Dùn Èideann Gaelic in nan Gàidheal October 2017 Clàr-innse Contents Ro-ràdh 1 Introduction 1 Eachdraidh na Gàidhlig ann an Dùn Èideann 2 History of Gaelic in Edinburgh 2 Ainmean Gàidhlig ann an Dùn Èideann 4 Gaelic place names in Edinburgh 4 Buidhnean Gàidhlig ann an Dùn Èideann 6 Gaelic groups in Edinburgh 6

’S e baile mòr Dhùn Èideann It’s in the city of Edinburgh A b’ èibhinn leam bhith ann, That I would like to be Àite fialaidh farsaing, A generous, spacious place A bha tlachdmhor anns gach ball Pleasing in every respect Bàn Mac an t-Saoir Duncan Ban MacIntyre (1724 – 1812) (1724 – 1812) Tha Dùn Èideann ainmeil mar bhaile àlainn làn Edinburgh is a famously beautiful and chultar. Am measg a’ bheartais seo, tha e doirbh culturally rich city. Amongst all this cultural aig amannan tachartasan agus seirbheisean wealth, Gaelic activities and services Gàidhlig a lorg. Tha a’ bhileag seo ag amas air am can sometimes be difficult to find. This fiosrachadh seo a chur ann an aon àite. Tha sinn leaflet endeavours to bring these together an dòchas gun cleachd luchd na Gàidhlig, luchd- in one place. We hope that this leaflet ionnsachaidh, agus luchd-turais a’ bhileag seo will be used by Gaelic speakers, Gaelic airson eòlas nas fheàrr a chur air Dùn Èideann nan learners, and visitors as a way to explore Gàidheal agus air àite na Gàidhlig sa bhaile againn. Gaelic Edinburgh and to learn more about Gaelic’s place in our city. Tha a’ bhileag seo air a chur air dòigh le Oilthigh Dhùn Èideann, le taic bho Bhòrd na Gàidhlig. Tha This leaflet has been produced by the na buidhnean sa bhileig air fiosrachadh a chur University of Edinburgh with support from thugainn mu na gnìomhan aca fhèin. Tha sinn a’ Bòrd na Gàidhlig, with information about toirt taing dhan a h-uile duine a chuir taic thugainn the individual groups contributed by the airson a’ bhileag seo a chur air dòigh. Cha robh e groups themselves. Our sincere thanks to air a bhith comasach a dhèanamh às aonais mòran all who have contributed, without whom charaidean. this production would not be possible. Airson barrachd lethbhreacan den bhileig fhaighinn To obtain further copies of this leaflet or if no ma tha ceist sam bith agad, cuir fios gu you have any enquiries, please contact the Oifigear Gàidhlig Oilthigh Dhùn Èideann aig University of Edinburgh’s Gaelic Officer at [email protected]. [email protected].

1 Eachdraidh na Gàidhlig ann an History of Gaelic in Dùn Èideann Edinburgh

Tha a’ Ghàidhlig air a bhith ann an Dùn Èideann Gaelic has been present in Edinburgh fad còrr is mìle bliadhna, bho chaidh am for more than a thousand years, when baile a dhèanamh na phàirt den Rìoghachd the settlement was incorporated into the Ghàidhlig . B’ e a’ Ghàidhlig an cànan a bu Gaelic-speaking Kingdom of Alba. Gaelic Clì: Iain Dubh, Geàrd Bhaile Dhùn Èideann, aig an robh chumhachdaich a thaobh poileataics, eaconamais was the language of political, economic Gàidhlig. Portraid le Iain Kay (©Gailearaidh Phortraid agus cultair ann an Dùn Èideann fad co-dhiù dà and cultural power in Edinburgh for two Nàiseanta). Gu h-ìosal: Buill de Gheàrd Bhaile Dhùn linn mus do thòisich i air crìonadh san dàrna linn centuries or more before beginning a Èideann an latha an-diugh. dheug. decline in the twelfth century. Left: Portrait of John Dow, a Gaelic speaking City Guard, Ann an linntean nas fhaisg oirnn fhèin, thàinig In more recent times, Gaelic speakers by John Kay (©National Portrait Gallery). Below: members of the City Guard historical re-enactment society. àireamh nach bu bheag de Ghàidheal don from the Highlands began to settle in the chathair-bhaile bhon Ghàidhealtachd agus city in significant numbers, establishing stèidhich iad coimhearsnachd Ghàidhlig a tha air a a Gaelic community that has continued bhith ann bhon uair sin. Bha luchd na Gàidhlig am to develop ever since. Gaelic speakers measg nan clasaichean sòisealta uile ann an Dùn were represented in all social classes Èideann san ochdamh linn deug. Bha Gàidhlig aig in eighteenth century Edinburgh. tòrr de na daoine a bhiodh a’ togail chathraichean- Many sedan chair carriers, City Guard iomchair, aig buill de Gheàrd a’ Bhaile agus aig members, and domestic servants as searbhantan. Bha i cuideachd aig proifeiseantaich. well as members of the professions were Bhiodh tòrr de na h-uaislean aig an robh Gàidhlig Gaelic speakers. Many of the Gaelic- a’ fuireach ann an Dùn Èideann airson pàirt den speaking gentry lived in Edinburgh for bhliadhna. Chaidh a’ chiad chaibeal Gàidhlig a part of the year. The first Gaelic chapel stèidheachadh san t-Seann Bhaile ann an 1769 was established in the Old Town in 1769, agus tha seirbheisean Gàidhlig fhathast a’ dol air and regular Gaelic services continue to adhart san latha an-diugh ann an Eaglais nam be offered, now at Greyfriars Kirk. The Manach Liath. Bha taic dhan Ghàidhlig agus Royal Highland and Agricultural Society of a litreachas am measg nan amasan tùsail aig , which originated in Edinburgh Comann Gàidhealach agus Àiteachais Rìoghail in 1784, had the support of Gaelic culture na h-Alba, a chaidh a stèidheachadh ann an Dùn and literature among its original remits. Èideann ann an 1784. Edinburgh has also made a major Tha Dùn Èideann cuideachd air a bhith na àite contribution as an intellectual and cultural fìor chudromach ann an gnothaichean cultarach, centre for Gaelic in Scotland. The first sgoileireil is cruthachail na Gàidhlig. Chaidh a’ Gaelic book was published here in 1567 Tha cuid de phrìomh bhàird is luchd-sgrìobhaidh poets and novelists writing in Gaelic today nobhailean san latha an-diugh air a bhith have been based in Edinburgh. chiad leabhar Gàidhlig fhoillseachadh an seo and the first collection of poetry in 1751. stèidhichte ann an Dùn Èideann. ann an 1567 agus a’ chiad chruinneachadh de The University of Edinburgh established the According to the 2011 census, there bhàrdachd Ghàidhlig ann an 1751. Stèidhich first Chair of Celtic in Scotland in 1882. The A rèir cunntas-sluaigh 2011, bha 5,935 daoine ann were 5,935 people in Edinburgh who Oilthigh Dhùn Èideann a’ chiad Chathair Ceiltis city has been home to many leading Gaelic an Dùn Èideann aig an robh sgilean Gàidhlig, no had some skills in Gaelic, some 1.29 per ann an Alba ann an 1882. Tha am baile air a bhith writers and scholars through the centuries, mu 1.29 sa cheud de shluagh a’ bhaile. Ged a tha cent of the city’s population. While this na dhachaigh do iomadh prìomh sgrìobhadair including poet Donnchadh Bàn Mac an an ceudad beag, tha e cudromach gu bheil mu proportion is small, it is significant that is sgoilear Gàidhlig thar nam bliadhnaichean, a’ t-Saoir (Duncan Ban MacIntyre) (1724- 6.82 sa cheud de luchd-labhairt Gàidhlig na h-Alba approximately 6.82 per cent of Scotland’s gabhail a-steach am bàrd Donnchadh Bàn Mac 1812), folklorist Alasdair MacGilleMhìcheil a’ fuireach ann an Dùn Èideann. Tha foghlam tro Gaelic population lives in Edinburgh. an t-Saoir (1724-1812), neach-cruinneachaidh (Alexander Carmichael) (1832-1912), mheadhan na Gàidhlig air a thoirt seachad ann an Gaelic-medium education is provided in beul-aithris Alasdair MacGilleMhìcheil (1832-1912), and poet Somhairle MacGill-Eain (Sorley Dùn Èideann ann am Bun-sgoil Taobh na Pàirce Edinburgh at Bun-sgoil Taobh na Pàirce agus am bàrd Somhairle MacGill-Eain (1911-96). MacLean) (1911-96). Many of the major agus ann an Àrd-sgoil Sheumais Ghilleasbuig. and James Gillespie’s High School.

2 3 Ainmean Gàidhlig ann an Gaelic place names in Dùn Èideann Edinburgh Ged a tha cuid a’ cumail a-mach Although some say Gaelic was never nach robh Gàidhlig riamh ga spoken in Edinburgh, place name bruidhinn ann an Dùn Èideann, tha evidence shows there are names of fianais bho ainmean-àite a’ sealltainn Gaelic origin throughout Edinburgh gu bheil ainmean-àite a thàinig às a’ and to the south and east of the city. Ghàidhlig air feadh Dhùn Èideann For example: agus cuideachd deas agus ear air a’ Salisbury Crags bhaile. Mar eisimpleir: In 1128, Salisbury Crags were Salisbury Crags mentioned in a charter as Craginmarf, Ann an 1128, chaidh iomradh a which is surely derived from the thoirt air na Salisbury Crags ann Gaelic Creag nam Marbh meaning an cùmhnant mar Craginmarf agus crag of the dead. is cinnteach gun tàinig seo às a’ Drumsheugh Ghàidhlig Creag nam Marbh. This is on record in 1507 as Drumsheugh Drumselch, derived from Druim Chaidh seo a chlàradh ann an Seileach, meaning willow ridge. 1507 mar Drumselch, bho Dhruim Balerno Seileach. In 1283 Balerno was recorded as Balerno Balernauch, which is most likely Chaidh Balerno a chlàradh ann derived from Am Baile Airneach, an 1283 mar Balernauch, agus meaning the sloe tree farm. tha e coltach gun tàinig seo às a’ Craigentinnie Ghàidhlig Am Baile Àirneach, a tha This is most likely derived from Creag a’ ciallachadh sloe tree farm. an t-Sionnaich, meaning crag of the Craigentinnie fox. Tha e coltach gu bheil seo a’ tighinn Craigmillar à Creag an t-Sionnaich. Recorded as Cragmilor in 1124, Craigmillar Craigmillar is most likely derived Chaidh seo a chlàradh mar from Creag Maol Àirde meaning bare Cragmilor ann an 1124. Tha e height crag. Today, it is often referred coltach gur ann à Creag Maol Àirde to as Creag a’ Mhuilleir meaning crag a thàinig seo. An-diugh, gu tric, ‘s e of the miller. Creag a’ Mhuilleir a chanas daoine Inverleith ris sa Ghàidhlig. This is derived from Inbhir Lìte, Inverleith meaning the confluence of the river Tha seo a’ tighinn à Inbhir Lìte. Leith. Torduff agus Torphin Hill Torduff and Torphin Hill Tha ainmean nan tòrran seo, a tha The names of these hills near Currie faisg air Curraich (Currie) a’ tighinn are derived from the Gaelic An Tòrr Creag nam Marbh bhon Ghàidhlig An Tòrr Dubh agus Dubh and An Tòrr Fionn, meaning the Salisbury Crags An Tòrr Fionn. black and white hill, respectively.

4 5 An Cuilean Craicte An Cuilean Craicte ’S e club-leughaidh dha cloinn 8–12 ann am This reading club for 8–12 year olds in foghlam Gàidhlig a tha seo agus tha e san amharc Gaelic-medium education aims to get aig Cuilean Craicte gum bi clann a’ leughadh sa children reading Gaelic for fun and help Ghàidhlig agus a’ gabhail tlachd is spòrs nan cuid them develop a love of reading in Gaelic leughaidh. Tha an club stèidhichte ann an Dùn for pleasure. The club is Edinburgh-based Èideann ach bidh e a’ cur eadar-theangachaidhean but sends new Gaelic translations of great Bothan Dùn Èideann Bothan Dùn Èideann ùra de shàr-leabhraichean-cloinne do bhuill air children’s’ books direct to members all ’S e club oidhche Gàidhlig Dhùn Èideann a th’ ann Bothan is Edinburgh’s Gaelic nightclub: a feadh na h-Alba, agus air feadh an t-saoghail. over Scotland and around the world. am Bothan: àite far an tig luchd na Gàidhlig agus place where Gaelic speakers and friends an caraidean còmhla airson feasgar làn chraic, of Gaelic can get together for an evening www.cuileancraicte.org [email protected] ealain Ghàidhlig agus caraidean. Bidh Bothan of good craic, Gaelic arts and the best of club-leughaidh-cuilean-craicte-733748053365609 cuileancraicte a’ coinneachadh turas gach mìos, mar as trice company. The club meets once a month, air a’ chiad Dihaoine den mhìos. Tha Bothan air generally on the first Friday of the month. a ruith le comataidh saor-thoileach. Bidh sinn a’ Bothan is run by a committee of dedicated Bilingualism Matters Bilingualism Matters coinneachadh gu cunbhalach airson prògram a volunteers who meet regularly to set a chur air dòigh, agus tha sinn an còmhnaidh a’ cur programme of events for the club. Offers Tha Bilingualism Matters na ionad rannsachaidh Bilingualism Matters is a research fàilte air tagraidhean cuideachaidh. of help are always welcome. is fiosrachaidh a bhios a’ sgrùdadh dà-chànanas and information centre that studies agus ionnsachadh cànain agus a’ sgaoileadh bilingualism and language learning and nan toraidhean rannsachaidh aige gus an communicates its findings to enable www.facebook.com/bothan.duneideann urrainn do dhaoine co-dhùnaidhean fiosraichte a people to make informed decisions dhèanamh stèidhichte air fianais shaidheansail. Tha based on scientific evidence. Bilingualism Bilingualism Matters a’ creidsinn gum faod barrachd Matters believes everyone can enjoy Camanachd Dhùn Èideann Camanachd Dhùn Èideann air aon chànan agus na buannachdan a thig an lùib the benefits of speaking more than one ’S e comann-iomain òigridh a th’ ann an Camanachd Dhùn Èideann is a constituted sin, a bhith aig a h-uile duine, agus bidh iad ag obair language and works with both Gaelic- Camanachd Dhùn Èideann, co-cheangailte ri youth shinty club affiliated with the an dà chuid le coimhearsnachdan Gàidhlig ann an speaking communities in Scotland and buidheann-riaghlaidh an spòrs, Comann na shinty governing body, the Camanachd Alba agus le mion-chànanan eile san Roinn Eòrpa. with other minority languages in Europe. Camanachd. Bheir an club seachad trèanadh leis Association. The club provides training in Cho math ri bhith a’ sgaoileadh naidheachdan As well as providing news and events fhìn, agus còmhla ri sgoiltean ann an Dùn Èideann its own right and in conjunction with those agus fios mu thachartasan air-loidhne agus a bhith online and being active on social media, a tha a’ tabhann iomain anns a’ churraicealaim PE. Edinburgh schools offering shinty within trang air na meadhanan sòisealta, bidh Bilingualism Bilingualism Matters offers a quarterly Tha iomain na spòrs fisigeach, fallainn, beòthail, the PE curriculum. Shinty is a physical, Matters a’ dèanamh cuairt-litir ràitheil. Is urrainn newsletter. You can join the mailing list luath a tha freumhaichte sa choimhearsnachd fast, fun and health-building sport, rooted dhut fo-sgrìobhadh dhan liosta puist aig www. at www.bilingualism-matters.org.uk/ Ghàidhlig agus bidh an club a’ cur fàilte air duine in the Gaelic community, and the club bilingualism-matters.org.uk/enewsletter-signup enewsletter-signup sam bith a tha ag iarraidh tighinn ann gus an spòrs invites anyone interested to go along and as fheàrr an Alba a chluich. try Scotland’s top sport! www.bilingualism-matters.org.uk [email protected] bilingmatters bilingmatters 0131 650 2884 https://edinburghshinty.org/ [email protected] edinburghshinty

6 7 Comann nam Pàrant Comann nam Pàrant ’S e Comann nam Pàrantan a’ bhuidheann Comann nam Pàrant is the representative riochdachaidh airson pàrantan is luchd-cùraim aig organisation for parents and carers of clann ann am foghlam tro mheadhan na Gàidhlig children at all stages of Gaelic-medium ann an Dùn Èideann aig a h-uile ìre. Tha e na education in Edinburgh. It is a constituted bhuidheann shaor-thoileach stèidhichte a tha air a voluntary organisation run by a volunteer ruith le comataidh shaor-thoileach de phàrantan. committee of parents. The organisation Bidh a’ bhuidheann a’ cumail choinneamhan holds regular open meetings for parents fosgailte gu cunbhalach airson pàrantan far am where issues relating to Gaelic-medium Cearcall Còmhraidh Dhùn Èideann Cearcall Còmhraidh Dhùn Èideann bithear a’ bruidheann air cuspairean co-cheangailte education, and to the promotion and ri foghlam tro mheadhan na Gàidhlig agus ri development of Gaelic, are discussed. ’S e buidheann chàirdeil, shocair a th’ anns The Cearcall Còmhraidh is a friendly, brosnachadh is leasachadh na Gàidhlig. Ma tha thu If you would like to be added to the a’ Chearcall Còmhraidh far an cuirear fàilte air relaxed group where Gaelic speakers of all airson a bhith air liosta-puist na buidhne, cuir fios organisation’s mailing list, please contact luchd-labhairt na Gàidhlig aig gach ìre bho luchd- levels from beginner to fluent are welcome. dhan chomataidh tro phost-d. the committee by email. tòiseachaidh gu fileantaich. Bidh a’ bhuidheann a’ The group meets every Tuesday evening, coinneachadh gach feasgar Dimàirt ach a-mhàin except at Christmas and , and [email protected] ComannNamParant cnpedinburgh aig àm na Nollaige agus na Bhliadhna Ùire. Cha the meetings are open invitation. There is ruig thu a leas àite a ghleidheadh – dìreach thig ann. no need to reserve a place – just go along.

Comunn Tìr nam Beann Dùn Èideann Comunn Tìr nam Beann Dùn Èideann www.cearcall.net [email protected] cearcallcomhraidh Chaidh Comann Tìr nam Beann Dhùn Èideann a Founded in 1920, Comunn Tìr nam Beann stèidheachadh ann an 1920 leis an amas a bhith Dùn Èideann’s objective is to promote, a’ brosnachadh, ag ath-bheothachadh agus a’ revive and preserve Gaelic language and Còisir Dhùn Èideann Còisir Dhùn Èideann glèidheadh na Gàidhlig agus cleachdaidhean traditions, including bygone Highland ’S e leabhar geàrr-chunntasan bhon Iuchar 1907 This choir’s earliest records date from a Gàidhealach, a’ gabhail a-staigh sgilean, obair- skills, crafts and pastimes that are in a’ chiad rud sgrìobhte a th’ againn mun chòisir. minute book from July 1907. The choir’s ciùird agus cur-seachadan Gàidhealach bhon àm decline. A traditional ceilidh is held on ’S e an t-amas a bh’ aig a’ chòisir riamh a bhith aim over the years has always been to a dh’fhalbh a tha a’ crìonadh. Thèid cèilidhean the first Saturday of the month (October a’ brosnachadh na Gàidhlig tro cheòl còisireil – promote Gaelic through vocal music – traidiseanta a chumail air a’ chiad Disathairne to April, excluding January) and takes agus chan ann a-mhàin tro cho-fharpaisean a’ and not just at national Mòd competitions. den mhìos (eadar an Dàmhair agus an Giblean place at the Augustine Church, George Mhòid Nàiseanta. Bidh a’ chòisir cuideachd a’ cur The choir also organises unison song ach a-mhàin san Fhaoilleach) aig Eaglais Naomh IV Bridge, Edinburgh, 7.30pm–10pm. bhùithtean-obrach air dòigh airson seinn aon- workshops, accepts invitations to perform Augustine, Drochaid Sheòrais IV, Dùn Èideann bho This features a varied programme of fhuaimneach agus a’ gabhail ri cuiridhean airson in public, which have recently included 7.30f-10f. Tha seo a’ gabhail a-steach prògram Gaelic and Scots singers and musicians seinn gu poblach agus bho chionn goirid tha iad book launches and charity performances, farsaing de sheinneadairean Gàidhlig is Scots and aims to encourage young artists to air seinn aig bogaidhean leabhair agus tachartasan and always finds time for members’ social agus de luchd-ciùil agus bithear a’ brosnachadh continue the Highland traditions. Check carthannais, agus bidh tìde daonnan ann airson events too. cluicheadairean òga gu bhith a’ leantainn an dualchais local press and Radio nan Gàidheal for tachartasan sòisealta do na buill cuideachd. Ghàidhealaich. Faic na meadhanan ionadail agus details. Radio nan Gàidheal airson barrachd fiosrachaidh. www.coisirdhuneideann.org.uk [email protected] coisirdhuneideann edingaelicchoir [email protected] tirnambeann 01506 853 384

8 9 Club Lòn Gàidhlig Gaelic Lunch Club Bithear a’ cur Lòn Gàidhlig air adhart aon uair sa The club’s monthly Gaelic Lunches are mhìos, mar as trice an dàrna Dimàirt sa mhìos, usually held on the second Tuesday of Seachdain na Gàidhlig Edinburgh Gaelic Festival aig 1f anns an Royal Overseas League air Sràid the month and take place from 1pm at Tha Seachdain na Gàidhlig na fhèis, a bhios a’ The Edinburgh Gaelic Festival is a citywide a’ Phrionnsa, Dùn Èideann. Bidh neach-labhairt the Royal Overseas League on Princes gabhail àite air feadh Dhùn Èideann, a tha air a ruith festival run by a committee of volunteers, againn airson bruidhinn ruinn sa Ghàidhlig às Street, Edinburgh. An after lunch speaker le comataidh de shaor-thoilich, le taic bho Oifigear with support from the University of dèidh lòn air cuspair anns am bi ùidh aig an luchd- is invited to give an address, in Gaelic, on Gàidhlig Oilthigh Dhùn Èideann agus bho oifigear Edinburgh’s Gaelic Officer and the Iomairt frithealaidh. Cuirear fàilte air luchd-ionnsachaidh na a topic of interest. Learners of Gaelic are Iomairt Dhùn Èideann. Tha an fhèis in-ghabhalta seo Dhùn Èideann officer. This inclusive Gàidhlig gus buannachd fhaighinn bho chothroman welcome to attend and will benefit from a’ comharrachadh coimhearsnachd Gàidhlig Dhùn festival is a celebration of Edinburgh’s còmhraidh sa Ghàidhlig. Gheibhear lòn 2-chùrsa le the conversational opportunities available Èideann agus àite na Gàidhlig sa phrìomh bhaile. Gaelic community and of Gaelic’s place tì/cofaidh airson £13 gach duine. to practise. The two-course lunch with tea in the capital city. or coffee is available for £13 per person.

www.edinburghgaelicfestival.com [email protected] 07906 318 561 [email protected] edgaelfest snagaidhlig 0131 650 2876

Eaglais nam Manach Liath Greyfriars Kirk Fèis Dhùn Èideann Fèis Dhùn Èideann Thèid seirbheis Ghàidhlig a chumail ann an Eaglais A Gaelic service is held at Greyfriars Kirk Bidh Fèis Dhùn Èideann a’ cur chlasaichean air Fèis Dhùn Èideann organises classes for nam Manach Liath gach Didòmhnaich aig 12.30f. every Sunday at 12.30pm. The Kirk is part dòigh do chloinn ann an ceòl traidiseanta agus children in traditional music and Gaelic Tha an Eaglais na pàirt de dh’Eaglais na h-Alba ach of the but welcomes òrain Ghàidhlig feasgar Disathairne rè teirm na song on Saturday afternoons during thathar a’ cur fàilte air daoine à traidisean sam bith. other traditions as well. sgoile ann an Ionad Coimhearsnachd Crois na school term time at Tollcross Community Cìse. Thèid a’ phrìomh Fhèis a chumail thairis air trì Centre. The main Fèis takes place over www.greyfriarskirk.com/gaelic-community 0131 225 1900 làithean sa Ghearran. three days in February. [email protected] (Please note that this is the number for eaglaisml the Kirk office and the administrator is www.feisean.org/en/ [email protected] feisean eaglaisml not a Gaelic speaker)

10 11 Còisir Ghàidhlig Lodainn Gaelic Choir ’S e amas na còisir a bhith ag adhartachadh The choir aims to further the study and ionnsachadh agus agus taisbeanadh cultar exposition of Gaelic language, culture agus dualchas ciùil na Gàidhlig le bhith a’ seinn and musical tradition by the practice, agus a’ brosnachadh ceòl còisireil na Gàidhlig. performance and promotion of Gaelic Bheir a’ chòisir taic do bhuill gus Gàidhlig vocal and choral music. The choir ionnsachadh agus gus an cuid tuigse air a’ helps members learn and improve their chànan adhartachadh. Ma tha thu ag iarraidh understanding of Gaelic. If you are barrachd fiosrachaidh mun chòisir, cuir phost-d interested in finding out more about the thugainn airson barrachd fiosrachaidh air ruithean- choir, please email for further information thairis agus tachartasan eile. Bidh ruithean- on forthcoming rehearsals and other thairis a’ tachairt Oidhche Ardaoin aig 7.15 aig events. Rehearsals take place on Eaglais Aonaichte Morningside. Tha fàilte air Thursday nights at 7.15pm at Morningside seinneadairean aig am biodh ùidh gabhail anns a’ United Church. Potential members are chòisir a bhith a’ tighinn gu oidhche ruith-thairis, welcome to visit a rehearsal evening, but Iomairt Ghàidhlig Dhùn Èideann Iomairt Ghàidhlig Dhùn Èideann ach bu chòir post-d a chur ro-làimh. please email in advance. ’S e prìomh amas na buidhne seo, a tha a’ Supported by Comunn na Gàidhlig, this faighinn taic bho Chomunn na Gàidhlig, fàs a organisation aims to increase the number www.lothiangaelicchoir.org.uk [email protected] lothian.gaelicchoir thoirt air àireamhan luchd-labhairt na Gàidhlig of Gaelic speakers and enhance your agus cothroman a chruthachadh gus Gàidhlig opportunities to use the language. Youth a chleachdadh. Bidh an t-Oifigear Òigridh is and Community Officer Ann McCluskey Coimhearsnachd, Ann McCluskey, a’ sgaoileadh circulates a monthly newsletter on Gaelic Mòd Ionadail Dhùn Èideann Mòd Ionadail Dhùn Èideann cuairt-litir gach mìos mu thachartasan Gàidhlig ann events in Edinburgh and promotes the An urra ri meur Dhùn Èideann a’ Chomuinn Run by An Comunn Gàidhealach’s an Dùn Èideann agus a’ brosnachadh cleachdadh use of the language through projects, Ghàidhealaich, tha Mòd Ionadail Dhùn Èideann air Edinburgh branch, the Edinburgh Mòd a’ chànain tro phròiseactan a’ gabhail a-staigh: including: aon de na fichead Mòdan ionadail a thèid a chumail is one of 20 annual local Mòds held in ann an Alba gach bliadhna. Tha seo na thachartas Scotland. A warm, family-friendly event, it • tachartas dràma bliadhnail ann an Ionad nan • an annual drama event, with schools, càirdeil, cridheil, spòrsail a tha a’ toirt iomadach offers young people many opportunities to Sgeulachdan agus san Leabharlann Nàiseanta; at the Scottish Storytelling Centre and cothrom do dhaoine òga pàirt a ghabhail anns an join in the largest Gaelic cultural event in National Library; • clasaichean còmhraidh; tachartas Ghàidhlig as motha sa phrìomh-bhaile. the Scottish capital. Although the Mòd is a • conversation classes; • clasaichean do phàrantan agus clann; Ged is e tachartas co-fharpaiseach a th’ anns a’ competition event, taking part and having • classes for parents and children; • clubaichean fighe. Mhòd, ’s e a bhith a’ gabhail pàirt agus spòrs a fun are considered the most important • knitting clubs. bhith aig daoine na rudan as cudromaiche. aspects.

[email protected] 07771 807 880 www.edinburghlocalmod.com [email protected] EdinburghMod

12 13 Leabharlann Nàiseanta na h-Alba National Library of Scotland Tha e na amas aig an Leabharlann Nàiseanta a Scotland’s national library aims to collect bhith a’ cruinneachadh agus a’ cumail lethbhreac and keep a copy of everything that has den a h-uile rud a chaidh fhoillseachadh riamh ever been published in Gaelic or about anns a’ Ghàidhlig no mu chultar na Gàidhlig, Gaelic culture, whether in print or in digital ann an clò no cruth digiteach. Mar sin, tha an format. As such, they hold the world’s cruinneachadh as motha san t-saoghal againn de largest collection of làmh-sgrìobhainnean ann an Gàidhlig na h-Alba. manuscripts. Their online catalogue Tha eadar-aghaidh Ghàidhlig aig a’ chatalog has a Gaelic interface and items can be Colaiste Abaid a’ Bhatail Nuaidh Newbattle Abbey College air-loidhne aca agus faodaidh daoine aig a bheil consulted in the Library’s reading room for Bidh Colaiste Abaid a’ Bhatail Nuaidh a’ teagasg na Newbattle Abbey College provides Gaelic cairt-leughaidh iomachaidh nithean a leughadh holders of an appropriate reader’s card. Gàidhlig anns na dòighean seo: language teaching, including: ann an seòmar-leughaidh an Leabharlainn. Tha Information about the Library collections, • cùrsa Nàiseanta 5 anns a’ Ghàidhlig mar phàirt • a National 5 Gaelic language course fiosrachadh mu chruinneachaidhean, seirbheisean services, exhibitions and events is den phrògram Ceiltis làn-ùine; as part of the full-time agus taisbeanaidhean an Leabharlainn ri fhaighinn available online. A Gaelic language • cùrsa Gàidhlig do luchd-tòiseachaidh ag amas programme; air loidhne. Tha bileag fiosrachaidh ri faighinn sa information leaflet is also available. air luchd-obrach agus oileanaich; agus • a beginners Gaelic course for staff and Ghàidhlig cuideachd. students; and • cùrsaichean bogaidh deireadh-seachdain airson • Gaelic immersion weekend courses for www.nls.uk oileanaich à Taigh Moireibh – airson luchd- House students – both learners [email protected] nationallibraryofscotland natlibscot 0131 623 3820 ionnsachaidh agus fileantaich. and fluent speakers.

www.newbattleabbeycollege.ac.uk 0131 663 1921 Taighean-tasgaidh Nàiseanta na h-Alba National Museums Scotland [email protected] newbattleabbey newbattletweets Tha eadar-theangachaidhean de phrìomh National Museums Scotland provide sgrìobhainnean ro-innleachdail na buidhne rim Gaelic translations of their key strategic faighinn air làrach-lìn Taighean-tasgaidh Nàiseanta organisational documents online. Both of na h-Alba. Tha mapaichean do luchd-tadhail rim their Edinburgh museums (the National Leabharlann na Colaiste Nuaidh New College Library faighinn aig an dà thaigh-tasgaidh againn ann an Museum of Scotland and the National War Tha cruinneachadh de mu 400 leabhraichean The New College Library at the University Dùn Èideann (Taigh-tasgaidh Nàiseanta na h-Alba Museum) offer Gaelic maps, and ‘plan Gàidhlig ann an Leabharlann na Colaiste Nuaidh of Edinburgh holds a collection of agus Taigh-tasgaidh Nàiseanta Cogaidh), agus tha your visit’ information for the National ann an Oilthigh Dhùn Èideann, a thàinig à diofar some 400 Gaelic books, from various fiosrachadh ‘cuir do thuras air dòigh’ ri fhaighinn air- Museum of Scotland is available in Gaelic àiteachan agus a tha air farsaingeachd de sources, on a wide range of topics. The loidhne airson Taigh-tasgaidh Nàiseanta na h-Alba. online. The organisation responds in chuspairean. Tha iomadh rud anns an tasglann archives also contain a number of items Bidh a’ bhuidheann a’ freagairt gach beachd, Gaelic to all comments, complaints and co-cheangailte ris a’ Ghàidhlig, cultar na Gàidhlig relating to Gaelic, Gaelic culture and gearan agus moladh a gheibhear sa Ghàidhlig anns compliments submitted in Gaelic. In 2017, agus na Gàidheil. Tha bloga an Leabharlainn ri the . The library blog is available a’ Ghàidhlig. Ann an 2017, thathar an dòchas gun Gaelic translated tours are planned to fhaighinn aig http://libraryblogs.is.ed.ac.uk/ at http://libraryblogs.is.ed.ac.uk/ tòisich tursan Gàidhlig. Bidh barrachd fiosrachaidh ri start. Further information will be available newcollegelibrarian/ newcollegelibrarian/ fhaighinn air loidhne ann an ùine nach bi ro fhada. online in due course. http://edin.ac/newcollegelibrary www.nms.ac.uk [email protected] cloverodgers 0131 650 8957

14 15 Òganan Dhùn Èideann Òganan Dhùn Èideann ’S e Òganan Dhùn Èideann an t-aon ionad ann an Òganan Dhùn Èideann provides Edinburgh Dùn Èideann is Lodainn a bhios a’ toirt seachad and the with a unique Gaelic cùram-cloinne wraparound airson clann ro-sgoile wraparound childcare facility for pre- and agus na bun-sgoile. Tha seo a’ gabhail a-steach: primary-school children. This includes: • Cùram-cloinne airson clann ro-sgoile, aois 3-5 • Childcare for children aged 3–5 years • Cùram taobh a-muigh na sgoile airson clann • Out of school childcare for primary Leabharlann Bàrdachd na h-Alba Scottish Poetry Library bun-sgoile school children Air làrach-lìn Leabharlann Bàrdachd na h-Alba, tha The website of the Scottish Poetry Library • Uairean fosglaidh 8m-6f a h-uile latha • Opening hours of 8am to 6pm daily goireasan Gàidhlig, agallamhan podcast le bàird contains Gaelic resources, podcast • Clubaichean làithean-saora • Holiday clubs Ghàidhlig agus, gu dearbh, dàin a sgrìobh bàird interviews with Gaelic poets and, of • Taic le obair-dachaigh is leughadh • Homework and reading support Ghàidhlig. Tha barrachd fiosrachaidh ri fhaighinn air course, poems written by Gaelic poets. • Gnìomhachdan spòrsail is freagarrach do dh’aois loidhne. Further information is available online. • Fun, age-appropriate activities na cloinne • Outdoor play • Cluich a-muigh www.scottishpoetrylibrary.org.uk [email protected] scottishpoetrylibrary byleaveswelive 0131 557 2876 • Fìor dheagh ghoireasan is uidheamachd. • First class facilities and equipment.

www.oganan.com [email protected] 07985 326 110 Ionad Sgeulachdan na h-Alba Scottish Storytelling Centre Bidh Ionad Sgeulachdan na h-Alba a’ toirt seachad The Scottish Storytelling Centre offers prògram de thachartasan fad na bliadhna a tha a year-round programme of events Pàrlamaid na h-Alba Scottish gu tric a’ gabhail a-staigh bùithtean-obrach, tèatar, which often include workshops, theatre, Nì Pàrlamaid na h-Alba laghan is deasbadan air The makes laws, sgeulachdan, ceòl, agus dannsa le Gàidhlig mar storytelling, music, and dance, with cùisean a tha cudromach do dh’Alba is cumaidh i debates issues that are important phàirt de seo. Tha an t-ionad na dhachaigh do Gaelic content. The centre is home to the Riaghaltas na h-Alba cunntachail. Tha seiseanan to Scotland, and holds the Scottish lìonraidhean nàiseanta airson sgeulachdan, ceòl, national networks of storytelling, music, foghlaim is tursan Gàidhlig rim faighinn cho math Government to account. The Scottish agus dannsa, cho math ri bhith a’ cur air dòigh and dance, as well as operating TradFest ri bileagan Gàidhlig agus faodar fios a chur thuca Parliament offers Gaelic tours and education TradFest Edinburgh Dùn Èideann san Earrach agus Edinburgh Dùn Èideann in spring and the sa Ghàidhlig. Is urrainn dhut Pàrlamaid na h-Alba a sessions, provides Gaelic publications, and Fèis Eadar-nàiseanta Sgeulachdan na h-Alba as Scottish International Storytelling Festival leantainn sa Ghàidhlig air na meadhanan sòisealta welcomes contact in Gaelic. You can follow t-Foghar. in autumn. no bloga na Pàrlamaid a leantainn aig the Scottish Parliament in Gaelic on social parlamaidalba.wordpress.com media or follow the parliament blog at parlamaidalba.wordpress.com www.tracscotland.org www.scottishstorytellingcentre.co.uk scottishstorytellingcentre [email protected] www.parliament.scot [email protected] parlalba 0131 348 5395 scotstorycentre 0131 556 9579

16 17 Sradagan Dhùn Èideann Sradagan Dhùn Èideann Tha Sradagan Dhùn Èideann mar phàirt de Sradagan Dhùn Èideann is part of dh’iomairt nan Sradagan aig Comunn na Gàidhlig Comunn na Gàidhlig’s Sradagan initiative airson buidhnean spòrsail tro mheadhan na to provide fun Gaelic-medium groups for Gàidhlig do chlann aig aois na bun-sgoile. Tha primary-school aged children. Sessions seiseanan freagarrach do chloinn ann an clas 4 – cater for children in Primary 4–7 and clas 7 agus tha iad a’ gabhail a-staigh geamannan, include Gaelic-medium games, crafts, ceàrdan agus gnìomhan eile tro mheadhan na and other activities. All sessions are led Gàidhlig. Tha na seiseanan uile air an stiùireadh le by Gaelic-speaking play leaders. If you stiùirichean-cluiche aig a bheil Gàidhlig. Ma tha thu would like to contact the parent organising airson fios a chur do chomataidh co-òrdanachaidh committee, please get in touch by email. nam pàrantan, cuir fios tro phost-d. Oilthigh Dhùn Èideann The University of Edinburgh [email protected] SradaganDhunEideann cnpedinburgh Stèidhich Oilthigh Dhùn Èideann a’ chiad Chathair The University of Edinburgh established Ceiltis ann an Alba ann an 1882. Ann an Ceiltis the first Chair of Celtic in Scotland in 1882. is Eòlas na h-Alba, bidh an t-Oilthigh a’ teagasg In Celtic & Scottish Studies, the University Eaglais Shaor Chaluim Chille St Columba’s Free Church phrògraman aig gach ìre agus tha e an sàs gu teaches programmes at all levels and is Bidh Eaglais Chaluim Chille a’ cumail seirbheis From September to June, St Columba’s mòr ann an rannsachadh Gàidhlig. Bidh Ionad an active in Gaelic research. The Centre for Gàidhlig gach mìos eadar an t-Sultain agus holds a monthly Gaelic service in the Ionnsachaidh Fhosgailte a’ tabhann clasaichean Open Learning offers Gaelic classes to an t-Ògmhios ann an talla na h-eaglaise san church hall in the Lawnmarket. Services Gàidhlig don choimhearsnachd, agus bidh the community, and the Gaelic Officer Lawnmarket. Bidh seirbheisean a’ tòiseachadh aig commence at 3pm, with tea and coffee Oifigear na Gàidhlig a’ cur air dòigh prògram de organises a Gaelic events programme. 3f le tì is cofaidh rim faighinn às dèidh làimh. Bidh available afterwards. St Columba’s thachartasan Gàidhlig. Tha cruinneachaidhean The University holds important Gaelic Eaglais Chaluim Chille a’ cumail liosta sgaoilidh maintains an email distribution list of cudromach aig an Oilthigh, a’ gabhail a-steach collections, including the School of puist-d do dhaoine a bhios a’ tighinn do na service attenders which you can join if you Tasglann Sgoil Eòlais na h-Alba. Is urrainn dhut Scottish Studies Archives. You can seirbheisean agus is urrainn dhut fo-sgrìobhadh ma are interested in keeping up to date with bloga Gàidhlig an oilthigh a leantainn aig follow the University’s Gaelic blog at tha thu airson cluinntinn mu sheirbheisean a tha gu forthcoming services. www.edgaelic.com www.edgaelic.com bhith ann. www.ed.ac.uk/gaelic [email protected] [email protected] GaidhligODE gaidhligode 0131 650 2876

18 19 Dealbhan Images iStock.com iStock.com Gailearaidh Phortraid Nàiseanta National Portrait Gallery Paul Dodds Paul Dodds Sam Sills Sam Sills Rèisimeid Ailein Bric Alan Breck’s Regiment An Cuilean Craicte An Cuilean Craicte Camanachd Dhùn Èideann Camanachd Dhùn Èideann Seachdain na Gàidhlig The Edinburgh Gaelic Festival Fèis Dhùn Èideann Fèis Dhùn Èideann Iomairt Ghàidhlig Dhùn Èideann Iomairt Ghàidhlig Dhùn Èideann Coisir Ghàidhlig Lodainn Lothian Gaelic Choir Mòd Ionadail Dhùn Èideann Mòd Ionadail Dhùn Èideann Colaiste Abaid a’ Bhatail Nuaidh Newbattle Abbey College Pàrlamaid na h-Alba Scottish Parliament Sradagan Dhùn Èideann Sradagan Dhùn Èideann

4 5 Ceistean Enquiries Cuiribh fios gu Oifigear Gàidhlig Oilthigh Dhùn Please contact the University of Edinburgh’s Èideann aig [email protected] Gaelic Officer at [email protected] Tha a’ bhileag seo cuideachd ri fhaotainn ann This leaflet is available in alternative formats an cruthan eile. Cuiribh fios gu on request. Please contact [email protected] [email protected]

Is e buidheann carthannais a th’ ann an Oilthigh Dhùn The University of Edinburgh is a charitable body,

Èideann, clàraichte an Alba, àireamh clàraidh SC005336. registered in Scotland, with registration number SC005336. October 2017