DOCSLIB.ORG

Piaskowce W Zabytkowych Kapliczkach Rejonu Wieliczki Sandstone Used in the Historic Wayside Shrines in the Region of Wieliczka

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Piaskowce W Zabytkowych Kapliczkach Rejonu Wieliczki Sandstone Used in the Historic Wayside Shrines in the Region of Wieliczka Geoturystyka 1-2 (16-17) 2009: 71-86 Piaskowce w zabytkowych kapliczkach rejonu Wieliczki Sandstone used in the historic wayside shrines in the region of Wieliczka Małgorzata Schuster, Anna Smoleńska Katedra Geologii Złożowej i Górniczej, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Akademia Górniczo-Hutnicza, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków; e-mail: [email protected] Pleszów materiałów budowlanych, wśród których bardzo licznie po- Mogiła jawiał się kamień naturalny. Przewóz Rybitwy Na terenie Karpat wydzielone przez Kondrackiego (1998) Warszawa Pogórze Wielickie jest bogate w przydrożne, piaskowcowe Prokocim Bieżanów kapliczki. Szczególnie znane są w powiecie wielickim, gdzie Kokotów występują różnorodne piaskowce budujące głównie płaszczo- Swoszowice Wieliczka winę śląską, a rzadziej płaszczowinę podśląską (Fig. 1). Kraków Sygneczów Podstolice Chorągwica Geneza kapliczek Treść: Rejon Wieliczki jest obszarem szczególnie bogatym w obiek- Tradycja wznoszenia kapliczek ma swoje początki na ty małej architektury, jakimi są przydrożne krzyże i kapliczki. Ich polskiej ziemi u zarania chrześcijaństwa. Rozprzestrzenianie liczne występowanie związane jest z kulturą ludową, religijnością się nowej wiary wiązało się z niszczeniem pogańskich sym- narodu polskiego, a także łatwym dostępem do odpowiedniego boli i zastępowaniem ich obiektami chrześcijańskimi. Były materiału kamiennego, powszechnie wykorzystywanego do tego to symboliczne zwycięstwa, które miały swój wyraz we typu budowli. Kapliczki, będące dziełami ludowych artystów, wznoszeniu krzyży i kapliczek w miejscach pogańskich zbudowane są z piaskowca dolnoistebniańskiego, którego łomy licznie występują w tym rejonie. Niewątpliwie, na stan zacho- świątyń czy otaczanych czcią drzew, źródeł lub kamieni. wania kamienia, z którego są zbudowane, ma wpływ położenie Jednak geneza tych obiektów jest nie do końca jasna. Etymo- geograficzne obiektów w pobliżu aglomeracji krakowskiej, logia słowa „kapliczka” wywodzi się z języka łacińskiego a także czynniki biologiczne i mechaniczne. Powodują one szybki i oznacza „płaszcz”. Domniemywa się, że chodzi o płaszcz proces niszczenia kamienia. Konieczna wydaje się konserwacja św. Marcina, biskupa z Tours żyjącego w I wieku, który był i rewaloryzacja większości kapliczek w celu przywrócenia im przechowywany w pomieszczeniu wewnątrz specjalnego pierwotnego piękna. budynku o charakterystycznych kształtach, zwanym kaplicą. Słowa kluczowe: rejon Wieliczki, kapliczki, piaskowiec, stan Już św. Ambroży (IV w.) wspominał o kapliczkach jako zachowania o miejscach kultu. Zupełnie odrębną jest hipoteza utrzymu- Abstract: The region of Wieliczka is especially rich in various jąca niechrześcijańskie pochodzenie kapliczek. Spowodowa- architectural structures like wayside crosses and shrines. The ne jest to podobieństwem kapliczek słupowych i postumen- great number of these objects is connected with the folk culture, towych do pogańskich słupów kultowych, które służyły za- religious customs of Poles as well as an easy access to a suitable chowywaniu pamięci o zmarłych. Kremowane ciała wkłada- stone material, which is commonly used to build those structures. no w małe naczynia i stawiano na słupach przy drogach. Wayside shrines, as a work of folk artists, were built of dolnoisteb- Podobne praktyki były powszechne w wielu plemionach nianski sandstone, which quarries are characteristic for the re- pogańskich i mogły mieć znaczący wpływ na rozwój takiej gion. The condition of stone building’s wayside shrines depends formy kultu religijnego. Z czasem kapliczki stały się bardzo on the location (near to Cracow agglomeration), and biological powszechnym elementem polskiego krajobrazu, wyrażającym and mechanical factors. Over the years, they have caused a rapid process of stone destruction. Conservatory work and revaluation przywiązanie narodu do chrześcijaństwa, pobożność ludzką of most of wayshrines seem to be necessary in order to restore i formę modlitwy. Po dzień dzisiejszy ich tradycja jest żywa, their original beauty. o czym świadczy fakt, że obiekty takie są nadal wznoszone Key words: the region of Wieliczka, waysides shrines, sandstone, (http://pl.wikipedia.org/wiki/Kapliczka). condition Kapliczki licznie budowano w XVII wieku, co było silnie związane z kontrreformacją i podniesieniem stopy życiowej Wstęp na wsi. Przeciwnicy reformacji czcili świętych wychodząc z praktykami religijnymi poza świątynie, czym tworzyli od- Przydrożne kapliczki to niezwykle urokliwe obiekty małej rębną formę religijności, sprzeciwiając się przy okazji refor- architektury, wpisujące się malowniczo w krajobraz Polski. matom. Nie bez echa pozostało również bogacenie się ludno- Każda z nich ma własną historię, jak też fundatorów, którzy ści wiejskiej, którą coraz częściej stać było na fundowanie chcieli wyrazić swoje uczucia religijne, potrzeby czy też kapliczek. Obiekty te roztaczały opiekę nad domostwem, wdzięczność. Kapliczki ukazują również zamiłowanie nasze- a dodatkowo napawały dumą fundatorów, w pewien sposób go narodu do sztuki ludowej i rzemiosła artystycznego. Bu- stanowiąc o hierarchii społeczności wiejskiej (Janicka- dowane są w odmiennych stylach, typach, z różnego rodzaju Krzywda, 1998). 71 Piaskowce w zabytkowych kapliczkach rejonu Wieliczki Fig. 1. Mapa tektoniczna Karpat (Książkiewicz red., 1962). 1 – płaszczowina skolska, 2 – płaszczowina podśląska. 3 – płaszczowina śląska, 4 – fałdy dukielskie jednostki okien podmagurskich, łuska przedmagurska, 5 – płaszczowina magurska, 6 – pieniński pas skałkowy, 7 – flisz podhalański, 8 – jednostki tatrzańskie Tectonic map of the Polish Carpathians (Książkiewicz ed., 1962) 1 – Skole Nappe, 2 – Sub-Silesian Nappe, 3 – Silesian Nappe, 4 - Dukla folds of the Fore-Magura Tectonic Window Unit, Fore-Magura Thrust Slice 5 – Magura Nappe, 6 – Pieniny Klippen Belt, 7 – Podhale Flysch, 8 – Tatra Units Powody stawiania kapliczek kach części garderoby osób chorych, mające bezpośredni kontakt z chorym ciałem. Rytuały te czyniono bez wiedzy Według Janickiej-Krzywdy (1998) najbardziej powszech- osoby chorej, co miało pomóc w przejściu choroby z człowie- ne są trzy powody wznoszenia kapliczek i krzyży. ka na miejsce, gdzie odzież tę pozostawiono. Wybór kapliczek jako miejsca neutralizowania chorób wynikał z ich sakralne- Kapliczka jako antidotum na wszelkie zło go charakteru. Jako miejsce sacrum były one poza zasięgiem W kulturze ludowej kapliczka traktowana była jako znak zła, a więc żadne choroby nie mogły mieć na nie wpływu. powstrzymujący wszelkie zło. Zatem najczęściej stawiano Innym powodem wznoszenia kapliczek były wyjątkowo kapliczki i krzyże w miejscach rozdzielających obszar znany okrutne zbrodnie. Chęci upamiętnienia tak ważnego miejsca i chroniony od tego co obce. Stąd liczne obiekty sakralne po- dorównywała obawa przed możliwością kolejnego wyzwole- łożne są na granicach wsi lub domostw. Miejsca przerwania nia złej siły i jej ponownego działania. Najczęściej upamięt- takiej granicy, czyli drogi prowadzące do wsi, przez które zło niano w ten sposób miejsca zabójstw, mężobójstw i samosą- mogło przeniknąć do wewnątrz, były szczególnie chronione. dów, a także miejsca zbiorowych pochówków ofiary zarazy. Liczne obiekty sakralne, pojawiające się przy drogach, płotach, przed domami, czy na granicach posesji były formą zapory Kapliczka jako historyczna pamiątka przed złem, niebezpieczeństwami i przed tym co obce. Pozwa- Celem wzniesienia kapliczki bywało upamiętnienie wy- lało to mieszkańcom czuć się bezpieczniej. darzeń historycznych, niezwykle istotnych w dziejach wsi, Ponadto powszechnie wierzono, że obiekty sakralne chro- jakiegoś regionu czy też nawet całego kraju. W Polsce po- nią przed żywiołami takimi jak woda, ogień, a także zjawi- wszechnie stawiano kapliczki lub krzyże w miejscach bitew. skami burzy czy gradu. Miejscami spotkać można jeszcze Z jednej strony były one dla potomnych wspomnieniem kapliczki z dzwonniczkami, których dzwony miały odstraszać ważnego wydarzenia historycznego, a z drugiej związane demony burzy. Każda wieś miała swojego dzwonnika, któ- były z wyobrażeniami o złych mocach otaczających miejsca rego zadaniem było przy pomocy dzwonniczki ostrzegać tragicznej śmierci. mieszkańców wsi przed nadchodzącą burzą. Ponadto kapliczki upamiętniały wydarzenia radosne. Były W wierzenia ludowe wpisane były również obawy przed formą hołdu i podziękowania za pomyślne rozwiązanie jakiejś wampirami, duchami i złymi demonami. Za ich siedliska sprawy ważnej politycznie lub społecznie. Często dotyczyły uznawano rozstaje dróg, które z różnych przyczyn uważano upamiętnienia rocznicy jakiegoś zwycięstwa, ważnego wy- za przeklęte. Były to miejsca grzebania zwłok samobójców, darzenia państwowego czy kościelnego, bądź były związane skazańców, zakopywania zwłok nieochrzczonych dzieci, aby z życiem społecznym albo prywatnym mieszkańców wsi. nie „zanieczyszczały” przyjaznego człowiekowi terenu wsi. Tam właśnie lokowano kapliczki, aby neutralizowały oddzia- Kapliczka jako rodzaj modlitwy ływanie nieczystych mocy i nie wpływały niekorzystnie na Kultura ludowa od zawsze przesycona była szeroko poj- dobrobyt ludzki. mowaną religijnością, której upust widać w obfitości przy- Poza granice wiosek wyrzucano też choroby, co przeja- drożnych symboli religijnych jakimi są kapliczki. Obiekty te wiało się wieszaniem na krzyżach przydrożnych czy kaplicz- często wyrażały dziękczynienia, błagania, skruchę lub po- 72 Piaskowce w zabytkowych kapliczkach rejonu Wieliczki kutę, zatem pobudki ich wznoszenia były bardzo osobiste. Przeglądając historię
Load more

Recommended publications
  • Historic Salt Mines in Wieliczka and Bochnia Zabytkowe Kopalnie Soli W Wieliczce I Bochni
    View metadata, citation and similar papers at core.ac.uk brought to you by CORE provided by AGH (Akademia Górniczo-Hutnicza) University of Science and Technology: Journals Geoturystyka 4 (18) 2008: 61-70 Historic salt mines in Wieliczka and Bochnia Zabytkowe kopalnie soli w Wieliczce i Bochni Janusz Wiewiórka1, Józef Charkot2, Krzysztof Dudek3 & Małgorzata Gonera4 1 Retired geologist of the Wieliczka and Bochnia Salt Mines, Park Kingi 5, 32-020 Wieliczka 2 Cracow Saltworks Museum Wieliczka, Zamkowa 8, 32-020 Wieliczka, e-mail: [email protected] 3 Faculty of Geology, Geophysics and Environmental Protection, AGH University of Science and Technology, Al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, e-mail: [email protected] 4 Nature Conservation Institute, Polish Academy of Sciences, Al. Mickiewicza 33, 31-120 Kraków, e-mail: [email protected] Kraków – Krakowskie Żupy Solne. W XVI wieku był to największy ośrodek produkcyjny w Polsce i jeden z największych w Europie. Wydobycie soli kamiennej zakończyło się w Bochni w 1990, a w Wieliczce Warszawa Wieliczka w 1996 roku. Obydwa złoża znajdują się w utworach sfałdowanego Bochnia miocenu (baden – M4) jednostki zgłobickiej Karpat zewnętrznych. Seria solonośna składa się z formacji skawińskiej, wielickiej Dobczyce (ewaporaty) i warstw chodenickich. Złoże solne Wieliczki zbu- dowane jest z górnego złoża bryłowego i dolnego pokładowego. Kraków Myślenice Złoże bryłowe zostało utworzone w wyniku podmorskich spływów w południowej części basenu ewaporacyjnego. Obydwie części zło- Abstract: Historic salt mines in Wieliczka and Bochnia are situ- ża zostały ostatecznie uformowane w wyniku ruchów nasuwczych ated by the old trade road from Kraków to the east, in the region Karpat.
    [Show full text]
  • Studium Uwarunkowań
    Zał ącznik Nr 1a do Uchwały NR ………….. z dnia ………………..... Rady Miejskiej w Wieliczce STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY WIELICZKA cz ęść I „Stan istniej ący i uwarunkowania rozwoju gminy i miasta Wieliczka” Zmiana Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Wieliczka SPIS TRE ŚCI 1.WPROWADZENIE ...........................................................................................................5 1.1. PODSTAWA I CEL OPRACOWANIA STUDIUM ........................................................5 1.2. KONSTRUKCJA I METODA OPRACOWANIA ...........................................................7 2. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA MIASTA I GMINY WIELICZKA ........................... 10 2.1. PODSTAWOWE DANE O MIEŚCIE ......................................................................... 10 2.2. POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE ................................................................................. 10 2.3. HISTORIA I UKŁAD PRZESTRZENNY .................................................................... 11 2.4. NAJWAŻNIEJSZE CELE POLITYKI PRZESTRZENNEJ ........................................... 13 3. OCENA UWARUNKOWA Ń ROZWOJU MIASTA I GMINY WIELICZKA ................ 15 3.1. PRZESTRZENNE MOŻLIWOŚCI ROZWOJU MIASTA I GMINY WIELICZKA ........ 15 3.2. STAN I FUNKCJONOWANIE SRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ........................ 18 3.2.1. RZEŹBA TERENU, FORMY GEOMORFOLOGICZNE ........................................ 18 3.2.2. WARUNKI GEOLOGICZNE ..............................................................................
    [Show full text]
  • Download This Article in PDF Format
    E3S W eb of C onferences 86, 00015 ( 2019) https://doi.o rg/10.1051/e3sconf/20198600015 Ecological and Environmental Engineering 2018 Evaluation of the impact of selected environmental aspects on the shaping of the land market on the example of the Wieliczka commune Paweł Hanus1, and Elżbieta Jasińska1,* 1AGH University of Science and Technology in Kraków, Faculty of Mining Surveying and Environmental Engineering, Department of Geomatics, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, Poland Abstract: The land market is usually influenced by many factors, but the key to some of them is decisive when buying a property. These are both physical features of the property, such as the area, shape or class of the land as well as external factors related to the popularity of the area or the availability of communication. The group of factors that decide about the purchase is certainly the vulnerability of land to natural phenomena related to mass movements. They belong to factors that have a very negative impact on the price of real estate, limiting the possibility of its use, and above all buildings. In a situation where data on mass movements are available in a given area, these data directly affect the provisions of the study of conditions and directions of spatial development of the commune and, as a consequence, also local plans. The article analyzes the impact of landslide areas on property prices. The research was carried out in the municipality of Wieliczka where in 2008 a comprehensive assessment of mass movements was carried out, defining their character and making their classification.
    [Show full text]
  • Wieliczka and Bochnia Royal Salt Mines (Poland)
    drainage works, the property was removed from the List of World Heritage in Danger in 1998 (22 COM VII.2). A buffer Wieliczka and Bochnia Royal Salt zone was proposed by the State Party and accepted by Mines the World Heritage Committee in 2008 (32 COM 8B.63). (Poland) Consultations No 32ter ICOMOS consulted TICCIH and several independent experts. Technical Evaluation Mission An ICOMOS technical evaluation mission visited the Official name as proposed by the State Party property from 18 to 22 September 2012. Wieliczka and Bochnia Royal Salt Mines Additional information requested and received from Location the State Party Małopolska region, Bochnia municipality ICOMOS sent a letter to the State Party on 19 December Poland 2012, asking it to: Examine whether the property can be extended to Brief description include technical elements above ground; The rock salt mines of Wieliczka and Bochnia have been Clarify whether the Goluchowski level of the Bochnia th worked since the 13 century. They are the oldest of their mine forms part of the property or not; type in Europe. They have a number of underground Set up a common Steering Committee for the three levels, forming hundreds of kilometres of galleries with component parts of the serial property; numerous excavated rock salt chambers. The chambers Update and approve the conservation master plan have been transformed into underground chapels, for the Bochnia mine; storerooms, and diverse other rooms, in which altars and Be particularly vigilant in the control of urban statues have been sculpted from the rock salt. Above development in the buffer zone.
    [Show full text]
  • Creating Tourism Destinations of Underground Built Heritage—The Cases of Salt Mines in Poland, Portugal, and Romania
    sustainability Article Creating Tourism Destinations of Underground Built Heritage—The Cases of Salt Mines in Poland, Portugal, and Romania Kinga Kimic 1,* , Carlos Smaniotto Costa 2 and Mihaela Negulescu 3 1 Department of Landscape Architecture, Institute of Environmental Engineering, Warsaw University of Life Sciences—SGGW, Nowoursynowska Street 159, 02-776 Warsaw, Poland 2 Interdisciplinary Research Centre for Education and Development, Universidade Lusófona, 1749-024 Lisboa, Portugal; [email protected] 3 Faculty of Urban Planning, Ion Mincu University of Architecture and Urban Planning, Academiei Street 18-20, 010014 Bucharest, Romania; [email protected] * Correspondence: [email protected] Abstract: Salt mines, a significant category of local, regional, national, and/or European underground heritage, are becoming attractive tourism destinations. This paper examines three cases of salt mining in different European countries, namely Wieliczka in Poland, Campina de Cima in Portugal, and Turda in Romania. They are analyzed in the context of history, typical attributes of their attractiveness, and new uses after the salt extraction was or is going to be stopped, in order to detect their unique values as important assets for both Underground Built Heritage (UBH) and Salt Heritage Tourism (SHT). The results of their comparison show that despite a positive impact related to their protection as cultural and industrial heritage, there are also some negative aspects related to increasing costs Citation: Kimic, K.; Smaniotto Costa, C.; Negulescu, M. Creating Tourism of their maintenance and adaptation of salt mines to new functions and to meet the tourism needs. Destinations of Underground Built By putting in place measures to enhance the awareness of their values and for activating the local Heritage—The Cases of Salt Mines in community, the three mines are showcases for the economic outputs for their sites and regions, as Poland, Portugal, and Romania.
    [Show full text]
  • Uchwala Nr XVII/232/2016 Z Dnia 7 Kwietnia 2016 R
    UCHWAŁA NR XVII/232/2016 RADY MIEJSKIEJ W WIELICZCE z dnia 7 kwietnia 2016 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Wieliczka – obszar „B” Na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tj.: Dz. U. z 2015 r. poz.199, 443, 774, 1265, 1434, 1713, 1777, 1830, 1890) w związku z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 25 czerwca 2010r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 130, poz. 871), Rada Miejska w Wieliczce uchwala, co następuje: § 1 1. Uchwala się miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Wieliczka – obszar „B”, zwany dalej „planem”, po stwierdzeniu jego zgodności z ustaleniami Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Wieliczka, uchwalonego uchwałą nr XV/181/2008 z dnia 4 marca 2008 r. Rady Miejskiej w Wieliczce. 2. Uchwała dotyczy obszaru, którego granice określone zostały w załączniku graficznym do uchwały Nr XIV/166/2007 Rady Miejskiej w Wieliczce z dnia 20 grudnia 2007 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Wieliczka – obszar „B”, obejmującego wsie: Czarnochowice, Śledziejowice, Strumiany, Mała Wieś, Zabawa, Sułków, Rożnowa, Lednica Górna, Siercza, Grabówki, Sygneczów, Pawlikowice oraz południową część wsi Kokotów, Węgrzce Wielkie i północną część wsi Golkowice, Podstolice, Koźmice
    [Show full text]
  • Pogrom Cries – Essays on Polish-Jewish History, 1939–1946
    Rückenstärke cvr_eu: 39,0 mm Rückenstärke cvr_int: 34,9 mm Eastern European Culture, 12 Eastern European Culture, Politics and Societies 12 Politics and Societies 12 Joanna Tokarska-Bakir Joanna Tokarska-Bakir Pogrom Cries – Essays on Polish-Jewish History, 1939–1946 Pogrom Cries – Essays This book focuses on the fate of Polish “From page one to the very end, the book Tokarska-Bakir Joanna Jews and Polish-Jewish relations during is composed of original and novel texts, the Holocaust and its aftermath, in the which make an enormous contribution on Polish-Jewish History, ill-recognized era of Eastern-European to the knowledge of the Holocaust and its pogroms after the WW2. It is based on the aftermath. It brings a change in the Polish author’s own ethnographic research in reading of the Holocaust, and offers totally 1939–1946 those areas of Poland where the Holo- unknown perspectives.” caust machinery operated, as well as on Feliks Tych, Professor Emeritus at the the extensive archival query. The results Jewish Historical Institute, Warsaw 2nd Revised Edition comprise the anthropological interviews with the members of the generation of Holocaust witnesses and the results of her own extensive archive research in the Pol- The Author ish Institute for National Remembrance Joanna Tokarska-Bakir is a cultural (IPN). anthropologist and Professor at the Institute of Slavic Studies of the Polish “[This book] is at times shocking; however, Academy of Sciences at Warsaw, Poland. it grips the reader’s attention from the first She specialises in the anthropology of to the last page. It is a remarkable work, set violence and is the author, among others, to become a classic among the publica- of a monograph on blood libel in Euro- tions in this field.” pean perspective and a monograph on Jerzy Jedlicki, Professor Emeritus at the the Kielce pogrom.
    [Show full text]
  • National Library Warsaw 2001
    National ISSN 0867-6976 Joanna Pasztaleniec-Jarzyƒska Halina Tchórzewska-Kabata Library THE NATIONAL LIBRARY IN WARSAW TRADITION AND THE PRESENT DAY Warsaw This is an entirely new publication devoted to the 2001 POLISH National Library in Warsaw, one which is both a guide-book to the Library’s present-day services and activity, as well as a concise chronicle of the 80 years of its history, and also of the many centu- ries of Polish librarianship. The National Library is presented in many aspects: as an “idea and insti- LIBRARIES tution”, as a “national bibliographic agency”, as a “research institution”, as a “library open to readers”, as a “publishing office”, and finally as Vol. 5 “an institution of national culture”. The text is accompanied by rich and attractive photographic material. Up-to-date information on the services and collections of the National Library are TODAY provided, as well as selected literature. The publication was issued both in Polish and in an English language version. MORE PRECIOUS THAN GOLD Treasures of the Polish National Library Ed. by H. Tchórzewska-Kabata, M. Dàbrowski The album presents 105 of the most beautiful and unique treasures housed in the collections of the National Library in Warsaw. All categories of collections are represented, including manuscripts, incunables, old prints, handwritten maps and atlases, printed and re- corded music as well as sound-recording equipment, drawings, early photographs, documents of social life, and much more. Among the most precious treasures we find e.g. the oldest known relic of Polish prose The Holy Cross Sermons, a priceless manu- script in Latin, Polish and German The Florian Psalter, one of the world’s earliest Old Church Slavonic manuscripts The SupraÊl Codex, the richly decorated Revelationes sanctae Birgittae, Giovanni Simonetta’s incunable La Sforziada, Ptolemy’s Geography, or Fryderyk Chopin’s Preludes.
    [Show full text]
  • OBWIESZCZENIE (Wyciąg)
    OBWIESZCZENIE (Wyci ąg) Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka z dnia 16 kwietnia 2019 roku Na podstawie art. 16 § 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2018 r. poz. 754, 1000 i 1349 oraz z 2019 r. poz. 273) Burmistrz Miasta i Gminy Wieliczka podaje do wiadomo ści wyborców informację o numerach oraz granicach obwodów głosowania, wyznaczonych siedzibach obwodowych komisji wyborczych oraz mo żliwo ści głosowania korespondencyjnego i przez pełnomocnika w wyborach do Parlamentu Europejskiego zarz ądzonych na dzie ń 26 maja 2019 r.: Nr obwodu Granice obwodu głosowania Siedziba obwodowej komisji wyborczej głosowania 12 Szkoła Podstawowa w Sierczy, Siercza 428, 32-020 Wieliczka Sołectwo: Siercza Lokal dostosowany do potrzeb wyborców niepełnosprawnych 13 Świetlica Środowiskowa w Sygneczowie, Sygneczów 260, 32-020 Wieliczka Sołectwa: Grabówki, Sygneczów Lokal dostosowany do potrzeb wyborców niepełnosprawnych 14 Sołectwo: Golkowice Szkoła Podstawowa w Golkowicach, Golkowice 454, 30-698 Kraków 15 Świetlica Środowiskowa w Janowicach, Janowice 402, 32-020 Wieliczka Sołectwo: Janowice Lokal dostosowany do potrzeb wyborców niepełnosprawnych 16 Sołectwo: Podstolice Szkoła Podstawowa w Podstolicach, Podstolice 204, 32-020 Wieliczka 17 Szkoła Podstawowa w Ko źmicach Wielkich, Ko źmice Wielkie 605, 32-020 Wieliczka Sołectwo: Ko źmice Wielkie numery od 1 do 400 Lokal dostosowany do potrzeb wyborców niepełnosprawnych 18 Szkoła Podstawowa w Ko źmicach Wielkich, Ko źmice Wielkie 605, 32-020 Wieliczka Sołectwa: Ko źmice Wielkie numery od
    [Show full text]
  • Linia R2 Wieliczka Centrum - Raciborsko
    Linia R2 Wieliczka Centrum - Raciborsko Wieliczka Centrum 06:23 10:00 13:55 17:42 21:09 Wieliczka Kopalnia soli 06:24 10:01 13:56 17:43 21:10 Klaśnieńska 06:24 10:01 13:56 17:43 21:10 Wieliczka Sąd 06:26 10:03 13:58 17:45 21:12 Solne Miasto 06:27 10:04 13:59 17:46 21:13 Jedynaka 06:29 10:06 14:01 17:48 21:15 Grabówki 7 06:30 10:07 14:02 17:49 21:16 Grabówki 2 06:31 10:08 14:03 17:50 21:17 Siercza 11 06:32 10:09 14:04 17:51 21:18 Siercza 3 06:34 10:11 14:06 17:53 21:20 Siercza 4 06:35 10:12 14:07 17:54 21:21 Siercza 1 06:36 10:13 14:08 17:55 21:22 Koźmice Skrzyżowanie 06:38 10:15 14:10 17:57 21:24 Kożmice Wielkie 5 06:40 10:17 14:12 17:59 21:26 Bugaj 1 06:42 10:19 14:14 18:01 21:28 Bugaj 2 06:44 10:21 14:16 18:03 21:30 Bugaj 3 06:45 10:22 14:17 18:04 21:31 Bugaj 5 06:46 10:23 14:18 18:05 21:32 Bugaj 6 06:47 10:24 14:19 18:06 21:33 Byszyce Kopce 06:47 10:24 14:19 18:06 21:33 Byszyce 7 06:49 10:26 14:21 18:08 21:35 Gorzków 2 06:51 10:28 14:23 18:10 21:37 Gorzkow Czarnociny 06:52 10:29 14:24 18:11 21:38 Gorzków Czarnociny 2 06:54 10:31 14:26 18:13 21:40 Gorzków Czarnociny 3 06:55 10:32 14:27 18:14 21:41 Jankówka Osp 06:57 10:34 14:29 18:16 21:43 Jankówka Skrzyzowanie 06:58 10:35 14:30 18:17 21:44 Raciborsko Szkoła 07:02 10:39 14:34 18:21 21:48 Raciborsko Pętla 07:04 10:41 14:36 18:23 21:50 LOGO +Weekendowy / Całoroczny Rozkład ważny od 01.02.2020 Linia R2 Raciborsko - Wieliczka Centrum Raciborsko Pętla 07:09 10:46 14:41 18:28 21:55 Raciborsko Szkoła 07:10 10:47 14:42 18:29 21:56 Jankówka Skrzyzowanie 07:14 10:51 14:46 18:33 22:00 Jankówka
    [Show full text]
  • Miasto Wieliczka
    Wiadomości Czwartek, 29 października 2009 A town of numerous attractions This Classical building dates back to the 19th century, with extant sections of its original 12th-century and 14th-century construction. Particularly noteworthy is a Baroque chapel of the Morsztyn family (built in 1693) and a free-standing belfry founded in the late 17th century by King John II Sobieski. Wieliczka is a town of parks, greenery and beautiful spots, one of them doubtless being Jana Pawła II Avenue, which leads from the Daniłowicz Well of the mine to the historical market square. The southern side of the square includes the Przychocki Palace, built in the late 18th century. The same period saw the construction of another exquisite palace complex owned by the Konopka family, now the seat of the Instytut Pamięci Narodowej. Walking along Jana Pawła II Avenue one can’t miss a robust, Neo-Gothic red-brick building, the popular Sztygarówka (Foreman’s House). It was built in 1898 in honour of Emperor Francis Joseph I on the 50th anniversary of his enthronement. Over more than a hundred years of its history, this representational building designed by Prof. Tadeusz Dołęga-Mostowski and modelled after the Collegium Novum of the Jagiellonian University, has been a seat of a number of institutions, among them the Mining School, the Salinary Museum, and the Wieliczka Community Centre. Currently, it is occupied by the County Government. The architectural landscape of the town features a series of monuments of religious art, such as St. Sebastian’s church, a small larchwood building founded in 1582 by Sebastian Lubomirski as a votive gift for being saved from a cholera epidemic.
    [Show full text]
  • The Origins and History of the Spatial Development of Rabka-Zdrój During
    TECHNICAL TRANSACTIONS 12/2017 CZASOPISMO TECHNICZNE 12/2017 ARCHITECTURE AND URBAN PLANNING DOI: 10.4467/2353737XCT.17.207.7750 Michał Krupa ([email protected]) Faculty of Architecture, Cracow University of Technology The origins and history of the spatial development of rabka-zdrój during the medieval period – introduction to research Geneza powstania i historia rozwoju przestrzennego rabki-zdroju w okresie średniowiecza – wstęp do badań Abstract This article concerns the origins and the history of spatial development of Rabka-Zdrój during the medieval period. It discusses the literature of the subject as well as research methods thanks to which it was possible to prepare prolegomena to the research on the history of Rabka within the given period. During the medieval period, Rabka was a small village owned by the Cistercian monastery in Szczyrzyc. The impulse for the development of settlement in this area must have been provided by salt deposits, known since the 12th century, which were primarily used by the monastery. Only with time they started to be explored by subsequent owners of the village. The spatial layout of Rabka developed basing on the local and long- distance routes existing in the Middle Ages, which ran through the village. The article addresses the issue of the development of the village, which suddenly transformed in the 19th century, becoming one of the most important Polish health resorts. Keywords: Rabka, Middle Ages, history, spatial layout Streszczenie Niniejszy artykuł dotyczy genezy powstania oraz historii rozwoju przestrzennego Rabki-Zdrój w okresie średniowiecza. Omówiono w nim literaturę przedmiotu, a także metody badań, dzięki którym udało się opracować prolegomenę do badań nad dziejami Rabki w założonym okresie.
    [Show full text]