1/2021 Executivewww.executivemagazine.pl MAGAZINE

INDUSTRY 4.0 W SKRÓCIE

DZIAŁ BUDOWNICTWO Wysoka aktywność deweloperów w 2020 roku

MACIEJ RUNKIEWICZ PREZES KAJIMA POLAND

Drodzy Czytelnicy

Witamy w kolejnym wydaniu Executive Magazine! Pozostawiamy za sobą ostatnie dwanaście miesięcy, które, choć były niezwykle trudne, zainspirowały nas do stworzenia nowych produktów i wdrożenia ich w życie. Szczególnie przełomowy był listopad – nasza działalność rozszerzyła się o portal internetowy executivemagazine.pl, który osiąga rewelacyjne wyniki. Abyście mogli zobaczyć i przypomnieć sobie jak mijał rok 2020 w Executive Club, na ostatnich stronach przygotowaliśmy dla Was obszerną fotorelację z naszych wydarzeń, a także podsumowanie ostatniego spotkania w roku 2020 – debaty „Innowacyjność- Chmura-Cyberbezpieczeństwo”. Nasz magazyn to przede wszystkim doświadczenia i spostrzeżenia liderów skupionych wokół Klubu. W numerze, który trzymacie w dłoniach, znajdują się wywiady z przedstawicielami najważniejszych organizacji, a także artykuły, których tematyka obejmuje wszystkie z kluczowych dzisiaj sektorów. Pierwsze w tym roku wydanie otwiera wywiad z Maciejem Runkiewiczem, Prezesem Kajima Poland, z którym rozmawialiśmy między innymi o zmianach w firmie – tych, które zaszły do tej pory oraz które nadejdą w najbliższej przyszłości. Zachęcamy również do lektury pozostałych rozmów z przedsiębiorcami i menedżerami, które dla Was przygotowaliśmy. Warto przyjrzeć się szczególnie wywiadom z gośćmi specjalnymi tego numeru, czyli Profesorem Guyem Standingiem, Profesorem Santiago de la Ciervą oraz Profesorem Michałem Kleiberem. Oprócz wielu wyjątkowych rozmów, artykułów i wspomnień, w tym wydaniu znajdziecie również nasze plany na nadchodzące miesiące. Zapraszam na kolejne strony, życząc napływu inspiracji,

Beata Radomska Prezes, Executive Club

Dear Readers

Welcome to another edition of Executive Magazine! We are putting the last twelve months behind us. Although they were extremely uncertain, they also inspired us to create new products and implement them. November was particularly crucial – we have expanded our activity and created the executivemagazine.pl portal, which now achieves amazing results. So you could look back and remember how 2020 at the Executive Club passed, on the last pages we have prepared for you an extensive photo report of our events and a summary of the last meeting in 2020 - the “Innovation-Cloud-Cybersecurity” debate. Our magazine is primarily a collection of experiences and insights of the leaders around the Club. The issue, that you’re holding, includes interviews with representatives of the most important organizations and articles covering every of today’s crucial sectors. The first publication this year opens with an interview with Maciej Runkiewicz, President of Kajima Poland, with whom we talked about, among others, changes in the company that have already occurred and that will take place in the near future. We also encourage you to read the other conversations with entrepreneurs and managers that we have prepared for you. It is worth taking a closer look at the interviews with special guests of this issue, i.e. Professor Guy Standing, Professor Santiago de la Cierva and Professor Michał Kleiber. Besides many unique conversations, articles and memories, in this edition you will also find our plans for the coming months. I wish you an influx of inspiration, enjoy the read,

Beata Radomska CEO, Executive Club

Executive MAGAZINE 3 Spis tresci

Wywiad / Interview BUDOWNICTWO / construction 06 Maciej Runkiewicz 36 Wysoka aktywność deweloperów w 2020 roku Prezes Kajima Poland / President of Kajima Poland High activity of developers in 2020 10 Kobus de Lange 40 Najwyższe budynki w historii Unihouse SA Dyrektor Zarządzający regionem Europy Środkowo- The tallest buildings in the history of Unihouse -Wschodniej, Vistra / Managing Director CEE, Vistra 42 Niezawodność i bezpieczeństwo to nasze priorytety. 12 Prof. dr hab. inż. Zbigniew Kledyński Niezmiennie. Od 75 lat. / Reliability and security are our Prezes Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa priorities. Consistently. For 75 years. President of the Polish Chamber of Civil Engineers 44 Ubezpieczenia grupowe dla sektora budowlanego 14 Prof. Guy Standing Group insurance for the construction sector Ekonomista, profesor University of London Economist, Professor of University of London 46 Praca hybrydowa, elastyczne powierzchnie, rearanżacje. Cushman & Wakefifield wskazuje trendy na rynku 16 Prof. Santiago de la Cierva nieruchomości biurowych / Hybrid work, flexible spaces Profesor IESE Business School and redesigns. Cushman & Wakefield highlights office Professor of IESE Business School market trends 18 Katarzyna Iwanich i Irena Zobniów 48 HRE Investments udowadnia, że rynek mieszkaniowy Współzałożycielki Insightland / Co-Funders of Insightland ma się bardzo dobrze / HRE Investments proves that the residential real estate market is doing very well 22 Prof. Michał Kleiber Wiceprezes Europejskiej Akademii Nauk i Sztuk Vice-President of The European Academy of Sciences And Arts Fala renowacji: dachy zielone a po- 52 prawa efektywności energetycznej Magdalena Błądek budynków / A Renovation Wave: green 26 Dyrektor Działu Zarządzania Nieruchomościami roofs and improving energy efficiency Biurowymi w Apsys Polska / Office Management Department Director Apsys Polska of buildings

Zrównoważone W miastach rośnie świadomość na temat potencjału biura według dachów zielonych w zakresie poprawy efektywności Apsys Polska energetycznej budynków. / Awareness is growing in cities about the potential of green roofs to improve Sustainable Offices According To Apsys the energy efficiency of uildings. Polska

28 Grzegorz Słomkowski Członek Zarządu Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu SA Member of the Board, Polish Investment And Trade Agency 32 Mariusz Pełechaty CEO KODA Bots / CEO of KODA Bots

Partnerstwo / Partnership Media / PR Mirosław Witkowski Eliza Stańczyk [email protected] [email protected] tel: (+ 48) 510 105 474 tel: (+ 48) 570 105 421

Wydanie: 1/2021 Partnerstwo / Partnership Dyrektor Kreatywny / Creative Director Issue: 1/2021 Anna Szymańska Łukasz Błędkowski [email protected] [email protected] Executive Club Sp. z o.o. tel: (+ 48) 530 306 046 tel: (+ 48) 510 105 479 ul. Jarosława Dąbrowskiego 67/2, 02-561 Warszawa e-mail: [email protected] Członkostwo w Klubie / Membership Anna Karasińska Druk / Print [email protected] Foldruk Media tel: (+ 48) 516 188 116

4 1/2021 Table of Contents

54 Jak wpłynąć na komfort i produktywność użytkowników 80 Zrównoważona produkcja jako strategia biznesowa budynków / How to influence the comfort and productivity Sustainable manufacturing as a Business Strategy of building users?

CSR Leader's Insight 2020 rokiem szczególnych wyzwań 56 Przyszłość w zasięgu… światłowodu IPT-Core The future is now: IPT-Core Optical Fiber 86 w obszarze CSR / 2020 the year of special challenges in the area of CSR 58 Lokalnie, świadomie i wielokanałowo: trendy w sektorze handlowym / Retail trends: focus on Local, Sustainability and Omnichannel 60 Industry 4.0 w skrócie Industry 4.0 in brief 62 FOTON Technik podsumowuje rok 2020 FOTON Technik summarises the year 2020 65 Czy czeka nas pandemia cyberataków? Prognozy na 2021 rok / Are we facing a cyberattack pandemic? 2021 Forecasts

Surowce odnawialne, baterie samochodowe,tworzywa sztuczne 68 88 Planeta i ludzie w centrum strategii biznesowej nowe pomysły dla gospodarki Kompanii Piwowarskiej / The planet and people at the o obiegu zamkniętym core of Kompania Piwowarska’s business strategy 92 Nowe technologie wsparciem wobec wyzwań RENEWABLE RAW MATERIALS, współczesnego świata / New technologies as a support AUTOMOTIVE BATTERIES, PLASTICS to the challenges of the modern world NEW IDEAS FOR THE CIRCULAR ECONOMY Bank Ochrony Środowiska ma już 30 lat 94 Bank Ochrony Środowiska has already turned 30 Celem gospodarki o obiegu zamkniętym jest unika- Co CSR ma wspólnego z podejściem sustainability nie generowania odpadów, ponowne wykorzysty- 96 i dlaczego w pandemii jest ważniejszy niż wanie produktów i odzyskiwanie zasobów. kiedykolwiekwcześniej? / What does CSR have to do The purpose of a circular economy is to avoid waste with the sustainability approach, and why is it more generation, reuse products, and recover resources. important than ever in a pandemic?

Relacja / Report Relacja z debaty: Innowacyjność – 98 Chmura – Cyberbezpieczeństwo REPORT FROM THE DEBATE: INNOVATION – CLOUD – CYBERSECURITY

72 Rozszerzenie ulgi na złe długi – korzystny wyrok TSUE Extension of relief for bad debts – favorable judgment of the CJEU 74 Czy pandemia wywoła boom na ośrodki spokojnej starości / Will a pandemic trigger a boom in retirement homes? 101 Podsumowanie wydarzeń Executive Club w 2020 roku Summary of 2020 in Executive Club 78 Poczta Polska konsekwentnie stawia na cyfryzację Poczta Polska consistently focuses on digitalization

Executive MAGAZINE 5 Wywiad Naszym atutem jest staranność Rozmowa z Maciejem Runkiewiczem, Prezesem Kajima Poland

Maciej Runkiewicz

6 1/2021 Interview

KAJIMA POLAND NALEŻY DO KORPORACJI KAJIMA – ŚWIATOWEGO LIDERA BRANŻY BUDOWLANEJ, NIEMNIEJ POSIADA TEŻ WŁASNĄ TOŻSAMOŚĆ. CO WAS WYRÓŻNIA NA TLE INNYCH Kuchnia: FIRM SPECJALIZUJĄCYCH SIĘ W GENERALNYM Lubię różnorodność. WYKONAWSTWIE? Najczęściej decyduję się na kuchnię Myślę, że jest to przede wszystkim większa staran- polską, japońską, włoską bądź ność. Na tę naszą właściwość z pewnością ma wpływ japońska proweniencja firmy. Przykładem tej dbałości teksańsko-meksykańską. jest większy – niż w sporej części firm wykonawczych – zespół inżynierów przydzielany do pojedynczego Hobby: projektu (realizacji). Przyjęliśmy taki model, ponieważ Książki historyczne zależy nam na starannym zaplanowaniu działań, za- i popularnonaukowe projektowaniu obiektu, a następnie na bezpośrednim dopilnowaniu terminowości i jakości robót. Naszym atutem jest też umiejętne połączenie pła- Książka: skiej struktury, charakterystycznej dla organizacji Wolę wskazać autora. Jest nim o średniej wielkości (dzięki temu zapewniamy częsty Michał Heller, który w swoich i bezpośredni kontakt z klientem oraz szybko reaguje- my), ze stabilnością i wiarygodnością dużej międzyna- tekstach łączy zagadnienia rodowej korporacji. z fizyki teoretycznej, astronomii, filozofii, matematyki, STANOWISKO ZASTĘPCY DYREKTORA GENERALNEGO W FIRMIE KAJIMA OBJĄŁ PAN a nawet teologii. W WIEKU TRZYDZIESTU LAT. NIE BAŁ SIĘ PAN TAK DUŻEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI W TAK MŁODYM Wymarzone wakacje: WIEKU? W czasie pandemii – jakiekolwiek. Nie bałem się, ponieważ Kajima zaczynała w Polsce swoją działalność jako mały podmiot i rosła w sposób Muzyka: organiczny. Naturalnie popełniałem – i nadal popeł- niam – wiele błędów, jednak zawsze starałem się wy- Od poważnej i filmowej, ciągać z nich wnioski. przez rock, do popu

BUDOWA DUŻYCH OBIEKTÓW TO PRAWDZIWY ŻYWIOŁ DOSTARCZAJĄCY WIELU WRAŻEŃ. TA DYNAMICZNA ATMOSFERA PRZYCIĄGA WIELU INŻYNIERÓW. PAN RÓWNIEŻ MIAŁ Z TYM STYCZNOŚĆ NA POCZĄTKU SWOJEJ KARIERY PROWADZENIE BIZNESU WYMAGA ODPORNOŚCI ZAWODOWEJ. NIE ŻAŁOWAŁ PAN NIGDY NA MOŻLIWE NIEPOWODZENIA. JAKĄ SYTUACJĘ PRZEPROWADZKI DO BIURA? – Z TYCH, Z KTÓRYMI MUSIAŁ SIĘ PAN ZMIERZYĆ – Lubię różnorodność, odpowiada mi system pracy WYMIENIŁBY PAN JAKO NAJTRUDNIEJSZĄ? mieszanej. Trochę czasu spędzam w naszej warszaw- Codziennie przytrafiają się momenty stresujące lub skiej siedzibie przy Alejach Jerozolimskich, ale wizy- wręcz frustrujące. Jednak najtrudniejsze są dla mnie tuję również nasze budowy. Oczywiście żadną budo- sytuacje związane z zagrożeniem zdrowia lub życia na wą nie mogę zajmować się w stu procentach. Jednak budowie. angażuję się mocniej w tych sytuacjach, w których moje wsparcie jako prezesa, a także inżyniera, jest CO MOTYWUJE PANA DO DZIAŁANIA I POMAGA konieczne. Wówczas mogę znów poczuć smak po- W ZARZĄDZANIU TAK DUŻĄ ORGANIZACJĄ? śpiechu i napięcia, który nieodłącznie towarzyszy Muszę przyznać, że z firmą Kajima Poland łączy budowom. mnie silna więź emocjonalna. To jest czynnik, który mnie najbardziej motywuje w pracy. Przywiązanie to JAKIE ZMIANY WPROWADZIŁ PAN W FIRMIE podziela ze mną wielu pracowników, szczególnie tych, KAJIMA POLAND WRAZ Z OBJĘCIEM STANOWISKA którzy pamiętają nasze skromne początki w Polsce. WICEPREZESA W 2010 ROKU, A NASTĘPNIE PREZESA W 2019 ROKU? MÓWI SIĘ, ŻE SEKTOR BUDOWLANY Zmiany, jakie wprowadzam, wynikają z dynamicz- Z OPÓŹNIENIEM ODCZUWA SKUTKI ZAŁAMANIA nego rozwoju firmy, nie z moich własnych cech. Inwe- GOSPODARCZEGO. JAK OCENIŁBY PAN SZKODY stujemy w skuteczniejsze sposoby zarządzania i admi- WYWOŁANE PANDEMIĄ, JEŻELI CHODZI nistrowania firmą, jak również w rozwój pracowników. O BRANŻĘ BUDOWLANĄ? CO SIĘ ZMIENIŁO Ponadto planujemy wdrażać nowoczesne narzędzia IT I JAKIE ZMIANY JESZCZE NADEJDĄ? przeznaczone dla budownictwa, przydatne w procesie Na początku pandemia była odczuwana głównie za projektowania i prowadzenia budowy. sprawą pojedynczych zachorowań pracowników na

Executive MAGAZINE 7 Wywiad

konkretnych budowach lub u dostawców. my, aby 2021 rok okazał się równie dobry Our advantage is also the skilful Przy pierwszych takich przypadkach de- jak poprzedni – lub jeszcze lepszy. combination of a flat structure distinctive stabilizowało to proces budowy. Nauczyli- for a medium-sized organization (thanks śmy się jednak zarządzać takimi sytuacja- to which we ensure frequent and direct mi – głównie przez zaostrzenie środków contact with the client and a fast response) zapobiegawczych oraz zmiany w orga- with the stability and credibility of a large nizacji budów – i minimalizować ryzyko DILIGENCE IS OUR international corporation. spowolnienia prac budowlanych. Dziś widać wyraźnie, że zmienia się GREATEST ASSET YOU TOOK OVER THE POSITION profil inwestycji dużych graczy na rynku OF DEPUTY GENERAL MANAGER IN nieruchomości. Następuje przesunięcie KAJIMA AT THE AGE OF THIRTY. WERE INTERWIEV WITH MACIEJ RUNKIEWICZ, YOU NOT AFRAID OF SUCH A BIG w kierunku budownictwa logistycznego PRESIDENT OF KAJIMA POLAND i przemysłowego, kosztem biurowego, ho- RESPONSIBILITY AT SUCH A YOUNG telowego i handlowego. Jest to zrozumiałe, AGE? jeżeli popatrzymy np. na zmiany tzw. za- I wasn’t, because Kajima started in chowań zakupowych Polaków – czy szerzej KAJIMA POLAND IS PART OF KAJIMA Poland as a small company and grew Europejczyków – wynikające z ich obaw CORPORATION – A WORLD LEADER organically. Of course, I have made and przed zachorowaniem, jak również z ogra- IN THE CONSTRUCTION INDUSTRY, still make many mistakes, however, I have niczeń w poruszaniu się, utrzymywanych HOWEVER, IT ALSO HAS ITS OWN always tried to learn from them. przez rządy poszczególnych krajów. Jeżeli IDENTITY. WHAT DISTINGUISHES zjawiska te pozostaną z nami na dłużej, na YOU FROM OTHER COMPANIES THE CONSTRUCTION OF LARGE stale zmienią nasze przyzwyczajenia – a co SPECIALIZING IN GENERAL FACILITIES IS A REAL THRILL- za tym idzie – charakter inwestycji. CONTRACTING? SEEKING ELEMENT. THIS DYNAMIC I think it is, above all, greater diligence. ATMOSPHERE ATTRACTS MANY POCZĄTEK ROKU TO ZAWSZE CZAS NA This characteristic of ours is certainly ENGINEERS. YOU HAVE ALSO HAD SNUCIE PLANÓW I NOWYCH WIZJI. influenced by the Japanese provenance CONTACT WITH IT AT THE BEGINNING JAKIE CELE STRATEGICZNE MACIE NA of the company. An example of this care OF YOUR CAREER. HAVE YOU EVER NAJBLIŻSZE MIESIĄCE? is a larger team of engineers assigned REGRETTED MOVING TO AN OFFICE? Nasz główny cel to ukończenie dużych to a single project (execution) than in I like variety, the mixed work system budów. Liczymy na to, że w niedalekiej many other contractors. We have adopted suits me. I spend some time in our Warsaw przyszłości staną się one naszymi flagowy- such a model, because we care about headquarters in Aleje Jerozolimskie, mi realizacjami. Drugi cel to podpisanie careful planning of activities, designing but I also visit our construction sites. korzystnych kontraktów, zapewniających a facility and then directly supervising the Of course, I cannot be involved in any prace budowlane na najbliższy czas. Chce- timeliness and the quality of the works. construction site from the beginning to

8 1/2021 Interview

Cuisine: I like variety. I usually choose Polish, Japanese, Italian or Tex-Mex cuisine.

Hobby: History and popular science books

Book: I prefer to mention an author. It’s Michał Heller who in his texts combines issues of theoretical physics, astronomy, philosophy, mathematics and even theology.

Dream vacation: During the pandemic – any

Music: From classical and film music through rock to pop

the end. However, I get more involved in those situations IT IS SAID THAT THE ECONOMIC SLUMP HAS A DELAYED where my support, as the President of the company and an EFFECT ON THE CONSTRUCTION SECTOR. HOW WOULD YOU engineer, is necessary. Then I can again feel the rush and ASSESS THE DAMAGE CAUSED BY THE PANDEMIC AS FAR AS tension that are inherent in construction sites. THE CONSTRUCTION INDUSTRY IS CONCERNED? WHAT HAS CHANGED AND WHAT CHANGES ARE STILL TO COME? WHAT CHANGES HAVE YOU MADE AT KAJIMA POLAND In the beginning, the pandemic was mainly felt through isolated WITH YOUR APPOINTMENT AS THE VICE PRESIDENT IN incidents of workers on specific construction sites or at the suppliers. 2010 AND THEN THE PRESIDENT IN 2019? At first, these cases destabilized the construction process. However, The changes I have been making are driven by the dynamic we have learned to manage such situations – mainly by tightening growth of the company, not by my own characteristics. preventive measures and changing the organization of construction We are investing in more efficient ways to manage and sites – and to minimize the risk of slowing down constructions. administer the company, as well as in employee development. Today, it is clear that the investment profile of the large players in In addition, we plan to implement modern IT tools for the real estate market is changing. There is a shift towards logistics construction, useful in the design and construction process. and industrial construction at the expense of office, hotel and commercial construction. This is understandable if we look at, for RUNNING A BUSINESS REQUIRES RESILIENCE TO POSSIBLE example, changes in the so-called shopping behaviour of Poles – or FAILURES. OF ALL THE SITUATIONS YOU HAVE HAD Europeans more broadly – resulting from their fear of disease as TO FACE, WHICH WOULD YOU NAME AS THE MOST well as restrictions in movement maintained by the governments of DIFFICULT? individual countries. If these phenomena stay with us for a longer Every day there are stressful or even frustrating moments. time, they will permanently change our habits and, consequently, However, the most difficult situations for me are those the nature of investments. involving a threat to health or life on the construction site. THE BEGINNING OF THE YEAR IS ALWAYS A TIME FOR MAKING WHAT MOTIVATES YOU TO ACT AND HELPS YOU MANAGE PLANS AND NEW VISIONS. WHAT ARE YOUR STRATEGIC GOALS SUCH A LARGE ORGANIZATION? FOR THE COMING MONTHS? I must admit that I have a strong emotional bond with Our main goal is to complete large construction projects. We Kajima Poland. This is the factor that motivates me most hope that in the near future they will become our flagship projects. at work. This attachment is shared by many employees of The second goal is to sign favourable contracts to ensure work for our company, especially those who remember our humble the near future. We want 2021 to be as good as or better than the beginnings in Poland. last year.

Executive MAGAZINE 9 Wywiad PRZEKUWAJĄC DOŚWIADCZENIE W NOWE MOŻLIWOŚCI Rozmowa z KobusEM de Lange, Dyrektorem Zarządzającym regionem Europy Środkowo-Wschodniej, Vistra

CZYM ZAJMUJE SIĘ VISTRA? Vistra jest dostawcą usług korpora- cyjnych z 82 biurami na całym świecie. Oprócz pięciu biur w Polsce z 500 fanta- stycznymi pracownikami, jesteśmy także obecni w pięciu krajach Europy Środ- kowo-Wschodniej. W naszym regionie pomagamy zagranicznym inwestorom w wejściu na rynek dostarczając usługi członka zarządu i sekretariatu korporacyj- nego, zapewniając zgodność z przepisami podatkowymi oraz obsługując fundusze inwestycyjne. Zwykle inwestorzy nie mają potrzebnej wiedzy i doświadczenia zwią- zanych z lokalnym prawodawstwem, a tym bardziej czasu na mierzenie się zawiłościa- mi przepisów, dlatego decydują się zlecać pewne procesy do firm zewnętrznych, np. obsługę finansów czy kadr i płac. Pod- czas gdy nasi klienci koncentrują się na celach biznesowych, my zajmujemy się czasochłonnymi lecz fundamentalnymi obowiązkami administracyjnymi, raporto- wymi, zachowując zgodność z przepisami.

CO NAPĘDZA RYNEK W POLSCE I JAK TO WPŁYWA NA BRANŻĘ, W KTÓREJ DZIAŁA VISTRA? Od wielu lat Polska jest atrakcyjnym miejscem na inwestycje i z różnych powo- dów zajmuje dominującą pozycję w Euro- pie Środkowo-Wschodniej. Poradziliśmy sobie dobrze z wyzwaniami 2020 r., ponie- waż nasza gospodarka jest dość zróżnico- wana, a przedsiębiorstwa otrzymały dużą Kobus de Lange pomoc publiczną. Polska zabezpieczyła

10 1/2021 Interview

również duże środki pomocowe z UE do 2027 r., które wspomagają rozwój gospo- darczy. Pod wieloma względami sektor usług korporacyjnych wyszedł z pande- mii niemal bez szwanku. Wielu naszych klientów działa w sektorze nieruchomości, zwłaszcza w branży logistycznej i magazy- nowej. Widzimy ich rozwój wraz ze wzro- stem branży e-commerce, który powoduje i nadal będzie powodował wzrost wartości obiektów magazynowych w pobliżu du- żych miast.

JAKIE VISTRA MA PLANY NA 2021 R.? Mamy wiele planów, ale w skrócie, bę- dziemy nadal z powodzeniem dostosowy- wać się do prędkości, tempa i skali zmian otoczenia. Każda branża przechodzi ogromną transformację „ze świata fizycz- nego do cyfrowego”. Będziemy dalej sku- piać się na sztucznej inteligencji i automa- tyzacji procesów zapewniając, że możemy nadal dostarczać naszym klientom profe- sjonalne usługi i rozwiązania. Osobiście patrzę z dużym optymizmem na 2021 r.!

WHAT IS DRIVING GROWTH IN THE POLISH MARKET? HOW DOES THAT IMPACT THE INDUSTRY VISTRA TRANSFORMING OPERATES IN? For many years now, Poland has been EXPERTISE INTO an attractive investment location and it has a dominant position in CEE for variety of reasons. Poland managed the OPPORTUNITY challenges of 2020 well, as the economy is quite diverse and there was a large INTERVIEW WITH KOBUS DE LANGE, size of fiscal and monetary support. MANAGING DIRECTOR CEE, VISTRA Additionally, Poland secured large financing from the EU till 2027 which is supportive of economic growth. In WHO IS VISTRA? many ways the corporate sector was fairly Vistra is a corporate service provider unscathed by the pandemic. Many of our with 82 offices around the globe. Except clients operate in the Real Estate sector, for our five offices in Poland with 500 especially logistics and warehousing. fantastic employees, we also operate in We’ve seen current clients growing five Central-Eastern European countries. and expanding as the continued rise of In the region we facilitate inward e-commerce will and does increase the investment into Poland and CEE by value of warehouse facilities near big providing trust, corporate, tax compliance cities. and fund services to foreign investors. WHAT ARE VISTRA’S PLANS FOR 2021? Most investors do not have the necessary local knowledge and experience, let There are many plans, but in a nutshell, alone the time and capacity to deal with we’ll continue to successfully adapt to the regulatory compliance and complexities, speed, pace and depth of today’s changing and therefore consider outsourcing environment. Every industry is going certain functions, e.g. finance and HR & through a massive shift from 'physical payroll. Whilst they focus their energy to digital’. We’ll continue to focus on AI on their investments strategy, we manage and process automation, ensuring we can the time-consuming, yet fundamental continue to provide professional services administrative, statutory compliance and and solutions to our clients. Personally reporting needs for them. I’m very bullish on 2021!

Executive MAGAZINE 11 Wywiad TECHNOLOGIA I CYFRYZACJA

Rozmowa z Prof. dr hab. inż. Zbigniewem Kledyńskim, prezesem Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa

Zbigniew Kledyński

12 1/2021 Interview

W JAKIM KIERUNKU ROZWIJAJĄ SUPPORT ITS MEMBERS IN USING siałoby uwzględniać lokalne zróżnicowa- SIĘ TECHNOLOGIE ZWIĄZANE THESE SOLUTIONS? nia oraz nasze aktualne zapotrzebowanie Z INŻYNIERIĄ BUDOWLANĄ? na budowlane know how. Myślę, że w tym As engineers, we are most interested Zasadnicze źródła postępu w branży zakresie, jakiego teraz potrzebujemy, bez in the technical aspects of digitization, budowlanej wciąż tkwią w innowacyjnych trudu (co nie znaczy, że bez sporych kosz- primarily BIM. At PIIB we have rozwiązaniach materiałowych. Wiele tów) pozyskujemy taką wiedzę dzięki developed a strategy for our actions technologii jest związanych z wykorzysta- otwartości i atrakcyjności polskiego rynku in this matter, we have appointed niem tych materiałów i rozwija się wraz inwestycyjnego. Działają na nim różnego a competent BIM Committee, we issue z nimi. Wciąż duży potencjał rozwoju rodzaju firmy oraz ich konsorcja i łatwo numerous publications in this field, we tkwi w doskonaleniu organizacji procesów możemy sprowadzać ze świata potrzebne also try to observe and actively approach budowlanych, czemu powinna sprzyjać technologie. Osobiście życzyłbym nam non-chamber initiatives regarding cyfryzacja projektowania i procesów wy- jednak, aby tej nowoczesności przybywało broadly understood digitization. konawczych. W tym kontekście powin- w jeszcze bardziej technicznie zaawan- Among others, we were one of the niśmy rozwijać BIM i to z akcentem na sowanych rodzajach budownictwa, żeby parties responsible for the final shape procesowe i finansowe jego aspekty. rósł w tym udział polskich technologii of the 3rd edition of the Build 4 Future i aby integratorami większości najambit- Construction Economic Forum, which W STYCZNIU TEGO ROKU WESZŁY niejszych zadań były krajowe firmy oraz once again organized the Poznań W ŻYCIE PRZEPISY UMOŻLIWIAJĄCE zatrudnieni w nich polscy inżynierowie. International Fair, this time with SPORZĄDZANIE PROJEKTÓW a significant emphasis on digitization BUDOWLANYCH I SKŁADANIE in construction. Our representatives

WNIOSKÓW W PROCESIE are actively participating in the works BUDOWLANYM W WERSJI of a team appointed by the Ministry ELEKTRONICZNEJ. CYFRYZACJA of Economic Development, Labor, WDRAŻANA JEST ETAPAMI. JAK TECHNOLOGY AND and Technology and the General PIIB WSPIERA SWOICH CZŁONKÓW Office of Building Control focused W KORZYSTANIU Z TYCH ROZWIĄZAŃ? on the digitization of administrative Jako inżynierowie jesteśmy najbardziej DIGITIZATION procedures in construction. zainteresowani technicznymi aspektami We are aware that digitization is cyfryzacji, czyli przede wszystkim BIM. INTERVIEW WITH PROF. DR HAB. INŻ. constantly changing our work and that W PIIB opracowaliśmy strategię naszego ZBIGNIEW KLEDYŃSKI, PRESIDENT this process will intensify in the future. działania w tej sprawie, powołaliśmy kom- OF THE POLISH CHAMBER OF CIVIL We cannot imagine not being there. petentną Komisję ds. BIM, sporo publi- ENGINEERS kujemy na temat tych zagadnień, staramy WHICH COUNTRY COULD SERVE AS się także obserwować i aktywnie podcho- AN EXAMPLE WHEN IT COMES TO dzić do pozaizbowych inicjatyw dotyczą- MODERN CONSTRUCTION AND THE cych szeroko rozumianej cyfryzacji. M.in. WHAT IS THE DIRECTION IMPLEMENTED TECHNOLOGICAL zaangażowaliśmy się programowo w III OF DEVELOPMENT OF THE SOLUTIONS? edycję Forum Gospodarczego Budownic- TECHNOLOGIES RELATED TO CIVIL In order to answer this question twa Build 4 Future, które po raz kolejny ENGINEERING? honestly, one would have to gather zorganizowały Międzynarodowe Targi The main sources of progress in the a lot of knowledge from around the Poznańskie, tym razem z dużym udziałem construction industry are still innovative world, but even then local differences problematyki cyfryzacyjnej w budownic- material solutions. Many technologies are and our current needs for construction twie. Nasi przedstawiciele aktywnie dzia- associated with the use of these materials know-how would have to be taken łają w pracach zespołu Ministerstwa Roz- and grow together with them. There is into account to identify a leader worth woju, Pracy i Technologii oraz Głównego still great potential for development following. I think that, when it comes to Urzędu Nadzoru Budowlanego, zespołu in improving the organization of our present requirements in this area, we który zajmuje się cyfryzacją procedur ad- construction processes, which should can easily obtain such knowledge (even ministracyjnych w budownictwie. be supported by the digitization of though it may not be cheap) thanks Zdajemy sobie sprawę, że cyfryzacja design and execution processes. In this to the openness and attractiveness of odmienia nieustannie nasz warsztat pracy context, we should develop BIM with the Polish investment market. It has i będzie się to działo jeszcze intensywniej an emphasis on its process-related and many different types of companies and w przyszłości. Trudno, aby nas przy tym financial aspects. consortia, and we can easily import the nie było. necessary technologies from around the IN JANUARY THIS YEAR NEW world. Personally, however, I would like KTÓRY KRAJ MOŻE SŁUŻYĆ NAM ZA REGULATIONS CAME INTO FORCE, this modernity to be especially visible WZÓR JEŚLI CHODZI O NOWOCZESNE ENABLING THE PREPARATION OF in the more technically advanced types BUDOWNICTWO I WDROŻONE CONSTRUCTION PROJECTS AND of construction, the share of Polish ROZWIĄZANIA TECHNOLOGICZNE? SUBMISSION OF APPLICATIONS IN technologies used in these areas to Aby rzetelnie odpowiedzieć na to py- THE CONSTRUCTION PROCESS IN AN increase, and domestic companies and tanie, należałoby zgromadzić bardzo dużą ELECTRONIC VERSION. DIGITIZATION the Polish engineers they employ to wiedzę z całego świata, ale i wtedy wska- IS BEING IMPLEMENTED IN STAGES. become the integrators of the most zanie lidera godnego naśladowania mu- HOW DOES THE CHAMBER (PIIB) ambitious tasks.

Executive MAGAZINE 13 Wywiad KRYZYS I TAK BY PRZYSZEDŁ Rozmowa z Prof. Guyem Standingiem, brytyjskim ekonomistą, specjalistą w zakresie rynku pracy, profesorem University of London

PROF. Guy Standing

Ekonomista z tytułem doktora uzyskanym na Uniwersytecie w Cambridge. Jest profesorem na Uniwersytecie SOAS w Londynie oraz członkiem Brytyjskiej Akademii Nauk Społecznych i Królewskiego Towarzystwa Sztuki, a także współzałożycielem i honorowym współprzewodniczącym Basic Income Earth Network (BIEN) oraz członkiem Progressive Economy Forum. W latach 2016-2019 był doradcą Kanclerza Skarbu w brytyjskim Gabinecie Cieni – Johna McDonnella.

Professorial Research Associate, SOAS University of London. An economist with a Ph.D. from the University of Cambridge, he is a Fellow of the British Academy of Social Sciences, and the Royal Society of Arts, co-founder and honorary co-president of the Basic Income Earth Network (BIEN), and member of the Progressive Economy Forum. In 2016-2019, he was an adviser to Shadow Chancellor of the Exchequer, John McDonnell.

DLACZEGO UWAŻA PAN, ŻE KRYZYS jeszcze gorsza. Pandemia COVID-19 jest Dlatego coś w rodzaju podstawowego do- WYWOŁANY PANDEMIĄ COVID-19 JEST ogromnym szokiem popytowym, a miliony chodu dla wszystkich jest w tym momencie TAK NIEBEZPIECZNY EKONOMICZNIE? ludzi żyły już na krawędzi niemożliwego do absolutnie niezbędne – aby zwiększyć popyt Globalna gospodarka była wyjątkowo utrzymania długu. Co więcej, wydaje się, że i dać każdemu odporność. krucha, zanim wstrząs pandemiczny uderzył rządy nie wyciągnęły wniosków z kryzysu WIELU EKONOMISTÓW PRZEWIDUJE, w świat. Jeśli porównamy sytuację z sytuacją finansowego lat 2007-2008. Wraz z banka- ŻE PANDEMIA COVID-19 ZWIĘKSZY sprzed stu lat, kiedy hiszpańska grypa na- mi centralnymi wpompowali pieniądze na NIERÓWNOŚCI. ZGADZA SIĘ PAN wiedziła świat, to zginęło około 50 milio- rynki finansowe, aby zapewnić firmom i in- Z TYM? nów ludzi, ale po tym nie nastąpił globalny westorom finansowym płynność. Ale jest to kryzys. Na przykład dług prywatny w Sta- podejście po stronie podaży. Nie stymuluje Podczas pandemii narastało kilka form nach Zjednoczonych wynosił wtedy około zagregowanego popytu. Pandemia wywoła- nierówności i będą one nadal rosnąć. Wy- 50% PKB, a zadłużenie przedsiębiorstw ła kryzys gospodarczy, który i tak miał się obrażam sobie krzywą potrójnego K powol- było minimalne. W 2019 roku zadłużenie wydarzyć. Decydenci, politycy i biurokraci nego powrotu do zdrowia. Oznacza to, że gospodarstw domowych w USA wynosiło muszą nauczyć się bardzo prostej, ale ważnej przed wybuchem pandemii był długi okres, około 150% PKB, a zadłużenie przedsię- lekcji. Odporność gospodarki i społeczeń- w którym ludzie o wyższych dochodach do- biorstw 73% PKB. W niektórych pań- stwa zależy od odporności najbardziej wraż- świadczali wzrostu dochodów i bogactwa, stwach członkowskich OECD sytuacja była liwych grup i wszyscy jesteśmy narażeni. podczas gdy prekariat doświadczał spadku

14 1/2021 Interview

płac i rosnącego zadłużenia. Ten schemat rising incomes and rising wealth, while powtórzył się ostrzej podczas załamania the precariat experienced falling wages and pandemicznego. Przewiduję, że kiedy nastą- THE CRISIS rising debt. This pattern has been repeated pi ożywienie gospodarcze, pojawi się kolej- more sharply during the pandemic slump. ne K, Plutokraci będą cały czas wygrywać, WOULD HAVE When an economic recovery comes, razem Elitą i Salariat. Ta sama krzywa po- I predict that another K will emerge, the trójnego K dotyczy firm – duże korporacje COME ANYWAY plutocrats winning all the time, along with radziły sobie dobrze, jeśli chodzi o zyski the elite and salariat. i zmniejszone zadłużenie, podczas gdy śred- INTERVIEW WITH PROF. GUY STANDING, The same triple-K curve applies to firms nie i małe firmy borykają się ze spadkiem BRITISH ECONOMIST, SPECIALIST IN THE – the big corporations have done well, in zysków i rosnącym zadłużeniem. Sytuacja FIELD OF THE LABOR MARKET, PROFESSOR terms of profits and in terms of reduced pogorszyła się podczas pandemii, a przy debt, while medium-sized and small-scale istniejących politykach może stać się jeszcze AT THE UNIVERSITY OF LONDON firms have been struggling with reduced bardziej widoczna w okresie po pandemii. profits and rising debts. That has become WHY DO YOU BELIEVE THAT THE COVID worse during the pandemic and with JEŚLI TAK, W JAKI SPOSÓB MOŻNA PANDEMIC SLUMP IS SO DANGEROUS existing policies could become even more TEMU ZAPOBIEC? ECONOMICALLY? pronounced in the post-pandemic period. Rządy i banki centralne muszą zrewido- The global economy was uniquely fragile wać politykę pieniężną i przestać dostarczać before the pandemic shock hit the world. IF SO, WHAT WAY COULD THAT BE pieniądze i tanie pożyczki, głównie do du- If we compare the situation with what was PREVENTED? żych międzynarodowych korporacji, które the situation one hundred years ago when Governments and central banks must nie mają większych problemów z płynno- the Spanish flu hit the world, then some revise monetary policy and stop feeding ścią. Muszą rozważyć coś w rodzaju pod- 50 million people died, but there was not money and low-cost loans mostly to big stawowego dochodu dla wszystkich zwy- a global slump after it. Back then, private multinational corporations, which do not kłych legalnych mieszkańców ich krajów. debt in the United States, for instance, was have major liquidity problems. They must Powodem, dla którego dochód podstawowy equal to about 50% of GDP, and corporate consider something like a basic income for jest niezbędny dla trwałego ożywienia, jest debt was minimal. In 2019, household debt all usual legal residents of their countries. to, że z pewnością ponad wszystkie inne in the USA was about 150% of GDP and The reason a basic income is essential for wyciągnięto lekcję podczas tego smutnego corporate debt was 73% of GDP. In some a sustainable recovery is that there is surely okresu pandemii. Jak powiedziałem wcze- other OECD countries, the situation was one lesson above all others learned during śniej, odporność nas wszystkich i odporność even worse. this sad pandemic period. As I said earlier, społeczeństwa będą w dużej mierze zależeć The Covid pandemic is a huge demand the resilience of all of us, and the resilience od odporności każdego. Żadne kierowanie shock, and millions of people were already of society, will depend crucially on the na określone grupy nie będzie działać. living on the edge of unsustainable debt. resilience of everybody. No targeting on More than that, governments do not seem specific groups will work. JEŚLI RZĄDY I ORGANY to have learned the lesson of the financial MIĘDZYNARODOWE NIE PODEJMĄ crisis of 2007-2008. They and the central IF GOVERNMENTS AND INTERNATIONAL DZIAŁAŃ W CELU ZMNIEJSZENIA banks have pumped money into the financial BODIES FAIL TO TAKE ACTION TO NIERÓWNOŚCI I NIEPEWNOŚCI, CO markets to give firms and financial investors REDUCE INEQUALITY AND INSECURITY, WEDŁUG PANA STANIE SIĘ W CIĄGU liquidity. But this is a supply-side approach. WHAT DO YOU THINK WILL HAPPEN NAJBLIŻSZYCH DWÓCH DO PIĘCIU LAT? It does not stimulate aggregate demand. OVER THE NEXT TWO TO FIVE YEARS? Społecznie, myślę, że pandemia będzie po The pandemic was a trigger for an Socially, I think the pandemic will prostu trwała, nieco zanikając, a następnie economic crisis waiting to happen. just continue, fading a little and then powracając, po czym następować będą ataki Policymakers, politicians and bureaucrats coming back, to be followed by bouts chorób społecznych. Wzrośnie zachorowal- have to learn a very simple but profound of social illnesses. Morbidity as well as ność i śmiertelność. Frustracje będą rosły. lesson. The resilience of the economy and mortality will rise. Frustrations will grow. Ale może nastąpić opóźniona reakcja poli- society depends on the resilience of the But there may be a delayed political tyczna. Jest tam dużo złości. I to jest uza- most vulnerable groups and we are all reaction. There is a lot of anger out there. sadnione. W tej chwili ludzie są zmęczeni. vulnerable. This is why something like And it is justified. People are tired at the Ale w miarę jak będą pojawiały się dowody a basic income for all is absolutely vital at moment. But as the evidence grows of the na to, że Plutokracja i Elita zdobywają coraz this point – to boost demand and to give plutocracy and elite gaining and gaining więcej, niesprawiedliwość sprawi, że więcej everybody resilience. and gaining, the injustice will make more ludzi stanie się politycznie aktywnych. Dłu- people politically active. goterminowe zagrożenie dla środowiska, MANY ECONOMISTS PREDICT THAT The longer-term threat to the groźba przyszłych pandemii związanych THE COVID PANDEMIC WILL INCREASE environment, the threat of future pandemics z lękiem przed naturą i wyginięciem sprawi, INEQUALITY. DO YOU AGREE? linked to fears of nature and Extinction will że młodzi w Prekariacie skierują swoje siły Several forms of inequality have been make the young in the precariat turn their na nowe ruchy polityczne. Możemy zoba- growing in the pandemic and will continue energies to new political movements. We czyć zachęcający rozwój – pojawienie się to grow. I envisage a triple-K curve of a slow may well see an encouraging development zespołu ruchów dążących do lepszej przy- recovery. What this means is that before the – the emergence of a set of movements szłości, transformacji. Nie powinniśmy się pandemic struck, there was a long period in pursuing a better Future, a transformation. tego bać. which higher-income people experienced We should not be afraid of that.

Executive MAGAZINE 15 Wywiad KOMUNIKACJA W DOBIE PANDEMII

Rozmowa z Prof. Santiago de la Ciervą, Profesorem IESE Business School

Prof. Santiago de la Cierva Álvarez de Sotomayor

Doświadczenie Profesora łączy trzy aspekty komunikacji: dziennikarstwo (pełnił funkcję dyrektora telewizyjnej agencji prasowej), komunikacji korporacyjnej, zarówno w biznesie jak i w sektorze non-profit oraz akademickie: naucza komunikacji dla instytucji i zarządzania kryzysowego na trzech uniwersytetach. Jego obecne zainteresowania to uświadamianie top managementowi roli komunikacji, nauczanie jak prowadzić organizację z punktu widzenia komunikacji, a także rozwój procedur i najlepszych praktyk w zakresie korzystania z wydarzeń specjalnych jako kanałów komunikacyjnych.

Santiago de la Cierva experience combines the three sides of communications: journalism (as director of a TV news agency), corporate communications both in business and in the non-profit sector, and the academia, teaching institutional communications and crisis management in three universities. His current fields of interest are understanding how much communications the top management should know, how to lead the organization with a communications perspective, and developing protocols and best practices for using events as communication channels.

KRYZYSY SĄ POWRACAJĄCĄ, NAUCZY LIDERÓW, JAK UNIKNĄĆ czynom, słowa są niewystarczające. Szczegól- INTEGRALNĄ CZĘŚCIĄ HISTORII KOLEJNEGO KRACHU NA RYNKU? nie teraz, kiedy nie ma rozróżnienia między LUDZKOŚCI, A ZWŁASZCZA HISTORII Jak każdy kryzys, może on nas wiele na- komunikacją wewnętrzną i zewnętrzną. Kie- BIZNESU. NAJWIĘKSZA CZĘŚĆ KRYZYSU uczyć. Przede wszystkim pomoże nam do- rujemy się zaufaniem, bardziej wierząc w to, ZWIĄZANEGO Z KORONAWIRUSEM strzec niektóre z zagrożeń, które uważali- co mówią inni, niż w to, co firmy same o sobie ZACHODZI W PERCEPCJI. JAK śmy za odległe. Mam nadzieję, że wiele firm mówią, przykładem są TripAdvisor czy Uber. SKUTECZNIE KOMUNIKOWAĆ SIĘ zmieni modele biznesowe w taki sposób, aby Im bardziej zaawansowany technologicznie W NOWEJ RZECZYWISTOŚCI? rozwijać się wolniej, ale bezpieczniej: dywer- jest nasz sektor, tym bardziej potrzebujemy Każda skuteczna komunikacja wymaga syfikacja źródeł surowców z różnych części zaufania. trzech elementów: argumentów, wiarygod- świata, lepsze systemy informatyczne, które ności i więzi emocjonalnej. Wszystkie trzy umożliwią ludziom pracę zdalną, zapewnie- Z BADAŃ WYNIKA, ŻE CO DRUGA POLSKA powinny być dostosowane do naszych od- nie partnerstw biznesowych z firmami god- FIRMA MA PROBLEMY Z KOMUNIKACJĄ. biorców. Oznacza to, że aby skutecznie po- nymi zaufania i tak dalej. Globalizacja ulegnie JAKIE BARIERY NAJCZĘŚCIEJ rozumiewać się w czasie pandemii, musimy głębokiej zmianie. NAPOTYKAJĄ FIRMY, STARAJĄC SIĘ posługiwać się przekonującymi argumentami, USPRAWNIĆ KOMUNIKACJĘ? JAKIE silnie emocjonalnie związanymi z osobami DLACZEGO LEGITYMIZACJA MA BŁĘDY POPEŁNIAJĄ? JAKI JEST KLUCZ DO dotkniętymi konsekwencjami COVID-19, ZNACZENIE W KOMUNIKACJI SUKCESU W KOMUNIKACJI? KRYZYSOWEJ? a przede wszystkim okazać wiarygodny wy- Moim zdaniem firmy i instytucje, któ- siłek służenia im. Zatem kluczowymi byłyby Legitymizacja i zaufanie są najważniejszy- re pomijają rolę komunikacji i uważają ją za elastyczność i zdolność do adaptacji. mi elementami relacji międzyludzkich. Za- dział techniczny, nie dostrzegają najważniej- ufanie sprzyja relacjom, w tym gospodarczym, szego – jedynym sposobem, aby dążyć i roz- JAKIE WNIOSKI MOGĄ WYCIĄGNĄĆ natomiast brak zaufania sprawia, że wszystko wijać się jako organizacje, jest zdobywanie ORGANIZACJE Z KRYZYSU ZWIĄZANEGO jest wolniejsze, droższe i bardziej skompliko- konsensusu społecznego. Komunikacja jest Z KORONAWIRUSEM I CZY PANDEMIA wane. Możemy je zdobyć tylko dzięki naszym ponad marketingiem: musimy być postrze-

16 1/2021 Interview

gani jako wartościowi gracze w kontekście CRISIS ARE A RECURRING, COMMUNICATION? WHAT MISTAKES społecznym, zanim zaczniemy sprzedawać INTEGRAL PART OF THE HISTORY OF DO THEY MAKE? WHAT IS THE KEY TO produkty lub usługi. Musimy komunikować HUMANKIND, ESPECIALLY THE HISTORY SUCCESS IN COMMUNICATION? się z innymi zainteresowanymi niż nasi kon- OF BUSINESS. THE BIGGEST PART OF In my view, companies and institutions sumenci: pracownikami, sąsiadami, organami THE CORONAVIRUS CRISIS HAPPENS who don’t pay attention to communication nadzoru i władzami, udziałowcami, mediami WITHIN PERCEPTION. HOW TO and consider it a technical department, – ogółem obywateli. COMMUNICATE IN THE NEW REALITY miss the fact that the only way to strive W tym sensie komunikacja jest częścią SUCCESSFULLY? and flourish as organizations is earning zarządzania. Moim zdaniem pozostawianie Any effective communication requires social consensus. Communications come komunikacji w tyle jest jednym z najgor- three elements: arguments, credibility before marketing: we need to be perceived szych błędów, jakie można popełnić. Zapytaj and emotional connection. The three of as a beneficial player in our social dyrektora generalnego dużej firmy, ile czasu them should be adapted to our audience. context, before we start selling products poświęca na komunikację, a powie Ci, że Which means, in order to communicate or services. We need to communicate ponad 50% swojego czasu. Prawdziwi lide- successfully during the pandemic, we with those stakeholders different from rzy poświęcają swój czas strategii, kryzysom need to use persuasive arguments, with our consumers: employees, neighbors, i wyjątkom od norm. Komunikacja jest czę- a strong emotional connection with regulators and authorities, shareholders, ścią strategii. people suffering the consequences of the media, citizens in general. covid, and first of all show a credibly effort In this sense, communication JAK ZMIENIŁA SIĘ KOMUNIKACJA W BIZ- to serve them. So, the key words would be is part of governance. Delegating NESIE W CIĄGU OSTATNICH 10 LAT? flexibility and adaptability. communications is, in my opinion, one Komunikacja biznesowa bardzo się zmie- of the worst mistakes you can make. Just niła, ponieważ jednocześnie zmienił się świat. HOW CAN ORGANIZATIONS LEARN go and ask a CEO of a big company, Zwróćmy uwagę na trzy elementy. Po pierw- FROM CORONAVIRUS CRISIS AND how much time does he or she dedicate sze, nowe technologie (smartfony i media WILL COVID-19 PANDEMIC SITUATION to communication, and they will tell społecznościowe) dostępne dla każdego mają TEACH LEADERS HOW TO AVOID NEXT you that more than 50% of their time. ogromny wpływ na firmy. Ludzie żądają wię- MARKET CRUSH? Actually, true leaders dedicate their time cej informacji o wszystkim, jest więcej osób As any crisis, this episode can teach to strategy, crises and exceptions to the patrzących na ręce niż kiedykolwiek, a do- us a lot, mainly to understand better norms. And communication is part of chowanie tajemnic jest prawie niemożliwe. some risks we thought they were remote. the strategy. Przejrzystość powinna być teraz normą, a nie I hope many companies will change wyjątkiem. Po drugie, niepokoje politycz- business models to grow slower but safer: HOW DID COMMUNICATION IN ne i problemy społeczne wymagają od firm diversifying sources of raw materials BUSINESS CHANGE OVER THE PAST i ich liderów pełnienia roli publicznej, o czym from different parts of the world, better 10 YEARS? jeszcze kilka lat temu nie słyszano. Jesteśmy IT systems to allow people to work Business communication has changed w dobie aktywizmu prezesów, firmy powin- remotely, ensuring business partnerships a lot because our world has changed ny stawić czoła przemianom społecznym. Po with trustworthy companies, etc. a lot. Let me point out three elements. trzecie, zarządzanie ryzykiem stało się bar- Globalization will change deeply. First, new technologies (smartphones dzo ważne w codziennym życiu menedżera. and social media) available to everyone Kwestie środowiskowe, społeczne i rządowe WHY DOES LEGITIMACY MATTERS IN have a huge impact on companies. powinny być rozpatrywane w sposób syste- CRISIS COMMUNICATION? People demand more information about matyczny. Komunikacja jest istotnym ele- Legitimacy and trust are the most everything, there are more watchdogs mentem tych zagrożeń. important element in human relations. than ever, and it is almost impossible Z tych i kilku innych powodów liderzy biz- Trust encourages relations, economic to keep secrets. Transparency should be nesu muszą być dobrze wyszkoleni w zakresie or else, while the lack of trust makes now the norm, not the exception. Second, komunikacji. Ich misja tego od nich wymaga. everything slower, more expensive and political unrest and social issues demand Prezesi są dziś najlepszą lub najgorszą wizy- more complicated. But we can only gain from companies and their leaders to have tówką swoich firm. trust with our acts, words are insufficient. a public role, which it was unheard of Even more now, when there is no a few years ago. We are in the era of CEO distinction between internal and external activism, companies should embrace communications. We are in the economy social change. Third, risk management of trust, we believe more in what others has become very important in the say than what companies say about daily life of a manager. Environmental, COMMUNICATION themselves: look at TripAdvisor, Uber, social and governance issues should be etc. The more technologically advanced dealt with a systematic approach. And IN TIME OF is our sector, the more we need trust. communication is a relevant element of these ESG risks. THE PANDEMIC THE RESEARCH SHOWS THAT EVERY For those reasons, and a few more, SECOND POLISH COMPANY HAS business leaders need to become PROBLEMS WITH COMMUNICATION. well-trained communicators, because INTERVIEW WITH PROF. SANTIAGO WHAT BARRIERS DO COMPANIES DE LA CIERVA, PROFESSOR OF IESE their mission requires from them to MOST OFTEN ENCOUNTER communicate. CEOs are today the best or BUSINESS SCHOOL WHEN TRYING TO IMPROVE worst showcases of their companies.

Executive MAGAZINE 17 Wywiad

STARAMY SIĘ „WEJSĆ W BUTY” KOBIET. ZROZUMIEĆ I DOSTARCZYĆ IM TO, CZEGO SZUKAJĄ. Rozmawiamy z założycielkami Insightland – Katarzyną Iwanich i Ireną Zobniów

ców muszą sprostać wyzwaniom stawianym przez Klientów, wyjść im naprzeciw, ułatwić i usprawnić proces zakupowy, skrócić go i tym samym przyspieszyć podjęcie decy- zji. Szybkie dostarczenie poszukiwanych przez Klientów informacji zwiększa szansę na sprzedaż i często przekłada się także na wyższą wartość skompletowanego koszyka. INSIGHTLAND TO SIŁA KOBIET. KOBIETY PROWADZĄ TĘ AGENCJĘ I SKUPIAJĄ KATARZYNA IWANICH: W kanale online SIĘ NA KOBIECYM SEGMENCIE RYNKU. już nie tylko cena ma znaczenie. Estetycz- POWIEDZCIE JAK TEN SEGMENT ne i szczegółowe zdjęcia, nie tylko całego KLIENTÓW, JEGO OCZEKIWANIA produktu, ale także jego detali, lifestyle’owe I ZACHOWANIA W INTERNECIE stylizacje, pełny opis produktu, informa- ZMIENIŁY SIĘ W OSTATNIM ROKU. cje dotyczące jego pochodzenia – tego IRENA ZOBNIÓW: Trudno mówić oczekują Klienci. Przewagę konkurencyjną Katarzyna Iwanich o jakiejś wyraźnej zmianie na przestrzeni i lojalność użytkowników zyskują sklepy Współzałożycielka Insightland roku czy nawet kilku lat. Warto podkre- internetowe, które wykazują się kreatyw- Co-Funder of Insightland ślić jednak, że kobiety dużo szybciej niż nością i myślą ich potrzebami (np. dodając mężczyźni zaufały zakupom online. Jest to w opisie parametr “rozmiarówka większa szczególnie widoczne w przypadku e-com- niż standardowa, kup mniejszy rozmiar” merce’ów w branży fashion. Dane wielu czy “rozmiarówka zaniżona” albo nie ogra- naszych klientów pokazują, że kobiety niczają się tylko do określenia “plus size”, stanowią zwykle aż 60-70% użytkowników a rozbudowują filtrację o kategorie takie jak tych marek. “dla wysokich” czy “petite”). Co ciekawe i trochę może przeczyć ste- Warto też zauważyć, że kobiety coraz reotypom o braku zdecydowania u kobiet, częściej podejmują decyzje zakupowe już na przestrzeni ostatnich lat obserwujemy nie tylko w przypadku asortymentu kobie- tendencję do podejmowania szybszych de- cego, ale i typowo męskiego. Zamówienia na cyzji zakupowych. Krótszy niż u mężczyzn produkty męskie (odzież, obuwie) bardzo czas trwania sesji w sklepie internetowym często finalizowane są właśnie przez kobie- zakończony konwersją rozumianą jako do- ty. Jest to zatem target, o którym należy in- konanie zakupu, może świadczyć o tym, że tensywnie „myśleć” i do którego należy mó- kobiety coraz bardziej doceniają oszczęd- wić, niezależnie od asortymentu czy branży ność czasu, jaką dają im zakupy online. Od- w jakiej działamy. Irena Zobniów wiedzając sklep internetowy często mają już JAKIM KLIENTEM SĄ KOBIETY? CO JE Współzałożycielka Insightland jasno sprecyzowane oczekiwania i potrzeby Co-Funder of Insightland i określony budżet. Właściciele e-commer- WYRÓŻNIA I JAK DO NICH MÓWIĆ,

18 1/2021 Interview

BY DOSTRZEGŁY PRZEKAZ? CZY PŁEĆ ścieżkach zakupowych znajdujemy uniwer- rynkach zagranicznych. Międzynarodowy DETERMINUJE DECYZJE ZAKUPOWE? salne insight’y. zespół pozwala nam z sukcesem pracować IZ: Być może w jakimś stopniu tak, ale nie nie tylko dla Klientów w kraju, ale w całej generalizowałabym. Z pewnością jednak WSPOMNIAŁYŚCIE BRANŻĘ Europie czy Stanach Zjednoczonych. kobiety podejmując decyzje zakupowe FASHION, DLA NIEJ TEN ROK BYŁ KI: Kluczem do sukcesu jest dedykowana on-line zwracają uwagę na inne aspekty niż CHYBA DOŚĆ TRUDNY. COVID i “szyta na miarę” strategia oraz codzienna, mężczyźni. Analizują więcej szczegółów POKRZYŻOWAŁ WIELE PLANÓW, partnerska praca z Klientem. Ważne jest i zwracają uwagę na sposób prezentacji WYMUSIŁ ZMIANĘ PRIORYTETÓW zrozumienie lokalnych realiów, specyfiki produktu, jego opis, możliwe zastosowania. I STRATEGII SPRZEDAŻOWEJ. CZY danego rynku i branży, my mamy tę wiedzę Dużą rolę podczas podejmowanych decyzji DŁUGOTERMINOWE, KONSEKWENTNIE dzięki partnerom i współpracownikom na odgrywa dla nich także użytkowy kontent REALIZOWANE STRATEGIE SEO rynkach międzynarodowych, na których poradnikowy. Szukają rzetelnych, prosto POMOGŁY IM PRZETRWAĆ TEN TRUDNY obecnie prowadzimy kampanie SEO. podanych informacji, nie marketingowego CZAS? MÓWIĄC KRÓTKO, CZY BUDŻETY Granice nie stanowią tu żadnego proble- „bełkotu”. Komunikacja dopasowana do ZAINWESTOWANE W SEO MAJĄ mu. Najlepszym potwierdzeniem naszych kobiet nie tylko ma je zaciekawić i zainspi- PRZEŁOŻENIE NA KONKRETNE LICZBY, kompetencji są decyzje naszych Klientów, rować, musi też odpowiedzieć na wszystkie CZY TO JEST INWESTYCJA, KTÓRA SIĘ którzy bez obaw oddają nam pod opiekę pytania i rozwiewać ewentualne wątpliwości. ZWRACA? kolejne rynki poza Polską. IZ: Paradoksalnie to właśnie rok 2020 KI: Pokutują stereotypy, że kobiety po- pozytywnie zweryfikował inwestycje dejmują decyzje impulsywnie, w sposób w SEO. To był wyjątkowo trudny czas dla beztroski i nie do końca przemyślany. To wielu branż. Biznesy e-commerce jeszcze WE ARE TRYING TO bzdura. Kobiety zdecydowanie częściej zacieklej walczyły o Klientów. Ale to była niż mężczyźni przed zakupem porównują inna walka, budżety reklamowe w wielu "STEP INTO THE produkty, ich funkcje, korzystają z porów- przypadkach zostały mocno pomniejszone nywarek cen, analizują opinie na blogach lub całkowicie zlikwidowane. Przemyślane SHOES" OF WOMEN. i forach, szukają rekomendacji influence- i konsekwentnie wdrażane strategie SEO TO UNDERSTAND rów, czytają rankingi i sprawdzają testy. okazały się kołem ratunkowym. Ich decyzje zakupowe są bardzo świadome THEM AND TO GIVE i przemyślane. KI: Dokładnie tak. Szczególnie w Q2 i Q3 2020 roku widać było te zmiany. Firmy THEM WHAT THEY PRACUJECIE Z RÓŻNYMI KLIENTAMI, ograniczały koszty, w pierwszej kolej- ALE CZY MOŻNA UZNAĆ, ŻE WASZA ności rezygnowały z płatnych kampanii ARE LOOKING FOR. SPECJALIZACJA TO „KOBIECY reklamowych, cięły wydatki na media. E-COMMERCE"? Budżety na SEO pozostały nienaruszone, INTERVIEW WITH FOUNDERS OF IZ: Tak. I do tego świadomie dążymy. bo przynosiły stały i pewny efekt. Mówiąc INSIGHTLAND – KATARZYNA IWANICH Wiele lat pracy i dziesiątki zrealizowanych wprost – generowały sprzedaż przy stosun- & IRENA ZOBNIÓW z sukcesem projektów dało nam kompeten- kowo niewielkich nakładach finansowych. cje, doświadczenie i ogromną, przekrojową Organic się obronił i pokazał swoją siłę. wiedzę. Nie tylko świadczymy usługi SEO Analiza kanałów sprzedaży i szczegółowo INSIGHTLAND IS ALL ABOUT THE na najwyższym poziomie, jesteśmy partne- ruchu organicznego u naszych Klientów POWER OF WOMEN. WOMEN RUN rem i doradcą strategicznym, pomagamy udowadnia, że wygenerował wzrosty THE AGENCY AND FOCUS ON THE naszym Klientom budować wiarygodny sprzedaży wyższe niż estymacje przyjęte WOMEN’S MARKET SEGMENT. TELL i przyjazny w oczach kobiet e-commerce dla tego kanału na początku 2020. Polecam US HOW THIS CUSTOMERS SEGMENT, i tworzyć marki „pierwszego wyboru”. Na lekturę naszego ostatniego case study dla ITS EXPECTATIONS AND ONLINE przykład branża fashion daje tu ogromne marki Medicine. Tam widać efektywność BEHAVIORS HAVE CHANGED OVER THE pole do popisu. realizowanych przez nas strategii SEO i ich LAST YEAR. wpływu na biznes online. IRENA ZOBNIÓW: It’s difficult to speak KI: Możemy chyba zaryzykować twier- of any significant change over the course dzenie, że jesteśmy jedyna agencją SEO JUŻ NA KONIEC, PODOBNO DLA KOBIET of one year or even several years. However, na rynku polskim, która specjalizuje się NIE MA RZECZY NIEMOŻLIWYCH. it’s worth noting that online shopping has w kobiecym e-commerce. Tu wyraźnie SEO BEZ GRANIC – KOMPLEKSOWA won women’s trust much faster than is the chcę podkreślić, to nie jest tak, że posia- OBSŁUGA KLIENTÓW NA RÓŻNYCH case with men. This is particularly striking dłyśmy jakąś magiczną wiedzę o kobietach RYNKACH I W RÓŻNYCH JĘZYKACH with e-commerce in the fashion industry. (śmiech). Po prostu bardzo dużą wagę – CZY TO WYKONALNE? CZY TO Many of our clients’ data show that women przywiązujemy do analizy odpowiednich JEST PRZYSZŁOŚĆ TEJ BRANŻY usually make up as much as 60-70 percent danych, na tym się skupiamy. Szukamy I OCZEKIWANIE KLIENTÓW, KTÓRZY of these brands users. prawidłowości, pewnych powtarzalnych BEZ KOMPLEKSÓW OPERUJĄ NA WIELU Interestingly and perhaps contradicting schematów i ścieżek, staramy się „wejść RÓŻNYCH RYNKACH RÓWNOCZEŚNIE? somehow the stereotypes about women’s w ich buty”, zrozumieć i dostarczyć im to, IZ: Nie wiem, czy to przyszłość całej indecisiveness, we have observed over the czego szukają, co jest im potrzebne, roz- branży, ale na pewno nasz silny wyróżnik last years a tendency to make purchase wiązać jakiś ich problem, dać odpowiedz. i ogromny atut. Od początku istnienia decisions quicker. When compared Wyciągamy wnioski z danych i w zawiłych Insightland stawiałyśmy na rozwój na to men, a shorter online store session

Executive MAGAZINE 19 Wywiad

completed with conversion – understood needs to answer all their questions and It was extremely challenging year for as purchase-making – may indicate that clear up any doubts. numerous sectors. E-commerce businesses women have come to appreciate the time KI: The stereotypes that women make fought even more fiercely for customers. savings offered by online shopping. While decisions hastily, in a carefree way, and But it took a different fight, for many visiting an online store, they often already without giving it much thought still advertising budgets were heavily reduced have clear expectations and needs as well exist in the society. It’s nonsense. Before or completely abolished. Well-knit and as a defined budget. E-commerce owners deciding to buy, woman — by far more consistently implemented SEO strategies need to address the challenges set by often than men — compare products proved to be lifeline. customers, reach out to them, make the and their functions, use price comparison shopping easier and more efficient, shorten engines, analyze blog and forum reviews, KI: Exactly. These changes were it and thus speed up the decision-making look for influencers’ recommendations, especially seen in Q2 and Q3 of 2020. process. Prompt provision of information read rankings and check out test reports. Businesses cut costs, dropped paid sought by customers increases the chances Their purchasing decisions are highly advertising campaigns in the first place, of closing the transaction and often-times conscious and well thought-out. and reduced media spending. SEO translates into a higher order value at the budgets remained intact, since they checkout. YOU WORK WITH A VARIETY OF produced a steady and reliable outcome. CLIENTS, BUT IS IT FAIR TO SAY THAT Simply put, they generated sales with KATARZYNA IWANICH: It’s no YOU SPECIALIZE IN “WOMEN’S relatively small financial outlays. Organic longer only the price that matters in the E-COMMERCE?” remained undefeated and showed its e-commerce channel. Tasteful and accurate IZ: Yes, and this is what we deliberately strength. The analysis of sales channels photos not only of the entire product, but of strive for. With many years of work and and detailed organic traffic at our clients’ its details as well, a full product description, dozens successfully completed projects, proves that the company generated its origin information – that’s what we’ve gained skills, experience and vast sales increases higher than estimated customers expect. Creativity and focusing cross-functional know-how. Not only do for this channel at the beginning of on their users’ needs enables online stores we provide quality SEO services, but we 2020. I recommend reading our recent to gain competitive advantage and win also act as a partner and strategic advisor, case study for the Medicine brand. their customers’ loyalty (for example, by helping our clients to build credible and Successfully implemented SEO strategies adding descriptors “larger than standard female-friendly e-commerce and create and their impact on online business can size, buy smaller” or “undersized”, or not brands of choice. The fashion industry, for be seen on its example. restricting the filter options only to “plus instance, offers a huge range of possibilities size”, but expanding them by “for tall” or in this respect. FINALLY, APPARENTLY THERE’S “petite” categories.) NOTHING IMPOSSIBLE FOR WOMEN. It’s also worth mentioning that women KI: I’d even go to say that we are the SEO WITHOUT BORDERS, MEANING more and more often make purchasing only SEO agency on the Polish market COMPREHENSIVE CUSTOMER decisions not only in the women’s range, that specializes in female e-commerce. SERVICE IN VARIOUS MARKETS AND but also as regards typically male products. I need to stress out here that it’s not that LANGUAGES; IS IT FEASIBLE? IS IT THE Orders for men’s products (clothing, we have some magic knowledge about INDUSTRY’S FUTURE? ARE THESE THE footwear) are frequently placed by women. women (laughing). We simply attach great EXPECTATIONS OF CUSTOMERS WHO Thus, it’s the target which we should importance to analyzing relevant data. We ARE COMFORTABLE OPERATING IN intensively consider and address, regardless look for regularities, repetitive patterns, we DIFFERENT MARKETS AT THE SAME TIME? of the products range or the industry we try to “step into their shoes,” understand and IZ: I don't know if this is the future of operate in. provide them with what they seek for, what the entire industry, but it is certainly our they need, and solve some of their problems, strong differentiator and a huge asset. 2WHAT KIND OF CUSTOMERS ARE give them answers. We draw conclusions Since the very beginning of Insightland WOMEN? WHAT MAKES THEM from data and find universal insights in we’ve focused on growth in foreign DIFFERENT AND HOW TO TALK TO THEM their intricate paths-to-purchase. markets. Our international team allows us TO GET THE MESSAGE ACROSS? DOES to successfully work not only for clients in GENDER INFLUENCE PURCHASING YOU MENTIONED THE FASHION Poland, but throughout Europe and the DECISIONS? INDUSTRY, FOR WHICH THIS YEAR United States. IZ: Perhaps yes, to some extent. But WAS QUITE CHALLENGING, I GUESS. I wouldn’t make generalizations. Definitely, THE COVID-19 PANDEMICS MESSED UP KI: The key to success is a dedicated when making online purchasing decisions A LOT OF PLANS, FORCED PRIORITIES and tailored strategy as well as daily close women pay attention to other aspects than AND SALES STRATEGY CHANGES. partnership with the client. Understanding men. They study more details and take DID LONG-TERM, CONSISTENTLY the local market realities and specifics of notice of the way a product is presented, IMPLEMENTED SEO STRATEGIES HELP a given sector is crucial. With our partners its description and possible applications. THE INDUSTRY SURVIVE THIS DIFFICULT and co-workers on international markets Useful how-to content plays an important TIME? IN SHORT, DOES THE MONEY where we currently run SEO campaigns, role in their decision making. They look INVESTED IN SEO TRANSLATE INTO we have this knowledge. The borders do for reliable, straightforward information, HARD NUMBERS; IS IT AN INVESTMENT not present any problems. Our clients’ and not for marketing gibberish. THAT PAYS OFF? decisions, who fearlessly entrust us with Communication tailored to women should IZ: Paradoxically, it was 2020 that new markets abroad, are the best evidence not only interest and inspire them, but also positively validated SEO investments. of our skills and competencies.

20 1/2021 Interview

GrECo Polska Sp. z o.o. to doświadczony dostawca ubezpieczeniowych usług brokerskich oraz usług w zakresie zarządzania ryzykiem. Jesteśmy licencjonowanym brokerem ubezpieczeniowym, działającym w Polsce od październka 2000 roku na podstawie ze- zwolenia numer 892/00, wydanego przez Państwowy Urząd Nadzoru Ubezpieczeń.

Jako spółka córka GrECo International Holding AG działamy w 17 krajach Europy Centralnej i Wschodniej, natomiast dzięki sieci GrECo nova jesteśmy reprezentowani na całym świecie i mamy możliwość świadczenia tam usług zgodnie z jednolitymi standardami..

Oferta usług w zakresie darmowego audytu polis grupowego ubezpieczenia na życie oraz polis majątkowych i OC

Przeprowadzony przez GrECo Polska audyt składać się będzie 4. Rekomendacje z następujących etapów: W ramach podsumowania wniosków płynących z informacji, które zostaną zgromadzone 1. Analiza aktualnie obowiązujących na wcześniejszych etapach, otrzymamy obraz w Spółce umów ubezpieczenia ryzyk i ich skali oddziaływania na działalność Spółki. ෮ analiza adekwatności programu ubezpieczeniowego (zakres Wnioski te otrzymają Państwo w formie rekomendacji. pokrycia, limity, wartości ubezpieczeniowe), ෮ efektywność programu ubezpieczeniowego – poziom 5. Opracowanie optymalnego programu ubezpieczenia franszyz/udziałów własnych, Na podstawie wniosków płynących z analizy ryzyka ෮ obowiązkowe wymogi ubezpieczeniowe, i zebranych informacji możemy przygotować dla Państwa ෮ analiza dotychczasowej szkodowości. strategię ubezpieczeniową, zakładającą preferowany zakres i warunki ochrony ubezpieczeniowej oraz 2. Ocena ryzyka ubezpieczeniowego alternatywne metody transferu ryzyka. w Spółce ෮ identyfikacja ryzyk ubezpieczeniowych związanych z działalnością Spółki ෮ ocena i hierarchizacja zidentyfikowanych ryzyk, ෮ ocena obecnych metod kontroli Zapraszamy do kontaktu: ryzyk, identyfikacja słabości oraz wskazanie obszarów do poprawy. Hubert Puliński 3. Wykonywanie niezbędnych analiz pod T: +48 887 860 600 kątem potrzeb ubezpieczeniowych [email protected] ෮ potencjalne potrzeby Spółki w zakresie ochrony ubezpieczeniowej, Grzegorz Komosa ෮ analiza zapisów ubezpieczeniowych T: +48 723 970 110 w umowach z kontrahentami. [email protected]

Executive MAGAZINE 21

Inserat_ PL-EN.indd 1 28.01.2021 09:55:19 Wywiad NAUKA I BIZNES: RAZEM KU INNOWACYJNOŚCI

Rozmowa z Prof. Michałem kleiberem, Wiceprezes Europejskiej Akademii Nauk i Sztuk

ZMIANY DZIEJĄ SIĘ SZYBKO I INNOWACJE TO ZNAK NASZYCH CZASÓW. JAK PAN UWAŻA, KTÓRE Z TECHNOLOGII BĘDĄ KLUCZOWE W DIGITALIZACJI PRZEDSIĘBIORSTW W NAJBLIŻSZEJ PRZYSZŁOŚCI? Myślę, że odpowiedzią jest DARQ – szeroko już używany skrót pochodzący od pierwszych liter an- gielskich terminów: technologia rozproszonej księgi rachunkowej (distributed ledger technology), sztucz- na inteligencja (artificial intelligence – AI), posze- rzona rzeczywistość (extended reality) i obliczenia kwantowe (quantum computing – QC). Panuje po- wszechne przekonanie, że są to sprawy, które okażą się w najbliższych latach kluczem do biznesowych sukcesów. Technologia rozproszonej księgi rachun- kowej to pojęcie nieco szersze niż popularna już chmura, czyli zapisywanie danych na wielu urządze- niach bez centralnego zarządzenia, co prężnie rozwi- prof. Michał Kleiber ja się także w Polsce. Rozwój sztucznej inteligencji jest dzisiaj na świecie niezwykle dynamiczny, ale Wiceprezes Europejskiej Akademii Nauk i Sztuk, Prezydent międzynarodowej organizacji jednocześnie istnieje tak dużo niewiadomych z nią The European Community on Computational Methods in Applied Sciences (ECCOMAS). związanych, że nie jesteśmy w stanie przewidzieć Przewodniczący Polskiego Komitetu ds. UNESCO. Prezes Polskiej Akademii Nauk w latach 2007-2015. Laureat licznych nagród naukowych, w tym najbardziej prestiżowej krajowej wielu czekających nas w najbliższych latach wdrożeń. nagrody naukowej przyznawanej przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej, odznaczony wysokimi Faktem jest, że coraz więcej branż sięga po sztuczną odznaczeniami państwowymi przyznawanymi za osiągnięcia badawcze, m.in: belgijskim, inteligencję, która w wielu sprawach potrafi prze- francuskim i japońskim. Doktor honoris causa licznych uczelni w kraju i za granicą oraz członek wielu zagranicznych akademii nauk. W l. 2001-2005 Minister Nauki i Informatyzacji, kraczać możliwości człowieka. Kolejna ze składo- w l. 2006 – 2010 Społeczny Doradca Prezydenta RP ds. edukacji i badań. wych terminu DARQ, poszerzona rzeczywistość, to Vice-president of the European Academy of Sciences and Arts, President of the European niezwykle ważny element przyszłej innowacyjności, Community on Computational Methods in Applied Sciences (ECCOMAS). Chairman of the który umożliwia nam tworzenie cyfrowych sytuacji Polish UNESCO Committee. He was a President of the Polish Academy of Sciences in the years 2007-2015. Winner of numerous scientific awards, including the most prestigious hipotetycznych, aby uczyć się różnych konsekwencji national scientific award granted by the Foundation for Polish Science, awarded high podejmowanych działań. W połączeniu z symulacją state decorations for research achievements, for example: Belgian, French and Japanese. realnych wydarzeń potrafimy już dzisiaj budować Doctor honoris causa of many universities in the country and abroad, and a member of many foreign academies of science. In the years 2001-2005 he was the Minister of Science scenariusze przyszłości i racjonalnie dokonywać and Information Technology, in the years 2006 – 2010 Social Advisor to the President for między nimi wyboru. Obliczenia kwantowe wresz- Education and Research. cie to termin, który określa technologię prowadzenia

22 1/2021 Interview

niż te na rynku pracy. Czytając dane o fir- mach np. w Szwecji, z których ponad po- łowa deklaruje już zapłacenie w przeszłości hakerom okupu wymuszonego szantażem naprawdę nie sposób nie wyrazić obaw o przyszłość w tym zakresie.

MA PAN NIEUSTANNY KONTAKT Z BIZNESEM, ZASIADAJĄC W RÓŻNYCH GREMIACH, JAK NA PRZYKŁAD W RADZIE PRZEDSIĘBIORCZOŚCI ZARZĄDZANIA I INNOWACYJNOŚCI W EXECUTIVE CLUB. CZY MÓGŁBY PAN SKOMENTOWAĆ POZIOM INNOWACYJNOŚCI POLSKICH FIRM? W Polsce jest wiele firm, które odnoszą sukcesy w zakresie innowacyjności. Ostat- nio słyszymy np. dużo o urządzeniu, które wykrywa koronawirusa w oddechu co jest z pewnością nowością w skali światowej. Polacy odnoszą też sukcesy w bardzo no- woczesnych obszarach nanotechnologii czy druku 3D. Specjalnością naszych firm stały się autonomiczne roboty poruszające się po fabrykach i magazynach. Możemy wymie- nić cały szereg dalszych rzeczy, z których możemy być dumni, ale te potencjalnie zna- obliczeń komputerowych z szybkością nie- skonalsze oprogramowanie będzie mógł zo- komite wynalazki mają niestety zbyt często porównywalnie większą od oferowanej przez stać bardzo przydatnym doradcą specjalisty, kłopot z szerokim rynkowym wdrożeniem. dzisiejsze superkomputery, a to z pewnością ale nie zastąpi go w pełni. Zadaniem leka- Innowacyjność w kraju się rozwija i równo- zrewolucjonizuje wiele cyfrowych wdrożeń. rza pozostanie umiejętne wykorzystywanie legle wzrasta szeroka świadomość jej wagi, Wszystkie te innowacje będą kluczowe dla potencjału komputera i uwzględnianie jego co jest dobrym znakiem. Musimy jednak przyszłości i warto poświęcać im jak naj- sugestii, ale także nałożenie na pozyskane in- zadbać o dynamikę tego rozwoju i o to, aby więcej uwagi, rozwijając je i konsekwentnie formacje głębokich, nieujętych w programie wartościowe pomysły mogły zostać szyb- wdrażając. komputerowym humanistycznych aspektów ko wdrażane, w naszym kraju i zagranicą. wiedzy medycznej. Innym przykładem tego W Polsce istnieją instytucje, które wspierają POSTĘP TECHNOLOGICZNY ZAWSZE typu może być zrealizowana już pilotażowo takie inicjatywy, ale zakres ich pomocy jest OZNACZA ZMIANY W ORGANIZACJI w USA próba wcześniejszego zwalniania ciągle niewystarczający. Niezbędna wydaje FIRM. CZY TECHNOLOGIE SPRAWIĄ, ŻE skazanych z więzienia na podstawie algoryt- się dzisiaj być ponadto instytucja – choćby OBECNIE ISTNIEJĄCE ZAWODY ZACZNĄ mów komputerowych. Początkowo ekspery- niewielka i pracująca zdalnie – która uła- ZNIKAĆ I ZASTĄPIĄ JE PROFESJE ment ten sugerował, że sztuczna inteligencja twiałaby merytoryczne kontakty biznesu OPARTE NA SZTUCZNEJ INTELIGENCJI? może lepiej ocenić przyszłe zamierzenia z badaczami, systematycznie informując Nie obawiam się przesadnie tego aspek- wypuszczonych na wolność i ograniczyć ich każdą ze stron o osiągnięciach i możliwo- tu sztucznej inteligencji. W wielu zawodach recydywę. Po pewnym czasie okazało się jed- ściach współpracy potencjalnych partnerów. będzie ona wprawdzie istotnie bardzo wspo- nak, że w całej sprawie istotną rolę odegrali Regulacje dotyczące szkolnictwa wyższego magać i niekiedy zastępować ludzką pracę, ludzie mądrze wyciągający wnioski z infor- od pewnego czasu pozwalają przedstawicie- będzie jednak tworzyć równocześnie cały macji pozyskanej z zastosowanego tu bardzo lom biznesu na uczestnictwo w życiu uczel- szereg zupełnie nowych możliwości działania zaawansowanego programu komputerowe- ni, ale możliwość ta nie jest na razie dosta- i zatrudniania pracowników. Ten postęp bę- go. W wielu sprawach sztuczna inteligen- tecznie skutecznie wykorzystywana. Wielu dzie wymagać oczywiście innych kwalifikacji cja nie jest na razie w stanie uwzględnić uczonych opracowuje naprawdę ciekawe i osoby słabo wykwalifikowane mogą znaleźć wszystkich niuansów ludzkiej natury i wg rzeczy zupełnie jednak bez świadomości się rzeczywiście w trudnej sytuacji. Z biegiem mnie tak jeszcze długo pozostanie. Co istnienia firm, które mogłyby te pomysły czasu sztuczna inteligencja będzie stawać się oczywiście nie oznacza, że AI nie będzie wdrażać. Jednocześnie wiele firm ciężko zapewne wyzwaniem również dla pracow- miała olbrzymiego, pozytywnego wpływu pracuje bez świadomości istnienia instytucji ników nawet wysoko wykwalifikowanych, na funkcjonowanie firm i ich ekonomicz- badawczych, które mogłyby efekty ich pra- ale pracujących w tradycyjnych zawodach. ną efektywność. Przy wszystkich korzy- cy istotnie udoskonalić. Znalezienie spo- Nie oznacza to jednak bynajmniej, że będą ściach bardzo natomiast obawiam niestety sobu na szerokie, wzajemne informowanie oni niepotrzebni. Przykładem jest zawód się przestępstw i działań hakerskich, które się i upowszechnianie wiedzy w polskich lekarza – wydaje mi się, że jeszcze bardzo przy wsparciu sztucznej inteligencji stają środowiskach akademickich i biznesowych długo nie będziemy skłonni do pokornego się dzisiaj niezwykle groźne. Wiele firm o istniejącym potencjale tworzenia innowa- wysłuchiwania diagnozy wystawionej przez jest atakowanych, ponosząc olbrzymie stra- cji jawi się jako niezwykle ważne dla przy- komputer. Komputer wyposażony w najdo- ty i tutaj widzę na razie większe problemy szłej kondycji naszej gospodarki.

Executive MAGAZINE 23 Wywiad

TECHNOLOGICAL PROGRESS hackers a ransom forced by blackmail in ALWAYS MEANS CHANGES IN THE the past, it is impossible not to express ORGANIZATION OF COMPANIES. concerns about the future in this regard. SCIENCE AND WILL TECHNOLOGY MAKE EXISTING PROFESSIONS DISAPPEAR AND BE YOU HAVE CONSTANT CONTACT WITH BUSINES: REPLACED BY AI-BASED PROFESSIONS? BUSINESS, SITTING IN VARIOUS BODIES, I am not overly concerned about this SUCH AS THE ENTREPRENEURSHIP, TOGETHER TO aspect of Artificial Intelligence. In many MANAGEMENT AND INNOVATION professions, it will indeed greatly support COUNCIL OF THE EXECUTIVE CLUB. INNOVATE and sometimes replace human work, COULD YOU COMMENT ON THE but it will also create a whole range of LEVEL OF INNOVATION OF POLISH INTERVIEW WITH PROF. MICHAŁ KLEIBER, completely new opportunities for action COMPANIES? VICE-PRESIDENT OF THE EUROPEAN and employment. This progress will of There are many successful companies in ACADEMY OF SCIENCES AND ARTS course require different qualifications Poland in terms of innovation. Recently, and low-skilled people may indeed find for example, we hear a lot about a device themselves in a difficult position. Over that detects coronavirus in the breath, CHANGE HAPPENS QUICKLY AND time, Artificial Intelligence will probably which is certainly a novelty on a global INNOVATION IS A SIGN OF OUR become a challenge also for employees, even scale. Poles are also successful in the very TIMES. WHAT DO YOU THINK WHICH highly qualified, but working in traditional modern areas of nanotechnology and 3D TECHNOLOGIES WILL BE CRUCIAL IN occupations. This does not mean, however, printing. The specialty of our companies DIGITIZING ENTERPRISES IN THE NEAR that they will be unnecessary. An example were autonomous robots moving around FUTURE? is the profession of a doctor – it seems to factories and warehouses. We can list I think the answer is DARQ – an already me that for a very long time we will not be a whole host of other things that we widely used abbreviation derived from the willing to humbly listen to a diagnosis issued can be proud of, but these potentially first letters of English terms: distributed by a computer. A computer equipped with brilliant inventions, unfortunately, have ledger technology, artificial intelligence (AI), the best software will be able to become too often problems with wide market extended reality and quantum computing a very useful advisor to a specialist, but it implementation. Innovation in the country (QC). There is a widespread belief that will not fully replace it. The physician's task is developing and, at the same time, these are matters that will prove to be the will remain to skillfully use the potential awareness of its importance is growing key to business success in the coming years. of the computer and take into account widely, which is a good sign. However, The technology of the distributed ledger is its suggestions, but also to impose on the we must ensure the dynamics of this a concept slightly wider than the already obtained information deep humanistic development and that valuable ideas can be popular cloud, i.e. saving data on multiple aspects of medical knowledge, not included quickly implemented, in our country and devices without central management, which in the computer program. Another example abroad. There are institutions in Poland is also dynamically developing in Poland. of this type may be an attempt already that support such initiatives, but the scope The development of artificial intelligence carried out in the US to release prisoners of their assistance is still insufficient. is extremely dynamic in the world today, earlier on the basis of computer algorithms. Moreover, an institution – even if small but at the same time there are so many Initially, this experiment suggested that AI and working remotely – seems to be unknowns related to it that we are not able could better assess the future plans of the necessary today, which would facilitate to predict the many implementations that released ones and reduce their recidivism. substantive contacts between business await us in the coming years. The fact is that After some time, however, it turned out and researchers, systematically informing more and more industries are using artificial that people who wisely drew conclusions each party about the achievements and intelligence, which in many ways can exceed from the information obtained from the possibilities of cooperation of potential human capabilities. Another component of very advanced computer program used here partners. Higher education regulations the term DARQ, Augmented Reality, is played an important role. In many cases, have allowed business representatives to an extremely important element of future Artificial Intelligence is not yet able to participate in the life of universities for innovation that enables us to create digital take into account all the nuances of human some time, but this possibility has not hypothetical situations to learn the various nature and in my opinion it will remain so yet been used effectively enough. Many consequences of our actions. In combination for a long time. Which of course does not scientists develop really interesting things with the simulation of real events, we are mean that AI will not have a huge, positive without being aware of the existence of able to build scenarios for the future today impact on the functioning of companies companies that could implement these and rationally choose between them. Finally, and their economic efficiency. With all the ideas. At the same time, many companies quantum computing is a term that defines benefits, unfortunately, I am very afraid work hard without being aware of the the technology of computer computing of crimes and hacking activities, which, existence of research institutions that at a speed incomparably higher than that with the support of artificial intelligence, could significantly improve the effects offered by today's supercomputers, and this are becoming extremely dangerous of their work. Finding a way for broad, will certainly revolutionize many digital today. Many companies are under attack, mutual information and dissemination implementations. All these innovations incurring huge losses, and here I see of knowledge in Polish academic and will be crucial for the future and it is worth bigger problems than those on the labor business environments about the existing devoting as much attention to them as market. Reading the data on companies, potential for creating innovations appears possible, developing them and consistently for example in Sweden, more than half of to be extremely important for the future implementing them. which have already declared to have paid condition of our economy.

24 1/2021 Interview

Executive MAGAZINE 25 Wywiad

ZRÓWNOWAŻONE BIURA WEDŁUG APSYS POLSKA

Jakie znaczenie ma dziś zrównoważony rozwój i społeczna odpowiedzialność biznesu? Pytamy Magdalenę Błądek, Dyrektor Działu Zarządzania Nieruchomościami Biurowymi w Apsys Polska.

NA CZYM POLEGA PROGRAM ZARZĄDZANIA NIERUCHOMOŚCIAMI BIUROWYMI APSYS POLSKA I W JAKI SPOSÓB WPISUJE SIĘ W DZIAŁANIA PROŚRODOWISKOWE I PROSPOŁECZNE? Przygotowaliśmy szereg narzędzi, któ- re są opracowywane i doskonalone w we- wnętrznym think tanku Apsys Lab. Dotyczą obsługi technicznej i finansowej obiektów biurowych, współpracy z najemcami, dbania o relacje i komfort pracowników jak rów- nież poszanowania środowiska naturalnego i optymalnego wykorzystania zasobów. We- dług Apsys, trzy najważniejsze obszary dzia- łań zarządczych to: zarządzanie przestrzenią biurową, tworzenie dobrej atmosfery w biu- rze oraz dostarczenie ludziom najlepszych doświadczeń. The Space obejmuje bieżące procesy optymalizacyjne, racjonalne gospo- darowanie zasobami, modernizacje, efek- tywność energetyczną i kosztową, bezpie- czeństwo sanitarne i inne zadania związane z techniczną obsługą budynków. W katego- rii The Place umieściliśmy projekty i akcje związane z prowadzeniem społecznie odpo- wiedzialnego biznesu i kreowaniem zdrowej, bezpiecznej przestrzeni biurowej w oparciu o zasady zrównoważonego rozwoju. W cen- trum obszaru The People znalazły się nato- miast wszelkie potrzeby pracowników biur. Zgodnie z ideą, że biuro to przede wszyst- kim miejsce otwarte na człowieka, służymy wsparciem w likwidowaniu barier architek- tonicznych i społecznych, wprowadzamy rozwiązania Health&Wellness oraz projek- Magdalena Błądek ty customer experience.

26 1/2021 Interview

CZYM JEST ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ As an organization that meets the ISO WEDŁUG APSYS POLSKA? 14 001 standard, we focus mainly on Jako organizacja spełniamy standardy two of the 17 sustainable development normy ISO 14 001, skupiamy się przede SUSTAINABLE goals set out in the UN 2030 Agenda – wszystkim na dwóch z 17 celów zrówno- responsible consumption and economic ważonego rozwoju określonych w Agendzie OFFICES growth and decent work. We aim to ONZ 2030 – odpowiedzialnej konsumpcji increase biodiversity in the facilities we oraz wzroście gospodarczym i godnej pracy. ACCORDING TO manage, reduce electricity consumption, Dążymy do zwiększenia bioróżnorodności water efficiency, reduce CO2 emissions, w zarządzanych przez nas obiektach, obni- APSYS POLSKA create green spaces, rational waste żania zużycia energii elektrycznej, oszczęd- management, promote cycling and nego gospodarowania wodą, redukcji emisji WHAT IS THE IMPORTANCE OF electromobility, and finally increase CO2, tworzenia terenów zielonych, racjo- SUSTAINABLE DEVELOPMENT AND employee satisfaction. nalnej gospodarki odpadami, promowania On the commercial market, we have transportu rowerowego i elektromobilności, CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILITY already developed and implemented wreszcie wzrostu satysfakcji pracowników. NOWADAYS? our CSR programs Think Green and Na rynku handlowym już opracowaliśmy WE ASK MAGDALENA BŁĄDEK, OFFICE Spectrum of Understanding. The former i wdrożyliśmy autorskie programy CSR MANAGEMENT DEPARTMENT DIRECTOR promotes pro-environmental attitudes Think Green oraz Spektrum Zrozumienia. APSYS POLSKA. and encourages social change. With Pierwszy z nich promuje postawy proekolo- Understanding Spectrum, we are the giczne i zachęca do zmian społecznych. Po- first in Europe to introduce facilities przez Spektrum Zrozumienia jako pierwsi WHAT IS THE OFFICE PROPERTY for people on the autism spectrum in w Europie wprowadzamy do centrów han- MANAGEMENT PROGRAM OF APSYS shopping centers. At the same time, dlowych udogodnienia dla osób ze spek- POLSKA AND HOW DOES IT FIT IN we are removing architectural barriers trum autyzmu. Równolegle w zarządzanych WITH PRO-ENVIRONMENTAL AND by adapting buildings to the needs of obiektach likwidujemy bariery architekto- PRO-SOCIAL ACTIVITIES? people with disabilities. niczne poprzez przystosowanie budynków We have prepared several tools Each of these actions and forms do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. which are developed and improved of cooperation, which have worked Każde z tych działań i form współpra- in the internal think tank Apsys Lab. perfectly in shopping centers, can be cy, które doskonale sprawdziły się w cen- They concern with the technical and adapted in office buildings. trach handlowych, możemy zaadaptować financial management of office facilities, w obiektach biurowych. as well as cooperation with tenants and WHAT RESULTS HAVE ALREADY taking care of relations and employees' BEEN ACHIEVED THANKS TO THE JAKIE EFEKTY JUŻ UDAŁO SIĘ OSIĄGNĄĆ comfort, as well as respect for the SUSTAINABLE DEVELOPMENT POLICY DZIĘKI POLITYCE ZRÓWNOWAŻONEGO natural environment and optimal use of OF APSYS POLSKA? ROZWOJU APSYS POLSKA? resources. We have implemented tools and Wdrożyliśmy narzędzia i strategie, dzięki According to Apsys, the three most strategies which have resulted in którym konsekwentnie uzyskujemy znacz- important areas of management activities significant savings and a healthy ne oszczędności i dbamy o zdrowy mikro- are: managing office space, creating a good microclimate. In 2 years, among other klimat. W ciągu 2 lat m.in. ilość zużywanej atmosphere in the office, and providing things, the amount of water consumed wody w centrach handlowych zmniejszyła people with the best experience. The in shopping centers has been reduced się o 5,5 proc. w przeliczeniu na 1 odwie- Space encompasses ongoing optimization by 5.5% per visitor; in 2019, the water dzającego, w 2019 r. zapotrzebowanie na processes, rational management of demand will be 0.68 l/GLA. Besides, wodę wyniosło 0,68 l/powierzchnię GLA. resources, modernization, energy and we reduced electricity consumption at Ponadto o 10% rocznie ograniczyliśmy zu- cost efficiency, sanitary safety, and other each facility by 10 percent per year; in życie energii elektrycznej w każdym obiek- tasks related to technical maintenance 2019, electricity use dropped to 0.129 cie, w 2019 roku jej wykorzystanie spadło of buildings. In The Place category, we MWh/GLA space. We have reduced do 0,129 MWh/powierzchnię GLA. Emi- placed projects and actions related to CO2 emissions by 6.5%, and we have sję CO2 ograniczyliśmy o 6,5%, a w ramach running a socially responsible business already collected more than a tonne selektywnej zbiórki odpadów zebraliśmy już and creating healthy, safe office space of products for recycling through the ponad tonę produktów przeznaczonych do based on the principles of sustainable selective waste collection. In this way, recyklingu. W ten sposób osiągamy taki sam development. The People area, on the we achieve the same effect for climate efekt dla ochrony klimatu jak posadzenie other hand, focuses on all the needs of protection as planting 360,000 trees per 360 tys. drzew rocznie. Wdrożone rozwią- office workers. Following the idea that year. The implemented space accessibility zania dotyczące dostępności powierzchni the office is, above all, a place open to solutions resulted in Posnania center zaowocowały uzyskaniem w 2018 r. przez people, we provide support in eliminating being awarded the title of Accessibility centrum Posnania tytułu Lidera Dostęp- architectural and social barriers, introduce Leader in 2018. ności. Health&Wellness solutions and customer We are currently focusing on Aktualnie koncentrujemy się na zwięk- experience projects. expanding the reach of our CSR szeniu zasięgu naszych programów CSR programs to include more shopping o kolejne centra handlowe, a w przyszłości WHAT IS SUSTAINABLE DEVELOPMENT centers and, in the future, office również nieruchomości biurowe. ACCORDING TO APSYS POLSKA? properties.

Executive MAGAZINE 27 Wywiad

PAIH PRZYGOTUJE FIRMY DO SUKCESÓW W EKSPANSJI ZAGRANICZNEJ

Rozmawiamy z Grzegorzem Słomkowskim, Członkiem Zarządu Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu SA

W DOBIE KRYZYSU SPOWODOWANEGO KORONAWIRUSEM WIELE FIRM SZUKA METOD NA ROZSZERZENIE DZIAŁALNOŚCI, W TYM M.IN. WEJŚCIE NA NOWE RYNKI. CO JEST NAJWAŻNIEJSZE W ZAPLANOWANIU WYJŚCIA Z WŁASNYM PRODUKTEM POZA GRANICĘ? Aktywność polskich przedsiębiorstw na rynkach zagranicznych powiązana jest kon- dycją gospodarki światowej, jak również go- spodarki polskiej. Wynikający z pandemii COVID-19 kryzys gospodarczy nie jest wy- nikiem bezpośrednio skali zakażeń, lecz swe- go rodzaju szoku administracyjnego o skali globalnej, wynikającego z wprowadzonych obostrzeń. Zastosowanie przez wiele krajów tzw. lockdownu stanowiło szok regulacyjny dla gospodarek wielu krajów. W pandemii polscy eksporterzy dostrzegli nowe możliwości związane z koniecznością adaptacji i dywersyfikacją działalności. Pod względem eksportu, dostrzegli nowe rynki zbytu. Pandemia pokazała, że w biznesie nie ma rzeczy niemożliwych i otworzyła nam nowe szanse. Oferta polskich firm jest dla zagranicznych odbiorców atrakcyjna ceno- wo, ale przede wszystkim ceniona za jakość. Nasze rodzime towary i usługi, przy wsparciu instytucjonalnym między innymi PAIH czy KUKE, zabezpieczającego różnego rodza- ju ryzyka, mogą skutecznie konkurować na arenie międzynarodowej, nawet w czasach kryzysowych. Widzimy to bardzo dobrze obserwując dynamikę sprzedaży na przykład Grzegorz Słomkowski produktów rolno-spożywczych, ale nie tylko.

28 1/2021 Interview

Przygotowanie się do ekspansji, w obecnej kich krajach dokonano w ostatnich latach home, e-learning, czy digital health, czyli te- sytuacji wymaga jeszcze bardziej uważnego wielkich inwestycji skutkujących łatwiejszym lemedycyna, chatboty, ale też narzędzia dia- przestudiowania takiego „ABC eksportu”. dostępem do tych rynków. Ponadto, są to gnostyczne oparte na sztucznej inteligencji. Dlatego, obecnie ze zdecydowanie większą kraje rozwijające się niezwykle dynamicznie, Jako kraj wyróżniamy się tu znacząco, właśnie intensywnością zapraszam do nas. Zespół eks- z aspirującą klasą średnią szukającą cieka- dzięki wspaniałemu kapitałowi intelektualne- pertów PAIH służy tu wszelkim niezbędnym wych, innowacyjnych produktów. W tym mu kraju. wsparciem. Rolą naszych pracowników jest zestawieniu nie można zapominać o Chi- opieka nad całym procesem ekspansji tak, aby nach czy Indiach, gdzie mieszka prawie 40 KIEDY JUŻ OSIĄGNĘLIŚMY przebiegła ona zgodnie z planem i przynio- proc. całkowitej populacji Ziemi. Struktura PIERWSZE CELE, KLUCZOWE JEST sła oczekiwane efekty. Zawsze przestrzegam wymiany handlowej z Chinami jest skrajnie ZAZNACZENIE SWOJEJ POZYCJI. JAK przed pochopnymi decyzjami i nadmiernym niekorzystna dla Polski. Zmniejszenie defi- EFEKTYWNIE BUDOWAĆ PRZEWAGĘ optymizmem. Zachęcam natomiast, do przy- cytu handlowego z Państwem Środka będzie KONKURENCYJNĄ? gotowania swoistej road mapy i metodyczne, niezwykle trudne i czasochłonne, ale nie nie- W dzisiejszym świecie konkurencja od- konsekwentne realizowanie punktu po punk- możliwe. Innym, ciekawym kierunkiem eks- mieniania jest przez wszystkie przypadki. cie. Na liście powinny się znaleźć na pewno: pansji międzynarodowej dla polskich firm są Firmy dążą więc do poszukiwania i budo- analiza potencjału produktu na danym rynku, również kraje Ameryki Północnej, czyli Mek- wania przewag konkurencyjnych – tak, by się identyfikacja bariery wejścia, wybór mode- syk, Stany Zjednoczone i Kanada. Do Afryki wyróżnić i utrzymać klienta na dłużej. W tym lu biznesowego, wszelkie kwestie związane trafia z kolei niewiele ponad 1 proc. wartości procesie warto pamiętać o budowaniu kultury z finansowaniem, a w końcu określenie bu- polskiego eksportu. To kontynent wielkich korporacyjnej, która będzie przyciągała naj- dżetu na promocję. Oczywiście tych pozycji możliwości, wymagający wielkiego zaanga- większe talenty. do przemyślenia jest jeszcze więcej, ale tu raz żowania. Demografia Afryki sprawia, że jest Inny szalenie ważny aspekt to definiowa- jeszcze zachęcam do kontaktu z PAIH. to bardzo atrakcyjny kierunek ekspansji dla nie nisz niedostatecznie zagospodarowanych. polskich firm. Warto też spojrzeć na państwa Szukanie obszarów, w których jeszcze czegoś FUNDAMENTEM UDANEJ INWESTYCJI położone na Bliskim Wschodzie – Izrael, brakuje albo można coś znacząco usprawnić. SĄ DOBRE, ŚWIADOME WYBORY Jordania, oraz w rejonie Zatoki Perskiej, czy- W takich sytuacjach konkurencja zazwyczaj W POCZĄTKOWEJ FAZIE. KTÓRE li Arabia Saudyjska, Zjednoczone Emiraty nie jest duża, można zatem już na wczesnym KIERUNKI ŚWIATA TO SZANSA DLA Arabskie czy Kuwejt. Zdecydowanie chcemy etapie wykorzystać szanse rynkowe, aby m.in. POLSKICH PRZEDSIĘBIORCÓW? zachęcać polskich przedsiębiorców do eks- odpowiednio ustalić rozpoznawalność marki. W 2020 roku PAIH obsłużyła ponad 20 ploracji tzw. rynków wschodzących. W procesie budowania przewag konku- tysięcy zapytań od przedsiębiorców i wspar- rencyjnych istotne jest poznanie DNA mo- ła prawie 270 kontraktów eksportowych. Co JAKIE SCENARIUSZE SNUĆ MOŻNA delowego klienta firmy. Tylko to gwarantuje najmniej kilkanaście kolejnych umów jest ODNOŚNIE EKSPORTU W 2021 ROKU potem sukces w komunikacji z nim, zapewni w procesie negocjacji. Skoncentrowaliśmy się I JAKIE PIĘTNO NA HANDLU ODCISKA odpowiedni poziom identyfikacji z marką i jej na wyszukiwaniu lokalnych szans eksporto- PANDEMIA? wartościami. Odpowiednie wsparcie sprzeda- wych wynikających bezpośrednio lub pośred- Przede wszystkim muszę podkreślić, że ży oraz zespołu wsparcia posprzedażowego nio z pandemii. Widzimy, że nasi eksporte- pandemia nie odcisnęła takiego piętna na może pomóc utrzymać klienta przez wiele lat. rzy wykorzystują możliwości spowodowane eksporcie, jakiego spodziewali się wszyscy Bardzo istotne jest też jasne określenie przerwanymi łańcuchami dostaw. O sukce- obserwując rozwój wypadków na świecie wy- mocnych stron firmy. Być może to procesy, sach rodzimych firm informujemy na bieżąco. nikający z pandemii. Polska z pewnością wy- technologia, unikalna wiedza lub doświad- W ubiegłym tym roku najpopularniejszymi grała nie tylko lokalizacją, zrealizowanymi już czenie. Z pewnością dla klientów stanowi to kierunkami okazały się Stany Zjednoczone, wcześniej inwestycjami typu BIZ, ale też jak nadrzędną wartość. Przedsiębiorcy powinni Kazachstan, Niemcy, Izrael i Wielka Bry- już wspomniałem konkurencyjnością ceno- wiedzieć, jak te mocne strony wykorzystać tania. Potencjał w USA wykorzystała m.in. wą i jakością produktów. Ponadto, w dużym w innowacyjny i kreatywny sposób, by zdobyć polska marka Saddar, oferująca innowacyjne stopniu jesteśmy eksporterem dóbr pierwszej nowy biznes czy wejść na nowe rynki. rozwiązania ekologiczne m.in. dla branży potrzeby, z których zakupu konsumenci rezy- budowlanej. W Kanadzie pozycję umacnia gnują w ostateczności. JAKI JEST POZIOM WSPARCIA, KTÓRE polska marka DAKO. Jeden z największych Co przyniesie najbliższa przyszłość? Sądzę, INWESTORZY UZYSKAĆ MOGĄ OD producentów okien otworzył salon firmowy że stopniowe łagodzenie restrykcji gospo- PAŃSTWA? CZY DLA INWESTORA TO w Ontario i zdobywa nowych klientów w Ko- darczych może nastąpić w drugim kwartale WSPARCIE ODGRYWA DUŻĄ ROLĘ? lumbii Brytyjskiej. Do Singapuru i Wietna- 2021 roku. W tym czasie powinno dojść do Polska Agencja Inwestycji i Handlu jest in- mu trafiła z kolei polska żywność. Malezję ożywienia, którego motorem wzrostu stanie stytucją doradczą i pierwszym punktem kon- i Hiszpanię z sukcesem podbijają polskie ko- się konsumpcja prywatna, inwestycje i trady- taktu dla eksporterów i inwestorów. Agencja smetyki. PAIH wsparła też duży kontrakt IT cyjnie już eksport. Myślę, że ten rok będzie pomaga przedsiębiorcom w wyborze opty- w Australii czy eksport sprzętu sportowego należał do branży rolno-spożywczej. Ale sze- malnej ścieżki ekspansji za granicą. Wspiera m.in. na Węgry czy do Danii. roko rozumianej, uwzględniającej zarówno również napływ bezpośrednich inwestycji za- Jednak jeszcze przed polskimi przedsię- trend eko, jak i zaawansowane technologie granicznych do Polski oraz realizację polskich biorcami wiele możliwości do odkrycia. Nie- do produkcji żywności. W 2021 rosnąć w siłę inwestycji w kraju. Naszymi klientami są wątpliwie, bardzo interesującym kierunkiem będą też m.in. branża kosmetyczna, meblar- inwestorzy zagraniczni, obecni i potencjalni, są państwa położone w Azji Południowo- ska czy stolarka okienna i drzwiowa. Duże jak również rodzimi przedsiębiorcy planujący -Wschodniej, czyli Singapur, Wietnam, Taj- znaczenie będzie miała sztuczna inteligencja rozwój lokalny. Współpracujemy z firmami landia, Indonezja czy Filipiny. Ale również i technologia augemented reality. Przewidy- na każdym etapie procesu inwestycyjnego, od Korea Południowa czy Japonia. We wszyst- wany jest rozwój obszarów smart city i smart dostarczenia informacji o zasadach i kosztach

Executive MAGAZINE 29 Wywiad

was a regulatory shock to the economies of many countries. In the pandemic, Polish exporters re- cognised new opportunities related to the need to adapt and business diversification. In terms of exports, they saw new markets. The pandemic made us realise that nothing is impossible in business and has opened up new opportunities for us. The offer of Polish companies is attractive in terms of price to foreign partners, but above all valued for qu- ality. Our domestic goods and services, with institutional support of PAIH or KUKE, which protects various risks, can effectively compete on the international arena, even in times of crisis. We can see this very well by looking at the dynamics of sales, for exam- ple, of agri-food products, but not only. Preparing for expansion, in the present situation requires even more careful study of such "ABC of export". Therefore, now I invite you to visit us with much greater intensity. The team of Polish Investment & Trade Agency experts provides all the prowadzenia działalności w Polsce po wspar- terenu inwestycyjnego, który spełni oczeki- necessary support here. The role of our em- cie w wyborze lokalizacji, przygotowania wania inwestora. ployees is to take care of the entire expan- oferty terenów inwestycyjnych czy organi- sion process so that it proceeds according zacji wizyt lokalizacyjnych, podczas których Caly wywiad dostępny na stronie: to the plan and brings the expected results. inwestorzy mają możliwość spotkania się www.executivemagazine.pl/wywiad-tygodnia I always warn against hasty decisions and z lokalnymi władzami, partnerami bizneso- excessive optimism. However, I encoura- wymi czy porozmawiania z firmami, które ge you to prepare a kind of road map and w danym miejscu już zainwestowały. Ponadto PAIH WILL PREPARE methodical, consistent implementation of będąc operatorem programu grantów rzą- point by point. The list should definitely dowych, przekazujemy informację o dostęp- COMPANIES FOR include: analysis of the product's potential nych zachętach inwestycyjnych. Wspieramy on a given market, identification of entry też inwestorów w relacjach z administracją SUCCESSES IN FOREIGN barriers, selection of a business model, all fi- zarówno centralną, jak i lokalną. Wskazuje- nancing issues, and finally determining the my możliwości współdziałania, optymalne EXPANSION budget for promotion. Of course, there are ścieżki realizacji inwestycji. Jesteśmy istotnym even more of these items to think about, but głosem doradczym i promotorem Polski, jako INTERVIEW WITH GRZEGORZ SŁOMKOWSKI, here again, I encourage you to contact Po- idealnego miejsca na inwestycję. MEMBER OF THE BOARD OF THE POLISH lish Investment & Trade Agency. Nasza oferta wsparcia dedykowana jest INVESTMENT AND TRADE AGENCY m.in. inwestorom z sektora nowoczesnych THE FOUNDATION OF A SUCCESSFUL IN THE TIME OF THE CRISIS CAUSED BY INVESTMENT IS GOOD, CONSCIOUS usług dla biznesu oraz z sektora produkcyjne- THE CORONAVIRUS, MANY COMPANIES go. W przypadku tych pierwszych, czyli firm, CHOICES IN THE INITIAL PHASE. które planują utworzyć centra biznesowe, do- WHICH DIRECTIONS OF THE WORLD minują inwestorzy zainteresowani realizacją ARE LOOKING FOR METHODS TO ARE AN OPPORTUNITY FOR POLISH projektów IT zlokalizowanych w Trójmieście. EXPAND THEIR BUSINESS, INCLUDING ENTREPRENEURS? Przyciąga ich przede wszystkim potencjał ka- ENTERING NEW MARKETS. WHAT IS THE In 2020, Polish Investment & Trade drowy regionu, wysoki poziom trójmiejskich MOST IMPORTANT THING IN PLANNING Agency handled over 20,000 inquiries from uczelni i rozbudowane zaplecze biurowe. TO GO ABROAD WITH YOUR OWN entrepreneurs and supported almost 270 W przypadku inwestorów poszukujących PRODUCT? export contracts. At least a dozen more terenów inwestycyjnych, zainteresowanie Pol- The activity of Polish enterprises on fore- contracts are in the negotiation process. We ską Północną wykazują przede wszystkim te ign markets is related to the condition of the focused on finding local export opportu- firmy, które zamierzają wykorzystywać trans- world economy as well as the Polish econo- nities arising directly or indirectly from the port morski do sprowadzania komponentów my. The economic crisis resulting from the pandemic. We see our exporters seizing the potrzebnych do procesu produkcyjnego, lub COVID-19 pandemic is not a direct result opportunities caused by disrupted supply eksportować tą drogą gotowe towary. W tym of the scale of infections, but a kind of admi- chains. We keep informing about the suc- wypadku nie ma znaczenia branża czy kraj nistrative shock on a global scale, resulting cesses of domestic companies. Last year, the pochodzenia inwestora, jednak kluczowym from the introduced restrictions. The use by most popular destinations were the United elementem dla pozyskania takiej inwestycji many countries of the so-called lockdown States, Kazakhstan, Germany, Israel and the jest znalezienie odpowiednio uzbrojonego United Kingdom. The potential in the USA

30 1/2021 Interview

was used by, among others Polish brand veness and product quality. In addition, we an innovative and creative way to gain new Saddar, offering innovative ecological solu- are, to a large extent, an exporter of basic business or enter new markets. tions, incl. for the construction industry. The necessities, which consumers do not buy as Polish brand DAKO is strengthening its a last resort. WHAT IS THE LEVEL OF SUPPORT position in Canada. One of the largest win- What will the near future bring? I believe INVESTORS CAN GET FROM YOU? DOES dow manufacturers has opened a showroom that a gradual easing of economic restric- THIS SUPPORT PLAY A BIG ROLE FOR THE in Ontario and is gaining new customers in tions may take place in the second quarter INVESTOR? British Columbia. Polish food found its way of 2021. During this time, there should be The Polish Investment and Trade Agency to Singapore and Vietnam. Polish cosmetics a recovery, the driving force of which will is an advisory institution and the first point are successfully conquering Malaysia and be the private consumption, investments of contact for exporters and investors. The Spain. Polish Investment & Trade Agency and, traditionally, exports. I think this year agency helps entrepreneurs choose the opti- also supported a large IT contract in Au- will belong to the agri-food industry. But mal expansion path abroad. It also supports stralia and the export of sports equipment, broadly understood, taking into account the inflow of direct foreign investments to including to Hungary or Denmark. both the eco trend and advanced techno- Poland and the implementation of Polish However, there are still many opportu- logies for food production. The 2021 will investments in the country. Our clients are nities to discover before Polish entrepre- also bring the increase of the cosmetics and foreign investors, current and potential, as neurs. Undoubtedly, the countries located furniture industry as well as window and well as domestic entrepreneurs planning lo- in Southeast Asia, i.e. Singapore, Vietnam, door joinery. Artificial intelligence and "au- cal development. We work with companies Thailand, Indonesia and the Philippines are gemented reality" technology will be very at every stage of the investment process, a very interesting direction. But also So- important. The development of smart city from providing information on the rules and uth Korea and Japan. In all countries, great and smart home, e-learning and digital he- costs of doing business in Poland to support investments have been made in recent years, alth, i.e. telemedicine, chatbots, and diagno- in choosing a location, preparing an offer resulting in easier access to these markets. stic tools based on artificial intelligence is for investment sites or organizing site visits, Moreover, these are extremely dynamic de- expected. As a country, we stand out signi- during which investors have the opportunity veloping countries, with an aspiring middle ficantly here, thanks to the country's great to meet local authorities, business partners class looking for interesting, innovative pro- intellectual capital. or talk with companies that have already ducts. In this list, one cannot forget about invested in a given place. In addition, as the China and India, where almost 40 percent ONCE WE HAVE ACHIEVED OUR FIRST operator of the government grants program, of the world population lives. The structure GOALS, IT IS CRUCIAL TO ESTABLISH OUR we provide information about available of trade with China is extremely unfavorable POSITION. HOW TO EFFECTIVELY BUILD investment incentives. We also support inve- for Poland. Reducing the trade deficit with A COMPETITIVE ADVANTAGE? stors in relations with both central and local the Middle Kingdom will be extremely dif- In today's world, the competition of alte- administration. We indicate the possibilities ficult and time-consuming, but not impos- ration is broadly disputed. Therefore, com- of cooperation, optimal paths of investment sible. Another interesting direction of in- panies strive to seek and build competitive implementation. We are an important advi- ternational expansion for Polish companies advantages – so as to stand out and keep the sory voice and promoter of Poland as an ideal are also the countries of North America, i.e. client for longer. In this process, it is worth place for investment. Mexico, the United States and Canada. In remembering about building a corporate Our support offer is dedicated to: investors turn, just over 1 percent of the Polish export culture that will attract the greatest talent. from the business services sector and the ma- value goes to Africa. It is a continent of great Another extremely important aspect is nufacturing sector. In the case of the former, opportunities that requires great commit- defining underdeveloped niches. Searching i.e. companies planning to establish business ment. The demography of Africa makes for areas where something is still missing or centers, investors interested in implementing it a very attractive expansion direction for where something can be significantly im- IT projects located in the Tri-City dominate. Polish companies. It is also worth looking proved. In such situations, the competition They are primarily attracted by the human at the countries located in the Middle East is usually not high, so you can take advan- resources potential of the region, the high – Israel, Jordan, and in the Persian Gulf tage of the market opportunities at an early level of Tri-City universities and extensive region, i.e. Saudi Arabia, the United Arab stage to, inter alia, properly establish brand office facilities. Emirates and Kuwait. We definitely want to recognition. In the case of investors looking for invest- encourage Polish entrepreneurs to explore In the process of building a competitive ment areas, the interest in Northern Poland the so-called emerging markets. advantage, it is important to get to know the is shown mainly by those companies that DNA of the company's model client. Only intend to use sea transport to import com- WHAT SCENARIOS CAN BE MADE this guarantees success in communication ponents needed for the production process, REGARDING EXPORTS IN 2021 AND with him, and will ensure an appropriate or to export ready goods this way. In this WHAT IS THE IMPACT OF THE PANDEMIC level of identification with the brand and case, the industry or the investor's country of ON TRADE? its values. The right sales support and after- origin does not matter, but the key element First of all, I must emphasize that the -sales support team can help you retain the in obtaining such an investment is finding pandemic did not leave the mark on exports customer for many years. a properly equipped investment area that that everyone expected in watching the It is also very important to clearly define meets the investor's expectations. developments around the world as a result the strengths of the company. Perhaps it is of the pandemic. Poland has certainly won processes, technology, unique knowledge or Full interview available at: not only with its location, previously imple- experience. This is certainly of paramount www.executivemagazine.pl/en/interview- mented FDI investments, but also, as I have importance to customers. Entrepreneurs -of-the-week already mentioned, with price competiti- should know how to use these strengths in

Executive MAGAZINE 31 Wywiad

CHATBOT W STRATEGII MARKETINGOWEJ FIRMY

Rozmowa z Mariuszem Pełechatym, CEO KODA Bots, o tym, jakie korzyści przynosi wykorzystanie chatbotów w działaniach marketingowych i komunikacji z odbiorcami

CHATBOTY DLA MARKETINGU TO WASZA SPECJALIZACJA? W KODA Bots faktycznie zaczynaliśmy od tworzenia botów stricte na potrzeby działań marketingowych. Na starcie firmy ten obszar był mi najbliższy, ze względu na moje wielo- letnie doświadczenie w branży. Sam wywodzę się marketingu, blisko 10 lat spędziłem w J. Walter Thompson Group Poland (wcześniej Lemon Sky) jako head of social media, pracu- jąc dla dużych, wymagających klientów, takich jak Orange, Tesco czy Nestle. Znam potrzeby agencji oraz marketerów, potrafię spojrzeć na nie ich oczami. To właśnie działania marketin- gowe, w których zaczęto wykorzystywać boty, przyczyniły się najbardziej do wzrostu popular- ności tego narzędzia. Z rozwiązań KODA Bots korzystały największe i najlepsze agencje takie jak Oglivy, Grey czy VML. To podmioty, któ- re od lat wyznaczają trendy, ale i jako pierwsze adoptują te ze świata. KODA Bots działa od 5 lat i w tym czasie nasz rynek i grupa odbiorców bardzo się poszerzyły, a boty są z powodzeniem adaptowane w rozmaitych firmowych pro- cesach. Zyskaliśmy wielu klientów klasy En- terprise, bo duże organizacje są, podobnie jak branża reklamowa, early adopters wszystkich rynkowych nowości.

CHATBOT TO JESZCZE NOVUM? Bot to nadal relatywnie nowe narzędzie, ale z drugiej strony już pełnoprawny kanał komu- nikacji marki z użytkownikiem. Jego największą przewagą nad innymi kanałami jest to, że może Mariusz Pełechaty zostać wdrożony w narzędziach, z których

32 1/2021 Interview

kodu spod kapsla lub zawleczki, dowiadują się, czy wygrali jedną z nagród. Chatbot, którego przygotowaliśmy, pełni w akcji bar- dzo ważną rolę. Ułatwia dodawanie kodów w całym procesie. Jego obecność na liście messengerowych kontaktów uczestnika zabawy sprawia, że jest zawsze pod ręką, zapewnia dużą powracalność użytkowni- ków i potrafi odpowiedzieć na wszystkie najważniejsze pytania dotyczące zasad, na- gród i produktów biorących udział w akcji. Całość jest zintegrowana z mechanizmem loterii. Z kolei Orsay przeprowadził konkurs na Facebooku zgodny z filozofią marki, któ- ra bardzo mocno stawia na relacje między kobietami. Trwał on 7 dni, podczas których odbyło się 5 etapów. Każdego dnia pojawiało się inne fotograficzne zadanie konkursowe. Najlepsze ze zgłoszeń nagradzano zestawem dwóch torebek, dwóch flakonów perfum oraz ręcznie stworzonej kartki, którą zwy- ciężczyni (wraz z torebką i perfumami) mo- gła wręczyć ważnej dla siebie kobiecie. Cały konkurs stawiał w dużej mierze na wykorzy- stanie autoodpowiedzi pod postami, a wśród uczestniczek, które wzięły udział we wszyst- kich 5 etapach konkursu, wybrano tę, która dodatkowo otrzymała bon upominkowy do wykorzystania w sklepie Orsay.

JAK JESZCZE MARKI MOGĄ konsumenci korzystają na co dzień i być po Niezależnie od kategorii biznesowej organi- ANGAŻOWAĆ UŻYTKOWNIKÓW prostu blisko nich. Rozmowa z chatbotem zują je praktycznie wszyscy. Niektóre trwają W BOCIE? marki wdrożonym w Messengerze czy na wiele miesięcy, mają kilka edycji, a wartość Można z ich wykorzystaniem przeprowa- WhatsApp jest po prostu jedną z pozycji na nagród sięga milionów złotych. Inne to po dzić choćby grę miejską, jak to miało miejsce liście czatów użytkownika, a zatem kontakt prostu “szybkie strzały” z niższym budże- przy starcie chatbota MOICO. Gra miała z daną marką jest tak prosty, jak kontakt tem, ale także ciekawymi nagrodami. Chat- zapoznać użytkowników z narzędziem i sta- z przyjaciółmi. boty, ze względu na swoją elastyczność, do- nowić okazję do odwiedzenia kreatywnych skonale sprawdzają się w obu przypadkach. miejsc we Wrocławiu. Motyw przewodni JAKIE SĄ NAJPOPULARNIEJSZE Ostateczny kształt i forma konkursu to już zabawy nawiązywał do miejskiej dżun- ZASTOSOWANIA W MARKETINGU? niemal niekończące się pole do popisu. gli. Aby wejść do gry wystarczyło wpisać Boty idealnie nadają się do wykorzysta- w Messengerze marki frazę: I wanna play nia przy rozmaitych formach angażowania KONKURS JEST OD POCZĄTKU DO a game. Zabawę podzielono na kilka eta- ludzi wokół marki czy wokół produktu. KOŃCA REALIZOWANY W BOCIE? pów, a wskazówki do kolejnych przekazywał Świetnie za ich pomocą buduje się historie, Tak, dokładnie. Na potrzeby konkursów MOICObot. Organizator zadbał o niespo- w ramach których użytkownik może się po- nie trzeba już tworzyć dedykowanych apli- dziewane zwroty akcji. Wymagał od uczest- ruszać po świecie stworzonym na potrzeby kacji mobilnych czy konkursowych landing ników sprytu oraz kreatywności. Każdy kampanii, podejmować decyzje o tym, jaki page’y. Wystarczy, że znajdujemy pomysł z ośmiu etapów ruszał 2 dni po starcie po- będzie jego kolejny krok, jakie będą dalsze na obecność w komunikatorach, z których przedniego. Finał zabawy odbył się w BOK danej historii losy. Bardzo popularną, bo użytkownicy i tak korzystają. We współ- MOICO, wystylizowanym na dżunglę. przynoszącą bardzo dobre efekty formą są pracy z agencjami i firmami, wdrożyliśmy Uczestnik musiał wówczas odgadnąć nazwę chatbotowe quizy. Marki i firmy mogą je or- chatboty dla takich marek jak np. Żywiec, konkretnej rośliny ozdabiającej biuro obsłu- ganizować tylko po to, by zapewnić swoim Heineken, Komputronik czy Semilac gi klienta i wpisać ją w chatbocie. Czas miał odbiorcom rozrywkę, ale także, by zbierać i wszystkie te marki cały czas prowadzą decydujące znaczenie w grze, w myśl zasady: opinie użytkowników na temat produktu konkursy przy ich użyciu. “Kto pierwszy, ten lepszy”. W lokalnej grze lub usługi. Mechanizm jest zawsze bardzo wzięło udział 400 osób. Uczestnicy spędzali prosty dla użytkownika i nie wymaga od JAK TO DZIAŁA? w chatbocie do 4 minut dziennie. Post z in- niego wykonania wielu kroków czy poświę- Różnie, w zależności od tego, jaką po- formacją o grze dotarł do 70 208 odbiorców cania dużej ilości czasu. trzebę ma klient. Na przykład marka Ży- (z czego 58 tysięcy to zasięg organiczny!) Drugim najbardziej wziętym formatem wiec co roku organizuje wielką loterię, i wzbudził spore zainteresowanie: 138 ko- stosowanym w chatbotach są konkursy. w ramach której użytkownicy po wpisaniu mentarzy i 1168 kliknięć.

Executive MAGAZINE 33 Wywiad

faktycznie tam występują najczęściej. Bota możemy zainstalować niemal w każdym kanale, w którym odbywa się komunikacja z klientem, jak choćby w kiosku interaktyw- nym na evencie czy oczywiście stronie www firmy. Świetnie sprawdzają się boty targowe, gdzie za pomocą dotykowego ekranu od- wiedzający dane wydarzenie mogą szybko i sprawnie uzyskać informacje czy wypeł- niać zgłoszenia i ankiety. Bot to także dobre narzędzie do przeprowadzenia głosowania oraz wielu innych akcji, w które chcemy wciągnąć naszych klientów, ale też zależy nam na tym, by pozostawili nam informacje na swój temat. Boty dają także opcje dys- trybucji kuponów rabatowych czy przeka- zania informacji o trasie do czy lokalizacji punktów sprzedaży. Dzięki botom możemy ułatwiać życie naszym klientom.

CHATBOTS IN CORPORATE MARKETING STRATEGY

DLACZEGO MARKETERZY POWINNI INTERVIEW WITH MARIUSZ PEŁECHATY, CEO WYBIERAĆ CHATBOTY? OF KODA BOTS, ABOUT THE BENEFITS OF Z perspektywy marketingu chatbot to USING CHATBOTS IN MARKETING ACTIVITIES opcja zdecydowanie prostsza i zdecydowa- AND COMMUNICATIONS nie tańsza, niż tworzenie dedykowanych landingów. I zapewne dlatego jest to formu- ła coraz częściej wybierana do prezentacji produktów czy angażowania wokół produk- CHATBOTS FOR MARKETING IS YOUR tów społeczności. Kluczową wręcz zaletą AREA OF EXPERTISE? chatbotów jest to, że są one bardzo łatwe In KODA Bots we have actually do edycji. Nasz autorski system operacyjny begun from developing bots strictly for KODA pozwala stworzyć kolejny konkurs marketing activities. At the start of the raptem w kilka godzin, często w ogóle od sa- company this was the area I was most mego pomysłu. Każdy z nas pracował kiedyś familiar with because of my many years nad nowym landing page. Wiemy, ile trwa of experience in the industry. I have przygotowanie designu, pocięcie wszystkie- a marketing background myself, with go i dopasowanie go do różnych formatów. nearly ten years as the head of social media Dlatego uważam, także jako osoba, która at J. Walter Thompson Group Poland w digital marketingu przepracowała długie (formerly Lemon Sky), working for lata, że chatboty to szansa na efektywniejsze major, demanding clients such as Orange, działania i kampanie oraz kolejne narzędzie Tesco and Nestle. I know and understand dla agencji, które mogą samodzielnie two- the needs of agencies and marketers, and rzyć scenariusze i wykorzystywać, chatboty I can look at them through their eyes. It w codziennej pracy i opiece nad klienckimi were the marketing activities in which fanpage’ami. bots were used that have contributed most to the success of this tool. The biggest and GDZIE JESZCZE MOŻNA WDROŻYĆ best agencies, such as Oglivy, Grey or BOTA? VML have benefited from KODA Bots To bardzo mocno chcę podkreślić – boty solutions. These are the players who have to nie tylko Messenger czy WhatsApp, choć been setting trends for years, but also the

34 1/2021 Interview

first ones to apply those of third parties. in communicators, which consumers place in MOICO BOK, arranged in KODA Bots has been in the business for use anyway. Working with agencies and a jungle style. Participants had to guess five years; our market and client base have companies, we have implemented chatbots the name of a particular plant in the expanded considerably over this time, for brands such as Żywiec, Heineken, customer service office and enter it into with bots being successfully adapted to Komputronik or Semilac. These brands the chatbot. Time was of the essence, in various corporate processes. We have still run contests using them. line with the principle: “first come, first gained many Enterprise customers, served.” A total of 400 people took part because just like the advertising industry, HOW DOES IT WORK? in the game. Participants spent up to four large organizations are early adopters of It varies, depending on the actual minutes per day in the chatbot. The post all market innovations. needs of the client. The Żywiec brand, about the game reached 70,208 recipients for instance, organises a grand raffle (with 580 hundreds being organic reach!) IS A CHATBOT STILL A NOVELTY? every year. Having entered the code and aroused significant interest: 138 Although bot is still a fairly new from a bottle cup or pull tab, users find comments and 1168 clicks. tool, it is already a full-fledged channel out whether they have won one of the of communication between a brand prizes. Our chatbot plays a crucial role WHY SHOULD MARKETERS CHOOSE and its users. Compared to other in this campaign. It facilitates adding CHATBOTS? channels, its greatest advantage is being codes throughout the process. The fact From the marketing perspective, implementable into various tools and that the chatbot appears on participants’ a chatbot is definitely simpler and cheaper assisting consumers on the everyday messenger contact list, makes it always than developing dedicated landing pages. basis. A conversation with a brand’s at hand, ensuring high recurrence rate And it is certainly the reason why it is chatbot implemented in Messenger or of users. It can also answer all the most preferred more and more often to present WhatsApp is simply an item on the chat relevant questions about the rules, products or engage communities around list, and thus contacting the brand is as prizes and products participating in the products. The key advantage of chatbots easy as contacting friends. campaign. The whole thing is integrated is their configurability. Our proprietary with the raffle mechanism. KODA operating system allows you to WHAT MARKETING APPLICATIONS ARE Orsay, on the other hand, held develop another contest in a few hours, THE MOST POPULAR? a Facebook contest in line with the brand oftentimes starting from a scratch, i.e. Bots are excellent to use in various philosophy, which places great emphasis just an idea. We all know what working ways of engaging people with a brand on relationships between women. Divided on a new landing page looks like: how or product. They are perfectly suited into five stages, it ran for seven days. Each long it takes to prepare a design, cut for building stories, where users can day there was a different photo task. The everything and adjust it to different navigate through the world created for best entries won a set of two handbags, formats. Having many-year experience the purposes of a campaign, decide their two bottles of perfume and a handmade in digital marketing, that is why I think next steps or determine the story’s future. card that the female winner (along with that chatbots stand an opportunity for Chatbot quizzes enjoy great popularity the handbag and perfume) could hand more effective campaigns and yet another since they bring good results. Not only are to a woman they considered important. tool for agencies to develop scenarios they to entertain the audience, but also The contest relied heavily on the use of independently; use chatbots in everyday give brands and companies the chance to auto-answers under the posts and one of work and support their customers’ fan gather users’ feedback on their product or the participants, who took part in all five pages. service. The process is always very user- contest stages, also received a gift voucher friendly and does not require users to for the Orsay store. WHERE ELSE CAN YOU IMPLEMENT follow many steps or spend much time A BOT? on it. WHAT ARE OTHER WAYS THAT BRANDS I want to highlight this very strongly: Prize contests are another widely used CAN ENGAGE USERS IN BOTS? bots are not just Messenger or WhatsApp, format for chatbots. Virtually everyone Chatbots can be used to run a location- although they indeed are most common organizes them, regardless of the business based came, for example, as was the case there. You can install a bot in almost category. Some run for many months, with the launch of MOICO chatbot. every client communication channel, have several editions, and the value of The game’s objective was to introduce for instance an interactive kiosk at the prizes goes up to millions of zlotys. Other users to the tool and provide them an event or the corporate website obviously. are simply “quick shots” with a lower opportunity to visit creative places in Trade show bots work great as visitors can budget, but exciting prizes. Due to their Wrocław. Its leitmotif referred to the efficiently get needed information or fill flexibility, chatbots work perfectly in urban jungle. To play the game, it was in applications and surveys with a touch both cases. The contests’ final shape and enough to enter a phrase in the brand’s screen. A bot can also be a well-suited format are almost an endless scope of Messenger: I wanna play a game. The tool to conduct voting and many other possibilities. game was made up of several stages, and activities that we want to involve our MOICObot provided clues to get to the customers in. But we also want them to DOES A CONTEST RUN IN A BOT FROM next one. The organizer made sure there provide us with some information about ITS START TO COMPLETION? were plenty of twists and turns. The game themselves. What is more, bots can also Yes, exactly. It is no longer necessary required cleverness and creativity from distribute discount coupons or provide to create dedicated mobile applications the participants. Each of the eight stages information on route to POS locations. or contest landing pages. It is enough for commenced two days following the start With bots we can make our customers’ us to find an idea for contest presence of the previous one. The game finale took lives easier.

Executive MAGAZINE 35 BUDOWNICTWO Wysoka aktywność deweloperów w 2020 roku

PANDEMIA NIE ZATRZYMAŁA RYNKU BIUROWEGO tensywna działalność inwestorów świadczy o zapotrzebowaniu na nowoczesne powierzchnie biurowe we wszystkich głównych Pomimo swojego niepowtarzalnego charakteru 2020 rok miastach w Polsce. W największych ośrodkach w kraju wiele re- przyniósł Warszawie dwukrotnie więcej nowych biur niż rok alizowanych projektów mieści się w pobliżu ścisłego centrum poprzedni. Dzięki dużej aktywności deweloperów w najwięk- miasta, co dowodzi, że te rejony szczególnie zyskują na popu- szych miastach w Polsce jest już łącznie ponad 12 mln mkw. larności – mówi Krzysztof Foks, Analyst w Walter Herz. powierzchni biurowych. W tym roku liderzy rynku deweloper- – Firmy wstrzymują się natomiast jeszcze z podejmowaniem skiego zapowiadają ukończenie kolejnych, dużych inwestycji. zdecydowanych kroków związanych z wynajmem w oczekiwa- Plany firm, realizujących projekty biurowe w całym kraju doty- niu na zakończenie blokady lockdownowej. Prawdopodobnie czą oddania nawet 800 tys. mkw. nowych powierzchni. wiosną będziemy mogli już obserwować, jak duży realny wpływ Z analiz firmy Walter Herz wynika, że w 2020 roku na główne na zapotrzebowanie na powierzchnię na rynku biurowym bę- rynki w Polsce weszło 680 tys. mkw. biur. Wśród wiodących de- dzie miała praca zdalna – mówi Bartłomiej Zagrodnik, Mana- weloperów wyróżniała się firma Echo Investment, dzięki której ging Partner/CEO w Walter Herz. rynek zyskał 108 tys. mkw. nowoczesnej powierzchni, Skanska oddała w minionym roku 85 tys. mkw. biur, Ghelamco – 75 tys. WARSZAWA mkw., HB Reavis – 65 tys. mkw., a Golub Gethouse – 48 tys. Zasoby naszego, największego rynku biurowego zbliżają się mkw. do poziomu 6 mln mkw. powierzchni. Dane Walter Herz wska- W skali kraju w budowie pozostaje ponad 1,2 mln mkw. biur, zują, że w 2020 roku w Warszawie oddanych zostało 335 tys. które będą sukcesywnie oddawane w najbliższych latach. – In- mkw. nowych biur, podczas gdy w 2019 roku niewiele ponad

36 1/2021 CONSTRUCTION

160 tys. mkw. powierzchni. Do ukończonych projektów nale- TRÓJMIASTO żał m.in. wysokościowiec Mennica Legacy Tower, dwa budyn- W Trójmieście w budowie pozostaje 165 tys. mkw. po- ki w kompleksie Varso Place, The Warsaw HUB, Chmielna 89, wierzchni, z czego duża część nowych biur zlokalizowana jest budynek A w kompleksie Lixa oraz dwa biurowce w inwestycji w Gdyni. Oddanie projektów będących w końcowej fazie re- Browary Warszawskie – Biura przy Willi i Biura przy Warzelni. alizacji pozwoli trójmiejskiemu rynkowi biurowemu do końca W budowie pozostaje 550 tys. mkw. biur, a rok wcześniej było 2021 roku przejść próg 1 mln mkw. powierzchni. W minionym ich w realizacji o 300 tys. mkw. więcej. roku na terenie Trójmiasta oddanych zostało 60 tys. mkw. biur, Na rynku warszawskim na najemców czeka dziś prawie 600 między innymi w budynkach Olivia Prime B oraz Wave A. Do tys. mkw. powierzchni, to około 10 proc. wszystkich biur. Jak realizowanych w regionie inwestycji należą 3T Office Park, K2 obliczają analitycy Walter Herz, podobną wartość osiągnął Kielecka, Gato, Format, czy Palio. w ubiegłym roku w stolicy wolumen wynajmu. Ponad 600 tys. mkw. powierzchni, które trafiły do najemców oznacza, że 2020 POZNAŃ roku popyt na warszawskie biura obniżył się o jedną trzecią 2020 rok w kontekście nowych projektów biurowych w Po- w porównaniu z rokiem 2019, który z 880 tys. mkw. wolume- znaniu przebiegł spokojnie. Do użytku został oddany jeden nem najmu był dla Warszawy rekordowy. projekt – Giant Office oferujący ponad 15 tys. mkw. powierzch- ni najmu. KRAKÓW – Wśród inwestycji będących obecnie w budowie, wyróżnia W 2020 roku zasoby biurowe rynku krakowskiego, któ- się budynek D w kompleksie Nowy Rynek realizowanym przez ry plasuje się na drugiej pozycji w kraju, przekroczyły 1,5 mln Skanska oraz Andersia Silver, który w 2023 roku stanie się naj- mkw. powierzchni. Przyczyniło się to tego zakończenie budowy wyższym budynkiem w mieście. Aktualnie w Poznaniu powstaje między innymi kompleksu Unity Centre, High5ive 4, Fabryczna 81 tys. mkw. powierzchni biurowych – mówi Krzysztof Foks. Office Park, DOT Office L1, czy Wadowicka 3 B. Ogół ukończo- nych budynków przyniósł miastu 129 tys. mkw. powierzchni KATOWICE biurowych. Katowice są jednym z regionalnych rynków nieruchomości, – Deweloperzy wyraźnie nadal stawiają na Kraków. W budo- gdzie najszybciej rozwija się segment biurowy. W 2020 roku wie na krakowskim rynku znajduje się ponad 150 tys. mkw. biur. zostało w nich oddane do użytku 66 tys. mkw. powierzchni biu- Powstaje projekt Ocean Office Park, pierwsze budynki w kom- rowych, a ponadto w budowie znajduje się aż 170 tys. mkw. po- pleksie The Park, czy finalny biurowiec w inwestycji High5ive. wierzchni biurowych, co stanowi blisko jedną trzecią obecnych Niebawem możemy spodziewać się w stolicy Małopolski startu zasobów. Wśród realizowanych projektów znajdują się Global kolejnych, wielkoskalowych przedsięwzięć – zaznacza Krzysztof Office Park – wielofunkcyjny projekt realizowany przez Cavati- Foks. nę, KTW II – kolejny etap projektu biurowego położonego w są- siedztwie katowickiego Spodka, Silesia for Business realizowany WROCŁAW przez TriGranit czy Craft firmy Ghelamco. We Wrocławiu w 2020 roku na rynek zostało dostarczone 61 tys. mkw. nowych powierzchni. Na terenie aglomeracji w bu- ŁÓDŹ dowie jest 100 tys. mkw. biur. Mimo pandemii popyt na wro- 2020 rok zakończył się na łódzkim rynku biurowym z wy- cławskim rynku utrzymuje się na relatywnie wysokim poziomie. sokim popytem, ale również relatywnie niską aktywnością de- Do projektów oddanych w ubiegłym roku należały City Forum weloperów. W ubiegłym roku podaż powierzchni biurowych – City two, West 4 Business Hub, czy Centrum Południe. Wśród wzrosła o 37 tys. mkw. Do użytkowania oddane zostały między największych prowadzonych aktualnie inwestycji jest natomiast innymi Brama Miasta A i Hi Piotrkowska 155. Obecnie najaktyw- nowy, wielofunkcyjny kompleks Quorum, Brama Oławska, Mid- niejszym deweloperem w mieście jest Echo Investment, realizu- Point 71 oraz Wielka 27. jące projekty React oraz wielofunkcyjny projekt Fuzja.

Executive MAGAZINE 37 BUDOWNICTWO

POPYT ZADECYDUJE O KIERUNKU TRANSFORMACJI sq m., HB Reavis – 65 thousand sq m. and Golub Gethouse – 48 RYNKU thousand sq m of space. Nationally, over 1.2 million sq m. of offices is under – Projekty biurowe w całym kraju prowadzone są bez więk- construction and will be successively commissioned in the szych zakłóceń. Realizację następnych obiektów deweloperzy upcoming years. – Intense activity of investors proves the uzależniają jednak od popytu. Budowa niektórych z planowa- demand for modern office space in all major cities in Poland. nych inwestycji może zostać przesunięta w czasie – uważa Bar- In the largest centers in the country, most of the projects tłomiej Zagrodnik. implemented are located near the very center of the city, which – Wywoławcze stawki czynszowe na rynku biurowym utrzy- proves that these areas in particular are gaining popularity – mują się nadal na wysokim poziomie. Właściciele budynków, says Krzysztof Foks, Analyst at Walter Herz. przede wszystkim tych z większym udziałem wolnej powierzch- – On the other hand, companies are still refraining from ni, zaczęli już jednak walczyć o najemców, oferując rozbudowa- taking decisive steps related to renting, while waiting for the ne pakiety zachęt. Na niektórych rynkach można zaobserwować lockdown to end. Most likely in the spring, we will be able spadek ilości rozpoczynanych projektów w porównaniu z lata- to observe the real impact of remote work on the demand mi ubiegłymi, co w dłuższej perspektywie może przyczynić się for space in the office market – says Bartłomiej Zagrodnik, do wystąpienia niedoborów wysokiej klasy powierzchni biuro- Managing Partner / CEO of Walter Herz wych – dodaje Bartłomiej Zagrodnik. WARSAW The resources of our largest office market amount to nearly 6 million sq m. of space. Walter Herz data indicate that in 2020, 335 thousand sq m. of new offices were completed in Warsaw, while 2019 has brought just over 160 thousand sq High activity of m. of space. The completed projects included, among others Mennica Legacy Tower, two lower towers in the Varso complex, The Warsaw HUB, Chmielna 89, Lixa A and two office buildings developers in 2020 in Browary Warszawskie investment – Biura przy Willi and Biura przy Warzelni. 550 thousand sq m. of offices is under THE PANDEMIC DID NOT STOP THE OFFICE MARKET construction, and last year there was 300 thousand sq m. more space under construction. Despite its unique nature, 2020 brought twice as many new Today, nearly 600 thousand sq m. of space is waiting for offices in Warsaw as the previous year. Thanks to the high tenants in Warsaw, that is about 10 per cent of all offices. activity of developers, there is already a total of over 12 million According to Walter Herz data, the rental volume in the capital sq m. of office space in the largest cities in Poland. This year, reached a similar amount last year. Over 600 thousand sq m. of the leaders of the real estate development market announce space delivered to tenants means that the absorptive capacity further completions of large investments. The companies of the Warsaw market has decreased by one third compared implementing office projects throughout the country plan to to 2019, which was a record-breaking year for Warsaw with commission up to 800 thousand sq m. of new space. a lease volume of 880 thousand sq m. According to Walter Herz analysis, 680 thousand sq m. of offices entered the main markets in Poland in 2020. Among CRACOW the leading developers, Echo Investment stood out, providing In 2020, the office stock of the Cracow market, which ranks the market with 108 thousand sq m. of modern space, Skanska second in the country, exceeded 1.5 million sq m. of space. delivered 85 thousand sq m. of offices, Ghelamco – 75 thousand Completing the construction of, among others, such complexes

38 1/2021 CONSTRUCTION

as Unity Center, High5ive 4, Fabryczna Office Park, DOT Office building in the city, stand out among investments currently L1, and Wadowicka 3 B contributed to this figure. The total of under construction. In total, 81 thousand sq m. of office space completed buildings brought the city 129 thousand sq m. of is currently under construction in Poznań – says Krzysztof office space. Foks. – Developers are clearly still focusing on Cracow. There is over 150 thousand sq m. of office space under construction KATOWICE on the Cracow market. Ocean Office Park project is under Katowice is one of regional real estate markets with the construction, the first buildings in The Park complex as well fastest-growing office segment. In 2020, 66 thousand sq m. as the final office building in the High5ive investment are of office space was completed. In addition, as much as 170 underway. Soon, we can expect the beginning of further large- thousand sq m. of office space is currently under construction, scale ventures in the capital of Małopolska – says Krzysztof which is almost one third of the current stock. Among the Foks. projects under construction are Global Office Park – a mixed- use project by Cavatina, .KTW II – the next stage of the office WROCŁAW project located in the vicinity of the famous Katowice Spodek In 2020, 61 thousand sq m. of new space entered the market building, Silesia for Business carried out by TriGranit and Craft in Wrocław. There are a 100 thousand sq m. of offices under by Ghelamco. construction in the agglomeration. Despite the pandemic, the demand on the Wrocław market remains relatively high. ŁÓDŹ The projects completed last year included City Forum – City 2020 ended on the Łódź office market with high demand, two, West 4 Business Hub and Centrum Południe. The largest but at the same time relatively low developer activity. Last investments currently underway include the new, mixed-use year, the supply of office space increased by 37 thousand Quorum complex, Brama Oławska, MidPoint 71 and Wielka sq m., with the completion of such projects as Brama 27. Miasta A and Hi Piotrkowska 155. Currently, the most active developer in the city is Echo Investment, developing React THE TRI-CITY and a mixed-use Fuzja project. 165 thousand sq m. of space remains under construction in the Tri-City, with a large portion of the new offices being DEMAND WILL DETERMINE THE DIRECTION located in Gdynia. Delivery of projects in the final stage of OF MARKET TRANSFORMATION implementation will allow the Tri-City office market to pass the 1 million sq m. of space threshold by the end of 2021. – Office projects all over the country are running smoothly. Last year, 60 thousand sq m. of offices were completed in However, developers are relying on demand when it comes the Tri-City, including Olivia Prime B and Wave A buildings. to the construction of other facilities. Construction of some Investments which are currently being implemented in the of the planned investments is likely to be postponed – says region include 3T Office Park, K2 Kielecka, Gato, Format and Bartłomiej Zagrodnik. Palio. – Asking rental rates in the office market remain high. However, the owners of the buildings, especially those with POZNAŃ a larger share of vacant space, have already started to fight 2020 was slow in terms of the new office supply in Poznań. for tenants, offering extensive incentive packages. Some One project was commissioned – Giant Office offering over markets saw a decrease in the number of initiated projects, 15 thousand sq m. of lease space. compared to the previous years, which in the long term may – Building D of the Nowy Rynek complex built by Skanska contribute to a shortage of high-end office space – adds and Andersia Silver, which in 2023 will become the highest Bartłomiej Zagrodnik.

Executive MAGAZINE 39 BUDOWNICTWO

Najwyższe budynki w historii Unihouse SA

ajwyższe budynki w historii UNIHOUSE – osiedle no do Gdańska. Tam załadowano je na cztery statki, które Heimdalsporten w Norwegii jest już w połowie re- popłynęły do Trondheim w Norwegii, gdzie realizowana jest alizacji: w październiku i grudniu 2020 roku zostały inwestycja. Noddane do użytku pierwsze dwa budynki 7 – i 8-kondygna- Gotowe mieszkania mają powierzchnię od 50 do 120 m² cyjne, w których znajdują się 93 mieszkania. Kolejne dwa bu- i posiadają pięcioletnią gwarancję. Każdy lokal wyposażo- dynki są w trakcie realizacji, a całe osiedle to w sumie 203 no w rekuperację, co wpływa na korzystny mikroklimat oraz mieszkania – wszystkie wykonane w technologii modułowej, zmniejszenie zużycia energii i ciepła. Wszystkie mieszkania drewnianej. są wykończone pod klucz, posiadają m.in. szafy w zabudo- – Heimdalsporten prezentuje ciekawą alternatywę dla wie, umeblowane kuchnie i łazienki. Jeszcze przed rozpoczę- m.in. polskich inwestorów, którzy korzystając z nowoczesnej ciem produkcji modułów, na etapie projektowania, przyszli technologii prefabrykacji, chcą szybko budować bezpieczne, lokatorzy mogli spersonalizować i dostosować mieszkanie komfortowe, energooszczędne i ekologiczne budynki miesz- bezpośrednio do swoich potrzeb. kalne o wysokim standardzie. Konstrukcje oparte na prefa- Referenci docenili jakość i wykonanie budynków. Bez brykowanych modułach mogą zapewnić jakość mieszkania problemów przeszły one testy szczelności, ciśnieniowe i aku- nawet przewyższającą tradycyjne budownictwo, przy ujem- styczne; są również dobrze chronione przed ogniem, gdyż nym bilansie emisji CO₂ – mówi Roman Jakubowski, Członek wszystkie pomieszczenia wyposażone są w instalacje tryska- Zarząd Unihouse SA. czowe. Budynki zaprojektowane w technologii modułowej Moduły zaprojektowano i wyprodukowano w fabryce mają przewidywaną żywotność minimum pięćdziesięciu lat. Unihouse w Bielsku Podlaskim, po czym przetransportowa- Oddane do użytku apartamentowce Heimdalsporten po- twierdzają, że stosowane przez Unihouse SA rozwiązania są skuteczną, energooszczędną i ekologiczną alternatywą dla tradycyjnego budownictwa.

The tallest buildings in the history of Unihouse

The tallest buildings in the history of UNIHOUSE – the Heimdalsporten housing development in Norway – is already halfway through the construction process. In October and December 2020, the first two 7 – and 8-storey buildings were commissioned, containing a total of 93 flats; 219 modules were used to erect them. The next two structures are already under way, and the complete development will contain 203 flats – all of them constructed using modular wooden ŁUKASZ technology. BIELENIA – We believe that the construction of the estate in Trondheim opens new development opportunities for Marketing Unihouse SA the Company – says Roman Jakubowski, Member of the Management Board of Unihouse SA. – Heimdalsporten

40 1/2021 CONSTRUCTION

stands as an interesting alternative for, among others, Polish wardrobes, fully equipped kitchens, and bathrooms. investors, who, using modern prefabrication technology, Even before the modules were manufactured, as early as want to quickly build safe, comfortable, energy-efficient, the design stage, future tenants had the opportunity to and ecological residential properties of a high standard. customise and adjust their flats directly to their needs. As Structures based on prefabricated modules provide a quality a result, the first residents received the keys and moved in of living surpassing even that provided by traditional at the end of October. construction, and ensure negative CO₂ emissions. – There have been testimonials appreciating the quality The modules were designed and manufactured at the and workmanship of the buildings. The buildings passed Unihouse factory in Bielsk Podlaski, then transported to airtightness, pressure, and acoustic tests without any Gdansk. There they were loaded onto four ships, which problems; they are also well protected against fire, as sailed to Trondheim in Norway, where the investment is all rooms are equipped with sprinkler systems. Buildings being realised. designed using modular technology have a design life of The completed, ranging in size from 50 m² to 120 m², at least fifty years. are handed over directly to the new tenants, and come The two already-commissioned Heimdalsporten with a 5-year guarantee. Each flat has an ERV system, apartment buildings demonstrate that the solutions which contributes to creating a favourable micro-climate, implemented by the leading manufacturer Unihouse and reduces energy and heat consumption. In addition, constitute an efficient, energy-saving, and environmentally all flats are finished on a turnkey basis, and have built-in friendly alternative to traditional constructions.

Executive MAGAZINE 41 BUDOWNICTWO

Niezawodność i bezpieczeństwo to nasze priorytety. Niezmiennie. Od 75 lat.

materiał prasowy

Layher

Layher to największy producent rusztowań na Produkcja mieści się wyłącznie w Eibensbach, na południu Niemiec. Tam wdrażane są nowe rozwiązania systemowe. świecie. Już od 75 lat jest na synonimem inno- „Made by Layher” oznacza „Made in Germany”. Jako pro- wacyjności, najwyższej jakości i niezawodności. ducent rusztowań firma koncentruje się na kontroli jakości W Polsce firma oferuje swoje rozwiązania już od i dbałości, aby każdy element opuszczający fabrykę mógł być 22 lat. Produkty Layher wyróżnia nowatorska eksploatowany przez wiele lat i zapewniał bezpieczeństwo wszystkim użytkownikom rusztowań. konstrukcja zarówno pojedynczych elementów, Wysoką jakość produktów gwarantuje zautomatyzo- jak i całych systemów, a także efektywność kosz- wany proces produkcji zarządzany zgodnie z normami ISO towa zastosowanych rozwiązań konstrukcyjnych. 9001:2000. Znakowanie elementów nie oznacza jedynie wybi- cia marki LAYHER na każdym z nich – poszczególne elementy zawierają informację z numerem aprobaty technicznej, wg któ- iekwestionowanym liderem rozwiązań w branży rej są one produkowane. Każdy element opuszczający produk- budowalnej jest system rusztowań elewacyjnych Blitz, cję ma swój indywidualny numer identyfikacyjny. Dzięki temu który Layher produkuje od 1965 roku. W 1974 roku łatwo jest sprawdzić, czy poszczególne elementy rusztowania Nwprowadzono do produkcji system rusztowań modułowych są oryginalne. Certyfikaty i znaki jakości produktów wskazują, Allround, idealnych dla przemysłu, który dzięki swojej że bezpieczeństwo użytkowników podczas pracy z rusztowa- elastyczności montażu i szerokich możliwościach łączenia niami oraz na rusztowaniach Layher jest priorytetem firmy. jest systemem bezpiecznym i niebywale efektywnym. Systemy rusztowań Layher są niezawodne, wielofunkcyjne i szybkie w montażu. Szeroki wybór produktów, koncepcja zintegrowanych systemów i wiele możliwości wykorzystania pozwalają na realizację nawet najbardziej skomplikowanych projektów. Oferta firmy obejmuje m.in.: • System Layher Blitz – system rusztowań fasadowych • System Layher Allround – system rusztowań modułowych • Rusztowania podporowe TG 60 • Systemy ochrownne – Protect, dachy kasetonowe, dachy kederowe • Rusztowania przejezdne • System Event • Drabiny • narzędzia do kompleksowej obsługi procesu projektowania i kosztorysowania LayPLAN Suite. Dzięki bliskiej współpracy z klientami i wymianie do- świadczeń Layher nieustannie udoskonala swoje rozwiązania. Klienci mają zapewnione nieograniczone wsparcie technicz- ne, szkolenia, warsztaty oraz szeroki dostęp do bazy wiedzy Layher ( instrukcje, aprobaty). Rozbudowania baza logistyczna pozwala nam na szybką realizację dostaw w każdej pożądanej ilości – zawsze niezawodnie i zawsze na czas.

42 1/2021 CONSTRUCTION

Znak towarowy i nazwa Layher są objęte ochroną i wyko- • Protective systems – Protect system, cassette roofs, rzystanie ich w sposób niezgodny z prawem, np. przez osoby keder XL roofs nieuprawnione, jest niedopuszczalne. Layher sp. z o. o. ma • Event system wyłączne prawo używania oznaczenia Layher w działalności • Ladder komercyjnej na terenie Polski. • LayPLAN Suite integrated software solutions supporting design and pricing process. By working with customers and sharing experiences, Layher continues to improve its solutions. Customers receive unlimited technical support and extensive access to the Layher knowledge base (Instructions, Approvals). Reliability and Expanding logistics base allows the Company to deliver fast delivery in every quantity – reliably and on time. security are our The trade mark and the name “Layher” are legally protected. Layher sp. z o.o. has the exclusive right to use priorities. the Layher label for commercial activities in Poland. Consistently. For 75 years.

Layher is the largest scaffold producer in the world. It has been synonymous with innovation, quality and reliability for 75 years now. In Poland, the company has been offering its solutions for 22 years. The Layher product offers innovative design for both individual components and entire systems, as well as cost-effectiveness of design solutions.

The undisputed solution leader in the construction industry is the Blitz (Speedy Scaffold) frame system which Layher has been producing since 1965. In 1974 was introduced the Allaround Modular scaffolding system – safe, inalienable, flexible, mounting wide mating capabilities – perfect for industry. The production is only located in Eibensbach, in the south of Germany. ‘Made by Layher’ means ‘Made in Elektrownia Jaworzno / Jaworzno Power Plant Germany’. As a scaffold manufacturer, the company focuses on quality control and care to ensure that any item leaving the factory can be used for many years and to ensure safety for all scaffold users. High quality products are guaranteed by an automated production process managed in accordance with ISO 9001:2000 standards. Marking the items does not just mean the LAYHER brand is stamped on each item. “Made by Layher” means the individual items contain the technical approval number by which they are manufactured as well. Each item leaving the production shall have its own individual identification number. This makes it easy to check if the various components of the scaffolding are genuine. All of that indicate that safety of scaffolds workers is a company priority. The Layher scaffold systems are reliable, versatile and fast to install. With such a advantages even the most complex projects may be carried out. Layher solutions: • Layher Blitz – a system of facade scaffolding • Layher Allround System – a modular scaffold system • Shoring TG 60 Eletrownia Kozienice / Kozienice Power Plant

Executive MAGAZINE 43 BUDOWNICTWO

Ubezpieczenia grupowe dla sektora budowlanego

UBEZPIECZENIA GRUPOWE W SEKTORZE BUDOWLANYM – JAK SKUTECZNIE ZADBAĆ O PRACOWNIKÓW?

Rok 2020 zmienił podejście do ubezpieczeń grupowych – znaczenie programów ubezpieczeniowych istotnie wzro- sło zarówno w oczach pracodawców jak i pracowników. Pojawiły się też nowe rozwiązania technologiczne, dające pracodawcom do ręki dodatkowe narzędzia do wzmocnie- nia swojego pozytywnego wizerunku wśród zatrudnionych. Usprawnienie zdalnego kontaktu jest szczególnie ważne w sektorze budowlanym, gdzie pracownicy są rozproszeni w wielu lokalizacjach.

PRACOWNICY CHCĄ ROZMAWIAĆ O UBEZPIECZENIACH I WARTO TO WYKORZYSTAĆ

Pandemia zmieniła wiele w naszym postrzeganiu świa- ta, także w podejściu do ubezpieczeń. Hierarchia potrzeb została na nowo zdefiniowana. Polisy zdrowotne i na życie stały się z dnia na dzień jednymi z najważniejszych dodat- ków pozapłacowych. Warto jednak pamiętać, że nadal spory odsetek pracowników nie do końca zdaje sobie sprawę, co one zapewniają. Wiedzą jednak, że potrzebują dodatkowej ochrony. Dostrzegamy, że coraz częściej pracownicy wy- bierają wyższe od standardowych sumy ubezpieczenia. To częściowo przejaw rosnącej świadomości ubezpieczenio- wej pracowników, ale jednocześnie dopiero początek drogi i wiele zależy od tego, w jaki sposób pracodawca będzie rozmawiał z zatrudnionymi o zapewnianych im ubezpiecze- niach grupowych. Większość osób, nawet ubezpieczonych, nie zna zakre- su polis. Mają oni jedynie częściową wiedzę na temat do- stępnych świadczeń. Nierzadko dochodzi więc do sytuacji, TOMASZ w których nawet najlepiej i najkorzystniej skonstruowany KANIEWSKI program ubezpieczenia nie jest doceniany przez pracow- ników. Powoduje to zatem, że grupowe ubezpieczenie Dyrektor Biura Ubezpieczeń na Życie w EIB SA jest w firmie postrzegane wyłącznie jako koszt, który nie Director of the Life Insurance Office ma żadnego przełożenia na zadowolenie pracowników at EIB SA i atrakcyjność zatrudnienia w przedsiębiorstwie. Warto więc z pracownikami rozmawiać o korzyściach, jakie mają z ra- cji ubezpieczenia. O zaletach polis zatrudnieni powinni być

44 1/2021 CONSTRUCTION

informowani regularnie. Na przykład poprzez pokazywanie, EMPLOYEES WANT TO TALK ABOUT INSURANCE, w jaki sposób ubezpieczenie może im pomóc w kryzysowej AND IT'S WORTH TO DO SO sytuacji. W przypadku sektora budowlanego można przykła- dowo podkreślać możliwość otrzymania dodatkowego od- The pandemic has changed a lot in our perception of the szkodowania w razie urazów czy za pobyt w szpitalu. Warto world, including our approach to insurance. The hierarchy of też wskazywać na wymierne korzyści finansowe – ubezpie- needs has been redefined. In a blink of an eye, health and life czenie grupowe, nawet jeżeli płacimy za nie z własnej kie- insurance policies have become one of the most important szeni (składki nie pokrywa w całości pracodawca), jest o wie- non-wage benefits. However, it is worthwhile remembering le tańsze od polisy indywidualnej. Informacje te powinny być that many employees are not fully aware of what those przekazywane w przystępnej formie. Ich treść powinna być benefits provide. Yet they know they need extra protection. atrakcyjna: konkretna i uzupełniona graficznie. Coraz więcej We have noticed that more and more employees choose osób docenia też możliwość obejrzenia krótkich nagrań wi- higher than standard sums insured. This phenomenon is deo. A w tym może pomóc skok technologiczny, jaki wyko- partly a manifestation of employees' growing insurance nali ubezpieczyciele i pośrednicy w ciągu ostatnich miesięcy. awareness, but at the same time only the beginning, and a lot depends on how the employer will talk to employees UBEZPIECZENIA GRUPOWE BAZUJĄ NA about group insurance provided to them. NARZĘDZIACH ZDALNYCH Most people, even those insured, do not know the scope of their policies. They only have partial knowledge of the O większym zaangażowaniu narzędzi IT, choćby w po- services available. Therefore, it is not uncommon that even staci elektronicznych deklaracji przystąpienia do ubezpie- the best and most advantageously designed insurance czenia, dyskutowano od dawna, ale dopiero szczególna program is not appreciated by the employees. As a result, sytuacja wywołana pandemią dała impuls do radykalnych group insurance is perceived only as a cost that does not zmian. Okazało się, że wiele spraw związanych z zarządza- translate into employee satisfaction and employment niem ubezpieczeniem przez pracodawcę można wykonać attractiveness in the company. Therefore, talking to zdalnie i szybko pojawiły się dodatkowe narzędzia ułatwia- employees about the benefits they have due to insurance is jące kontakt na linii ubezpieczający-ubezpieczony, czyli very useful. Employees should be informed regularly about firma-pracownik. Dzięki temu zatrudnieni mają aktualnie the benefits of the policies, for example, by showing how nie tylko stały wgląd w zakres ubezpieczenia i oferowane- insurance can help them in a crisis situation. For instance, go w jego ramach wsparcia, ale zyskali również dodatkowy in the construction sector, it can be emphasized that there kanał dialogu z nimi. Pracodawcy powinni to wykorzystać is a possibility of receiving additional compensation in do wspomnianego wyżej pokazania pracownikom korzyści, case of injuries or hospital stays. The company may also jakie czerpią z ochrony. To może istotnie przyczynić się do point to measurable financial benefits – group insurance, ich zadowolenia z pracy. Zwłaszcza że dostęp do wszystkich even if we pay for it with our own money (the employer informacji i pomocy mają przez całą dobę, niezależnie od does not fully cover the premium), is much cheaper than miejsca, w którym się znajdują. W tworzeniu informacji dla the individual policy. This information should be provided pracowników mogą pomóc też brokerzy. Warto pamiętać, in an accessible form. Their content should be specific and że naszą rolą jest nie tylko wybranie najlepszego rozwią- presented graphically. Nowadays, people also appreciate zania dla firmy i wynegocjowanie najkorzystniejszej ceny. the opportunity to watch short videos, and that may be Służymy radą i wsparciem przez cały czas trwania umowy supported by the technological leap made by insurers and ubezpieczenia. intermediaries in recent months.

GROUP INSURANCE RELY ON REMOTE TOOLS

More prominent involvement of IT tools, such as Group insurance electronic declarations of accession to insurance, has been discussed for a long time, but it was only the unique situation caused by the pandemic that gave the stimulus for the construction for radical changes. It turned out that many matters related to the employer's insurance management can be resolved sector remotely, and additional tools have quickly appeared to support contact between the policyholder and the insured, GROUP INSURANCE IN THE CONSTRUCTION i.e. the company-employee. As a result, employees currently SECTOR – HOW TO EFFICIENTLY TAKE CARE have a constant insight into the insurance scope and the OF EMPLOYEES? support offered; they also gained an additional dialogue channel. Employers should use this to show employees the The year 2020 has changed the approach to group benefits they acquire from protection, as mentioned above. insurance. The importance of insurance programs has This can significantly contribute to their job satisfaction, grown significantly for both employers and employees. New especially since they have access to all data and support all technological solutions appeared, providing employers with day long, no matter where they are. Brokers can also help in additional tools to strengthen their positive image among creating information for employees. Our role is not only to employees. Improvement of remote contact is essential in choose the best solution for the company and negotiate the the construction sector, where employees are dispersed best price. We provide advice and support throughout the across multiple locations. insurance contract.

Executive MAGAZINE 45 BUDOWNICTWO

Praca hybrydowa, elastyczne powierzchnie, rearanżacje Cushman & Wakefield wskazuje trendy na rynku nieruchomości biurowych

Już od początku pandemii jednym z najczęściej pojawiających się i zaciekle dyskutowanych tematów jest przyszłość rynku biurowego. Jakich zmian możemy spodziewać się w zakresie nieruchomości biurowych po ustaniu pandemii? Ekspertka Cushman & Wakefield Katarzyna Lipka przybliża główne trendy na 2021 r. i kolejne lata.

krótkim okresie zapotrzebowanie na powierzchnie biurowe zależeć będzie od kondycji gospodarki, która podlega cyklicznym zmianom i po okre- sieW spowolnienia wywołanego pandemią, wróci na ścieżkę wzrostu. Według prognoz ekonomistów z Moody’s w Polsce powinno to nastąpić już na przełomie drugiego i trzeciego kwartału tego roku. Jeśli tak się stanie, przewidujemy, że popyt na powierzchnie biurowe może zacząć rosnąć już na przełomie bieżącego i kolejnego roku. Prognozy długookresowe zależą od tego, jaka będzie rola biura przyszłości oraz jakie strategie dotyczące miejsca pracy będą najczęściej wybierane przez najemców. Jednym z waż- niejszych aspektów w tym kontekście jest kształtowanie się proporcji pomiędzy pracą zdalną a pracą w biurze. Pandemia zmusiła większość organizacji do przejścia na model pracy zdalnej na niespotykaną dotąd skalę. Z badań przeprowadzonych przez Cushman & Wakefield wynika, że model ten sprawdził się, a sami pracownicy deklarowali, że podoba im się tego typu elastyczność. Niemniej jednak rów- KATARZYNA nocześnie uwidoczniło się kilka znaczących problemów, ta- LIPKA kich jak wskazywany przez wielu respondentów brak wygod- nego miejsca do wykonywania obowiązków zawodowych Dyrektor Działu Doradztwa i Analiz Rynkowych, w domu, ograniczenie interakcji społecznych mające nega- Cushman & Wakefield tywny wpływ zarówno na samopoczucie jak i wyniki bizne- Head of Consulting and Research, sowe, trudności w uczeniu się i zdobywaniu doświadczenia, Cushman & Wakefield jak również zahamowanie innowacyjności oraz kreatywności.

46 1/2021 CONSTRUCTION

Co więcej, podczas drugiej fali pandemii, satysfakcja z pracy Lipka, an expert of Cushman & Wakefield, outlines zdalnej była niższa niż wiosną, a wskazywane trudności się key trends for 2021 and beyond. pogłębiły. W związku z powyższym, opierając się na wynikach badań Short-term office demand will depend on the state of ankietowych oraz grup fokusowych, można oczekiwać nastę- the economy, which undergoes cyclical fluctuations and will pujących zmian: return to a growth path following a downturn caused by the • Przyszłość należeć będzie do modelu hybrydowego, łą- pandemic. According to forecasts by Moody’s economists, czącego w różnym stopniu pracę w standardowym biu- Poland is expected to see economic recovery in the late rze z biurem elastycznym oraz przy wykorzystaniu pracy second or early third quarter of 2021. If this happens, office zdalnej. Zgodnie z badaniem przeprowadzonym przez demand is likely to start growing later this year or early Instytut Gallupa, najbardziej efektywni są pracownicy next year. spędzający w biurze 3-4 dni w tygodniu. Long-term outlooks will depend on the role of the future • Praca zdalna w 100% będzie rzadkością. Podczas gdy office and what workplace strategies most tenants will niektóre firmy rozważają zezwolenie pracownikom na adopt. One of key aspects here is the proportion of remote pracę całkowicie zdalną w dowolnym zakresie, ten mo- and in-office work. del będzie prawdopodobnie wyjątkiem. The pandemic has forced most organisations to • Elastyczność budynków – właściciele biur dostosują się transition to the remote work model on an unprecedented do wymagań najemców i będą oferować wartość dodaną scale. Cushman & Wakefield’s research shows that this w formie elastycznych powierzchni w budynkach. model proved successful and workers enjoyed this kind • Zmiany w zakresie aranżacji powierzchni – zwiększenie of flexibility. However, a number of major problems were wielkości powierzchni wspólnych takich jak sale konfe- also revealed such as the lack of a comfortable workspace rencyjne różnej wielkości czy nieformalne przestrzenie at home (cited by many respondents), limited social spotkań, np. kawiarnie, miejsca wypoczynkowe w stylu interactions that have an adverse impact on well-being and lobby hotelowych itp. business results, diminished learning and work experience • FOMO (Fear of Missing Out) – chociaż wiele ankiet wska- opportunities, as well as a stifling of innovation and zuje, że pracownicy chcą pracować z domu przez połowę creativity. What’s more, levels of satisfaction with remote lub więcej czasu, to można oczekiwać, że ten sentyment work were lower during the second wave of the pandemic zmieni się po zakończeniu pandemii i powrotu do biur than in spring and those problems deepened. na większą skalę. Wówczas osoby pracujące zdalnie Therefore, based on survey insights and feedback mogą zacząć martwić się, że ich koledzy w biurze mają from focus groups, the following changes are likely to be przewagę, a oni pracując zdalnie coś tracą, a ich kariera expected: na tym ucierpi. • The hybrid model is the way forward – a model that Reasumując, ciężko jest w tej chwili przewidzieć, w jaki combines work in a typical office space with flexible sposób sytuacja, z którą się mierzymy, wpłynie długookre- spaces and remote work in varied proportions. A Gallup sowo na wielkość zapotrzebowania na powierzchnie biuro- study has found that employee engagement is optimized we. Natomiast można z dużą dozą pewności powiedzieć, for employees who work in the office 3-4 days a week. że biura nadal będą odgrywać znaczącą rolę dla niemal • Exclusively remote work structures will be rare. While wszystkich organizacji, niemniej jednak nieunikniona jest some companies are thinking about allowing their ewolucja ich roli i charakteru. Z tego względu zarówno na- employees to work fully remotely as they wish, this jemcy jak i właściciele muszą dostosować swoje strategie model is likely to remain an exception. do zmieniającej się rzeczywistości, żeby zachować konku- • Building flexibility – office landlords will adapt to rencyjność. occupiers’ requirements and provide an added value in the form of flexible spaces in their buildings. • Space redesign – expansion of communal areas such as conference rooms of various size or informal meeting spaces such as cafés or chill-out zones resembling hotel lobbies. Hybrid work, • FOMO (Fear of Missing Out) – although many survey results indicate that people want to work from home for flexible spaces and half of their working time or longer, this sentiment is expected to reverse once the pandemic is over and the transition back to the office accelerates. Those working redesigns remotely may begin to worry that their colleagues in the office have an advantage and that by working remotely Cushman & Wakefield they miss out on something and their careers will suffer. To sum up, it is hard to foresee how the situation we highlights office market trends are faced with will impact the size of office requirements in the long term. Having said that, it can be stated with a fair degree of certainty that the office will continue to play What the future holds for the office market has been a major role for almost all organisations, but its role and one of the hottest topics of debate ever since the character will inevitably evolve. Therefore, both tenants and pandemic struck. What changes are to be expected landlords will need to adapt their strategies to the changing in the office sector after the pandemic? Katarzyna reality to maintain competitiveness.

Executive MAGAZINE 47 BUDOWNICTWO

HRE Investments udowadnia, że rynek mieszkaniowy ma się bardzo dobrze

rawie 5 tys. mieszkań wprowadzonych do realizacji Rynek nieruchomości w czasie kryzysu jest jedną z bez- w 2021 roku. To ambitny cel, który postawiła sobie spół- pieczniejszych przystani dla inwestorów, ponieważ niezależnie ka HRE Investments. Ekspert w dziedzinie rynku nieru- od okoliczności, mieszkania są i będą potrzebne. Warto zatem Pchomości udowadnia, że zapotrzebowanie na nowe mieszka- się zastanowić nad bezpieczną i sprawdzoną lokatą kapitału. nia w Polsce mimo pandemii koronawirusa jest gigantyczne. HRE Investments, prowadzi szereg realizacji w całej Pol- sce. Stawia na komfort i nowoczesność, proponując wygodne i przestronne lokale blisko wysoko rozwiniętych aglomeracji. Inwestuje też w mniejszych miejscowościach. – Od dawna uważam, że poza tymi największymi miastami, istnieje duża przestrzeń dla działań deweloperskich. Oczywi- ście realizujemy projekty w centrach dużych miast np. Łodzi czy w Gdańsku. Takie lokalizacje zawsze będą atrakcyjne. Natomiast widzimy też możliwość szybkiego rozwoju w tych mniejszych, gdzie również istnieje zapotrzebowanie na nową i nowoczesną substancję mieszkaniową, która nie była przez wiele lat dostarczana na rynek. Duzi deweloperzy omijają takie lokalizacje, my wręcz przeciwnie – mówi Michał Sapota, prezes HRE Investments. Sporo osób wybiera spokojne lokalizacje oddalone od zgiełku i tłoku. Dobra siatka połączeń komunikacyjnych i od- powiednia infrastruktura drogowa sprawiają, że do centrum można dojechać bardzo szybko. HRE Investments planując swoje inwestycje, zwraca uwagę na strefy ekonomiczne i oto, by dojazd do nich był wygodny i szybki. – Obecnie połowa naszych inwestycji oddanych i w przy- gotowaniu jest w takich nieoczywistych lokalizacjach – dodaje Sapota. Budujemy m.in. w Łodzi, Warszawie, Zegrzu, Gliwicach, Nowym Dworze Mazowieckim, Radzyminie, Pruszczu Gdań- skim, Rumi, Zacharzycach, Bieńkowicach. Część jest już w sprzedaży, reszta w trakcie realizacji albo czeka na pozwo- lenie na budowę.

KIERUNEK PREFABRYKACJA! MICHAŁ SAPOTA Realizacje HRE Investments wykonywane są w technologii tradycyjnej oraz z użyciem betonowej płyty – w technologii Prezes, HRE Investments President, HRE Investments prefabrykacji. To właśnie na nią stawia HREI, upatrując w niej przyszłość budownictwa w Polsce. Aktualnie prowadzone są

48 1/2021 CONSTRUCTION

inwestycje w tej technologii w nadmorskiej Rumi oraz Prusz- Oszczędności szukać można też w instalacji. Betonowe ścia- czu Gdańskim. Łącznie ponad 450 mieszkań z wielkiej płyty. ny mają poprowadzone kable. Sama aranżacja pomieszczeń Kolejne są w przygotowaniu lub realizacji. z wykorzystaniem tego materiału świetnie sprawdza się w sa- – Przyglądamy się światowym trendom i widzimy jeden lonie, kuchni czy łazience. bardzo wyróżniający się, kładący nacisk na to, że musimy ten Kwestia urządzenia i wykończenia pomieszczeń z użyciem świat zostawić kolejnym pokoleniom w kondycji lepszej, niż betonu, zależy już od naszych indywidualnych preferencji. Be- sami go zastaliśmy. Mam na myśli trendy proekologiczne. ton znakomicie wpisuje się w industrialne wnętrza. Jest per- Beton to materiał, który podlega 100 proc. recyklingowi. Ale fekcyjnym dopełnieniem stylu loftowego, który w połączeniu równie istotny jest dla nas fakt, że dzięki wykorzystaniu pre- z drewnem daje poczucie przestrzeni i komfortu. Osoby ce- fabrykatów możemy dostarczać na rynek bardzo szybko duże niące minimalizm, na pewno dostrzegą w nim piękno. Czasem ilości nowych mieszkań. Rynek mieszkaniowy w Polsce jest jeden, subtelny dodatek daje lepszy efekt niż kilka dekoracji. nadal bardzo chłonny, widzimy to nawet w czasach pandemii, Beton świetnie odnajduje się też z elementami retro i dodat- kiedy popyt na nowe mieszkania nie słabnie – mówi Sapota. kami w stylu glamour. Właśnie dlatego w 2019 roku holding zdecydował się na kupienie bydgoskich zakładów Baumat, które są potentatem w tej technologii budownictwa. – Nasz zakład ma dziś moce produkcyjne na tysiąc miesz- kań rocznie. Jesteśmy w trakcie procesu inwestycyjnego, dzię- ki któremu te moce będą systematycznie rosły. W najbliższych HRE Investments latach będziemy sukcesywnie zwiększać udział prefabrykatów w projektach deweloperskich i sami zdobywać doświadczenia w realizacji domów z wykorzystaniem tej technologii – mówi proves that the prezes HRE Investments. – Zwiększając moce przerobowe zakładu w perspektywie residential real estate 10 lat, będziemy chcieli oddawać 10 tys. mieszkań rocznie. W najbliższych 3-4 latach byłbym zadowolony z 3,5-4 tys. market is doing very mieszkań z wielkiej płyty – dodaje. well MODA NA BETON? In 2021, HRE Investments commenced the development Przyszli lokatorzy podczas wyboru mieszkania stawiają of nearly 5,000 apartments. This is an ambitious goal that the bardzo wysoko poprzeczkę. Oczekują, że będzie ono dobrze company set for itself. As an expert in the housing market, wykonane i tanie w eksploatacji. Prefabrykacja zaspokaja te it proves that the demand for new apartments in Poland is potrzeby. Beton to najtrwalszy materiał budowlany, zapew- enormous despite the coronavirus pandemic. niający bezpieczeństwo i spokój na lata. Budowle wykonane During the crisis, the residential market is one of the safer w technologii prefabrykacji mają doskonałe parametry aku- havens for investors because no matter the circumstances, styczne i termiczne, co powoduje maksymalne obniżenie apartments are and will be needed. Therefore, secure and kosztów użytkowania. proven investment of capital in this market is something Choć kojarzy się z chłodem i surowością, to w połącze- definitely worth considering. niu z innymi materiałami, potrafi ozdobić niejedno pomiesz- HRE Investments implements a number of development czenie. Budowa i aranżowanie przestrzeni z wykorzystaniem projects throughout Poland. Focusing on comfort and modern prefabrykacji betonowej staje się coraz popularniejszym design, the holding offers cosy and spacious dwellings located trendem, który już na etapie projektowania pozwala na spore nearby highly developed agglomerations. It also makes oszczędności. investments in smaller towns. Budowanie w tej technologii polega na łączeniu gotowych – I have long believed that outside of these major cities, elementów z betonu w jedną całość. Dzięki takiemu proceso- there are many opportunities for new developments. Naturally, wi inwestycje realizowane są dużo szybciej niż w technologii we build in centres of large cities such as Łódź or Gdańsk. tradycyjnej, przy zachowaniu najwyższych standardów. Such locations will always be attractive. However, we also Tutaj jakość wykonania jest na pierwszym miejscu. Niedocią- see an opportunity for rapid development in smaller towns, gnięcia nie wchodzą w grę. Ściany są idealnie gładkie, przygo- where there is also a demand for new and modern housing towane pod gładzie i prace malarskie – koszty tynków opadają! infrastructure that has not been brought to the market for Nic też nie stoi na przeszkodzie by ściany zostawić surowe, to many years. Large-scale developers avoid such locations, we bardzo modne – do zabezpieczenia wystarczy impregnat. do the opposite – says Michał Sapota, CEO of HRE Investments. Ściany z prefabrykatów mają wysoką zdolność do akumu- Nowadays, a number of people choose quiet locations far lowania ciepła i stabilizowania wilgotności powietrza, dzięki from the hustle and bustle. Good transport network and road czemu zimą pozwalają zredukować koszty ogrzewania, a la- infrastructure make it possible to reach the city centre very tem umożliwiają obycie się bez klimatyzacji. Dodatkowo, na quickly. When planning their projects, HRE Investments pays starcie dostajemy przygotowaną instalację elektryczną. Kable attention to economic zones and convenient and fast commute. poprowadzone są już w ścianach i wystają z osadzonych pu- – Currently, half of our completed projects and those in the szek, dzięki temu odpadają koszty ich pociągnięcia. pipeline are located in such non-obvious areas – adds Sapota. Surowy beton jest też bardzo dobrym materiałem przy We build, among others, in Łódź, Warsaw, Zegrze, Gliwice, aranżacji wnętrz. Dzięki betonowej płycie możemy sporo Nowy Dwór Mazowiecki, Radzymin, Pruszcz Gdański, Rumia, zaoszczędzić. Odpadają koszty tynków, gładzi, malowania. Zacharzyce and Bieńkowice. Some of these developments are

Executive MAGAZINE 49 BUDOWNICTWO

already on sale, the rest are under construction or pending these needs. Concrete is the most durable building material a building permit. providing security and peace of mind for many years to come. Buildings made in prefabrication technology have excellent PREFABRICATION IS THE WAY TO GO acoustic and thermal parameters, which translate into reduced costs of living. Buildings constructed by HRE Investments are made in Although concrete is associated with cold and raw appearance, traditional technology and with the use of precast concrete in combination with other materials, it can work greatly in interior panels – prefabrication technology. This is what HREI is design. Building and arranging spaces with the use of precast concentrating on, seeing it as the future of construction in concrete is becoming an increasingly popular trend that allows Poland. Currently, projects in this technology are being carried for considerable savings already at the design stage. out in the seaside towns of Rumia and Pruszcz Gdański. In total, Construction in this technology consists in joining ready- they include 450 apartments in large-panel buildings. More are made concrete elements into one whole. Such a process allows under preparation or construction. for completing projects much faster than in case of traditional – We look at global trends and one of them is very technology, while maintaining the highest standards. noticeable. It tells us that we need to take care of the planet The quality of workmanship comes first here. Shortcomings and leave it to the next generation in a better condition than are not an option. Walls are perfectly smooth and already we found it ourselves. I am talking about eco-friendliness here. prepared for skim coating and painting – costs of plastering are Concrete is 100 percent recyclable material. Thanks to the use of no longer the case! Nothing stands in the way of leaving the prefabricated elements we can deliver plenty of new apartments walls unfinished in line with modern trends – all you need is to to the market within a short time and this is equally important secure them with an impregnating agent. for us. The housing market in Poland is still very absorptive – we Walls made of prefabricated elements are characterised can see it even in times of pandemic, when the demand for new by high ability to accumulate heat and stabilise air humidity. apartments does not weaken at all – says Sapota. Tenant can reduce their heating costs in winter and resign from That is why, in 2019, the holding decided to acquire Baumat air conditioning in summer. In addition, we do not need to based in Bydgoszcz, which is a leader in the prefabricated worry about electrical installation – it is already there. Cables elements. are already routed in the walls and protrude from embedded – Today, our plant has a production capacity of one boxes, so you do not need to pay extra money for their thousand units per year. Currently, we implement further installation. investments so that these capacities will be systematically Raw concrete is also a very good material for interior design. increased. In the coming years, we will gradually increase the Using concrete panels can bring us a lot of savings. Costs of share of prefabricated elements in our development projects plastering, skim coating and painting are no longer the case. and enhance our experience in building houses using this Since cables are already routed in concrete walls, costs of technology – says the CEO of HRE Investments. installation works are significantly reduced. All of this makes – By increasing the capacity of the factory over the next 10 concrete a great material especially when designing living years, we aim at delivering 10,000 apartments per year. In the rooms, kitchens or bathrooms. next 3-4 years, completion of 3.5 – 4 thousand flats in large-panel The issue of decorating and finishing rooms made of buildings would be definitely a satisfying number – he adds. concrete depends on our individual preferences. Concrete perfectly fits into industrial interiors. It is a perfect with loft style, CONCRETE VERY MUCH IN? which in combination with wood gives a sense of space and comfort. Those who appreciate minimalism will definitely see When choosing an apartment, future tenants set the bar the beauty in it. Sometimes one subtle addition gives a better very high. They expect it to be well-made and that the costs effect than several decorations. Concrete also works well with of living will not be too high. Prefabrication is well-suited to retro elements and home accessories in glamour style.

Rumia, Formeli17

50 1/2021 CONSTRUCTION

Executive MAGAZINE 51 BUDOWNICTWO

Fala renowacji: dachy zielone a poprawa efektywności energetycznej budynków

miastach rośnie świadomość na temat KATARZYNA WOLAŃSKA potencjału dachów zielonych w za- kresie poprawy efektywności ener- Publicystka, członek Zarządu Polskiego Stowarzyszenia „Dachy Zielone“ W Journalist, member of the Board of the Polish Association "Dachy Zielone" getycznej budynków i korzyści wynikających ze stosowania tego rozwiązania. W kontekście mitygacji i adapacji do zmiany klimatu podstawowe zalety dachów zielonych to: retencjonowanie wód opadowych i zmniej- szanie ryzyka powodzi, zapobieganie zjawisku PIOTR WOLAŃSKI miejskiej wyspy ciepła, wspieranie różnorodno- APK Dachy Zielone, członek zwyczajny Polskiego Stowarzyszenia „Dachy Zielone” ści biologicznej, oczyszczanie powietrza i po- APK Dachy Zielone, member of the Polish Association "Dachy Zielone" prawa efektywności energetycznej budynków, a co za tym idzie ograniczenie emisji CO₂ do atmosfery. Dachy zielone nie nagrzewają się w takim stopniu jak tradycyjne. Badania prowadzone w Nowym Jorku (Rosenzweig i in. 2006) wyka- zały, że w upalne letnie popołudnie tempera- tura powierzchni dachu standardowego może być nawet o 40°C wyższa od temperatury po- wierzchni dachu zielonego. Średnio (pomiary prowadzone w lipcu 2003) temperatura po- wierzchni dachu standardowego była wyższa o 19°C w ciągu dnia i niższa o 8 stopni nocą od powierzchni dachu zielonego. Z kolei tem- peratura wewnątrz budynku pokrytego dachem zielonym była w dzień średnio o 2°C niższa, a w nocy średnio o 0,3°C wyższa. Oszczędności energii w budynkach z zielo- nymi dachami wynikają z lepszej izolacji ter- micznej dachu. W okresach zimowych oznacza to oszczędności energii związane z ogranicze- niem strat ciepła przez strop, w okresach letnich zmniejszają potrzebę klimatyzowania pomiesz- czeń. Dachy zielone mają więc wpływ na reduk- cję emisji CO₂ do atmosfery – obniżając tem-

52 1/2021 CONSTRUCTION

peraturę przyczyniają się do oszczędności energetycznych, of rainwater and reduction of flood risk, prevention of co pozwala na redukcję CO₂ emitowanego przy produkcji urban heat island phenomenon, promotion of biodiversity, energii. air purification and improvement of energy efficiency of Rośliny posadzone na dachach pochłania CO₂ i produ- buildings, thus reducing CO₂ emissions into the atmosphere. kują tlen w procesie fotosyntezy, filtrując przy tym zanie- Green roofs do not heat up as much as traditional czyszczenia znajdujące się w powietrzu. roofs. Research conducted in New York (Rosenzweig et Potwierdzeniem roli jaką będą miały dachy zielone w re- al. 2006) showed that on a hot summer afternoon, the alizacji europejskiej strategii Fala Renowacji jest list jaki surface temperature of a standard roof can be up to 40 Prezes Światowej Sieci Zielonej Infrastruktury (World Green ° C higher than the surface temperature of a green roof. Infrastructure Network – WGIN) prof. Manfred Koehler On average (measurements carried out in July 2003), the otrzymał z DG ENER opracowującej i realizującej politykę temperature of the standard roof surface was 19 ° C higher Komisji Europejskiej w zakresie energii. WGIN aktywnie during the day and 8 ° lower at night than the surface of włączało się w opracowywanie strategii Fala Renowacji i bę- the green roof. On the other hand, the temperature inside dzie brać udział w jej wdrażaniu. Z ramienia polskich orga- the building covered with a green roof was on average 2°C nizacji z WGIN współpracuje Polskie Stowarzyszenie "Dachy lower during the day and by 0.3°C higher at night. Zielone", którego Prezes dr inż. Marta Weber – Siwirska jest Energy savings in buildings with green roofs result członkiem zarządu Światowej Sieci Zielonej Infrastruktury. from better thermal insulation of the roof. In winter, this means energy savings related to the reduction of heat loss PRODUKCJA ENERGII NA ZIELONYCH DACHACH through the ceiling, in summer they reduce the need for SOLARNYCH air-conditioning of the rooms. Green roofs therefore have an impact on reducing Jeśli mówimy o efektywności energetycznej, to warto za- CO₂ emissions into the atmosphere – by lowering the uważyć, że zastosowanie paneli fotowoltaicznych na dachu temperature they contribute to energy savings, which obsadzonym roślinnością podnosi efektywność działania reduces the CO₂ emitted in energy production. samej instalacji solarnej. Plants on rooftops absorb CO₂ and produce oxygen Jest to korzystne ze względu na efekt synergii przy through photosynthesis, filtering pollutants in the air. wytwarzaniu prądu – stosunkowo niska temperatura po- The role that green roofs will play in the implementation wierzchni zazielenionej (w porównaniu do dachów trady- of the European Renovation Wave Strategy is confirmed cyjnych) prowadzi do mniejszego nagrzewania modułów by the letter which the President of the World Green fotowoltaicznych, co poprawia ich sprawność. Infrastructure Network(WGIN) prof. Manfred Koehler received from DG ENER developing and implementing the FALA RENOWACJI – LEKKIE SYSTEMY DO European Commission's energy policy. WGIN has been BUDOWY DACHÓW ZIELONYCH NA ISTNIEJĄCYCH actively involved in developing the Renovation Wave BUDYNKACH Strategy and will participate in its implementation. On behalf of Polish organizations, WGIN cooperates with the Jak pokazuje praktyka miast europejskich, jeśli zachodzi Polish Association "Dachy Zielone", whose President, Marta potrzeba renowacji budynku, poprawy jego efektywności Weber-Siwirska, Eng.D. is a board member of the Global energetycznej i stworzenia dachu zielonego na istniejącym Green Infrastructure Network. już obiekcie, to zastosowanie mają systemy lekkich dachów zielonych. A każdy projekt renowacji należy rozpatrywać ENERGY PRODUCTION ON GREEN SOLAR ROOFS indywidualnie, biorąc pod uwagę stan i dane techniczne konkretnego budynku, we współpracy z architektem, kon- As far as energy efficiency is concerned, it is worth struktorem, a także z dostawcą technologii dachu zielone- mentioning that the use of photovoltaic panels on a planted go i wykonawcą. roof increases the efficiency of the solar system itself. It is advantageous due to the synergy effect in electricity generation – the relatively low temperature of the green surface (compared to traditional roofs) leads to less heating of the photovoltaic modules, which improves their A Renovation Wave: efficiency. THE RENOVATION WAVE – LIGHTWEIGHT green roofs and SYSTEMS FOR THE CONSTRUCTION OF GREEN ROOFS ON EXISTING BUILDINGS improving energy According to the practice of European cities, lightweight green roof systems are used when there is a need to efficiency of buildings renovate a building, improve its energy efficiency and create a green roof on an existing building. And each Awareness is growing in cities about the potential of renovation project should be considered individually, green roofs to improve the energy efficiency of buildings taking into account the condition and technical data of and the benefits of using this solution. a specific building, in cooperation with the architect, In the context of mitigation and adaptation to climate builder, as well as the green roof technology supplier and change, the main advantages of green roofs are: retention contractor.

Executive MAGAZINE 53 BUDOWNICTWO

Jak wpłynąć na komfort i produktywność użytkowników budynków

materiał prasowy

Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego

Przestrzenie, które tworzymy, w których pracujemy naprawdę poza domem. Okres pandemii także pokazuje, jak i mieszkamy, są ściśle i nierozerwalnie związane ze istotne znaczenie ma jakość i doświadczenie przestrzeni, w jakiej przebywamy. Wszystko to oznacza, że jeśli chcemy stworzyć spo- zdrowiem. Mówiąc wprost, budynki mają ogromny łeczeństwo, w którym ludzie będą szczęśliwsi, zdrowsi i bardziej wpływ na nasze samopoczucie fizyczne i psychiczne. produktywni, to przez większość czasu będziemy mówić o po- W ciągu ostatnich dwunastu miesięcy skala tego prawie jakości życia ludzi przebywających w pomieszczeniach. wpływu stała się jeszcze bardziej widoczna. Pandemia wywołała pilne zapotrzebowanie nie tylko na dalsze WELL DLA ZDROWIA, PRODUKTYWNOŚCI I KOMFORTU badania nad tymi czynnikami, ale także na wdrażanie dobrych praktyk i rozwiązań, które mogą przynieść Każde działanie poprawiające samopoczucie w budynkach korzyści wszystkim. wymaga bardziej szczegółowego zdefiniowania. International WELL Building Institute™ (IWBI™) opracował WELL Building rzeciętnie w budynkach spędzamy ponad 90% czasu, więc Standard, który identyfikuje ponad 100 aspektów dobrego sa- przestrzeń, w której przebywamy jest niezwykle istotna mopoczucia, pogrupowane w dziesięć wymiarów środowiska w kontekście naszego funkcjonowania. Miejsce pracy po- zewnętrznego i wewnętrznego budynku. Bierze się pod uwagę Pwinno inspirować, pobudzać kreatywność, ułatwiać relacje oraz powietrze, wodę, odżywianie, światło, zdrowie, komfort termicz- wymianę informacji. Dobrze zaprojektowane biuro współpracuje ny, umysł, akustykę, materiały i społeczność – cechy o różnych ze swoimi użytkownikami. Zapewnia komfort, pozytywnie wpły- intencjach zdrowotnych. Są one podzielone na warunki wstępne wa na kreatywność, może wręcz poprawić zdrowie! i optymalizacje. Jeśli ktoś zapytałby nas, czy chcemy czuć się szczęśliwi i mieć WELL jako jedyna wielokryterialna certyfikacja koncentru- zapewniony komfort fizyczny, pewnie wywołałoby to zaskocze- je się na zdrowiu i samopoczuciu użytkowników budynków. nie. Chociaż możemy się spierać o dokładne znaczenie i rozróż- W centrum zainteresowania jest człowiek. Ten wieloelementowy nienie pomiędzy "szczęściem", "przyjemnością" czy "dobrym sa- i kompleksowy system oparto na założeniu, że budynek wpływa mopoczuciem", to jednak są to dla nas stany pożądane. Można w istotny sposób na ludzi – fizyczne otoczenie w budynku wspie- również powiedzieć, że ludzie uważający się za szczęśliwych, są ra zdrowie, produktywność i komfort użytkowników, co poparte bardziej produktywni i zaangażowani w wykonywaną pracę. To jest licznymi naukowymi i medycznymi badaniami analizującymi przekłada się na lojalność względem pracodawcy i wyniki firmy. ten aspekt. WELL zawiera szereg rozwiązań skupionych na po- W czym w takim razie tkwi sekret? zytywnym wpływie na użytkownika budynku. Jest zewnętrznym, niezależnym potwierdzeniem dla właścicieli budynków i pracow- ZDROWE BUDYNKI. JAKOŚĆ I DOŚWIADCZENIE ników, że sposób projektowania i użytkowania ich przestrzeni PRZESTRZENI wspiera osoby tam pracujące w każdym możliwym aspekcie.

Badania przeprowadzone m.in. w USA i Wielkiej Brytanii #WeAreWELL potwierdzają, jak bardzo staliśmy się gatunkiem „zamkniętym w przestrzeni”. Przeciętnie spędzamy ponad 90% swojego czasu Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego PLGBC w budynkach. Jeśli dodamy do tego czas, który spędzamy w sa- działając na rzecz poprawy jakości przestrzeni, w jakich przebywa- mochodach, autobusach, pociągach i innych pojazdach, otrzy- my oraz stymulując rynek do tworzenia zrównoważonych inwe- mamy zaledwie około dwóch godzin dziennie, które spędzamy stycji, przygotowało cykl szkoleń poświęconych certyfikacji WELL.

54 1/2021 CONSTRUCTION

– Chcemy kształcić świadomych, odpowiedzialnych i uważnych a building's indoor and outdoor environment. They take into konsultantów, którzy dzięki szerokiej wiedzy będą w stanie zapew- account air, water, nutrition, light, health, thermal comfort, mind, nić najbardziej optymalne warunki do pracy i odpoczynku w pro- acoustics, materials and community. These are broken down into jektowanych przestrzeniach. To sytuacja, w której niemal każdy preconditions and optimizations. wygrywa – swoje zdrowie, komfort oraz podniesienie produktyw- WELL is the only multi-criteria certification that focuses on ności. Wygrywa również środowisko, ponieważ mając świadomość the health and well-being of building occupants. The focus is możliwych optymalizacji i udogodnień, konsultanci będą w stanie on the human being. This multi-component and comprehensive kształtować zrównoważone i przyjazne przestrzenie – mówi Mag- system is based on the premise that a building has a significant dalena Wojtas, Sustainable Development Manager PLGBC. impact on people – the appropriate environment in a building supports health, productivity and comfort of its occupants, which is supported by numerous scientific and medical studies around this aspect. WELL includes a number of solutions focused on the positive impact on the building user. It provides external, How to influence the independent confirmation to building owners and employees that the way their spaces are designed and used supports the comfort and productivity people who work there in every possible way. of building users? #WeAreWELL Polish Green Building Council PLGBC acting to improve the The spaces we create, work and live have a huge influence quality of the spaces we live in and stimulating the market to create sustainable investments, has prepared a series of training on our health and wellbeing, both physical and mental. courses dedicated to WELL certification. Over the past twelve months, the scale of this impact – We want to educate conscious, responsible and attentive has become even more apparent. The pandemic has consultants, who, through their extensive knowledge, will be created an urgent need not only for further research able to provide the most optimal conditions for work and rest into these factors, but also for the implementation of in the designed spaces. This is a win-win situation for almost good practice and solutions that can benefit everyone. everyone – for health, comfort and increased productivity. Also the environment wins, because by raising awareness of possible optimisations and improvements, consultants will be able to On average, we spend over 90% of our time indoors, so shape sustainable and friendly spaces – says Magdalena Wojtas, the space we are in is extremely important in terms of how we Sustainable Development Manager at PLGBC. function. Workplace should inspire, stimulate creativity, facilitate relationships and information exchange. Well-designed office supports the well-being of its users. It provides comfort, positively influences creativity and can actually improve health. Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego PLGBC If someone asked us if we wanted to feel happy and (Polish Green Building Council) jest organizacją pozarządową, comfortable in the buildings we are in, it would probably bring która od 2008 roku realizuje misję radykalnej poprawy projek- up a surprise. While we may argue about the exact meaning and towania, budowania i użytkowania budynków w Polsce tak, aby distinction between "happiness," "pleasure," or "well-being," we zrównoważone budownictwo stało się normą. find all of these desirable. We could also say that people who Jako organizacja członkowska, jest zjednoczonym głosem consider themselves happy are more productive and engaged obecnych i przyszłych liderów branży green building. Dąży do in the work they do. This translates into employee loyalty and przeprowadzenia znaczącej transformacji środowiska budowla- nego, aby uczynić je zdrowym i zrównoważonym. To odpowiedź company performance. So what is the secret? na zmiany klimatyczne i dbałość o planetę. HEALTHY BUILDINGS. THE QUALITY AND EXPERIENCE PLGBC stanowi część globalnej społeczności ponad 70 organi- zacji green building councils skupionych w ramach World Green OF SPACE Building Council.

Studies from the US and UK show that people have become a "space-locked" species. On average, we spend over 90% of our Polish Green Building Council PLGBC is a non-governmental time indoors. If we add to that the time we spend in vehicles, we organization, which since 2008 has been carrying out a mission to radically improve the design, construction and use get only about two hours a day that we truly spend outside. The of buildings in Poland so that sustainable construction becomes pandemic also shows the importance of the quality and experience a standard. of the space we are in. All of this means that if we want to create As a member organization, it is the united voice of current and a happy, healthy and more productive society, we mut focus on future leaders of the green building industry. It strives to carry the quality of the spaces inside the buildings. out a significant transformation of the building environment to make it healthy and sustainable. It is a response to climate WELL FOR HEALTH, PRODUCTIVITY AND COMFORT change and care for the planet. PLGBC is part of the global community of more than 70 green The measures that improve well-being in buildings need to be building councils within the World Green Building Council. clearly defined. The International WELL Building Institute™ (IWBI™) www.plgbc.org.pl has developed the WELL Building Standard, which identifies more than 100 aspects of well-being, grouped into ten dimensions of

Executive MAGAZINE 55 Leader's Insight Przyszłość w zasięgu… światłowodu IPT-Core

materiał prasowy: InPhoTech

56 1/2021 Leader's Insight

wiat stoi przed kolejnym technolo- Kompletny system składa się ze światłowodu However, currently, there are still limitations gicznym przełomem ewolucyjnym siedmiordzeniowego oraz złączy optycznych associated with this technology in terms w dziedzinie telekomunikacji. Piąta Fan-in/Fan-out tak, aby możliwe było adre- of capacity and space. The current fiber Śgeneracja sieci mobilnych (5G) oraz sowanie każdego rdzenia osobno. W ten spo- infrastructure cannot continue to support the rozwój Internetu rzeczy (IoT) zrewolucjoni- sób umożliwione jest zamknięcie funkcjonal- foreseen demand without an upgrade to carry zują myślenie społeczeństwa na temat komu- ności siedmiu pojedynczych światłowodów the increased traffic beyond its theoretical nikacji, pracy, społeczności nie tylko dzięki w jeden IPT-Core. Dzięki kompatybilności capacity. The most obvious way to increase łączeniu poszczególnych osób, ale również z istniejącą infrastrukturą, IPT-Core zapew- the network capacity is to deploy cables poprzez łączenie maszyn, urządzeń medycz- nia nisko kosztową modernizację dla klien- with higher fiber count. However, in densely nych, pojazdów oraz elektroniki użytkowej. tów takich jak operatorzy infrastrukturalni, populated areas the existing infrastructure Rozwój 5G i IoT niesie za sobą potrzebę po- operatorzy FFTx, właściciele centrów da- can no longer accommodate an increased nownego spojrzenia na fizyczną infrastruk- nych oraz operatorów sieci transportowych number of optical fiber cables which creates turę łącznościową oraz konieczność szybkiej long-haul. a significant problem that needs to be solved. i szerokiej implementacji wysoko transmi- One of the latest and promising approaches syjnych łączy optycznych. Architektura oraz for rethinking the communication systems is stan sieci telekomunikacyjnej muszą być na called Space-Division Multiplexing (SDM). tyle elastyczne, aby sprostać heterogenicz- THE FUTURE IS NOW: SDM utilizes multiple cores and/or modes as nym wymaganiom sieci piątej generacji, np.: independent ‘spatial’ channels in a single fiber. niskim opóźnieniom, transmisji szerokopa- IPT-CORE OPTICAL This technology is known as the most efficient smowej oraz niezawodności. way to meet the challenge of increasing the Aktualnie środowiska przemysłowe są FIBER capacity of telecommunication networks zgodne, że jedynym rozwiązaniem zapew- without increasing the amount of cable while niającym wystarczające parametry aplika- simultaneously reducing installation costs. cyjne dla sieci 5G są łącza światłowodowe. The world is facing the breaking point In this context, we present the 7 core Jednakże i ta technologia posiada swoje of the next major evolutionary step in multicore fiber IPT-Core designed by ograniczenia w relacji pojemności łącza do telecommunications. The introduction of InPhoTech as a key enabler of the new zajmowanego przez niego miejsca w dukcie the fifth mobile network generation (5G) generation transmission systems based telekomunikacyjnym. Bez koniecznego roz- designed to support the Internet of Things on SDM. The IPT-Core fiber has seven woju istniejąca infrastruktura ze względu na (IoT) and big data, will revolutionize the microstructured cores in each single-mode maksymalne teoretyczne obciążenie nie jest way we communicate, work, and socialize, fiber as separate ‘spatial’ channels. In our w stanie sprostać rosnącemu zapotrzebowa- not only by interconnecting people but also approach, each single-mode core complies niu na pasmo. Jednym z najprostszych spo- machines, vehicles, medical devices, and with the ITU-T G.652 recommendation sobów na podniesienie przepustowości sieci wearables among others. This, undoubtedly, so that well-developed transmission jest zwiększenie liczby kanałów fizycznych will generate an unprecedented demand on techniques can be used effectively. The – włókien światłowodowych. Po raz kolejny the wired infrastructure and will accelerate complete system consists of a 7-core passive spotykamy się z limitami, w tym przypadku the need for high-speed optical connections. optical fiber together with all-fiber Fan-in/ jest to niewielka przestrzeń w duktach tele- The functionalities and architecture of future Fan-out components to address each core komunikacyjnych na gęsto zaludnionych te- 5G networks are expected to be agile in independently, thus effectively providing renach. SDM (Space Division Multiplexing), order to accommodate the heterogeneous the functionality of 7 fibers within a single czyli zwiększanie przepustowości za pomocą requirements (low latency, reliability, and fiber. By being fully compatible with existing wytwarzania dodatkowych fizycznych kana- bandwidth) of 5G applications. infrastructure, IPT-CORE provides a cost- łów w światłowodzie jest jednym z najbar- Nowadays, the industry agrees that the effective replacement for customers such as dziej obiecujących kierunków rozwoju łączy only transmission medium capable of scaling 5G operators, providers of FTTx services, optycznych, który pozwoli na akomodację with sufficient reliability to the vast amount Long Distance Connections, and Data większej liczby kanałów światłowodowych of traffic generated in 5G is the optical fiber. Centers. w ciasnych już duktach. Technologia ta po- zwoli również uniknąć zwiększenia kosztów implementacyjnych, ponieważ ilość kabli i zajmowane miejsce w dukcie pozostaną ta- kie same, jeśli nie mniejsze. Mając na uwadze powyższe uwarunko- wania przedstawiamy siedmiordzeniowy światłowód IPT-Core, zaprojektowany przez InPhoTech jako środek do osiągnięcia nowoczesnych wysokoprzepustowych sieci światłowodowych bazowanych na technolo- gii SDM. Światłowód IPT-Core ma siedem odrębnych mikrostrukturalnych kanałów fi- zycznych, każdy z nich spełnia normę G.652 i ma charakterystykę jednomodową, więc bez przeszkód umożliwia stosowanie wyso- ko zaawansowanych metod transmisyjnych.

Executive MAGAZINE 57 Leader's Insight

Lokalnie, świadomie i wielokanałowo: trendy w sektorze handlowym

2020 roku mimo kryzysu branży handlowej udało się zrealizować budowę aż 11 no- W wych obiektów handlowych. Jaka przyszłość czeka nowopowstałe oraz te, już istniejące galerie i parki handlowe? O trendach w sektorze handlowym mówi Beata Kokeli, Head of Retail Agency w Cu- shman & Wakefield. Jaka jest przyszłość rynku handlowego? Wielka nagroda należy się temu, kto od- waży się udzielić odpowiedzi na to pytanie. Aktualnie jest to rynek wielkiej niepewności, tym bardziej, że nie wiemy jak długo przyj- dzie nam funkcjonować w pandemicznej rzeczywistości. Pojawiają się liczne głosy, że szczepienia pozwolą wrócić do rzeczywi- stości sprzed pandemii, a co za tym idzie do stacjonarnych zakupów, w połowie tego roku. Co nas wtedy czeka? Nie dysponujemy jesz- cze badaniami na ten temat, jednak już teraz, obserwując rynek, przewidujemy, że liczba pustostanów znacznie wzrośnie. Szczególnie możemy spodziewać się zwalniania lokali poprzez przedstawicieli takich branż jak food & beverage, fitness, czy rozrywkowa, których placówki mogą znikać zarówno z galerii han- dlowych, ulic handlowych oraz parterów bu- dynków biurowych. Trudno nie zgodzić się ze stwierdzeniem, że pandemia wpłynęła na zmianę zwyczajów zakupowych i postawiła przed nami wiele pytań: czy strefy food-court w galeriach będą Beata Kokeli cieszyć się popularnością? Czy klienci będą Head of Retail Agency, Cushman & Wakefield chcieli pozostawiać swoje pociechy w sa-

58 1/2021 Leader's Insight

lach zabaw? Jak skonstruować tenant mix wiedzialność za zmiany klimatyczne, czy vaccinations will enable a return to the oraz czy przedstawiciele pokolenia Z będą za zanieczyszczenie (np. wybierają buty pre-pandemic world and, subsequently, to spędzać czas wolny w przestrzeniach galerii treningowe Salomona, które w 100% shopping in brick-and-mortar stores in the handlowych, bo już teraz obserwujemy, że podlegają recyklingowi). middle of this year. What then? No research is większość klientów zakupów stacjonarnych • Omnichannel. Operatorzy sieci stacjo- available on this topic yet, but as we continue to klienci 40+. narnych integrują swoje kanały zakupowe to monitor the market we expect a significant Badania trendów panujących w galeriach oferując już nie tylko usługę „click and increase in vacancy rates. Premises are likely handlowych w erze post covid jeszcze przed collect”, ale także możliwość przeglą- to be vacated particularly by tenants from nami, natomiast już teraz możemy wskazać dania i zamawiania towaru dostępnego such sectors as food & beverage, fitness and kilka kierunków, które uwidoczniły się pod- w sklepach przy pomocy narzędzi on-line entertainment operating in shopping centres, czas pandemii: high streets and on ground floors of office • Wzrost lojalności klientów w stosunku buildings. do lokalnych sklepów i zakupów w po- The pandemic has undeniably changed bliżu miejsca zamieszkania, a także lo- shopping patterns and raised many questions: kalnych producentów. Zauważalne jest, RETAIL TRENDS: will shopping centre food courts be in że lokalne centra handlowe odnotowały demand? Will customers want to leave their wyższą odwiedzalność oraz konwersję. FOCUS ON LOCAL, children in kids’ play areas? How to develop Produkty lokalnych producentów były a tenant mix? Will Gen Zers want to spend wybierane częściej. SUSTAINABILITY AND their leisure time in shopping centres, as most • Wzrost wrażliwości na cenę. W czasie shoppers in brick-and-mortar stores are now trwania pandemii klienci stali się wrażli- OMNICHANNEL over the age of 40? wi na cenę i okazało się, że koncepty typu Although research into shopping centre „value add” odnotowują wzrosty obrotów. trends in the post-covid era is still a thing • Wybór marek odpowiedzialnych spo- Poland saw 33 new schemes delivered of the future, some directions of change that łecznie. Klienci wybierają produkty wy- to the market in 2020 despite retail being were revealed by the pandemic can already by twarzane świadomie i fair, co nie trudno in crisis. What does the future hold for the identified: zauważyć po działaniach marek typu fast newly-built and existing shopping centres • Stronger customer loyalty to local stores, fashion, które przestawiają produkcję, tak, and retail parks? Beata Kokeli, Head of Retail local producers and shopping close aby ograniczać ślad węglowy, oferują plat- Agency at Cushman & Wakefield, talks to where people live. Local shopping formy typu pre-owned (dzięki którym about trends in the retail sector. centres have reported higher footfall można zwracać produkty, a inni mogą je What’s in store for the retail market? This and conversion rates. Products of local wtórnie nabywać), jak np. H&M, Zalan- is a million-dollar question. The market is producers are favoured. do i inne. Klienci z pokolenia Z będą do- mired in uncertainty and nobody knows how • Growing price sensitivity. Customers konywali zakupów towarów marek, które long we will have to operate in the pandemic have become more price sensitive during odpowiadają im wartościom, jak odpo- reality. According to many predictions, the pandemic and value add concepts are reporting growing retail sales. Choosing socially responsible brands. Customers choose sustainable and fair trade products, with fast fashion brands such as H&M and Wielokanałowość sprzedaży Rosnąca potrzeba szukania Zmiana funkcji niektórych obiektów alternatywnych rozwiązań dla wolnych handlowych na funkcję mieszaną Zalando taking action przenikanie się kanałów sprzedaży powierzchni po niektórych lokalach accordingly – they reorganize handlowych oferujące produkty pochodzące ze manufacturing to reduce their zwrotów carbon footprint and offer pre-owned platforms where items can be returned for Nowe, elastyczne rozwiązania dotyczące umów najmu – rosnąca resale. Gen Z customers will Tego typu obiekty będą dalej zyskiwać popularność czynszu od obrotu shop for products of brands Wzrost popularności e-commerce na popularności that share their values such

godz.) as responsibility for climate change or pollution (for instance, they will choose Wzrost wydatków konsumpcyjnych po ustaniu pandemii Salomon 100% recyclable running shoes). ekonomicznym, przy jednoczesnym Wzrost znaczenia technologii, wzroście znaczenia marek niszowych pozwalające na zaspokojenie popytu Omnichannel. Brick-and-mortar oferujących bardzo Wzrost znaczenia handlu odzieżą typu lokali przy jednoczesnym retailers are integrating their przymierzalnie) używaną zachowaniu reżimu sanitarnego sales channels to offer not Platformy zrzeszające najemców centrów handlowych only click-and-collect, but also an opportunity to browse and order products available Raport: Trends Radar Cushman & Wakefield vol.3 in stores using online tools.

Executive MAGAZINE 59 Leader's Insight Industry 4.0 w skrócie

KONCEPT INDUSTRY 4.0 NA PEWNO „4.0” – CZYLI CO? wowaliśmy pojawiającą się potrzebę cyfryza- cji na szeroką skalę. Ktoś mógłby powiedzieć, ZNAJĄ WSZYSCY PRZEDSTAWICIELE Pierwszy raz nazwa „Industry 4.0” w od- że przecież przemysł jest zautomatyzowa- PRZEMYSŁU, KTÓRZY DĄŻĄ niesieniu do przemysłu, została użyta w 2011 ny i sterowniki PLC są na każdym kroku. DO ZMAKSYMALIZOWANIA roku na targach w Hanowerze, w kontekście Owszem, niemniej najczęściej ma się do promowania cyfryzacji w fabrykach. Zabieg czynienia z różnymi systemami, które albo WSKAŹNIKÓW JAKOŚCIOWYCH ten miał na celu pobudzenie wzrostu techno- wymieniają szczątkowe informacje między I WYDAJNOŚCIOWYCH. ALE CZY logicznego w przemyśle, w którym dotychczas sobą, albo taka wymiana informacji nie ist- znaczącą rolę odgrywały firmy niemieckie. nieje. Wszystkie firmy produkujące otwarcie RZECZYWIŚCIE TA IDEA, Złośliwi mogą twierdzić, że chodziło głów- przyznają, że dla nich ciągłe polepszanie WCIELONA W ŻYCIE, PRZYNOSI nie wzmocnienie niemieckiej gospodarki po- wskaźnika OEE jest sprawą kluczową. Pro- przez eksport technologii, ale faktem jest, że ducenci są mocno ukierunkowani na ciągłe REALNĄ ZMIANĘ? systemy komputerowe każdego roku dekla- doskonalenie (np. korzystające ze wskaźnika sują rozwiązania stosowane kilka lat wstecz OEE) i twierdzą, że coraz trudniej jest im i wygląda na to, że rozwój w tej dziedzinie ograniczać koszty funkcjonowania. wcale nie zwalnia, a wręcz przeciwnie każ- NIEWIDOCZNE ZMIANY dego roku nabiera coraz większego rozpędu. Przykładem jest wykres ze skalą logarytmicz- ną, przedstawiający zwiększanie możliwości Na podstawie rozmów z automatykami obliczeniowych superkomputerów przez na temat Industry 4.0 można zauważyć, że ostatnie lata – liczba operacji FLOPS (floating- przez te wszystkie lata niewiele się w prze- point operations per second, liczba operacji myśle zmieniło. W dalszym ciągu sterowniki zmiennoprzecinkowych na sekundę). PLC sterują, wizualizacje pokazują stan, tutaj coś świeci, a tam brzęczy, czasem podno- POLEPSZENIE WSKAŹNIKÓW JAKOŚCI si się alarm i wtedy robi się bardziej gorąco, W PRZEMYŚLE

W przemyśle chodzi o ciągłe doskonale- nie. W wielu firmach oceną wydajnej pracy maszyn jest wskaźnik OEE (Overall Equip- ment Effectiveness, ocena efektywności wykorzystania maszyny), który określa, jak Jeśli zredukujemy efektywnie korzysta się z maszyny i wyzna- czany jest według poniższego wzoru: problem do danych, Dostępność x wydajność x jakość = OEE maszyna deklasuje Np. dla dostępności = 92%, wydajności = 80% i jakości = 90%, człowieka OEE wynosi 66% Marek Maciejewski Jacek Kucharczyk, Menadżer projektów Industry 4.0, APA Group przez lata zdobywała do- APA Group świadczenia w realizowaniu projektów kierownik projektu, Industry 4.0 projects manager, w automatyce przemysłowej. Poprzez bliski APA Group kontakt z firmami produkcyjnymi zaobser- APA Group

60 1/2021 Leader's Insight

ale potem wszystko wraca do normy i dalej jest tak samo. Przypuszczalnie w niedalekiej przyszłości dalej wszystko będzie wyglądać podobnie albo tak samo jak jest teraz nato- miast najwięcej ciekawych rzeczy odbywać się będzie w ciszy, na dyskach komputero- wych, a ingerencja człowieka ograniczy się tylko do utrzymywania procesu produkcji i dokonywania napraw na podstawie faktycz- nego stanu maszyn.

OD CZEGO ZACZĄĆ?

Firma APA Group uruchomiła program NAZCA 4.0, którego celem jest pomoc przedsiębiorstwom w transformacji w kie- runku Przemysłu 4.0. Oparty jest on m.in. na przeprowadzaniu warsztatu celem określenia it gains momentum. An example is a graph potrzeb danej firmy oraz ocenienie, w jakim with a logarithmic scale showing the increase punkcie dana firma się znajduje. Dzięki ta- in computing capabilities of supercomputers kiemu podejściu możliwe jest zdefiniowanie over the past few years – the number of flo- następnych kroków: określenie, co można za- ating-point operations per second (FLOPS). stosować z już istniejącej infrastruktury, oraz If we reduce co należy dołączyć i w jaki sposób. Kolejnym IMPROVING QUALITY INDICATORS the problem etapem będzie przeanalizowanie tego, w jaki IN THE INDUSTRY sposób informacje z maszyn mają wpływać to data, machine na procesy firmy. Są to raczej czynności, które The industry is all about continuous im- outclasses man należy wprowadzać stopniowo. provement. In many companies, the indi- cator of efficient machine operation is the Jacek Kucharczyk, OEE (Overall Equipment Effectiveness) index, which determines how effectively project manager, INDUSTRY 4.0 a machine is used and is determined by the APA Group following formula: IN BRIEF Availability x productivity x quality = OEE For example, for availability = 92%, thing's blinking here and buzzing there; so- productivity = 80% and quality = 90%, THE CONCEPT OF INDUSTRY 4.0 IS metimes an alert is made and then things go OEE is 66% rough, but then everything returns to normal CERTAINLY FAMILIAR TO ANYONE APA Group over the years has gained and things continue to be the same. Probably IN INDUSTRY WHO IS LOOKING TO experience in implementing projects in in- in the near future everything will continue to MAXIMIZE QUALITY AND PRODUCTIVITY dustrial automation. Through close contact look the same or similar as it is now, but most with manufacturing companies, we have interesting things will take place in silence, METRICS. BUT DOES THIS IDEA, WHEN seen an emerging need for large-scale di- on computer disks, and human intervention PUT INTO PRACTICE, REALLY BRING gitization. Some might say that after all, will be limited only to maintaining the pro- ABOUT REAL CHANGE? industry is automated and PLCs are eve- duction process and making repairs based on rywhere. Yes, but more often than not you are the present condition of the machines. dealing with different systems that either ex- "4.0" – MEANING WHAT? change residual information with each other WHERE TO START? or no information at all. All manufacturing The first time the name "Industry 4.0" was companies openly admit that for them, con- APA Group has launched NAZCA 4.0, used in reference to industry was in 2011 at tinuous improvement of OEE is crucial. a program designed to help companies the Hanover Fair, in the context of promoting Manufacturers are strongly focused on con- transform to Industry 4.0. It is based, among digitization in factories. This treatment was tinuous improvement (e.g., using OEE) and other things, on conducting a workshop to intended to stimulate technological growth say it is becoming increasingly difficult for identify the needs of a given company and in an industry in which German companies them to reduce operating costs. to assess where the company is. With this had previously played a significant role. Ma- approach, the next steps can be defined: de- licious people may claim that it was mainly INVISIBLE CHANGES termining what can be used from the infra- about strengthening the German economy structure that already exists, and what needs by exporting technology, but the fact is that Based on conversations with automation to be included and how. The next step will computer systems every year outclass solu- professionals about Industry 4.0, it's clear be to analyse how machine information is tions used several years back and it seems that not much has changed in the industry expected to impact the company's processes. that the development in this area is not slo- over the years. PLCs continue to control Rather, these are activities that should be in- wing down at all; on the contrary: every year machines, the visuals show the status, some- troduced gradually.

Executive MAGAZINE 61 Leader's Insight FOTON Technik podsumowuje rok 2020

62 1/2021 Leader's Insight

otowoltaika to jedna z niewielu pracy pozwalającego na bezpieczny proces nadal promować korzyści płynące z foto- branż, która rozwijała się prężnie realizacji instalacji fotowoltaicznej. Spo- woltaiki i oferować komplementarne in- przez cały 2020 rok mimo pande- tkania z przedstawicielem handlowym teligentne rozwiązania, jak pompy ciepła, Fmii, obostrzeń i ciężkiej sytuacji przeprowadzane były za pomocą telekon- magazyny energii, które pomogą naszym gospodarczej w kraju. Firma FOTON ferencji, wdrożona została możliwość za- Klientom stworzyć nowoczesne ekolo- Technik także notuje ubiegły rok na wierania umów online, a nawet zamówie- giczne domy – mówi Michał Skorupa, plusie, podpisując ponad 9 tysięcy umów nia wizji lokalnej przy użyciu drona. prezes zarządu FOTON Technik, Grupa z klientami prywatnymi i biznesowymi. W inwestowaniu w fotowoltaikę poma- innogy. Łączna moc wszystkich założonych w tym gały również rządowe programy dotacji do roku instalacji fotowoltaicznych to ponad instalacji fotowoltaicznych. Lokomotywą Podczas pandemii rynek nie załamał 50 MWp. Pod koniec 2020 roku firma napędową polskiej fotowoltaiki stał się się, a wręcz przyspieszył. Polska zajęła wprowadziła do swojej oferty nowy eko- popularny program „Mój prąd”. W jego czwarte miejsce w Unii Europejskiej pod system usług COMFORT Home, którego drugiej edycji złożonych zostało ponad względem nowych inwestycji w PV. Od ambasadorem została Anna Nowak-Ibisz. 235 tys. wniosków, a wypłaconych ponad stycznia do września, jak podają Polskie 570 mln zł dotacji. Ponadto inwestorzy Sieci Energetyczne, moc elektrowni foto- WALKA Z PANDEMIĄ mogli skorzystać także z programu „Czy- woltaicznych osiągnęła 2.682,7 MW, czyli ste Powietrze”, który umożliwia dofinan- wzrosła o 1.383,1 MW w porównaniu Rok 2020 pomimo wybuchu pandemii sowanie nie tylko fotowoltaiki, ale także z końcem roku 2019. Listopad okazał się był dla FOTON Technik korzystnym ro- pompy ciepła. Do tego programu złożono rekordowym miesiącem, moc elektrowni kiem. Firma poradziła sobie z wyzwaniami ponad 200 tys. wniosków, na łączną kwotę słonecznych zwiększyła się do 3.420,379 związanymi z zachowywaniem środków dofinansowania 3,67 mld zł. Poszczegól- MW, co daje wzrost w skali miesiąca bezpieczeństwa dla jej klientów oraz pra- ne województwa oferowały również swoje o 737,68 MW. Był to najlepszy miesiąc cowników. W szczytowym momencie roku własne programy, które pozwoliły pozy- w zestawieniu PSE. firma wykonywała ponad 1000 montaży skać dotację lub kredyty na inwestycje. – Decyzja zakupowa dotycząca na- instalacji fotowoltaicznych miesięcznie. – Budowa własnej instalacji fotowolta- szych usług i produktów jest łatwiejsza Sposobem firmy na walkę ze spowol- icznej to pewna inwestycja. Polacy zrozu- niż w przypadku innych branż. Inwesty- nieniem spowodowanym pierwszym loc- mieli, że warto zapewnić sobie stabilność cja w fotowoltaikę nie wiąże się z ryzy- kdownem było wprowadzenie systemu energetyczną. W 2021 roku będziemy kiem straty inwestowanych pieniędzy. W uproszczeniu obniżamy rachunek za energię, a oszczędności odkładamy lub finansujemy nimi ratę kredytu. Ponadto w FOTON Technik daliśmy Klientowi szeroką opcję wyboru zakupu systemu PV w taki sposób, jaki uzna za stosowny i bezpieczny. Klient ma możliwość wyboru spotkania z Doradcą za pomocą telekon- ferencji, podpisania umowy online, a na- wet zamówienia wizji lokalnej przy użyciu drona. To wszystko stworzone jest z my- ślą o bezpieczeństwie i wygodzie Klienta. Dzięki takiemu modelowi sprzedaży hy- brydowej udało nam się uzyskać widocz- ne dziś efekty – mówi Michał Skorupa, prezes zarządu FOTON Technik, Grupa innogy.

COMFORT HOME

Pod koniec 2020 roku firma FOTON Technik zaprezentowała nowy komplekso- wy pakiet usług COMFORT Home, który składa się z instalacji fotowoltaicznej, pom- py ciepła i magazynu energii. Prowadzone są również prace nad aplikacją, która po- zwoli zarządzać pracą instalacji z dowolne- go miejsca. Ten ekosystem produktów ma za zadanie wprowadzenie zupełnie nowych standardów w branży i umożliwienie klien- tom wejścia w strefę pełnej niezależności Michał Skorupa energetycznej i ciepłowniczej. Prezes Zarządu, FOTON Technik, Grupa innogy Firma wprowadziła również nowe de- President of the Board, FOTON Technik, innogy Group dykowane programy gwarancyjne. Oferta

Executive MAGAZINE 63 Leader's Insight

COMFORT Home jest rozbudowana performing over 1,000 photovoltaic pay your loan instalment. Moreover, at o pakiet usług COMFORT Care, w ra- installations per month. FOTON Technik we offer the customer mach którego Klienci dostają wydłużoną The company's way of combating the a wide range of options to purchase the gwarancję na sprzęt oraz 5-letnią Gwa- slowdown caused by the first lockdown PV system in such a way that is most rancję Słoneczną, dzięki której mogą mieć was to introduce a working system that appropriate and safe for their own needs. pewność co do odpowiedniego poziomu allowed for a safe process of photovoltaic The customer can meet with an advisor generowanej energii, idealnie w zgodzie installation implementation. Meetings via teleconference, sign an agreement z projektem. W przypadku niespełnienia with the sales representative were online, or even order a site inspection tego warunku FOTON Technik oferuje conducted via teleconference. We using a drone. All these measures are zwrot pieniędzy, co jest unikalnym rozwią- have implemented an online system to created with the Customer’s safety and zaniem na rynku. conclude contracts with the customers convenience in mind. Thanks to such Ambasadorką FOTON Technik zo- and even a local inspection using a drone. a hybrid sales model we have managed stała Anna Nowak-Ibisz, która w ramach Government subsidy programmes to achieve visible results – says Michał współpracy będzie na bieżąco testować for photovoltaic installations have also Skorupa, President of the Management rozwiązania COMFORT Home i przed- helped to invest in photovoltaics. The Board of FOTON Technik, innogy stawiać wynikające z nich korzyści. driving force behind Polish photovoltaics Group. was the popular "My Electricity" FOTON TECHNIK W LICZBACH program. In its second edition, over COMFORT HOME 235,000 applications were submitted Od początku działalności firma wy- and over PLN 570 million in subsidies At the end of 2020, FOTON Technik konała już 17 tys. instalacji PV, na które were paid out. Furthermore, investors launched its new comprehensive składa się ponad 320 tys. zamontowanych could also benefit from the "Clean Air" COMFORT Home service package, modułów fotowoltaicznych, co daje ponad program, which allows for co-financing which consists of a photovoltaic 98 MW zainstalowanej mocy w całej Pol- not only photovoltaics, but also heat installation, heat pump and energy sce. Polacy przekonali się, że warto inwe- pumps. Over 200,000 applications were storage. We also work on an app that stować w technologie, które zapewnią im with the total subsidy amount of PLN will allow the customers to manage oszczędności. 3.67 billion were submitted. Individual the operation of the installation from voivodeships also offered their own anywhere. This ecosystem of products is programs with subsidies or loans for designed to introduce completely new investments. standards in the industry and enable – Building your own photovoltaic customers to enter the zone of full installation is a secure investment. Poles energy and heating independence. FOTON TECHNIK have understood that it is worth ensuring The company has also introduced SUMMARISES their energy stability. In 2021 we will new dedicated warranty programs. The continue to promote the benefits of COMFORT Home offer is extended by THE YEAR 2020 photovoltaics and offer complementary the COMFORT Care service package, smart solutions, such as heat pumps, under which the customers receive an energy storage, which will help our extended equipment warranty for the customers build modern ecological equipment and a 5-year Solar Warranty, Photovoltaics is one of the few homes – says Michał Skorupa, CEO of thanks to which they can be sure of the industries that developed dynamically FOTON Technik, innogy Group. correct level of energy generated, ideally throughout 2020 despite the pandemic, During the pandemic, the market did in line with the project. If this condition restrictions and a difficult economic not collapse, but actually accelerated. is not met, FOTON Technik offers situation in the country. FOTON Technik Poland took fourth place in the European a refund, which is a unique solution on also recorded a positive record last year, Union in terms of new PV investments. the market. signing more than 9,000 contracts with From January to September, according The ambassador of FOTON Technik private and business customers. The total to the Polish Power Grid, the capacity is Anna Nowak-Ibisz. As part of the capacity of all photovoltaic installations of photovoltaic power plants reached cooperation, she will test COMFORT established this year is more than 50 2,682.7 MW, an increase of 1,383.1 Home solutions on an ongoing basis and MWp. At the end of 2020, the company MW compared to the end of 2019. present the benefits they offer. launched the new COMFORT Home November turned out to be a record service ecosystem, with Anna Nowak- month, the capacity of solar power FOTON TECHNIK IN FIGURES Ibisz as the ambassador. plants increased to 3,420.379 MW with a monthly increase of 737.68 MW. It Since the beginning of its operations, FIGHT AGAINST THE PANDEMIC was the best month in PSE ranking. the company has already completed – The decision to purchase our 17,000 PV installations, consisting of Despite the outbreak of the pandemic, services and products is easier than in more than 320,000 installed photovoltaic 2020 was a positive year for FOTON case of other industries. Investing in modules, which generate over 98 MW of Technik. The company coped with the photovoltaics does not bear the risk of installed capacity in Poland. Poles have challenges of maintaining safety measures losing the money invested. In simple found out that it is worth investing in for its customers and employees. At terms, you can lower the energy bill and technologies that will help them save the peak of the year, the company was save some money or use such savings to money.

64 1/2021 Leader's Insight

Czy czeka nas pandemia cyberataków? Prognozy na 2021 rok

RANSOMWARE, PHISHING, CZY TEŻ DEZINFORMACJA – METODY CYBERPRZESTĘPCÓW ZNAMY, JEDNAK WCIĄŻ ICH DZIAŁANIA EWOLUUJĄ, WIĘC ABY ZAPEWNIĆ BEZPIECZEŃSTWO DANYCH FIRMY KONIECZNE JEST NIEUSTANNE DOSKONALENIE ZABEZPIECZEŃ I PODNOSZENIE WIEDZY W TEMACIE CYBERSECURITY. JAK RYSUJE SIĘ 2021 R. W KONTEKŚCIE CYBERPRZESTĘPSTW? W JAKI SPOSÓB CHRONIĆ ZASOBY FIRMY PRZED NIEPOŻĄDANYMI ATAKAMI?

ok temu Fujitsu prognozowało, kie i sprawne przejście na home office. że 2020 będzie czasem wzmo- Sytuacja ta utrzymuje się nadal, wiele firm żonej liczby cyberataków. Wiele wciąż funkcjonuje w modelu pracy zdal- Rprognoz na 2020 r. okazało się nej, co z pewnością w dużej mierze także nietrafnych, gdyż sytuację na rynkach po- w 2021 r. będzie podtrzymywane. Home krzyżował kryzys wywołany pandemią. office na tak dużą skalę zwiększa prze- Niestety, kwestia zwiększającej się liczby strzeń do cyberataku. cyberprzestępstw jest wręcz niedosza- – Warto podkreślić, że działania ha- cowana. Ataki hakerskie – ransomware, kerskie są coraz lepiej dostosowywane, phishing, malware i inne – stały się in- ukierunkowane i spersonalizowane, więc nym rodzajem pandemii, która uderzyła szczególnie e-maile typu spear-phishing w przedsiębiorstwa, mierzące się w tym mogą być niebezpieczne, gdyż poziom ich czasie także z wieloma nowymi wyzwania- wiarygodności jest coraz większy. Niestety mi m.in. pracą zdalną. organizacji jest niezwykle trudno uchro- Szacuje się, że w 2021 r. ataki ransom- nić się przed tym rodzajem ataku – tutaj ware będą występować co 11 sekund, szczególny nacisk powinien zostać poło- Jarosław Cichoszewski a wartość globalnych szkód, które może żony na edukację pracowników oraz stałe Client Computing Devices Expert, Fujitsu Poland wywołać wyniesie nawet 20 bln dolarów. ostrzeżenia przed tego rodzaju przestęp- Działalność hakerska będzie jeszcze inten- stwami – mówi Jarosław Cichoszewski, sywniejsza, a praca hybrydowa lub zdalna Client Computing Devices Expert Fujitsu wymaga dodatkwego zabezpieczenia cen- Poland. nych danych. Praca z domu także na nowo zdefinio- Co robić? W jaki sposób zabezpieczyć wała formy komunikacji i zmieniła nawyki zasoby firmy przed wyciekiem? W jaki pracownicze. Elementy te stawiają przed sposób uchronić biznes przed nadciągającą usługami wiele nowych wyzwań, które lawiną ataków hakerskich? Fujitsu przygo- muszą korelować z oczekiwaniami pracow- towało prognozy w zakresie cybersecurity ników w nowej rzeczywistości, a jednocze- na 2021 r. śnie spełniać swoje naczelne role. Dlatego też należy zwrócić uwagę, że zabezpiecze- HAKERZY WYKORZYSTUJĄ HOME nia, jak i procedury zwiększające poziom OFFICE ochrony zasobów firmy – powinny one zo- stać dostosowane do nowego modelu pracy Przejście na pracę zdalną na tak dużą i oczekiwań użytkowników, zapewniając skalę, jak w 2020 r., dotychczas nie mia- kompromis pomiędzy wysokim komfortem ło miejsca. Wiele przedsiębiorstw wcze- użytkowania, a bezpieczeństwem danych. Wojciech Wróbel śniej nie prowadziła takiego modelu – Z perspektywy przedsiębiorstwa ko- Data Protection Business Development Manager, pracy, a obawa o bezpieczeństwo pracow- niecznie musimy zwrócić uwagę na bar- Fujitsu Poland ników i szereg restrykcji, wymusiły szyb- dzo ważny aspekt zwiększonego ryzyka

Executive MAGAZINE 65 Leader's Insight

cyberataków. Z racji, że rok 2020 upłynął pod hasłem pandemii, firmy notowa- ły wiele strat, co z pewnością ma swoje przełożenie w budżetach na 2021 r. Ta sytuacja w wielu przypadkach wymusi na przedsiębiorstwach staranną ocenę prio- rytetów wydatków. Być może przełoży się to również na ograniczenie inwestycji w dostosowanie zabezpieczeń zasobów, co w konsekwencji niesie większe ryzyko ataku lub późne wykrycie zagrożenia, czy też wycieku danych – dodaje Jarosław Ci- choszewski.

WYMUSZENIE, SZANTAŻ, HARACZ – RANSOMWARE

W 2020 r. rekordowa wartość okupu, której zażądali cyberprzestępcy wyniosła 15 mln dolarów. Ransomware to niestety wciąż najbardziej kosztowna forma ataku, które nieustannie ewoluuje, zwiększa za- Center zgłosiło, że przeciwdziałało aż równo swoją częstotliwość, jak i skalę. Dla 2000 oszustwom, w tym zlikwidowało porównania w 2019 r. szacowano, że war- 471 fałszywych sklepów internetowych ARE WE FACING tość szkód wyrządzonych poprzez ran- wykorzystujących osoby szukające usług somware wynoszą ok. 11,5 mld dolarów, związanych z koronawirusem, a także 200 A CYBERATTACK a obecnie mówi się, że ta wartość wzrośnie stron phishingowych. W marcu 2020 r. fir- o nawet 9 mld dolarów. ma Check Point poinformowała o gwał- PANDEMIC? Działania cyberprzestępców w obrębie townym wzroście liczby rejestracji nazw 2021 FORECASTS ransomware są coraz bardziej zaawanso- domen związanych ze słowem Zoom, wane i wyrafinowane. W tym celu coraz które przestępcy wykorzystują z uwagi na częściej wykorzystywana jest sztuczna in- rosnącą popularność usług spotkań i kon- RANSOMWARE, PHISHING OR teligencja, co także mocno utrudnia wy- ferencji online. DISINFORMATION – WE KNOW krywanie potencjalnych zagrożeń. Należy spodziewać, że w 2021 r. podob- THE METHODS OF CYBERCRIMINALS, – Wyciek lub całkowita strata danych ne działania ze strony cyberprzestępców BUT THEIR ACTIVITIES ARE STILL to więcej niż utrata zaufania i reputacji nie będą słabnąć, a kampanie mające na EVOLVING, SO IN ORDER TO ENSURE firmy – koszty postępowań sądowych, celu np. zachęcenie do szczepień dadzą THE SECURITY OF COMPANY DATA, koszty odbudowy zasobów i ich ochro- dodatkową przestrzeń do podobnych ata- IT IS NECESSARY TO CONSTANTLY na, szkolenia pracowników, czy nawet ków dezinformacyjnych. IMPROVE SECURITY AND RAISE konieczność zamknięcia działalności, to – Kryzys wywołany pandemią zmusił AWARENESS OF CYBERSECURITY. inne konsekwencje dotykające organiza- nas do wielu zmian: zmiana modelu pra- HOW IS 2021 LOOKING IN THE cje, które padły ofiarą ransomware. Mu- cy i nawyków pracowników, wprowadze- CONTEXT OF CYBERCRIME? HOW simy mieć świadomość, że wielu z takich nie nowych narzędzi cyfrowych – czy też TO PROTECT COMPANY RESOURCES ataków można by uniknąć, stosując lepsze przedefiniował formy komunikacji bizne- FROM POSSIBLE ATTACKS? zabezpieczenia danych, czy też lepiej do- sowej. Wszystkie te elementy umożliwiają bierając rozwiązania informatyczne. Ataki firmom nieprzerwaną realizację swoich A year ago, Fujitsu predicted that 2020 te są automatyzowane i możemy spodzie- najważniejszych zadań, ale także stwarza- will be a time of increased number of cyber- wać się, że będzie ich coraz więcej. Dlate- ją dość komfortowe warunki dla wszelkie- attacks. Many forecasts for 2020 have go, aby uchronić się przed nimi konieczne go typu cyberataków. Metody działania turned out to be inaccurate as markets were jest stałe poszerzanie wiedzy w zakresie hakerów są coraz bardziej wyrafinowane hit by the pandemic crisis. Unfortunately, cybersecurity oraz wdrażanie skutecznych i zmasowane, co znacznie utrudnia wpro- the issue of the increasing number of systemów i procedur, które zabezpieczą wadzenie rozwiązań, które zapewnią cybercrimes was even underestimated. dane firmy przed obecnymi oraz nowymi danym przedsiębiorstwa absolutne bez- Hacker attacks – ransomware, phishing, zagrożeniami – mówi Wojciech Wróbel, pieczeństwo. Świadomość skali proble- malware and others – have become another Data Protection Business Development mów, znajomość metod stosowanych type of epidemic that has hit companies, Manager w Fujitsu Poland. w cyberprzestępczości oraz odpowiednie while also facing many new challenges, zabezpieczenie zasobów firmy znaczą- including remote work. ERA DEZINFORMACJI co zwiększają poziom ochrony danych It is estimated that in 2021 ransomware i biznesowego bezpieczeństwa firmy, i to attacks will occur every 11 seconds and the W ostatnim czasie wzrosło także ryzy- powinno stać się jednym z priorytetów global damage it can cause might reach ko ataków dezinformacyjnych. W kwiet- przedsiębiorstw w 2021 r. – podsumowuje up to even 20 billion dollars. Hacking niu brytyjskie National Cyber Security Wojciech Wróbel. activities will be even more intense and the

66 1/2021 Leader's Insight

recovery and protection costs, employee training, and even the need to shut down operations are other consequences for organizations that have fallen victim to ransomware. We must be aware that many of these attacks could be avoided by using better data security or better IT solutions. These attacks are automated and we can expect more and more of them. Therefore, in order to protect against them, it is necessary to constantly expand knowledge in the field of cybersecurity and implement effective systems and procedures that will protect company data against current and new threats – says Wojciech Wróbel, Data Protection Business Development Manager at Fujitsu Poland. hybrid or remote work requires additional security and procedures increase the level THE ERA OF DISINFORMATION protection of valuable data. of protection of the company's resources – How to protect company resources they should be adapted to the new work The risk of disinformation attacks has against leakage? How can we protect model and users' expectations, ensuring also increased recently. In April, the UK's businesses from the increasing number a compromise between high user comfort National Cyber Security Center reported of hacker attacks? Fujitsu has prepared and data security. that it had counteracted 2,000 scams, cybersecurity forecasts for 2021. – From the perspective of the company, including the dismantling of 471 fake we must pay attention to a very important online stores using people looking for HACKERS TAKE ADVANTAGE OF THE aspect of the increased risk of cyber- coronavirus-related services, as well as 200 HOME OFFICE attacks. Due to the fact that the year 2020 phishing sites. In March 2020, Check Point passed under the slogan of the pandemic, reported a sharp increase in the number of The transition to remote work on a scale companies recorded many losses, which domain name registrations associated with as large as in 2020 has not taken place certainly translates into 2021 budgets. the word Zoom, which criminals are using anytime before. Many companies have not This situation in many cases will force due to the growing popularity of online operated in such a model of work in the past companies to carefully evaluate their meeting and conferencing services. but the fear for the safety of employees and spending priorities. Perhaps this will also It is expected that in 2021 similar a number of restrictions forced a quick and translate into a reduction in investment activities by cybercriminals will not efficient transition to the home office. This in adjusting resource security, which in weaken, and campaigns aimed at for situation continues, many companies still turn carries a greater risk of attack or late example encouraging vaccination will operate in the remote work model, which detection of a threat or data leak – adds provide additional space for similar will also, to a large extent, be maintained Jarosław Cichoszewski. disinformation attacks. in 2021. Home office on such a large scale – The crisis caused by the pandemic increases the space for a cyber-attack. EXTORTION, BLACKMAIL, RANSOM – forced us to make many changes: – It is worth emphasizing that hacking RANSOMWARE changing the work model and habits activities are increasingly well adapted, of employees, introducing new digital targeted and personalized, so especially In 2020, the record ransom demanded tools or redefining forms of business spear-phishing emails can be dangerous by cybercriminals was $ 15 million. communication. All these elements as their level of credibility is increasing. Ransomware is still the most expensive enable companies to carry out their most Unfortunately, it is extremely difficult for form of attack and it is constantly evolving, important tasks uninterruptedly, but also organizations to protect themselves against increasing both in frequency and scale. create quite comfortable conditions for this type of attack – here particular focus For comparison, in 2019, the value of all types of cyber-attacks. The methods should be placed on employee education ransomware damage was estimated to be of hackers' operations are more and and constant warnings against this type around $ 11.5 billion. Currently it is said more sophisticated and complex, which of crime – says Jarosław Cichoszewski, that the number for 2021 might increase makes it difficult to implement solutions Client Computing Devices Expert Fujitsu by up to $ 9 billion compared to last year. that will ensure absolute security of the Poland. The activities of cybercriminals within enterprise. Awareness of the scale of this Working from home has also redefined ransomware are becoming more and more problem, knowledge of the methods used forms of communication and changed advanced and sophisticated. Artificial in cybercrime and adequate protection working habits. These elements pose intelligence is also increasingly used for of the company's resources significantly many new challenges to services, which this purpose, which also makes it very increase the level of data protection and must correlate with the expectations difficult to detect potential threats. business security of the company, and of employees in the new reality, and at – A leak or total loss of data is more this should become one of the priorities the same time fulfill their main roles. than just a loss of a company's trust and for enterprises in 2021 – summarizes Therefore, it should be noted that the reputation – litigation costs, resource Wojciech Wróbel.

Executive MAGAZINE 67 Leader's Insight

Surowce odnawialne, baterie samochodowe, tworzywa sztuczne nowe pomysły dla gospodarki o obiegu zamkniętym

elem gospodarki o obiegu za- mkniętym jest unikanie gene- rowania odpadów, ponowne C wykorzystywanie produktów i odzyskiwanie zasobów, a przedsiębior- stwa potrafiące zapewnić rozwiązania ułatwiające transformację w kierunku cyr- kularności, będą dysponowały wyjątkową przewagą konkurencyjną. Właśnie dlatego firma BASF zainicjowała nowy Program na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym. Do roku 2030 chcemy podwoić sprze- daż rozwiązań wspierających gospodarkę o obiegu zamkniętym. Aby osiągnąć ten cel, BASF skupia się na trzech obszarach działania, do których należą: cyrkularna baza surowcowa, nowe cykle materiało- we oraz nowe modele biznesowe. BASF planuje, że do 2025 r. będzie przetwarzać rocznie 250 tysięcy ton surowców pocho- dzących z recyklingu i odzysku odpadów, zastępując nimi surowce kopalne.

ODPADY Z TWORZYW SZTUCZNYCH JAKO NOWY SUROWIEC DLA PRZEMYSŁU CHEMICZNEGO

Co roku recyklingowi nie poddaje się aż 200 milionów ton odpadów z tworzyw sztucznych. Istotnym uzupełnieniem re- dr Agata Kruszec cyklingu mechanicznego jest recykling chemiczny, który stanowi kolejne podej-

Koordynatorka Działu Rozwoju Rynku i Menedżerka Projektów, Ambasadorka Zrównoważonego Rozwoju, ście do gospodarki o obiegu zamkniętym BASF Polska tworzyw sztucznych. W wyniku recy- Market Development Coordinator & Project Manager, Ambassador of Sustainable Development, klingu chemicznego odpady tworzywowe BASF Polska przekształcane są w surowce wtórne (np.

68 1/2021 Leader's Insight

w procesie termochemicznym nazywanym pirolizą). W wyniku tego procesu powstaje olej pirolityczny nadający się do wykorzy- stania w przemyśle chemicznym do wyro- bu nowych produktów. Zaletą tej metody recyklingu jest możliwość przetwarzania mieszanych i zanieczyszczonych strumieni odpadów z tworzyw. Ponadto produkty po- wstałe z wykorzystaniem oleju pirolitycz- nego są nie do odróżnienia od produktów konwencjonalnych, dzięki czemu można wykorzystywać je nawet w najbardziej wymagających aplikacjach. Oznacza to, że po raz pierwszy w historii z tego rodzaju odpadów można produkować komponenty motoryzacyjne, wyroby medyczne, a nawet opakowania do żywności. Z myślą o rozwoju tej obiecującej tech- nologii firma BASF uruchomiła w 2018 r. własny projekt pod nazwą ChemCyc- ling™. Wraz z partnerami zewnętrznymi naukowcy BASF pracują nad dalszym rozwojem i usprawnieniem procesu pro- dukcji oleju pirolitycznego z mieszanych odpadów tworzywowych. Istotnym aspek- Projekt ChemCycling™ / ChemCycling™ Project tem tych starań jest opracowanie kataliza- torów odpowiednich do nowej technologii Dotychczas proces ten był wyjątkowo dzenia łańcuchów polimerowych w takim przetwarzania. Katalizatory mają bowiem energochłonny lub powodował powsta- stopniu, że tworzywo staje się kruche lub zapewnić uzyskiwanie wysokiej jakości wanie dużych ilości soli wymagających żółknie. Ponadto odpady z tworzyw czę- oleju pirolitycznego mimo różnic w skła- utylizacji. Ponadto ilość odzyskiwanego sto zawierają mieszaninę różnych typów dzie poszczególnych odpadów z tworzyw w ten sposób surowca nadal jest niewielka. tworzyw sztucznych, których nie da się sztucznych. Katalizator pierwszej genera- BASF pracuje obecnie nad nowym, wy- od siebie oddzielić. Na przykład butelki cji jest już stosowany w zakładzie pirolizy soce wydajnym procesem, który charak- do napojów są wykonane z politereftala- norweskiego partnera BASF, spółki Qu- teryzuje się wieloma zaletami: umożliwia nu etylenu (PET), zaś zakrętki powstają antafuel. odzysk dużych ilości litu o wysokiej czy- zazwyczaj z polipropylenu (PP). Tego ro- stości, zapobiega powstawaniu odpadów dzaju mieszaniny mają istotnie obniżają RECYKLING BATERII i dodatkowo obniża ślad węglowy w po- jakość recyklatów. SAMOCHODOWYCH: ZAMKNIĘCIE równaniu do obecnie stosowanych proce- Badacze firmy BASF zajęli się tym pro- OBIEGU W BRANŻY ELEKTRO sów. W ten sposób BASF wspiera przyjęte blemem, opracowując różne pakiety do- MOBILNOŚCI przez Komisję Europejską cele związane datków do tworzyw sztucznych, których z wprowadzeniem zrównoważonego euro- celem jest stabilizacja i poprawa jakości Zdaniem ekspertów w 2030 roku do pejskiego łańcucha wartości baterii samo- materiałów poddawanych recyklingowi. utylizacji trafi ponad 1,5 mln ton ogniw chodowych. Rozwiązania takie jak kompatybilizatory pochodzących z baterii samochodów poprawiają właściwości mechaniczne mie- elektrycznych. Do tego dochodzą odpa- DODATKI POPRAWIAJĄCE szanin polimerów. A te z kolei podnoszą dy pochodzące z produkcji ogniw oraz RECYKLING TWORZYW SZTUCZNYCH jakość tworzyw sztucznych poddawanych aktywnych materiałów katodowych i ich recyklingowi mechanicznemu i produk- prekursorów, które zawierają cenne metale, Jak wynika z badania przeprowadzone- tów z nich wytworzonych w pętli obiegu takie jak lit, kobalt i nikiel. Dzięki recy- go przez firmę konsultingową Conversio, zamkniętego tworzyw. klingowi baterii samochodowych surowce co roku na całym świecie powstaje około te można odzyskać i ponownie przetwo- 250 milionów ton odpadów tworzywo- PROGRAM RAMBUTAN: SUROWCE rzyć. Recykling baterii litowych wymaga wych. Zaledwie około 20 procent tej ilo- ORGANICZNE POZYSKIWANE ZE najpierw rozłożenia ich na części, a na- ści zostaje poddana recyklingowi. Pod- ZRÓWNOWAŻONYCH ŹRÓDEŁ stępnie rozdrobnienia, w wyniku czego po- czas recyklingu mechanicznego odpady wstaje substancja nazywana „czarną masą”. tworzywowe są rozdrabniane i topione Kolejnym filarem programu gospodarki Odzyskiwanie surowców z czarnej masy w celu uzyskania recyklatu, który jest po- o obiegu zamkniętym BASF są surowce jest obecnie możliwe za pomocą różnego tem używany do wyrobu nowych produk- odnawialne. Firma BASF planuje kolej- rodzaju procesów chemicznych. Recykling tów. Surowiec ten nie nadaje się jednak ny wzrost użycia surowców odnawialnych obniża ślad węglowy metali wykorzysty- do wielu zastosowań bez dodatkowego pozyskiwanych ze zrównoważonych źró- wanych do produkcji baterii o co najmniej przetworzenia. Jedną z przyczyn stanowi deł. Jednym z przykładów jest Program 25 procent w porównaniu z pozyskiwa- fakt, że w wyniku wielokrotnego używania Rambutan, w ramach którego z wcześniej niem ich ze złóż naturalnych. i przetwarzania dochodzi często do uszko- niewykorzystywanych części rośliny po-

Executive MAGAZINE 69 Leader's Insight

Recykling baterii samochodowych / Car battery recycling zyskiwane są wysokiej jakości substancje Economy Program. By 2030, we want to aktywne do produkcji kosmetyków. Ba- double the sales of solutions supporting dacze firmy BASF z myślą o klientach the circular economy. In order to achieve z branży kosmetycznej, zawsze poszukują RENEWABLE this objective, BASF focuses on three ciekawych składników aktywnych w przy- areas: a circular base of raw materials, rodzie – na przykład w korze roślin, li- RAW MATERIALS, new material cycles, and new business ściach, korzeniach, nasionach i owocach. AUTOMOTIVE models. By 2025, BASF aims to have Co roku analizują tysiące próbek. Właśnie processed 250,000 metric tons of recycled tak odkryli substancje zawarte w rambu- BATTERIES, PLASTICS and recovered raw materials annually, tanie (Nephelium lappaceum) – drzewie replacing fossil raw materials. blisko spokrewnionym z liczi. Naukowcy NEW IDEAS FOR BASF ustalili, że wodny ekstrakt z liści PLASTIC WASTE AS A NEW RAW tego drzewa działa aktywująco na różne THE CIRCULAR ECONOMY MATERIAL FOR THE CHEMICAL geny ludzkiej skóry i wspomaga produkcję INDUSTRY kolagenu. Ponadto substancje aktywne ze skórki i ziaren owocu rambutanu wykazują The purpose of a circular economy is Each year, 200 million metric tons of korzystne działanie polegające na lepszym to avoid waste generation, reuse products, plastic waste worldwide go unrecycled. nawilżeniu skóry i pobudzaniu cebulek and recover resources; companies that Chemical recycling, which is a further włosów. Firma BASF znalazła sposób na can provide solutions to facilitate the approach to the circular economy of wykorzystanie nie tylko soczystego owocu, transformation to circularity will have plastics, is an important complement ale także skórki, liści i ziaren, dzięki czemu a unique competitive advantage. BASF to mechanical recycling. Chemical żadna część rośliny się nie marnuje. has therefore launched a new Circular recycling transforms plastic waste into

70 1/2021 Leader's Insight

secondary raw materials, for example, from the production of battery cells and shredded and melted to make recyclate, through a thermochemical process called cathode active materials as well as their which is then used to make new products. pyrolysis. The output of this process precursors, which contain such precious However, this material is not suitable is pyrolysis oil, which can be used by metals as lithium, cobalt, and nickel. for many applications without further the chemical industry to make new With automotive battery recycling, processing. One reason is that repeated products. The advantages of this process these raw materials can be reclaimed use and processing often damage the are that it can also recycle mixed and and reprocessed. Recycling lithium polymer chains so much that the plastic polluted plastic waste streams. Moreover, batteries requires first dismantling and becomes brittle or yellowed. Another products made from pyrolysis oil are then shredding them, which creates reason is that plastic waste is often made indistinguishable from conventional a substance called ‘black mass’. It up of a mixture of different plastic types, products, so they can be deployed for is currently possible to recover raw which cannot be separated from each even the most demanding applications. materials from black mass using various other. For example, beverage bottles This means that, for the first time ever, chemical processes. This reduces the are made of polyethylene terephthalate automotive components, medical devices carbon footprint of the battery metals by (PET), while their lids are usually made and even food packaging can be made at least 25 percent compared to mining of polypropylene (PP). Such mixtures from this kind of plastic waste. from natural deposits. are intended to significantly reduce the To advance this promising technology, Until now, this process has been very quality of the recyclates. BASF launched its proprietary energy-intensive or has created large BASF researchers have addressed ChemCycling™ project in 2018. volumes of salts that require disposal. these problems by developing various Together with cooperation partners, In addition, the yield of recovered plastic additive packages to specifically BASF researchers are working on further raw materials is still too low. BASF is stabilise and improve the quality of developing and improving the process to developing a new highly efficient chemical recycled materials. Solutions such as produce pyrolysis oil from mixed plastic process with numerous advantages: it can compatibilisers enhance the mechanical waste. Developing suitable catalysts recover high-purity lithium from the properties of polymer mixtures. These, in for the new process technology is an batteries with high yields, it prevents turn, improve the quality of mechanically important aspect of this. These catalysts waste and further reduces the carbon recycled plastics and products made from aim to ensure that high-purity pyrolysis footprint compared to existing processes. them in the circular loop of plastics. oil is always produced, even when the In this way, BASF supports the European composition of the plastic waste varies. Commission’s goals of establishing RAMBUTAN PROGRAM: ORGANIC A first-generation catalyst is already a sustainable European automotive RAW MATERIALS SUSTAINABLY integrated in the pyrolysis plant of battery value chain. SOURCED BASF’s Norwegian partner Quantafuel. ADDITIVES IMPROVING RECYCLING Renewable raw materials constitute RECYCLING AUTOMOTIVE BATTERIES: OF PLASTICS another pillar of the BASF’s Circular CIRCULATION IN THE Economy Program. BASF plans to ELECTRO-MOBILITY INDUSTRY According to a study by the consulting further increase the use of sustainable firm Conversio, around 250 million renewable raw materials. One example According to the experts, more than metric tons of plastic waste are globally is the Rambutan program, which sources 1.5 million metric tons of electric vehicle generated per year. Only around 20 high-quality cosmetic active substances battery cells will have to be disposed of in per cent of this total is recycled. In from parts of a plant that were previously the year 2030. In addition, there is scrap mechanical recycling, waste plastics are unused. For customers in the cosmetics industry, BASF researchers are always looking for interesting active ingredients in nature, for example, in tree bark, leaves, roots, seeds and fruit. They study thousands of samples every year. This is how they became aware of the substances contained in the rambutan tree (Nephelium lappaceum) – a close relative of the lychee tree. The BASF researchers discovered that an aqueous extract from the leaves of the tree has an activating effect on various human skin genes and promotes the creation of collagen. In addition, active ingredients from the peel and seeds of the rambutan fruit have positive effects as they help to increase moisture in the skin and vitalize hair roots. BASF has therefore found a way to use not only the juicy fruit, but also the peels, leaves and seeds, thus ensuring that Program Rambutan / Rambutan Program no part of the plant goes to waste.

Executive MAGAZINE 71 Leader's Insight ROZSZERZENIE ULGI NA ZŁE DŁUGI – KORZYSTNY WYROK TSUE

yrok Trybunału Sprawie- możliwość korzystania z ulgi na złe długi dliwości Unii Europejskiej jedynie w wypadku, gdy dłużnik i wierzy- z 15 października 2020 r. ciel są czynnymi podatnikami VAT oraz W w sprawie w sprawie o sy- gdy dłużnik nie znajduje się w trakcie po- gnaturze C-335/19, został opublikowany 7 stępowania upadłościowego lub w trakcie grudnia 2020 r. w Dzienniku Urzędowym likwidacji, są niezgodne z Dyrektywą WE Unii Europejskiej. Orzeczenie to niesie ze 112/2006. sobą bardzo doniosłe skutki w zakresie ko- TSUE podkreślił w uzasadnieniu, iż rzystania z ulgi na złe długi. prawa wierzyciela do obniżenia podstawy opodatkowania ani ciążącego na dłużniku JAK BYŁO DO TEJ PORY obowiązku obniżenia kwoty VAT naliczo- nego nie zależą bowiem od zachowania Ulga na złe długi stanowi uprawnienie statusu podatnika ani przez wierzyciela, Kinga Baran podatnika do odzyskania kwoty należnego ani przez dłużnika. Partner odpowiedzialna za usługi doradztwa podatku VAT powstałego z tytułu niezapła- Trybunał wskazał także, iż zarówno za- podatkowego, Mazars w Polsce conych przez jego kontrahenta wierzytel- warte w ustawie o VAT kryterium czasu Partner in charge of Tax Advisory, Mazars in Poland ności w przewidzianym ustawowo terminie, zaległości, które uprawdopodabnia jej który aktualnie wynosi 90 dni od dnia upły- nieściągalność, jak i obowiązek zwiększe- wu terminu na uregulowanie wierzytelności. nia podstawy opodatkowania oraz podat- Skorzystanie z ulgi na złe długi obwa- ku należnego przez wierzyciela, jeżeli po rowane było do tej pory pewnymi dodat- skorzystania z ulgi wierzytelność zosta- kowymi warunkami m.in. takimi, jak brak nie uregulowana, stanowią wystarczający trwania postępowania restrukturyzacyjne- mechanizm zabezpieczenia odpowiada- go, upadłościowego względem dłużnika jący unijnej zasadzie proporcjonalności, lub jego likwidacji albo posiadanie przez a wskazane powyżej warunki urągają tej wierzyciela, jak i dłużnika, statusu podat- zasadzie. nika VAT. W praktyce powyższe wiązało się z wy- WYROK I CO DALEJ? łączeniem możliwości zastosowania ulgi na złe długi za czynniki czy zdarzenia nie- Wyrok TSUE gwarantuje polskim po- zależne od wierzyciela. Podatnikowi nie datnikom możliwość korzystania z ulgi przysługiwało prawo do ulgi, gdy dłużnik na złe długi zarówno względem zda- nie posiadał pierwotnie takiego statusu, rzeń przeszłych, jak i przyszłych. Przede np. w przypadku, gdy był on konsumen- wszystkim, wyrok może stanowić pod- tem lub podmiotem zwolnionym z VAT. stawę do wznowienia postępowań podat- kowych oraz sądowo-administracyjnych, Krzysztof Gołąbek CO ORZEKŁ TRYBUNAŁ Konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego, których przedmiotem były sprawy w za- Mazars w Polsce kresie zastosowania ulgi na złe długi, je- Consultant in Tax Advisory Department, Mazars W orzeczeniu TSUE wskazał, że prze- żeli wnioski o wznowienie zostały złożone in Poland pisy polskiej ustawy o VAT warunkujące w przewidzianych prawem terminach.

72 1/2021 Leader's Insight

Wyrok wydany przez TSUE otwiera podatnikom także drogę do dochodzenia nadpłaty przed organami podatkowymi. Wreszcie wszystkie podmioty, które nie ubiegały się o skorzystanie z ulgi z uwagi na brak spełnienia któregoś z zakwestio- nowanych, ustawowych obwarowań, uzy- skały prawo do korekty deklaracji VAT za okres, w którym to obniżenie VAT należ- nego wystąpiło, aż do momentu przedaw- nienia zobowiązania podatkowego.

EXTENSION OF RELIEF FOR BAD DEBTS – FAVORABLE JUDGMENT OF THE CJEU

The judgment of the EU Court of Justice of 15 October 2020 in case C-335/19, was published on 7 December 2020 in the Official Journal of the European Union. This verdict carries very momentous implications for the use of the bad debt relief.

HOW IT WAS UNTIL NOW WHAT THE CJEU RULED conditions referred to above offend this principle. The bad debt relief entitles the taxpayer The CJEU stated that the provisions of to recover the amount of output VAT the Polish VAT Act, which condition the THE JUDGMENT AND WHAT’S NEXT? arising from unpaid receivables by his possibility of utilizing the bad debt relief business partner within the statutory only in when the debtor and the creditor The CJEU judgment guarantees Polish period, which currently is 90 days from the are active VAT taxpayers, and when the taxpayers the possibility of utilizing the date of expiry of the deadline for payment debtor is not undergoing bankruptcy bad debt relief with respect to both past of the receivables. proceedings or liquidation, are inconsistent and future events. First and foremost, the So far, the relief for bad debts was subject with EC Directive 2006/112/EC. CJEU judgment may provide grounds to certain additional conditions, such as In its justification, the CJEU emphasized for resumption of tax and administrative the absence of restructuring proceedings, that neither the creditor's right to reduce court proceedings involving the application bankruptcy or liquidation of the debtor, or the taxable base, nor the debtor's obligation of the bad debt relief, if motions for possession of the VAT taxpayer status by to reduce the input VAT amount depends resumption have been filed within the both the creditor and the debtor. on whether the creditor or the debtor has statutory deadlines. In practice, this meant that bad debt maintained their taxable status. The CJEU verdict also opens the way for relief could not be applied for factors or The CJEU also pointed out that both taxpayers to claim overpayments before the events beyond the creditor's control. The the criterion contained in the VAT Act tax authorities. creditor lost the right to relief in events as to the time of default, which makes its Finally, all entities which did not apply of pending proceedings against the debtor, non-recoverability probable, as well as the for the relief due to the lack of fulfillment as well as when the debtor lost its VAT creditor's obligation to increase the taxable of any of the questioned statutory taxpayer status. The taxpayer did not basis and the output VAT if the claim conditions, will have the right to correct have the right to benefit when the debtor is settled after taking advantage of the their VAT returns for the period in which originally did not have such status, e.g. relief, constitute a sufficient mechanism the reduction of VAT due occurred, until when he was a consumer or a taxpayer of protection complying with the EU the expiration of the statute of limitations exempt from VAT. principle of proportionality, while the of the tax liability.

Executive MAGAZINE 73 Leader's Insight Czy pandemia wywoła boom na ośrodki spokojnej starości

materiał prasowy

ConcordiaSalus

O POTRZEBIE OPIEKI NAD SENIORAMI W KONTEKŚCIE STARZEJĄCEGO SIĘ SPOŁECZEŃSTWA MÓWI SIĘ W POLSCE OD LAT. DOPIERO PANDEMIA KORONAWIRUSA MOŻE SPOWODOWAĆ PRAWDZIWĄ REWOLUCJĘ NA RYNKU DOMÓW SPOKOJNEJ STAROŚCI. PRZEDSIĘBIORCY PRZEWIDUJĄ, ŻE ZANIEDBANA W CZASIE PANDEMII PROFILAKTYKA ZDROWOTNA PLUS DŁUGI CZAS SPĘDZONY W ZAMKNIĘCIU W DOMU WPŁYNĄ NA ZWIĘKSZONE ZAINTERESOWANIE, SZCZEGÓLNIE OBIEKTAMI O DUŻEJ SKALI. ConcordiaSalus – duży, profesjonalnie zaprojektowany i wyposażony ośrodek łączący funkcje domu spokojnej starości z centrum rehabilitacji ConcordiaSalus – a large, professionally designed and equipped center combining the functions of a retirement PERSPEKTYWY BIZNESOWE home with a rehabilitation center

Zamknięcie w domach wielopokolenio- Choć do tej pory kwestia spędzenia je- Atrakcyjne mogą stać się zatem obiek- wych rodzin stało się niejako testem, czy sieni życia w domu spokojnej starości była ty łączące funkcje domu spokojnej starości wytrzymanie pod jednym dachem będzie w Polsce traktowana jako zło konieczne, to z profesjonalnym centrum fizjoterapii i – w przyszłości możliwe. Wiele osób zda- pandemia może to zmienić. Na świecie już jeśli potrzeba – opieki medycznej. Jednym ło sobie sprawę, że połączenie obowiąz- obserwuje się rosnące zainteresowanie usłu- z obiektów, którego skala, modułowość ków służbowych realizowanych zdalnie gami postkoronawirusowymi. Lockdown, i wyposażenie spełnia tego typu kryteria, z opieką nad dziećmi i seniorami tracący- który zatrzymał nas w domach i zniechęcił jest położony w malowniczym otoczeniu mi sprawność mentalną lub i fizyczną jest do korzystania ze służby zdrowia w innym podwarszawskich sadów Ośrodek Con- czaso – i energochłonne, wielce wymagają- niż COVID-19 temacie, niewątpliwie zbie- cordiaSalus. Powstał w 2010 r., jako jeden ce i niejednokrotnie bardzo trudne dla obu rze żniwa. W czasie pandemii spadła liczba z pierwszych domów dla seniorów zapro- stron. Seniorzy mieszkający sami, którzy pacjentów odwiedzających lekarzy w celu jektowanych od początku do końca z myślą teraz zostali skazani na ograniczony kon- profilaktyki. Powikłania po zaniedbanych o naszych dziadkach i rodzicach wymaga- takt z ludźmi, również mogli poczuć gorzki chorobach będą się nasilać, stąd konieczna jących m.in. fizjoterapii, ale jak przyznają smak samotności i braku pomocy na wycią- okaże się sprawna i skuteczna rehabilitacja właściciele „wyprzedziliśmy rynek i popeł- gnięcie ręki. postpandemiczna. niliśmy błędy”.

74 1/2021 Leader's Insight

habilitacyjnych, wyposażony w najwyższej jakości sprzęt medyczny, na którym można realizować zabiegi – od hydroterapii, przez laseroterapię, elektroterapię, krioterapię do światłolecznictwa. Zadbano także o kom- fortową przestrzeń, w jakiej pacjenci oraz pensjonariusze oczekują na zabiegi. Wraz z ośrodkiem kształtował się nasz team: doświadczony zespół opiekunów i kadra medyczna. Jak analizuje prezes Kukułka „popełni- liśmy błąd – rynek nie był gotowy, a my wyszliśmy przed szereg”. – Mieliśmy pensjonariuszy i pacjentów, bo od początku świadczyliśmy usługi re- habilitacyjne, ale za małe było obłoże- nie w stosunku do wielkości obiektu. Na szczęście modułowość Osieczka daje nam olbrzymią swobodę rozwojową, więc po- stanowiliśmy skorzystać z konkursów pu- blicznej służby zdrowia i 7 lat temu stali- śmy się ośrodkiem, w którym realizowana jest prewencja rentowa ZUS – mówi. – W 2010 r. rynek nie był gotowy na tego typu obiekty. Za to teraz, po mie- siącach zamknięcia rodzin w domach, co niejedną z nich wyprowadziło ze strefy komfortu, możemy się spodziewać boomu. Szczególnie, że zmienia się mentalność – Dysponująca obszernym i zadbanym terenem zielonym ConcordiaSalus powstała blisko Warszawy, w sercu zaczynamy w Polsce zauważać, że opieka malowniczego Obszaru Chronionego Krajobrazu „Doliny Rzeki Jeziorki” nad seniorami, pozostającymi z młodym ConcordiaSalus, which has a large and well-kept green area, was established near Warsaw, in the heart of the pokoleniem pod tym samym dachem, nie picturesque Protected Landscape Area "Dolina Rzeki Jeziorki" jest korzystna i dobra dla żadnej ze stron – opowiada. Z RAJU DLA SENIORA DO PREWENCJI nych czy po prostu towarzyskich. Miał to Przeszkodą do tej pory były raczej RENTOWEJ ZUS być raj dla seniorów – opowiada prezes kwestie mentalne (złe skojarzenia) i ubo- ConcordiaSalus Sp. z o.o. Piotr Kukułka. ga oferta domów dla seniorów. Kulał też Właściciele ośrodku skorzystali z unij- Ważna była też lokalizacja – z jednej marketing i PR tego typu usług. Paradok- nego dofinansowania na budowę i w uro- strony blisko stolicy i ważnych węzłów salnie koszty nie miały zwykle kluczowego kliwym mazowieckim Osieczku (35 km od komunikacyjnych, z drugiej w natural- znaczenia. Jak twierdzą specjaliści, zapew- Warszawy, pomiędzy Grójcem a Mszczo- nym otoczeniu, które seniorom zapewni nienie całodobowej opieki nad samotnie nowem) postawili imponujący obiekt. ciszę, czyste powietrze, a odwiedzające mieszkającym seniorem wraz z zagwa- – Powstał z rodzinnej potrzeby. Szuka- rodziny zachęci do spędzenia miło całe- rantowaniem mu codziennej rehabilitacji liśmy takiego miejsca opieki dla naszych go dnia czy weekendu, a nie wpadania do i uczestnictwa w zajęciach kulturalno- rodziców, które na starość gwarantowa- członków swoich rodzin na krótką wizytę. -oświatowych, wymaga większych finan- łoby im najwyższy poziom opieki oraz Poszukiwane było miejsce pełne terenów sów niż miesięczna opłata w wyspecjalizo- komfort, jaki trudno by nam było zapew- do spacerów, relaksu, grzybobrania, węd- wanych obiektach tego typu, szczególnie nić w normalnych uwarunkowaniach. kowania i z okolicznymi atrakcjami typu o dużej skali działalności. Jeśli dany ośro- Chodziło nie o mały domek z kilkoma stadnina koni, która zaoferuje możliwość dek dobiera pensjonariuszy wedle podob- pokojami i dwoma pielęgniarkami, ale przejażdżek bryczką bądź organizowania nego stopnia sprawności intelektualno-ru- o miejsce mogące realnie odpowiedzieć kuligów. chowej, jest w stanie zapewnić seniorom ich potrzebom. Pierwotna idea zaczerp- Marzenie się spełniło – w samym sercu nawiązanie atrakcyjnych relacji społecz- nięta została z modelu zachodniego. Ma- Obszaru Chronionego Krajobrazu „Doliny nych i dużo bardziej efektywną opiekę. rzeniem było, aby starsze pokolenie mogło Rzeki Jeziorki” powstał ośrodek od po- Można oczekiwać, że ten, kto dzisiaj za- latami korzystać z uroków jesieni życia czątku do końca zaprojektowany z myślą inwestuje w tę branżę, idąc w skalę i dokła- w przestrzeni im dedykowanej. Zapro- o potrzebach osób starszych i w pełni wy- dając doświadczenie oraz profesjonalizm jektowaliśmy duży środek (na ponad 200 posażony do świadczenia tego typu usług. świadczonych usług, ma wielką szansę zdo- łóżek), bo tylko taka skala pozwala na wy- Pokoje mieszkalne 1 lub 2-osobowe z sys- minować rynek i osiągnąć spektakularny posażenie w komfortowe pokoje, obszerne temami przywołania pielęgniarek, gabinety sukces. Branża domów spokojnej starości przestrzenie do profesjonalnych zabiegów lekarskie, pokoje do spotkań terapeutycz- w Polsce wymaga profesjonalizacji i można medycznych i realizacji wszelkich potrzeb nych i towarzyskich. Około 2015 roku do- się spodziewać, że wejście dużego gracza społecznych – artystycznych, rekreacyj- budowany został pawilon do zabiegów re- na rynek wywoła taką lawinę.

Executive MAGAZINE 75 Leader's Insight

PREWENCJA RENTOWA – UMOWA – Szereg osób przyjeżdżających na tur- Z ZUS nusy do Osieczka, to niezamożni mieszkań- cy małych miejscowości, którzy nie mieli Choć właściciele ConcordiaSalus mówią wcześniej dostępu do codziennej rehabili- WILL A PANDEMIC o popełnionych błędach i przedwczesnym tacji na tak profesjonalnym i nowoczesnym starcie, to podkreślają, że modułowość sa- sprzęcie. Wbrew obiegowej opinii o tym, że TRIGGER A BOOM mego budynku podtrzymała rentowność proces ubiegania się o rentę to przepychan- inwestycji. Mowa o przekształceniu obiektu ka z ZUS, wielu naszych pensjonariuszy IN RETIREMENT w ośrodek rehabilitacji stacjonarnej, co po- ostatecznie dziękuje za odzyskanie tego, co zwoliło na podpisanie kontraktu z ZUS na najcenniejsze, czyli zdrowia. Skuteczność HOMES? realizację turnusów prewencji rentowej. prewencji rentowej w Osieczku możli- – Zakład Ubezpieczeń Społecznych wa jest dzięki standaryzacji świadczonych przykłada do nich sporą wagę. Polega to usług, które pozostają cały czas na wysokim THERE HAS BEEN TALK IN POLAND na finansowaniu turnusów rehabilitacji na- poziomie – wyjaśnia Karney. FOR YEARS ABOUT THE NEED TO rządów ruchu. Do Osieczka przyjmujemy Z biznesowego punktu widzenia umowa CARE FOR SENIORS IN THE CONTEXT na jeden termin około 200 osób, a ZUS z ZUS jest korzystna dla ośrodka, ale mo- OF AN AGING SOCIETY. ONLY THE ponosi całkowity koszt rehabilitacji lecz- dułowość obiektu pozwala oczekiwać ko- CORONAVIRUS PANDEMIC CAN CAUSE niczej ubezpieczonego, łącznie z kosztami lejnych kierunków rozwoju, w tym powrotu zakwaterowania, wyżywienia oraz kosztów do komercyjnego udostępniania świetnego A REAL REVOLUTION IN THE NURSING przejazdu z miejsca zamieszkania do ośrod- zaplecza, czy to w formie domu dla senio- HOME MARKET. ENTREPRENEURS ka – tłumaczy współwłaściciel obiektu Jerzy rów czy podobnej działalności. Właściciele PREDICT THAT HEALTH PROPHYLAXIS, Karney. nie wykluczają też przyłączenia się do ist- NEGLECTED DURING THE PANDEMIC, Jak dodaje, 24-dniowy pobyt zwykle jest niejącej już w innych krajach sieci obiektów PLUS LONG TIME SPENT IN bardzo skuteczny. Większość skierowanych tego typu. CONFINEMENT AT HOME, WILL pacjentów po turnusie odzyskuje zdrowie, Wiadomo, że inwestycja w tę branżę choć a pobyt oceniają bardzo pozytywnie. przyszłościowa, to już może być opłacalna. INCREASE THE INTEREST, ESPECIALLY IN LARGE-SCALE FACILITIES.

BUSINESS PERSPECTIVES

The closure of multi-generational families in houses has become a kind of test whether it will be possible to stay under one roof in the future. Many people realized that the combination of remote work duties with caring for children and seniors losing mental or physical fitness is time-consuming and energy-consuming, very demanding and often very difficult for both parties. Seniors living alone, now doomed to limited human contact, could also feel the bitter taste of loneliness and lack of help at hand. Although until now the issue of spending the autumn of life in a nursing home was treated as a necessary evil in Poland, the pandemic may change it. There is already growing interest in post- coronavirus services in the world. The lockdown, which has kept us at home and discouraged us from using health care on a topic other than COVID-19, will undoubtedly take a toll. During the pandemic, the number of patients visiting doctors for prevention has decreased. Complications after neglected diseases will increase, hence an efficient and Ośrodki o dużej skali działalności, jak ConcordiaSalus, mogą pozwolić sobie na wyposażenie obiektu w kilkaset łóżek, pełne zaplecze socjalne oraz w centrum rehabilitacyjne odpowiadające nowoczesnym przychodniom effective post-pandemic rehabilitation will specjalistycznym be necessary. Large-scale centers, such as ConcordiaSalus, can afford to equip the facility with several hundred beds, full Therefore, facilities combining the welfare facilities and a rehabilitation center corresponding to modern specialist clinics functions of a retirement home with

76 1/2021 Leader's Insight

a professional physiotherapy and – if end, designed for the needs of the elderly has a great chance to dominate the market needed – medical care center may become and fully equipped to provide this type and achieve spectacular success. The attractive. One of the facilities whose scale, of service. Single or double living rooms nursing home industry in Poland requires modularity and equipment meets this type with nurse call systems, doctor's offices, professionalisation and it can be expected of criteria is the ConcordiaSalus Center, rooms for therapeutic and social meetings. that the entry of a large player into the located in the picturesque surroundings of Around 2015, a pavilion for rehabilitation market will cause such an avalanche. orchards near Warsaw. It was established treatments was added, equipped with the in 2010 as one of the first homes for highest quality medical equipment, on DISABILITY PREVENTION – seniors designed from start to finish for which treatments can be carried out – CONTRACT WITH ZUS our grandparents and parents demanding, from hydrotherapy, through laser therapy, among others, physiotherapy, but as the electrotherapy, cryotherapy to light Although the owners of ConcordiaSalus owners admit, "we overtook the market therapy. A comfortable space was also talk about the mistakes they made and the and made mistakes". taken care of, where patients and residents premature start-up, they emphasize that await treatments. Our team was formed the modularity of the building itself has FROM PARADISE FOR SENIORS TO along with the center: an experienced kept the investment profitable. We are ZUS DISABILITY PREVENTION team of carers and medical staff. talking about transforming the facility As CEO Kukułka analyzes, “we made into a stationary rehabilitation center, The owners of the center benefited from a mistake – the market was not ready and which allowed for signing a contract with EU funding for the construction and built we were ahead of the curve”. ZUS for the implementation of disability an impressive facility in the charming – We had residents and patients, prevention camps. Masovian district of Osieczek (35 km from because we provided rehabilitation – The Social Insurance Institution Warsaw, between Grójec and Mszczonów). services from the very beginning, but the attaches great importance to them. It – It was created out of a family need. occupancy rate was too low in relation consists in financing rehabilitation camps We were looking for a place of care for our to the size of the facility. Fortunately, for motor organs. We accept about 200 parents that in old age would guarantee the modularity of Osieczek gives us people for one term in Osieczek, and the them the highest level of care and comfort a great deal of development freedom, so Social Insurance Institution bears the entire that would be difficult for us to provide we decided to take advantage of public cost of the insured's medical rehabilitation, under normal circumstances. It was not health care competitions and 7 years ago including the costs of accommodation, a small house with a few rooms and two we became a center where ZUS disability meals and travel costs from the place of nurses, but a place that could realistically prevention is implemented – he says. residence to the center – explains the co- meet their needs. The original idea was – In 2010, the market was not ready for owner of the facility, Jerzy Karney. taken from the Western model. It was such facilities. However, now, after months As he adds, a 24-day stay is usually very a dream that the older generation could of closing their families at home, which effective. Most of the patients referred to enjoy the charms of autumn life in the has led many of them out of their comfort the camp regain health after the stay, and space dedicated to them for years. We zone, we can expect a boom. Especially assess their stay very positively. have designed a large center (for over that the mentality is changing – we are – A number of people coming to 200 beds), because only this scale allows starting to notice in Poland that caring for Osieczek for stays are poor inhabitants it to be equipped with comfortable rooms, seniors who stay under the same roof with of small towns who had not previously spacious spaces for professional medical the younger generation is not beneficial had access to daily rehabilitation using treatments and the implementation of and good for either party – he says. such professional and modern equipment. all social needs – artistic, recreational So far, the obstacles were rather mental Contrary to popular opinion that the or simply social. It was supposed to be issues (bad associations) and the poor process of applying for a disability pension a paradise for seniors – says the president offer of homes for seniors. Marketing is a scuffle with ZUS, many of our residents of ConcordiaSalus Sp. z o.o. Piotr Kukułka. and PR of this type of services was also finally thank you for regaining what is The location was also important – on lame. Paradoxically, costs were usually most valuable, i.e. health. The effectiveness the one hand, close to the capital and not of key importance. According to of disability prevention in Osieczek is important communication junctions, on experts, providing round-the-clock care possible thanks to the standardization of the other, in a natural environment that for a senior living alone, along with daily the services provided, which remain at will provide seniors with silence, clean air, rehabilitation and participation in cultural a high level all the time – explains Karney. and visiting families encouraging them to and educational activities, requires greater From a business point of view, the spend a nice whole day or weekend, rather finances than a monthly fee in specialized contract with ZUS is beneficial for the than stopping by their family members facilities of this type, especially those with center, but the modularity of the facility for a short time. visit. We were looking a large scale of operations. If a given center allows for further development directions, for a place full of areas for walking, selects residents according to a similar including a return to commercial provision relaxing, mushroom picking, fishing and level of intellectual and motor skills, it of great facilities, whether in the form of with nearby attractions, such as a horse is able to provide seniors with attractive a retirement home or similar activities. farm, which would offer the possibility of social relationships and much more The owners do not rule out joining the carriage rides or organizing sleigh rides. effective care. network of facilities of this type already A dream came true – in the heart of It can be expected that anyone who existing in other countries. the Protected Landscape Area of the will invest in this industry today, going It is known that investment in this "Dolina Rzeki Jeziorki" facility, a center on a scale and adding experience and industry, although future-proof, may was created from the beginning to the professionalism of the services provided, already be profitable.

Executive MAGAZINE 77 Leader's Insight Poczta Polska konsekwentnie stawia na cyfryzację

ok 2020 był dla Poczty Polskiej krokiem milowym w zakresie cyfryzacji i współuczestnictwa Rw budowie e-państwa. Uchwalo- na Ustawa o doręczeniach elektronicznych umożliwia podmiotom publicznym nada- wanie korespondencji w formie elektro- nicznej już od 1 października 2021 roku. Z tego powodu nasze prace przygotowaw- cze musiały ulec znacznej intensyfikacji już w roku ubiegłym. Dziś Poczta Polska, jako Operator Wyznaczony, ma wszelkie atuty, aby zapewnić Polakom najlepszą e-ko- munikację, jako naturalny, komunikacyjny krwiobieg RP. Obecnie w Poczcie Polskiej trwają za- awansowane przygotowania w obszarze programistycznym do startu systemu wdra- żanego we współpracy z KPRM i MRPiT. E-doręczenia to wygodna i dobrowolna usługa w komunikacji państwo-obywatel. Przebiegać będzie z zachowaniem naj- wyższych standardów cyberbezpieczeń- stwa (spełniając rygorystyczne wymagania Rozporządzenia eIDAS oraz norm ETSI). E-doręczenia umożliwią obywatelom elek- troniczny odbiór korespondencji z orga- nów administracji państwowej. Oznacza to, że zamiast tradycyjnego papierowego listu urzędowego, pismo zostanie przesła- ne w formie elektronicznej na indywidual- ną skrzynkę do doręczeń elektronicznych, o którą dbać będzie Poczta Polska. Jeste- śmy zobowiązani do zapewnienia integral- ności korespondencji – tj. nienaruszalności i niezmienności przesyłki od wysłania jej przez nadawcę aż do czasu odbioru jej Tomasz Zdzikot przez adresata. Ponadto usługa e-doręcze- Prezes Zarządu, Poczta Polska SA nia zapewnią jednoznaczną identyfikację President of the Board, Poczta Polska SA nadawcy i odbiory, czyli użytkownicy nie

78 1/2021 Leader's Insight

są anonimowi, a BAE zapewnia ich jedno- znaczną identyfikację. eDoręczenie uwzględnia w swoich za- łożeniach również publiczną usługę hy- POCZTA POLSKA brydową. Jest to rozwiązanie umożliwia- jące cyfryzację podmiotów publicznych CONSISTENTLY w 100%, a co za tym idzie zapewnia bez- pieczną komunikację z obywatelami, któ- FOCUSES ON rzy z różnych powodów nie będą chcieli otrzymywać korespondencji na skrzynkę DIGITALIZATION elektroniczną lub też nie mają dostępu do Internetu. Wtedy korespondencja dotrze do nich za pośrednictwem usługi hybry- dowej, będącej połączeniem usługi dorę- The year 2020 was a milestone for electronic mailbox or do not have access czeń elektronicznych z usługą doręczeń Poczta Polska in terms of digitization and to the Internet. Then the mail will reach tradycyjnych. Ważnym elementem tego participation in the construction of e-state. them through a hybrid service, which procesu jest jego bezpieczeństwo oraz au- The enacted Electronic Delivery Act allows is a combination of electronic delivery tomatyzacja. Wydruk całej puli przesyłek public entities to send correspondence service and traditional delivery service. cyfrowych otrzymanych z instytucji będzie electronically beginning October 1, 2021. An important part of this process is its w Poczcie automatyczny, bez udziału czło- For this reason, our preparatory work had to security and automation. Printing of the wieka, podobnie jak ich zakopertowanie. be significantly intensified already last year. entire pool of digital mail received from W tym celu wykorzystamy specjalistycz- Today, Poczta Polska, as the Designated institutions will be automatic at Poczta ne urządzenia w centrum wydruku Poczty Operator, has all the assets to provide Polska, without human intervention, as Polskiej. Gwarancją bezpieczeństwa jest Poles with the best e-communication, as will be enveloping them. For this purpose między innymi spełnienie rygorystycznej the natural communication bloodstream we will use specialized equipment in the normy ISO 27001. of the Republic of Poland. printing center of Poczta Polska. Among Pandemia udowodniła, że Poczta Polska Currently, Poczta Polska is making others, security is guaranteed by meeting potrafi natychmiast reagować na potrzeby advanced preparations in the area of the rigorous ISO 27001 standard. ewoluującej rzeczywistości, dostarczając software development for the launch of The pandemic proved that Poczta klientom nowe, niezbędne w danym mo- the system implemented in cooperation Polska is able to immediately respond to mencie rozwiązania. Mając na uwadze bez- with the Chancellery of the Prime the needs of evolving reality, providing pieczeństwo i wygodę klientów uruchomi- Minister and the Ministry of Economic customers with new solutions necessary liśmy eSkrzynkę, czyli usługę zapewniającą Development, Labour and Technology. at a given moment. Bearing in mind the możliwość odbioru korespondencji listo- E-delivery is a convenient and voluntary safety and convenience of our customers, wej bez wychodzenia z domu. Przesyłki service in state-citizen communication. we have launched the e-Box, which is polecone są digitalizowane i udostępniane It will be performed in compliance with a service providing the possibility of na e-Skrzynce, którą można założyć onli- the highest cyber security standards collecting postal correspondence without ne dzięki profilowi zaufanemu. Usługa ze (meeting the stringent requirements leaving home. Registered mail is digitized względu na przepisy nie może dotyczyć of the eIDAS Regulation and ETSI and made available on the e-Box that can przesyłek wysyłanych m.in. przez sądy standards). E-delivery will enable citizens be set up online with a trusted profile. Due i prokuraturę. to electronically receive correspondence to regulations, this service cannot apply to W ubiegłym roku utworzyliśmy także from government agencies. This means shipments sent by, among others, courts „cyfrowy portfel” naszych usług, którym that instead of a traditional paper official and prosecutors' offices. jest strona www.poczta-cyfrowa.pl. To letter, the letter will be sent in electronic Last year we also created a "digital miejsce, które ułatwia klientom korzy- form to an individual electronic delivery portfolio" of our services, which is stanie z wielu usług świadczonych drogą box, which will be taken care of by Poczta www.poczta-cyfrowa.pl. It's a place elektroniczną, jakie oferujemy, bez wy- Polska. We are committed to ensuring that makes it easy for customers to take chodzenia z domu. Można w ten sposób the integrity of the correspondence – i.e. advantage of the many e-services we offer kupić m.in.: e-znaczek, wysłać e–kartkę, the integrity and immutability of the without leaving home. This way you can skorzystać z internetowego sklepu filate- shipment from the time it is sent by the buy e-stamps, send e-cards, use the online listycznego oraz usług bankowych i ubez- sender until it is received by the recipient. philatelic store, and bank and insurance pieczeniowych. In addition, the e-delivery service will services, among others. W dobie postępującej cyfryzacji strate- ensure that sender and receiver are In the era of progressing digitization, gicznym obszarem rozwoju Poczty Polskiej uniquely identified, i.e. users are not the strategic area of development of jest także zbudowanie zdolności całej Gru- anonymous and BAE ensures that they Poczta Polska is also building the ability of py Kapitałowej PP do samodzielnego wy- are uniquely identified. the entire Poczta Polska's Capital Group twarzania i utrzymania kluczowych syste- E-delivery also includes a public hybrid to independently produce and maintain mów oraz narzędzi IT. Temu celowi służyć service. This is a solution that enables the key IT systems and tools. This purpose będzie własny, pocztowy software house, digitization of public entities at 100%, will be served by our own postal software który służyć będzie wsparciem w pracach and thus provides secure communication house, which will support the work on IT nad infrastrukturą informatyczną na rzecz with citizens who, for various reasons, will infrastructure for the benefit of the entire całej grupy kapitałowej. not want to receive correspondence to an capital group.

Executive MAGAZINE 79 Leader's Insight Zrównoważona produkcja jako strategia biznesowa

KWESTIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU – ie wszystko sprowadza się jednak do liniowego łańcucha dostaw. Według raportu PwC pt. „Trans- ZYSKUJĄCA DZIŚ NA ZNACZENIU – SKUTKUJE portation & Logistics 2030” opłaty środowiskowe ZMIANAMI W GLOBALNYM ŁAŃCUCHU Ni rosnące ceny ropy naftowej staną się ważnymi WARTOŚCI. OD WYTWÓRCÓW CORAZ CZĘŚCIEJ czynnikami dla sektora związanego z transportem i logi- styką. Z tego względu wytwórcy muszą zwracać szczególną WYMAGA SIĘ WIĘKSZEJ TRANSPARENTNOŚCI uwagę na całkowite zużycie energii, wymagania łańcucha W ZAKRESIE POZYSKIWANIA SUROWCÓW ORAZ dostaw oraz ogólny wpływ swoich produktów na środowisko. W tym przypadku pomocne może okazać się drukowanie PRZEBIEGU PROCESÓW PRODUKCYJNYCH. przestrzenne (zwane też drukiem 3D). Korzystając z plat- W EFEKCIE, WYTWARZANIE UKIERUNKOWANE form wspierających technologię drukowania przestrzenne- go, jak na przykład platforma 3DEXPERIENCE od Das- NA ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ STAŁO SIĘ sault Systèmes, firmy konsekwentnie dostarczają produkty CZYNNIKIEM KRYTYCZNYM DLA BUDOWANIA wymagające mniej surowców i generujące mniej odpadów, a jednocześnie bardziej ekonomiczne i działające sprawniej PRZEWAGI NAD KONKURENCJĄ. od swoich konwencjonalnych odpowiedników.

LEPSZE WARUNKI DLA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU DZIĘKI DRUKOWI PRZESTRZENNEMU

Na drodze do zrównoważonego rozwoju wytwórcy mogą m.in. zmniejszyć poziom zapasów, ograniczyć zużycie ener- gii oraz zredukować wymagania transportowe. Przyjrzyjmy się bliżej licznym korzyściom, jakie oferuje w tym zakresie drukowanie przestrzenne:

Ograniczenie zużycia materiałów i energii

Drukowanie przestrzenne pozwala wytwórcom optymali- zować m.in. wymiary produktów, aby zredukować ilość od- padów i zmniejszyć zużycie energii. Poszczególne elementy można tworzyć zgodnie ze specyfikacją klientów, ograni- czając w ten sposób niezbyt oszczędną produkcję seryjną.

80 1/2021 Leader's Insight

Drukowanie przestrzenne pozwala także oraz śladu węglowego. Dzięki wykorzysta- wkładki do butów powstające na podsta- przechowywać surowce w sposób bardziej niu technologii drukowania przestrzenne- wie danych biometrycznych. skondensowany. Nie trzeba już martwić go koncerny samochodowe mogą produ- się o odpady metalowe szybko zajmujące kować lżejsze i bardziej oszczędne pojazdy DRUKOWANIE PRZESTRZENNE przestrzeń magazynową. Surowce można dzięki takim innowacjom, jak kratownice, WE WSPÓŁPRACY Z PLATFORMĄ poddawać recyklingowi lub przerabiać na które trudniej jest wytwarzać tradycyjny- 3DEXPERIENCE proszek do drukowania przestrzennego, co mi metodami. Korzyści takich zmian su- pozwala oszczędzić miejsce do przecho- mują się: w sektorze lotniczym redukcja Technologia drukowania przestrzen- wywania, podnosząc jednocześnie wartość wagi podzespołów wydrukowanych prze- nego obsługuje procesy doskonalenia samego materiału. strzennie może ograniczyć zużycie energii i optymalizowania projektów, co pozwala o nawet 25%. W przypadku lotu każdy interesariuszom tworzyć lepsze produkty Mniejszy ślad węglowy zaoszczędzony kilogram może przynieść w krótszym czasie. Odpowiednia cyfrowa oszczędności na paliwie rzędu 3000 USD platforma biznesowa może w znacznym Drukowanie przestrzenne może odegrać rocznie. stopniu usprawnić te działania. Platforma kluczową rolę w ograniczaniu emisji gazów 3DEXPERIENCE firmy Dassault Sys- cieplarnianych, ponieważ wpływa nie tylko Masowa personalizacja tèmes pozwala projektować, symulować na procesy wytwórcze, ale także na różno- i wytwarzać, oferując zupełnie nowe moż- rodność samych produktów. Wytwarzanie Drukowanie przestrzenne pozwala liwości w zakresie rozwoju produktów. części na miejscu bez konieczności ich wytwórcom oferować więcej wariantów Wytwórca może np. oszacować koszty importowania pozwala oszczędzić mate- swoich produktów bez konieczności sto- produkcji danej części, uwzględniając m.in. riały i ogranicza wymagania transportowe. sowania dodatkowych narzędzi lub in- szybkość drukowania oraz liczbę i wielkość Bardziej skomplikowane elementy można westowania w infrastrukturę. W pewnym drukowalnych elementów. Kolejną zaletą drukować w całości, co eliminuje koniecz- sensie drukowanie przestrzenne jest formą jest możliwość wytwarzania części z ma- ność tworzenia wielu różnych części wy- wytwarzania cyfrowego. Na podstawie od- teriałów najwyższej jakości dzięki lepszej magających złożenia. Pozwala to nie tylko powiednich danych wejściowych oprogra- kontroli nad parametrami produkcyjnymi skrócić czas produkcji, ale także ograniczyć mowanie komputerowe jest w stanie wy- i bez kompromisów w kwestii kontro- wymagania transportowe. generować plik gotowy do wykorzystania li jakości. Wytwórcy mogą także tworzyć przez drukarkę 3D. Wytwórcy mogą ze- cyfrowe modele podzespołów i części Lżejsze i bardziej wydajne części stawić te informacje ze specyfikacją klien- w jednorodnym środowisku wirtualnym. ta, aby wytwarzać szeroką gamę produk- Pozwala to skuteczniej śledzić zmiany pro- Redukcja wagi produktów jest niezwy- tów; od pierścieni i mebli projektowanych jektowe i ogranicza ryzyko kradzieży wła- kle ważną kwestią w kontekście cen paliw przy użyciu narzędzi parametrycznych po sności intelektualnej. Platforma 3DEXPERIENCE pomaga wytwórcom wizualizować obróbkę mate- riałów w maszynach, co z kolei pozwala obliczyć właściwe parametry produkcyjne. Uzyskane w ten sposób informacje można udostępniać innym działom przedsiębior- stwa, dzięki czemu wydrukowany podze- spół lub część ma takie same parametry niezależnie od miejsca wytworzenia.

87% prezesów firm wierzy, że Cele Zrównoważonego Rozwoju (SDG) zapewnią możliwość zmiany podejścia do zrównoważonego tworzenia wartości

78% prezesów firm już widzi możliwości przyczynienia się do realizacji celów zrównoważonego rozwoju poprzez podstawową działalność firmy

49% z nich uważa, że biznes odegra kluczowa rolę w realizacji celów zrównoważonego rozwoju

52% menedżerów oczekuje, że do 2028 roku ich produkty będą niskoemisyjne

Ireneusz Borowski Źródło: YouGov poll 2018 Country Manager Poland, Dassault Systèmes

Executive MAGAZINE 81 Leader's Insight

Dzięki coraz bardziej zaawansowanym a przy tym ekonomicznym technologiom drukowania przestrzennego zrównoważo- ny rozwój stanie się niebawem podstawą wytwórstwa. Stosując wbudowane w plat- formę 3DEXPERIENCE rozwiązania wykorzystujące pełne spektrum możli- wości drukowania przestrzennego, firmy z powodzeniem wdrażają zrównoważone i nieinwazyjne procesy wytwórcze oferu- jące szereg korzyści.

SUSTAINABLE MANUFACTURING AS A BUSINESS STRATEGY

SUSTAINABILITY – GAINING INCREASING IMPORTANCE NOWADAYS – IS CAUSING A SHIFT IN THE GLOBAL VALUE CHAIN. THERE IS GROWING PUBLIC PRESSURE FOR MANUFACTURERS and function better than their conventional Reduction in carbon footprint TO INTRODUCE MORE VISIBILITY counterparts. INTO THEIR PRODUCTS’ SOURCING AM can play a key role in reducing HOW ADDITIVE MANUFACTURING FURTHER manufacturing carbon emissions by AND PRODUCTION PROCESSES. ENABLES SUSTAINABILITY affecting both the manner and diversity of AS A RESULT, SUSTAINABLE products manufacturers can produce. Less MANUFACTURING HAS BECOME Manufacturers who are seeking to material usage and less transportation is CRITICAL FOR ORGANIZATIONS become more sustainable can do so by needed because parts can instead be made reducing their inventory, lowering energy in-house instead of imported. Complex IN SECURING A COMPETITIVE consumption and lessening transportation parts can also be printed in one piece, ADVANTAGE. requirements. Let’s have a closer look at eliminating the need to produce multiple the broad range of benefits that can be parts that are assembled later. This derived through AM in this area: significantly minimizes factory on-time However, it is not just about the linear and transportation requirements. supply chain. According to the PwC Reduction in material waste and report, Transportation & Logistics 2030, energy usage Lighter, more efficient parts permanent exposure to emissions charges and rising oil prices would become key With AM, manufacturers can develop Weight reduction is a constant key factors in the transport and logistics optimized design dimensions that issue, driven both by fuel cost and carbon sector. Therefore, it is imperative for minimize waste and reduce energy footprint. By utilizing AM technologies, manufacturers to pay close attention to the consumption. Parts can be created vehicle manufacturers can develop lighter, total energy consumption, supply chain entirely bespoke to suit customer needs, more fuel-efficient vehicles through requirement and overall environmental so there is no need for wasteful large- innovative design features like lattices impact of their products. batch production. AM also allows raw that are difficult to create with traditional This is where additive manufacturing materials to be stored in a more condensed manufacturing methods. These changes (AM) can play a crucial role. Using fashion. There is no longer a need for vast can add up; in the aerospace sector, weight platforms that support AM technology, quantities of metal scrap that can quickly reduction from AM processes can result such as eg. 3DEXPERIENCE platform take up inventory space. Raw materials in energy savings of up to 25 percent. from Dassault Systèmes, companies can be recycled or converted into AM- Additionally, each kilogram of weight loss consistently deliver products that consume grade powder, reducing the needed storage on a flight can save up to US$3,000 in fuel less material, produce less waste, cost less space while raising the material value. annually.

82 1/2021 Leader's Insight

Mass personalization account print speed, the number of parts printed and the size of the printable parts. 87% of CEOs believe that Sustainable With AM, manufacturers can offer They can also ensure parts are made of high- Development Goals (SDGs) provide an more variations on a given product without quality materials through better control opportunity to rethink approaches to additional tooling or other infrastructure of the manufacturing parameters, without sustainable value creation investment. In a sense, 3D printing is sacrificing quality control. Additionally, digital manufacturing. Sufficient input data, manufacturers can also model components 78% already see opportunities to paired with software manipulation, can be and parts digitally within a single virtual contribute to the SDGs through their core converted into a file that’s ready to be used environment. This allows for greater business for AM. Manufacturers can combine this accountability and traceability of all design 49% believe that business will be the information with customer input to produce changes between stakeholders, and reduces single most important actor in delivering items ranging from rings and furniture the possibility of intellectual property the SDGs created with parametric design tools to shoe counterfeiting. insoles based on the customer’s biometric The 3DEXPERIENCE platform helps 52% of executives expect their products measurements. manufacturers visualize their machines to be low carbon by 2028 working together with materials, and enables ADDITIVE MANUFACTURING POWERED BY them to calculate the right parameters for Source: YouGov poll 2018 THE 3DEXPERIENCE PLATFORM production. This information can then be shared across the enterprise, allowing for AM supports ongoing product reliable and trustworthy operating wherever development and flexible changes that the component is printed. empower product stakeholders to arrive Sustainability will soon become a core at better products more quickly. The right tenet of manufacturing, thanks to more digital business platform can significantly powerful and less expensive AM technologies. speed up this process. Dassault Systèmes’ By utilizing solutions that cover the full 3DEXPERIENCE platform enables breadth of AM processes built right into manufacturers to seamlessly merge design, the 3DEXPERIENCE platform, numerous simulation, and manufacturing, opening new organizations have been able to implement product development opportunities. — and enjoy the full benefits of — sustainable For example, manufacturers can anticipate manufacturing with minimal impact to their the cost of part production while taking into product development workflows.

Executive MAGAZINE 83

CSR

2020 rokiem szczególnych wyzwań w obszarze CSR

Szpitale, stacje pogotowia ratunkowego, samorzą- taty edukacyjne. Spółka realizowała też cyklicznie programy dy, szkoły, ochotnicze straże pożarne i domy pomo- grantowe, do których można zaliczyć mający już dziesięć lat proekologiczny Fundusz Naturalnej Energii. Zaangażowanie cy społecznej to główni beneficjenci działań spółki firmy w znacznym stopniu wsparli także jej pracownicy, któ- GAZ-SYSTEM w ubiegłym roku. Wsparcie skoncen- rzy dzięki oddolnym inicjatywom przekazali ponad 50 tys. zł trowane zostało w miejscach najbardziej narażonych na walkę z epidemią oraz ufundowali prezenty świąteczne dla na skutki epidemii. Łącznie na walkę z COVID-19 dzieci. w 2020 r. firma przeznaczyła ok. 3 mln zł. – Nasze działania pomocowe kierujemy tam, gdzie są one najbardziej potrzebne. Skupiliśmy się na wsparciu służ- omoc udzielana przez spółkę w 2020 r. była bardzo zróż- by zdrowia i nauki zdalnej dzieci w okresie pandemii. Na za- nicowana. Celem nadrzędnym stało się przeciwdziałanie kup wyposażenia medycznego szpitali GAZ-SYSTEM przeka- rozprzestrzenianiu się COVID-19. Wsparcie finansowe zał łącznie ponad 1,4 mln zł. Natomiast w ramach programu Podbywało się głównie w drodze darowizn m.in. dla szpitali, „GAZ-SYSTEM dla edukacji” do 57 szkół trafiło ponad 300 domów pomocy społecznej i ochotniczych straży pożarnych. sztuk sprzętu komputerowego, na którego zakup spółka prze- Natomiast wsparcie rzeczowe realizowane było nie tylko po- znaczyła 750 tys. zł – mówi Iwona Dominiak, rzecznik prasowy przez darowizny w postaci środków do dezynfekcji, maseczek GAZ-SYSTEM. i rękawiczek, ale również poprzez akcje społeczne czy warsz- – Bardzo aktywni byli także nasi pracownicy, przekazujący wsparcie rzeczowe i finansowe dla domów pomocy społecznej i najbiedniejszych rodzin – dodaje Dominiak.

WARSZTATY EDUKACYJNE ONLINE

Już od czterech lat GAZ-SYSTEM zwiększa poziom wie- dzy młodzieży na temat powstawania i wykorzystywania paliw gazowych oraz bezpiecznej eksploatacji gazociągów. Dotychczas w ramach warsztatów edukacyjnych spółka przeprowadziła ponad 300 atrakcyjnych tematycznie lekcji, dzięki którym niemal 8 tys. uczniów pozyskało poszerzo- ną wiedzę z zakresu chemii, fizyki i matematyki. W 2020 roku akcja odbyła się w zdalnej odsłonie. Zrealizowano 111 warsztatów w szkołach z 70 gmin w 15 województwach. Do szkół przekazano ponad 14 tys. gadżetów wraz z pomoca- mi naukowymi dla nauczycieli do przeprowadzania ekspe- rymentów w trybie zdalnym.

FUNDUSZ NATURALNEJ ENERGII

Jest to konkurs grantowy nagradzający autorskie po- mysły mające na celu ochronę i ratowanie środowiska IWONA naturalnego. Ideą jest wsparcie samorządów, placówek DOMINIAK oświatowych oraz organizacji pozarządowych w realizacji

Rzecznik prasowy GAZ-SYSTEM innowacyjnych projektów ekologicznych. Każdego roku Spokesperson of GAZ-SYSTEM laureaci konkursu wykazują się kreatywnością, proponując rozwiązania dopasowane do potrzeb lokalnych społeczno-

86 1/2021 CSR

ści. W X edycji konkursu na działania przyjazne środowisku – We target our supporting measures where they are przyznano 188 grantów o maksymalnej wartości 10 tys. zł needed most focusing on supporting health care and każdy. Do tej pory we wszystkich edycjach przyznano po- remote learning for children during the pandemic. In nad 1,5 mln zł na rozwój i edukację lokalnych społeczno- total, GAZ-SYSTEM has donated over PLN 1.4 million for ści. Tegoroczna XI edycja konkursu zakłada przekazanie 48 the purchase of medical equipment for hospitals. Whereas grantów w ośmiu województwach: kujawsko-pomorskim, within the framework of the “GAZ-SYSTEM for Education” łódzkim, małopolskim, mazowieckim, podkarpackim, pod- program over 300 pieces of computer equipment were laskim, śląskim i zachodniopomorskim. delivered to 57 schools, for the purchase of which the company allocated PLN 750 thousand – says Iwona WOLONTARIAT I ZAANGAŻOWANIE PRACOWNIKÓW Dominiak, Spokesperson of GAZ-SYSTEM. – Our employees were also very active, reaching out 2020 to także rok zaangażowania oraz wielkiego serca with financial and in-kind support to nursing homes and pracowników GAZ-SYSTEM. W kwietniu oraz w grudniu the poorest of families – adds Dominiak. w ramach programu „GAZ-SYSTEM Wspólnie dla Innych” pracownicy przeprowadzili zbiórkę na rzecz szpitali jed- ONLINE EDUCATIONAL WORKSHOPS noimiennych, oddziałów zakaźnych oraz domów pomocy społecznej. W akcji wzięło udział prawie 500 osób, które For four years now, GAZ-SYSTEM has been increasing zebrały w sumie ponad 50 tys. zł. Zgromadzone fundusze the level of knowledge among young people about the przeznaczone zostały na zakup sprzętu medycznego, środ- production and use of gas fuels and the safe operation of ków ochrony osobistej, a także na zaspokojenie bieżących gas pipelines. So far, as part of educational workshops, the potrzeb we wspomaganych placówkach. Pracownicy spółki company has conducted over 300 thematically interesting spełniali również marzenia dzieci z rodzin znajdujących się lessons, thanks to which nearly 8 thousand students w trudnej sytuacji życiowej, które w listach do Świętego Mi- have gained extended knowledge of chemistry, physics kołaja opowiadały o sobie oraz prosiły o wymarzone upo- and mathematics. In 2020, the initiative was carried out minki pod choinkę. Każdy pracownik mógł wybrać list oraz remotely. 111 workshops were conducted in schools from kupić prezent dla dziecka. Wszystkie zgłoszone w listach 70 municipalities in 15 voivodeships. More than 14 thousand marzenia zostały spełnione. gadgets were donated to schools along with scientific aids for teachers to conduct experiments remotely.

THE NATURAL ENERGY FUND

This is a grant competition that awards original ideas to 2020 the year of special protect and save the environment. The idea is to support local governments, educational institutions and NGOs in the challenges in the area of implementation of innovative environmental projects. Each year, the winners demonstrate their creativity by proposing CSR solutions tailored to the needs of their local communities. In the 10th edition of the competition for environmentally friendly activities, 188 grants of a maximum value of PLN Hospitals, ambulance posts, local authorities, 10 thousand each were awarded. The total amount was schools, volunteer firefighters and nursing homes over PLN 1.5 million for the development and education of were the main beneficiaries of GAZ-SYSTEM's local communities. The plans of this year's 11th edition of activities last year. Support has been concentra- the contest are providing 48 grants in eight voivodeships: Kuyavian-Pomeranian, Łódź, Lesser Poland, Mazovian, ted in areas most vulnerable to the consequen- Subcarpathian, Podlaskie, Silesian and West Pomeranian. ces of the epidemic. In total, the company has earmarked around PLN 3 million for combating VOLUNTARY ACTIONS AND EMPLOYEE ENGAGEMENT COVID-19 in 2020. 2020 is also a year of commitment and a big heart shown The assistance provided by the company in 2020 by the employees of GAZ-SYSTEM. In April and December, varied widely. The overarching goal was counteracting the as part of the “GAZ-SYSTEM Together for Others,” program spread of COVID-19. Financial support was mainly through employees collected money to COVID-19 dedicated donations to hospitals, nursing homes and volunteer hospitals, infectious disease wards and social welfare firefighters, among other entities. On the other hand, in- homes. Almost 500 people took part in the initiative, which kind support was provided not only through donations of collected a total of more than PLN 50 thousand. The funds disinfectants, masks and gloves but also through social raised were used to purchase medical equipment, personal actions or educational workshops. The company has also protective equipment, and to meet the current needs at the implemented regular grant programs, including the ten- assisted facilities. The company's employees also fulfilled year-old pro-environmental Natural Energy Fund. Company the dreams of children from disadvantaged families who involvement was also greatly supported by its employees wrote letters to Santa Claus about themselves and asked who, thanks to grassroots initiatives, donated over PLN 50 for their dream Christmas presents. Each employee was thousand to fight the epidemic and funded Christmas gifts able to choose a letter and purchase a gift for a child. All for children. the dreams in the letters came true.

Executive MAGAZINE 87 CSR

Planeta i ludzie w centrum strategii biznesowej Kompanii Piwowarskiej

materiał prasowy

Kompania Piwowarska

andemia koronawirusa to nie jedyne co zagraża obecnie Prezes Tikhonov przekonuje, że jest to wyrazem strategiczne- biznesom na całym świecie. Poza nią największym wyzwa- go myślenia o przyszłości firmy ale także społeczności, w której niem są zmiany klimatyczne. – Planeta i ludzie nie mogą funkcjonuje oraz do planety. Tym samym Kompania Piwowar- Pczekać aż skończy się czas zarazy – przekonuje Igor Tikhonov, ska przyczynia się do realizacji ambitnych celów Agendy 2030 prezes największego w Polsce producenta piwa, Kompanii Piwo- Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz wizji środowiskowej warskiej i pokazuje na przykładzie firmy, że biznes prowadzony japońskiej Grupy Asahi, której jest częścią. w sposób zrównoważony to obecnie nie opcja lecz konieczność. Odpowiedzią Kompanii Piwowarskiej na współczesne wy- REDUKCJA CO₂ W CENTRUM UWAGI zwania środowiskowe jest postawienie sobie konkretnych ce- lów do zrealizowania w ciągu najbliższej dekady. To nowe po- Warzone z poszanowaniem zasobów naturalnych i środowi- dejścia producenta, który od lat poważnie podchodzi do kwestii ska, przy użyciu energii wiatrowej, sprzedawane w opakowa- wpływu swojego biznesu na planetę i ludzi. Jest zresztą liderem niach wielokrotnego użytku – takie mają być piwa Kompanii Pi- swojej branży w tym zakresie. – Nadszedł moment, w którym wowarskiej. Chcąc równoważyć cele biznesowe z ekologicznymi jako browary europejskiej części Grupy Asahi postanowiliśmy i społecznymi, producent piwa największą uwagę przykłada do wdrożyć w życie fundamentalną zmianę, czyniąc nasze ambi- osiągnięcia neutralności węglowej. – Emisje CO₂ w największym cje i plany związane ze zrównoważonym rozwojem integralną stopniu przyczyniają się do zmian klimatycznych, dlatego już częścią naszej strategii biznesowej – komentuje Igor Tikhonov, dziś stawiamy na odnawialne źródła energii – dodaje Tikhonov. prezes Kompanii Piwowarskiej. W centrum tej strategii znalazły Już w tym roku browary Kompanii Piwowarskiej będą w 100% się Planeta i Ludzie, którym firma poświęca najwięcej uwagi. zasilane energią wiatrową, co pozwoli obniżyć całkowitą emisję

88 1/2021 CSR

CO₂ przez nie o 2/3 w porównaniu do roku 2019. A to ozna- dodaje. Dzięki takiemu podejściu, już od przyszłego roku za- cza 7,5 tysiąca ha lasów, które nie będą absorbować dwutlenku gadnienia zrównoważonego rozwoju zostaną wpisane w indy- węgla pochodzącego z produkcji piwa Kompanii Piwowarskiej. widualne cele liderów firmy i będą raportowane na poziomie Jest to możliwe dzięki przełomowej umowie typu PPA (power Europy i całej grupy. purchase agreement) podpisanej przez Kompanię Piwowarską Prezes Kompanii Piwowarskiej podkreśla, że planeta jest w 2019 roku z dostawcą energii. Dzięki niej producent jest jed- naszą wspólną odpowiedzialnością. Dlatego firma postawiła ną z pierwszych w Polsce dużych firm wykorzystujących w pro- sobie ambitne i konkretne cele środowiskowe, które zrealizuje cesie produkcyjnym energię elektryczną pochodzącą wyłącznie w trakcie kolejnej dekady. Do troski o planetę zachęca także z OZE. konsumentów, przekonując, że to nasze codzienne świadome Wspieranie czystego powietrza dotyczy także pozyskiwa- wybory, szczególnie dotyczące produktów codziennego użyt- nia energii cieplnej. Obecnie jej część producent produkuje ku, mają znaczenie. Firma zachęca do stawiania na producen- sam, m.in. spalając biogaz wytwarzany w browarze w Tychach. tów dbających o środowisko, do właściwej segregacji odpadów Wśród innych rozwiązań znajduje się wykorzystanie gazu ziem- i nadawania im drugiego życia. nego (Lech Browary Wielkopolski) czy wykorzystywanie pary z elektrociepłowni (Browar Dojlidy). Browary wyposażono także w precyzyjny system monitorujący zużycie mediów. Stale mo- nitorowany jest też poziom emisji CO₂, który z roku na rok jest coraz niższy. W kolejnych latach firma planuje pozyskiwać także energię cieplną ze źródeł odnawialnych. Docelowo, w 2050 roku, KP chce być neutralna pod względem emisji dwutlenku węgla a do 2030 roku chce ograniczyć ślad węglowy w łańcuchu dostaw o 30%. Trwają właśnie poszukiwania najlepszych rozwiązań w tym zakresie.

OPAKOWANIA PRZYJAZNE ŚRODOWISKU

Branża piwowarska jest obecnie jedyną w Polsce, która na szeroką skalę wykorzystuje potocznie zwane butelki zwrotne. Doskonale wpisuje się to w koncepcję ponownego wykorzysty- wania opakowań i przez to zmniejsza negatywny wpływ na śro- dowisko naturalne. Lider rynku aż połowę swoich produktów sprzedaje w opakowaniach wielokrotnego użytku: w szklanych butelkach zwrotnych oraz stalowych kegach. Ponadto 45% opakowań to puszki aluminiowe, niemal w połowie powstałe z materiału pochodzącego z recyklingu. Firma dąży do tego, by jej opakowania, dzięki innowacyjnym rozwiązaniom, spełniały warunki obiegu zamkniętego. – Mniej butelek oznacza znacznie The planet and people niższą emisję CO₂ przy produkcji nowych butelek oraz mniej zdegradowane środowisko naturalne, bo nie wykorzystuje się at the core of Kompania surowców do ich produkcji. My w całości przejmujemy odpo- wiedzialność za swoje opakowania, organizując i finansując Piwowarska’s business ich obieg od momentu pierwszego wprowadzenia w rynek do przekazania ich do recyklingu – dodaje prezes Kompanii Piwo- warskiej. Model ten okazuje się bardzo efektywny – do browa- strategy rów powraca aż 92% butelek wielokrotnego użytku. Kolejno wprowadzane rozwiązania, jak zmniejszenie wagi The coronavirus pandemic is not the only threat against puszek, również przyczyniają się do ograniczenia śladu wę- businesses around the world. Besides that, the biggest glowego. Kompania Piwowarska wprowadziła ponadto szereg challenge is climate change. The planet and people cannot zmian w swojej logistyce – poczyniono szereg optymalizacji od wait for the pandemic to be over – convinces Igor Tikhonov, sieci dystrybucji, poprzez alokację zapasów, zwiększanie śred- president of the biggest beer manufacturer in Poland, niej wielkości dostaw, modernizację taboru, wprowadzenie Kompania Piwowarska, and uses his company as an example to elektrycznych wózków widłowych aż po szkolenia kierowców show that running a business in a sustainable way is currently z zakresu oszczędnej jazdy. Zmiany te, w okresie 2017-2019 not an option but rather a necessity. przyczyniły się do dalszej redukcji CO₂ o 9% w części logistycz- Kompania Piwowarska responds to the current environmental nej firmy. Oprócz tego, firma postawiła na zakup lodówek bez challenges by setting specific goals to achieve within the next czynnika chłodniczego HFC, wpływającego na globalne ocie- decade. It is a new approach of the company, who has been plenie. very serious about its impact on the planet and people for years. – Przed nami ambitne cele na kolejną dekadę – podsumo- In fact, the producer is the industry leader within that scope. – wuje Tikhonov. – Planujemy kolejne kroki, jak szukanie dalszych The time has come for us, as the breweries belonging to the możliwości redukcji emisji CO₂. Utworzono w tym celu zespoły European part of Asahi Group, to implement a fundamental projektowe na szczeblach krajowym i regionalnym, zajmujące change, making our ambitions and plans regarding sustainable się rozwijaniem, realizacją i monitorowaniem postępów prac – development an integral part of our business strategy –

Executive MAGAZINE 89 CSR

comments Igor Tikhonov, president of Kompania Piwowarska. president of Kompania Piwowarska. This model turns out to be At the very core of this strategy, there are Planet and People, very effective – 92% of reusable bottles return to the brewery. to which the company devotes most of its attention. President There are further solutions, such as reducing the weight of Tikhonov convinces that it is the reflection of strategic thinking cans, being implemented, which contribute to reduction of about the future of the company, the community it operates the carbon footprint. On top of that, Kompania Piwowarska within and the planet. Thus Kompania Piwowarska contributes has introduced a number of changes into its logistics – the to the execution of the ambitious goals set out by the UN under distribution network has been optimized in many ways, electric “Agenda 2030” as well as the environmental vision of Japan’s forklifts have been introduced, and drivers have been trained in Asahi Group, to which it belongs. terms of more efficient driving. These changes, implemented between 2017 and 2019, have contributed to further reduction CO₂ REDUCTION AT THE CENTRE OF ATTENTION of CO₂ by 9% across the logistics part of the company. Besides that, the company decided to purchase refrigerators without Brewed with respect for natural resources and the the HFC cooling agent that impacts global warming. environment, with the use of wind electricity, sold in reusable – We have got some ambitious goals for the next decade packaging – that’s how Kompania Piwowarska’s beers are – sums up Tikhonov. We are planning next steps, such as supposed to be. Aiming to find balance between ecological searching for possibilities of further reduction of CO₂ emissions. and social goals, the producer of beer pays particular attention For that purpose, project teams were created on national and to reaching carbon neutrality. – CO₂ emissions contribute to regional level, the goal of which is to develop, execute and climate change most significantly, therefore we bet on renewable monitor the progress of all activities – he adds. Thanks to this sources of energy already today – adds Tikhonov. Already this approach, starting from next year, sustainable development year, Kompania Piwowarska’s breweries will be 100% powered issues will also be included in the individual goals of company by wind electricity, which will allow the company to reduce leaders, and they will be reported on the level of Kompania their total CO₂ emissions by 2/3 compared to 2019. It means Piwowarska and the whole group. that 7.5 thousand hectares of forest will not absorb carbon The president of Kompania Piwowarska emphasizes that the dioxide generated by Kompania Piwowarska during production planet is our mutual responsibility. That is why the company of beer. It is all possible thanks to a ground-breaking Power set ambitious goals for itself, including specific environmental Purchase Agreement concluded in 2019 between Kompania goals, to be executed within the next decade. Furthermore, Piwowarska and an energy provider. This agreement makes the Kompania Piwowarska encourages its consumers to take good producer one of Poland’s first big companies to use exclusively care of our planet, convincing them that our daily conscious renewable energy in the production process. choices, especially in terms of products of everyday use, do Supporting clean air also refers to obtaining thermal energy. matter. The company encourages to choose producers who Currently, Kompania Piwowarska is producing a part of it on take care of the environment, to segregate waste and give it its own, by burning biogas generated in the brewery in Tychy. a second life. Other solutions include using natural gas (Lech Browary Wielkopolski) and steam from an electrical power and heating plant (Dojlidy Brewery). The breweries have been equipped with a precise system monitoring consumption of utilities. The level of CO₂ emissions is also constantly observed and reduced year by year. Over the next few years, the company is planning to obtain thermal energy also from renewable sources. Ultimately, KP aims to reach carbon neutrality by 2050 and reduce its carbon footprint across the supply chain by 30% by 2030. The company is currently looking for the best solutions within that scope.

ENVIRONMENTALLY FRIENDLY PACKAGING

At the moment, the brewing industry is the only industry in Poland that uses returnable bottles on a large scale. That fits in perfectly into the concept of reusing packaging, and thus reduces the negative impact on the environment. The industry leader sells as much as half of its products in reusable packaging: returnable glass bottles and steel KEGs. Moreover, 45% of its packaging constitute aluminium cans, 50% of which already come from recycled materials. The company’s goal is to use fully circular packaging, thanks to innovative solutions. – Less bottles means significant reduction of CO₂ emissions generated during production of new ones and limiting environmental degradation, as no resources are used to produce them. We take full responsibility for our packaging, by organizing and financing their circulation from the moment of introduction to the market until handing them over for recycling – adds the

90 1/2021 CSR

Executive MAGAZINE 91 CSR

Nowe technologie wsparciem wobec wyzwań współczesnego świata

Jako światowy lider w dostarczaniu technologii in- dla dzieci”. Celem projektu Huawei i fundacji było udostęp- formacyjno-komunikacyjnych, firma Huawei od lat nienie bezpłatnie zdalnej, profesjonalnej pomocy psycholo- gicznej dzieciom, młodzieży i ich rodzinom – niezależnie od podejmuje działania na rzecz walki z wykluczeniem miejsca zamieszkania. Przekazane wsparcie pomogło zakupić w różnych jego aspektach oraz promowania różno- niezbędny sprzęt do komunikacji online oraz stworzyć nowe rodności – zarówno poprzez zastosowanie nowych etaty dla terapeutów. Tylko w listopadzie i grudniu 2020 pra- technologii, jak i wspieranie ważnych inicjatyw cownicy fundacji przeprowadzili blisko 500 konsultacji psy- w tych obszarach. Firma wierzy bowiem, że nowe chologicznych online. technologie mają potencjał, by pomóc w rozwiąza- TECHNOLOGIE PRZECIW WYKLUCZANIU OSÓB niu istotnych problemów i wyzwań, jakie dzisiaj sto- Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIAMI ją przed społecznościami na całym świecie. W ramach współpracy z fundacją Leżę i Pracuję, Huawei TECHNOLOGIE W SŁUŻBIE ZDROWIA PSYCHICZNE- Polska zatrudnił w swoich strukturach jednego z podopiecz- GO I WALKI Z DEPRESJĄ nych Fundacji będącego długo wykluczonym z rynku pracy, który obecnie z sukcesami buduje swoją karierę pomimo nie- W mijającym roku firma Huawei Polska nawiązała współ- pełnosprawności. Kolejnymi etapami współpracy z fundacją pracę z Fundacją Dajemy Dzieciom Siłę, w ramach której był udział w opracowaniu raportu „Zdalniacy”, a także wspar- realizowany jest projekt „Wsparcie psychologiczne online cie maratonu innowacji Wheelkathon, w ramach którego po- wstały innowacyjne rozwiązania, wspierające osoby z niepeł- nosprawnościami w codziennej pracy. Huawei Polska wspiera także inicjatywy na rzecz inkluzji i równego dostępu jako sponsor główny Olimpiad Specjal- nych oraz sygnatariusz rządowego programu „Partnerstwo na Rzecz Dostępności”.

TECHNOLOGIE WSPARCIEM W DOSTĘPIE DO EDUKACJI I KULTURY

Także utrudniony dostęp do kultury czy edukacji może sta- nowić czynnik wykluczający. Dlatego oprócz wieloletnich pro- jektów takich jak program edukacyjny Seeds For The Future, czy globalna inicjatywa Tech4All, oraz programów współpracy podejmowanych z uczelniami, w 2020r. Huawei Polska został partnerem technologicznym Muzeum Narodowego w Warsza- wie. Pierwszy wspólnie przygotowany projekt to wirtualny spa- cer po wystawie „Polska. Siła Obrazu”. Z poziomu komputera czy smartfonu możliwe jest obejrzenie ponad 100 obrazów najwybitniejszych polskich malarzy XIX wieku, zeskanowanych w technologii 3D. Wystawa jest dostępna bez logowania na stronie Muzeum Narodowego w Warszawie, a także bezpo- RYSZARD średnio pod linkiem http://polskasilaobrazu.mnw.art.pl/ HORDYŃSKI Dostępne są też udogodnienia dla osób z niepełnospraw-

Dyrektor ds. strategii i komunikacji, Huawei Polska nościami oraz ścieżka audio z nagranym oprowadzaniem Director of Strategy and Communication, Huawei Poland przez kuratora. Przez pierwsze trzy miesiące działania e-wy- stawę odwiedziło ponad 45 000 użytkowników.

92 1/2021 CSR

TECHNOLOGIE W SŁUŻBIE BIORÓŻNORODNOŚCI TECHNOLOGIES AGAINST THE EXCLUSION OF PEOPLE WITH DISABILITIES Działania firmy Huawei uwzględniają poszanowanie środo- wiska naturalnego i wspieranie zachowania różnorodności świa- As part of cooperation with Work From Bed Foundation towych ekosystemów. W ramach tej idei Huawei wsparł nowo- Huawei Polska hired one of the Foundation's wards, who is zelandzką organizację Kiwis for Kiwi odbudowującą populację successfully building his career in the company, despite his zagrożonego wyginięciem gatunku ptaka Kiwi. Innym projektem disability that previously resulted in his long-lasting exclusion była współpraca z World Wildlife Fund Italia, dzięki której Huawei from the labor market. The next stages of cooperation with stworzył technologię, umożliwiającą smartfonom przekształca- the foundation were participation in the development of the nie w muzykę dźwięków, które wydają do porozumiewania się “Zdalniacy” report, as well as support for the Wheelkathon między sobą największe wodne ssaki – humbaki. Zastosowanie innovation marathon, as part of which innovative solutions were sztucznej inteligencji i urządzeń Huawei we współpracy z orga- created to support people with disabilities in their daily work. nizacją RFCx, pozwoliło zbudować system ostrzegania przez nie- Huawei Polska supports many initiatives for inclusion legalnym wycinaniem drzew i kłusownictwem oraz monitorować and equal access as the main sponsor of the Polish Special obszary leśne w 14 krajach na całym świecie. Olympics. The company is also a signatory to the government – Programy i akcje społeczne, które prowadziliśmy w mi- program “Partnership for Accessibility". jającym roku nie tylko nie zostały ograniczone w wyniku pan- demii koronawirusa, a wręcz rozszerzyliśmy nasze działania TECHNOLOGIES TO SUPPORT ACCESS TO EDUCATION o nowe projekty. W Huawei dążymy nie tylko do biznesowego AND CULTURE sukcesu, ale także wykorzystania pełni naszego potencjału, by wspierać tych, którzy potrzebują pomocy. Umożliwianie Difficult access to culture or education also may be a factor wszystkim dostępu do cyfrowego świata i przeciwdziałanie of exclusion. Therefore, in addition to long-term projects such wszelkiego rodzaju wykluczeniom przy wsparciu najnowszych as the Seeds For The Future educational program, the global technologii od lat wpisuje się w naszą działalność, a trudny Tech4All initiative, and cooperation programs undertaken with czas w którym obecnie funkcjonujemy, tylko potwierdza, jak universities, in 2020 Huawei Polska has become a technological ważne do osiągnięcia są te cele – podsumowuje Ryszard Hor- partner of the National Museum in Warsaw. The first jointly dyński, dyrektor ds. strategii i komunikacji w Huawei Polska. prepared project is a virtual walk around the exhibition "Poland. The Power of Image”. From a computer or smartphone it is possible to view over 100 paintings of the most outstanding Polish painters of the 19th century, scanned in 3D technology. The exhibition is available without logging on the website of New technologies as the National Museum in Warsaw, and also directly at the link http://polskasilaobrazu.mnw.art.pl/ a support to the challenges During first three months, more than 45 000 people visited the e-exhibition. There are also facilities for people with of the modern world disabilities. TECHNOLOGY AT THE SERVICE OF BIODIVERSITY As a global leader in the provision of information and communication technologies, Huawei has been Huawei's activities include respect for the natural working for years to promote diversity and fight with environment and support for the preservation of the diversity exclusion in its various aspects – both by applying of global ecosystems. As part of this idea, Huawei supported new technologies and supporting important the New Zealand organization Kiwis for Kiwi, which was rebuilding the population of the endangered Kiwi bird species. initiatives in those areas. The company believes that Another project was a collaboration with the World Wildlife today more than ever, new technologies have the Fund Italia, thanks to which Huawei created a technology that potential to solve crucial problems and challenges allows to transform the sounds of humpback whales into music, that communities around the world are facing. using smartphones. Artificial intelligence and Huawei devices in cooperation with the RFCx organization, allowed to build TECHNOLOGIES TO SUPPORT MENTAL HEALTH CARE a warning system against illegal logging and poaching and to AND FIGHT AGAINST DEPRESSION monitor forest areas in 14 countries around the world. – The programs and social campaigns that we conducted Last year, Huawei Polska established cooperation with in the past year were not only not limited as a result of the the Empowering Children Foundation, which resulted with coronavirus pandemic, but even expanded our activities the project "Online psychological support for children" being with new projects. At Huawei, we strive not only for business implemented. The goal of the cooperation was to provide success, but also to use our full potential to support those who free, remote, professional psychological assistance to children, need help. Enabling everyone to access the digital world and adolescents and their families – regardless of where they live. counteracting all kinds of exclusions with the support of the Support provided by Huawei helped to purchase the necessary latest technologies has been part of our business for years, and equipment for online communication and enabled the creation the difficult time in which we currently operate, only confirms of new jobs for psychologists and therapists. In 2 last months of how important these goals are to achieve – Ryszard Hordyński, 2020, the foundation's employees conducted nearly 500 online director of strategy and communication at Huawei Poland psychological consultations. sums up.

Executive MAGAZINE 93 CSR

Bank Ochrony Środowiska ma już 30 lat

materiał prasowy

Bank Ochrony Środowiska

BOŚ Bank jako jeden z filarów systemu finansowa- najbardziej popularnych jak fotowoltaika poprzez bioga- nia ochrony środowiska w Polsce, od 30 lat koncen- zownie do elektrowni wodnych czy geotermii. Sfinansowane przez BOŚ Bank instalacje OZE produkują rocznie ok. 20% truje się na zapewnieniu dostępności środków na krajowej produkcji czystej energii. dobrze przygotowane projekty ekologiczne. W tym czasie udzielił ponad 86 tys. kredytów na finanso- KOMPLEKSOWA OFERTA wanie przedsięwzięć ekologicznych w łącznej kwo- cie 23,2 mld zł. Dzięki nim wykonano dziesiątki ty- Bank Ochrony Środowiska posiada produkty dostosowa- ne do potrzeb każdej grupy Klientów detalicznych, małych sięcy inwestycji proekologicznych o wartości 52,4 i średnich przedsiębiorstw, korporacji ale także jednostek mld zł. BOŚ Bank stawia na umiejętność struktu- samorządu terytorialnego. Na szczególną uwagę zasługuje ryzowania transakcji w obszarze związanym z Eu- kompleksowa oferta wspierająca realizację inwestycji. Znaj- ropejskim Zielonym Ładem. Dąży do aktywnego dują się w niej kredyty inwestycyjne i obrotowe, gwarancje uczestnictwa w zielonej transformacji polskiej bankowe, faktoring oraz leasing. Klienci mogą przeznaczać gospodarki. otrzymane od Banku środki m.in. na finansowanie zakupu lub montażu urządzeń służących ochronie środowiska czy budowę lub modernizację przedsięwzięć przynoszących efekt ekologiczny. Bank gotowy jest również refinansować PIERWSZY POLSKI EKO – BANK kredyty udzielone przez inne banki, a także nakłady ponie- sione na realizację inwestycji. Bank Ochrony Środowiska rozpoczął działalność 9 stycz- BOŚ Bank chce aktywnie uczestniczyć w zielonej transfor- nia 1991 r. Pomysł jego utworzenia zrodził się znacznie macji polskiej gospodarki. Na bieżąco odpowiada na lawi- wcześniej, bo podczas obrad „Okrągłego Stołu” w roku nowo rosnące w tym zakresie potrzeby Klientów. W grudniu 1989. Celem było zbudowanie komercyjnej instytucji, która połączy profesjonalną obsługę bankową z proekologiczną misją – finansowaniem inwestycji służących ochronie śro- dowiska. Od tamtego czasu w Polsce i na świecie zaszły ogromne zmiany. Z roku na rok coraz więcej osób rozumie, że wpływ na świat, w jakim będą żyć nasze dzieci i wnuki mają zarówno ich drobne „prywatne” decyzje, jak i te bizne- sowe, angażujące ogromne siły i środki. Specjaliści z BOŚ – inżynierowie ochrony środowiska – chętnie pomagają klien- tom w znalezieniu najlepszych dla nich rozwiązań.

30 LAT FINANSOWANIA PROEKOLOGICZNYCH INWESTYCJI

BOŚ Bank jest jedną z głównych w Polsce instytucji wspierających finansowanie proekologicznych inwestycji. Tworzy produkty i znajduje rozwiązania przyczyniające się do ograniczenia wpływu działalności przedsiębiorstw, in- stytucji, ale także i pojedynczych osób na zanieczyszczenie wód, powietrza i gleby. Finansuje różne technologie, od tych

94 1/2021 CSR

ub.r. objął pierwszą transzę Zielonych Obligacji wyemitowa- FIRST POLISH ECO-BANK nych przez spółkę z grupy Columbus, New Energy Invest- ments Sp. z o.o., o wartości 75 mln zł. Koordynatorem pro- Bank Ochrony Środowiska started its operations on 9 January cesu i agentem emisji jest Dom Maklerski BOŚ SA. 1991. The concept to establish the Bank had been born much earlier, during the “Round Table” talks in 1989. The purpose ZIELONE INWESTYCJE was to build a commercial institution which will combine professional banking services with an environmental mission W najbliższym czasie działania BOŚ Bank oparte będą – financing of environment-friendly projects. Poland and the m.in. na założeniach Europejskiego Zielonego Ładu, czyli world have undergone immense changes ever since. Year by polityce klimatycznej Unii Europejskiej. – Widzimy, że trans- year more and more people understand that the world of our formacja dokonuje się na naszych oczach. Towarzyszymy children and grandchildren will be shaped by their small both jej poprzez nasze produkty zgodne z taksonomią i polityką “private” and business decisions, which involve huge attempts proekologiczną. Będziemy wspierać wprowadzanie wymo- and resources. BOŚ specialists – environmental engineers – are gów taksonomii do sektorów objętych Zielonym Ładem oraz happy to support clients to find the best solutions. rozwijać ofertę we współpracy z przedsiębiorcami, a także samorządami jednostek terytorialnych – mówi Wojciech 30 YEARS OF FINANCING PRO-ECOLOGY Hann, Prezes Zarządu Banku Ochrony Środowiska SA. INVESTMENT PROJECTS

BOŚ Bank is one of Poland’s major institutions supporting the financing of pro-ecology investment projects. It designs products and finds solutions which contribute to limiting the impact of companies, institutions and individuals on Bank Ochrony the pollution of water, air and soil. The Bank finances various technologies, from the most popular ones such as Środowiska photovoltaic systems through biogasing to hydroelectric or geothermal power plants. RES systems financed by BOŚ Bank has already turned 30 each year generate about 20% of Poland’s clean energy. COMPREHENSIVE OFFER BOŚ Bank, as one of the pillars of Poland’s pro- Bank Ochrony Środowiska has products addressing the ecology financing, for 30 years now has been needs of each client group – retail customers, small and working to ensure funds for well-prepared medium enterprises, corporations and local government environmental projects. During this time, it granted units. What attracts particular attention is the comprehensive over 86 thousand loans to finance pro-ecology offer supporting investment project completion. This includes initiatives for a total amount of 23.2 billion PLN. investment and revolving loans, bank guarantees, factoring and leasing. Clients may allocate funds granted by the Bank, These funds helped to complete tens of thousands for instance, to finance the purchase or assembly of devices of pro-ecology investment projects worth 52.4 to support environment protection or to build or modernize billion PLN. BOŚ Bank concentrates on the ability initiatives that provide environmental benefits. The Bank is to structure transactions in the European Green also ready to refinance loans granted by other banks as well Deal area. The Bank aims at actively participating as investments already made within projects. in the green transformation of the Polish economy. BOŚ Bank wants to actively participate in the green transformation of the Polish economy. It continuously addresses the abundantly growing needs of the Clients. Last December the Bank acquired the first tranche of Green Bonds issued by New Energy Investments Sp. z o.o., a member of the Columbus Group, worth 75 million PLN. BOŚ SA Brokerage House is the coordinator of the process and the agent of the bond issue.

GREEN INVESTMENTS

BOŚ Bank’s activities in the nearest future will be based on the European Green Deal, a set of policy initiatives by the European Union. – We see the transformation process taking place before our eyes. We are involved in it with our products compliant with the pro-ecology policies and taxonomy. We will support the introduction of taxonomy requirements into sectors covered by the Green Deal and develop our offer in cooperation with entrepreneurs and local government units – says Wojciech Hann, Management Board President of the Bank Ochrony Środowiska SA.

Executive MAGAZINE 95 CSR

Co CSR ma wspólnego z podejściem sustainability i dlaczego w pandemii jest ważniejszy niż kiedykolwiek wcześniej?

Działania z obszaru CSR nie od dziś są obecne w polskich firmach. Coraz częściej jednak przyjmują postać dbania o sustainability. To model zarządzania przedsiębiorstwem, który zakłada jego zrównoważony rozwój. Skupia się nie tylko na dbaniu przez markę o środowisko, ale także na odpowiedzialnym i inkluzywnym podejściu do pracowników oraz tworzeniu rozwiązań, z których może czerpać całe społeczeństwo. W dobie pandemii Covid-19 doszedł jeszcze jeden czynnik – pomaganie tym, którzy najbardziej ucierpieli w korona-kryzysie.

oświadczenie wielu marek pokazuje, że prowadze- nie działalności nastawionej jedynie na zysk z cza- sem obraca się przeciwko firmie, a w dzisiejszych Dczasach prawie w ogóle nie jest możliwe. Przedsiębiorstwa czują presję, by np. dbać o środowisko czy dostarczać roz- wiązania, z których skorzystają nie tylko ich klienci, ale całe społeczeństwo. Dzielenie się know-how i niesienie pomocy potrzebującym jest dobrze widziane w biznesie. Zwracają na to uwagę i doceniają wszyscy interesariusze. Co więcej, wydaje się, że w obecnej rzeczywistości taka postawa to must have, bo liczy się każde działanie nastawione na wal- kę z negatywnymi skutkami pandemii. Chcą ich również pracownicy, a spełnianie ich potrzeb jest również istotną częścią CSR 2.0. To ważne, aby np. akcje charytatywne prowadzone przez firmę były oddolną inicjatywą pracowników. Praco- dawca nie może narzucać modelu sustainability. Podej- mowane kroki powinny zdobyć akceptację zespołu i być w zgodzie z tożsamością, wartościami i codziennymi dzia- łaniami danej marki. Dlatego przedsiębiorstwo, dla które- IWONA go ważny jest CSR i szerzej – zrównoważony rozwój – musi ŻURAWSKA podejść kompleksowo do sprawy. Nie wystarczą pojedyn-

Dyrektor HR, Intrum cze akcje, a długofalowy plan działania. Firma, która chce HR Director, Intrum być odpowiedzialna społecznie, powinna mieć na stałe wpisaną taką postawę w swój model biznesowy.

96 1/2021 CSR

Tak działamy w Intrum. Naszą misją jest pomaganie, nie tylko zadłużonym firmom i konsumentom, ale wpieranie słabszych, mniej uprzywilejowanych – wszystkich tych, któ- rzy pomocy potrzebują. Naszym claimem jest „Razem mo- żemy więcej!”. Dlatego regularnie włączamy się w istniejące akcje charytatywne lub samodzielnie organizujemy pomoc. Rok 2020 w Intrum to ponad 25 różnych działań tego ro- dzaju, w których wzięło udział kilkudziesięciu Ambasadorów Intrum. Warto pomagać, bo dobro wraca! Przekonaliśmy się o tym, gdy jeden z naszych pracowników zachorował na Covid-19. Dzięki nagłośnieniu sprawy i pomocy osób spoza firmy, udało się znaleźć dawcę-ozdrowieńca, którego oso- cze było skutecznym „lekiem” w chorobie. Jak za okazaną pomoc „odwdzięczyli się” pracownicy? Organizując akcję krwiodawstwa! Mamy nadzieję, że w ten sposób zwiększy- my świadomość w kwestii konieczności dzielenia się tym, co mamy najcenniejszego. Przepis na udany CSR, który wpisuje się w „filozofię”susta- inability jest prosty. Chodzi o organizowanie działań, któ- re mają znaczenie tu i teraz, które pracownicy chcą widzieć w firmie. To także pomoże im zbudować silniejszą więź z marką i z pewnością pozytywnie wpłynie na wyniki firmy.

What does CSR have to negative effects of the pandemic. Employees also want them, and meeting their needs is also an essential part of do with the sustainability “CSR 2.0”. It is important that, for example, charity campaigns conducted by the company are a grassroots initiative of approach, and why is it employees. An employer cannot impose a sustainability- model. The steps taken should be accepted by the team more important than ever and be in line with the identity, values, and day-to-day activities of the brand. Therefore, a company for which CSR in a pandemic? is important and, more broadly, sustainable development – must approach the matter comprehensively. Single actions are not enough, but a long-term action plan. A company CSR activities have been present in Polish that wants to be socially responsible should have such an companies for a long time. Increasingly, however, attitude permanently inscribed in its business model. they take the form of caring for sustainability. It This is how we operate at Intrum. Our mission is to help is a business management model that assumes its not only indebted companies and consumers, but also to support the less privileged – all those who need help. sustainable development. It focuses not only on the Our claim is "Together we can do more!". That is why we brand taking care of the environment but also on regularly join existing charity campaigns or organize help on a responsible and inclusive approach to employees our own. 2020 at Intrum includes over 25 different activities and on creating solutions from which the entire in which several dozen Intrum Ambassadors took part. It is society can benefit. In the era of the Covid-19 worth helping because good returns! We found out about it when one of our employees fell ill with Covid-19. Thanks to pandemic, there is another factor – helping those publicizing the matter and the help of people from outside who suffered the most in the corona-crisis. the company, it was possible to find a donor-convalescent whose plasma was an effective "medicine" in the disease. The experience of many brands shows that running How did the employees “repay” them for the help provided? a purely profit-oriented business turns against the company By organizing a blood donation campaign! We hope that in over time, and nowadays it is almost impossible at all. this way we will raise awareness of the need to share what Enterprises are under pressure, for example to take care of we have the most valuable. the environment or provide solutions that will benefit not The recipe for a successful CSR that fits in with the only their customers but the whole society. Sharing know- "philosophy" of sustainability is simple. It's about organizing how and helping those in need is welcomed in business. It activities that matter right here, right now that employees is noted and appreciated by all stakeholders. Moreover, it want to see in the company. It will also help them build seems that in the current reality such an attitude is a “must a stronger bond with the brand and will certainly have – have”, because every action is aimed at combating the a positive impact on the company's results.

Executive MAGAZINE 97 Relacja

Relacja z debaty Innowacyjność – Chmura Executive Club Executive – Cyberbezpieczeństwo

grudnia odbyła się debata klubowa, zorganizowa- na przez Executive Club. Po raz kolejny eksperci w dziedzinie technologii chmury oraz cyberbez- 8pieczeństwa spotkali się w celu omówienia istot- nych kwestii dotyczących innowacji cyfrowych i bezpie- czeństwa w sieci. Spotkanie odbyło się online, a transmisję na żywo można było śledzić na kanale YouTube. Debatę zainaugurowało wystąpienie gościa specjal- nego, Profesora Michała Kleibera, Przewodniczącego Rady Executive Club, Prezydenta The European Com- munity on Computational Methods in Applied Scien- ces. Profesor wskazał wagę cyfryzacji na drodze rozwoju i innowacyjności, podkreślając również, że na tę progre- sywność składa się wiele działań – od edukacji i badań naukowych, poprzez regulacje państwowe, aż do poparcia społecznego dla innowacyjności. Jako klucz do sukcesu w erze post-cyfrowej Profesor wymienił zestaw techno- logii DARQ, w którego skład wchodzą: technologia roz- proszonych rejestrów, sztuczna inteligencja, rozszerzona rzeczywistość oraz technologia obliczeń kwantowych. Po wystąpieniu inauguracyjnym rozpoczęła się dysku- sja, której moderatorem był Xawery Konarski – Wice- prezes Polskiej Izby Informatyki i Komunikacji. Wśród dyskutantów znaleźli się: Rafał Jaczyński – Regional Cyber Security Officer, CEE&Nordics, Huawei, Jakub Jagielak – Dyrektor ds. rozwoju Cyber Security, Atende S.A. oraz dr hab. inż. Tomasz Nasiłowski – Prezes Za- rządu, InPhoTech. Podczas panelu dyskusyjnego zapro- szeni prelegenci skupili się na trzech blokach tematycz- cyfrowych innowacji. Dzisiaj szczególnie widać potrzebę nych. Jako pierwszy podjęto temat korzyści i zagrożeń, zwiększenia przepustowości łącza, a dużym wyzwaniem wynikających z przyjęcia przez organizacje rozwiązań jest ochrona przed prowadzonymi kampaniami phishin- opartych na chmurze. Usługi te pozwalają na lepsze za- gowymi i wykradaniem informacji. W celu ograniczenia rządzanie bezpieczeństwem. Widocznym problemem ataków w cyfrowym świecie konieczne jest prawidłowe przedsiębiorstw w Polsce jest natomiast brak zatrud- przygotowanie pracownika do pracy zdalnej. Ważna nionych ekspertów z dziedziny cyberbezpieczeństwa, jest również odpowiednia organizacja, a także wdro- którzy będą za tę kwestię odpowiedzialni. Należy też żenie podstawowych rozwiązań, takich jak chociażby zadbać o strategię działań na wielu płaszczyznach, nie dwuskładniowe uwierzytelnianie. Ostatnia część debaty zapominając o zabezpieczeniu warstwy fizycznej przed poświęcona została trendom technologicznym. Eksperci próbami odczytania danych przez osoby trzecie. Następ- poddali pod dyskusję m. in. prognozy rozwoju Internetu nie paneliści omówili rozwiązania oparte na chmurze rzeczy oraz kwestię inwestycji firm w szkolenia pracow- w obliczu pracy zdalnej. Pandemia jest czasem, który ników. Bezpieczeństwo wciąż błędnie postrzegane jest ukazuje efekty działań dotychczas podjętych w kierunku jako koszt, który należy ponieść, a nie dbałość o wartość

98 1/2021 Report

firmy. Aby odpowiednio zadbać o bezpieczeństwo, orga- activities – from education and research, through state nizacje powinny zdecydować się na oddzielenie działu regulations, to social support for innovation. He also bezpieczeństwa od struktur działu IT. Mówcy podkreślili talked about the DARQ technology set: distributed również istotę własności intelektualnej, od której zabez- ledger technology, artificial intelligence, extended reality, pieczenia należy zacząć, aby nie stracić wypracowanego and quantum computing, which he considered the key to potencjału innowacyjnego i zachować konkurencyjność. success in the post-digital era. After the inaugural speech, there was a discussion moderated by Xawery Konarski – Vice President of the Polish Chamber of Information Technology and Communication. The debaters included: Rafał Jaczyński REPORT FROM THE DEBATE: – Regional Cyber Security Officer, CEE&Nordics, Huawei, Jakub Jagielak – Director for Cyber Security INNOVATION – CLOUD Development, Atende S.A., and dr hab. inż. Tomasz Nasiłowski – President of the Management Board, – CYBERSECURITY InPhoTech. During the discussion panel, the invited speakers focused on three thematic blocks. The first topic concerned the benefits and risks of adopting cloud- On December 8 Executive Club hosted another based solutions by organizations. These services allow club debate. Experts in the field of cloud technology for better security management. One visible problem and cyber security gathered once again to discuss the that Polish enterprises seem to have is the lack of in- most important issues related to digital innovation and house cyber security experts, who would be responsible online security. The meeting was held online with a live for this area. It is also important to have a multi-level broadcast available on YouTube. action strategy, taking into account the security of the The debate was inaugurated by a speech of our special physical layer against unauthorized data access. Next, guest, professor Michał Kleiber, Chairman of the the panelists discussed cloud-based solutions in relation Council of Executive Club, President of the European to remote work. The pandemic revealed the effects of Community on Computational Methods in Applied previous actions towards digital innovation. Today, the Sciences. The professor pointed out the importance of need to increase bandwidth is especially evident, while digitization on the path of development and innovation, protection against phishing campaigns and information emphasizing that this progress involves numerous theft is becoming a significant challenge. In order

PATRONI

PARTNERZY GŁÓWNI PARTNERZY ZŁOCI

PARTNERZY

GŁÓWNY PATRON MEDIALNY

PATRONI MEDIALNI

Executive MAGAZINE 99 Relacja

to limit attacks in the digital world, it is necessary training. Security is still incorrectly seen as a cost to to properly prepare employees for remote work. be paid rather than care for company value. In order to Appropriate organization is also important, as well as properly ensure security, organizations should decide to the implementation of basic solutions, such as two-factor separate their security departments from the structures authentication. The last part of the debate was devoted of IT departments. The speakers also emphasized the to technological trends. The experts discussed, among importance of intellectual property, whose security is key others, forecasts for the development of the Internet for protecting the developed innovative potential and of Things and company investments in employee remaining competitive on the market.

100 1/2021 Report

Podsumowanie wydarzeń executive Executive Club Executive club w 2020 roku

ok 2020 zdecydowanie różnił się od po- przednich lat, stawiając przed nami nowe wyzwania i sprawdzając nasze możliwości. SUMMARY OF 2020 RWyszliśmy im naprzeciw, organizując w mi- nionym roku 17 wydarzeń. W kalendarium Executi- IN EXECUTIVE CLUB ve Club pojawiła się nowość – cykl webinarów, które dotarły do szerokiego grona widzów. Wiedza eks- percka została zawarta w siedmiu spotkaniach: The year 2020 was definitely different from the previous, • Szlachetne Zdrowie. Biznes wobec pandemii bringing new challenges to us and exploring our possibilities. koronawirusa We met challenges and yet organized 17 events. A novelty • Digital Company. Jak epidemia zmieniła has appeared in the Executive Club's calendar – a series of biznes? webinars that found a wide audience. Our experts shared the- • Infrastruktura sieci ir knowledge during seven meetings: • Biznes Fair Play. Jak nie my to kto? • Noble Health. Business in the face of a coronavirus pan- • Nieruchomości 2020. Kto zyska, kto straci demic • Nie tylko tarcza. Alternatywne źródła finansowa- • Digital Company. How did the epidemic changed bu- nia siness? • Cyberbezpieczeństwo. Jak ochronić firmę? • Network Infrastructure Wśród naszych corocznych przedsięwzięć znaj- • Business Fair Play. If not us, then who? dują się konferencje biznesowe – organizowane na • Real estate in 2020. Who will gain, who will lose szeroką skalę wydarzenia, podczas których przedsta- • Not only the shield. Alternative sources of funding wiciele czołowych organizacji polskich i zagranicz- • Cybersecurity. How to protect the company? nych omawiają aktualności ze świata biznesowo-go- Our annual events include business conferences – large- spodarczego. W roku 2020 zorganizowaliśmy cztery -scale events during which representatives of leading Polish konferencje: and foreign organizations discuss news from the business and • Infrastruktura Polska i Budownictwo economic world. In 2020, we organized four conferences: • Executive Forum • Polish Infrastructure and Construction • Top Industry Summit • Executive Forum • Sustainable Economy Summit • Top Industry Summit Natomiast debaty i spotkania klubowe, które wy- • Sustainable Economy Summit różnia kameralna atmosfera, to inicjatywy cieszące We have also organized debates and club meetings – się szczególnym uznaniem naszych Klubowiczów. initiatives that have special appreciation of our Club mem- Integracja i wymiana idei, jako kluczowe założenia bers, which are distinguished by an intimate atmosphere. In- tych wydarzeń, dokonały się pięć razy w minionym tegration and exchange of ideas, as key assumptions of these roku podczas: events, were held five times in the past year: • New Year’s Welcome Party • New Year's Welcome Party • Agrobiznes 4.0 • Agribusiness 4.0 • Digital people – Cyfrowa transformacja biznesu • Digital people – Digital transformation of business • Innowacyjność-chmura-cyberbezpieczenstwo • Innovation-cloud-cybersecurity Na kolejnych stronach przygotowaliśmy dla Pań- On the following pages, we prepared the photo report of stwa fotorelację z minionych wydarzeń. past events for you.

Executive MAGAZINE 101 Relacja New Year’s Welcome Party Welcome Year’s New Infrastruktura Polska i Budownictwo Polska Infrastruktura

102 1/2021 Report Agrobiznes 4.0 Executive Forum

Executive MAGAZINE 103 Relacja Digital People Digital Top Industry Summit Industry Top

104 1/2021 Report Sustainable Economy Summit Innowacyjność-chmura-cyberbezpieczenstwo

Executive MAGAZINE 105