie wykorzystania energii ze źródeł lasów, odnawialnych. opracowania programu zagospodarowania i ochrony wrażliwych obszarów leśnych (m.in. Działania inwestycyjne: górskich), w celu zabezpieczenia unikatowych realizacja naprawczego programu ochrony wartości ekosystemów, powietrza dla strefy miasta Przemyśl, opracowanie zasad renaturalizacji realizacja zadań przewidzianych dla poprawy drzewostanów zdegradowanych, infrastruktury drogowej, a w szczególności: kontynuacja monitoringu stanu zdrowotnego budowy autostrady A-4 na odcinku Węzeł lasów zharmonizowanego z międzynarodowym Krzyż – Rzeszów, przebudowy drogi krajowej programem ICP-Forest ,,Ocena i monitoring nr 4, budowy drogi ekspresowej S – 19, wpływu zanieczyszczeń na lasy”, budowy odcinka drogi krajowej nr 19 ustalenia w miejscowych planach w Rzeszowie, budowy obwodnic w ciągach zagospodarowania przestrzennego dotyczące dróg krajowych m.in. Niska, Stalowej Woli, zalesień i zadrzewień (wyznaczenie lub Łańcuta, Jarosławia, Leżajska, budowy innych zaktualizowanie granicy polno-leśnej). obejść drogowych oraz remonty nawierzchni i przebudowy dróg o małej przepustowości, Działania inwestycyjne: kompleksowe rozwiązania problemów wspieranie finansowe ośrodków rehabilitacji komunikacji miejskiej w dużych miastach, zwierząt chronionych na Podkarpaciu, w tym modernizacja taboru, zadania inwestycyjne w zakresie ochrony wprowadzenia alternatywnych środków różnorodności biologicznej w parkach komunikacji zbiorowej m.in. uruchomienie narodowych, w tym regulacja własności kursowania szynobusu na trasie Dębica – gruntów (wykupy gruntów prywatnych), Mielec, wykup wybranych cennych przyrodniczo tworzenie warunków do rozwoju ruchu gruntów na pozostałych obszarach rowerowego w miastach poprzez budowę (sukcesywnie, praca ciągła), ścieżek rowerowych, modernizacja i rozbudowa infrastruktury redukcja niskiej emisji poprzez: modernizacje edukacyjno – turystycznej, układów technologicznych kotłowni przebudowa drzewostanów zmienionych i silnie komunalnych i w obiektach użyteczności uszkodzonych lub niezgodnych z siedliskiem, publicznej z wykorzystaniem paliw odbudowa potencjału produkcyjnego ekologicznych oraz linii przesyłu ciepła, budowę ekosystemów leśnych naruszonych w wyniku sieci gazowej celem umożliwienia katastrof leśnych i pożarów, wykorzystania gazu w indywidualnych zalesianie gruntów wyłączonych z użytkowania systemach grzewczych, termomodernizację rolniczego, budynków, wykorzystanie odnawialnych źródeł opracowanie i realizacja planów urządzania energii w szczególności na terenach cennych lasów, z uwzględnieniem programu ochrony pod względem przyrodniczym, turystycznym ekosystemów leśnych i różnorodności oraz na terenach uzdrowisk, przyrodniczej pod kątem zadań wynikających ograniczenie emisji z procesów przemysłowych, z dyrektyw Unii Europejskiej oraz konwencji energetyki i elektrociepłowni poprzez: i porozumień międzynarodowych, oraz modernizacje i hermetyzacje procesów dokumentów krajowych, technologicznych, modernizacje układów opracowanie i konsekwentne wdrażanie technologicznych ciepłowni i elektrociepłowni, wojewódzkiego programu zalesiania wprowadzanie nowoczesnych technik spalania i zadrzewiania, w tym sporządzenie ewidencji paliw, zastosowanie paliw ekologicznych obszarów, które mogą być przeznaczone do w instalacjach wykorzystujących jako paliwo stałych lub czasowych zalesień gruntów nie węgiel kamienny, zwiększanie w produkcji wykorzystywanych w rolnictwie, bez energii udziału energii wyprodukowanej Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1451 - Poz. 327

z wykorzystaniem źródeł odnawialnych np. społecznej w zakresie ochrony warstwy biomasa rolnicza, odpady z przemysłu ozonowej, drzewnego, meblarskiego, wdrażanie kontrola (WIOŚ) wycofania z obrotu technologii ograniczających emisję i stosowania substancji niszczących warstwę zanieczyszczeń specyficznych, instalowanie ozonową za wyjątkiem dopuszczonych przez nowych oraz poprawa sprawności Protokół montrealski oraz regulacje Unii funkcjonujących urządzeń do redukcji Europejskiej. zanieczyszczeń, wszystkie działania inwestycyjne w zakresie PRIORYTET 7: OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMII ograniczania emisji zanieczyszczeń do I PRZYWRÓCENIE WARTOŚCI UŻYTKOWEJ GLEB powietrza, hermetyzacja procesów w kopalnictwie gazu Cele krótkookresowe: i ropy naftowej oraz uszczelnianie Cel 1. Rekultywacja i zagospodarowanie terenów i usprawnianie procesów przesyłu gazu zdegradowanych, stwarzających największe ziemnego oraz wykorzystywanie do produkcji zagrożenie dla środowiska i bezpieczeństwa ludzi, energii biogazu (zawierającego metan) np. Cel 2. Ograniczanie negatywnego oddziaływania z oczyszczalni ścieków i składowisk odpadów procesów gospodarczych na środowisko glebowe. bytowych, wszystkie działania w odniesieniu do Działania inwestycyjne: gospodarki odpadami (zmniejszenie ilości realizacja zadań w zakresie rekultywacji odpadów u źródła, odzysk odpadów, i zagospodarowania terenów „posiarkowych” wykorzystanie gazu wysypiskowego), zgodnie z opracowanymi programami likwidacji, gospodarki leśnej (zwiększanie lesistości - jeden bieżąca rekultywacja terenów zdegradowanych ze sposobów pochłaniania CO2) i rolnej (rozwój z priorytetowym traktowaniem zadań na upraw energetycznych). obszarach największego zagrożenia dla bezpieczeństwa ludzi i środowiska, Działania nieinwestycyjne: przywracanie funkcji przyrodniczych terenom opracowanie programu ochrony powietrza dla zdegradowanym, strefy miasta Rzeszów i miasta Jasło zaliczonej likwidowanie terenów dzikich składowisk do klasy C ze względu na przekroczenia odpadów, dopuszczalnych poziomów pyłu PM10, unowocześnienie produkcji poprzez wzmocnienie systemu monitoringu i dalsza modernizację gospodarstw rolnych, postęp kontrola stężeń PM10 w strefie powiatu biologiczny, sprawną strukturę dystrybucji, jasielskiego i NO2 w strefie powiatu zaopatrzenia, przetwórstwa i usług. niżańskiego (klasa B) celem ustalenia potrzeby opracowania programu ochrony powietrza, Działania nieinwestycyjne: wdrożenie systemu monitoringu zawartości rozwój systemu identyfikacji terenów metali i benzo(a)pirenu w pyle PM10 oraz zdegradowanych, wykonanie pierwszej rocznej (rok 2007-2008) stworzenie wojewódzkiej bazy danych oceny w oparciu o nowy podział stref o terenach/obiektach poprzemysłowych (tereny w województwie, ustalony na podstawie oceny przemysłu, powojskowe, popegeerowskie) wstępnej (w roku 2006) dla tych wymagających rewitalizacji, zanieczyszczeń, (przy uwzględnieniu nowych wprowadzanie zasad właściwego korzystania regulacji prawnych), co wiąże się z powierzchni ziemi w działalności z koniecznością uzupełnienia wyposażenia gospodarczej, WIOŚ i WSSE w odpowiednią, nowoczesną wspieranie wszelkich inicjatyw społecznych na aparaturę pomiarową, rzecz zagospodarowywania terenów coroczna oceny jakości powietrza zdegradowanych, w województwie (WIOŚ w Rzeszowie) zgodnie identyfikacja zagrożeń powierzchni ziemi, z wymogami obowiązującego prawa, wspieranie gospodarstw ekologicznych kontrola wdrażania opracowanych programów i promowanie produktów markowych (m.in. ochrony powietrza, inicjowanie i wspieranie organizowania grup propagowanie zwiększania wykorzystania paliw producenckich w celu współdziałania alternatywnych (np. biopaliwa), w produkcji ekologicznej i zrównoważonej). promocja i wspieranie rozwoju odnawialnych źródeł energii, PRIORYTET 8: OCHRONA PRZED HAŁASEM działania kontrolne WIOŚ w zakładach I PROMIENIOWANIEM ELEKTROMAGNATYCZNYM przemysłowych w zakresie realizacji programów naprawczych wynikających z pozwoleń Cele krótkookresowe: zintegrowanych, głównie w odniesieniu do Cel 1. Zmniejszenie uciążliwości powodowanej emisją podmiotów, w których funkcjonują instalacje ponadnormatywnego hałasu pochodzącego od wymagające uzyskania pozwolenia środków transportu, na obszarach o największym zintegrowanego, będące dużymi źródłami zagrożeniu, spalania paliw, Cel 2. Realizacja nowych linii energetycznych przy promowanie i wspieranie wzorców konsumpcji zastosowaniu linii kablowych oraz modernizacja sieci i produkcji pożądanych z punktu widzenia przebiegających w obszarach zurbanizowanych i na ochrony klimatu oraz kreowanie świadomości obszarach objętych ochrona przyrody, Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1452 - Poz. 327

Cel 3. Wsparcie techniczne jednostek Cel 1. Racjonalne gospodarowanie zasobami odpowiedzialnych za monitorowanie i badanie pól surowców mineralnych, elektromagnetycznych, stworzenie bazy danych Cel 2. Eliminacja nielegalnej eksploatacji kopalin. dotyczących źródeł promieniowania z wykorzystaniem GIS (na podstawie pomiarów oraz danych Działania inwestycyjne: technicznych). koncesjonowana eksploatacja złóż kopalin z ich maksymalnym wykorzystaniem wraz Działania inwestycyjne: z kopalinami towarzyszącymi, uwzględniająca wspieranie i realizacja inwestycji zasady racjonalnej gospodarki surowcami. zmniejszających narażenie na hałas komunikacyjny poprzez budowę obwodnic, Działania nieinwestycyjne: budowę ekranów akustycznych i modernizację wypracowanie zasad współpracy organów odcinków dróg najbardziej uciążliwych, co koncesyjnych w celu przeciwdziałania dotyczy przede wszystkim miast i miejscowości niekorzystnym zjawiskom jakim jest brak położonych przy drogach krajowych nr.4, nr 9, ochrony zasobów całych rejonów złożowych nr 28, (surowce pospolite), w wyniku wydawania tworzenie warunków do rozwoju ruchu koncesji na eksploatację złóż o małych rowerowego w miastach poprzez budowę powierzchniach (wg granic własności), ścieżek rowerowych. eliminacja nielegalnego wydobycia surowców poprzez wzmocnienie systemu kontroli, Działania nieinwestycyjne: aktualizacja i publikacja bazy surowcowej przeprowadzenie oceny klimatu akustycznego województwa wraz z określeniem obszarów poza aglomeracjami, dla otoczenia dróg perspektywicznych dla poszukiwań w celu o liczbie przejeżdżających pojazdów ponad umożliwienia prowadzenia polityki koncesyjnej, 6 mln w ciągu roku oraz programu działań przez rozpoznanie zasobów surowców o szczególnym Wojewodę lub od 1 stycznia 2008 roku znaczeniu, służących rozwojowi i będących w drodze uchwały przez Sejmik Województwa, atutem regionu tj. wód mineralnych i wód ograniczanie emisji hałasu pochodzącego termalnych. z sektora gospodarczego m.in. poprzez kontrole przestrzegania obowiązujących w tym zakresie 3. CELE I PRIORYTETY EKOLOGICZNE POWIATU przepisów prawa, PRZEWORSKIEGO zapewnienie przestrzegania zasady strefowania w planowaniu przestrzennym, W trakcie realizacji „Programu Ochrony promowanie wykorzystania zbiorowych Środowiska dla Miasta i Gminy Sieniawa na lata środków transportu oraz ruchu rowerowego, 2010-2013 z perspektywą do roku 2017” aktualizacja wprowadzanie w miastach stref wolnych od powiatowego programu nie została jeszcze ruchu samochodowego, ograniczanie prędkości przygotowana. Niniejszy Program został zatem ruchu, dostosowany do „Programu Ochrony Środowiska dla kontrola emisji promieniowania Powiatu Przeworskiego na lata 2004-2011”, który elektromagnetycznego do środowiska przy został przyjęty uchwałą Rady Powiatu Przeworskiego wydawaniu przez organy ochrony środowiska Nr XVI/110/04 w dniu 3 czerwca 2004 roku. pozwoleń na emitowanie pól elektromagnetycznych przez linie i inne źródła „Program Ochrony Środowiska dla Powiatu pól elektromagnetycznych, Przeworskiego na lata 2004-2011” definiuje określone inwentaryzacja źródeł elektromagnetycznych pola i cele strategiczne oraz zawarte w ich ramach, oraz rozeznanie jakie obszary podlegają cele długookresowe i krótkookresowe. ponadnormatywnemu promieniowaniu elektromagnetycznemu. Cele i priorytety ekologiczne Powiatu Przeworskiego na lata 2007 i 2011 określone w ww. PRIORYTET 9: OCHRONA ZASOBÓW KOPALIN Programie przedstawione zostały w poniższej tabeli.

Cele krótkookresowe:

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1453 - Poz. 327

Tabela 20: Cele i priorytety ekologiczne Powiatu Przeworskiego WYSZCZEGÓLNIENIE/DZIAŁANIA DLA REALIZACJI CELÓW 2004- 2007 2008- 2011 OCHRONA I POPRAWA JAKOŚCI ŚRODOWISKA – POLE STRATEGICZNE 1 Cel 1. Gospodarka odpadami Wprowadzanie systemowej gospodarki odpadami komunalnymi w układzie X X ponadlokalnym Opracowanie systemowej zbiórki odpadów komunalnych w powiecie dla selekcji X X odpadów ze strumienia odpadów komunalnych Opracowanie systemowej zbiórki odpadów komunalnych w powiecie dla redukcji X X w strumieniu odpadów komunalnych odpadów ulęgających biodegradacji Opracowanie systemowych rozwiązań w zakresie gospodarki odpadami X X wielkogabarytowymi Opracowanie systemowych rozwiązań w zakresie gospodarki odpadami X X budowlanymi Opracowanie systemowych rozwiązań w gospodarce odpadami niebezpiecznymi X X w strumieniu odpadów komunalnych Likwidacja dzikich składowisk odpadów X X Edukacja ekologiczna X X Działania do realizacji celów Organizacja i budowa ZZO X X Wspieranie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych X X Doposażenie gminnych służb komunalnych w odpowiedni sprzęt X X Edukacja ekologiczna X X Budowa GPZON X X Opracowanie gminnych planów gospodarki odpadami X X Opracowanie sprawozdań z realizacji PPGO i GPGO X X Aktualizacja PPGO i GPGO - X Uporządkowanie stanu formalnoprawnego wszystkich wytwórców i posiadaczy X X odpadów Prowadzenie ewidencji odpadów wytwarzanych w powiecie (na bazie ewidencji X X prowadzonej przez marszałka województwa) Współudział w wojewódzkim programie usuwania azbestu, PCB, elektronicznych X X i elektrycznych urządzeń Opiniowanie, uzgadnianie przedsięwzięć znacząco oddziałujących na środowisko, X X wydawanie zezwoleń i pozwoleń Kontrola i monitoring X X Cel 2. Kształtowanie stosunków wodnych i ochrona przed powodzią Priorytet 1. Ochrona przed powodzią Działania do realizacji celów Bieżąca konserwacja cieków powierzchniowych X X Budowa oraz bieżąca kontrola systemu obiektów urządzeń zabezpieczających przed X X powodzią Budowa i konserwacja urządzeń do kształtowania stosunków wodnych X X Priorytet 2. Uporządkowanie gospodarki ściekowej w powiecie Działania do realizacji celów Budowa sieci kanalizacyjnej we wszystkich gminach powiatu według koncepcji X X zaprojektowanej dla każdej z gmin Budowa nowych mechaniczno-biologicznych oczyszczalni ścieków na terenie X X powiatu oraz modernizacja oczyszczalni istniejących Zaopatrzenie gospodarstw nie objętych siecią kanalizacyjną w perspektywie do 2011 roku w zależności od uwarunkowań finansowych w oczyszczalnie - X przydomowe lub bezodpływowe zbiorniki na ścieki Priorytet 3. Zapewnienie skutecznej ochrony wód podziemnych Działania do realizacji celów Bieżąca kontrola sprawności systemu odprowadzania ścieków oraz stanu X X technicznego szamb Ograniczenie powierzchniowego dopływu zanieczyszczeń do wód powierzchniowych i podziemnych z terenów rolniczych, źródeł obszarowych i - X liniowych poprzez budowę pasów zieleni śródpolnej i przypotokowej Ujmowanie i oczyszczanie odcieków z zamykanych składowisk odpadów X X komunalnych Budowa kanalizacji deszczowej przy drogach i systemów oczyszczających spływy - X opadowe z dróg Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1454 - Poz. 327

Wprowadzanie odpowiednich zapisów do planów zagospodarowania przestrzennego chroniących obszary szczególnie wrażliwe przed ingerencją mogącą spowodować X X pogorszenie jakości wód Cel 3. Ochrona przyrody, krajobrazu i różnorodności biologicznej Priorytet 1. Ochrona krajobrazu rolniczego i terenów turystycznych Działania do realizacji celów Rozwój rolnictwa ekologicznego, agroturystyki zgodnie z Krajowym Programem X X Aktywizacji Wsi Rozwój systemów zieleni terenów zurbanizowanych łączących zadania ochrony i rekonstrukcji zieleni urządzonej z ochroną i rekonstrukcją obszarów i obiektów X X zabytkowych Budowa i rozbudowa szlaków pieszych (chodników) i ścieżek rowerowych X X w sąsiedztwie obiektów zabytkowych Opracowanie programu zadrzewień śródpolnych X X Priorytet 2. Rozwój obszarów chronionych Działania do realizacji celów Przeprowadzenie inwentaryzacji i waloryzacji przyrodniczej gmin powiatu - X Pielęgnacja zieleni miejskiej i wiejskiej X X Cel 4. Ograniczenie zanieczyszczeń powietrza i przeciwdziałanie zmianom klimatu Działania do realizacji celów Termorenowacja obiektów X X Rozwój systemu wykorzystania energii odnawialnej - X Stała kontrola zakładów w zakresie przestrzegania zapisów wydanych X X w pozwoleniach Utwardzenie lub wymiana nawierzchni dróg powiatowych i gminnych X X Rozwój sieci tras rowerowych X X Cel 5. Ochrona przed hałasem Działania do realizacji celów Usprawnienie sieci drogowej X X Budowa obwodnic miejskich X X Rozbudowa sieci dróg lokalnych X X Poprawa nawierzchni dróg istniejących X X Przebudowa skrzyżowań w miejscach kolizyjnych X X Budowa chodników X X Budowa ścieżek rowerowych X X Cel 6. Ochrona przed polami elektromagnetycznymi Działania do realizacji celów Wprowadzanie zapisów do planów zagospodarowania przestrzennego w zakresie X X możliwości lokalizacji urządzeń emitujących promieniowanie elektromagnetyczne RACJONALNE UZYTKOWANIE ZASOBÓW ŚRODOWISKA– POLE STRATEGICZNE 2 Cel 1. Zapewnienie sprawnego systemu zaopatrzenia mieszkańców w wodę Budowa odcinków wodociągów X X Budowa i modernizacja stacji uzdatniania wody X X Racjonalizacja zużycia wody poprzez kontrolę stanu szczelności wodociągów X X przesyłowych i modernizację wodociągów, wymianę liczników wody Cel 2. Racjonalne wykorzystanie zasobów glebowych i surowców mineralnych Priorytet 1. Ochrona zasobów surowców mineralnych i rolniczej przestrzeni produkcyjnej Działania do realizacji celów Ochrona surowców i gleb w planach zagospodarowania przestrzennego X X Wydawanie koncesji dla obszarów o powierzchni do 20 ha X X Prowadzenie rejestrów X X Priorytet 2. Ochrona terenów leśnych Działania do realizacji celów Wykonanie planów urządzeniowych lasów nie będących własnością Skarbu X X Państwa Sukcesywne zalesianie gruntów rolnych niskich klas X X Prowadzenie prawidłowej gospodarki leśnej X X Cel 3. Budowa instalacji wykorzystującej energię odnawialną Cel 4. Zachowanie naturalnej rzeźby terenu i likwidacja powstałych szkód Działania do realizacji celów Inwentaryzacja terenów zdegradowanych X X Budowa, odtworzenie lokalnych sieci hydrograficznych X X Cel 5. Zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1455 - Poz. 327

Działania do realizacji celów Doposażenie służb współodpowiadających za bezpieczeństwo ekologiczne - X Wyeliminowanie lokalizacji zabudowy na terenach zalewowych X X EDUKACJA EKOLOGICZNA I PROMOCJA WALORÓW PRZYRODNICZYCH POWIATU Działania do realizacji celów Rozszerzenie zakresu i wzbogacenie form edukacji ekologicznej dla wszystkich grup X X wiekowych i różnych grup zawodowych Promowanie inicjatyw edukacji dzieci i młodzieży z zakresu metodyki i edukacji ekologicznej poprzez włączanie szkół do realizacji różnych aspektów polityki X X ekologicznej Edukacja dorosłych - podniesienie świadomości ekologicznej. X X Promowanie niekonwencjonalnych źródeł energii X X Edukacja ekologiczna w zakresie rolnictwa ekologicznego X X Źródło danych: Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Przeworskiego na lata 2004-2011

VI. CELE GŁÓWNE I SZCZEGÓŁOWE OBJĘTE wyznaczonych kierunków a tym samym celów PROGRAMEM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA ekologicznych. MIASTA I GMINY SIENIAWA Działania te mają charakter długookresowy We wcześniejszych rozdziałach i winny być realizowane aż do osiągnięcia założonego przeprowadzono analizę stanu środowiska oraz celu. Z uwagi na długi okres „dochodzenia" do uwarunkowań społeczno - gospodarczych na terenie wyznaczonego celu, z zaproponowanych zadań należy Miasta i Gminy Sieniawa. Szczegółowo omówiono określić zadania priorytetowe (priorytety ekologiczne) poszczególne elementy środowiska, towarzyszące im do realizacji jako najpilniejsze. zagrożenia. Po określeniu powyższych zagadnień konieczne W celu realizacji przyjętych założeń konieczne jest ustalenie harmonogramu (krótko i długo jest ustalenie głównych zasad polityki ekologicznej terminowego), prowadzenia działań ekologicznych na w odniesieniu do poszczególnych elementów terenie gminy, wraz z ich mechanizmami finansowo środowiska. Wymaga to wyznaczenia: ekonomicznymi. W harmonogramie tym każdemu Obszarów strategicznych – priorytetowe wyznaczonemu celowi proponuje się konkretne kierunki działań stanowiące podstawę kierunki działań, które mają być realizowane poprzez i wytyczające granice, w ramach, których zadania ekologiczne. definiowane są cele i zadania Celów środowiskowe - cel po osiągnięciu, Poniżej przedstawiono zaproponowane dla którego ma nastąpić poprawa danego elementu Miasta i Gminy Sieniawa obszary strategiczne, cele środowiska stanowiący ostateczny efekt i zadania środowiskowe w odniesieniu do konkretnych podejmowanych działań; elementów środowiska. Ich realizacja złoży się na Zadań środowiskowych - konkretne wypełnianie zadań określonych w polityce przedsięwzięcia prowadzące do realizacji ekologicznej państwa, co powinno prowadzić do zrównoważonego rozwoju gminy.

CEL STRATEGICZNY 1: POPRAWA STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ORAZ JEGO STAŁA OCHRONA

PRIORYTET 1: OCHRONA WÓD I EFEKTYWNE Dyrektywie 91/271/EWG oraz Dyrektywie WYKORZYSTANIE ZASOBÓW WODNYCH 76/464/EWG). Ramowa Dyrektywa Wodna wprowadza nowe pojęcia w ocenie jakości wód, tj. Podstawowe regulacje prawne w zakresie ocena stanu wód oraz ocena stanu ekologicznego. zagadnień dotyczących gospodarki wodno- ściekowej RDW zakłada, że dla wszystkich wód do roku 2015 określa ustawa Prawo wodne z dnia 18 lipca 2001 zostanie osiągnięty dobry stan wód powierzchniowych z późniejszymi zmianami, ustawa o zbiorowym i podziemnych. zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków z dnia 6 czerwca 2001 roku z późniejszymi Priorytet 1 dotyczący ochrony wód zmianami oraz ustawa Prawo ochrony środowiska i efektywnego wykorzystania zasobów wodnych z dnia 27 kwietnia 2001 roku. Dokumenty te zakłada zapewnienie jak najlepszej jakości wód, w tym dostosowano do przepisów unijnych, m.in. także utrzymanie ilości wody na poziomie w Ramowej Dyrektywie Wodnej 2000/60/WE, zapewniającym równowagę biologiczną oraz ochronę Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1456 - Poz. 327 przed powodzią. Ponadto rozwiązanie zaistniały Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego problemów jakości wód winno być prowadzone kierunku działań to: w układach zlewniowych. Likwidacja małych, niedoskonałych ujęć wraz ze stacjami uzdatniania i podłączanie odbiorców CEL 1: POPRAWA JAKOŚCI WÓD ORAZ do dużych wodociągów sieciowych, ZAPEWNIENIE ODPOWIEDNIEJ ILOŚCIOWO Modernizacja ujęć wód oraz stacji uzdatniania I JAKOŚCIOWO WODY DO CELÓW BYTOWO – wody zgodnie z wymaganiami przepisów GOSPODARCZYCH ORAZ REKREACYJNO – unijnych, TURYSTYCZNYCH Przeprowadzenie akcji edukacyjno - informacyjnej propagującej optymalizację Poprawa jakości wód jest jednym zadań zużycia wody przez indywidualnych związanych z realizacją Polityki Ekologicznej Państwa użytkowników (np. gromadzenie wody oraz prawa unijnego, tj. Ramowej Dyrektywy Wodnej. deszczowej i wykorzystywanie jej na cele W ramach ogólnej poprawy wód na terenie Miasta agrarne - do podlewania zieleni); i Gminy Sieniawa wyznaczono określone zadania Wspieranie działań podmiotów gospodarczych ekologiczne: w zakresie racjonalnego gospodarowania wodą, w tym eliminowanie nieuzasadnionego Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego wykorzystania wód podziemnych do celów kierunku działań to: przemysłowych, Dalsza rozbudowa sieci wodociągowej na Ustalenie normatywnych wskaźników zużycia terenie gminy oraz modernizacja starych wody w gospodarce komunalnej stymulujących odcinków sieci, jej oszczędzanie. Dalsza rozbudowa sieci kanalizacyjnej na obszarze gminy, PRIORYTET 2: PRZEWCIWDZIAŁANIE ZAGROŻENIOM Optymalizacja wykorzystania istniejącej ŚRODOWISKA (W TYM OCHRONA PRZED oczyszczalni (dociążenie) oraz jej modernizacja POWODZIĄ, POWAŻNE AWARIE, OGRANICZENIE w kierunku spełnienia wymagań SKUTKÓW ZAGROŻEŃ NATURALNYCH obowiązującego prawa oraz dyrektyw UE, I CHEMICZNYCH) Propagowanie budowy oczyszczalni przyzagrodowych na terenach, gdzie budowa Głównym celem zakładanego priorytetu jest sieci kanalizacji sanitarnej jest nieopłacalna poprawa poziomu bezpieczeństwa pod względem z przyczyn ekonomicznych, bądź bardzo trudna pojawienia się zagrożenia naturalnego bądź do realizacji ze względów technicznych technologicznego. Realizacja tego priorytetu związana (ukształtowanie terenu), wsparcie finansowe jest głównie z przeciwdziałaniem zagrożeniom dla rolników realizujących oczyszczalnie środowiska naturalnego. W celu przeciwdziałania tym przyzagrodowe, zagrożeniom planuje się realizację szeregu zadań Wspieranie budowy szczelnych zbiorników na związanych z przywracaniem funkcjonalności gnojowicę oraz płyt obornikowych przyrodniczej, hamowaniem odpływu wody, w gospodarstwach rolnych, zwiększeniem naturalnej retencji na analizowanym Stosowanie zasad ujętych w Kodeksie Dobrych obszarze, ograniczenie zagrożeń powodziowych, Praktyk Rolniczych mających na celu ochronę a także zapobieganie i przeciwdziałanie poważnym wód przed zanieczyszczeniami związkami azotu awariom i ciągłe monitorowanie stanu środowiska na ze źródeł rolniczych, terenie gminy. Wspieranie rozwoju rolnictwa ekologicznego na terenie gminy, CEL 1: OCHRONA PRZECIWPOWODZIOWA Preferowanie użytkowania łąkowego oraz I PRZECIWDZIAŁANIE SKUTKOM SUSZY kształtowanie pasów roślinności wzdłuż cieków Działania związane z realizacją tego celu będą wodnych, związane z prawidłowym zarządzaniem zasobami Zewidencjonowanie wszystkich zbiorników wodnymi, zwiększaniem zasobów dyspozycyjnych bezodpływowych i zintensyfikowanie ich wód oraz zapewnieniem retencji i ochrony przed kontroli technicznej oraz częstotliwości powodzią. opróżniania, Wspieranie modernizacji technologii produkcji, Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego w celu wyeliminowania ograniczenia zrzutu kierunku działań to: substancji szczególnie szkodliwych dla Stała współpraca gminy z właścicielami środowiska wodnego, urządzeń wodnych w zakresie ogólnej Budowa, rozbudowa i modernizacja inwentaryzacji, modernizacji, oraz prawidłowej oczyszczalni ścieków przemysłowych w pełni eksploatacji, dostosowanych do wymogów unijnych, Udrożnienie rzek i potoków poprzez budowę Prowadzenie stałego monitoringu jakości wód i przebudowę przepławek dla ryb w celu powierzchniowych i podziemnych. umożliwienia ich migracji na istniejących budowlach piętrzących rzeki San, CEL 2: ZWIĘKSZENIE ZASOBÓW DYSPOZYCYJNYCH Dostosowanie użytkowania rolniczego terenów WÓD I RACJONALIZACJA WYKORZYSTANIA położonych w sąsiedztwie rzek i potoków do ZASOBÓW WODNYCH skali zagrożenia powodziowego, Utrzymanie i bieżąca konserwacja urządzeń melioracyjnych, w tym usuwanie skutków Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1457 - Poz. 327

powodzi oraz przywracanie prawidłowego Europejskiej. Wykorzystanie odnawialnych źródeł funkcjonowania istniejących systemów energii na terenie Miasta i Gminy Sieniawa poprzedzać melioracyjnych, powinna szczegółowa analiza stanu aktualnego Opracowanie planu ochrony i możliwości jej pozyskania. przeciwpowodziowej regionu wodnego oraz strategii i programów przeciwdziałania skutkom Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego suszy. kierunku to: Dokonanie oceny zasobów energii odnawialnej CEL 2: ZMNIEJSZENIE RYZYKA I OGRANICZENIE i niezbędnej do tego infrastruktury, SKUTKÓW POWAŻNYCH AWARII ORAZ wyznaczenie regionów preferowanych do ZAPEWNIENIE BEZPIECZEŃSTWA CHEMICZNEGO rozwoju energetyki odnawialnej, I BIOLOGICZNEGO Systematyczne zwiększanie zaangażowania W związku z rozwojem gospodarczym może wzrastać środków publicznych (budżetowych zagrożenie poważnymi awariami przemysłowymi oraz i pozabudżetowych) na realizację programów zanieczyszczeniami chemicznymi. W celu zapewnienia efektywności energetycznej, bezpieczeństwa biologicznego i chemicznego Podnoszenie świadomości z zakresu energetyki mieszkańców Gmina będzie realizowała bądź wspierała odnawialnej na poziomie lokalnym poprzez realizacje następujących zadań: programy szkoleniowe w ramach systemu edukacyjnego, Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego Promowanie korzyści wynikających kierunku to: z wykorzystywania odnawialnych źródeł Prowadzenie działań na rzecz zmniejszenia energii, a także informowanie o możliwościach ryzyka wystąpienia poważnych awarii skorzystania z pomocy finansowej w zakładach przemysłowych poprzez i technicznej, modernizację instalacji oraz urządzeń Rozpatrywanie problematyki energii odnawialnej technologicznych, w miejscowych planach zagospodarowania Podnoszenie świadomości ekologicznej przestrzennego, mieszkańców w zakresie zapewnienia Promocja i wspieranie wykorzystania energii bezpieczeństwa chemicznego, odnawialnych na terenie gminy, energii wodnej, Ograniczenie przewozów materiałów energii wiatrowej, energii słonecznej, oraz niebezpiecznych na drogach publicznych na energii z biomasy. rzecz ich przewozu koleją, modernizacja zbyt Pomoc finansowa dla wprowadzania bardziej wąskich odcinków dróg, na których przyjaznych dla środowiska nośników energii prowadzony jest transport materiałów oraz nowych technologicznych rozwiązań. niebezpiecznych. CEL 2: ZMNIEJSZENIE ENERGOCHŁONNOŚCI PRIORYETET 3: GOSPODARKA ODPADAMI W polityce energetycznej państwa przewiduje się zmniejszenie w roku 2010 zużycia energii na Zagadnienia związane z gospodarką odpadami jednostkę krajowego produktu o 25% w stosunku do zostały dokładnie omówione w Planie Gospodarki 2000 roku. Odpadami dla Miasta i Gminy Sieniawa na lata 2010- 2013 z perspektywą do roku 2017. Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego kierunku działań to: PRIORYTET 4: POZYSKIWANIE ENERGII ZE ŹRÓDEŁ Zmniejszenie strat energii, zwłaszcza cieplnej, ODNAWIALNYCH w systemach przesyłowych, przede wszystkim poprzez uszczelnienie rurociągów oraz ich Konieczność wykorzystania alternatywnych właściwą eksploatację, źródeł energii wynika głównie z potrzeby ograniczenia Modernizacja istniejących sieci ciepłowniczych, szkodliwych produktów spalania pierwotnych Modernizacja istniejących kotłowni nośników (węgla i odmian) jak również do zakładowych w celu dostosowaniach zapewniania bezpieczeństwa energetycznego. eksploatacji do spełnienia wymogów ochrony Racjonalne wykorzystanie energii ze źródeł środowiska, odnawialnych jest jednym z istotnych elementów Wdrażanie nowoczesnych systemów oraz zrównoważonego rozwoju, przynoszące określone technologii w zakładach, technologii bardziej efekty ekologiczno – energetyczne. Wzrost przyjaznych dla środowiska oraz odpowiednich wykorzystania odnawialnych źródeł energii, tj. energii systemów zapewniających dobre zarządzanie z biomasy, energii wiatru, energii słonecznej, energii środowiskiem (ISO 14001), geotermalnej przyczynia się do poprawy efektywności Poprawa parametrów energetycznych wykorzystania i oszczędzania zasobów surowców budynków - termorenowacja (dobór otworów energetycznych i poprawy ogólnego stanu drzwiowych i okiennych o niskim środowiska. współczynniku przenikalności cieplnej, właściwa izolacja termiczna ścian - ocieplenie CEL 1: WZROST WYKORZYSTANIA ENERGII ZE budynków), ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH Budowa energooszczędnych budynków Polityka ekologiczna państwa zakłada do 2010 roku mieszkalnych. uzyskanie 7,5% energii przy wykorzystaniu energii ze źródeł odnawialnych. Jest to zgodne z polityką Unii Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1458 - Poz. 327

PRIORYETET 5: OCHRONA RÓŻNORODNOŚCI Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego BIOLOGICZNEJ I KRAJOBRAZU ORAZ kierunku to: ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ LASÓW Współpraca z Nadleśnictwem Sieniawa odnośnie monitoringu środowiska leśnego Realizacja tego priorytetu jest związana w celu przeciwdziałania stanom niepożądanym z doskonaleniem systemów obszarów chronionych, (choroby, szkodniki), rozpoznawaniem zasobów przyrodniczych Prowadzenie zalesiania równolegle z działaniami (różnorodności biologicznej) oraz opracowaniem prowadzącymi do zróżnicowania struktury planów ochrony dla rezerwatów przyrody, obszarów gatunkowej lasów i poprawy struktury Natura 2000. Ochrona przyrody i krajobrazu na terenie wiekowej drzewostanów, Miasta i Gminy Sieniawa winna być prowadzona Przebudowa drzewostanów zmienionych i silnie poprzez promowanie tradycyjnych metod uszkodzonych lub niezgodnych z siedliskiem, gospodarowania. Na tych obszarach powinno się Zalesianie gruntów wyłączonych z użytkowania także promować rozwój rolnictwa ekologicznego oraz rolniczego, agroturystyki). Stworzenie systemu zachęcającego rolników do zalesiania nieużytków będących ich własnością, CEL 1: ZACHOWANIE ORAZ OCHRONA Prowadzenie edukacji ekologicznej w sferze RÓŻNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ wzbogacania i racjonalnego użytkowania I KRAJOBRAZOWEJ zasobów leśnych w gminie, Rozwój gospodarczy gminy pociąga za sobą Ustalanie w miejscowych planach niebezpieczeństwo degradacji obszarów i obiektów zagospodarowania przestrzennego zagadnień cennych przyrodniczo, z tego względu ważne jest dotyczących zalesień oraz zadrzewień poprzez połączenie systemu rozwoju obszarów cennych wyznaczanie lub zaktualizowanie granicy polno- przyrodniczo z rozwojem społeczno gospodarczym. leśnej. Zachowanie oraz ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej na terenie Miasta i Gminy Sieniawa CEL 3: OCHRONA TERENÓW ZIELENI MIEJSKIEJ, będzie realizowane poprzez prowadzenie bieżącej WIEJSKIEJ ORAZ KRAJOBRAZU ochrony obiektów i obszarów prawnie chronionych oraz tworzenie nowych form ochrony przyrody na Opracowanie i wdrażanie programów ochrony terenie gminy. Bardzo ważny jest fakt utrzymywania terenów zieleni oraz krajobrazu w gminie, stałej czystości w miejscach o większym nasileniu Tworzenie nowych obszarów zieleni urządzonej ruchu turystycznego. W celu zachowania oraz ochrony (zieleńce, zieleń przydrożna itp.), różnorodności biologicznej i krajobrazowej na terenie Całoroczne zabiegi pielęgnacyjne zieleni Miasta i Gminy Sieniaw planuje się realizację urządzonej. następujących zadań ekologicznych: PRIORYTET 6: OCHRONA POWIETRZA Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego ATMOSFERYCZNEGO, KLIMATU I WARSTWY kierunku działań to: OZONOWEJ Prowadzenie czynnej ochrony obiektów i obszarów zlokalizowanych na terenie gminy Prawidłowa realizacja zadań związanych oraz zapewnienie prawidłowego z ochroną powietrza atmosferycznego, klimatu funkcjonowania sieci ekologicznej Natura 2000, i warstwy ozonowej powinna przyczynić się do Dokumentowanie i tworzenie nowych form zapewnienia wysokiej jakości powietrza, spełniającej ochrony przyrody na terenie gminy wymagania ustawodawstwa Unii Europejskiej oraz obejmujących obszary i obiekty o szczególnych ogólnej poprawy warunków życia ludzi. Pozwoli to walorach przyrodniczych i krajobrazowych, ponadto na wypełnienie zobowiązań Stała pielęgnacja i konserwacja pomników międzynarodowych w zakresie ochrony klimatu, tym przyrody na terenie gminy oraz pielęgnacja samym będzie zmierzać do zmniejszenia zagrożeń różnorodności biologicznej, wynikających z globalnego ocieplenia. Prowadzenie inwentaryzacji przyrodniczej gminy, celem wskazania cennych przyrodniczo CEL 1: OCHRONA POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO walorów gminy, Ochrona powietrza atmosferycznego na terenie gminy Realizacja działań związanych z podnoszeniem będzie realizowana poprzez ograniczenie emisji świadomości i wiedzy ekologicznej komunikacyjnej oraz ochronę przed jej negatywnym mieszkańców dotyczącej ochrony oraz cennych oddziaływaniem. Ponadto należy zredukować niską walorów przyrodniczych gminy, emisje ze źródeł komunalnych i ogrzewnictwa Modernizacja i rozbudowa infrastruktury indywidualnego. edukacyjno-turystycznej. Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego CEL 2: ZRÓWNOWAŻONA I WIELOFUNKCYJNA kierunku działań to: GOSPODARKA LEŚNA Ograniczenie emisji komunikacyjnej i ochrona Istniejące na terenie miasta i gminy duże obszary leśne przed jej negatywnym oddziaływaniem poprzez wymuszają podjęcie zdecydowanych działań budowę obejść drogowych oraz modernizację ochronnych istniejących zasobów w celu zachowania ciągów komunikacyjnych, ich funkcji (przyrodniczej, społecznej i gospodarczej). Rozwiązania problemów komunikacyjnych, poprzez modernizację taboru, Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1459 - Poz. 327

Promowanie komunikacji zbiorowej i ruchu Ochrona powierzchni ziemi oraz przywrócenie rowerowego szczególnie na terenach miejskich, wartości użytkowej gleb powinno zapewnić Tworzenie warunków dla rozwoju ruchu dostosowanie do wymagań standardów europejskich rowerowego poprzez budowę nowych ścieżek i krajowych. Celem tej ochrony jest zagospodarowanie rowerowych , zdegradowanych i zdewastowanych terenów oraz Redukowanie emisji niskiej poprzez racjonalne wykorzystanie powierzchni ziemi na propagowanie eliminacji węgla jako paliwa obszarze gminy. Przewidywana jest eliminacja w kotłowniach lokalnych i gospodarstwach zagrożeń dla zdrowia ludzi i środowiska. Planuje się domowych, rozpowszechnienie stosowania włączenie terenów nieużytków gospodarczych do drewna, trocin, trzciny energetycznej czy gazu, obiegu gospodarczego w postaci nadania im nowych Zredukowanie emisji niskiej poprzez innych funkcji. modernizację układów technologicznych kotłowni komunalnych i obiektów użyteczności CEL 1: OCHRONA ZASOBÓW GLEB publicznej z wykorzystaniem paliw Biorąc pod uwagę, klasyfikację bonitacyjną gleb na ekologicznych oraz linii przesyłu ciepła, terenie gminy należy dążyć do racjonalnego Podjęcie działań w celu rozbudowy sieci wykorzystania tych gleb oraz zapewnienia im gazowej celem umożliwienia wykorzystania właściwej ochrony. gazu w indywidualnych systemach grzewczych, Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego Poprawa właściwości energetycznych kierunku działania to: budynków oraz obiektów użyteczności Prowadzenie właściwej struktury publicznej poprzez ich termomodernizację, zagospodarowania przestrzennego Wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii (zminimalizowanie powierzchni gruntów rolnych w szczególności na terenach cennych pod o wyższych klasach bonitacyjnych względem przyrodniczym i turystycznym, wyłączonych z produkcji rolnej Ograniczenie emisji z procesów i przeznaczonych na inne cele oraz przemysłowych, energetyki oraz zagospodarowywanie gruntów o niskiej elektrociepłowni poprzez modernizację przydatności rolniczej), i hermetyzacje procesów technologicznych, Podnoszenie jakości i struktury gleb poprzez modernizacje układów technologicznych oraz wykorzystanie kompostu, wprowadzanie nowych proekologicznych Ochrona i wprowadzenie zadrzewień technik spalania paliw, i zakrzewień śródpolnych i przydrożnych Propagowanie zwiększenia wykorzystania paliw spełniających rolę przeciwerozyjną, alternatywnych, Kształtowanie struktury upraw Edukacja ekologiczna społeczeństwa na temat przeciwdziałającej erozji i pogarszaniu się wykorzystania proekologicznych nośników jakości gleb oraz przeciwdziałanie zakwaszaniu, energii i szkodliwości spalania materiałów Upowszechnianie zasad dobrej praktyki odpadowych (szczególnie tworzyw sztucznych) rolniczej. oraz upowszechniania wykorzystywania odnawialnych źródeł energii. CEL 2: REKULTYWACJA I ZAGOSPODAROWANIE TERENÓW ZDEGRADOWANYCH CEL 2: OCHRONA KLIMATU I WARSTWY Zagospodarowanie terenów zdegradowanych OZONOWEJ i zdewastowanych oraz ich rekultywacja to bardzo Wszystkie zadania określone dla ochrony powietrza ważne zagadnienie, które zapewnia prawidłowe atmosferycznego będą jednocześnie przeciwdziałać użytkowanie terenów gminnych oraz utrzymywanie zmianom klimatu. Zmniejszenie ilości emitowanych dobrej jakości gleb. Cel ten będzie realizowany na zanieczyszczeń wiązać się będzie ze zmniejszeniem terenie gminy w następujący sposób: emisji dwutlenku węgla, który towarzyszy we wszytki procesach przemysłowych emisji innych Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego zanieczyszczeń powietrza. kierunku to: Bieżąca rekultywacja terenów zdegradowanych Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego i zdewastowanych w wyniku różnorakiej kierunku działania to: działalności w tym eksploatacji surowców czy Poprawa systemu gospodarki odpadami na składowania odpadów, terenie gminy poprzez zwiększenie % Przywracanie funkcji przyrodniczych ternom odzyskiwanych odpadów oraz zmniejszenie zdegradowanym, ilości odpadów u źródła, Stała likwidacja terenów dzikich składowiska Prowadzenie racjonalnej gospodarki leśnej odpadów. i rolnej na terenie gminnej (zwiększanie lesistości oraz rozwój upraw energetycznych na PRIORYTET 8: OCHRONA PRZED HAŁASEM terenie gminy), I PROMIENIOWANIEM ELEKTROMAGNETYCZNYM Prowadzenie działań edukacyjnych związanych z ochroną klimatu oraz warstwą ozonową. Realizacja działań związanych z ochroną przed hałasem oraz działaniem promieniowania PRIORYTET 7: OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI elektromagnetycznego pozwoli zapewnić zmniejszenie I PRZYWRÓCENIE WARTOŚCI UŻYTKOWEJ GLEB uciążliwości obu elementów w środowisku. Przyczyni się to w znaczny sposób do podniesienia komfortu Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1460 - Poz. 327

życia mieszkańców i skuteczniejszej ochrony ludzi Integrowanie miejscowych planów i środowiska przed promieniowaniem zagospodarowania przestrzennego elektromagnetycznym. z problemami zagrożenia promieniowaniem elektromagnetycznym, CEL 1: OCHRONA PRZED HAŁASEM Budowa i modernizacja sieci Działania związane z ograniczeniem negatywnego elektroenergetycznej na terenie gmin, która oddziaływania hałasu dotyczyć będą przede będzie uwzględniała mało konfliktową wszystkim hałasu drogowego i koncentrować się będą lokalizację linii., na najważniejszych szlakach komunikacyjnych Przestrzeganie zapisów na temat obszarów przebiegających przez teren Miasta i Gminy Sieniawa. chronionych, zawartych w ocenach oddziaływania na środowisko nowych Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego i istniejących instalacji, kierunku to: Kontrola wprowadzania do środowiska nowych Modernizacja i budowa dróg, urządzeń emitujących promieniowanie Wspieranie inwestycji ograniczających ujemny elektromagnetyczne, wpływ hałasu, mianowicie: budowy ekranów Podnoszenie świadomości ekologicznej akustycznych i tworzenia pasów zwartej zieleni społeczeństwa związanej z charakterystyką ochronnej pełniącej funkcję naturalnego ekranu źródeł i stopnia oddziaływania promieniowania akustycznego, a także zwiększenie izolacji elektromagnetycznego na środowisko i życie budynków (np. wymiana okien), mieszkańców gminy. Ograniczanie ruchu samochodowego w obrębie stref o unikalnych walorach przyrodniczych, PRIORYTET 9: OCHRONA ZASOBÓW KOPALIN Wprowadzanie na terenie gminy stref wolnych od ruchu samochodowego oraz ograniczeń Ochrona zasobów złóż powinna odbywać się prędkości ruchu szczególnie a terenach poprzez ich racjonalne wykorzystywanie i oszczędne miejskich, gospodarowanie oraz właściwą rekultywację wyrobisk Tworzenie dogodnych warunków do rozwoju poeksploatacyjnych. Realizacja tego priorytetu ruchu rowerowego poprzez budowę nowych pozwoli na zapewnienie dostępności nieodnawialnych odcinków dróg rowerowych, zasobów w przyszłości oraz na ograniczenie presji Ograniczenie emisji hałasu pochodzącego wywieranej na środowisko podczas prowadzenia z sektora gospodarczego poprzez kontrolę wszelakich prac geologicznych, a także podczas przestrzegania obowiązujących w tym zakresie prowadzenia eksploatacji złóż kopalin. przepisów prawa, Integrowanie miejscowych planów CEL 1: ZRÓWNOWAŻONE UŻYTKOWANIE zagospodarowania przestrzennego ZASOBÓW KOPALIN z problemami zagrożenia hałasem (zapewnienie Działania związane z prowadzeniem zrównoważonego przestrzegania zasady strefowania), użytkowania zasobów kopalin będą miały pozytywny Podnoszenie świadomości ekologicznej wpływ na ogólne wykorzystywanie i eksploatację społeczeństwa związanej z charakterystyką zasobów kopalin na obszarze gminy. źródeł i stopnia oddziaływania hałasu na środowisko i życie mieszkańców gminy. Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego kierunku działań to: CEL 2: OCHRONA PRZED PROMIENIOWANIEM Prowadzenie koncesjonowanej eksploatacji złóż ELEKTROMAGNATYCZNYM kopalin z maksymalnym wykorzystaniem Źródłem promieniowania elektromagnetycznego są kopalin towarzyszących, która będzie stacje radiowe, telewizyjne i telefonii komórkowej, uwzględniać zasady racjonalnej gospodarki medyczne urządzenia diagnostyczne i terapeutyczne, surowcami, urządzenia przemysłowe i gospodarstwa domowego Eliminowanie nielegalnego wydobycia oraz systemy przesyłowe energii elektrycznej. surowców poprzez wzmocnienie kontroli Oddziaływanie pól elektromagnetycznych na systemu, środowisko z ww. obiektów zależne jest od wielu Dalsze rozpoznawanie i dokumentowanie czynników, wśród których bardzo istotnym jest nowych zasobów surowcowych występujących częstotliwość pracy danego urządzenia, na obszarze gminy, charakterystykę emitowanego przez nie Zapewnienie ochrony udokumentowanych złóż promieniowania czy też jego moc. kopalin w planowaniu przestrzennym Działania związane z ograniczeniem negatywnego (miejscowe plany zagospodarowania wpływu promieniowania elektromagnetycznego na przestrzennego). środowisko gminy koncentrować się będą głównie Bieżąca rekultywacja wyrobisk wokół systemów przesyłowych energii elektrycznej. poeksploatacyjnych.

Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego kierunku to:

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1461 - Poz. 327

CEL STRATEGICZNY 2: PODNOSZENIE ŚWIADOMOŚCI EKOLOGICZNEJ MIESZKAŃCÓW GMINY ORAZ POPRAWA DOSTĘPU DO INFORMACJI O ŚRODOWISKU I JEGO OCHRONIE

PRIORYTET 10: EDUKACJA EKOLOGICZNA podejmowania decyzji inwestycyjnych (procedury ocen oddziaływania na środowisko), Działania podejmowane w zakresie edukacji Szkolenia dla samorządowców w zakresie ekologicznej winny przyczynić się do wykreowania zagadnień środowiskowych, społeczeństwa o wysokim poziomie zachowań, Prowadzenie szkoleń dla zarządców zakładów świadomego wzajemnych powiązań pomiędzy przemysłowych w zakresie nowych możliwości zagadnieniami gospodarczymi, społecznymi, technologicznych oraz możliwości ich ekologicznymi i politycznymi. Podstawowym korzystnego finansowania lub dofinansowania, i głównym celem edukacji ekologicznej jest Rozwój coraz atrakcyjniejszych form podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa, informowania mieszkańców o zasadach która będzie przejawiać się poprzez pozytywne dostępu do informacji o środowisku i formach zachowania proekologiczne we wszystkich społecznego udziału w procesach decyzyjnych, dyscyplinach życia oraz poczucia Popularyzacja walorów przyrodniczych współodpowiedzialności każdego mieszkańca gminy za i problemów środowiskowych, stan środowiska. Racjonalne działania w tym zakresie Rozwój form współpracy władz polegać powinny na wprowadzeniu ograniczeń samorządowych z organizacjami w użytkowaniu dóbr nieodnawialnych oraz rezygnację pozarządowymi i innymi podmiotami z zachowań i przyzwyczajeń zubożających naturalne zewnętrznymi prowadzącymi działalność bogactwo środowiska przyrodniczego. Podniesienie szkoleniową, świadomości ekologicznej mieszkańców gminy to Rozwój sieci przyrodniczych ścieżek podstawowy warunek spełnienia założeń realizacji idei edukacyjnych. zrównoważonego rozwoju. VII. HARMONOGRAM REALIZACJI PROGRAMU CEL 1: EDUKACJA EKOLOGICZNA MIESZKAŃCÓW OCHRONY ŚRODOWISKA Działania związane z prowadzeniem edukacji ekologicznej w gminie będą miały pozytywny wpływ Celem opracowania Programu Ochrony na ogólne proekologiczne zachowania społeczeństwa Środowiska dla Miasta i Gminy Sieniawa na lata 2010-2013 z perspektywą do roku 2017” jest Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego nakreślenie ogólnych zasad zrównoważonego rozwoju kierunku działań to: oraz działań dla gminy. W związku z powyższym Rozwijanie edukacji ekologicznej na wszystkich w tabeli 21 scharakteryzowano szereg celi i zadań poziomach szkolnictwa poprzez wsparcie ekologicznych, które mają być realizowane na terenie placówek oświatowych, Miasta i Gminy Sieniawa. Realizacja tych zadań Prowadzenie przez władze działań (imprezy, w znacznym stopniu przyczyni się do ochrony konkursy) propagujących postawy środowiska przyrodniczego gminy. proekologiczne mieszkańców gminy, Prowadzenie szkoleń dla samorządowców oraz społeczności lokalnych w zakresie

Tabela 21: Harmonogram rzeczowy w zakresie ochrony środowiska na terenie Miasta i Gminy Sieniawa na lata 2010 - 2017

Okres realizacji

Cel Zadania Źródła Jednostka realizacyjna Nakłady

środowiskowy środowiskowe finansowania

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

CEL STARTEGICZNY I: POPRAWA STANU ŚRODOWISKA PZYRODNICZEGO ORAZ PRIORYET 1: OCHRONA WÓD I EFEKTYWNE WYKORZYTANIE ZASOBÓW WODNYCH Fundusze Miasto i Gmina Sieniawa Poprawa jakości 1. Dalsza rozbudowa sieci unijne, Zakład Gospodarki wód oraz wodociągowej na terenie gminy Fundusze Zadanie ciągłe Komunalnej i bn zapewnienie oraz modernizacja starych ochrony Mieszkaniowej odpowiedniej odcinków sieci środowiska, w Sieniawie ilościowo i Środki własne jakościowo Fundusze Miasto i Gmina Sieniawa wody do celów unijne, Zakład Gospodarki bytowo – 2. Dalsza rozbudowa sieci Fundusze Zadanie ciągłe Komunalnej i bd gospodarczych kanalizacyjnej na obszarze gminy ochrony Mieszkaniowej oraz rekreacyjno środowiska, w Sieniawie – turystycznych Środki własne Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1462 - Poz. 327

3. Optymalizacja wykorzystania Fundusze Zakład Gospodarki istniejącej oczyszczalni unijne, Komunalnej i

(dociążenie) oraz jej modernizacja Fundusze

Mieszkaniowej bd w kierunku spełnienia wymagań ochrony w Sieniawie obowiązującego prawa oraz środowiska, Miasto i Gmina Sieniawa dyrektyw UE Środki własne 4. Propagowanie budowy Miasto i Gmina oczyszczalni przyzagrodowych Sieniawa, na terenach, gdzie budowa sieci Starostwo Powiatowe kanalizacji sanitarnej jest Przeworsk, nieopłacalna z przyczyn Zadanie ciągłe bd Środki własne Zakład Gospodarki ekonomicznych, bądź bardzo Komunalnej i trudna do realizacji ze względów Mieszkaniowej technicznych (ukształtowanie w Sieniawie terenu) Środki własne, 5. Wspieranie budowy Miasto i Gmina Fundusze szczelnych zbiorników na Sieniawa, ochrony gnojowicę oraz płyt Zadanie ciągłe bd Starostwo Powiatowe środowiska obornikowych w Przeworsk i gospodarki gospodarstwach rolnych wodnej Miasto i Gmina Sieniawa, 6. Rozpowszechnianie zasad Agencja Restrukturyzacji Środki własne, ujętych w Kodeksie Dobrych i Modernizacji Fundusze Praktyk Rolniczych mających na Rolnictwa, ochrony Zadanie ciągłe bd celu ochronę wód przed Starostwo Powiatowe środowiska i zanieczyszczeniami związkami Przeworsk, Ośrodki gospodarki azotu ze źródeł rolniczych Doradztwa Rolniczego, wodnej Stacja Chemiczno- Rolnicza Miasto i Gmina Środki własne, Sieniawa, Fundusze Starostwo Powiatowe 7. Wspieranie rozwoju rolnictwa ochrony Zadanie ciągłe Przeworsk, Urząd bd ekologicznego na terenie gminy środowiska Marszałkowski i gospodarki Województwa wodnej Podkarpackiego Miasto i Gmina Sieniawa, Środki własne, 8. Preferowanie użytkowania Agencja Restrukturyzacji Fundusze łąkowego oraz kształtowanie i Modernizacji Rolnictwa ochrony Zadanie ciągłe bd pasów roślinności wzdłuż cieków , środowiska wodnych Ośrodki Doradztwa i gospodarki Rolniczego, Stacja wodnej Chemiczno-Rolnicza 9. Zewidencjonowanie wszystkich zbiorników bezodpływowych i Miasto i Gmina Sieniawa bn Środki własne zintensyfikowanie ich kontroli technicznej oraz częstotliwości opróżniania 10. Wspieranie modernizacji Miasto i Gmina Sieniawa Fundusze technologii produkcji, w celu Starostwo Powiatowe unijne, wyeliminowania ograniczenia Przeworsk, Fundusze Zadanie ciągłe bd zrzutu substancji szczególnie Urząd Marszałkowski ochrony szkodliwych dla środowiska Województwa środowiska, wodnego Podkarpackiego Środki własne 11. Budowa, rozbudowa i modernizacja oczyszczalni

Zakłady przemysłowe Środki własne,

ścieków przemysłowych w pełni bd Miasto i Gmina Sieniawa Fundusze unijne dostosowanych do wymogów unijnych Środki własne, 12. Prowadzenie stałego Fundusze monitoringu jakości wód WIOŚ ochrony Zadanie ciągłe bd powierzchniowych i Rzeszów środowiska podziemnych i gospodarki wodnej Środki własne, 1. Likwidacja małych, Zwiększenie i Fundusze niedoskonałych ujęć wraz ze Właściciele zasobów ochrony stacjami uzdatniania i Zadanie ciągłe ujęć bd dyspozycyjnych środowiska podłączanie odbiorców do Miasto i Gmina Sieniawa wód i i gospodarki dużych wodociągów sieciowych racjonalizacja wodnej wykorzystania Właściciele ujęć, Środki własne, zasobów 2. Modernizacja ujęć wód oraz Zakład Gospodarki Fundusze wodnych stacji uzdatniania wody zgodnie Komunalnej i ochrony Zadanie ciągłe bd z wymaganiami przepisów Mieszkaniowej w środowiska unijnych Sieniawie i gospodarki Miasto i Gmina Sieniawa wodnej Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1463 - Poz. 327

3. Przeprowadzenie akcji edukacyjno - informacyjnej Środki własne, propagującej optymalizację Fundusze zużycia wody przez

2.000,00 ochrony

indywidualnych użytkowników Miasto i Gmina Sieniawa zł środowiska (np. gromadzenie wody i gospodarki deszczowej i wykorzystywanie wodnej jej na cele agrarne - do podlewania zieleni) 4. Wspieranie działań podmiotów Środki własne, gospodarczych w zakresie Fundusze racjonalnego gospodarowania Miasto i Gmina Sieniawa ochrony wodą, w tym eliminowanie Zadanie ciągłe Starostwo Powiatowe bd środowiska nieuzasadnionego wykorzystania Przeworsk i gospodarki wód podziemnych do celów wodnej przemysłowych PRIORYTET 2: PRZECIWDZIAŁANIE ZAGROŻENIOM ŚRODOWISKA (W TYM OCHRONA PRZED POWODZIĄ, POWAŻNE AWARIE, OGRANICZENIE SKUTKÓW ZAGROŻEŃ NATURALNYCH I CHEMICZNYCH) 1. Stała współpraca gminy z Ochrona przeciw właścicielami urządzeń wodnych Miasto i Gmina Sieniawa, powodziowa i w zakresie ogólnej Zadanie ciągłe Właściciele urządzeń bd Środki własne przeciwdziałanie inwentaryzacji, modernizacji, wodnych skutkom suszy oraz prawidłowej eksploatacji 2. Udrożnienie rzek i potoków Fundusz poprzez budowę i przebudowę Spójności,

przepławek dla ryb w celu

PZMiUM w Rzeszowie bd Fundusze umożliwienia ich migracji na unijne, Budżet istniejących budowlach Państwa piętrzących rzeki San 3. Dostosowanie użytkowania rolniczego terenów położonych Zarządcy nieruchomości Zadanie ciągłe bd Środki własne w sąsiedztwie rzek i potoków do Miasto i Gmina Sieniawa skali zagrożenia powodziowego 4. Utrzymanie i bieżąca konserwacja urządzeń Fundusz

melioracyjnych, w tym usuwanie Spójności,

skutków powodzi oraz PZMiUM w Rzeszowie bd Fundusze przywracanie prawidłowego unijne, funkcjonowania istniejących Budżet Państwa systemów melioracyjnych 5. Opracowanie planu ochrony Fundusz

przeciwpowodziowej regionu Spójności,

wodnego oraz strategii RZGW Kraków bd Fundusze i programów przeciwdziałania unijne, Budżet skutkom suszy Państwa Przedsiębiorstwa, 1. Prowadzenie działań na rzecz Zmniejszenie Komendant Wojewódzki i Fundusz zmniejszenia ryzyka wystąpienia ryzyka i Powiatowy Państwowej Spójności, poważnych awarii w zakładach ograniczenie Zadanie ciągłe Straży Pożarnej, Wojewoda, bd Fundusze przemysłowych poprzez skutków Starostwo Powiatowe unijne, Budżet modernizację instalacji oraz poważnych Przeworsk Państwa urządzeń technologicznych awarii oraz Miasto i Gmina Sieniawa zapewnienie Środki własne, bezpieczeństwa 2. Podnoszenie świadomości Fundusze biologicznego i ekologicznej mieszkańców w ochrony Zadanie ciągłe Miasto i Gmina Sieniawa bd chemicznego zakresie zapewnienia środowiska bezpieczeństwa chemicznego i gospodarki wodnej 3. Ograniczenie przewozów materiałów niebezpiecznych na Zarządcy dróg, Komendant Fundusz drogach publicznych na rzecz ich Wojewódzki i Powiatowy Spójności,

przewozu koleją, modernizacja

Państwowej Straży bd Fundusze zbyt wąskich odcinków dróg, na Pożarnej, Wojewoda unijne, Budżet których prowadzony jest Miasto i Gmina Sieniawa Państwa transport materiałów niebezpiecznych PRIORYTET 3: GOSPODARKA ODPADAMI Zagadnienia związane z gospodarką odpadami zostały dokładnie omówione w Planie Gospodarki Odpadami dla Miasta i Gminy Sieniawa na lata 2010-2013 z perspektywą do roku 2017 PRIORYTET 4: POZYSKIWANIE ENERGII ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH 1. Dokonanie oceny zasobów Urząd Marszałkowski, Środki własne, Wzrost energii odnawialnej i niezbędnej Starostwo Powiatowe, Fundusz

wykorzystania do tego infrastruktury, Instytucje wspomagające Spójności,

bd energii ze źródeł wyznaczenie regionów rozwój alternatywnych Fundusze odnawialnych preferowanych do rozwoju źródeł energii unijne, energetyki odnawialnej Miasto i Gmina Sieniawa Budżet Państwa 2. Podnoszenie świadomości z Środki własne, zakresu energetyki odnawialnej Organizacje pozarządowe, Fundusze na poziomie lokalnym poprzez Zadanie ciągłe Placówki oświatowe bd Ochrony programy szkoleniowe w ramach Miasto i Gmina Sieniawa Środowiska systemu edukacyjnego Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1464 - Poz. 327

3. Promowanie korzyści Środki własne, wynikających z Fundusz wykorzystywania odnawialnych Urząd Marszałkowski, Spójności, źródeł energii, a także Zadanie ciągłe Starostwo Powiatowe bd Fundusze informowanie o możliwościach Miasto i Gmina Sieniawa unijne, skorzystania z pomocy Budżet Państwa finansowej i technicznej 4. Rozpatrywanie problematyki energii odnawialnej w miejscowych planach Zadanie ciągłe Miasto i Gmina Sieniawa bd Środki własne zagospodarowania przestrzennego 5. Promocja i wspieranie Środki własne, wykorzystania energii Fundusz Urząd Marszałkowski, odnawialnych na terenie gminy, Spójności, Zadanie ciągłe Starostwo Powiatowe, bd energii wodnej, energii Fundusze Miasto i Gmina Sieniawa wiatrowej, energii słonecznej, unijne, oraz energii z biomasy Budżet Państwa Środki własne, Fundusz 6. Pomoc finansowa dla Spójności, wprowadzania bardziej Urząd Marszałkowski, Fundusze przyjaznych dla środowiska Zadanie ciągłe Starostwo Powiatowe bd unijne, nośników energii oraz nowych Miasto i Gmina Sieniawa Budżet technologicznych rozwiązań Państwa, NFOŚiGW, WFOŚiGW 1. Zmniejszenie strat energii, Środki własne, Zmniejszenie zwłaszcza cieplnej, w systemach Fundusze Zakłady przemysłowe energochłonności przesyłowych, przede wszystkim Zadanie ciągłe bd Ochrony Miasto i Gmina Sieniawa poprzez uszczelnienie rurociągów Środowiska, oraz ich właściwą eksploatację Fundusze unijne 2. Modernizacja istniejących Zadanie ciągłe Miasto i Gmina Sieniawa bd sieci ciepłowniczych Środki własne, 3. Modernizacja istniejących Fundusze kotłowni zakładowych w celu Ochrony dostosowaniach eksploatacji do Zadanie ciągłe Miasto i Gmina Sieniawa bd Środowiska, spełnienia wymogów ochrony Fundusze unijne środowiska 4. Wdrażanie nowoczesnych systemów oraz technologii w Środki własne, zakładach, technologii bardziej Fundusze przyjaznych dla środowiska oraz Zakłady przemysłowe Zadanie ciągłe bd Ochrony odpowiednich systemów Miasto i Gmina Sieniawa Środowiska, zapewniających dobre Fundusze unijne zarządzanie środowiskiem (ISO 14001) 5. Poprawa parametrów energetycznych budynków - Środki własne, termorenowacja (dobór otworów Fundusze drzwiowych i okiennych o niskim Miasto i Gmina Sieniawa, Zadanie ciągłe bd Ochrony współczynniku przenikalności Właściciele nieruchomości Środowiska, cieplnej, właściwa izolacja Fundusze unijne termiczna ścian - ocieplenie budynków). PRIORYTET 5: OCHRONA RÓŻNORODNOCI BIOLOGICZNEJ I KRAJOBRAZU ORAZ ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ LASÓW 1. Prowadzenie czynnej ochrony Zachowanie oraz obiektów i obszarów Środki własne, ochrona zlokalizowanych na terenie Miasto i Gmina Sieniawa, Fundusze Zadanie ciągłe bd różnorodności gminy oraz zapewnienie Organizacje pozarządowe Ochrony biologicznej i prawidłowego funkcjonowania Środowiska krajobrazowej sieci ekologicznej Natura 2000 2. Dokumentowanie i tworzenie Urząd Wojewódzki, nowych form ochrony przyrody Budżet Regionalny Dyrektor na terenie gminy obejmujących państwa, Zadanie ciągłe Ochrony Środowiska, bd obszary i obiekty o szczególnych NFOŚiGW, Starostwo Powiatowe walorach przyrodniczych i WFOŚiGW Miasto i Gmina Sieniawa krajobrazowych 3. Stała pielęgnacja i Środki własne, konserwacja pomników przyrody Fundusze Zadanie ciągłe Miasto i Gmina Sieniawa bd na terenie gminy oraz pielęgnacja Ochrony różnorodności biologicznej Środowiska Środki własne, 4. Prowadzenie inwentaryzacji Fundusze przyrodniczej gminy, celem Zadanie ciągłe Miasto i Gmina Sieniawa bd Ochrony wskazania cennych przyrodniczo Środowiska, walorów gminy Fundusze unijne 5. Realizacja działań związanych Miasto i Gmina Sieniawa, Środki własne, z podnoszeniem świadomości i Organizacje pozarządowe, Fundusze wiedzy ekologicznej Zadanie ciągłe Placówki Oświatowe, bd Ochrony mieszkańców dotyczącej Starostwo Powiatowe Środowiska, ochrony oraz cennych walorów Przeworsk Fundusze unijne przyrodniczych gminy Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1465 - Poz. 327

Środki własne,

6. Modernizacja i rozbudowa Miasto i Gmina Sieniawa, Fundusze

infrastruktury edukacyjno- Starostwo Powiatowe bd Ochrony turystycznej Przeworsk Środowiska, Fundusze unijne 1. Współpraca z Nadleśnictwem Środki własne, Zrównoważona i Sieniawa odnośnie monitoringu Fundusze wielofunkcyjna środowiska leśnego w celu Miasto i Gmina Sieniawa, Zadanie ciągłe bd Ochrony gospodarka leśna przeciwdziałania stanom Nadleśnictwo Sieniawa Środowiska, niepożądanym (choroby, Fundusze unijne szkodniki), 2. Prowadzenie zalesiania Nadleśnictwo Sieniawa, Środki własne, równolegle z działaniami Lasy Państwowe, WFOŚiGW,

prowadzącymi do zróżnicowania

Właściciele lasów bd Fundusze struktury gatunkowej lasów i niepaństwowych unijne, środki poprawy struktury wiekowej Miasto i Gmina Sieniawa budżetowe drzewostanów Nadleśnictwo Sieniawa, Środki własne, 3. Przebudowa drzewostanów Lasy Państwowe, WFOŚiGW,

zmienionych i silnie

Właściciele lasów bd Fundusze uszkodzonych lub niezgodnych z niepaństwowych unijne, środki siedliskiem Miasto i Gmina Sieniawa budżetowe Nadleśnictwo Sieniawa, Środki własne,

4. Zalesianie gruntów Lasy Państwowe, WFOŚiGW,

wyłączonych z użytkowania Właściciele lasów bd Fundusze rolniczego niepaństwowych unijne, środki Miasto i Gmina Sieniawa budżetowe 5. Prowadzenie edukacji Środki własne, ekologicznej w sferze Nadleśnictwo Sieniawa, WFOŚiGW, wzbogacania i racjonalnego Zadanie ciągłe Lasy Państwowe bd Fundusze użytkowania zasobów leśnych w Miasto i Gmina Sieniawa unijne, środki gminie budżetowe 6. Ustalanie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego zagadnień Miasto i Gmina Sieniawa dotyczących zalesień oraz Zadanie ciągłe Nadleśnictwo Sieniawa, bn Środki własne zadrzewień poprzez wyznaczanie Lasy Państwowe lub zaktualizowanie granicy polno-leśnej Środki własne, 1. Opracowanie i wdrażanie

Ochrona terenów Fundusze

programów ochrony terenów Miasto i Gmina Sieniawa bn zieleni miejskiej, Ochrony zieleni oraz krajobrazu w gminie wiejskiej oraz Środowiska krajobrazu Środki własne, 2. Tworzenie nowych obszarów Fundusze zieleni urządzonej (zieleńce, Zadanie ciągłe Miasto i Gmina Sieniawa bn Ochrony zieleń przydrożna itp.) Środowiska Środki własne, 3. Całoroczne zabiegi Fundusze Zadanie ciągłe Miasto i Gmina Sieniawa bn pielęgnacyjne zieleni urządzonej Ochrony Środowiska PRIORYTET 6: OCHRONA POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO, KLIMATU I WARSWY OZONOWEJ 1. Ograniczenie emisji Ochrona komunikacyjnej i ochrona przed Zarządcy Dróg, Środki własne, powietrza jej negatywnym oddziaływaniem Starostwo Powiatowe Fundusze Zadanie ciągłe bn atmosferycznego poprzez budowę obejść Przeworsk, Ochrony drogowych, oraz modernizację Miasto i Gmina Sieniawa Środowiska ciągów komunikacyjnych Środki własne, 2. Rozwiązania problemów Fundusze komunikacyjnych, poprzez Zadanie ciągłe Miasto i Gmina Sieniawa bd Ochrony modernizację taboru Środowiska 3. Promowanie komunikacji Środki własne, zbiorowej i ruchu rowerowego Fundusze Zadanie ciągłe Miasto i Gmina Sieniawa bd szczególnie na terenach Ochrony miejskich Środowiska 4. Tworzenie warunków dla Środki własne,

rozwoju ruchu rowerowego Fundusze

Miasto i Gmina Sieniawa bd poprzez budowę nowych ścieżek Ochrony rowerowych Środowiska 5. Redukowanie emisji niskiej poprzez propagowanie eliminacji Środki własne, węgla jako paliwa w kotłowniach Fundusze lokalnych i gospodarstwach Zadanie ciągłe Miasto i Gmina Sieniawa bd Ochrony domowych, rozpowszechnienie Środowiska stosowana drewna, trocin, trzciny energetycznej czy gazu 6. Zredukowanie emisji niskiej poprzez modernizację układów technologicznych kotłowni Środki własne, komunalnych i obiektów Zakłady przemysłowe, WFOŚiGW, Zadanie ciągłe bd użyteczności publicznej z Miasto i Gmina Sieniawa NFOŚiGW, wykorzystaniem paliw Fundusze unijne ekologicznych oraz linii przesyłu ciepła Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1466 - Poz. 327

7. Podjęcie działań w celu Środki własne, rozbudowy sieci gazowej celem Miasto i Gmina WFOŚiGW, umożliwienia wykorzystania gazu Zadanie ciągłe bd Sieniawa NFOŚiGW, w indywidualnych systemach Fundusze unijne grzewczych 8. Poprawa właściwości energetycznych budynków oraz Miasto i Gmina Zadanie ciągłe bd Środki własne obiektów użyteczności publicznej Sieniawa poprzez ich termomodernizację 9. Ograniczenie emisji z procesów przemysłowych, energetyki oraz elektrociepłowni poprzez modernizację i Środki własne, hermetyzacje procesów Zakłady przemysłowe, bd Fundusze technologicznych, modernizacje Podmioty gospodarcze unijne, układów technologicznych oraz wprowadzanie nowych proekologicznych technik spalania paliw Środki własne, Miasto i Gmina Fundusze 10. Propagowanie zwiększenia Sieniawa, Urząd unijne, Budżet wykorzystania paliw bd Marszałkowski, Państwa, alternatywnych Organizacje pozarządowe NFOŚiGW, WFOŚiGW 11. Edukacja ekologiczna społeczeństwa na temat wykorzystania proekologicznych Środki własne, nośników energii i szkodliwości Miasto i Gmina Sieniawa, Fundusze spalania materiałów odpadowych Urząd Marszałkowski, unijne, Budżet Zadanie ciągłe bd (szczególnie tworzyw Organizacje pozarządowe Państwa, sztucznych) oraz NFOŚiGW, upowszechniania WFOŚiGW wykorzystywania odnawialnych źródeł energii 1. Poprawa systemu gospodarki Ochrona klimatu odpadami na terenie gminy Środki własne,

i warstwy poprzez zwiększenie % Miasto i Gmina Sieniawa, Fundusze

bd ozonowej odzyskiwanych odpadów oraz Przedsiębiorstwa Ochrony zmniejszenie ilości odpadów u Środowiska źródła 2. Prowadzenie racjonalnej Środki własne, gospodarki leśnej i rolnej na Fundusze terenie gminnej (zwiększanie Miasto i Gmina Sieniawa, unijne, Budżet lesistości oraz rozwój upraw Zadanie ciągłe Nadleśnictwo Sieniawa, bd Państwa, energetycznych na terenie Lasy Państwowe NFOŚiGW, gminy) WFOŚiGW

Środki własne, 3. Prowadzenie działań Urząd Marszałkowski, Fundusze edukacyjnych związanych z Starostwo Powiatowe unijne, Budżet Zadanie ciągłe bd ochroną klimatu oraz warstwą Przeworsk, Państwa, ozonową Miasto i Gmina Sieniawa NFOŚiGW, WFOŚiGW PRIORYTET 7: OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI I PRZYWRÓĆENIE WARTOŚCI UŻYTKOWEJ GLEB 1. Prowadzenie właściwej Ochrona struktury zagospodarowania zasobów gleb przestrzennego (zminimalizowanie powierzchni Środki własne, gruntów rolnych o wyższych Użytkownicy Środowiska, Fundusze Zadanie ciągłe bd klasach bonitacyjnych Miasto i Gmina Sieniawa Ochrony wyłączonych z produkcji rolnej i Środowiska przeznaczonych na inne cele oraz zagospodarowywanie gruntów o niskiej przydatności rolniczej) Środki własne, 2. Podnoszenie jakości i Fundusze struktury gleb poprzez Zadanie ciągłe Użytkownicy Środowiska bd Ochrony wykorzystanie kompostu Środowiska 3. Ochrona i wprowadzenie Środki własne, zadrzewień i zakrzewień Fundusze śródpolnych i przydrożnych Miasto i Gmina Sieniawa bd Ochrony spełniających rolę Środowiska przeciwerozyjną 4. Kształtowanie struktury Środki własne, upraw przeciwdziałającej erozji i Fundusze Miasto i Gmina Sieniawa bd pogarszaniu się jakości gleb oraz Ochrony przeciwdziałanie zakwaszaniu Środowiska Miasto i Gmina Sieniawa, Środki własne, Agencja Restrukturyzacji i Fundusze Modernizacji Rolnictwa, 5. Upowszechnianie zasad dobrej ochrony Zadanie ciągłe Starostwo Powiatowe bd praktyki rolniczej środowiska Przeworsk, Ośrodki i gospodarki Doradztwa Rolniczego, wodnej Stacja Chemiczno-Rolnicza Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1467 - Poz. 327

1. Bieżąca rekultywacja terenów Środki własne, Rekultywacja i zdegradowanych i Fundusze Właściciele gruntów, zagospodarowan zdewastowanych w wyniku ochrony Miasto i Gmina Sieniawa, bd ie terenów różnorakiej działalności w tym środowiska Urząd Wojewódzki zdegradowanych eksploatacji surowców czy i gospodarki składowania odpadów wodnej Środki własne, Fundusze 2. Przywracanie funkcji Właściciele gruntów, ochrony przyrodniczych ternom Zadanie ciągłe Miasto i Gmina Sieniawa, bd środowiska zdegradowanym Urząd Wojewódzki i gospodarki wodnej Środki własne, Fundusze 3. Stała likwidacja terenów Właściciele gruntów, ochrony Zadanie ciągłe bd dzikich składowiska odpadów Miasto i Gmina Sieniawa środowiska i gospodarki wodnej PRIORYTET 8: OCHRONA PRZED HAŁASEM I PROMIENIOWANIEM ELEKTROMAGNETYCZNYM Zarządcy dróg, Budżet Ochrona przed Miasto i Gmina Sieniawa, Państwa, Środki 1. Modernizacja i budowa dróg Zadanie ciągłe bd hałasem Starostwo Powiatowe Unijne, Przeworsk Środki własne 2. Wspieranie inwestycji ograniczających ujemny wpływ hałasu, mianowicie: budowy Środki własne, ekranów akustycznych i Fundusze Miasto i Gmina Sieniawa, tworzenia pasów zwartej zieleni ochrony Starostwo Powiatowe bd ochronnej pełniącej funkcję środowiska Przeworsk naturalnego ekranu i gospodarki akustycznego, a także wodnej zwiększenie izolacji budynków (np. wymiana okien) Budżet 3. Ograniczanie ruchu Miasto i Gmina Sieniawa, Państwa, samochodowego w obrębie stref Starostwo Powiatowe bd NFOŚiGW, o unikalnych walorach Przeworsk, WFOŚiGW, przyrodniczych Zarządy dróg Fundusze unijne Środki własne, 4. Tworzenie dogodnych Fundusze warunków do rozwoju ruchu ochrony rowerowego poprzez budowę Zadanie ciągłe Miasto i Gmina Sieniawa bd środowiska nowych odcinków dróg i gospodarki rowerowych wodnej, Fundusze unijne 5. Ograniczenie emisji hałasu Budżet pochodzącego z sektora Państwa, NFOŚi gospodarczego poprzez kontrolę Zadanie ciągłe WIOŚ Rzeszów bd GW, przestrzegania obowiązujących WFOŚiGW w tym zakresie przepisów prawa 6. Integrowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego z problemami Zadanie ciągłe Miasto i Gmina Sieniawa bd Środki własne zagrożenia hałasem (zapewnienie przestrzegania zasady strefowania) 7. Podnoszenie świadomości Urząd Marszałkowski, Budżet ekologicznej społeczeństwa Urząd Wojewódzki, Państwa, związanej z charakterystyką Zadanie ciągłe Starostwo Powiatowe bd NFOŚiGW, źródeł i stopnia oddziaływania Przeworsk WFOŚiGW, hałasu na środowisko i życie Miasto i Gmina Sieniawa Fundusze unijne mieszkańców gminy 1. Integrowanie miejscowych Ochrona przed planów zagospodarowania promieniowa- przestrzennego z problemami Zadanie ciągłe Miasto i Gmina Sieniawa bd Środki własne niem zagrożenia promieniowaniem elektromagnety- elektromagnetycznym cznym 2. Budowa i modernizacja sieci elektroenergetycznej na terenie Środki własne, Miasto i Gmina Sieniawa bd gmin, która będzie uwzględniała Fundusze unijne mało konfliktową lokalizację linii 4. Kontrola wprowadzania do Budżet środowiska nowych urządzeń Zadanie ciągłe WIOŚ Rzeszów bd Państwa, emitujących promieniowanie WFOŚiGW elektromagnetyczne 5. Podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa Urząd Marszałkowski, Budżet związanej z charakterystyką Urząd Wojewódzki, Państwa, źródeł i stopnia oddziaływania Zadanie ciągłe Starostwo Powiatowe bd NFOŚiGW, promieniowania Przeworsk WFOŚiGW, elektromagnetycznego na Miasto i Gmina Sieniawa Fundusze unijne środowisko i życie mieszkańców gminy PRIORYTET 8: OCHRONA ZASOBÓW KOPALIN Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1468 - Poz. 327

1. Prowadzenie koncesjonowanej Zrównoważone eksploatacji złóż kopalin z Budżet Okręgowy Urząd Górniczy, użytkowanie maksymalnym wykorzystaniem Państwa, Geolog Wojewódzki, zasobów kopalin kopalin towarzyszących, która Zadanie ciągłe bd Fundusze Starostwo Powiatowe będzie uwzględniać zasady unijne, Przeworsk racjonalnej gospodarki NFOŚiGW surowcami Środki własne, Okręgowy Urząd Górniczy, Budżet 2. Eliminowanie nielegalnego Geolog Wojewódzki, Państwa, wydobycia surowców poprzez Zadanie ciągłe bd Starostwo Powiatowe Fundusze wzmocnienie kontroli systemu Przeworsk unijne, NFOŚiGW 3. Zapewnienie ochrony udokumentowanych złóż kopalin w planowaniu przestrzennym Zadanie ciągłe Miasto i Gmina Sieniawa bd Środki własne (miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego). 4. Bieżąca rekultywacja Przedsiębiorstwa, bd Środki własne wyrobisk poeksploatacyjnych Miasto i Gmina Sieniawa CEL STARTEGICZNY I: PODNOSZENIE ŚWIADOMOŚCI EKOLOGICZNEJ MIESZKAŃCÓW GMINY ORAZ POPRAWA DOSTĘPUJ DO INFORMACJI O ŚRODOWISKU I JEGO OCHRONIE PRIORYET 10: EDUKACJA EKOLOGICZNA Środki własne, Edukacja 1. Rozwijanie edukacji Fundusze Miasto i Gmina Sieniawa, ekologiczna ekologicznej na wszystkich ochrony Zadanie ciągłe Urząd Marszałkowski, bd mieszkańców poziomach szkolnictwa poprzez środowiska Starostwo Powiatowe wsparcie placówek oświatowych i gospodarki wodnej Środki własne, 2. Prowadzenie przez władze Fundusze działań (imprezy, konkursy) ochrony propagujących postawy Zadanie ciągłe Miasto i Gmina Sieniawa bd środowiska proekologiczne mieszkańców i gospodarki gminy wodnej Środki własne, 3. Prowadzenie szkoleń dla Fundusze samorządowców oraz Organizacje pozarządowe, ochrony społeczności lokalnych w Urząd Marszałkowski, Zadanie ciągłe bd środowiska zakresie podejmowania decyzji Starostwo Powiatowe, i gospodarki inwestycyjnych (procedury ocen Miasto i Gmina Sieniawa wodnej, oddziaływania na środowisko) Fundusze unijne Środki własne, Fundusze 7. Popularyzacja walorów

ochrony

przyrodniczych i problemów Miasto i Gmina Sieniawa bd środowiska środowiskowych i gospodarki wodnej 8. Rozwój form współpracy Środki własne, władz samorządowych z Urząd Marszałkowski, Fundusze organizacjami pozarządowymi Starostwo Powiatowe ochrony Zadanie ciągłe bd i innymi podmiotami Przeworsk, Miasto i Gmina środowiska zewnętrznymi prowadzącymi Sieniawa i gospodarki działalność szkoleniową wodnej bn- brak nakładów bd- brak możliwości oszacowania kosztów na etapie przygotowania dokumentu

VIII. NARZĘDZIA I INSTRUMENTY REALIZACJI zatwierdzającej projekt scalania i podziału PROGRAMU gruntów, o zmianie lasu na użytek rolny, programy gospodarki odpadami 1. NARZĘDZIA I INSTRUMENTY PROGRAMOWO- przedsiębiorstw. PLANISTYCZNE Oceny oddziaływania na środowisko projektów 2. NARZĘDZIA I INSTRUMENTY UMOŻLIWIAJACE miejscowych planów zagospodarowania KORZYSTANIE ZE ŚRODOWISKA przestrzennego stanowią istotny materiał Pozwolenia i decyzje administracyjne na emisję, umożliwiający uzgodnienie planu miejscowego, zintegrowane, wodno-prawne, na wytwarzanie, Oceny oddziaływania na środowisko zbiórkę i recykling odpadów, zobowiązujące do przedsięwzięć inwestycyjnych realizowane w prowadzenia pomiarów, ramach procedury zmierzającej do wydania Zgłoszenia instalacji niewymagających decyzji o warunkach zabudowy, pozwolenia na pozwoleń dokonywane przez zakłady je budowę, koncesji na poszukiwanie eksploatujące, i wydobywanie kopalin, pozwolenia wodno – Przeglądy ekologiczne dokonywane w razie prawnego, o warunkach prowadzenia robót stwierdzenia okoliczności wskazujących na regulacyjnych wód i melioracyjnych, możliwość negatywnego oddziaływania instalacji na środowisko, Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1469 - Poz. 327

Instrukcje eksploatacji obiektów związanych lekceważenia przepisów przez prowadzącego z gospodarką odpadami, zakład o dużym ryzyku, Wymagania kwalifikacyjne stawiane Odpowiedzialność administracyjna sprowadza eksploatującym obiekty gospodarki odpadami, się do możliwości nałożenia na podmiot Strefy ochrony bezpośredniej i pośredniej ujęć korzystający ze środowiska i oddziałujący na wody, niego negatywnie, obowiązku ograniczenia Obszary ograniczonego użytkowania terenu, negatywnego wpływu i przywrócenia Ograniczenia lub zakazanie użytkowania właściwego stanu środowiska, niektórych jednostek pływających na wodach Administracyjne kary pieniężne są ponoszone stojących. za przekroczenie lub naruszenie warunków korzystania ze środowiska. 3. NARZĘDZIA I INSTRUMENTY FINANSOWE Opłaty za korzystanie ze środowiska są 5. UPOWSZECHNIANIE INFORMACJI ponoszone za: wprowadzanie gazów lub pyłów O ŚRODOWISKU do powietrza, wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, pobór wód, składowanie Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska odpadów; ponadto na podstawie ustawy organy administracji są obowiązane udostępniać o ochronie przyrody uiszczane są opłaty za każdemu informacje o środowisku i jego ochronie, wycinkę drzew i krzewów, a na podstawie znajdujące się w ich posiadaniu. Prawa geologicznego opłaty za wydobycie Urząd Miasta i Gminy będzie maksymalnie kopalin, wykorzystywał nowoczesne środki komunikowania Opłaty podwyższone za korzystanie ze się. Sprawozdania z realizacji programu umieszczane środowiska uiszczają podmioty korzystające będą na stronach internetowych gminy o dane z niego bez uzyskania wymaganego dotyczące oceny stanu środowiska w gminie pozwolenia, i informacje na temat realizacji niniejszego programu. Wsparcie finansowe przedsięwzięć związanych Wstępem będzie umieszczenie Projektu Programu na z ochroną środowiska w drodze udzielania stronie internetowej, po jego przyjęciu Uchwałą Rady niskooprocentowanych pożyczek, dopłat do Powiatu. oprocentowania kredytów i pożyczek, udzielania dotacji, wnoszenia udziałów do Istotną rolę będą pełniły pozarządowe spółek, nabywania obligacji, akcji i udziałów organizacje ekologiczne prowadzące działalność przez fundusze ochrony środowiska, oraz informacyjną lub konsultacyjną dla społeczeństwa. wsparcie finansowe przez Ekofundusz Intensyfikowane będą działania wynikające dysponujący pieniędzmi z ekokonwersji, z „Narodowej strategii edukacji ekologicznej” oraz jej fundusze Unii Europejskiej (szerzej o nich programu wykonawczego. w dalszym rozdziale), budżet państwa, budżet samorządu województwa, 6. DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA System materialnych zachęt (ustawa Prawo ochrony środowiska przewiduje zróżnicowane Możliwość skutecznego korzystania stawki podatków i innych darowizn publicznych z instrumentów administracyjnych wiąże się służące celom ochrony środowiska) dla z podejmowaniem czynności kontrolnych. przedsiębiorców podejmujących się W przypadku Miasta i Gminy Sieniawa konieczna jest wprowadzania prośrodowiskowych systemów dobra współpraca z Regionalnym Dyrektorem Ochrony zarządzania procesami produkcji i usługami, Środowiska w celu systematycznej kontroli zgodnie z ogólnoświatowymi i europejskimi przestrzegania przez podmioty prowadzące działalność wymogami w tym zakresie, wyrażonymi m.in. gospodarczą zapisów zawartych w pozwoleniach na w standardach ISO 14000, EMAS, programach emisję i pozwoleń zintegrowanych (IPPC). czystej produkcji. IX. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA 4. NARZĘDZIA I INSTRUMENTY KARNE I ADMINISTRACYJNE 1. FUNDUSZE OCHRONY ŚRODOWISKA Odpowiedzialność cywilna za szkody I GOSPODARKI WODNEJ spowodowane oddziaływaniem na środowisko uregulowana jest także w Kodeksie Cywilnym; Zasady funkcjonowania narodowego, pozwala on każdemu, komu przez bezprawne wojewódzkich oraz gminnych funduszy ochrony oddziaływanie na środowisko zagraża lub środowiska i gospodarki wodnej określa ustawa z dnia została wyrządzona szkoda, żądać jej 27 kwietnia 2002 r. – Prawo ochrony środowiska naprawienia lub zaprzestania działalności; jeżeli (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z późn. zm.). Zasadniczym naruszenie dotyczy środowiska jako dobra celem funkcjonowania funduszy jest wspieranie wspólnego, przedsięwzięć podejmowanych dla poprawy stanu Odpowiedzialność karna za szkody wyrządzone środowiska w Polsce. Główne kierunki jego działania środowisku zagrożona jest karą grzywny lub określa Polityka Ekologiczna Państwa, natomiast, ograniczenia wolności w wypadku co roku aktualizowane są cele szczegółowe. wprowadzania do obrotu substancji stwarzających szczególne zagrożenie, 1.1. NARODOWY FUNDUSZ OCHRONY eksploatacji bez pozwolenia instalacji lub ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1470 - Poz. 327

Celem działalności Funduszu jest finansowe W Funduszu obowiązują następujące formy wspieranie inwestycji ekologicznych o znaczeniu dofinansowania: i zasięgu ogólnopolskim i ponadregionalnym oraz Pożyczki, zadań lokalnych, istotnych z punktu widzenia potrzeb Dotacje, środowiska. Dofinansowaniem objęte są Dopłaty do kredytów bankowych. przedsięwzięcia o znaczeniu priorytetowym z punktu widzenia Polityki Ekologicznej Państwa oraz Dominującą formą pomocy finansowej ze zobowiązań międzynarodowych Polski, a także środków Funduszu są oprocentowane pożyczki przedsięwzięcia ujęte w listach priorytetów udzielane na preferencyjnych warunkach. Istnieją wojewódzkich funduszy ochrony środowiska możliwości częściowego umorzenia udzielonych i gospodarki wodnej. W dziedzinie ochrony pożyczek. powierzchni ziemi, obejmującej ochronę środowiska przed odpadami, za priorytetowe kierunki 2. FUNDACJA EKO- FUNDUSZ inwestowania uznane są: Rozwój i wdrażanie technologii zapobiegających Zadaniem Fundacji jest dofinansowanie powstawaniu odpadów oraz zapewniających przedsięwzięć w dziedzinie ochrony środowiska, ich minimalizację w procesach produkcji, mających istotne znaczenie w skali kraju lub regionu, Kompleksowe zagospodarowanie odpadów a uznanych za priorytetowe przez społeczność komunalnych i przemysłowych, międzynarodową. Za cel przyjęto także ułatwienie Rekultywację terenów zdegradowanych, transferu na polski rynek najlepszych technologii Oszczędzanie surowców i energii, z krajów - donatorów oraz stymulowanie rozwoju polskiego przemysłu ochrony środowiska. co w szczególności odnosi się do przedsięwzięć ujętych w programach: W statucie EkoFunduszu jako priorytetowe Likwidacji uciążliwości starych składowisk uznano pięć dziedzin ochrony środowiska, odpadów niebezpiecznych, a mianowicie: Unieszkodliwiania odpadów powstających Ograniczenie transgranicznego transportu w związku z transportem samochodowym dwutlenku siarki i tlenków azotu oraz eliminację (autozłom, płyny eksploatacyjne, akumulatory, niskich źródeł ich emisji, ogumienie, tworzywa sztuczne) oraz zbiórki Ograniczenie dopływu zanieczyszczeń do i wykorzystania olejów przepracowanych, Bałtyku oraz ochronę zasobów wody pitnej, Przeciwdziałania powstawaniu odpadów Ograniczenie emisji gazów powodujących przemysłowych i odpadów niebezpiecznych, zmiany klimatu Ziemi, Realizacja międzygminnych i regionalnych Ochronę różnorodności biologicznej, programów zagospodarowania odpadów Gospodarkę odpadami i rekultywację gleb komunalnych (w tym budowa zakładów zanieczyszczonych. przetwórstwa odpadów oraz wspomaganie systemów zagospodarowywania osadów Eko-Fundusz udziela wsparcia finansowego ściekowych). w formie bezzwrotnych dotacji. Dotację mogą uzyskać jedynie projekty dotyczące inwestycji bezpośrednio 1.2. WOJEWÓDZKI FUNDUSZ OCHRONY związanych z ochroną środowiska, znajdujące się ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ w fazie wdrożeniowej.

Zasadniczym celem funkcjonowania 3. FUNDUSZE UNII EUROPEJSKIEJ wojewódzkich funduszy ochrony środowiska Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej i gospodarki wodnej jest wspomaganie działalności zaistniała możliwość finansowania inwestycji w dziedzinie ochrony środowiska i gospodarki wodnej w ochronie środowiska z Funduszy strukturalnych o znaczeniu i zasięgu regionalnym (wojewódzkim). oraz Funduszu Spójności, a także finansowania Zakres działalności, na którą mogą być przeznaczone inwestycji ze Zintegrowanego Programu Operacyjnego środki z wojewódzkich funduszy określa ustawa Rozwoju Regionalnego. Prawo ochrony środowiska.

Równolegle z realizacją sektorowych Obejmuje on między innymi: programów operacyjnych i programu regionalnego Realizację przedsięwzięć związanych realizowane będą duże projekty współfinansowane z gospodarką odpadami z Funduszu Spójności. W ramach tego sektora nastąpi Realizację przedsięwzięć związanych z ochroną wsparcie gospodarki odpadami komunalnymi, mające powierzchni ziemi na celu stworzenie systemów zbiórki, transportu, Zapobiegania lub usuwania skutków odzysku i unieszkodliwiania odpadów. W ramach tego zanieczyszczenia środowiska, w przypadku, priorytetu będą realizowane działania, służące gdy nie można ustalić podmiotu za nie stworzeniu zintegrowanego systemu gospodarki odpowiedzialnego odpadami oraz działania związane z eliminacją Zadań służących ochronie środowiska zanieczyszczeń azbestem. i gospodarce wodnej, wynikających z zasady zrównoważonego rozwoju, ustalonych X. UWARUNKOWANIA REALIZACJI PROGRAMU w planach działalności wojewódzkich funduszy, w tym realizacji programów ochrony Program Ochrony Środowiska dla Miasta środowiska. i Gminy Sieniawa realizowany będzie w oparciu

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1471 - Poz. 327 o aktualnie obowiązujące w Polsce przepisy prawne, z różnych źródeł. Przy wdrażaniu Programu planuje się które w swej treści są zgodne z przepisami UE. czynny udział społeczeństwa gminy. Ważnym Przewiduje się również konieczność dostosowania elementem realizacji przyjętych założeń jest Programu do przyszłych zmian w prawodawstwie. podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców Program w swych założeniach jest zgodny z Polityką gminy. ekologiczną Państwa na lata 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 oraz Programem W ramach monitoringu realizacji programu Ochrony Środowiska Powiatu Przeworskiego. wykorzystane będą: Stała analiza wyników badań uzyskanych Ważnymi elementami polityki ekologicznej w trakcie prowadzenia Państwowego gminy wpływającymi na realizację Programu są: Monitoringu Środowiska, Weryfikacja i realizacja zasad utrzymania Dane zgrupowane w bazach danych czystości i porządku, o środowisku zebrane w WIOŚ Rzeszów (dane Realizacja zasad zbiorowego zaopatrzenia o korzystaniu ze środowiska w zakresie emisji w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków, ścieków do wód i do ziemi, emisja Decyzje zezwalające na usuwanie drzew zanieczyszczeń do powietrza, pobór wód) oraz i krzewów. bazy danych Marszałka Województwa w zakresie gospodarowania odpadami. Ważnym elementem realizacji programu jest możliwość pozyskania funduszy na realizację założeń Bezpośrednią odpowiedzialność za wdrażanie inwestycyjnych. Brak funduszy może nie tylko opóźnić programu ponosi Burmistrz Miasta i Gminy Sieniawa. realizację założeń, ale również może spowodować Z wykonania programu Burmistrz sporządza, co 2 lata rezygnację z wykonania części inwestycji. raport, który przedstawia Radzie Miejskiej.

Ważnym elementem realizacji Programu XII. WSKAŹNIKI EFEKTYWNOŚCI PROGRAMU Ochrony Środowiska jest udział społeczeństwa na wszystkich etapach jego uchwalania i realizacji, Podstawą właściwego systemu oceny realizacji a także wdrożenie programu edukacji ekologicznej Programu jest dobry system sprawozdawczości, w gminie. oparty na wskaźnikach (miernikach) stanu środowiska i zmiany presji na środowisko, a także na wskaźnikach XI. WDRAŻANIE I MONITORING PROGRAMU świadomości społecznej. Poniżej (Tabela 22) zaproponowano istotne wskaźniki, przyjmując, że lista Zakłada się, że program będzie wdrażany ta nie jest wyczerpująca i będzie sukcesywnie zgodnie z przyjętymi założeniami, a środki na modyfikowana. wdrożenie Programu pozyskiwane będą sukcesywnie

Tabela 22: Wskaźnik monitorowania Programu Lp. Wskaźnik Jednostka

A. Wskaźniki stanu środowiska i zmiany presji na środowisko B. 1. Jakość wód powierzchniowych; udział wód pozaklasowych wg oceny ogólnej % 2. Jakość wód podziemnych; udział wód o bardzo dobrej i dobrej jakości (klasa Ia i Ib) % 3. Stopień zwodociągowania gminy % 4. Stopień skanalizowania gminy % Ścieki przemysłowe i komunalne wymagające oczyszczenia odprowadzane do wód 5. hm3 powierzchniowych lub do ziemi 6. Długości sieci kanalizacyjnej do sieci wodociągowej km 7. Ilość wytwarzanych odpadów komunalnych /1 mieszkańca na rok kg /m /r 8. Udział odpadów komunalnych składowanych na składowiskach % 9. Udział odpadów przemysłowych składowanych na składowiskach % Wielkość emisji zanieczyszczeń pyłowych do powietrza z zakładów szczególnie 10. Mg /rok uciążliwych Wielkość emisji zanieczyszczeń gazowych do powietrza z zakładów szczególnie Mg /rok 11. uciążliwych (bez CO2 ) 12. Wskaźnik lesistości gminy % 13. Procentowy udział powierzchnia terenów objętych ochroną prawną % 14. Nakłady inwestycyjne na ochronę środowiska tys.

B. Wskaźniki świadomości społecznej

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1472 - Poz. 327

Udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska wg oceny 15. b.d. jakościowej 16. Ilość i jakość interwencji (wniosków) zgłaszanych przez mieszkańców b.d. 17. Liczba, jakość i skuteczność kampanii edukacyjno-informacyjnych, b.d.

XIII. STRESZCZENIE W JĘZYKU Główny Urząd Statystyczny. NIESPECJALISTYCZNYM Program składa się z kilku części Przedmiotem niniejszego opracowania jest charakteryzujących poszczególne komponenty aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Miasta środowiska przyrodniczego, z analizą istniejącego i Gminy Sieniawa na lata 2010 - 2013. Zasadniczym stanu Miasta i Gminy Sieniawa odnośnie ochrony zadaniem, jakie niniejsze opracowanie ma spełnić jest przyrody, gospodarki leśnej, ochrony gleb, zasobów określenie celów, priorytetów i w konsekwencji kopalin, wód powierzchniowych i podziemnych, działań, jakie stoją przed miastem i gminą w dziedzinie jakości powietrza oraz oddziaływania hałasu. ochrony środowiska. Ich podjęcie i wykonanie ma na W programie zawarte są również problemy wynikające celu realizację międzynarodowych zobowiązań z prowadzonej działalności człowieka oraz zagrożenia naszego kraju, a w szczególności podjętych środowiska przyrodniczego, jak również w związku z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej przewidywane kierunki zmian, jakie nastąpią oraz, w znacznej mierze, wynikającej z II Polityki z uwzględnieniem rozwoju zrównoważonego. Ekologicznej Państwa. Program powinien być realizowany poprzez Dokument został opracowany w związku uwzględnienie zapisów wynikających z dokumentów z obowiązkiem nałożonym na gminy przez ustawę rządowych, zwłaszcza wynikających z listy z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. przedsięwzięć własnych i koordynowanych. Ponadto U. z 2008r. Nr 25 poz.150 z późn. zm.) w art.17 i 18, wszelkie działania winny wynikać z przedsięwzięć ustawę z 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. zawartych w opracowaniach na szczeblu regionalnym 2007r. Nr 39 poz. 251 z późn. zm.). Zakres (Program powiatowy i wojewódzki, Strategia merytoryczny Programu ochrony środowiska określają wojewódzka) i lokalnym zwłaszcza z Programu Wytyczne sporządzania programów ochrony gminnego oraz z dokumentów, koncepcji władz gminy, środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym. postulatów rozmaitych środowisk, w tym organizacji pozarządowych i mieszkańców. Dodatkowo niektóre Podstawę opracowania niniejszego Programu z przedsięwzięć zostały zaproponowane przez zespół stanowi szereg dokumentów udostępnionych przez opracowujący Program. Urząd Miasta i Gminy w Sieniawie oraz informacji, pochodzących z następujących jednostek: Zhierarchizowana lista przedsięwzięć, odnośnie Starostwo Powiatowe w Przeworsku, każdego komponentu środowiska przyrodniczego Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska została zawarta w tabelach. Przy opracowywaniu w Rzeszowie, programu, duży nacisk położono na ochronę wód oraz Stacja Chemiczno – Rolnicza w Rzeszowie, powietrza. Podkarpacki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Rzeszowie,

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1473 - Poz. 327

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA MIASTA I GMINY SIENIAWA

na lata 2010-2013 z perspektywą do 2017 r.

SPIS STREŚCI 4.1.4. ZASOBY I OCENA JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH I. WSTĘP 4.1.6. OCENA JAKOSCI POWIETRZA 4.1.7. HAŁAS II. INFORMACJE O ZAWARTOŚCI, GŁÓWNYCH CELACH PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ V. ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA POWIĄZANIACH Z INNYMI DOKUMENTAMI ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI 2.1. PODSTAWY PRAWNE I CEL SPORZĄDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, PROGNOZY W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW 2.2. ZAKRES MERYTORYCZNY PROGNOZY PODLEGAJĄCYCH OCHRONIE NA PODSTAWIE 2.3. ZAWARTOŚĆ I GŁÓWNE CELE AKTUALIZACJI USTAWY Z DNIA 16 KWIETNIA 2004 r. O OCHRONIE PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA MIASTA PRZYRODY I GMINY SIENIAWA VI. INFORMACJA O METODACH ZASTOSOWANYCH III. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNE VII. POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI ZAŁOŻEŃ DOKUMENTU, ORAZ SPOSOBY, W JAKICH TE CELE PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU I INNE PROBLEMY ŚRODOWISKA ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPRACOWYWANIA VIII. RODZAJ I SKALA ODDZIAŁYWANIA NA DOKUMENTU ŚRODOWISKO 3.1. POLITYKA EKOLOGICZNA PAŃSTWA 8.1. PRAWDOPODOBIEŃSTWO WYSTĄPIENIA, CZAS 3.2. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA TRWANIA, ZASIĘG, CZĘSTOTLIWOŚĆ WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO I ODWRACALNOŚĆ ODDZIAŁYWAŃ 8.2. ETAP REALIZACJI ZADAŃ IV. ANALIZA ISTNIEJĄCEGO STANU ŚRODOWISKA 8.2.1. ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA 4.1. STAN ŚRODOWISKA MISTA I GMINY SIENIAWA 8.2.2. HAŁAS ORAZ OBSZARÓW OBJĘTYCH PRZEWIDYWANYM 8.2.3. ZANIECZYSZCZENIA WÓD ZNACZĄCYM ODDZIAŁYWANIEM 8.2.4. ODDZIAŁYWANIE NA RÓŻNORODNOŚĆ 4.1.1. ZASOBY PRZYRODY I KRAJOBRAZ BIOLOGICZNĄ 4.1.2. GLEBY I POWIERZCHNIA ZIEMI 8.2.5. ODPADY 4.1.3. ZASOBY I OCENA JAKOŚCI WÓD 8.3. ETAP EKSPLOATACJI PODZIEMNYCH Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1474 - Poz. 327

8.3.1. ZADANIA Z ZAKRESU OCHRONY WÓD XII. INFORMACJE O MOŻLIWYM I EFEKTYWNEGO WYKORZYTANIA ZASOBÓW TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA WODNYCH ŚRODOWISKO 8.3.2. ZADANIA Z ZAKRESU PRZECIWDZIAŁANIA ZAGROŻENIOM ŚRODOWISKA (W TYM OCHRONY XIII. STRESZCZENIE SPORZĄDZONE W JĘZYKU PRZED POWODZIĄ, POWAŻNYCH AWARII, NIESPECJALISTYCZNYM OGRANICZENIA SKUTKÓW ZAGROŻEŃ NATURALNYCH I CHEMICZNYCH) SPIS TABEL 8.3.3. ZADANA Z ZAKRESU POZYSKIWANIA ENERGII ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH Rys. 1 . Położenie Sieniawskiego Obszaru Krajobrazu 8.3.4. ZADANIA Z ZAKRESU OCHRONY Rys. 2. Położenie rezerwatu przyrody „Lupa” RÓŻNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ I KRAJOBRAZU Tabela 1 Wykaz pomników przyrody Miasta i Gminy ORAZ ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ LASÓW Sieniawa (stan na 31.12.2009r.) 8.3.5. ZADANIA Z ZAKRESU OCHRONA POWIETRZA Rys. 3. Położenie obszarów Natura 2000 nas terenie ATMOSFERYCZNEGO, KLIMATU I WARSWY Miasta i Gminy Sieniawa OZONOWEJ Rys. 4. Klasyfikacja bonitacyjna gruntów ornych na 8.3.6. ZADANA Z ZAKRESU OCHRONA terenie Miasta i Gminy Sieniawa POWIERZCHNI ZIEMI I PRZYWRÓĆENIE WARTOŚCI Tabela 2 Punkty pomiarowo – kontrolne monitoringu UŻYTKOWEJ GLEB rzek w 2008 roku na terenie 8.3.7. ZADANIA Z ZAKRESU OCHRONY PRZED Miasta i Gminy Sieniawa HAŁASEM I PROMIENIOWANIEM Tabela 3 Ocena jakości wód rzecznych w 2008 roku ELEKTROMAGNETYCZNYM na terenie Miasta i Gminy Sieniawa 8.3.8. ZADANIA Z ZAKRESU OCHRONY ZASOBÓW Tabela 4 Potencjalne zagrożenia dla siedlisk KOPALIN przyrodniczych występujących na terenie SOO Dolina 8.3.9. ZADANIA Z ZAKRESU EDUKACJI Dolnego Sanu EKOLOGICZNEJ Tabela 5 Potencjalne zagrożenia dla siedlisk 8.3.10. ODPADY przyrodniczych występujących na terenie SOO Lasy 8.4. PRAWDOPODOBIEŃSTWO WYSTĄPIENIA Sieniawskie RYZYKA DLA ZDROWIA LUDZI Tabela 6 Wskaźniki monitorowania Programu 8.4.1. NA ETAPIE REALIZACJI 8.4.2. NA ETAPIE EKSPLOATACJI I. WSTĘP 8.5. WPŁYW REALIZACJI POSTANOWIEŃ DOKUMENTU NA OBSZARY O SZCZEGÓLNYCH Przedmiotem prognozy jest aktualizacja WŁAŚCIWOŚCIACH NATURALNYCH LUB Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Sieniawa na POSIADAJĄCYCH ZNACZENIE DZIEDZICTWA lata 2010 - 2013 z perspektywą do 2017 r., który KULTUROWEGO opracowany został zgodnie z wymogami ustawy 8.6. PRAWDOPODOBIEŃSTWO WYSTĄPIENIA Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. ODDZIAŁYWAŃ SKUMULOWANYCH (tekst jednolity: Dz. U. z 2008 r. nr 25, poz. 150, 8.7. PRZEWIDYWANE ZNACZĄCE ODDZIAŁYWANIA z późn. zm.) WYMAGAJĄCE SPORZĄDZENIA RAPORTU ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Dokument ten zawiera analizę i ocenę stanu istniejącego oraz perspektywy i prognozowane zmiany IX. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU tego stanu. Definiuje obszary strategiczne oraz cele ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ i zadania środowiskowe w odniesieniu do konkretnych PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ elementów środowiska, których realizacja złoży się na NA ŚRODOWISKO, MOGĄCYCH BYĆ REZULTATEM wypełnianie zadań określonych w Polityce REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, Ekologicznej Państwa, co powinno prowadzić do W SZCZEGÓLNOŚCI NA CELE I PRZEDMIOT zrównoważonego rozwoju gminy. OCHRONY OBSZARU NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ TEGO OBSZARU Określa także harmonogram wykonania poszczególnych zadań oraz źródła i metody X. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ pozyskiwania środków finansowych niezbędnych do ZAWARTYCH W PROJEKTOWANYM DOKUMENCIE ich realizacji. WRAZ Z UZASADNIENIEM ICH WYBORU ORAZ OPIS METOD DOKONANIA OCENY PROWADZĄCEJ DO II. INFORMACJE O ZAWARTOŚCI, GŁÓWNYCH TEGO WYBORU ALBO WYJAŚNIENIE BRAKU CELACH PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH, W TYM POWIĄZANIACH Z INNYMI DOKUMENTAMI WSKAZANIA NAPOTKANYCH TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB 2.1. PODSTAWY PRAWNE I CEL SPORZĄDZENIA LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY PROGNOZY

XI. PROPOZYCJE DOTYCZĄCE METOD ANALIZY Sporządzenie niniejszej Prognozy spełnia PRZEWIDYWANYCH SKUTKÓW REALIZACJI obowiązki prawne nakładane na samorządy POSTANOWIEŃ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU terytorialne przez ustawę Prawo Ochrony Środowiska, ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA Dyrektywę 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1475 - Poz. 327

środowisko, a także Ustawę z dnia 3 października . informacje o zawartości, głównych celach 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego projektowanego dokumentu oraz jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie powiązaniach z innymi dokumentami, środowiska oraz o ocenach oddziaływania na . informacje o metodach zastosowanych przy środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227 sporządzaniu prognozy, ze zm.). . propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji projektowanego Prognoza oddziaływania na środowisko dokumentu oraz częstotliwości jej Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy przeprowadzenia, Sieniawa została wykonana na zlecenie Urzędu Miasta . informacje o możliwym transgranicznym i Gminy Sieniawa. oddziaływaniu na środowisko, . streszczenie sporządzone w języku Podstawę prawną wykonania Prognozy stanowi niespecjalistycznym. art. 46 oraz art. 51 Ustawy z dnia 3 października 2. określa, analizuje i ocenia: 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego . istniejący stan środowiska oraz potencjalne ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji środowiska oraz o ocenach oddziaływania na projektowanego dokumentu, środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227 ze . stan środowiska na obszarach objętych zm.). Niniejsza prognoza w myśl wyżej przywołanego przewidywanym znaczącym oddziaływaniem, art. 46 stanowi jeden z etapów przeprowadzenia . istniejące problemy ochrony środowiska istotne strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące Celem opracowania jest identyfikacja obszarów podlegających ochronie na podstawie potencjalnych oddziaływań na środowisko będących ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku wynikiem realizacji celów i zadań zawartych o ochronie przyrody, w aktualizacji Programu Ochrony Środowiska oraz . cele ochrony środowiska ustanowione na ocena ich natężenia, rozłożenia w czasie a także szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym określenie, czy w dokumencie w należyty sposób i krajowym, istotne z punktu widzenia został uwzględniony interes środowiska projektowanego dokumentu, oraz sposoby, przyrodniczego i kulturowego danego obszaru oraz w jakich te cele i inne problemy środowiska zasady zrównoważonego rozwoju. Wnioski, które zostały uwzględnione podczas opracowywania powstaną na podstawie analiz w niniejszym dokumentu, dokumencie mogą okazać się przydatnym narzędziem . przewidywane znaczące oddziaływania, w tym w procesie decyzyjnym a także podczas weryfikacji oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, strategii dalszego rozwoju miasta i gminy. skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe 2.2. ZAKRES MERYTORYCZNY PROGNOZY i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 Zakres i szczegółowość niniejszej prognozy oraz integralność tego obszaru, a także na zostały podyktowane wymaganiami art. 51 ust. 2 środowisko, a w szczególności na: Ustawy z dnia 3 października 2008 roku różnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta, o udostępnianiu informacji o środowisku i jego rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki, środowiska oraz o ocenach oddziaływania na dobra materialne z uwzględnieniem zależności środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227 między tymi elementami środowiska i między ze zm.). oddziaływaniami na te elementy. 3. przedstawia: Ponadto zakres niniejszej prognozy został . rozwiązania mające na celu zapobieganie, uzgodniony przez Regionalnego Dyrektora Ochrony ograniczanie lub kompensację przyrodniczą Środowiska w Rzeszowie (pismem z dnia: negatywnych oddziaływań na środowisko, 26.05.2010 roku, znak: RDOŚ-18-WOOŚ-7041-1- mogących być rezultatem realizacji 17/2/1-/ad). projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura Podkarpacki Państwowy Wojewódzki Inspektor 2000 oraz integralność tego obszaru, Sanitarny odstąpił od przeprowadzenia strategicznej . biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg oceny oddziaływania na środowisko dla projektu dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta obszaru Natura 2000 oraz integralność tego i Gminy Sieniawa na lata 2010-2013 obszaru - rozwiązania alternatywne do z uwzględnieniem perspektywy do roku 2017 (pismo rozwiązań zawartych w projektowanym z dnia 20.04.2010 r., znak: SNZ.465-34/10). dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej W związku z powyższym niniejsza prognoza do tego wyboru albo wyjaśnienie braku oddziaływania na środowisko aktualizacji Programu rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Sieniawa: napotkanych trudności wynikających 1. zawiera: z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy.

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1476 - Poz. 327

2.3. ZAWARTOŚĆ I GŁÓWNE CELE AKTUALIZACJI (ukształtowanie terenu), wsparcie finansowe PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA MIASTA dla rolników realizujących oczyszczalnie I GMINY SIENIAWA przyzagrodowe, Wspieranie budowy szczelnych zbiorników na Działania planowane do realizacji w ramach gnojowicę oraz płyt obornikowych Programu Ochrony Środowiska są kontynuacją prac w gospodarstwach rolnych, realizowanych przez Urząd Miasta i Gminy Sieniawa Stosowanie zasad ujętych w Kodeksie Dobrych w kierunku rozwoju gospodarczego i społecznego, Praktyk Rolniczych mających na celu ochronę zgodnego z zasadami i normami dotyczącymi ochrony wód przed zanieczyszczeniami związkami azotu środowiska naturalnego i zrównoważonego rozwoju. ze źródeł rolniczych, Wspieranie rozwoju rolnictwa ekologicznego na W Programie określono główne zasady polityki terenie gminy, ekologicznej w odniesieniu do poszczególnych Preferowanie użytkowania łąkowego oraz elementów środowiska. kształtowanie pasów roślinności wzdłuż cieków wodnych, Wyznaczono: Zewidencjonowanie wszystkich zbiorników Obszary strategiczne: – priorytetowe kierunki bezodpływowych i zintensyfikowanie ich działań stanowiące podstawę i wytyczające kontroli technicznej oraz częstotliwości granice, w ramach, których definiowane są cele opróżniania, i zadania, Wspieranie modernizacji technologii produkcji, Cele środowiskowe - cel po osiągnięciu, w celu wyeliminowania ograniczenia zrzutu którego ma nastąpić poprawa danego elementu substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska stanowiący ostateczny efekt środowiska wodnego, podejmowanych działań; Budowa, rozbudowa i modernizacja Zadania środowiskowe - konkretne oczyszczalni ścieków przemysłowych w pełni przedsięwzięcia prowadzące do realizacji dostosowanych do wymogów unijnych, wyznaczonych kierunków, a tym samym celów Prowadzenie stałego monitoringu jakości wód ekologicznych. powierzchniowych i podziemnych.

W Programie ustalono harmonogram CEL 2: ZWIĘKSZENIE ZASOBÓW DYSPOZYCYJNYCH prowadzenia działań ekologicznych na terenie gminy, WÓD I RACJONALIZACJA WYKORZYSTANIA wraz z mechanizmami finansowo-ekonomicznymi. ZASOBÓW WODNYCH

Poniżej przedstawiono zaproponowane dla Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego Miasta i Gminy Sieniawa obszary strategiczne, cele kierunku działań to: i zadania środowiskowe w odniesieniu do konkretnych Likwidacja małych, niedoskonałych ujęć wraz elementów środowiska. ze stacjami uzdatniania i podłączanie odbiorców do dużych wodociągów sieciowych, CEL STRATEGICZNY 1: POPRAWA STANU Modernizacja ujęć wód oraz stacji uzdatniania ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ORAZ JEGO wody zgodnie z wymaganiami przepisów STAŁA OCHRONA unijnych, Przeprowadzenie akcji edukacyjno - PRIORYTET 1: OCHRONA WÓD I EFEKTYWNE informacyjnej propagującej optymalizację WYKORZYSTANIE ZASOBÓW WODNYCH zużycia wody przez indywidualnych użytkowników (np. gromadzenie wody CEL 1: POPRAWA JAKOŚCI WÓD ORAZ deszczowej i wykorzystywanie jej na cele ZAPEWNIENIE ODPOWIEDNIEJ ILOŚCIOWO agrarne - do podlewania zieleni); I JAKOŚCIOWO WODY DO CELÓW BYTOWO – Wspieranie działań podmiotów gospodarczych GOSPODARCZYCH ORAZ REKREACYJNO – w zakresie racjonalnego gospodarowania wodą, TURYSTYCZNYCH w tym eliminowanie nieuzasadnionego wykorzystania wód podziemnych do celów Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego przemysłowych, kierunku działań to: Ustalenie normatywnych wskaźników zużycia Dalsza rozbudowa sieci wodociągowej na wody w gospodarce komunalnej stymulujących terenie gminy oraz modernizacja starych jej oszczędzanie. odcinków sieci, Dalsza rozbudowa sieci kanalizacyjnej na PRIORYTET 2: PRZEWCIWDZIAŁANIE ZAGROŻENIOM obszarze gminy, ŚRODOWISKA (W TYM OCHRONA PRZED Optymalizacja wykorzystania istniejącej POWODZIĄ, POWAŻNE AWARIE, OGRANICZENIE oczyszczalni (dociążenie) oraz jej modernizacja SKUTKÓW ZAGROŻEŃ NATURALNYCH w kierunku spełnienia wymagań I CHEMICZNYCH) obowiązującego prawa oraz dyrektyw UE, Propagowanie budowy oczyszczalni CEL 1: OCHRONA PRZECIWPOWODZIOWA przyzagrodowych na terenach, gdzie budowa I PRZECIWDZIAŁANIE SKUTKOM SUSZY sieci kanalizacji sanitarnej jest nieopłacalna z przyczyn ekonomicznych, bądź bardzo trudna Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego do realizacji ze względów technicznych kierunku działań to: Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1477 - Poz. 327

Stała współpraca gminy z właścicielami Podnoszenie świadomości z zakresu energetyki urządzeń wodnych w zakresie ogólnej odnawialnej na poziomie lokalnym poprzez inwentaryzacji, modernizacji, oraz prawidłowej programy szkoleniowe w ramach systemu eksploatacji, edukacyjnego, Udrożnienie rzek i potoków poprzez budowę Promowanie korzyści wynikających i przebudowę przepławek dla ryb w celu z wykorzystywania odnawialnych źródeł umożliwienia ich migracji na istniejących energii, a także informowanie o możliwościach budowlach piętrzących rzeki San, skorzystania z pomocy finansowej Dostosowanie użytkowania rolniczego terenów i technicznej, położonych w sąsiedztwie rzek i potoków do Rozpatrywanie problematyki energii odnawialnej skali zagrożenia powodziowego, w miejscowych planach zagospodarowania Utrzymanie i bieżąca konserwacja urządzeń przestrzennego, melioracyjnych, w tym usuwanie skutków Promocja i wspieranie wykorzystania energii powodzi oraz przywracanie prawidłowego odnawialnych na terenie gminy, energii wodnej, funkcjonowania istniejących systemów energii wiatrowej, energii słonecznej, oraz melioracyjnych, energii z biomasy. Opracowanie planu ochrony Pomoc finansowa dla wprowadzania bardziej przeciwpowodziowej regionu wodnego oraz przyjaznych dla środowiska nośników energii strategii i programów przeciwdziałania skutkom oraz nowych technologicznych rozwiązań. suszy. CEL 2: ZMNIEJSZENIE ENERGOCHŁONNOŚCI CEL 2: ZMNIEJSZENIE RYZYKA I OGRANICZENIE SKUTKÓW POWAŻNYCH AWARII ORAZ Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego ZAPEWNIENIE BEZPIECZEŃSTWA CHEMICZNEGO kierunku działań to: I BIOLOGICZNEGO Zmniejszenie strat energii, zwłaszcza cieplnej, w systemach przesyłowych, przede wszystkim Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego poprzez uszczelnienie rurociągów oraz ich kierunku to: właściwą eksploatację, Prowadzenie działań na rzecz zmniejszenia Modernizacja istniejących sieci ciepłowniczych, ryzyka wystąpienia poważnych awarii Modernizacja istniejących kotłowni w zakładach przemysłowych poprzez zakładowych w celu dostosowaniach modernizację instalacji oraz urządzeń eksploatacji do spełnienia wymogów ochrony technologicznych, środowiska, Podnoszenie świadomości ekologicznej Wdrażanie nowoczesnych systemów oraz mieszkańców w zakresie zapewnienia technologii w zakładach, technologii bardziej bezpieczeństwa chemicznego, przyjaznych dla środowiska oraz odpowiednich Ograniczenie przewozów materiałów systemów zapewniających dobre zarządzanie niebezpiecznych na drogach publicznych na środowiskiem (ISO 14001), rzecz ich przewozu koleją, modernizacja zbyt Poprawa parametrów energetycznych wąskich odcinków dróg, na których budynków - termorenowacja (dobór otworów prowadzony jest transport materiałów drzwiowych i okiennych o niskim niebezpiecznych. współczynniku przenikalności cieplnej, właściwa izolacja termiczna ścian - ocieplenie PRIORYETET 3: GOSPODARKA ODPADAMI budynków), Budowa energooszczędnych budynków Zagadnienia związane z gospodarką odpadami mieszkalnych. zostały dokładnie omówione w Planie Gospodarki Odpadami dla Miasta i Gminy Sieniawa na lata 2010- PRIORYETET 5: OCHRONA RÓŻNORODNOŚCI 2013 z perspektywą do roku 2017. BIOLOGICZNEJ I KRAJOBRAZU ORAZ ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ LASÓW PRIORYTET 4: POZYSKIWANIE ENERGII ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH CEL 1: ZACHOWANIE ORAZ OCHRONA RÓŻNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ CEL 1: WZROST WYKORZYSTANIA ENERGII ZE I KRAJOBRAZOWEJ ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego kierunku działań to: kierunku to: Prowadzenie czynnej ochrony obiektów Dokonanie oceny zasobów energii odnawialnej i obszarów zlokalizowanych na terenie gminy i niezbędnej do tego infrastruktury, oraz zapewnienie prawidłowego wyznaczenie regionów preferowanych do funkcjonowania sieci ekologicznej Natura 2000, rozwoju energetyki odnawialnej, Dokumentowanie i tworzenie nowych form Systematyczne zwiększanie zaangażowania ochrony przyrody na terenie gminy środków publicznych (budżetowych obejmujących obszary i obiekty o szczególnych i pozabudżetowych) na realizację programów walorach przyrodniczych i krajobrazowych, efektywności energetycznej, Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1478 - Poz. 327

Stała pielęgnacja i konserwacja pomników Rozwiązania problemów komunikacyjnych, przyrody na terenie gminy ora pielęgnacja poprzez modernizację taboru, różnorodności biologicznej, Promowanie proekologicznych środków Prowadzenie inwentaryzacji przyrodniczej zbiorowego transportu (transport kolejowy), gminy, celem wskazania cennych przyrodniczo Promowanie komunikacji zbiorowej i ruchu walorów gminy, rowerowego szczególnie na terenach miejskich, Realizacja działań związanych z podnoszeniem Tworzenie warunków dla rozwoju ruchu świadomości i wiedzy ekologicznej rowerowego poprzez budowę nowych ścieżek mieszkańców dotyczącej ochrony oraz cennych rowerowych , walorów przyrodniczych gminy, Redukowanie emisji niskiej poprzez Modernizacja i rozbudowa infrastruktury propagowanie eliminacji węgla jako paliwa edukacyjno-turystycznej. w kotłowniach lokalnych i gospodarstwach domowych, rozpowszechnienie stosowania CEL 2: ZRÓWNOWAŻONA I WIELOFUNKCYJNA drewna, trocin, trzciny energetycznej czy gazu, GOSPDOARKA LEŚNA Zredukowanie emisji niskiej poprzez modernizację układów technologicznych Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego kotłowni komunalnych i obiektów użyteczności kierunku to: publicznej z wykorzystaniem paliw Współpraca z Nadleśnictwem Sieniawa ekologicznych oraz linii przesyłu ciepła, odnośnie monitoringu środowiska leśnego Podjęcie działań w celu rozbudowy sieci w celu przeciwdziałania stanom niepożądanym gazowej celem umożliwienia wykorzystania (choroby, szkodniki), gazu w indywidualnych systemach Prowadzenie zalesiania równolegle z działaniami grzewczych, prowadzącymi do zróżnicowania struktury Poprawa właściwości energetycznych gatunkowej lasów i poprawy struktury budynków oraz obiektów użyteczności wiekowej drzewostanów, publicznej poprzez ich termomodernizację, Przebudowa drzewostanów zmienionych i silnie Wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii uszkodzonych lub niezgodnych z siedliskiem, w szczególności na terenach cennych pod Zalesianie gruntów wyłączonych z użytkowania względem przyrodniczym i turystycznym, rolniczego, Ograniczenie emisji z procesów Stworzenie systemu zachęcającego rolników do przemysłowych, energetyki oraz zalesiania nieużytków będących ich własnością, elektrociepłowni poprzez modernizację Prowadzenie edukacji ekologicznej w sferze i hermetyzacje procesów technologicznych, wzbogacania i racjonalnego użytkowania modernizacje układów technologicznych oraz zasobów leśnych w gminie, wprowadzanie nowych proekologicznych Ustalanie w miejscowych planach technik spalania paliw, zagospodarowania przestrzennego zagadnień Propagowanie zwiększenia wykorzystania paliw dotyczących zalesień oraz zadrzewień poprzez alternatywnych, wyznaczanie lub zaktualizowanie granicy polno- Edukacja ekologiczna społeczeństwa na temat leśnej. wykorzystania proekologicznych nośników energii i szkodliwości spalania materiałów CEL 3: OCHRONA TERENÓW ZIELENI MIEJSKIEJ, odpadowych (szczególnie tworzyw sztucznych) WIEJSKIEJ ORAZ KRAJOBRAZU oraz upowszechniania wykorzystywania odnawialnych źródeł energii. Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego kierunku to: CEL 2: OCHRONA KLIMATU I WARSTWY Opracowanie i wdrażanie programów ochrony OZONOWEJ terenów zieleni oraz krajobrazu w gminie, Tworzenie nowych obszarów zieleni urządzonej Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego (zieleńce, zieleń przydrożna itp.), kierunku działania to: Całoroczne zabiegi pielęgnacyjne zieleni Poprawa systemu gospodarki odpadami na urządzonej. terenie gminy poprzez zwiększenie % odzyskiwanych odpadów oraz zmniejszenie PRIORYTET 6: OCHRONA POWIETRZA ilości odpadów u źródła, ATMOSFERYCZNEGO, KLIMATU I WARSTWY Prowadzenie racjonalnej gospodarki leśnej OZONOWEJ i rolnej na terenie gminnej (zwiększanie lesistości oraz rozwój upraw energetycznych na CEL 1: OCHRONA POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO terenie gminy), Prowadzenie działań edukacyjnych związanych Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego z ochroną klimatu oraz warstwą ozonową. kierunku działań to: Ograniczenie emisji komunikacyjnej i ochrona PRIORYTET 7: OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI przed jej negatywnym oddziaływaniem poprzez I PRZYWRÓCENIE WARTOŚCI UŻYTKOWEJ GLEB budowę obejść drogowych, modernizację ciągów komunikacyjnych, modernizację CEL 1: OCHRONA ZASOBÓW GLEB transportu kolejowego, Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1479 - Poz. 327

Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego Podnoszenie świadomości ekologicznej kierunku działania to: społeczeństwa związanej z charakterystyką Prowadzenie właściwej struktury źródeł i stopnia oddziaływania hałasu na zagospodarowania przestrzennego środowisko i życie mieszkańców gminy. (zminimalizowanie powierzchni gruntów rolnych o wyższych klasach bonitacyjnych CEL 2: OCHRONA PRZED PROMIENIOWANIEM wyłączonych z produkcji rolnej ELEKTROMAGNATYCZNYM i przeznaczonych na inne cele oraz zagospodarowywanie gruntów o niskiej Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego przydatności rolniczej), kierunku to: Podnoszenie jakości i struktury gleb poprzez Integrowanie miejscowych planów wykorzystanie kompostu, zagospodarowania przestrzennego Ochrona i wprowadzenie zadrzewień z problemami zagrożenia promieniowaniem i zakrzewień śródpolnych i przydrożnych elektromagnetycznym, spełniających rolę przeciwerozyjną, Budowa i modernizacja sieci Kształtowanie struktury upraw elektroenergetycznej na terenie gmin, która przeciwdziałającej erozji i pogarszaniu się będzie uwzględniała mało konfliktową jakości gleb oraz przeciwdziałanie zakwaszaniu, lokalizację linii, Upowszechnianie zasad dobrej praktyki Przestrzeganie zapisów na temat obszarów rolniczej. chronionych, zawartych w ocenach oddziaływania na środowisko nowych CEL 2: REKULTYWACJA I ZAGOSPODAROWANIE i istniejących instalacji, TERENÓW ZDEGRADOWANYCH Kontrola wprowadzania do środowiska nowych urządzeń emitujących promieniowanie Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego elektromagnetyczne, kierunku to: Podnoszenie świadomości ekologicznej Bieżąca rekultywacja terenów zdegradowanych społeczeństwa związanej z charakterystyką i zdewastowanych w wyniku różnorakiej źródeł i stopnia oddziaływania promieniowania działalności w tym eksploatacji surowców czy elektromagnetycznego na środowisko i życie składowania odpadów, mieszkańców gminy. Przywracanie funkcji przyrodniczych ternom zdegradowanym, PRIORYTET 9: OCHRONA ZASOBÓW KOPALIN Stała likwidacja terenów dzikich składowiska odpadów. CEL 1: ZRÓWNOWAŻONE UŻYTKOWANIE ZASOBÓW KOPALIN PRIORYTET 8: OCHRONA PRZED HAŁASEM I PROMIENIOWANIEM ELEKTROMAGNETYCZNYM Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego kierunku działań to: CEL 1: OCHRONA PRZED HAŁASEM Prowadzenie koncesjonowanej eksploatacji złóż kopalin z maksymalnym wykorzystaniem Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego kopalin towarzyszących, która będzie kierunku to: uwzględniać zasady racjonalnej gospodarki Modernizacja i budowa dróg, surowcami, Wspieranie inwestycji ograniczających ujemny Eliminowanie nielegalnego wydobycia wpływ hałasu, mianowicie: budowy ekranów surowców poprzez wzmocnienie kontroli akustycznych i tworzenia pasów zwartej zieleni systemu, ochronnej pełniącej funkcję naturalnego ekranu Dalsze rozpoznawanie i dokumentowanie akustycznego, a także zwiększenie izolacji nowych zasobów surowcowych występujących budynków (np. wymiana okien), na obszarze gminy, Ograniczanie ruchu samochodowego w obrębie Zapewnienie ochrony udokumentowanych złóż stref o unikalnych walorach przyrodniczych, kopalin w planowaniu przestrzennym Wprowadzanie na terenie gminy stref wolnych (miejscowe plany zagospodarowania od ruchu samochodowego oraz ograniczeń przestrzennego). prędkości ruchu szczególnie a terenach Bieżąca rekultywacja wyrobisk miejskich, poeksploatacyjnych. Tworzenie dogodnych warunków do rozwoju ruchu rowerowego poprzez budowę nowych CEL STRATEGICZNY 2: PODNOSZENIE odcinków dróg rowerowych, ŚWIADOMOŚCI EKOLOGICZNEJ MIESZKAŃCÓW Ograniczenie emisji hałasu pochodzącego GMINY ORAZ POPRAWA DOSTĘPU DO INFORMACJI z sektora gospodarczego poprzez kontrolę O ŚRODOWISKU I JEGO OCHRONIE przestrzegania obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa, PRIORYTET 10: EDUKACJA EKOLOGICZNA Integrowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego CEL 1: EDUKACJA EKOLOGICZNA MIESZKAŃCÓW z problemami zagrożenia hałasem (zapewnienie przestrzegania zasady strefowania), Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1480 - Poz. 327

Zadania ekologiczne prowadzące do realizacji tego Zastosowanie najlepszych dostępnych technik kierunku działań to: produkcji przemysłowej i praktyk rolniczych Rozwijanie edukacji ekologicznej na wszystkich w celu zmniejszenia zapotrzebowania na wodę poziomach szkolnictwa poprzez wsparcie i ograniczenia ładunków odprowadzanych do placówek oświatowych, odbiorników zanieczyszczeń, Prowadzenie przez władze działań (imprezy, Racjonalizacja zużycia wody w gospodarstwach konkursy) propagujących postawy domowych (ograniczenie marnotrawstwa, strat proekologiczne mieszkańców gminy, w systemach wody). Prowadzenie szkoleń dla samorządowców oraz społeczności lokalnych w zakresie W zakresie zmniejszenia materiałochłonności podejmowania decyzji inwestycyjnych i odpadowości produkcji: (procedury ocen oddziaływania na środowisko), Poprawa efektywności ekonomicznej procesów Szkolenia dla samorządowców w zakresie wytwórczych, zagadnień środowiskowych, Zasada likwidacji zanieczyszczeń, uciążliwości Prowadzenie szkoleń dla zarządców zakładów i zagrożeń u źródła. przemysłowych w zakresie nowych możliwości technologicznych oraz możliwości ich W zakresie zmniejszenia energochłonności gospodarki: korzystnego finansowania lub dofinansowania, Wzrost wykorzystania energii ze źródeł Rozwój coraz atrakcyjniejszych form odnawialnych, informowania mieszkańców o zasadach Zmniejszenie energochłonności zarówno dostępu do informacji o środowisku i formach w procesach wytwórczych, jak i świadczenia społecznego udziału w procesach decyzyjnych, usług oraz konsumpcji, Popularyzacja walorów przyrodniczych Wzrost udziału w produkcji energii elektrycznej i problemów środowiskowych, i cieplnej, energetycznych nośników Rozwój form współpracy władz odnawialnych (energia wody i wiatru, energia samorządowych z organizacjami geotermalna, energia słoneczna, energia pozarządowymi innymi podmiotami z biomasy) oraz pochodzących z odpadów. zewnętrznymi prowadzącymi działalność szkoleniową, W zakresie ochrony gleb: Rozwój sieci przyrodniczych ścieżek Przeciwdziałanie przejmowaniu gleb nadających edukacyjnych. się do wykorzystania rolniczego lub leśnego na inne cele, zwłaszcza inwestycyjne, III. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE Eliminacja produkcji rolniczej lub odpowiednia NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, zmiana struktury upraw na glebach WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNE zanieczyszczonych substancjami Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO niebezpiecznymi dla zdrowia tam, gdzie stopień DOKUMENTU, ORAZ SPOSOBY, W JAKICH TE CELE zanieczyszczenia przekracza dopuszczalne I INNE PROBLEMY ŚRODOWISKA ZOSTAŁY wskaźniki, UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPRACOWYWANIA Przywracanie wartości użytkowej glebom, które DOKUMENTU uległy degradacji (oczyszczanie, rekultywacja, odbudowa właściwych stosunków wodnych), 3.1. POLITYKA EKOLOGICZNA PAŃSTWA Dostosowanie do naturalnego, biologicznego potencjału gleb, formy ich zagospodarowania Wiodącą zasadą Polityki ekologicznej państwa rolniczego lub leśnego. jest przyjęta w Konstytucji RP zasada zrównoważonego rozwoju, która uzyskała prawo W zakresie wzbogacenia i racjonalnej eksploatacji obywatelstwa wśród społeczeństw świata w wyniku zasobów leśnych: Konferencji Narodów Zjednoczonych w Rio de Janeiro stałe powiększanie zasobów leśnych, w 1992 r. Podstawowym założeniem kształtowanie lasu wielofunkcyjnego (poprawa zrównoważonego rozwoju jest takie prowadzenie funkcji wodochronnej, klimatotwórczej, polityki i działań w poszczególnych sektorach glebochronnej), gospodarki i życia społecznego, aby zachować zasoby zachowanie zdrowotności i żywotności i walory środowiska w stanie zapewniającym trwałe ekosystemów leśnych, możliwości korzystania z nich zarówno przez obecne, racjonalne, zgodne z zasadami przyrody jak i przyszłe pokolenia przy jednoczesnym użytkowanie zasobów leśnych, zachowaniu trwałości funkcjonowania procesów utrzymanie i wzmacnianie społeczno- przyrodniczych oraz naturalnej różnorodności ekonomicznej funkcji lasów, biologicznej. Istotą zrównoważonego rozwoju jest wprowadzanie zadrzewień i zakrzewień jako równorzędne traktowanie racji społecznych, czynnika ochrony różnorodności biologicznej ekonomicznych i ekologicznych. i krajobrazowej oraz racjonalnego użytkowania przestrzeni przyrodniczej. Cele Polityki ekologicznej Państwa w zakresie racjonalnego użytkowania zasobów naturalnych W zakresie ochrony zasobów kopalin: Ograniczenie wydobycia, jeśli możliwe jest W zakresie racjonalizacji użytkowania wód: znalezienie substytutu danego surowca, Zaniechanie nieuzasadnionego wykorzystania Zmniejszenie zużycia surowca w przeliczeniu na wód podziemnych na cele przemysłowe; jednostkę produktu, Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1481 - Poz. 327

Objęcie ochroną wód leczniczych i termalnych, Utrzymanie na odpowiednim poziomie w odniesieniu, do których zostanie utrzymany różnorodności biologicznej i krajobrazowej, system koncesjonowania. Zwiększenie powierzchni obszarów chronionych (do 1/3 terytorium kraju), Cele Polityki ekologicznej Państwa w zakresie jakości Rekultywacja i renaturalizacja obszarów środowiska zdegradowanych, Powstrzymanie procesu degradacji zabytków W zakresie gospodarowania odpadami: kultury, Zapobieganie powstawania odpadów, przy Zwiększenie skuteczności ochrony obszarów rozwiązywaniu problemu odpadów „u źródła”, objętych ochroną prawną. Odzyskiwanie surowców i ponowne wykorzystanie odpadów – bezpieczne dla Przeprowadzona analiza celów i działań środowiska końcowe unieszkodliwianie prowadzących do ich realizacji, które zawarte zostały odpadów niewykorzystanych. w aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Sieniawa pozwala stwierdzić, że W zakresie stosunków wodnych i jakości wód: w cele i działania przedstawione w tym dokumencie Zapobieganie zanieczyszczenia wód są zgodne z celami wytyczonymi w aktualizacji powierzchniowych i podziemnych ze Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2009-2012. szczególnym naciskiem na zapobieganie u źródła, 3.2. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA Przywracanie wodom podziemnym WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO i powierzchniowym właściwego stanu ekologicznego a przez to zapewnienie Zgodnie z założeniami „Programu Ochrony odpowiednich źródeł poboru wody do picia. Środowiska Województwa Podkarpackiego na lata 2008-2011 z uwzględnieniem lat 2012-2015” W zakresie ochrony powietrza przed największą uwagę należy zwrócić na sprawy związane zanieczyszczeniem: z ochroną klimatu, ochroną przyrody oraz Konsekwentne przechodzenie na likwidację pozyskiwaniem energii ze źródeł energii odnawialnej. zanieczyszczeń u źródła, Coraz szersze normowanie emisji w przemyśle, „Program Ochrony Środowiska Województwa energetyce i transporcie, Podkarpackiego na lata 2008-2011 z uwzględnieniem Wprowadzanie norm ograniczających emisję do lat 2012-2015” charakteryzuje następujące priorytety powietrza zanieczyszczeń w procesie ekologiczne, tj.: produkcyjnym (w pełnym cyklu życia produktów i wyrobów). Priorytet 1. Ochrona wód i efektywne wykorzystanie zasobów wodnych, W zakresie hałasu i promieniowania: Priorytet 2. Przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska Zmniejszenie skali narażania mieszkańców na (w tym ochrona przed powodzią, poważne awarie, ponadnormatywny poziom hałasu, ograniczanie skutków zagrożeń naturalnych Kontrola i ograniczenie emisji do środowiska i chemicznych), promieniowania niejonizującego (urządzenia Priorytet 3. Gospodarka odpadami, elektroenergetyczne i radiokomunikacyjne), Priorytet 4. Pozyskiwanie energii ze źródeł Kształtowanie zieleni zorganizowanej odnawialnych, pełniących ponadto funkcje ochronne. Priorytet 5. Ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazu oraz zrównoważony rozwój lasów, W zakresie bezpieczeństwa chemicznego Priorytet 6. Ochrona powietrza atmosferycznego, i biologicznego: klimatu i warstwy ozonowej, Włączenie się Polski do realizacji Priorytet 7. Ochrona powierzchni ziemi i przywrócenie międzynarodowych programów związanych wartości użytkowej gleb, z bezpieczeństwem chemicznym Priorytet 8. Ochrona przed hałasem i promieniowaniem i biologicznym, elektromagnetycznym, Harmonizowanie polskich przepisów prawnych Priorytet 9. Ochrona zasobów kopalin. z przepisami UE oraz wdrażanie wymogów i zaleceń. Priorytetowe działania proekologiczne na terenie Województwa Podkarpackiego: W zakresie nadzwyczajnych zagrożeń: w zakresie ochrony wód i efektywnego Eliminowanie lub zmniejszanie skutków dla wykorzystanie zasobów wodnych – wspierane środowiska z tytułu nadzwyczajnych zagrożeń, inwestycji (w tym w przedsiębiorstwach) Doskonalenie istniejącego systemu prowadzących do zredukowania ilości ratowniczego na wypadek zaistnienia awarii zanieczyszczeń odprowadzanych ze ściekami i klęsk żywiołowych. do wód i ziemi oraz realizowane kompleksowo wraz z nimi inwestycje mające na celu W zakresie różnorodności biologicznej i krajobrazowej: zapewnienie odpowiedniej jakości wody pitnej Rozpoznanie i utrzymanie warunków minimum w aglomeracjach, zgodnie z Krajowym dla ochrony różnorodności biologicznej Programem Oczyszczania Ścieków i krajobrazowej, Komunalnych, Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1482 - Poz. 327

w zakresie przeciwdziałania zagrożeniom Cel 2. Zapewnienie odpowiedniej ilościowo środowiska - wszędzie, gdzie ma to i jakościowo wody do celów bytowo gospodarczych uzasadnienie, kierowanie środków na oraz rekreacyjno-turystycznych. odtwarzanie, modernizowanie zabudowy Cel 3. Przebudowa systemu monitorowania jakości hydrotechnicznej, zwłaszcza w przypadku jej wody dostarczanej przez wodociągi. wielofunkcyjności, na projekty związane renaturyzacją, przywracaniem funkcjonalności PRIORYTET 2: PRZECIWDZIAŁANIE ZAGROŻENIOM przyrodniczej, hamowaniem odpływu wody, ŚRODOWISKA zwiększające naturalną retencję, ograniczające zagrożenie powodziowe, związane ze wzrostem Cele krótkookresowe: dyspozycyjności zasobów wody, a także Cel 1. Zwiększenie zasobów dyspozycyjnych wód w zakresie zapobiegania i przeciwdziałania i retencja (sukcesywnie). poważnym awariom i monitorowaniem stanu Cel 2. Poprawa bezpieczeństwa środowiska, przeciwpowodziowego (sukcesywnie). w zakresie gospodarki odpadami - wspierane Cel 3. Wdrażanie istniejących przepisów prawnych działań w zakresie zapobiegania oraz i skuteczne egzekwowanie oraz wspieranie służb ograniczania wytwarzania odpadów odpowiedzialnych za prowadzenie działań komunalnych, wdrażania technologii odzysku, ratowniczych oraz zapobiegania i przeciwdziałania w tym recyklingu, wdrażania technologii poważnym awariom. unieszkodliwiania odpadów komunalnych, oraz likwidacja zagrożeń wynikających ze PRIORYTET 3: GOSPODARKA ODPADAMI składowania tych odpadów, zgodnie wojewódzkim planem gospodarki odpadami, Informacje dotyczące zakładanych celów w zakresie pozyskiwania energii ze źródeł ekologicznych, priorytetowych działań i przedsięwzięć, odnawianych – wspieranie działań związanych zakładanych limitów wojewódzkich w zakresie z wykorzystaniem wód geotermalnych, energii gospodarowania odpadami, rejony koncentracji działań słonecznej i wodnej oraz biomasy i energii zawarte są w integralnej części Programu jaką stanowi wiatrowej, ”Plan gospodarki odpadami dla województwa w zakresie ochrony różnorodności biologicznej podkarpackiego na lata 2008-2011, z uwzględnieniem i krajobrazu oraz zrównoważonego rozwoju lat 2012 -2019”. lasów – wdrażanie systemu ekologicznego Natura 2000 oraz działania na rzecz ochrony PRIORYTET 4: POZYSKIWANIE ENERGII ZE ŹRÓDEŁ przyrody na obszarach chronionych prowadzące ODNAWIALNYCH I ENERGOOSZCZĘDNOŚĆ do ograniczenia degradacji środowiska naturalnego oraz strat zasobów różnorodności Cele krótkookresowe: biologicznej, Cel 1. Wzrost udziału energii odnawialnej ze źródeł w zakresie ochrony powietrza w bilansie paliwowo – energetycznym osiągnięcie atmosferycznego, klimatu i warstwy ozonowej 7,5% w roku 2010 w strukturze zużycia nośników – wspieranie projektów przedsiębiorstw pierwotnych w województwie. (zwłaszcza dużych i średnich) dotyczących redukcji zanieczyszczeń emitowanych do PRIORYTET 5: OCHRONA ROŻNORODNOŚCI atmosfery; projekty na rzecz ograniczania emisji BIOLOGICZNEJ I KRAJOBRAZU ORAZ niskiej (w tym oddziaływania komunikacji), ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ LASÓW w zakresie ochrony powierzchni ziemi - rekultywacja gruntów poprzemysłowych Cele krótkookresowe: (zwłaszcza pokopalnianych) i powojskowych Cel 1. Realizacja zobowiązań międzynarodowych oraz po likwidacji składowisk odpadów, w zakresie ochrony przyrody oraz zobowiązań w zakresie ochrony przed hałasem wynikających z ustawy o ochronie przyrody, i promieniowaniem elektromagnetycznym – Cel 2. Opracowanie planów ochrony parków wspieranie działań związanych z ograniczaniem narodowych, rezerwatów przyrody, parków hałasu zagrażającego zdrowiu, w szczególności krajobrazowych, obszarów NATURA 2000, a także komunikacyjnego i nowych technologii metod ochrony siedlisk przyrodniczych oraz ograniczających hałas w przedsiębiorstwach, gatunków, które są zagrożone, w zakresie ochrony zasobów kopalin – Cel 3. Wdrażanie zasad ochrony i racjonalnego rozpoznanie zasobów surowców o szczególnym użytkowania zasobów leśnych odpowiadającym znaczeniu dla rozwoju gospodarczego kryteriom ustalonym dla Europy, na podstawie województwa (zwłaszcza wody mineralne konwencji i porozumień międzynarodowych, i wody termalne). Cel 4. Ochrona terenów zieleni miejskiej, wiejskiej oraz krajobrazu, PRIORYTET 1: OCHRONA WÓD I EFEKTYWNE Cel 5. Intensyfikacja działań ukierunkowanych na WYKORZYTANIE ZASOBÓW WODNYCH prowadzenie trwale zrównoważonej, wielofunkcyjnej gospodarki leśnej. Cele krótkookresowe: Cel 6. Opracowanie podstaw do rozszerzenia zakresu Cel 1. Poprawa jakości wód w zlewniach zalesień i zadrzewień. województwa podkarpackiego. Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1483 - Poz. 327

PRIORYTET 6: OCHRONA POWIETRZA W trakcie opracowywania „Programu Ochrony ATMOSFERYCZNEGO, KLIMATU I WARSTWY Środowiska dla Miasta i Gminy Sieniawa na lata OZONOWEJ 2010-2013 z perspektywą do roku 2017” aktualizacja powiatowego programu nie została jeszcze Cele krótkookresowe: przygotowana. Niniejszy Program został zatem Cel 1. Poprawa stanu jakości powietrza w strefach dostosowany do „Programu Ochrony Środowiska dla zaliczonych do klasy C w oparciu o dotychczasowe Powiatu Przeworskiego na lata 2004-2011”, który wyniki oceny, został przyjęty uchwałą Rady Powiatu Przeworskiego Cel 2. Modernizacja i rozbudowa systemu monitoringu Nr XVI/110/04 w dniu 3 czerwca 2004 roku. powietrza, zgodnie z wymogami prawa, Cel 3. Ograniczenie emisji niskiej ze źródeł „Program Ochrony Środowiska dla Powiatu komunalnych i ogrzewnictwa indywidualnego oraz Przeworskiego na lata 2004-2011” definiuje określone emisji z transportu i jej oddziaływania, pola i cele strategiczne oraz zawarte w ich ramach, Cel 4. Ograniczenie emisji ze źródeł przemysłowych cele długookresowe i krótkookresowe. i energetyki, Cel 5. Zwiększenie wykorzystania energii ze źródeł W Programie Ochrony Środowiska dla Powiatu odnawialnych. Przeworskiego zawarto następujące cele i priorytety ekologiczne: PRIORYTET 7: OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMII I PRZYWRÓCENIE WARTOŚCI UŻYTKOWEJ GLEB OCHRONA I POPRAWA JAKOŚCI ŚRODOWISKA Cel: Gospodarka odpadami Cele krótkookresowe: Cel: Kształtowanie stosunków wodnych i ochrona Cel 1. Rekultywacja i zagospodarowanie terenów przed powodzią zdegradowanych, stwarzających największe Priorytet 1. Ochrona przed powodzią zagrożenie dla środowiska i bezpieczeństwa ludzi, Priorytet 2. Uporządkowanie gospodarki ściekowej Cel 2. Ograniczanie negatywnego oddziaływania w powiecie procesów gospodarczych na środowisko glebowe. Priorytet 3. Zapewnienie skutecznej ochrony wód podziemnych PRIORYTET 8: OCHRONA PRZED HAŁASEM Cel: Ochrona przyrody, krajobrazu i różnorodności I PROMIENIOWANIEM ELEKTROMAGNATYCZNYM biologicznej Priorytet 1. Ochrona krajobrazu rolniczego i terenów Cele krótkookresowe: turystycznych Cel 1. Zmniejszenie uciążliwości powodowanej emisją Priorytet 2. Rozwój obszarów chronionych ponadnormatywnego hałasu pochodzącego od Cel: Ograniczenie zanieczyszczeń powietrza środków transportu, na obszarach o największym i przeciwdziałanie zmianom klimatu zagrożeniu, Cel: Ochrona przed hałasem Cel 2. Realizacja nowych linii energetycznych przy Cel: Ochrona przed polami elektromagnetycznymi zastosowaniu linii kablowych oraz modernizacja sieci Cel: Budowa instalacji wykorzystującej energię przebiegających w obszarach zurbanizowanych i na odnawialną obszarach objętych ochrona przyrody, Cel: Zachowanie naturalnej rzeźby terenu i likwidacja Cel 3. Wsparcie techniczne jednostek powstałych szkód odpowiedzialnych za monitorowanie i badanie pól Cel:. Zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego elektromagnetycznych, stworzenie bazy danych dotyczących źródeł promieniowania z wykorzystaniem EDUKACJA EKOLOGICZNA I PROMOCJA WALORÓW GIS (na podstawie pomiarów oraz danych PRZYRODNICZYCH POWIATU technicznych). Działania przewidziane do realizacji: Rozszerzenie zakresu i wzbogacenie form PRIORYTET 9: OCHRONA ZASOBÓW KOPALIN edukacji ekologicznej dla wszystkich grup wiekowych i różnych grup zawodowych; Cele krótkookresowe: Promowanie inicjatyw edukacji dzieci Cel 1. Racjonalne gospodarowanie zasobami i młodzieży z zakresu metodyki i edukacji surowców mineralnych, ekologicznej poprzez włączanie szkół do Cel 2. Eliminacja nielegalnej eksploatacji kopalin. realizacji różnych aspektów polityki ekologicznej; Przeprowadzona analiza celów i działań Edukacja dorosłych - podniesienie świadomości prowadzących do ich realizacji, które zawarte zostały ekologicznej; w aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Promowanie niekonwencjonalnych źródeł Miasta i Gminy Sieniawa pozwala stwierdzić, ze energii; w cele i działania przedstawione w tym dokumencie Edukacja ekologiczna w zakresie rolnictwa są zbieżne z celami zawartymi w aktualizacji Programu ekologicznego. Ochrony Środowiska województwa podkarpackiego na lata na lata 2008-2011 z uwzględnieniem lat 2012- Przeprowadzona analiza celów i działań 2015”. prowadzących do ich realizacji, które zawarte zostały w aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla 3.3. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA Miasta i Gminy Sieniawa pozwala stwierdzić, ze POWIATU PRZEWORSKIEGO w cele i działania przedstawione w tym dokumencie

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1484 - Poz. 327 są zbieżne z celami wyznaczonymi w Programie najstarszą grupą roślin, która w plejstocenie Ochrony Środowiska dla Powiatu Przeworskiego. i wczesnym holocenie wkraczała z południa, południowego wschodu i południowego zachodu IV. ANALIZA ISTNIEJĄCEGO STANU ŚRODOWISKA w ślad za ustępującym lodowcem. Grupę tę reprezentują zarówno pospolite rośliny, np.: borówka 4.1. STAN ŚRODOWISKA MISTA I GMINY SIENIAWA czarna, wietlica samicza, świerk pospolity, jak też ORAZ OBSZARÓW OBJĘTYCH PRZEWIDYWANYM rzadkie, często objęte ochroną gatunkową jak: widłak ZNACZĄCYM ODDZIAŁYWANIEM jałowcowaty, rosiczka okrągłolistna czy porzeczka czarna. Pozostałe elementy tj.: atlantycki, 4.1.1. ZASOBY PRZYRODY I KRAJOBRAZ śródziemnomorski, południowosyberyjski oraz pontyjski pełnią tu niewielką rolę. Bliskość Karpat we Lasy florze zaznacza się poprzez obecność roślin górskich. Grupują się one w rejonach najwyżej wzniesionych Naturalnym bogactwem gminy są lasy. Na i związane są głównie z lasami dębowo-bukowymi, południowym wschodzie gminy ciągną się rozległe choć część z nich rośnie również na zbiorowiskach połacie lasów sieniawskich. W kierunku północnym od łąkowych. Florę górską na terenie Nadleśnictwa miasta, teren jest falisty i pagórkowaty, pokryty reprezentują głównie gatunki reglowe jak np.: śnieżyca resztkami wielkich niegdyś lasów Puszczy wiosenna, czosnek niedźwiedzi, żywiec gruczołowaty, Sandomierskiej. Tereny leśne zajmują obszar szałwia lepka oraz gatunki ogólno górskie jak: trybula 4.837 ha, tj. około 38% jej powierzchni i stanowią lśniąca, świerząbek orzęsiony, narecznica najciekawsze krajobrazowo rejony gminy. Lasy szerokolistna i inne. publiczne podlegają administracji Nadleśnictwa Sieniawa, które podlega Regionalnej Dyrekcji Lasów Z uwagi na położenie Nadleśnictwa w Kotlinie Państwowych w Krośnie. Największe skupiska leśne Sandomierskiej tutejsza fauna jest typowa dla terenów występują we wsiach: Dobra, Czerce i Czerwona nizinnych. Wśród bezkręgowców na szczególną Wola. Lasy pełnią ważną funkcję ekologiczną, uwagę zasługują owady. Występują tu gatunki objęte wodochronną a także dla rozwoju turystyki i rekreacji. ochroną gatunkową jak: jelonek rogacz, tęcznik Stanowią bazę dla pozyskiwania drewna dla rozwoju liszkarz, koziróg dobosz, modliszka zwyczajna. przemysłu meblarskiego i produkcji elementów stolarki Przepływające przez teren Nadleśnictwa rzeki i potoki budowlanej. obfitują w liczne gatunki ryb: sum, szczupak, dziki karp, piskorz, wzdręga, leszcz i ciernik. Usytuowane Nadleśnictwo Sieniawa zarządza lasami tu zbiorniki wodne i tereny podmokłe stwarzają położonymi na terenie 7 gmin: Wiązownica, dogodne warunki siedliskowe płazom i gadom. Kuryłówka, Leżajsk, Stary Dzików, Adamówka, Sieniawa, Tryńcza, w granicach 4 powiatów: Wśród płazów żyją tam m.in.: traszka Przeworskiego, Jarosławskiego, Leżajskiego zwyczajna, rzekotka drzewna, ropucha paskówka, i Lubaczowskiego. Teren Nadleśnictwa podzielony jest a z gadów żmija zygzakowata oraz jaszczurka zwinka. na dwa obręby: I Rudka składa się z 5 leśnictw: Kot, Majdan, Pawłowa, Szegdy, Nasienno- Szkółkarskie Bardzo licznie reprezentowana jest tu grupa i zajmuje 5.953,82 ha powierzchni, obręb II Sieniawa ptaków. Liczy ona 134 gatunki, z czego 125 o powierzchni 8.312,69 ha w skład, którego wchodzi gatunków podlega ochronie gatunkowej. Rozległe Lasy 6 leśnictw: Białobrzeżki, Chrapy, Czerwona Wola, Sieniawskie stanowią doskonałe siedlisko bytu dla Przyjemek, Witoldówka, Czerce. Grunty pozostające wielu gatunków ptaków. Wśród najcenniejszych w zarządzie Nadleśnictwa Sieniawa cechuje duże gatunków występują tu ptaki drapieżne jak: orzeł zróżnicowanie szaty roślinnej, wynikające ze bielik, orlik krzykliwy, trzmielojad i błotniak łąkowy zmiennych warunków siedliskowych i związanych widywane sporadycznie na terenie Leśnictwa Szegdy z nimi zbiorowisk leśnych. Główny element flory i na stawach Leśnictwa Kot. Pospolicie występują tu Nadleśnictwa tworzą rośliny lasów liściastych myszołów i jastrząb gołębiarz (Pawłowa, Kot, Szegdy, i mieszanych oraz rośliny związane z siedliskami Czerwona Wola). Natomiast rzadziej spotkać można: borowymi. Ponadto liczbę roślin naczyniowych kobuza, krogulca, puszczyka, sowę uszatą (Kot, wzbogacają pospolite rośliny łąkowe, pastwiskowe Szegdy). Z uwagi na występujące śródleśne i ruderalne, rozpowszechnione na gruntach nieleśnych. kompleksy stawów gnieździ się tu liczne ptactwo Obok nich spotkać tu można szereg roślin rzadkich, wodno - błotne. Z rzadziej występujących gniazdują często objętych ochroną gatunkową. W obrębie flory tu: bąk i bączek, łabędź niemy oraz perkozy. Licznie wyróżnić można szereg elementów geograficznych. reprezentowany jest tu rząd dzięciołów, wśród których Spośród nich najwyraźniej zaznacza się element obok pospolitszych gatunków spotkać można dzięcioła środkowoeuropejski, skupiający głównie taksony syryjskiego. leśne. Należą tu głównie pospolite gatunki drzewiaste, pełniące często dominującą bądź domieszkową rolę Gromada ssaków zawiera w swym składzie w drzewostanach Nadleśnictwa. Są to m.in.: jesion gatunki wysoko wyspecjalizowane, wymagające wyniosły, dąb szypułkowy, dąb bezszypułkowy, grab rozległych rewirów życiowych (wilk, jeleń, łoś) jak i te pospolity, lipa drobnolistna. Spośród roślin runa do o szerokich przystosowaniach siedliskowych (sarna, pospolitszych przedstawicieli tego elementu należą: zając, kuna). Gatunkami pospolicie spotykanymi na kopytnik pospolity, przylaszczka pospolita, zawilec terenie Nadleśnictwa Sieniawa są zając szarak, lis, gajowy, ziarnopłon wiosenny i gajowiec żółty. Obok borsuk, kuna, jenot, piżmak. Jednak ich liczebność roślin środkowoeuropejskich poważny składnik flory w ostatnich latach znacznie spadła. stanowią rośliny borealne. Są one jednocześnie Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1485 - Poz. 327

Świat roślinny i zwierzęcy pozostałością znacznych obszarów dawnych puszcz, decyduje o licznym występowaniu gatunków zwierząt Flora gminy Sieniawa jest bogata leśnych. i zróżnicowana. Teren gminy leży w Prowincji Niżowo - Wyżynnej, którą reprezentują: Kraina Roztocze oraz Z ssaków można spotkać łososia, jelenia, Kraina Kotlina Sandomierska. Kraina Kotlina borsuka, kunę leśną, orzesznicę Sandomierska na terenie gminy Sieniawa zajmuje płaski obszar wyżyn poprzecinany dolinami rzek Sanu Formy ochrony przyrody i Lubaczówki. Północna i północno – wschodnia część Krainy wchodzi w skład geobotaniczny jednostki Istotną rolę na terenie Miasta i Gminy Sieniawa Okręgu Lubaczowskiego. Panują tu bory sosnowe spełniają formy ochrony przyrody, tj. rezerwat z dużym udziałem borów wilgotnych i borów przyrody, obszar chronionego krajobrazu oraz pomniki bagiennych. Na zwięźlejszych glebach w środkowej przyrody, które chronią unikatową przyrodę tego części Okręgu spotyka się buczyny o charakterze regionu niżowym. Znamienne dla charakterystyki Sieniawski Obszar Chronionego Krajobrazu Okręgu jest występowanie znacznej ilości torfowisk. Na terenie gminy Sieniawa dominują Na obszarze Miasta i Gminy Sieniawa znajduje elementy nizinne fauny. Występują tu gatunki typowo się Sieniawski Obszar Chronionego Krajobrazu. Ogólna nizinne, np.: skowronek borowy, kureczka nakrapiana, jego powierzchnia wynosi 52.408 ha, w tym lasy – łozówka, potneszcz, remiz, rokietniczka, traszka 27.261 ha, grunty rolne – 21.670 ha, inne – grzebieniasta, ropucha paskówka, żaba moczarowa 3.477 ha. Dominują tu lasy Sieniawskie, będące i śmieszka, grzebiuszka i kumak nizinny. Dolina Sanu częścią Puszczy Sandomierskiej. Na żyznych glebach odgrywa ważną rolę we wzajemnym przenikaniu się występują lasy mieszane i bory nadające krajobrazowi elementów nizinnych i górskich. Tędy gatunki nizinne niepowtarzalne piękno dzięki znacznej różnorodności wnikają w głąb Podgórza, a gatunki górskie schodzą form i stopniowemu przechodzeniu jednych w drugie. na obszary nizinne. Wzdłuż doliny Sanu prowadzą Wiodącym gatunkiem w tym zbiorowisku była sosna także szlaki migracyjne zwierząt. Chodzi głównie pospolita i dąb szypułkowy oraz grab i buk. Położenie o wiosenne i jesienne przeloty ptaków, które Sieniawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu zatrzymują się tu na odpoczynek, żer lub przedstawia Rysunek 1. przezimowanie. Duża lesistość terenu, będąca

Rys. 1. Położenie Sieniawskiego Obszaru Krajobrazu

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1486 - Poz. 327

Gmina Sieniawa leży w zachodniej części Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego, Monitor obszaru chronionego, gdzie przeważa krajobraz Polski z 1953 r., Nr 30, Poz. 387. kulturowy z doliną Sanu i Lubaczówki. Flora w tej części jest niezwykle ciekawa. Występują synantropy Rezerwat mieści się w granicach Sieniawskiego północno – amerykańskie, tj. aster amerykański i aster Obszaru Chronionego Krajobrazu. Całkowita jego wirginijski. Na łąkach koło Sieniawy występuje powierzchnia wynosi 4,23 ha. Przedmiotem ochrony kosaciec syberyjski, goździk pyszny, goryczka w rezerwacie jest fragment leśny wąskolistna, pełnik europejski. Świadectwem dawnej z charakterystycznym dla tej dzielnicy drzewostanem świetności przyrodniczo – kulturowej są liczne okazał mieszanym posiadającym cechy zespołu naturalnego. drzewa i aleje pomnikowe. W rezerwacie znajdują się pomnikowe jodły pospolite mające od 140-180 lat oraz inne gatunki drzew Rezerwat przyrody „Lupa” tj. buk, dąb oraz sosna. Położenie rezerwatu Lupa w gminie na tle całego województwa przedstawia Na obszarze gminy znajduje się także rezerwat Rysunek 2. przyrody Lupa, położony niedaleko wsi Dobra. Rezerwat został powołany w 1953 roku Zarządzeniem

Rys. 2. Położenie rezerwatu przyrody „Lupa”

Pomniki przyrody w szczególności sędziwe i okazałych rozmiarów drzewa i krzewy gatunków rodzinnych lub obcych. Pomnikami przyrody są to pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupienia Zdecydowana większość pomników przyrody o szczególnej wartości naukowej, kulturowej, zlokalizowanych jest na terenie parków dworskich, historyczno-pamiątkowej i krajobrazowej oraz cmentarzach i terenach lasów. Wykaz pomników odznaczające się indywidualnymi cechami, przyrody zlokalizowanych na terenie Miasta i Gminy wyróżniającymi je wśród innych tworów, Sieniawa przedstawia Tabela poniżej.

Tabela 1 Wykaz pomników przyrody Miasta i Gminy Sieniawa (stan na 31.12.2009r.) Oddział/leśnictwo Opis obiektu Położenie Obręb Rudka Lipa, stan zdrowotny – 5, Sieniawa / Kot Drzewo powalone, brak Oddział 215 o tabliczki „PPPCH” Lipa o obw. pnia 325 cm oraz wys. 25 m, Sieniawa / Kot Oddział 215 p stan zdrowotny – 3, brak tabliczki „PPPCH” Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1487 - Poz. 327

Lipa o obw. pnia 400 cm oraz wys. 21 m, Sieniawa / Kot Oddział 215 w stan zdrowotny – 4, brak tabliczki „PPPCH” Dąb szypułkowy o obw. pnia 315 cm oraz wys. 30 m, Sieniawa / Czerwona Wola Oddział 248 h stan zdrowotny – 2, posiada tabliczkę „PPPCH” Dąb szypułkowy o obw. pnia 352 cm oraz wys. 24 m, Sieniawa / Czerwona Wola Oddział 247 c stan zdrowotny – 4, posiada tabliczkę „PPPCH” Dąb szypułkowy, stan zdrowotny – 4, pozostały jedynie fragmenty Sieniawa / Czerwona Wola Oddział 224 d spalonego pnia i wystającego systemu korzeniowego Dąb szypułkowy o obw. pnia 640 cm oraz wys. 36 m, Sieniawa / Czerwona Wola stan zdrowotny – 2, brak Oddział 241 b tabliczki „PPPCH”, Dąb im. Leśniczego M. Pokrywki Jodła o obw. pnia 210 cm oraz wys. 36 m, Sieniawa / Witoldówka Oddział 69 a stan zdrowotny – 2, posiada tabliczkę „PPPCH” Jodła o obw. pnia 330 cm oraz wys. 37 m, Sieniawa / Witoldówka Oddział 68 b stan zdrowotny – 3, brak tabliczki „PPPCH” Jodła o obw. pnia 280 cm, stan zdrowotny – 5, brak Sieniawa / Witoldówka tabliczki „PPPCH”, na wys. Oddział 68 b 20 m od podstawy drzewo jest złamane Jodła o wys. 35 m, Sieniawa / Witoldówka stan zdrowotny – 2, brak Oddział 26 b tabliczki „PPPCH” Dąb szypułkowy o obw. pnia 496 cm oraz wys. 25,5 m, Sieniawa / Czerce Oddział 77 i stan zdrowotny – 3, brak tabliczki „PPPCH” Dąb szypułkowy o obw. pnia 495 cm oraz wys. 34 m, stan zdrowotny – 2, posiada Sieniawa / Czerce tabliczkę „PPPCH”, na Oddział 281 b drzewie znajduje się gniazdo bociana czarnego, obecnie nie zasiedlone przez ptaka zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Sieniawa w granicach gm. Sieniawa Limba o obw. pnia 33 cm Pomnik przyrody znajduje Sieniawa/ Sieniawa oraz wys. 13 m, się w ogrodzenia stan zdrowotny – 1 naprzeciwko apteki Dąb szypułkowy o obw. pnia Pomnik przyrody znajduje 870 cm oraz wys. 25 m, się na dz. ew. nr 414, obok Sieniawa / Rudka stan zdrowotny – 4, Drzewo kościoła Parafii zostało poddane konserwacji Rzymskokatolickiej w 1994 r. Stan zdrowotny drzew określony według 5-cio stopniowej skali Pacyniaka (zmodyfikowany): 1 - drzewo zdrowe, bez szkodników, ubytki korony do 10%; 2 – ubytki korony od 10-30% i niewielkie ubytki pnia, pojedyncze osobniki szkodników owadzich; 3 – drzewa z koroną lub pniem obumarłym w 30-50%, w znacznym stopniu zaatakowane przez owady; 4 - drzewa z koroną lub pniem obumarłym w 50-70% i dużymi ubytkami tkanki drzewnej; 5 – korona obumarła w ponad 70%, pień z licznymi dziuplami.

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1488 - Poz. 327

Użytki ekologiczne i namuliskach). Istotną rolę w dolinie odgrywają także różnego typu ekstensywnie użytkowane łąki oraz, Na obszarze Miasta i Gminy Sieniawa brak jest szczególnie w północnej części obszaru, liczne wydzielonych terenów użytków ekologicznych. starorzecza z bogatą florą wodną. Młode strome zbocza w okolicach Zarzecza i Krzeszowa, poza Natura 2000 roślinnością ciepłolubną, obfitują w wysięki i wypływy wód podziemnych, na których wykształciły się łęgi Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000 jest olszowe z masowym udziałem skrzypu olbrzymiego. systemem ochrony zagrożonych składników Na suchy łąkach i pastwiskach oraz na krawędziach różnorodności biologicznej kontynentu europejskiego, erozyjnych wykształcają się ciekawe zbiorowiska wdrażanym od 1992 r. w sposób spójny pod kserotermiczne. Florę i faunę cechuje znaczne względem metodycznym i organizacyjnym na bogactwo, wykazano tu 19 gatunków z Załącznika terytorium wszystkich państw członkowskich Unii II Dyrektywy Siedliskowej. Występują tu istotne na Europejskiej. Celem utworzenia sieci Natura 2000 jest poziomie regionalnym populacje modraszka teleiusa, zachowanie zarówno zagrożonych wyginięciem modraszka nausithousa, wydry i boleń (ryba). siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt W dolinie występują również takie gatunki roślin jak w skali Europy, ale też typowych, wciąż jeszcze storczyk cuchnący, róża francuska, pięciornik skalny, powszechnie występujących siedlisk przyrodniczych, powojnik prosty, kotewka orzech wodny oraz owad: charakterystycznych dla 9 regionów modliszka zwyczajna. Obszar stanowi także istotny biogeograficznych (tj. alpejskiego, atlantyckiego, korytarz ekologiczny w tym dla ichtiofauny. Wody borealnego, kontynentalnego, panońskiego, rzeki San i jej dopływów są siedliskiem cennych makaronezyjskiego, śródziemnomorskiego, stepowego gatunków ryb z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. i czarnomorskiego). W Polsce występują 2 regiony: Dorzecze Sanu objęte jest krajowym programem kontynentalny (96 % powierzchni kraju) i alpejski restytucji ryb wędrownych (certy, troci wędrownej, (4 % powierzchni kraju). Dla każdego kraju określa się łososia i jesiotra ostronosego) zaś jej dopływy na tym listę referencyjną siedlisk przyrodniczych i gatunków, odcinku są wymieniane jako jedne z cieków dorzecza dla których należy utworzyć obszary Natura 2000 o walorach kwalifikujących je jako potencjalne tarliska w podziale na regiony biogeograficzne. anadromicznych ryb wędrownych i siedlisko ryb prądolubnych o znaczeniu europejskim. Podstawą prawną tworzenia sieci Natura 2000 jest dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Lasy Sieniawskie 1979 roku w sprawie ochrony dzikich ptaków i dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja Lasy Sieniawskie (kod obszaru: PLH 180054) 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych stanowią zwarty kompleks leśny o powierzchni około oraz dzikiej fauny i flory, które zostały transponowane 220 km2, leżącym na Płaskowyżu Tarnogrodzkim. do polskiego prawa, głównie do ustawy z dnia Lasy wchodzące w skład obszaru zarządzane są przez 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. trzy nadleśnictwa: Sieniawa, Oleszyce i Radymno, należące do RDLP Krosno. Z uwagi na duże Sieć Natura 2000 tworzą dwa typy obszarów: zróżnicowanie powierzchni, znaczną liczbę cieków obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO), specjalne i terenów zabagnionych, obszar ten jest w wielu obszary ochrony siedlisk (SOO). miejscach trudno dostępny, a gospodarka leśna jest tam utrudniona. Sprzyja to zachowaniu bardziej Obszar Miasta i Gminy Sieniawa został objęty naturalnego składu gatunkowego drzewostanów. sieci ekologiczną Natura 2000. W gminie wyznaczono Uwarunkowania te są korzystne dla bytowania wielu dwa specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO), rzadkich gatunków ssaków, płazów, ptaków, a także tj. Dolina Dolnego Sanu (kod obszaru: PLH 180020) bezkręgowców. Obszar jest ważną ostoją populacji oraz Lasy Sieniawskie (kod obszar: PLH 180054). wilka liczącej 6-8 osobników. W obszarze stwierdzono obecność dwóch osiadłych watah (grup rodzinnych) Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Dolina Dolnego wilków. Ponadto w obszarze występuje dość licznie Sanu bóbr (10-15 osobników) oraz wydra (około 40 osobników). Spośród nietoperzy obserwowano tu Dolina Dolnego Sanu (kod obszaru: PLH nocka rudego i borowca wielkiego. Ponadto 180020) zajmuje powierzchnię 10.447 ha. Ponad stwierdzono w obszarze rzadki gatunek bezkręgowca: połowę obszaru pokrywają obszary rolnicze, jedną pachnicę dębową. Występuje tu około 158 gatunków czwartą zajmują siedliska łąkowe i zaroślowe, ptaków, z czego 37 to gatunki z Załącznika a prawie jedną piątą wody Sanu. Obszar obejmuje I Dyrektywy Ptasiej. Między innymi stwierdzono tu najciekawsze i najbardziej cenne przyrodniczo gniazdującą populację bociana czarnego, trzmielojada, fragmenty doliny Dolnego Sanu na odcinku Jarosław - orlika krzykliwego, derkacza, puchacza, puszczyka ujście. Dolina dolnego Sanu to druga obok doliny uralskiego, dzięcioła zielonosiwego, dzięcioła Wisły centralna dolina Kotliny Sandomierskiej. Celem białoszyjego i muchołówki białoszyjej. Na ochrony w obszarze jest zachowanie mozaiki występujących w Lasach Sieniawskich żyznych siedliskowej charakterystycznej dla większych dolin glebach dominują lasy mieszane (około 60% rzecznych. Zidentyfikowano tu łącznie 14 typów powierzchni). Drugi w kolejności są bory oraz siedlisk przyrodniczych z Załącznika I Dyrektywy fragmenty olsów. Spośród siedlisk z załącznika Siedliskowej. Największe znaczenie mają: kompleks I Dyrektywy Siedliskowej największą powierzchnię zbiorowisk przykorytowych (łęgi wierzbowe, ziołorośla (łącznie 1764 ha) zajmuje grąd subkontynentalny, i pionierska roślinność na piaszczystych odsypach kwaśne buczyny niżowe (611 ha) oraz łęgi Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1489 - Poz. 327 wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (580 ha). Obszar leży w granicach Sieniawskiego Z roślin chronionych stwierdzono tu m.in. Obszaru Chronionego Krajobrazu, utworzonego w występowanie trzech storczyków: stoplamka 1987 roku, o powierzchni 52.408 ha. W jego plamistego Dactylorhiza maculata, listery jajowatej granicach znajdują się jeden rezerwaty przyrody: Lupa Listera ovata oraz gnieźnika leśnego Neottia vidus- (1953 r., 4,2 ha) w Nadleśnictwa Sieniawa, chroniący avis, dwóch gatunków widłaków: widłaka fragmentu lasu posiadającego cechy zespołu jałowcowatego Lycopodium annotinum i widłaka naturalnego, będącego pozostałością dawnej Puszczy goździstego Lycopodium clavatum oraz przylaszczki Solskiej. pospolitej Hepatica nobilis, wawrzynka wilcze łyko Daphne mezereum i ciemiężycy zielonej Veratrum Położenie obszarów Natury 2000 w granicach lobelianum. terenów Miasta i Gminy Sieniawa prezentuje Rysunek 3.

Rys. 3. Położenie obszarów Natura 2000 nas terenie Miasta i Gminy Sieniawa

4.1.2. GLEBY I POWIERZCHNIA ZIEMI Ogólnie można powiedzieć, że mady wytworzone na utworach lżejszych są glebami Obszar Miasta i Gminy Sieniawa, tak jak lepszymi, w porównaniu z tymi, które powstały na i całego powiatu przeworskiego pod względem ciężkim materiale ilastym. Te pierwsze zaliczane są do środowiska glebowego należy do obszarów raczej najwyższych klas bonitacyjnych– I i II, drugie zróżnicowanych, co w dużej mierze zależy od natomiast do klasy IV. Dominują tu gleby dobre różnorodności podłoża geologicznego, różnorodności i bardzo dobre zaliczane do 1 i 2 kompleksu topograficznej związanej z nachyleniami i wysokością przydatności rolniczej (gleby pszenne bardzo dobre powierzchni terenu, pośrednio także z bogactwa szaty i dobre), a występowanie siedlisk łąkowych z reguły roślinnej, a wreszcie zmienności czynników pokrywa się z występowaniem mad ciężkich, antropogenicznych. trudniejszych do uprawy i odznaczających się mniej korzystnymi dla produkcji rolnej stosunkami wodnymi. Na obszarze Gminy Sieniawa która położona jest w dolinie dolnego Sanu przeważającą częścią Piaski doliny Sanu stanowią przeważnie skałę pokrywy glebowej są mady brunatne oraz macierzystą gleb bielicowych. Zwykle są one silnie czarnoziemne. Teren Doliny Sanu przylegający do przemyte, a czasem również podmokłe. W takich koryta rzeki pokryty jest utworami aluwialnymi. Bliżej warunkach wilgotnościowych mogą się niekiedy na koryta zalegają gównie gliny średnie i pyły, natomiast nich tworzyć czarne ziemie. Pewną regułą jest, że na dalej materiał cięższy, tj. ilasty. suchych piaskach tworzą się gleby brunatne, podczas Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1490 - Poz. 327 gdy piaski wilgotne sprzyjają tworzeniu się bądź to lepsze i gorsze, gleby klasy V – gleby orne słabe, gleb bielicowych, bądź czarnych ziem albo murszów. gleby klasy VI - gleby orne najsłabsze oraz gleby klasy VI Rz – gleby pod zalesienia. W Polsce wyróżnia się osiem klas bonitacyjnych oraz klasę VIz, tj. gleby klasy I – gleby Charakterystykę klas bonitacyjnych gruntów orne najlepsze, gleby klasy II - gleby orne bardzo ornych na terenie Miasta i Gminy Sieniawa prezentuje dobre, gleby klasy III (a i b) gleby orne średnio dobre, Rysunek 4. gleby klasy IV (a i b) - gleby orne średniej jakości

Rys. 4. Klasyfikacja bonitacyjna gruntów ornych na terenie Miasta i Gminy Sieniawa

Znaczna większość gleb gminy charakteryzują z głównych zabiegów agrotechnicznych, mających się klasą IVa – gleby orne średniej jakości, lepsze oraz wpływ na żyzność gleby i zwiększenie zdolności IV b – gleb orne średniej jakości, gorsze. Gleby te produkcyjnych. Jest ono również najbardziej stanowią około 44% całej pokrywy glebowej efektywnym sposobem ograniczenia przyswajalności w gminie. Gleby orne najlepsze stanowią tylko 0,12 % metali ciężkich przez rośliny. całkowitej pokrywy glebowej gminy. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie Na terenie Powiatu Przeworskiego przeważają dokonał oceny agrochemicznej parametrów gleb gleby zakwaszone (53%), gleby lekko kwaśne oraz użytkowanych rolniczo na terenie województwa gleby o odczynie obojętnym i zasadowym stanowią podkarpackiego. Przeprowadzone badania w latach 47% obszaru. Gleby kwaśne i bardzo kwaśne 2007-2008 przez Okręgową Stację Chemiczno – wymagają procesów wapnowania. Z danych Rolniczą w Rzeszowie wykazują iż udział gleb Okręgowej Stacji Chemiczno – Rolniczej, około 50% kwaśnych oraz ubogich w przyswajalne formy potasu gleb powiatu należy poddać procesowi wapnowania, i fosforu w stosunku do lat poprzednich zmniejszył się a w przypadku 35% gleb zastosowanie procesu o kilka procent. Natomiast poziom zawartości wapnowania jest zbędne. badanych metali ciężkich jest dość stabilny (pod warunkiem braku dopływu zanieczyszczeń) i ich Zasobność gleb w makroelementy koncentracja nie powinna zmienić się znacząco, co potwierdzają ogólnopolskie badania IUNG PIB Stan zasobności gleb w przyswajalne makro w Puławach. i mikroelementy jest w znacznym stopniu związany ze składem geochemicznym gleby, ale równocześnie jest Zakwaszenie gleb wskaźnikiem poziomu produkcji roślinnej i wielkości nawożenia. Znajomość zawartości tych składników O odczynie (pH) gleby decyduje wiele w glebie jest podstawą do prowadzenia elementów, jednak do najważniejszych należy zaliczyć zrównoważonego nawożenia zgodnie z Kodeksem rodzaj skały macierzystej, skład granulometryczny oraz Dobrej Praktyki Rolniczej, uwzględniając jego zabiegi agrotechniczne. Zakwaszenie środowiska optymalizację ekonomiczną i ekologiczną. Badania glebowego decyduje o właściwościach fizycznych prowadzone w latach 2007-2008 przez Okręgową gleby, życiu pożytecznej mikroflory glebowej Stację Chemiczno – Rolniczą w Rzeszowie wykazały, i pobieraniu przez rośliny pierwiastków mineralnych. że 41% gleb użytkowanych rolniczo w Powiecie Kwaśny odczyn ogranicza pobieranie przez rośliny Przeworskim wykazuje znaczący deficyt fosforu. przyswajalnych makroskładników z roztworu Natomiast wysoką oraz bardzo wysoką zawartością glebowego, a jednocześnie zwiększa dostępność dla fosforu charakteryzuje się około 33% powierzchni roślin metali ciężkich. Proces wapnowania jest jednym gleb. Bardzo niską i niską zawartość potasu (K2O) Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1491 - Poz. 327 wykazuje 52 % badanych gleb powiatu przekracza 1000 mg/l. Monitoring stanu chemicznego przeworskiego. Natomiast tylko 15 % gleb powiatu wód podziemnych prowadzony jest w formie wykazuje dość wysoką i bardzo wysoką zasobność monitoringu diagnostycznego oraz operacyjnego. w potas. Odmiennie kształtuje się zasobność Monitoringiem diagnostycznym objęte są jednolite w magnez, gdzie 58% użytków rolnych wykazuje części wód podziemnych, które dostarczają średnio zadowalającą zawartość a tylko 23% zawartość 100 m3 wody na dobę, czyli w Polskich warunkach bardzo niską i niską. wszystkie jednolite części wód podziemnych. Monitoringiem operacyjnym są objęte jednolite części Należy stwierdzić jednoznacznie, że z roku na wód podziemne uznane za zagrożone nie osiągnięciem rok pogłębia się deficyt przyswajalnych form dobrego stanu. fosforu(P2O5) w glebach a na stałym poziomie kształtuje się niedobór potasu (K2O) który dotyczy Na terenie Miasta i Gminy Sieniawa brak jest większości użytków rolnych powiatu. Zasobność gleb obecnie punktów pomiarowych PIG działających w magnez nie powinna budzić obaw pod warunkiem, w ramach krajowej sieci monitoringu. Najbliższe że będą one systematycznie wapnowane co sprawi, punkty zlokalizowane są na terenie miasta Łańcut oraz że pierwiastek ten w pełni będzie dostępny dla roślin. miasta Leżajsk. Zgodnie z Rocznikiem Hydrogeologicznym Państwowej Służby 4.1.3. ZASOBY I OCENA JAKOŚCI WÓD Hydrogeologicznej z 2008 roku jakość wód w tych PODZIEMNYCH punktach wyglądała następująco: Punkt monitoringu na terenie Miasta Łańcut – Zarządzanie gospodarką wodną na terenie wody dobrej czystości – klasa II, Gminy sprawuje Regionalny Zarząd Gospodarki Punkt monitoringu na terenie Miasta Leżajsk – Wodnej w Krakowie. Pod względem hydrograficznym wody zadowalającej czystości – klasa III. teren Miasta i Gminy Sieniawa który leży w obrębie Powiatu Przeworskiego należy do dorzecza Wisły. 4.1.4. ZASOBY I OCENA JAKOŚCI WÓD Znaczne zróżnicowanie budowy geologiczno- POWIERZCHNIOWYCH strukturalnej powoduje dużą różnorodność i zmienność zasobów wód podziemnych. Zasadniczym poziomem Miasto i Gmina Sieniawa położona jest użytkowym wód podziemnych powszechnie w dolinie Dolnego Sanu, w pobliżu ujścia do Sanu eksploatowanym i mającym największe znaczenie rzeki Lubaczówki i Wisłoka. Największymi rzekami gospodarcze na obszarze całej gminy jest czwartorzęd, przepływającymi przez teren gminy są: San, Wisłok, który stanowi w tym rejonie główne źródło wody. Lubaczówka, potok Dybkowski i potok Czerniawka. Udział wód czwartorzędowych w całości jest Potoki zasilane są głównie wodami opadowymi największy i wynosi 95%. Pozostałymi użytkowymi i roztopowymi, szybko reagują na zmianę zasilania. poziomami wodonośnymi są: trzeciorzęd i dolna kreda. Spotykane są nagłe i krótkotrwałe wezbrania wód Wody w utworach trzeciorzędowych mają niewielkie spowodowane letnimi burzami. znaczenie użytkowe i wyłącznie lokalny charakter. Rzeka San jest prawobrzeżnym dopływem Pod względem hydrograficznym teren Miasta Wisły, całkowita jej długość wynosi 443,4 km. Źródło i Gminy Sieniawa należy do dorzecza Wisły i mieści się Sanu znajduje się na terenie Ukrainy, na wysokości w obrębie Głównego Zbiornika Wód Podziemnych około 925 m n.p.m., na południowowschodnich nr 425 Dębica – Stalowa Wola – Rzeszów. GZWP jest stokach Piniaszkowego w Bieszczadach Zachodnich, jednym z największych i najbardziej zasobnych w pobliżu miejscowości Sianki. Gmina Sieniawa w wodę zbiorników regionu Zapadliska położona jest w obszarze doliny Sanu, który stanowi Podkarpackiego. Posiada on udokumentowane zasoby na odcinku od Przemyśla do Sandomierza korytarz dyspozycyjne w wysokości 140.000 m3/d. Wody komunikacyjny, którym biegną droga krajowa 862 podziemne na obszarze zbiornika należą są dobrej oraz linia kolejowa Przemyśl – Rozwadów. Ta część jakości i należą do II i III klasy jakości. Duży wpływ na doliny Sanu charakteryzuje się swoistą florą i fauną jakość wód w obrębie zbiornika mają zanieczyszczenia W dolnie przeważają lasy łęgowe, bagienne olsy, pochodzenia antropogenicznego. starorzecza, szuwary oraz luiczne trzcinowiska. Charakterystyczne gatunki zwierząt dla tego obszaru Występowania GZWP wiąże się to kumak nizinny, różne gatunki żab zielonych (np. z wyznaczaniem w tym obszarze stref ochronnych jeziorowa), brodziec piskliwy, czajka, wydra i wiele i wprowadza pewne ograniczenia, które dotyczą innych. przede wszystkim korzystania z wód podziemnych i powierzchniowych oraz użytkowania gruntów. Rzeka Wisłok jest lewobrzeżnym dopływem Sanu, o całkowitej długości 220 km, a jej dorzecze ma Monitoring jakości wód podziemnych powierzchnie rzędu 3.528 km2. Wisłok jest rzeką prowadzony jest przez Państwowy Instytut górską, o wartkim biegu rzeki, skalistym podłożu Geologiczny w ramach Państwowego Monitoringu i licznymi przełomami. Wypływa na wysokości 823 m Środowiska na poziomie krajowym (sieć krajowa) oraz n.p.m. w Beskidzie Niskim, ze stoków Kanasiówki. w sytuacjach uzasadnionych specyficznymi W górnym biegu tworzy przełomy, w środkowym potrzebami regionu, także w sieciach regionalnych. meandruje. Przepływa przez Pogórze Bukowskie, Doły System obserwacji monitoringowych obejmuje zwykłe Jasielsko-Sanockie, Kotlinę Sandomierską. (słodkie) wody podziemne występujące w jednolitych W Sieniawie k. Beska w latach 1971-78 wybudowano częściach wód podziemnych, których zawartość na rzece Wisłok zaporę wodną. Zbiornik utworzony substancji rozpuszczonych (mineralizacja) nie został dla celów retenyjno-komunalnych. Posiada on Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1492 - Poz. 327 o powierzchnię 1,31 km2, długości 174 m i wysokości jakości zgodnie z rozporządzeniem Ministra 31 m. Środowiska z dnia 11 lutego 2004 roku. Wyniki tej oceny dla określonych punktów pomiarowo Rzeka Lubaczówka jest prawobrzeżnym kontrolnych prezentuje poniższa tabela. dopływem rzeki San. Rzeka znajduje się na terenie Kotliny Sandomierskiej a swój początek bierze jako Przeprowadzone badania monitoringowe Zawadówka (w górnym biegu) na Roztoczu w latach 2004-2007 wykazały że cieki Miasta i Gminy Wschodnim, na Ukrainie. W obszar Polski wpływa Sieniawa charakteryzowały się klasą III, tj. wody w okolicy Budomierza. Rzeka przepływa przez Miasto zadowalającej jakości oraz klasą IV – wody złej i Gminę Sieniawa w granicach administracyjnych wsi jakości. Na obniżoną jakość wód rzeki San leżącej na obszarze gminy, tj. Czerwonej Woli. Rzeka w 2006 roku wpływ miała podwyższona zawartość uchodzi do Sanu na wysokości 178 m n.p.m. ogólnej liczby bakterii grupy coli oraz wskaźnik w Manasterzu. Całkowita długość rzeki wynosi CHZTCr. Wody rzeki Szewnia zostały zaklasyfikowane 88,2 km, w tym 67,3 km znajduje się na obszarze do klasy III w związku z obniżeniem warunków Polski. tlenowych (BZT5) oraz występowaniem zanieczyszczeń organicznych CHZTCr. Ponadto na obszarze gminy występuje szereg bezimiennych cieków, okresowo wysychających oraz Ponadto zanotowano podwyższoną zawartość sieć rowów melioracyjnych znacznie wpływająca na substancji biogennych, tj. azotu Kjeldahla. Ponadto warunki wilgotnościowe powierzchniowych warstw wody w typ punkcie charakteryzowały się dość dużą pokrywy glebowej. zawartością ogólnej liczby bakterii coli (Ogólna liczna bakterii coli – III klasa jakości). W ciągu roku maksymalny odpływ w rzekach regionu występuje w okresie marzec-kwiecień, Od 2007 r. monitoring wód powierzchniowych natomiast minimum odpływu obserwowane jest prowadzony jest w wyznaczonych dla potrzeb najczęściej we wrześniu. Tak jak i w całym dorzeczu planowania gospodarowania wodami jednolitych górnej Wisły, najczęściej występują dwa rodzaje częściach wód powierzchniowych (JCW). Jednolita wezbrań: część wód powierzchniowych oznacza oddzielny roztopowe: ich przyczyną jest gwałtowne i znaczący element wód powierzchniowych, taki jak wiosenne topnienie pokrywy śnieżnej, jezioro, zbiornik, strumień, rzeka lub kanał, część w odróżnieniu od wezbrań opadowych, strumienia, rzeki lub kanału, wody przejściowe lub pas charakteryzują się niższą kulminacją fal, wód przybrzeżnych. powodziowych i dłuższym czasem trwania; opadowe: spowodowane deszczami Od 2007 r. monitoring wód powierzchniowych rozlewnymi, powodują szybko przesuwające się prowadzony jest w wyznaczonych dla potrzeb kulminacje fal powodziowych. planowania gospodarowania wodami jednolitych częściach wód powierzchniowych (JCW). Jednolita Od 2007 r. monitoring wód powierzchniowych część wód powierzchniowych oznacza oddzielny prowadzony jest w wyznaczonych dla potrzeb i znaczący element wód powierzchniowych, taki jak planowania gospodarowania wodami jednolitych jezioro, zbiornik, strumień, rzeka lub kanał, część częściach wód powierzchniowych (JCW). Jednolita strumienia, rzeki lub kanału, wody przejściowe lub pas część wód powierzchniowych oznacza oddzielny wód przybrzeżnych. i znaczący element wód powierzchniowych, taki jak jezioro, zbiornik, strumień, rzeka lub kanał, część W 2008 r. Wojewódzki Inspektorat Ochrony strumienia, rzeki lub kanału, wody przejściowe lub pas Środowiska w Rzeszowie realizował ustalony na lata wód przybrzeżnych. 2007-2009 program monitoringu wód powierzchniowych, uwzględniający wymagania W ostatnich latach Wojewódzki Inspektorat Ramowej Dyrektywy Wodnej. Wody Miasta i Gminy Ochrony Środowiska w Rzeszowie prowadził badania Sieniawa zostały przebadane w oparciu monitoringowe wód powierzchniowych na terenie o Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia Miasta i Gminy Sieniawa w trzech punktach 20 sierpnia 2008 roku w sprawie sposobu klasyfikacji pomiarowo – kontrolnych, tj.: stanu jednolitych części wód powierzchniowych, które . rzeka San w miejscowości Leżachów - km dokonuje się w zakresie regulacji wdrożenia Ramowej 100,9 (pomiary w latach 2004-2006), Dyrektywy Wodnej. Rozporządzenie w/w wymaga . rzeka Szewnia w miejscowości Leżachów – dokonania oceny stanu ekologicznego, elementów Osada – km 0,5 (pomiary w roku 2007), fizykochemicznych, stanu chemicznego oraz stanu . rzeka San w miejscowości Ubieszyn – km jakości wód. Na terenie Miasta i Gminy znajdują się 99,4 (pomiary w latach 2008-2009). dwa punkty kontrolno – pomiarowe na których przeprowadzono badania w 2008. Charakterystykę W latach 2004-2007 Wojewódzki Inspektorat tych punktów przedstawia tabela poniżej. Ochrony Środowiska w Rzeszowie wykonał ocenę jakości wód powierzchniowych na terenie Miasta i Gminy Sieniawa w oparciu o pięciostopniową skalę

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1493 - Poz. 327

Tabela 2 Punkty pomiarowo – kontrolne monitoringu rzek w 2008 roku na terenie Miasta i Gminy Sieniawa Nazwa punktu Kod punktu Nazwa rzeki Km rzeki Nazwa JCWP Kod JCWP pomiarowego pomiarowego San od Wiaru do San 99,4 San - Ubieszyn PL01S1601_1922 Wisłoka bez PLRW2000192259 Wisłoka Szewnia – Lażachów Szewnia 0,5 PL01S1601_1925 Szewnia PLRW200017225729 Osada

Szczegółową ocenę jakości wód rzecznych przeprowadzoną przez WIOŚ Rzeszów w 2008 roku w ww. punktach pomiarowo – kontrolnych przedstawia tabela poniżej.

Tabela 3 Ocena jakości wód rzecznych w 2008 roku na terenie Miasta i Gminy Sieniawa Nazwa JCW Wyszczególnienie San od Wiaru do Wisłoka bez Wisłoka Szewnia Rodzaj monitoringu MDRW, MORW MORW Elementy fizykochemiczne dobry dobry Substancje szczególnie szkodliwe dobry i wyższy niż dobry nie badano Elementy biologiczne bardzo dobry - Stan ekologiczny wód dobry dobry Stan chemiczny wód dobry - Ogólny stan wód dobry dobry

Zgodnie z rozporządzeniem, w przypadku gdy zanieczyszczeń ze źródeł komunalnych. Ocena objęła stan elementu biologicznego jakości wód jest lata 2004-2007, a podstawą oceny było umiarkowany (III klasa), słaby (IV klasa) lub zły rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia (V klasa), wówczas nadaje się taki sam stan 2008 r. w sprawie klasyfikacji jednolitych części wód ekologiczny wód. Natomiast gdy stan wskaźnika powierzchniowych oraz wskazówki opracowane przez biologicznego jakości wód jest bardzo dobry (I klasa) Główny lub dobry (II klasa) w ocenie stanu ekologicznego należy uwzględnić również stan wskaźników Inspektorat Ochrony Środowiska w oparciu fizykochemicznych oraz wskaźników substancji o wytyczne Komisji Europejskiej w sprawie oceny szczególnie szkodliwych. stopnia eutrofizacji wód powierzchniowych. Analizie poddano wyniki badań które prowadzono także Cieki przepływające przez teren Miasta i Gminy w punktach pomiarowo – kontrolnych Sieniawa w badanych punktach pomiarowo – zlokalizowanych na terenie Miasta i Gminy Sieniawa. kontrolnych charakteryzują się bardzo dobrym stanem W ocenie uwzględnione zostały elementy biologiczne elementów biologicznych (punkt pomiarowo – oraz wskaźniki fizykochemiczne, charakteryzujące kontrolny San od Wiaru do Wisłoka bez Wisłoka), warunki tlenowe i zanieczyszczenia organiczne oraz dobrym stanem elementów fizyko-chemicznych oraz substancje biogenne. W przypadku braku wyników dla dobry i wyższym niż dobry stanem jakości wód pod wskaźników biologicznych, o ocenie decydowały względem zawartości substancji szczególnie wskaźniki fizykochemiczne. Przyjęto założenie, że szkodliwych. Wody powierzchniowe na terenie gminy woda nadmiernie zanieczyszczona, wykazująca cechy w ogólnej ocenie we obu punktach pomiarowo – eutrofizacji, nie osiąga stanu dobrego. kontrolnych zostały sklasyfikowane jako wody dobrej jakości. W przebadanych wodach na terenie gminy, w punktach pomiarowo – kontrolnych San –Leżachów Wody powierzchniowe gminy zostały także (km 100,9) – (badania przeprowadzone w latach przebadane pod względem stopnia ich eutrofizacji. 2004-2006) oraz w punkcie Szewnia (km 0,5) – Eutrofizacja definiowana jest jako proces wzbogacania (badania przeprowadzone w 2007 roku) nie wód biogenami, w szczególności związkami fosforu stwierdzono zjawiska eutrofizacji wód. I azotu, powodującymi przyspieszony wzrost glonów oraz wyższych form życia roślinnego. W wyniku 4.1.6. OCENA JAKOSCI POWIETRZA pojawienia Sie tego typu związków następują niepożądane zakłócenia biologicznych stosunków Główną przyczyną zanieczyszczenia powietrza w środowisku wodnym oraz pogorszenie jakości tych na obszarze miasta i gminy jest emisja wód. antropogeniczna, tj. związana z działalnością człowieka. Emisja tych zanieczyszczeń pochodzi W ramach realizacji obowiązku wynikającego z procesów energetycznego spalania paliw oraz z art. 47, ustawy Prawo Wodne, wykonana została przemysłowych procesów technologicznych. Drugim ocena stopnia eutrofizacji wód powierzchniowych źródeł emisji zanieczyszczeń do powietrza na terenie spowodowanej odprowadzeniem do wód Miasta i Gminy Sieniawa jest emisja pochodząca ze Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1494 - Poz. 327

źródeł ruchomych związanych z transportem pojazdów substancji w powietrzu określono wartości samochodowych. Dość duży wpływ ma także emisja dopuszczalne lub wartości docelowe stężeń związana z ogrzewaniem mieszkań w sektorze w powietrzu. Lista zanieczyszczeń, jakie należy komunalno – bytowym. Stosowanie węgla do uwzględnić w ocenie rocznej, dokonywanej pod kątem ogrzewania mieszkań w znaczny sposób wpływa na spełnienia kryteriów określonych w celu ochrony wzrost zanieczyszczeń w powietrzu. Taki wzrost jest zdrowia, obejmuje: dwutlenek azotu (NO2), dwutlenek szczególnie zauważalny w okresach zimowych, wtedy siarki (SO2), tlenek węgla (CO), benzen (C6H6), ozon mamy dość dużą emisję pyłów oraz związków (O3), pył zawieszony o średnicy ziaren poniżej 10μm kancerogennych (np. benzo(a)pirenu) do powietrza. (PM10), ołów (Pb), kadm (Cd), nikiel (Ni), arsen (As), benzo(a)piren (B(a)P). Do zanieczyszczeń, które należy W ramach Państwowego Monitoringu uwzględnić w ocenie rocznej dokonywanej pod kątem Środowiska jakość powietrza atmosferycznego spełnienia kryteriów określonych w celu ochrony w województwie podkarpackim w 2008 r. roślin, zalicza się: dwutlenek siarki (SO2), tlenki azotu monitorowana była: (NOX) oraz ozon (O3). w zakresie dwutlenku siarki i tlenku azotu na 4 stacjach automatycznych i 13 stanowiskach Podstawę klasyfikacji stref w oparciu o wyniki manualnych, rocznej oceny jakości powietrza za rok 2008 w zakresie tlenku węgla na 2 stacjach stanowią: automatycznych, w przypadku dwutlenku siarki, tlenków azotu, w zakresie pyłu zawieszonego PM10 na ołowiu, pyłu zawieszonego PM10 i tlenku 16 stanowiskach, w tym na 3 prowadzone były węgla dopuszczalny poziom substancji automatyczne pomiary PM10 a na w powietrzu (w niektórych przypadkach, 2 wykonywano automatyczne pomiary PM2.5, rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie w zakresie benzenu na 9 stanowiskach poziomów niektórych substancji w powietrzu pomiarowych, określa dozwoloną liczbę przekroczeń w zakresie metali i benzo(a)pirenu na 8 stacjach dopuszczalnego poziomu), pomiarowych, w przypadku dwutlenku azotu i benzenu w zakresie ozonu na 1 stanowisku dopuszczalny poziom substancji w powietrzu pomiarowym. powiększony o margines tolerancji (dozwolone przypadki przekroczeń poziomu dopuszczalnego Ocena zanieczyszczenia powietrza odnoszą się także do jego wartości w województwie podkarpackim za rok 2008 powiększonej o margines tolerancji), wykonana została na podstawie całorocznych serii w przypadku arsenu, kadmu, niklu, pomiarowych ze stacji monitoringowych. benzo(a)pirenu i ozonu poziom docelowy.

Stacje te nadzorowane są przez Wojewódzki Ocena powietrza po kątem ochrony zdrowia Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie i Wojewódzką Stację Sanitarno-Epidemiologiczną W zakresie zanieczyszczeń: SO2, NO2, NOX, w Rzeszowie. W przeprowadzonej ocenie jakości CO, benzenu, pyłu PM10, metali (ołów, arsen, kadm, powietrza w województwie podkarpackim za rok nikiel) i benzo(a)piranu, na potrzeby ocen rocznych 2008 sklasyfikowano następujące strefy, w których: województwo podkarpackie podzielone zostało na poziom choćby jednej substancji przekracza dziewięć stref. Miasto i Gmina Sieniawa należy do poziom dopuszczalny powiększony margines strefy jarosławsko – lubaczowskiej która tolerancji lub poziom docelowy (klasa C), charakteryzuje się kodem PL.18.04.z.03. W 2008 na poziom choćby jednej substancji mieści się obszarze strefy jarosławsko - lubaczowskiej nie pomiędzy poziomem dopuszczalnym stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych norm, a poziomem dopuszczalnym powiększonym co dało podstawę do zaklasyfikowania jej pod o margines tolerancji (klasa B), względem wszystkich w/w zanieczyszczeń do poziom substancji nie przekracza poziomu klasy A. dopuszczalnego lub poziomu docelowego (klasa A). Wyjątek w przeprowadzonej ocenie stanowią przekroczenia zawartości pyłu zawieszonego PM10 Klasyfikacji stref dokonano oddzielnie dla oraz benzo(a)pirenu. Przekroczenie standardów dwóch kryteriów ustanowionych: imisyjnych określonych dla pyłu zawieszonego PM10 w celu ochrony zdrowia (dla terenu kraju i wystąpiło w obszarze Jarosławia. W strefie uzdrowisk), jarosławsko – lubaczewskiej w 2008 największym w celu ochrony roślin (dla terenu kraju poza źródłem punktowym, zlokalizowanym na terenie aglomeracjami i miastami na prawach powiatu). miasta, emitującym zanieczyszczenia pyłowe jest Owens Illinois Produkcja Polska S.A. Jarosław. Końcowym wynikiem oceny jest określenie W 2008 roku zakład wprowadził do powietrza ponad klasy dla strefy ze względu na ochronę zdrowia i klasy 56 Mg zanieczyszczeń pyłowych. Stężenia pyłu ze względu na ochronę roślin. Klasyfikacja znacznie różniły się od siebie w sezonie letnim przeprowadzana jest dla każdego zanieczyszczenia i zimowym. Przekroczenia pyłu PM10 w Jarosławiu oddzielnie na podstawie najwyższych występujących w 2008 roku notowane były głównie w okresie w strefie stężeń. Ocena obejmuje wszystkie zimowym. Poziom zanieczyszczenia powietrza substancje, dla których w rozporządzeniu Ministra benzo(a)pirenem zawartym w pyle zawieszonym Środowiska w sprawie poziomów niektórych PM10, w kryterium ochrony zdrowia, ocenia się Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1495 - Poz. 327 w odniesieniu do poziomu docelowego ustalonego dla dwutlenku azotu w kryterium ochrony roślin, strefę roku kalendarzowego na poziomie 1 ng/m3. Badania jarosławsko – lubaczewską, do której należy Miasto prowadzone w wojewódzkiej sieci monitoringu jakości i Gmina Sieniawa zaliczono do klasy A. powietrza wykazały, że w 2008 roku stężenia benzo(a)pirenu przekroczyły wartość docelową we Poziom zanieczyszczenia powietrza ozonem, ze wszystkich punktach pomiarowych na terenie względu na ochronę roślin, ocenia się w odniesieniu województwa. Benzo(a)piren emitowany jest do poziomu dopuszczalnego, ustalonego dla okresu w znacznych ilościach do powietrza w wyniku wegetacyjnego (1V-31 VII) jako wartość AOT 40 na spalania paliw stałych na cele grzewcze. Na poziomie 18000 μg/m3h. Wartość AOT oznacza sumę wszystkich stanowiskach pomiarowych stężenia różnic pomiędzy stężeniem jednogodzinnym benzo(a)pirenu osiągały bardzo wysokie wartości wyrażonym w μg/m3 a wartością 80 μg/m3, dla w sezonie grzewczym, wielokrotnie przekraczające każdej godziny w ciągu doby pomiędzy 8.00 wartość 1 ng/m3. Strefa jarosławsko - lubaczewska a 20.00 czasu środkowoeuropejskiego, dla której pod względem zawartości pyłu zawieszonego PM10 stężenie jest większe niż 80 μg/m3. Na obszarze oraz benzo(a)pirenu w powietrzu zaliczona została do województwa podkarpackiego nie ma punktu klasy C (przekroczony poziom docelowy). pomiarowego do badań stężeń ozonu ze względu na ochronę roślin. Opierając się na informacji o wartości W 2008 roku na terenie województwa AOT40 obliczonej ze stężeń 1- godzinnych ozonu podkarpackiego pomiary stężeń ozonu w powietrzu w sezonie wegetacyjnym (1V-31 VII) ze stacji atmosferycznym, w kryterium ochrony zdrowia, pomiarowej w Szymbarku, która w 2008 roku prowadzone były na stacji w Jaśle przy wyniosła około11033 μg/m3.h (61,3% normy), oraz ul. Floriańskiej. Dodatkowo w jedenastu punktach danych o wysokości stężeń dwutlenku azotu pomiarowych wykonywano pasywne (prekursora ozonu) na stanowiskach pomiarowych pomiary wybranych prekursorów ozonu (benzenu, przeznaczonych do prowadzenia pomiarów tolenu, n-oktanu, n-heksanu, m+p-ksylenu, nheptanu, zanieczyszczeń powietrza ze względu na ochronę oksylenu, cykloheksanu, formaldehydu), w celu roślin zlokalizowanych w miejscowościach Żydowskie określenia poziomu tych substancji w powietrzu na i Nieznajowa, województwo podkarpackie obszarze województwa podkarpackiego zakwalifikowano do klasy A. i potencjalnego wpływu wartości ich stężeń na poziomy ozonu. W okresie objętym analizą nie 4.1.7. HAŁAS wystąpiło przekroczenie poziomu docelowego ozonu, w ocenie za rok 2008 województwo podkarpackie Ze względu na środowisko występowania zakwalifikowano do klasy A. Na obszarze możemy dokonać podziału hałasu na trzy podstawowe województwa w 2008 roku nie został także osiągnięty grupy: poziom celu długoterminowego wyznaczonego dla hałas w przemyśle (przemysłowy), ozonu na poziomie 120 μg/m3 dla ośmiogodzinnego hałas w pomieszczeniach mieszkalnych, okresu uśredniania wyników. Termin osiągnięcia użyteczności publicznej terenach poziomu celu długoterminowego upływa w 2020 roku. wypoczynkowych (komunalny), Osiągnięcie celu długoterminowego ozonu powinno hałas od środków transportu (komunikacyjny). być dokonane za pomocą ekonomicznie uzasadnionych działań technicznych Wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska i technologicznych w ramach wojewódzkich prowadzą badania hałasu przemysłowego programów ochrony środowiska. i komunikacyjnego natomiast badaniami hałasu komunalnego zajmują się wojewódzkie stacje Ocena powietrza po kątem ochrony roślin sanitarno-epidemiologiczne. Ponadto zarządcy dróg winni prowadzić badania uciążliwości powodowane Ze względu na ochronę roślin klasyfikowanych hałasem pochodzącym z dróg. jest w województwie podkarpackim 7 stref (z wyłączeniem stref-miast na prawach powiatów). Hałas przemysłowy Klasyfikacja dokonywana jest na podstawie wyników pomiarów ze stanowisk, które spełniają wymagania Poziomy hałasów przemysłowych kształtują się lokalizacyjne określone w rozporządzeniu Ministra w sposób indywidualny dla każdego obiektu i zależą Środowiska z dnia 17 grudnia 2008 roku w sprawie od zbioru maszyn i urządzeń hałasotwórczych, dokonywania oceny poziomów substancji izolacyjności obudowy hal przemysłowych oraz w powietrzu. W kryterium ochrony roślin na terenie prowadzonego procesu technologicznego. województwa w 2008 roku pomiary stężeń dwutlenku siarki i dwutlenku azotu prowadzone były na Na terenie Miasta i Gminy Sieniawa występują stanowisku zlokalizowanym w miejscowości źródła hałasu przemysłowego, jednak dla żadnego Żydowskie (teren Magurskiego Parku Narodowego). z podmiotów gospodarczych nie wydano decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu. W związku z tym Dodatkowo przy wykonywaniu oceny za rok WIOŚ nie prowadził żadnych pomiarów kontrolnych 2008 wykorzystano wyniki pomiarów realizowanych w tym zakresie. Ponadto dość istotnym źródłem przez WIOŚ w Krakowie – Delegatura w Nowym hałasu mogą być obiekty usługowe oraz imprezy Sączu na terenie Magurskiego Parku Narodowego sezonowe. Zakłady przemysłowe i warsztaty w punkcie Nieznajowa. Na podstawie wyników badań usługowe są źródłami hałasu o ograniczonym zasięgu z roku objętego oceną oraz lat ubiegłych, w ocenie oddziaływania, wpływają one na warunki klimatu rocznej za rok 2008 w zakresie dwutlenku siarki oraz akustycznego, jednakże wpływ ten ma charakter Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1496 - Poz. 327 lokalny. Takie stacjonarne źródła hałasu mogą jednak zsynchronizowane z równoczesną budową sieci powodować uciążliwości dla osób zamieszkujących kanalizacyjnych (70% mieszkańców miasta w ich najbliższym sąsiedztwie. i gminy korzysta z sieci kanalizacyjnej), co w efekcie doprowadziło do powstawania dużej Hałas komunikacyjny ilości ścieków, które często w stanie surowym trafiają do środowiska. Przyczyną jest głównie Dokuczliwym źródłem hałasu jest komunikacja brak sieci kanalizacyjnej na terenach wiejskich. drogowa. Z uciążliwością akustyczną powodowaną To z kolei powoduje narastające zagrożenie dla przez komunikację spotykamy się również na terenie czystości wód powierzchniowych, bowiem Miasta i Gminy Sieniawa. Problem ten dotyczy przede ścieki nieoczyszczone w sposób wszystkim miasta oraz terenów zlokalizowanych przy niekontrolowany trafiają do środowiska. głównych drogach, w szczególności drogi Podczas gdy zrzut ścieków z oczyszczalni jest wojewódzkiej nr 835 Lublin – Przeworsk, drogi skoncentrowany i odbywa się punktowo wojewódzkiej nr 867 Sieniawa – Oleszyce oraz drogi kolektorami, spływ zanieczyszczeń z terenów wojewódzkiej nr 870 Sieniawa – Jarosław. wiejskich następuje, w związku z nie uporządkowaniem gospodarki ściekowej, Z uwagi na wzrastającą liczbę pojazdów, a tym systematycznie na całej długości odbiornika, samym zwiększające się natężenie ruchu można Poważnym zanieczyszczeniem wód przypuszczać, że na omawianym terenie będzie się powierzchniowych w Mieście i Gminie Sieniawa utrzymywać tendencja wzrostowa uciążliwości są również zanieczyszczenia obszarowe akustycznej powodowanej ruchem samochodowym. (Dyrektywa Azotanowa). Są one odprowadzane Z dyskomfortem akustycznym powodowanym przez do wód w sposób niezorganizowany, trudny do komunikację drogową wiąże się również zła jakość określenia pomiarowego. Głównym źródłem nawierzchni dróg. tych zanieczyszczeń są mineralne i organiczne nawozy stosowane pod uprawy oraz chemiczna V. ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ochrona roślin. Transport tych substancji ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA z terenu zlewni odbywa się przez wody REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, roztopowe, opadowe i infiltracyjne na całej W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW długości rzeki. Powyższy zespół zagrożeń PODLEGAJĄCYCH OCHRONIE NA PODSTAWIE doprowadza do nadmiernego wzbogacenia wód USTAWY Z DNIA 16 KWIETNIA 2004 r. O OCHRONIE w substancje biogenne. Przeżyźnienie wód PRZYRODY powoduje nadmierny rozwój organizmów, a ich masowy rozkład obniża parametry W projekcie Programu Ochrony Środowiska dla biochemiczne wód. Stały dopływ ścieków Miasta i Gminy Sieniawa zidentyfikowano następujące powoduje degradację wód powierzchniowych, problemy i zagrożenia dla środowiska naturalnego: już w odcinkach źródłowych. Deponowanie odpadów (tzw. dzikie wysypiska) WODY PODZIEMNE w ciekach wodnych oraz na powierzchni Zanieczyszczenia obszarowe pochodzenia terenu, rolniczego, w tym niewłaściwe stosowanie Błędy w stosowaniu zabiegów nawozów sztucznych, organicznych i środków agrotechnicznych, takie jak niewłaściwy sposób ochrony roślin (niedostosowane terminy i dawki meliorowania gruntów, co powoduje obniżenie nawożenia), brak płyt gnojowych itp. poziomu wód gruntowych, a w następstwie Brak właściwego systemu ujmowania zmianę składu botanicznego roślinności, co i odprowadzania ścieków (nieszczelne zbiorniki w efekcie prowadzi do stepowienia terenu. bezodpływowe, wylewanie nieoczyszczonych Ważna jest również systematyczna ścieków do wód lub do ziemi), konserwacja urządzeń wodnych, co wpłynie na Deponowanie odpadów w miejscach do tego poprawę przepływu wody w rowach nieprzeznaczonych (bezpośrednio na ziemi, melioracyjnych. w ciekach wodnych itp.), Zanieczyszczenia pochodzenia przemysłowego, POWIETRZE ATMOSFERYCZNE w tym nieszczelne zbiorniki paliw i innych substancji, awarie przemysłowe itp. Na terenie miasta brak jest znaczących przemysłowych źródeł zanieczyszczenia powietrza. WODY POWIERZCHNIOWE Emisja zanieczyszczeń jest spowodowana Odprowadzanie ścieków z komunalnej uwalnianiem do atmosfery zanieczyszczeń oczyszczalni ścieków dla Miasta i Gminy pochodzenia energetycznego z kotłowni zakładowych Sieniawa do rowu melioracyjnego – San. i palenisk domowych. Pomimo tego, ze oczyszczalnia ma charakter proekologiczny stanowi ona zorganizowane Podstawowe zanieczyszczenia to SO2, NO2, źródło emisji zanieczyszczeń, pył. Źródłem emisji do powietrza są również drogi Emisja nieoczyszczonych ścieków bytowych do komunikacyjne. Wszystkie te źródła mają znaczenie wód powierzchniowych i do ziemi, która lokalne i zaliczane są do tzw. emisji niskiej. Ich wynika głównie z niedostosowanie długości uciążliwość dla najbliższego otoczenia jest znaczna sieci kanalizacyjnej do faktycznych potrzeb z uwagi zarówno na ich ilość, dotyczy to gminy w tym zakresie. Prowadzone na szeroką w szczególności miasta, jak również niekorzystne skalę zwodociągowanie wsi nie było Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1497 - Poz. 327 warunki rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach, w powietrzu (gęstość zabudowy). wartościowe ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem lub ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z TRANSPORTEM pełnioną funkcją korytarzy ekologicznych. I POWAŻNE AWARIE Główne zagrożenia dla obszaru stanowić może: Zagrożenia powodowane przez wszelkiego typu niewłaściwie prowadzona gospodarka leśna awarie infrastruktury technicznej stwarzające i rolna niesprzyjająca zachowaniu różnorodności zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi oraz katastrofy biologicznej siedlisk przyrodniczych, wywołane przez siły natury powodują konieczność zabijanie dziko występujących zwierząt, prewencji i przeciwdziałania w celu zapewnienia niszczenie ich nor, legowisk, innych schronień bezpieczeństwa gminy. i miejsc rozrodu oraz tarlisk, złożonej ikry, realizacja przedsięwzięć mogących znacząco Zgodnie z definicją „poważna awaria” – to oddziaływać na środowisko, zdarzenie, w szczególności emisja, pożar lub eksplozja likwidowanie i niszczenie zadrzewień powstała w trakcie procesu przemysłowego, śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych, magazynowania lub transportu, w których występuje wykonywanie prac ziemnych trwale jedna lub więcej niebezpiecznych substancji, zniekształcających rzeźbę terenu, prowadzące do natychmiastowego powstania dokonywanie zmian stosunków wodnych, jeżeli zagrożenia życia lub zdrowia ludzi lub środowiska lub służą innym celom niż ochrona przyrody lub powstania takiego zagrożenia z opóźnieniem. zrównoważone wykorzystanie użytków rolnych i leśnych oraz racjonalna gospodarka wodna lub Na terenie Miasta i Gminy Sieniawa mogą rybacka, wystąpić zagrożenia: likwidowanie naturalnych zbiorników wodnych, . naturalne (pożary, wichry, susze, gradobicia); starorzeczy i obszarów wodno-błotnych. . zagrożenia cywilizacyjne (transport materiałów niebezpiecznych, awarie urządzeń Potencjalne zagrożenia dla rezerwatu przemysłowych i infrastruktury technicznej). przyrody „Lupa”

Transport jest poważnym źródłem Przedmiotem ochrony w rezerwacie jest zanieczyszczenia środowiska zarówno w skali lokalnej fragment leśny z charakterystycznym dla tej dzielnicy jak i globalnej. Jest on związany z emisją drzewostanem mieszanym posiadającym cechy zanieczyszczeń do powietrza jak i zwiększeniem zespołu naturalnego. W rezerwacie znajdują się natężenia hałasu. W ostatnich latach w Polsce nastąpił pomnikowe jodły pospolite mające od 140-180 lat gwałtowny rozwój transportu drogowego, prawie oraz inne gatunki drzew tj. buk, dąb oraz sosna. dwukrotnie wzrosła liczba prywatnych samochodów. Przez teren gminy przebiegają drogi wojewódzkie Główne zagrożenie dla wartości przyrodniczych Nr 835 Lublin – Przeworsk, Nr 867 Sieniawa – rezerwatu stanowić może niewłaściwie prowadzona Oleszyce oraz Nr 870 Sieniawa – Jarosław. Drogi te gospodarka leśna. biegną głównie przez tereny mieszkalne o stosunkowo wysokim stopniu zaludnienia, co zwiększa zagrożenie Rezerwat „Lupa” położony jest w granicach dla mieszkańców. Szlaki drogowe obciążone są Sieniawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. również transportem substancji niebezpiecznych, co Zagrożenia dla OCHK opisano powyżej. może być źródłem poważnych awarii. Wzrost ilości samochodów, wiąże się również z powstawaniem Potencjalne zagrożenia dla pomników przyrody odpadów w skutek wycofywania z ruchu pojazdów zlokalizowanych na ternie gminy już wyeksploatowanych. Pomnikami przyrody są pojedyncze twory ZASOBY NATURALNE PRZYRODY przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, Na terenie gminy Sieniawa występują kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz następujące obszary cenne przyrodniczo objęte odznaczające się indywidualnymi cechami, ochroną na mocy Ustawy o ochronie przyrody (tekst wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych jednolity - Dz.U.09.151.1220 ze zm.). rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub Sieniawski Obszar Chronionego Krajobrazu obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, Rezerwat przyrody „Lupa” głazy narzutowe oraz jaskinie. Pomniki przyrody Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Dolina Na terenie gminy zlokalizowanych jest Dolnego Sanu piętnaście pomnikowych okazów drzew, w większości Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Lasy na terenie parków dworskich, cmentarzy i lasów. Sieniawskie Zagrożenie dla nich stanowić mogą Potencjalne zagrożenia dla Sieniawskiego przekształcenia siedlisk (np. zmiany stosunków Obszaru Chronionego Krajobrazu wodnych), inwazje szkodników oraz pożary lasów.

Obszar chronionego krajobrazu obejmuje Potencjalne zagrożenia dla Specjalnego Obszaru tereny chronione ze względu na wyróżniający się Ochrony Siedlisk Dolina Dolnego Sanu Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1498 - Poz. 327

z Poradnikami Ochrony Siedlisk zamieszczonymi na W tabeli poniżej zestawiono główne typy stronie internetowej Generalnej Dyrekcji Ochrony siedlisk przyrodniczych z Załącznika I Dyrektywy Środowiska). siedliskowej występujące na terenie ostoi oraz potencjalne zagrożenia dla tych siedlisk (zgodnie

Tabela 4 Potencjalne zagrożenia dla siedlisk przyrodniczych występujących na terenie SOO Dolina Dolnego Sanu Lp. Kod i nazwa siedliska Potencjale zagrożenia - zaprzestanie koszenia lub użytkowanie bez nawożenia; - intensyfikacja gospodarki na użytkach zielonych (zwiększenie nawożenia, 6510 Niżowe i górskie niższe koszenie, ubijanie gleby w związku z mechanizacją prac); świeże łąki użytkowane 1 - prowadzenie intensywnego wypasu; ekstensywnie - likwidacja drobnych indywidualnych gospodarstw rolnych i wcielane (Arrhenatherion elatioris) gruntów do dużych, stosujących intensywne metody gospodarowania podmiotów lub ich zalesianie. - wycinanie lasów i zakładanie łąk lub pastwisk; - usuwanie drzewostanów utrudniających spływ wód powodziowych i tworzących zatory lodowe; - regulacje rzek i odcinanie wałami od wpływu powodzi; 91E0 Łęgi wierzbowe, - nadmierna eutrofizacja wywołana zrzutami ścieków, komunalnych, topolowe, olszowe rolniczych i przemysłowych; i jesionowe (Salicetum - zmiana reżimu hydrologicznego wywołana budową zbiorników zaporowych; 2 albo-fragilis, Populetum - presja wędkarska (wydeptywanie ścieżek i stanowisk, przekopywanie runa, albae, Alnenion glutinoso- palenie ognisk, pozostawianie odpadów); incanae, olsy źródliskowe) - fragmentacja łęgów przez sieć dolinnych dróg do zwózki siana; - usuwanie drzew i krzewów na międzywalu; - wycinanie łęgów z sąsiedztwa wałów z uwagi na ssaki żerujące na wałach i drążące nory w pobliskich wałach; - nasadzenia geograficznie i ekologicznie obcej dendroflory. 3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne - antropopresja przyśpieszająca proces eutrofizacji; 3 zbiorniki wodne ze - zamulanie, wypłycanie i zanik starorzeczy związane głównie z odcinaniem zbiorowiskami ich od kontaktu z rzeką i brakiem okresowych zalewań. z Nympheion, Potamion - antropogeniczne przekształcenia dolin rzecznych takie jak budowa obwałowań, pogłębianie koryta, minimalizacja wylewów, melioracje dolin; 6440 Łąki selemicowe - zaprzestanie użytkowania łąk – zaniechanie koszenia; 4 (Cnidion dubii) - osuszanie siedlisk; - intensyfikacja koszenia i nawożenia; - wypas. - wycinanie mające na celu ułatwienie spływu wód powodziowych i lodów; 91F0 Łęgowe lasy dębowo- - zmiany warunków siedliskowych – ograniczenie zalewów, przesuszenie; 5 wiązowo-jesionowe - regulacja rzek i budowa zbiorników zaporowych; (Ficario-Ulmetum) - chorobowe zamieranie jesionów i dębów. - prace hydrotechniczne związane z regulacją dolin rzecznych; 3270 Zalewane muliste 6 - nadmierna eutrofizacja podłoża wywołana zrzutami ścieków komunalnych, brzegi rzek rolniczych i przemysłowych. 9170 Grąd środkowoeuropejski - niewłaściwa gospodarka leśna, w tym zniekształcenie naturalnych składów 7 i subkontynentalny (Galio- gatunkowych tych ekosystemów poprzez wprowadzanie sosny na grądowych Carpinetum, Tilio- siedliskach lasu mieszanego, czy buka i jaworu poza granicą ich zasięgu. Carpinetum) - zaprzestanie koszenia; 6410 Zmiennowilgotne łąki 8 - intensyfikacja gospodarki łąkarskiej (nawożenie, podsiewanie traw trzęślicowe (Molinion) pastewnych, intensyfikacja koszenia, melioracje odwadniające). - inwazja gatunków obcego pochodzenia; 6430 Ziołorośla górskie - intensyfikacja rolnictwa prowadząca do przekształcenia tych terenów na (Adenostylion alliariae) w pastwiska; 9 i ziołorośla nadrzeczne - ruderalizacja tych fitocenoz; (Convolvuletalia sepium) - ograniczenie powierzchni nadrzecznych aluwiów; - wąskie obwałowywanie przeciwpowodziowe. 7140 Torfowiska - zabiegi melioracyjne; przejściowe i trzęsawiska - eutrofizacja; 10 (przeważnie z roślinnością - wprowadzanie ścieków i innych zanieczyszczeń bytowych; z Scheuchzerio-Caricetea) - hodowla ryb; Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1499 - Poz. 327

- zasypywanie gruzem i innymi odpadami. 3130 Brzegi lub osuszane dna zbiorników wodnych ze - zmiany stosunków wodnych; 11 zbiorowiskami - eutrofizacja. z Littorelletea, Isoëto- Nanojuncetea - eksploatacja piasku; 2330 Wydmy śródlądowe 12 - przeznaczanie tzw. nieużytków pod budownictwo lub na cele rekreacyjne z murawami napiaskowymi (kempingi, pola namiotowe). 6210 Murawy - zarzucenie ekstensywnej gospodarki pasterskiej; kserotermiczne (Festuco- - spływające z pól nawozy; 13 Brometea) - priorytetowe są - nawożenie organiczne; tylko murawy z istotnymi - przeznaczenie obszarów murawowych pod zabudowę rekreacyjną. stanowiskami storczyków 6120 Ciepłolubne, - zarzucenie ekstensywnej gospodarki; śródlądowe murawy - wkraczanie gatunków obcych dla siedliska; 14 napiaskowe (Koelerion - spływające z pól nawozy; glaucae) - nawożenie organiczne. Źródło: Opracowanie własne na podstawie Poradników Ochrony Siedlisk

Potencjalne zagrożenia dla Specjalnego Obszaru Ochrony Siedlisk Lasy Sieniawskie

W tabeli poniżej zestawiono główne typy siedlisk przyrodniczych z Załącznika I Dyrektywy siedliskowej występujące na terenie ostoi oraz potencjalne zagrożenia dla tych siedlisk (zgodnie z Poradnikami Ochrony Siedlisk zamieszczonymi na stronie internetowej Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska).

Tabela 5 Potencjalne zagrożenia dla siedlisk przyrodniczych występujących na terenie SOO Lasy Sieniawskie Lp. Kod i nazwa siedliska Potencjale zagrożenia 9170 Grąd środkowoeuropejski - niewłaściwa gospodarka leśna, w tym zniekształcenie naturalnych składów 1 i subkontynentalny (Galio- gatunkowych tych ekosystemów poprzez wprowadzanie sosny na grądowych Carpinetum, Tilio- siedliskach lasu mieszanego, czy buka i jaworu poza granicą ich zasięgu. Carpinetum) 9110 Kwaśne buczyny 2 - niewłaściwie prowadzona gospodarka leśna i zamieranie buka (Luzulo-Fagenion) - wycinanie lasów i zakładanie łąk lub pastwisk; - usuwanie drzewostanów utrudniających spływ wód powodziowych i tworzących zatory lodowe; - regulacje rzek i odcinanie wałami od wpływu powodzi; 91E0 Łęgi wierzbowe, - nadmierna eutrofizacja wywołana zrzutami ścieków, komunalnych, topolowe, olszowe rolniczych i przemysłowych; i jesionowe (Salicetum - zmiana reżimu hydrologicznego wywołana budową zbiorników zaporowych; 3 albo-fragilis, Populetum - presja wędkarska (wydeptywanie ścieżek i stanowisk, przekopywanie runa, albae, Alnenion glutinoso- palenie ognisk, pozostawianie odpadów); incanae, olsy źródliskowe) - fragmentacja łęgów przez sieć dolinnych dróg do zwózki siana; - usuwanie drzew i krzewów na międzywalu; - wycinanie łęgów z sąsiedztwa wałów z uwagi na ssaki żerujące na wałach i drążące nory w pobliskich wałach; - nasadzenia geograficznie i ekologicznie obcej dendroflory 91D0 Bory i lasy bagienne - odwadnianie torfowisk, (Vaccinio uliginosi- - wprowadzanie upraw np. świerka, Betuletum pubescentis, - ocieplanie klimatu, Vaccinio uliginosi-Pinetum, 4 Pino mugo-Sphagnetum, Sphagno girgensohnii- Piceetum i brzozowo- sosnowe bagienne lasy borealne) - wycinanie mające na celu ułatwienie spływu wód powodziowych i lodów; 91F0 Łęgowe lasy dębowo- - zmiany warunków siedliskowych – ograniczenie zalewów, przesuszenie; 5 wiązowo-jesionowe - regulacja rzek i budowa zbiorników zaporowych; (Ficario-Ulmetum) - chorobowe zamieranie jesionów i dębów. 9130 Żyzne buczyny 6 - niewłaściwie prowadzona gospodarka leśna; (Dentario glandulosae- Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1500 - Poz. 327

Fagenion, Galio odorati- Fagenion) - zaprzestanie koszenia lub użytkowanie bez nawożenia; - intensyfikacja gospodarki na użytkach zielonych (zwiększenie nawożenia, 6510 Niżowe i górskie niższe koszenie, ubijanie gleby w związku z mechanizacją prac); świeże łąki użytkowane 7 - prowadzenie intensywnego wypasu; ekstensywnie - likwidacja drobnych indywidualnych gospodarstw rolnych i wcielane (Arrhenatherion elatioris) gruntów do dużych, stosujących intensywne metody gospodarowania podmiotów lub ich zalesianie. - zaprzestanie koszenia; 6410 Zmiennowilgotne łąki 8 - intensyfikacja gospodarki łąkarskiej (nawożenie, podsiewanie traw trzęślicowe (Molinion) pastewnych, intensyfikacja koszenia, melioracje odwadniające). Źródło: Opracowanie własne na podstawie Poradników Ochrony Siedlisk

VI. INFORMACJA O METODACH ZASTOSOWANYCH większej ilości ścieków doprowadzanych do PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY oczyszczalni w związku z planowanym rozwojem sieci kanalizacyjnej. Prognoza oddziaływania na środowisko dla projektu aktualizacji Programu Ochrony Środowiska Brak budowy przyzagrodowych oczyszczalni dla Miasta I Gminy Sieniawa została opracowana na ścieków na terenach, gdzie budowa sieci kanalizacji podstawie zapisów ustawy z dnia 3 października 2008 sanitarnej jest nieopłacalna z przyczyn r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ekonomicznych, bądź bardzo trudna do realizacji ze ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie względów technicznych oraz budowy szczelnych środowiska oraz ocenach oddziaływania na zbiorników na gnojownicę i płyt obornikowych środowisko, (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227). w gospodarstwach rolnych spotęguje zagrożenie dla Analizie poddano prognozowane cele oraz środowiska gruntowo – wodnego. proponowane kierunki działań w latach 2010 – 2013 z perspektywą do roku 2017. Nie podejmowanie przez Urząd Miasta i Gminy Sieniawa działań mających na celu wspieranie Wnioski z tej analizy odniesiono do obecnego podmiotów gospodarczych w zakresie racjonalnego stanu środowiska na terenie gminy i przeanalizowano gospodarowania wodą (w tym eliminowania możliwe skutki realizacji działań przewidzianych nieuzasadnionego wykorzystania wód podziemnych do w aktualizacji Programu Ochrony Środowiska. Do celów przemysłowych), zaniechanie akcji analizy przyjęto dwa warianty oddziaływań: edukacyjnych propagujących eliminację zużycia wody niewdrożenia ustaleń Programu tzw. wariant zerowy przez indywidualnych rolników, dalsze funkcjonowanie oraz kompletną realizację wszystkich ustaleń małych, niedoskonałych ujęć wraz ze stacjami zawartych Programie Ochrony Środowiska. uzdatniania oraz zaniechanie zgodniej z przepisami unijnymi modernizacji ujęć wód oraz stacji uzdatniania Informacje zawarte w prognozie oddziaływania wody może spowodować zmniejszenie zasobów na środowisko opracowane zostały stosownie do dyspozycyjnych wód. stanu współczesnej wiedzy i metod oceny oraz dostosowane do zawartości i stopnia szczegółowości Zaniechanie stałej współpracy Urzędu Miasta projektowanego dokumentu. i Gminy z właścicielami urządzeń wodnych w zakresie ogólnej inwentaryzacji, modernizacji, oraz prawidłowej VII. POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA eksploatacji, zaniechanie prowadzenia bieżącej W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI ZAŁOŻEŃ konserwacji urządzeń melioracyjnych, przyczyni się do PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU zwiększenia zagrożenia powodziowego na ternie gminy, co będzie wiązało się z zagrożeniem dla Nie wdrożenie założeń aktualizacji Programu zdrowia i bezpieczeństwa mieszkańców. Ochrony Środowiska (tzw. wariant zerowy) spowoduje dalsze utrzymywanie się dotychczasowej Zaniechanie udrożnienia rzek i potoków poprzez jakości środowiska na terenie miasta i gminy budowę i przebudowę przepławek dla ryb uniemożliwi Sieniawa, a w niektórych przypadkach nawet ich migrację na istniejących budowlach piętrzących postępującą jego degradację. rzeki San, co będzie w sposób niekorzystny oddziaływać na bioróżnorodność i funkcjonowanie Wstrzymanie inwestycji związanych ekosystemów wodnych. z rozbudową sieci kanalizacyjnej oraz modernizacją sieci wodociągowej spowoduje negatywne skutki dla Na skutek braku polepszenia stanu dróg środowiska objawiające się postępującym (zaniechana modernizacji ciągów komunikacyjnych, zanieczyszczeniem gleb oraz wód powierzchniowych budowy obejść drogowych, budowy ekranów i gruntowych spadkiem bioróżnorodności fauny, flory. akustycznych i tworzenia pasów zwartej zieleni ochronnej pełniącej funkcję naturalnego ekranu Nie podjęcie prac modernizacyjnych mających akustycznego) oraz zaniechania budowy nowych na celu optymalizację wykorzystania istniejącej odcinków dróg rowerowych wzrośnie poziom oczyszczalni ścieków uniemożliwi przyjmowanie coraz Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1501 - Poz. 327 zanieczyszczeń i hałasu. Pogorszy się tym samym terenów dzikich składowisk odpadów niekorzystnie komfort warunków życia mieszkańców gminy. wpływać będzie na powietrznię ziemi i walory krajobrazowe obszaru i przyczyni się do zmniejszenia Zaniechanie działań z zakresu ochrony jego atrakcyjności turystycznej. powietrza takich jak: promocja i wspieranie wykorzystania energii odnawialnych na terenie gminy, Generalnie brak realizacji zaproponowanych zmniejszenie strat energii, zwłaszcza cieplnej, działań w oczywisty sposób przyczyni się do w systemach przesyłowych, przede wszystkim pogłębienia wszystkich już istniejących problemów poprzez uszczelnienie rurociągów oraz ich właściwą dotyczących środowiska, które przedstawione zostały eksploatację, modernizacja istniejących sieci w Rozdziale V niniejszego opracowania. ciepłowniczych i kotłowni zakładowych, prace termomodernizacyjne przyczyni się do zwiększenia Sytuacja taka spowoduje obniżenie poziomu emisji niskiej ze źródeł grzewczych, co będzie wiązało życia mieszkańców i prowadziła będzie do się z niekorzystnym wpływem na zdrowie destabilizacji stosunków pomiędzy społeczeństwem, mieszkańców, a w sposób pośredni będzie a władzami Miasta i Gminy Sieniawa. niekorzystnie oddziaływać na bioróżnorodność, obszary chronione oraz obiekty zabytkowe Dodatkowo brak edukacji i stałego zlokalizowanie na terenie miasta i gminy. kształtowania świadomości ekologicznej sprawi, że powszechnie akceptowane staną się postawy Zaniechanie realizacji zadań z zakresu ochrony nieprzyjazne ekologicznie i utrwalane będą negatywne różnorodności biologicznej i krajobrazu oraz tendencje w zakresie korzystania ze środowiska zrównoważonego rozwoju lasów tj.: czynna ochrona (nadmierne wykorzystywanie zasobów środowiska). obiektów i obszarów chronionych zlokalizowanych na terenie gminy, zapewnienie prawidłowego Podsumowując powyższe argumenty należy funkcjonowania sieci ekologicznej Natura 2000, oczekiwać, że brak realizacji założeń zapisanych dokumentowanie i tworzenie nowych form ochrony w aktualizacji Programu Ochrony Środowiska przyrody na terenie gminy, stała pielęgnacja doprowadzi do ogólnego pogorszenia stanu i konserwacja pomników przyrody na terenie gminy środowiska przyrodniczego, zdrowia a także poczucia oraz pielęgnacja różnorodności biologicznej, bezpieczeństwa mieszkańców gminy. przeprowadzenie inwentaryzacji przyrodniczej gminy, podnoszenie świadomości wiedzy ekologicznej VIII. RODZAJ I SKALA ODDZIAŁYWANIA NA mieszkańców dotyczącej ochrony oraz cennych ŚRODOWISKO walorów przyrodniczych gminy, współpraca z Nadleśnictwem Sieniawa odnośnie monitoringu 8.1. PRAWDOPODOBIEŃSTWO WYSTĄPIENIA, CZAS środowiska leśnego, prowadzenie zalesiania TRWANIA, ZASIĘG, CZĘSTOTLIWOŚĆ równolegle z działaniami prowadzącymi do I ODWRACALNOŚĆ ODDZIAŁYWAŃ zróżnicowania struktury gatunkowej lasów i poprawy struktury wiekowej drzewostanów, przebudowa Program Ochrony Środowiska dla Miasta drzewostanów zmienionych i silnie uszkodzonych lub i Gminy Sieniawa nie zawiera szczegółowych danych niezgodnych z siedliskiem, zalesianie gruntów dotyczących poszczególnych inwestycji, w tym wyłączonych z użytkowania rolniczego, prowadzenie dotyczących lokalizacji i rozwiązań technologicznych. edukacji ekologicznej w sferze wzbogacania W związku z tym zakres niniejszej prognozy pozostaje i racjonalnego użytkowania zasobów leśnych na zbliżonym poziomie ogólności. w gminie, ustalanie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego zagadnień Realizacja celów i zadań zaproponowanych dotyczących zalesień oraz zadrzewień poprzez w aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla wyznaczanie lub zaktualizowanie granicy polno-leśnej, Miasta i Gminy Sieniawa będzie polegała na tworzenie nowych obszarów zieleni urządzonej zaplanowaniu oraz realizacji szeregu przedsięwzięć (zieleńce, zieleń przydrożna itp.), czy też coroczne inwestycyjnych, planistycznych, które mogą zabiegi pielęgnacyjne zieleni urządzonej – przyczyni się ingerować w poszczególne elementy środowiska, do zmniejszenia walorów przyrodniczych gminy głównie na etapie ich realizacji, powodując i spadku bioróżnorodności. przejściowe uciążliwości.

Brak realizacji zadań mających na celu Na etapie późniejszego użytkowania należy zabieganie degradacji gleb (wprowadzanie właściwej oczekiwać braku oddziaływania na środowisko, albo struktury zagospodarowania przestrzennego, wręcz poprawy w stosunku do stanu obecnego. podnoszenie jakości i struktury gleb poprzez wykorzystanie kompostu, ochrona i wprowadzenie Ocenę oddziaływania na środowisko zadrzewień i zakrzewień śródpolnych i przydrożnych poszczególnych zadań przewidzianych do realizacji spełniających rolę przeciwerozyjną, przeciwdziałanie w ramach Programu Ochrony Środowiska zakwaszeniu gleb, upowszechnianie Dobrych Praktyk przedstawiono w formie tabelarycznej (Załącznik 1). Rolniczych), przyczyni się do spadku produkcji Przy ocenie oddziaływań wzięto pod uwagę końcowy roślinnej, co będzie niekorzystne również efekt realizacji poszczególnych zadań. Wzięto pod z ekonomicznego punktu widzenia. uwagę zarówno oddziaływania pośrednie jak i bezpośrednie na poszczególne elementy środowiska. Zaniechanie rekultywacji terenów zdegradowanych i zdewastowanych i likwidacji Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1502 - Poz. 327

Oddziaływania na etapie realizacji inwestycji emitowanych z silników spalinowych (transport szczegółowo opisano poniżej. i ciężkie maszyny), prac spawalniczych (gazy i pyły), prac malarskich (lotne związki organiczne) i innych. 8.2. ETAP REALIZACJI ZADAŃ Dokładne określenie skali oddziaływania 8.2.1. ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA i zasięgu występowania określonych stężeń danej substancji w celu oceny jakości powietrza według Zanieczyszczeniem powietrza atmosferycznego obowiązujących standardów nie jest możliwe, ani nazywamy wprowadzenie substancji stałych, ciekłych celowe. Z punktu widzenia prawa stosunkowo i gazowych, w ilościach, które mogą ujemnie wpłynąć krótkotrwałe oddziaływanie związane z pracami na zdrowie człowieka, klimat, przyrodę ożywioną, budowlanymi (emisja niezorganizowana), nie podlega wody, gleby lub spowodować nieprzewidziane szkody normowaniu. w środowisku naturalnym. 8.2.2. HAŁAS Realizacja części zadań przewidzianych w aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla W trakcie robót budowlanych Miasta i Gminy Sieniawa związanych z pracami i modernizacyjnych a także podczas trwania innych budowlanymi oraz ziemnymi i związanym z tym przedsięwzięć inwestycyjnych wykorzystywany będzie użyciem ciężkiego sprzętu budowlanego, będzie się sprzęt budowlany i środki transportu, stanowiące charakteryzowała lokalnym i krótkoterminowym źródło hałasu i drgań. Emitowany hałas będzie oddziaływaniem na stan powietrza. oddziaływał na okolicznych mieszkańców oraz ludzi przebywających chwilowo w rejonie inwestycji a także Do zadań tych należą: w obrębie dróg dojazdowych. Hałas emitowany dalsza modernizacja sieci wodociągowej, podczas prac budowlanych oddziaływał będzie na dalsza rozbudowa sieci kanalizacyjnej, lokalną faunę, szczególne na gatunki synantropije modernizacja oczyszczalni ścieków, i synurbijne (żyjące w mieście), co spowoduje ich budowa oczyszczalni przyzagrodowych, czasowe przemieszczanie się w inne rejony. budowa rozbudowa i modernizacja oczyszczalni ścieków przemysłowych, Urządzenia stosowane przy pracach powinny likwidacja małych niedoskonałych ujęć wody spełniać kryteria dotyczące ich wartości akustycznej, wraz ze stacjami uzdatniania, wynikające z przepisów prawa. Obecnie w tym modernizacja ujęć wód i stacji uzdatniania, względzie obowiązuje Rozporządzenie Ministra budowa i przebudowa przepławek dla ryb Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie w celu umożliwienia ich migracji na istniejących zasadniczych wymagań dla urządzeń używanych na budowlach piętrzących rzeki San, zewnątrz pomieszczeń w zakresie emisji hałasu do konserwacja urządzeń melioracyjnych, środowiska (Dz.U.2005.263.2202 ze zmianami). modernizacja instalacji i urządzeń Normy obowiązujące dla urządzeń nowych mają na technologicznych, celu ochronę słuchu pracowników, a także osób wykorzystane energii odnawialnej – wiatrowej, postronnych. słonecznej, z biomasy, modernizacja sieci ciepłowniczych, Spełnianie tych kryteriów nie spowoduje modernizacja kotłowni zakładowych, całkowitej eliminacji uciążliwości hałasu na terenach wdrażanie nowych systemów i technologii otaczających place budowy, należy jednak pamiętać, (bardziej przyjaznych środowisku w zakładach), że proces budowlany będzie ograniczony w czasie, termomodernizacja budynków, a po jego zakończeniu wszystkie niedogodności modernizacja i rozbudowa infrastruktury akustyczne ustaną. Oddziaływania będą edukacyjno – turystycznej, krótkoterminowe, a ich charakter odwracalny. budowa obejść drogowych, modernizacja ciągów komunikacyjnych, Dla ograniczenia uciążliwości akustycznych, modernizacja taboru, jeśli to możliwe, prace budowlane należy wykonywać budowa nowych ścieżek rowerowych, wyłącznie w porze dziennej, a w przypadku prac rozbudowa sieci gazowej, związanych z budową i przebudową przepławek dla ryb w celu umożliwienia ich migracji na istniejących rekultywacja terenów zdegradowanych i zdewastowanych, w tym wyrobisk budowlach piętrzących rzeki San, konserwacją poeksploatacyjnych, urządzeń melioracyjnych – poza okresem lęgowym ptaków. likwidacja dzikich wysypisk odpadów, budowa ekranów akustycznych, Na etapie organizacji prac w obrębie budowa i modernizacja sieci poszczególnych zadań istnieje możliwość elektromagnetycznej. wykorzystania różnych środków zapobiegawczych i ochronnych, jednak w praktyce uciążliwości przy W związku z użyciem transportu ciężarowego remontach nie są zwykle podstawą do poważnych i pracami budowlanymi należy spodziewać się konfliktów, w sytuacji, gdy osoby narażone na generowania dużych ilości pyłów oraz lokalnego niedogodności mają jasno określony horyzont podwyższenia stężeń niektórych substancji gazowych czasowy, w jakim prace zostaną zakończone oraz ich na skutek ścierania opon i nawierzchni drogowej, dokładny harmonogram. także okładzin hamulcowych oraz spalin pojazdów i maszyn. Dotyczy to w szczególności substancji Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1503 - Poz. 327

8.2.3. ZANIECZYSZCZENIA WÓD budowa oczyszczalni przyzagrodowych, likwidacja małych niedoskonałych ujęć wody Niebezpieczeństwo zanieczyszczenia wód lub wraz ze stacjami uzdatniania, gleb będzie związane z robotami budowlanymi modernizacja ujęć wód i stacji uzdatniania, i ziemnymi głownie na terenach przyległych do budowa i przebudowa przepławek dla ryb remontowanych dróg, sieci kanalizacyjnej, w celu umożliwienia ich migracji na istniejących modernizowanych oczyszczalni ścieków, placów budowlach piętrzących rzeki San, budowy. Będzie ono dotyczyło szczególnie skażeń konserwacja urządzeń melioracyjnych, substancjami niebezpiecznymi, użytymi w procesie modernizacja instalacji i urządzeń inwestycyjnym lub pochodzącymi ze sprzętu technologicznych, budowlanego i środków transportu. wykorzystane energii odnawialnej – wiatrowej, słonecznej, z biomasy, Aby takie ryzyko zminimalizować w zależności modernizacja sieci ciepłowniczych, od rodzaju działalności powinny być ustalone wszelkie modernizacja kotłowni zakładowych, środki bezpieczeństwa, zapobiegające ewentualnym wdrażanie nowych systemów i technologii awariom, które mogą mieć wpływ na środowisko (bardziej przyjaznych środowisku w zakładach), gruntowo-wodne. Należy przestrzegać przepisów termomodernizacja budynków, z zakresu prawa budowlanego, prawa ochrony modernizacja i rozbudowa infrastruktury środowiska oraz Bezpieczeństwa Higieny Pracy. edukacyjno – turystycznej, budowa obejść drogowych, Niebezpieczeństwo zagrożenia środowiska modernizacja ciągów komunikacyjnych, wodnego może nastąpić np. z związku modernizacja taboru, z niekontrolowanym wyciekiem paliwa z pracującego budowa nowych ścieżek rowerowych, sprzętu budowlanego czy też innych substancji rozbudowa sieci gazowej, chemicznych (masy uszczelniające, farby) w celu rekultywacja terenów zdegradowanych uniknięcia takich sytuacji należy przestrzegać, aby i zdewastowanych, w tym wyrobisk plac budowy (ew. miejsce stacjonowania pojazdów poeksploatacyjnych, mechanicznych, maszyn, urządzeń) posiadało likwidacja dzikich wysypisk odpadów, utwardzoną i nieprzepuszczalną powierzchnię, a także budowa ekranów akustycznych, było odwadniane. budowa i modernizacja sieci elektromagnetycznej Ponadto na etapie opracowania organizacji mogą przyczynić się do zakłócenia bytowania zwierząt budowy lub innych inwestycji powinno się uwzględnić (w tym gatunków chronionych) w ich naturalnych doprowadzenie na teren budowy wody do celów siedliskach, a także ich migracji, przez co może technologicznych i sanitarnych oraz zapewnić zmniejszyć ich różnorodność organizmów żywych na odpowiednie warunki sanitarne osobom wykonującym danym obszarze. Będą to w dużej mierze prace. oddziaływania krótkoterminowe i odwracalne, związane z emisją hałasu i drgań na etapie realizacji Przy realizacji przedsięwzięć w obrębie dolin inwestycji. rzecznych tj. budowa i przebudowa przepławek dla ryb w celu umożliwienia ich migracji na istniejących Budynki stanowią miejsca gniazdowania budowlach piętrzących rzeki San, konserwacja kilkunastu gatunków ptaków, dla niektórych z nich urządzeń melioracyjnych należy tak planować zakres (np. wróbel, jerzyk i pustułka) są podstawowym prac budowlanych, aby w możliwie najwyższym miejscem lęgów. Prowadzone na szeroką skalę stopniu zapewnić ochronę gleb, siedlisk, naturalnego rożnego typu modernizacje budynków w tym ukształtowania terenu i stosunków wodnych. docieplenia mogą powodować ograniczenie liczby miejsc lęgowych. Ze względu na charakter i rodzaj innych wykonywanych robót zakłada się, że realizacja Do zwierząt o wiele bardziej zagrożonych planowanych działań nie zwiększy zanieczyszczenia działaniami ociepleniowymi niż ptaki należą nietoperze, wód powierzchniowych i podziemnych na terenie gdyż chowają się głębiej w szczelinach, a na odgłosy gminy lub zwiększy je w sposób nieznaczny. z zewnątrz (np. montowania rusztowania, rozmowy pracowników) reagują ciszą i oczekiwaniem na 8.2.4. ODDZIAŁYWANIE NA RÓŻNORODNOŚĆ odejście. BIOLOGICZNĄ W związku z powyższym przed rozpoczęciem FAUNA prac termomodernizacyjnych należy rozważyć możliwość stworzenia zastępczych schronień dla Realizacja przewidzianych w aktualizacji ptaków i nietoperzy (skrzynki drewniane dla ptaków Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy i nietoperzy). Sieniawa zamierzeń będzie charakteryzowała się wpływem na bioróżnorodność świata zwierząt. Na szczególną uwagę zasługują inwestycje lub działania zlokalizowane na obszarach chronionych Inwestycje takie jak: w tym na obszarach NATURA 2000 (m.in. budowa modernizacja sieci wodociągowej, i przebudowa przepławek dla ryb w celu umożliwienia rozbudowa sieci kanalizacyjnej, ich migracji na istniejących budowlach piętrzących modernizacja oczyszczalni ścieków, rzeki San, konserwacja urządzeń melioracyjnych).

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1504 - Poz. 327

W przypadku realizacji inwestycji na tych Powstałe w trakcie prac odpady, powinny być terenach, należy stosować wszelkie przepisy w miarę możliwości wtórnie wykorzystywane regulujące działania na obszarach chronionych. podawane odzyskowi lub w ostateczności segregowane usuwane zgodnie z obowiązującymi FLORA przepisami dotyczącymi gospodarki odpadami. W przypadku odpadów niebezpiecznych, każdy rodzaj Podczas prac związanych z realizacją działań odpadów powinien być gromadzony i przechowywany uwzględnionych w aktualizacji Programu Ochrony oddzielnie w warunkach uniemożliwiających Środowiska może wystąpić konieczność usunięcia przedostanie się do środowiska naturalnego bądź przesadzenia niektórych drzew i krzewów także i chroniony przed działaniem czynników dokonania nowych nasadzeń. W przypadku wycinki, atmosferycznych. Transport tych odpadów z miejsc o ile jest to możliwe rośliny i drzewa należy ich powstawania do miejsc odzysku lub przesadzać, a nie wycinać, chyba, że ich wartość jest unieszkodliwiania powinien się odbywać wyjątkowo niska. z zachowaniem szeregu przepisów obowiązujących w takiej działalności. Wprowadzanie zadrzewień i zakrzewień śródpolnych, szczególnie na posesjach prywatnych, 8.3. ETAP EKSPLOATACJI powinno być prowadzone według założeń zawartych w lokalnych Planach Zagospodarowania 8.3.1. ZADANIA Z ZAKRESU OCHRONY WÓD Przestrzennego, dokumentach dotyczących zalesienia I EFEKTYWNEGO WYKORZYTANIA ZASOBÓW terenów porolnych, a także w oparciu o obowiązujące WODNYCH przepisy w zakresie regulowania granicy polno – leśnej. Wybudowanie nowych odcinków kanalizacji sanitarnej, modernizacja oczyszczalni w kierunku W przypadku prac mających na celu wycinanie spełnienia wymagań obowiązującego prawa oraz drzew lub reorganizacje zieleni, na terenach dyrektyw UE, propagowanie budowy oczyszczalni chronionych, należy stosować się do wszystkich przyzagrodowych na terenach, gdzie budowa sieci przepisów o ochronie obszarów cennych przyrodniczo kanalizacji sanitarnej jest nieopłacalna z przyczyn oraz objętych ochroną prawną, planów ochrony ekonomicznych, bądź bardzo trudna do realizacji ze tychże obszarów, a także uzyskać opinie i pozwolenia względów technicznych, wspieranie budowy wszelkich organów i instytucji, w których kompetencji szczelnych zbiorników na gnojowicę oraz płyt leżą takie decyzje. obornikowych, zintensyfikowanie kontroli technicznej i częstotliwości opróżniania zbiorników Planując roboty dotyczące aranżacji zieleni bezodpływowych, wspieranie modernizacji technologii warto uwzględnić specyficzne zagrożenia w otoczeniu produkcji, w celu wyeliminowania ograniczenia zrzutu na etapie realizacji jak np. zniszczenie trawników lub substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska chronionych gatunków roślin. wodnego, budowa, rozbudowa i modernizacja oczyszczalni ścieków przemysłowych w znaczącym 8.2.5. ODPADY stopniu przyczynią się do ochrony środowiska wodno – glebowego. W najbliższych latach w związku z realizacją planowanych inwestycji na terenie gminy należy Należy stwierdzić, że pozytywne oddziaływanie spodziewać się wzrostu wytwarzania następujących inwestycji zrównoważy w całości ewentualny grup odpadów: niekorzystny wpływ na środowisko na etapie realizacji planowanych inwestycji. 1. Odpady budowlane, w tym szczególnie: odpady pochodzące z budowy, remontów, Inwestycje takie jak oczyszczalnie ścieków nie i rozbiórki dróg, mostów i infrastruktury stwarzają podczas normalnej eksploatacji znaczących drogowej, w tym odpady niebezpieczne zagrożeń dla środowiska. Z uwagi jednak na znaczące (grupa 17) oddziaływania w przypadku awarii lub wypadku ziemia zmieszana z gruzem oraz wskazana jest stała kontrola stanu technicznego tych zanieczyszczona różnymi substancjami instalacji, jak również opracowanie szczegółowych (grupa 17) planów usuwania skutków awarii.

2. Odpady komunalne: Likwidacja małych, niedoskonałych ujęć wraz odpady zielone i materiał roślinny w związku ze stacjami uzdatniania i podłączanie odbiorców do z wycinką drzew i krzewów (kod: 20 02) dużych wodociągów sieciowych, modernizacja ujęć odpady z instalacji i urządzeń służących wód oraz stacji uzdatniania wody zgodnie zagospodarowaniu odpadów, z oczyszczalni z wymaganiami przepisów unijnych, przeprowadzenie ścieków oraz z uzdatniania wody pitnej i wody akcji edukacyjno – informacyjnej propagującej do celów przemysłowych (grupa 19) optymalizację zużycia wody przez indywidualnych użytkowników (np. gromadzenie wody deszczowej 3. Odpadów wielkogabarytowych różnego rodzaju wykorzystywanie jej na cele agrarne - do podlewania i pochodzenia (kod: 20 03 07) zieleni) oraz wspieranie działań podmiotów gospodarczych w zakresie racjonalnego 4. Odpadów niebezpiecznych różnego rodzaju gospodarowania wodą, w tym eliminowanie i pochodzenia. nieuzasadnionego wykorzystania wód podziemnych do

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1505 - Poz. 327 celów przemysłowych przyczynią się do racjonalizacji Promocja i wspieranie wykorzystania energii wykorzystania zasobów wodnych i zwiększenia odnawialnych na terenie gminy przyczynią się do dyspozycyjnych zasobów wodnych, co poprawy warunków sanitarnych powietrza. w perspektywie długoterminowej będzie miało korzystny wpływ na warunki życia mieszkańców Wpływ na środowisko zależny będzie od gminy, a także pośrednio na różnorodność biologiczną. rodzaju wykorzystywanego odnawialnego źródła energii. Szczególnie istotny będzie też wybór 8.3.2. ZADANIA Z ZAKRESU PRZECIWDZIAŁANIA odpowiedniej lokalizacji i prawidłowo wykonany ZAGROŻENIOM ŚRODOWISKA (W TYM OCHRONY projekt. PRZED POWODZIĄ, POWAŻNYCH AWARII, OGRANICZENIA SKUTKÓW ZAGROŻEŃ Podczas spalania biomasy dochodzi do NATURALNYCH I CHEMICZNYCH) pewnego obciążenia środowiska. Na wielkość tego oddziaływania istotny wpływ ma rodzaj W tym zakresie przewidziano do realizacji wykorzystywanego paliwa, którym mogą być np. następujące zadania: brykiet drewna, słoma, zrębki, czy osady ściekowe. stała współpraca gminy z właścicielami Na etapie przygotowywania paliwa mogą powstawać urządzeń wodnych w zakresie ogólnej odpady lub ścieki. inwentaryzacji, modernizacji, oraz prawidłowej eksploatacji, W przypadku plantacji energetycznych takich udrożnienie rzek i potoków poprzez budowę jak wierzba energetyczna mogą pojawić się zagrożenia i przebudowę przepławek dla ryb w celu takie, jak: powstanie wielkoobszarowych monokultur, umożliwienia ich migracji na istniejących ograniczenie bioróżnorodności i wyjaławianie gleb, budowlach piętrzących rzeki San, ponieważ uprawy takie są kilkuletnie. dostosowanie użytkowania rolniczego terenów położonych w sąsiedztwie rzek i potoków do Jednak należy podkreślić iż spalanie biomasy skali zagrożenia powodziowego, praktycznie nie powoduje emisji dwutlenku węgla (do utrzymanie i bieżąca konserwacja urządzeń celów bilansowych przyjmuje się, że ilość tego gazu melioracyjnych, w tym usuwanie skutków powstająca podczas spalania jest zbilansowana powodzi oraz przywracanie prawidłowego z poborem w procesie wzrostu rośliny). funkcjonowania istniejących systemów melioracyjnych, Energetyka wiatrowa należy do bezemisyjnych opracowanie planu ochrony technologii wytwarzania energii. Do obszarów dla przeciwpowodziowej regionu wodnego oraz których sąsiedztwo obiektów energetyki wiatrowej strategii i programów przeciwdziałania skutkom może stwarzać ryzyko wystąpienia znaczących suszy, negatywnych oddziaływań należą m. in. rezerwaty prowadzenie działań na rzecz zmniejszenia przyrody, obszary NATURA 2000, obszary wodno- ryzyka wystąpienia poważnych awarii błotne chronione na podstawie Konwencji Ramsarskiej w zakładach przemysłowych poprzez oraz obszary znajdujące się na trasach przelotów modernizację instalacji oraz urządzeń migracyjnych lub będących terenami stałego lub technologicznych, okresowego występowania gatunków wymienionych podnoszenie świadomości ekologicznej w załączniku nr I Dyrektywy Ptasiej lub wskazanych mieszkańców w zakresie zapewnienia w Polskiej Czerwonej Księdze, wg aktualnych (nie bezpieczeństwa chemicznego, starszych niż 10 lat) danych naukowych. Stąd w celu ograniczenie przewozów materiałów ograniczenie niekorzystnych oddziaływań związanych niebezpiecznych na drogach publicznych na z rozwojem energetyki wiatrowej istotna jest rzecz ich przewozu koleją, modernizacja zbyt odpowiednia lokalizacja ferm wiatrowych poprzedzona wąskich odcinków dróg, na których procedurą oceny oddziaływana na środowisko. prowadzony jest transport materiałów niebezpiecznych. Działania planowane do realizacji w celu zmniejszenia energochłonności (tj. zmniejszenie strat Realizacja tych inwestycji będzie wiązała się energii, zwłaszcza cieplnej, w systemach z długotrwałym korzystnym wpływem na zdrowie przesyłowych, przede wszystkim poprzez i bezpieczeństwo mieszkańców miasta i gminy uszczelnienie rurociągów oraz ich właściwą Sieniawa. eksploatację, modernizacja istniejących sieci ciepłowniczych, modernizacja istniejących kotłowni Udrożnienie rzek i potoków poprzez budowę zakładowych, wdrażanie nowoczesnych systemów i przebudowę przepławek dla ryb w celu umożliwienia oraz technologii w zakładach, technologii bardziej ich migracji na istniejących budowlach piętrzących przyjaznych dla środowiska oraz odpowiednich rzeki San będzie niewątpliwie w sposób korzystny systemów zapewniających dobre zarządzanie oddziaływać na ichtiofaunę i na walory przyrodnicze środowiskiem, termorenowacja budynków) będą Specjalnego Obszaru Ochrony Siedlisk Dolina Rzeki w perspektywie długoterminowej w sposób korzystny San, który stanowi istotny korytarz ekologiczny, w oddziaływać na jakość powietrza atmosferycznego tym dla ichtiofauny. poprzez ograniczanie emisji ze źródeł grzewczych. Niekorzystne oddziaływania będą występowały 8.3.3. ZADANA Z ZAKRESU POZYSKIWANIA głównie na etapie realizacji wyżej wymienionych ENERGII ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH inwestycji.

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1506 - Poz. 327

8.3.4. ZADANIA Z ZAKRESU OCHRONY w celu przeciwdziałania stanom niepożądanym RÓŻNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ I KRAJOBRAZU (choroby, szkodniki), ORAZ ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ LASÓW prowadzenie edukacji ekologicznej w sferze wzbogacania i racjonalnego użytkowania Wykonanie zadań z zakresu ochrony zasobów leśnych w gminie, różnorodności biologicznej i krajobrazu oraz ustalanie w miejscowych planach zrównoważonego rozwoju lasów nie powinno zagospodarowania przestrzennego zagadnień wykazywać znaczącego negatywnego wpływu na dotyczących zalesień oraz zadrzewień poprzez lokalną faunę. W dalszej perspektywie powinno wyznaczanie lub zaktualizowanie granicy polno- wpłynąć na poprawę środowiska życia gatunków na leśnej. obszarze gminy. Realizacja zaplanowanych w aktualizacji Aby zapewnić możliwość migracji gatunkom Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy konieczne jest stworzenie i ochrona korytarzy Sieniawa działań z zakresu ochrony różnorodności ekologicznych, w tym kluczowego korytarza biologicznej i krajobrazu oraz zrównoważonego obejmującego dolinę rzeki San i jej dopływów. rozwoju lasów będą także miały pozytywny wpływ na strukturę i funkcjonowanie świata roślinnego. Pozytywny, bezpośredni, długoterminowy wpływ na faunę obszaru będą miały zadania Realizacja zadań z tego zakresu nie będzie przewidziane do realizacji w ramach Programu wiązała się z negatywnym oddziaływaniem na Ochrony Środowiska: pozostałe komponenty środowiska przyrodniczego. prowadzenie czynnej ochrony obiektów i obszarów chronionych zlokalizowanych na 8.3.5. ZADANIA Z ZAKRESU OCHRONA POWIETRZA terenie gminy oraz zapewnienie prawidłowego ATMOSFERYCZNEGO, KLIMATU I WARSWY funkcjonowania sieci ekologicznej Natura 2000, OZONOWEJ tworzenie nowych form ochrony przyrody na terenie gminy obejmujących obszary i obiekty Przedsięwzięcia z zakresu ochrony powietrza o szczególnych walorach przyrodniczych atmosferycznego, klimatu i warstwy ozonowej i krajobrazowych, przyczynią się do ograniczenia emisji zanieczyszczeń stała pielęgnacja i konserwacja pomników do atmosfery. Będzie to miało korzystny wpływ na przyrody na terenie gminy oraz pielęgnacja zdrowie mieszkańców i ograniczy związane różnorodności biologicznej, z zanieczyszczeniem powietrza niszczenie fasad prowadzenie zalesiania równolegle z działaniami budynków, w tym zabytkowych. prowadzącymi do zróżnicowania struktury gatunkowej lasów i poprawy struktury Realizacja zadań polegających na wiekowej drzewostanów, termomodernizacji budynków użyteczności publicznej przebudowa drzewostanów zmienionych i silnie przyczyni się do polepszenia ich parametrów uszkodzonych lub niezgodnych z siedliskiem, izolacyjnych - zmniejszenia strat ciepła i pozwoli na zalesianie gruntów wyłączonych z użytkowania obniżenie zapotrzebowania na paliwa opałowe, co rolniczego, będzie wiązało się z korzystnym wpływem na jakość opracowanie i wdrażanie programów ochrony powietrza atmosferycznego – w konsekwencji tych terenów zieleni oraz krajobrazu w gminie, działań wielkość emisji szkodliwych związków tworzenie nowych obszarów zieleni urządzonej zmaleje. (zieleńce, zieleń przydrożna itp.), całoroczne zabiegi pielęgnacyjne zieleni W tym zakresie do inwestycji o najbardziej urządzonej. znaczącym negatywnym oddziaływaniu na środowisko należą drogi. Emisja substancji z silników pojazdów Efektywną ochronę fauny zapewni jest znaczna i oddziałuje na stan czystości powietrza przeprowadzenie inwentaryzacji przyrodniczej gminy w szczególnie w najbliższym otoczeniu dróg. celu wskazania obszarów szczególnie istotnych dla jej Eksploatacja dróg wiąże się z emisją zanieczyszczeń ochrony. i pogorszeniem klimatu akustycznego.

Realizacja działań związanych z podnoszeniem Wzdłuż szlaków komunikacyjnych i dróg mogą świadomości i wiedzy ekologicznej mieszkańców wystąpić zanieczyszczenia wód gruntowych. W takich dotyczącej ochrony oraz cennych walorów przypadkach głównym źródłem zanieczyszczeń są przyrodniczych gminy (bardziej skuteczna dzięki spływy z drogi substancji chemicznych stosowanych planowanej modernizacji i rozbudowie infrastruktury przy ich utrzymaniu (sól drogowa), ścieki wytwarzane edukacyjno-turystycznej) przyczyni się do zwiększenia w obiektach obsługi pasażerów, wycieki z pojazdów, szacunku dla przyrody i w sposób pośredni korzystnie a także wytwarzane odpady związane z eksploatacją, będzie oddziaływać na faunę obszaru. np. zmiotki z oczyszczania ulic, odpady z koszy przy miejscach postojowych, lecz także „dzikie wysypiska” Pośredni, długoterminowy korzystny wpływ na oraz odpady i wycieki powstałe w wyniku wypadków faunę obszaru będzie miało także podjęcie i kolizji drogowych następujących działań: współpraca z Nadleśnictwem Sieniawa Przewidziana w ramach Programu Ochrony odnośnie monitoringu środowiska leśnego Środowiska modernizacja dróg przyczyni się Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1507 - Poz. 327 o zmniejszenia niekorzystnych oddziaływań tworzenia dogodnych warunków do rozwoju związanych z ich eksploatacją (emisja hałasu i spalin). ruchu rowerowego poprzez budowę nowych odcinków dróg rowerowych, Modernizacja istniejących sieci ciepłowniczych ograniczenia emisji hałasu pochodzącego i kotłowni zakładowych przyczyni się do zmniejszenia z sektora gospodarczego poprzez kontrolę emisji niskiej ze źródeł grzewczych, co będzie wiązało przestrzegania obowiązujących w tym zakresie się z korzystnym wpływem na zdrowie mieszkańców, przepisów prawa, a w sposób pośredni będzie niekorzystnie oddziaływać integrowania miejscowych planów na bioróżnorodność, obszary chronione oraz obiekty zagospodarowania przestrzennego zabytkowe zlokalizowanie na terenie miasta i gminy. z problemami zagrożenia hałasem (zapewnienie przestrzegania zasady strefowania), Do poprawy warunków sanitarnych powietrza podnoszenia świadomości ekologicznej przyczyni się także promocja i wspieranie społeczeństwa związanej z charakterystyką wykorzystania energii odnawialnych na terenie gminy. źródeł i stopnia oddziaływania hałasu na środowisko i życie mieszkańców gminy Wpływ na środowisko zależny będzie od rodzaju wykorzystywanego odnawialnego źródła Ochrona przed promieniowaniem energii. Szczególnie istotny będzie też wybór elektromagnetycznym zostanie zapewniona poprzez: odpowiedniej lokalizacji i prawidłowo wykonany integrowanie miejscowych planów projekt. zagospodarowania przestrzennego z problemami zagrożenia promieniowaniem 8.3.6. ZADANA Z ZAKRESU OCHRONA elektromagnetycznym, POWIERZCHNI ZIEMI I PRZYWRÓĆENIE WARTOŚCI budowę i modernizację sieci UŻYTKOWEJ GLEB elektroenergetycznej na terenie gminy, która będzie uwzględniała mało konfliktową Upowszechnianie zasad dobrej praktyki lokalizację linii, rolniczej, prowadzenie właściwej struktury kontrolę wprowadzania do środowiska nowych zagospodarowania przestrzennego, podnoszenie urządzeń emitujących promieniowanie jakości i struktury gleb poprzez wykorzystanie elektromagnetyczne, kompostu, ochrona i wprowadzenie zadrzewień podnoszenie świadomości ekologicznej i zakrzewień śródpolnych i przydrożnych spełniających społeczeństwa związanej z charakterystyką rolę przeciwerozyjną, kształtowanie struktury upraw źródeł i stopnia oddziaływania promieniowania przeciwdziałającej erozji i pogarszaniu się jakości gleb elektromagnetycznego na środowisko i życie oraz przeciwdziałanie zakwaszaniu, bieżąca mieszkańców gminy. rekultywacja terenów zdegradowanych i zdewastowanych i przywracanie funkcji Poprawa stanu akustycznego na terenie gminy przyrodniczych tym terenom oraz stała likwidacja i zapewnienie ochrony przed promieniowaniem terenów dzikich składowisk odpadów przyczyni się elektromagnetycznym bezpośrednio wpłyną na m.in. do ograniczenia zanieczyszczenia środowiska poprawę warunków życia mieszkańców, zwiększenie gruntowo-wodnego i zwiększenia produktywności poczucia bezpieczeństwa oraz atrakcyjność gleb. Będzie w sposób korzystny oddziaływać na inwestycyjną. bioróżnorodność terenów rolniczych (szczególnie istotną rolę dla zachowania bioróżnorodności pełnią Eksploatacja dróg wiązała się będzie z emisją zadrzewienia i zakrzewienia śródpolne) oraz na zanieczyszczeń i hałasu, jednak jak wspomniano zdrowie mieszkańców i jakość powietrza powyżej modernizacja infrastruktury drogowej atmosferycznego (pozytywny wpływ na stan sanitarny przyczyni się do poprawy płynności ruchu – powietrza będzie miała w szczególności stała zmniejszenia zatorów drogowych co w efekcie likwidacja terenów dzikich składowisk odpadów). ograniczy emisję spalin i hałasu do atmosfery.

8.3.7. ZADANIA Z ZAKRESU OCHRONY PRZED 8.3.8. ZADANIA Z ZAKRESU OCHRONY ZASOBÓW HAŁASEM I PROMIENIOWANIEM KOPALIN ELEKTROMAGNETYCZNYM Realizacja zadań z tego zakresu zapewni W wyniku realizacji działań zaproponowanych racjonalną gospodarkę surowcową i będzie w aktualizacji Programu Ochrony Środowiska należy długoterminowo w sposób korzystny oddziaływać na się spodziewać zmniejszenia poziomu hałasu na powierzchnię ziemi, walory krajobrazowe, środowisko skutek: wodno-gruntowe a także pośrednio na zwiększenia płynności ruchu pojazdów – bioróżnorodność. modernizację i budowę dróg, wspierania inwestycji ograniczających ujemny 8.3.9. ZADANIA Z ZAKRESU EDUKACJI wpływ hałasu, mianowicie: budowy ekranów EKOLOGICZNEJ akustycznych i tworzenia pasów zwartej zieleni ochronnej pełniącej funkcję naturalnego ekranu Działania związane z prowadzeniem edukacji akustycznego, a także zwiększenie izolacji ekologicznej w gminie będą aktywowały budynków (np. wymiana okien), proekologiczne zachowania społeczeństwa, co ograniczanie ruchu samochodowego w obrębie w sposób pośredni będzie korzystnie oddziaływać na stref o unikalnych walorach przyrodniczych, wszystkie komponenty środowiska. Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1508 - Poz. 327

8.3.10. ODPADY powietrza, co będzie w sposób korzystny oddziaływać na zdrowie mieszkańców. Odpady powstające na terenie gminy w dalszym ciągu będą klasyfikowane głównie jako Rozbudowa systemu kanalizacyjnego odpady komunalne. Ponieważ coraz większa część i modernizacja oczyszczalni ścieków ograniczy powstających odpadów komunalnych będzie poddana niekontrolowane przedostawanie się zanieczyszczeń odzyskowi wskazane jest zwiększenie ilości do wód powierzchniowych i podziemnych, a tym pojemników umożliwiających ich selektywną zbiórkę. samym poprawi jakość środowiska gruntowo- Dodatkowo konieczne jest wprowadzenie selektywnej wodnego i wpłynie korzystanie na zdrowie zbiórki i systemów unieszkodliwiania odpadów mieszkańców. biodegradowalnych, w tym odpadów zielonych pochodzących z prac związanych z pielęgnacją Dbałość o dobry stan terenów zielonych terenów zielonych i parków na terenie gminy. usprawni rolę roślinności jako buforu niekorzystnych oddziaływań na elementy środowiska i mieszkańców. Ponadto należy spodziewać się zwiększenia Polepszeniu ulegną również warunki estetyczne ilości osadów ściekowych wytwarzanych przez krajobrazu oraz zmniejszą się uciążliwości związane oczyszczalnie ścieków. W związku z czym należy z życiem w mieście (hałas, zanieczyszczenia, rozważyć koncepcje zagospodarowania zwiększenie temperatury). i wykorzystania tych odpadów poza składowaniem. Zachowanie walorów przyrodniczych gminy 8.4. PRAWDOPODOBIEŃSTWO WYSTĄPIENIA poprawi atrakcyjność inwestycyjną terenu, co RYZYKA DLA ZDROWIA LUDZI przyczyni się do rozwoju sektora usług. Wpłynie to na polepszenie standardu życia mieszkańców. 8.4.1. NA ETAPIE REALIZACJI Realizacja zadań z zakresu przeciwdziałania Ponieważ elementem oddziaływania na zagrożeniom środowiska (w tym ochrony przed środowisko jest także – zgodnie z definicją ustawową powodzią, poważnych awarii, ograniczenia skutków – oddziaływanie na zdrowie ludzi, należy zauważyć, że zagrożeń naturalnych i chemicznych) będzie realizacja założeń zawartych w aktualizacji Programu długoterminowo, korzystne oddziaływać na Ochrony Środowiska na etapie ich realizacji będzie bezpieczeństwo i zdrowie mieszkańców gminy. wiązała się z pewnym oddziaływaniem na zdrowie Szczególne istotne znaczenie ma zmniejszenie ludzkie. Charakteryzować się ono będzie emisją zagrożenia przeciwpowodziowego. zanieczyszczeń do powietrza związanych ze zwiększonym ruchem kołowym pojazdów, pracami 8.5. WPŁYW REALIZACJI POSTANOWIEŃ budowlano - remontowymi oraz pracami ziemnymi. DOKUMENTU NA OBSZARY O SZCZEGÓLNYCH Mieszkańcy na etapie realizacji zadań będą narażeni na WŁAŚCIWOŚCIACH NATURALNYCH LUB emisję pyłów, spalin oraz odorów emitowanych POSIADAJĄCYCH ZNACZENIE DZIEDZICTWA podczas modernizacji infrastruktury technicznej (sieci KULTUROWEGO wodno-kanalizacyjnej, sieci gazowej). Realizacja gminnego Programu Ochrony Oprócz problemu zanieczyszczeń pojawia się Środowiska w efekcie końcowym przyczyni się do również kwestie bezpieczeństwa. Prace związane poprawy stanu środowiska na terenie gminy, co z rozbudową kanalizacji sanitarnej i sieci będzie korzystnie oddziaływać na obszary i obiekty wodociągowej oraz infrastruktury drogowej mogą chronione zlokalizowane na terenie gminy. stanowić zagrożenie dla ruchu pieszego. W związku z podejmowanymi działaniami sugeruje się Program Ochrony Środowiska nie zawiera poinformowanie społeczeństwa o planowanych szczegółowych informacji dotyczących lokalizacji pracach z odpowiednim wyprzedzeniem czasowym, poszczególnych inwestycji oraz nie przedstawia wraz ze wskazaniem terminu zakończenia realizacji rozwiązań technicznych w związku z czym nie jest inwestycji. Pozwoli to mieszkańcom przygotować się możliwe szczegółowe określenie wpływu realizacji na ewentualne uciążliwości i zwiększy ich ostrożność. poszczególnych inwestycji na obszary i obiekty Ponad to prace najbardziej uciążliwe nie powinny chronione, w tym obszary NATURA 2000. Realizacja odbywać się we wczesnym godzinach porannych oraz poszczególnych inwestycji poprzedzona będzie wieczornych, by nadmiernie nie ingerować w życie przeprowadzeniem procedury OOŚ, co umożliwi mieszkańców. określenie szczegółowych oddziaływań na środowisko planowanych przedsięwzięć. 8.4.2. NA ETAPIE EKSPLOATACJI Część obszaru gminy położona jest na terenie Realizacja założeń zawartych w Programie Sieniawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Ochrony Środowiska będzie miała pozytywny wpływ Zgodnie z Rozporządzeniem Wojewody na zdrowie ludzi. W związku z realizacją inwestycji Podkarpackiego z dnia 28 czerwca 2005 r. w sprawie zaplanowanych w Programie (np. modernizacja dróg, Sieniawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu na termomodernizacja budynków, rozbudowa sieci terenie OCHK zakazuje się: gazowej w celu umożliwienia wykorzystania gazu zabijania dziko występujących zwierząt, w indywidualnych systemach grzewczych, niszczenia ich nor, legowisk, innych schronień modernizacja kotłowni, budowa ścieżek rowerowych) i miejsc rozrodu oraz tarlisk, złożonej ikry, należy spodziewać się stopniowej poprawy jakości z wyjątkiem amatorskiego połowu ryb oraz Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1509 - Poz. 327

wykonywania czynności związanych o zespół klasztorny dominikanów, ul. Kopernika z racjonalną gospodarką rolną, leśną, rybacką 6, nr rej.: A-318 z 6.12.1988: i łowiecką; . kościół, ob. par. p.w. NMP, 1719-51 realizacji przedsięwzięć mogących znacząco . klasztor, ob. plebania, 1754 oddziaływać na środowisko [zakaz nie dotyczy . dzwonnica, 1 poł. XVIII realizacji przedsięwzięć mogących znacząco o cmentarz żydowski, ul. 1 Maja, XVIII/XIX, oddziaływać na środowisko, dla których nr rej.: A-345 z 18.12.1989 przeprowadzona została procedura oceny o ratusz, XVIII, XIX, nr rej.: A-339 z 3.09.1968 oddziaływania na środowisko, w trakcie której o zespół pałacowy, ul. Kościuszki 32: sporządzono raport o oddziaływaniu . pałac, XVIII, nr rej.: A-76 z 11.12.1967 przedsięwzięcia na środowisko, wykazała brak . oficyna, XVIII-XIX, nr rej.: j.w. niekorzystnego wpływu na przyrodę obszaru . park, XVIII-XIX, nr rej.: 29-ZP z 28.02.1949 chronionego krajobrazu], . folwark, XIX, nr rej.: A-799 z 20.06.1995: likwidowania i niszczenia zadrzewień pałacyk letni, drewn. śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych, jeżeli stajnia-wozownia nie wynikają one z potrzeby ochrony spichrz przeciwpowodziowej i zapewnienia rządcówka, drewn. bezpieczeństwa ruchu drogowego lub wodnego kordegarda biała (pn.) lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów kordegarda czerwona (pn.) lub naprawy urządzeń wodnych; altanka-pawilon wykonywania prac ziemnych trwale dom ogrodnika zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem o fortyfikacje dworu Sieniawskich (pozostałości prac związanych z zabezpieczeniem bastionów i kurtyn), 1664-1680, nr rej.: A-663 przeciwpowodziowym lub z 13.07.1994 przeciwosuwiskowym lub utrzymaniem, o willa, ul. Jana Pawła II 48, po 1920, nr rej.: budową, odbudową, naprawą lub remontem A-158 z 27.04.2006 urządzeń wodnych; o budynek Tow. Gimnastycznego „Sokół”, dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli ul. Kościuszki 4, 1926-28, nr rej. A-329 służą innym celom niż ochrona przyrody lub z 5.02.2009 zrównoważone wykorzystanie użytków rolnych o dom, ul. Kościuszki 5, pocz. XX, nr rej.: A-339 i leśnych oraz racjonalna gospodarka wodna lub z 18.03.2009 rybacka; o dom, ul. Poniatowskiego 2, 1898, nr rej.: likwidowania naturalnych zbiorników wodnych, A-261 z 11.02.2008 starorzeczy i obszarów wodno-błotnych. o spichrz, ul. Augustowska, 2 poł. XVIII, cz. spalony 1974, nr rej. A-333 z 16.02.2009 Zadana przewidziane do realizacji w ramach Programu Ochrony Środowiska pozostają zgodnie Negatywny wpływ na obiekty zabytkowe z zapisami ww. Rozporządzenia. zlokalizowane na terenie miasta i gminy Sieniawa może być związany ze zwiększoną emisją Zgodnie z danymi Krajowego Ośrodka Badań zanieczyszczeń do powietrza w trakcie realizacji i Dokumentacji Zabytków na terenie Miasta i Gminy inwestycji (na etapie trwania prac budowlanych). Sieniawa znajdują się następujące zabytki wpisane do rejestru Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków: Przewiduje się, że skala ewentualnych w miejscowości Czerce: negatywnych oddziaływań na środowisko (głównie o cmentarz wojenny z I wojny światowej, nr rej.: okresowych, generowanych przez roboty A-826 z 23.04.1996 wykonawcze) będzie niewielka. w miejscowości Czerwona Wola: o dom zakonny ss. służebniczek NMP z kaplicą, W perspektywie długoterminowej realizacja k. XIX, nr rej.: A-325 z 22.11.1988 planowanych w Programie Ochrony Środowiska w miejscowości Leżachów: inwestycji mających na celu ograniczenie emisji o cerkiew greko-kat. p.w. św. Mikołaja, ob. zanieczyszczeń do powietrza z ciepłownictwa oraz ze kościół rzym.-kat. fil., drewn., k. XVIII, nr rej.: źródeł komunikacyjnych i przemysłowych będzie miała A-106 z 30.12.1986 korzystny wpływ na zabytkowe budynki zlokalizowane o cmentarz przykościelny, nr rej.: j.w. na terenie miasta i gminy Sieniawa. w miejscowości Pigany: o cmentarz wojenny z I wojny światowej, nr rej.: 8.6. PRAWDOPODOBIEŃSTWO WYSTĄPIENIA A-825 z 23.04.1996 ODDZIAŁYWAŃ SKUMULOWANYCH w miejscowości Rudka: o cerkiew greko - kat., drewn., k. XVII, nr rej.: Oddziaływania na środowisko i ludzi A-249 z 28.09.1982 poszczególnych zadań ujętych w aktualizacji Programu w mieście Sieniawa: Ochrony Środowiska w przypadku ich równoczesnej o zespół kościoła p.w. św. Jana Chrzciciela, realizacji mogą się nakładać. 1753, XX, nr rej.: A-664 z 18.05.1994: . d. kościół, ob. dom przedpogrzebowy Wskazane jest ułożenie harmonogramu realizacji . dzwonnica zadań w taki sposób, aby z jednej strony uwzględnić . cmentarz kościelny technologię robót, z drugiej zaś ograniczyć kumulację . ogrodzenie z bramką, 1930 uciążliwych oddziaływań. Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1510 - Poz. 327

Ponieważ część zadań ujętych w Programie budowa i modernizacja sieci wymaga bezpośredniej ingerencji w istniejące ciągi elektroenergetycznej. komunikacyjne (remont ciągów komunikacyjnych i wymiana sieci podziemnych), ze szczególną Należy zaznaczyć, że jest to jedynie wstępna, starannością powinien zostać przygotowany projekt bardzo ogólna kwalifikacja przedsięwzięć do procedury organizacji ruchu, tak by poszczególne fazy robót oceny oddziaływania na środowisko, wynikająca w jak najmniejszym stopniu utrudniały życie z Programu Ochrony Środowiska. Szczegółowe mieszkańcom i osobom przyjezdnym. Niezbędna jest kwalifikowanie należy prowadzić na etapie także koordynacja z innymi działaniami w tym także projektowania i realizacji przedsięwzięć. działaniami opisanymi w aktualizacji Planu Gospodarki Odpadami. W przypadku zadań związanych z budową IX. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU lub modernizacją uzbrojenia podziemnego, ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ o podejmowanych w tym zakresie działaniach powinni PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ być informowani zarządcy wszystkich sieci, tak by NA ŚRODOWISKO, MOGĄCYCH BYĆ REZULTATEM w jednym czasie uporządkować wszystkie REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, wymagające tego sieci na danym terenie. W SZCZEGÓLNOŚCI NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARU NATURA 2000 ORAZ Generalnie, realizacja założeń zawartych INTEGRALNOŚĆ TEGO OBSZARU w aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Sieniawa nie będzie generować Wszelkie negatywne oddziaływania znaczącego oddziaływania na wskazane w Ustawie planowanych inwestycji na środowisko mogą być komponenty środowiska (także na etapie prac ograniczone już na etapie planowania, poprzez ocenę wykonawczych). Trwałe i korzystne będą natomiast wszystkich uwarunkowań, przemyślany wybór ekologiczne i krajobrazowe efekty realizacji projektu lokalizacji a dalej odpowiedni dobór rozwiązań, tego dokumentu. technologicznych i zharmonizowanie prac z innymi inwestycjami. Skala wywoływanych przez nie 8.7. PRZEWIDYWANE ZNACZĄCE ODDZIAŁYWANIA oddziaływań środowiskowych zależeć będzie WYMAGAJĄCE SPORZĄDZENIA RAPORTU w znacznym stopniu od lokalnych uwarunkowań ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO środowiskowych. Dlatego tak ważne jest ujęcie kwestii ochrony środowiska w lokalnych dokumentach Projekt aktualizacji projektu Programu Ochrony strategicznych (w lokalnych Studiach i Planach Środowiska dla Miasta i Gminy Sieniawa na lata Zagospodarowania Przestrzennego). Prawidłowy 2010-2013 z perspektywą do 2017 r. będzie projekt, uwzględniający potrzeby ochrony środowiska realizowany poprzez ustanowione cele ogólne zarówno na etapie budowy jaki i w fazie eksploatacji i szczegółowe oraz krótko i długoterminowe zadania inwestycji pozwoli istotnie ograniczyć takie środowiskowe. oddziaływania. Do ogólnych działań ograniczających negatywne oddziaływanie na środowisko należą: Określają one rodzaje przedsięwzięć prawidłowe zabezpieczenie techniczne sprzętu i placu o znaczącym wpływie na środowisko w myśl budowy, w tym zwłaszcza w miejscach styku Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada z ekosystemami szczególnie wrażliwymi na zmiany 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć warunków siedliskowych, dostosowanie terminów mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz prac do terminów rozrodu, wegetacji, okresów szczegółowych uwarunkowań związanych lęgowych, itp. z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 257 Kompensacja przyrodnicza poz. 2573 ze zm.). Działania kompensujące to działania najczęściej Przedsięwzięcia wyszczególnione w Programie niezależne od przedsięwzięcia inwestycyjnego, których Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Sieniawa, celem jest kompensacja znaczącego niekorzystnego które mogą wymagać sporządzenia raportu oddziaływania na środowisko, jakie jest spowodowane o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko to: realizacją tego przedsięwzięcia. modernizacja sieci wodociągowej i kanalizacyjnej na terenie gminy, Zgodnie z art. 41 ustawy Prawo Ochrony modernizacja budowa i rozbudowa oczyszczalni Środowiska projekt kompensacji przyrodniczej może ścieków przemysłowych i komunalnych, być zawarty w prognozie oddziaływania na modernizacja ujęć wód oraz stacji uzdatniania środowisko planów, programów i strategii. Zgodnie wody, z art. 75 ustawy Prawo Ochrony Środowiska udrożnienie rzek i potoków poprzez budowę kompensacja przyrodnicza może być realizowana tylko i przebudowę przepławek dla ryb w celu wówczas, gdy „ochrona elementów przyrodniczych umożliwienia ich migracji na istniejących nie jest możliwa". budowlach piętrzących rzeki San modernizacja sieci ciepłowniczych i kotłowni, Z przeprowadzonej analizy wynika, że na zalesianie, obecnym etapie nie przewiduje się wystąpienia modernizacja ciągów komunikacyjnych oddziaływań powodujących znaczne zmiany i transportu kolejowego, w środowisku wywołanych realizacją Programu, które rozbudowa sieci gazowej, wymagałyby podjęcia takich kroków.

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1511 - Poz. 327

X. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ W aktualizacji Programu Ochrony Środowiska ZAWARTYCH W PROJEKTOWANYM DOKUMENCIE możliwie precyzyjnie określone zostały zasady oceny WRAZ Z UZASADNIENIEM ICH WYBORU ORAZ OPIS i monitorowania efektów jego realizacji. METOD DOKONANIA OCENY PROWADZĄCEJ DO Zaproponowane w nim wskaźniki ilościowe, TEGO WYBORU ALBO WYJAŚNIENIE BRAKU procentowe lub jakościowe pozwolą określić stopień ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH, W TYM realizacji poszczególnych działań i prognozować WSKAZANIA NAPOTKANYCH TRUDNOŚCI związane z tym zmiany w środowisku. Ocena realizacji WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB Programu Ochrony Środowiska na podstawie LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY wyznaczonych wskaźników dokonywana będzie, co dwa lata i opierać się będzie na regularnej ocenie Warunkiem prawidłowej realizacji założeń następujących zagadnień: Programu jest zachowanie określonych terminów określenie stopnia wykonania przedsięwzięcia realizacji przyjętych zadań oraz dostępność środków i/lub działania, finansowych jak i brak protestów społeczeństwa. określenia zaawansowania przyjętych celów lub Większość proponowanych do realizacji przedsięwzięć inwestycji, w ramach aktualizacji Programu ma zdecydowanie oceny rozbieżności pomiędzy przyjętymi celami pozytywny wpływ na środowisko. Planowane i działaniami, a ich wykonaniem. działania mają charakter optymalny dla realizacji ustalonej wizji rozwoju miasta i gminy. Proponowanie Koordynator wdrażania Programu będzie rozwiązań alternatywnych dla takich działań nie ma, oceniać co dwa lata stopień jego wdrożenia. zatem uzasadnienia zarówno z formalnego jak Sporządzany co 2 lata raport z realizacji programu i ekologicznego punktu widzenia. Ponadto, dokumenty przedstawiany jest Radzie Miasta i Burmistrzowi te mają charakter strategiczny i w związku z tym brak Miasta. jest możliwości precyzyjnego określenia działań alternatywnych dla wskazanych działań. Ocena ta będzie bazą do ewentualnej korekty celów i strategii ich realizacji. Taka procedura pozwoli XI. PROPOZYCJE DOTYCZĄCE METOD ANALIZY także na spełnienie wymagań zapisanych w ustawie PRZEWIDYWANYCH SKUTKÓW REALIZACJI Prawo ochrony środowiska, a dotyczących okresu, na POSTANOWIEŃ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU jaki jest przyjmowany Program Ochrony Środowiska ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA i systemu raportowania o stanie realizacji programu ochrony środowiska.

Tabela 6 Wskaźniki monitorowania Programu Lp. Wskaźnik Jednostka A. Wskaźniki stanu środowiska i zmiany presji na środowisko 1 Jakość wód powierzchniowych; udział wód pozaklasowych wg oceny ogólnej % 2 Jakość wód podziemnych; udział wód o bardzo dobrej i dobrej jakości (klasa Ia i Ib) % 3 Stopień zwodociągowania gminy % 4 Stopień skanalizowania gminy % Ścieki przemysłowe i komunalne wymagające oczyszczenia odprowadzane do wód 5 m3 powierzchniowych lub do ziemi 6 Stosunek długości sieci kanalizacyjnej do sieci wodociągowej km 7 Ilość wytwarzanych odpadów komunalnych /1 mieszkańca na rok kg/m/r 8 Udział odpadów komunalnych składowanych na składowiskach % 9 Udział odpadów przemysłowych składowanych na składowiskach % Wielkość emisji zanieczyszczeń pyłowych do powietrza z zakładów szczególnie Mg /rok 10 uciążliwych Wielkość emisji zanieczyszczeń gazowych do powietrza z zakładów szczególnie Mg /rok 11 uciążliwych (bez CO2 ) 12 Wskaźnik lesistości gminy % 13 Procentowy udział powierzchni terenów objętych ochroną prawną % 14 Nakłady inwestycyjne na ochronę środowiska tys zł. B. Wskaźniki świadomości społecznej Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1512 - Poz. 327

Udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska wg oceny 15 b.d. jakościowej 16 Ilość i jakość interwencji (wniosków) zgłaszanych przez mieszkańców b.d. 17 Liczba, jakość i skuteczność kampanii edukacyjno - informacyjnych, b.d.

XII. INFORMACJE O MOŻLIWYM Podstawę prawną opracowania prognozy TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA stanowi ustawa z dnia 3 października 2008 r. ŚRODOWISKO o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie Według zapisów ustawy Prawo Ochrony środowiska oraz o ocenach oddziaływania na Środowiska i ustaleń Konwencji o ocenach środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227 oddziaływania na środowisko w kontekście ze zm.). transgranicznym, sporządzonej w Espoo dnia

25 lutego 1991 r. (Dz. U. z 1999 r., Nr 96, W Prognozie przeanalizowano zakres, poz. 1110) jako oddziaływanie transgraniczne określa zawartość i cele przedstawione w projekcie Programu się "jakiekolwiek oddziaływanie, niemające wyłącznie Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Sieniawa charakteru globalnego, na terenie podlegającym i określono, że są one zgodne z dokumentami jurysdykcji strony, spowodowane planowana wyższego szczebla wojewódzkiego, krajowego działalnością, której fizyczna przyczyna jest w całości i powiatowego, a także stanowią kontynuację ich lub częściowo położona na terenie podlegającym zapisów na poziomie gminnym. jurysdykcji innej strony; przy czym "oddziaływanie" oznacza jakikolwiek skutek planowanej działalności dla Szczegółowo porównano zgodność celów środowiska z uwzględnieniem: zdrowia i zadań projektu z Programem Ochrony Środowiska dla i bezpieczeństwa ludzi, flory, fauny, gleby, powietrza, Województwa Podkarpackiego i z Programem Ochrony wody, klimatu, krajobrazu i pomników historii lub Środowiska dla Powiatu Przeworskiego. innych budowli albo wzajemnych oddziaływań miedzy tymi czynnikami; obejmuje ono również skutki dla Wykonanie zaplanowanych w projekcie dziedzictwa kultury lub dla warunków społeczno- Programu zadań o charakterze inwestycyjnym będzie gospodarczych spowodowane zmianami tych ingerować w środowisko przede wszystkim na etapie czynników”. ich realizacji. Największy wpływ na środowisko

w trakcie budowy będą miały następujące Transgraniczne oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia: przedsięwzięć ujętych w aktualizacji Programu modernizacja sieci wodociągowej Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Sieniawa nie i kanalizacyjnej na terenie gminy, jest możliwe, tak ze względu na wielkość modernizacja budowa i rozbudowa oczyszczalni oddziaływania na środowisko (powietrze, hałas), jak ścieków przemysłowych i komunalnych, i odległość od granic Państwa. modernizacja ujęć wód oraz stacji uzdatniania

wody, XIII. STRESZCZENIE SPORZĄDZONE udrożnienie rzek i potoków poprzez budowę W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM i przebudowę przepławek dla ryb w celu

umożliwienia ich migracji na istniejących Prognoza oddziaływania na środowisko projektu budowlach piętrzących rzeki San Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy modernizacja sieci ciepłowniczych i kotłowni, Sieniawa na lata 2010 – 2013 z perspektywą do zalesianie, 2017 roku została sporządzona w celu określenia modernizacja ciągów komunikacyjnych wpływu na środowisko założonych w nim celów i transportu kolejowego, i zadań zarówno krótko- jak i długoterminowych. rozbudowa sieci gazowej, Celem tego dokumentu jest określenie systemu ochrony środowiska w gminie Sieniawa. Uwzględnia budowa i modernizacja sieci on wymagania środowiskowe, gospodarcze elektroenergetycznej. i społeczne. Zaktualizowany dokument zawiera analizę istniejącego stanu i prognozę jego zmian oraz definiuje Realizacja zadań określonych w Programie cele i kierunki działań zmierzające do poprawy stanu Ochrony Środowiska, przyczyniając się do osiągnięcia istniejącego, a także określa konkretne działania celów zakładanych w tym dokumencie, będzie miała planowane do realizacji, określając ich szacunkowy w dłuższej perspektywie czasowej pozytywny wpływ koszt, montaż finansowy, potencjalne źródło głównie na takie elementy środowiska jak: elementy finansowania oraz podmioty odpowiedzialne za przyrody ożywionej, jakość wód, jakość powietrza. realizację. Cele te wyznaczono dla następujących obszarów: Poprawa jakości środowiska na terenie gminny będzie możliwa dzięki integracji lokalnej społeczności ochrona przyrody, wokół tematu ekologii i ochrony najbliższego zasoby wodne, środowiska, i poprawę świadomości środowiskowej powietrze atmosferyczne, obywateli. powierzchnia ziemi i środowisko glebowe,

edukacja ekologiczna.

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1513 - Poz. 327

W związku z realizacją założeń Programu możliwe, tak ze względu na skalę oddziaływania Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Sieniawa nie planowanych przedsięwzięć na środowisko przewiduje się wystąpienia skutków, czy znaczących (powietrze, hałas), jak i odległość gminy od granic oddziaływań środowiskowych wymagających państwa. przeprowadzenia środków zapobiegawczych lub kompensacji przyrodniczej, w związku, z czym nie Formy ochrony przyrody oraz obiekty wpisane przewidziano podjęcia takich działań. do wykazu zabytków nie są w bezpośredni sposób zagrożone skutkami realizacji zadań zawartych Należy zastosować jednak kilka zasad, głownie w Programie Ochrony Środowiska. na etapie projektowania i przygotowania przedsięwzięcia - m.in. szczegółowo przebadać Podsumowując realizacja zadań określonych konkretne działania, lokalizację i zastosowane w Programie będzie miała długotrwały korzystny technologie pod kątem ich oddziaływania na wpływ na jakość poszczególnych komponentów środowisko. środowiska przyrodniczego gminy, wpłynie pozytywnie na sferę życia i komfort mieszkańców, Transgraniczne oddziaływania na środowisko a także przebywających na jej terenie turystów. przedsięwzięć ujętych w Programie Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Sieniawa nie jest

ZAŁĄCZNIK 1 Ocena wpływu realizacji zadań krótko- i długoterminowych zawartych w Programie Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Sieniawa na stan środowiska i zdrowie mieszkańców

Komponent środowiska

sko

Cel Zadanie środowiskowe

środowiskowy

Walory

Zabytki

przyrody

gruntowe

Powietrze i

biologiczna

akustyczne

środowisko

krajobrazowe

Różnorodność

Formy ochrony

Zdrowieludzkie

Powierzchniaziemi Woda i Woda środowi CEL STRATEGICZNY 1: POPRAWA STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ORAZ JEGO STAŁA OCHRONA PRIORYET 1: OCHRONA WÓD I EFEKTYWNE WYKORZYTANIE ZASOBÓW WODNYCH 1. Dalsza rozbudowa sieci wodociągowej na terenie (0) (+) (0) (0) (0) (0) (0) (+) gminy oraz modernizacja starych odcinków sieci 2. Dalsza rozbudowa sieci kanalizacyjnej na obszarze (0) (+) (+) (0) (0) (0) (0) (+) gminy 3. Optymalizacja wykorzystania istniejącej oczyszczalni (dociążenie) oraz jej modernizacja (+/-) (+/-) (+/-) (0) (0) (0) (0) (+)

w kierunku spełnienia wymagań obowiązującego prawa oraz dyrektyw UE 4. Propagowanie budowy oczyszczalni przyzagrodowych na terenach, gdzie budowa sieci kanalizacji sanitarnej jest nieopłacalna z przyczyn (+/-) (+/-) (+/-) (-) (0) (0) (0) (+)

ekonomicznych, bądź bardzo trudna do realizacji ze turystycznych

względów technicznych (ukształtowanie terenu) – 5. Wspieranie budowy szczelnych zbiorników na gnojowicę oraz płyt obornikowych w gospodarstwach (+) (+) (+) (0) (0) (0) (0) (+) rolnych 6. Rozpowszechnianie zasad ujętych w Kodeksie Dobrych Praktyk Rolniczych mających na celu (0) (+) (+) (+) (0) (0) (0) (+) ochronę wód przed zanieczyszczeniami związkami azotu ze źródeł rolniczych 7. Wspieranie rozwoju rolnictwa ekologicznego na (0) (+) (+) (0) (0) (0) (0) (+) terenie gminy 8. Preferowanie użytkowania łąkowego oraz kształtowanie pasów roślinności wzdłuż cieków (0) (+) (+) (+) (+) (0) (+) (+)

wodnych gospodarczychoraz rekreacyjno

9. Zewidencjonowanie wszystkich zbiorników – bezodpływowych i zintensyfikowanie ich kontroli (0) (+) (+) (0) (0) (0) (0) (+) technicznej oraz częstotliwości opróżniania

10. Wspieranie modernizacji technologii produkcji, bytowo w celu wyeliminowania ograniczenia zrzutu substancji (0) (0) (+) (0) (0) (0) (0) (+) szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego 11. Budowa, rozbudowa i modernizacja oczyszczalni ścieków przemysłowych w pełni dostosowanych do (+/-) (+/-) (+/-) (-) (0) (0) (0) (+) wymogów unijnych 12. Prowadzenie stałego monitoringu jakości wód

Poprawajakości wódoraz zapewnienie odpowiedniej ilościowo i jakościowo wody do celów (0) (+) (+) (0) (0) (0) (0) (+) powierzchniowych i podziemnych

1. Likwidacja małych, niedoskonałych ujęć wraz ze stacjami uzdatniania i podłączanie odbiorców do (0) (+) (0) (+) (0) (0) (0) (+)

szenie dużych wodociągów sieciowych k

ę 2. Modernizacja ujęć wód oraz stacji uzdatniania

zasobów wodnych

ych ych wód i (0) (+) (0) (0) (0) (0) (0) (+)

a zasobów a Zwi

dyspozycyjn wody zgodnie z wymaganiami przepisów unijnych

wykorzystani racjonalizacja Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1514 - Poz. 327

3. Przeprowadzenie akcji edukacyjno – informacyjnej propagującej optymalizację zużycia wody przez indywidualnych użytkowników (np. gromadzenie (0) (+) (+) (0) (0) (0) (0) (+) wody deszczowej wykorzystywanie jej na cele agrarne - do podlewania zieleni) 4. Wspieranie działań podmiotów gospodarczych w zakresie racjonalnego gospodarowania wodą, (0) (+) (+) (0) (0) (0) (0) (+) w tym eliminowanie nieuzasadnionego wykorzystania wód podziemnych do celów przemysłowych PRIORYTET 2: PRZECIWDZIAŁANIE ZAGROŻENIOM ŚRODOWISKA (W TYM OCHRONA PRZED POWODZIĄ, POWAŻNE AWARIE, OGRANICZENIE SKUTKÓW ZAGROŻEŃ NATURALNYCH I CHEMICZNYCH) 1. Stała współpraca gminy z właścicielami urządzeń

wodnych w zakresie ogólnej inwentaryzacji, (0) (+) (+) (+) (+) (0) (+) (+)

modernizacji, oraz prawidłowej eksploatacji 2. Udrożnienie rzek i potoków poprzez budowę i przebudowę przepławek dla ryb w celu umożliwienia (0) (0) (+) (0) (+) (0) (0) (0) ich migracji na istniejących budowlach piętrzących rzeki San 3. Dostosowanie użytkowania rolniczego terenów położonych w sąsiedztwie rzek i potoków do skali (0) (+) (+) (+) (0) (0) (0) (+) zagrożenia powodziowego 4. Utrzymanie i bieżąca konserwacja urządzeń melioracyjnych, w tym usuwanie skutków powodzi (0) (+/-) (+/-) (+) (+/-) (0) (+) (+) oraz przywracanie prawidłowego funkcjonowania

istniejących systemów melioracyjnych Ochrona przeciw powodziowai przeciwdziałanie skutkomsuszy 5. Opracowanie planu ochrony przeciwpowodziowej regionu wodnego oraz strategii i programów (0) (+/-) ? (+) ? (0) (+) (+) przeciwdziałania skutkom suszy

1. Prowadzenie działań na rzecz zmniejszenia ryzyka

wystąpienia poważnych awarii w zakładach

(+) (+) (+) (+) (+) (+) (+) (+) stwa

ń przemysłowych poprzez modernizację instalacji oraz urządzeń technologicznych 2. Podnoszenie świadomości ekologicznej

mieszkańców w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa (+) (+) (+) (0) (+) (+) (0) (+) ichemicznego chemicznego

nychawarii oraz 3. Ograniczenie przewozów materiałów ż niebezpiecznych na drogach publicznych na rzecz ich

przewozu koleją, modernizacja zbyt wąskich (0) (+) (+) (0) (+) (0) (0) (+)

Zmniejszenieryzyka i Ograniczenieskutków

powa odcinków dróg, na których prowadzony jest transport biologicznego zapewnieniebezpiecze materiałów niebezpiecznych PRIORYTET 3: GOSPODARKA ODPADAMI Zagadnienia związane z gospodarką odpadami zostały dokładnie omówione w Planie Gospodarki Odpadami dla Miasta i Gminy Sieniawa na lata 2010-2013 z perspektywą do roku 2017 PRIORYTET 4: POZYSKIWANIE ENERGII ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH

1. Dokonanie oceny zasobów energii odnawialnej i niezbędnej do tego infrastruktury, wyznaczenie (+) ? ? ? ? (+) ? (+) regionów preferowanych do rozwoju energetyki odnawialnej 2. Podnoszenie świadomości z zakresu energetyki odnawialnej na poziomie lokalnym poprzez programy (+) (0) (0) (0) (0) (+) (0) (+) szkoleniowe w ramach systemu edukacyjnego

ródeł odnawialnychródeł 3. Promowanie korzyści wynikających z ź wykorzystywania odnawialnych źródeł energii, a także (+) ? ? ? ? (+) ? (+) informowanie o możliwościach skorzystania z pomocy finansowej i technicznej 4. Rozpatrywanie problematyki energii odnawialnej w miejscowych planach zagospodarowania (+) (+) (+) (+) (+) (+) (+) (+) przestrzennego 5. Promocja i wspieranie wykorzystania energii odnawialnych na terenie gminy, energii wodnej, (+) ? ? ? ? (+) ? (+)

energii wiatrowej, energii słonecznej, oraz energii wykorzystaniaenergii ze

z biomasy \ 6. Pomoc finansowa dla wprowadzania bardziej przyjaznych dla środowiska nośników energii oraz (+) ? ? ? ? (+) ? (+)

Wzrost nowych technologicznych rozwiązań 1. Zmniejszenie strat energii, zwłaszcza cieplnej, w systemach przesyłowych, przede wszystkim (+) (0) (+) (0) (0) (+) (0) (+) poprzez uszczelnienie rurociągów oraz ich właściwą eksploatację 2. Modernizacja istniejących sieci ciepłowniczych (+) (0) (+) (0) (0) (+) (0) (+)

3. Modernizacja istniejących kotłowni zakładowych

ci

ś w celu dostosowaniach eksploatacji do spełnienia (+) (0) (+) (0) (0) (+) (0) (+) wymogów ochrony środowiska 4. Wdrażanie nowoczesnych systemów oraz technologii w zakładach, technologii bardziej przyjaznych dla środowiska oraz odpowiednich (+) (+) (+) (0) (0) (+) (0) (+)

Zmniejszenie systemów zapewniających dobre zarządzanie energochłonno środowiskiem (ISO 14001) 5. Poprawa parametrów energetycznych budynków - termorenowacja (dobór otworów drzwiowych i okiennych o niskim współczynniku przenikalności (+) (0) (+/-) (0) (0) (0) (0) (+) cieplnej, właściwa izolacja termiczna ścian - ocieplenie budynków). PRIORYTET 5: OCHRONA RÓŻNORODNOCI BIOLOGICZNEJ I KRAJOBRAZU ORAZ ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ LASÓW Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1515 - Poz. 327

1. Prowadzenie czynnej ochrony obiektów i obszarów chronionych zlokalizowanych na terenie gminy oraz (+) (+) (+) (+) (+) (0) (+) (+) zapewnienie prawidłowego funkcjonowania sieci ekologicznej Natura 2000 2. Dokumentowanie i tworzenie nowych form ochrony przyrody na terenie gminy obejmujących (+) (+) (+) (+) (+) (0) (+) (+)

obszary i obiekty o szczególnych walorach

przyrodniczych i krajobrazowych

ci ś 3. Stała pielęgnacja i konserwacja pomników przyrody na terenie gminy oraz pielęgnacja różnorodności (+) (+) (+) (+) (+) (0) (+) (+)

biologicznej

ochrona norodno

ż 4. Prowadzenie inwentaryzacji przyrodniczej gminy,

biologiczneji krajobrazowej ró celem wskazania cennych przyrodniczo walorów (+) (+) (+) (+) (+) (0) (+) (+) Zachowanie oraz gminy 5. Realizacja działań związanych z podnoszeniem świadomości i wiedzy ekologicznej mieszkańców (+) (+) (+) (+) (+) (0) (+) (+) dotyczącej ochrony oraz cennych walorów przyrodniczych gminy 6. Modernizacja i rozbudowa infrastruktury ? ? ? ? ? ? ? (+) edukacyjno-turystycznej 1. Współpraca z Nadleśnictwem Sieniawa odnośnie monitoringu środowiska leśnego w celu (0) (0) (+/-) (0) (+) (0) (+) (+) przeciwdziałania stanom niepożądanym (choroby, szkodniki),

2. Prowadzenie zalesiania równolegle z działaniami

prowadzącymi do zróżnicowania struktury gatunkowej (+) (+) (+) (+) (+) (+) (+) (+)

na lasów i poprawy struktury wiekowej drzewostanów ś

onai 3. Przebudowa drzewostanów zmienionych i silnie ż (+) (+) (+) (+) (+) (0) (+) (+) uszkodzonych lub niezgodnych z siedliskiem 4. Zalesianie gruntów wyłączonych z użytkowania (+) (+) (+) (+) (+) (+) (+) (+) rolniczego

wielofunkcyjna 5. Prowadzenie edukacji ekologicznej w sferze Zrównowa gospodarkale wzbogacania i racjonalnego użytkowania zasobów (+) (+) (+) (+) (+) (0) (+) (+) leśnych w gminie 6. Ustalanie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego zagadnień (+) (+) (+) (+) (+) (0) (+) (+) dotyczących zalesień oraz zadrzewień poprzez

wyznaczanie lub zaktualizowanie granicy polno-leśnej

1. Opracowanie i wdrażanie programów ochrony

(+) (+) (+) (+) (+) (0) (+) (+) terenów zieleni oraz krajobrazu w gminie 2. Tworzenie nowych obszarów zieleni urządzonej (+) (+) (+) (+) (+) (0) (+) (+)

zieleni (zieleńce, zieleń przydrożna itp.)

terenów

Ochrona miejskiej,

krajobrazu 3. Całoroczne zabiegi pielęgnacyjne zieleni urządzonej (+) (+) (+) (+) (+) (+) (+) (+) wiejskiejoraz PRIORYTET 6: OCHRONA POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO, KLIMATU I WARSWY OZONOWEJ 1. Ograniczenie emisji komunikacyjnej i ochrona przed jej negatywnym oddziaływaniem poprzez budowę obejść drogowych, modernizację ciągów (+) (+) (+) (0) (+) (+) (0) (+) komunikacyjnych, modernizację transportu kolejowego 2. Rozwiązania problemów komunikacyjnych, poprzez (+) (+) (+) (+) (+) (+) (+) (+) modernizację taboru 3. Promowanie proekologicznych środków zbiorowego (+) (+) (+) (+) (+) (+) (+) (+) transportu (transport kolejowy) 4. Promowanie komunikacji zbiorowej i ruchu (+) (+) (+) (+) (+) (+) (+) (+) rowerowego szczególnie na terenach miejskich 5. Tworzenie warunków dla rozwoju ruchu rowerowego poprzez budowę nowych ścieżek (+) (+) (+) (+) (+) (+) (+) (+) rowerowych 6. Redukowanie emisji niskiej poprzez propagowanie

eliminacji węgla jako paliwa w kotłowniach lokalnych

i gospodarstwach domowych, rozpowszechnienie (+) (+) (+) (0) (+) (+) (0) (+) stosowana drewna, trocin, trzciny energetycznej czy gazu 7. Zredukowanie emisji niskiej poprzez modernizację układów technologicznych kotłowni komunalnych (+) (0) (+) (0) (+) (+) (0) (+) i obiektów użyteczności publicznej z wykorzystaniem

paliw ekologicznych oraz linii przesyłu ciepła atmosferycznego Ochrona powietrza 8. Podjęcie działań w celu rozbudowy sieci gazowej celem umożliwienia wykorzystania gazu w (+) (0) (+) (0) (+) (+) (0) (+) indywidualnych systemach grzewczych 9. Poprawa właściwości energetycznych budynków oraz obiektów użyteczności publicznej poprzez ich (+) (0) (+/-) (0) (+) (+) (0) (+) termomodernizację 10. Ograniczenie emisji z procesów przemysłowych, energetyki oraz elektrociepłowni poprzez modernizację i hermetyzacje procesów technologicznych, (+) (0) (+) (0) (+) (+) (0) (+) modernizacje układów technologicznych oraz wprowadzanie nowych proekologicznych technik spalania paliw 11. Propagowanie zwiększenia wykorzystania paliw (+) (0) (+) (0) (+) (+) (0) (+) alternatywnych 12. Edukacja ekologiczna społeczeństwa na temat wykorzystania proekologicznych nośników energii (+) (0) (+) (0) (+) (+) (0) (+) i szkodliwości spalania materiałów odpadowych Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1516 - Poz. 327

(szczególnie tworzyw sztucznych) oraz upowszechniania wykorzystywania odnawialnych

źródeł energii

1. Poprawa systemu gospodarki odpadami na terenie gminy poprzez zwiększenie % odzyskiwanych (+) (+) (+) (+) (0) (+) (+) (+) odpadów oraz zmniejszenie ilości odpadów u źródła 2. Prowadzenie racjonalnej gospodarki leśnej i rolnej na terenie gminnej (zwiększanie lesistości oraz rozwój (+) (+) (+/-) (+/-) (+) (+) (+/-) (+) upraw energetycznych na terenie gminy) 3. Prowadzenie działań edukacyjnych związanych

Ochrona klimatui (+) (0) (+) (0) (+) (+) (0) (+) warstwyozonowej z ochroną klimatu oraz warstwą ozonową PRIORYTET 7: OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI I PRZYWRÓĆENIE WARTOŚCI UŻYTKOWEJ GLEB 1. Prowadzenie właściwej struktury zagospodarowania przestrzennego (zminimalizowanie powierzchni gruntów rolnych o wyższych klasach bonitacyjnych wyłączonych z produkcji rolnej (0) ? ? (+) (0) (0) ? (+)

i przeznaczonych na inne cele oraz zagospodarowywanie gruntów o niskiej przydatności rolniczej)

2. Podnoszenie jakości i struktury gleb poprzez (0) (0) (0) (+) (0) (0) (0) (+)

wykorzystanie kompostu gleb 3. Ochrona i wprowadzenie zadrzewień i zakrzewień

śródpolnych i przydrożnych spełniających rolę (+) (+) (+) (+) (+) (0) (+) (+) chrona zasobów chrona

O przeciwerozyjną 4. Kształtowanie struktury upraw przeciwdziałającej erozji i pogarszaniu się jakości gleb oraz (0) (+) (+) (+) (+) (0) (0) (+) przeciwdziałanie zakwaszaniu

5. Upowszechnianie zasad dobrej praktyki rolniczej (0) (+) (+) (+) (+) (0) (0) (+)

1. Bieżąca rekultywacja terenów zdegradowanych i zdewastowanych w wyniku różnorakiej działalności (+) (+) (+) (+) (+) (0) (+) (+) w tym eksploatacji surowców czy składowania odpadów 2. Przywracanie funkcji przyrodniczych ternom (+) (+) (+) (+) (+) (0) (+) (+) terenów zdegradowanym

Rekultywacjai 3. Stała likwidacja terenów dzikich składowisk zdegradowanych (+) (+) (+) (+) (+) (+) (+) zagospodarowanie odpadów PRIORYTET 8: OCHRONA PRZED HAŁASEM I PROMIENIOWANIEM ELEKTROMAGNETYCZNYM 1. Modernizacja i budowa dróg (+/-) (+/-) (+/-) (+/-) (+/-) (+/-) (+/-) (+/-) 2. Wspieranie inwestycji ograniczających ujemny wpływ hałasu, mianowicie: budowy ekranów akustycznych i tworzenia pasów zwartej zieleni (+) (0) (+) ? (+) (+) (+/-) (+) ochronnej pełniącej funkcję naturalnego ekranu akustycznego, a także zwiększenie izolacji budynków

(np. wymiana okien)

3. Ograniczanie ruchu samochodowego w obrębie (+) (+) (+) (0) (+) (0) (0) (+) stref o unikalnych walorach przyrodniczych 4. Tworzenie dogodnych warunków do rozwoju ruchu rowerowego poprzez budowę nowych odcinków dróg (+) (+) (+/-) ? ? (+) ? (+) rowerowych 5. Ograniczenie emisji hałasu pochodzącego z sektora gospodarczego poprzez kontrolę przestrzegania (+) (0) (+) (0) (0) (0) (0) (+) obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa

Ochrona przedhałasem 6. Integrowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego z problemami (+) (0) (0) (0) (0) (0) (0) (+) zagrożenia hałasem (zapewnienie przestrzegania zasady strefowania) 7. Podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa związanej z charakterystyką źródeł (+) (0) (+) (0) (+) (0) (0) (+) i stopnia oddziaływania hałasu na środowisko i życie mieszkańców gminy 1. Integrowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego z problemami (+) (0) (+) (0) (+) (0) (0) (+)

zagrożenia promieniowaniem elektromagnetycznym

2. Budowa i modernizacja sieci elektroenergetycznej na terenie gmin, która będzie uwzględniała mało (+) (0) (+) (0) (+) (0) (+) (+) konfliktową lokalizację linii 3. Kontrola wprowadzania do środowiska nowych urządzeń emitujących promieniowanie (+) (0) (+) (0) (+) (0) (0) (+) elektromagnetyczne

Ochrona przed 4. Podnoszenie świadomości ekologicznej

promieniowaniem społeczeństwa związanej z charakterystyką źródeł elektromagnetycznym i stopnia oddziaływania promieniowania (+) (0) (+) (0) (+) (0) (0) (+) elektromagnetycznego na środowisko i życie mieszkańców gminy

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1517 - Poz. 328

PRIORYTET 8: OCHRONA ZASOBÓW KOPALIN 1. Prowadzenie koncesjonowanej eksploatacji złóż

kopalin z maksymalnym wykorzystaniem kopalin

(0) (+) (0) (+) (0) (0) (+) (0)

towarzyszących, która będzie uwzględniać zasady

one racjonalnej gospodarki surowcami ż 2. Eliminowanie nielegalnego wydobycia surowców (0) (+) (+) (+) (0) (0) (+) (0) poprzez wzmocnienie kontroli systemu

ytkowanie 3. Zapewnienie ochrony udokumentowanych złóż ż

u kopalin w planowaniu przestrzennym (miejscowe (0) (+) (0) (+) (0) (0) (+) (0) Zrównowa zasobówkopalin plany zagospodarowania przestrzennego). 4. Bieżąca rekultywacja wyrobisk poeksploatacyjnych (0) (+) (+) (+) (0) (0) (+) (0)

CEL STARTEGICZNY II: PODNOSZENIE ŚWIADOMOŚCI EKOLOGICZNEJ MIESZKAŃCÓW GMINY ORAZ POPRAWA DOSTĘPUJ DO INFORMACJI O ŚRODOWISKU I JEGO OCHRONIE

PRIORYET 10: EDUKACJA EKOLOGICZNA 1. Rozwijanie edukacji ekologicznej na wszystkich poziomach szkolnictwa poprzez wsparcie placówek oświatowych 2. Prowadzenie przez władze działań (imprezy, konkursy) propagujących postawy proekologiczne mieszkańców gminy Edukacja 3. Prowadzenie szkoleń dla samorządowców oraz Realizacja zaplanowanych działań z zakresu edukacji ekologicznej ekologiczna społeczności lokalnych w zakresie podejmowania w sposób pośredni będzie korzystnie oddziaływać na wszystkie mieszkańców decyzji inwestycyjnych (procedury ocen komponenty środowiska oddziaływania na środowisko) 4. Popularyzacja walorów przyrodniczych i problemów środowiskowych 5. Rozwój form współpracy władz samorządowych z organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami zewnętrznymi prowadzącymi działalność szkoleniową

Oznaczenia: - oddziaływanie negatywne + oddziaływanie pozytywne (+/-) oddziaływania pozytywno-negatywne 0 brak oddziaływania ? – na obecnym etapie projektowania nie można jednoznacznie stwierdzić występowania oddziaływania bądź jego charakteru

328

UCHWAŁA Nr IV/32/2010 RADY MIASTA TARNOBRZEG z dnia 30 grudnia 2010 r.

w sprawie określenia warunków i trybu wspierania finansowego przez Miasto Tarnobrzeg rozwoju sportu

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 15 ustawy określa regulamin stanowiący załącznik nr 1 do z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym uchwały. (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.), art. 27 ust. 2 ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie § 3. Wykonanie uchwały powierza się (Dz. U. z 2010 r. Nr 127 poz. 857) i art. 221 z dnia Prezydentowi Miasta Tarnobrzeg. 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240) Rada Miasta Tarnobrzeg § 4. Traci moc Uchwała Nr XXVI/514/2008 Rady Miasta Tarnobrzeg z dnia 30 października uchwala, co następuje: 2008 r. w sprawie ustalenia warunków oraz trybu postępowania o udzielenie dotacji w zakresie rozwoju § 1. Uchwała reguluje warunki i tryb sportu kwalifikowanego podmiotom nie zaliczanym do finansowania w formie dotacji przez Miasto sektora finansów publicznych. Tarnobrzeg przedsięwzięć z zakresu rozwoju sportu realizowanych przez kluby sportowe z terenu Miasta § 5. Uchwała wchodzi w życie po upływie Tarnobrzeg, mające na celu poprawę warunków 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym uprawiania sportu przez członków klubów Województwa Podkarpackiego. sportowych, które otrzymają dotację, lub zwiększenie dostępności społeczności lokalnej do działalności sportowej prowadzonej przez te kluby. Przewodniczący Rady

§ 2. Szczegółowe zasady i tryb przyznawania Dariusz Kołek oraz rozliczania dotacji, a także sposób kontroli realizacji przedsięwzięć z zakresu rozwoju sportu Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1518 - Poz. 328

Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr IV/32/2010 Rady Miasta Tarnobrzeg z dnia 30 grudnia 2010 r.

REGULAMIN określający tryb postępowania o udzielenie dotacji na rozwój sportu, sposób jej rozliczenia i kontroli realizacji zadania

Rozdział 1 spółkę akcyjną nie działający w celu osiągnięcia Warunki otrzymania wsparcia zysku,

§ 1. Podmioty mogą otrzymać wsparcie 4) wnioskach – należy przez to rozumieć wnioski finansowe na realizację celu publicznego, o udzielenie wsparcia finansowego na realizację w szczególności na: przedsięwzięcia,

1) realizację programu szkolenia sportowego, 5) przedsięwzięciu - należy przez to rozumieć zadanie realizowane przez klub sportowy 2) zakup sprzętu sportowego, stanowiące bieżące wydatki tego klubu, które w sposób bezpośredni przyczynią się do 3) pokrycie kosztów organizowania zawodów poprawy warunków uprawiania sportu przez sportowych lub uczestnictwa w tych jego członków lub zwiększą dostępność zawodach, społeczności lokalnej do działalności sportowej prowadzonej przez ten klub, 4) pokrycie kosztów korzystania z obiektów sportowych dla celów szkolenia sportowego, 6) sporcie – należy przez to rozumieć określoną w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 5) sfinansowanie stypendiów sportowych, 2010 r. o sporcie (Dz. U. z 2010 r. Nr 127 wynagrodzeń wraz z pochodnymi dla poz. 857) wszelkie formy aktywności fizycznej, zawodników i kadry szkoleniowej oraz innych które przez uczestnictwo doraźne lub zobowiązań finansowych wynikających z umów zorganizowane wpływają na wypracowanie lub z zawodnikami. poprawienie kondycji fizycznej i psychicznej, rozwój stosunków społecznych lub osiągnięcie § 2. Z otrzymanego dofinansowania z budżetu wyników sportowych na wszelkich poziomach. miasta nie mogą być przez Podmiot finansowane ani dofinansowywane: Rozdział 2 Tryb udzielania wsparcia 1) transfery zawodnika z innego klubu sportowego, § 5. 1. Podmiot ubiegający się o dotację zobowiązany jest do złożenia pisemnego wniosku wg 2) zapłaty kar, mandatów i innych opłat wzoru stanowiącego załącznik nr 1 do regulaminu sankcyjnych nałożonych na Podmiot lub wraz z załącznikami. zawodnika tego podmiotu, 2. Wnioski wraz z załącznikami należy składać 3) zobowiązania podmiotu z tytułu zaciągniętej w Biurze Obsługi Interesanta Urzędu Miasta pożyczki, kredytu lub kosztów obsługi w terminie do dnia 10 października roku zadłużenia, poprzedzającego rok budżetowy, którego dotyczy wnioskowana dotacja. Dopuszcza się możliwość 4) remonty lub modernizacje obiektów i urządzeń złożenia wniosku w trakcie roku budżetowego służących zawodnikom Podmiotu do uprawiania i przyznania dotacji pod warunkiem posiadania sportu. środków na sfinansowanie tych wydatków.

§ 3. Dofinansowanie ze środków publicznych 3. Biuro Obsługi Interesanta Urzędu Miasta jest może być przyznane Podmiotowi do wysokości 90 % odpowiedzialne za przekazanie wniosków do Wydziału całości planowanych kosztów realizacji właściwego ds. sportu. wnioskowanego przedsięwzięcia. 4. Wydział właściwy ds. sportu zobowiązany § 4. Ilekroć w niniejszym regulaminie jest jest do: mowa o: 1) analizowania i wstępnej oceny wniosków pod 1) prezydencie – należy przez to rozumieć kątem merytorycznym i finansowym, Prezydenta Miasta Tarnobrzeg, 2) sporządzania projektów umów o dotacje, 2) mieście – należy przez to rozumieć Miasto Tarnobrzeg, 3) nadzorowania i kontrolowania realizacji zadań zleconych Podmiotom i rozliczania udzielonych 3) podmiocie – należy przez to rozumieć dotacji. stowarzyszenie kultury fizyczne lub sportową Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1519 - Poz. 328

5. Obsługę księgową umów o dotacje prowadzi w sprawie przyznania dotacji na realizację objętych Wydział Budżetu i Finansów Urzędu Miasta nim zadań.

§ 6. Do wniosku należy dołączyć: 4. W przypadku przyjęcia wniosku do realizacji Prezydent Miasta uwzględnia kwoty dotacji na zadania 1) aktualny wypis z Krajowego Rejestru przyjęte do realizacji w projekcie budżetu miasta na Sądowego lub innego rejestru właściwego dla kolejny rok budżetowy. danego podmiotu (ważność wypisu do 3 miesięcy licząc do dnia zakończenia naboru 5. Powierzenie zadań do realizacji i udzielenia wniosków o dotację), dotacji następuje na podstawie umów zawieranych wg wzoru stanowiącego załącznik nr 2 do regulaminu. 2) statut, 6. Umowy o dotacje zawierane będą do 30 dni 3) informację o wcześniejszej działalności od dnia uchwalenia budżetu Miasta. podmiotu, w zakresie której dotyczy wniosek o dofinansowanie zadania, status prawny 7. Wykaz podmiotów, którym przyznano posiadanej bazy (własność klubu, umowa dofinansowanie, zostanie zamieszczony w Biuletynie użyczenia, najmu, dzierżawy), Informacji Publicznej i tablicy ogłoszeń Urzędu Miasta Tarnobrzeg. 4) oryginał zaświadczenia podmiotu o nie zaleganiu z płatnościami wobec Zakładu Rozdział 3 Ubezpieczeń Społecznych, Urzędu Skarbowego, Sposób rozliczenia dotacji Urzędu Miejskiego i jego jednostek organizacyjnych oraz innych podmiotów § 8. 1. Dotacja może być wykorzystana tylko publicznych (ważność zaświadczeń do w roku budżetowym, na który została przyznana. 3 miesięcy licząc do dnia ukazania się ogłoszenia o naborze wniosków), 2. Rozliczenie wykorzystanej przez Podmiot dotacji następuje w formie pisemnego sprawozdania 5) sprawozdanie finansowe oraz sprawozdanie końcowego przygotowanego wg wzoru stanowiącego merytoryczne za rok poprzedni, załącznik nr 3 do regulaminu.

6) wszystkie dokumenty stanowiące wniosek oraz 3. Podmioty składają sprawozdanie o których jego załączniki muszą być złożone w postaci mowa w ust. 2 w Biurze Obsługi Interesanta oryginału lub kserokopii potwierdzonej za w terminie 30 dni od dnia zakończenia realizacji zgodność z oryginałem i podpisane przez zadania ustalonego w umowie, jednak nie później niż uprawnione przez podmiot osoby - zgodnie ze do dnia 20 stycznia kolejnego roku. statutem i KRS (innym rejestrem). 4. Dotacja w części niewykorzystanej do końca § 7. 1. Wnioski o udzielenie dotacji wraz roku budżetowego podlega zwrotowi w terminie do z opinią Wydziału właściwego ds. sportu Urzędu dnia 31 stycznia następnego roku, a jeżeli termin Miasta przedkładane są Prezydentowi Miasta. wykorzystania dotacji jest krótszy niż rok budżetowy, w terminie do 15 dni po upływie terminu 2. Prezydent Miasta powołuje komisję do wykorzystania dotacji, ustalonego w umowie. zaopiniowania zgłoszonych wniosków. 5. Od kwot dotacji zwróconych po terminie 1) W skład komisji wchodzą: nalicza się odsetki w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, począwszy od dnia a) właściwy Zastępca Prezydenta Miasta, następującego po upływie terminu zwrotu dotacji określonego w ust. 3. Zwrot dotacji po terminie b) Naczelnik Wydziału właściwego ds. sportu dokonuje się wraz z należnymi odsetkami. Urzędu Miasta Tarnobrzeg, 6. W przypadku rozwiązania umowy, udzielone c) pracownik Wydziału właściwego ds. sportu dotacje podlegają zwrotowi na zasadach określonych Urzędu Miasta Tarnobrzeg merytorycznie w umowie. odpowiedzialnego za przedmiot konkursu, Rozdział 4 d) przedstawiciel Komisji Oświaty, Kultury Sposób kontroli wykonania zleconego zadania i Sportu. § 9. 1. Wydział właściwy ds. sportu Urzędu 2) W skład komisji Prezydent Miasta może Miasta przeprowadza okresową kontrolę realizacji powołać dodatkowe osoby. zadań objętych umowami o dotacje.

3) Przewodniczącym komisji konkursowej jest 2. Uprawnienia kontrolne w zakresie realizacji właściwy Zastępca Prezydenta Miasta. zadań przysługują również Komisji Oświaty, Kultury i Sportu Rady Miasta. 3. Po zasięgnięciu opinii komisji, Prezydent Miasta rozpatruje wniosek i podejmuje rozstrzygnięcie Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1520 - Poz. 328

3. Na życzenie kontrolujących Podmiot 1) braku realizacji zadania lub zmniejszenia jego zobowiązany jest udzielić niezbędnych informacji oraz zakresu, przedstawiać sprawozdania merytoryczne i finansowe na każdym etapie realizacji zadania. 2) nieterminowego oraz nienależytego wykonania umowy, 4. Przeprowadzający kontrolę pracownicy Urzędu Miasta powinni legitymować się 3) wykorzystania udzielonej Podmiotowi dotacji upoważnieniami podpisanymi przez Prezydenta Miasta. niezgodnie z postanowieniami umowy.

§ 10. Kontrolujący, o których mowa § 11. 1. Po wykonaniu zadania Wydział w § 9 niezwłocznie kierują do Prezydenta Miasta właściwy ds. sportu Urzędu Miasta sporządza ocenę pisemny wniosek o rozwiązanie umowy zawartej realizacji zleconego zadania i przedstawia ją z Podmiotem w przypadku stwierdzenia w wyniku Prezydentowi Miasta. kontroli: 2. Ocena dokonana przez Wydział właściwy ds. sportu Urzędu Miasta stanowić będzie jedno z kryteriów przyznania Podmiotowi kolejnej dotacji.

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1521 - Poz. 328

Załącznik nr 1 do Regulaminu określającego tryb postępowania o udzielenie dotacji na rozwój sportu, sposób jej rozliczenia i kontroli realizacji zadania.

...... ( pieczęć podmiotu składającego wniosek) (miejscowość, data)

WZÓR WNIOSEK O WSPARCIE FINANSOWE W ZAKRESIE ROZWOJU SPORTU na realizację zadania w terminie

od dnia ………………………. do dnia ……………………......

I. Dane na temat podmiotu występującego o wsparcie.

1) Pełna nazwa: ………………………………………………………………………......

2) Forma prawna: ………………………………………………………………………......

3) Numer w Krajowym Rejestrze Sądowym lub w innym rejestrze*......

4) Data wpisu, rejestracji lub utworzenia......

5) Nr NIP………………………………..…...... nr REGON…………………………………………......

6) Dokładny adres: …………………………………......

......

7) Tel: ………………………………………. fax: …………………………………………….…......

E-mail…………………………………..………………http://……………………………………………………......

8) Nazwa banku i numer rachunku: ………………………………………………………......

......

9) Nazwiska i imiona osób upoważnionych do podpisywania umowy: ......

......

10) Osoba upoważniona przez podmiot do składania wyjaśnień i uzupełnień dotyczących wniosku (imię i nazwisko, nr telefonu, e-mail):

......

......

11) przedmiot działalności statutowej podmiotu:

......

......

......

II. Opis zadania:

1. Nazwa zadania:

......

......

...... Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1522 - Poz. 328

2. Poziom sportowy (klasa rozgrywek, ranga rozgrywek, ranga zawodów, aktualna pozycja w rozgrywkach, itp.)

......

......

......

3. Miejsce wykonania zadania:

......

4. Zasięg realizacji zadania ( gmina, powiat, województwo, kraj, zagranica):

......

5. Szczegółowy opis realizacji zadania w zakresie sportu (spójny z kosztorysem)

......

......

......

......

6. Szczegółowy opis sposobu promowania Gminy Tarnobrzeg podczas realizacji zadania:

......

......

......

......

......

III. Kalkulacja przewidywanych kosztów realizacji zadania

1. Całkowity koszt zadania ………………….

2. Kosztorys ze względu na rodzaj kosztów

Lp. Rodzaj kosztów Koszt Z tego z wnioskowanej Z tego finansowanych ze (koszty merytoryczne całkowity dotacji ( w zł) środków własnych w zł) i administracyjne związane ( w zł) z realizacją zadania)

ogółem Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1523 - Poz. 328

3. Uwagi mogące mieć znaczenie przy ocenie kosztorysu:

......

......

......

......

......

IV. Przewidywane źródła finansowania zadania:

1. Źródła finansowania:

Źródła finansowania zł %

Wnioskowana kwota dotacji z budżetu gminy

Finansowane środki własne, środki z innych źródeł

Ogółem: 100%

2. Informacja o uzyskanych przez organizację od sponsorów środkach prywatnych lub publicznych, których kwota została uwzględniona w ramach środków własnych:

......

......

......

......

V. Inne wybrane informacje dotyczące zadania:

Partnerzy biorący udział w realizacji zadania:

......

......

......

1. Zasoby kadrowe, przewidywane do wykorzystania przy realizacji zadania.

Lp. Imię i nazwisko Posiadane stopnie, kwalifikacje i uprawnienia kadry szkoleniowej, lekarza, masażysty.

2. Wykaz uprawnionych do reprezentowania klubu/stowarzyszenia zawodników: (w przypadku dużej liczby zawodników może być w formie załącznika)*

Lp. Imię i nazwisko Kategoria wiekowa Nr licencji, karty zawodniczej, junior/senior innego uprawnienia.

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1524 - Poz. 328

3. Wykaz drużyn klubu uczestniczących w rozgrywkach ligowych polskich związków sportowych lub innego uprawnionego przez związek podmiotu (dotyczy gier zespołowych):

Lp. Nazwa polskiego związku sportowego, lub Ilość Kategoria Liczba Klasa innego upoważnionego podmiotu: wiekowa zawodników rozgrywek, drużyn Liga juniorzy/seniorzy

Ogółem

4. Dotychczasowe osiągnięcia sportowe i wyniki zawodników podmiotu związane z udziałem we współzawodnictwie sportowym (indywidualne i zespołowe):

......

......

......

......

......

......

......

5. Posiadane zasoby rzeczowe przewidywane do wykorzystania przy realizacji zadania (np. lokal, sprzęt, hala, stadion itp.).

......

......

......

......

Oświadczam (-my), że:

1) proponowane zadanie w całości mieści się w zakresie działalności statutowej

...... (nazwa podmiotu składającego wniosek)

2) w ramach składanej oferty przewidujemy pobieranie*/ niepobieranie* opłat od adresatów zadania,

3) wszystkie podane we wniosku informacje są zgodne z aktualnym stanem prawnym i faktycznym.

...... (podpis osoby lub osób upoważnionych do składania (pieczęć podmiotu składającego wniosek) oświadczeń woli w imieniu podmiotu składającego wniosek)

Załączniki do wniosku:

1. Aktualny odpis z Krajowego Rejestru Sądowego.

2. Statut Stowarzyszenia/Klubu.

3. Informację o wcześniejszej działalności podmiotu w zakresie którego dotyczy wniosek o dofinansowanie zadania. Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1525 - Poz. 328

4. Status prawny posiadanej bazy (własność klubu/stowarzyszenia lub umowa użyczenia, najmu, dzierżawy - wymagana potwierdzona za zgodność kserokopia umowy).

5. Oryginał zaświadczenia podmiotu o nie zaleganiu z płatnościami wobec:

- Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,

- Urzędu Skarbowego,

- Urzędu Miejskiego.

Ważność zaświadczeń, w tym wypisu z KRS ważność wypisu do 3 miesięcy licząc do dnia zakończenia naboru wniosków o dotację.

6. Sprawozdanie finansowe (bilans) za rok poprzedni.

7. Sprawozdanie merytoryczne za rok poprzedni.

8. Wszystkie dokumenty stanowiące wniosek oraz jego załączniki muszą być złożone w postaci oryginału lub kserokopii potwierdzonej za zgodność z oryginałem i podpisane przez uprawnione przez podmiot osoby- zgodnie ze statutem i KRS (innym rejestrem).

Poświadczenie złożenia oferty

Adnotacje urzędowe (nie wypełniać)

* Niepotrzebne skreślić.

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1526 - Poz. 328

Załącznik nr 2 do Regulaminu określającego tryb postępowania o udzielenie dotacji na rozwój sportu, sposób jej rozliczenia i kontroli realizacji zadania.

WZÓR UMOWA NR ...... o dotację na realizację zadań Gminy zawarta w dniu ...... w ...... ,

pomiędzy

Gminą Tarnobrzeg z siedzibą w Tarnobrzegu przy ul. Kościuszki 32, zwaną dalej „Zleceniodawcą”, reprezentowaną przez

1......

2...... a

...... z siedzibą w ...... , zwaną dalej

„Zleceniobiorcą”, reprezentowaną przez:

1......

2......

§ 1.

1. W celu zrealizowania zadań własnych Gminy w zakresie...... Zleceniodawca zleca a Zleceniobiorca przyjmuje do wykonania zadanie...... ……………………………………………………………………………………………………...,określone szczegółowo we wniosku złożonym przez Zleceniobiorcę w dniu ...... , stanowiącym załącznik nr 1 do umowy, a Zleceniobiorca zobowiązuje się wykonać zadanie w zakresie i na warunkach określonych w niniejszej umowie.

2. Zadanie będzie wykonane w terminie od dnia podpisania umowy do dnia ......

§ 2.

1. Zleceniodawca zobowiązuje się do przekazania na realizację zadania dotacji w wysokości ...... (słownie) ...... złotych.

2. Przyznane środki finansowe w wysokości ...... (słownie) ...... złotych zostaną przekazane na rachunek bankowy Zleceniobiorcy, nr rachunku: ...... :

1) w okresie do 30 dni od daty podpisania umowy* lub

2) w następujący sposób:*

I. transza w wysokości ...... słownie ...... do dnia ...... II. transza w wysokości ...... słownie ...... do dnia ......

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1527 - Poz. 328

III. transza w wysokości ...... słownie ...... do dnia ...... IV. transza w wysokości ...... słownie ...... do dnia ......

3) lub do 14 dni od dnia złożenia pisemnego zapotrzebowania*

3. Zleceniobiorca oświadcza, że jest jedynym posiadaczem wskazanego w ust. 2 rachunku bankowego i zobowiązuje się do utrzymania wskazanego powyżej rachunku nie krócej niż do chwili dokonania ostatecznych rozliczeń ze Zleceniodawcą, wynikających z umowy.

§ 3.

1. Termin wykonania zadania ustala się od dnia ...... roku do dnia ...... roku, jednak nie później niż do dnia 31 grudnia danego roku budżetowego.

2. Zadanie zostanie wykonane zgodnie z wnioskiem, stosownie do przyznanej dotacji, harmonogramem lub kosztorysem, stanowiącymi odpowiednio załącznik nr 2 do umowy.

§ 4.

Zleceniobiorca zobowiązuje się do wykorzystania przekazanych środków finansowych zgodnie z celem, na jaki je uzyskał i na warunkach określonych niniejszą umową. Dotyczy to także ewentualnych przychodów uzyskanych przy realizacji umowy, których nie można było przewidzieć przy kalkulowaniu wielkości dotacji oraz odsetek bankowych od przekazanych przez Zleceniodawcę środków, które należy wykorzystać wyłącznie na wykonanie zadania.

§ 5.

Zleceniobiorca jest zobowiązany do prowadzenia wyodrębnionej dokumentacji finansowo-księgowej środków finansowych otrzymanych na realizację zadania zgodnie z zasadami wynikającymi z ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694, z późn. zm.), w sposób umożliwiający identyfikację poszczególnych operacji księgowych.

§ 6.

Zleceniobiorca, realizując zlecone zadanie, zobowiązuje się do informowania w wydawanych przez siebie, w ramach zadania, publikacjach, swoich materiałach informacyjnych, poprzez media, jak również stosownie do charakteru zadania, poprzez widoczną w miejscu jego realizacji tablicę lub przez ustną informację kierowaną do odbiorców, o fakcie dofinansowania realizacji zadania przez Zleceniodawcę.

§ 7.

1. Zleceniodawca sprawuje kontrolę prawidłowości wykonywania zadania przez Zleceniobiorcę, w tym wydatkowania przekazanych mu środków finansowych. Kontrola może być przeprowadzona w toku realizacji zadania oraz po jego zakończeniu.

2. W ramach kontroli, o której mowa w ust. 1, upoważnieni pracownicy Zleceniodawcy mogą badać dokumenty i inne nośniki informacji, które mają lub mogą mieć znaczenie dla oceny prawidłowości wykonywania zadania oraz żądać udzielenia ustnie lub na piśmie informacji dotyczących wykonania zadania. Zleceniobiorca na żądanie kontrolującego jest zobowiązany dostarczyć lub udostępnić dokumenty i inne nośniki informacji oraz udzielić wyjaśnień i informacji w terminie określonym przez kontrolującego.

3. Prawo kontroli przysługuje upoważnionym pracownikom Zleceniodawcy zarówno w siedzibie Zleceniobiorcy, jak i w miejscu realizacji zadania.

§ 8.

1. Sprawozdanie końcowe z wykonania zadania powinno zostać sporządzone przez Zleceniobiorcę na formularzu według wzoru zgodnego z załącznikiem Nr 4 do uchwały…………………………, w terminie 30 dni od dnia wskazanego w § 3 ust. 1 jako dzień zakończenia realizacji zadania, jednak nie później niż do dnia 20 stycznia kolejnego roku.

2. Zleceniodawca ma prawo żądać aby Zleceniobiorca w wyznaczonym terminie przedstawił dodatkowe informacje i wyjaśnienia do sprawozdania, o którym mowa w ust. 1.

3. W przypadku nieprzedłożenia sprawozdania, o którym mowa w ust. 1, Zleceniodawca wzywa pisemnie Zleceniobiorcę do ich złożenia. Niezastosowanie się do wezwania skutkuje przeprowadzeniem kontroli, która może być podstawą rozwiązania umowy.

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1528 - Poz. 328

§ 9.

1. Przyznane środki finansowe, określone w § 2 ust. 1, Zleceniobiorca jest zobowiązany wykorzystać w terminie do dnia wskazanego w § 3 ust. 1 jako termin końcowy wykonania zadania, jednak nie później niż do 31 grudnia danego roku.

2. Środki finansowe niewykorzystane do końca roku budżetowego Zleceniobiorca jest zobowiązany zwrócić na rachunek bankowy Zleceniodawcy nr……...……………………... do dnia 31 stycznia następnego roku, a jeżeli termin wykorzystania dotacji jest krótszy niż rok budżetowy, w terminie 15 dni po upływie terminu wykorzystania dotacji wskazanego w § 3 ust. 1. Zwrotu dotacji po terminie dokonuje się wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, począwszy od dnia następującego po upływie terminu zwrotu dotacji.

§ 10.

Do zamówień na dostawy oraz usługi i roboty budowlane opłacanych ze środków pochodzących z dotacji Zleceniobiorca stosuje przepisy o zamówieniach publicznych

§ 11.

1. Umowa może być rozwiązana na mocy porozumienia Stron w przypadku wystąpienia okoliczności, za które Strony nie ponoszą odpowiedzialności, a które uniemożliwiają wykonywanie umowy.

2. W przypadku rozwiązania umowy na mocy porozumienia Stron skutki finansowe oraz ewentualny zwrot środków finansowych Strony określą w sporządzonym protokole

§ 12.

1. Umowa może być rozwiązana przez Zleceniodawcę ze skutkiem natychmiastowym w przypadku: a) wykorzystywania udzielonej dotacji niezgodnie z przeznaczeniem, b) nieterminowego lub nienależytego wykonywania umowy, w tym w szczególności zmniejszenia zakresu rzeczowego realizowanego zadania, stwierdzonego na podstawie wyników kontroli oraz oceny realizacji wniosków i zaleceń pokontrolnych, c) jeżeli Zleceniobiorca przekaże część lub całość dotacji osobie trzeciej, pomimo, że nie przewiduje tego niniejsza umowa, d) jeżeli Zleceniobiorca odmówi poddaniu się kontroli, bądź w terminie określonym przez Zleceniodawcę nie doprowadzi do usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości.

2. Rozwiązując umowę, Zleceniodawca określi kwotę dotacji podlegającej zwrotowi w wyniku stwierdzenia okoliczności, o których mowa w ust. 1, wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, naliczanymi od dnia przekazania dotacji. Zwrot dotacji wraz z odsetkami nastąpi w ciągu 15 dni od dnia stwierdzenia okoliczności o których mowa w ust. 1, na właściwy rachunek bankowy.

§ 13.

Wykonanie umowy nastąpi z chwilą zaakceptowania przez Zleceniodawcę sprawozdania, o którym mowa w § 8 ust. 1.

§ 14.

Wszelkie zmiany umowy i oświadczenia składane zgodnie z niniejszą umową wymagają zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności.

§ 15.

Zleceniobiorca ponosi wyłączną odpowiedzialność wobec osób trzecich za szkody powstałe w związku z realizacją zadania.

§ 16.

1. W zakresie nieuregulowanym umową stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego oraz ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 157, poz. 1240) oraz Uchwały Nr ...... Rady Miasta z dnia ...... w sprawie trybu postępowania o udzielenie dotacji podmiotom niezaliczonym do sektora finansów publicznych realizującym zadania gminy, sposobu jej rozliczania oraz sposobu kontroli wykonywania zleconego zadania.

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1529 - Poz. 328

2. Zleceniobiorca oświadcza, że znane są mu obowiązki wynikające z przepisów prawa, w szczególności ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 157, poz. 1240) oraz Uchwały Nr ...... Rady Miasta z dnia ...... w sprawie trybu postępowania o udzielenie dotacji podmiotom niezaliczonym do sektora finansów publicznych realizującym zadania gminy, sposobu jej rozliczania oraz sposobu kontroli wykonywania zleconego zadania.

§ 17.

Ewentualne spory powstałe w związku z zawarciem i wykonywaniem niniejszej umowy Strony poddadzą rozstrzygnięciu właściwego, ze względu na siedzibę Zleceniodawcy, sądu powszechnego.

§ 18.

Umowa niniejsza została sporządzona w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze Stron.

Zleceniobiorca: Zleceniodawca:

......

______* Niepotrzebne skreślić.

ZAŁĄCZNIKI:

1) Wniosek o udzielenie dotacji na realizację zadania publicznego złożony wg wzoru określonego w zał. nr 1 do Uchwały Nr ...... Rady Miasta Tarnobrzeg z dnia ...... w sprawie określenia warunków i trybu wspierania finansowego przez Miasto Tarnobrzeg rozwoju sportu.,

2) zaktualizowany harmonogram realizacji zadania*, zaktualizowany kosztorys,*

3) oświadczenie Zleceniobiorcy o zgodności odpisu z rejestru ze stanem prawnym i faktycznym w dniu podpisania umowy. Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1530 - Poz. 328

Załącznik nr 3 do Regulaminu określającego tryb postępowania o udzielenie dotacji na rozwój sportu, sposób jej rozliczenia i kontroli realizacji zadania.

WZÓR SPRAWOZDANIE CZĘŚCIOWE / KOŃCOWE*1 z realizacji zadania w zakresie rozwoju sportu pn.:

......

......

......

(nazwa zadania)

w okresie od …………………… do …………………… określonego w umowie nr …………………..…zawartej w dniu …………………….…….., pomiędzy: Gminą Tarnobrzeg a …………………………………………...... (nazwa podmiotu realizującego zadanie)

CZĘŚĆ I. Sprawozdanie merytoryczne

1. Opis wykonania zadania z wyszczególnieniem działań i wymiernych rezultatów (w tym: osiągnięcia sportowe, wyniki zawodników – indywidualne i zespołowe)2:

......

......

......

......

......

2. Czy zakładane cele i rezultaty zostały osiągnięte w wymiarze określonym we wniosku? Jeśli nie – dlaczego?:

......

......

......

......

......

3. Liczbowe określenie skali działań, zrealizowanych w ramach zadania:

......

......

......

......

......

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1531 - Poz. 328

CZĘŚĆ II. Sprawozdanie z wykonania wydatków

1. Rozliczenie ze względu na rodzaj kosztów ( w zł)

Rodzaj kosztów Całość zadania ( zgodnie z umową – Poprzednie okresy sprawozdawcze Bieżący okres sprawozdawczy Lp. koszty wnioskiem lub protokołem uzgodnień) (poprzednio rozliczone raty dotacji – (w przypadku sprawozdania końcowego za merytoryczne narastająco) okres realizacji zadania) i administracyjne związane z realizacją zadania) Koszt Z tego Z tego Koszt Z tego Z tego Koszt Z tego Z tego całkowity z dotacji finansowanych ze całkowity z dotacji finansowanych ze całkowity z dotacji finansowanych ze środków środków środków własnych, własnych, własnych, środków z innych środków z innych środków z innych źródeł źródeł źródeł

Ogółem:

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1532 - Poz. 328

2. Zestawienie faktur (rachunków)3

Lp. Numer Numer Data Nazwa Kwota Z tego ze Z tego finansowanych ze dokumentu pozycji wydatku (zł) środków środków własnych, księgowego kosztorysu pochodzących środków z innych źródeł z dotacji (zł)

3. Rozliczenie ze względu na źródło finansowania

Źródło finansowania Całość Poprzedni okres sprawozdawczy Bieżący okres zadania (poprzednio rozliczone raty dotacji sprawozdawczy (zgodnie – narastająco) (w przypadku sprawozdania z umową) końcowego za okres realizacji zadania)

zł % zł % zł % Koszty pokryte z dotacji Koszty pokryte z finansowych środków własnych, środków z innych źródeł Ogółem : 100% 100% 100% Uwagi mogące mieć znaczenie przy ocenie realizacji budżetu:

......

......

......

......

......

......

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1533 - Poz. 328

CZĘŚĆ III. Dodatkowe informacje

......

......

......

......

......

Załączniki:4

1. ……………………………………………………

2. ……………………………………………………

3. ……………………………………………………

4. ……………………………………………………

5. ……………………………………………………

Oświadczam(-my), że:

1) od daty zawarcia umowy nie zmienił się status prawny podmiotu prowadzącego działalność w zakresie sportu kwalifikowanego,

2) wszystkie podane w niniejszym sprawozdaniu informacje są zgodne z aktualnym stanem prawnym i faktycznym,

3) zamówienia na dostawy, usługi i zakupy za środki finansowe przekazane z budżetu gminy zostały dokonane zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych,

4) wszystkie kwoty wymienione w zestawieniu faktur (rachunków) zostały faktycznie poniesione.

...... (pieczęć podmiotu)

...... (podpis osoby lub osób upoważnionych do składania oświadczeń woli w imieniu podmiotu)

*niepotrzebne skreślić.

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1534 - Poz. 328

POUCZENIE

Sprawozdania składa się osobiście lub nadsyła przesyłką poleconą w przewidzianym w umowie terminie na adres Wydziału właściwego ds. sportu Urzędu Miejskiego.

1) Sprawozdanie końcowe lub częściowe (w przypadku otrzymania dotacji w ratach) dostarczyć należy w okresach określonych w umowie.

2) Opis musi zawierać szczegółową informację o zrealizowanych działaniach zgodnie z ich układem zawartym we wniosku, który był podstawą przygotowania umowy. W opisie konieczne jest uwzględnienie wszystkich planowanych działań, zakres, w jakim zostały zrealizowane i wyjaśnienie ewentualnych odstępstw w ich realizacji, zarówno jeśli chodzi o ich zakres, jak i harmonogram realizacji.

3) Do sprawozdania załączyć należy spis wszystkich faktur (rachunków), które opłacone zostały w całości lub w części ze środków pochodzących z dotacji. Spis zawierać powinien: nr faktury (rachunku), datę jej wystawienia, wysokość wydatkowanej kwoty i wskazanie, w jakiej części została pokryta z dotacji oraz rodzaj towaru lub zakupionej usługi. Spis faktur powinien zachować kolejność wg rodzaju kosztów z części II. „Sprawozdanie z wykonania wydatków”. Do sprawozdania należy załączyć kserokopie (potwierdzone za zgodność z oryginałem) wszystkich faktur/rachunków/umów/porozumień/oświadczeń innych dokumentów, które zostały opłacone w całości lub w części ze środków pochodzących z dotacji. Każda z faktur (rachunków), która dotyczy realizacji wydatków pochodzących z budżetu gminy, powinna zawierać klauzulę „Dotacja Urzędu Miasta Tarnobrzeg, zgodnie z umową Nr ...... z dnia ...... ” oraz „Wydatek zrealizowano zgodnie z ustawą - Prawo zamówień publicznych” w przypadku zakupu materiałów i usług obcych niezbędnych do realizacji dotowanego zadania. Wszystkie dowody księgowe z dotacji muszą zostać wystawione w okresie realizacji zadania zgodnie z umową (nie wcześniej niż od daty zawarcia umowy i nie później niż do daty zakończenia realizacji zadania). Dowody księgowe powinny być rzetelne tj. zgodne z rzeczywistym przebiegiem operacji gospodarczej, którą dokumentują, kompletne oraz wolne od błędów rachunkowych.

Każda z faktur (rachunków) powinna być opatrzona na odwrocie pieczęcią organizacji, oraz zawierać sporządzony w sposób trwały opis zawierający informacje: z jakich środków wydatkowana kwota została pokryta oraz jakie było przeznaczenie zakupionych towarów, usług lub innego rodzaju opłaconej należności (wyczerpujący opis celowości poniesionego wydatku). Informacja ta powinna być podpisana przez osobę odpowiedzialną za sprawy dotyczące rozliczeń finansowych organizacji (księgowego) oraz powinna zawierać odpowiednie zapisy księgowe potwierdzające zaksięgowanie dokumentu.

Dotujący może żądać faktur (rachunków) dokumentujących pokrycie kosztów realizacji zadania pochodzących ze środków własnych Dotowanego.

4) Do niniejszego sprawozdania załączyć należy dodatkowe materiały mogące dokumentować działania faktyczne podjęte przy realizacji zadania ( np. listy uczestników zadania, publikacje wydane w ramach realizacji zadania, raporty, wyniki prowadzonych ewaluacji), jak również dokumentować konieczne działania prawne (kopie umów, kopie dowodów przeprowadzenia odpowiedniego postępowania w ramach zamówień publicznych).

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1535 - Poz. 329

329

UCHWAŁA Nr III/650/2011 KOLEGIUM REGIONALNEJ IZBY OBRACHUNKOWEJ W RZESZOWIE z dnia 8 lutego 2011 r. w sprawie stwierdzenia nieważności postanowień zawartych w § 10, § 12 ust. 2 i § 16 Załącznika Nr 2 do Regulaminu określającego tryb postępowania o udzielenie dotacji na rozwój sportu, sposób jej rozliczenia i kontroli realizacji zadania Uchwały Rady Miasta Tarnobrzeg Nr IV/32/2010 z dnia 30 grudnia w sprawie określenia warunków i trybu wspierania finansowego przez Miasto Tarnobrzeg rozwoju sportu

Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej Rada Miasta Tarnobrzeg w formie załączników w Rzeszowie po zbadaniu Uchwały Rady Miasta do Regulaminu określającego tryb postępowania Tarnobrzeg Nr IV/32/2010 z dnia 30 grudnia o udzielenie dotacji na rozwój sportu, sposobu jej 2010 roku w sprawie określenia warunków i trybu rozliczenia i kontroli realizacji zadania podała wzory wspierania finansowego przez Miasto Tarnobrzeg dokumentów, takich jak: rozwoju sportu – działając na podstawie art. 11 ust. 1 pkt 4, art. 12 ust. 2 i art. 18a ust. 3 ustawy - Zał. Nr 1 Wzór Wniosku o wsparcie finansowe z dnia 7 października 1992 roku o regionalnych izbach w zakresie rozwoju sportu, obrachunkowych (DzU z 2001 r. nr 55, poz. 577 - Zał. Nr 2 Wzór Umowy o dotację na realizację ze. zm.) zadań Gminy,

stwierdza nieważność postanowień zawartych - Zał. Nr 3 Wzór Sprawozdania w § 10, § 12 ust. 2 i § 16 Załącznika Nr 2 do częściowe/końcowe z realizacji zadania Regulaminu określającego tryb postępowania w zakresie rozwoju sportu. o udzielenie dotacji na rozwój sportu, sposób jej rozliczenia i kontroli realizacji zadania Uchwały Rady Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej Miasta Tarnobrzeg Nr IV/32/2010 z dnia 30 grudnia zważyło, co następuje: w sprawie określenia warunków i trybu wspierania finansowego przez Miasto Tarnobrzeg rozwoju sportu. W § 10 Załącznika Nr 2 do Regulaminu przedmiotowej uchwały, Rada Miasta postanowiła: UZASADNIENIE „Do zamówień na dostawy oraz usługi i roboty budowlane opłacanych ze środków pochodzących W dniu 14 stycznia 2011 roku do Regionalnej z dotacji Zleceniobiorca stosuje przepisy Izby Obrachunkowej w Rzeszowie wpłynęła uchwała o zamówieniach publicznych”. Nr IV/32/2010 Rady Miasta Tarnobrzeg z dnia 30 grudnia 2010 roku w sprawie określenia Rada Miasta Tarnobrzeg w § 1 przedmiotowej warunków i trybu wspierania finansowego przez uchwały, określiła, że przedsięwzięcia z zakresu Miasto Tarnobrzeg rozwoju sportu. rozwoju sportu realizowane są przez kluby sportowe z terenu Miasta Tarnobrzeg.

Badając powyższą uchwałę w trybie nadzoru, Zakres podmiotowy ustawy z dnia 29 stycznia Kolegium Izby wszczęło na posiedzeniu w dniu 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (j.t.: Dz. U 25 stycznia 2011 roku Uchwałą Nr II/302/2011 z 2010 r. nr 113, poz. 759 z późn. zm.) określony postępowanie nadzorcze stwierdzając, co następuje: w art. 3 ust. 1 nie wskazuje na kluby sportowe jako zobligowane do stosowania jej przepisów. Natomiast Przedmiotową uchwałą Rada Miasta Tarnobrzeg z treści przepisu art. 3 ust. 3 ustawy – Prawo uregulowała warunki i tryb finansowania w formie zamówień publicznych wynika, że podmioty, dotacji przedsięwzięć z zakresu rozwoju sportu o których mowa w ust. 1, przyznając środki realizowanych przez kluby sportowe z terenu Miasta finansowe na dofinansowanie projektu mogą uzależnić Tarnobrzeg. ich przyznanie od zastosowania przy ich wydatkowaniu zasad równego traktowania, uczciwej Szczegółowe zasady i tryb przyznawania oraz konkurencji i przejrzystości. Przepis ten nie uprawnia rozliczania dotacji, a także sposób kontroli realizacji do uzależnienia przyznania środków od zastosowania przedsięwzięć z zakresu rozwoju sportu określa przepisów ustawy – Prawo zamówień publicznych, regulamin, stanowiący załącznik Nr 1 do uchwały. a jedynie pozwala na uzależnienie przyznania środków od zastosowania przy ich wydatkowaniu niektórych W ww. Regulaminie Rada określiła cel publiczny zasad określonych w tej ustawie, a mianowicie zasady w zakresie rozwoju sportu, warunki i tryb udzielania równego traktowania, zasady uczciwej konkurencji wsparcia finansowego w formie dotacji celowej na i zasady przejrzystości. przedsięwzięcia z zakresu rozwoju sportu, sposób rozliczenia dotacji i sposób kontroli wykonania We Wzorze Umowy o dotację na realizację zleconego zadania. zadań gminy w § 12 ust. 2 zawarto postanowienie: Rozwiązując umowę, Zleceniodawca określi kwotę Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1536 - Poz. 329 dotacji podlegającej zwrotowi w wyniku stwierdzenia - w ust. 1 – W zakresie nieuregulowanym okoliczności, o których mowa w ust. 1„a” tj.: umową stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego wykorzystywania udzielonej dotacji niezgodnie oraz ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku z przeznaczeniem wraz z odsetkami w wysokości o finansach publicznych (DzU z 2009 r. nr 157, określonej jak dla zaległości podatkowych, naliczanymi poz. 1240) oraz Uchwały Nr ….. Rady Miasta od dnia przekazania dotacji w ciągu 15 dni od dnia z dnia ……. w sprawie trybu postępowania stwierdzenia wykorzystania dotacji niezgodnie o udzielenie dotacji podmiotom niezliczonym do z przeznaczeniem. sektora finansów publicznych realizującym zadania gminy, sposobu jej rozliczania oraz Zgodnie z art. 252 ust. 2 ustawy z dnia sposobu kontroli wykonywania zleconego 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych (Dz U zadania, nr 157, poz. 1240) dotacja wykorzystania niezgodnie z przeznaczeniem podlega zwrotowi do budżetu wraz - w ust. 2 – Zleceniobiorca oświadcza, że znane z odsetkami w terminie 15 dni od dnia stwierdzenia mu są obowiązki wynikające z przepisów wykorzystania dotacji niezgodnie z przeznaczeniem prawa, w szczególności ustawy z dnia tylko wtedy, gdy termin wykorzystania jest krótszy niż 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych rok budżetowy. (Dz U z 2009 r. nr 157, poz. 1240) oraz Uchwały Nr ….. Rady Miasta z dnia ……. Zapis zawarty w badanej uchwale nie określa w sprawie trybu postępowania o udzielenie terminu wykorzystania dotacji, a tylko w przypadku, dotacji podmiotom niezliczonym do sektora gdy jest on krótszy niż rok budżetowy, finansów publicznych realizującym zadania niewykorzystana część podlega zwrotowi w terminie gminy, sposobu jej rozliczania oraz sposobu 15 dni po upływie terminu wykorzystania dotacji kontroli wykonywania zleconego zadania. i wtedy zleceniodawca może określić kwotę dotacji podlegającej zwrotowi. W myśl przepisu art. 27 ust. 2 ustawy z dnia 25 czerwca 2010 roku o sporcie (Dz U nr 127, Ponadto w § 12 ust. 2 Rada Miasta poz. 857), organ stanowiący jednostki samorządu postanowiła, że Zleceniodawca, rozwiązując umowę, terytorialnego może określić, w drodze uchwały, określi kwotę dotacji podlegającej zwrotowi wraz warunki i tryb finansowania zadania własnego z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości polegającego na tworzeniu warunków, w tym podatkowych a zwrot nastąpi w ciągu 15 dni od organizacyjnych sprzyjających rozwojowi sportu stwierdzenia okoliczności takich jak: wskazując w uchwale cel publiczny z zakresu sportu, który jednostka ta zamierza osiągnąć. - nieterminowe lub nienależyte wykonanie umowy, w tym w szczególności zmniejszenie Tak ustalony zakres kompetencji organu zakresu rzeczowego realizowanego zadania, stanowiącego uprawnia do kompleksowego stwierdzonego na podstawie wyników kontroli uregulowania kwestii związanych z określeniem oraz oceny realizacji wniosków i zaleceń warunków i trybu finansowania zadania z zakresu pokontrolnych, sportu. Tymczasem postanowienia § 16 przedmiotowej uchwały odsyłają do uregulowań - jeżeli Zleceniobiorca przekaże część lub całość zawartych w bliżej nie określonej uchwale Nr …. Rady dotacji osobie trzeciej, pomimo, że przewiduje Miasta z dnia ……. w sprawie trybu postępowania tego niniejsza umowa, o udzielenie dotacji podmiotom niezliczonym do sektora finansów publicznych realizującym zadania - jeżeli Zleceniobiorca odmówi poddaniu się gminy, sposobu jej rozliczania oraz sposobu kontroli kontroli, bądź w terminie określonym przez wykonywania zleconego zadania. Zleceniodawcę nie doprowadzi do usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości. Z powyższych względów należało stwierdzić nieważność w części dotyczącej postanowień § 10, Takie uregulowanie jest sprzeczne z art. 252 § 12 ust. 2 i § 16 Załącznika Nr 2 do Regulaminu ust. 1 ustawy o finansach publicznych, zgodnie określającego tryb postępowania o udzielenie dotacji z którym dotacje udzielone z budżetu jednostki na rozwój sportu, sposób jej rozliczenia i kontroli samorządu terytorialnego podlegają zwrotowi do realizacji zadania badanej Uchwały Rady Miasta budżetu wraz z odsetkami w wysokości określonej jak Tarnobrzeg. dla zaległości podatkowych, w ciągu 15 dni od dnie stwierdzenia wykorzystania niezgodnie Na niniejszą uchwałę Kolegium Regionalnej Izby z przeznaczeniem, pobrania nienależnie lub Obrachunkowej przysługuje Radzie Miasta prawo w nadmiernej wysokości. Postanowieniami zawartymi wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu w uchwale, Rada Miasta zmieniała reguły zwrotu Administracyjnego w Rzeszowie, za pośrednictwem dotacji zawarte w ustawie o finansach publicznych, Regionalnej Izby Obrachunkowej w Rzeszowie, co stanowi istotne naruszenie prawa. w terminie 30 dni od daty jej doręczenia.

W § 16 wzoru Umowy o dotację na realizację zadań Gminy (Zał. Nr 2 do Regulaminu) Rada Miasta PREZES postanowiła: Zbigniew K. Wójcik

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1537 - Poz. 330 i 331

330

ZARZĄDZENIE Nr 7/2011 STAROSTY KROŚNIEŃSKIEGO z dnia 2 lutego 2011 r.

w sprawie zmiany Zarządzenia Nr 3/2011 Starosty Krośnieńskiego z dnia 19 stycznia 2011 roku w sprawie ustalenia średniego miesięcznego kosztu utrzymania mieszkańca w domach pomocy społecznej na terenie Powiatu Krośnieńskiego na 2011 rok

Na podstawie art. 60 ust. 2 pkt 2, § 2. Zarządzenie podlega ogłoszeniu ust. 3 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy w Dzienniku Urzędowym Województwa społecznej (t. j. Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 Podkarpackiego. z późn. zm.) zarządzam co następuje: § 3. Zarządzenie wchodzi w życie od § 1. § 1 pkt. 1 otrzymuje brzmienie: ,,Dom następnego miesiąca przypadającego po miesiącu, Pomocy Społecznej dla Dzieci w Iwoniczu, w którym zostało opublikowane w Dzienniku ul. Długa 1 - 2.281,24 zł.” Urzędowym Województwa Podkarpackiego.

STAROSTA

Jan Juszczak

331

ZARZĄDZENIE Nr 9/2011 STAROSTY ŁAŃCUCKIEGO z dnia 4 lutego 2011 r.

w sprawie ustalenia miesięcznego kosztu utrzymania dziecka w Rodzinnym Domu Dziecka w Soninie w 2011 roku

Na podstawie art.86 ust.7 ustawy z dnia § 2. Zarządzenie podlega ogłoszeniu 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. w Dzienniku Urzędowym Województwa z 2009 r. Nr 175 poz.1362 z późn. zm.). Podkarpackiego.

zarządzam, co następuje: § 3. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania. § 1. Ustala się, że w 2011 r. miesięczny koszt utrzymania dziecka w Rodzinnym Domu Dziecka w Soninie 350A wynosi 1810 złotych. STAROSTA ŁAŃCUCKI

Adam Krzysztoń

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1538 - Poz. 332

332

DECYZJA PREZESA URZĘDU REGULACJI ENERGETYKI Nr OKR-4210-14(4)/2011/13950/IIIA/TK z dnia 7 lutego 2011 r.

w sprawie zmiany taryfy dla ciepła MIEJSKIEGO PRZEDSIĘBIORSTWA ENERGETYKI CIEPLNEJ - RZESZÓW SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ z siedzibą w Rzeszowie

Na podstawie art. 155 ustawy z dnia Uzasadnieniem wniosku o zmianę aktualnie 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania stosowanej taryfy dla ciepła, jest istotna zmiana administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, warunków prowadzenia działalności, w związku ze z 2001 r. Nr 49, poz. 509, z 2002 r. Nr 113, zmianą taryfy dla paliw gazowych Polskiego poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 169, poz. 1387, Górnictwa Naftowego i Gazownictwa S.A. z dnia z 2003 r. Nr 130, poz. 1188 i Nr 170, poz. 1660, 16 grudnia 2010 r. DTA-4212-53(8)/2010/652/III/AG, z 2004 r. Nr 162, poz. 1692, z 2005 r. Nr 64, która to zmiana skutkuje zmniejszeniem kosztów poz. 565, Nr 78, poz. 682 i Nr 181 poz. 1524, zużycia tego paliwa przez Przedsiębiorstwo z 2008 r. Nr 229, poz. 1539, z 2009 r. Nr 195, energetyczne, a tym samym zmniejszeniem kosztów poz. 1501 i Nr 216, poz. 1676 oraz z 2010 r. Nr 40, dostarczania ciepła do odbiorców. Mając na uwadze poz. 230, Nr 182, poz. 1228 i Nr 254, poz. 1700) powyższe podano w taryfie ceny ciepła w związku z art. 30 ust. 1 oraz art. 47 ust 1 uwzględniające zmianę taryfy dla paliw gazowych. i 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625, Po przeprowadzeniu postępowania Nr 104, poz. 708, Nr 158, poz. 1123 i Nr 170, administracyjnego w powyższej sprawie, Prezes URE poz.1217, z 2007 r. Nr 21, poz. 124, Nr 52, poz. 343 zaakceptował argumentację zawartą w uzasadnieniu i Nr 115, poz. 790 i Nr 130, poz. 905, z 2008 r. wniosku złożonego przez Przedsiębiorstwo Nr 180, poz. 1112, Nr 227, poz. 1505, z 2009 r. energetyczne. Zgodnie bowiem z § 28 Nr 3, poz. 11, nr 69, poz. 586, Nr 165, poz. 1316 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia i Nr 215, poz. 1664 oraz z 2010 r. Nr 21, poz. 104 17 września 2010 r. w sprawie szczegółowych zasad i Nr 81, poz. 530) kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń z tytułu zaopatrzenia w ciepło (Dz. U. z 2010 r. Nr 194, po rozpatrzeniu wniosku z dnia 17 stycznia poz. 1291), w przypadku nieprzewidzianej, istotnej 2011 r. znak: MPEC/DKO/501/1/23/2011, zmiany warunków wykonywania przez w sprawie zatwierdzenia zmiany taryfy dla ciepła, Przedsiębiorstwo energetyczne działalności przedsiębiorstwa gospodarczej, jest możliwa zmiana taryfy MIEJSKIE PRZEDSIĘBIORSTWO ENERGETYKI wprowadzonej do stosowania, w trybie określonym CIEPLNEJ - RZESZÓW SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ w art. 47 ustawy – Prawo energetyczne. ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ z siedzibą w Rzeszowie Ponadto, w myśl art. 155 Kodeksu zwanego w dalszej części decyzji „Przedsiębiorstwem postępowania administracyjnego, decyzja ostateczna, energetycznym”, na mocy której strona nabyła prawo, może być w każdym czasie za zgodą strony uchylona lub postanawiam zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał, lub organ wyższego stopnia, jeżeli przepisy zatwierdzić dokonaną przez Przedsiębiorstwo szczególne nie sprzeciwiają się uchyleniu lub zmianie energetyczne zmianę taryfy dla ciepła, która to zmiana takiej decyzji i przemawia za tym interes społeczny lub stanowi załącznik do niniejszej decyzji słuszny interes strony.

UZASADNIENIE Zważywszy, iż w niniejszej sprawie zostały spełnione przesłanki określone w powyższym Na podstawie art. 61 § 1 Kodeksu przepisie, umożliwiające zmianę decyzji, postanowiłem postępowania administracyjnego, na wniosek orzec jak w sentencji. Przedsiębiorstwa energetycznego w dniu 25 stycznia 2011 r. zostało wszczęte postępowanie W pozostałym zakresie taryfa dla ciepła, administracyjne w sprawie zatwierdzenia zmiany zatwierdzona moją decyzją z dnia 06 grudnia 2010 r. taryfy dla ciepła, ustalonej przez zainteresowane Nr OKR-4210-41(10)/2010/13950/III/TK, pozostaje Przedsiębiorstwo energetyczne, która została bez zmian. zatwierdzona przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (zwanego dalej „Prezesem URE”) decyzją POUCZENIE z dnia 06 grudnia 2010 r. Nr OKR-4210- 41(10)/2010/13950/III/TK. 1. Od niniejszej decyzji przysługuje odwołanie do Sądu Okręgowego w Warszawie – sądu ochrony Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1539 - Poz. 332 konkurencji i konsumentów, za pośrednictwem skierowane do ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Prezesa URE, w terminie dwutygodniowym od dnia jej Województwa Podkarpackiego. doręczenia (art. 30 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne, oraz 4. Stosownie do art. 47 ust. 4 ustawy – Prawo art. 47946 pkt 1 i art. 47947 § 1 Kodeksu energetyczne, przedsiębiorstwo energetyczne postępowania cywilnego). wprowadza zmianę taryfy do stosowania nie wcześniej niż po upływie 14 dni i nie później niż do 2. Odwołanie od decyzji powinno czynić zadość 45 dnia od dnia jej opublikowania w Dzienniku wymaganiom przepisanym dla pisma procesowego Urzędowym Województwa Podkarpackiego. oraz zawierać oznaczenie zaskarżonej decyzji i wartości przedmiotu sporu, przytoczenie zarzutów, zwięzłe ich uzasadnienie, wskazanie dowodów, a także zawierać wniosek o uchylenie albo zmianę z upoważnienia decyzji – w całości lub w części ( art. 47949 Kodeksu Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki postępowania cywilnego). Odwołanie należy przesłać na adres Południowo-Wschodniego Oddziału Dyrektor Terenowego Urzędu Regulacji Energetyki z siedzibą Południowo Wschodniego Oddziału Terenowego w Krakowie, ul. Juliusza Lea 114, 30-133 Kraków. Urzędu Regulacji Energetyki z siedzibą w Krakowie 3. Stosownie do art. 47 ust. 3 pkt 1 w związku z art. 31 ust. 3 pkt 2 i ust. 4 ustawy – Prawo Małgorzata Nowaczek- Zaremba energetyczne, zmiana taryfy wraz z decyzją zostaną

Załącznik do decyzji nr OKR-4210-14(4)/2011/13950/IIIA/TK Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 7 lutego 2011 r.

MIEJSKIE PRZEDSIĘBIORSTWO ENERGETYKI CIEPLNEJ - RZESZÓW Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

ZMIANA TARYFY DLA CIEPŁA

W taryfie dla ciepła ustalonej przez przedsiębiorstwo energetyczne pn. Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej – Rzeszów Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Rzeszowie, stanowiącej załącznik do Decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki Nr OKR-4210-41(10)/2010/13950/III/TK z dnia 6 grudnia 2010 roku, wprowadza się zmianę polegającą na zastąpieniu w Części 4 „Rodzaje oraz wysokość cen i stawek opłat” punktu 1 następującym:

1. Ceny w zakresie wytwarzania ciepła – dla Odbiorcy Grupy taryfowej W

Poz. Rodzaj ceny Jednostka miary Cena

1 2 3 Cena za zamówioną moc 1 [zł/MW] cieplną 197 277,03 Miesięczna rata ceny za 2 [zł/MW] zamówioną moc cieplną 16 439,75

3 Cena ciepła [zł/GJ] 55,70

4 Cena nośnika ciepła [zł/tonę ] 77,21

PRZES ZARZĄDU

Józef Wicher

Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego Nr 13 - 1540 -

Prenumerata i rozpowszechnianie Dzienników Urzędowych Województwa Podkarpackiego: Wydział Organizacyjno-Administracyjny tel.: (017) 867 1205, pok. 205 Zbiory Dzienników Urzędowych wraz ze skorowidzami wyłożone są do powszechnego wglądu w Wydziale Prawnym i Nadzoru, w pokoju 245 w godzinach pracy Urzędu.

Wydawca: Wojewoda Podkarpacki Redakcja: Podkarpacki Urząd Wojewódzki w Rzeszowie, Wydział Prawny i Nadzoru Rzeszów, ul. Grunwaldzka 15, pok. 245 i 245a, tel. (017) 867 1245 lub (017) 867 1263 e-mail: [email protected]

Skład komputerowy: Podkarpacki Urząd Wojewódzki w Rzeszowie, Wydział Organizacyjno-Administracyjny ul. Grunwaldzka 15, tel. (017) 867 1545, pok. 546 e-mail: dziennik@ rzeszow.uw.gov.pl

Druk: Podkarpacki Urząd Wojewódzki w Rzeszowie, Wydział Organizacyjno-Administracyjny Rzeszów, ul. Grunwaldzka 15, tel. (017) 867 1020, pok. 20

Tłoczono z polecenia Wojewody Podkarpackiego w Podkarpackim Urzędzie Wojewódzkim w Rzeszowie, Wydział Organizacyjno-Administracyjny Rzeszów, ul. Grunwaldzka 15

ISSN 1508 - 4760 Cena 17,68 zł (w tym 8% VAT)