DOCSLIB.ORG

The Holocene Occurrence of the European Catfish (Silurus Glanis) In

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
The Holocene Occurrence of the European Catfish (Silurus Glanis) In Belg. J. Zool., 139 (1) : 70-78 January 2009 The Holocene occurrence of the European catfish ( Silurus glanis ) in Belgium: the archaeozoological evidence Wim Van Neer 1 & Anton Ervynck 2 1 Royal Belgian Institute of Natural Sciences, Vautierstraat 29, B-1000 Brussels, Belgium and Katholieke Universiteit Leuven, Laboratory of Animal Biodiversity and Systematics, Ch. Deberiotstraat 32, B-3000 Leuven, Belgium 2 Flemish Heritage Institute, Phoenix-building, Koning Albert II-laan 19 box 5, B-1210 Brussels, Belgium Corresponding author : e-mail: [email protected] ABSTRACT. An overview is given of the skeletal remains of the European catfish Silurus glanis found thus far in Belgian archae- ological sites. These finds demonstrate that the species is autochthonous and allow documenting its occurrence and disappearance during the Holocene in the Scheldt and Meuse basins. Possible causes for the local extinction of this catfish are discussed. KEY WORDS : archaeozoology, extinction, overfishing, Meuse, Scheldt INTRODUCTION explicitly that the species is unknown in Belgium. In more recent fishery surveys, the status of the species is Well-dated skeletal remains of fish species found dur- considered to be doubtful or is not clearly evaluated ing archaeological excavations can help to reconstruct the (B RUYLANTS et al., 1989; V ANDELANNOOTTE et al., 1998). composition of ancient fish faunas and thus allow estab- Confusion also arises from more popular accounts. The lishing the distribution of certain species before the start ‘silures’ mentioned from the Demer river, a tributary of of human disturbance, such as overfishing or habitat deg- the Scheldt, in the Belgian fishery bulletin Pêche et Pisci- radation. In this paper, the contribution of archaeozoolog- culture (A NONYMOUS , 1926) was considered to be evi- ical finds to the evaluation of the status of the European dence for the occurrence of the species in that river (D E catfish Silurus glanis Linnaeus, 1758 in Belgian waters is CHARLEROY & B EYENS , 1998). However, this record no documented. Because of its large size and the robustness doubt refers to the brown bullhead Ameiurus nebulosus of its skeleton, Silurus glanis is a relatively good prospect (Lesueur, 1819) (V RIELYNCK et al., 2003), a north-Ameri- for representation in the archaeological and palaeontolog- can silurid that became acclimated to Belgian rivers and ical record. Its remains have a fair chance of being pre- pools since 1901 (R OUSSEAU , 1915). The postglacial dis- served and can rather easily be retrieved during excava- tribution of Silurus glanis includes Central and Eastern tion, whereas smaller fish species have a tendency to be Europe, northern Anatolia and goes as far east as the Aral overlooked when no sediment sieving is practiced. The Sea and the Ural mountains ( DE N IE , 1996). Towards the European fossil record of this catfish is poor with few west, the natural distribution stops at the Elbe, but there pre-Holocene finds, which are usually only identified at are populations in the northern part of The Netherlands genus level. Miocene records of Silurus exist for Ukraine and in southern Sweden that are believed to represent relic populations (H EINRICH , 2007). (B ELYAEVA , 1948) and Turkey (P IVETEAU , 1978) and Pliocene finds have been reported from Russia, near the Recently, a number of specimens of the European cat- Sea of Azov (B AIGUSHEVA , 1971) and from southern fish have been recorded from Belgian waters. A first Silu- France (D EPÉRET , 1885). Middle Pleistocene records of rus glanis was captured in 1984 in the Meuse basin near Silurus exist for three different sites in Turkmenistan Lanaye, but nowadays it is abundant in the entire river (D UBROVO & N IGAROV , 1990). Holocene finds of Silurus and it lives also in the Sambre river and some canals glanis , from archaeological sites, are more numerous and (P HILIPPART , 2007). The species has recently also been have been used in neighbouring countries to reconstruct reported from the Scheldt and some of its tributaries (the the zoogeography of the species during the last 10,000 Rupel, the Grote Nete and the Kleine Nete) (B REINE et al., years. This is the case for the Netherlands (B RINKHUIZEN , 2007). All these recent records, however, should be con- 1979; H EINRICH , 1994; 2007), northern Germany and sidered to represent exotic specimens (cf. V RIELYNCK et southern Scandinavia (H EINRICH , 1994; 2007). However, al., 2003). Similarly, Dutch records since 1972 in the area the available evidence for Belgium has thus far never of the IJsselmeer and in the Rhine and Waal basins are been compiled. In what follows, all known finds of Silu- regarded as escaped or stocked specimens derived from rus glanis from Belgian prehistoric and historic archaeo- breeding experiments with animals imported from the logical sites is presented and discussed from a palaeo- Donau (N IJSSEN & DE G ROOT , 1987). The catfish’s occur- zoogeographical point of view. rence in the Dutch part of the Meuse basin since 1985 is In the older Belgian fishery literature (e.g., DE S ELYS - explained in a similar way, and chronologically coincides LONGCHAMPS , 1842; L AMEERE , 1895 or M AES , 1898), the well with the aforementioned observations made in the European catfish is not mentioned at all, whereas on one Belgian part of the Meuse. Records of Silurus glanis west occasion (R AVERET -W ATTEL , 1900) it is even stated of the Elbe, in the Weser and Ems basins, are also Holocene occurrence of Silurus glanis in Belgium 71 believed to represent escaped or stocked fish (H EINRICH , Brussels). On well-preserved remains a reconstruction of 1994; 2007). body size was carried out through comparison with skele- tal elements of modern fish of known length. The size reconstructions are given in centimetres standard length MATERIALS AND METHODS (SL: the distance from the snout of the animal to the base of its tail). The skeletal remains mentioned in the following sur- vey were found during archaeological excavations and RESULTS were dated through the characteristics of the context in which they were found, i.e. stratigraphical position and association with datable archaeological finds (lithics, The various catfish finds known to date in Belgium are ceramics, or coins, depending on the period). It was also presented in a more or less chronological order, for sites always checked to ensure the finds did not represent located along the Meuse and the Scheldt basins sepa- residual or intrusive material (i.e. older or younger than rately. Because of the geographic proximity to the Bel- the context in which they were found). Unless specified gian territory, finds from Maastricht are also included. otherwise, the bones have been identified or re-analyzed The localities mentioned in the text are indicated on Fig. by the first author. Identification was carried out by com- 1. A chronological, cultural and biostratigraphical frame- parison with modern reference skeletons housed at the work for the archaeozoological evidence is summarised Royal Belgian Institute of National Sciences (RBINS, in Fig. 2. Fig. 1. – Map with the location of Belgian archaeological sites mentioned in the text. Those that yielded Silurus glanis are indi- cated with an asterisk. 1: Oudenaarde-Donk; 2: Tournai; 3: Ename; 4: Grimbergen; 5: Aalst; 6: Néviau; 7: Walou; 8: Trou de Chaleux; 9: Trou du Frontal; 10: Trou du Sureau; 11: Bois Laiterie; 12: Trou de Pont-à-Lesse; 13: Abri du Pape; 14: Maastricht; 15: Namur; 16: Montaigle. 72 Wim Van Neer & Anton Ervynck Fig. 2. – Schematic overview of the biozonation (after V ERBRUGGEN et al., 1996) and succession of cultural periods (after S LECHTEN , 2004) for Belgium during the Holocene (Preboreal to Subatlantic) and Late Glacial Period. Holocene occurrence of Silurus glanis in Belgium 73 Scheldt basin dating to the end of the 12 th -first half of the 13 th century AD (D E G ROOTE , 2007, pers. comm.). Oudenaarde-Donk : 7 vertebrae and 6 pectoral spines of individuals between 150 and 200cm SL were found dur- Meuse basin ing rescue excavations of a waterlogged site near the Scheldt. Identifications were carried out by the first Néviau : a precaudal vertebra has been reported from author in 1985 and were briefly mentioned in V AN DER this rock shelter on the left bank of the Meuse, 5km south PLAETSEN et al. (1986) and P ARENT et al. (1987). The site of Namur (G ILTAY , 1931). The photographs of the speci- yielded evidence for occupation by mesolithic hunter- men in the publication allow us to confirm the identifica- gatherers and subsequently by neolithic people belonging tion and show that also the estimated total length of 1.50 to the Michelsberg culture. The catfish remains were meters is correct. The bone reportedly derives from a con- found in unspecified Michelberg contexts that were radio- text that also comprised remains of Equus sp ., Cervus carbon dated between 5240+ 70 BP (IRPA-743) and elaphus and lithic material typical for an Upper Magdale- 4990+ 70 BP (IRPA-667). These dates were calibrated to nian (Late and Final Palaeolithic) occupation. calendar ages using the Calib. Rev 5.0.1 program S TUIVER Trou de Pont-à-Lesse : the faunal remains from this site, & R EIMER (1986-2005), in conjunction with S TUIVER & excavated in 1866 by E. Dupont, are stored at the RBINS. REIMER (1993). The 2- ranges are 4261-3943cal BC for The fish bones were recently analyzed for the first time, the oldest date and to 3945-3656cal BC for the youngest. by the first author. Trou de Pont-à-Lesse yielded 8 skele- Tournai-Cloître : one pectoral spine of an individual tal remains of Silurus glanis , derived from layers dating measuring about 140cm SL was found in a destruction to the Neolithic (D UPONT , 1905).
Load more

Recommended publications
  • Wild Bees in the Hoeksche Waard
    Wild bees in the Hoeksche Waard Wilson Westdijk C.S.G. Willem van Oranje Text: Wilson Westdijk Applicant: C.S.G. Willem van Oranje Contact person applicant: Bart Lubbers Photos front page Upper: Typical landscape of the Hoeksche Waard - Rotary Hoeksche Waard Down left: Andrena rosae - Gert Huijzers ​ ​ Down right: Bombus muscorum - Gert Huijzers ​ ​ Table of contents Summary 3 Preface 3 Introduction 4 Research question 4 Hypothesis 4 Method 5 Field study 5 Literature study 5 Bee studies in the Hoeksche Waard 9 Habitats in the Hoeksche Waard 11 Origin of the Hoeksche Waard 11 Landscape and bees 12 Bees in the Hoeksche Waard 17 Recorded bee species in the Hoeksche Waard 17 Possible species in the Hoeksche Waard 22 Comparison 99 Compared to Land van Wijk en Wouden 100 Species of priority 101 Species of priority in the Hoeksche Waard 102 Threats 106 Recommendations 108 Conclusion 109 Discussion 109 Literature 111 Sources photos 112 Attachment 1: Logbook 112 2 Summary At this moment 98 bee species have been recorded in the Hoeksche Waard. 14 of these species are on the red list. 39 species, that have not been recorded yet, are likely to occur in the Hoeksche Waard. This results in 137 species, which is 41% of all species that occur in the Netherlands. The species of priority are: Andrena rosae, A. labialis, A. wilkella, Bombus ​ jonellus, B. muscorum and B. veteranus. Potential species of priority are: Andrena pilipes, A. ​ ​ ​ gravida Bombus ruderarius B. rupestris and Nomada bifasciata. ​ ​ Threats to bees are: scaling up in agriculture, eutrophication, reduction of flowers, pesticides and competition with honey bees.
    [Show full text]
  • Buitenzomerlanden’ Opladen Aan De Oude Maas 8 November 2018 Colofon
    Visie ‘De Buitenzomerlanden’ Opladen aan de Oude Maas 8 november 2018 Colofon Visie Polder de Buitenzomerlanden - Opladen aan de Oude Maas Vraagspecicatie opgesteld door Urban Synergy In opdracht van de Gemeente Binnemaas d.d. november 2018 Zicht over Geertruida Agathapolder 2 I Visie de Buitenzomerlanden - Opladen aan de Oude Maas Visie ‘De Buitenzomerlanden’ Opladen aan de Oude Maas Inhoudsopgave Samenvatting 5 1. Inleiding 7 2. Context 9 3. Visie 17 4. Fasering 19 5. Uitvoeringsagenda 36 Bijlage: Analyse locatie 38 Deelnemers interviews & werksessie 41 Colofon Visie opgesteld door: Urban Synergy In opdracht van: Gemeente Binnenmaas Datum: 08.11.2018 Urban Synergy I november 2018 3 Visie Robuust Deltapark 2040 4 I Visie de Buitenzomerlanden - Opladen aan de Oude Maas Samenvatting Gemeente Binnenmaas wil de Hoeksche Waard vitaal houden door Op korte termijn worden de gelden die vrijkomen voor de aanleg zich meer te proleren op het gebied van recreatie en toerisme. van de vijf windturbines ingezet om het recreatieve rondje In de Structuurvisie Binnenmaas (2013) wordt de omgeving van Hoeksche Waard af te ronden. Een 6,5 kilometer lang recreatief Polder de Buitenzomerlanden aangewezen als onderzoekslocatie etspad tussen bezoekerscentrum Klein Projt en Kuipersveer zorgt voor nieuwe recreatieve natuur. Er spelen verschillende concrete voor het beleefbaar en zichtbaar maken van de Oude Maas en ontwikkelingen in en rondom het gebied, zoals de plaatsing van vijf verbetert de toegankelijkheid van diverse getijdenatuur-gebieden. windturbines tussen Heinenoord en Polder de Buitenzomerlanden Het etspad vormt de ruggengraat voor toekomstige recreatieve en mogelijke plaatsing van zonnevelden. Daarnaast zijn er partijen ontwikkelingen aan de noordrand, zoals de opwaardering van met plannen en initiatieven.
    [Show full text]
  • Food for the Future
    Food for the Future Rotterdam, September 2018 Innovative capacity of the Rotterdam Food Cluster Activities and innovation in the past, the present and the Next Economy Authors Dr N.P. van der Weerdt Prof. dr. F.G. van Oort J. van Haaren Dr E. Braun Dr W. Hulsink Dr E.F.M. Wubben Prof. O. van Kooten Table of contents 3 Foreword 6 Introduction 9 The unique starting position of the Rotterdam Food Cluster 10 A study of innovative capacity 10 Resilience and the importance of the connection to Rotterdam 12 Part 1 Dynamics in the Rotterdam Food Cluster 17 1 The Rotterdam Food Cluster as the regional entrepreneurial ecosystem 18 1.1 The importance of the agribusiness sector to the Netherlands 18 1.2 Innovation in agribusiness and the regional ecosystem 20 1.3 The agribusiness sector in Rotterdam and the surrounding area: the Rotterdam Food Cluster 21 2 Business dynamics in the Rotterdam Food Cluster 22 2.1 Food production 24 2.2 Food processing 26 2.3 Food retailing 27 2.4 A regional comparison 28 3 Conclusions 35 3.1 Follow-up questions 37 Part 2 Food Cluster icons 41 4 The Westland as a dynamic and resilient horticulture cluster: an evolutionary study of the Glass City (Glazen Stad) 42 4.1 Westland’s spatial and geological development 44 4.2 Activities in Westland 53 4.3 Funding for enterprise 75 4.4 Looking back to look ahead 88 5 From Schiedam Jeneverstad to Schiedam Gin City: historic developments in the market, products and business population 93 5.1 The production of (Dutch) jenever 94 5.2 The origin and development of the Dutch jenever
    [Show full text]
  • Indeling Van Nederland in 40 COROP-Gebieden Gemeentelijke Indeling Van Nederland Op 1 Januari 2019
    Indeling van Nederland in 40 COROP-gebieden Gemeentelijke indeling van Nederland op 1 januari 2019 Legenda COROP-grens Het Hogeland Schiermonnikoog Gemeentegrens Ameland Woonkern Terschelling Het Hogeland 02 Noardeast-Fryslân Loppersum Appingedam Delfzijl Dantumadiel 03 Achtkarspelen Vlieland Waadhoeke 04 Westerkwartier GRONINGEN Midden-Groningen Oldambt Tytsjerksteradiel Harlingen LEEUWARDEN Smallingerland Veendam Westerwolde Noordenveld Tynaarlo Pekela Texel Opsterland Súdwest-Fryslân 01 06 Assen Aa en Hunze Stadskanaal Ooststellingwerf 05 07 Heerenveen Den Helder Borger-Odoorn De Fryske Marren Weststellingwerf Midden-Drenthe Hollands Westerveld Kroon Schagen 08 18 Steenwijkerland EMMEN 09 Coevorden Hoogeveen Medemblik Enkhuizen Opmeer Noordoostpolder Langedijk Stede Broec Meppel Heerhugowaard Bergen Drechterland Urk De Wolden Hoorn Koggenland 19 Staphorst Heiloo ALKMAAR Zwartewaterland Hardenberg Castricum Beemster Kampen 10 Edam- Volendam Uitgeest 40 ZWOLLE Ommen Heemskerk Dalfsen Wormerland Purmerend Dronten Beverwijk Lelystad 22 Hattem ZAANSTAD Twenterand 20 Oostzaan Waterland Oldebroek Velsen Landsmeer Tubbergen Bloemendaal Elburg Heerde Dinkelland Raalte 21 HAARLEM AMSTERDAM Zandvoort ALMERE Hellendoorn Almelo Heemstede Zeewolde Wierden 23 Diemen Harderwijk Nunspeet Olst- Wijhe 11 Losser Epe Borne HAARLEMMERMEER Gooise Oldenzaal Weesp Hillegom Meren Rijssen-Holten Ouder- Amstel Huizen Ermelo Amstelveen Blaricum Noordwijk Deventer 12 Hengelo Lisse Aalsmeer 24 Eemnes Laren Putten 25 Uithoorn Wijdemeren Bunschoten Hof van Voorst Teylingen
    [Show full text]
  • Startdocument Hoeksche Waard
    CONCEPT Startdocument Hoeksche Waard Dit startdocument is samengesteld op basis van gegevens van het Rijk, de provincie en de regio, alsmede gesprekken met partijen in de regio. Dit document is opgesteld als discussiedocument en heeft dan ook als doel om te faciliteren dat het gesprek over dit onderwerp gevoerd kan worden. Ten behoeve van de dialoogtafel d.d. 22 april 2013 Opgesteld door Public Result op verzoek van het SOHW en het Ministerie van BZK / WBI Inleiding De Hoeksche Waard is één van de ‘anticipeerregio’s’ in Nederland: gebieden waar in de toekomst sprake zal zijn van een bevolkingsdaling, ontgroening en vergrijzing. De regio kan zich hier tijdig op voorbereiden en maatregelen treffen om de negatieve gevolgen te keren, als ook de aanwezige kansen te benutten. De regio is zich hier goed van bewust en wil, ondersteund door de provincie en het ministerie van BZK, aan de slag met een voortvarende aanpak. Daarbij speelt niet alleen de toekomstige demografische transitie een rol, maar ook de bezuinigingsopgaven waar de gemeenten voor staan. De Hoeksche Waard bevindt zich, evenals een aantal andere Zuid-Hollandse anticipeerregio’s in een bijzonder positie doordat het onder de rook van de nog steeds groeiende Zuidvleugel van de Randstad is gelegen. De regio is in feite de voortuin van de Stadsregio Rotterdam met 1,2 miljoen inwoners en de Drechtsteden met ruim 260.000 inwoners. Natuurlijk begint de regio niet bij het spreekwoordelijke nulpunt. Er is in de samenwerking tussen de gemeenten en andere partijen al veel bereikt. Zo is een regionale structuurvisie opgesteld door het Samenwerkingsorgaan Hoeksche Waard.
    [Show full text]
  • Herindelingsadvies Hoeksche Waard Herindelingsadvies Hoeksche Waard
    Herindelingsadvies Hoeksche Waard Herindelingsadvies Hoeksche Waard Gedeputeerde Staten 17 januari 2017 Colofon Dit is een uitgave van de provincie Zuid-Holland Bureau Bestuurlijke Zaken en Toezicht Postbus 90602 2509 LP Den Haag 17 januari 2017 www.zuid-holland.nl/hw [email protected] Vormgeving, fotografie en productie: Bureau Mediadiensten, provincie Zuid-Holland Herindelingsadvies Hoeksche Waard Voorstel tot samenvoeging van de gemeenten Binnenmaas, Cromstrijen, Korendijk, Oud-Beijerland en Strijen Inhoud Samenvatting 3 9 Bevindingen en analyse 39 9.1 Samenwerkingsmodel in relatie 39 1 Leeswijzer 9 tot de Wgr 9.2 Samenwerkingsmodel in relatie 41 2 Karakteristiek van het gebied 11 tot de beoordelingskaders 2.1 Karakteristiek van de Hoeksche Waard 11 9.3 Herindeling 41 2.2 De gemeenten in de Hoeksche Waard 13 9.3.1 Uitgangspunten OBT 41 2.3 Huidige samenwerking tussen 13 9.3.2 Beleidskader provincie 41 de gemeenten 9.3.3 Toetsing aan criteria beleidskader BZK 42 2.4 Andere samenwerkingsverbanden 13 10 Het herindelingsadvies 47 3 Opgaven 17 3.1 Landelijke ontwikkelingen 17 11 Procedure 49 3.2 Regionale opgaven en kansen 17 11.1 Zienswijzen 49 3.2.1 Versterken economie en dynamiek 17 11.2 Financieel toezicht 49 3.2.2 Behouden en versterken leefbaarheid 18 11.3 Communicatie 49 3.2.3 Regioprofilering en marketing 18 11.4 Verkiezingen 50 11.5 Personele aspecten 50 4 Bestuurlijke voorgeschiedenis 21 11.6 Overzichtstabel 50 4.1 Van herindeling 1984 tot huidige 21 samenwerking 12 Bijlagen 51 4.2 Evaluatie regionale samenwerking (ERS) 21 12.0
    [Show full text]
  • 1357339 2E Wijziging Gemeenschappelijke Regeling (GR) SVHW 2015 Commissie: Openbaar
    COLLEGEBESLUIT Onderwerp: Datum vergadering/ Kenmerk: agendanummer 1357339 2e wijziging Gemeenschappelijke Regeling (GR) SVHW 2015 Commissie: Openbaar: BBVnr: 1356680 Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Albrandswaard Overwegende, dat: 1. De samenstelling van de Deelnemers aan de gemeenschappelijke regeling SVHW per 1 januari 2019 wijzigt; 2. Artikel 7 van de Gemeenschappelijke Regeling SVHW 2015 een strijdigheid met de Gemeentewet en de Wet gemeenschappelijke regelingen bevat en het noodzakelijk is om deze strijdigheid te verhelpen. Gelet op 1. De Gemeenschappelijke Regeling SVHW 2015 en in het bijzonder artikel 24 (Wijziging) BESLUIT: In te stemmen met de volgende wijzingen van de GR SVHW 2015: I. Aanhef Van: Het dagelijks bestuur van het waterschap Hollandse Delta, de colleges van burgemeester en wethouders van de gemeenten Aalburg, Alblasserdam, Albrandswaard, Barendrecht, Binnenmaas, Brielle, Cromstrijen, Goeree-Overflakkee, Hardinxveld-Giessendam, Hellevoetsluis, Korendijk, Krimpenerwaard, Lansingerland, Molenwaard, Nieuwkoop, Oud-Beijerland, Strijen, Werkendam, Woudrichem en Zederik en het dagelijks bestuur van de gemeenschappelijke regeling Regionale Afvalstoffendienst Hoeksche Waard, ieder voor zoveel zijn bevoegdheden betreft; In: Het dagelijks bestuur van het waterschap Hollandse Delta en de colleges van burgemeester en wethouders van de gemeenten Aalburg, Alblasserdam, Albrandswaard, Barendrecht, Binnenmaas, Brielle, Cromstrijen, Goeree-Overflakkee, Hardinxveld-Giessendam, Hellevoetsluis, Korendijk, Krimpenerwaard,
    [Show full text]
  • Lesbrief Dijken Handleiding Leerkracht
    Lesbrief Dijken Kijken naar dijken www.wshd.nl/lerenoverwater Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta Lesbrief Dijken Informatie voor de leerkracht Deze lesbrief wordt u aangeboden door De kinderen van nu zullen ook in de toekomst waterschap Hollandse Delta. Met deze lesbrief te maken krijgen met de gevolgen van de willen we de kinderen uitleggen waarom klimaatsverandering (waaronder meer neerslag). werkzaamheden aan de dijk nodig zijn. Daarom willen wij ze ook laten nadenken over het feit dat de grote rivieren in de toekomst Dijken zijn in heel Nederland te vinden. Dijken méér water naar de Noordzee moeten afvoeren. beschermen ons tegen overstromingen van het En dat we daarom anders met water moeten zee- en rivierwater. Regelmatig hoogwater hoort omgaan. De vraag is of we de dijken kunnen bij onze watergebieden. Het kan echter wel blijven verhogen. De lesbrief nodigt kinderen uit voor overlast zorgen en zelfs risico’s met zich om na te denken over andere maatregelen om meebrengen. Om de veiligheid in het gebied van wateroverlast in de toekomst te voorkomen. waterschap Hollandse Delta te waarborgen, zijn verschillende dijken verhoogd en/of versterkt. Dit is Voor de leerkracht is een antwoordenblad bijgevoegd. nodig om achter te dijken veilig te kunnen wonen, Voor meer informatie over educatieactiviteiten werken en recreëren. In tegenstelling tot andere van waterschap Hollandse Delta kijkt u op waterschappen heeft Hollandse Delta veelal te http://www.wshd.nl/lerenoverwater. maken met zeedijken die langs de binnenwateren liggen. Deze zijn vaak nog steviger dan de rivierdijken langs bijvoorbeeld de Maas en Rijn. Dijken Antwoordenblad Lesbrief - Dijken 1 Noem 8 provincies die zouden Droge voeten… over stromen met zeewater als er geen dijken of duinen waren.
    [Show full text]
  • EIB-20150698 WATERSCHAP HOLLANDSE DELTA Early Warning System EIB-20150698 WATERSCHAP HOLLANDSE DELTA
    Early Warning System EIB-20150698 WATERSCHAP HOLLANDSE DELTA Early Warning System EIB-20150698 WATERSCHAP HOLLANDSE DELTA Quick Facts Countries Netherlands Financial Institutions European Investment Bank (EIB) Status Approved Bank Risk Rating U Voting Date 2017-03-02 Borrower WATERSCHAP HOLLANDSE DELTA Sectors Water and Sanitation Investment Type(s) Loan Investment Amount (USD) $ 126.08 million Loan Amount (USD) $ 126.08 million Project Cost (USD) $ 283.69 million Early Warning System https://ews.rightsindevelopment.org/ [email protected] Early Warning System EIB-20150698 WATERSCHAP HOLLANDSE DELTA Project Description According to EIB website, the project is associated with the 2016-2021 investment programme of Waterschap Hollandse Delta. This investment programme will focus on flood protection, wastewater treatment and other water management infrastructure. The programme loan will finance the 2016-2021 investment programme of Waterschap Hollandse Delta, one of the 23 water authorities in the Netherlands in charge mainly of flood protection, regional water management and wastewater treatment. It will include primary dyke reinforcements and related flood protection structures along the selected sections of the 364 km of primary dykes under its responsibility between the river Haringvliet and the river Meuse, an area that lies in the south-west of the Province of Zuid-Holland. The programme will also entail wastewater treatment rehabilitation and maintenance works and construction works required for securing fresh water supply on Voorne and Goeree-Overflakkee islands as part of the alternative management of Haringvliet sluices. On the environmental and social standpoint, for any part of the project that may have an impact on a nature conservation site, the promoter will be required to inform the Bank on the mitigating measures required to comply with the Habitats Directive 92/43/EEC.
    [Show full text]
  • Expert Judgment in the Uncertainty Analysis of Dike Ring Failure Frequency
    Expert Judgment in the Uncertainty Analysis of Dike Ring Failure Frequency Roger M. Cooke Karen A. Slijkhuis Department of Mathematics Ministerie Verkeer en Waterstaat Delft University of Technology Bouwdienst Delft, Utrecht The Netherlands Abstract The Netherlands are protected by a system of dike rings. A dike ring consists of some 50 dike sections, each section varying between 0.5 and 2 km in length. It has recently been decided to base the design philosophy in The Netherlands on the reliability of dike rings. A dike ring fails when one of its sections fails. Since dike sections are subject to the same environment, there will be significant dependencies in the failure probabilities of dike sections. Because of the new features entailed by the dike ring safety concept, an uncertainty analysis was performed to assess the uncertainty in the predictions of dike ring failure frequency. This analysis made extensive use of structured expert judgment. This chapter reports on the expert judgment methods and results. Keywords Dike Ring, structural reliability, expert judgment, uncertainty analysis, sensitivity analysis. 1. Introduction The Netherlands are situated on the delta of three of Europe’s biggest rivers, the Rhine, the Meuse and the Scheldt. Large parts of the country lie lower than the water levels that may occur on the North Sea, the large rivers and the IJsselmeer. Consequently, most of the country is protected by flood defenses. Prior to 1953 the standard approach to the design of flood defenses was based on the highest recorded water level. In relation to this water level a safety margin of 1 meter 1 was maintained.
    [Show full text]
  • Getijdencentrale Brouwersdam
    Getijdencentrale Brouwersdam Deltatechnologie impuls voor regionale economie Getijdencentrale Brouwersdam De provincies Zuid-Holland en Zeeland, De provincies, Rijkswaterstaat en gemeenten willen Rijkswater staat en de gemeenten Goeree- het getijde op de Grevelingen voor een goede waterkwaliteit herstellen. Daarmee willen zij tevens de Overflakkee en Schouwen-Duiveland zetten gebiedsontwikkeling op en rond het meer een impuls zich in voor de bouw van een getijdencentrale geven. Het getijde verdween met de bouw van de Brouwersdam in 1971. Een doorlaat in de dam moet het op de Brouwersdam en een testcentrum voor getijde weer terugbrengen. Het zuurstofrijke zeewater dat turbines op de Grevelingendam. Samen met onder invloed van eb en vloed op zee dan weer het meer kan instromen, verbetert de condities voor natuur, bedrijven, kennisinstellingen en maatschappelijke (water)recreatie, toerisme en visserij en de regionale organisaties willen zij meerdere publieke economie als geheel. en private belangen tegelijkertijd dienen. Duurzame energie opwekken Resultaat: een nieuw icoon van de Nederlandse Bijkomend voordeel van een doorlaat in de Brouwersdam is dat die kan worden vormgegeven als een getijden- deltatechnologie met regionale, landelijke én centrale: turbines die elektriciteit opwekken uit de internationale uitstraling. waterstroom door de dam. Een getijdencentrale in de Brouwersdam kan naar verwachting groene stroom produceren voor alle circa vijftigduizend huishoudens op Goeree-Overflakkee en Schouwen-Duiveland. De centrale levert zo een bijdrage aan het regeringsbeleid voor duurzame groei én aan de ambitie van de beide gemeenten om op termijn energieneutraal te zijn. TESTCENTRUM GREVELINGENDAM Naast de getijdencentrale werken de twee provincies samen met het Rijk en het bedrijfsleven aan de realisatie van een ‘Testcentrum Grevelingendam’.
    [Show full text]
  • Eropuit Hoeksche Waard Magazine
    EROPUITMagazine HOEKSCHE WAARD TIPS VOOR EEN DAGJE UIT NATUUREILAND TIENGEMETEN OVERNACHTEN IN HOEKSCHE WAARD BELEEF DE KORENDIJKSE SLIKKEN IN DE HOEKSCHE WAARD Colofon Redactie: Gemeente Hoeksche Waard, Gebiedsmarketing Hoeksche Waard & VVV Hoeksche Waard Uitgave; Gemeente Hoeksche Fotografie: Gemeente Hoeksche Waard, Gebiedsmarketing Waard & Gebiedsmarketing Hoeksche Waard Hoeksche Waard In samenwerking met: Vormgeving: Editie: 2021/2022 , Michelle Reijnst Oplage: 15.000 Vragen/info: Teksten: Text Only (Joke Waltmans) [email protected] 2 Hoeksche Waard Recreatieve brochure Inhoud 4 Voorwoord: De Hoeksche Waard 6 Rechtstreeks van het land Verse oogst kopen bij de boer op het erf 11 600 jaar Sint Elisabethsvloed: een legendarische overstroming 12 Ontdek onze molens 23 Stad & eiland kunnen niet zonder elkaar 8Welkom in... Goudswaard, Nieuw-Beijerland, Piershil 28 Kaart van Hoeksche Waard 34 Stappers aan en gaan Genieten van dijken en dorpen, polders en paden 46 Op de pedalen en rijden maar 14Welkom in... Oud-Beijerland, Heinenoord, Mijnsheerenland, Westmaas 48 Adressen toeristen ABC 24Welkom in... Puttershoek, Maasdam, ‘s-Gravendeel, 36Welkom in... Numansdorp, Klaaswaal, Strijen, Strijensas Zuid-Beijerland, Nieuwendijk, Tiengemeten Hoeksche Waard Recreatieve brochure 3 DE HOEKSCHE WAARD… 4 Hoeksche Waard Recreatieve brochure Het maakt niet uit in welk dorp of buurtschap je woont: binnen enkele minuten lopen of fietsen zie je een open landschap, mooie vergezichten, ervaar je rust, ruimte en het gezonde buitenleven… Voor veel inwoners is dit misschien vanzelfsprekend of ‘gewoon’. Maar in het afgelopen jaar zijn we er nóg meer dan voorheen achter gekomen hoe waardevol het is. Ook steeds meer mensen die hier niet wonen ontdekken de vele fiets- en wandelmogelijkheden en leuke knusse dorpjes.
    [Show full text]