AND THE WRECSAM A'R RHYFEL FIRST WORLD WAR – 1914 BYD CYNTAF – 1914

4 August Great Britain declares war on Germany following the 4 Awst Prydain Fawr yn datgan rhyfel ar yr Almaen yn dilyn invasion of Belgium and Luxembourg. Army Reservists and meddiannu Gwlad Belg a Lwcsembwrg. Milwyr y Fyddin Wrth Territorials mobilized. Gefn a Thiriogaethol wedi’u hanfon.

5 August Hussars () 5 Awst Hwsariaid Iwmyn Sir Ddinbych (Heddlu Tiriogaethol) mobilized. RWF Reservists leave Wrexham for Portland. wedi’u hanfon. Milwyr Wrth Gefn FfBC yn gadael Wrecsam am Portland. 11 August 2RWF ordered to . First detachment leaves for the front on August 17th. 11 Awst 2FfBC wedi’u gorchymyn i fynd i Ffrainc. Y criw cyntaf yn gadael am y rheng flaen ar 17 Awst. 21 August 4 (Denbighshire) RWF (Territorial Force) leave Wrexham for Northampton. 21 Awst 4 (Sir Ddinbych) FfBC (Heddlu Tiriogaethol) yn gadael Wrecsam i fynd i Northampton. 11 September First recruitment meeting for the North 'Pals' Battalion — initiated by the Mayor of Wrexham, Sydney 11 Medi Cyfarfod recriwtio cyntaf ar gyfer Bataliwn 'Pals' Jarman. Gogledd Cymru — a gychwynnwyd gan Faer Wrecsam, Sydney Jarman. 6 October 1RWF embarks at Southampton for an overnight crossing to Zeebrugge, Belgium. 6 Hydref 1FfBC yn cychwyn yn Southampton i groesi dros nos i Zeebrugge, Gwlad Belg. 21 October Denbighshire & Flintshire police 'round up' suspected enemy aliens (Germans & Austrians). 21 Hydref Almaenwyr ac Awstriaid wedi’u dal gan heddluoedd lleol. 20–24 October Battle of Langemark. 1RWF sustains its first casualties including, from Wrexham: Capt William Miles Kington, 20–24 Hydref Brwydr Langemark. 1FfBC yn dioddef eu DSO; Sgt Charles Edwin Boundy, Pte John Robert Eyton, Pte hanafiadau cyntaf gan gynnwys, o Wrecsam: Capt William Miles David Howell Hooson (formerly 3(SR) RWF); Sgt Richard Harrod, Kington, DSO; Rhingyll Charles Edwin Boundy, Pte John Robert Pte Elwyn Jones, Pte Thomas Davies (17 Lancers) and Pte Eyton, Pte David Howell Hooson (gynt 3(SR)FfBC); Sarsiant Richard Smith (1 King’s Shropshire Light Infantry) Richard Harrod, Pte Elwyn Jones, Pte Thomas Davies (17 Lancers) a Pte Richard Smith (1 King’s Shropshire Light 23 October First Belgian refugees arrive in Wrexham to a civic Infantry). welcome. 23 Hydref Y ffoaduriaid cyntaf o Wlad Belg yn cyrraedd Wrecsam i groeso dinesig. 1 November Wounded Belgian soldiers arrive at Croesnewydd Military Hospital. 1 Tachwedd Milwyr clwyfedig o Wlad Belg yn cyrraedd Ysbyty Milwrol Croesnewydd. 2 November First war fatality in Wrexham — Joseph Verbeken, a wounded Belgian soldier, dies in Wrexham Military Hospital. 2 Tachwedd Marwolaeth rhyfel gyntaf yn Wrecsam — Joseph Townsfolk line the streets to pay their respects as the funeral Verbeken, milwr Belgaidd a glwyfwyd, yn marw yn Ysbyty Milwrol cortege makes its way to Wrexham cemetery. Wrecsam. Roedd pobl y dref ar hyd y strydoedd i dalu eu teyrnged wrth i'r orymdaith angladd fynd i fynwent Wrecsam. 5 November 4 (Denbighshire) RWF (Territorial Force) leaves Northampton for training camp for France. 5 Tachwedd 4 (Sir Ddinbych) FfBC (TF) yn gadael Northampton i fynd wersyll hyfforddi Ffrainc. 24 November Appeal launched to raise money for Christmas gifts for soldiers in 4RWF. 24 Tachwedd Lansio Apêl i godi arian am anrhegion Nadolig i filwyr y 4FfBC. 14 December Roseneath Military Red Cross Hospital, Grove Park Road, receives its first war casualties. Sgt. Johnny 14 Rhagfyr Ysbyty y Groes Goch Filwrol Roseneath, Ffordd Basham, RWF, beats welterweight champion, Johnny Summers, Parc y Gelli, yn derbyn ei chleifion rhyfel cyntaf. Sgt. Johnny and wins the Lonsdale Belt. Basham, FfBC, yn curo’r pencampwr pwysau welter, Johnny Summers, ac yn ennill Gwregys Lonsdale. 25 December Each soldier in the 4RWF receives a plum pudding, a quarter of peppermint sweets, a chocolate bar and 25 Rhagfyr Mae pob milwr yn y 4FfBC yn cael pwdin eirin, two khaki handkerchiefs from the people of Wrexham. chwarter o losin mintys, bar o siocled a dwy hances gan bobl Wrecsam.

Volunteers, outside County Buildings, Regent Street,

Gwirfoddolwyr, y tu allan i Adeiladau'r Sir, Stryt y Rhaglaw, , Regent Street, 1914 © Denbighshire Archives 1914 © Denbighshire Archives Royal Welch Fusiliers, Wrexham Central Station, 1914 © Denbighshire Archives Ffiwsilwyr Brenhinol Cymreig, Stryt y Rhaglaw, Ffiwsilwyr Brenhinol Cymreig, Gorsaf Wrecsam Canolog, 1914 © Archifdy Sir Ddinbych 1914 © Archifdy Sir Ddinbych 1914 © Archifdy Sir Ddinbych DD/DM/358/15 DD/DM/358/15 DD/W/869