Major Henryk Sucharski

Obrona – wrzesień 1939 Historia Westerplatte Nazwa Westerplatte

Nazwa Westerplatte pojawiła się w XVII wieku, kiedy to u ujścia Wisły utworzyły się dwie piaskowe ławice, naniesione przez wody wiślane i prądy morskie. Jedną z nich, położoną na wschód od ujścia Wisły, Leniwki, nazwano Osterplatte (lub też Ost Plaate - Wschodnia Płyta), drugą położoną na zachód - Westerplatte (lub też West Plaate - Zachodnia Płyta). Makieta półwyspu Westerplatte – wrzesień 1939 Wojskowa Składnica Tranzytowa na Westerplatte

◼ 14 marca 1924 - Rada Ligi Narodów przyznaje Polsce teren na półwyspie Westerplatte, u ujścia kanału portowego do morza, naprzeciw przedmieścia Nowy Port. ◼ 31 października 1925 - obszar na terenie Wolnego Miasta Gdańska na półwyspie Westerplatte zostaje oficjalnie przekazany w bezterminowe i bezpłatne użytkowanie Polsce. ◼ 7 grudnia 1925 - Liga Narodów przyznała Polsce prawo do utrzymania straży wojskowej na Westerplatte. ◼ 18 stycznia 1926 o godz. 14.00 przybył na trawlerze Mewa pierwszy oddział i rozpoczął pełnienie służby wartowniczej ◼ 25 sierpnia 1939 - przybycie niemieckiego pancernika szkolnego Schleswig-Holstein do Gdańska Brama wejściowa na Westerplatte, około 1933 r. Załoga Westerplatte, 1930 r. Westerplatte - Wojskowa Składnica Tranzytowa, Kolacja wigilijna, 1931r. Pluton wartowniczy, 1931 r. Zmiana warty, 1931 r. Załoga Wojskowej Składnicy Tranzytowej Polacy na Westerplatte. Od lewej – sierżant Ozimek, kapitan Dąbrowski, porucznik Pająk, chorąży Gryczman Westerplatte w 1935 r. Westerplatte, lato 1939 r. 31 sierpnia 1939 r., na Westerplatte przyjechał ppłk Wincenty Sobociński. Na zdjęciu dokonuje przeglądu wojska… 7 dni obrony Westerplatte 1 września 1939 ◼ O godz. 4.30 niemiecki pancernik "Schleswig-Holstein" przyjął stan gotowości bojowej. Zarządzono alarm. ◼ O godz. 4.43 w dzienniku pokładowym odnotowano: Okręt idzie do ataku na Westerplatte ◼ O godz. 4.45 salwą ogniową z pancernika rozpoczęła się druga wojna światowa. Schleswig Holstein ostrzeliwuje Westerplatte

◼ O godz. 4.50 mjr Sucharski nawiązał łączność telefoniczną z dowództwem Marynarki Wojennej w Gdyni. Wiadomość była krótka, lecz tragiczna:

"O godz. 4.45 dnia 1 września pancernik "Schleswig-Holstein" rozpoczął bombardowanie Westerplatte. Bombardowanie trwa". ◼ Nieprzyjaciel skierował główne natarcie na placówkę "Prom". Padli pierwsi zabici. Pomimo silnego ognia wrogich cekaemów patrol zniósł wartownię policji gdańskiej przy głównej bramie oraz rozproszył niemiecką kompanię piechoty, posuwającą się w kierunku kanału portowego. ◼ Jedyne działo polowe ogniem bezpośrednim zlikwidowało kilka niemieckich karabinów maszynowych w budynkach po zachodniej stronie kanału portowego w Nowym Porcie - latarnię morską, kapitanat portu, spichlerze. ◼ Ponowny atak na placówkę "Prom" odparły moździerze spod koszar, zmuszając Niemców do odwrotu. ◼ Niemcom nie udało się planowane błyskawiczne zajęcie terenu Westerplatte i dlatego przystąpili do szturmu artyleryjskiego. Łatwo odkryli i zniszczyli polskie działo, z którego oddano 28 skutecznych strzałów. Na rozkaz komendanta wycofano obsadę placówki „Prom”. ◼ Kolejne natarcie niemieckie, przeprowadzone od godz. 9.00 do 11.00, odparły wartownie nr 1, 2 i 5 oraz placówka "Fort". Najdłużej trwała walka na odcinku placówki "Przystań". ◼ Trzeci atak na wartownie 1, 2 i 5 odbył się pomiędzy godz. 19.00 a 20.30. ◼ W godzinach wieczornych odparto wypady niemieckie na wartownię nr 1 oraz na placówkę "Fort". Bilans I dnia walki

◼ Bilans znojnego pierwszego dnia walki oprócz zabitych i rannych, przyniósł Polakom utratę jedynego działa oraz wycofanie się placówki "Prom".

◼ Straty w ludziach tego dnia wyniosły po stronie polskiej 4 zabitych i szereg rannych. Strona niemiecka odnotowała tego dnia 82 zabitych i wielu rannych. 2 września 1939 ◼ Artyleria niemiecka we wczesnych godzinach rannych rozpoczęła drugi dzień boju o Westerplatte. Do natarcia ruszyła też piechota. Do godziny 14.00 Polacy ogniem karabinów maszynowych z wartowni 1, 2 i 5 oraz placówki "Fort" skutecznie odparli dwa ataki. ◼ Półgodzinny nalot przeprowadziło 47 samolotów - bombowce nurkujące Ju 87 od 18.05 do 18.45. Według danych niemieckich w tym dniu zrzucono 8 bomb 500 kg, 50 bomb - 250 kg i 100 bomb 100 kg rozrywających.

Widok z niemieckiego samolotu, który bombardował Westerplatte 2.09.1939 r. Bilans II dnia walki

◼ zginęło 8 polskich żołnierzy, wielu odniosło rany, utracono wszystkie moździerze, zniszczone zostały połączenia kablowe i wartownia nr 5. Poważnie zostały uszkodzone koszary, a cały teren Westerplatte zryty lejami od bomb.

◼ mjr Sucharski nakazał spalić tajne szyfry, aby nie trafiły w ręce wroga. 3 września 1939 ◼ w godzinach przedpołudniowych Niemcy dwukrotnie nękali ogniem artyleryjskim teren Westerplatte. ◼ po południu, po 15-minutowym przygotowaniu artyleryjskim na koszary i wartownie 1 i 2 przeprowadzili natarcie rozpoznawcze. ◼ Nocą usiłowali unieszkodliwić wypadami wartownie 1 i 2 oraz placówki "Fort" i rkm kpr. Szamlewskiego. W ciężkiej walce wypady zostały odparte. Niemcy podciągają lekką artylerię Żołnierze niemieccy szykują się do ataku Wojska niemieckie entuzjastycznie witane przez tłum w Gdańsku – 3.09.1939 r. Bilans III dnia walki

◼ Polacy i w tym dniu utrzymali pozycje obronne, lecz powiększył się stan rannych żołnierzy. 4 września 1939 ◼ Rankiem niemiecki torpedowiec "T-196" po zbliżeniu się do Westerplatte otworzył ogień i pomiędzy godzinami 7.00-7.12 oraz 9.45-9.50 z odległości 2800 m wystrzelił 65 granatów w kierunku składów amunicyjnych od strony morza, wartowni, płotu i muru po wschodniej stronie Westerplatte. ◼ Drugi okręt "Von der Groeben" otworzył ogień na cele ruchome i został przez Polaków ostrzelany z karabinów maszynowych. Westerplatte w ogniu, pożar gdańskich warsztatów portowych Bilans IV dnia walki

◼ Polska załoga, mimo poważnych zniszczeń umocnień oraz zwiększenia się liczby rannych żołnierzy, nadal utrzymywała swą linię obronna. ◼ wskutek ustawicznego ostrzału artyleryjskiego, braku wody pitnej i snu - wzrastało fizyczne wyczerpanie. ◼ Coraz bardziej widoczne w wyniku zniszczeń umocnienia i schrony nie gwarantowały zabezpieczenia. 5 września 1939 ◼ O godz. 11.00 rozpoczął się ostrzał artyleryjski, z dział torpedowców niemieckich ◼ od 12.00 do 15.00 rozwinęła się wymiana strzałów pomiędzy stanowiskami obronnymi a linią niemiecką. ◼ w godz. 16.15-17.00 ciężkie moździerze niemieckie ostrzeliwały dokładnie już widoczne koszary i wartownie 1 i 2, co spowodowało dalsze ich uszkodzenie. ◼ W ciągu nocy Polacy odpierali kolejne wypady niemieckie na wartownie 1 i 2, a szczególe na placówkę "Fort", gdzie rozgorzała ciężka walka z silną grupą niemiecką. Tak wyglądała wartownia nr 2 po walce… Zniszczony budynek w Nowym Porcie 6 września 1939 ◼ Pomiędzy godz. 9.00 a 11.00 Niemcy dokonali ponownego ostrzelania basenu amunicyjnego. Magazyny wprawdzie zostały trafione, lecz wbrew niemieckim oczekiwaniom nie eksplodowały. ◼ W godzinach wieczornych artyleria i piechota niemiecka wznowiły ataki, których celem stały się stanowiska placówki "Przystań". Załoga niezmiennie utrzymywała swe linie obronne, lecz wyczerpanie dochodziło do punktu szczytowego. Położenie rannych stawało się coraz gorsze, u niektórych wywiązała się gangrena. Niemieckie stanowisko CKM w budynku Nowego Portu 7 września 1939 ◼ O godz. 4.00 Niemcy rozpoczęli silne natarcie. Otworzyły ogień działa pancernika i broń przeciwlotnicza. Zaciekle biły karabiny maszynowe. Kanonada trwała do godziny 5.00.

◼ O 7.10 ogień otworzyły działa przeciwlotnicze,

◼ Atakujące jednostki niemieckie o godz. 7.15 wycofały się na poprzednie pozycje. Do akcji przystąpili saperzy usiłujący ponownie podpalić las. Las stanął w płomieniach, lecz teren Westerplatte nadal był terenem Wojskowej Składnicy Tranzytowej.

◼ Załoga Westerplatte przetrzymała 17 fal ognia huraganowego, odparła 14 ataków i 19 nocnych wypadów.

◼ Utracono 15 zabitych, kilkudziesięciu rannych, pod ogniem dział, moździerzy, miotaczy min i bomb lotniczych załoga trwała w zrujnowanych umocnieniach Na Westerplatte powiewa hitlerowska flaga. Żołnierze ◼ O godz. 10.15 komendant mjr Henryk Sucharski zarządził przerwanie walki i niemieccy na ruinach jednej wywieszenie białej flagi. z wartowni Po bitwie… Koszary na Westerplatte, po zakończeniu walk. W podziemiach koszar mieściła się Wartownia nr 6 Dowództwo niemieckie na Westerplatte Poddająca się po heroicznej obronie załoga Westerplatte. Na I planie st. ogn. Leonard Piotrowski i mjr Henryk Sucharski, z tyłu sierż. Franciszek Topowicz. Po kapitulacji. Od prawej: por. Kręgielski, kpt. Dąbrowski, kpt. Słaby, por. Grodecki Polscy obrońcy pilnowani przez żołnierzy niemieckich – Westerplatte 7.09.1939 r. Dalsze losy Westerplatczyków

◼ Rannych odwieziono do Akademii Medycznej w Gdańsku-Wrzeszczu, gdzie ulokowano się w baraku dla więźniów cywilnych, strzeżonych przez esesmanów ◼ Część nie zmobilizowanych, starszych wiekiem pracowników kontraktowych ulokowano w obozie jeńców cywilnych w Gdańsku- Nowym Porcie. ◼ Pozostałą załogę rozesłano do stalagów i oflagów Major Henryk Sucharski Lata dziecięce i młodość…

Henryk Sucharski urodził się 12 listopada 1898 r. we wsi Gręboszów w województwie tarnowskim jako najmłodsze dziecko w ubogiej, wielodzietnej rodzinie wiejskiego szewca Stanisława i Agnieszki z domu Bójko. Rodzice i rodzeństwo Henryka Sucharskiego: Anna (stojąca z lewej), Roman i Bronisława (stojąca za nimi). Lata szkolne…

◼ Naukę rozpoczął w wieku 6 lat w tutejszej dwuklasowej szkółce ludowej. ◼ W 1908-1909 uczęszczał do czteroklasowej szkoły w Otfinowie nad Dunajcem. ◼ W latach 1909-1917 był uczniem II Cesarsko- Królewskiego Gimnazjum w Tarnowie. ◼ Egzamin dojrzałości – jako tzw. maturę wojenną – złożył już jako wojskowy w Tarnowie w 1917 roku. Kariera wojskowa…I wojna światowa ◼ Służbę wojskową w armii austriackiej rozpoczął 13 II 1917 r. w Batalionie Zapasowym 32.Pułku Strzelców w Bochni (Landwehr Inf. Regiment Nr 32). ◼ Od 22 XI 1917 do 24 II 1918 r. odbywał w Opatowie kurs dla oficerów rezerwy. Jako kadet-aspirant odjechał 21 V 1918 r. z 42. Kompanią Marszową na front włoski, gdzie został wcielony do 9. Kompanii 32. Pułku Strzelców. Tam nabawił się malarii i od 15 X do 4 XI 1918 r., przebywał w szpitalu polowym nr 407 w Sanstino, a następnie w szpitalu garnizonowym w Clili (Celje) w Styrii. Kariera wojskowa.. Polska Niepodległa (lata 1918-1920)

◼ Po powrocie do kraju został powołany 7 lutego 1919 r. do WP w 16. Pułku Piechoty w Tarnowie. ◼ 17 III t.r. odesłany w ramach uzupełnienia pułku na front czeski do Cieszyna. W czerwcu tego roku otrzymał stopień kaprala. ◼ Pod koniec października 1919 r. znalazł się na froncie litewsko- białoruskim, gdzie 3 XI t.r. został pchor. ◼ 14 I 1920 r. otrzymał nominację na ppor. i jako ochotnik przydział do Baonu Szturmowego 6. Dywizji Piechoty jako dowódca kompanii. Odznaczenia

Za osobistą odwagę w wojnie polsko-radzieckiej i wykazanie inicjatywy w dowodzeniu w bitwie pod Potnicą- Bogdanówką (30 VIII 1920) przedstawiony został do odznaczenia Krzyżem Virtuti Militarni V klasy, aktu dekoracji dokonano jednak dopiero w 1922 r. W tym czasie otrzymał również Krzyż Walecznych. Kariera wojskowa.. Polska Niepodległa (lata 1921-1938)

◼ W listopadzie 1921 r., służąc nadal w 20. Pułku Piechoty w Krakowie, złożył prośbę o przyjęcie do zawodowej służby wojskowej. Stopień porucznika otrzymał dekretem Naczelnika Państwa 3 V 1922 r. ze starszeństwem l VI 1919 r. Przeszedł kolejne kursy specjalistyczne: w Wojskowej Szkole Gazowej w Warszawie, w Szkole Podchorążych w Warszawie, w centralnej Szkole Strzelniczej w Toruniu, w Centrum Wyszkolenia Broni Pancernych w Biedrusku i Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie. Uprawiał sport - narciarstwo i jazdę konną. Nabierał dużego doświadczenia w zakresie służby liniowej, garnizonowej i prac mobilizacyjnych. ◼ 19 III 1928 r. otrzymał awans na kpt. i został przeniesiony do Kadry Oficerów Piechoty. Równocześnie oddelegowano go jako instruktora do Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowie Mazowieckiej. ◼ 4 X 1930 r. przeniesiony został na własną prośbę do 35. Pułku Piechoty w Brześciu nad Bugiem. W 1936 r. ukończył w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie następujące kursy dla kpt. (rotmistrzów): techniczno- strzelecki i unifikacyjno-doskonalący oraz dla dowódców batalionów. ◼ 19 III 1938 r. awansowany do stopnia majora. Wojskowa Składnica Tranzytowa na Westerplatte (lata 1938-1939)

Major Henryk Sucharski - zgodnie z zarządzeniem szefa Biura Personalnego Min. Spraw Wojskowych z 4 XI 1938 r. - przeniesiony został z dniem 3 XII t.r. na stanowisko komendanta Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte. Okres pozostały do wybuchu wojny wykorzystał przede wszystkim na polepszenie warunków obrony, powiększając liczbę załogi i rozbudowując dodatkowe stanowiska polowe oraz przeszkody w terenie. Stopniowo udoskonalał system łączności i alarmowy, podnosił stan pogotowia bojowego na wypadek niespodziewanego ataku. Od pierwszego dnia walki aż do chwili złożenia broni był dowódcą obrony Westerplatte. Mjr Henryk Sucharski z oficerami i podoficerami, po odprawie załogi WST, 1939 r. Obrona Westerplatte (1.09.-7.09.1939)

◼ Na krótko przed wybuchem wojny mjr Henryk Sucharski zostaje poinformowany, że będzie musiał bronić się sam, pomocy nie będzie. ◼ Od chwili wystrzałów pancernika Schlezwig Holstein dowodzi obroną Westerplatte. ◼ Na naradzie oficerskiej postanawia, że w przypadku jakichkolwiek zniszczeń w systemie obronnym nastąpi kapitulacja. ◼ 7 września niemieckie pociski niszczą wartownie nr 2. ◼ Mjr Sucharski wydaje rozkaz kapitulacji. ◼ W uznaniu rzadko spotykanego w dziejach wojen bohaterstwa i niezłomnego ducha, dowództwo niemieckie pozwoliło mjr Sucharskiemu odejść do niewoli z szablą przy boku. Lata niewoli (1939-1945)

◼ Po kapitulacji, wraz z innymi oficerami (z wyjątkiem rannego por. Pająka) został odwieziony z Westerplatte do Hotelu Centralnego w Gdańsku, gdzie przebywał do 9 IX 1939 r. ◼ Tego dnia odwieziono go na Biskupią Górkę w Gdańsku, a potem do Elbląga. ◼ 10 IX przewieziony został do obozu w Stablack (Stablawki), w którym spisywano ewidencję, rewidowano bagaż i prowadzono dalsze przesłuchania. 12 IX dołączyła reszta załogi Westerplatte. ◼ 5 X znalazł się w obozie Reisenburg (Prabuty), gdzie władze obozowe odebrały mu szablę, choć po kapitulacji gen. F. G. Eberhardt pozwolił mu ją zatrzymać w dowód uznania. ◼ 26 X oddzielony został od reszty westerplatczyków i przeniesiony do Oflagu IV A w Hohensteinie w Saksonii. W obozie tym spędził pierwszą Wigilię w niewoli. Tam też, tak jak i pozostali jeńcy wojenni, otrzymał nr ewidencyjny (2105) i metalową, dwuczęściową plakietkę z wybitną nazwą obozu i numerem rejestracyjnym. ◼ Od 25 VI 1940 r. był w Oflagu II B w Arnswalde (). ◼ 15 V 1942 r. odtransportowany do oflagu II D w Grossborn (Borne- Sulinowo), przebywał tam do stycznia 1945 r. W marcu tego roku obóz ewakuowano przed nadciągającą Armią Czerwoną. Portret Sucharskiego, wykonany kredką przez nieznanego autora w Oflagu II B 19 listopada 1942 r. Po wyzwoleniu… (1945-1946)

◼ Wyzwolenie następuje z rąk oddziałów angielskich w maju 1945 roku w Lubece. ◼ 25 I 1946 r. przyjęty został do czynnej służby wojskowej z przydziałem na dowódcę 6. Baonu Strzelców Karpackich. ◼ Od 19 VIII 1946 r. przebywał w wojskowym szpitalu angielskim w Neapolu. ◼ Zmarł 30 sierpnia 1946 r. o godz. 9 rano na zapalenie otrzewnej po perforacji jelita grubego, 1 września pochowany został na Polskim Cmentarzu Wojskowym w Casamassima w prowincji Bari we Włoszech. Pośmiertne losy… (1946-1971)

◼ 21 sierpnia 1971 r. zwłoki mjra Sucharskiego ekshumowano i urnę złożono w siedzibie Ambasady Polskiej w Rzymie. ◼ 27 sierpnia samolotem "Lotu" przewieziono ją do Warszawy, skąd samolotem wojskowym do Gdańska. ◼ 31 sierpnia urna została wystawiona na widok publiczny w Dworze Artusa. ◼ 1 września 1971 r. urnę z prochami udekorowano Krzyżem Dekoracja urny z prochami mjra Komandorskim Orderu Virtuti Sucharskiego Krzyżem Komandorskim Militarni i złożono na Westerplatte. Orderu – Westerplatte, 1.09.1971 r. Klub Szkół Westerplatte Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. mjra Henryka Sucharskiego w Przasnyszu w Klubie Szkół Westerplatte

◼ Z okazji 50 rocznicy wybuchu II wojny światowej, we wrześniu 1989 roku w Gdańsku odbył się zjazd Westerplatczyków. Uczniowie ze Szkoły Podstawowej z Reska wystąpili z inicjatywą powołania klubu szkół noszących imię związane z obroną Westerplatte. Apel spotkał się z szerokim poparciem. ◼ W rok później, 6 i 7 września 1990 roku, odbyło się w Gdańsku, w Zespole Szkół Morskich I Założycielskie Sympozjum Klubu Szkół "Westerplatte" dnia 28 lutego 1991 roku Sąd Wojewódzki w Gdańsku zarejestrował stowarzyszenie pod nazwą "Klub Szkół Westerplatte" z siedzibą w gdańskim Zespole Szkół Morskich przy ul. Wyzwolenia 8. Celem klubu jest wymiana doświadczeń, wspieranie się w pracy dydaktyczno - wychowawczej, opieka nad Westerplatczykami i ich rodzinami, troska o groby tych, którzy już odeszli, wspólne organizowanie imprez sportowo-turystycznych oraz wzajemna pomoc. ◼ Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych uczestniczy w działaniach klubu od początku. Jesteśmy członkami - założycielami klubu. Dwukrotnie odbyły się u nas sympozja - V Sympozjum Klubu Westerplatte 9-10.X.1992 r. i XVI Sympozjum Klubu Westerplatte 6-8.V.1999 r. Westerplatczycy – W. Ciepłucha i W. Białous podczas XVI Sympozjum Klubu Szkół Westerplatte w Przasnyszu