Aquametr s.c. Ul. Wojska Polskiego 5A, 62-030 Luboń tel: 501 101 601, 507 065 300 www.aquametr-poznan.pl

hydrogeologia, geologia, geotechnika, wiertnictwo

PROJEKT ROBÓT GEOLOGICZNYCH na wykonanie otworu awaryjnego nr 4 na terenie trzeciorzędowego ujęcia gminnego w miejscowości

: : Poznań woj.: wielkopolskie

Wnioskodawca, Finansujący: Zakład Komunalny, 62-025 Kostrzyn ul. Poznańska 2

Opracował: mgr Michał Krzyżanowski upr. nr V-1373

mgr Bartosz Owczarczak upr. nr V-1555

Luboń, maj 2014 r.

Aquametr s.c. Bartosz Owczarczak, Michał Krzyżanowski Numer identyfikacji podatkowej (NIP): 779-23-48-916 REGON: 301015603 Numer konta: Polbank EFG Spółka Akcyjna Oddział nr 196 w Poznaniu ul. Obornicka 229, nr 05 2340 0009 1960 2420 0000 0087 Spis treści 1 WSTĘP ...... 4 2 LOKALIZACJA PROJEKTOWANYCH ROBÓT ORAZ SPOSÓB ZAGOSPODAROWANIA TERENU ...... 4 3 OBIEKTY I OBSZARY CHRONIONE ...... 4 4 OMÓWIENIE DOTYCHCZASOWYCH PRAC GEOLOGICZNYCH ...... 5

4.1 WYKORZYSTANE MATERIAŁY...... 6 5 BUDOWA GEOLOGICZNA...... 6 6 WARUNKI HYDROGEOLOGICZNE ...... 7

6.1 JAKOŚĆ WÓD PODZIEMNYCH ...... 8 6.2 STAN UDOKUMENTOWANIA REGIONALNEGO ZASOBÓW WÓD PODZIEMNYCH ...... 8 7 PRZEDSTAWIENIE MOŻLIWOŚCI OSIĄGNIĘCIA CELU ROBÓT GEOLOGICZNYCH ...... 9

7.1 OPIS I UZASADNIENIE LICZBY, LOKALIZACJI I RODZAJU PROJEKTOWANYCH WYROBISK ...... 9 7.2 PRZEWIDYWANA KONSTRUKCJA OTWORU WIERTNICZEGO ...... 9 7.3 ZAMYKANIE HORYZONTÓW WODONOŚNYCH ...... 10 7.4 SPOSÓB I TERMIN LIKWIDACJI OTWORÓW WIERTNICZYCH...... 10 7.5 CHARAKTERYSTYKA I UZASADNIENIE PRZEPROWADZENIA BADAŃ GEOFIZYCZNYCH ...... 10 7.6 OPRÓBOWANIE OTWORU ...... 10 7.7 ZAKRES OBSERWACJI I BADAŃ TERENOWYCH ...... 10 7.7.1 Obserwacje poziomów i pomiarów przepływu wód ...... 10 7.7.2 Próbne pompowanie ...... 11 7.7.3 Pomiary temperatury i ciśnienia ...... 12 7.7.4 Badania i pomiary specjalistyczne ...... 12 7.8 PRACE GEODEZYJNE ...... 12 7.9 ZAKRES BADAŃ LABORATORYJNYCH ...... 12 7.10 PRZEWIDYWANA WIELKOŚĆ DOPŁYWU WODY ...... 12 7.11 PRZEWIDYWANA JAKOŚĆ ODPOMPOWANEJ WODY...... 13 7.12 SPOSÓB ODPROWADZENIA WODY Z POMPOWANIA OCZYSZCZAJĄCEGO I POMIAROWEGO ...... 13 8 PRÓBKI GEOLOGICZNE PODLEGAJĄCE PRZEKAZANIU ORGANOWI ADMINISTRACJI GEOLOGICZNEJ ...... 13 9 HARMONOGRAM PROJEKTOWANYCH PRAC ...... 13 10 WPŁYW ZAMIERZONYCH ROBÓT GEOLOGICZNYCH NA OBSZARY CHRONIONE ...... 14 11 RODZAJ DOKUMENTACJI GEOLOGICZNEJ MAJĄCEJ POWSTAĆ W WYNIKU ROBÓT GEOLOGICZNYCH ...... 14 12 POSTANOWIENIA KOŃCOWE ...... 14

2 Spis załączników: 1. Mapa topograficzna 1 : 100000 2. Mapa dokumentacyjna 1 : 50000 3. Mapa geologiczno gospodarcza 1 : 50000 4. Mapa sytuacyjno - wysokościowa 1 : 500 5. Karta otworu wiertniczego nr 2 6. Karta otworu wiertniczego nr 3 7. Przekrój hydrogeologiczny 8. Projekt geologiczno – techniczny otworu nr 4

3 1 Wstęp Niniejszy projekt został opracowany na zlecenie Zakładu Komunalnego w Kostrzynie w celu zaprojektowania prac i robót geologicznych na wykonanie otworu awaryjnego na terenie gminnego ujęcia w miejscowości Czerlejnko. Prace i roboty geologiczne obejmą wiercenie jednego trzeciorzędowego otworu awaryjnego o głębokości około 150,0 m, wykonanie badań hydrogeologicznych, laboratoryjnych i geodezyjnych oraz opracowanie dodatku do dokumentacji hydrogeologicznej ustalającej zasoby eksploatacyjne wód podziemnych przedmiotowego ujęcia. Aktualnie gminne ujęcie wód podziemnych w miejscowości Czerlejnku składa się z dwóch czynnych studni nr 2 i 3. Projektowana studnia ma zapewnić w przyszłości ciągłość pracy ujęcia w przypadku awarii jednej z istniejących studni eksploatowanych od kilkudziesięciu lat. Według danych uzyskanych od inwestora wynika że pobór wody z ujęcia Czerlejnko w 2013 roku wyniósł około 62 000 m3/r. Ujęcie to realizuje zadanie zbiorowego zaopatrzenia ludności w wodę na terenie gminy Kostrzyn.

2 Lokalizacja projektowanych robót oraz sposób zagospodarowania terenu Projektowaną studnię awaryjną nr 4 planuje się wykonać na terenie gminnego ujęcia wód podziemnych w miejscowości Czerlejnko na działce oznaczonej numerem ewidencyjnym 235/4. Przedmiotowa działka zlokalizowana jest w południowej części miejscowości Czerlejnko. Miejscowość Czerlejnko znajduje się w południowej części gminy Kostrzyn w powiecie poznańskim, województwie wielkopolskim. Projektowane wiercenie ma być zrealizowane na działce wykorzystywanej jedynie jako działka wodociągowa. Na jej powierzchni znajduje się: budynek stacji uzdatniania wody, trzy zbiorniki retencyjnej, odstojnik wód popłucznych, dwie studnie (nr 2 i 3). Działka jest ogrodzona i oznakowana tablicami informującymi o ujęciu wód podziemnych.

3 Obiekty i obszary chronione W granicach nieruchomości, na które projektuje się wykonać przedmiotowe roboty geologiczne nie ma żadnych obiektów chronionych. Najbliżej położony obszar chroniony znajduje się w odległości ok. 5,26 km na północny-wschód od terenu projektowanych robót. Jest to specjalny obszar ochrony siedlisk Dolina Cybiny o kodzie PLH300038. Chroniony w ramach Natury 2000. Rzeka Cybina stanowiąca oś podłużną obszaru Natura 2000 jest prawobrzeżnym dopływem Warty, do której wpada w km 240,5. Jej źródła znajdują się w pobliżu wsi Nekielka, a w swym biegu płynie ona przez tereny należące do gmin: Nakla, Kostrzyn, Pobiedziska, Swarzędz i miasto Poznań. Całkowita jej długość wynosi nieco ponad 41 km, a powierzchnia zlewni 195,5

4 km (Gołdyn, Grabia 1998). W obrębie obszaru Natura 2000 znajduje się odcinek doliny rzecznej oraz fragmenty przyległych terenów na odcinku między 10 a 41 km biegu rzeki, czyli od jej ujścia z Jeziora Swarzędzkiego do przecięcia granicy gmin Kostrzyn i Nekla. Cechą charakterystyczną doliny Cybiny jest duża zdolność retencjonowania wód. Przyczyniają się do tego z jednej strony liczne jeziora i sztuczne zbiorniki wodne, z drugiej strony gleby torfowe wyścielające jej dno. Sztuczne zbiorniki powstały przez spiętrzenie wód rzecznych (zbiorniki zaporowe), uformowanie zbiorników w dolinach w sąsiedztwie rzek (stawy rybne) oraz eksploatację torfu lub piasku (torfianki, wyrobiska poeksploatacyjne). Do naturalnych jezior polodowcowych należy Jezioro Swarzędzkie, Jezioro Uzarzewskie, Góra i Iwno. Dwa z nich: Jezioro Swarzędzkie i Iwno zostały sztucznie podpiętrzone. Na stawach w dolinie Cybiny oraz przyujściowych odcinkach jej dopływów prowadzona jest intensywna hodowla ryb (głównie karpia).

4 Omówienie dotychczasowych prac geologicznych Obecnie na terenie ujęcia gminnego w miejscowości Czerlejno znajdują się dwie studnie (nr 2 i 3). Studnia nr 1 obecnie nieczynna została wykonana na terenie byłego PGR-u w 1958 r. Studnia ta miała głębokość około 129,5 m i eksploatowała trzeciorzędowe piętro wodonośne. Dokumentacja hydrogeologiczna ustalająca zasoby eksploatacyjne dla studni nr 1 w ilości Q = 4,5 m3/h przy depresji S = 37,5 m została zatwierdzona decyzją Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu z dnia 13.03.1972 r. znak G-423-36/72. Ze względu na złe parametry studni oraz spadek jej wydajności, zaniechano eksploatacji studni nr 1 i przeznaczono ją do likwidacji. Wraz ze wzrostem zapotrzebowania na wodę podjęto decyzję o wybudowaniu nowego ujęcia gminnego, które w szerszym zakresie realizowało by zbiorowe zaopatrzenie ludności w wodę. W tym celu w 1975 roku na specjalnie wydzielonej działce wodociągowej wykonano nowy otwór nr 2 o głębokości 150,0 m, który zlokalizowano w odległości około 52,0 m od otworu wykonanego na terenie PGR-u. Wykonawcą nowego ujęcia było PZRW „Wodrol” w Jasinie, które przedłożyło dokumentację hydrogeologiczną ustalająca zasoby eksploatacyjne. Dla tego ujęcia zostały zatwierdzone zasoby eksploatacyjne w kat. B z utworów trzeciorzędowych- mioceńskich w ilości Q = 55,0 m3/h przy depresji s = 22,2 m – decyzja Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu Nr GP-G-423-5/76 z dnia 22 stycznia 1976 roku. Ww. decyzja anulowała decyzję Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu z 1972 r. W 1986 roku na działce wodociągowej odwiercono studnię awaryjną nr 3 o głębokości 150,0 m. Dla dokumentowanego otworu ustalono wydajność w ilości Q = 42,0 m3/h przy depresji S = 18,75 m w ramach ustalonych zasobów eksploatacyjnych dla studni nr 2.

5 4.1 Wykorzystane materiały 1. Rozmiarek B., 1975 r.- Dokumentacja hydrogeologiczna na ujęcie wód podziemnych z utworów trzeciorzędowych-mioceńskich w miejscowości Czerlejnko. Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Rolnictwa w Wodę „Wodrol” Jasin. 2. Późniak J., 1986 r.- Aneks nr 2 do dokumentacji hydrogeologicznej w kat. B ujęcia wód podziemnych z utworów mioceńskich dla PGR + wieś w miejscowości Czerlejnko studnia nr 3. Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Rolnictwa w Wodę „Wodrol” Jasin. 3. Szynalski M., 1997 r. – Aneks do dokumentacji hydrogeologicznej ujęcia wody podziemnej z utworów trzeciorzędowych – mioceńskich w celu ustalenia jego strefy ochronnej. Przedsiębiorstwo Wielobranżowe EKOS-OLZAGLAS Sp. z o.o. Poznań. 4. Szynalski M., 1998 r. – Uzupełnienie do aneksu do dokumentacji hydrogeologicznej (1975 r.) ujęcia wody podziemnej z utworów trzeciorzędowych – mioceńskich w celu ustalenia jego strefy ochronnej. Przedsiębiorstwo Wielobranżowe EKOS-OLZAGLAS Sp. z o.o. w Poznaniu. 5. Dokumentacja hydrogeologiczna Regionu Poznańskiego Dorzecza Warty zawierająca ocenę zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych z utworów czwartorzędowych i trzeciorzędowych. Hydroconsult Sp z o .o. w Warszawie, Oddział w Poznaniu, 1999 rok.

5 Budowa geologiczna Rozpoznanie budowy geologicznej rejonu projektowanego otworu awaryjnego oparte jest o archiwalne otwory hydrogeologiczne wykonane na terenie gminnego ujęcia w miejscowości Czerlejnko oraz w najbliższych miejscowościach w gminie Kostrzyn. Szczegółową budowę geologiczną oraz przestrzenne rozmieszczenie osadów przedstawia przekrój hydrogeologiczny. W rejonie projektowanego wiercenia rozpoznano osady czwartorzędowe oraz częściowo osady trzeciorzędowe. Miocen osady miocenu występują na całym analizowanym obszarze. Strop tych osadów zalega przeważnie na głębokości 60-80 m, jednak w miejscach głębokich wcięć erozyjnych osadów czwartorzędowych występują na głębokości poniżej 100 m. Bezpośrednio w rejonie projektowanego ujęcia strop trzeciorzędu występuje na głębokości 64,0 – 77,0 m tj. na rzędnych 37-22,94 m npm. Miąższość ich jest zmienna i waha się najczęściej w granicach 120-140 m. W spągu tych utworów wyróżnia się wyraźnie seria spągowa piasków środkowego miocenu. Seria ta ma dość stałą miąższość rzędu 30-35 m. Tworzą ją najczęściej piaski drobnoziarniste, pylaste i mułkowate. Górną część utworów miocenu stanowi seria węglowa z mułkami lub piaskami bardzo drobnoziarnistymi i mułkowatymi. Miąższość tej serii jest bardzo zmienna i waha się od

6 kilku do 40 m. Składa się na nią jeden lub kilka pokładów węgla brunatnego z przewarstwieniami mułkowo – piaszczystymi, zaliczone do miocenu środkowego i dolnej części miocenu górnego. Górny miocen to seria ilasta tzw. iłów poznańskich. Ten kompleks ilasty dzieli się na dwie części. Dolną część stanowią iły zielone tłuste lub pylasto – piaszczyste z przewarstwieniami piasków i mułków, a górną - iły pstre z przerostami piasków mułkowatych i drobnych zailonych. Miąższość serii ilastej jest bardzo zmienna i dochodzi do 80 m. Czwartorzęd wykształcony jest jako kompleks glin zwałowych oraz lokalnie w dolinach cieków i rzek jako kilkumetrowe fluwialne osady piaszczyste. Zlodowacenie południowopolskie – reprezentowane jest przez gliny zwałowe o miąższości od kilku do około 40-50 m zalegające przeważnie w zagłębieniach erozyjnych powierzchni podczwartorzędowej. Zlodowacenie środkowopolskie – reprezentowane jest przez kompleks glin zwałowych przeważnie o miąższości około 50-60 m. Osady te zalegają na głębokości kilku metrów pod wierzchnią warstwą glin zlodowacenia bałtyckiego bądź lokalnie pod osadami piaszczystymi związanymi z ciekami wodnymi. Zlodowacenie bałtyckie – reprezentowane jest przez zalegające od powierzchni terenu gliny zwałowe oraz lokalnie w dolinach cieków fluwialne osady piaszczyste o miąższości około kilku metrów.

6 Warunki hydrogeologiczne Na podstawie archiwalnych otworów hydrogeologicznych, wykonanych w rejonie projektowanego wiercenia stwierdzono występowanie jednego mioceńskiego poziomu wodonośnego zaliczonego do miocenu górnego. Mioceński poziom wodonośny zalega pod pokrywą glin i iłów na głębokości około 116 - 129,0 m., a jego warstwę tworzą piaski drobne o miąższości 16 – 19,5 m. Ujęta warstwa wodonośna przewarstwiona jest kilkumetrową warstwą iłów. Subartezyjskie zwierciadło wody w okresie budowy archiwalnych studni na ujęciu gminnym w miejscowości Czerlejnko stabilizowało się na głębokości 20,10 m w studni nr 2 oraz na głębokości 23,5 m w studni nr 3. Ujęty poziom wodonośny charakteryzuje się następującymi parametrami hydrogeologicznymi: - współczynnik filtracji k = 0,0000345 - 0,0000461 m/s - przewodność warstwy T = 1,99 – 3,24 m2/h Poziom zasilany jest na drodze przesączania się wód z nadległych poziomów wodonośnych oraz bezpośrednio przez infiltrację opadów poprzez nadległy kompleks słabo przepuszczalnych glin i iłów.

7 Moduł zasilania infiltracyjnego poziomu mioceńskiego w tym rejonie przyjęty na podstawie badań modelowych Poznańskiego Dorzecza Warty wynosi 0,78 m3/h/km2. Strefą drenażu dla tego poziomu jest dolina Warty.

6.1 Jakość wód podziemnych Jakość wód podziemnych została opisana w oparciu o analizę wody pobranej z ujęcia gminnego (studnia nr 2) 23 sierpnia 2005 roku. 3 Woda z ww. studni jest średnio twarda 328 mg CaCO3/ dm , mieści się w IV klasie niezadowalającej jakości wód podziemnych, pod względem proporcji makroskładników: wodorowęglanowo-wapniowo-magnezowo-sodowa, zawierająca 0,64 g/dm3 substancji rozpuszczonych, o suchej pozostałości z odparowania 1 litra 0,44 g/dm3, o odczynie lekko zasadowym zbliżonym do obojętnego (pH=7,1), o podwyższonej utlenialności 3 nadmanganianowej (4,0 mg O2/dm – po 30 minutach ogrzewania), o słabo wyczuwalnym zapachu 3 siarkowodorowym (0,03 mg H2S/dm ), o podwyższonej zawartości substancji eutroficznych 3 pochodzenia naturalnego – neogenicznego (azotu amonowego w stężeniu 0,97 mg NH4/dm i fosforanów 3 3 w ilości 0,83 mg PO4/dm ), o minimalnej zawartości chlorków i siarczanów (12 mg Cl/dm i 17 mg 3 SO4/dm ). Woda podziemna wypompowana na powierzchnię jest klarowna i bezbarwna (barwa sączona 15 mgPt/dm3). Po zetknięciu z tlenem powietrza mętnieje i zabarwia się pozornie na żółto (barwa pozorna 70 mg Pt/dm3), wskutek wytrącania się związków żelaza, obecnych w dużych ilościach (2,65 mg Fe/dm3 - przy zawartości dopuszczalnej w wodzie do picia 0,2 mg Fe/dm3), zawiera zwiększone ilości związków manganu (0,18 mg Mn/dm3 - przy zawartości dopuszczalnej w wodzie do picia 0,05 mg Mn/dm3). Skład wody podziemnej nie odpowiada warunkom obowiązującym dla wody pitnej.

6.2 Stan udokumentowania regionalnego zasobów wód podziemnych

Przedmiotowe ujęcie znajduje się w obrębie Poznańskiego Dorzecza Warty (podrejon B1 – prawobrzeżna Warta na N od WDK) dla którego m.in. zostały zatwierdzone zasoby dyspozycyjne w ilości Q = 1819 m3/h z utworów trzeciorzędowych – decyzja Ministra Środowiska nr DG kdh/BJ/489-6249/99 z dnia 27.12.1999 r. Przy rozdziale zasobów dyspozycyjnych dla poszczególnych ujęć w obszarze Poznańskiego Dorzecza Warty, dla ujęcie wód podziemnych w miejscowości Czerlejnko przyznano zasoby dyspozycyjne w ilości Q = 20,0 m3/h.

8 7 Przedstawienie możliwości osiągnięcia celu robót geologicznych 7.1 Opis i uzasadnienie liczby, lokalizacji i rodzaju projektowanych wyrobisk Według uzyskanych danych od inwestora z trzeciorzędowego ujęcie wód podziemnych w miejscowości Czerlejnko w latach 2009 – 2013 pobierane jest 60000 – 70000 m3 wody w skali roku. Maksymalny dobowy pobór wody wynosił 1076 m3. W związku z tym że zaobserwowano spadek wydajności studni nr 2 użytkownik ujęcia podjął decyzję o wykonaniu kolejnego otworu awaryjnego. Projektuje się wykonanie jednego otwór awaryjny nr 4, który będzie wykonany na terenie istniejącego ujęcia gminnego w miejscowości Czerlejkno gm. Kostrzyn. Ujęcie gminne zlokalizowane jest na działce o powierzchni 2921 m2 oznaczonej numerem ewidencyjnym 235/4. Grunty znajdujące się na tej działce według wypisu z rejestru gruntów zakwalifikowane są jako inne tereny zabudowane. Właścicielem działki 235/4 jest . Dokładną lokalizacje projektowanego otworu awaryjnego przedstawiono na mapie sytuacyjno-wysokościowej w skali 1 : 500 (zał. 4). Ze względu na fakt, że maksymalne dobowe zapotrzebowanie na wodę wynosi ponad 1000 m3 otwory nr 3 i 4 będą eksploatowane równocześnie w związku z czym zalecane jest wywiercenie otworu nr 4 możliwie najdalej od studni nr 3. Dlatego projektuje się dwie alternatywne lokalizacje otworu nr 4. Druga alternatywna lokalizacja otworu nr 4 wiąże się z przestawieniem ogrodzenia działki wodociągowej, które obecnie nie pokrywa się z granicą przedmiotowej działki.

7.2 Przewidywana konstrukcja otworu wiertniczego Projektuje się wykonanie otworu awaryjnego nr 4 do głębokości około 150,0 m w celu ujęcia do eksploatacji trzeciorzędowej, mioceńskiej warstwy wodonośnej. Wiercenie projektuje się wykonać w kolumnie rur osłonowych zaczynając od Ø 508, poprzez Ø 457, Ø 406, Ø 355 mm a kończąc na Ø 299 mm. Warstwę wodonośną projektuje się ująć kolumną filtrową (filtr siatkowy owinięty siatką nylonową) wykonaną z rur PVC-KV DN 125 (Ø 140 mm), z częścią roboczą o łącznej długości około 19,0 m. Ze względu na przewarstwienia warstwy wodonośnej soczewami węgli brunatnych projektuje się wykonać odcinek międzyfiltrowy o długości około 5,0 m. Wokół filtra należy wykonać obsypkę, której granulację należy dostosować do uziarnienia warstwy wodonośnej następnie zasypkę żwirową. W konstrukcji studni należy wykorzystać rury z aprobatą techniczna oraz atestem higienicznym np. produkcji GWE Pol-Bud.

9 Orientacyjną konstrukcję projektowanego otworu przedstawiono na załączniku nr 8 natomiast faktyczną konstrukcję ustali nadzór geologiczny na podstawie stwierdzonych warunków geologicznych i hydrogeologicznych. Dopuszcza się wykonanie projektowanego otworu awaryjnego nr 4 metodą odwrotnego obiegu płuczki wiertniczej przy zachowaniu projektowanej konstrukcji otworu (zachowaniu średnic kolumny filtrowej i odpowiedniej grubości obsypki wokół filtra).

7.3 Zamykanie horyzontów wodonośnych Na podstawie rozpoznania hydrogeologicznego prawdopodobnie w rejonu projektowanego ujęcia występuje jeden mioceński poziom wodonośny, lokalnie rozdzielony warstwą iłu w celu zamknięcia potencjalnych wód czwartorzędowego piętra wodonośnego zaplanowano wykonanie na głębokości około 54, 62 i 73 m korka iłowego.

7.4 Sposób i termin likwidacji otworów wiertniczych Jeżeli z projektowanego otworu nie osiągnie się zakładanej wydajności, inwestor może zdecydować o jego likwidacji. Może to nastąpić po przeprowadzeniu pompowania oczyszczającego lub pomiarowego. W przypadku likwidacji projektowanego otworu wiertniczego zostaną wyciągnięte z otworu wszystkie rury osłonowe oraz cały zainstalowany w otworze osprzęt. W trakcie wyciągania rur osłonowych otwór będzie likwidowany wydobytym urobkiem w kolejności zgodnej z głębokościami na jakich występował. Ostatnie dwa metry odwiertu od powierzchni terenu zostania zaiłowana a w miejscu lokalizacji otworu rozstanie umieszczona pyta betonowa z informacja o głębokości otworu i dacie jego likwidacji.

7.5 Charakterystyka i uzasadnienie przeprowadzenia badań geofizycznych Nie przewiduje się wykonywania żadnych badań geofizycznych 7.6 Opróbowanie otworu Podczas prac wiertniczych należy pobierać próby gruntu wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 19 grudnia 2001 r. (Dz.U.Nr 153 z dnia 28 grudnia 2001 r., poz.1780 i 1781) z każdej napotkanej warstwy minimum co 2,0 m, a z warstwy wodonośnej nie rzadziej niż co 1,0 m.

7.7 Zakres obserwacji i badań terenowych

7.7.1 Obserwacje poziomów i pomiarów przepływu wód Poziom statycznego zwierciadła wody będzie mierzony za pomocą świstawki hydrogeologicznej od zniwelowanej krawędzi rury studziennej lub osłonowej. Pomiary przepływu wody podczas pompowania pomiarowego będą prowadzone za pomocą wodomierza.

10 7.7.2 Próbne pompowanie Pomiary dynamicznego zwierciadła wody w czasie pompowania studni powinny być wykonywane z dokładnością nie mniejszą niż 5 cm. Minimalna częstotliwość pomiarów powinna odpowiadać schematowi: 0,5 min; 1,0; 1,5; 2,0; 3,0; 5,0; 7,0; 10; 12; 15; 20; 25; 30; 35; 40; 45; 50; 60 i dalej co 15 min. W zależności od przebiegu pompowania po 4 h zwierciadło wody powinno być mierzone co 2h. Ostatecznie o czasie i częstotliwości pompowania podejmie decyzję nadzór geologiczny. Pompowania pomiarowe należy prowadzić przy stałym nadzorze lub dozorze geologicznym. Należy zwrócić szczególną uwagę na obserwacje fazy filtracji nieustalonej podczas opadania zwierciadła wody i wzniosu po pompowaniu w pierwszych godzinach i zapewnić na ten czas zwiększoną obsługę pomiarową. Przed rozpoczęciem pompowania pomiarowego należy wykonać kilkakrotnie pomiary położenia zwierciadła wody w otworze w celu określenia stanu, do którego odnosić się będą wyniki uzyskane podczas pompowania. Należy także wykonać krótkotrwałą próbę sprawności działania pompy i przyrządów pomiarowych. W zależności od wyników uzyskanych w trakcie pompowania oczyszczającego, pompowanie indywidualne studni będzie trwało około 24-72 godz. Reasumując pompowanie otworu zaleca się przeprowadzić według poniższego schematu: 1. Pompowanie oczyszczające, zrywami przez okres konieczny do całkowitego oczyszczenia się wody z zawiesin mineralnych po każdorazowym włączeniu pompy. Projektuje się, że łączny czas tego pompowania będzie wynosił około 12 godz. 2. 24 godz. przerwa technologiczna i dezynfekcja otworu. 3. Pompowanie pomiarowe, jednostopniowe, przez okres około 24-72 godz., z wydajnością ustaloną przez nadzór hydrogeologiczny na podstawie wyników pompowania oczyszczającego, nie mniejszą od projektowanej maksymalnej wydajności studni tj. 40,0 m3/h. 4. Obserwacja wzniosu zwierciadła wody do czasu jego stabilizacji – częstotliwość pomiarów analogiczna do pomiarów wykonanych w trakcie pompowania. Szacuje się że podczas pompowania oczyszczającego i pomiarowego zostanie odpompowane od 1440 do 3360 m3 wody. Na czas pompowania pomiarowego otworu awaryjnego nr 4 pozostałe studnie na ujęciu powinny być wyłączone z eksploatacji a pobór wody z ujęcia może odbywać się w tym czasie tylko za pomocą zbiorników retencyjnych bądź w przypadku połączenia z innym wodociągiem z sąsiedniego ujęcia gminnego. O ostatecznym sposobie, czasie indywidualnych pompowań pomiarowych studni i niezbędnym zakresie pomiarów podejmie decyzje nadzór hydrogeologiczny.

11 7.7.3 Pomiary temperatury i ciśnienia Temperatura wody w otworze zostanie zmierzona podczas pobierani próbek wody przeznaczonych do analizy fizyko – chemicznej. Pomiarem ciśnienia wody w warstwie wodonośnej będzie pomiar głębokości statycznego zwierciadła wody.

7.7.4 Badania i pomiary specjalistyczne Nie przewiduje się wykonywania pomiarów specjalistycznych.

7.8 Prace geodezyjne Prace te obejmą domierzenie otworu do stałych punktów w terenie oraz ustalenie rzędnej terenu przy otworze i rzędnej zwierciadła wody w studni.

7.9 Zakres badań laboratoryjnych Przewiduje się z wykonanego otworu hydrogeologicznego, pobranie próbki wody do analizy fizyko-chemicznej i bakteriologicznej. Próbka wody do analizy powinna zostać pobrana z otworu po pompowaniu pomiarowym do aseptycznego naczynia w ilości około 2 litrów. Badania wody powinny obejmować m.in. następujące parametry fizyczno-chemiczne: Mętność, barwę pozorną i rzeczywistą, zapach, pH, twardość ogólną, twardość niewęglanową, zasadowość, żelazo ogólne, mangan, amoniak, azotyny, azotany, siarkowodór i siarczki, siarczany, chlorki, sód, potas, utlenialność, suchą pozostałość i mineralizację, wapń, magnez, fluor, fosforany, przewodnictwo wodne oraz bakteriologia. Ponadto przewiduje się wykonanie analizy sitowej próbki gruntu pochodzącej z warstwy wodonośnej. Ilość próbek poddanych analizie sitowej będzie uzależniona od zróżnicowania litologicznego przewidzianej do nafiltrowania warstwy wodonośnej.

7.10 Przewidywana wielkość dopływu wody Przewidywaną wielkość dopływu wody określono na podstawie obliczeń dla wydajności dopuszczalnej otworu. Dla projektowanej konstrukcji otworu nr 4 dopuszczalną wydajność filtra oblicza się wzorem: 3 Qdop = 3,14 x d x l x Vdop = 69,1 m /h, gdzie: d = 0,2815 m średnica filtra z obsypką l = 19,0 m długość filtra

Vdop – dopuszczalna prędkość wlotowa wody do filtra wg wzoru Abramowa

dla kśr = 0,0000403 m/s – średnia wartość obliczona na podstawie wyników pompowań otworów nr 2 i 3 na ujęciu w m. Czerlejnko

12 Obliczenia wykazują, że projektowany otwór awaryjny nr 4 zapewni ciągłość pracy ujęcia gminnego w miejscowości Czerlejenko w okresach maksymalnego dobowego rozbioru wody.

7.11 Przewidywana jakość odpompowanej wody Jakość odpompowanych wód będzie identyczna jak jakość wód podziemnych opisana w rozdziale 5.1. Woda z pompowania oczyszczającego i pomiarowego nie będzie zwierać substancji niebezpiecznych.

7.12 Sposób odprowadzenia wody z pompowania oczyszczającego i pomiarowego Woda z pompowania pomiarowego i oczyszczającego zostanie odprowadzona za pomocą węzy z szybkozłączem do rowu melioracyjnego zlokalizowanego ok. 200 m na wschód od działki wodociągowej. Sposób odprowadzenia wód zostanie uzgodniony z Gminną Spółką Wodna.

8 Próbki geologiczne podlegające przekazaniu organowi administracji geologicznej Próbki geologiczne z przedmiotowego wiercenia są próbkami czasowego przechowywania i wykonawca zobowiązany jest do przechowywania próbek w magazynie, a ich likwidacja może nastąpić po przyjęciu dodatku do dokumentacji hydrogeologicznej przez właściwy organ administracji geologicznej. Z przeprowadzonej likwidacji sporządza się protokół. Próbki te wykonawca jest zobowiązany udostępniać nieodpłatnie na wezwanie organu właściwego do zatwierdzenia prac geologicznych w miejscu i terminie uzgodnionym między organem, a wykonawcą prac geologicznych.

9 Harmonogram projektowanych prac Wnioskodawca planuje zrealizować wiercenia na przełomie 2014 i 2015 r. W tym celu zostanie ogłoszony przetarg. Projektowane roboty geologiczne mogą nastąpić dopiero po zatwierdzeniu niniejszego projektu przez Marszałka Województwa Wielkopolskiego. Harmonogram projektowanych prac przedstawia się następująco: prace wiertnicze – wiercenie 1 otworu o głębokości około 150,0 m, filtrowanie, pompowania oczyszczające, pompowania pomiarowe (wznios i opad) – około 2 miesiące prace laboratoryjne – wykonanie analizy fizyko – chemicznej pobranej wody oraz wykonanie analiz granulometrycznych ujętej warstwy wodonośnej – około 2 tygodni

13 Dokumentacja hydrogeologiczna zostanie opracowana w terminie 2 miesięcy od zakończenia robót wiertniczych, hydrogeologicznych i laboratoryjnych. Inwestor planuje zakończyć powyższe prace i roboty geologiczne do końca 2015 roku.

10 Wpływ zamierzonych robót geologicznych na obszary chronione Projektowane roboty geologiczne nie będą miały żadnego wpływu na obszary chronione, ze względu na znaczne ich oddalenie od działki wodociągowej, na której będzie prowadzone wiercenia. Najbliżej położony obszar chroniony to Dolina Cybiny. Zlokalizowana jest ona w odległości ok. 5,2 km na północny-wschód od terenu, na którym będą przeprowadzone projektowane roboty.

11 Rodzaj dokumentacji geologicznej mającej powstać w wyniku robót geologicznych Po zakończeniu prac i robót geologicznych opracowany zostanie dodatek do dokumentacji hydrogeologicznej ustalającej zasoby eksploatacyjne ujęcia, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 8 maja 2014 r. w sprawie dokumentacji hydrogeologicznej i dokumentacji geologiczno-inżynierskiej. Dokumentacja m.in. powinna zawierać: wyniki prac wiertniczych wyniki prac laboratoryjnych (analizy wody, analizy granulometryczne) wyniki obliczeń hydrogeologicznych obszar zasilania, obszar zasobowy ujęcia wyniki prac geodezyjnych wnioski i zalecenia

12 POSTANOWIENIA KOŃCOWE 1. W celu zapewnienia ciągłości pracy ujęcia w przypadku awarii jednej z istniejących studni na ujęciu gminnym w miejscowości Czerlejnko projektuje się wykonać awaryjny otwór nr 4. 2. Projektowany otwór awaryjny będzie miał głębokość około 150,0 m i będzie ujmował trzeciorzędowy-mioceński poziom wodonośny w ramach ustalonych zasobów eksploatacyjnych ujęcia z utworów trzeciorzędowych w ilości Q = 55,0 m przy depresji S = 22,2 m 3. Projektowany otwór awaryjny nr 4 wraz z pozostałymi istniejącymi studniami na ujęciu w m. Czerlejnko będzie realizował zbiorowe zaopatrzenie ludności w wodę

14 4. Inwestor jest zobowiązany zgłosić na piśmie zamiar przystąpienia do wykonywania robót geologicznych Marszałkowi Województwa Wielkopolskiego, Burmistrzowi Kostrzyna oraz Okręgowemu Urzędowi Górniczemu w Poznaniu, co najmniej na 2 tygodnie przed zamierzonym terminem rozpoczęcia prac. 5. Wykonawca projektowanego otworu przed jego odwierceniem powinien przedłożyć do Dyrektora OUG w Poznaniu plan ruchu zakładu górniczego. 6. Po przeprowadzeniu projektowanych robót geologicznych należy opracować dodatek do dokumentacji hydrogeologicznej ustalającej zasoby eksploatacyjne przedmiotowego ujęcia, w której zostaną przedstawione wyniki przeprowadzonych badań wraz z ich interpretacją.

15