SERÎ U CÎLT 37 SAYI 1 » 8 7

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ ORMAN FAKÜLTESİ DERGİSİ AFRİKA’NIN TROPİK BÖLGELERİNDE YETİŞEN AĞAÇ TÜRLERİ VE GENEL ÖZELLİKLERİ

Pıof. Dr. Yılmaz BOZKURT 1 Yard. Doç. Dr. Nurgiin ERDİN

Kısa Özet

Afrika’da tropik orman bölgelerinde yetişen ve dünyadaki ticareti bakımından büyüle önemi bulunan ağaçların ticari ve botanik adları, yoğunluğu, rengi ve kullanış yerleri bir tablo lıalinde açıklanmıştır.

GİRİŞ

Dünyada doğal olarak yetişen ağaçlarm oluşturduğu orman formlarından, tro­ pik ve subtropik ormanlar ile kış ormanları Afrika kıtasında yer almaktadır. Tro­ pik ve subtropik ormanlarda 60 m ye kadar ulaşan her boyda çok çeşitli ağaç türü bulunmaktadır.

Kış ormanları; tropik ülkelerin yazları kurak ve sıcak, kışları yağmurlu iklim bölgelerinde görülmekte, Afrika kıtasında ise 20° kuzey enlemi ile 20° güney en­ lemleri arasında kalan geniş bir bölgede yayılış göstermektedir. Bu orman for­ munda bulunan ağaçlarm boyları tropik yağmur ormanı formunda bulunan ağaç­ lardan daha kısadır.

Afrika kıtasında yetişen çok çeşitli ağaç türleri gerek renk ve tekstür gerekse değişik özgül ağırlıkları ve mekanik özellikleri nedeniyle dünya ticaretinde önemli bir yer tutmaktadır.

710 milyon ha ormaıı alanına sahip olan Afrika’da ağaç hammaddesi üretimi 1985 yılı itibariyle 159 milyon m3 tür. Dünya ağaç hammaddesi üretiminde oldukça önemli bir yeri olan Afrika, 1985 yılında dünyadaki üretim hacminin % 14.6'smı karşılamaktadır. Kesin bir rakkam verilememesine rağmen, ülkemize, bu bölgede yetişen ağaçlardan büyük miktarlarda ithal edildiği bir gerçektir. Ancak, kullanıcı tarafmdaıı, bu türlerin teknik özellikleri iyi bilinmediğinden, ortaya çıkabilecek de­ ğerlendirme hatalarını gidermek amacı ile hazırlanan bu makalede; ağaç türlerinin pilot adı, kısa işareti, botanik adı, familyası, diğer önemli ticari adları, yetişme yeri, ağaç malzeme rengi, yoğunluğu ve kullanış yerleri tablo halinde açıklanmış­ tır. Ağaç türlerinin pilot adları Dünya Gümrük Birliklerince kabul edilmiş adlar olup, düzenleme harf sırasına göre yapılmıştır. l İ.Ü. Orman Fak. Or. End. Müh. Böl. Orman Biyolojisi ve Odun Koruma Teknolojisi Anabilim Dalı. Yayın Komisyonuna Sunulduğu Tarih : 16.11.1988 Gö YILMAZ BOZKURT — NURGÜN ERDİN

1. İĞNE YAPRAKLI AĞAÇLAR PİLOT ADİ VE BOTANİK ADI VE DİĞER TİCARİ YETİŞME KISA İŞARETİ FAMİLYASI ADLARI YERLERİ Cedar, East African Juniperus procera, Mutarakwa, Thed, Kenya, Tanzanya, (Afrika ardıcı) Hotch. African pencil cedar, Etopya (BAF) (Cupressaceae) Afrikanisch.es Bleistiftholz Mlanje Cedar AVİııddringtonia Mlanje - Cypress Güneydoğu Afrika, whytei Rendle Mozambik (Cupressaceae) Podo Podocarpus gracilior Zigba, Yellowwood, Kenya, Zimbabve, (POD) Pilp. Musengera, Podo­ Tanzanya, Zaire Podocarpus carpus usambarensis Pilg'. (Podocarpaceae) 2. YAPRAKLI AĞAÇLAR PİLOT ADI VE BOTANİK ADI VE DİĞER TİCARİ YETİŞME KISA İŞARETİ FAMİLYASI ADLARI YERLERİ Abura Hallea ciliata Leroy Mivuko, Elelon, Fildişi Sahili, Gabon, (ABU) =itragyna ciliata Balıia, Subaha Kamerun, Nigeria, Aub. Uganda Hallea stipulosa Leroy — Mitragyna stipulo­ sa O. Kutze Hallea rubrostipulata Harv. (Rubiaceae) Aeajou d’Afrique, Khaya ivorensis A. Khaya mahagoni, Sierra Leone, (Maun) Chev. African mahogany Nijerya, Gabon, (MAA) = K . klainei Pierre Kamerun, Uganda (Meliaceae) Klıaya anthotheca, Ahafo, Mangona, Fildişi Sahili, C.DC. Munyama, Aeajou Angola, Kongo, (Meliaceae) blanc, Khaya ma- Kamerun, Uganda hagoni, Uganda mahogany Khaya grandifoliola Beııin mahogany, Gine, Kamerun, 1 C.DC. Heavy Afriean ma­ Uganda (Meliaceae) hogany, Senegal mahogany Aeajou Umbaua Khaya nyasica Mbawa, Mahogany, Mozambik, (Maun) Stapf. Umbaua Tanzanya, Zaire (Meliaceae) AFRİKA TROPİK AĞAÇ TÜRLERİ 61

YOĞUNLUĞU RENGİ KULLANIŞ YERLERİ gr/cm3 0.55 Özodun : Sarımsı kahverengi ile İç ve dış marangozluk, kalem en- kırmızımsı kahverengi düstrisi 0.60 Diriodun : Özodundan daha açık

0.55 Özodun : Açık kahverengi Dülgerlik, iç marangozluk, ince ma- 0.65 Diriodun : Beyazımsı renkte rangozluk, kalem endüstrisi

0.50 Beyaz ile sarı soluk kahverengi ' İç marangozluk, iç dekorasyon, ağaç 0.60 profiller

YOĞUNLUĞU RENGİ KULLANIŞ YERLERİ gr/cm3 0.50 Özodun : Gri pemhe İç marangozluk, ağaç profiller, mo- 0.60 Diriodun : Özodundan az farklı bilya iç bölümleri, kontrplak

0.45 özodun : Açık havada koyulaşan İç ve dış marangozlu, ince maran­ 0.55 soluk pembe veya parlak gozluk, mobilya iç dekorasyon, kap­ kahverengi lama levha, kontrplak Diriodun : Pembe beyaz ile grimsi 0.50 Özodun : Açık havada koyulaşan İç ve dış marangozlu, ince maran­ 0.65 soluk pembe veya parlak gozluk, mobilya iç dekorasyon,: kap­ kahverengi lama levha, kontrplak . . Diriodun : Pembe beyaz ile grimsi

0.50 Özodun : Açık havada koyulaşan Dış marangozluk, ince marangozluk, 0.65 soluk pembe veya parlak iç dekorasyon, mobilya, kaplama kahverengi levha, kontrplak Diriodun : Pembe beyaz ile grimsi 0.50 Özodun : Kahverengi mahun ren­ İç ve dış marangozluk, ince maran­ 0.65 gi gozluk, kontrplak, kaplama levha Diriodun : Özodundan daha açık 62 YILMAZ BOZKURT — NURGÜN ERDİN

2. YAPRAKLI AĞAÇLAR PİLOT ADI VE BOTANİK ADI VE DİĞER TİCARİ YETİŞME KISA İŞARETİ FAMİLYASI ADLARI YERLERİ Afina . Strombosia, pustulata Poe, İtako Fildişi 'Sahili, Gana, Oliv. Nigeria, Kongo — S. glaucescens Bölgesi Engl. (Olacaceae) Afrormosia Perleopsis elata Van Assamela, Kokrodua, Fildişi Sahili, Gana, (APR) Mee. Obang, Olea Pardo Kamerun = Afrormosia elata Harms (Fabaceae) Aıele Canarlum Abe, Abeul, Ovili, Batı, Orta ve Doğu (CAP) schvveinfurthii Engl. Abel, Billi, Bldlkala, Afrika (Burseraceae) African canarium Ako Antiaris africana Sansama, Chenchen, Batı, Orta ve Doğu (AKO) Engl. Oro, Oro, Ogiovu, Afrika Antiai'is welwltschii Kirundu, Bonkonko, Engl. Antiaris (Moraceae) Akossika Scotellia coriacea Ki'uku, Korokon, Fildişi Sahili, Gana, A. Chat. Odoko Kamerun, Liberya, (Plaeourtiaceae) Nigeria Alep Desbordesia Omang, Benga Gabon, Kamerun, glaucescens V.T. Kongo, Zaire (İrvingiaceae)

Alumbi Julbernardia seretii Ekop - Zingana, Kamerun, Zaire Troııpin Mubangu —Berlinia sereti D. Wild. ( Caesalpiniaceae) Andoung Monopetalanthus Andjung, Kamerun, Ekvator (ADO) durandii P. Hal-Nor. Ekop - mayo, Zoelü, Ginesi Monopetalanthus Adoımg letestui Pellegr. Monopetalanthus coriaceus Morel Monopetalanthus heitzii Pellegr. Monopetalanthus hedinii Pellegr. ( Caesalpiniaceae) AFRİKA TROPlK AĞAÇ TÜRLERİ 63

YOĞUNLUĞU RENGİ KULLANIŞ YERLERİ gr/cm3 0.85 Özodun : Morumsu kahverengi, şe­ Dülgerlik, direk, köprü 0.95 ritli Diriodun : Sarımsı beyaz

0.70 Özodun : Sarımsı kahverengi ile îç ve dış marangozluk, ince maran­ 0.80 kahverengi gozluk, gemi yapımı, parke, kapla­ Diriodun : Özodundan daha açık ma levha

0.45 Özodun : Beyazımsı ile soluk bej İç marangozluk, ambalaj sandığı, 0.55 Diriodun : Özodundan biraz daha kontrplak açık 0.35 Sarımsı beyaz İç marangozluk, ambalaj sandığı, 0.55 kaplama levha, kontrplak

0.65 Sarımsı beyaz İç marangozluk, ağaç konstrüksiyon 0.80

1.00 Özodun : Açık kahverengi, koyu Su tahkimatı, travers 1.10 şei'itli Diriodun : Özodundan daha açık şe­ ritli 0.80 Özodun : Açık kahverengi, siya- İnce marangozluk, iç dekorasyon, 0.90 hımsı kahverengi şeritli kaplama levha Diriodun : Özodımdan daha açık

0.50 Özodun : Işıkta süratle kırmızıla- Dülgerlik, iç marangozluk, kontrplak 0.65 şan açık bej Diriodun : Özodundan daha açık 64 YILMAZ BOZKURT — NURGÜN ERDİN

2. YAPRAKLI AĞAÇLAR PİLOT ADI VE BOTANİK ADI VE DİĞER TİCARİ YETİŞME KISA İŞARETİ FAMİLYASI ADLARI YERLERİ Angueuk Ongokea gore Engl. Sanu, Boleko Fildişi, Gabon, (Olacaceae) Kongo

Aningre Aningeria robusta Kararo, Muna, Doğu Afrika, Fildişi (ANI) Aubr. Pellegr. Mukali, Landosan, Sahili, Nigeria (Sapotaceae) Osan, Tutu, Aningeria Apome Cynometra ananta Fildişi Sahili Hutch-Dalz. ( Caesalpiniaceae) Avodire Turraeanthus Apapaye, Lusamba Sierra Leone, Kongo (AVO) afrieana Pellegr. Bölgesi, Angola (Meliaceae) Âwoııra Paraberlinia Ekop)-Beli, Zebrali Gabon, Kamerun bifoliolata Pellegr. Julbernardia pelle- gi'iniana Troupin. ( Caesalpiniaceae) Azobe Lophira alata Banks- Kaku, Bongossi, Batı Afrika (AZO) Gaem. Eba, Ekki (Ochnaceae)

Banga - Wanga Amblygonocarpus Mutiria Mozambik (BWA) andongensis Ex-Tor. t—A. obtusangulus (Mimosaceae) Bilinga Nauclea diderriclıii Aloma, Badi, Opepe Sierra Leone, (BİL) Merrill Kongo Bölgesi, Nauclea gllletii Uganda Merrill = Sarcocephalus Spp. (Rubiaceae) Bodioa Anopyxis klaineana Kpomuisi, Fildişi Sahili, Engl. Boben kusu Kamerun, Zaire = A ealaensis Sparaaue. (Rhizophoraceae) AFRİKA TROPİK AGAÇ TÜRLERİ 65

YOĞUNLUĞU RENGİ KULLANIŞ YERLERÎ gr/cm3 0.85 Özodun : Pembe beyaz veya sa­ Dülgerlik, direk, travers 0.95 rımsı Diriodun : Özodundan daha açık 0.50 Özodun : Beyazımtırak çok soluk Mobilya, kaplama levha 0.60 kahverengi ile pembe Diriodun : Özodundan daha açık

0.90 Özodun : Kırmızımsı kahverengi Yapı kerestesi, travers 1.00 Diriodun : Özodundan az farklı

0.50 Özodun : Beyaz krem İç marangozluk, iç dekorasyon, mo­ 0.60 Diriodun : Özodundan az farklı bilya kaplama levha

0.75 Özodun : Kahverengi ile sarrımsı İç dekorasyon, kaplama levha 0.85 beyaz şeritli Diriodun : özodundan daha açık

0.95 Özodun : Kahverengi, traheler Dülgerlik, merdiven, parke su tah­ 1.10 içinde beyaz depo mad­ kimatı, travers deleri belirgin Diriodun : Özodundan daha açık 0.90 özodun : Kırmızımsı kahverengi Dülgerlik, parke, travers 1.00 Diriodun : Grimsi beyaz

0.70 Özodun : Sarı oranj Kaplama levha, travers 0.90 Diriodun : Özodundan daha açık

0.80 özodun : Toprak rengimsi kahve- Travers 0.90 rengi Diriodun : özodundan az farklı 66 YILMAZ BOZKURT — NURGÜN ERDİN

2. YAPRAKLI AĞAÇLAR PİLOT ADI VE BOTANİK ADI VE DİĞER TİCARİ YETİŞME KISA İŞARETİ FAMİLYASI ADLARI YERLERİ Bomanga Brachystegia Yegna, Ekop - Leke, Gabon, Kamerun, laurentii Louis Ekop - Evene, Zaire =B . zenkeri Harms. Ariella Brachystegia mildbraedii Harms. = B. nzanga Pellegr. ( Caesalpiniaceae) Bosse clair Guarea cedrata Guarea Fildişi Sahili, Gana, (BOS) Pellegr. Kamerun, Nigerya Guarea laurentii De Wild. (Meliaceae) Bosse fonce Guarea thompsonii Black guarea, Fildişi Sahili, Gana, (DIM) Sprague Diambi, Guarea Kamerun, Nigerya (Meliaceae) Boxwood, Bruxus macowani Cape Box, East Güney Afrika South African Tiegh. London Boxwood (Buxaceae) Kamassi, Gonioma kamassi E. Knysna Boxwood Mey (Apocynaceae) Bubinga Guibourtia demeusei Oveng, Ebena, Nigeria, Kamerun, (BUB) J. Leonard Essingang', Aküme Gabon, Kongo Guibourtia tesmannii Bölgesi J. Leonard Guibourtia pellegri- niana J. Leonard (Caesalpiniaceae) Congotali Letestua durissima Kong - Afane Gabon, Kongo H. Lee. (Sapotaceae) Cordia d’Afrique Cordia africana Lam. Mugoma, Sumba, Kamerun, Gabon, Cordia platythyrsa African cordia, Omo Nigeria, Uganda Bak. Cordia millenii Baker Cordia abyssinica R. İ Br. — C. holstii Gürke (Boraginaceae) AFRİKA TROPİK AĞAÇ TÜRLERİ 67

YOĞUNLUĞU RENGİ KULLANIŞ YERLERİ gr/cm3 0.55 Özodun : Bakirimsi kahverengi Marangozluk, kaplama levha, kontr­ 0.65 Diriodun : Özodundan aha açık plak

0.55 Özodun : Donuk açık kahverengi Iç ve dış marangozluk, kano ve kü- 0.65 bembe çük gemi yapımı, kaplama levha, Diriodun : Sarımsı beyaz kontrplak

0.60 Özodun : Kahverengi oranj İç ve dış marangozluk, kano ve kü­ 0.70 Diriodun : Özodundan daha açık çük gemi yapımı, kaplama levha, kontrplak 0.85 Sarımsı beyaz İnce marangozluk, tornacılık, oyma­ 0.95 cılık

0.80 Özodun : Kırmızımsı kahverengi İnce marangozluk, iç dekorasyon, 0.95 bembe şeritli mobilya, parke, tornacılık, travers, Diriodun : Özodundan daha açık kaplama levha

1.00 Özodun : Kırmızı ile kırmızımsı Yapı kerestesi, su tahkimatı, travers 1.10 kahverengi Diriodun : Açık kahverengi 0.40 Özodun : Açık kahverngi ile par­ İç marangozluk, ince marangozluk, 0.60 lak kahverengi mobilya Diriodun : Özodun ile aynı renk veya az farklı 68 YILMAZ BOZKURT — NURGÜN ERDİN

2. YAPRAKLI AĞAÇLAR PİLOT ADI VE BOTANİK ADI VE DİĞER TİCARİ YETİŞME KISA İŞARETİ FAMİLYASI ADLARI YERLERİ Dabema Piptadeniastrum Dahoma, Bukundu Batı Afrika (DA) africanum Bren. =Piptadenia afrieana Hook. f. (Mimosaceae) Diania Celtis adollfi -fride- Engo, Kliakamba, Batı Afrika, rici Rendle .African celtis Orta Afrika, Celtis tesmannaii Doğu Afrika Engl. =C. brieyi De Wild (Ulmlaceae) Dibetou Lovoa trichilioides Eyan, African Ekvator Ginesi, (DIB) Harms. walnut, Tiger wood, Gana, Kamerun, = L. klaineana Pierre Lovoa Lovoa Nijer (Meliaceae) Lovoa brovvnii Uganda walnut Kenya, Uganda Sparague Lovoa swynnertonii Bak. f. (Meliaceae) Difou Morus mesozygia Wonton, Mecobze, Senegal, Stapf. Aye, Kankate, Fildişi Sahili, Morus lactea Mildbr. Mulberry Nigeria, Gabon (Moraceae) Doussie Afzelia afrieana Papao, Apa, Doğu ve Orta (AFZ) Smith Lingue, Afzelia Afrika Afzelia bella Harms Afzelia bipindensis Harms Afzelia pachyloba Harms ( Caesalpiniaceae) Afzelia cuenzensis Chanfuta, Afzelia Doğu ve Orta Welw. Afrika ( Caesalpiniaceae) Ebene Diospyros crassiflora Evila, Abokgo, Nigeria, Kapıerun, (Abanoz ağacı) Hiern. African ebony, Ekvator Giiıesi, (EBE) = D. evila Pierre Ebenholz Gabon (Ebenaceae) AFRİKA TROPİK AĞAÇ TÜRLERİ 69

YOĞUNLUĞU RENGİ KULLANIŞ YERLERİ gr/cm3 0.65 Özodun : Sarımsı kahveerngi ve. Dülgerlik, karoser yapımı 0.80 ya kahverengi gri Diriodun : Özodundan daha açık

0.65 Özodun : Sarımsı beyaz, yeşilimsi İç marangozluk, lubrit kutusu ' 0.80 şeritli Diriodun : Özodundan az farklı

0.45 Özodun : Kahverengi, koyu gri ve- İç marangozluk, ince marangozluk, 0.60 ya açık parlak gri iç dekorasyon, kaplama levha Diriodun : Özodundan daha açık

0.60 Özodun Kahverengi, koyu gri ve- İç marangozluk, ince marangozluk, 0.70 ya açık parlak gri iç dekorasyon, kaplama levha Diriodun : Özodundan daha açık

0.75 Özodun : Açık havada kahveren­ Dülgerlik, iç ve dış marangozluk, 0.90 gileşen parlak san ince marangozluk, kaplama levha. Diriodun : Özodundan daha açık

0.70 Özodun : Kahverengi kırmızı Dış marangozluk, yapı kerestesi, 1.00 Diriodun : Özodundan daha açık parke, merdiven, gemi yapımı

0.75 Özodun : Kahverengi kırmızı Dış marangozluk, yapı kerestesi, 0.95 Diriodun : Özodundan daha açık parke, merdiven, gemi yapımı î

1.00 Özodun : Siyah İnce marangozluk, tornacılık, bıçak 1.10 Diriodun : Özodundan daha açık sapı, kaplama levha 70 YILMAZ BOZKURT — NURGÜN ERDİN

2. YAPRAKLI AĞAÇLAR PİLOT ADI VE BOTANİK ADI VE DİĞER TİCARİ YETİŞME KISA İŞARETİ FAMİLYASI ADLARI YERLERİ Ebiara Berlinia bracteosa Ekpogoi, Sarkpei, Batı Afrika, Zaire (BER) Benth. Berlinia Berlinia confusa Hoyle Berlinia grandiflora Huteh. Dal. ( Caesalpiniaceae) Ekaba Tetraberlinia tubma- Tetraberlinia, Ekop Liberya, Kamerun, (SIK) niana J. Leon. Ekun, Ekvator Ginesi, Tetraberlinia bifo- Gabon liolata Haumann —Berlinia bifoliolata Harms. ( Caesalpiniaceae) Ekonune Caelocaryon preussii Ekvator Ginesi, Warb. Lomba - kumbi Gabon, Kongo, (Byristicaceae) Zaire Emien Alstonia boonei De Alstonia, Batı ve Orta Wild. Pattemwood, Afrika Alstonia congensis Stoolwood Engl. —A. gilletii De Wild. (Apocynaceae) Essessang Ricinodendron lıeu- Musodo, Eho, Wana, Batı Afrika, Uganda delotii Pierre Sanga - Sanga, = R . africanum Erimado Muell. Arg. (Euplıorbiaceae) Ricinodendron rauta- Mugongo, Erimado Doğu Afrika, nenii Schinz. Mozambik (Euphorbiaceae) Essia Petersianthus mac- Abale Batı Afrika, Zaire (ESS) rocarpus Liben Combretodendron africanum Exell (Lecythidaceae) Etimoe Copaifera salikounda Entedua, Yama, Batı Afrika, Zaire Heck. Bilombi Copaifera mildbraedii Harms. ( Caesalpiniaceae) AFRİKA TROPİK AĞAÇ TÜRLERİ 71

YOĞUNLUĞU RENGİ KULLANIŞ YERLERİ gr/cm3 0.65 Özodun : Kahverengi pembe, mo­ Marangozluk, ince marangozluk, de­ 0.80 rumsu gri düzensiz şe­ koratif levhalar ritli Diriodun : Özodundan daha açık

0.55 Özodun Açık havada kahverengi Dülgerlik, iç marangozluk, ambalaj 0.65 pembeye dönüşen donuk sandığı, kontrplak açık bej Diriodun : Özodundan az farklı

0.55 Özodun : Sarı oranj ile toprak İç marangozluk, ağaç profiller, am­ 0.65 kahverengisi balaj sandığı, kontrplak Diriodun : Özodundan az farklı 0.30 Sarımsı beyaz İç marangozluk, ağaç konstrüksiyon. 0.40 1ar, ambalaj sandığı, kontrplak

0.25 Beyaz ile sarımsı beyaz, parlak Ambalaj sandığı, kontrplak 0.35

0.15 Beyaz ile sarımsı beyaz, parlak Ambalaj sandığı, kontrplak 0.20

0.70 Özodun : Sarımsı pembe ile koyu Dülgerlik, kaplama levha 0.95 morumsu kahverengi Diriodun : Özodundan daha açık

0.70 Özodun : Baku1 kırmızısı kahve- İç marangozluk, mobilya, kaplama 0.85 rengi levha Diriodun : Özodundan daha açık 72 YILMAZ BOZKURT — NURGÜN ERDÎN

2. YAPRAKLI AĞAÇLAR PİLOT ADI VE BOTANİK ADI VE DİĞER TİCARÎ YETİŞME KISA İŞARETİ FAMİLYASI ADLARI YERLERİ Eveuss Klainedoxa gabonen- Eves, Kroma, Ngon, Batı Afrika, Sudan, sis Pierre. Kuma - kuma, îkele Uganda, Zaire Klainedoxa busgenii Engl. (İrvingiaceae) Evino Vitex pachyphylla Aııgoııa, Vindou Batı Afrika (EVİ) Bas. Vitex ciliata Pellegr. (Verbenaceae) Eyong Eribroma oblonga Bongo, Bi, Okoko, Batı Afrika (EYG) Bod. Yellow sterculia, Sterculia oblonga Sterculia Mast, — Sterculia elegantl- flora Hutch. Dalz. (Sterculiaceae) Eyounı Dialium spp. Peıızi, Ziba, Kasudu, Batı Afrika, Gine, (Caesalpiniaceae) Bongola Kongo, Zaire

Paro Daniellia. thurifera Maııguite, Nisu, Batı Afrika, Nigerya (DAN) Benn. Daniellia, Ogea Daniellia klaiııei Pierre Daniellia ogea Rolfe • (Caesalpiniaceae) Framire Terminalia ivorensis Emeri, Lidigbo, Baji, Gine, Kamerun, (FRA) A. Clıeu. İdigbo Nigerya, Liberya (Combretaceae) Fuma Ceiba pentandra Eııia, Onyiııa, Fildişi Sahili, Gana, (CEI) Gaertlı. Doımı, Okiıa, Kongo, Nigerya, —C. thanningli A. Fromager, Ceiba, Kamerun Chev.' Silk - cotton - tree (Bambacaceae) Gheombi Sindoropsis letestui Gabon J. Leoııard î = Copaifera letestui Pellegr. (Caesalpiniaceae) AFRİKA TROPİK AĞAÇ TÜRLERİ 73

YOĞUNLUĞU RENGİ KULLANIŞ YERLERİ gr/cm3 0.90 Özoduıı : Koyu kahverengi Travers 1.10 Diriodun : Özodundan daha, açık

0.45 Özodun : Grimsi beyaz İç marangozluk, ağaç konstruksiyon, 0.55 Diriodun : Sarımsı beyaz mobilya, kaplama levha

0.70 Özodun : Sarımsı beyaz İç marangozluk, iç dekorasyon, mo­ 0.80 Diriodun : Özodundan az farklı bilya, kaplama levha, kontrplak

0.80 Özodun : Şarap tortusu kırmızısı Su tahkimatı, travers, köprü, kap­ 1.10 ile kırmızı kahverengi lama levha Diriodun : Özodundan daha açık 0.45 özodun : Bej pembe, yeşilimsi İç marangozluk, ambalaj sandığı, 0.60 kahverengi düzensiz şe­ kaplama levha, kontrplak ritli Diriodun : Özodundan az farklı

0.45 Özodun : Sarımsı beyaz ile açık İç ve dış marangozluk, ağaç profil­ 0.65 kahverengi ler, mobilya, kontrplak Diriodun : Özodundan daha farklı 0.20 Beyazımtırak İç marangozluk, ağaç konstrüksiyon- 0.45 1ar, ambalaj sandığı, kontrplak

0.60 Özodun : Pembe kahverengi İç marangozluk, dekorasyon, mobil­ 0.70 Diriodun : Pembemsi beyaz ya, kontrplak ' 74 YILMAZ BOZKURT — NURGÜN ERDÎN

2. YAPRAKLI AĞAÇLAR

PİLOT ADI VE BOTANİK ADI VE DİĞER TİCARİ YETİŞME KISA İŞARETİ FAMİLYASI ADLARI YERLERİ Gömbe Didelotia İdae Olde- Angok, Ekop - Fildişi Sahili, Gabon, (SPO) man, De witt, J. Gambe, Bondu, Kamerun, Liberya Leonard Timba, Sapo Didelotia ‘letouzeyi Pellegr. Didelotia africana Baill. ( Caesalpiniaceae) Greııadille d’Afrigue Dalbergia melanoxy- Pau - Preto, Ebene, Batı Afrika, Sudan, lon Guill - Perr. Mpingo, Tanzanya, Mozambik (Fabaceae) Ebene mozambique, African blackwood Idewa Haplormosia mono- Larme, Liberian Fildişi Sahili, phlla Harms. blackgum Liberya, Gabon (Fabaceae) Igaganga Dacryodes igaganga Anjouaba Gabon Aubl. - Pellegr. (Burseraceae) Ilomba Pyenanthus angolen- Calabo, Lolako, Batı Afrika, Zaire (ILO) sis Warb. Lomba = P. kombo Warb. (Myristicaceae) Iroko Clılorophora excelsa Mvule, Semli, (IRO) Benth - Hook. f. Kambala — C. regia A. Chew. (Moraceae) Izombe Testulea gabonensis Gabon, Kamerun (IZO) Pellegr. (Ochnaceae) Jatandza Albizia ferruginea Yatandza,, Batı Afrika, Zaire Benth. Sifou - Sifou —A. angolensis Welw. (Mimosaceae) AFRİKA TROPİK AĞAÇ TÜRLERİ 75

YOĞUNLUĞU RENGİ KULLANIŞ YERLERİ gr/cm3 0.60 Özodun : Soluk hırmızımsı kah­ İç marangozluk, iç dekorasyon, kap­ 0.70 verengi, yeşilimsi şeritli lama levha, kontrplak Diriodun : Özodundan daha açık

1.15 Özodun : Donuk siyah Müzik aleti yapımı, oymacılık, kak­ 1.25 Diriodun : Özodundan daha açık macılık, tornacılık

0.80 Özodun : Sarımsı kahverengi ile İnce marangozluk, yapı kerestesi, 0.95 kestane rengi mobilya Diriodun : Özodundan daha açık 0.60 Özodun : Pembe bej İç marangozluk, parke, kontrplak 0170 Diriodun : Özodundan az farklı

Kirli beyaz İç marangozluk, ağaç profiller, kontrplak

0.55 Özodun : Sarı kahverengi ile ko­ Dülgerlik, dış marangozluk, iç de­ 0.75 yu kahverengi korasyon, parke, gemi yapımı, kim­ Diriodun : Özodundan daha açık yasal madde fıçıları, kaplama levha

0.65 Özodun : San donuk toprak rengi İç ve dış marangozluk, mobilya, tor- 0.85 Diriodun : Özodundan az farklı nacılık, parke, kaplama levha

0.60 Özodun : Sarımsı kahverengi ile Dülgerlik, iç marangozluk, iç deko- 0.70 koyu kahverengi rasyon, ambalaj sandığı Diriodun : Özodundan daha açık 76 YILMAZ BOZKURT — NURGÜN ERDİN

2. YAPRAKLI AĞAÇLAR PİLOT ADI VE BOTANİK ADI VE DİĞER TİCARİ YETİŞME KISA İŞARETİ FAMİLYASI ADLARI YERLERİ Kanda Beilschmiedia mannii Bonzale Fildişi Sahili, Benth. - Hook. f . Kamerun, Ga.boıı, Beilschmiedia gabo- Zaire nensis Benth. - Hook f. Beilschmiedia congo- lana Robyns - Wilczek Beilschmiedia letou- zeyi Robyns - Wilczek (Lauraceae) Kapokier Bombax buonopozen- Esodoum, West Fildişi Sahili, se P. Beauv. African bombax Kamerim, Tanzanya = B. fla.mmeum Ulbr. (Bombacaceae) Kekele Holoptelea grandis Olazo, Gomboul, Batı Afrika, Uganda, Mildbr. Mumuli Zaire (Ulmacea.e) Kiasose Pentadesma butyra- Kiansonso Fildişi Sahili, cea Sabine Kongo, Zaire Pentadesma lebrunii Staner ( Clusiaceae) Kikenzi Ocotea üsambarensis Muziti, East A fri­ Kenya, Tanzanya, Engl. can - Camphorwood Uganda (Lauraceae) Kondroti Rhodognaplıalon bre- Bombax Batı Afrika vicuspe Roberty = Bombax brevicuspe Spı-ague — Bombax chevalieri Pellegr. (Bombacaceae) Rhodognaphalon Munguza, Megusa, Mozambik schumannianum East African Robyns bombax Bombax rhodognap­ halon K. Schum (Bombacaceae) AFRİKA TROPİK AĞAÇ TÜRLERİ 77

YOĞUNLUĞU RENGİ KULLANIŞ YERLERİ gr/cm3

0!.60 Özodun : Pembe kahverengi veya İç ve dış marangozluk, ince maran­ 0.80 yeşilimsi kahverengi gozluk, parke, kaplama levha, kontr­ Diriodun : Özodundan daha açık plak

0.30 Beyazımsı ile pembe gri İç marangozluk, ağaç konstrültsiyon- 0.45 1ar, ambalaj sandığı, kontrplak

0.65 Sarımsı beyaz İç marangozluk, mobilya, kibrit ya­ 0.75 pımı, kaplama levha

0.85 Özodun : Kahverengi, bazen mo­ Yapı kerestesi 1.05 rumsu şeritli Diriodun : Özodundan daha açık

0.50 Özodun : Kahverengi İnce marangozluk, kaplama levha 0.65 Diriodım : Özodundan az farklı

0.45 Özodun : Kahverengi, toprak rengi İç marangozluk, ağaç konstrüksiyon, 0.60 Diriodun : Beyazımtırak ambalaj sandığı, kontrplak

0.45 Özodun : Kahverengi, toprak rengi İç marangozluk, ağaç konstrükşiyon, 0.60 Diriodun : Beyazımtırak ambalaj sandığı, kontrplak 78 YILMAZ BOZKURT — NURGÜN ERDİN

2. YAPRAKLI AĞAÇLAR PİLOT ADI VE BOTANİK ADI VE DİĞER TİCARİ YETİŞME KISA İŞARETİ FAMİLYASI ADLARI YERLERİ Kosipo Entandrophragma Imponpo, Omu, Batı Afrika, Zaire (MAK) candollei Harms. Kosipo - Mahagoni (Meliaceae) Kotlbe Nesogordonia papa- Kissinhungo, Batı Afrika, Zaire (KOB) verifera R. Capuran Kondofindo, Danta = Cistanthera papa- verifera A. Chev. (Sterculiaceae) Koto Pterygota ’macrocar- Pohouro, African Batı Afrika (KTO) pa K. Schum Pterygota (Sterculiaceae) Kumbi Lannea wehvitschii Loloti, Ekoa Batı Afrika, Zaire Engl. (Anacardiaceae) Landa Erythoroxylum manii Dabe Sierra Leone, Oliv. Kamerun, Kongo (Erythroxylaceae) Lati Amphimas sp. pl. Muizi, Bokanga Batı Afrika (Caesalpiniaceae) Limba Terminalin superba Frake, Ofram, Batı Afrika (LMB) Engl. - Diels Akom, Afara (Combretaceae) Limbali Gilbertiodendron Molapa, Ditshipi, Nigeria, Angola (LBI) Preussll J. Leonard Bolapa Gilbertiodendron dewevrei J. Leonard = Macrolobium dewevrei De Wild. ( Caesalpiniaceae) Loliondo Olea welwitschii Elgon olive, Kenya, Tanzanya Gilg - Schnell Mutukuyu, Loliondo = Steganthus wel- witschii Knobl. (Oleaceae) Longhi Gambeya afrieana Akatio, Abam, Fildişi Sahjli, Pierre Bopambu, Longui Kamerun, Gabon, Gambeya sulonuda Kongo Bölgesi Pierre Gambeya laeourtiana Aubr. - Pellegr. = Chrysophyllum spp. (Sapotaeeae) AFRİKA TROPİK AĞAÇ TÜRLERİ 79

YOĞUNLUĞU RENGİ KULLANIŞ YERLERİ gr/cm3 0.60 Özodun : Morumsu kahverengi İç ve dış marangozluk, kaplama 0.80 kırmızı levha Diriodun : Özodundan daha açık 0.70 Özodun : Kırmızı kahverengi İç ve dış marangozluk, ince maran­ 0.85 Diriodun : Özodundan daha açık gozluk, mobilya, tüfek kundağı, tor­ nacılık, kaplama levha

0.55 Beyaz, parlak İç marangozluk, mobilya, kaplama 0.70 levha

0.45 Beyazımtırak Kontrplak, ambalaj sandığı 0.55

0.60 Özodun Açık kahverengi İç marangozluk, ince marangozluk 0.70 Diriodun : Özodundan az farklı

0.70 Özodun : Sarımsı kahverengi İç marangozluk 0.80 Diriodun : Sarımsı beyaz 0.45 Özodun Kahverengi, siyahımsı Dülgerlik, iç ve dış marangozluk, 0.65 şeritli ağaç konstriiksiyonlar, kaplama lev­ Diriodun ::• Özodundan az farklı ha, kontrplak 0.75 Özodun : Bakır rengi kahverengi, Dülgerlik, karoser yapımı, köprü, 0.95 Meşe rengi parke, travers Diriodun : Özodundan daha açık

0.70 Özodun : Sarımsı kahverengi ile Tornacılık, parke 0.80 kırmızımsı, koyu şeritli Diriodım : Özodundan daha açık

0.70 Özodun : Beyazımsı kahverengi İç marangozluk, parke, mçbilya, 0.80 ile kırmızımsı kahve­ kaplama levha rengi Diriodun : Özodundan az farklı 80 YILMAZ BOZKURT — NURGÜN ERDİN

2. YAPRAKLI AĞAÇLAR PİLOT ADI VE BOTANİK ADI VE DİĞER TİCARİ YETİŞME KISA İŞARETİ FAMİLYASI ADLARI YERLERİ Lotofa Sterculia rhinopetela Aye, Brown Fildişi Sahili, K. Schum. sterculia, Sterculia Nigeria, Gana (Sterculiaceae) Mafamuti Newtonia buchananii East African Zaire, Uganda, Gilb. - Bout. Newtonia, Lokundu Tanzanya, Mozambik = Piptadenia bucha- ııanii Baker (Mimosaceae) Mafu Fagaropsis angolen- Mulcaracatı, Zaire, Uganda, sis Gardner Muyinja, Rigo Kenya, Tanzanya = Clausena melioides Hien. (Rutaceae) Makore Tleghemella heckelii Lifua, Okola, Baku, Fildişi Sahili, (MAC) Pierre Abacu, Douka Gana, Kamerun, Tieghemella africana Gabon A. Chev. = Dumoria spp. (Sapotaceae) Mambode Detarium senegalen- Bodo, Kpuyai Sierra Leone, se Gmel. Ekvator Ginesi, ( Caesalpiniaceae) Kamerim, Gabon Detarium macro- Enouk, Amouk Sierre Leon, carpum Harms Ekvator 'Ginesi, ( Caesalpiniaceae) Kamerim, Gabon Mansonia Mansonia altissima Bete, Aprono, Koul Fildişi Sahili, Gana, (MAN) A. Chev. Nigeria, Kamerim (Sterculiaceae)

Mecrusse Androstachys John- Mezembite Mozambik (MCE) sonii Prain (Euphorbiaceae) Mepepe Albizia adianthifolia Muanza, Bangbaye, Batı Afrika W. F. Wight Kasa - kasa, Albizzia —A. fastigiata Aliv. Albizia gummifera C.A. Sm. Albizia ealaensis De Wild. (Mimosaceae) AFRİKA TROPİK AĞAÇ TÜRLERİ 81

YOĞUNLUĞU RENGİ KULLANIŞ YERLERİ gr/cm.3 0.75 Özodun : Kırmızımsı kahverengi Dülgerlik, yapı kerestesi, iç maran­ 0.85 Diriodun : Özodundan daha açık gozluk, kaplama levha

0.55 Özodun : Balar rengi kahverengi Dülgerlik, iç marangozluk, mobilya, 0.70 Diriodun : Özodundan daha açık kontrplak

0.65 Özodun : Sarımsı gri ile yeşilimsi İç marangozluk, ince marangozluk, 0.70 gri tornacılık, kontrplak Diriodun : Özodundan az farklı

0.60 Özodun :Kahverengi pembe Dülgerlik, iç ve dış marangozluk, 0.75 Diriodun : Özodundan daha açık kaplama levhası, kontrplak

0.60 Özodun : Bakır rengi kahverengi, İç marangozluk, iç dekorasyon, kap­ 0.70 koyu şeritli lama levha Diriodun : Pembemsi beyaz 0.60 Özodun : Bakır rengi kahverengi, İç marangozluk, iç dekorasyon, kap­ 0.70 koyu şeritli lama levha Diriodun : Pembemsi beyaz 0.60 Özodun : Morumsu kahverengi, di- İç marangozluk, iç dekorasyon, ince 0.70 rioduna yakın bölgede marangozluk, mobilya, parke, tüfek gri kahverengi kundağı, kaplama levha Diriodun : Özodundan daha açık 0.85 Özodun : Kahverengi Yapı kerestesi, parke, tornacılık, 0.95 Diriodun : Özodundan daha açık travers

0.65 Özodun : Yeşilimsi sarı, açık kah­ Dülgerlik, iç marangozluk 0.85 verengi Diriodun : Özodundan daha açık ! 82 YILMAZ BOZKURT — NURGÜN ERDİN

2. YAPRAKLI AĞAÇLAR

PİLOT ADI VE BOTANİK ADI VE DİĞER TİCARİ YETİŞME KISA İŞARETİ FAMİLYASI ADLARI YERLERİ Messasa Brachystegia spici- Mupanda.Spiciformis, Tanzanya, Zambiya, formis Benth. Mtundu Mozambik ( Caesalpiniaceae) Metondo Cordyla afrieana Deki, Metondo, Tanzanya, Mozambik Lour. Dimb, Cordyla ( Caesalpiniaceae) Miama Calpocalyx lıeitzii Gabon Pellegr. (Mimosaceae) Moabi Baillonella toxisper- Adza Ekvator Ginesi, (MOA) ma Pierre Kamerun, Gabon = Mimusops djave Engl. (Sapotaceae) Moambe jaune Enantia chlorantha Baoue Batı Afrika Oliv. (Anonaceae) Monghinza Manilkara mabokeen- Sisina Fildişi Sahili, Gabon, sis Aubr. Orta (Sapotaceae) Mopaani Colophospermum Chanate, Mopane Mozambik, Zambiya mopane kirk ex. Leo. = Copaifera mopane kırk ex. Benth. ( Caesalpiniaceae) Movingui Distemonanthus Eyeıı, Ayan Batı Afrika (MOA.) benthamianus Baill. ( Caesalpiniaceae) Mtambara Cephaloshoera usam- Tanzanya barensis Warb. (Myristicaceae) Mueri Pygeum africaııum Mseneo Kenya, Uganda, Hook. Tanzanya (Rosaceae) r Mugaita Rapanea rhododend- Rapanea Kenya, Tanzanya roides Mez. (Myrisanaceae) AFRİKA TROPİK AĞAÇ TÜRLERİ 83

YOĞUNLUĞU RENGİ KULLANIŞ YERLERİ gr/cm3 0.60 Özodun : Açık kahverengi ile kır­ İç marangozluk, ambalaj sandığı 0.80 mızımsı kahverengi Diriodun : Özodundan daha açık 0.80 Özodun : Sarımsı kahverengi, ko­ Dülgerlik, iç marangozluk, parke 0.90 yu kahverengi Diriodun : Özodundan daha açık 0.75 Özodun : Pembemsi kahverengi Dülgerlik, iç marangozluk, travers 0.90 Diriodun : Özodundan az farklı

0.80 Özodun : Pembemsi kahverengi Dış marangozluk, ince marangozluk, 0.90 ile kırmızımsı kahve­ mobilya, parke, tornacılık, su tah­ rengi kimatı, kaplama levha Diriodun : Özodundan daha açık

0.50 Kanarya sarısı İç marangozluk, ağaç konstrüksi- 0.60 yonlar, kaplama levha

0.95 Özodun : Kırmızımsı kahverengi Dülgerlik, su tahkimatı, köprü, tra­ 1.10 Diriodun : Özodundan daha açık vers

1.15 Özodun : Koyu kahverengi İnce marangozluk, parke, oymacılık, 1.25 Diriodun : Özodundan çok açık travers

0.60 Özodun : Limon sarısı İç ve dış marangozluk, mobilya, par­ 0.80 Diriodun : Özodundan çok farklı ke, tornacılık, kimyasal maddeler İçin fıçı, kaplama levha 0.55 Özodun : Toprak rengimsi beyaz İç marangozluk, mobilya,, kontrplak 0.65 Diriodun : Özodundan az farklı

0.70 Özodun : Kırmızımtırak Tornacılık 0.80 Diriodun : Özodundan az farklı i

0.75 özodım : Açık kahverengi İç marangozluk, ince marangozluk, 0.95 Diriodun : Özodundan daha açık mobilya 84 YILMAZ BOZKURT — NURGÜN ERDİN

2. YAPRAKLI AĞAÇLAR

PİLOT ADI VE BOTANİK ADI VE DİĞER TİCARİ YETİŞME KISA İŞARETİ FAMİLYASI ADLARI YERLERİ Mugonha Adina microcephala Matumi Kenya, Mozambik Hierıı. (Rubia.ceae) Muhimbi Cynometra alexandrii Utuna, Angu Uganda, Zaire (MÜH) C.H. Wright. ( Caesalpiniaceae) Muhuhu Brachylaena hut- Muhugwe Tanzanya, Kenya (MUU) chinsii Hutch. (Asteraceae) Mukarati Burkea africana Mucarala, Burkea Doğu ve Orta Afrika (MUC) Hook. ( Caesalpiniaceae) Mukulungu Autranella congo- Kungulu, Elang Kamerun, Kongo (MUK) lensis A. 'Chev. = Mumusops con- golensis De Wild. (Sapotaceae) Muninga Pterocarpus ango- Girassonde, Umbila, Güney Afrika (MNA) lensis D.C. Mukwa (Fapaceae) Musharagi Olea hochstetteri East african olive, Zaire, Kenya, (OLI) Bak. Ostafrikanisches Uganda, Tanzanya (Oleaeeae) olive, Musine Croton megalocarpus Mukinduri Doğu Afrika Hutch. ( Euphorbiaceae) Mussibi Guibourtia coleosper- Mushibi, Muzuale, Angola, Zambiya, ma J. Leonard Rhodesian copalwood Zaire ( Caesalpiniaceae) Musizi Maesopsis eminii Musira Orta ve Doğu Afrika Engl. (Rhamnaceae) Mutaco Entandrophragma Angola ekebergioides i Sprague =Wulfhorstia eke­ bergioides Harms (Meliaceae) AFRİKA TROPÎIC AĞAÇ TÜRLERİ 85

YOĞUNLUĞU RENGİ KULLANIŞ YERLERİ gr/cm3 0.90 Özodun : Sarımsı kahverengi, şe­ Dülgerlik, parke 1.00 ritli Diriodun : Özodundan az farklı 0.85 Özodun : Kırmızımsı kahverengi Tornacılık, parke, su tahkimatı, tra­ 0.95 Diriodun : Özodundan daha açık vers

0.85 Özodun : Yeşilimsi sarımsı kahve­ Parke, tornacılık 0.95 rengi Diriodun : Özodundan daha açık 0.85 Özodun : Koyu kahverengi Yapı kerestesi, parke 0.95 Diriodun : Özodundan daha açık

0.90 Özodun : Kırmızı kahverengi Dülgerlik, yapı kerestesi, su tahki­ 1.00 Diriodun : Özodundan daha açık matı, köprü, kaplama levha

0.50 Özodun : Kırmızımsı açık kahve­ İnce marangozluk, mobilya, parke, 0.70 rengi, koyu şeritli tornacılık, gemi yapımı Diriodun : Özodundan daha açık 0.85 Özodun : Soluk kahverengi, dü­ İnce marangozluk, parke, tornacılık, 0.95 zensiz şeritli kaplama levha Diriodun : Özodundan daha açık 0.70 Özodun : Sarımsı beyaz, siyahım­ İç marangozluk, parke, kaplama 0.75 sı şeritli levha Diriodun : Özodundan az farklı 0.75 Özodun : Kırmızı kahverengi İnce marangozluk, parke, kaplama 0.95 Diriodun : Özodundan daha açık levha

0.35 Özodun : Yeşilimsi kahverengi ile İç marangozluk, ambalaj sandığı 0.50 kibrit yapımı Diriodun : Özodundan daha açık 0.60 Özodun : Kırmızımsı kahverengi Dülgerlik, iç marangozluk, kaplama 0.70 Diriodun : Özodundan daha açık levha i 86 YILMAZ BOZKURT — NURGÜN ERDİN

2. YAPRAKLI AĞAÇLAR PİLOT ADI VE BOTANİK ADI VE DİĞER TİCARİ YETİŞME KISA İŞARETİ FAMİLYASI ADLARI YERLERİ Mutenye Guibourtia aroldiana Benzi, Benge Batı ve Orta Afrika (MUT) J. Leonard (Caesalpiniaceae)

Mutando Funtumia africana Pouo, Pri, Bole, Zaire, Uganda, Stapf. Bobole Kenya —F. latifolia Stapf. Funtumia elastica Stapf. (Apocynaceae) Muziga VVarburgia ugan- Greenheart Kenya densis Sprague (Canellaceae)

Naga Brachystegia leonen- Ekop - Naga, Bodgei, Batı Afrika (NAG) sis Hutch. B. Davy, Okvven Brachystegia eurycoma Harms Brachystegia nige- rica Hoyle - A.D.D. Jones Brachystegia cyno- metroides Harms ( Caesalpiniaceae) Cynometra hankei Ekop - Nganga, Kamerun, Zaire Harms Nkokom, Baraka, (Caesalpiniaceae) Wehu Nganga Heritiera utilis Ogoue, Yawi, Sierra Leon, (NIA) Kosterm. Nyankom Fildişi Sahili, —Tarrietia utilis Liberya, Gana Gabon Sprague Heritiera densiflora Kosterm. ■Tarrieta densiflora Aubrev - Normand (Sterculiaceae) Niove Staudtia stipitata Bokapi, Susumenga Gabon, Kanierun, (NIO) Warb. Kongo Bölgesi = S . gabonensis Warb. Staudtia kanıeru- nensis Warb. (Myristicaceae) AFRİKA TROPİK AĞAÇ TÜRLERİ 87

YOĞUNLUĞU RENGİ KULLANIŞ YERLERİ gr/cm3 0.80 Özodun : Sarımsı kahverengi ile İç marangozluk, ince marangozluk, 0.90 kırmızımsı kahverengi, mobilya, parke, tornacılık, kaplama gri siyah şeritli levha Diriodun : Özodundan daha açık 0.45 Beyazımtırak Kibrit yapımı, ambalaj sandığı 0.55

0.80 Özodun : Zeytin yeşili ile yeşilim­ İnce marangozluk, tornacılık, kap­ 0.90 si kahverengi lama levha Diriodun : Özodundan daha açık 0.60 Özodun : Bakirimsi morumsu kah­ İç marangozluk, iç dekorasyon, mo­ 0.75 verengi bilya, kaplama levha, kontrplak Diriodun : Özodundan daha açık

0.90 Özodun : Kırmızı kahverengi Parke, su tahkimatı, travers, kapla. 1.00 Diriodun : Özodundan daha açık ma levha

0.60 Özodun : Maun kahverengisi İç ve dış marangozluk, ağaç kons- 0.80 Diriodun : Özodundan daha açık trüksiyonlar

0.85 Özodun : Maun kahverengisi Dülgerlik, parke, mobilya, su tah­ 1.00 Özodun : Kırmızımsı toprak rengi kimatı, travers, kaplama levha ile kırmızımsı kahve­ rengi 88 YILMAZ BOZKURT — NURGÜN ERDİN

2. YAPRAKLI AĞAÇLAR PİLOT ADI VE BOTANİK ADI VE DİĞER TİCARİ YETİŞME KISA İŞARETİ FAMİLYASI ADLARI YERLERİ N ’tene Copaifera religiosa Anzem, Bengi Gabon, Kongo, Zaire J. Leonard ( Caesalpiniaceae) Obcche Triplochiton sclero- Wawa, Ayous, Batı Afrika (ABA) xylon K. Schum Abachi, Samba (Sterculiaceae) Oboto Mammea africana Djimbo, Abotzok, Batı Afrika, Zaire Sabine Libu, Bokoli (Clusiaceae) Oguomo Lecomtedoxa klaine- Okolanguma Ekvator Ginesi, ana Pierre Gabon (Sapotaceae) Ohia Celtis mildbraedii Esa, Odou, Bolünde, Batı Afrika, Zaire Engl. African celtis, Celtis zenkeri Engl. Celtis :=C. soyamdi Engl. Celtis gomohophylla Baker C. durandii Engl. (Ulmaceae) Okan Cylicodiseus gabu- Denya, Adoum Batı Afrika nensis Harms. (Mimosaceae) Okoume Aucoumea klaineana Okume, Angouma, Ekvator Ginesi, (OKU) Pierre Gaboon Gabon, Kongo (Burseı-aceae) Fagara heitzii Bongo, Kamasumu Batı Afrika, Zaire Aubrev - Pellegr. (Rutaceae) Olonvogo Fagara macrophylla Munyenye, Bahe, Doğu ve Batı Afrika Engl. Bongo East African Fagara tessmannii Satinv/ood, Olun dur Lngl. (Rutaceae) Onzabili Antrocaryon micras- Anguekong, Akova, Batı Afrika, Zaire ter A. Chev. Angonga Antrocaryon klainea- nuıu Pierre Antrocaryon nanna- nii De Wild. (Anacardiaceae) AFRİKA TROPİK AĞAÇ TÜRLERİ 89

YOĞUNLUĞU RENGİ KULLANIŞ YERLERİ gr/cm3 0.55 Özodun : Kırmızımsı kahverengi, İç marangozluk, kaplama levha, 0.65 bakır rengi pırıltılı kontrplak Diriodun : Özodundan daha açık 0.35 Kremimsi beyaz İç marangozluk, ağaç konstrüksiyon- 0.50 1ar, ambalaj sandığı, kaplama lev­ ha, kontrplak 0.70 Özodun : Kırmızımsı morumsu Dülgerlik, dış marangozluk, travers 0.85 kahverengi Diriodun : Özodundan daha açık 0.90 Özodun : Kırmızı kahverengi Yapı kerestesi, direk, parke, travers 1.00 Diriodun : Özodundan daha açık

0.75 Beyazımtırak, düzensiz yeşilimsi İç marangozluk, mobilya, alet yapı­ 0.S5 kahverengi şeritli mı, kaplama levha

0.80 Özodun : Sarımsı kahverengi ile Yapı kerestesi, su tahkimatı, travers 1.00 yeşilimsi kahverengi Diriodun : Özodundan daha açık 0.35 Özodun : Pembe saman İç marangozluk, ağaç konstrüksiyon- 0.55 Diriodun : Özodundan daha açık 1ar, mobilya, kaplama levha, kontr­ plak 0.50 Özodun : Yeşilimsi sarı, mat İç marangozluk, ağaç konstrüksiyon- 0.65 Diriodun : Özodundan az farklı 1ar, kontrplak

0.75 Özodun : San kahverengi Mobilya, kaplama levha 0.85 Diriodun : Özodundan az farklı

0.60 Pembe beyaz ile çok soluk kahve­ İç marangozluk, ağaç konstrüksiyoıı- 0.70 rengi 1ar, kaplama levha, kontrplak 90 YILMAZ BOZKURT — NURGÜN ERDÎN

2. YAPRAKLI AĞAÇLAR

PİLOT ADI VE BOTANİK ADI VE DİĞER TİCARİ YETİŞME KISA İŞARETİ FAMİLYASI ADLARI YERLERİ Osanga Pteleopsis hylodend- Koframire, Sikon Fildişi Sahili, ron Mildbr. Kamerun, Zaire (Combretaceae) Ossabel Dacrjrodes normandii Koma, Adjouaba Batı Afrika Aubr. - Pellegr. (Burseraceae) Ossimiale Mewtonia leucocaspa Eseng Fildişi Sahili, Gilbert - Bouti. Gabon = Piptadenia leuco- carpa Harms. (Mimosaceae) Ossoko Scyphocephalium Serro Kamerun, Gabon mannii Warb. (Myristicaceae)

Ossol Symphoııia globuli- Ossol, Nianga - Batı, Afrika, Zaire, fera L.f. Nianga, Muyanja, Uganda — S. gabonensis Tshilunga Pierre (Clusiaceae) Ovengkol Guibourtia ehie J. Palissandro, Fildişi Sahili, (OVE) Leonard Amazakoue, Nigeria, Gabon ( Caesalpiniaceae) Ovangkol, Amazoue Ovoga Poga oleosa Pierre Afo, Angele, Enoi Nigeria, Kamerun, (Rhizophoraceae) Ekvator Ginesi, Gabon Ozigo Dacryodes buetineri Assia, Adjouba Batı Afrika (OZI) H.J. Lam. = Pachylobus butt neri Engl. (Burseraceae) Ozouga Sacoglottis gabonen­ Akouapa, Bidou, Batı Afrika sis Urb. Tala (Humiriaceae) Padouk Pterocarpus soyauxii Tacula, Paloroja, Batı Afrika^ Zaire d’Afrigue Taub. Corail, Padauk, (PAF) Pterocarpus asun Barwood, Camvvood, Craib African padauk Pterocarpus tincto- rius Welw (Fabaceae) AFRİKA TROPİK AĞAÇ TÜRLERİ 91

YOĞUNLUĞU RENGİ KULLANIŞ YERLERİ gr/cm3 0.70 Özodun : Sarımsı ile grimsi açık Parke, travers 0.80 kahverengi Diriodun : Özodundan az farklı 0.55 Özodun : Kahverengi kırmızımsı Dülgerlik, iç marangozluk 0.65 bakır rengi Diriodun : Özodundan daha açık 0.65 Özodun : Açık bej İç marangozluk, iç dekorasyon, O.SO Diriodun : Özodundan az farklı kontrplak

0.50 Özodun : Açık bej ve kırmızımsı İç marangozluk, iç dekorasyon, ağaç 0.70 kahverengi konstriiksiyonlar, mobilya Diriodun : Özodundan daha açık 0.65 Özodun : Yeşilimsi kahverengi ile Dülgerlik, iç marangozluk, kaplama 0.75 oranjımsı kahverengi levha Diriodun : Özodundan dalıa açık

0.75 Özodun : Kahveerngi gri, siyahım­ İç dekorasyon, mobilya, parke, kap­ 0.85 sı şeritli lama levha Diriodun : Özodundan daha açık 0.45 Özodun : Pembemsi bej Dülgerlik, iç marangozluk, iç deko­ 0.55 Diriodun : Özodundan daha açık rasyon, ambalaj sandığı, kaplama levha 0.55 Özodun : Pembe gri İç marangozluk, kontrplak t.70 Diriodun : Özodundan az farklı

0.85 Özodun : Kahverengi morumsu Su tahkimatı, travers 0.95 kırmızı Diriodun : Özodundan az farklı 0.65 Özodun : Süratle koyulaşan mer­ Dülgerlik, ince marangozluk; dış 0.85 can kırmızısı marangozluk, su tahkimatı, kapla­ Diriodun : Özodundan az farklı ma levha 92 YILMAZ BOZKURT — NURGÜN ERDİN

2. YAPRAKLI AĞAÇLAR PİLOT ADI VE BOTANİK ADI VE DİĞER TİCARİ YETİŞME KISA İŞARETİ FAMİLYASI ADLARI YERLERİ Paorosa Swartzia fistuloides Boto, Öken, Fildişi Sahili, Gabon, (PRS) Harms Kisasamba, Dina Kongo, Zaire, Swartzia madagas- Mozambik caiensis Desv. ( Caesalpiniaceae) Parasolier Musanga cecropioides Asseng, Umbrella Fildişi Sahili, R. Br. tree, African Kamerun, Gabon, (Moraceae) corkıvood Kongo, Zaire, Uganda Pillarvvood Cassipourea malo- Funzare, Musaisi Kenya, Tanzanya, sana Alstoıı Uganda — C. elliotti Alston cassipourea Spp. (Rhizophoraceae) Rlkio Uapaca ğuineensis Assam, Koondi, Batı Afrika Muell Arj. Bosenge, Sııgar - (Euphorbiaceae) Plum Saîukala Dacryodes pubescens Bidinkala, Muganga, Batı Afrika, Zaire (SAF) H.J. Lam. Safucala, Safoukala Dacryodes hetero- trieha H.J. Lam. = Pachylobus pubes­ cens Engl. (Burseraeeae) Sap elli Entandrophragma Aboudikro, Penkwa, Batı ve Orta Afrika (MAS) cylindiricıım Lifaki, Şapele, Sprague Sapelli - Mahageni (Meliaceae) Sipo Entandrophragma Abebay, Sipo, Assie, Batı Afrika, Zaire, (MAU) utile Sprague Utile Uganda (Meliaceae) Sobu Cleistopholis patens Sobou, Avom, Batı Afrika Benth. Lukunzu, Otu Cleistopholis glauca Pierre i (Anonnaceae) Sougue Parinari excelsa Mampataz, Mubura, Batı ve Orta Afrika Sabine 'S. Sp. Pembe Sabine S. Sp.holstii (Engl.) R.A. Graham = P . tenuifolia A. Chev. ( Chysobalanaceae) AFRİKA TROPİK AĞAÇ TÜRLERİ 93

YOĞUNLUĞU RENGİ KULLANIŞ YERLERİ gr/cm3 0.90 Özodun : Morumsu kırmızı, diri­ İnce marangozluk, kaplama levha 1.00 odun yakınında farklı Diriodun : Özodundan daha açık

0.25 Beyazımtırak İç marangozluk, ambalaj sandığı, ısı 0.40 ve ses izolasyonu

0.75 Beyazımtırak, morumsu eşritli Dülgerlik, yapı kerestesi, parke 0.80

0.70 Özodun : Kırmızımsı kahverengi Dülgerlik, dış marangozluk, parke, o.so Diriodun : Özodundan daha açık travers

0.60 Özodun : Pembe bej İç marangozluk, parke, kontrplak 0.70 Diriodun : Özodundan daha açık

0.60 Özodun : Maun kahverengisi İç ve dış marangozluk, ince maran­ 0.75 Diriodun : Özodundan daha açık gozluk, kaplama levha, kontrplak

0.55 Özodun : Maun kahverengisi, par­ İç ve dış marangozluk, ince maran­ 0.70 lak morumsu gozluk, iç dekorasyon, kontrplak, Diriodun : Özodundan daha açık kaplama levha 0.30 Beyazımtırak Isı ve ses izolasyonu, ambalaj san­ 0.40 dığı

0.75 Özodun : Soluk kahveerngi Su tahkimatı 0.85 Diriodun. : Özodundan daha açık 94 YILMAZ BOZKURT — NURGÜN ERDİN

2. YAPRAKLI AĞAÇLAR PİLOT ADI VE BOTANİK ADI VE DİĞER TİCARİ YETİŞME KISA İŞARETİ FAMİLYASI ADLARI YERLERİ Tali Erythrophleum ivo- Elondo, Missanda Doğu ve Batı (TAL) rense A. Chev. Afrika Kıyıları — E. suaveolens Brenan (Caesalpiniaceae) Tamboti Spirostachys africana Omupapa, Muconite, Angola, Mozambik Sand. Sandalo africana (Euphorbiaceae) Tani Cryptosepalum Ekop - Tani Kamerun staudtii Harms ( Caesalpiniaceae) Tchitola Oxystigma oxyphyl- Tola, Chinfuta, Batı ve Orta Afrika (TCH) lum J. Leonard Lolagbola — Pterygopodium oxyphyllum (Caesalpiniaceae) Tiama Eııtandrophragma Edinam, Gedu nohor, Batı Afrika, Uganda, (MAT) angolense C.D.C. Kalunki Zaire Entandrophragma congoense A. Chev. (Meliaceae) Tola Gossweilerodendron Tola - Brança, Batı Afrika, Zaire (AGB) balsamiferum Harms. Sinedon, Agba (Caesalpiniaceae) Toubaouate Didelotia brevipani- Bondu, Andjung, Batı Afrika (SPO) culata J. Leonard Sapo =Toubaouate brevi- paniculatum Aubr. - Pellegr. (Caesalpiniaceae) Tsanya Corynanthe panicu- Sanha, Akel, Kamerun, Angola, lata Welw. Mutsanya Zaire Pausinystalia mac- roceras Pierre - Beille = Corynanthe begu- aertii DeWild. (Rubiaceae) AFRİKA TROPİK AĞAÇ TÜRLERİ 95

YOĞUNLUĞU RENGİ KULLANIŞ YERLERİ gr/cm3 0.80 Özodun : Sarımsı kahverengi ile Dülgerlik, travers 1.05 kırmızı kahverengi Diriodun : Özodundan daha açık

0.90 Özodun Kestane kahverengisi, İnce marangozluk, kakmacılık, tii- 1.10 koyu şeritli fek kundağı, tornacılık Diriodun : Özodundan daha açık 0.80 0.90

0.60 Özodun : Kırmızı kahverengi, ok- İç marangozluk, mobilya, ambalaj 0.70 sidasyonla, siyahımsı şe- sandığı, kaplama levha, kontrplak ritli Diriodun : Özodundan çok farklı

0.55 Özodun : Maun kahveemgisi İç marangozluk, mobilya, merdiven, 0.65 Diriodun : Özodundan daha açık kaplama levha, kontrplak

0.45 Özodun : Kahverengi pembe, mat İç marangozluk, iç dekorasyon, ağaç 0.55 saman rengi konstrüksiyonlar, gemi yapımı, kap. Diriodun : Özodundan az farklı lama levha, kontrplak 0.65 Özodun : Kahverengi bakır kırmı­ İnce marangozluk, mobilya, kapla­ 0.75 zısı, diri oduna doğru ma levha, kontrplak yeşilimsi şeritli Diriodun : Özodundan adaha açık

0.70 Özodun : Açık kahverengi, sarım- Müzik aleti yapımı, parke, tornacılık 0.80 tırak, pembe oranj Diriodun : Özodımdan az farklı 96 YILMAZ BOZKURT — NURGÜN ERDÎN

2. YAPRAKLI AĞAÇLAR PİLOT 'ADI VE BOTANİK ADI VE DİĞER TİCARİ YETİŞME KISA İŞARETİ FAMİLYASI ADLARI YERLERİ Unıgusi Baikiaea plurijuga Zambrezi redwood, Rodezya, Zambiya (MKI) Harms Rhodesian teak ( Caesalpiniaceae) Vesambata Oldfieldia africana Dantoue, Turtosa, Batı Afrika Benth )-Hook. f. Kpaolai, Paulai (Euplıorbiaceae) Wamba Tessmannia africana N ’kara, Waka Gabon, Zaire Harms Tessmannia lescraıı- waetii 'Harms = T . claessensii De Wild. ( Caesalpiniaceae) Wenge Millettia laurentii Awong, Jambire, Tanzanya, (WEN) De Wild. Pang'a - Panga Mozambik, Kamerun, Millettia stuiılman- Kongo nii Taub. (Fabaceae) Yungu Drypetes gossvveileri Akot, Olelang Batı Afrika, Zaire S. Moore (Euplıorbiaceae) Zingana Mieroberlinia braz- Zebrano, Zebrawood Kamerun, Kongo (ZIN) zavillensis A. Chev. Mieroberlinia bisul- cata A, Chev. ( Caesalpiniaceae) AFRİKA TROPİK AĞAÇ TÜRLERİ 97

YOĞUNLUĞU RENGİ KULLANIŞ YERLERİ gr/cms 0.85 Özodun : Kırmızı kahverengi, ko­ İnee marangozluk, parke 0.95 yu şeritli Diriodun : özodundan daha açık 0.85 Özodun : Kırmızı kahverengi ile Yapı kerestesi, köprü, travers 0.95 sarımsı kahverengi' Diriodun : özodundan daha açık 0.80 Özodun : Pembe kahverengi ile Dış marangozluk, yapı kerestesi, su 0.95 şarap tortusu kırmızısı tahkimatı kahverengi Diriodun : Özodundan daha açık

0.80 Özodun : Sarı kahverengi, siya­ İnce marangozluk, iç dekorasyon, 0.90 hımsı kahverengi ile açık mobilya, parke, kaplama levha şeritli Diriodun : Özodundan daha açık

0.75 Özodun : Saman sarısı Dülgerlik, iç marangozluk, kaplama 0.80 Diriodun : özodundan daha açık levha

0.70 Özodun : Açık sarımsı kahveren­ İç dekorasyon, mobilya, kaplama 0.85 gi, koyu kahveemgi şe­ levha ritli Diriodun : Özodundan daha açık 98 YILMAZ BOZKURT — NURGÜN ERDİN

KAYNAKLAR

CBNERINI, M., ABBATE, M., L., E., 1082. Usi e Proprietâ Tecnologiche di Legni Asiatici. Instituto Per La Ricerca Sul Legno, Firense. CHUDNOFF, M., 1984. Tropical Timbers of tlıe world. Âgriculture Handbook, No. 607. USDA Forest Service Washmgton DC. FAO., 1986. Yearbook of Forest Products. Forestry Series 1975 - 198G Rome. FARM ER, R.H., 1972. Hcmdbook of Hardtoooâs. Her Majesty’s Statioııery Office, London. LIN C O LN , W.A., 1986. World woods in colour. Stobart - Son LTD. London. THIEBAULT, A., 1982. Nomenclature Generale des Bois Tropicaua. Association Technigue Internationale des Bois Tropicaua. TITMUSS, F.H., 1971. Commercial Timbers of the svorlld. The Technical Press LTD. London. Wagenführ, R. ve SCHEIBER, C., 1985. Holsatlas. VEB Facbuclıverlag, Leipzıg.