[email protected] Zdjęcia Autorstwa: Marcin Świerzyna,GCK
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Nr 12 październik 2020 NASZA GMINA BEZPŁATNY BIULETYN INFORMACYJNY GMINY JÓZEFÓW NAD WISŁĄ Dwumiesięcznik W Wnumerze: numerze: Moja mała Ojczyzna - Studnisko Moja Ojczyzna - Pocześle Złote Gody w Józefowie nad Wisłą Z życia Środowiskowego Domu Samopomocy w Prawnie Konkurs recytatorski ISSN 2544-8609 ISSN 2544-8609 2 NASZA GMINA nie wiedzieliśmy na ile groźny jest ten sądek, starając się wsłuchiwać w głos wirus, ani nie wiedzieliśmy kiedy się tych, którzy mają wiedzę i doświad- z nim uporamy. Dzisiaj jest już niemal czenie, w głos tych, co przeszli przez pewne, że pozostanie z nami na długo. chorobę, w głos tych, którzy stoją przy Jak sobie z nim poradzić ? To w dużej szpitalnych łóżkach. Każdy, kto pracuje mierze zależy od nas samych. Musimy z ludźmi i na rzecz ludzi zasługuje na dbać o higienę osobistą, w szczególno- szacunek i podziękowania, szczególnie ści o częste mycie rąk. Pamiętajmy o za- w okresie takiego zagrożenia, a takim chowaniu dystansu, a czasami lekcewa- podziękowaniem jest też przestrzeganie Szanowni Państwo! żone maseczki i przyłbice w przestrzeni zasad bezpieczeństwa nakładanych na publicznej, to przecież ochrona samego nas przez instytucje państwowe. Dbajcie Pewnie nikt z nas nie spodziewał siebie i troska o drugiego człowieka. Te Państwo o siebie i innych! Dużo zdrowia! się takiego obrotu spraw związanych zasady wpajajmy również najmłodszym, z zagrożeniem epidemiologicznym a nie ma lepszej szkoły, jak własny przy- Burmistrz Józefowa nad Wisłą SARS-CoV 2. Na początku tego roku, ani kład. Zachowujmy również zdrowy roz- Grzegorz Kapica MOJA MAŁA OJCZYZNA - STUDNISKO Najwcześniejsza wzmianka o Stud- do folwarku Nieszawa. W 1877 roku 5 osób. Nie było szkoły, kościoła, dwo- nisku pochodzi z roku 1825. W tym to Studnisko jest folwarkiem. Należy do ru czy karczmy; nie obywały się jar- roku hr. Xawery Niesiołowski generał dóbr klucza Józefów obok następują- marki bądź targi. Rejestr pomiarowy wojsk polskich nabył od Aleksandry cych folwarków : Kolczyn, Nietrzeba, kolonii czynszowych do dóbr Józefów Franciszki Teofili Rozalii z książąt Lu- Nieszawa, Mariampol i osad: Wól- należących guberni lubelskiej w powie- bomirskich hrabiny Rzewuskiej za ka Kolczyńska, Bór, Basonia, Idalin, cie nowo aleksandryjskim z 1884 roku sumę 75735 zł dobra klucza Józefów Chruślanki Józefowskie, Wandalin. podaje, że m.in. : folwark Studnisko po- z przyległościami Wólką Kolczyń- Całość tych dóbr liczy 3891 morgów siada powierzchnię wielkości 337 mor- ską zw. Józefowską lub Judaszową, 15 prętów gruntów. Współwłaścicie- gów 67 prętów. W 1895 roku folwark folwark Nietrzeba oraz przyległość lami byli Emil Doliński, Wanda z Do- Studnisko i Nietrzebę łącznie zamiesz- Studnisko. Topograficzna Mapa Kró- lińskich Sarnecka i Maria Dolińska. kiwało 88 osób. Następuje stopniowe lestwa Polskiego z 1839 roku infor- Istniały dwa budynki drewniane. Być zaludnienie folwarku. W 1898 przy muje o istnieniu owczarni, która stała może jeden pełnił funkcję owczarni, pośrednictwie Banku Włościańskiego się zalążkiem wsi (istniała do ok. 1943 zaś drugi stanowił mieszkanie dla sprzedane Boiskiemu Towarzystwu roku).W 1853 roku Studnisko należy obsługi. Studnisko zamieszkiwało 13 włościan i Studnickiemu Towarzy- NASZA GMINA 3 stwu 30 włościan z gruntów wydzielo- W skład kolejnej kadencji, w latach dium, a stanowisko sołtysa piastuje nych z dóbr Józefów 192 dziesięciny 1958-1961 wchodzili : Baran Piotr do roku 1998. Gromada 2244 sążnie. Te dane potwierdzają in- • Okręg wyborczy nr 1: Spławy została zlikwidowana z koń- formacje mieszkańców, że silniejszy 1. Szewc Andrzej cem 1968 roku. Studnisko weszło napływ ludności, a co za tym idzie roz- 2. Drozdowski Stanisław w skład gromady Józefów. Dopiero budowa jednostki osadniczej miało 3. Marcinkowski Józef w roku 1998 mieszkańców Studniska miejsce w latach 1890-1900. Istniało 4. Szewc Stefan w Radzie Gminy reprezentuje Baran ok. 15-20 zabudowań. Chłopi otrzy- 5. Szewc Piotr Piotr, który pełnił funkcję sołtysa. mali działki wielkości 6-20 mórg. Rolni- 6. Basiakowski Adam W kadencji 1998-2002 sołtysem zo- ctwo było głównym zajęciem ludności, 7. Koziński Stefan staje Lewandowski Adam. Funkcję z rzemieślników spotykamy tylko cieśli. sprawuje do roku 2010, zastępuje go We wsi nigdy nie było wiatraka, młyna • Okręg wyborczy nr 2: Stanisław Bartoś. Od roku 2016 wsi czy olejarni. Studnisko nie ucierpiało 1. Wielumow Jan Studnisko przewodniczy Adam Madej. w czasie II wojny, ani w czasie II woj- 2. Janiszewski Stefan ny światowej. W historii wsi dwukrot- Bibliografi a: 3. Dworzycki Władysław 1. Cieslik I.,Studnisko- rozpoznanie histo- nie miała miejsce parcelacja gruntów, 4. Giza Roman ryczno-opisowe, Pracownia Konserwacji a mianowicie w 1936 i w 1944 roku. 5. Sokół Antoni Zabytków,Lublin 1984 2. Zugaj L., Historia Gminy Józefów nad Wisłą, Pierwszym sołtysem został Adam Ba- 6. Grzegórska Irena siakowski od roku 1943. W 1950 roku Lublin 2014 7. Wiśniewski Bogusław 3. Nowak M. 25 lat samorządności w Gminie Józe- stanowisko to piastuje Serafi n Wiktor. 8. Biernat Marcin fów nad Wisłą W 1954 roku powstały gromady. Stud- nisko weszło w skład Gromady Spławy. W prezydium GRN znajdowali się: W pierwsze kadencji rad narodowych Dworzycki Władysław- przewodniczą- zasiadali: Socha Wincenty, Makoś Jan, cy, Giza Roman- zastepca przewodni- Prościński Czesław, Siudem Zygmunt, czącego, Szwed Przemysław- członek Pietras Zdzisław, Marcinkowski Al- prezydium, Gruchalski Seweryn- czło- fred, Stepień Jan, Drozdowski Stani- nek prezydium. Sołtysuje wsi Szewc sław, Biernat Marian, Kępski Longin, Piotr. W następnej kadencji w GRN Gołczowski Marian, Grzegórska Ge- znajdują się: Maj Adam i Ciosek Pe- nowefa, Szewc Piotr, Korpusik Wiktor. tronela. Prezydium GRN od czerwca Przewodniczącym prezydium prawdo- 1965 roku to: Makoś Jan- przewod- podobnie był Wincenty Socha. W roku niczący, Giza Roman, Gruchalski Se- 1957 wieś została zelektryfi kowana. weryn i Maj Adami członkowie prezy- Ciekawostki związane ze Studniskiem Pożyczka z kapitałów gminnych Za :Archwium w Lublinie Piknik Patriotyczny w Studnisku Mieszkańcy Studniska uczcili 224. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja wystrzałem z armat. Za: Nasze miasto.pl 4 NASZA GMINA MOJA OJCZYZNA- POCZEŚLE W świetle przeprowadzonej kwerendy nazwa Pocześle/Po- Nieszawy 342 morgi 184 pręty. Jednakże zapisy w Księdze Hi- czyvsale/ pojawia się po raz pierwszy w księdze Hipotecznej potecznej i Tabelach likwidacyjnych nie zawierają informacji Dóbr Ziemskich Klucza Józefów w 1825 r. w dziale pierwszym. na temat lokalizacji przyznanej ziemi. Wydaje się, że realiza- Przy wymienieniu nieruchomości i opisaniu granic. Pocześle cja ukazu uwłaszczeniowego nie zmieniła sytuacji Pocześla, określane jest jako przynależność wsi Nieszawa, przy czym nie bowiem w dokumentach związanych ze Spisem Statystycz- podano żadnych innych informacji. nym z 1877 r. figuruje dalej nazwa folwark, w którym znaj- Z zapisem z 1825 r. koresponduje zaznaczenie położe- duje się tylko jeden dom mieszkalny/murowany/, zapewne nia Pocześla na „Topograficznej mapie królestwa Polskiego” należący do zarządcy dworskiego. Nie podano faktu istnie- z 1839 r. przy czym określono je mianem folwarku. Zazna- nia innych domów mieszkalnych, co świadczy o tym, że wieś czone też zabudowania gospodarcze usytuowane w formie jeszcze wówczas nie istniała. czworoboku. Poza nimi nie zaznaczono żadnych budynków. Natomiast w dokumentach Pierwszego Powszechnego Carski ukaz uwłaszczeniowy z 1864 r. przyniósł mieszkańcom Spisu Ludności z 1897 r. Pocześle nazywane jest Kolonią. Za- tem powstanie Kolonii Pocześle należy umiejscowić w prze- dziale czasowym ograniczonym dwoma wymienionymi spi- sami statystycznymi, a więc między 1877 a 1897 r. Warto w tym miejscu kilka zdań poświęcić ogólnej sytuacji finansowej majątków ziemskich w królestwie Polskim w XIX w., a na tym tle sytuacji Dóbr Ziemskich Klucza Józefów pozostają- cych własnością małżonków Idalii i Emiliana Dolińskich. Omawiany okres charakteryzuje kryzys agrarny w kró- lestwie polskim, spowodowany spadkiem cen artykułów rolnych oraz trudnościami jakie nastąpiły w majątkach ziemskich po ukazie uwłaszczeniowym, w przejściu w wy- korzystaniu pracy pańszczyźnianej przez pracę najemną. W tym czasie wiele majątków uległo częściowej lub nawet całkowitej parcelacji. W tym kontekście losy własności małżonków Dolińskich nie odbiegały od przeciętnej. Poważnie zadłużone Dobra Józefów zostały po prostu wystawione na licytację przez Towarzystwo Kredytowe Ziemskie i przeszły w ręce innego właściciela. Mając na uwadze powyższe fakty, wydaje się, że datę założenia Kolonii Pocześle można z dużym prawdopo- dobieństwem określić miedzy 1877 a 1880 r. Można przy- puścić, ze Dolińscy dla ratowania sytuacji finansowej Dóbr Józefowskich, zdecydowali się na parcelację folwarku Pocze- śle. Podjęcie takich działań przynosiło wymierne korzyści w postaci dopływu gotówki do kasy majątku. Źródła nie wyjaśniają powyższego problemu, nie podają także nazwisk pierwszych osiedleńców ani żadnych infor- macji poruszających tematykę założenia Kolonii. Jak wspo- mniano, pierwsze dane dotyczące Kolonii Pocześle pocho- dzą z 1897 r. Według nich Pocześle zamieszkiwało 20 rodzin, ogółem 139 osób, 75 mężczyzn i 64 kobiety. W czasie pierwszej wojny światowej w 1915 r. wokół Pocześla miały miejsce działania wojenne. Źródła milczą na temat ewentualnych zniszczeń, chociaż całkowity brak obiektów budownictwa z okresu przed 1914 r. sugeruje, że były one znaczne. Kolejne informacje na temat Pocześla pochodzą z 1924 roku, ale dotyczą stanu na dzień 30.09.1921 r. Według tych danych