Materiał przedstawiaj ący memorandum informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla miasta Poznania”
stycze ń 2013
Warunki korzystania z niniejszej publikacji
Niniejsza publikacja została opracowana w celu wzbogacenia i pobudzenia dyskusji na temat partnerstwa publiczno – prywatnego, w tak że w celu propagowania dobrych praktyk w tej dziedzinie. Jest ona wynikiem prac Platformy Partnerstwa Publiczno – Prywatnego powołanej z inicjatywy Ministra Rozwoju Regionalnego.
Obserwacje, analizy, interpretacje i wnioski zawarte w przedmiotowym materiale nie stanowi ą oficjalnego stanowiska Ministerstwa Rozwoju Regionalnego (MRR) i nie mog ą stanowi ć podstawy do formułowania jakichkolwiek roszcze ń. Ponadto, MRR nie odpowiada za bł ędne interpretacje tre ści publikacji, ani za nast ępstwa czynno ści podj ętych na ich podstawie. W zwi ązku z tym u żytkownik korzystaj ący z informacji zawartych w niniejszej publikacji czyni to na swoj ą wył ączn ą odpowiedzialno ść .
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego upowa żnia odbiorców niniejszej publikacji do jej u żytkowania, pobierania, wy świetlania, kopiowania i rozpowszechniania, w cało ści lub w cz ęś ci, ze wskazaniem źródła pochodzenia cytowanych materiałów. Bezwzgl ędnie zabronione jest wykorzystywanie niniejszego dokumentu i jego tre ści do celów komercyjnych.
Dokument mo że zawiera ć odesłania do serwisów internetowych podmiotów trzecich. MRR nie ponosi odpowiedzialno ści za takie serwisy, a korzystanie z nich mo że podlega ć szczegółowym warunkom.
Publikacja stanowi materiał opracowany przez Ernst & Young Corporate Finance Sp. z o.o., Kancelari ę Doma ński, Zakrzewski, Palinka oraz Mott MacDonald Polska Sp. z o.o. przygotowany we współpracy z przedstawicielami MRR i miasta Pozna ń pn. Memorandum informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”. Wprowadzone przez MRR zmiany tre ści dokumentu maj ą charakter redakcyjny.
Przygotowanie niniejszej opinii było współfinansowane ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007 – 2013.
Materiał opracowany przez: Departament Wsparcia Projektów Partnerstwa Publiczno - Prywatnego Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00 – 926 Warszawa tel. (22) 273 79 50 poczta elektr.: [email protected]
2 | St rona zał 3 | St rona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Spis tre ści
Spis tre ści ...... 1 Definicje i skróty...... 3 1. Wprowadzenie. Cel Memorandum ...... 7 1.1. Cel Memorandum ...... 7 1.2. Ograniczenie odpowiedzialno ści ...... 7 1.3. Prezentacja informacji finansowych...... 7 1.4. Zobowi ązanie do zachowania poufno ści ...... 8 1.5. Dane kontaktowe ...... 8 2. Wst ęp – podstawowe informacje o Projekcie...... 9 2.1. Definicja i zakładane cele Projektu...... 9 2.2. Zakres rzeczowy realizowanej inwestycji ...... 11 2.3. Lokalizacja ...... 13 2.4. Wst ępny harmonogram realizacji Projektu ...... 19 2.5. Posiadane zgody i pozwolenia ...... 21 3. Przegl ąd rynku gospodarki odpadami w Poznaniu...... 22 3.1. Przegl ąd struktury systemu gospodarki odpadami w Poznaniu ...... 22 3.2. Przegl ąd potencjalnej konkurencji dla przedmiotowego Projektu ...... 27 4. Sprzeda ż energii elektrycznej i cieplnej z ITPOK ...... 31 4.1. Energia cieplna ...... 31 4.2. Energia elektryczna ...... 32 5. Prognoza popytu...... 34 5.1. Ogólny przegl ąd sytuacji makroekonomicznej regionu ...... 34 5.2. Prognoza ilo ści i rodzaju odpadów kierowanych do ITPOK i IDOW ...... 37 5.3. Wła ściwo ści paliwowe odpadów przyjmowanych do ITPOK...... 47 6. Technologia...... 50 6.1. Technologia ITPOK...... 50 6.2. Technologia IDOW...... 55 7. Wybrane informacje na temat struktury formalno-prawnej Projektu ...... 57 7.1. Zało żenia i cele dialogu konkurencyjnego (zasady i sposób prowadzenia negocjacji)...... 57 7.2. Ramy prawne projektu, w tym zakładana struktura prawna Projektu...... 59 7.3. Ogólne zało żenia mechanizmu wynagradzania Partnera Prywatnego ...... 59 7.4. Wpływ zmiany prawa na realizacj ę Projektu ...... 60 8. Wybrane informacje na temat finansowania Projektu ...... 62 8.1. Szacunkowa warto ść nakładów inwestycyjnych...... 62 8.2. Dotacja UE...... 64
1 | St rona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
8.3. Wst ępna struktura finansowania nakładów inwestycyjnych ...... 67 Spis tabel ...... 70 Spis map ...... 71 Spis schematów ...... 72 Spis wykresów...... 73
2 | St rona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Definicje i skróty
Adresat Memorandum Podmiot, któremu udost ępniono niniejsze Memorandum
Beneficjent [Miasto, Miasto Miasto Pozna ń Pozna ń, Zamawiaj ący]
CZO Centrum Zagospodarowania Odpadów
DBFO Design - Build - Finance – Operate (Zaprojektuj/Wybuduj/Finansuj/Eksploatuj)
Dyrektywa 2008/98/WE Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy (Dz. U. L312 z 22.11.2008)
Dyrektywa 99/31/WE Dyrektywa 99/31/WE w sprawie składowania odpadów opublikowana w Dzienniku Urz ędowym Unii Europejskiej nr 182 z dnia 16 lipca 1999 r. (Dz.U. L 182, 16.07.1999)
Dyrektywa 2000/76/WE Dyrektywa 2000/76/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 grudnia 2000 r. w sprawie spalania odpadów (Dz. U. L332 z 28.12.2000, str. 91-111)
EC Elektrociepłownia
GUS Główny Urz ąd Statystyczny
GWh Gigawatogodzina h Godzina
IDOW Instalacja do Demonta żu Odpadów Wielkogabarytowych
Instytucja wdra żaj ąca, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej NFO ŚiGW
Instytucja Zarz ądzaj ąca, MRR Ministerstwo Rozwoju Regionalnego
ITPOK Instalacja Termicznego Przekształcania Frakcji Resztkowej Zmieszanych Odpadów Komunalnych
JRP Jednostka Realizuj ąca Projekt
KE Komisja Europejska kV Kilowat
Lista Projektów Indykatywny Wykaz Indywidualnych Projektów Du żych dla Indywidualnych Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko – O ś priorytetowa II z lutego 2011 r.
LOI Loss on Ignition
Memorandum, Memorandum Niniejsze Memorandum Informacyjne dla projektu „System Informacyjne gospodarki odpadami dla miasta Pozna ń”
3 | St rona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Mg Megagram, oznaczenie 1 tony
MJ Megad żul
MPa Megapaskal
MPGOP Mobilny Punkt Gromadzenia Odpadów Problemowych
MW Megawat
Nm3 Niutonometr sze ścienny
Organizacja odzysku REBA REBA Organizacja Odzysku S.A.
Oferent Podmiot , który b ędzie uczestniczył w dialogu konkurencyjnym w post ępowaniu "System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania - kontrakt I" ogłoszonym w Dzienniku Urz ędowym Unii Europejskiej 4 kwietnia 2011 r. (numer 2011 047944)
OO Ś Ocena oddziaływania na środowisko
Partner Prywatny Podmiot , realizuj ący Projekt w formule DBFO, wybrany w drodze przetargu prowadzonego na podstawie Ustawy PPP w trybie dialogu konkurencyjnego
PGOP Punkt Gromadzenia Odpadów Problemowych
PGOWW Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z perspektyw ą na lata 2012-2019, Aktualizacja
Plan Gospodarki Odpadami Plan Gospodarki Odpadami dla Miasta Poznania przyj ęty uchwał ą dla Miasta Poznania Nr XIX/170/V/07 z dnia 17 lipca 2007 r. stanowi ący aktualizacj ę Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta Poznania przyjętego przez Rad ę Miasta Poznania Uchwał ą Nr XVII/499/IV/04 z dnia 22 czerwca 2004 r.
POIi Ś Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
PPP Partnerstwo Publiczno-Prywatne w rozumieniu Ustawy o PPP
Projekt, Przedsi ęwzi ęcie Projekt POIi Ś 2.1-13 „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”, którego celem jest uporz ądkowanie i organizacja gospodarki odpadami komunalnymi na terenie miasta Pozna ń i który b ędzie obejmowa ć zaprojektowanie, budow ę, finansowanie i eksploatacj ę instalacji do termicznego przekształcania odpadów komunalnych oraz instalacji demonta żu odpadów wielkogabarytowych
PZP Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówie ń publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r., Nr 113, poz. 759, ze zm.)
RDO Ś Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Poznaniu
RO Ś Raport o oddziaływaniu na środowisko
Rozporz ądzenie w sprawie Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 22 kwietnia 2011 r. w standardów emisyjnych z sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. z 2011 r, Nr instalacji 95, poz. 558) – wej ście w życie 1 lipca 2012 r.
4 | St rona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Rozporz ądzenie w sprawie Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 marca 2002 r. w wymaga ń dotycz ących sprawie wymaga ń dotycz ących prowadzenia procesu termicznego prowadzenia procesu przekształcania odpadów (Dz. U. z 2002 r., Nr 37, poz. 339, ze termicznego przekształcania zm.) odpadów
Rozporz ądzenie Ministra Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 7 wrze śnia 2005 r. Gospodarki i Pracy z 7 w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do wrze śnia 2005 r. składowania na składowisku odpadów danego typu (Dz. U. z 2005 r., Nr 186, poz. 1553, ze zm.)
Rozporz ądzenie Ministra Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki z 26 wrze śnia 2007 r. w Gospodarki z 26 wrze śnia sprawie sposobu obliczania danych podanych we wniosku o 2007 r. wydanie świadectwa pochodzenia z kogeneracji oraz szczegółowego zakresu obowi ązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia tych świadectw, uiszczania opłaty zast ępczej i obowi ązku potwierdzania danych dotycz ących ilo ści energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji (Dz. U. z 2007 r., Nr 185, poz. 1314 )
Rozporz ądzenie Ministra Rozporz ądzenia Ministra Gospodarki z 14 sierpnia 2008 r. w Gospodarki z 14 sierpnia sprawie szczegółowego zakresu obowi ązków uzyskania i 2008 r. przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zast ępczej, zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii oraz obowi ązku potwierdzenia danych dotycz ących ilo ści energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym źródle energii (Dz. U. z 2008 r., Nr 156, poz. 969, ze zm. )
Rozporz ądzenie Ministra Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z 2 czerwca 2010 r. w Środowiska z 2 czerwca sprawie szczegółowych warunków technicznych kwalifikowania 2010 r. cz ęś ci energii odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów komunalnych (Dz. U. z 2010, Nr 117, poz. 788 .)
SNCR Selective Non-Catalytic Reduction, selektywna niekataliczna redukcja
Studium uwarunkowa ń i Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Poznania uchwalone uchwał ą przestrzennego Miasta Nr XXII/276/III/99 Rady Miasta Poznania z dnia 23 listopada 1999 Poznania r.
TOC Total Organic Carbon
Ustawa PPP Ustawa z 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym (Dz.U. z 2009 r. Nr 19 poz. 100 ze zm.)
Wieloletnia Prognoza Wieloletnia Prognoza Finansowa Miasta na lata 2011-2031, Finansowa Miasta na lata Uchwała NR VI/41/VI/20 2011-2031
Wykonawca Studium Socotec Polska Sp. z o.o. Wykonalno ści
Zalecenia IZ Zalecenia nr 14/2011 Instytucji Zarz ądzaj ącej Programem Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko (IZ POIi Ś) w sprawie procedur ł ączenia środków UE z modelem PPP w projektach odpadowych w działaniu 2.1. POIi Ś z 17.03.2011 r.
5 | St rona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Zwi ązek Zwi ązek mi ędzygminny pod nazw ą: „Gospodarka Odpadami Aglomeracji Pozna ńskiej” (gminy: Buk, Czerwonak, Kleszczewo, Kostrzyn, Murowana Go ślina, Pobiedziska, Oborniki, Suchy Las, Swarz ędz)
ZZO Zakład Zagospodarowania Odpadów w Poznaniu
6 | St rona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
1. Wprowadzenie. Cel Memorandum
1.1. Cel Memorandum
Niniejsze Memorandum Informacyjne zostało sporz ądzone w zwi ązku z planowanym przedsi ęwzi ęciem obejmuj ącym zaprojektowanie, budow ę, współfinansowanie i eksploatacj ę instalacji do termicznego przekształcania odpadów komunalnych oraz instalacji demonta żu odpadów wielkogabarytowych. Niniejsze Memorandum zostało sporz ądzone w celu wst ępnej prezentacji Adresatom Memorandum Projektu oraz ułatwienia im przyst ąpienia do dialogu konkurencyjnego w post ępowaniu "System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania - kontrakt I" ogłoszonym w Dzienniku Urz ędowym Unii Europejskiej 4 kwietnia 2011 r. (numer 2011-047944). O ile nie zastrze żono inaczej w tre ści Memorandum, zawiera ono informacje według stanu na czerwiec 2011 r.
1.2. Ograniczenie odpowiedzialno ści
Ka żdy podmiot zainteresowany uczestnictwem w finansowaniu lub innych działaniach w stosunku do Projektu jest odpowiedzialny za przeprowadzenie własnej analizy Projektu. Ani Miasto Pozna ń, ani jego doradcy nie ponosz ą odpowiedzialno ści za kompletno ść i prawdziwo ść informacji przedstawionych w niniejszym Memorandum. Żadna cz ęść Memorandum nie stanowi zapewnienia lub o świadczenia co do wyników Projektu. Ani Miasto Pozna ń, ani jego doradcy nie ponosz ą żadnej odpowiedzialno ści za szkody lub straty w cz ęś ci lub w cało ści spowodowane lub powstałe rzekomo w wyniku działania lub zaniechania działania przez osoby kieruj ące si ę tre ściami zawartymi w niniejszym dokumencie. Adresaci Memorandum przed podpisaniem wi ążą cych umów musz ą polega ć wył ącznie na własnych badaniach i analizach w zakresie wymaganym przez własne procedury podejmowania decyzji co do uczestniczenia w Projekcie. Niniejszy dokument powinien by ć czytany i analizowany w cało ści z uwagi na fakt, i ż wnioski formułowane na podstawie oderwanych cz ęś ci mog ą by ć niewła ściwe. Żadna cz ęść Memorandum Informacyjnego nie stanowi zapewnienia lub o świadczenia co do jakichkolwiek przyszłych wydarze ń dotycz ących Przedsi ęwzi ęcia. Memorandum Informacyjne nie ma na celu przedstawienia podstaw do finansowania Projektu i nie powinno by ć postrzegane jako rekomendacja do uczestniczenia w finansowaniu dłu żnym, b ądź kapitałowym Projektu. Każdy podmiot zainteresowany uczestnictwem w finansowaniu lub innych działaniach w stosunku do Projektu jest odpowiedzialny za przeprowadzenie własnej analizy. W przypadku ujawnienia Memorandum stronom trzecim, ani Miasto, ani jego doradcy nie ponosz ą odpowiedzialno ści za jakiekolwiek jego wykorzystanie przez strony trzecie.
1.3. Prezentacja informacji finansowych
Niektóre dane liczbowe przedstawione w niniejszym Memorandum, w szczególno ści sumy lub/i sumy po średnie uj ęte w tabelach, zostały podane w zaokr ągleniu. W zwi ązku z tym liczby przedstawione jako sumy i/lub sumy po średnie w niektórych tabelach oraz w tek ście mog ą pozostawa ć w pewnej rozbie żno ści z sumami prezentowanych składowych. W niektórych zestawieniach liczby ujemne zostały oznaczone nawiasami, natomiast liczba zero została zast ąpiona my ślnikiem.
7 | St rona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
1.4. Zobowi ązanie do zachowania poufno ści
Niniejsze Memorandum nie mo że by ć ujawnione ani rozpowszechniane w sposób niezgodny z zasadami okre ślonymi w zobowi ązaniu do zachowania poufno ści oraz wszelkich innych zobowi ązaniach podpisanych w zwi ązku z uczestnictwem w post ępowaniu numer 2011-047944. Zawarto ść Memorandum jest poufna i nie mo że ona by ć przetwarzana lub u żywana w cało ści bądź w cz ęś ci w żadnym innym celu ni ż na potrzeby dialogu konkurencyjnego w post ępowaniu "System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania - kontrakt I" ogłoszonym w Dzienniku Urz ędowym Unii Europejskiej 4 kwietnia 2011 r. (numer 2011-047944).
1.5. Dane kontaktowe
Poni żej przedstawiono podsumowanie podstawowych informacji o podmiocie publicznym realizuj ącym Projekt:
Dane teleadresowe Nazwa Urz ąd Miasta Poznania Adres Plac Kolegiacki 17, 61-841 Pozna ń Numer identyfikacji podatkowej NIP 209-00-01-440 REGON 631257822 Telefon (061) 878 53 20 Faks (061) 878 55 05 E-mail [email protected]
8 | St rona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
2. Wst ęp – podstawowe informacje o Projekcie
2.1. Definicja i zakładane cele Projektu
2.1.1. Definicja Projektu
Projekt obejmuje realizacj ę nast ępuj ących, niezb ędnych dla prawidłowego funkcjonowania systemu gospodarki odpadami w mie ście Pozna ń, zada ń inwestycyjnych:
► zaprojektowanie, wybudowanie, finansowanie oraz zarz ądzanie i utrzymanie kompletnej Instalacji Termicznego Przekształcania Frakcji Resztkowej Zmieszanych Odpadów Komunalnych w Poznaniu o nominalnej wydajno ści przetwarzania odpadów komunalnych do 210 tys. Mg na rok w technologii spalania odpadów w piecu rusztowym i wyposa żonej w półsuch ą instalacj ę oczyszczania spalin (ITPOK),
► zaprojektowanie, wybudowanie, finansowanie oraz zarz ądzanie i utrzymanie Instalacji do Demonta żu Odpadów Wielkogabarytowych o nominalnej wydajno ści przetwarzania odpadów do 10 tys. Mg na rok (IDOW).
2.1.2. Cele Przedsi ęwzi ęcia
Celem ogólnym przedsi ęwzi ęcia „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania” jest uporz ądkowanie i organizacja gospodarki odpadami komunalnymi na terenie miasta.
Przyj ęte przez KE strategie odpadowe reguluj ą wprowadzanie racjonalnej gospodarki odpadami w krajach Unii Europejskiej. Dyrektywa 99/31/WE w sprawie składowania odpadów obliguje pa ństwa członkowskie do ograniczania odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji kierowanych do składowania. Na podstawie Traktatu Akcesyjnego z dnia 16 kwietnia 2003 r. dotycz ącego przyst ąpienia m.in. Polski do Unii Europejskiej terminy realizacji celów ilo ściowych zostały przedłu żone w stosunku do terminów wskazanych w Dyrektywie 99/31/WE. Polska implementowała cele ilo ściowe w zakresie odpadów ulegaj ących biodegradacji do ustawodawstwa krajowego. Ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. w art. 16a ust. 4 wskazuje, i ż zadaniem własnym gminy jest zapewnianie warunków ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji kierowanych do składowania:
► do dnia 31 grudnia 2010 r. do nie więcej ni ż 75% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji,
► do dnia 31 grudnia 2013 r. do nie wi ęcej ni ż 50% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji,
► do dnia 31 grudnia 2020 r. do nie wi ęcej ni ż 35% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji, w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r. Dodatkowo Dyrektywa 2008/98/WE obliguje pa ństwa członkowskie do podj ęcia wszelkich niezb ędnych środków słu żą cych realizacji nast ępuj ących celów:
► „do 2020 r. przygotowanie do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów odpadowych, przynajmniej takich jak papier, metal, plastik i szkło z gospodarstw domowych (…) zostanie zwi ększone wagowo do minimum 50%,
► do 2020 r. przygotowanie do ponownego wykorzystania, recyklingu i innych sposobów odzyskiwania materiałów (..) w odniesieniu do innych ni ż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych (…) zostanie zwi ększone wagowo do minimum 70%”.
9 | St rona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Implementacja celów ilo ściowych w zakresie ponownego wykorzystania i recyklingu do prawa krajowego nast ąpi z dniem wej ścia w życie Ustawy z dnia 13 maja 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach oraz niektórych innych ustaw. Ponadto Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 7 wrze śnia 2005 r., ze zm., które dla odpadów:
► 19 08 05 - ustabilizowane komunalne osady ściekowe,
► 19 08 12 - szlamy z biologicznego oczyszczania ścieków przemysłowych inne ni ż wymienione w 19 08 11,
► 19 08 14 - szlamy z biologicznego oczyszczania ścieków przemysłowych inne ni ż wymienione w 19 08 13,
► 19 12 12 - inne odpady (w tym zmieszane substancje i przedmioty) z mechanicznej obróbki odpadów inne ni ż wymienione w 19 12 11,
► z grupy 20 - odpady komunalne ł ącznie z frakcjami gromadzonymi selektywnie, wprowadza od 1 stycznia 2013r. kryteria dopuszczenia do składowania tj.: ogólny w ęgiel organiczny (TOC) maksymalnie 5% suchej masy, strata pra żenia (LOI) maksymalnie 8% suchej masy, ciepło spalania maksymalnie 6 MJ/kg suchej masy. Wy żej wymienione kryteria spowoduj ą, że nast ąpi całkowity zakaz składowania nieprzetworzonych odpadów komunalnych. W 2010 r. w Poznaniu wg danych Urz ędu Miasta zebrano 247 893 Mg odpadów komunalnych. Obecnie tylko cz ęść odpadów komunalnych miasta Poznania zbierana jest selektywnie, a znaczna cz ęść odpadów trafia na składowiska (204 649 Mg w 2010 r.).
Celem i uzasadnieniem Przedsi ęwzi ęcia jest wi ęc dostosowanie systemu gospodarki odpadami na terenie obj ętym Przedsi ęwzi ęciem do kryteriów formalno-prawnych, technicznych i ekologicznych zarówno krajowych, jak i europejskich.
2.1.3. Ocena Projektu z perspektywy regionalnych planów gospodarki odpadami
Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego „Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z perspektyw ą na lata 2012-2019 ”1 przewiduje nast ępuj ące cele główne w zakresie gospodarki odpadami:
► utrzymanie tendencji oddzielenia wzrostu ilo ści wytwarzanych odpadów od wzrostu gospodarczego kraju wyra żonego w PKB,
► zwi ększenie udziału odzysku, w tym w szczególno ści odzysku energii z odpadów, zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska,
► gospodarowanie odpadami w województwie w oparciu o ponadgminne zakłady zagospodarowania odpadów,
► zwi ększenie ilo ści zbieranych selektywnie odpadów niebezpiecznych wyst ępuj ących w strumieniu odpadów komunalnych,
► wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów,
► zmniejszenie ilo ści odpadów unieszkodliwianych przez składowanie,
► zamkni ęcie do ko ńca 2009 r. wszystkich składowisk odpadów niespełniaj ących przepisów prawa. Projekt wpisuje si ę w realizacj ę powy ższych celów w szczególno ści w aspekcie zmniejszenia ilo ści składowanych odpadów, stworzenia ponadgminnego zakładu gospodarowania odpadami oraz zwi ększenia udziału odzysku, w tym w szczególno ści odzysku energii z odpadów.
1 Aktualizacja, Pozna ń, marzec 2008.
10 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Ponadto przedmiotowy Projekt uj ęto w PGOWW w harmonogramie realizacji zada ń inwestycyjnych w zakresie gospodarki odpadami do 2019 r. Zgodnie z harmonogramem PGOWW realizacj ę Projektu zaplanowano na lata 2008-2014. Zało żono jednocze śnie, że struktura finansowa Projektu obejmowa ć b ędzie środki własne, fundusze UE oraz fundusze ochrony środowiska. Plan Gospodarki Odpadami dla Miasta Poznania W Planie Gospodarki Odpadami dla Miasta Poznania przyj ęto nast ępuj ące cele uznane za priorytetowe:
► okre ślenie roli Miasta w gospodarce odpadami,
► stworzenie systemu gospodarki odpadami jako zintegrowanego podej ścia do gospodarki odpadami,
► podnoszenie świadomo ści ekologicznej społeczno ści lokalnej,
► zmniejszanie ilo ści wytwarzanych odpadów,
► modyfikacja istniej ącego prawa w celu stworzenia odpowiednich mechanizmów gospodarki odpadami. W celu osi ągni ęcia zało żeń, zaproponowano, że system gospodarki odpadami dla miasta Poznania uwzgl ędni mi ędzy innymi:
► selektywn ą zbiórk ę odpadów komunalnych oraz standaryzacj ę na terenie miasta usług zwi ązanych z selektywnym gromadzeniem odpadów,
► program pilota żowej zbiórki odpadów ulegaj ących biodegradacji (zielonych i kuchennych) na terenie miasta Poznania,
► sortowni ę odpadów komunalnych zmieszanych i zebranych selektywnie,
► stanowisko demonta żu i sortowania odpadów komunalnych wielkogabarytowych,
► lini ę do sortowania i kruszenia odpadów komunalnych budowlanych,
► instalacj ę lub wytwórni ę do produkcji paliwa alternatywnego,
► instalacj ę do rozkładu tlenowego i beztlenowego odpadów ulegaj ących biodegradacji,
► instalacj ę do termicznego unieszkodliwiania odpadów,
► rozbudow ę i modernizacj ę składowiska odpadów w Suchym Lesie,
► program edukacyjny obejmuj ący mieszka ńców wytwarzaj ących odpady komunalne. Plan ten jest zgodny z zało żeniami i wyznaczonymi przez PGOWW celami do osi ągni ęcia w gospodarce odpadami.
2.2. Zakres rzeczowy realizowanej inwestycji
Planowana do realizacji inwestycja obejmuje dwa zadania: Zadanie nr 1 : Budowa ITPOK zawieraj ącej co najmniej:
► wagi samochodowe wraz z automatycznym systemem raportowania,
► hal ę rozładunku odpadów przed fos ą z systemem wentylacji ograniczaj ącym odory,
► fos ę odpadów wraz z systemem suwnic i załadunku do kotła,
► kocioł parowy z rusztem ruchomym wyposa żony w systemy automatycznego czyszczenia powierzchni ogrzewalnych,
► turbozespół parowy upustowo-kondensacyjny wraz z kondensatorem,
► instalacj ę parow ą i wodn ą wraz ze stacj ą wymienników ciepła,
11 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
► system chłodni wentylatorowych,
► stacj ę uzdatniania wody kotłowej,
► system oczyszczania spalin typu pół-suchego na bazie wapna hydratyzowanego lub/i wapna z wykorzystaniem filtra workowego oraz metody redukcji dioksyn i furanów oraz metali ci ęż kich na bazie w ęgla lub koksu aktywnego (dopuszcza si ę metody równowa żne pod warunkiem, że instalacja nie b ędzie generowała ścieków),
► komin,
► układy sterowania,
► system monitoringu spalin,
► instalacj ę oleju rozpałkowego wraz z palnikami,
► instalacje elektryczne, wodne, kanalizacyjne, klimatyzacyjne, przeciwpo żarowe, systemy centralnego odkurzania oraz innej infrastruktury,
► instalacje od żużlania oraz odpylania i transportu żużla i popiołu oraz odpadów z procesu oczyszczania spalin,
► magazyny żużla i popiołu oraz odpadów z procesu oczyszczania spalin. Zakłada si ę, że ITPOK b ędzie pracowa ć z nominaln ą wydajno ści ą nie mniejsz ą ni ż 27,0 Mg/h przy warto ści opałowej równej 8,4 MJ/kg. Zamawiaj ący zaleca budow ę dwóch linii termicznego przetwarzania odpadów o wydajno ści po 2x13,5 Mg/h ka żda. Zakłada si ę, że ITPOK powinien zosta ć zaprojektowany przy zało żeniu pracy ci ągłej przez 24 h na dob ę, 7 dni w tygodniu z gwarantowan ą dyspozycyjno ści ą co najmniej 7 800 h/rok. Zaproponowane rozwi ązania techniczne powinny zapewni ć maksymalny odzysk energii z odpadów. Instalacja powinna produkowa ć energi ę elektryczn ą i ciepln ą w skojarzeniu. Ilo ść odpadów powstaj ących w procesie przetwarzania termicznego powinna by ć ograniczona do minimum. Odpady powinny by ć zagospodarowane w sposób umo żliwiaj ący ich odzysk i/lub bezpieczne unieszkodliwianie. Warunki prowadzenia procesu spalania odpadów musz ą by ć zgodne i spełnia ć wymagania:
► Dyrektywy 2000/76/WE z dnia 4 grudnia 2000 r. (Dz. Urz. WE L 332 z 28.12.2000, str. 91) w sprawie spalania odpadów
► Rozporz ądzenia Ministra Środowiska w sprawie standardów emisyjnych z instalacji, z dnia 22 kwietnia 2011 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. Nr 95, poz. 558) – wej ście w życie 1 lipca 2012 r.
► Rozporz ądzenia Ministra Gospodarki z dnia 21 marca 2002 r. w sprawie wymaga ń dotycz ących prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów (Dz. U. 2002 nr 37 poz. 339, ze zm.).
► ponadto instalacja powinna spełnia ć wymagania zaostrzonego standardu emisji tlenków azotu 3 (NO x) na poziomie 100 mg/Nm (przy zawarto ści 11% tlenu w gazach odlotowych) dla warto ści średniodobowych tj. na poziomie 50% obecnego limitu,
► instalacja powinna dotrzyma ć standardów emisji dla odpadów, które powoduj ą chwilow ą emisj ę zwi ązków HCl na poziomie 5 000 mg/Nm3 (przy zawarto ści tlenu w spalinach 11%),
► komora spalania zostanie dobrana dla zawarto ści chloru w odpadach na poziomie do 1% (wymagania dla temperatury prowadzenia procesu spalania). Wymagane jest tak że zaproponowanie rozwi ąza ń w zakresie dotycz ącym zagospodarowania odpadów powstaj ących po procesie termicznego przetwarzania odpadów. Mo żliwe jest zastosowanie nast ępuj ących rozwi ąza ń:
► waloryzacja poprzez sezonowanie żużli oraz odzysk metali żelaznych i nie żelaznych,
12 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
► zestalanie i chemiczna stabilizacja pyłów i stałych pozostało ści z oczyszczania spalin,
► przekazanie do zagospodarowania zewn ętrznej wyspecjalizowanej firmie zarówno żużli jak i popiołów. Sposób oraz warunki handlowe zwi ązane z zagospodarowaniem powy ższych pozostało ści zostan ą okre ślone przez Oferenta indywidualnie bez udziału Zamawiaj ącego. Ponadto Miasto Pozna ń na składowisku odpadów innych ni ż niebezpieczne i oboj ętne w Suchym Lesie jest w posiadaniu miejsca na kwaterach składowania, z zastrze żeniem, że jest to miejsce przeznaczone na ewentualne składowanie zestabilizownych odpadów poprocesowych, przede wszystkim odpadów pozostałych z oczyszczania spalin (odpady inne ni ż niebezpieczne i oboj ętne). Zadanie nr 2 : Budowa IDOW obejmie:
► budow ę hali dla instalacji do demonta żu odpadów wielkogabarytowych,
► dostaw ę wyposa żenia technicznego instalacji,
► budow ę placu magazynowania odpadów wielkogabarytowych,
► budow ę magazynu małych ilo ści odpadów problemowych. Wyposa żenie techniczne powinno umo żliwi ć przeszkolonej załodze demonta ż odpadów wielkogabarytowych oraz odzysk surowców wtórnych w szczególno ści metali żelaznych i nie żelaznych oraz szkła. Pozostała frakcja resztkowa (energetyczna) z IDOW powinna zosta ć skierowana do ITPOK.
2.3. Lokalizacja
2.3.1. Lokalizacja ITPOK
Planowane jest zlokalizowanie ITPOK w województwie wielkopolskim w mie ście Pozna ń we wschodniej cz ęś ci miasta, na lewym brzegu Warty, przy granicy administracyjnej miasta z terenami gminy Czerwonak (miejscowo ść Koziegłowy). Teren planowanej inwestycji poło żony jest w południowo-zachodniej cz ęś ci terenów EC Karolin, nale żą cej do Dalkia Pozna ń ZEC S.A. Rejon EC Karolin to tereny o dominuj ącej zabudowie przemysłowo-magazynowej. Tereny EC Karolin ograniczone s ą z zachodu ulic ą Gdy ńsk ą i równoległ ą do niej lini ą kolejow ą, od północy lini ą kolejow ą do stacji Pozna ń-Karolin, od wschodu terenami przemysłowymi (Bridgestone Pozna ń), od południa terenami nieuporz ądkowanej zieleni, w śród których mieszcz ą si ę pozostało ści zniszczonego podczas II wojny światowej Fortu IV. Południowo-zachodnia cz ęść terenu EC Karolin wykorzystywana jest przez Spółk ę EKO-ZEC, której podstawow ą działalno ści ą jest zagospodarowanie odpadów przemysłowych powstaj ących w trakcie energetycznego spalania w ęgla kamiennego, odpadów stałych z wapniowej półsuchej metody odsiarczania spalin, handel żużlem oraz usługi zwi ązane z t ą działalno ści ą, a tak że usługi transportowe i ogólnobudowlane (recykling materiałów budowlanych). W pobli żu lokalizacji instalacji ITPOK brak jest zwartej zabudowy mieszkaniowej. Najbli ższa zabudowa mieszkaniowa zlokalizowana jest na południe w odległo ści ok. 0,4 km od planowanej lokalizacji instalacji. Dalej na północ w Koziegłowach (ok. 1,0 km od terenu instalacji) zlokalizowane jest osiedle Karolin. Zwarta zabudowa miejska na terenie Poznania (tereny mieszkaniowe o charakterze zabudowy śródmiejskiej w rejonie ul. Głównej) znajduj ą si ę w odległo ści ok. 1,5 km na południowy-zachód od lokalizacji planowanej inwestycji. Bardziej rozproszona zabudowa o podobnym charakterze zlokalizowana jest wzdłu ż ul. Bałtyckiej oraz ul. Gnie źnie ńskiej w odległo ści w przybli żeniu 1,2 km od terenu planowanej inwestycji. Zapisy zmiany Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania nie przewiduj ą funkcji mieszkaniowej na tym obszarze.
13 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Łączna powierzchnia terenu planowanego pod instalacj ę wynosi 31 424 m 2 (3,14 ha). Na mapach poni żej przedstawiono lokalizacj ę działki przeznaczonej pod budow ę ITPOK w Poznaniu oraz otaczaj ące tereny.
Mapa 1 Lokalizacja działki przeznaczonej pod budow ę ITPOK w Poznaniu
14 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Mapa 2 Planowane zagospodarowanie działki przeznaczonej pod budow ę ITPOK w Poznaniu
28 czerwca 2010 r. Miasto Pozna ń i Dalkia Polska S.A. zawarły przedwst ępn ą umow ę sprzeda ży nieruchomo ści, na której b ędzie zlokalizowany ITPOK. Zgodnie z umow ą przedwst ępn ą Miasto nab ędzie prawo u żytkowania wieczystego działek przeznaczonych pod budow ę ITPOK. W dniu 29 wrze śnia 2011 roku została zawarta ostateczna przyrzeczona umowa sprzeda ży nieruchomo ści, na której bedzie zlokalizowany ITPOK. Przed oddaniem ITPOK do u żytkowania Miasto Pozna ń planuje wybudowa ć drog ę dojazdow ą wraz ze skrzy żowaniem ul. Bałtyckiej i ul. Janikowskiej. Budowa dróg dojazdowych poł ączy planowany zakład z istniej ącym układem drogowym. Budowa nowych dróg zapewni efektywne poł ączenie Gminy Czerwonak z Miastem Pozna ń. Zadanie to zostało uj ęte w Wieloletniej Prognozie Finansowej Miasta na lata 2011-2031. Poni żej przedstawiono planowany układ drogowy.
15 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Mapa 3 Planowany układ drogowo-uliczny EC Karolin
Warunki gruntowo wodne Miasto Pozna ń planuje zleci ć badania gruntowo-wodne na terenie budowy dla potrzeb posadowienia obiektów. Badania te zostan ą przeprowadzone na etapie negocjacji z poszczególnymi Oferentami po uzgodnieniu siatki pomiarowej akceptowanej przez wszystkich Oferentów.
2.3.2. Lokalizacja IDOW
IDOW zostanie zlokalizowana w gminie Suchy Las, w sąsiedztwie istniej ącego składowiska odpadów komunalnych zarz ądzanego przez ZZO Pozna ń. Lokalizacj ę działki oraz otaczaj ące tereny przedstawiono na mapie poni żej.
16 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Mapa 4 Lokalizacja działki przeznaczonej na budow ę IDOW
Składowisko odpadów komunalnych w gminie Suchy Las znajduje si ę w niewielkim oddaleniu od północnej granicy miasta. Składowisko zlokalizowane jest w s ąsiedztwie rezerwatu Morasko. Odległo ść od składowiska w Suchym Lesie do centrum Poznania wynosi ok. 15,0 km. Składowisko jest oddalone od najbli ższych zabudowa ń mieszkalnych o ok. 0,7 km. W kierunku na północ i na zachód teren składowiska otaczaj ą nieu żytki oraz grunty le śne. Ł ączna powierzchnia terenu przeznaczonego pod składowisko wynosi ok. 53,5 ha. Teren, na którym przewidziana jest budowa IDOW zlokalizowany jest na działce numer 359, w obr ębie Biedrusko, jednostka Suchy Las. Działka ma powierzchni ę 5,40 ha. Dojazd do instalacji będzie si ę odbywał poprzez działki o nr ewidencyjnych 245/5 i 245/17.
17 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Mapa 5 Lokalizacja działki przeznaczonej pod budow ę IDOW
Źródło: RO Ś dla przedsi ęwzi ęcia pn.: „Budowa instalacji do demonta żu odpadów wielkogabarytowych w Suchym Lesie, jako elementu Projektu: System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Mapa 6 Planowane zagospodarowanie działki przeznaczonej pod budow ę IDOW
Źródło: RO Ś dla przedsi ęwzi ęcia pn.: „Budowa instalacji do demonta żu odpadów wielkogabarytowych w Suchym Lesie, jako elementu Projektu: System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
18 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
2.4. Wst ępny harmonogram realizacji Projektu
Ilustracyjny harmonogram realizacji Przedsi ęwzi ęcia zaprezentowano na nast ępnej stronie.
19 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Harmonogram 1 Wst ępny harmonogram realizacji Projektu
2011 2012 2013 2014 2015 Kontrakt 1 (w zakres kontraktu wchodzi Zadanie nr 1 i Zadanie nr 2) 1 2 3 4 5 6 7 8 91011121 2 3 4 5 6 7 8 91011121 2 3 4 5 6 7 8 91011121 2 3 4 5 6 7 8 91011121 2 3 4 5 6 7 8 9101112
1. Ogłoszenie
2. Składanie wniosków; wybór oferentów 3. Przekazanie dokumentacji partnerom prywatnym dla potrzeb przeprowadzenia dialogu konkurencyjnego i analiza dokumentacji przez partnerów prywatnych 4. Negocjacje 1 1 1 1 1
5. Przygotowanie ofert 1 1
6. Wybór Wykonawcy 1 1 1 1 1
Zadanie 1 - Budowa instalacji termicznego 2011 2012 2013 2014 2015 przekształcania frakcji resztkowej odpadów komunalnych (ITPOK) w Poznaniu 1 2 3 4 5 6 7 8 91011121 2 3 4 5 6 7 8 91011121 2 3 4 5 6 7 8 91011121 2 3 4 5 6 7 8 91011121 2 3 4 5 6 7 8 9101112
1. Opracowanie dokumenacji projektowej 1 1 1 1 1 1
2. Decyzja o pozwoleniu na budow ę (wraz z 1 1 1 1 1 1 przeprowadzeniem powtórnej OO Ś)
3. Roboty ogólnobudowlane, dostaw i monta ż 11111111111111111
4. Rozruch
5. Odbiory ko ńcowe, szkolenie, instrukcja eksploatacji i uzyskanie pozwolenia na u żytkowanie
2011 2012 2013 2014 2015 Zadanie 2 - Budowa instalacji demonta żu odpadów wielkogabarytowych (IDOW) w Suchym Lesie 1 2 3 4 5 6 7 8 91011121 2 3 4 5 6 7 8 91011121 2 3 4 5 6 7 8 91011121 2 3 4 5 6 7 8 91011121 2 3 4 5 6 7 8 9101112
1. Opracowanie dokumenacji projektowej 2. Decyzja o pozwoleniu na budow ę (wraz z przeprowadzeniem powtórnej oo ś) 3. Roboty ogólnobudowlane, dostaw i monta ż
4. Rozruch
5. Odbiory ko ńcowe, szkolenie, instrukcja eksploatacji i uzyskanie pozwolenia na u żytkowanie
20 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
2.5. Posiadane zgody i pozwolenia
W dniu 25 marca 2009 r. w Urz ędzie Gminy Suchy Las zło żony został Wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsi ęwzi ęcia polegaj ącego na budowie IDOW wraz z niezb ędnymi zał ącznikami. Wójt Gminy Suchy Las wydał decyzj ę o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacj ę przedsi ęwzi ęcia w dniu 19 pa ździernika 2009 r. (decyzja: GRO Ś.7625-8/09). Decyzja jest prawomocna, wykonalna i ostateczna. W dniu 15 kwietnia 2010 r. Prezydent Miasta Poznania wydał decyzj ę o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacj ę przedsi ęwzi ęcia polegaj ącego na budowie ITPOK (decyzja: OS.V/7684-440/09). W dniu 6 lipca 2010 r. Samorz ądowe Kolegium Odwoławcze w Poznaniu wydało decyzj ę utrzymuj ącą w mocy wspomnian ą decyzj ę. W dniu 10 marca 2011 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny rozpatrzył skarg ę Stowarzyszenia "Ekologiczna Gmina" w Koziegłowach na powy ższ ą decyzj ę. Sąd utrzymał w mocy ww. decyzj ę. Obecnie Miasto Pozna ń czeka na uprawomocnienie si ę decyzji. Wyrok WSA w tej sprawie uprawomocnił si ę dnia 25 czerwca 2011 r. Z uwagi na fakt, i ż ocena oddziaływania na środowisko była przeprowadzona przed wykonaniem projektu budowlanego, w celu weryfikacji szczegółowych rozwi ąza ń projektowych, RDO Ś zobowi ązał potencjalnego Partnera Prywatnego na podstawie art. 77 ust. 5 ustawy z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, do przeprowadzenia powtórnej oceny oddziaływania przedsi ęwzi ęcia na środowisko. W dniu 2 czerwca 2010 r. Prezydent Miasta Poznania wydał decyzj ę o ustaleniu lokalizacji inwestycji ITPOK (decyzja Nr 116/2010). Z kolei w dniu 9 czerwca 2010 r. Wójt Gminy Suchy Las wydał decyzj ę o ustaleniu lokalizacji inwestycji IDOW (decyzja: GPU-73311/9/2010). Decyzje są prawomocne, wykonalne i ostateczne. Decyzja o lokalizacji inwestycji celu publicznego dla ITPOK oraz uzyskana decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach upowa żniaj ą do sporz ądzenia dalszej dokumentacji Projektu (projekt budowlany, stosowne projekty wykonawcze) oraz uzyskania pozwolenia na budow ę. Przed rozpocz ęciem eksploatacji instalacji ITPOK konieczne b ędzie uzyskanie pozwolenia zintegrowanego oraz pozwolenia na u żytkowanie.
21 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
3. Przegląd rynku gospodarki odpadami w Poznaniu
3.1. Przegl ąd struktury systemu gospodarki odpadami w Poznaniu
3.1.1. Zbieranie odpadów komunalnych na terenie miasta Poznania
Na terenie Poznania stosuje si ę nast ępuj ące systemy zbiórki odpadów komunalnych:
► zbiórka odpadów komunalnych zmieszanych (w systemie niewymiennym lub wymiennym),
► zbiórka odpadów komunalnych zebranych selektywnie (w systemie pojemnikowym lub workowym),
► zbiórka odpadów wielkogabarytowych, budowlanych, niebezpiecznych i innych,
► zbiórka z terenów otwartych (tj. z koszy, z placów targowych, cmentarzy, terenów zieleni miejskiej).
Zbiórka zmieszanych odpadów komunalnych
Odpady komunalne zmieszane na terenie Poznania zbierane s ą w systemie:
► niewymiennym - opró żnianie pojemników odbywa si ę za pomoc ą specjalistycznych pojazdów, tj. pojazdów bezpylnych; po ich opró żnieniu pojemniki pozostaj ą w miejscu gromadzenia,
► wymiennym - zapełnione odpadami pojemniki podmieniane s ą pustymi w miejscu gromadzenia odpadów za pomoc ą specjalistycznych pojazdów, tj. hakowych i bramowych. Odpady komunalne odbierane s ą zgodnie z zało żeniami „Regulaminu utrzymania czysto ści i porz ądku na terenie Miasta Poznania z dn. 7 lipca 2009 r.” Wg danych za lata 2007 – 2009 zmieszane odpady komunalne zebrane z terenu Poznania deponowane były na składowiskach w Suchym Lesie, Mnichach, Biał ęgach, Koninie oraz Rumianku. W 2010 r. zmieszane odpady komunalne zebrane z terenu Poznania:
► deponowane były na składowiskach odpadów w Suchym Lesie oraz Mnichach,
► kierowane były do sortowni odpadów komunalnych, w tym przede wszystkim do sortowni firmy Remondis (ok. 95 tys. Mg).
Selektywna zbiórka odpadów komunalnych
Odbiór odpadów komunalnych zbieranych w sposób selektywny jest prowadzony:
► w systemie pojemnikowym (zestaw pojemników ustawiony jest przy stanowisku odpadowym) „kontener w s ąsiedztwie” - w rejonach zabudowy wielorodzinnej (kamienice, budynki wielolokalowe, obiekty u żyteczno ści publicznej, placówki o światowe i instytucje),
► w systemie workowym „u źródła” - w rejonach zabudowy jednorodzinnej; ka żdy wła ściciel nieruchomo ści otrzymuje po trzy worki z przeznaczeniem na szkło, papier, tworzywa sztuczne. Łącznie zbiórk ą „u źródła” obj ętych zostało ok. 30 000 gospodarstw domowych.
Przedsi ębiorcy świadcz ący usługi z zakresu zbierania odpadów komunalnych
Obecnie najwi ększy udział na rynku usług z zakresu zbiórki i transportu odpadów posiadaj ą nast ępuj ące podmioty: 1. Remondis Sanitech Pozna ń Sp. z o.o., 2. SITA Pozna ń Sp. z o.o.,
22 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
3. VIKOM Przedsi ębiorstwo Usług Komunalno-Transportowych Sp. j. Udział pozostałych firm jest niewielki. W przypadku zmieszanych odpadów komunalnych od wielu lat najwi ększy udział w rynku pozna ńskim posiada firma Remondis Sanitech Pozna ń Sp. z o.o. Remondis Sanitech ł ącznie z firmami SITA i VIKOM zebrały w latach 2008 – 2010 ok. 65% odpadów komunalnych z terenu Poznania, z czego najwi ększe udziały w rynku posiada obecnie firma Remondis Sanitech (ok. 45%). Odpady zbierane selektywnie s ą odbierane w 70% przez 4 firmy, tj. Remondis Sanitech Pozna ń Sp. z o.o., Surdramet, Vicom oraz SITA.
System zbiórki odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych
► Zbiórka zu żytych baterii: Zakład Bud żetowy Wysypisko Odpadów Komunalnych (obecny Zakład Zagospodarowania Odpadów) podpisał we wrze śniu 2004 r. umow ę z Organizacj ą Odzysku REBA w zakresie zbiórki zu żytych baterii. W tym celu wszystkie placówki o światowe wyposa żono w specjalne pojemniki do ich zbiórki. Ponadto w pojemniki wyposa żono tak że obiekty użyteczno ści publicznej, do których ka żdy mieszkaniec mo że nieodpłatnie przynie ść zu żyte baterie. Dodatkowo miejskie pojemniki do selektywnej zbiórki odpadów wyposa żone zostały w specjalne „kieszenie” na baterie. Pojemniki na baterie ustawione s ą równie ż w budynkach administracji publicznej, zakładach opieki zdrowotnej i punktach handlowych.
► Zbiórka przeterminowanych leków: Pod koniec maja 2005 r. ZZO wdro żył w pozna ńskich aptekach program zbiórki przeterminowanych leków. Pozna ńskie apteki wyposa żono nieodpłatnie w specjalne pojemniki. Do pojemników tych ka żdy mieszkaniec mo że nieodpłatnie przynie ść zalegaj ące w domu przeterminowane leki. Ponadto przeterminowane leki mo żna przynie ść do MPGOP lub do stacjonarnego PGOP – „Gratowiska” przy ul. 28 Czerwca 1956 nr 284.
System zbiórki odpadów wielkogabarytowych i budowlanych oraz zu żytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego
Na terenie Poznania odpady wielkogabarytowe oraz zużyty sprz ęt elektryczny i elektroniczny odbierane s ą:
► przez przedsi ębiorców, z którymi zawarto umowy na odbiór odpadów komunalnych,
► w stacjonarnych PGOP,
► w MPGOP,
► w punktach sprzeda ży detalicznej, przy zakupie sprz ętu tego samego rodzaju co zu żyty sprz ęt, w ilo ści nie wi ększej ni ż ilo ść kupionego nowego sprz ętu,
► w punktach zbierania wskazanych ElektroEko Organizacji Odzysku Sprz ętu Elektrycznego i Elektronicznego przez Miasto. W pa ździerniku 2007 r. Miasto Pozna ń podpisało porozumienie z ww. organizacj ą dotycz ące stworzenia bezpłatnego systemu zbierania zu żytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego na terenie miasta Poznania. W ramach programu uruchomiono stałe i czasowe punkty zbierania zu żytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego.
Odpady budowlane
Odpady budowlane mogą by ć odbierane od mieszka ńców przez przedsi ębiorców posiadaj ących pozwolenia na odbiór odpadów.
Punkt Gromadzenia Odpadów Problemowych (PGOP) na składowisku w Suchym Lesie
Do PGOP odpady mog ą dostarcza ć mieszka ńcy miasta Poznania i gminy Suchy Las. Punkt jest czynny od poniedziałku do pi ątku od 8:00 do 18:00 oraz w soboty od 8:00 do 13:00. Przyjmowanie odpadów problemowych do PGOP jest płatne za wyj ątkiem zu żytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego oraz surowców wtórnych, które s ą przyjmowane bezpłatnie.
23 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Do PGOP przyjmowane s ą nast ępuj ące rodzaje odpadów (pochodz ące z gospodarstw domowych):
► zu żyte oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe,
► zu żyte filtry olejowe,
► zu żyte opony samochodów osobowych,
► odpady wielkogabarytowe,
► opakowania po farbach wraz z resztkami farb,
► rozpuszczalniki,
► akumulatory i baterie,
► świetlówki,
► termometry,
► przeterminowane leki,
► zu żyte baterie małogabarytowe,
► opakowania po substancjach niebezpiecznych,
► gruz, odpady z betonu,
► trawa, ścinki krzaków, drzew,
► opakowania szklane (butelki bezbarwne i kolorowe),
► opakowania z tworzyw sztucznych,
► opakowania papieru i tektury,
► telewizory, monitory, komputery itp.,
► lodówki, zamra żarki, pralki, kuchenki itp.,
► drobny sprz ęt RTV, AGD.
Punkt Gromadzenia Odpadów Problemowych – „GRATOWISKO” (punkt funkcjonuje od lutego 2008 r.)
Punkt został zorganizowany przez Zakład Zagospodarowania Odpadów Poznaniu, przy ul. 28 Czerwca 1956 r. pod numerem 284. „Gratowisko” jest czynne od poniedziałku do pi ątku w godzinach 8:00-17:00 i w soboty w godzinach 8:00-16:00. Ka żdy mieszkaniec miasta Poznania mo że przywie źć odpady problemowe pochodz ące z gospodarstwa domowego. Przyjmowanie odpadów jest bezpłatne. Do PGOP „GRATOWISKO” przyjmowane s ą nast ępuj ące rodzaje odpadów:
► zu żyty sprzęt elektryczny i elektroniczny,
► termometry rt ęciowe,
► świetlówki i żarówki energooszcz ędne,
► zu żyty olej silnikowy,
► filtry olejowe,
► stare farby i rozpuszczalniki,
► baterie i akumulatory,
► ró żnego typu środki i odczynniki chemiczne,
► przeterminowane leki,
► odpady wielkogabarytowe (stare meble),
► odpady zielone (skoszona trawa, li ście),
24 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
► gruz z drobnych remontów,
► opony. Z PGOP odpady trafiaj ą do specjalistycznych instalacji do odzysku lub unieszkodliwiania. Miasto Pozna ń w 2010 r. otworzyło kolejny PGOP, zlokalizowany na ul. Wrzesi ńskiej w Poznaniu. Mobilny Punkt Gromadzenia Odpadów Problemowych tzw. Gratowóz W ramach systemu gospodarki odpadami funkcjonuje tak że tzw. Mobilny Punkt Gromadzenia Odpadów Problemowych tzw. Gratowóz. Jest to specjalny samochód słu żą cy do przewozu nast ępuj ących rodzajów odpadów:
► zu żyty sprz ęt elektryczny i elektroniczny (sprz ęt RTV i AGD, komputery, suszarki, żelazka, itp.),
► baterie i akumulatory,
► lampy fluorescencyjne o świetleniowe,
► odpady zawieraj ące rt ęć ,
► przeterminowane leki,
► opakowania po farbach i rozpuszczalnikach,
► resztki farb i rozpuszczalników w opakowaniach,
► zu żyty olej silnikowy, przekładniowy oraz hydrauliczny w opakowaniach,
► zu żyte filtry olejowe,
► zaolejone szmaty i ścierki. Samochód kursuje w ka żdą pierwsz ą sobot ę miesi ąca według ustalonego harmonogramu. Do Gratowozu ka żdy mieszkaniec Poznania mo że dostarczy ć nieodpłatnie wytworzone w domu odpady.
Ilo ści odpadów zebranych w Poznaniu
W 2010 r. w Poznaniu wg danych Urz ędu Miasta zebrano 247 893 Mg odpadów komunalnych, w tym: 204 649 Mg stanowiły odpady zmieszane składowane na składowiskach, a 43 243 Mg odpady zebrane w sposób selektywny, co stanowi ok. 17,4% strumienia odpadów zebranych. Na dzie ń dzisiejszy brak jest danych GUS za 2010 rok. Wg danych GUS w 2009 roku w Poznaniu zebrano 209 627 Mg odpadów (bez odpadów z selektywnej zbiórki), w tym 144 186 Mg stanowiły odpady z gospodarstw domowych (ok. 69%). Według danych urz ędu miasta Pozna ń, w śród odpadów selektywnie zebranych w 2010 roku zebrano:
► 21 947,0 Mg odpadów zielonych,
► 18 428 Mg odpadów surowców wtórnych,
► 15,7 Mg zu żytych baterii i akumulatorów,
► 1 614,3 Mg odpadów wielkogabarytowych,
► 544,3 Mg odpadów poremontowych,
► 657,1 Mg zu żytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego,
► 13,1 Mg odpadów przeterminowanych leków,
► 24,3 Mg odpadów chemikaliów. W tabeli poni żej przedstawiono ilo ści odpadów zebranych w okresie 2005-2010 na terenie miasta Poznania, z uwzgl ędnieniem zbieranych odpadów komunalnych na terenie województwa wg danych GUS.
25 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Tabela 1 Ilo ści odpadów zebranych w okresie 2005-2010 na terenie miasta Poznania i województwa wielkopolskiego [Mg]
2006 2007 2008 2009 2010
Odpady komunalne zebrane na terenie województwa wielkopolskiego wg danych GUS Odpady komunalne zebrane, w tym: 896 945 865 131 888 972 897 835 b.d. Odpady komunalne zebrane (bez 848 249 809 635 810 045 809 138 b.d. odpadów z selektywnej zbiórki), w tym odpady z gospodarstw domowych 592 393 575 488 550 459 566 370 b.d. Odpady komunalne zebrane selektywnie, 48 696 55 496 78 927 88 697 b.d. w tym odpady zebrane selektywnie z 28 884 35 795 55 692 58 503 b.d. gospodarstw domowych Odpady komunalne zebrane na terenie miasta Poznania wg danych GUS
Odpady komunalne zebrane, w tym 217 131 190 174 203 516 209 627 b.d.
odpady z gospodarstw domowych 146 536 134 578 130 626 144 186 b.d.
Odpady komunalne zebrane na terenie miasta Poznania wg danych miasta Pozna ń
Odpady komunalne zebrane, w tym 232 517 219 171 232 153 251 133 247 893
zmieszane odpady komunalne 202 217 196 758 210 615 217 442 204 650
odpady zebrane selektywnie, w tym: 30 300 22 413 21 538 33 691 43 243 - makulatura 12 861 11 470 8 296 8 561 8984 - szkło 5 263 5 006 4 939 4 378 3976 - tworzywa sztuczne 3 735 3 885 4 047 3 774 3989 - inne 8 441 2 052 4 256 16 978 26 294
Średni wska źnik nagromadzenia 411,6 390,7 416,6 453,1 449,4 odpadów w mie ście Pozna ń (kg/M/rok)
3.1.2. Instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych na terenie miasta Poznania
Na terenie miasta Poznania funkcjonuj ą nast ępuj ące instalacje do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów:
► sortownia zmieszanych odpadów komunalnych Remondis Sanitech Pozna ń Sp. z o.o. przy ul. Kra ńcowej 14 - moc przerobowa instalacji 60 000 Mg/rok,
► sortownia zmieszanych odpadów komunalnych Zakład Usług Komunalnych San-Eko przy ul. Goł ęż yckiej 132 – moc przerobowa ok. 700 Mg/rok,
► sortownia zmieszanych odpadów komunalnych firmy „Alkom” przy ul. Obodrzyckiej 75 – moc przerobowa ok. 15 000 Mg/rok,
► instalacja do recyklingu gruzu budowlanego firmy EKO-ZEC Sp. z o.o. przy ul. Gdy ńskiej 54 - moc przerobowa 140 000 Mg/rok,
► linie sortownicze do doczyszczania odpadów zbieranych selektywnie: o sortownia selektywnie zebranych odpadów opakowaniowych z grupy 20 i 15 firmy EKO-ZEC Sp. z o.o. przy ul. Gdy ńskiej 54 moc przerobowa 6 000 Mg/rok
26 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
o sortownia odpadów pochodz ących z selektywnego zbierania firmy Remondis Sanitech Pozna ń Sp. z o.o. przy ul. Kra ńcowej 14 - moc przerobowa instalacji 20 000 Mg/rok, o sortownia do doczyszczania odpadów selektywnie zbieranych firmy STENA Sp. z o.o. przy ul.Nowotarskiej 32 - moc przerobowa instalacji 6 400 Mg/rok, Ponadto zebrane z terenu Poznania odpady trafiaj ą do nast ępuj ących instalacji zlokalizowanych poza obszarem miasta:
► składowiska odpadów - instalacje do unieszkodliwiania odpadów: - składowisko odpadów innych ni ż niebezpieczne i oboj ętne w Suchym Lesie koło Poznania - Zakład Zagospodarowania Odpadów Pozna ń (powiat pozna ński, gmina Suchy Las), - składowisko w Mnichach – Zakład Utylizacji Odpadów CLEAN CITY Sp. z o.o. w Mi ędzychodzie (województwo Wielkopolskie, powiat mi ędzychodzki, gmina Mi ędzychód), - składowisko w Koninie – Zakład Gospodarki Odpadami Komunalnymi w Koninie, - składowisko w Biał ęgach (województwo Wielkopolskie, powiat poznański, gmina Murowana Go ślina), - składowisko w Rumianku – Tarnowska Gospodarka Komunalna TP – KOM Sp. z o.o. Tarnowo Podgórne, - składowisko w województwie dolno śląskim.
► sortownie odpadów: - sortownia zmieszanych odpadów komunalnych w Mnichach koło Poznania (Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Clean City – składowisko w Mnichach) - moc przerobowa instalacji 90 000 Mg/rok, - sortowania zmieszanych odpadów komunalnych o wydajno ści 25 000 Mg/rok oraz linia do doczyszczania papieru i tektury o wydajno ści 37 000 Mg/rok w Koninie, - sortownia zmieszanych odpadów komunalnych o wydajno ści 60 000 Mg/rok w miejscowo ści Pławce.
► kompostownie odpadów: - kompostownia odpadów zielonych „Fito - Pryzma s.c.” w Sierosławiu k. Poznania (powiat pozna ński, gmina Tarnowo Podgórne) - moc przerobowa instalacji 8 000 Mg/rok, - kompostownia pryzmowa o wydajno ści 20 000 Mg/rok oraz system CTI oparty na prowadzeniu procesu kompostowania w r ękawach foliowych o wydajno ści 13 000 Mg/rok w Koninie, - tymczasowa kompostownia odpadów w Suchym Lesie – moc przerobowa instalacji ok. 10 000 Mg/rok. W 2010 r. ok. 17% całkowitego strumienia odpadów komunalnych z terenu miasta Poznania zostało zebranych selektywnie (z czego ok. połow ę stanowiły odpady zielone skierowane do kompostowania, a pozostałe odpady zostałe kierowane do odzysku/recyklingu lub unieszkodliwiania przez specjalistyczne firmy), 40% było unieszkodliwianych poprzez składowanie (z czego ok. 26% było deponowanych na składowisku w Mnichach, a ok. 6% na składowisku w Suchym Lesie), a 43% było skierowane do sortowni odpadów (przede wszystkim do sortowni firmy Remondis Sp. z o.o.).
3.2. Przegl ąd potencjalnej konkurencji dla przedmiotowego Projektu
3.2.1. Obecnie funkcjonuj ące instalacje
Na podstawie informacji zawartych w PGOWW, poni żej przedstawiono dane na temat istniej ących instalacji do mechanicznego i biologicznego przetwarzania odpadów.
27 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Tabela 2 Sortownie poło żone w odległo ści do ok. 50 km od granic miasta Poznania
Odległo ść od granic Projektowana miasta zdolno ść Lp. Sortownie Gmina / Powiat Poznania do przerobowa instalacji [Mg/rok] [km] Remondis – Sanitech Pozna ń Sp. z o.o. 60 000 1. sortownia odpadów zmieszanych i z 0 Pozna ń/Pozna ń 20 000 selektywnej zbiórki ZUK San-Eko 2. 0 Pozna ń/Pozna ń 678 sortownia odpadów zmieszanych EKO-ZEC Sp. z o.o. 6 000 3. Sortownia selektywnie zbieranych odpadów 0 Pozna ń/Pozna ń
opakowaniowych grupy 20 i 15 "Stena" Sp. z o.o. 4. linia do doczyszczania odpadów zbieranych 0 Pozna ń/Pozna ń 6 400 selektywnie Alkom 5. 0 Pozna ń/Pozna ń 15 000 Sortownia odpadów zmieszanych Sortownia przy składowisku w Rumianku Pozna ński/Tarnowo 6. 23 1 000 sortownia odpadów z selektywnej zbiórki Podgórne Zakład Usług Komunalnych H. Siwi ński 7. 49 Obornicki/Rogo źno 7 000 sortownia odpadów z selektywnej zbiórki Przedsi ębiorstwo Usług Komunalnych Artur 8. Zys Pławce 5 26 Średzki / Pławce 60 000 sortownia odpadów zmieszanych ECO Serwis Sp. z o.o. 9. 8 Pozna ński / Lubo ń 6 000 sortownia odpadów selektywnie zebranych ZGK Suchy Las Pozna ński / Suchy 10. 9 400 Punkt segregacji i belowania surowców Las wtórnych Łącznie - - 182 478 EKO-ZEC Sp. z o.o. 1. Sortownia i kruszarnia selektywnie zbieranych 0 Pozna ń/Pozna ń 140 000 odpadów budowlanych grupy 20 i 17
Potencjalne ryzyko zwi ązane z zagwarantowaniem strumienia odpadów do ITPOK mog ą generowa ć instalacje z pozycji nr 1 i 8. Ł ączna moc przerobowa tych instalacji wynosi 140 000 Mg/rok, co stanowi ok. 56% ilo ści odpadów zmieszanych wytwarzanych na terenie miasta Poznania. Ponadto w odległo ści:
► ok. 105 km, tj. w miejscowo ści Mnichy, przy składowisku odpadów zlokalizowana jest sortowania odpadów zmieszanych o wydajno ści 90 000 Mg/rok;
► ok. 145 km, tj. w miejscowo ści Nowe Pra żuchy k/Kalisza w ZUOK Orli Staw (Zwi ązek Komunalny Gmin „Czyste Miasto, Czysta Gmina”) zlokalizowana jest sortowania odpadów zmieszanych o wydajno ści 80 000 Mg/rok;
► ok. 80 km, tj. w miejscowo ści Święciechowa, zlokalizowana jest sortowania odpadów zmieszanych o wydajno ści 27 600 Mg/rok;
28 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
► ok. 105 km, tj. w miejscowo ści Konin, zlokalizowana jest sortowania odpadów zmieszanych o wydajno ści 25 000 Mg/rok oraz linia do doczyszczania papieru i tektury o wydajno ści 37 000 Mg/rok;
► ok. 102 km, tj. w Pile, zlokalizowana jest sortowania odpadów selektywnie zbieranych o wydajno ści 120 000 Mg/rok. Instalacje te s ą instalacjami posiadaj ącymi przepustowo ść wi ększ ą ni ż 20 000 Mg/rok. Oprócz nich na terenie woj. wielkopolskiego funkcjonuj ą inne, mniejsze instalacje mechanicznego przetwarzania odpadów o ł ącznej wydajno ści ok. 40 tys. Mg (sortownie o wydajno ści ok. 5 000 Mg/rok). W tabeli poni żej przedstawione zostały instalacje do biologicznej stabilizacji odpadów. Tabela 3 Kompostownie poło żone w odległo ści do ok. 50 km od granic miasta Poznania Odległo ść od granic Zdolno ść miasta Lp. Kompostownie Powiat / Gmina przerobowa Poznania do instalacji [Mg/rok] [km] Zakład Zagospodarowania Odpadów 1. 0 Pozna ń/Pozna ń 2 500 Kompostownia pryzmowa Fito Pryzma Kompostownia Odpadów Zielonych Pozna ński/Tarnowo 2. w m. Sierosław ok. 18 8 000 Podgórne kompostownia pryzmowa polowa Tarnowska Gospodarka Komunalna Kompostownia Pozna ński/Tarnowo 3. TP – KOM Sp. z o.o., ul. Zachodnia 4, 62–080 ok. 23 10 000 Tarnowo Podgórne (przy składowisku w Podgórne Rumianku) /kompostownia pryzmowa Łącznie: - - 16 000
Oprócz instalacji tlenowej stabilizacji wymienionych w tabeli powy żej, w odległo ści powy żej 50 km od Poznania zlokalizowano nastepuj ące instalacje tlenowej stabilizacji:
► ok. 105 km, tj. w miejscowo ści Konin, zlokalizowana jest kompostownia pryzmowa o wydajno ści 20 000 Mg/rok oraz system CTI oparty na prowadzeniu procesu kompostowania w r ękawach foliowych o wydajno ści 13 000 Mg/rok;
► ok. 100 km, tj. w miejscowo ści Nie świastów, zlokalizowana jest kompostownia pryzmowa o wydajno ści 40 000 Mg/rok
► ok. 102 km, tj. w Pile zlokalizowana, jest kompostownia pryzmowa o wydajno ści 35 000 Mg/rok.
3.2.2. Planowane / realizowane inwestycje
Z informacji uzyskanych od Miasta Pozna ń wynika, że na terenie miasta Poznania przewiduje si ę zorganizowanie czterech stacji przeładunkowych. Ponadto miasto podj ęło decyzj ę, że nie b ędzie realizowana budowa zakładu przetwarzania zu żytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego z uwagi na przekazywanie tego rodzaju odpadów bezpo średnio do recyklerów. Z informacji dotycz ących instalacji przetwarzania odpadów zlokalizowanych poza granicami Poznania wynika, że:
► w latach 2009-2010 rozpocz ęto prace nad budow ą nowej kwatery na składowisku odpadów komunalnych w m. Biał ęgi. W dniu 3 stycznia 2011 r. Burmistrz Miasta i Gminy Murowana Go ślina wydał decyzj ę o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacj ę przedsi ęwzi ęcia dla inwestycji polegaj ącej na budowie kwatery nr 3 i kompostowni odpadów na składowisku odpadów w miejscowo ści Biał ęgi,
29 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
► W gminie Oborniki b ędzie realizowana kompostownia odpadów (osady ściekowe z oczyszczalni ścieków, odpady z piel ęgnacji terenów zielonych),
► Gmina Murowana Go ślina planuje budow ę stacji przeładunkowej odpadów,
► Gmina Pobiedziska planuje utworzenia stacji przeładunkowej odpadów na terenie składowiska w m. Borówko. Gmina planuje równie ż budow ę kwatery nr 2 na terenie składowiska odpadów w m. Borówka.
3.2.3. Wpływ regulacji prawnych na konkurencj ę w sektorze instalacji gospodarki odpadami
W wyniku wej ścia w życie ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach oraz niektórych innych ustaw gminy b ędą musiały dostosowa ć systemy gospodarki odpadami do jej wymogów. Ponadto w/w ustawa, jak równie ż nowelizacja ustawy o odpadach spowoduje, że województwo wielkopolskie zostanie podzielone na regiony. Część z instalacji, po spełnieniu wymaganych kryteriów zostanie zakwalifikowanych do tzw. „regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów”, co b ędzie miało miejsce tak że w przypadku kierowania strumienia odpadów komunalnych z Poznania oraz gmin nale żą cych do regionu ITPOK. Ponadto w 2015 r., czyli w momencie oddania ITPOK do eksploatacji, b ędą obowi ązywały bardzo restrykcyjne przepisy Rozporz ądzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 7 wrze śnia 2005 r., które wejd ą w życie od 1 stycznia 2013 r. Rozporz ądzenie to dla odpadów:
► 19 08 05 - ustabilizowane komunalne osady ściekowe,
► 19 08 12 - szlamy z biologicznego oczyszczania ścieków przemysłowych inne ni ż wymienione w 19 08 11,
► 19 08 14 - szlamy z biologicznego oczyszczania ścieków przemysłowych inne ni ż wymienione w 19 08 13,
► 19 12 12 - inne odpady (w tym zmieszane substancje i przedmioty) z mechanicznej obróbki odpadów inne ni ż wymienione w 19 12 11,
► z grupy 20 - odpady komunalne ł ącznie z frakcjami gromadzonymi selektywnie, wprowadza kryteria dopuszczenia do składowania, tj.: ogólny w ęgiel organiczny (TOC) maksymalnie 5% suchej masy, strata pra żenia (LOI) maksymalnie 8% suchej masy, ciepło spalania maksymalnie 6 MJ/kg suchej masy. Przepisy opisane powy żej maj ą kluczowe znaczenie dla dalszego rozwoju gospodarki odpadami na terenie województwa wielkopolskiego, w tym dla powiatu pozna ńskiego. Wy żej wymienione kryteria spowoduj ą, że nast ąpi całkowity zakaz składowania nieprzetworzonych odpadów komunalnych. Składowiska b ędą pełniły swoj ą funkcj ę wył ącznie w celu składowania odpadów podprocesowych. Ponadto w województwie wielkopolskim b ędzie istniała tylko niewielka ilo ść składowisk, które będą pełni ć funkcj ę składowisk regionalnych.
30 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
4. Sprzeda ż energii elektrycznej i cieplnej z ITPOK
ITPOK w efekcie termicznego przetwarzania odpadów będzie produkował energi ę elektryczn ą oraz ciepło. Zastosowanie turbiny upustowo-kondensacyjnej pozwoli na prac ę instalacji zarówno w trybie kogeneracyjnym jak równie ż przy całkowitym braku odbioru ciepła.
4.1. Energia cieplna
Na terenie Poznania istnieje centralna sie ć cieplna nale żą ca do Dalkia Pozna ń S.A. Sie ć cieplna zasilana jest z dwóch elektrociepłowni:
► EC Karolin o mocy cieplnej 125,6 MW (obecnie źródło szczytowo-rezerwowe),
► EC Garbary o mocy cieplnej 843,1 MW ( źródło podstawowe). Oba źródła ciepła nale żą do Dalkia Pozna ń ZEC S.A. Dalkia Pozna ń S.A. jako producent i dostawca pokrywa 50% potrzeb cieplnych miasta Poznania. Najwi ększ ą konkurencj ę dla dostaw ciepła stanowi lokalne ogrzewanie gazowe, którego udział w rynku ciepła miasta wynosi 29%. Aktualnie moc cieplna zamówiona przez odbiorców zasilanych z miejskiej sieci ciepłowniczej wynosi 767,6 MW. Roczna ilo ść ciepła, jaka jest sprzedawana tym odbiorcom wynosi ok. 6 000 000 GJ. Produkowane ciepło jest zu żywane na trzy zasadnicze cele:
► ogrzewanie pomieszcze ń: ok. 660 MW,
► przygotowania ciepłej wody u żytkowej: ok. 55 MW,
► technologia (głównie para technologiczna): ok. 60 MW. Średni pobór ciepła w wodzie i parze technologicznej w sezonie letnim wynosi ok. 100 MW. Sie ć ciepłownicza pracuje wg tabeli regulacji temperatur w zale żno ści od temperatury zewn ętrznej oraz przy zmiennej ilo ści strumienia wody (regulacja mieszana ilo ściowo-jako ściowa). Temperatury obliczeniowe wody sieciowej w sezonie grzewczym wynosz ą 130/65°C, a w sezonie letnim 70/35°C (rzeczywiste 70/48°C). Pozostałe parametry pracy sieci:
► ci śnienie stabilizacji - 0,4 MPa,
► minimalne ci śnienie w przewodzie powrotnym - 0,2 MPa,
► maksymalne ci śnienie w przewodzie zasilaj ącym - 1,6 MPa,
► maksymalne ci śnienie dyspozycyjne w sezonie grzewczym - 1,4 MPa (standardowo 0,8-1,1 MPa),
► ci śnienie dyspozycyjne poza sezonem 0,2-0,4 MPa z mo żliwo ści ą zwi ększenia ci śnienia dyspozycyjnego,
► przepływ wody sieciowej obliczeniowy poza sezonem grzewczym 2 000-2 800 Mg/h,
► przepływ wody sieciowej w sezonie grzewczym zgodnie z tabel ą regulacji (dla temperatury zewn ętrznej obliczeniowej -18°C równy 10 300 Mg/h). Dalkia Pozna ń S.A. wydała warunki techniczne przył ączenia ITPOK do sieci ciepłowniczej. W warunkach tych okre ślono:
► punkt wł ączenia do sieci znajduj ący si ę na terenie EC Karolin,
► wymagania dotycz ące opomiarowania,
► wymagania dotycz ące zaworów odcinaj ących i regulacyjnych,
31 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
► zasady współpracy oraz uzgadniania wykonania przył ączenia,
► parametry wody sieciowej w punkcie wł ączenia (w stosunku do standardowych parametrów pracy sieci zwi ększono jedynie ci śnienie stabilizacji do poziomu 0,6 MPa). W warunkach zapisano równie ż, że Dalkia Pozna ń S.A. pracuje nad zmian ą powy ższych parametrów w zwi ązku z planowanym umo żliwieniem pracy chłodziarek absorpcyjnych. Zmiana dotyczy ć b ędzie temperatur wody sieciowej w sezonie letnim. Nowe parametry wynios ą:
► temperatura wody w przewodzie zasilaj ącym 85-90°C,
► temperatura wody w przewodzie powrotnym 48-65°C. W warunkach przył ączenia Dalkia Pozna ń S.A. okre śliła ilość ciepła, jak ą b ędzie odbiera ć z ITPOK. Ilo ść ta wynika z Rozporz ądzenia Ministra Gospodarki z 14 sierpnia 2008 r. Dalkia Pozna ń S.A. okre śliła t ą ilo ść na poziomie nie mniejszym ni ż 300 000 GJ rocznie (przy maksymalnej mocy cieplnej z ITPOK na poziomie 34 MW). Na tym etapie post ępowania, zakłada si ę że ciepło z ITPOK b ędzie sprzedawane do Dalkia Pozna ń S.A. po cenach wynikaj ących z zatwierdzonej przez Urz ąd Regulacji Energetyki taryfy dla ciepła. Wniosek o zatwierdzenie taryfy zostanie przygotowany i zło żony do URE przez Partnera Prywatnego. Partner Prywatny wyst ąpi do URE o nadanie koncesji na wytwarzanie ciepła (WCC). W przypadku, gdy Partner Prywatny zdecyduje si ę na sprzeda ż ciepła w trybie innym ni ż koncesyjny (tzn. innym ni ż poprzez uzyskanie koncesji Urz ędu Regulacji Energetyki), ceny ciepła b ędą wynikiem negocjacji z Dalkia Pozna ń S.A. Ostateczna ilo ść oraz cena sprzedawanego ciepła zostan ą ustalone po wyborze Partnera Prywatnego. W trakcie przetargu, przed terminem składania przez Partnerów Prywatnych ofert, wypracowany zostanie mechanizm gwarantuj ący wszystkim Partnerom Prywatnym jednakowe warunki w zakresie sprzeda ży ciepła. Ewentualna zmiana przychodów z tytułu sprzeda ży ciepła nie wpłynie na zmian ę rentowno ści Projektu dla Partnera Prywatnego, np. zostanie skompensowana poprzez zmian ę opłaty za przyj ęcie odpadów.
4.2. Energia elektryczna
Zaopatrzenie Poznania w energi ę elektryczn ą realizowane jest w 80% przez krajowy system elektroenergetyczny głównie z zespołu elektrowni P ątnów-Adamów-Konin oraz z elektrowni Dolna Odra w pobliżu Szczecina. Źródła lokalne, tj. EC Karolin i EC Garbary, pokrywaj ą zaledwie 20% potrzeb w tym zakresie. Generowana w ITPOK energia elektryczna b ędzie dostarczana do Krajowego Systemu Elektroenergetycznego poprzez rozdzielni ę 110 kV nale żą cą dla Dalkia Pozna ń ZEC S.A. Ceny energii elektrycznej w Polsce nie s ą regulowane i s ą ustalane na zasadach wolnego rynku, dlatego warunki handlowe sprzeda ży energii zostan ą okre ślone przez Oferenta indywidualnie bez udziału Zamawiaj ącego. Warunki handlowe korzystania z infrastruktury Dalkia Pozna ń ZEC S.A. zostan ą okre ślone przed ogłoszeniem ostatecznego ogłoszenia o zamówieniu. Dalkia Pozna ń ZEC S.A. (wła ściciel rozdzielni 110 kV) wydał wst ępne warunki techniczne przył ączenia ITPOK. W warunkach tych okre ślono:
► wyprowadzenie mocy na napi ęciu 110 kV,
► poł ączenie ITPOK - rozdzielnia 110 kV - lini ą kablow ą po terenie Dalkia Pozna ń ZEC S.A.,
► parametry techniczne transformatora odczepowego i blokowego,
► parametry techniczne pozostałych urz ądze ń,
► sposób opomiarowania,
► zasady współpracy oraz uzgadniania wykonania przył ączenia.
32 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Za pomoc ą powy ższego przył ącza b ędzie równie ż dostarczana energia elektryczna na potrzeby własne ITPOK w przypadku postoju turbiny parowej. Zgodnie z obowi ązuj ącym Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z 2 czerwca 2010 r. cz ęść energii elektrycznej mo że by ć kwalifikowana jako pochodz ąca z odnawialnych źródeł energii. Jednak na podstawie Rozporz ądzenia Ministra Gospodarki z 14 sierpnia 2008 r. okres, w jakim na generowan ą energi ę przyznawane b ędą świadectwa pochodzenia energii ko ńczy si ę w 2017 r. Obecnie przewiduje si ę, że okres ten zostanie przedłu żony o kolejne lata jednak nie zostało to podparte żadnym przepisem prawnym. Zgodnie z Rozporz ądzeniem Ministra Gospodarki z 26 wrze śnia 2007 r. na cz ęść energii generowanej w ITPOK mog ą zosta ć przyznane świadectwa pochodzenia energii z kogeneracji. Zgodnie z tym rozporządzeniem okres, w jakim na generowan ą energi ę przyznawane b ędą świadectwa pochodzenia energii ko ńczy si ę w 2012 r. Obecnie nie s ą znane żadne propozycje zwi ązane z przedłu żeniem tego okresu.
33 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
5. Prognoza popytu
5.1. Ogólny przegl ąd sytuacji makroekonomicznej regionu
5.1.1. Województwo wielkopolskie
Województwo wielkopolskie, poło żone w środkowozachodniej cz ęś ci Polski, jest drugim najwi ększym województwem Polski, zajmuj ącym obszar 29,8 tys. km 2, co stanowi 9,5% powierzchni całego kraju. Pozna ń, stolica województwa, obejmuje obszar 262 km 2, co stanowi 0,9% powierzchni województwa 2.
Mapa 7 Województwo Wielkopolskie w Europie
Źródło: Województwo Wielkopolskie 2009, Urz ąd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu, Urz ąd Statystyczny w Poznaniu, Pozna ń 2009 r., www.umww.pl Województwo wielkopolskie obejmuje 35 powiatów, w tym 4 miasta na prawach powiatu - Pozna ń, Kalisz, Konin oraz Leszno. Podział administracyjny wyodr ębnia 109 miast, 226 gmin oraz ponad 5,5 tys. miejscowo ści. Województwo zamieszkuje ok. 3,4 mln osób 3 (ok. 8,9% ludno ści kraju) i jest ono trzecim, po województwie mazowieckim (13,6%) i śląskim (12,2%), najludniejszym regionem kraju. Wielkopolska
2 www.poznan.pl
3 Dane na 30.06.2009, GUS, Ludno ść . Stan i struktura w przekroju terytorialnym, Warszawa 2009 (www.stat.gov.pl)
34 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania” cechuje si ę stosunkowo młod ą struktur ą wiekow ą społecze ństwa. 2/3 ludno ści regionu to osoby w wieku produkcyjnym, a współczynnik przyrostu naturalnego na 1000 ludno ści wyniósł w 2009 r. 2,7‰, co było drugim wynikiem w Polsce 4. W 2009 r. na wielkopolskie gospodarstwo domowe przypadało średnio 3,07 os.5 W latach 2000-2008 średnie roczne tempo wzrostu PKB w województwie wielkopolskim wynosiło 6,9% i było zbli żone do tempa wzrostu PKB dla całego kraju. Wielkopolska wytwarzała w 2008 r. 9,3% krajowego PKB. Poziom PKB na 1 mieszka ńca w województwie wielkopolskim kształtował si ę powy żej średniej krajowej 6. Wielkopolska jest regionem o tradycyjnie wy ższym ni ż średnia krajowa poziomie gospodarowania i sprawnej organizacji życia społecznego. Gospodarka regionalna województwa wielkopolskiego jest stosunkowo dobrze zdywersyfikowana i charakteryzuje si ę du żą ilo ści ą inwestycji, wysokim poziomem uprzemysłowienia oraz otwarto ści ą na rynki zewn ętrzne. Siln ą pozycj ę zajmuje produkcja pojazdów mechanicznych, maszyn i aparatury elektrycznej oraz mebli. Województwo charakteryzuje si ę stosunkowo wysok ą aktywno ści ą zawodow ą ludno ści. W 2009 r. na 1000 mieszka ńców pracowało przeci ętnie 243 osoby (wobec 223 średniej krajowej). Bezrobocie rejestrowane w Wielkopolsce wyniosło w 2009 r. 9,1% i było znacz ąco ni ższe ni ż średnia krajowa (11,9%). Przeci ętny miesi ęczny dochód rozporz ądzalny na 1 osob ę w gospodarstwach domowych Wielkopolski wyniósł 1 097,33 PLN, czyli 98,5% średniego dochodu dla Polski 7. Województwo wielkopolskie charakteryzuje si ę znacz ącym zaanga żowaniem inwestorów zagranicznych. Dotychczas powstało ok. 4,5 tys. przedsi ębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego. Wśród inwestycji zagranicznych dominuje kapitał niemiecki. Du ży jest tak że udział kapitałów brytyjskiego, ameryka ńskiego, irlandzkiego i szwedzkiego. Warto ść zainwestowanego kapitału firm zagranicznych wynosi prawie 7 mld USD 8. Region jest bogaty w surowce naturalne. Głównymi mineralnymi surowcami energetycznymi Wielkopolski s ą w ęgiel brunatny, gaz ziemny, ropa naftowa i torf. Dodatkowo na całym obszarze województwa wielkopolskiego wyst ępuj ą znaczne zło ża kruszyw, surowców ceramicznych i kredy jeziornej. Województwo wielkopolskie poło żone jest na nizinnych terenach dorzeczy trzech rzek: Warty, Noteci i Prosny. Krajobraz obfituje w jeziora, lasy i wzgórza. W 2009 r. z obiektów noclegowych w całej Polsce skorzystało ponad 19,4 mln osób, z czego w Wielkopolsce zatrzymało si ę prawie 7,5% przyjezdnych (ok. 1,5 mln osób), w tym 16,7% stanowili cudzoziemcy. Wykorzystanie miejsc noclegowych w województwie wielkopolskim wyniosło w 2009 r. 26,6% ( średnia krajowa 35,7%). Świadczy to o wci ąż niepełnym wykorzystaniu potencjału turystycznego regionu 9.
5.1.2. Miasto Pozna ń
Pozna ń, stolica województwa, znajduje si ę pomi ędzy Berlinem a Warszaw ą i jest wa żnym w ęzłem drogowym i kolejowym w kraju. Obszar Poznania obejmuje powierzchni ę 262 km 2 i liczy ok. 553 tys. mieszka ńców. Pozna ń jest pi ątym miastem w Polsce pod wzgl ędem ludno ści i szóstym pod wzgl ędem powierzchni 10 .
4 Rocznik Statystyczny Województwa Wielkopolskiego 2010, GUS, (www.stat.gov.pl)
5 Województwo Wielkopolskie 2010,Urz ąd Statystyczny w Poznaniu, Pozna ń 2010, Urz ąd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu, www.umww.pl
6 Ibidem 7 Ibidem
8 www.wielkopolska-region.pl
9 http://www.intur.com.pl/bazy/korz/u1.php?rok=2009
10 GUS, Ludno ść . Stan i struktura w przekroju terytorialnym, Warszawa 2010 (www.stat.gov.pl)
35 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Bezrobocie rejestrowane w Poznaniu wyniosło w 2009 r. 3,2% i było znacz ąco ni ższe ni ż średnia krajowa (11,9%) oraz średnia wojewódzka 11 . W 2008 r. PKB na jednego mieszka ńca wyniosło w mie ście Pozna ń 67 045 PLN, co uplasowało Pozna ń na 2 miejscu w tej kategorii, tu ż za Warszaw ą12 . Pozna ń to dynamiczny o środek gospodarczy, akademicki, naukowy i kulturalny oraz du ży o środek przemysłu (Pozna ński Okr ęg Przemysłowy) i usług. Według zewn ętrznych ocen przeprowadzonych przez agencj ę ratingow ą Moody's Investors Service Pozna ń charakteryzuje si ę wysok ą wiarygodno ści ą dla inwestorów (ocena ratingowa A3, rating mi ędzynarodowy) 13 , nieznacznie ust ępuj ąc du żo wi ększej (liczba ludno ści, powierzchnia) Warszawie. Pozna ń jest stolic ą handlow ą Polski, pomimo wzrastaj ącej konkurencji w tej dziedzinie. Corocznie jest tu organizowanych 50 ró żnotematycznych mi ędzynarodowych imprez targowych, w których uczestniczy ponad 10 tys. wystawców z 60 krajów świata 14 . Mi ędzynarodowe Targi Pozna ńskie zajmuj ą dominuj ącą pozycj ę wśród przedsi ębiorstw wystawienniczych w kraju i nale żą do wiod ących targów mi ędzynarodowych w Europie. W Poznaniu działa osiem pa ństwowych szkół wy ższych (w tym 4 uniwersytety) i osiemna ście uczelni prywatnych, kształc ących ł ącznie ponad 141 tys. studentów. Na 1000 mieszka ńców przypada 221 studentów - w śród du żych polskich miast Pozna ń zajmuje pod tym wzgl ędem pierwsze miejsce w kraju 15 . Aglomeracja pozna ńska obejmuje obszar zurbanizowany wokół Poznania z o środkami o wykształconych wi ęziach funkcjonalnych w sferach społecznej i gospodarczej, z rozwini ętą infrastruktur ą komunikacyjn ą. Aglomeracj ę tworz ą 23 gminy (Buk, Czerwonak, Dopiewo, Ka źmierz, Kleszczewo, Komorniki, Kostrzyn, Kórnik, Lubo ń, Mosina, Murowana Go ślina, Oborniki, Pobiedziska, Pozna ń, Puszczykowo, Rokietnica, St ęszew, Suchy Las, Swarz ędz, Szamotuły, Śrem, Środa Wlkp., Tarnowo Podgórne) w układzie dwóch pier ścieni otaczaj ących miasto centralne. Na jej obszarze, stanowi ącym 11% województwa wielkopolskiego, zamieszkuje 1 mln osób, czyli 30% mieszka ńców Wielkopolski. Aglomeracja pozna ńska charakteryzuje si ę wysokim zurbanizowaniem terenów pozamiejskich, du żym potencjałem demograficznym, pr ęż nym i rozwini ętym rynkiem pracy, dynamiczn ą gospodark ą, rozwini ętą sieci ą komunikacyjn ą, bogatym środowiskiem przyrodniczym oraz wysok ą atrakcyjno ści ą turystyczn ą. Powy ższe czynniki stanowi ą o dobrych perspektywach wszechstronnego rozwoju aglomeracji, co potwierdzaj ą jej czołowe miejsca w rankingach stopnia rozwoju polskich aglomeracji i podejmowane przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne, zarówno rodzimych, jak i zagranicznych przedsi ębiorców. Aglomeracja skupia 40% firm działaj ących na terenie województwa wielkopolskiego i ponad 40% osób zatrudnionych w Wielkopolsce. Podstawowym czynnikiem wpływaj ącym na ilo ść wytwarzanych odpadów komunalnych, które s ą poddane procesom odzysku i unieszkodliwiania jest ilo ść mieszka ńców. Przedstawion ą w tabeli poni żej prognoz ę liczby mieszka ńców oparto o prognoz ę zmian demograficznych miasta Poznania według GUS.
11 GUS, Rocznik Statystyczny Pracy 2010
12 GUS, Produkt Krajowy Brutto – rachunki regionalne w 2008 r.
13 Ocena ratingowa Poznania z 12.05.2010 r. (http://bip.city.poznan.pl)
14 http://www.poznan.pl/
15 Ibidem.
36 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Wykres 1 Demografia miasta Poznania w latach 2000-2010 i prognoza demograficzna na lata 2011-2039 [liczba mieszka ńców]
600 000 582 254 580 000
560 000 554 728
540 000
520 000 503 525
500 000
480 000
460 000 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039
W tabeli poni żej przedstawiono równie ż prognoz ę liczby mieszka ńców dla 9 gmin Zwi ązku.
Wykres 2 Demografia 9 gmin Zwi ązku w latach 2000-2010 i prognoza demograficzna na lata 2011-2039 [liczba mieszka ńców]
195 000 190 000 187 149 186 881 185 000 180 000 175 000 170 000
165 000 160 674 160 000 155 000 150 000 145 000 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039
5.2. Prognoza ilo ści i rodzaju odpadów kierowanych do ITPOK i IDOW
Przewiduje si ę, że projektowanym systemem gospodarki odpadami b ędzie obj ęty przede wszystkim obszar Poznania oraz gminy o ścienne nale żą ce do zwi ązku mi ędzygminnego pod nazw ą: „Gospodarka Odpadami Aglomeracji Pozna ńskiej”. Na terenie Poznania badania składu morfologicznego odpadów prowadzone były przez: Miejskie Laboratorium Chemiczne przy Urz ędzie Miasta Stołecznego Warszawy (okres badawczy pa ździernik-grudzie ń 2007 r. oraz kwiecie ń-maj 2008 r.). Sprawozdanie i wyniki bada ń s ą do wgl ądu w siedzibie Zamawiaj ącego. W tabeli poni żej przedstawiono wyniki bada ń składu morfologicznego dla zbieranych, zmieszanych odpadów komunalnych w Poznaniu.
37 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Tabela 4 Wyniki bada ń składu morfologicznego dla zbieranych, zmieszanych odpadów komunalnych w Poznaniu [%]
Zabudowa Lp. Rodzaj odpadu miasto Pozna ń Infrastruktura mieszkaniowa
odpady kuchenne ulegaj ące 1 25,3 25,5 23,6 biodegradacji 2 odpady zielone 4,7 5,8 2,5 papier i tektura 3 15,9 14,2 19,5 nieopakowaniowe 4 opakowania z papieru i tektury 5,7 4,9 7,3 5 opakowania wielomateriałowe 2,4 2,4 2,4 tworzywa sztuczne 6 1,5 1,8 0,8 nieopakowaniowe opakowania z tworzyw 7 15,3 13,2 19,6 sztucznych 8 Tekstylia 3,1 3,9 1,3 9 szkło nieopakowaniowe 0,5 0,7 0,1 10 opakowania ze szkła 10,0 8,5 12,9 11 opakowania z blachy stalowej 1,4 1,8 0,6 12 opakowania z aluminium 0,9 0,6 1,4 13 Metale 1,2 1,6 0,4 odpady mineralne powy żej 10 14 1,2 0,9 1,6 mm drewno i materiały 15 0,2 0,2 0,1 drewnopochodne 16 opakowania z drewna 0,1 0,0 0,4 17 frakcja 0-10 mm 3,9 5,4 0,9 18 odpady budowlane 2,2 2,4 1,7 19 inne odpady 4,5 6,0 1,9
Szacuj ąc strumie ń odpadów komunalnych w mie ście Pozna ń na lata 2015-2035 przyj ęto nast ępuj ące zało żenia:
► w okresie 25 lat dla terenu obj ętego Przedsi ęwzi ęciem (miasta Pozna ń) nast ąpi spadek liczby ludno ści o ok. 40 tys. mieszka ńców (prognoz ę liczby mieszka ńców oparto o prognoz ę zmian demograficznych miasta Poznania według GUS),
► docelowo 100% mieszka ńców obj ętych jest zorganizowanym systemem odbioru odpadów komunalnych,
► nie b ędą nast ępowały istotne zmiany składu morfologicznego wytwarzanych odpadów komunalnych,
► wzrost jednostkowego wska źnika wytwarzania odpadów na jednego mieszka ńca kształtował si ę będzie na poziomie co najmniej 1% w skali roku,
► nast ąpi wzrost poziomu selektywnego zbierania odpadów zgodnie z zało żeniami Dyrektywy 2008/98/WE. Opieraj ąc si ę na powy ższych zało żeniach, w tabeli poni żej przedstawiono szacowany strumie ń wytwarzanych odpadów komunalnych w podziale poszczególne rodzaje odpadów.
38 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Tabela 5 Szacowany strumie ń wytwarzanych odpadów komunalnych w podziale na poszczególne rodzaje odpadów [Mg] Ilo ść odpadów w poszczególnych latach Źródło powstawania odpadów 2015 2020 2025 2030 2035 Odpady wytworzone, w tym: 259 367 270 092 279 677 287 389 293 845 Odpady komunalne zmieszane 239 142 249 465 258 722 266 219 272 534 odpady kuchenne ulegaj ące biodegradacji 58 988 61 534 63 818 65 667 67 225 odpady zielone 11 450 11 944 12 387 12 746 13 048 papier i tektura nieopakowaniowe 38 378 40 034 41 520 42 723 43 737 opakowania z papieru i tektury 13 246 13 818 14 331 14 746 15 096 opakowania wielomateriałowe 5 625 5 868 6 086 6 262 6 411 tworzywa sztuczne nieopakowaniowe 3 919 4 088 4 240 4 363 4 466 opakowania z tworzyw sztucznych 35 923 37 474 38 864 39 991 40 939 Tekstylia 8 110 8 460 8 774 9 028 9 243 szkło nieopakowaniowe 1 398 1 458 1 512 1 556 1 593 opakowania ze szkła 22 597 23 572 24 447 25 155 25 752 opakowania z blachy stalowej 3 572 3 727 3 865 3 977 4 071 opakowania z aluminium 1 897 1 979 2 052 2 112 2 162 Metale 3 092 3 226 3 345 3 442 3 524 odpady mineralne powy żej 10 mm 2 519 2 627 2 725 2 804 2 870 drewno i materiały drewnopochodne 388 405 420 432 442 opakowania z drewna 237 247 256 264 270 frakcja 0-10 mm 10 931 11 403 11 826 12 169 12 458 odpady budowlane 5 242 5 468 5 671 5 836 5 974 inne odpady 11 630 12 132 12 582 12 947 13 254 Odpady wielkogabarytowe 9 657 10 073 10 447 10 750 11 005 Odpady ze sprz ątania ulic 5 568 5 554 5 508 5 420 5 306 Odpady z terenów zielonych (ziele ń 5 000 5 000 5 000 5 000 5 000 miejska, parki, cmentarze)
Szacuje si ę, że na terenie miasta Poznania b ędzie wzrasta ć sukcesywnie ilo ść wytwarzanych odpadów - od ok. 259 tys. Mg w 2015 r. do 294 tys. Mg w 2035 r. W tabeli poni żej przedstawiono szacowany strumie ń wytwarzanych odpadów komunalnych ze wzgl ędu na źródło ich powstawania, jak równie ż przyj ęte zało żenia odno śnie ich zagospodarowania.
39 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Tabela 6 Szacowany strumie ń wytwarzanych odpadów komunalnych ze wzgl ędu na źródło ich powstawania i przyj ęte zało żenia odno śnie ich zagospodarowania [Mg] Ilo ść odpadów w poszczególnych latach Źródło powstawania odpadów 2015 2020 2025 2030 2035 Odpady wytwarzane, w tym: 259 367 270 092 279 677 287 389 293 845
odpady powstaj ące w gospodarstwach 193 575 201 931 209 424 215 493 220 604 domowych - w tym odpady wielkogabarytowe 9 657 10 073 10 447 10 750 11 005 odpady powstaj ące w infrastrukturze 55 224 57 607 59 745 61 476 62 935 odpady z usług komunalnych 10 568 10 554 10 508 10 420 10 306 Odpady zagospodarowane poza systemem 5 187 5 402 5 594 5 748 5 877 miasta Poznania (ok. 2%) Odpady pozostałe do zagospodarowania 254 180 264 690 274 084 281 641 287 968
Zakłada si ę, że ok. 2% odpadów b ędzie wykorzystywanych we własnym zakresie, przetwarzanych w innych instalacjach spoza systemu gospodarki odpadami Poznania. Wobec powy ższego do zagospodarowania pozostanie od ok. 254 tys. Mg w 2015 r. do 288 tys. Mg w 2035 r. System gospodarki odpadami dla Poznania opiera ć si ę b ędzie na rozwoju selektywnego zbierania odpadów, w tym:
► odpadów surowcowych (tworzywa sztuczne, makulatura, szkło białe, szkło kolorowe) - odpady będą zbierane w systemie pojemnikowym (zabudowa wielorodzinna) oraz w systemie workowym (zabudowa jednorodzinna); zakłada si ę przygotowania do ponownego u życia i recyklingu, co najmniej 50% wagowo frakcji odpadów komunalnych przynajmniej takich jak: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła,
► odpadów zielonych (odpady pochodz ące z piel ęgnacji terenów zielonych) - odpady b ędą zbierane w systemie pojemnikowym,
► odpadów wielkogabarytowych i odpadów problemowych - odpady b ędą zbierane w systemie stacjonarnych i MPGOP,
► odpadów budowlanych – odpady b ędą zbierane w systemie „usługa na telefon” oraz w stacjonarnych PGOP. Dla Poznania planuje si ę selektywne zebranie nast ępuj ących ilo ść odpadów, wyszczególnionych w tabeli poni żej.
Tabela 7 Selektywnie zbierane odpady w Poznaniu [Mg] Wyszczególnienie 2015 2020 2025 2030 2035 Odpady zbierane selektywnie, w tym: 63 915 98 721 103 095 106 011 108 467 Odpady materiałowe 41 327 71 852 74 518 76 678 78 496 Odpady zielone i frakcja organiczna ulegaj ąca 12 352 16 192 17 503 17 939 18 306 biodegradacji Odpady wielkogabarytowe 8 208 8 562 8 880 9 137 9 354 Odpady niebezpieczne 2 028 2 115 2 194 2 257 2 311
Ze wzgl ędu na swoj ą specyfik ę w strumieniu odpadów budowlanych zbieranych selektywnie znajd ą si ę odpady pochodz ące od mieszka ńców, ale główny strumie ń stanowi ć b ędą odpady nale żą ce do grupy „17”, czyli odpady z budowy, remontów i demonta żu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej (wł ączaj ąc gleb ę i ziemi ę z terenów zanieczyszczonych).
40 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Tabela 8 Odpady budowlane [Mg] Wyszczególnienie 2015 2020 2025 2030 2035 Odpady budowlane, w tym 21 153 22 502 22 204 21 739 21 174 Odpady pochodz ące od mieszka ńców 4 194 4 375 4 537 4 668 4 779 Odpady pozostałe 16 959 18 127 17 667 17 071 16 395
Zało żono, że odpady materiałowe zebrane selektywnie trafi ą do sortowni w celu ich doczyszczenia, odpady zielone do kompostowni, niebezpieczne do jednostek specjalistycznych zajmuj ących si ę przetwarzaniem, budowlane do instalacji odzysku kruszyw. Natomiast dla strumienia odpadów wielkogabarytowych zebranych selektywnie przewidziano budow ę IDOW przy składowisku w Suchym Lesie, do której b ędzie mogło trafi ć do ok. 10 000 Mg odpadów wielkogabarytowych rocznie. Pozostały strumie ń odpadów komunalnych zmieszanych b ędzie trafiał bezpo średnio do ITPOK o planowanej wydajno ści 210 tys. Mg/rok. Strumie ń zmieszanych odpadów komunalnych z Poznania b ędzie zmniejszał si ę w miar ę rozwoju selektywnej zbiórki przede wszystkim odpadów surowcowych zgodnie z celami wyznaczonymi Dyrektyw ą 2008/98/WE. Ponadto szacuje si ę, że w strumieniu odpadów komunalnych znajd ą si ę odpady, które ze wzgl ędu na swój charakter b ędą kierowane bezpo średnio na składowisko odpadów innych ni ż niebezpieczne i oboj ętne. W tabeli przedstawiono szacowany strumie ń odpadów komunalnych kierowany do unieszkodliwiania poprzez składowanie. Tabela 9 Szacowany strumie ń odpadów komunalnych kierowany do unieszkodliwiania poprzez składowanie [Mg] Wyszczególnienie 2015 2020 2025 2030 2035 Odpady kierowane bezpo średnio do 5 568 5 554 5 508 5 420 5 306 składowania
Pozostały strumie ń zmieszanych odpadów komunalnych b ędzie kierowany do ITPOK. Szacuje si ę, że średnio do ITPOK b ędzie trafia ć ok. 170 tys. Mg rocznie zmieszanych odpadów komunalnych z terenu miasta Pozna ń. Do ITPOK mog ą tak że trafi ć odpady balastu tzw. frakcji energetycznej, czyli odpadów wydzielonych w procesach odpadów pochodz ących z selektywnego zbierania. Szacuje si ę, że strumie ń tych odpadów b ędzie wzrastał w miar ę rozwoju systemu selektywnego zbierania odpadów. Jednak że bior ąc pod uwag ę fakt, że strumie ń ten b ędzie zale żał od osi ągni ętego poziomu selektywnego zebrania odpadów, odzysku oraz przede wszystkim decyzji podmiotów, co do ich ostatecznego zagospodarowania, przyj ęto, że strumie ń ten b ędzie mógł trafi ć do ITPOK opcjonalnie. Wobec powy ższego w tabeli poni żej przedstawiono potencjalny strumie ń zmieszanych odpadów komunalnych, które trafi ą do ITPOK w latach 2015-2035, jak równie ż strumie ń odpadów balastu, jako opcjonalny.
41 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Tabela 10 Potencjalny strumie ń zmieszanych odpadów komunalnych, które trafi ą do ITPOK w latach 2015 - 2035 [Mg] Ilo ść odpadów w poszczególnych latach w Mg Rodzaj odpadów 2015 2020 2025 2030 2035 Zmieszane odpady komunalne z terenu 184 697 160 415 165 481 170 210 174 194 miasta Poznania kierowane do ITPOK Frakcja energetyczna wydzielona w procesach odzysku, kierowana do ITPOK, w 19 346 30 295 31 277 32 043 32 667 tym: - odpady frakcji energetycznej odpadów 14 465 25 148 26 081 26 837 27 474 surowcowych - odpady frakcji energetycznej z instalacji 2 216 2 312 2 398 2 467 2 526 kruszenia i odzysku odpadów budowlanych - odpady frakcji energetycznej z instalacji 2 665 2 835 2 798 2 739 2 668 demonta żu odpadów wielkogabarytowych Razem strumie ń odpadów kierowanych do 204 043 190 710 196 757 202 253 206 862 ITPOK
Wykres 3 Zagospodarowanie odpadów komunalnych w mieście Pozna ń w latach 2015-2035 [Mg]
Planuj ąc system gospodarki odpadami dla Poznania, w którym jako jedn ą z głównych instalacji zaplanowano instalacj ę termicznego przetwarzania odpadów, wzi ęto pod uwag ę zało żenia PGOWW. Zgodnie z jego zapisami zało żono, że w rozwi ązania dotycz ące kompleksowego systemu gospodarki odpadami w Poznaniu zostan ą wł ączone równie ż gminy o ścienne (wg PGOWW tzw. region ZZO Pozna ń). W zwi ązku z powy ższym przyj ęto, że ITPOK obejmie swym oddziaływaniem równie ż teren powi ązany organizacyjnie z miastem Pozna ń. Planowana wydajno ść ITPOK wyniesie do 210 tys. Mg zmieszanych odpadów komunalnych rocznie.
42 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
9 gmin o ściennych wraz z miastem Pozna ń podj ęło inicjatyw ę powołania związku mi ędzygminnego pod nazw ą: „Gospodarka Odpadami Aglomeracji Pozna ńskiej” (Uchwała Nr XLIII/519/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 14 pa ździernika 2008 r.). W skład Zwi ązku oprócz miasta Pozna ń, wchodz ą: 1. Miasto i Gmina Buk 2. Gmina Czerwonak 3. Gmina Kleszczewo 4. Miasto i Gmina Kostrzyn 5. Miasto i Gmina Murowana Go ślina 6. Miasto i Gmina Oborniki 7. Miasto i Gmina Pobiedziska 8. Gmina Suchy Las 9. Miasto i Gmina Swarz ędz. Zwi ązek mi ędzygminny został zarejestrowany 30 wrze śnia 2010 r., a statut zwi ązku został ogłoszony w Dzienniku Urz ędowym Woj. Wielkopolskiego z dnia 13 grudnia 2010 r., Nr 245, poz. 4555.
Mapa 8 Mapa obszaru zwi ązku mi ędzygminnego pod nazw ą „Gospodarka Odpadami Aglomeracji Pozna ńskiej”
Ogółem obszar obj ęty zasi ęgiem Zwi ązku (bez miasta Poznania) zamieszkiwany jest przez ok. 180 tys. mieszka ńców. Gminy przynale żne do Zwi ązku (gminy powiatu pozna ńskiego oraz miasto i gmina Oborniki) z terenu, z którego strumie ń zmieszanych odpadów komunalnych b ędzie kierowany do ITPOK w latach 2007 – 2009 zbierały średnio ok. 53 tys. Mg odpadów komunalnych (bez odpadów selektywnie zebranych). Ponadto dla gmin tych (za wyj ątkiem miasta i gminy Oborniki) oraz pozostałych gmin powiatu pozna ńskiego (w skład powiatu wchodzi 17 gmin) w 2009 r. przeprowadzono badania składu morfologicznego odpadów oraz ich wła ściwo ści paliwowych i nawozowych. Sprawozdanie i wyniki
43 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania” bada ń s ą do wgl ądu w siedzibie Zamawiaj ącego. W tabeli poni żej przedstawiono wyniki bada ń składu morfologicznego dla zbieranych odpadów komunalnych w powiecie pozna ńskim. Tabela 11 Wyniki bada ń składu morfologicznego dla zbieranych odpadów komunalnych w powiecie pozna ńskim [%] Zabudowa Lp. Rodzaj odpadu Powiat pozna ński Infrastruktura mieszkaniowa Odpady kuchenne ulegaj ące 1 32,0 31,0 35,9 biodegradacji 2 Odpady zielone 2,8 2,0 5,8 3 Papier i tektura nieopakowaniowe 8,9 8,7 9,8 4 Opakowania z papieru i tektury 4,2 3,1 8,6 5 Opakowania wielomateriałowe 2,3 2,3 2,1 Tworzywa sztuczne 6 1,5 1,7 0,9 nieopakowaniowe 7 Opakowania z tworzyw sztucznych 11,5 11,0 13,5 8 Tekstylia 2,5 2,8 1,4 9 Szkło nieopakowaniowe 0,7 0,8 0,1 10 Opakowania ze szkła 8,4 7,6 11,4 11 Opakowania z blachy stalowej 0,9 1,1 0,2 12 Opakowania z aluminium 0,7 0,6 1,1 13 Metale 0,4 0,4 0,2 14 Odpady mineralne powy żej 10 mm 3,1 3,8 0,2 15 Drewno i materiały drewnopodobne 0,0 0,0 0,0 16 Opakowania z drewna 0,0 0,0 0,0 17 Odpady z budowy i remontów 2,0 2,4 0,4 18 Frakcja 0÷10 mm 13,1 14,8 6,2 Odpady z utrzymania higieny 19 (pieluchy, podpaski, pieluchomajtki, 4,3 5,0 1,4 itp..) 20 Odpady wielkogabarytowe 0,0 0,0 0,0 21 Odpady niebezpieczne 0,9 0,9 0,8
W tabeli poni żej przedstawiono ilo ści odpadów komunalnych zebranych z gmin nale żą cych do Zwi ązku w latach 2007-2009 wg danych GUS. Dodatkowo odpady selektywnie zebrane stanowiły ok. 4 tys. Mg.
44 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Tabela 12 Ilo ści odpadów komunalnych zebranych z gmin nale żą cych do Zwi ązku w latach 2007-2009 [Mg] Lp. Nazwa gminy 2007 2008 2009 1 Oborniki 4 140 3 982 4 088 2 Buk 2 380 2 229 2 542 3 Czerwonak 5 160 4 554 5 808 4 Kleszczewo 1 657 413 783 5 Kostrzyn 3 703 2 186 3 108 6 Murowana Go ślina 4 051 5 856 4 183 7 Pobiedziska 7 526 7 709 6 886 8 Suchy Las 4 312 5 048 5 049 9 Swarz ędz 21 495 17 914 21 352 Razem 54 423 49 891 53 798
Bior ąc pod uwag ę fakt, że gminy te b ędą zobowi ązane do przygotowania do ponownego użycia i recyklingu co najmniej 50% wagowo frakcji odpadów komunalnych przynajmniej takich jak: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła, jak równie ż innych odpadów, tj. odpadów wielkogabarytowych, z rozbiórki, zielonych itd., mo żna spodziewa ć si ę, że do zagospodarowania w ITPOK w Poznaniu mo że zosta ć skierowany strumie ń 20-25 tys. Mg zmieszanych odpadów komunalnych z gmin nale żą cych do Zwi ązku. W pozostałych gminach powiatu pozna ńskiego w latach 2007-2009 zbierano średnio ok. 44 tys. Mg odpadów komunalnych. Tabela 13 Ilo ści odpadów komunalnych zebranych z pozostałych gmin (spoza Zwi ązku) w latach 2007-2009 [Mg] Lp. Nazwa gminy 2007 2008 2009 1 Lubo ń 6 816 6 890 7 055 2 Puszczykowo 2 129 1 709 1 544 3 Dopiewo 1 777 3 951 4 883 4 Komorniki 6 068 4 901 6 669 5 Kórnik 2 838 3 615 4 889 6 Mosina 5 092 5 480 5 622 7 Rokietnica 2 340 2 971 3 072 8 St ęszew 2 322 2 367 2 308 9 Tarnowo Podgórne 10 930 12 988 9 535 Razem 40 312 44 872 45 578
Obecnie zgodnie z zapisami PGOWW gminy te nale żą do regionów gospodarki odpadami CZO Piotrowo oraz ZZO Jarocin. Jednak że z uwagi na swoje poło żenie, jak równie ż racjonalno ść zagospodarowania odpadów, strumie ń odpadów z tych gmin mo że stanowi ć swojego rodzaju zabezpieczenie dla Partnera Prywatnego. W tabeli poni żej przedstawiono zało żony strumie ń odpadów komunalnych kierowany do ITPOK.
45 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Tabela 14 Strumie ń zmieszanych odpadów komunalnych z miasta Poznania i 9 gmin Zwi ązku oraz potencjalny strumie ń zmieszanych odpadów komunalnych z pozostałych gmin powiatu pozna ńskiego
46 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
5.3. Wła ściwo ści paliwowe odpadów przyjmowanych do ITPOK
W okresie badawczym pa ździernik-grudzie ń 2007 r. oraz kwiecie ń-maj 2008 r. przeprowadzone zostały badania morfologii oraz wła ściwo ści technologicznych odpadów komunalnych powstaj ących na terenie miasta Poznania. Sprawozdanie i wyniki bada ń zostały udost ępnione do wgl ądu w siedzibie Zamawiaj ącego. W tabeli poni żej przedstawiono wyniki wła ściwo ści paliwowych okre ślonych na podstawie bada ń morfologii odpadów komunalnych i ich wła ściwo ści. Tabela 15 Wyniki wła ściwo ści paliwowych odpadów komunalnych Wła ściwo ści paliwowe Średnia warto ść Średnia warto ść Zabudowa/ Środowisko Średnia wilgotno ść ciepła spalania warto ści opałowej [%] [kJ/kg s.m.] [kJ/kg] Zabudowa wielorodzinna 39,6 16 554 7 788 nowa (wysoka, blokowa) Zabudowa wielorodzinna Zabudowa wielorodzinna 33,6 14 844 8 071 stara (niska, śródmiejska) Zabudowa jednorodzinna 39,2 15 203 7 186 Zabudowa nowa jednorodzinna Zabudowa jednorodzinna 42,8 14 808 6 037 stara Zabudowa mieszkaniowa 38,8 15 770 7 504 miasto Pozna ń Zespół Szkół Technicznych im. 32,3 13 857 7415 Michała Drzymały
Hipermarket Infrastruktura 30,2 17 534 10 271 Auchan Targowisko 31,4 14 302 7 946 Infrastruktura 31,3 15 231 8 544 Posumowanie 36,3 15 745 7 950 dla miasta Pozna ń
Obliczone powy żej warto ści opałowe dotycz ą głównie odpadów zbieranych od mieszka ńców oraz „drobnej infrastruktury handlowej, usługowej i gastronomicznej”. Szacuje si ę, że b ędą one stanowi ć ok. 70% odpadów przyjmowanych do ITPOK. Pozostał ą cze ść stanowi ć b ędą odpady z du żych obiektów infrastrukturalnych (centra handlowe, biura, hotele, szkoły, targowiska). Wyniki bada ń punktowych warto ści opałowej przeprowadzonych dla wybranych obiektów infrastruktury wyniosły 7 415, 7 946 i 10 271 MJ/kg, a średnia wynosi 8 544 kJ/kg, przy wilgotno ści ok. 31%. Warto ści te s ą wy ższe ni ż dla opadów zebranych z tras badawczych obejmuj ących poszczególne środowiska. Analizuj ąc całkowity strumie ń odpadów komunalnych (wytwarzanych przez mieszka ńców i infrastruktur ę) szacuje si ę, że warto ść opałowa dla miasta Poznania kształtuje si ę na poziomie 7 950 kJ/kg, a średnia wilgotno ść ok. 36%.
47 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Oprócz uzyskanych wyników bada ń wła ściwo ści paliwowych, dla oceny ich poprawno ści Wykonawca Studium Wykonalno ści przeprowadził analiz ę warto ści opałowej i ciepła spalania w oparciu o wyniki bada ń składu morfologicznego. Analiza opiera si ę na wykorzystaniu danych literaturowych o składzie elementarnym – C, O, H, N, S, Cl, woda, cz ęś ci niepalne wynikaj ącym i wynikaj ących warto ści ciepła spalania np. 24 300 kJ/kg dla H – 600 kJ/kg dla wody i 0 kJ/kg dla cz ęś ci niepalnych dla ka żdego badanego elementu składu morfologicznego tj.: odpadów organicznych, papieru, tektury, tworzyw sztucznych etc. Z uzyskanych wyników bada ń morfologicznych obliczono średni ą warto ść opałow ą robocz ą, która przy uwzgl ędnieniu średniej wilgotno ści rz ędu 36% wynosi ok. 8 800 kJ/kg . Wobec powy ższego, na podstawie obliczonych warto ści opałowych dla strumienia odpadów komunalnych zbieranych od mieszka ńców i małej infrastruktury oraz strumienia odpadów komunalnych z du żych obiektów infrastruktury komunalnej wyznaczono średni ą warto ść opałow ą odpadów komunalnych wynosz ącą ok. 8 700 kJ/kg (8,7 MJ/kg). Analizuj ąc strumie ń zmieszanych odpadów komunalnych powstaj ący na terenie 9 gmin o ściennych posłu żono si ę wynikami bada ń morfologii odpadów i ich wła ściwo ści technologicznych przedstawionych w dokumencie pn.: “Przeprowadzenie bada ń składu i wła ściwo ści odpadów komunalnych na terenie powiatu pozna ńskiego w sezonie badawczym maj – listopad 2009 r.”. Z bada ń tych wynika, że średnia warto ść opałowa dla odpadów komunalnych z gospodarstw domowych na terenie powiatu pozna ńskiego wynosi 6 052 kJ/kg, a dla odpadów z infrastruktury 7 861 kJ/kg. W zwi ązku z powy ższym mo żna przyj ąć , że średnia warto ść opałowa zmieszanych odpadów komunalnych z terenu powiatu pozna ńskiego wyniesie ok. 6 500 kJ/kg. W tabeli poni żej przedstawiono wyniki wła ściwo ści paliwowych okre ślonych na podstawie bada ń morfologii odpadów komunalnych i ich wła ściwo ści w powiecie pozna ńskim. Sprawozdanie i wyniki bada ń s ą do wgl ądu w siedzibie Zamawiaj ącego.
48 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Tabela 16 Wyniki wła ściwo ści paliwowych okre ślonych na podstawie bada ń morfologii odpadów komunalnych i ich wła ściwo ści w powiecie pozna ńskim Wła ściwo ści paliwowe Średnia l.p. Zabudowa/ Środowisko Średnia Średnie ciepło spalania warto ść wilgotno ść opałowa [%] [kJ/kg s.m.] [kJ/kg] Zabudowa wiejska – gm. Kleszczewo 32,6 11 412 6 193 Zabudowa jednorodzinna opalana w ęglem, koksem 39,1 10 637 4 972 - gm. Buk Zabudowa wielorodzinna nowa - Swarz ędz 42,7 16 446 7 285
Zabudowa wielorodzinna stara - Swarz ędz 43,4 16 436 6 931
1 Zabudowa zwarta z wł ączon ą infrastruktur ą 37,2 12 413 6 418 Zabudowa jednorodzinna opalana gazem, olejem 31,8 9 240 4 983 lub z sieci ciepłowniczej
Trasa, na której rozwini ęta jest selektywna zbiórka 39,6 11 306 5 638
Trasa turystyczna 45,5 11 830 4 728
Zabudowa mieszkaniowa powiat pozna ński 36,4 12 121 6 052 Targowisko Lubo ń 46,7 15 240 6 582 2 Market Lubo ń 34,7 15 240 8 409 Infrastruktura 38,3 15 240 7 861 Posumowanie - powiat pozna ński 36,8 12 745 6 415
Dokonuj ąc analizy opartej na analizie opartej na składzie elementarnym szacuje si ę, że warto ść opałowa odpadów b ędzie kształtowa ć si ę na poziomie ok. 7 100 kJ/kg. Zakłada si ę, że do ITPOK b ędą kierowane odpady z miasta Pozna ń oraz gmin o ściennych. Ilo ść zmieszanych odpadów komunalnych z miasta Pozna ń b ędzie uzale żniona od rozwoju selektywnego zbierania odpadów tj. mo że waha ć si ę od max. 185 tys. Mg do min. 160 tys. Mg. Ró żnica w warto ści opałowej strumienia zmieszanych odpadów komunalnych pochodz ących z miasta Pozna ń i gmin o ściennych spowoduje, że wg wyników z bada ń wła ściwo ści paliwowych odpadów wyniesie ona ok. 7,7 MJ/kg, a wg wska źników składu elementarnego ok. 8,4 MJ/kg. Wyniki warto ści opałowej w krajach Unii Europejskiej pokazuj ą, że warto ść ta nie b ędzie male ć w zwi ązku z rozwojem selektywnego zbierania odpadów. Uzyskane wyniki bada ń warto ści opałowej odpadów dla miasta Poznania oraz gmin powiatu pozna ńskiego wskazuj ą, że proces termicznego przetwarzania odpadów b ędzie przebiegał w sposób autotermiczny z wytwarzaniem ciepła i elektryczno ści. Wobec powy ższego przyjmuje si ę, że warto ść opałowa odpadów komunalnych, które b ędą mogły zosta ć poddane termicznemu przetwarzaniu w kotle (ITPOK) b ędzie si ę waha ć od 6 do 12 MJ/kg.
49 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
6. Technologia
6.1. Technologia ITPOK
6.1.1. Wymagania ogólne
Przekształcanie zmieszanych odpadów komunalnych b ędzie polegało na ich spaleniu w kotle parowym wyposa żonym w ruszt mechaniczny, a nast ępnie odzyskaniu wyprodukowanej energii cieplnej i przekształceniu jej cz ęś ci w energi ę elektryczn ą. Cz ęść energii cieplnej zostanie wprowadzona do miejskiej sieci ciepłowniczej i b ędzie słu żyła do ogrzewania pomieszcze ń i przygotowania ciepłej wody u żytkowej. Miasto Pozna ń podj ęło szereg działa ń i rozmów zmierzaj ących do podpisania listów intencyjnych/porozumie ń okre ślaj ących mo żliwo ść przył ączenia do sieci ciepłowniczej i elektroenergetycznej. Podj ęto równie ż działania zwi ązane z umo żliwieniem sprzeda ży wyprodukowanego ciepła do miejskiej sieci ciepłowniczej. Zakład b ędzie kompletnym samodzielnie działaj ącym obiektem, spełniaj ącym wszystkie wymagania dotycz ące BHP oraz ochrony środowiska. Wymagana wydajno ść zakładu wynosi co najmniej 27,0 Mg/h przy warto ści opałowej równej 8,4 MJ/kg . Zamawiaj ący zaleca instalacj ę dwóch linii termicznego przetwarzania odpadów tj. 2x13,5 Mg/h. ITPOK powinien zosta ć zaprojektowany przy zało żeniu pracy ci ągłej przez 24 h na dob ę, 7 dni w tygodniu z gwarantowan ą dyspozycyjno ści ą co najmniej 7 800 h/rok w okresie wymaganego czasu życia dla nowej instalacji wynosz ącego co najmniej 30 lat .
6.1.2. Gwarancja odbioru odpadów
Podstawowym zadaniem ITPOK b ędzie ci ągłe przekształcanie termiczne wytworzonych na terenie miasta Poznania odpadów komunalnych w ilo ści do 210 000 Mg rocznie. Odpady te odbierane b ędą głównie w dni robocze w godzinach od 6 do 22 (ł ącznie ok. 250 dni w roku). Oznacza to, że średni strumie ń odpadów dowo żonych do instalacji w dni robocze wyniesie 840 Mg/dob ę. Partner Prywatny będzie musiał zagwarantowa ć ci ągły odbiór i zagospodarowanie tej ilo ści odpadów w ka żdym dniu roboczym w ci ągu roku, bez wzgl ędu na prac ę urz ądze ń w ITPOK (w tym stany awaryjne, remontowe, serwisowe itp.). W przypadku przestoju instalacji z jakiegokolwiek powodu, obowi ązkiem Partnera Prywatnego b ędzie skierowanie dostarczonych odpadów:
► do magazynu przej ściowego (np. w formie balotów) i po uzyskaniu odpowiedniej wydajno ści instalacji ITPOK skierowanie tego odpadu do termicznego przetwarzania w ITPOK,
► do innej instalacji termicznego przekształcania odpadów,
► zamawiaj ący nie dopuszcza mo żliwo ści unieszkodliwiania tego odpadu poprzez składowanie na składowisku. Wydajno ść punktu przyj ęcia odpadów powinna uwzgl ędnia ć wahania w dostawach wynikaj ące z sezonowo ści wytwarzania odpadów oraz utrudnie ń komunikacyjnych. Instalacja powinna akceptowa ć wahania na poziomie +20% w stosunku do ilo ści średniej, tj. powinna osi ąga ć wydajno ść 1 000 Mg/dob ę. Spełnienie powy ższych wymaga ń le ży po stronie Partnera Prywatnego i musi by ć spełnione niezale żnie od przyj ętej liczby linii technologicznych. Mo żliwy jest odbiór odpadów równie ż w soboty jednak nie mo że to wpłyn ąć na średni ą dobow ą gwarancj ę odbioru odpadów w wysoko ści 1 000 Mg/dob ę.
50 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
6.1.3. Opis głównych obiektów i urz ądze ń
ITPOK b ędzie całkowicie nowym niezale żnym obiektem, zdolnym do ci ągłej autonomicznej pracy. Instalacja b ędzie zawierała wszystkie elementy niezb ędne do prawidłowej pracy przy zachowaniu wysokich standardów bezpiecze ństwa oraz dotrzymaniu norm ochrony środowiska. Podstawowe obiekty funkcjonalne ITPOK to:
► wagi samochodowe wraz z automatycznym systemem raportowania,
► hala rozładunku odpadów przed fos ą z systemem wentylacji ograniczaj ącym odory,
► fosa odpadów wraz z systemem suwnic i załadunku do kotła,
► kocioł parowy z rusztem ruchomym wyposa żony w systemy automatycznego czyszczenia powierzchni ogrzewalnych,
► turbozespół parowy upustowo-kondensacyjny wraz z kondensatorem,
► stacja wymienników ciepła,
► system chłodni wentylatorowych,
► stacja uzdatniania wody kotłowej,
► system oczyszczania spalin,
► komin,
► układy sterowania,
► system monitoringu spalin,
► instalacja oleju rozpałkowego wraz z palnikami,
► instalacje elektryczne, wodne, kanalizacyjne, klimatyzacyjne, przeciwpo żarowe, systemy centralnego odkurzania,
► instalacje od żużlania oraz odpylania i transportu żużla i popiołu oraz odpadów z procesu oczyszczania spalin,
► magazyny żużla i popiołu oraz odpadów z procesu oczyszczania spalin.
51 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
6.1.4. Podstawowe parametry operacyjne i technologiczne
Tabela 17 Podstawowe parametry operacyjne i technologiczne ITPOK Podstawowe parametry ITPOK Nominalna wydajno ść Mg/h 27 Minimalny czas pracy H 7 800 Rodzaje termicznie przekształcanych odpadów Zmieszane odpady komunalne Mg/rok 210 000 Nominalna warto ść opałowa kJ/kg 8 400 Technologia Palenisko ruszt ruchomy zintegrowany z kotłem Dopuszczalne odchylenia warto ści MJ/kg 6-12 opałowej Maksymalna wydajno ść cieplna w MW 63 paliwie Minimalna wydajno ść cieplna w paliwie MW 41 (65% wydajno ści maksymalnej) Turbina upustowo-kondensacyjna Technologia oczyszczania spalin Rodzaj oczyszczania Metoda Odczynnik na bazie wapna lub/i wapna Odsiarczanie spalin Półsucha hydratyzowanego Odazotowanie spalin SNCR Mocznik / woda amoniakalna Redukcja dioksyn, furanów i metali Węgiel aktywny / koks aktywny ci ęż kich Parametry pary świe żej Ci śnienie MPa wg Oferenta Temperatura °C wg Oferenta Strumie ń pary Mg/h wg Oferenta Sprawno ść kotła % min. 82
Wyniki uproszczonych bilansów cieplnych dla trzech wariantów pracy instalacji przedstawiono w tabeli poni żej.
52 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Tabela 18 Wyniki uproszczonych bilansów cieplnych dla trzech wariantów pracy instalacji Model pracy Model pracy Model pracy Kategoria Jednostka 1 2 3 Strumie ń odpadów Mg/rok 210 000 210 000 210 000 Średnia warto ść opałowa GJ/Mg 7,70 7,70 7,70 Sprawno ść kotła i paleniska % 82 82 82 Moc kotłów MW 47,22 47,22 47,22 Roczny czas pracy h/rok 7 800 7 800 7 800 Moc cieplna skierowana do sieci cieplnej MW 34,00 34,00 x Moc elektryczna brutto MW 13,8 9,20 14,42 Produkcja energii elektrycznej (brutto) MWh 93 307 68 065 106 819 Zu życie na potrzeby własne MWh 15 600 15 600 15 600 Produkcja ciepła GJ 317 295 954 720 Sprawno ść średnioroczna % 40,4 74,2 23,8 Efektywno ść energetyczna % 0,69 0,98 0,54
► Model pracy 1 - produkcja ciepła w proporcji do zapotrzebowania na moc ciepln ą całego systemu cieplnego Miasta (w proporcji do krzywej zapotrzebowania odbiorców) ► Model pracy 2 - produkcja ciepła ze stał ą moc ą wynikaj ącą z maksymalnej wydajno ści cieplnej instalacji ► Model pracy 3 - praca turbiny w układzie czysto kondensacyjnym bez dostawy ciepła do miejskiej sieci ciepłowniczej
W powy ższej tabeli przyj ęto rzeczywist ą przewidywaln ą warto ść opałow ą dla odpadów zmieszanych 7,7 MJ/kg . Warto ść 8,4 MJ/kg w tabeli opisuj ącej podstawowe parametry ITPOK słu ży do doboru urz ądze ń i jest to przewidywana docelowa kaloryczno ść odpadów zmieszanych, która zostanie osi ągni ęta poprzez zmian ę zachowa ń konsumpcyjnych mieszka ńców oraz wprowadzenie szerokiej segregacji odpadów „u źródła”. ITPOK powinien mie ć mo żliwo ść pracy w pełnym zakresie pomi ędzy modelami pracy nr 2 i 3. W zale żno ści od przyj ętego trybu pracy instalacja osi ąga wska źniki efektywno ści energetycznej (wyznaczone zgodnie z zał ącznikiem do dyrektywy odpadowej) na poziomie od 0,54 do 0,98. Dla pracy w trybie czysto kondensacyjnym instalacja nie osi ąga wymaganego wska źnika efektywno ści energetycznej na poziomie 0,65 jednak jest to tryb pracy, który powinien by ć wykorzystywany sporadycznie – w wyj ątkowych sytuacjach.
53 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Wykres 4 Diagram spalania ITPOK
Wymagane parametry emisyjne ITPOK Wszystkie emitowane przez ITPOK substancje zanieczyszczaj ące nie mog ą przekroczy ć standardów emisyjnych narzuconych przez Dyrektywę 2000/76/WE, jak i kompatybilnego z tą dyrektyw ą Rozporz ądzenia w sprawie standardów emisyjnych z instalacji. Ponadto wymaga si ę, aby instalacja spełniała zaostrzone wymagania dotycz ące Redukcji emisji tlenków azotu o 50% w stosunku do obecnie obowi ązuj ących przepisów. Dopuszczalna średnia dobowa emisja tlenków azotu w spalinach nie mo że przekroczy ć 100 mg/Nm 3 przy zawarto ści tlenu 11%.
6.1.5. Wymagania architektoniczne
ITPOK b ędzie usytuowana w pobli żu istniej ącej elektrociepłowni EC Karolin. W planowanym sąsiedztwie ITPOK nie znajduj ą si ę budynki mieszkalne oraz u żyteczno ści publicznej, ITPOK nie sąsiaduje równie ż z terenami rekreacyjnymi. Z powy ższych wzgl ędów charakter architektoniczny nowych obiektów powinien odpowiada ć wymaganiom typowej architektury przemysłowej, tj. budynki powinny by ć funkcjonalne oraz ich konstrukcja i elewacje powinny umo żliwia ć łatwe utrzymanie w czysto ści. Ponadto Miasto Pozna ń wska że wymagania kolorystyczne. Wysoko ść budynków nie powinna przekracza ć budynków sąsiednich (EC Karolin).
54 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
6.1.6. Środki transportu
Odpady komunalne na teren ITPOK b ędą dowo żone kilkoma rodzajami samochodów:
► pojazdy bezpylne (z prasowaniem odpadów 1:4 oraz 1:6), 3 ► kontenerowce hakowe (samochód + przyczepa 2x30 m ), 3 ► kontenerowce hakowe (samochód 14m ), 3 ► naczepy z ruchom ą podłog ą (90 m ),
► mniejsze samochody (np. frakcja resztkowa z IDOW).
6.2. Technologia IDOW
Na teren instalacji przyje żdżać b ędą odpady zgromadzone przez PGOP. Odpady wielkogabarytowe (kod 20 03 07) będą przetwarzane w instalacji do demonta żu, natomiast pozostałe odpady b ędą magazynowane w magazynie małych ilo ści odpadów problemowych do momentu zgromadzenia odpowiedniej ilo ści pozwalaj ącej na przetransportowanie ich do miejsc unieszkodliwienia b ądź odzysku. W pomieszczeniach demonta żu odpadów wielkogabarytowych b ędzie prowadzony r ęczny demonta ż dostarczanych odpadów wielkogabarytowych i rozdział zdemontowanych cz ęś ci według rodzajów materiałów oraz ewentualne rozdrabnianie cz ęś ci odpadów. Pozostałe przywo żone odpady b ędą jedynie magazynowane. Odzyskane materiały b ędą sprzedawane w celu dalszej przeróbki a frakcja resztkowa b ędzie kierowana do spalenia do ITPOK oraz na składowisko.
6.2.1. Opis głównych obiektów i urz ądze ń
Podstawowe obiekty instalacji:
► hala demonta żu odpadów wielkogabarytowych,
► plac odbioru i magazynowania odpadów wielkogabarytowych i problemowych,
► wewn ętrzne drogi komunikacyjne. Budynek (hala) demonta żu b ędzie hal ą o konstrukcji lekkiej, o przybli żonych wymiarach: 2 ► 30 m x 35 m (powierzchnia ok. 1 050 m ),
► wysoko ści 3,5 m, 3 ► kubatura ok. 3 700 m . Zadaszony plac odbioru i magazynowania odpadów wielkogabarytowych dowo żonych z miasta będzie miał wymiar ok. 35 m x 27 m (powierzchnia ok. 945 m 2).
6.2.2. Podstawowe parametry operacyjne i technologiczne
Przepustowo ść instalacji demonta żu odpadów wielkogabarytowych została okre ślona na poziomie 10 000 Mg odpadów rocznie. W czasie demonta żu wykonywane b ędą nast ępuj ące operacje technologiczne:
► ręczny demonta ż odpadów wielkogabarytowych, głównie mebli,
► rozdział na frakcje według rodzajów materiałów (metali, ró żne rodzaje tworzyw sztucznych, szkła itd.),
► gromadzenie według rodzajów zdemontowanych surowców,
► frakcjonowanie wyselekcjonowanych surowców wtórnych,
55 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
► dystrybucja wysortowanych surowców do odbiorców indywidualnych. Punkt demonta żu powinien by ć wyposa żony w proste narz ędzia pozwalaj ące dokona ć rozbiórki dostarczonych odpadów wielkogabarytowych. Niezb ędne minimum wyposa żenia warsztatowego to:
► przeno śnik rolkowy,
► przeno śnik rolkowy łukowy,
► kontener metalowy samowyładowczy,
► stół warsztatowy - podest do demonta żu, umo żliwiaj ący prac ę w pozycji stoj ącej,
► elektronarz ędzia,
► młotek, łom, kombinerki, zestawy wkr ętaków itp. Segment do magazynowania małych ilo ści odpadów problemowych wyposa żony zostanie w zestaw pojemników specjalistycznych, które b ędą ustawione wewn ątrz podstawowego kontenera, do czasowego przetrzymywania odpadów problemowych. W skład wyposa żenia magazynu małych ilo ści odpadów problemowych powinny wchodzi ć nast ępuj ące elementy:
► kontenery specjalistyczne, przewo źne, dostosowane do czasowego gromadzenia i transportu odpadów problemowych; wyposa żone w system załadunku dostosowany do posiadanego samochodu ci ęż arowego,
► pojemniki na odpady płynne,
► pojemniki na akumulatory,
► kontenery na świetlówki,
► uniwersalne kontenery z podgumowan ą wann ą,
► beczki metalowe o pojemno ści 200 l,
► pojemniki na materiały łatwopalne.
56 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
7. Wybrane informacje na temat struktury formalno-prawnej Projektu
7.1. Zało żenia i cele dialogu konkurencyjnego (zasady i sposób prowadzenia negocjacji)
7.1.1. Uwagi wst ępne
Projekt b ędzie realizowany na podstawie Ustawy o PPP, a wybór Partnera Prywatnego nast ąpi w trybie Prawa zamówie ń publicznych, zgodnie z art. 4 ust. 2 Ustawy o PPP. Wybór Partnera Prywatnego nast ąpi w ramach procedury dialogu konkurencyjnego. Cech ą charakterystyczn ą dialogu konkurencyjnego jest mo żliwo ść ustalania i negocjowania warunków zamówienia z wybranymi w procesie kwalifikacji podmiotowej Oferentami, co sprawia, że zawiera on w sobie elementy procedury ograniczonej (art. 47 i nast. PZP) oraz negocjacji z ogłoszeniem (art. 54 i nast. PZP). To, co przede wszystkim odró żnia dialog od negocjacji to mo żliwo ść wypracowania rozwiązania najodpowiedniejszego z punktu widzenia Zamawiaj ącego, poprzez prowadzenie rozmów z Oferentami i porównanie prezentowanych przez nich modeli realizacji Przedsi ęwzi ęcia na etapie ich kształtowania. Oznacza to, że Miasto wszczynaj ąc post ępowanie nie jest zobowi ązane do precyzyjnego okre ślenia warunków zamówienia (technicznych, ekonomicznych i/lub prawnych), bowiem ich ustalenie b ędzie przedmiotem dialogu. Zgodnie z art. 60e ust. 1 PZP Miasto b ędzie prowadzi ć dialog do momentu, gdy jest w stanie okre śli ć, w wyniku porównania rozwi ąza ń proponowanych przez wykonawców to, które najbardziej spełnia jego potrzeby. Przekazane informacje maj ą na celu wskazanie podstawowych zało żeń realizacji Przedsi ęwzi ęcia oraz wskazanie obszarów, które b ędą podlegały dalszym dyskusjom na etapie dialogu. Nale ży podkre śli ć, że na tym etapie Miasto nie przes ądza o konkretnych rozwi ązaniach, poniewa ż w takim przypadku przyj ęte z góry zało żenia nie podlegałyby dalszym ustaleniom i w konsekwencji nie mogłyby ulec zmianie lub modyfikacji w trakcie procedury.
7.1.2. Podstawowe zasady prowadzenia dialogu
Jak w przypadku ka żdej procedury przewidzianej w PZP, równie ż w przypadku dialogu konkurencyjnego post ępowanie b ędzie prowadzone przez Miasto w sposób zapewniaj ący zachowanie uczciwej konkurencji, równe traktowanie wykonawców oraz jest i b ędzie oparte o zasad ę jawno ści. Z uwagi na fakt prowadzenia dialogu, w trakcie którego Oferenci przedstawiaj ą propozycje i rozwi ązania poszczególnych aspektów Przedsi ęwzi ęcia, które maj ą (lub mog ą mie ć) charakter informacji stanowi ących tajemnic ę przedsi ębiorstwa, zgodnie z przepisami PZP prowadzony dialog będzie mie ć charakter poufny i żadna ze stron post ępowania nie b ędzie mogła bez zgody drugiej strony ujawni ć informacji technicznych i handlowych zwi ązanych z dialogiem. Dialog b ędzie prowadzony z ka żdym z Oferentów osobno na identycznych zasadach i na podstawie jednej wspólnej dla wszystkich agendy. Nie oznacza to jednak, że Partnerzy Prywatni pozbawieni zostan ą mo żliwo ści zgłaszania dodatkowych kwestii wymagaj ących dyskusji jak równie ż innych propozycji lub postulatów. W celu usprawnienia procedury, etap indywidualnych rozmów poprzedzony b ędzie mo żliwo ści ą przedstawienia przez Oferentów uwag i komentarzy (w formie pisemnej) do zgłoszonych tematów oraz projektu Umowy PPP.
57 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
7.1.3. Etapy procedury dialogu konkurencyjnego
W trakcie prowadzonego dialogu strony mog ą porusza ć wszystkie aspekty dotycz ące zamówienia, z zastrze żeniem i ż Miasto zapewni wszystkim Oferentom równe traktowanie. W szczególno ści, Miasto nie b ędzie udziela ć informacji w sposób dyskryminacyjny, który pozwalałby niektórym Oferentom uzyska ć przewag ę konkurencyjn ą nad pozostałymi. Miasto nie b ędzie ujawnia ć innym uczestnikom proponowanych rozwi ąza ń, ani innych informacji poufnych udzielanych bez zgody oferenta. Dialog prowadzony b ędzie oddzielnie i indywidualnie z ka żdym z Oferentów w terminach i na zasadach okre ślonych w przesłanej agendzie. Jakkolwiek, od strony prawnej nie jest wykluczone, że za zgod ą wszystkich rozmowy mog ą toczy ć si ę wspólnie, to Miasto nie skorzysta z takiej mo żliwo ści uznaj ąc, i ż opcja taka nie wydaje si ę korzystna ani dla Oferentów ani dla Miasta. Dialog prowadzony będzie do momentu, gdy Miasto przyjmie rozwi ązanie lub rozwi ązania, które mog ą zaspokoi ć jego potrzeby, w tym optymaln ą dla Miasta struktur ę prawn ą, finansow ą i techniczn ą Projektu. Miasto mo że stopniowo ogranicza ć liczb ę rozwi ąza ń podlegaj ących rozmowom. Ograniczeniom podlegaj ą wi ęc same rozwi ązanie, a nie Oferenci. Najcz ęś ciej ka żdy z Partnerów Prywatnych b ędzie przedstawiał jedno rozwi ązanie, ale nie mo żna wykluczy ć sytuacji, w której b ędą oni prezentowali rozwi ązania alternatywne. W ostatecznym etapie, po zako ńczeniu dialogu Miasto przyjmie jedno, wspólne dla wszystkich Partnerów Prywatnych rozwi ązanie na bazie którego przygotuje i przeka że im SIWZ. Po o świadczeniu, i ż dialog dobiegł ko ńca oraz poinformowaniu o tym fakcie jego uczestników, Miasto zaprosi Oferentów do składania ofert, opieraj ących si ę na rozwi ązaniu lub rozwi ązaniach przedstawionych i okre ślonych podczas dialogu. Oferty te b ędą zawiera ć wszystkie elementy wymagane i niezb ędne do realizacji Przedsi ęwzi ęcia. Wraz ze zło żeniem ofert ustaje mo żliwo ść jakichkolwiek negocjacji mi ędzy Partnerem Prywatnych a Miastem. Mo żliwe jest jedynie wyja śnianie, precyzowanie i dopracowywanie zło żonych ofert. Nie mo że to poci ąga ć za sob ą zmiany podstawowych wła ściwo ści oferty ani zaproszenia do składania ofert, co mogłoby zosta ć uznane za zakłócenie uczciwej konkurencji i mogłoby mie ć charakter dyskryminacyjny. Na żą danie Miasta Partner Prywatny wyłoniony jako ten, który zło żył ofert ę najkorzystniejsz ą mo że zosta ć poproszony o udzielenie wyja śnie ń dotycz ących pewnych aspektów oferty lub o potwierdzenie zobowi ąza ń sformułowanych w ofercie, o ile działanie takie nie spowoduje modyfikacji zasadniczych aspektów oferty lub zaproszenia do składania ofert i nie niesie ryzyka zakłócenia uczciwej konkurencji. Zło żone oferty oceniane s ą na podstawie kryteriów udzielania zamówie ń okre ślonych w ogłoszeniu o zamówieniu.
7.1.4. Dopuszczalny zakres zmian i modyfikacji
Zgodnie z art. 60e ust. 2 PZP, Miasto mo że dokona ć zmiany wymaga ń b ędących przedmiotem dialogu przed zaproszeniem do składania ofert. Na podstawie informacji uzyskanych w trakcie dialogu, w tym przede wszystkim dotycz ących oczekiwa ń Oferentów oraz po ich skonfrontowaniu z zało żeniami i celami publicznymi, Miasto dokona ostatecznego opisu warunków zamówienia. Nale ży podkre śli ć, że Miasto jako zamawiaj ący nie ma obowi ązku ukształtowania tych warunków zgodnie z przekazanymi przez Oferentów postulatami. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby poza warunkami brzegowymi, równie ż przyj ęte na wst ępie zało żenia pozostały niezmienione. Na etapie dialogu wypracowane b ędzie rozwi ązanie, które b ędzie stanowiło podstaw ę do stworzenia specyfikacji istotnych warunków zamówienia, na podstawie której Oferenci b ędą składali wi ążą ce oferty. W odró żnieniu od procedury negocjacji z ogłoszeniem w dialogu konkurencyjnym nie przewiduje si ę etapu rozmów pomi ędzy zamawiaj ącym a przedsi ębiorcami. Oznacza to, że zło żone oferty nie podlegaj ą ju ż negocjacjom i stanowi ą podstaw ę wyboru Partnera Prywatnego. Co prawda mo żliwe jest jeszcze doprecyzowanie i wyja śnienie tre ści zawartych w ofertach w toku ich badania i oceny, jednak nie mo że to prowadzi ć do istotnych zmian w tre ści ofert oraz zmian wymaga ń zawartych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
58 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
7.2. Ramy prawne projektu, w tym zakładana struktura prawna Projektu
Miasto działaj ąc w ramach zada ń własnych zwi ązanych z gospodark ą odpadami zamierza powierzy ć Partnerowi Prywatnemu realizacj ę Projektu. W tym celu Miasto zamierza zawrze ć wieloletni ą Umow ę PPP, której przedmiotem b ędzie zaprojektowanie, wybudowanie, finansowanie i eksploatacja Projektu, w tym świadczenie usług w zakresie gospodarki odpadami. Okres Umowy PPP zostanie okre ślony po etapie dialogu konkurencyjnego i wskazany w SIWZ. Partner Prywatny zawieraj ąc Umow ę PPP otrzyma tytuł prawny do nieruchomo ści, na której zostanie zlokalizowane Przedsi ęwzi ęcie. Umowa PPP b ędzie podstaw ą zarówno dla realizacji inwestycji, jak i pó źniejszego prowadzenia działalno ści gospodarczej. Miasto b ędzie wła ścicielem prawnym nieruchomo ści oraz Projektu, a Partner Prywatny b ędzie wła ścicielem ekonomicznym, uprawnionym na podstawie Umowy PPP do eksploatacji Projektu. Miasto nie przewiduje zawarcia z Partnerem Prywatnym spółki celowej w rozumieniu art. 14 Ustawy o PPP. Miasto, jako beneficjent środków unijnych przeka że pozyskaną dotacj ę z funduszy strukturalnych na rzecz Partnera Prywatnego jako „wkład własny” w Przedsi ęwzi ęcie w rozumieniu przepisów Ustawy o PPP, z zastrze żeniem, i ż ostateczna wysoko ść dofinansowania b ędzie mogła zosta ć potwierdzona przez Komisj ę Europejsk ą dopiero po wyborze Partnera Prywatnego.
7.3. Ogólne zało żenia mechanizmu wynagradzania Partnera Prywatnego
Podstawowym źródłem wynagrodzenia Partnera Prywatnego b ędą środki finansowe pochodz ące z bud żetu Miasta, jednak że szczegółowe ustalenia w zakresie modelu wynagrodzenia (w tym mechanizm podziału przychodów ze sprzeda ży energii elektrycznej, sprzeda ży ciepła czy usług na rzecz podmiotów trzecich) b ędzie omówiony w trakcie dialogu konkurencyjnego. Podstawowym celem Miasta w tym zakresie b ędzie ustalenie takich zasad wynagrodzenia, aby ostatecznie wypracowana konstrukcja była przejrzysta, wi ązała wysoko ść wynagrodzenia z jako ści ą świadczonych usług, a tak że prawidłowo zabezpieczała interes Miasta. Na tym etapie prac Miasto zakłada, i ż przewidywany mechanizm wynagradzania Partnera Prywatnego b ędzie oparty na modelu opłaty za dost ępno ść (avalibility payment). Partner Prywatny będzie ponosi ć w cało ści ryzyko budowy i ryzyko dost ępno ści Przedsi ęwzi ęcia - nie b ędzie natomiast ponosił ryzyka zwi ązanego z zapewnieniem okre ślonej ilo ści odpadów do instalacji (ryzyko popytu). Obowi ązek zapewnienia strumienia odpadów b ędzie ponosi ć Miasto. Warunkiem brzegowym ukształtowania struktury prawnej przedsi ęwzi ęcia jest neutralno ść transakcji dla długu publicznego, która b ędzie oceniana zgodnie z Ustaw ą o finansach publicznych, wła ściwymi rozporz ądzeniami oraz decyzjami i wytycznymi EUROSTAT. Podstawowym zało żeniem Miasta w zakresie zasad wynagrodzenia Partnera Prywatnego jest opracowanie mechanizmu, w którym Partner Prywatny otrzyma cało ść przewidzianego w Umowie PPP wynagrodzenia jedynie w przypadku prawidłowego wykonania usługi na zasadach okre ślonych umow ą. Wynagrodzenie zostanie pomniejszone, gdy Partner Prywaty naruszy zobiektywizowane wska źniki przyj ęte w Umowie PPP (np. nie będzie realizowany plan remontowy, odpady nie zostan ą przyj ęte w okre ślonym terminie lub nie b ędą utrzymane standardy środowiskowe). Miasto dostrzega konieczno ść takiej konstrukcji wynagrodzenia Partnera Prywatnego, aby zabezpieczało ono interesy Instytucji finansuj ących przedsi ęwzi ęcie, a wi ęc umo żliwiło Partnerowi Prywatnemu pozyskanie finansowania zewn ętrznego. W trakcie negocjacji zostanie ustalony m.in. minimalny i maksymalny poziom ilo ści odpadów, do których przyj ęcia b ędzie zobowi ązany Partner Prywatny w trakcie obowi ązywania Umowy, a tak że zostanie omówiony system kontroli.
59 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
7.4. Wpływ zmiany prawa na realizacj ę Projektu
7.4.1. Informacje ogólne
Podstawowymi aktami prawnymi reguluj ącymi zasady gospodarki odpadami kluczowymi dla realizacji Projektu s ą Ustawa o utrzymaniu porz ądku i czysto ści w gminach oraz Ustawa o odpadach. W dniu 13 maja 2011 r. Sejm uchwalił ustaw ę o zmianie ustawy o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach oraz innych ustaw (dalej „Nowa Ustawa o utrzymaniu porz ądku” lub „Nowa Ustawa”). Nowa Ustawa zmieniła tak że Ustaw ę z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (dalej „Nowa Ustawa o odpadach”). Nowa Ustawa wejdzie w życie 1 stycznia 2012 r. i przewiduje 18 miesi ęczny okres przej ściowy, a ż do zupełnego wprowadzenia nowego systemu gospodarki odpadami komunalnymi. Wobec faktu, i ż realizacja Przedsi ęwzi ęcia odbywa ć si ę b ędzie w momencie zmiany kluczowych z punktu widzenia Projektu przepisów nale ży rozwa żyć wpływ Nowej Ustawy na Projekt
7.4.2. Podstawowe zało żenia Nowej Ustawy
Zgodnie z przepisami Nowej Ustawy, system gospodarki odpadami komunalnymi opiera si ę na zasadzie powierzenia władztwa nad odpadami komunalnymi gminom oraz nało żeniu na mieszka ńców opłaty za zagospodarowanie odpadów, która stanie si ę dochodem gminy. Gminy przejm ą od wła ścicieli nieruchomo ści ich dotychczasowe obowi ązki w zakresie zagospodarowania odpadów. Gminy s ą zobowi ązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od wła ścicieli nieruchomo ści, a w tym celu przeprowadz ą przetargi na odbiór, b ądź odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych. Nowa Ustawa diametralnie zmieni zasady kierowania strumieniem odpadów komunalnych. Na mocy ustawy zmieszane odpady komunalne oraz resztki z sortowania zmieszanych odpadów komunalnych trafiać b ędą do regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów, które w ten sposób b ędą mie ć zapewniony stały strumie ń odpadów. Gospodarka odpadami komunalnymi odbywa ć si ę b ędzie w ramach regionów gospodarki odpadami komunalnymi, tj. okre ślonych w wojewódzkim planie gospodarki odpadami obszarach licz ących co najmniej 150 000 mieszka ńców. Regionem gospodarki odpadami mo że by ć gmina licz ąca powy żej 500 000 mieszka ńców. Zbieranie oraz przetwarzanie, odzysk i unieszkodliwianie zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych, pozostało ści z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania poza regionem gospodarki odpadami, na którym zostały wytworzone, b ędzie zabronione (nowa definicja zasady blisko ści). Przetwarzanie odpadów komunalnych w ramach systemu okre ślonego w Nowej Ustawie odbywa ć si ę b ędzie w regionalnych instalacjach do przetwarzania odpadów komunalnych. Zgodnie z Now ą Ustaw ą, regionalna instalacja do przetwarzania odpadów to zakład zagospodarowania odpadów o mocy przerobowej wystarczaj ącej do przyjmowania i zagospodarowania odpadów z obszaru zamieszkałego przez co najmniej 120 000 mieszka ńców, spełniaj ący wymagania najlepszej dost ępnej techniki lub technologii oraz zapewniaj ący mi ędzy innymi termiczne lub mechaniczno-biologiczne przekształcanie odpadów. O podziale województw na regiony gospodarki odpadami zadecyduje uchwała sejmiku województwa w sprawie wykonania wojewódzkiego planu gospodarki odpadami.
7.4.3. Wpływ zmiany prawa na przyj ęty model realizacji Projektu
W zwi ązku z zakładan ą przez Miasto struktur ą prawn ą Projektu, w której Partner Prywatny nie będzie ponosił ryzyka zwi ązanego z dostawami odpadów, nale ży wskaza ć, i ż wej ście w życie Nowej Ustawy nie zmieni w sposób istotny modelu realizacji Projektu, bowiem ryzyko zapewnienia minimalnego strumienia odpadów do instalacji b ędzie spoczywa ć na Mie ście. Na tym etapie przyj ęto zało żenie, że to Miasto b ędzie podmiotem odpowiedzialnym za organizacj ę systemu gospodarki odpadami na swoim terenie, w tym za organizacj ę przetargów na odbiór, lub odbiór
60 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania” i zagospodarowanie odpadów 16 . W zwi ązku z tym, zgodnie z przepisami Nowej Ustawy przedsi ębiorcy odbieraj ący odpady komunalne od wła ścicieli nieruchomo ści poło żonych na terenie regionu gospodarki odpadami zobowi ązani b ędą do przekazywania odpadów komunalnych do ITPOK.
7.4.4. Wpływ zmiany prawa na tryb wyboru Partnera Prywatnego
Wej ście w życie Nowej Ustawy nie b ędzie miało wpływu na tryb wyboru Partnera Prywatnego, który jak wskazywali śmy jest dokonywany na podstawie Ustawy o PPP w trybie PZP (zgodnie z tre ści ą art. 4 ust. 2 Ustawy o PPP), a wi ęc jest zgodny z podstawowymi zasadami, które ustawodawca przewidział dla powierzania zadania w zakresie budowy, utrzymywania lub eksploatacji dla regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych (art. 3a Nowej Ustawy). Ponadto wybrany tryb odpowiada podstawowemu zało żeniu transakcji, i ż podstawowym źródłem wynagrodzenia Partnera Prywatnego b ędą środki pochodz ące z bud żetu Miasta, co koresponduje z odpowiedzialno ści ą Miasta za organizacj ę systemu gospodarki odpadami na swoim terenie (w tym za organizacj ę przetargów na odbiór odpadów).
16 Zgodnie z Now ą Ustaw ą wojewódzkie plany gospodarki odpadami, które szczegółowo rozstrzygn ą kwestie kształtu regionu gospodarki odpadami, zostan ą sporz ądzone w terminie 6 miesi ęcy od dnia wej ścia w życie Nowej Ustawy, tj. do 30 czerwca 2012 r. W zwi ązku z powy ższym na tym etapie prac, na potrzeby Projektu, Miasto zakłada, i ż Miasto oraz gminy wchodz ące w skład zwi ązku komunalnego pod nazw ą: „Gospodarka Odpadami Aglomeracji Pozna ńskiej” b ędą tworzy ć jeden region gospodarki odpadami. W tym dokumencie tak że zostanie potwierdzony status ITPOK, jako regionalnej instalacji odpadów. Według przyj ętych zało żeń, ITPOK spełnia wszelkie przesłanki dla uzyskania w wojewódzkim planie gospodarki odpadami statusu instalacji regionalnej. Zgodnie z art. 16 ust. 3 Nowej Ustawy w przypadku zako ńczenia budowy instalacji spełniaj ącej wymagania dotycz ące regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych, dla której przed dniem wej ścia w życie ustawy wydano decyzj ę o środowiskowych uwarunkowaniach lub decyzj ę o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, instalacj ę t ę uwzgl ędnia si ę w uchwale w sprawie wykonania wojewódzkiego planu gospodarki odpadami lub dokonuje si ę zmiany w tej uchwale.
61 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
8. Wybrane informacje na temat finansowania Projektu
8.1. Szacunkowa warto ść nakładów inwestycyjnych
8.1.1. Szacunkowa warto ść nakładów inwestycyjnych
Łączne nakłady inwestycyjne netto na Projekt oszacowano na poziomie 783 mln PLN (w cenach nominalnych), z czego:
► 775 mln PLN przewidziano na budow ę i wyposa żenie ITPOK (z projektowaniem oraz przył ączem cieplnym i energetycznym),
► ok. 8 mln PLN przewidziano na budow ę i wyposa żenie IDOW. Wysoko ść nakładów inwestycyjnych, w podziale na poszczególne zadania inwestycyjne w latach 2010-2016 przedstawiono poni żej.
Wykres 5 Harmonogram nakładów inwestycyjnych w latach 2010-2016 [mln PLN]
400
350
300
5,6 250
200 382,6
150
247,6
100
2,1
50 64,3 62,8 2,9 9,2 6,1 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Nakłady na ITPOK Nakłady na IDOW
Z kolei w poni ższej tabeli przedstawiono harmonogram poniesionych i/lub planowanych do poniesienia nakładów inwestycyjnych w podziale na poszczególne kategorie nakładów.
62 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Tabela 19 Nakłady inwestycyjne na Projekt w podziale na kategorie inwestycji [mln PLN]
Kategoria. 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 SUMA
1. Planowanie 1,3 - 20,8 14,3 - - - 36,4
2. Nabycie ziemi 1,6 6,8 - - - - - 8,4
3. Koszty zarz ądzania - 1,7 1,3 1,4 1,5 1,5 0,8 8,2
4. Budowa i monta ż - - 36,0 226,4 369,8 49,8 - 682,0
Budynki i lokale - - 1,9 4,8 4,1 - - 10,7
Obiekty in żynierii l ądowej i wodnej - - 7,1 16,8 20,3 4,9 - 49,0
Kotły i osprz ęt spalarni, turbozespół energetyczny - - 13,5 139,0 175,8 3,9 - 332,2
Specjalistyczne maszyny systemu oczyszczania spalin, - - 10,2 52,7 130,7 21,0 - 214,6 instalacja elektryczna, sterownia
Inne urz ądzenia techniczne - - 3,4 8,1 10,7 5,2 - 27,4
Środki transportu - - - - 1,8 - - 1,8
Obiekty in żynierii l ądowej i wodnej (waloryzacja żużla) - - - 1,3 4,0 3,7 - 8,9
Urz ądzenia techniczne (waloryzacja żużla) - - - 3,8 11,9 11,1 - 26,7
5. Nadzór inwestorski - - 5,7 8,8 9,3 9,7 5,0 38,5
6. Pomoc techniczna - 0,7 1,0 1,1 1,1 1,2 0,3 5,4
7. Działania informuj ące i promuj ące - - 0,6 0,5 0,5 0,3 - 1,9
8. Edukacja ekologiczna - - 0,9 0,7 0,5 0,3 - 2,3
SUMA 2,9 9,2 66,4 253,2 382,6 62,8 6,1 783,1
63 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
8.2. Dotacja UE
8.2.1. Program Operacyjny „Infrastruktura i Środowisko”
Projekt „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania” jest uj ęty w Li ście Projektów Indywidualnych zgodnie z:
► Obwieszczeniem Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 31 lipca 2008 r. w sprawie listy projektów indywidualnych (M. P. z 2008 r. Nr 58 poz. 521),
► Komunikatem Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 20 sierpnia 2009 r. w sprawie listy projektów indywidualnych dla Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007 - 2013 (M. P. z 2009 r. Nr 55 poz. 770),
► Aktualizacj ą Listy projektów indywidualnych dla Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko z lutego 2011 r. Projekt pozna ński uznany jest za projekt du ży (całkowity koszt przekraczaj ący 50 mln EUR). W przypadku du żych projektów decyzje o dofinansowaniu wydawane s ą przez Komisj ę Europejsk ą. Ponadto Projekt jest realizowany w trybie indywidualnym. Tryb indywidualny ma zastosowanie do projektów o strategicznym znaczeniu dla programu, wskazywanych przez Instytucj ę Zarz ądzaj ącą. Umieszczenie projektu w indykatywnym wykazie indywidualnych projektów kluczowych jest warunkow ą deklaracj ą jego realizacji i zwi ązane jest z zarezerwowaniem środków finansowych w ramach bud żetu programu na jego realizacj ę. Zgodnie z zaktualizowan ą List ą Projektów Indywidualnych orientacyjny koszt całkowity Projektu wynosi 1 071,23 mln PLN, natomiast szacunkowa kwota dofinansowania z UE: 352,00 mln PLN.
8.2.2. Środki UE a Partnerstwo Publiczno-Prywatne
W przypadku projektów PPP ubiegaj ących si ę o dofinansowanie ze środków UE oba procesy (aplikowanie o środki UE i wybór partnera prywatnego) przebiegaj ą równolegle. Poni żej zaprezentowano przykładow ą ście żkę post ępowania w zakresie ubiegania si ę o dofinansowanie dla przedsi ęwzi ęć planowanych do realizacji w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego. Na poni ższym schemacie oznaczono równie ż obecny etap realizacji Projektu.
64 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Schemat 1 Przykładowa ście żka post ępowania w zakresie ubiegania si ę o dofinansowanie dla przedsi ęwzi ęć planowanych do realizacji w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego
Analizy wst ępne / przygotowanie dokumentacji / Studium Wykonalno ści
Post ępowanie maj ące na celu Wnioskowanie o środki UE w wybór partnera prywatnego ramach POIi Ś
Wniosek o dofinansowanie
Obecny etap prac projektowych – ocena wniosku o dofinansowanie, Ogłoszenie post ępowania uwzgl ędnienie uwag Grupy Ocena wniosku Roboczej oraz ekspertów JASPERS
Składanie wniosków przez Warunkowa umowa o oferentów dofinansowanie
Obecny etap prac Przekazanie wniosku do Komisji Negocjacje projektowych – ocena wniosków zło żonych na Europejskiej etapie prekwalifikacji
Aktualizacja wniosku o Ocena wniosku przez Komisj ę Wybór partnera prywatnego dofinansowanie Europejsk ą
Decyzja Komisji Europejskiej
Źródło: Opracowanie na podstawie Zalece ń IZ Składaj ąc wniosek o dofinansowanie beneficjent musi wykaza ć, że jego inwestycja spełnia zało żenia priorytetu POIi Ś i konkretnego działania, na które si ę powołuje w aplikacji. W projektach realizowanych w ramach PPP kryteria oceny projektów ubiegaj ących si ę o dofinansowanie uznaje si ę za warunkowo spełnione na podstawie przedło żonego studium wykonalno ści projektu. Kryteria te s ą ponownie weryfikowane po wyborze partnera prywatnego zgodnie z klauzul ą warunkow ą w umowie o dofinansowanie. Decyzja KE ma wymiar ramowy (okre śla ogólne, progowe warunki realizacji projektu) i obligatoryjny w stosunku do umowy o dofinansowanie. W sytuacji potrzeby modyfikacji tej decyzji niezb ędne jest wprowadzenie stosownych zmian równie ż w umowie o dofinansowanie. Istotn ą kwesti ą jest ustalenie zasad i terminu wykorzystania dotacji unijnej na inwestycj ę. Mo żliwe jest przekazywanie odpowiednich środków w trakcie fazy budowy np. na zasadzie refundacji na podstawie okresowo składanych wniosków o płatno ść , w których odpowiednio byłby wykazywany wkład własny (w odpowiednich proporcjach pochodz ący od partnera prywatnego i beneficjenta). Kwestia ta powinna by ć przedmiotem szczegółowych dyskusji m.in. w trakcie negocjacji umowy o dofinansowanie i umowy PPP.
65 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
8.2.3. Kalkulacja wysoko ści dotacji
Zgodnie z art. 55 rozporz ądzenia nr 1083/2006 w przypadku projektów generuj ących dochód, które nie s ą obj ęte zasadami pomocy publicznej, wysoko ść wydatków kwalifikowalnych odpowiada luce finansowej (tj. warto ści inwestycji pomniejszonej o wysoko ść dochodów generowanych w trakcie funkcjonowania projektu). Szczegółowe zasady wyliczania poziomu dofinansowania dla takich projektów okre ślone są w Wytycznych do przygotowania inwestycji w zakresie środowiska współfinansowanych przez Fundusz Spójno ści i Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego w latach 2007-2013. Obliczanie wielko ści wsparcia UE dla Projektu powinno by ć zatem przeprowadzone poprzez:
► okre ślenie wska źnika luki finansowej,
► okre ślenie na podstawie tego wska źnika maksymalnej dotacji z Funduszu Spójno ści.
8.2.4. Analiza luki finansowej
Poni żej przedstawiono metodologi ę luki finansowej wykorzystywan ą przy kalkulacji wysoko ści dofinansowania Projektu. Krok I - Okre ślenie wska źnika luki finansowej (R)
R = Max EE / DIC gdzie: Max EE – maksymalny wydatek kwalifikowany = DIC - DNR, DIC – zdyskontowany koszt inwestycyjny, DNR – zdyskontowane przychody netto = zdyskontowane przychody – zdyskontowane koszty operacyjne + zdyskontowana warto ść rezydualna
Krok II - Okre ślenie „kwoty decyzji” (DA) dla osi priorytetowej
DA = EC * R gdzie: EC – koszt kwalifikowalny
Krok III - Okre ślenie (maksymalnej) dotacji UE:
Dotacja UE = DA * Max CRpa gdzie: Max CRpa - maksymalna stopa współfinansowania okre ślona dla osi priorytetowej w decyzji Komisji przyjmuj ącej program operacyjny.
Maksymalna dotacja z Funduszu Spójno ści w ramach działania 2.1 POIi Ś stanowi 85% (maksymalna stopa współfinansowania okre ślona przez Komisj ę Europejsk ą) obliczonego wska źnika luki finansowej (R).
8.2.5. Kwalifikowalno ść kosztów Projektu
Poziom kosztów kwalifikowalnych, tzn. kosztów które mog ą podlega ć dofinansowaniu ze środków UE, oszacowano stosuj ąc si ę do wytycznych: „Narodowe Strategiczne Ramy
66 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Odniesienia 2007-2013. Wytyczne w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach POIi Ś”17 opracowanych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. Do wydatków kwalifikowalnych zaliczono m.in. niezb ędne wydatki poniesione na sporz ądzenie koniecznych dokumentów zwi ązanych z przygotowaniem Projektu. Ponadto jako wydatki kwalifikowalne wskazano pełne koszty budowy oraz wydatki zwi ązane z realizacj ą kontraktów usługowych, a tak że wydatki zwi ązane z cz ęś ci ą podatku VAT poniesionego przez Miasto Pozna ń na kontrakty usługowe. Do wydatków niekwalifikowanych zaliczono m.in. koszt wypełniania formularza wniosku o dofinansowanie, koszt budowy przył ączy cieplnych i elektroenergetycznych do instalacji ITPOK, cz ęść kosztów podatku VAT. Wysoko ść wydatków kwalifikowalnych i niekwalifikowalnych przedstawiono na wykresie poni żej.
Wykres 6 Wydatki kwalifikowalne / niekwalifikowalne na Projekt [tys. PLN]
450
400 10,5
350
300
250
200 372,1 150 253,2 100
50 66,4 0,02 9,2 62,8 6,1 0 2,9 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Nakłady kwalifikowalne Nakłady niekwalifikowalne
Wydatki kwalifikowalne mog ą by ć ponoszone nie tylko przez Beneficjenta, ale tak że przez inny podmiot upowa żniony i wskazany w umowie o dofinansowanie tj. Partnera Prywantego.
8.3. Wst ępna struktura finansowania nakładów inwestycyjnych
8.3.1. Wst ępna, hipotetyczna struktura finansowania nakładów inwestycyjnych
Łączne nakłady inwestycyjne netto na Projekt oszacowano na poziomie 783 mln PLN. Zało żono wst ępnie, że Projekt b ędzie finansowany z nast ępuj ących źródeł:
► dotacji z Funduszu Spójno ści w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007–2013 w maksymalnej kwocie 352,0 mln PLN,
► środków własnych Partnera Prywatnego (oraz ewentualnego finansowania dłu żnego pozyskanego przez Partnera Prywatnego),
► środków własnych Miasta Pozna ń.
17 Warszawa, 3 wrze śnia 2009 r.
67 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
Zało żono, że zarówno wydatki kwalifikowalne Miasta, jak również Partnera Prywatnego b ędą refundowane z dotacji UE. Partner Prywatny sfinansuje ze środków własnych lub pozyskanego finansowania dłu żnego zarówno cz ęść niekwalifikowaln ą swoich wydatków, jak równie ż cz ęść kwalifikowaln ą, która nie b ędzie mogła zosta ć zrefundowana z dotacji UE ze wzgl ędu na ograniczon ą kwot ę dotacji. Zamiarem Miasta jest kontynuacja realizacji Przedsięwzi ęcia w trybie PPP nawet w przypadku zmniejszenia lub nieprzyznania dotacji ze środków w ramach POIi Ś. W takim przypadku Miasto oczekuje, i ż Partner Prywatny zapewni finansowanie Przedsi ęwzi ęcia w niezb ędnym zakresie. Zało żeniem Miasta jest realizacja Przedsi ęwzi ęcia w sposób, który w mo żliwie ograniczonym stopniu b ędzie miał wpływ na poziom wska źników zadłu żenia Miasta.
8.3.2. Nakłady finansowane przez Miasto Pozna ń
Zało żono, że cz ęść nakładów inwestycyjnych poniesie Miasto Pozna ń. B ędą to w szczególno ści nakłady na:
► planowanie (koszty zwi ązane z opracowaniem dokumentacji: studium wykonalności, koncepcji programowo-przestrzennych, raportów oddziaływania na środowisko, wniosku aplikacyjnego, dokumentacji przetargowej, umowy z wykonawc ą oraz dokumentacji przetargowej dla kontraktów usługowych),
► nabycie gruntów pod inwestycj ę,
► koszty zarz ądzania (koszty zarz ądzania Projektu przez JRP),
► koszty usługi pełnomocnika Beneficjenta ds. nadzoru nad robotami prowadzonymi przez Partnera prywatnego,
► pomoc techniczn ą (koszty doradztwa prawnego, technicznego i finansowego oraz ewentualnych szkole ń pracowników JRP),
► działania informuj ące i promuj ące (w Projekcie b ędą prowadzone działania promocyjne, zgodne z „Zasadami promocji projektów dla beneficjentów POIiŚ, MRR, lipiec 2009 r.),
► koszty edukacji ekologicznej (intensywna akcja edukacyjna prowadzona w okresie realizacji Projektu w latach 2011-2014).
8.3.3. Po życzka z NFO ŚiGW
Istnieje mo żliwo ść sfinansowania potrzeb po życzkowych Partnera Prywatnego w formie preferencyjnej po życzki NFO ŚiGW, która będzie dost ępna w przypadku otrzymania dotacji z UE. Po życzka udzielona byłaby w ramach programu "Współfinansowanie II osi priorytetowej Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko-gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi". Program jest wdra żany w latach 2010-2015, alokacj ę środków przewidziano do 31.12.2012 r., natomiast wydatkowanie środków w latach 2011-2015. NFO ŚiGW zadeklarował gotowo ść sfinansowania potrzeb po życzkowych Projektu na prawdopodobnie korzystniejszych warunkach ni ż pozyskanie finansowania z banków komercyjnych. Poni żej przedstawiono kluczowe warunki udzielenia po życzki 18 :
► Oprocentowanie: Oprocentowanie po życzki NFO ŚiGW w skali roku wynosiłoby 3,5% (wg stanu na dzie ń sporz ądzenia nieniejszego Memorandum),
18 http://beta.nfosigw.gov.pl/srodki-krajowe/programy-priorytetowe/ochrona-ziemi/wspolfinansowanie-ii-osi-prorytetowej-poiis--- gospodarka-odpadam/
68 | Strona
Memorandum Informacyjne dla projektu „System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania”
► Okres karencji: Przy udzielaniu po życzki mo że by ć stosowana karencja w spłacie rat kapiałowych liczona od daty wypłaty ostatniej transzy po życzki, lecz nie dłu ższa ni ż 18 miesi ęcy od daty zako ńczenia realizacji przedsi ęwzi ęcia,
► Okres finansowania: Po życzka mo że by ć udzielona na okres odniesienia wskazany we wniosku o dofinansowanie ze środków POIi Ś, jednak nie dłu ższy ni ż 25 lat od daty pierwszej wypłaty transzy po życzki,
► Warunek przyznania po życzki: Warunkiem przyznania pożyczki jest podpisanie umowy o dofinansowanie Projektu w ramach POIi Ś,
► Maksymalna warto ść po życzki: Maksymalna warto ść po życzki jest równa ró żnicy mi ędzy wysoko ści ą kosztów kwalifikowanych a kwot ą dofinansowania ze środków Funduszu Spójno ści. W obecnym planie finansowym programu zarezerwowano kwot ę 641,5 mln PLN dla sfinansowania realizacji Projektu.
69 | Strona
Spis tabel
Tabela 1 Ilo ści odpadów zebranych w okresie 2005-2010 na terenie miasta Poznania i województwa wielkopolskiego [Mg] 26 Tabela 2 Sortownie poło żone w odległo ści do ok. 50 km od granic miasta Poznania 28 Tabela 3 Kompostownie poło żone w odległo ści do ok. 50 km od granic miasta Poznania 29 Tabela 4 Wyniki bada ń składu morfologicznego dla zbieranych, zmieszanych odpadów komunalnych w Poznaniu [%] 38 Tabela 5 Szacowany strumie ń wytwarzanych odpadów komunalnych w podziale na poszczególne rodzaje odpadów [Mg] 39 Tabela 6 Szacowany strumie ń wytwarzanych odpadów komunalnych ze wzgl ędu na źródło ich powstawania i przyj ęte zało żenia odno śnie ich zagospodarowania [Mg] 40 Tabela 7 Selektywnie zbierane odpady w Poznaniu [Mg] 40 Tabela 8 Odpady budowlane [Mg] 41 Tabela 9 Szacowany strumie ń odpadów komunalnych kierowany do unieszkodliwiania poprzez składowanie [Mg] 41 Tabela 10 Potencjalny strumie ń zmieszanych odpadów komunalnych, które trafi ą do ITPOK w latach 2015 - 2035 [Mg] 42 Tabela 11 Wyniki bada ń składu morfologicznego dla zbieranych odpadów komunalnych w powiecie pozna ńskim [%] 44 Tabela 12 Ilo ści odpadów komunalnych zebranych z gmin nale żą cych do Zwi ązku w latach 2007-2009 [Mg] 45 Tabela 13 Ilo ści odpadów komunalnych zebranych z pozostałych gmin (spoza Zwi ązku) w latach 2007-2009 [Mg] 45 Tabela 14 Strumie ń zmieszanych odpadów komunalnych z miasta Poznania i 9 gmin Zwi ązku oraz potencjalny strumie ń zmieszanych odpadów komunalnych z pozostałych gmin powiatu pozna ńskiego 46 Tabela 15 Wyniki wła ściwo ści paliwowych odpadów komunalnych 47 Tabela 16 Wyniki wła ściwo ści paliwowych okre ślonych na podstawie bada ń morfologii odpadów komunalnych i ich wła ściwo ści w powiecie pozna ńskim 49 Tabela 17 Podstawowe parametry operacyjne i technologiczne ITPOK 52 Tabela 18 Wyniki uproszczonych bilansów cieplnych dla trzech wariantów pracy instalacji 53 Tabela 19 Nakłady inwestycyjne na Projekt w podziale na kategorie inwestycji [mln PLN] 63
70 | Strona
Spis map
Mapa 1 Lokalizacja działki przeznaczonej pod budow ę ITPOK w Poznaniu 14 Mapa 2 Planowane zagospodarowanie działki przeznaczonej pod budow ę ITPOK w Poznaniu 15 Mapa 3 Planowany układ drogowo-uliczny EC Karolin 16 Mapa 4 Lokalizacja działki przeznaczonej na budow ę IDOW 17 Mapa 5 Lokalizacja działki przeznaczonej pod budow ę IDOW 18 Mapa 6 Planowane zagospodarowanie działki przeznaczonej pod budow ę IDOW 18 Mapa 7 Województwo Wielkopolskie w Europie 34 Mapa 8 Mapa obszaru zwi ązku mi ędzygminnego pod nazw ą „Gospodarka Odpadami Aglomeracji Pozna ńskiej” 43
71 | Strona
Spis schematów
Schemat 1 Przykładowa ście żka post ępowania w zakresie ubiegania si ę o dofinansowanie dla przedsi ęwzi ęć planowanych do realizacji w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego 65
72 | Strona
Spis wykresów
Wykres 1 Demografia miasta Poznania w latach 2000-2010 i prognoza demograficzna na lata 2011-2039 [liczba mieszka ńców] 37 Wykres 2 Demografia 9 gmin Zwi ązku w latach 2000-2010 i prognoza demograficzna na lata 2011-2039 [liczba mieszka ńców] 37 Wykres 3 Zagospodarowanie odpadów komunalnych w mie ście Pozna ń w latach 2015-2035 [Mg] 42 Wykres 4 Diagram spalania ITPOK 54 Wykres 5 Harmonogram nakładów inwestycyjnych w latach 2010-2016 [mln PLN] 62 Wykres 6 Wydatki kwalifikowalne / niekwalifikowalne na Projekt [tys. PLN] 67
73 | Strona