AUPC. 258. Studia De Cultura 10
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
10(3) *2018 258 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis ISSN 2083-7275 Studia de Cultura Metal Studies. Studia nad kulturą metalową Redakcja Jakub Kosek 10(3) *2018 Rada Naukowa Katarina Fichnová, Prof. Mgr., PhD., Uniwersytet Konstantina Filozofa w Nitrze, Słowacja Bernard Garaj, Prof. PaedDr., CSc., Uniwersytet Konstantina Filozofa w Nitrze, Słowacja Algirdas Gaižutis, Prof. habil. dr., Litewska Akademia Nauk, Litwa Tomasz Goban-Klas, Prof. dr hab., Uniwersytet Jagielloński, Polska Irena Masojć, assoc. Prof. Dr., Wileński Uniwersytet Pedagogiczny, Litwa Jana Raclavská, Doc. PaedDr., Ph.D., Uniwersytet w Ostrawie, Czechy Bogusław Skowronek, Prof. dr hab., Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Polska Eugeniusz Wilk, Prof. dr hab., Uniwersytet Jagielloński, Polska Redaktor Naczelna prof. dr hab. Agnieszka Ogonowska, Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Polska Redaktor Tematyczny Sekretarzdr Jakub Kosek, Redakcji Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Polska dr hab. Magdalena Roszczynialska, Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Polska Adres Redakcji Instytut Filologii Polskiej Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie 30-084 Kraków, ul. Podchorążych 2 http://studiadecultura.up.krakow.pl/ © Copyright by Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków 2018 Czasopismo znajduje się na ministerialnej liście czasopism punktowanych (8 punktów, lista B). Artykuły w wersji elektronicznej dostępne są na platformie OJS w wydaniu internetowym czasopi- sma: http://studiadecultura.up.krakow.pl/, a także w bazach PBN, CEJSH, Index Copernicus, DOAJ, CEEOL ISSN 2083-7275 DOI 10.24917/20837275.10.3 Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego tel. / faks 12 662-63-83, tel. 12 662-67-56 http: //www.wydawnictwoup.pl e-mail: [email protected] druk i oprawa Zespół Poligraficzny WN UP Słowo od Redaktor Naczelnej Metal Studies Tym razem przedmiotem refleksji autorów artykułów zgromadzonych w tym tomie jest , relatywnie nowa perspektywa badań nad współczesną kulturą muzyki (heavy) metalowej, jej artystami oraz współczesnymi zjawiskami społecz- nymi i popkulturowymi. Problematyka ta stanowi niezwykle wdzięczne i owocne pole analiz interdy- scyplinarnych prowadzonych przez kulturoznawców, muzykologów, medioznaw- ców, antropologów kultury, socjologów, językoznawców i etnografów. Każda z tych dyscyplin – jak pokazali autorzy tekstów – w specyficzny sposób „mapuje” materiał badawczy, wykorzystując do tego celu odmienne paradygmaty i metody analizy. Ten zabieg pozwala objąć tytułowe zjawisko w całej jego złożoności oraz ukazać jego potencjał w rozumieniu współczesnej cywilizacji medialnej oraz roli muzyki w procesach globalnej komunikacji społecznej. Dzięki wspomnianej interdyscyplinarności możliwe jest podejmowanie badań szczegółowych dotyczących twórczości konkretnych zespołów muzycznych, estety- ce, ideologii i poetyce ich tekstów, przemian gatunkowych samej muzyki, jak rów- nież strategiom autoprezentacji i autopromocji artystów w mediach tradycyjnych i nowych mediach. Autorzy pokusili się również o porównania międzykulturowe oraz badania dedykowane rozwojowi poszczególnych gatunków muzyki metalowej w kraju i za granicą. W tomie znajdują się także artykuły dedykowane recepcji rocka oraz jej omówieniom w pracach naukowych oraz tych, adresowanych do fanów i znawców tego zjawiska. Za sprawą tak bogatego oglądu „materii muzycznej” udało się stworzyć numer monograficzny, który z pewnością zainteresuje zarówno znawców zagadnienia (w tym badaczy akademickich), jak i osoby, które dopiero zaczynają się interesować tym fenomenem i poszukują w pracach naukowych adekwatnego języka opisu i me- tod interpretacji muzyki metalowej.Metal Studies Przystępny, komunikatywny styl tych tekstów pozwala żywić nadzieję, iż wszystkie osoby zainteresowane będą usatysfakcjonowane lekturąMetal Studies„Studia de Cultura”; że przedstawione w niej analizy staną się źródłem inspiracji dla kolejnych pokoleń badaczy oraz przyczynią się do ugruntowania pozycji we współczesnych badaniach kulturowych. Agnieszka Ogonowska Od Redaktora Niniejszy numer „Studia de Cultura” poświęcony jest wybranym zagadnieniom, zja- wiskom, fenomenom kultury metalowej. Autorzy artykułów zgromadzonych w to- mie koncentrują się na wieloaspektowych problemach, tekstach, praktykach kultu- rowych, ale także na charakterystyce i analizie twórczości konkretnychMetal artystów Music Studiessceny metalowej,. zebrane prace wpisują się zatem w obszar subdyscypliny nauk humanistycznych1 i społecznychMetal Studies znanej w krajach anglosaskich jako Historię powstania przybliża Czytelnikowi Anna Baka, dokonu- jąc również przeglądu stanu dotychczasowych badań tej tematyki. Zagadnienie cech osobowości w kontekście preferencji muzyki metalowej opisuje z kolei Joanna BędzieszPluta. Konrad się smażyć Sierzputowski w piekle podejmuje problematykę somatoestetyki fikcyjnych zespołówDetroit death- Metali blackmetalowych, City. poddając analizie komiks Krzysztofa Owedyka oraz japońską animację w reżyserii Hiroshiego Naga- hamy pt. Kolejne teksty koncentrują się wokół analizy działalności artystycznej wybra- nych zespołów muzycznych. Wiktor Werner opisuje fenomen kultury masowej, jakim jest twórczość rosyjskiej grupyTimes heavymetalowej of Grace Aria (Ария) w kontekścieGrace badań nad współczesną kulturą i społeczeństwem rosyjskim. Andrzeja Juszczyka interesuje relacja pomiędzy płytą Neurosis oraz albumem Tribes of Neurot (1999). Badacz koncentruje się na analizie brzmienia oraz swo- istej „lustrzaności” kompozycji wspomnianych zespołów. Anna Svetlova porusza w swym tekście problematykę podmiotuZmierzch mówiącego Bogów w twórczości fińskiego zespo- łu Nightwish w zestawieniu z romantycznymi koncepcjami poezji, miłości, natury oraz mitem poety „wyklętego”. Suicie Twilight Of The (1991)Gods szwedzkiej grupy Bathory poświęcony został z kolei artykuł Bartosza Małczyńskiego. Autor omawia historyczny kontekst ukazania się albumu oraz dokonuje inter- pretacji tekstowej zawartości tegoIron wydawnictwa. man. Moja podróż Jakub przez Kosek niebo analizuje i piekło wybrane z Black Sabbathaspekty autobiografii heavymetalowego protoplasty Tony’ego Iommiego, rozpatru- jąc narrację autobiograficzną pt. , m.in. w kontekście kategorii pamięci. Problematykę rozwoju polskiego black metalu w XXI wieku podejmuje w swym artykule Filip Polakowski, analizując, czy uzasadnione jest twierdzenie o stopnio- wym wchodzeniu black metalu do muzycznego mainstreamu. Cechy charaktery- styczne japońskiego metalu omawia z kolei Agnieszka Kiejziewicz, akcentując rolę zjawisk kulturowych towarzyszących przemianom muzyki metalowej, takich jakPo- pular Music Studies Cultural Studies 1 Subdyscypliny lokowanej najczęściej w obrębie studiów nad muzyką popularną ( ) oraz szerzej studiów kulturowych ( ). Od Redaktora [5] zoku visual kei subkultury czy estetyka . Krzysztof Socha charakteryzuje motywy biblijne pojawiające się w tekstach zespołów metalowych, m.in. Kata, Behemotha czy grupy Frontside. Andrzej Mądro analizuje djent jako podgatunek metalu progre- sywnego, przedstawia aktualny stan badań zjawiska, jego genezę, głównych przed- stawicieli, a także podejmuje próbę umiejscowienia poetyki i estetyki djentu w per- spektywie przemian w sztuce. Tom zamykają dwa opracowania podejmujące wybrane zagadnienia muzycz- nego dziennikarstwa prasowego. Tomasz Florczyk analizuje język dziennikar- stwa redaktorów zajmujących się odmianami muzyki metalowej w miesięczniku „Rock’N’Roll” ukazującego się w latach 1990–1991. Z kolei tekst Artura Trudzika dotyczy m.in. roli szeroko rozumianej muzyki hardrockowej i metalowej w struktu- rze pisma muzycznego „Tylko Rock”. Prezentowane w numerze artykuły koncentrują się więc, zarówno wokół biografii i twórczości poszczególnych twórców muzyki metalowej (prekursorów i kontynuatorów),metal music jak i odbiorców, fanów i reprezentantów metalowej subkultu- ry. Autorzy tekstów niejednokrotnie dotykają problematyki genologicznej w ob- rębie , dokonują historycznych, teoretycznych oraz krytycznych analiz konkretnych zjawisk metalowej kultury, badają też medialne reprezentacje i opi- sują wybrane kategorie w odniesieniuMetal Studies do dziennikarstwa i mediów muzycznych. Zgromadzone artykuły charakteryzuje inter- i multidyscyplinarność, zatem węzło- Niallawe i konstytutywne Scotta. w zakresie cechy wskazywane przez anglosaskich inicjatorów badań kultury metalu, m.in. Roberta Walsera, Karla Spracklena czy Autorzy zebranych w tomie tekstów to nie tylko reprezentujący różne poko- lenia i dyscypliny naukowe badacze, psychologowie, socjologowie, literaturoznaw- cy, medioznawcy, kulturoznawcy, muzykolodzy czy antropolodzy, to także aktyw- ni i zaangażowani pasjonaci oraz miłośnicy muzyki metalowej. Mam nadzieję, iż oferowany numer „Studia de Cultura” pozwoli Czytelnikowi zauważyć bogactwo, mnogość i wartość złożonych zjawisk metalowej kultury. Życzę satysfakcjonującej lektury. Jakub Kosek FOLIA 258 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia de Cultura 10(3) 2018 ISSN 2083-7275 DOI 10.24917/20837275.10.3.1 RozpRawy i studia Anna Baka 0000-0003-1477-2223 Uniwersytet Wrocławski Metal Studies – historia powstania i przegląd badań Metal Studies to stosunkowo nowy, interdyscyplinarny nurt badań naukowych, któ- rego przedmiotem są wszystkie zjawiska i artefakty kulturowe i społeczne mające związek z muzyką metalową. Tym samym za przedmiot badań w tym nurcie moż- Metalna by Studiesuznać subkulturę metalową oraz