MEDIAMAN Agarang Aksyon: Pagpapabakuna ng taumbayan, susi sa COVID-free na bansa ISSN NO. 2672-2631 • TOMO 3 BLG. 3 • BUREAU OF COMMUNICATIONS SERVICES • MAYO 2021 PRRD nagdeklara ng state of calamity bunsod ng ASF 2 R. CABUGWANG NCR PLUS, GCQ NA ULIT ‛WITH HEIGHTENED RESTRICTIONS’ HEIGHTENED RESTRICTIONS’2 R. CABUGWANG Herd immunity Palasyo kumpiyansa sa Israel Embassy, sa NCR, karatig- OWWA sa gitna ng tensyon 2 M. LADISLA lugar, target sa Pinas pangalawa sa Southeast Asia sa 9 I. ATOMPAG Nobyembre 2 R. CABUGWANG may pinakamaraming COVID-19 jabs ‘Vacc2School’ PRRD tumanggap campaign, ng unang dose ng bakuna inilunsad mula sa ng DepEd Sinopharm 16 M. LADISLA 8 M. LADISLA

Ano ang masasabi mo sa Balita Central? Sumulat o bisitahin, i-Like, i-Follow, at magkomento sa aming social media at website. bcs.gov.ph bcs.gov bcs_gov bcs_gov 2 Mayo 2021 Balita PRRD nagdeklara ng state of calamity bunsod ng ASF Ni Raiza F. Cabugwang Isinailalim ni Pangulong tuluyang paglaganap ng ASF Rodrigo Duterte ang Pilipinas at manumbalik sa normal ang sa state of calamity sa loob mga lugar na apektado nito. ng isang taon bunsod ng “The ASF is responsible for paglaganap ng African swine the significant reduction in the fever (ASF) sa bansa. country’s swine population by Sa Proclamation No. 1143 around three million hogs, na nilagdaan ng Pangulo resulting in more than P100 noong Mayo 10, 2021, billion in losses due to the ipinaliwanag nito na sa local hog sector and allied pamamagitan ng pagdeklara industries, and leading to ng state of calamity, maaaring increased retail prices of pork gamitin ng pamahalaan products,” saad ng naturang ang mga kaukulang pondo, proklamasyon, na isinapubliko kabilang na ang Quick noong Mayo 11. Response Fund, upang Idineklara ni Pangulong maisakatuparan ang mga Duterte ang nasabing state hakbang para mapigilan ang ( ▶ 12 ) Photo credit: pna.gov.ph NCR Plus, GCQ na ulit ‘with Heightened Restrictions’ Ni Raiza F. Cabugwang Isinailalim ni Pangulong Administrative Region (CAR) Mapapasailalim naman sa Rodrigo Duterte noong Mayo kabilang na ang Apayao, modified general community 13 sa General Community Baguio City, Benguet, Kalinga, quarantine o MGCQ ang iba Quarantine (GCQ) “with Mountain Province, at Abra; pang mga lugar sa bansa. heightened restrictions” ang Cagayan, Isabela, Nueva Sa kanyang “Talk to the Vizcaya sa Region 2; Batangas NCR Plus na kinabibilangan People” noong Mayo 13, Photo credit: pia.gov.ph ng Metro Manila, Bulacan, at Quezon sa Region 4-A; umapela ang Pangulo sa Cavite, Laguna, at Rizal mula Puerto Princesa sa Region publiko na ipagpaliban muna Mayo 15 – 31, 2021. 4-B; Iligan City sa Region 10; ang pagsasagawa ng mga Davao City sa Region 11; at Palasyo kumpiyansa sa Israel Embassy, Ang desisyon ng Lanao del Sur sa Bangsamoro pagtitipon na may kinalaman Pangulo ay base na rin sa Autonomous Region in sa pananampalataya, lalo na OWWA sa gitna ng tensyon rekomendasyon ng Inter- Muslim Mindanao. aniya ngayong buwan ng Mayo, Agency Task Force for the Samantala, ang Santiago kung kailan ipinagdiriwang Ni Monica N. Ladisla Management of Emerging City at Quirino Province sa ang maraming kapistahan. Infectious Diseases. “I’ll be more direct than Kumpiyansa ang Palasyo na ating OWWA pagdating sa Region 2; Ifugao sa CAR; at handa ang embahada ng bansa mga kaguluhan kung saan Idineklara rin sa ilalim Zamboanga City sa Region what is written here. I don’t ng parehong kategorya attribute it to any particular sa Tel Aviv maging sa Overseas naroroon ang ating mga 9 ay isinailalim naman sa Workers Welfare Administration kababayan,” ani Sec. Roque. ng quarantine ang mga modified enhanced community religion or what, but there para sa anumang sitwasyon na lugar na nasa Cordillera Samantala, nanawagan quarantine o MECQ. ( ▶ 12 ) maaaring mangyari kasunod ng naman ang embahada ng tumitinding girian sa pagitan ng Pilipinas sa Israel sa mga Israelis at Palestinians. Pilipinong naroroon na Herd immunity sa NCR, karatig-lugar, target sa Nobyembre Sa isinagawang press sumunod sa direktiba ng Israel Ni Raiza F. Cabugwang briefing kahapon, Mayo 13, Defense Forces at ng mga lokal na inilahad ng embahada at otoridad doon upang masiguro Plano ng pamahalaan na Ang herd immunity ay naturang plano kung sakaling ng OWWA na pamilyar na ang kanilang kaligtasan. makapagpamahagi ng sapat na makakamit kung malaking magkaroon ng problema sa umano sila sa protocol na “We call all overseas bilang ng Coronavirus disease bahagi na ng populasyon ang suplay ng bakuna na maaaring kailangang isagawa sa mga Filipino workers (OFWs) 2019 (COVID-19) vaccines posibleng hindi na madapuan maging hadlang sa pagkamit ganitong sitwasyon kung who are in Israel to listen to upang makamit ng National ng COVID-19 bunsod ng herd immunity sa buong saan apektado ang overseas the safety instructions, and Capital Region (NCR) at mga ng pagbabakuna. bansa pagsapit ng katapusan Filipino workers. strictly follow the directives of kalapit na probinsya nito ang Ayon kay Vaccine Czar ng taon. “So, hinahanda na po “Kung nakikita natin na iyong posibleng repatriation IDF Home Front Command. herd immunity pagdating ng Carlito Galvez, Jr., layon ng Israel is obligated for the Nobyembre 2021. gobyerno na matupad ang realistically, we will have a at binibigyan na po sila ng shortfall of supply, we need to warning na kung pupuwede safety of its citizens and non- strategize that we will get the po ay iyon nga po, mag-ingat citizens, among them are same effect. We can have the dahil dito sa mga pag-iinit ng 30,000 OFWs, students, and herd immunity sa NCR and mga pangyayari diyan sa Israel diplomats, and it has been the plus six provinces around ‘no at sa Occupied Territory,” proven that the directives NCR by November,” pahayag pahayag ni Presidential from the security forces and ni Secretary Galvez. Spokesperson Harry Roque. IDF Home Front Command Hindi naman tinukoy Kung kinakailangan save lives,” pahayag ng ng opisyal kung aling mga umano, susunduin mismo ng embahada ng bansa sa Israel. probinsya ang makakasama gobyerno ang mga Pilipinong Sa datos na nakalap mula sa ng NCR sa listahan ng target maiipit sa hidwaan ng Department of Foreign Affairs na mga lugar para makamit dalawang bansa. mula noong Hunyo 2020, ang nasabing herd immunity, “Bihasa na po ang ating mayroong naitalang 30,000 Photo credit: pna.gov.ph ( ▶ 12 ) mga embahada at ang Pilipino sa bansang Israel. ■ 3 Editoryal Mayo 2021 MEDIAMAN Ni Martin M. Andanar

Agarang Aksyon: Pagpapabakuna ng EDITORIAL taumbayan, susi sa COVID-free na bansa BOARD

nakapag-develop tayo noon Mahigit isang taon na ng bakuna sa pangunguna ng MA. FLORINDA ang nakalipas mula nang dating Institute of Hygiene PRINCESS DUQUE maapektuhan ang buong mundo ng Unibersidad ng Pilipinas. Editor-in-Chief ng COVID-19 pandemic. Naniniwala rin ang Kalihim na Hindi inasahan ng lahat ang kayang-kaya nating makagawa EILEEN CRUZ-DAVID matinding dagok na dulot ng ng sarili nating bakuna basta’t Managing Editor pandemya, hindi lamang sa ito’y sumasang-ayon sa agenda kalusugan ng mga tao, kundi ng ating pamahalaan. Kumbaga, pati na rin sa ekonomiya ng bukod kay Pangulong Duterte, VANESSA LANDIG mga bansa. nariyan din dapat ang tulong Associate Editor Mula noon hanggang ng Kongreso at Senado, mga ngayon, walang tigil sa pamantasan, mga kagawaran pakikipaglaban sa pandemya na nasa ilalim ng Science and TRISH ALCANTARA ang ating gobyerno, medical Health, at iba pa. IVY ATOMPAG professionals, mga pulis, Sa katunayan, nakikipag- sundalo, at iba pang sektor ugnayan na ang Department RAIZA CABUGWANG ng lipunan na nagsisilbing of Science and Technology MONICA LADISLA frontliners. Bukod sa mahigpit sa potential local vaccine Writers / Researchers na pagpapatupad ng health manufacturers at nagpahayag Pero maliban diyan, ang isa ng tuluy-tuloy na vaccination at safety protocols upang ng suporta ang mga ito pang isyu na kinakaharap ng rollout sa bansa. Sa ngayon, mapigilan ang paglaganap para makapag-develop tayo bansa ngayon ay ang tinatawag halos 7.5 million doses ng DAVID VERIDIANO ng virus, agad ding kumilos ng sariling bakuna kontra na “vaccine nationalism” ng bakuna kontra COVID-19 ang Photographer ang mga opisyal ng gobyerno COVID-19. Ayon kay mga mayayamang bansa. nai-deliver na sa bansa mula sa para makakuha ng bakuna Pangulong Duterte, tutulungan May kakayahan kaya tayong apat na manufacturers tulad ng kontra COVID-19. Ang ng national government na mas makabili ng mas maraming Sinovac (China), AstraZeneca KEVIN LARANANG bakuna ay isa sa mga susi mapabilis ang pagpoproseso ng bakuna? Hindi lamang (United Kingdom), Sputnik V Art Director / Cartoonist para masugpo ang patuloy mga kinakailangang papeles Pilipinas ang nakararamdam (Russia), at Pfizer-BioNTech na pagkalat ng COVID-19 para masimulan na ang hakbang ng suliraning ito, kundi maging (United States). virus. Kaya puspusan ang na ito. Kapag nagkaroon tayo ibang maunlad na bansa ay Sa pamamagitan ng ENREL TAN pakikipagnegosasyon ng ng sariling bakuna, hindi kinokondena ang hakbang na pagkakaisa at pagtutulungan Layout Artist gobyerno upang maging tuluy- na tayo aasa sa donasyon ng ito. Alam ng ating Pangulong para makamit ang isang mithiin, tuloy ang dating ng suplay ng COVID-19 Vaccines Global Duterte na may ilang kayang-kaya ng Pilipinas na bakuna sa ating bansa. Access (COVAX) Facility at mayayamang bansa ang mas CAROLINA TONGKO procurement ng mga ito sa maipanalo ang laban kontra Production Manager Sa ilalim ng pamumuno pinipili umanong mag-produce COVID-19. Sa ngalan ng ni Pangulong Rodrigo pamamagitan ng diplomatic at mag-hoard ng mga bakuna talks para makapag-secure buong puwersa ng Presidential Duterte, layon ng pamahalaan para sa kanilang bansa. Communications Operations ARLENE BARRIENTOS na maabot ang tinatawag ng milyun-milyong doses Gayunpaman, ng bakuna. Office (PCOO), asahan ninyo Circulation Manager na ‘herd immunity’ o ang pinapatunayan lamang ng na patuloy kaming magbibigay pagkabakuna sa 70 porsyento Hindi ako isang medical ating pamahalaan na sa kabila expert, ako ay isang mediaman ng tama at makabuluhang ng ating populasyon. Paano ng vaccine nationalism ng impormasyon hinggil sa mga natin ito makakamit? Ito ay sa na naglilingkod para sa ibang bansa ay nakakapag- bayan, pero naniniwala at procure pa rin tayo ng mga ginagawa ng gobyerno para sa pamamagitan ng sama-sama ating bayan. nating pakikibahagi sa ating may kumpiyansa ako na bakuna. Inaasahang marami kayang-kaya ng ating bansa pang doses ng bakuna ang Bukod dito, naglalabas vaccination rollout tungo sa na makapag-develop ng sarili at maglalabas pa ang COVID-free na Pilipinas. nating bakuna. Tunay na darating ngayong Mayo Bukod sa mga bakuna na mula hanggang Disyembre mula sa PCOO ng mga dekalibreng napakagandang hakbang nito dokumentaryo at mga sa ibang bansa, pinag-aaralan iba’t ibang manufacturers sa BALITA CENTRAL is published lalo na’t limitado ang suplay explainer video content na din ng mga eksperto ang ating daigdig at sa tulong na rin ng bimonthly by the Bureau of ng COVID-19 vaccines sa nakatuon sa mga kinakaharap kapasidad na makapag-develop kasalukuyan. Panahon na rin COVAX facility. Communications Services with office at makapag-produce ng bakuna Kaugnay naman sa natin ngayong panahon ng para mag-asam tayo na maging, pandemya. Mayroon ding real- address at PCS Bldg. 310 San kontra COVID-19. Kahit ang ika nga’y, “self-reliant at self- vaccination rollout ng ating Rafael St. San Miguel Malacañang ating Pangulo ipinagdarasal bansa, halos 2.40 million doses time updates sa ating official sufficient” na bansa na may social media pages tungkol Complex, Manila 1005. din na sana’y magkaroon din sariling bakuna na epektibo at na ang naibakuna sa ating tayo ng bakuna na epektibo at mga frontliner, mga senior sa vaccination rollout ng ligtas at gawa mismo ng sarili ating pamahalaan. BALITA CENTRAL is freely ligtas na panlaban sa kumakalat nating mga eksperto. citizen, at mga indibidwal distributed by the Bureau of Kaisa ng mga opisyal ng na virus. Habang wala pa tayong na may comorbidities. Communications Services. Any Lingid sa kaalaman ng sariling bakuna, puspusan ang Dahil dito, pumangatlo ang pamahalaan, ako ay umaapela Pilipinas sa vaccination sa ating mga kababayan na person caught selling copies of lahat na noong 1939, nakagawa pakikipag-ugnayan ng National the tabloid will be penalized. ang mga scientist sa bansa Task Force Against COVID-19 rollout sa buong rehiyon ng huwag pabayaan ang inyong ng bakuna kontra cholera Association of Southeast Asian sarili, sumunod sa itinakdang at Inter-Agency Task Force for For any inquiries, you may at nakapag-donate pa tayo the Management of Emerging Nations (ASEAN). minimum public health nito sa China. Mismong Infectious Diseases para Ayon sa National Task standards, at mag-alay ng contact us through the following: ang ating butihing Science makuha natin ang inaasam Force Against COVID-19 panalangin hindi lamang para Phone: (02) 8734-2117 and Technology Secretary na 148 million doses ng inaasahang aabot sa halos 20 sa ating bansa kundi pati na rin E-mail: [email protected] Fortunato dela Peña ang COVID-19 vaccines para milyong doses ng bakuna ang sa buong mundo. Facebook: bcs.gov nagsabi nang makapanayam maisakatuparan ang tinatawag darating ngayong buwan ng Basta’t laging sama-sama, Website: www.bcs.gov.ph ko siya sa aking programa na na herd immunity ng bansa. Mayo at Hunyo, indikasyon ito kayang-kaya natin ito! ■ 4 Mayo 2021 Editoryal From the Desk UGNAYAN of Spokes Ni Ma. Florinda Princess E. Duque Ni Presidential Spokesperson Harry Roque Mga bagong bayani, prayoridad ng gobyerno On travel restrictions sa panahon ng pandemya and testing protocols, i.e. the All travelers coming observation of a fourteen-day bansa o nakauwi na sa Pilipinas na nasa frontline sa bansang from Oman and the United Hindi maikakaila sa pamamagitan ng DOLE- England at Germany ayon sa Arab Emirates (UAE) or facility-based quarantine period ang hirap na dinaranas ng Abot Kamay ang Pagtulong tala ng DOLE. those with travel history to upon arrival, notwithstanding a bawat Pilipino lalo na ng (AKAP) Program alinsunod Noong Abril 15, 2021, these two countries within negative Reverse Transcription ating mga bagong bayani sa Bayanihan to Heal as One inaprubahan naman ng Inter- the last fourteen (14) days - Polymerase Chain Reaction nitong nakaraang taon Act ng ating pamahalaan. Agency Task Force for the preceding arrival shall be (RT-PCR) result. dahil sa pandemya. Isa nga Sa tala noong Abril 20, Management of Emerging prohibited from entering Meanwhile, all existing ang ating Overseas Filipino 2021, ang DOLE-AKAP ay Infectious Diseases (IATF- the Philippines beginning travel restrictions of passengers Workers (OFWs) na lubhang nakapagbigay na ng financial EID) ang pagsama sa OFWs sa 0001H of May 15, 2021 until coming from India, Pakistan, naapektuhan ng kasalukuyang assistance na nagkakahalaga A4 vaccine priority list group. krisis. As of April 30, 2021, 2359H of May 31, 2021, Nepal, Bangladesh, and Sri ng mahigit Php 5 bilyon sa Kabilang sa Priority Group A4 upon the recommendation Lanka are extended until 18,357 OFWs ang naitalang higit 500,000 OFWs. ang mga commuter transport, positibo sa COVID-19 ayon of the Department of Health 2359H of May 31, 2021. Bukod sa financiallogistics, public and private and the Department of The Department of sa tala ng Department of assistance, nagbibigay rin ang wet and dry market vendors, ― Foreign Affairs. Transportation should ensure Foreign Affairs (DFA) gobyerno ng pagkain, airport frontline workers sa groceries, Passengers already in transit galing ito sa mga bansa sa Asia assistance, accommodation supermarkets, delivery services; that airlines are directed from the abovementioned not to allow the boarding of Pacific Region (3,591), Middle services, at temporary manggagawa sa manufacturing countries and all those who East / Africa (10,453), Europe shelter sa pamamagitan ng for food, beverage, medical passengers who are prohibited (3,356) at America (957). 5,941 have been to the same within Overseas Workers Welfare at pharmaceutical products, 14 days immediately preceding from entering the country sa kabuuang bilang na ito ay Administration (OWWA) para frontline workers sa food retail, pursuant to travel restrictions nagpapagamot pa at 11,271 arrival to the Philippines, who sa OFWs habang naghihintay kabilang na ang food service arrive before 0001H of May imposed by the Office of the ang gumaling na. Sa kabila ng resulta ng kanilang delivery; frontline workers President and IATF resolutions nito, patuloy ang pagtulong 15, 2021, shall not be subject COVID-19 tests. Sa tulong din sa pribado at pampublikong to the above restriction, but except if they are part of the at serbisyo ng gobyerno ng Hatid-Probinsya Program, financial services, gayundin repatriation efforts of the mula noong nagsimula shall nevertheless be required ang mga stranded na OFW sa ang frontline workers sa to undergo stricter quarantine national government. ■ ang pandemya hanggang Metro Manila ay nabigyan ng hotels at accommodation sa kasalukuyan upang transportation assistance para establishments, taong simbahan matugunan nang mabilis makauwi sa kani-kanilang gaya ng mga pari, at mga media On Julian Felipe Reef ang pangangailangan ng mga lugar. worker. Ang pagkakasama mga OFW. Felipe Reef, together with Kasabay nito nagsagawa ang ng OFWs sa A4 list ay Contrary to an article the two HTEs that generated Isa sa maagap na ginawa DOLE ng mga virtual job fair nagpapakita ng pagkilala ng in the Inquirer, I have never ng gobyerno ay ang mabilis the territorial sea, has never para sa OFWs, samantalang IATF at ng gobyerno sa claimed that Julian Felipe Reef been in actual physical at ligtas na pagpapauwi sa ang OWWA ay naglaan din ng critical at dispensable role is not ours. OFWs na kung maaalala ay livelihood package assistance sa ng mga OFW sa laban possession of the Philippines, We reiterate that the albeit made part of the nagsimulang isagawa noong pamamagitan ng Balik Pinas! kontra COVID-19. Philippines has a claim ― Pebrero ng nakaraang taon Balik Hanapbuhay! Program Ilan lamang ito sa province of Palawan through and has never abandoned PD 1596 (1978). nang magtungo ang mga na magsisilbing panimula o mga ginawa ng gobyerno our claim ― over Julian miyembro ng DFA sa Wuhan, pandagdag-kapital para sa mga upang tugunan ang mga At the very least, Julian China upang pauwiin ang Felipe Reef by virtue of a Felipe Reef should be OFW na nais magnegosyo. pangangailangan ng mga Presidential Decree issued by mga Pilipinong na-stranded Ang Technical Education and manggagawang Pilipino sa delimited under the United sa lugar. Sa huling tala ng Skills Development Authority ibang bansa sa panahon ng former President Ferdinand Nations Convention on the Department of Labor and (TESDA) naman ay nagsagawa pandemya. Ang mga OFW ay Marcos saying it is part of the Law of the Sea (UNCLOS) Employment (DOLE), ng libreng skills online mahalaga sa administrasyong Kalayaan Group of Islands. given the overlaps of umabot na sa higit kalahating training para sa mga distressed Duterte kung kaya’t ang The basis of our claim is maritime zones. milyong OFWs o aabot sa OFW na makatutulong para gobyerno ay patuloy na that while Julian Felipe Reef is While Julian Felipe Reef 519,566 repatriated OFWs makahanap sila ng trabaho lumilikha ng mga proyekto indeed within our 200 nautical is not within our Exclusive ang napauwi sa bansa sa harap sa bansa. upang makatulong sa ating miles of EEZ, it nonetheless Economic Zone (EEZ), ng COVID-19 pandemic, Sa pagkakaroon ng bakuna mga OFW. Ang gobyerno rin forms part of the territorial because it forms part of the 49,742 ang naghihintay na kontra COVID-19 sinigurado ay lumilikha ng mas maraming sea generated by two High territorial sea of Mckennan mapauwi habang 78,519 ng pamahalaan na mabibigyan oportunidad sa trabaho at Tide Elevations (HTEs) which we claim in accordance ang nanatili sa kanilang ang ating mga OFW. Sa pangkabuhayan dito sa ating currently occupied by China with the Marcos Presidential host country. katunayan nasa 50 hanggang bansa upang hindi na kailangan (Mckennan) and Vietnam Decree, it is in our country’s Ang gobyerno rin 60,000 OFWs na noong Enero pang umalis ng mga Pilipino at (Sin Cowe). Per the 2016 interest to continuously pursue ay naglaan ng financial28, 2021 ang nakatanggap ng makapagbigay ng #comfortable SCS Arbitral Award, these our claim through diplomacy assistance sa OFWs bilang bakuna mula sa kanilang host lives for all, ‘yan ang HTEs generate a Territorial or in the future, by submitting tulong, sila man ay nasa ibang country bukod pa sa mga OFW Duterte Legacy. ■ Sea, which is prior to an EEZ it to the jurisdiction of the under the UNCLOS. International Court of Justice. ■ On the appointment of PLTGEN GUILLERMO ELEAZAR We confirm that President and integrity speaks for itself. Rodrigo Roa Duterte has We are therefore confident signed the appointment of that he will continue the PLTGEN Guillermo Eleazar as reform initiatives of his the new chief of the Philippine predecessors and lead the police organization to National Police. greater heights. Gen. Eleazar’s track record All the best to Gen. Eleazar of professionalism, dedication as the new PNP Chief. ■ 5 Editoryal Mayo 2021

Tanglaw BALITA Ni Eileen Cruz-David FREEDOM PARK Ni Trish Alcantara West Philippine Sea: Ang aking pananaw ‘Vaccine nationalism’, tanda ng sa mga pag-aaral ay mayroon at kabuhayan sapagkat wala sumasadsad na moralidad Ang isyu ng West itong malaking mga deposito naman tayong Iron Dome na Philippine Sea ay laganap at ng langis, ginto, at natural gas. kagaya ng sa Israel? Kakayanin sa world stage? mainit na pinag-uusapan ng Dalawa ang maliwanag na ba natin ang nuclear attack mga Pilipino ngayon sa social solusyon sa isyung ito. Una, bansa na muling bisitahin media. Sa tuwing may balita ng mga kalabang bansa Nang lumabas ang ang kanilang desisyon at paalisin at itaboy ang mga na mayroong mga armas bakuna kontra COVID-19, o mababanggit ito, hindi nag- dayuhan sa pamamagitan ng nukleyar? Dito na tayo ngayon ikonsiderang ibigay na aatubiling ipagtanggol ng meron na namang naitalang lang bilang donasyon ang ating mga hukbo at gamitin humahantong sa pangalawang tagumpay ang siyensya, base mamamayang Pilipino ang ang dahas kung kinakailangan. opsyon — ang diplomasya. vaccines sa COVID-19 karapatan sa West Philippine sa pinakahuling pahayag ng Vaccines Global Access Pangalawa, idaan sa Ito ang paraan na ginagamit WHO noong Mayo 14. Sea. Ito ay patunay lamang diplomasya at pakiusapan ang ng Administrasyong Duterte (COVAX) na isa sa mga na gising ang diwa ng ating mga dayuhan na lisanin ang Naniniwala rin ang founder ay ang WHO. mga kababayan sa isyu upang mapayapang maresolba ahensya na tanda ang ating pag-aari. Ngayon mga ang hindi pagkakaintindihan ng West Philippine Sea at ka-Central, ano ba talaga ang pagkakaimbento ng bakuna ‘Deadlier’ chapter ng patuloy na tinututulan ang sa teritoryo. Oo, maaaring dapat nating gawin sa problema matagalan bago maresolba ang ng “global solidarity” ng COVID-19 matigas na pananatili ng mga sa West Philippine Sea? mga bansa. militia at barko ng Tsina sa isyung ito sa pamamagitan ng Pag-usapan natin ang diplomasya, ngunit maraming Ngunit tinuturing na Ayon sa WHO, nasa ating karagatan. unang pinagpipilian natin — “gross distortion” ng WHO Ang mga parte ng West buhay at kabuhayan naman mahigit 3.3 milyong buhay ang paggamit ng hukbong ang hindi masisira ng digmaan. ang ulat na marami pa rin na ang nakitil ng virus, Philippine Sea na nakapaloob sandatahan. Masisindak ang hindi nababakunahan sa Exclusive Economic Maliwanag na ayaw habang nasa ilalim na ang ba natin ang mga kalaban? ng Pilipino ng digmaan. dahil sa kakulangan o lahat sa pangalawang taon Zone (EEZ) ng Pilipinas ay Mananalo ba tayo laban maliwanag na pagmamay-ari ng Nagkakasundo naman siguro kawalan ng access sa ng pandemya na “deadlier” sa kanila? Bagama’t alam ang karamihan d’yan. Ngayon, vaccines ng low at lower- mga Pilipino. Nasa kasaysayan nating makapangyarihan sa nauna. natin na tayo ang may-ari ng mga ka-Central ang tanong, middle income na mga Sa kabila ng pagiging ang sandatahang lakas ng bakit ba maraming ingay bansa sa iba’t ibang panig dagat, mga maliliit na isla, at kalabang mga bansa kumpara susi sa pagtigil ng pagkalat alapaap doon. Mas pinalakas sa paraan ng pagresolba ng ng globo. ng nakamamatay na sa atin na walang submarino, pamahalaang Duterte sa isyu Habang nababakunahan pa ito ng ating pagkapanalo aircraft carriers, hypersonic respiratory virus, nananatili sa Arbitral Ruling noong ng West Philippine Sea ngayon? na ng ilang mayayamang ring pangunahing hamon war planes, o ballistic missile Simple lang po ang kasagutan. Hulyo 2016 ng Permanent systems, naniniwala ako bansa ang kanilang “lower ang suplay ng vaccines. Court of Arbitration (PCA). Pulitika lang po lahat ‘yan. risk groups” o grupong Ngunit ilang mga bansa sa ating sandatahan na Malapit na naman kasi ang Dahil parte ang desisyong maipagtatanggol nila ang kinabibilangan ng mga na rin ang nag-anunsyong yaon ng International Law, bansa laban sa panganib at, halalan kaya nagkakaganyan. kabataan, marami pa rin magbabahagi ng vaccines lahat ng mga bansa ay dapat Ang daming gustong magsalita sa healthcare workers ng iaalay nila ang kanilang buhay at magbigay ng kanilang sa COVAX para masiguro tumalima rito. para rito. Balikan natin ang mas mahihirap na mga ang pinakamabilis at Mapapansin na naging bersyon o kuro-kuro. May bansa ang hindi man lang ating kasaysayan at naroroon karapatan naman sila kasi may pinakapantay na distribusyon mas mabuti ang ugnayan ang kasagutan. Sa tuwina, sa immunized, kasabay ng ng mga bakuna. at pagkakaibigan ng Tsina demokrasya tayo at bawat isa oras ng pangangailangan ay ay maaaring magsalita. pagtaas ng bilang ng mga Magkakaroon din at Pilipinas sa ilalim ng isinisilang ang mga magigiting taong nangangailangan administrasyong Duterte. Sa gitna ng ingay ng mga ng tech-transfer at na bayani at sa huli ay ng lifesaving treatment sa pagbabahagi ng know- Masigla at patuloy ang daloy ng nalalampasan natin ang lahat pulitiko, ang mahalaga ay suporta at ayuda mula sa Tsina. patuloy ang diplomasya sa mga ospital. how ang mga international ng mga hamon ng kalaban. Sa kasalukuyan, nasa manufacturer para Ang mabuting pagtitinginang Ginagawa ngayon ng pagresolba sa isyu ng West ito ay ikinatuwa ng maraming Philippine Sea. Mahalaga na 0.3% lang ng suplay ng pataasin ang produksyon pamahalaang Duterte na vaccine ang naipapadala sa Pilipino kaya’t lubos ang palakasin ang ating hukbong makapangisda pa rin tayo roon ng vaccines. ating pasasalamat sa ating sandatahan. Matatandaang at makakilos tayo tulad ng low-income na mga bansa, Kabilang na ang Spain sa kaibigang bansa. itinaas niya ang sweldo ng dating nakagawian. ayon sa tala ng WHO. nagsabing aalisin ang lahat Subalit nag-iba ang mga sundalo at pulis. Patuloy Kaya po mga ka-Central, Bukod sa India na ayon ng trade barriers sa lalong damdamin ng ating mga rin ang modernisasyon ng ang mahalaga rito ay alam sa update ng WHO noong madaling panahon. kababayan nang napagtanto hukbo at may mga balita tayo natin ang ating karapatan sa Mayo 9 ay lugar ng 95% ng Patuloy rin ang nila na patuloy ang na bibili na ang bansa ng West Philippine Sea. May mga COVID-19 cases at 93% ng pagtuklas ng researchers at pagbabalewala sa nasabing mga makabagong barkong pasaway lang na mga bansa death cases sa Southeast scientists mula sa iba’t ibang desisyon. Nakalulungkot na pandigma, submarino, missile na umaangkin sa teritoryo Asia Region, may pagtaas panig ng mundo, katulad ng ang Tsina at ilan pang mga systems, at iba pang mga natin, ngunit nireresolba din sa bilang ng mga kaso at sa nakalipas na 18 buwan, bansa kagaya ng Vietnam ay armas. Makatutulong ito upang naman ito ng pamahalaang hospitalization sa Nepal, Sri sa mode of transmission, patuloy na umuokupa sa mga maproteksyunan ang ating Duterte sa pamamagitan ng Lanka, Vietnam, Cambodia, epidemiological trends, pag-aari ng Pilipinas sa West bansa laban sa panganib ng mapayapang pamamaraan. Thailand, at Egypt. clinical management, Philippine Sea. Nagtayo na pananakop sa ating teritoryo. Bilang pangwakas, patuloy Ilang bansa rin sa development ng point sila ng mga permanenteng Naiintindihan ko na marami tayong maging mahinahon at rehiyon ng Americas of care diagnostics, istruktura roon na para bang tayong pangangailangan sa magpatuloy sa panalangin na treatments, at vaccines ng sila ang may-ari. Maliwanag na mangyari nawa ang kalooban ang nananatiling may edukasyon, kalusugan, at iba mataas na bilang ng kaso COVID-19 virus. hindi nirerespeto ng Tsina at pang serbisyong pantao, pero ng Diyos na kung paano sa Nito lamang Mayo Vietnam ang ating pagmamay- ang mga gastusing ito sa militar langit, gayundin sa lupa, upang ng COVID-19 (40% ng ari doon at tahasan nilang ay kailangan rin ng ating bansa. magpatuloy ang kapayapaan at mga namatay sa virus sa 8 ay mahigit 2 million nilalabag ang desisyon ng PCA Ang tanong ko mga ka- hindi mapahamak ang lupa sa buong mundo ay naitala doses ng AstraZeneca ang bagama’t naaayon ito sa United Central ay kung gusto ba kamay ng kasamaan. Nawa’y rito sa nakaraang linggo), dumating sa Pilipinas mula Nations Convention on the Law talaga natin ng digmaan sa mamuhay tayo nang naaayon samantalang nakaaalarma COVAX, na parte ng 4.5 of the Sea (UNCLOS) na kung pagresolba sa isyu ng West sa kagustuhan ng Maykapal ― rin ang upward trend ng million na ipinangako ng saan sila ay mga miyembrong Philippine Sea? Nakahanda ba maging matuwid at patuloy na ilan sa Africa. COVAX sa bansa. Nauna bansa rin. Bakit? Ito ay dahil tayo na magbuwis ng buhay? lumago sa katwiran. Kaya naman umapela ang nang tinanggap ng bansa sa sagana sa likas na yaman Matatanggap ba natin na Hanggang sa muli. God WHO sa mga mayayamang ( ▶ 14 ) ang mga parteng yaon at base masira ang ating mga siyudad bless, ka-Central! ■ 6 Mayo 2021 Balita Libreng sakay, patuloy pa rin sa ilalim ng GCQ – DOTr Ni Ivy E. Atompag Patuloy pa rin ang libreng sakay ng Department of Transportation (DOTr) at Land Transportation Franchising and Regulatory Board (LTFRB) sa ilalim ng general community quarantine (GCQ), ayon kay DOTr Secretary Arthur Tugade noong Mayo 14. “Magpapatuloy ang pagbibigay ng DOTr at LTFRB ng libreng sakay sa ating healthcare workers, medical frontliners, essential workers, at authorized persons outside residence,” saad ng Kalihim sa isang Facebook post. Ayon kay Sec. Tugade, ang Photo credit: PNA service contracting program ng LTFRB ay patuloy na makatutulong sa publiko sa natatanggap ng mga driver ng na ng P52.50 kada kilometro kasagsagan ng pandemya. PUV sa ilalim ng programa ay mula P46.80 habang ang mga “Nais nating makabawas nadagdagan din. bus driver ay nakatatanggap kahit paano sa bigat Sa ilalim ng regular service ng Php82.50 mula sa na inyong pasan. Ang contracting, ang mga jeepney dating P46.80. pamasaheng matitipid ninyo driver ay nakatatanggap na “Nagdagdag din ang DOTr mula sa programang ito ay ngayon ng P27 kada kilometro at LTFRB ng weekly incentive. maaari ninyong magamit mula sa dating P11 habang Maaaring makatanggap ng pambili ng pagkain at ang mga bus driver naman dagdag na P7,000 ang mga iba pang importanteng ay nakatatanggap ng P45.50 PUV driver na kasali sa PNP community relations, mas pangangailangan ng inyong kada kilometro mula sa Service Contracting Program pamilya at mahal sa buhay,” dating P23.10. kung sila ay maglolog-in sa dagdag niya. Ang mga jeepney driver Systems App ng 5 beses (5 pinalakas sa ‘Barangayanihan’ Iniulat din ni Tugade na naman na kasama sa free ride araw) sa loob ng isang linggo,” Ni Trish Alcantara ang per kilometer incentive na program ay nakatatanggap saad ng Kalihim. ■ Mas pinalakas pa ang Dadagdagan pa ito ng PNP partnership at police sa pamamagitan ng iba’t ibang assistance ng PNP sa mga relief operations, feeding WiSUPPORT inilunsad ng DSWD bilang barangay sa paglulunsad programs, civic activities, etc. ng BARANGAYanihan Bukod sa mas pinaigting suporta sa mental health ng publiko (Bayanihan sa Barangay) na community affairs at Ni Monica N. Ladisla noong Mayo 14 sa Camp development component BGen Rafael T Crame, QC at ng pagpupulis, layon din ng Inilunsad ng Department Ani DSWD Secretary Filipinos (OFs) in Distress, PROs sa buong bansa. programang makuha pa ang of Welfare and Development Rolando Bautista, “Thechildren in need of special Sakop ng proyekto ang tiwala at suporta ng mga nasa noong Mayo 6 ang programa constant worry and fear of protection (CNSP), senior lahat ng umiiral na police barangay. nilang naglalayong makatulong being infected by the virus citizens, women in especially community relations activities “Inaasahan ko na ang lahat sa mental health concerns and economic concerns of difficult circumstances ng kapulisan ay makikiisa ng PNP gaya ng Kapwa at isasapuso ang proyektong ng publiko at magbigay providing for their families, (WEDC), persons with Ko, Sagot Ko; Community ng psychosocial assistance coupled with family conflicts disability (PWDs), family BARANGAYanihan dahil ito and disasters amid the heads, and other needy Feeding Program; Adopt-a- ang tunay na kahulugan ng sa Metro Manila, Central Family Program; PNP Food Visayas, at Caraga Region. pandemic have brought adults (FHONA), and other PNP motto na ‘To Serve and anxiety, mental, and emotional individuals and families Bank, atbp. na ipinatutupad Protect’, at ito ang tunay na Ang programang ito na sa iba’t ibang police regional tinawag na Wireless Mental distress to a lot of people.” in distress.” diwa ng salitang Pilipino,” “Hence, as the lead agency Para sa mga nais at provincial offices maging sa pahayag ni PNP Chief Health and Psychosocial mga police station. Guillermo Lorenzo Eleazar. ■ Support for Individuals in social protection, and as part kumonsulta at alamin ang and Families Affected byof the DSWD’s COVID-19 iba pang detalye tungkol response and recovery plan, sa WiSUPPORT, maaaring COVID-19 and other Crisis the Department sought makipag-ugnayan sa Situations o WiSUPPORT, more accessible ways for the sumusunod na hotline at ay inilunsad upang provision of psychosocial online platforms: makapagbigay ng agarang support to Filipinos affected Call Hotlines: 0947-482-2864 konsultasyon at counseling sa by the pandemic.” (Smart), 0916-247-1194 mga indibidwal na dumaranas Maaari rin umanong (Globe) ng mental o psychosocial maging hotline emergency ang Text Hotline: 0918-912-2813 issues ngayong panahon ng naturang programa para sa Email: [email protected]. pandemya. mga kasong nangangailangan ph Ayon sa ahensya, tatlong ng agarang tulong ng Website: ekwentomo.dswd. pilot areas lamang ang psychiatrists, psychologists, at gov.ph maaaring maka-access ng mental health institutions. Google Play Store application: WiSUPPORT sa pamamagitan Ayon pa sa DSWD, play.google.com/store/apps/ ng e-mail, telepono, at mobile “Among the target clientele details?id=com.cudavasol. applications. of WiSUPPORTPhoto are credit: Overseas PNA wisupport ■ Photo credit: PNA 7 Balita Mayo 2021 Dagdag P5.2B pondo ng OWWA, ‘go signal’ na lang ni PRRD ang hinihintay Ni Monica N. Ladisla Inirekomenda ng Department of Budget and Management (DBM) kay Pangulong Rodrigo Duterte na maglalaan ang ahensya ng P5.2 bilyong karagdagang pondo upang matugunan ang quarantine expenses ng pauwing overseas Photo credit: Philippine National ID Filipino workers. “The DBM is already looking for the necessary Pamamahagi ng unang batch funds for the repatriation, and no longer will we be touching ng PhilID, sinimulan na the OWWA funds,” paliwanag Ni Ivy E. Atompag ni Cabinet Secretary Karlo Nograles. Sinimulan na ng Philippine Pilipinas sa kalagitnaan Dagdag pa ni Labor Statistics Authority (PSA) ang ng 2022. Secretary Silvestre Bello III, pamamahagi ng unang batch Ang online website para sa “In fact, in our last IATF ng Philippine ID cards noong Step 1 ng pagpaparehistro ay (Inter-agency Task Force) Photo credit: PIA Mayo 3. kasalukuyan pang isinasaayos meeting, the DBM clearly Nasa 956 PhilIDs ang matapos itong makatanggap stated that they recommended kung walang tulong na sumailalim sa sampung araw idedeliver sa buong bansa ng 40,000 requests sa unang to the President the budgetary maibibigay ang pamahalaan. na quarantine sa government- kabilang na ang Metro Manila, ilang minuto ng pilot launch allocation for repatriation of Mula noong nakaraang accredited facilities ang OFWs La Union, Ilocos Sur, Nueva nito noong Abril 30. Ang the amount of P5.2 billion.” taon, nakatanggap na umano kahit nagnegatibo ang mga ito Ecija, Bulacan, Pampanga, bugso ng registration requests Aniya, mas mababa ito sa ng P5.2 bilyon ang ahensya sa swab test. Rizal, Cavite, Iloilo, Bacolod, ay nagdulot ng delay sa naunang hiniling na dagdag at P6.2 bilyon naman “So, from a one-to-three- Albay, Masbate, at iba pagpapadala ng one-time pondo ng OWWA na aabot ngayong taon. day hotel quarantine stay by sa P9.8 bilyon subalit ayon “This fund for 2021 had pang probinsya. password (OTP) na kailangan our returning OFWs, now the Ang PHLPost, bilang sa registration. Hinihikayat pa sa kanya, “this may suffice become also threatened opisyal na delivery partner for n ow.” because of the new quarantine quarantine stay extends up to rin ng ahensya ang publiko seven to nine days, and based ng PhilSys, ay nakatakdang na mag-sign up online kapag Noong nakaraang protocols imposed in light maghatid ng PhilIDs sa iba’t taon, inihayag ni OWWA of the new COVID variant,” on the latest IATF decision, gumagana na ulit ang register. Administrator Hans Cacdac ani Cacdac. that runs up to 10 days. Triple ibang destinasyon. philsys.gov.ph. Ayon kay PSA na malaki ang posibilidad na Sa huling inilabas na and quadruple rin ang aming “We are urgently looking maubos ang pondo ng ahensya resolution ng IATF, kailangang costs,” ayon kay Cacdac. ■ Undersecretary Dennis Mapa, into the issue and updating sinisiguro nilang ang mga the website to resolve this makinang kanilang ginagamit ay nasa maayos na kondisyon technical challenge. Once again, we apologize for any DPWH hataw sa pagtatayo ng medical facilities para madagdagan pa ang Ni Ivy E. Atompag bilang ng mga susunod na inconvenience this has caused. batch ng PhilID. We thank you for your patience Sinabi ni Department of Force for the Management Dagdag pa niya, nagtayo “We are pleased to and support for the PhilSys Public Works and Highways of Emerging Infectious ang DPWH ng 49 off-site have commenced this program,” saad ng kanilang (DPWH) Secretary Mark Diseases noong Mayo 4, na dormitories na may 1,228 beds major milestone in the Facebook advisory. Villar na tuluy-tuloy ang pinangunahan ni Pangulong para sa frontliners malapit sa implementation of the Ang pangalawang ahensya sa pagtatayo ng Rodrigo Duterte. modular hospitals. PhilSys. This exercise showed hakbang sa pagpaparehistro isolation centers at modular Iniulat ni Villar na may “Our occupancy rate us what can be improved naman ay isasagawa sa hospitals hanggang makamit 660 modular facilities na may in our quarantine facilities registration centers. ng bansa ang ‘buffer’ sa nationwide is 21 percent. The on our card production and medical facilities nito. higit sa 24,000 na kama ang rate in NCR (National Capital personalization machines and Ang Philippine kasalukuyang nag-o-operate Identification System Act na “At tuluy-tuloy naman ang Region) is high at 50.97 processes,” saad niya sa isang pagtatayo natin ng centers, ngayon sa buong bansa. percent. But what is good news release. pinirmahan ni Pangulong and definitely hindi tayo Ayon sa kanya, 603 is the trend on occupancy Layunin ng PSA na Rodrigo Duterte noong titigil until magkaroon tayo dito ang ginagamit para sa rate which is reducing. Last makapagrehistro ng 70 Agosto 2018 ay naglalayong ng buffer sa ating medical isolation na may 23,046 beds month, it was at 60 percent. milyong Pilipino bago magbigay ng iisang facilities,” saad ni Villar sa at 10 modular hospitals na Now, it’s 50 percent,” saad matapos ang taon at halos national ID para sa lahat meeting ng Inter-Agency Task may 239 beds. ni Villar. ■ ang buong populasyon ng ng Pilipino. ■

Photo credit: DPWH 8 Mayo 2021 Balita PRRD tumanggap ng unang dose ng bakuna mula sa Sinopharm Ni Monica N. Ladisla

Photo credit: pia.gov.ph DOH: Hindi dapat mabahala sa expiration ng vaccines Photo credit: PNP PIO sa Hunyo, Hulyo Ni Raiza F. Cabugwang Pinawi ng Department bisa sa susunod na buwan, of Health ang pangamba ng samantalang ang ilang natitira publiko ukol sa pagbabakuna pang doses ng nasabing ng Coronavirus disease 2019 bakuna ay nakatakda namang (COVID-19) vaccines na mawalan ng bisa pagsapit ng Nakatanggap na ng unang siyang nagturok ng bakuna dumating ang mga bakuna nakatakdang mawalan ng bisa Hulyo 2021. dose ng Sinopharm vaccine sa Pangulo sa ipinakitang dito sa Pilipinas. Mayroon sa darating na Hunyo o Hulyo “Kailangan maintindihan noong Mayo 3 si Pangulong livestream sa Facebook page silang donation from China at ng taong ito. ng ating mga kababayan Rodrigo Duterte. ni Senator Bong Go. hiningan ito ng special permit Ayon kay Health na ang pinakamatagal na Aniya, hinintay umano Samantala, nilinaw ni Food para nga maprotektahan ang Undersecretary Maria Rosario expiring date ay six months. muna niya ang “go signal” and Drug Administration Presidente at mukhang ‘yun Vergeire noong Mayo 11, Minsan ‘pag dumating sa mula sa kanyang doktor na Director General Eric din po ang ginamit sa ating may 1.5 milyong COVID-19 isang bansa, ganito na ‘yong siyang nagrekomenda ng Domingo na kabilang si Pangulo kagabi,” pahayag vaccines mula sa AstraZeneca time for expiry,” paliwanag naturang bakuna sa kanya. Pangulong Rodrigo Duterte ang nakatakdang mawalan ng “I feel good, and I have been sa nabigyan ng compassionate ni Domingo. ( ▶ 12 ) expecting this shot, vaccination special permit (CSP) ng Ayon pa kay Domingo, a long time ago,” pahayag ni ahensya upang makakuha ng kabilang din sa nabigyan Pangulong Duterte. bakuna mula sa Sinopharm. ng CSP ang mga asawa o Si Health Secretary “Ito ‘yung [permit na] partner ng mga miyembro ng

Francisco Duque III ang hiningi ng PSG dati bago pa Presidential Security Group. ■ Photo credit: PTV News EUA ng Moderna vaccine, aprubado na ng FDA Ni Monica N. Ladisla Inaprubahan na noong program ng gobyerno ang and unpublished data, FDA Mayo 5 ng Food and Drug bakunang mayroong EUA is granting an emergency Administration ang emergency mula sa FDA. use authorization... for the use authorization (EUA) ng “After rigorous and COVID-19 vaccine Moderna,” bakunang gawa ng Moderna. thorough review by regulatory ulat ni FDA Director General Maaaring ipamahagi and medical experts using the Eric Domingo. at gamitin sa vaccination currently available published Umabot lamang umano ng sampung araw bago opisyal Iligal na pagreseta ng na nabigyan ng EUA ang Ivermectin, kinundena ng PMA naturang bakuna. Ni Monica N. Ladisla Inaasahang darating na sa Hunyo ang 200,000 doses ng Nagbabala ang Philippine paglabag umano sa FDA Act bakunang binili ng gobyerno Medical Association noong of 2009. mula sa Moderna. Mayo 3 sa mga doktor na “The unlawful sale of the Pumirma rin ng tripartite iligal na nagbibigay ng reseta drug product bought abroad agreement ang gobyerno at ng Ivermectin sa publiko. but not registered with the pribadong sektor sa Moderna Naninindigan ang PMA sa FDA is also illegal. PMA upang makakuha ng 20 inilabas na pag-aaral ng Food hereby cautions physicians milyong doses ng bakuna. and Drug Administration, not to prescribe or compound Ayon sa tala noong Department of Health, at the medicine Ivermectin Mayo 5, pito na ang vaccine World Health Organization na outside of the approved manufacturers na nabigyan “inconclusive” ang paggamit compassionate use hospitals,” ng EUA ng bansa kabilang ng Ivermectin bilang gamot sa mariing pahayag ng PMA. na ang Pfizer-BioNTech, COVID-19. Limang ospital pa lamang AstraZeneca, Sinovac Biotech, Anila, ang paggawa at ang aprubadong magbigay Gamaleya Institute, Janssen, pamimigay ng naturang ng Ivermectin sa paggamot Photo credit: pia.gov.ph at Bharat Biotech. ■ unregistered drugs ay ( ▶ 12 ) 9 Balita Mayo 2021 AstraZeneca vaccines, pwede nang ipamahagi muli sa mga edad 59 pababa – DOH Ni Raiza F. Cabugwang Inanunsyo ng Department thrombocytopenia) events of Health (DOH) noong have been confirmed. It Mayo 7 na maaari na muling was concluded that there ipamahagi ng mga lokal na are currently no known risk pamahalaan ang AstraZeneca factors for VITT, and that Coronavirus disease 2019 the benefits of receiving the o COVID-19 vaccines sa vaccine against COVID-19 mga indibidwal na hindi still outweigh the risk,” pa tumutungtong ng 60 pahayag ng Kagawaran. taong gulang. Ang VIIT ay isang hindi Ayon sa DOH, hindi pangkaraniwang kaso ng pa sila nakatatanggap ng pamumuo ng dugo na may anumang balita hinggil sa kaugnayan sa mababang blood clotting o pamumuo ng Photo credit: PNA dugo sa mga naturukan na ng platelet count. Ito ay maaaring nasabing bakuna. maranasan apat hanggang 28 “To date, no local VITT na araw matapos makatanggap (vaccine-induced thrombotic ( ▶ 12 ) Pinas pangalawa sa Southeast Asia sa may pinakamaraming COVID-19 jabs Ni Ivy E. Atompag Pumangalawa sa Southeast average dose na naibabakuna Mula nang magsimula Asia ang Pilipinas sa tala ng may sa loob ng pitong araw. ang vaccination drive noong pinakamaraming naibakunang Sumunod ang Pilipinas sa Marso sa bansa, nasa 2,409,235 COVID-19 vaccines. Indonesia na may 21,993,299 na indibidwal na mula sa A1 Sa ulat ni National Task doses nang naibakuna mula hanggang A4 categories ang Force Against COVID-19 noong simulan nito ang nakatanggap ng hindi bababa Chief Implementer at Vaccine vaccination rollout noong sa isang dose ng bakuna. Czar Carlito Galvez, Jr., Enero, habang ang Cambodia Sa datos noong Mayo 10, ipinakita ng datos noong Mayo 10 na nakapagbakuna ay nasa ikatlong pwesto na mayroon nang 7,764,050 na ng 2,409,235 shots ang may 2,284,788. bakuna ang Pilipinas kasama Photo credit: pna.gov.ph bansa mula nang magsimula Sa buong mundo, ang na ang mga brand ng ang vaccination drive noong Pilipinas ay nasa ika-41 CoronaVac, AstraZeneca, Marso. Nasa 65,879 doses ang kasama ang 194 na bansa. Sputnik V, at Pfizer. ■ Palasyo: Vaccination site sa Nayong Karagdagang 15K doses ng Sputnik V, dumating na sa bansa Ni Raiza F. Cabugwang Pilipino, pansamantala lang Lumapag na sa bansa ang Ni Monica N. Ladisla pangalawang batch ng Sputnik Nilinaw ni Presidential lang maibsan itong V Coronavirus disease 2019 Spokesperson Harry problema sa pandemya, at (COVID-19) vaccines mula Roque noong Mayo 11 kapag nabakunahan na ang Russia noong Mayo 12, 2021. na pansamantala lamang karamihan sa ating mga Malugod itong sinalubong ang itatayong makeshift kababayan, magtatapos na ng ilang mga opisyal ng tents sa Nayong Pilipino rin ang ating problema sa pamahalaan, kabilang na Foundation (NPF) COVID-19.” sina Pandemic Task Force grounds upang maging Dahil dito, iginiit muli ni Adviser Dr. Teodoro Herbosa vaccination facility. Sec. Roque ang panawagan at Health Undersecretary Ma. Ani Sec. Roque, tulad ng Palasyo sa NPF na Carolina Vidal-Taiño. ng tents na kasalukuyang huwag nang hadlangan Ayon sa Department of ginagamit sa quarantine ang planong pagtatayo ng Health (DOH), ang naturang facilities ang balak itayo ng vaccination facility sa lugar. batch, na naglalaman ng pamahalaan sa lugar. “So, pakiusap lang sa 15,000 doses ng bakuna, ay “‘Yung itatayo sa Nayong Nayong Pilipino Board, gagamitin bilang pangalawang Photo credit: pna.gov.ph Pilipino, makeshift ‘yan, sana naman ‘wag kayong dose kasunod ng unang batch hindi ‘yan permanente. sumuway doon sa programa ng Sputnik V vaccines na Samantala, tiniyak Czar Carlito Galvez, Jr., Parang mga tent lang din ng Presidente na makamit dumating sa bansa noong naman ni Dr. Herbosa na inaasahan ng pamahalaan ‘yan parang ‘yung mga maipamamahagi ang lahat na makatatanggap ang ginawa rin na mga tent ang herd immunity at Mayo 1. facilities para ginagamit payagan na magtayo ng Ibinigay ang naturang ng COVID-19 vaccines bago bansa ng 10 milyong doses na COVID-19 isolation mega vaccination facility batch ng bakuna sa limang pa man mawalan ng bisa ng COVID-19 vaccines diyan sa Nayong Pilipino na diyan sa Nayong Pilipino,” lungsod sa Metro Manila, na ang mga ito. Ito ay kaugnay kada buwan. lupain din sa reclamation ani Sec. Roque. kinabibilangan ng Makati, ng dalawang milyong doses “If we are able to have that area,” paglilinaw ni Matatandaang kinundena Muntinlupa, Manila, Taguig, ng AstraZeneca vaccines na kind of deliveries, supply will Sec. Roque. ng NPF ang pagtatayo ng at Parañaque. posibleng mapawalang bisa not be a problem. Ma-aachieve Dagdag pa niya, “Ito mega vaccination site dahil Sa kabuuan ay nasa limang na sa darating na Hunyo natin ang target, which is 70 naman ay hindi magiging maaapektuhan umano ang milyong Sputnik V vaccines at Hulyo. million by November 27, 28. permanente. Ito ay para 500 puno sa lugar. ■ ang inaasahang darating Ayon pa kay Herbosa, base It’s a tight target, but it looks sa bansa. na rin sa sinabi ni Vaccine doable,” saad ni Herbosa. ■ 10 Mayo 2021 Balita AFP mobile kitchen, DepEd pinalawig ang early registration sa mga nagpakain sa mga pampublikong paaralan hanggang Mayo 31 pamilya sa QC Ni Raiza F. Cabugwang Ni Trish Alcantara Pinalawig ng Department of sa pagpapatala naman sa mga Education (DepEd) ang early paaralan at barangay na may Namigay ng nasa 3,000 registration para sa mga mag- mababang kaso ng Coronavirus maiinit na food packs para aaral ng Kindergarten at Grades disease 2019 o COVID-19. pananghalian at hapunan 1, 7, at 11 sa mga pampublikong Nauna nang pinayagan ng ang AFP noong Abril paaralan hanggang sa katapusan Kagawaran ang mga school 29 sa mga indibidwal at ng buwan. division superintendent na pamilya sa Brgy. Socorro, Naunang itinakda ang magpatupad ng full remote QC. naturang pagpapatala hanggang early registration kahit sa Namigay ang culinary sa Abril 30, 2021 lamang. mga lugar na nakapailalim sa trained na mga militar Sa pinakahuling datos modified general community sa pamamagitan ng ng DepEd, mahigit 4.2 quarantine batay sa risk AFP Mobile Kitchen milyong estudyante na assessment level sa mga ito. ng pagkain sa street ang nakapagpatala sa early Pinaalalahanan ni DepEd Photo credit: PNA sweepers, pedicab drivers, registration nito na nagsimula Undersecretary for Planning noong Marso 26, 2021. and Human Resource and makapagbigay ng tulong sa mga 11 upang makapaghanda ang at mga pamilyang nakatira paaralan hinggil sa mga polisiya DepEd at mga paaralan para sa sa slum areas sa barangay. Pinakamarami sa mga Organizational Development, nagpatala ay mga estudyanteng and Field Operations Jesus at proseso kaugnay sa nabanggit parating na school year. “The AFP Mobile na early registration. Layon din nitong mahanap, Kitchen is one of our tutungtong ng Grade 1, na Mateo ang DepEd field offices umabot na sa 1,490,647. na maaaring gumamit ng Hinihikayat din ang mga matukoy, at maitala ang mga soldiers’ humanitarian Sinundan naman ang bilang online platform o drop boxes eskwelahan na magkaroon ng out-of-school youth at mga actions to help and na ito ng mga estudyanteng sa pagsasagawa ng nasabing hotlines at ibigay sa publiko batang may kapansanan, may provide assistance to our nagpatala para sa Grade 7, early registration. ang kanilang opisyal na mga malubhang karamdaman o less fortunate kababayans na umabot sa 1,049,298; “Similar to the previous year, detalye hinggil sa kanilang problema na may kinalaman as our nation continues Kindergarten, na nasa 919,428 early registration forms will be paaralan upang masagot ang sa kanilang nutrisyon, mga to battle the COVID-19 na mga mag-aaral; at, Grade available in barangay halls and mga katanungan kaugnay sa batang biktima ng pang-aabuso pandemic,” pahayag ni 11 na pumalo sa 794,768 na other public spaces. An early naturang pagpapatala. o pananamantala, iyong mga AFP Chief of Staff General mga estudyante. registration dropbox will be Pinaalalahanan din ng may pananagutan sa batas, at Cirilito Sobejana. Ang mga mag-aaral made available for parents or DepEd ang mga paaralan maging mga batang lansangan. Nagsimula ang na tutungtong ng Grade guardians to collect and submit tungkol sa mahigpit na Hinihikayat din sa ilalim community-based 2 hanggang 6, Grade 8 the forms in these identified pagpapatupad ng cutoff sa ng nasabing pagtatala ang mga efforts ng AFP sa ilalim hanggang 10, at Grade 12 ay places,” pahayag ng opisyal. edad ng mga batang papasok sa paaralan, mga lokal na opisyal, ng “Kapwa Ko Sagot kinokonsiderang pre-registered Samantala, mga magulang Kindergarten. Ayon sa polisiya at iba pang kasapi ng komunidad Ko” na kampanya ng na at hindi na kinakailangan o tagapag-alaga lamang ng Kagawaran, kinakailangang na tulungan iyong mga batang ahensya noong Marso pang sumailalim sa proseso ng ng mga mag-aaral ang nasa limang taong gulang na biktima ng kalamidad, iyong early registration. papayagang pumunta sa mga ang bata pagsapit ng Agosto mga nakatira sa mga malalayo 2020 para tulungan ang 31, 2021 kung siya ay papasok o mahirap na maabot na mga komunidad na Ayon sa DepEd, maaaring lugar na pinahihintulutan ang isagawa ang nasabing pagpapatala mismo sa early sa darating na school year na mga lugar, iyong mga hindi labis na naapektuhan ng magsisimula sa Agosto. rehistrado o dokumentado sa pandemya. early registration online o registration sites. sa pamamagitan ng text. Sinabi rin ni Usec. Mateo Isinasagawa ang early kanilang mga lugar, at iyong Tulung-tulong ang Samantala, kinakailangan pa na nararapat na magkaroon ng registration para sa mga mga out-of-school youth o mga AFP Civil Relations ring sumunod sa public health hotlines ang DepEd regional at mag-aaral na papasok ng batang tumigil na sa pag-aaral Service, Joint Task standards at safety protocols division offices upang sila ay Kindergarten, at Grades 1, 7, at pero nais na makabalik muli. ■ Force-NCR, at AFP Quartermaster General sa implementasyon ng proyekto. Nagbigay ng kani-kanilang personnel Bagong CPNP Eleazar, nanawagan para sa ‘intensified cleanliness policy’ ang 7th Civil Relations Ni Trish Alcantara Group at 11th Civil Nanawagan sa una niyang implementasyon ng Intensified Nagkaroon ng dayalogo sa bawat komunidad ang maaari Military Operations command conference bilang Cleanliness Policy o tuluy-tuloy ginanap na hybrid briefing sa nating gamiting detention Battalion, samantalang bagong PNP Chief si PGEN tumulong naman sa na reporma sa PNP at paglalapit PNP NHQ sa Camp Crame facilities para sa mga sadyang Guillermo Lorenzo Eleazar noong Mayo 8 ang PNP Chief pasaway,” pahayag ni PNP trapiko at pagpapatupad para sa istrikto at sistematikong ng mga pulis sa komunidad. ng health at safety at police commanders sa buong Chief Eleazar. protocols ang QCPD. bansa ukol sa pagpapalakas ng Sinabi rin ng PNP Chief na Galing naman ang mga kampanya laban sa kriminalidad dapat may physical distancing pagkain sa AFP-DND sa kalsada, iligal na droga, pag- sa loob ng detention areas at Sojourners Club, Master aalsa, at terorismo. pinaalalahanan ang mga pulis in National Security Nagbigay rin ng direktiba na 12 oras lang maaaring idetina Administration Regular si PNP Chief Eleazar sa ang mga taong maaaresto sa Class ‘52, at Tanging paghahanda ng detention Yaman Foundation. facilities sa inaasahang pagtaas paglabag sa minimum public Suportado ng aktibidad ng bilang ng maaaresto dahil health safety standards kung ang pangkalahatang sa utos ni Pangulong Rodrigo walang kasong isasampa sa pagsisikap ng gobyerno Duterte na hulihin ang mga mga ito. na matulungan ang mga walang suot na face masks sa Binalaan din ng bagong Pinoy lalo na noong mga pampublikong lugar. hepe ng PNP ang lahat ng umiral ang MECQ sa police officers kontra abuso at NCR at nalimitahan ang “Makipagtulungan tayo sa galaw ng mga sibilyan mga lokal na opisyal, kasama sinabihan ang mga itong sundin para makontina ang virus. ■ ang barangay, para malaman ang maximum tolerance habang Photo credit: PNP PIO natin kung aling mga lugar sa inaaresto ang mga violator. ■ 11 Balita Mayo 2021 ‘Bahay Kalinga, gawing tahanan, Vaccine rollout ng Maynila, hindi kulungan ng mga bata’ umabot na ng mahigit 100K – Mayor Gatchalian Ni Ivy E. Atompag Ni Trish Alcantara Nakapagbigay na ng Pinagdiinan ni Malolos Bahay Kalinga at pagtatayo unang dose ng COVID-19 City Mayor Gilbert ng bagong gusali. ang lungsod ng Maynila sa “Bebong” Gatchalian na Lalawakan din ang 105,212 indibidwal, ayon sa intensyon ng Bahay Kalinga pasilidad para magkaroon tala noong Mayo 5. na maging pansamantalang ng palaruan at area kung Sa kabuuang bilang na ito, tuluyan at hindi detainment saan maaaring makipag- 25,161 sa mga nabakunahan facility ng mga batang usap ang mga bata sa ay medical frontliners mula sa lansangan. professional counselors. “Marami sa ating mga mga pribado at pampublikong “We are trying to change ospital na kasama sa A1 kabataan na ang kanilang ‘yung ganitong atmosphere mga naging tahanan ay category ng priority list. sa Bahay Kalinga. Ang Nakapagbigay na rin ito ng ‘yung lansangan, marami Bahay Kalinga ay hindi sa kanila ang naligaw ng pangalawang dose sa 39,928 landas. Tapos ‘pag dinadala detainment facility. Ito na indibidwal kung saan sila sa Bahay Kalinga, ay isang lugar kung ang 4,252 dito ay medical ang nagiging impression saan mararamdaman ng frontliners at 32,676 ay Photo credit: PIA NCR ng mga bata ay bakit sila bata na mayroon siyang mga residente. kinukulong? Kasi to prevent kinabukasan, mayroon Noong Miyerkules lamang citizens, at 6,539 na taong may ‘Isko Moreno’ Domagoso sa ‘yung pagtakas ng mga siyang pagkakataon para ay nakapagbigay ang lungsod karamdaman at kapansanan. kanyang Facebook post. bata, nilalagyan ng mga mangarap para sa kanilang ng 242 unang dose. Ang 219 “Hinihikayat ko rin Dagdag pa ni Domagoso, bakal ‘yung mga bintana,” sarili at pamilya,” dagdag pa dito ay mula sa A1 category, po ang lahat ng mga hindi titigil ang lokal na pahayag ng alkalde. ng punong lungsod. 11 mula sa A2, at 12 mula sa interesado magpabakuna na pamahalaan sa paghahanap Kaya naman naglaan Target tapusin ng A3 category. mag pre-register sa www. ng paraan upang pigilin ang ang pamahalaang pamahalaang panlungsod Para sa pangalawang manilacovid19vaccine.ph para pagkalat ng virus ngunit panlungsod ng P4-milyon sa loob ng 150 working dose, 7,302 ang nabakunahan sa mas mabilis at episyenteng dapat ding sumunod ang mula sa development fund days na nagsimula nitong kabilang na ang 754 medical vaccination process,” saad mga residente sa health at nito noong 2020 para sa Pebrero ngayong taon ang frontliners, siyam na senior rehabilitasyon ng lumang naturang proyekto. ■ ni Manila Mayor Francisco safety protocols. ■ Precinct commander, sinibak dahil sa pagdagsa ng mga bakasyonista sa isang resort sa Caloocan Ni Trish Alcantara Sinibak ang Caloocan safety protocol sa kanyang isolation at testing ng mga City Police Community nasasakupan. nagpunta sa naturang resort Precinct 9 Commander dahil Sinabi ni PNP Chief PGEN matapos itong ipasara. sa insidenteng pagdagsa ng Guillermo Lorenzo Eleazar na Pero wala ring kawala ang mga bakasyonista, kabilang sasailalim pa sa imbestigasyon mga taong nagpunta sa resort na ang mga bata, sa Gubat sa si PMAJ Melgar para malaman dahil diumano sa pagiging Ciudad resort sa Brgy. 171 kung may dapat ba siyang “iresponsable” at paglabag sa ordinansa ng lokal na Bagumbong Caloocan sa panagutan sa nangyaring insidente. pamahalaan. gitna ng umiral na MECQ sa Iniimbestigahan din “Daan-daan kayong Photo credit: Bayanihan Generation FB Page Metro Manila at mga kalapit pati barangay chairman ng nag-good time sa gitna ng na probinsya. nasabing area. pandemya sa isang lugar na Tinanggal sa pwesto si Sa kabilang banda, under MECQ at isinama 70 e-trikes, ipinamigay sa PMAJ Harold Aaron Melgar pinapurihan naman ng PNP ninyo pa ang mga anak ninyo. noong Mayo 12 dahil diumano Chief ang naging desisyon ni Kung hahayaan lang natin na sa kabiguan nitong ipatupad Caloocan City Mayor Oscar sorry-sorry lang ito, it will mahigit 50 barangay sa Malolos ang minimum public health Malapitan na iprayoridad ang send a wrong message na Ni Trish Alcantara mag-violate na lang tayo nang Nasa 51 barangay, traysikel ang mga magiging mag-violate dahil anyway, kasama na ang pamahalaang drayber ng e-trikes. patatawarin din naman tayo panlungsod, ang ginawaran Sa 70 e-trikes, 51 ang at walang pananagutan sa ginawa ninyo,” pahayag ng ng nasa 70 e-trikes ng DOE na ibinigay sa mga barangay samantalang 19 naman ang PNP Chief. ipinamigay noong Abril 27 sa Pati isang cameraman City of Malolos, Bulacan. gagamitin ng city hall. na kumuha ng video sa Nagsagawa muna ng Sinabi ni Malolos City mga pinaaalis sa resort ay Mayor Bebong Gatchalian na ebalwasyon at oryentasyon sa binugbog ng ilang nagpunta malaking tulong ang e-trikes roon, ibinalita rin ni PNP mga drayber ang pamahalaang bilang transportasyon lalo na panlungsod bago ipamigay Chief Eleazar. sa paghahatid ng COVID-19 Umapela sa publiko ang ang naturang chargeable related programs ng lokal PNP Chief na huwag maliitin e-trikes. na pamahalaan bukod pa sa ang pagkahawang dala ng Susunod sa umiiral na environment friendly ang COVID-19 at matinding batas trapiko para sa mga mga ito. ■ Photo credit: PNA sakripisyo ng health workers. ■ 12 Mayo 2021 Balita

NCR Plus, GCQ na ulit mula sa pahina 2 are a lot of fiestas because we mga outdoor na pook-pasyalan saan hindi na kinakailangan are predominantly Catholic sa NCR Plus. Kinakailangan pang tanggalin ang face mask, country. I’m asking you not pa ring sumunod ang mga tulad ng salons, parlors, at only to tone down [but] ito sa minimum public health beauty clinics; at, forego because we have laws. standards; ▶ Paglabas ng mga Forego to congregate, to ▶ Specialized markets indibidwal edad 18 hanggang crowd. There’s no problem. ng Department of Tourism 65 taong gulang sa mga God knows we love Him, but (DOT), basta’t susundin ng lugar na naka-GCQ ‘with the problem is the necessary mga ito ang minimum public heightened restrictions’. consequence of it all. Be health standards at ipatutupad Sa kabilang banda, hindi mindful of that because we are ng mga ito ang mga pa rin maaaring magbukas sa DOH: Hindi dapat mula sa pahina 8 still in the pandemic,” pahayag panuntunan at paghihigpit na mga lugar na nasa pinahigpit ni Pangulong Duterte. itinakda ng DOT; na GCQ ang entertainment ni Vergeire, tagapagsalita rin Nasa 1.2 milyong doses ng Sa ilalim ng mas pinahigpit ▶ Hanggang 10 venues, tulad ng bars, concert ng Kagawaran. AstraZeneca vaccines na binili na GCQ, pinapayagan ang porsyentong venue capacity Natanggap ng bansa ang para sa mga pagtitipon na halls, mga teatro; recreational ng mga pribadong kumpanya mga sumusunod: venues, tulad ng internet cafes, pinakaunang suplay nito ng ang inaasahan namang ▶ Essential travel may kinalaman sa pagsamba o pananampalataya at mga bilyaran, arcades; mga parke, AstraZeneca vaccines noong darating ngayong Hunyo. o pagbiyahe kung may perya, palaruan, kiddie rides; napakahalagang kadahilanan pagtitipon para sa lamay, nakaraang Marso. Sinundan Kinakailangang iturok ang papunta at palabas ng NCR Plus; burol, at iba pang katulad na indoor sports courts at venues naman ito ng pagdating ng dalawang doses ng nabanggit mga aktibidad para sa mga at indoor tourist attractions; at mga karagdagang suplay, ▶ Indoor dine-in mga lugar kung saan ginaganap na bakuna sa pagitan ng apat services o pagkain sa loob pumanaw, maliban na lamang kabilang na iyong lumapag hanggang 12 na linggo. ng mga establisyimento sa kung ang pagpanaw ay bunsod ang mga pagpupulong, nito lamang Sabado, Mayo 8. ng Coronavirus disease 2019 conference, at exhibition. Sinabi ni Usec. Vergeire NCR Plus nang hanggang 20 Ayon sa tala noong Mayo na inaasahan ng pamahalaan porsyentong seating capacity o COVID-19 sa NCR Plus; Sa mga lugar na nasa GCQ 12, nasa 2,556,000 doses o hanggang 50 porsyentong ▶ Hanggang 30 ‘with heightened restrictions’, na maipamamahagi na ang hindi pa rin pahihintulutan ng AstraZeneca vaccines seating capacity naman para porsyentong venue capacity ang natanggap na ng bansa lahat ng doses ng AstraZeneca sa al fresco dining o pagkain para sa outdoor non-contact ang pagbiyahe palabas ng vaccines sa huling linggo sports; at gayundin ang mga NCR Plus, maliban na lamang sa tulong ng COVID-19 sa labas; Vaccines Global Access o ng Mayo o sa unang bahagi ▶ Hanggang 30 establisyimentong naghahatid sa Authorized Persons Outside ng Hunyo. porsyentong venue capacity sa ng personal care services kung Residence o APORs. ■ COVAX facility, na siyang nangangasiwa upang tiyakin “Wala po tayong dapat na pantay-pantay ang ikabahala. Nakagawa na po natatanggap na suplay ng ng mekanismo on how we COVID-19 vaccines ng lahat can consume these vaccines,” ng mga bansa sa mundo. pagtitiyak ni Vergeire. ■

Iligal na pagreseta mula sa pahina 8 ng COVID-19 bilang isang na nilahad para magkaroon investigational drug. ka ng accountability Kaugnay nito, umalma dun sa pasyente,” ani ang ilang health workers Dr. Tony Leachon. kamakailan matapos mamigay Dagdag pa niya, “Alam mula sa pahina 2 ang dalawang pulitiko ng natin ang DOH inatasan na Herd immunity sa NCR, Ivermectin mula sa reseta ng ang Professional Regulation ngunit kasama ang Bulacan, nandoon ‘yong 30 million ng suplay nito ang Serum mga on-site doctors doon ng Commission kung merong Cavite, Laguna, at Rizal sa natin na mga vaccine na Institute of India. walang pirma at nakalagay na pagkakasala ang mga doctor tinatawag na NCR Plus bubble kinuha, there’s a possibility Posible rin umanong license number ng mga ito. na gumamit at nag-issue na matatandaang isinailalim talaga na magkaroon ng makamit ng bansa ang herd “Meron tayong nakita ng prescription outside muli sa enhanced community delay,” ani Galvez. immunity sa katapusan ng taon may naglagay ng lisensya of the approval of FDA quarantine mula Marso 22 Sinabi ng Kalihim na dahil sa inaasahang pagdating pero walang pangalan. Hindi of compassionate use of hanggang Abril 4, 2021. maaaring makapagpabagal ng mas marami pang suplay kumpleto ang information certain hospitals.” ■ Inaasahan ng pamahalaan sa inaasahang pagdating ng COVID-19 vaccines simula na mabakunahan ang 70 sa bansa ng 30 milyong Hunyo ng taong ito. milyong Pilipino kontra doses ng Covavax vaccines Ayon pa kay Sec. Galvez, AstraZeneca vaccines, mula sa pahina 9 COVID-19 ngayong taon, ang matinding krisis na halos dalawang milyong doses ang isang indibidwal ng “All vaccination sites pero nagtakda rin ito ng mas kasalukuyang dinaranas ng na ng COVID-19 vaccines viral vector vaccine, tulad makatotohanang target na nasa India bunsod ng COVID-19. ang naipamahagi dalawang should have a strengthened ng AstraZeneca. post-vaccination surveillance 50 hanggang 70 milyong katao. Ang Covavax ay binuo ng buwan matapos ilunsad ang Nauna nang sinuspinde “With the constrictions kumpanyang Novavax mula programa ng pamahalaan to spot possible adverse events ng DOH ang pamamahagi following immunization,” of the global market, lalo na Estados Unidos at tumutulong hinggil sa pagbabakuna laban ng AstraZeneca vaccines ‘yong nangyayari sa India na naman sa pagpaparami sa virus. ■ sa mga Pilipinong nasa 59 saad ng Kagawaran. taong gulang pababa matapos Dagdag pa ng tanggapan, PRRD nagdeklara ng state of calamity mula sa pahina 2 lumabas ang mga balitang sasailalim din sa pagsasanay may kinalaman sa blood ang lahat ng healthcare of calamity base na rin sa Nakasaad din sa ilalim presyo ng baboy, at masimulan clotting na naranasan ng mga workers sa vaccination rekomendasyon ng National ng naturang proklamasyon na ang rehabilitasyon ng local nabakunahan ng nasabing sites hinggil sa pagtukoy Disaster Risk Reduction and na inaatasan ang lahat ng hog industry. COVID-19 vaccine sa ilang at pangangasiwa sa mga Management Council. ahensya ng pamahalaan at “All law enforcement mga bansa. magpapakita ng mga posibleng Apektado ng ASF ang local government units na agencies, with the support Samantala, ayon pa sa sintomas ng VIIT. Ang mga 12 na mga rehiyon, 46 na magtulungan at gawin ang mga of the Armed Forces of the DOH, bagama’t bihira ang indibidwal na kakikitaan ng mga probinsya, 493 na mga kinakailangang hakbang para Philippines, are hereby directed kaso ng post-vaccination lungsod at munisipalidad, agad na masugpo ang pagkalat to undertake all necessary blood clotting, naglabas pa sintomas ng nasabing kaso at 2,561 na mga kanayunan ng ASF, masolusyunan ang measures to ensure peace and rin sila ng mga panuntunan ay kinakailangang agad na sa buong Pilipinas mula ng kakulangan ng suplay ng order in affected areas, as may upang maging alerto ang ipagbigay-alam sa mga health tinamaan nito ang bansa mga produktong baboy sa be necessary,” dagdag pa ng vaccination sites at healthcare facility upang agaran silang noong 2019. merkado, mapababa ang naturang proklamasyon. ■ workers laban dito. mapagtuunan ng pansin. ■ 13 Balita Mayo 2021 Ama ng 2 drug suspects, nakipagbarilan sa mga parak para itakas ang mga inarestong anak Ni Trish Alcantara Pinaghahanap na ngayon Nakapagpaputok pa si PSSG ang nakatakas na dalawang drug Judan ngunit nakatakbo na ang suspects matapos pagbabarilin gunman kasama ang dalawang ng kanilang ama ang dalawang anak nito sa Veterans Ave., pulis na magdadala sana kung saan tumakas sila gamit sa magkapatid sa ospital ang isang puting van. para sa mandatory medical Nakapagtamo ng gunshot examination matapos maaresto wound si PCPL Luna sa sa isang buy-bust operation likod ng kaliwa niyang tainga noong Mayo 6 bandang 4:47 samantalang tinamaan naman ng bala si PSSG Judan sa a.m. sa Dr. Evangelista St. Brgy. lalamunan. Nasa Zamboanga Sta. Catalina, Zamboanga City. City Medical Center ang Nakatakas ang magkapatid dalawang pulis para sa na sina Jonar Jul-Asri alyas medical treatment. “Naii” at Moner Jul-Asri Isang citywide manhunt ang matapos barilin ng kanilang inilunsad para sa mga nakatakas ama na si Naser Jul-Asri, na suspek. 55, na napag-alaman ding “These drug syndicates dating miyembro ng PNP, ang will really fight to evade arrest Photo credit: PNP PIO dalawang pulis na sina PCPL and continue with their illegal Nicolo Leon Luna III at PSSG activities. But we will hunt them Bobby Judan ng RDEU 9 sa down and make them pay for harap ng Zamboanga City their crimes,” pahayag ni PNP Medical Center. Chief PGEN Debold Sinas. ■ P40.7M marijuana winasak ng PNP-PDEA sa Kalinga Ni Trish Alcantara Nasa P40,780,000.00 halaga ang eradication operation sa 60 kilos marijuana seeds; at 15 ng marijuana ang binunot at pagkakasabat sa nasa 2,400 kilos marijuana stalks. winasak sa tatlong araw na pcs fully grown marijuana “Marijuana eradication joint operation ng PNP-PDEA plants (FGMP) sa isang 300 is a continuous effort to clear drug-affected areas Photo credit: PNP PIO Photo sa magkakaibang lugar sa Mt. sqm land area; 82,000 pcs in the mountainous areas Chumanchil, Brgy. Loccong FGMP sa 8,200 sqm na land of Cordillera region and Tinglayan, Kalinga Province. area; 4,000 pcs FGMP sa 400 other parts of the country,” Sa inilabas na pahayag ng sqm na isa pang land area; 165 pahayag ni PNP Chief PGEN PNP noong Mayo 9, nagresulta kilos marijuana dried leaves; Guillermo Lorenzo Eleazar. ■

5th Most Wanted Isulan bomb Drug suspects na may bitbit na P1M shabu, huli sa Tondo Ni Trish Alcantara suspect, hulog sa kamay ng PNP Tatlong suspek ang 38 ng mga operatiba ng PS-2 “Intensified anti-illegal Ni Trish Alcantara nahulihan ng 150 gramo ng SDEU at MPD. drugs operation will continue Arestado ang crime of murder with multiple shabu na tinatayang nasa Nakuha rin sa mga suspek under my watch, we will P1,020,000.00 sa isang buy- SOCCSKSARGEN 5th Most frustrated murder. ang isang .45 caliber pistol. strengthen our strategies thru Wanted sa isang counter Sa tala, miyembro diumano bust noong Mayo 8 sa Malaya Nasa kustodiya na rin ng terrorism operation ng PNP si Saptula ng BIFF Karialan St. Brgy. 124 Zone 10, Tondo. clustering system against illegal Arestado sina Anna mga pulis ang mga suspek noong Abril 21 sa Poblacion Faction sa ilalim ni Chief Staff para kasuhan ng paglabag sa drug syndicates in the country,” Ampatuan, Maguindanao. Sukarno Sapal alyas “Diok”. Loivina De Leon alyas “Anna”, pahayag ni PNP Chief PGEN 38; Atilano Layosa, Jr. alyas RA 9165 o Comprehensive Huli si Norton Saptula, 23, Sangkot umano si Saptula sa Guillermo Lorenzo Eleazar. ■ sa bisa ng warrant of arrest na pambobomba noong Agosto 28, “Raprap”, 37; at Cristina Lim, Dangerous Drugs Act of 2002. inisyu ni Acting Presiding Judge 2018 sa Brgy. Kalawag 3 na nag- Lorenzo F. Balok, RTC 12 Br. iwan ng 3 patay at 36 sugatang 19 Isulan, Sultan Kudarat dahil sibilyan at noong Setyembre sa three counts ng complex 2, 2018 sa Brgy. Kalawag 2 na pumatay naman sa 2 at sumugat sa 14 pang sibilyan. Sa huling ulat, nasa kamay na ng Isulan MPS ang suspek para sa disposisyon. “The arrest of Saptula is a setback in the atrocities of BIFF operating in Maguindanao

Photo credit: PNP PIO Photo area and nearby provinces. Moreover, this successful operation would likely affect planned attacks of local and foreign terrorist organizations,” pahayag ni PNP Chief PGEN Debold M. Sinas. ■ Photo credit: PNP PIO 14 Mayo 2021 Balita MASS VACCINATION SA PINAS ‘Vaccine nationalism’ mula sa pahina 5 ang kalahating milyong noong Enero 2021 ng DOH, LABAN SA COVID-19, PATULOY doses noong Marso. Simula UP-Philippine Genome noon, nasa mahigit 300,000 Center, at UP-National SA PAG-ARANGKADA Pilipino na mula priority Institutes of Health. groups (health workers, mga Sa pahayag na pinalabas ng Hindi pahuhuli ang Pilipinas sa vaccination program. Sa katunayan, nasa ika-47 posisyon ang Pilipinas mula sa 173 mga bansa na matagumpay ang pamamahala ng pagbabakuna. matatanda, at mga taong may DOH noong Mayo 4, hindi pa Sa tala nitong Abril 20, mayroon nang 1,279,223 Pilipino ang nakatanggap na ng bakuna o underlying health conditions) diumano VOC na maituturing katumbas na 1,477,757 doses. Sa ulat na iyon, mayroon ng 132,948 senior citizens, 180,315 ang fully vaccinated na kontra ang P.3 variant dahil hindi ang persons with comorbidities, at 965,960 healthcare workers ang nabakunahan kung saan COVID-19. sapat ang datos para sabihing 198,000 rito ay nakatanggap na ng ikalawang dose. Nito namang Mayo 10, may malaking implikasyon Mga ka-Central, sa estado ng programa ng pagbabakuna ng bansa laban sa COVID-19, nakatanggap din ang Pilipinas ang naturang VOI. nagiging matagumpay ba ito? Ano ang iyong masasabi? ng 193,050 doses ng Pfizer Samantala, patuloy pa rin vaccines mula COVAX na ang pagpapalawig ng DOH gagamitin para sa priority ng vaccination coverage ng Mhay dela Cruz, 33, Malabon City groups A1-A3. bansa sa priority population “We have been working groups para maiwasan ang Nakakatuwang isipin na patuloy ang ating pamahalaan sa pagbili at pag- hard to bring these vaccines COVID-19 related deaths. angkat ng mga bakuna upang maging proteksyon natin laban sa COVID-19. to the country especially Patuloy rin ang panawagan Dito nga sa amin sa lungsod ng Malabon, halos karamihan ng senior citizens ay with the scarce global supply ng DOH sa istriktong nabakunahan na. Makikita mo talaga na prayoridad ng Duterte Administration of COVID-19 vaccines. We pagsunod sa minimum ang kalusugan ng higit na nakararami. Kaya sana ‘wag ng haluan pa ng pulitika ng thank the COVAX facility and public health standards para iba. Nakikita naman natin na halos hindi na nga natutulog ang gabinete niya sa pagbabantay all of our partners for making iwas exposure at infection, sa estado ng pagbabakuna sa Pilipinas. Maging ang mga opisyal sa local government units — this possible. We will continue bukod pa sa aktibong contact walang puknat sa pagpapaalala sa publiko na sumunod sa public health standards at protocols. to boost public confidence tracing at mabilisang case Tulungan na lang natin sila sa abot ng ating makakaya. Huwag nang maging pasaway pa! in our national vaccination detection, pagkumpleto program,” pasasalamat ni ng isolation/quarantine DOH Secretary Francisco T. period, implementasyon Duque III. ng Prevent-Detect-Isolate- Eve Caratao, 39, Taguig City May hinihintay pang Treat-Reintegrate strategies, 1.3 million doses ng Pfizer at localized interventions Sa pagkakaalam ko, noong Pebrero ngayong taon sinimulan ang vaccination vaccines ang Pilipinas mula ng LGUs para mapabagal rollout. Hindi ba inunang binakunahan ang ating healthcare workers? At COVAX. Patuloy rin ang ang transmission rate at naging matagumpay naman ito. Pero ngayon, tingnan mo naman, napakarami negosasyon ng gobyerno sa mapababa ang bilang ng kaso nang nababakunahan. May Priority Eligible A, B, at C pa. May A1, A2, A3, mga vaccine manufacturer ng COVID-19. at A4. Balita ko nga sa susunod na buwan ay mga essential worker na under A4 para dagdagan pa ang Nagpalabas na rin ng travel priority group naman ang susunod na babakunahan. Ako, alam ko na hindi natutulog ang COVID-19 vaccines sa bansa. ban ang gobyerno sa mga gobyerno sa pag-iisip sa mga tamang hakbang para tuluy-tuloy ang pagbabakuna hanggang manggagaling sa India noong sa makamit na natin ang tinatawag na “herd immunity”. Virus evolution Abril 27. Noong Mayo 7 ay may travel ban na rin ang mga Unang napaulat ang pasaherong manggagaling ng Zel Mirandilla, 34, Quezon City pinakabagong variant of Pakistan, Bangladesh, Nepal, concern (VOC) ng COVID-19 at Sri Lanka. Oo naman. Talagang patuloy ang pagbabakuna ng ating COVID-19 Task virus sa India noong Oktubre Force sa mga kababayan natin. Sa darating na Hunyo, babakunahan na ang 2020. Mayroon diumano itong No Filipino is left behind mga nasa A4 priority group. Kinabibilangan ito ng mga frontline worker sa mas mataas na transmission news media, food service, commuter transport, manufacturing, pati sa education. rate. Sa preliminary Sa kabila ng tumitinding Masaya ako kasi mababakunahan na kaming mga guro. Kailangan talaga namin evidence ng WHO, mababa alalahanin sa pinakabagong ang bakuna lalo na kung maipapatupad na ang “limited face-to-face classes”. Kaya salamat ang effective rate ngvariant na unang natukoy sa COVID-19 Task Force — salamat kay Pangulong Duterte. Bamlanivimab (monoclonal sa India, nagbigay pa rin ng antibody na gamit sa agarang tulong ang DOH sa COVID-19 treatments) 21 Filipino crew members pagdating sa variant na ito ng MV Athens Bridge na Ivy Guarin, 25, Cavite City ng virus. Mababa rin ang napaulat na may travel history susceptibility ng bagong sa India. Kabi-kabila ang balita tungkol sa vaccination. Sana sa ibang lugar, sa ibang variant na ito sa iba pang Labindalawa sa mga ito ang LGUs, bilis-bilisan din nila ang aksyon. Kasi napag-iiwanan na. Pero hopeful neutralization antibodies. nagpositibo sa COVID-19, pa rin ako na makakasama kami sa susunod na babakunahan — this June Bukod sa India, nagtala na kung saan dalawa ang nasa sana. Tapos na kasi ang pagbabakuna sa ilang senior citizens at persons with rin ang UK ng pinakamataas kritikal na kondisyon. comorbidities. Basta ako, palagi akong mag-aantabay sa mga susunod na plan of na kaso ng bagong variant na Nasa ospital na ngayon actions ni PRRD at ng kanyang gabinete. Alam ko naman na iyon ay para sa ikabubuti ng ito ng virus. sa Maynila ang dalawang mga Pilipino. Sana magkaisa tayo — ‘wag ng pulitika rito, pulitika roon. Nasa iisang laban Sa Mayo 11 tala ng WHO, kritikal samantalang dinala lang tayo, ‘di ba? nasa 69 mga bansa na sa 14 na sa quarantine facility naman WHO regions ang napaulat na ng Bureau of Quarantine ang apektado ng bagong variant. iba pa. Dahil na rin sa pinaigting “We recognize the risk that Rei Candido, 34, Malabon City na surveillance activities ng this act of compassion brings, kanya-kanyang mga bansa but we assure Filipinos that we Totoo ‘yan. Patuloy ang ating medical health experts sa pagbabakuna sa para sa agarang pagtukoy ng complied with the protocols in priority groups. May kanya-kanya kasing category, ‘di ba? Hindi naman lahat COVID-19 variants, ilang handling COVID-19 patients ay mapagsasabay-sabay. S’yempre kailangan ding i-factor ang costing, bilang VOCs at variants of interest and have coordinated with ng mga babakunahan, venue, ganyan. S’yempre hindi naman pwede maging (VOIs) na rin ang napaulat. other government agencies crowded ang lugar. Para saan pa ang social distancing na sinasabi. Pero masaya ako Isa na ang Pilipinas na nag- to deliver urgent assistance to na unti-unti naman ay nagkakaroon na ng reality mula sa dating plano pa lang. ulat ng VOI (P.3 variant) na our kababayans,” pahayag ni earliest samples ay nakuha DOH Sec. Duque. ■ SUDOKU

9 3 4 5 2

7

2 5 9 4 3 1

6 4 2

3 7

5 4 8 1 9

Mga sagot sa nakaraang isyu SUDOKU

9 3 5 6 4 7 1 8 2 1 2 7 9 8 3 4 6 5 6 8 4 1 5 2 7 9 3

7 9 8 3 1 5 6 2 4

2 4 3 7 6 9 8 5 1 5 1 6 4 2 8 9 3 7

8 5 9 2 7 4 3 1 6 3 7 1 5 9 6 2 4 8

4 6 2 8 3 1 5 7 9 Pinas, ‘all systems go’ na sa StaySafe.ph Ni Monica N. Ladisla Matapos ang ilang aberya, software na ginamit ng mga malugod na ibinahagi ni developer dahil hindi umano Presidential Spokesperson kumpleto ang isinumiteng Harry Roque noong dokumento ng mga ito. Mayo 5 ang malawakang “Ang StaySafe ho kasi implementasyon ng opisyal talaga hong tinanggihan ho na contact tracing app ng ng Department of Health gobyerno o mas kilala bilang dahil may nakita ho silang StaySafe.ph. kakulangan. So, nangyari po, Ayon kay Sec. Roque, idinonate po ito sa DILG. naresolba na umano ang lahat ng isyu sa naturang Right now ho pinapag- ‘Vacc2School’ campaign, inilunsad ng DepEd contact tracing app na naging aralan po ng DILG iyong Ni Monica N. Ladisla dahilan ng pagkaantala sa StaySafe at iyong kanyang paggamit nito. functionalities,” paliwanag ni Magalong. Bilang pagsuporta “So, iyong usapin po na sa national vaccination marami pang deliverables, Dagdag din niya, “Insofar program ng pamahalaan, tapos na po lahat iyan, and as DILG is concerned, nasa inilunsad ng Department of we have decided to go full study and learning status pa Education (DepEd) noong speed ahead with Safety.ph,” ho sila at talagang kulang pa Mayo 13 ang “Vacc2School: pahayag ni Sec. Roque. ho iyong documentation na Ligtas na Bakuna, Para sa Dagdag pa niya, “All ibinigay po ng StaySafe kaya Balik-Eskwela” campaign. systems — StaySafe.ph. All hindi pa ho natin makumpleto Layon ng kampanyang ito systems go na po tayo.” at masabing categorically na magbigay impormasyon at Noong Mayo 4, na highly reliable na po himukin ang mga teaching, matatandaang naglabas itong StaySafe.” non-teaching personnel, at ng pahayag si Baguio City Sa kabila nito, siniguro ni iba pang stakeholders na Mayor Benjamin Magalong Sec. Roque na handa na ang palaganapin ang vaccination na hindi pa umano handang lahat para sa implementasyon drive at suportahan ang iba magamit ang contact pang polisiyang saklaw nito. ng app na ito. Ginagamit na Ang kampanyang ito ay tracing app na ito matapos rin umano ng Department tanggihan ng Department isinagawa bilang suporta of Health ang paggamit of the Interior and Local sa BIDA Solusyon Plus sa nito dahil sa kakulangan sa Government ang app na ito. COVID-19 campaign ng karagdagang pag-aaral. “Lahat po ng kontrobersiya Department of Health. Bukod pa rito, hindi rin sa app na ito ay natapos na,” Ani DepEd Secretary Leonor umano maaasahan ang tracker ani Sec. Roque. ■ Briones, “I am encouraging everyone, especially the teachers, and other education Photo: PIA personnel to participate in this campaign, and make informed decisions on vaccination to Photo: DepEd further intensify and advance our chances of safely returning “We would like to encourage Plano umano ng DepEd to school.” our teachers to vaccinate na mamigay ng iba’t ibang Kamakailan, inaprubahan themselves because it is not only a Vacc2School campaign ni Pangulong Rodrigo Duterte matter of protecting your personal information materials na at ng Inter-Agency Task Force rights, it is also a matter of ilulunsad sa iba’t ibang ang hiling ni Sec. Briones na protecting the lives and health of plataporma upang maiparating isali ang mga guro sa Priority children which is also entrusted to sa publiko ang layunin ng Group A4. our care,” pahayag ni Sec. Briones. naturang kampanya. ■ Seniors, menor de edad, pwede na sa on-site registration ng Nat’l ID – IATF Ni Raiza F. Cabugwang “Ang mga menor de edad na pagpapatibay ng mga Bago ianunsyo ang naturang 15 to 17 kasama rin po ang dokumento, at pagkuha ng kautusan ay maaari lamang mga seniors, ‘yong mga above biometric information, tulad makalabas ang nabanggit na 65, palalabasin lang po ng ng fingerprints, iris scans, at grupo kung sila ay kukuha o bibili kanilang mga tahanan para mga larawan sa registration ng kanilang mga importanteng po magrehistro sa Philippine centers ng Philippine pangangailangan o kung sila ay Identification System (PhilSys).” Statistics Authority. papasok ng trabaho. ■ Ito ang inanunsyo ni Presidential at Inter-Agency Task Force for the Management of Emerging Infectious Diseases (IATF) Spokesperson Harry Roque noong Mayo 7 hinggil sa desisyon ng IATF na luwagan ang age restrictions para mas marami pa ang makapagparehistro para sa national ID system. Like and follow us : Sa ikalawang bahagi ng BalitaCentral pagpapatala para sa PhilSys ay kinakailangan ang personal Photo: pna.gov.ph