Nëntor 2014; Nr. 11(311) FAQE 1 70- vjetoriShqipëria, i krijimit, 102 vjet OBVL: Shqiptarët, krenarë me djemtë e kombëtares Brigada e VIII njohushtet vetëm i pavarur fitore Parllaku: Pas turpit të Beogradit,

Pas shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë, turpi i UEFA-s kryetari i qeverisë së përkohshme, Ismail Qemali, më 29 nëntor 1912, i njofton për ak- Organizata e Bashkuar e Veter- tin historik gjashtë Fuqitë e Mëdha: Anglinë, anëve të Luftës Nacionalclirimtare Italinë, Austro-Hungarinë, Francën, Gjer- të popullit shqiptar (OBVL) ka dënu- maninë dhe Rusinë. Po ashtu, për këtë ven- ar shfaqjet e racizmit të demostru- dim, Ismail Qemali njofton edhe shtetet ball- ara nga tifozët serbë, para, gjatë dhe kanike: Rumaninë, Malin e Zi, Serbinë, Bull- pas ndeshjes mes Serbisë dhe Sh- garinë, Greqinë dhe Turqinë, duke kërkuar qipërise, e vlefshme për kampi- nga ata që të njihnin aktin e pavarësisë si onatin europian “Francë 20163 , të ndryshim i vullnetit politik të kombit sh- 14 tetorit 2014. qiptar... FAQE 3 FAQE 15

ORGANIZATA E BASHKUAR E VETERANËVE TË LUFTËS ANTIFASHISTE NACIONALÇLIRIMTARE TË POPULLIT SHQIPTAR (OBVL)

GAZETË PERIODIKE. NR. 11 (311) Nentor 2014 ÇMIMI: 20 LEKË

Kryeredaktor: Halil RAMA ; Zv/Kryeredaktor: Sakip Cami Email: [email protected] / website: WWW.VETERANIOBVL.ORG SHQIPTARËT, TË LIRË DHE KRENARË NË PËRVJETORIN E 70-TË TË ÇLIRIMIT TË ATDHEUT NDËRHYRJA GREKE NË TEKSTET SHQIPTARE LANÇ, Lufta e Nga Halil Rama

Funksioni i arsimit dhe roli i sh- kollave në Greqi ishte me rëndësi të dorës së parë në helenizimin e rajon- eve që flisnin ndryshe. Nga hulum- timet që janë kryer në arkivat greke sakrificave të mëdha nga studiues të huaj ka rënë në sy një nga preokupimet më të mëdha të INTERVISTA shtetit grek: sistemi arsimor ka syn- uar t’i shërbejë një qëllimi nacional- Rrahman Parllaku: ist, ka qenë institucioni lokal i kon- vertimit në homogjenë helenë. Lufta Antifashiste NDËRHYRJE ABSURDE nuk ishte luftë civile hqiptarët e festojnë Dy deputetë të parlamentit grek këtë vit përvjetorin e kërkuan ditët e fundit interpelancë 70-të të çlirimit të At- me ministrat vendas të Arsimit dhe S dheut nga okupatori nazifashist të Punëve të Jashtme, lidhur me tek- më të gëzuar e më krenarë se stet shkollore shqiptare, që sipas de- kurrë. Në këtë jubile të putetëve grekë, “përmbajnë preten- lavdishëm, ne shqiptarët kemi dime irredentiste dhe të pavërteta të drejtë të krenohemi për për gjoja treva shqiptare që gjenden Luftën e lavdishme, Antifashiste në Greqi”. Nacionalçlirimtare që çoi në çlir- Kërkesat për interpelancë janë imin e vendit nga okupatorët na- depozituar veçmas nga deputetja e zifashitë. Ne krenohemi sepse Demokracisë së Re të kryeministrit me luftën e sakrificat mbinjerë- Samaras, Tania Lakovidou dhe nga zore, dhe gjakun e dhjetra mijëra deputeti opozitar i Grekëve të Pavar- dëshmorëve u bëmë pjesë e ur (ANEL), Terens Kuik. Të dy de- bllokut antifashist të popujve të putetët kanë kërkuar që ministrat t’i botës... informojnë nëse do të ndërmarrin “ve- FAQE 8 prime konkrete dhe eficente”, me qëllim që Shqipëria të heqë gjithë • Dënimi i krimeve të diktaturës hoxhiane dhe distancimi nga referimet irredentiste, direkte dhe Çlirimi i Tiranës, nostalgjikët e Enverit, shkaku i vetëm i ndarjes së OBVL nga indirekte nga tekstet shkollore. moment themelor i Komiteti Kombëtar i LANÇ dhe i përjashtimit të tij nga Komi- Duket qartë se pala greke po ushtron sioni qeveritar për festimet e 70-vjetorit të çlirimit; presion duke ndërhyrë në punët e fitores përfundimtare të brendshme të shtetit shqiptar. Nuk • Historia e Shqipërisë nuk mund të rishkruhet nga historianë të është rasti i parë që pala greke in- luftës Nacionalçlirimtare joron Traktatin e Bashkëpunimit dhe indoktrinuar dhe të lidhur me politikën; Fqinjësisë së Mirë dhe kërkon të in- Ing. Myfit Guxholli* jorojë pavarësinë e shtetit shqiptar. • Ku ishte Enver Hoxha deri në Kongresin e Përmetit (maj ’44) Por të habit gatishmëria e palës sh- 70 vjet më parë: Momente kulmore që dhe në cilat beteja mori pjesë ose drejtoi ai vetë gjatë LANÇ? qiptare dhe zelli i titullares sonë të bënë historinë - Nga Lufta për çlirimin e arsimit për t’iu përgjigjur pretendi- kryeqytetit shqiptar, 29 tetor - 17 Nëntor • Ashtu siç nderohen martirët e Kishës Katolike duhen nderuar meve absurde greke. edhe ish komandantët e drejtuesit e LANÇ të pushkatuar e 1944 (Vijon në faqen 7) FAQE 4 burgosur nga sistemi i diktaturës komuniste... FAQE 2 Nëntor 2014; Nr. 11(311) HISTORIA Shqipëria më 1912 nënkuptonte një territor shumë më të madh, me shumë më shumë shqiptarë Shqipëria, 102 vjet shtet i pavarur Njëqindedy vjet më parë, më qiptare të ndara në katër njësi 28 nëntor 1912, në Vlorë shpal- administrative të Perandorisë let pavarësia e Shqipërisë.Vlora, Osmane, që këtë vit u mund Pas shpalljes së pavarë- qysh më parë ishte përcaktuar nga fuqitë e Ballkanit. Prandaj, sisë së Shqipërisë, krye- si qendër ku do të mbahej Kuv- 28 Nëntori 1912 është edhe ditë tari i qeverisë së përkohs- endi gjithëkombëtar për shpall- pikëllimi. hme, Ismail Qemali, më jen e pavarësisë së Shqipërisë. Shqiptarët që jetonin në të 29 nëntor 1912, i njofton Në referatin e vet Ismail Qemali ashtuquajturin Vilajeti i Kos- për aktin his- foli shkurt për të kaluarën e Sh- ovës, Vilajeti i Shkodrës, ai i qipërisë, gjendjen dhe rrethanat Janinës dhe i Manastirit, u sh- torik gjashtë momentale politike. Ismail Qe- kelën dhe u vranë në trojet e Fuqitë e Mëdha: mali propozoi që Shqipëria të tyre. Pjesa më e madhe e tyre u Anglinë, Italinë, shpallet "Shtet më vete, e lirë, pushtuan; tokat e tyre u bënë Austro-Hun- e pavarur. Të gjithë delegatët pjesë e Greqisë, Serbisë dhe të garinë, këtë propozim e aprovuan duke Malit të Zi. Prandaj, 28 Nëntori u ngritur në këmbë dhe duke e 1912 ngjallë ndjenja të dyfish- Francën, Gjer- përcjellë me duartrokitje aktin ta: të mira e të këqija; të ëmbla maninë dhe e shpalljes së pavarësisë. e të hidhura; krenare dhe posh- Rusinë. Po ashtu, për këtë vendim, Ismail Qemali njofton edhe shtetet ballkanike: Rumaninë, Malin e Zi, Serbinë, Bullgarinë, Greqinë dhe Turqinë, duke kërkuar nga ata që të njihnin aktin e pavarësisë si ndryshim i vullnetit politik të kombit shqiptar

Zi, Serbinë, Bullgarinë, Greqinë dhe Turqinë, duke kërkuar nga ata që të njihnin aktin e pavar- ësisë si ndryshim i vullnetit politik të kombit shqiptar. Nëse ndalemi tek aspekti pozitiv i kësaj date, shteti i or, kjo pavarësi nuk u tëruese! sotëm që ne e njohim si Sh- shpall vetëm për shte Pas shpalljes së pavarësisë qipëri, ashtu siç ishte, me të Ptin e Shqipërisë që ne së Shqipërisë, kryetari i qever- mirat e të këqijat e saj, megjith- e njohim sot. Shqipëria më 1912 isë së përkohshme, Ismail Qe- atë e mbajti gjallë identitetin mundeshim. Shqiptarëtvazh- luftën e tyre, me metoda më nënkuptonte një territor shumë mali, më 29 nëntor 1912, i njof- tonë kombëtar. Kjo Shqipëri e dojnë të jetojnë të ndarë. Koso- paqësore, për të drejtat që u më të madh, me shumë më ton për aktin historik gjashtë cunguar ishte shpresa jonë se va është pavarësuar, por e cun- takojnë - për dinjitetin e tyre. shumë shqiptarë. Fuqitë e Mëdha: Anglinë, Italinë, do të vijnë ditët më të mira; ish- guar, ndryshe nga ajo që më Pozita e shqiptarëve në Ball- Shqiptarët në këtë ditë e Austro-Hungarinë, Francën, te forca që na bënte të besojmë 1912 perceptohej si Kosovë. Të kan sot është shumë më e mirë gjetën veten të pushtuar, nga të Gjermaninë dhe Rusinë. Po se nuk jemi vetëm edhe tjerët shqiptarë vazhdojnë të je- se e paraardhësve tanë më gjitha anët. Vlora ishte i vetmi ashtu, për këtë vendim, Ismail atëherë kur ishim; ishte ndjen- tojnë të shpërndarë në Mal të 1912. Por, shqiptarët duhet të vend i sigurt, ku mund të Qemali njofton edhe shtetet ja që na bënte të ngrihemi - Zi, në Serbi, në Maqedoni e në punojnë më shumë, që përvje- shpallej pavarësia për tokat sh- ballkanike: Rumaninë, Malin e edhe atëherë kur nuk Greqi, duke e vazhduar prapë torët tjera të jenë më të mirë për pasardhësit tanë. Sepse, 28 Nëntori është dita që na kujton Deklarata e Pavarësisë së Shqipërisë idealin për të qenë të lirë e të lumtur - në tokat tona. ë 28 nëntor 1912, në Biçaku Politika moderne ndërko- mbledhjen e parë të Kuven " Gramsh-Tomorricë: Ismail Qemali mbëtare, e ndikuar nga propa- M dit Kombëtar të Vlorës, u Gramshi; ganda e fqinjëve, idealin tonë nënshkrua Deklarata e Pavarësisë së " Gjirokastra: Elmaz Boçe, Veli Harx- për bashkim e koncepton si Shqipërisë, pjesa shqip hartuar nga hi, Myfit Bej Libohova, Petro Poga, agresion ndaj shteteve me të Luigj Gurakuqi, dhe pjesa turqisht nga Jani Papadhopulli cilat ne kufizohemi. Por, a du- Ismail Qemali dhe e shkruar nga " Janina: Kristo Meksi, Aristidh Ruci het ne që ta harrojmë këtë ide- Shefqet Dajiu. Deklarata është doku- " Kosova, Gjakova, Plava-Gucija: Rex- al? ment i shkurtër dhe i shkruar me dorë, hep Mitrovica, Bedri Pejani, Salih Gju- Jo! Të gjithë shqiptarët, kudo i nënshkruar nga delegatët e Kuven- ka, Mit'hat Bej Frashëri, Mehmet ku jetojnë, janë shpirtërisht të dit, me këtë përmbajtje: Pashë Deralla, Isa Boletini, Riza Bej bashkuar më 28 Nëntor 2012. "Në Vlonë më 15/28 të Vjeshtës së Gjakova, Hajdin Bej Draga, Dervish A nuk është kjo dëshmi se ne Tretë 1328/1912 Bej Ipeku, Zenel bej Begolli, Qerim jemi një: një komb, me të kalu- Pas fjalëvet që tha z. Kryetar Ismail Begolli arën e njëjtë, me heronjtë e Kemal beu, me të cilat tregoi rrezikun " Korça: Pandeli Cale, Thanas Floqi, njëjtë, me gjakun e njëjtë, e math në të cilin ndodhet sot Sh- Spiro Ilo pranë njëri-tjetrit, ndonëse në qipëria, të gjithë delegatët me një zâ " Kruja: Mustafa Merlika shtete të ndryshme? venduan që Shqipëria më sot të bâhet " Lushnja: Qemal Bej Mullai, Ferit Bej Shpallja e pavarësisë së Sh- në vehte, e lirë e e mosvarme". Vokopola, Nebi Efendi Sefa qipërisë më 28 Nëntor 1912, " Mati: Ahmet Bej Zogolli, Riza Bej kishte një ideal: Shqipërinë. Delegatët e Asamblesë Kombëtare ish- Zogolli, Kurt Agë Kadiu Atë ideal ne nuk duhet ta har- in: " Ohri dhe Struga: Zyhdi Bej Ohri, Dr. rojmë. Kurrë! Prandaj, për fund, H. Myrtezai, Nuri Sojlliu, Hamdi Bej ia vlen ta kujtojmë edhe një " Berati: Sami Bej Vrioni, Ilias Bej Vri- Ohri, Mustafa Baruti, Dervish Hima herë thënien e luftëtarit të oni, Taq Tutulani, Babë Dud Kar- " Peqin: Mahmud Efendi Kaziu madh të çështjes kombëtare bunara (Jorgji Karbunara) " Përmet: Veli Bej Këlcyra, Syrja Bej Vlo- shqiptare, Isa Boletinit: "Unë " Çamëria: Veli Gërra, Jakup Veseli, ra jam mirë, kur asht' mirë Shqip- Rexhep Demi, Azis Tahir Ajdonati " Pogradeci: Hajdar Blloshmi nia". " Delvina: Avni Bej Delvina " Tepelena: Feim Bej Mezhgorani Shqipëria e tij dhe e jona " Durrësi: Abaz Efendi Çelkupa, Mus- " Tirana: Abdi Bej Toptani, Murat Bej është toka ku jeton çdo shqiptar tafa Agë Hanxhiu, Jahja Ballhysa, Toptani, Ymer Sollaku në Ballkan. Dom Nikollë Kaçorri " Skrapar: Xhelal Bej Koprencka, Prandaj, me fat shqiptarë, " Dibra: Myfti Vehbi Dibra, Sherif Lan- Hajredin Bej Cakrani " Vlora: Ismail Qemali, Zihni Abaz Kanina, Aristidh kudo që jeni, 28 Nëntorin! Gë- gu " Shijak: Xhemal Deliallisi, Ymer Bej Ruci, Qazim Kokoshi, Jani Minga, Eqrem Bej Vlora zofshi e pritshi, më të fortë, më " Elbasani: Lef Nosi, Shefqet Dajiu, Deliallisi, Ibrahim Efendiu " Kolonia shqiptare Bukureshtit: Dhimitër Zografi, të lumtur e më të bashkuar, çdo Qemal Karaosmani, Dervish bej " Shkodra: Luigj Gurakuqi Dhimitër Mborja, Dhimitër Berati, Dhimitër Ilo. 28 Nëntor tjetër. Nëntor 2014; Nr. 11(311) FAQE 3 JUBILARE Shqiptarët, të lirë dhe krenarë në përvjetorin e 70-të të çlirimit të atdheut LANÇ, lufta e sakrificave të mëdha

pavarësinë e Shqipërisë por të kishte shkuar në humnerë Populli ynë, në Sh- drejtën e shqiptarëve në Kosovë bashkë me nazifashistët dhe do qipëri, Kosovë, Maqe- për vetëvendosje e të sh- të ishin plotësuar lakmitë gra- doni, Mal të Zi e kudo qiptarëve kudo që jetojnë, të bitqare sllavo-greke për në trojet etnike është drejtën për të qëndruar në tro- copëtimin edhe të shtetit sh- jet e tyre etnike. Kjo ishte fitor- qiptar, për të cilat punonin edhe krenar se iu bashkua ja e dytë më e madhe në his- qeveritë mbretërore greko-ser- në Luftë Aleancës së torinë tonë kombëtare, pas be në egzil. Madhe Antifashiste të shpalljes së pavarësisë dhe ng- Ishte zhvillimi i Luftës Na- Popujve. E çliruam ritjes së Flamurit në Vlorë. cionalçlirimtare që përfshiu Shqipërinë pa ndë- Në Luftën e Dytë Botërore gjithë Shqipërinë dhe që vetëm rhyrjen direkte të gjithë populli shqiptar ishte në brenda vitit 1942 ishin krijuar forcave aleate por rrezik. Shqipëria mund të hum- 22 çeta partizane nga Konispoli edhe dhamë kontribut biste pavarësinë. Populli sh- në Jug deri në Malësinë e Gja- të çmuar në këtë qiptar i Kosovës e ai i sh- kovës në Veri, jehona e kësaj Luftë. qiptarëve të tjerë në trojet e tyre lufte bëri që ministrat e jash- etnike mund të shpënguleshin tëm të Anglisë-Iden, i Bashkim- nga trojet e tyre e të pësonin it Sovjetik, Mollotov dhe i SHBA- Ne shprehim falende- fatin e atyre shqiptarëve që u Hell në Dhjetor 1942 të bënin rimet tona për ndh- dëbuan me forcën e armëve nga deklaratën "që dëshëronin ta mën që dhanë Aleatët serbët në vitet 1870-1880 nga shihnin Shqipërinë të çliruar e Mëdhenj: Anglia, zonat e Nishit, Vranjës, nga zgjedha italiane dhe të ven- Bashkimi Sovjetik e Prokupjes, Leskocit etj dhe të doset pavarësia e saj. Forma e SHBA që shkatërruan popullit çam. regjimit dhe e qeverisë që do të bishën nazifashiste e Ky rrezik vinte sepse push- vendoset në Shqipëri do të jetë u siguruan popujve tuesit italianë erdhën me një çështje që do ta vendosë vetë parullën e bashkimit të sh- populli shqiptar në fund të lirinë. qiptarëve nën kurorën e Viktor luftës". Emanuelit; krijuan qeverinë Megjithëse në këtë deklaratë hqiptarët e festojnë kuislinge për ti dhënë pamjen qeveria angleze mbante një këtë vit përvjetorin e e një shteti të pavarur dhe me rezervë kur shprehej se "e sheh S70-të të çlirimit të At- shkatërrimin e Jugosllavisë çështjen e kufijve shqiptarë pas dheut nga okupatori nazifash- dolën me parullën e Shqipërisë Luftës si një çështje që duhet ist më të gëzuar e më krenarë së Madhe. Në këtë mënyrë u të merret në shqyrtim në Kon- se kurrë. përpoqën ta lidhin popullin tonë ferencën e Paqes". Kjo deklaratë Në këtë jubile të lavdishëm, me bllokun fashist. ishte mbështetje për qeveritë ne shqiptarët kemi të drejtë të Të njejtën rrugë ndoqi edhe greko-jugosllave në egzil që për- krenohemi për Luftën e Gjermania Naziste pas kapit- gatisnin plane për copëtimin e lavdishme, Antifashiste Nacio- ullimit të Italisë duke mbledhur Shqipërisë. nalçlirimtare që çoi në çlirimin një Asamble Tradhtare që e Por Lufta Nacionalçlirimtare e vendit nga okupatorët nazi- shpalli Shqipërinë të Pavarur, kishte marrë zhvillime të vrul- fashitë. pasi gjermanët kishin deklaru- lshme që me krijimin e rep- Ne krenohemi sepse me ar se "ne jemi kalimtarë dhe arteve sulmuese të Ushtrisë luftën e sakrificat mbinjerëzore, Shqipëria do të jetë e pavarur!". Nacionalçlirimtare dhe me kr- dhe gjakun e dhjetra mijëra Vetëkuptohet, pavarësi me na- ijimin e Shtabit të Përgjithshëm që bënte Luftë të vendosur forcat e Divizionit të Parë kalu- dëshmorëve u bëmë pjesë e zistët brenda në Shqipëri!. me 10 Korrik 1943, ky shtab kundër pushtuesve nazifash- an në mësymje për çlirimin e bllokut antifashist të popujve të Me këto parulla ata u përpo- mori në drejtim dhe çentralizoi istë ishte Ushtria Nacionalçlir- Shqipërisë së Mesme e të Veri- botës, të kryesuar nga aleanca qën ta joshnin popullin shqiptar, veprimet luftarake duke u sh- imtare. Pas kësaj bindje ata i ut, dhe me çlirimin e Matit, të anglo-sovjeto-amerikane. ta mbanin të lidhur me ta dhe tuar goditjet kundër pushtuesve shtuan misionet e tyre në Sh- Dibrës e të Lumës, Brigada e Në momentin historik popu- me ndihmën e kuislingëve u krijuan zona të lira. Në këto qipëri dhe filluan të na ndih- Pestë u shkëput nga varësia e lli shqiptar, në Shqipëri, Kosovë, bashkëpunëtorë të tyre ta vin- momente aleatët e në radhë të mojnë me armatime e materi- Divizionit të Parë dhe së bash- Maqedoni, Mal të Zi e kudo që in në interes të tyre kundër parë anglezët dërguan përfaqë- ale luftarake, megjithëse ku me Brigadën e Tretë morën jetonte në trojet e tij etnike u Luftës Antifashiste Nacionalç- suesit e tyre pranë Shtabit të shumë të kufizuara për shtimin urdhër të kalojnë në Kosovë për bashkua me forcat e lirisë lirimtare. Përgjithshëm të cilët ndiqnin e zgjerimine Ushtrisë sonë të ndihmuar në çlirimin e saj. kundër atyre të errësirës. Në Po të mos kishte filluar e nga afër Luftën tonë dhe u gjatë viteve 1943-1944. Detyra kryesore që na bazë të kësaj lufte e sakrificave zhvillohej Lufta Nacionalçlir- bindën se e vetmja forcë usht- Nga ana tjetër, përfaqësues- ngarkonte Shtabi i Përgjiths- që bëmë, ne siguruam jo vetëm imtare, kombi shqiptar do të arake e organizuar në Shqipëri it e ushtrive aleate bënë të hëm ishte që në bashkëveprim gjitha përpjekjet për ti bashkuar të ngushtë me forcat e Ushtrisë e futur në luftë forcat nacional- Nacionalçlirimtare të Kosovës iste të Ballit Kombëtar e Legali- të godisnim pa ndërprerje forcat tetit, por nuk patën sukses. naziste e të shpejtonim çlirimin e Kosovës; të ndihmonin që rin- ia kosovare të merrte pjesë LANÇ, LUFTA E SAKRIFI- masive në radhët e Ushtrisë CAVE TË MËDHA Nacionalçlirimtare, me qëllim që Kosova të bëhej pjestare e Ushtria Nacionalçlirimtare aleancës antifashiste të popu- pasi theu me sukses Operacio- jve që luftonin kundër nazistëve nin më të Madh të Forcave Na- dhe në këtë mënyrë të fitonte ziste e bashkëpunëtorëve të të drejtën për vetëvendosje; të tyre në dimrin e egër të viteve ndihmonim për ngritjen e 1943-1944 e kish çliruar hapë- Këshillave Nacionalçlirimtare sira të mëdha të vendit, krijoi në zonat e çliruara. Për realiz- kushte për mbajtjen e Kongres- imin e këtyre detyrave e it Antifashist në qytetin e çliru- drejtimin e veprimeve lufarake ar të Përmetit. Nga ky Kongres u krijua Shtabi i përbashkët doli komiteti Antifashist me Operativ i dy Brigadave dhe atributet e një qeverie provizore. Forcave të Kosovës, i përbërë Pas Kongresit u bënë ndryshime nga Fadil Hoxha-komandant i në organizimin e Ushtrisë. Ajo Ushtrisë Nacionalçlirimtare të kaloi nga formacionet e Briga- Kosovës, Shefqet Peçi - koman- dave në ato të Njësive të Mëdha dant i Bvrigadës së Pestë dhe të Divizioneve e Koparmatave, Hulusi Spahiu-Komandant i të afta për të kryer operacione Brigadës së Tretë. operative strategjike në të Megjithë rezistencën e gjitha hapësirat e vendit. ashpër të forcave naziste e të Me thyerjen e operacionit mbeturinave të Divizionit ESS gjerman të Qershorit '44, i fun- Skënderbeg për të mbajtur dit i ndërmarrë nga nazistët në vendin tonë, në korrik 1944 (Vijon në faqen 5) FAQE 4 Nëntor 2014; Nr. 11(311) HISTORIA 70 vjet më parë: Momente kulmore që bënë historinë - Nga Lufta për çlirimin e Çlirimi i Tiranës, moment themelor i fitores Ing. Myfit Guxholli* Gjatë Luftës së Dytë Botërore, duke u rresh- tuar me aleatet anglezë, amerikanë e sovje- Lufta për çlirimin e tikë, shqiptarët shkruan faqe të lavdishme Tiranës është një nga në historinë e tyre, bënë luftën çlirimtare pjesët më të lavdishme dhe deshmuan vlera kombëtare e internacio- të luftës çlirimtare partizane, që është naliste të veçanta. Ata që ranë dhe ata që padyshim një pjesë e jetuan, do të kujtohen gjithmonë me respekt rëndësishme e his- e do të mbeten pjesë e historisë dhe për- torisë shqiptare, e pjekjeve të shqiptarëve për liri e pavarësi, historisë së kombit, e identitet e europianizim historisë botërore të Luftës së Dytë territoreve të marra nga par- nëpërmjet Rrugës së Elbasan- Botërore. Kjo luftë tizanët e mbajtjen e atyre nën it. Forcat partizane u ripozi- vulosi Shqipërinë e ta. Me gjithë sulmet e shumta cionuan e përballuan dy lirë dhe pse pati si e të shpeshta të gjermaneve njësitë e sapombërritura gjer- kosto humbjen e jetëve gatiste një plan opeartiv për sipërme në territoret e përcak- (dhe 2-3 në ditë), brigada e mane, njëra prej 200 forcash të dhjetra e qindra çlirimin e Tiranës. tuara nga Shtabi i Përgjiths- katërt, në harkun e 13 ditëve në Mushqeta (Krrabë), e tjetra partizanëve e sh- Shtabi i Divizionit më tej hëm. Brigadat partizane syno- arriti të kryejë e përballojë prej 300 forcash në Peqin. lëshoi urdherin për brigadat e nin marrjen e objektivave rreth 60 sulme e goditje, shu- Luftimet me trupat e për- qiptarëve të tjerë I-rë, IV-t dhe XVII-të e me vonë konkrete brenda Tiranës, si micën me fitore. forcuara gjermane u zhvilluan patriotë. Për një Sh- dhe të VIII-të, të përgatiteshin ministritë, Pallatin e Brigada- Nga këto veprime ushtar- të rrepta dhe përballë armati- qipëri të lirë e të e të vendoseshin në zona të ve, etj dhe mbështetjen e ak- ake, në situatë lufte të ashpër meve të forta e të rënda të for- pavarur dhanë jetën percaktuara rreth Tiranës si sioneve të kombinuara, deri pati humbje të mëdha në macioneve të gjermanëve, lulet e kombit, djem e vijon: në fitore. njerëz. Vetëm në një beteje, rreth 300 prej tyre, ushtarë e vajza të reja, që sakri- Në Juglindje, nga Kodra e Sulmi i shumëanshëm par- psh, brigada e katërt, humbi oficerë që çanë brezat parti- fikuan për të ardh- Kopilit (varrezat e dëshmorëve tizan nga periferia e Tiranës 31 partizanë, ndërsa lufta e zane e hynë në Tiranë. Hum- men më të ndritur të të kombit), Pallati i Brigadave, në qendër të saj, i bëri gjerma- Tiranës mori jetën e 127 par- bjet ishin të shumta dhe në kombit Kodrat e Sharrës, brigada e net të tërhiqeshin, e ngushto- tizanëve e partizaneve, nga të rradhët e partizanëve që me katert; nin rrethin e qëndresës. cilët 98 të brigadës së 4-t. Kjo vetëmohim mbronin çdo Në Veriperëndim e Lindje, Ndërkaq forcat partizane , me brigadë mbajti peshë të kon- pëllëmbë të Tiranës. Dhe pse ur flitet sot për luftën nga Kamza në Laprakë, briga- guxim e trimëri avanconin siderueshme në këtë hynë në Tiranë mes kufo- Nacionalçlirimtare, da e parë. duke luftuar për çdo rrugë e mësymje partizane, së bashku mash, tankesh e makinash të Kkonstatojmë se jo Tirana përbënte një objekt shtëpi deri, për çdo gur me brigadën e parë e të tjera, shkatërruara, gjermanët e shumë e njohin si ngjarje të të rëndësishëm për gjermanet, sokaku, deri në arritjen e ob- duke luftuar në sektorin më të ndjenë që rrethimi sa vinte jetuar. Për të flitet nga histo- si nyje komunikimi që lidhte jektivit përfundimtar. Avanci- vështirë e më të fortifikuar ngushtohej e që e vetmja rianë, politikanë, gazetarë, Shqipërine e Veriut me atë të mi i forcave partizane nuk qe gjerman, në Tiranë e rreth saj. rrugë e tyre për tërheqje qe veteranë etj, e për pasojë qen- Jugut. Ky ishte një korridor i lehtë dhe i shpejtë sepse Ndërkohë edhe brigada e Rruga e Kavajës. drimet janë nga më të ndrysh- lëvizës për forcat gjermane forcat gjermane kishin forti- parë me luftë të përgjakshme Lufta e Krrabës përgjysmoi met. Si pjesëmarrës në këtë nga ne e drejt Greqisë. fikuar shumë objekte dhe rez- arriti të marrë Lindjen e Ti- forcat gjermane e mbylli një luftë, në moshë shumë të re, Korridori i vetëm për istonin fort duke patur epërsi ranës, zonën e Spitalit, Paz- shteg levizjeje për ta. Luftimet (14-15 vjeçar) dëshëroj të ndaj lëvizjen Korçë-Elbasan-Tiranë- në armatime e fortifikime të arin e Ri deri tek Xhamija e brenda Tiranës bënë që gjer- disa kujtime për atë kohë kaq Shkodër-Kukës-Prizren ishte i ngritura kudo në Tiranë. Vjeter, ku qëndresa e gjer- manët, së fundmi me 16 nen- të veçantë për mua e për gjithë mbuluar me forca ushtarake Guximi dhe trimëria parti- manëve qe shumë e fortë. tor, të tërhiqnin dhe forcat e shqiptarët. gjermane të shumta që zane ushqehej dhe nga mbësh- Luftimet zhvilloheshin të fundit të mbetura në Tiranë e Lufta qe e gjatë dhe ngjar- ndesheshin vazhdimisht me tetja e gjerë popullore që u bë ashpra, me tërheqje e avan- të vazhdonin nga Vora drejt jet e momentet e saj janë pam- forcat partizane në sulm të pjesë aktive e këtyre sulmeve, cim të vazhdueshëm. Brigada Shkodrës. barim. Me që është pervjetori vazhdueshëm e të beftë. duke kontribuar me çdo mjet, e 4-t, që synonte Tiranën e Re, Në mëngjezin e 17 Nëntorit i 70-të i çlirimit të Tiranës, Marrja e Tiranës do të si në ngritje barrikadash dhe ish - Bllokun gjithashtu, hyri 1944, Tirana u çlirua nga kujtimet ndalen në këtë ngjar- thoshte prerja e rrugës për me pjesëmarrje në luftime me e u tërhoq disa herë në këtë forcat partizane dhe vërshimi je të madhe të jetuar nga unë lëvizje të mëtejeshme të ush- armë në dorë. Mbështetja pop- zonë, ku gjermanët kishin qen- triumfator i forcave partizane e dhjetra mijëra shqiptarë e të trisë gjermane dhe një gur ullore bëri të përjetoheshin dra të fuqishme zjarri. mbushi rrugët. Populli i Ti- tjere. themelor i fitores përfun- shumë momente prekëse; gra Marrja e Tiranës si objek- ranës që luftoi krah partiza- Si çdo pjesëtar aktiv i asaj dimtare të luftës Nacionalçlir- e burra, pleq e plaka e fëmijë, tivi më madhor i momentit të nëve e që ndihmoi me çdo mjet pjese të historisë, në këtë ditë imtare. e shumëkush, u bënë njësh luftës partizane, solli si pje- këtë mësymje, shoqëroi përkujtimore, nuk mund të Duke njohur rëndësinë me partizanët, duke luftuar stare brigadat e tetë, dhjetë e luftëtarët në rrugë, duke fes- mos sjell në vëmendje ngjar- strategjike të qytetit të Ti- me ta e duke kontribuar me shtatëmbëdhjetë. U krijua tuar e shprehur gëzimin e fi- jen e madhe të atyre ditëve ranës, komanda gjermane çdo mënyrë, deri në frymën e dhe një shtab drejtues i për- tores me brohoritje, këngë e lufimesh, e gjithë ata faktorë kishte rritur fortifikimet si fundit. Çlirimi i Tiranës qe bashkët për të garantuar suk- përqafime. e aktorë të saj, sidomos ata që brend a dhe jashtë qytetit, aspiratë e përbashkët e parti- sesin e operacionit, nën Dasma e parë "partizane" dhanë jeten e tyre në lulen e duke arritur në rreth 1500- zanëve dhe popullsisë së Ti- drejtimin e komandatit të big- pas çlirimit të Tiranës rinisë, për një ideal, për liri e 3000 ushtarë e oficerë. ranës. adës së parë, Mehmet Shehu, Por 17 Nentori, nuk mund pavarësi. Sulmi partizan për marrjen Përparimi i forcave parti- komisar, Harif Hasko, Nexhip të lerë në harresë dhe mo- Në bazë të Urdhërit të Sh- e Tiranës filloi me 29 tetor zane detyroi gjermanët të sh- Vinçani, zv/komandant e Qa- mentet e episodet e tjera tabit të Përgjithshëm të Ush- Sulmi partizan për marrjen tonin armatimet e te përdorn- zim Kondi shef shtabi. Pasi njerëzore. Lufta nuk ndalte dot trisë Nacionalçlirimtare, Shta- e Tiranës filloi me 29 tetor in artileri e tanke në kundër- shqyrtoi e vlerësoi situatën, ky ndjenjat rinore, natyrore, bi i Korparmatës së Parë i vuri 1944 e konsistoi në përqën- sulmet e shpeshta që ndërm- shtab drejtues që në 11 Nën- dashuritë e pashprehura e të detyrë Divizionit të Parë të për- drimin e brigadave të më- errnin me shpresë kthimin e tor 1944, ora 16:00, lëshoi ur- ndrydhura të vashave e djel- dhërin e mësymjes së madhe moshave, që ideali i lirisë i përfundimtare për marrjen e kishte bashkuar në male. Ajo Tiranës. i tulati e shtypi shpesh ato, e Pjesë e planit strategjik për ndonjëherë, në mënyrë të marrjen e Tiranës ishin rua- përçudnuar, i asgjësoi. jtja e mbrojtja e rrugëve krye- Fitorja e Tiranës solli dhe sore Tiranë-Durrës e Tiranë- gëzime të tjera; një dasëm të Elbasan, detyrë kjo që iu ishte shpejtë midis dy të rinjve par- ngarkuar brigadave të dym- tizanë të formacioneve të bëdhjetë, shtatëmbëdhjetë e brigadës së katert. Nuk të del njezet e katërt. nga mendja partizania e re tri- Ndërkohë brigadat e tjera me dhe aktiviste rinie nga vazhdonin luftimet pa rreshtur Kolonja, Zekije, as dhe djaloshi duke avancuar në rrugica, partizan Tahir nga Fieri, ko- rrugë, shtëpi e lagje. Gjer- mandant i njohur batalioni, që manët kuptuan rëndësinë e u kurorëzuan në martesë, në sulmit partizan dhe vendosën ditë lufte, pas fitores mbi Ti- futjen e brigadave midis dy ranen. zjarreve, duke sjellë forca sh- Çlirimi i Tiranës, solli pra tesë, si autokolanat e nisura në brigadën e katërt edhe çlir- nga Greqia e Jugosllavia, imin e ndjenjave të ndrydhu- Nëntor 2014; Nr. 11(311) FAQE 5 HISTORIA kryeqytetit shqiptar, 29 tetor - 17 Nëntor 1944 përfundimtare të Luftës Nacionalçlirimtare ra e kontrolluara nga rregul- gjeti predha e mallkuar të më kombit, e historisë botërore të lat e rrepta të Ushtrisë Nacio- kapë, në prag të fitores! Tira- Luftës së Dytë Botërore. nalçlirimtare, që shpesh arri- na po çlirohet e unë nuk do ta Kjo luftë vulosi Shqipërinë e nin në absurd. gëzoj. Po do ta shohin mijra lirë dhe pse pati si kosto humb- Sipas zakonit shqiptar një shqiptarë dhe nëna ime!". Në jen e jetëve të dhjetra e qindra grup partizanësh të batalionit këto fjalë, jeta e tij u shua dhe partizanëve e shqiptarëve të të katërt, erdhën si krushq ky dëshmor i panjohur publik- tjerë patriotë. Për një Shqipëri tek batalioni i Zekijes, për t'i isht, nuk jetoi fitoren e koali- të lirë e të pavarur dhanë jetën kërkuar dorën. U improvizua cionit antifashit, të Luftës së lulet e kombit, djem e vajza të një feste e vogël modeste, me Dytë Botërore; ai nuk u shpër- reja, që sakrifikuan për të ardh- aq zahire sa gjendej në ato blye për luftën që bëri e refle- men më të ndritur të kombit. kushte. Por gezimi dhe atmos- ktimin e thellë në kuptimin e Çdo brigadë nderon të rënët në fera e festës ishin po aq të saj, kur ndërroi llogore. Ai u këtë luftë. Brigada e katërt pati mëdha sa në çdo festë tjetër shua si dëshmor internacio- 98 partizanë që humbën jetën dasme. Kenga e partizanëve nal, që dha jeten e tij për një në mbrojtje të idealit të tyre, shoqëroi gëzimin e çiftit që fes- kauze të shenjtë internacio- duke luftuar me vetëmohim e tonte lidhjen e shenjtë marte- nale, për liri e drejtësi, paqe e trimëri të pashoqe. sore me fitoren e ëndërruar; lumturi në botë. Me nostalgji Ata heronj të heshtur e jetë të re në një Shqipëri të e dhimbje dhe respekt të thellë shpesh të papërmendur shumë, lirë e të pavarur. vijnë kujtimet mbi Salvatoren janë sot krenaria e kombit, që Çifti, për fat pati bekimin e Artificial sot, që quhej Kisha e Një tjetër histori e dhimb- e qindra të tjerë si ai, partiza- ka mbijetuar në shekuj e që ka Zotit e momentit historik e Shën Prokopit. Një partizane e shme është ajo e ushtarit ital- në internacionalë që ju bash- bërë historinë e tij me luftë e vazhdoi jetën familjare dhe re, e patrembur e energjike, ian Salvatore Umberto, që ju kuan partizanëve shqiptarë, rezistenca të vazhdueshme. karrierën si ushtarakë të de- teksa luftonte në vijë të parë, bashkua brigadës së katërt për ëndërrën e madhe të lir- Edhe gjatë Luftës së Dytë votshëm, deri sa dolën në pen- u godit nga plumbat e pash- kur kapitulloi Italia. Ai ishte isë e pavarësisë. Botërore, duke u rreshtuar me sion. Përvjetori i martesës së pirtë gjerman dhe ra si gjethe një djalë simpatik, shakaxhi e aleatet anglezë, amerikanë e tyre është shumë i veçante, jeshile e shkundur nga pema i gjallë, si dhe luftëtar i zoti. LANÇ ISHTE LUFTË sovjetikë, shqiptarët shkruan daton me luftën, ditët e shënu- në ditë furtune. Gjermanët e Gëzimi i Umbertos gjatë për- GJITHËPËRFSHIRËSE faqe të lavdishme në historinë ara të saj. vendosën trupin e saj të parimit të formacionit tonë e tyre, bënë luftën çlirimtare hajthshëm mbi rrethimin me drejt Tiranës, nuk arriti të Pra ajo luftë ishte interna- dhe deshmuan vlera kombëtare KRAHAS NGJARJEVE TË tela me gjëmba, që mbronte kurorëzohej me fitoren, mar- cionale dhe gjithëpërfshirëse, e internacionaliste të veçanta. GËZUARA, DHE HISTORI TË pozicionet e tyre, për të rjen e Tiranës. Gjatë luftimeve ishte lufta e të rinjve e të re- Ata që ranë dhe ata që jetu- DHIMBSHME shokuar partizanët. Një grup në Krrabë, në datën 16 Nën- jave të asaj kohe, që me en- an, do të kujtohen gjithmonë me shokësh të saj, të pikëlluar e tor, artileria gjermane që qël- ergjinë, entuziazmin, besimin respekt e do të mbeten pjesë e Krahas ngjarjeve të gë- trimëruar më shumë nga lonte me breshëri pozicionet e trimërinë e tyre, bënë epokë. historisë dhe përpjekjeve të sh- zuara, të vijnë në mendje dhe humbja e kësaj jete, organi- tona, goditi pabesisht Salvator- Lufta për çlirimin e Tiranës qiptarëve për liri e pavarësi, histori të dhimbshme. Kështu, zuan aksionin për të tërhequr en dhe e plagosi rëndë. Ndër- është një nga pjesët më të identitet e europianizim. gëzimi nostalgjik të ngrin në trupin e saj e për ta nderuar, sa e transportonin drejt infer- lavdishme të luftës çlirimtare mendje teksa kujtimet e luftës duke i dhënë lamtumirën e mierisë lëvizëze, të improvi- partizane, që është padyshim *Veteran e pjesëmarrës në së Tiranës të çojnë tek beteja fundit, sipas traditës shqiptare zuar në terren, rënkoi e tha në një pjesë e rëndësishme e his- Luftën e Tiranës - Nënkryetr i për të marrë zonen nga Liqeni e partizane. gjuhën e tij, "nëna ime, tani e torisë shqiptare, e historisë së OBVL LANÇ, lufta e sakrificave të mëdha (Vijon nga faqja3) LUFTA E BRIGADAVE TONA PËR ÇLIRIMIN E KRAHINAVE TË qytetet Prizren, Gjakovë e Pejë e për KOSOVËS DHANDIHMESË PËR të siguruar tërheqjen e shpejtë e të PJESËMARRJEN E DJEMVE TË SAJ organizuar të reparteve naziste për në NË LUFTË Frontin Perëndimor kundër forcave Pjesëmarrja masive në Luftën Nacio- aleate, forcat tona i mundën e i shpar- nalçlirimtare e popullit të Kosovës nën talluan nazistët me luftime shumë të drejtimin e Fadil Hoxhës e shokëve të tij ashpra që u zhvilluan në Gjakovë e si- ka qenë vendimtare. Ajo bëri të dështojnë domos në Junik e Deçan. Në këto planet e Çubrolloviçit që i kishte servirur luftime Brigada e Tretë ka pas humb- komandës së Ushtrisë Jugosllave për jet më të rënda në historinë e saj luft- spatrtimin etnik të shqiptarëve nga tro- arake; 32 të vrarë e shumë të plago- jet e tyre. sur. Edhe armiku pati humbje të rën- Arkitekt i mendimit shovinist serb da-shumë të vrarë e të plagosur; zumë Vasaçubrolloviçi me elaboratorin e tij të me sa më kujtohet rreth 30 rob nga dytë të vitit 1944 jepte direktivën politike forcat e Divizionit Skënderbeg pasi se paskësh ardh momenti i përshtat- kishin nxjerrë nga rrethimi koman- shëm për ti larë hesapet me shqiptarët gradi për çështjen e Kosovës u dogj nga forcave aleate që kishin zbarkuar në danët e tyre nëpërmjet një çepengu. njëherë e përgjithmonë; se për ti dëbuar 55 mijë djemtë e saj që morën pjesë në Francë. Luftimet e forcave tona në këto Mes tyre kishin qenë Rexhep Deva, nga trojet e tyre...... "asnjëherë ne nuk Luftë dhe mijëra dëshmorëve kosovarë vende janë zhvilluar në kushte tepër të Demali Pozhari, një oficer gjerman e kemi pasur kushte më të favorshme". që dhanë jetën duke luftuar përkrah vështira, të një dimri që u kujtonte atë të tjerë. Partizanët tanë, të zemëruar "Luftrat,-vazhdon më tej ai, janë momenti forcave antifashiste të botës. të dimrit '43-'44 në Shqipëri, me mung- nga humbjet e shokëve të tyre kërko- më i përshtatshëm për zgjidhjen e këty- Lufta e Brigadave tona për çlirimin e esë të theksuar në ushqime e mjete të nin me këmbëngulje pushkatimin e re problemeve". Ai shpreh bindjen se "ale- krahinave të Kosovës dha ndihmesë për tjera të jetesës. Por ata e kryen me nder robërve. Me shumë vështirësi i atët tanë do të na kuptojnë dhe do të plotë- pjesëmarrjen e djemve të saj në Luftë. detyrën. Dua t'iu kujtoj se në këto luftime bindëm ti lirojmë, pasi ne nuk kishim sojnë dëshirat tona, veçanërisht një Me largimin e Brigadave tona nga Ko- kanë rënë afër 600 dëshmorë të dy diviz- shkuar në Kosovë për të vrarë shpresë të madhe kemi tek Bashkimi sova, në drejtim të Sanxhakut e Bosn- ioneve tona. Ky ishte edhe një kontribut vëllezërit tanë po për çlirimin e tyre. Sovjetik vëlla". Dhe në fund ideollogu jës, forcat serbo-sllave përfshi dhe ato i veçantë në Luftën Antifashiste. Atyre u morëm armët e i liruam duke shovinist serb jepte direktivën për ush- çetnike u përpoqën të vënë në zbatim pla- Populli ynë, në Shqipëri, Kosovë, i porositur të mos shkonin prapë në trinë "Ushtria gjatë operacioneve luftar- nin e Çubrolloviçit, por ishte vonë. Forcat Maqedoni, Mal të Zi e kudo në trojet etni- shërbim të armikut e të vriteshin vëlla ake duhet të spastrojë në mënyrë të plan- shqiptare ishin të armatosura; ata bënë ke është krenar se iu bashkua në Luftë me vëlla siç ndodhi në ato luftime. ifikuar e pa mëshirë pakicat kombëtare qëndresë të fortë duke luftuar për jetë a Aleancës së Madhe Antifashiste të Popu- Duhet ta pohojmë se prej asaj dite, shqiptare". vdekje nën komandën e Shaban Pal- jve; E çliruam Shqipërinë pa ndërhyrjen pushkë kosovari nuk qëlloi më kundër Edhe Konferenca e Tre të Mëdhenjve luzhës. Krimet qenë të rënda, por planet direkte të forcave aleate por edhe dhamë nesh. Luftimet për çlirimin e Deçan- (Çurçill-Stalin-Rustevlt) u jepte të drejtë e Çubrolloviçit nuk u realizuan. Sh- kontribut të çmuar në këtë Luftë. it, Pejës e gjithë Rrafshit të Dukagjinit shteteve fituese në luftë për shpërngul- qiptarët mbetën përjetë në trojet e tyre Patjetër, ne shprehim falenderimet përfunduan me 17 nëntor 1944. jen e pakicave kombëtare që ishin bash- etnike. Forcat e dy Divizioneve tona e tona për ndhmën që dhanë Aleatët e Na vjen keq kur dëgjojmë a shkru- kuar me bllokun fashist. Shembull vazhduan luftën në tokat e Jugosllavisë, Mëdhenj: Anglia, Bashkimi Sovjetik e het në ndonjë gazetë se forcat tona konkret ishin Rumania që iu shkëput një duke dhënë ndihmesën e tyre, jo vetëm SHBA që shkatërruan bishën nazifash- kanë vrarë njerëz të pafajshëm në republikë e tërë-Moldavia nga trojet e në çlirimin e krahinave të Malit të Zi, iste e u siguruan popujve lirinë. Kosovë. Unë pohoj se kjo nuk ka veta, pa llogaritur shpërnguljen e më se Sanxhakut e Bosnjës por edhe duke pen- Lavdi dëshmorëve të Kombit tonë të ndodhur në asnjë rast, përveç kur dhjetë milionë gjermanëve nga Prusia, guar, dëmtuar e vonuar forcat naziste që të gjitha Luftrave çlirimtare. jemi bdodhur ballë për ballë në luftime. Krakovia, etj.... përpiqeshin të tërhiqeshin me shpejtësi Nuk e di a jeton ndonjë nga të liruarit Platforma politike dhe ushtarake e e në mënyrë të organizuar për në Fron- Rrahman PARLLAKU të jetë dëshmitar i kësaj. Çubrolloviçit, e mbajtur sekret nga Beo- tin e Perëndimit, për të luftuar kundër Kryetar i OBVL-së FAQE 6 Nëntor 2014; Nr. 11(311) PERVJETORI Brigada e Dytë Sulmuese dha mbi 85 dëshmorë në altarin e lirisë gjatë LANÇ të popullit shqiptar

Nga EDIP OHRI* Më 28 Nëntor mbushen shtatëdh- 71-vjetori, Brigada partizane që jete një vjet nga dita e krijimit të Brig.II-të S. Populli ynë dhe ne veteranët e LANÇ përulemi me respekt përpara veprës të partiza- nëve shqiptarë në përgjithësi dhe u inagurua ditën e Pavarësisë veçanërisht atyre të Brig.II-të S, të cilët bashkërisht nënshkruan me bashkëpunëtorëve të tyre. Ajo luajti ro- grykën e pushkës çlirimin e lin që i takonte në kuadrin e përgjiths- Shqipërisë nga pushtuesit e huaj hëm të luftës të UNÇSH e cila dha një duke e rreshtuar vendin tonë në kontribut të rëndësishëm për çlirimin e krah të koalicionit të madh plotë të Shqipërisë. antifashist botëror që drejtohej Nga gjiri i kësaj lufte dolën një plejadë nga aleatët e mëdhenj SHBA, BS e tërë personalitetesh të spikatura ush- dhe Britania e Madhe tarake e politike, të cilët me pjekuri e vendosmëri, në zjarrin e betejave të ash- rigada e Dytë Sulmuese është një pra fitimtare kundër pushtuesve të huaj nga formacionet e para të mëdha u bënë promotorë të luftës antifashiste Bpartizane, e cila si pjesë përbërëse të njësive dhe reparteve partizane që e Ushtrisë Nacionalçlirimtare, u krijua komanduan. me vendim dhe me urdhër të Shtabit të Duke vlerësuar LANÇ, natyrshëm Përgjitshëm qysh në tetor 1943. Por do të mendimi shkon tek madhështia e ishte data 28 Nëntor (dita e shpalljes së njerëzve që e drejtuan atë. Brigada e II- Pavarësisë së Shqipërisë) data zyrtare e të S nxori nga gjiri i saj me dhjetra krijimit dhe fshati Shëngjergj i Tiranës kuadro. Ato ishin njerëz të thjeshtë, vendi ku u inagurua Brig.II-të S. bashkëkombas të nderuar, pa përvojën e Dita e inagurimit të saj shënoi një duhur por me kurajo, patriotizëm e me ngjarje me rëndësi të madhe politike dhe përgjegjësi qytetare morën mbi supet e ushtarake si për UNÇSH ashtu edhe për tyre një detyrë sa të vështirë, aq edhe të mbarë Lëvizjen Antifashiste Nacionalç- lavdishme, të udhëheqin luftën e arma- lirimtare të vendit. tosur kundër pushtuesve dhe ta fitojnë Siç dihet Brig.II-të S pati si bazë të atë. Prandaj këto kuadro meritojnë nder- formimit të saj zonën e Shëngjergjit, Çer- im e respekt, por edhe një konsideratë menikës dhe Martaneshit që ndodheshin të veçantë. në qendër të Shqipërisë me hapësira ter- Brigada e Dytë Sulmuese, që nga kr- itoriale të çliruara e me baza të siguru- ijimi i saj deri në çlirimin e plotë të Sh- ara të furnizimit në juridiksionin e qarkut qipërisë nga pushtuesit e huaj u drejtua ushtarak partizan që drejtohej nga Kadri nga Beqir Balluku, ish komandant i Hoxha. Përsa i përket bazës shoqërore Brigadës, i cili më pas u bë Shef i Shtabit politike të zonës ku u formua Brigada, ajo të Përgjithshëm, Ministër i Mbrojtjes të banohej nga fshatarë të varfër por patri- Republikës të Shqipërisë, ndërkohë që otë të cilët përbënin shumicën dërmuese mbajti dhe detyra e funksione të tjera të të banorëve të këtyre krahinave. Pran- rëndësishme politike dhe më vonë i daj kur Fronti NÇL lëshoi kushtrimin e pushkatuar padrejtësisht nga diktatori luftës për liri kundër pushtuesve të huaj, Enver Hoxha. populli i këtyre krahinave u ngrit i tëri Komisar Politik i Brigadës ka qenë në këmbë qysh në prill 1942 dhe u lidh Vasil Konomi dhe zv/komisar i Brigadës ngushtë me Lëvizjen Antifashiste Nacio- Kiço Ngjela (ish Ministër i Tregtisë së nalçlirimtare duke e përkrahur atë pa Brendëshme dhe të Jashtme), më vonë i rezerva moralisht e materialisht, si dhe burgosur politik që mori dënim maksi- me pjesëmarrje direkte në formacionet tiko-ushtarake të caktuara nga Shtabi i të armikut si gjatë Operacionit Armik të mal dhe familja e tij u persekutua egër- luftarake partizane. Po kështu populli i Përgjithshëm. Dimrit (1943-1944) në Çermenikë, në isht nga diktatura. këtyre krahinave kuntribuoj me stre- Historia e Brigadës së II-të S është Pezë, në Brar e Mauri dhe në Operacion- Zëvendës Komandant i Brigadës ka himin dhe furnizimin e reparteve parti- historia e luftës dhe e përpjekjeve të aty- in armik të Qershorit 1944 në Dangëlli. qenë Irakli Bozo dhe Intendent i Brigadës zane në përgjithësi me ushqime e arma- re bijve dhe bijave që erdhën në gjirin e Gjatë mësymjes së përgjithshme të Gani Goxhi, ndërsa përgjegjës i rinisë Alqi time të zëna nga çarmatosja e një pjese kësaj njësie nga zonat dhe krahinat e Ushtrisë Nacionalçlirimtare për çlir- Kondi. të madhe të ushtrisë italiane që kishte ndryshme të Tiranës, Elbasanit, Mallkas- imin e Shqipërisë së Mesme e të Veri- Komandantët dhe komisarët e batal- kapitulluar në shtator 1943, duke ia dorë- trës, Kurveleshit, Beratit, Korçës, Devol- ut, Brig.II-të S e ndodhur në drejtimin ioneve në momentin e krijimit të zuar të gjitha këto armatime Brig.II-të S lit, Kolonjës etj. Këta bij e bija të thjeshtë Juglindor të Shqipërisë luajti një rol të brigadës kanë qenë: Petër Bullati - Ko- që në këtë kohë ishte në formim e sipër. të popullit, duke lënë vullnetarisht ven- rëndësishëm si forcë goditëse në këtë mandant dhe Hero i Popullit, Kozma Nas- Duhet pohuar pa mëdyshje se, ata që det, vatrat dhe qetësinë familjare, hynë drejtim për dëmtimin e kolonave gjer- ka-komisar. Irakli Bozo dhe Bardhyl Mano mbajtën barrën kryesore të lidhjeve të në një familje të madhe partizane, ku mane që tërhiqeshin nga Greqia nëpër kanë drejtuar batalionin e dytë si dhe ngushta të popullit të këtyre krahinave luftuan me vetmohim pa kursyer as teritorin tonë gjatë rrugëve automobil- Santo Santo dhe Gazali Sejko, batalionin me Luftën Antifashiste Nacionalçlir- gjakun dhe jetën e tyre në emër të çësh- istike Leskovik-Korçë-Bilisht-Kapsh- e tretë. imtare dhe i qëndruan besnik deri në fund tjes të çlirimit të Shqipërisë nga okupa- ticë dhe Strugë-Qafë Thanë-Librazhd, të Brigada e Dytë Sulmuese dha mbi 85 LANÇ, për krahinën e Çermenikës, torët nazifashistë. Në këtë luftë të cilat ishin të vetmet rrugë të tërheqjes dëshmorë në altarin e lirisë gjatë LANÇ Shëngjergjit dhe Martaneshit kanë qenë lavdishme ata dhanë kontributin e vet së tyre nëpër Shqipërinë e Jugut. Në të popullit shqiptar. patriotët e shquar shqiptarë Beg Balla në më të çmuar. Qarkun e Korçës Brig.II-të S zhvilloi një Më 28 Nëntor mbushen shtatëdhjet e Orenjë, Ali Shtëpani në Shëngjergj dhe Brigada e II-të S luftoi kundër armiqve veprimtari të gjerë luftarake. Me forma- një vjet nga dita e krijimit të Brig.II-të S. Baba Faja në Martanesh. të shumtë, si kundër pushtuesve nazi- cionet e saj të shtrira gjatë gjithë rrugës Populli ynë dhe ne veteranët e LANÇ Koha, vendi dhe momentet në të cilat fashistë ashtu edhe kundër reaksionit automobilistike që nga Leskoviku deri përulemi me respekt përpara veprës të u krijua Brig.II-të S karakterizoheshin të brendshëm. Ajo veproi në krahina të në Kapshticë dhe që nga Struga deri në partizanëve shqiptarë në përgjithësi dhe nga një numër vështirësish serioze; ish- ndryshme të Shqipërisë të Mesme dhe Prrenjas, ajo mbajti nën goditje të vazh- veçanërisht atyre të Brig.II-të S, të cilët te stinë vjeshte me shira e reshje atmos- të Jugut si: në Qarkun e Dibrës së Mad- dueshme kolonat armike dhe pikëm- bashkërisht nënshkruan me grykën e ferike që nuk pushonin; dimri po afronte he, në zonën e Matit e të Martaneshit, të bështetjet e tyre të fortifikuara të cilat pushkës çlirimin e Shqipërisë nga push- dhe zona ku grumbulloheshin partizanët Çermenikës, në krahinën e Qarrishtës, ishin të vendosura gjatë këtyre rrugëve, tuesit e huaj duke e rreshtuar vendin që do të hynin në brigadë paraqitej një të Shëngjergjit, në Zaranikë të Elbasan- duke ju shkaktuar atyre dëme të tonë në krah të koalicionit të madh anti- ndër teritoret me ekonomi të varfër dhe it, në rajonin e Dajtit, në territorin fush- mëdha në njerëz e materiale ushtar- fashist botëror që drejtohej nga aleatët e me klimë të ftohtë, në një terren tepër të or të Tiranës dhe brenda në kryeqytet, ake. mëdhenj SHBA, BS dhe Britania e Mad- thyer malor. Ndërsa nga pikëpamja e sit- në zonën e Fushë Krujës, të Ishmit, të Brigada, në bashkëveprim me forcat he. uatës ishte pikërisht pragu i Operacionit Pezës, të Darësisë së Peqinit, të Dum- partizane të batalioneve territoriale as- Veteranët e LANÇ në përgjithësi e si- të madh Armik të Dimrit, të cilin push- resë e Gramshit, të Gorë-Oparit, në rre- gjësoi përfundimisht reaksionin në kra- domos ata të Brig.II-të S, në këtë përvje- tuesit nazistë dhe bashkëpunëtorët e tyre thin e Përmetit në krahinën e Dan- hinat e Kolonjës, Devollit e të Korçës dhe tor të 66-të të saj kanë të drejtën të kreno- shqiptarë e kishin përgatitur prej kohësh, gëllisë, të Vithkuqit, në fushën e Korçës likujdoi në përgjithësi kundërveprimin hen pasi kanë luftuar dhe përjetuar ng- duke patur si qëllim që me anë të këtij e Devollit, në rrethin e Pogradecit, në e tyre të armatosur në këto krahina. jarje, kanë sakrifikuar duke dhënë vlera operacioni të shkatërronin Ushtrinë Na- rajonin e Strugës dhe të Prrenjasit. Brigada e II-të S çliroi qytetet e Lesko- për këtë vend. Ndaj ne sot nderojmë ve- cionalçlirimtare dhe ta shuanin krejt Në gjithë veprimtarinë e vet luftarake, vikut e të Ersekës dhe në bashkëveprim prën dhe sakrificat e tyre dhe përulemi luftën tonë, e cila ishte bërë tmerr për brigada kreu shumë luftime në shkallë me Brig.IX-të S çliroi qytetin e Korçës, me respekt para kujtimit të dëshmorëve armiqtë dhe shpresë për popullin. njësie, batalioni dhe kompanie. Veprimet një nga qytetet kryesore të vendit. të LANÇ - shokëve tanë me të cilët luftu- Brigada e II-të S përshkoi një rrugë të luftarake u karakterizuan nga sulme të Përvoja luftarake e Brigadës së II-të S am bashkërisht në llogoret e kësaj lufte lavdishme, të përgjakshme, të mbushur fuqishme e të vazhdueshme mbi është me shumë vlerë, sepse burimi prej të shenjtë për çlirimin e Atdheut. në çdo fazë të Luftës me shembuj vetmo- armikun. Në situata nga më të ndër- nga lindi dhe u formua ajo ka qenë jeta himi dhe akte të heroizmit kolektiv, duke likuarat, duke vepruar me guxim e dhe rruga e saj e gjatë plot përpjekje e *Veteran i LANÇ, ish kudër i Antifashiste plotësuar gjithmonë me nder detyrat poli- trimëri, ajo çau rrethime të ndryshme luftë kundra pushtuesve nazifashistë dhe Nacionalçlirimtare Brig.II-të Sulmuese Nëntor 2014; Nr. 11(311) FAQE 7 PERVJETORI U themelua më 4 tetor 1944 në Bicaj të Lumës dhe kreu beteja të rëndësishme kundër pushtuesve -Mahmut Neci, -Ramadan Kotarja, -Xheladin Mici, -Abaz Peposhi, 70 vite nga dita e krijimit -Sabri Gjici, -Idriz Gafurri, -Elmaz Ademi, -Osman Qinami, -Gani Duraku, të Brigadës së 24 Sulmuese -Shefit Smana. Pas çlirimit të Tiranës Brigada Nga Sali ONUZI në krahun e djathtë të rrugës merr detyrë dhe niset në ndjekje Tiranë-Vorë, nga Autoreparti, të forcave gjermane, drejt Më 4 tetor 2014, në Bicaj të Ura e Kamzës, Kodrat e Domjes, Lezhës dhe Shkodrës. Në këto Lumës, u festua 70-vjetori i kr- (me thellësi deri në Laknas), me luftime vritet partizani Xhafer ijimit të Brigadës së 24 Sul- detyrë: Të godasë dhe asgjësojë Ollomani. muese. Mes qindra pjesëmar- forcat gjermane që vinin për të Më 24-27 nëntor Brigada e 24 rësve në këtë ceremoni festive hyrë në Tiranë nga Vora ose për S lufton e sulmon forcat gjer- ishte edhe gjeneral-lejtnant të dalë nga Tirana për në Vorë. mane në vijën Beltojë-Bërdicë- Rrahman Parllaku, Hero i Popu- -Do të bashkëvepronte me Bahcallëk, përballë një mbrojtje- llit dhe Nderi i Kombit. Në për- Brigadën e X S dhe batalionin je gjermane të përforcuar, të shëndetjen e tij për të pranish- "Antonio Gramshi, të vendosur mbështetur fort me artileri të mit, kryetari i OBVL u ndal tek në anën e majtë të rrugës Ti- rëndë (të vendosur në Kalanë e domosdoshmëria e ruajtjes dhe ranë-Vorë, në kodrat e Rozafës) me kundërsulme edhe transmetimit tek brezat e ardhs- Kasharit". natën. hëm të vlerave të Luftës Anti- -Brigada hyri menjëherë në fashiste Nacional çlirimtare. luftë me datë 11 nëntor, në Në këto luftime të ashpra nga Z.Parllaku evidentoi gjithashtu etapën përfundimtare të sajë dhe Brigada e 24 S bien 5 partizanë: sukseset e kësaj lufte dhe për 7 ditë e net, 4 batalionet dhe -Imer Mata, rëndësinë që pati ajo, duke e kompanitë e saj, në kushte të -Isuf Seferi, rradhitur Shqipërinë përkrah vështira moti (shiu të dendur), -Islam Xhahu, Forcave Aleate: Anglisë, SHBA në mungesë të theksuar të -Emri Halilaj dhe ish Bashkimit Sovjetik. armëve kundërtanke, u ndesh -Hasan Lika Brigada e 24 Sulmuese ësh- luftëtareve. Në fund, sipas doku- -Aksioni i parë luftarak i saj me forcat gjermane që tentonin Me 28 nëntor në darkë Br. 24 të një nga formacionet partizane menteve zyrtare, ajo kishte ishte një pritë e organizuar në të hynin ose të dilnin nga Tira- S zë pozicion në lagjet periferike që ka lënë gjurmë të ndritshme 1185 partizanë, shumica nga bashkëveprim me Brigadën e na. të qytetit të Shkodrës dhe me 29 në vitet e Luftës Antifashiste Luma, Gora, Dibra, po edhe nga XVIII S të Dibrës kundër një -Brigada ka zhvilluar këtu nëntor në mëngjes ajo është në Nacional Çlirimtare, duke dhënë Shkodra, Lezha, etj.. kolonë gjermane në rrugën luftimet më të ashpra në his- mes të qytetit, ku atë ditë par- një ndihmesë të vlefshme në fi- Kukës-Prizren. torinë e saj. Përballë tankeve dhe akalon para popullit të Shkodrës, toren e lirisë, që e renditi Sh- KOMANDA E BRIGADËS: -Në fillim të nëntorit 1944 autoblindave gjermane, partiza- që ka mbushur rrugët dhe pret qipërinë në fund të kësaj lufte Komandant u caktua Ndreko merr urdhër për të marrë pjesë nët e Brigadës vunë gjokset e me brohori çlirimtarët. të përgjakshme në krahun e fit- Rino, "Hero i Popullit", nga Libo- në Luftën për çlirimin e Ti- tyre duke shkruar faqe heroizmi imtarëve. Shifra dhe fakte nga hova e Gjirokastrës, me parë ranës. të pashembullt. JETA E BRIGADËS VAZH- veprimtaria e Brigadës në komandant batalioni në -Nga data 8-10 nëntor, për 3 DON EDHE PAS ÇLIRIMIT Luftën Antifashiste Nacional Brigadën e I Sulmuese. Komis- ditë e net me radhë, Brigada e Në këto luftime të Brigadës Për një javë në dhjetor 1944, çlirimtare: ar i saj u caktua Abedin Shehu XXIV S, me një marshim të ranë 15 kuadro e partizanë: së bashku me Br. 27 S të Shko- -U krijua me 560 partizanë nga Bicaj i Lumës, ish -komu- sforcuar luftarak arrin në Ti- -Vehbi Shehu, drës, Br.24 S marshoi drejt Ul- (siç e kishin filluar dhe brigadat nist që në gjimnazin e Shkodrës ranë, ku komanda e saj merr -Ramadan Shahu, qinit dhe Tivarit dhe pastaj ve- e tjera) dhe brenda muajit tetor dhe drejtues i partisë në Qarkun detyrën luftarake: -Nuredin Braha, proi në Shkodër, Malësi, Kukës 1944, në terrenin e Kukësit, e Lumës, ish-oficer i shkolluar Rajoni i saj do të ishte mes -Sadik Palushi, e Shijak, ku u shpërnda në maj Brigada e kapi shifrën e 1000 në Itali. Brigatës seë I S dhe Br. XXIII S -Hakik Gjici, 1945. Ndërhyrja agreke në tekstet shqiptare

ndaj shqiptarëve dhe historisë së tyre. Në tek- grek e ka bërë gazeta "The Daily Telegraph" stet tona respektohet e vërteta historike, të në dhjetor të vitit 2001: "Greqia është një part- drejtat e patjetërsueshme të shqiptarëve si nere e jona brenda Komunitetit Europian, por komb i ndarë padrejtësisht dhe copëtuar nga sistemi i saj ligjor arkaik, i padrejtë, është si i urrejtja e pakuptimtë. Hartuesit tanë të tek- Botës së Tretë. Është gjithashtu mizor". steve, që janë historianë të njohur dhe me in- tegritet profesional e kombëtar, janë kujdesur SHQIPËRIA, SHTET MODERN EVROPIAN që fëmijët tanë kurrë nuk duhet të mësojnë Është detyrë e shtetit shqiptar, krahas urrejtjen, por të edukohen me të vërtetën dhe punës me fqinjën jugore, të vërë në dijeni OKB- respektin për çdo popull, pra edhe popullin në dhe gjithë organizmat e interesuar evropi- grek. Por ata duhet të dinë kush ishte Çamëria, anë dhe amerikanë, se si i zbaton Greqia kon- cila është historia e saj, cili ishte kontributi i ventat dhe kartat ndërkombëtare. A mund të Nga Halil Rama it të lartë dhe shkencës në Shqipëri. Ndërsa prijësve dhe luftëtarëve të saj në luftën për quhet irredentizëm t'u shpjegosh nxënësve homologu i saj grek në atë kohë, e cilësoi këtë pavarësi të Greqisë, pse u përzu me dhunë shqiptarë se shqiptarët autoktonë popullonin marrëveshje dhe rinisjen e punës për çësh- popullsia shqiptare e Çamërisë nga trojet e Konicën, Follorinën, Janinën, Gumenicën, Fil- (Vijon nga fq.1) tjen e hartimit të teksteve si "një vizion i për- saj stërgjyshore dhe cila e drejtë ndërko- atin e Paramithinë, ndërkohë që shteti grek bashkët drejt së ardhmes". Pra sinjalet janë mbëtare pengon rikthimin në trojet autoktone, dhe propaganda e shfrenuar vorio-epirote në PSE HESHT AKADEMIA? të qarta: tekstet shkollore të Gjeografisë dhe ku janë gjithë pasuritë dhe varret e të parëve faqen e parë të Abetares greke e kanë të shk- Ministrja e Arsimit, Lindita Nikolla bëri të Historisë që kanë të bëjnë me Greqinë, pritet të kësaj popullsie martire. Historia duhet të ruar me germa të mëdha shprehjen: "Kam një ditur dy javë më parë, se çdo rishikim i tek- të pësojnë ndryshime në përdorimin e termi- jetë e vërteta reale e pandryshuar dhe e pat- vëlla në Vorio-Epir"! Shqipëria është shtet evro- steve do të bëhet për të respektuar fqinjësinë nologjisë dhe komenteve, kryesisht për çësh- jetërsuar e së kaluarës njerëzore. Ndryshe nuk pian që ka identitetin e saj, që aspiron të mes dy kombeve. Nikolla tha se është ngritur tjen e Çamërisë, por edhe të krahinave të tjera mund të kemi as marrëdhënie korrekte dhe as anëtarësohet së shpejti në Bashkimin Evropi- një komision për rishikimin e teksteve me Gre- shqiptare. Ku është Akademia e Shkencave? fqinjësi të mirë. an! Shqipëria, me të drejtën e saj historike dhe qinë dhe në nëntor nisin takimet dypalëshe. Përse duhet heshtur për një skandal të tillë? njerëzore, me të drejtën e saj kushtetuese, ka "Grupet e punës do punojnë për të bërë të PSE INJOROHEN KONVENTAT? arsye që t'u kërkojë përmirësimin e teksteve mundur që tekstet e shkollave të respektojnë S'KA FQINJËSI TË MIRË PA RECI- Në kohën e sotme Greqia është shteti i vetëm shkollore, atyre shteteve ku kanë jetuar dhe fqinjësinë e mirë", - tha ajo, ndërsa shtoi se në PROCITET në Evropë, që shkel në mënyrë flagrante disa banojnë ende shqiptarë, ku gjallon ende kon- muajin nëntor pritet të zhvillohen edhe takime Ministria e Arsimit të Republikës së Sh- nga konventat kryesore, mbi të cilatmbështe- tributi i shqiptarëve që nga periudhat më të mes palës shqiptare dhe autoriteteve greke, qipërisë, përballë presionit të disa deputetëve tet rendi i ri ndërkombëtar. Këtë shkelje të lashta, por edhe në kohët më të reja historike, lidhur me këto tekste shkollore. Disa muaj më grekë antishqiptarë, duhet të respektojë Kush- përbindshme më shumë e ndien popullsia mbi dhe kurrsesi të bëhet e dëgjueshme ndaj parë, ministrja Nikolla ishte në Athinë me ft- tetutën e Republikës së Shqipërisë dhe të 200.000-she shqiptare, e dëbuar me dhunë e kërkesave të njëanshme dhe absurde të sh- esë të ministrit grek të Arsimit, Kostantinos mbrojë interesat e shqiptarëve. Me gjithë res- gjenocid nga trojet e veta etnike në Çamëri. teteve që kanë okupuar ose ende mbajnë të Arvanitopoulos, ku diskutuan mbi rritjen dhe pektin ndaj gjithë fqinjëve, ashtu edhe ndaj Greqia, për sa u takon minoriteteve, asnjëherë okupuara territore shqiptare. konsolidimin e marrëdhënieve dypalëshe në grekëve, të cilët dikur ishin shembull i sh- nuk ka zbatuar detyrimet që rrjedhin nga kar- Të pranosh kërkesat greke,n maqedonase, fushën e arsimit dhe kërkimit shkencor të dy kencës, kulturës e letërsisë njerëzore, në tat, konventat, traktatet ndërkombëtare që ka serbe, malazeze apo turke për tekstet shkol- vendeve. Pikërisht në këtë takim Nikolla bëri marrëdhëniet ndërqeveritare dhe ato diploma- firmosur e ratifikuar vetë në marrëdhëniet dy lore, do të thotë të arsyetosh dhe përligjësh të ditur vendimin për ngritjen e grupeve të tike respektohet në radhë të parë parimi i rec- ose shumëpalëshe. Ajo është i vetmi vend i copëtimin e trojeve shqiptare, okupimin përbashkëta të ekspertëve për rishikimin e iprocitetit, që buron nga e vërteta historike dhe BE-së që nuk ka përafruar legjislacionin e vet pesëshekullor osman, të heqësh dorë nga një teksteve. Nënshkrimin e marrëveshjes për këtë jo fqinjësia e mirë. Fqinjësia e mirë, pa respe- kombëtar me atë europian, deri tani nuk ka e drejtë ndërkombëtare. Një popull që nuk çështje, ministrja shqiptare e cilësoi të rëndë- ktim të reciprocitetit, është thjesht propagan- ratifikuar Konventën Kuadër për Mbrojtjen e mëson nga e kaluara e tij historike është i des- sishme për hapjen e rrugës për mundësitë e dë boshe që e përdorte dikur edhe qeveria Minoriteteve Kombëtare dhe as e ka firmosur tinuar të humbasë shansin e historisë. Histo- mëtejshme të bashkëpunimit për ekspertizë diktatoriale. Pala greke ka treguar në shumë Kartën për Gjuhët Rajonale ose të Minoriteteve. ria shkruhet në bazë të fakteve, të ngjarjeve e profesionale edhe për gjithë reformën e arsim- raste fytyrën e vërtetë të urrejtjes mesjetare Karakterizimin më të saktë të sistemit ligjor datave historike dhe pikë! FAQE 8 Nëntor 2014; Nr. 11(311) INTERVISTA Rrahman Parllaku: Lufta Enver Hoxha dhe Koçi Xoxe ishin në dijeni për masakrën e Tivarit, Uran Butka sajoi o Dënimi i krimeve të diktaturës hoxhiane dhe distancimi nga nos- o Ku ishte Enver Hoxha deri në Kongresin e Përmetit (maj '44) dhe talgjikët e Enverit, shkaku i vetëm i ndarjes së OBVL nga Komi- në cilat beteja mori pjesë ose drejtoi ai vetë gjatë LANÇ? teti Kombëtar i LANÇ dhe i përjashtimit të tij nga Komisioni qeveritar për festimet e 70-vjetorit të çlirimit; o Ashtu si nderohen martirët e Kishës Katolike duhen nderuar edhe o Historia e Shqipërisë nuk mund të rishkruhet nga historianë të ish komandantët e drejtuesit e LANÇ të pushkatuar e burgosur indoktrinuar dhe të lidhur me politikën; nga sistemi i diktaturës komuniste...

rahman Parllaku, bëhet me historianë politikanë. dhjetor '43, kur u emërova ko- gjenerali që luftoi Historia duhet shkruar me his- misar batalioni në Brigadën e fashizmin dhe sfi torianë të faktuar nga Aka- V. Aktivitetin tim në Vlorë e doi komunizmin, demia e Shkencave dhe që kam shkruar në librin "Falën- HeroR i Popullit dhe një prej fig- janë historianë jo të partive. derim për familjet vlonjate që urave më qendrore dhe em- Nga një anë, kur flitet për më mbajtën si birin e tyre". blematike të Luftës Antifash- luftën, flitet me madhështi dhe Duke qenë komisar i batalion- iste Nacional-Çlirimtare, në nga ana tjetër, përpiqen të mo- it në brigadën e V për peri- një intervistë për gazetën "SOT" hojnë vlerat e saj. Historia du- udhën dhjetor '43- prill deri '44, hedh poshtë tezat antishqiptare het të thotë të vërtetën. Edhe kam marrë pjesë në të gjitha të një të ashtuquajture "Luftë tani që është krijuar një komi- luftimet e brigadës. Jam plago- Civile". Duke evidentuar vler- sion për rishikimin e historisë sur gjatë luftimeve në Kallarat at e Luftës Antifashiste Nacio- për shkollat, prapë është kri- të Kurveleshit. Për aktivitetin nal-Çlirimtare të popullit sh- juar nga qeveria dhe jo nga tim si komisar batalioni në qiptar, luftë e lavdishme kjo që Akademia e Shkencave, e cila brigadë në 14 prill të '44, u e radhiti Shqipërinë përkrah duhet të jetë timoni i drejtimit emërova zv/komisar i brigadës forcave aleate në Luftën e Dytë të shkrimit të historisë dhe jo VIII, e krijuar në Sheper të Botërore, Anglisë SHBA-së dhe mënjanimi i saj nga historia. Zagorisë. Koha në këtë brigadë ish Bashkimit Sovjetik, gjener- ishte e shkurtër pasi, pas Kon- al Parllaku shprehet se kurrs- -Ju keni qenë protagonist gresit të Përmetit, ku isha del- esi nuk mund të ketë "Luftë i rezistencës kundër fash- egat, u transferova në brigadën Civile" në një vend të pushtu- izmit. Nga ai realitet që ju e III, të riorganizuar pas Oper- ar nga të huajt, siç ishin fash- keni përjetuar dhe konstatu- acionit të Dimrit me të njëjtën istët italianë dhe nazistët gjer- ar, çfarë nuk është reflektuar detyrë. Si zv/ komisar i kësaj manë. Ai rrëfen gjithashtu vari- drejt në tekstet e historisë dhe brigade, kam marrë pjesë në antin e tij për masakrën e Ti- librat shkollorë? drejtimin e luftimeve të saj, në varit, e njohur si një ndër Të flas se çfarë reflektohet operacionin e qershorit, në ra- masakrat më famëkeqe gjatë në tekstet shkollore, e kam të jonin e Përmetit dhe më vonë Luftës së Dytë Botërore dhe në vështirë. Dhe kjo, sepse unë me kalimin në Shqipërinë e historinë e kombit shqiptar. nuk jam njohur me qindra tek- Mesme, në korrik të '44 në Rrahman Parllaku pohon se ste shkollore që janë në mbështetje të forcave të diviz- Enver Hoxha dhe Koçi Xoxe qarkullim. Në përpjekjet që po ionit të parë që luftonte për çlir- kanë qenë në dijeni të planit bëhen për të riparë se çfarë imin e veriut. Me urdhër të të udhëheqjes jugosllave, ku është shkruar dhe çfarë duhet Shtabit të Përgjithshëm kalu- -Cili ishte roli i Ramiz Al- masakrën, kush e bëri futën në grackë mijëra sh- t'i jepet rinisë, del se ka një am në veri, dhe në Kosovë në isë? masakrën, pasi ka edhe një qiptarë, duke vrarë 4300 prej çoroditje në këtë drejtim. Por, qershor të '44. Komisar divizioni, është akuzë nga Uran Butka? tyre. Gjeneral Parllaku u siç thashë, edhe me komisio- caktuar Ramiz Alia. Ai ka Për masakrën e Tivarit ka përgjigjet edhe akuzave të Uran nin që është krijuar nga qever- -Ku konsistonte konkre- ardhur në divizion më 20 dhje- shkruar një libër Uran Butka. Butkës, i cili akuzon forcat sh- ia, e kam të vështirë të men- tisht misioni në Kosovë? tor të '44 në Senicë të Sanx- Sipas librit, faji për Tivarin, më qiptare si të implikuara në doj se do të rregullohet gjithç- Detyrat për çlirimin e Kos- hakut. Luftimet në Jugosllavi ngarkohet mua dhe Ramiz Al- masakrën e Tivarit, të zhven- ka. ovës kanë qenë tre kryesoret. janë ndërprerë me urdhër të isë. Sikur ne i kemi rekrutu- dosura në Kosovë, jo vetëm për E para, që të ndihmojmë për Shtabit të Përgjithshëm në 7 ar, i kemi organizuar dhe i çlirimin e trojeve, por për të ori- - Si u përfshitë ju në çlirimin e popullit të Kosovës. mars të '45. Divizionet V dhe VI, kemi nisur ata njerëz në Tivar. entuar shqiptarët e Kosovës që Lëvizjen Antifashiste? E dyta, të godasim dhe të pen- që kanë sulmuar nga Mali i Zi, Një absurditet dhe një shpifje t'i bashkoheshin koalicionit Përfshirja në Lëvizjen Anti- gojmë forcat e grup-armatës janë takuar në Bosnje dhe jemi pa asnjë bazë. Këtë pjesë, unë anti-fashist të udhëhequr nga fashiste vjen nga ndjenjat an- gjermane që tërhiqeshin nga kthyer të dy në Kosovë, pas ng- e kam sqaruar kur është pro- Bashkimi Sovjetik dhe Shtetet tifashiste dhe nuk jam përf- Greqia dhe Maqedonia për në jarjeve të përgjakshme që bënë movuar libri i Uran Butkës në e Bashkuara të Amerikës. shirë si komunist. Që nga viti Perëndim. Dhe e treta, të serbët në Drenicë gjatë shkur- Tivar. Unë isha i ftuar nga ko- Gjeneral Rrahman Parllaku '39 në muajin prill, me gjithë ndikonim që populli i Kosovës tit '45. misioni për organizimin e këtij ndalet edhe tek roli i Enver vëllain dhe kushërinjtë, kemi të merrte pjesë në LANÇ. Kjo promovimi dhe me ftesë direkt Hoxhës dhe i Ramiz Alisë gjatë qënë në Selenicë të Vlorës dhe për faktin se deri atëherë, Ko- -Z. Parllaku, si qëndron e të Mehmet Bardhit, ish-deputet luftës. zbritëm në Vlorë për të luftuar. sova njihej si përkrahëse e di- vërteta e masakrës së Ti- i shqiptarëve në Maqedoni. Si Nuk na u dhanë armë, ata i vizionit SS Skënderbej, në varit? qëndron e vërteta? Më lartë -Z. Parllaku, cili është men- gjetëm vetë dhe në të shumtën regjimentin Kosova dhe reparte Në shtypin e Kosovës dhe thashë se ne jemi kthyer në dimi juaj rreth debatit për rish- e rasteve ua rrëmbyem të tjera, që ishin të lidhur me tonin, ka pasur lajme sikur di- Kosovë më 15 mars të '45-ës. ikimin e historisë? armiqve. Ishin ndjenjat anti- okupatorët gjermanë. Qëllimi vizionet tona kanë vrarë në Kurse të pushkatuarit e Tivarit, Deri më tani sipas meje, fashiste dhe atdhedashuria ishte që, Kosova të kalonte në Kosovë dhe kanë bërë krime, nga tri kolona, janë nisur nga nuk kemi një histori të shkru- jonë e zjarrtë që na nxitën të bllokun antifashist, për të pa- gjë që nuk i përgjigjet të datat 22-26 mars në drejtim të ar objektivisht të LANÇ, peri- bëheshim pjesë e Lëvizjes dhe sur të drejtën e vetëvendosjes vërtetës. Këtu do ju jap një Kukësit dhe Shkodrës për në udhës së diktaturës dhe për të Luftës kundër pushtuesit. pas çlirimit. Luftimet në Kos- shembull. Në luftimet që drej- Tivar. Pra, 8 ditë pasi jemi kthy- ndryshimet demokratike në 23 ovë kanë qenë të rrepta. Kemi tova unë në Kosovë, mu vranë er ne në Kosovë. Bëhet pyetja: vjet. Historia që është shkruar -Kush nuk pranoi që t'ju pasur 42 dëshmorë dhe 64 të në Junik të Pejës, 32 veta dhe A kishim ne si komandë diviz- në kohën e diktaturës, është armatoste? plagosur si brigadë. Me çlirimin u plagosa edhe vetë. Përpos ioni mundësi që të koman- histori e politizuar. Dhe për- Armët do vinin nga shteti e Kosovës, më 28 nëntor, kam kësaj, zumë 27 pjesëtarë të di- donim pushtetin ushtarak që pjekjet e tanishme për të rish- dhe shteti vet nuk i armatosi marrë urdhrin e krijimit të di- vizionit SS Skënderbej rob dhe ishte vendosur në Kosovë pas kruar historinë, sërish nuk i njerëzit për të luftuar. Rasti mu vizionit të V, ku u caktova ko- nuk pushkatuam asnjë. Për ngjarjeve të Drenicës? A bëhet kanë shpëtuar politizimeve në dha për t'u përfshirë në luftë mandant i divizionit dhe u gra- fatin tim, në 60-vjetorin për fi- lajmërimi në të gjitha degët kahje të ndryshme. Nuk është nga demonstrata e 28 nëntorit dova nënkolonel. Në përbërjen toren mbi nazi-fashizmin, në ushtarake të Kosovës dhe a ndarë historia e LANÇ nga dik- të '41 në Vlorë. U përfshiva në e divizionit ka qënë, brigada e Teatrin e Prishtinës, ku isha i bëhet organizimi dhe grum- tatura, nga periudha e saj. Luf- demonstratë si i gjithë populli III, e V dhe e XXV. Në përbërje ftuar të flisja për këtë ngjarje, bullimi në Prizren i kolonave ta është e lavdishme, se është i Vlorës. Në një moment të cak- të divizionit erdhën gjithashtu përmenda këtë akuzë dhe nga Mitrovica, Podujeva, Peja e bërë nga djem dhe vajza nga 13 tuar, dola në mbrojtje të flamu- dhe 1600 kosovarë. Ishin ata që thashë: "A do ketë ndonjë të Gjilani brenda 8 ditëve? Qoftë vjeç deri në 22, 25 vjeç, që kanë rit dhe me interesimin e ko- na kishin luftuar ne duke gjallë që ta kujtojë? U ngrit edhe sikur të kisha helikopter- demostruar sakrifica mbinjerë- munistëve, u përfshiva në mbrojtur tërheqjen e gjer- ndonjë nga fundi dhe tha: Jam in në dispozicion, të kisha tele- zore. Ajo luftë solli çlirimin e at- lëvizje të organizuar. Fillimisht manëve. Por, megjithatë, ne i unë. U vërtetua pas 60 vjetësh fonin e sotëm për të lajmëru- dheut dhe bashkimin e Sh- si anëtar i njësiteve guerile kemi trajtuar si të gjithë parti- që ne nuk kemi vrarë koso- ar? Kur lidhja atëherë brigadat, qipërisë me aleancën antifash- dhe më vonë si komandant i zanët e tjerë. Erdhën partizanë varë, por, kemi luftuar për Ko- ose kur i komandoja, kjo gjë iste të popujve të udhëhequr njësiteve guerile në qytetin e te ne dhe kanë luftuar për çlir- sovën. bëhej vetëm me korrierë pasi nga Anglia, SHBA dhe Bash- Vlorës nga marsi i '43. Kam imin e Sanxhakut dhe Bosnjës nuk kisha telefon. Dhe duke i kimin Sovjetik. Historia nuk drejtuar këto njësite deri në Jugore. -Po si qëndron e vërteta për marrë parasysh të gjitha, a ar- Nëntor 2014; Nr. 11(311) FAQE 9 INTERVISTA Antifashiste nuk ishte luftë civile rihen këto të bëhen më këm- mandën e brigadës së X në bë me korrierë nga Sanxhaku Jugosllavi. e Bosnja? Vetë ky akt tregoi ab- surditetin. Koha është e doku- -Në këtë 70-vjetor të lirim- mentuar, për ti nisur këto kolo- it të atdheut, por edhe më parë na nga Prizreni në Tivar, ishte janë hedhur aludime të shum- e pamunduar. ta nga historiografë të ndry- shëm. Sipas gjeneral Parllaku, -Si e morët ju vesh LANC, ishte luftë çlirimtare masakrën e Tivarit? apo luftë civile? Rrahmani e ka marrë vesh Edhe për këtë problem unë ngjarjen e Tivarit jo në Kosovë kam folur në emisionin "Opin- dhe as kur u ktheva në 2 maj ion" të Blendi Fevziut, përballë si komisar i korparmatës II. autorit të librit Uran Butka. Në Por, unë e kam mësuar këtë emision ka qenë i ftuar gjith- ngjarje vetëm kur shkova sek- ashtu, Sabri Godo, Pëllumb retar politik i qarkorit të Shko- Xhufi dhe Urani. E kam drës. Uran Butka është mbësh- shpjeguar që nuk mund të ketë tetur për këtë sajesë në një luftë civile kur ke okupatorin raport që na bënte brigada brenda. Nuk bëhet lufta mes dy vartëse e jona nga Skënderaj e partive të një vendi për push- Drenicës. Këto raporte i ka tet. Lufta u bë kundër okupa- marrë sikur na bëhej nga Ti- torit për çlirimin e vendit dhe vari. Edhe ky është një absurd- në kohe luftë të tillë luftohen itet, sepse që të vinte korrieri edhe ata që janë në krah të nga Tivari në Drenicë ku ishim okupatorit. Shembullin e luftës ne, duhej një javë që të vinte civile e kemi tek fqinjët tonë korrieri. Duhej në jave që të grekë, ku u bë luftë civile pasi kalonte alpet. Sepse e përsëris, ikën gjermanët nga Greqia. A ne nuk kemi pasur telefona e kanë pasur qëllim pushtetin mjetet tjera të sofistikuara ko- ata që kanë drejtuar luftën? Pat- munikimi. jetër. Sepse ata që luftojnë, duan të jenë edhe në krye të -Kush është përgjegjës nga vendit. Dhe këtu mund të them pala shqiptare për masakrën se për Mukjen, Enver Hoxha ka e Tivarit? pasur edhe këtë qëllim. Ky Përgjegjës janë Enver Hox- mund të ishte qëllimi i Hoxhës, Kush është Rrahman Parllaku ha dhe Koçi Xoxe që e kanë di- por jo i popullit. Por kjo nuk e tur këtë gjë. Sepse kosovarët, bënë luftën e popullit, luftë Ka lindur më 17 prill 1919 në fshatin Novosejë- detare; nuk kanë dashur që të kalojnë civile. Kukës. 1969-1970 ishte komisar i forcave ushtarako- kufirin. Në raportet që u ka bërë Ka mbaruar Akademinë e Lartë të Ushtrisë në Ajrore Zoi Themeli që ishte shef i De- -Sipas këndvështrimit tuaj, ish-Bashkimin Sovjetik. Nga 1970-71 emërohet zv.Ministër i Mbrojtjes gës së Brendshme të Shkodrës, cili është roli i Enver Hoxhës Ka shërbyer për 30 vjet në ushtri ku ka kryer për përgatitje luftarake; kjo bëhet e qartë. Shefqet Peçi, gjatë luftës? funksione të ndryshme si: tre vjet zëvendësshef i Nga 1971-74 ishte zv.Shef i Shtabit përgjiths- ishte komandant i korpar- Enveri ishte komandat i Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë; 11 vjet zv/min- hëm të Ushtrisë. matës së III. Pra, këto e kanë Shtabit të Përgjithshëm pas 10 istër i Mbrojtjes, etj. Gradën Gjeneral-Major e merr në vitin 1952 dhe ditur. Dhe kjo ka mbetur mis- korrikut 1943, por, luftën nuk Është dënuar nga diktatura komuniste me atë të Gjeneral-Lejtnantit në vitin 1964. ter. Ekzekutimi është bërë nga e ka bërë Enveri. Luftën e kanë akuzën e sajuar si pjesëtar i të ashtuquajturit "grup Për merita të veçanta në luftë i është dhënë brigada e X malazeze, me ur- bërë 70 mijë partizanët dhe 28 puçist në ushtri" dhe ka kryer 17 vite burg politik. titulli i lartë "Hero i Popullit". dhër të Peko Dapçeviç dhe Mila mijë dëshmorët. E kanë bërë Qysh në moshë të re Rrahman Parllaku i bash- Është dekoruar me 9 urdhëra e 3 medalje të Gjilasë që komandonin korpar- shtabet, komandantin e rep- kohet Lëvizjes rinore anti-fashiste të qytetit të luftës si dhe me tre urdhëra të shërbimit ushtar- matën jugosllave. Për këtë ng- arteve partizane. Askush nuk Vlorës, meqë bashkë me të atin dhe të vëllanë për ak për kontributin e dhënë në ngritjen e gadish- jarje është bërë gjyq për ko- mund të thotë se ku ishte dhe shkaqe ekonomike ishin vendosur në Selenicë të mirisë luftarake të ushtrisë. Vlorës dhe me 1939 në qytetin e Vlorës. Ishte deputet i Kuvendit popullor në 7 legjisla- Me 6 janar 1943 caktohet komandant i njësive tura, nga viti 1945-1973; guerile të qytetit të Vlorës dhe në fillim të vitit 1944 Ishte kandidat i KQ të PKSH-së dhe nga tetori emërohet zv.Komisarë i Brigadës 8-të të Gjirokas- 1944 anëtar i KQ të kësaj partie. trës. Në vitin 1974 burgoset nga diktatura komu- Ka marrë pjesë aktive në LANÇ; bashkë me niste me akuzën për pjesëmarrje në të ashtuqua- brigadën e -III-të kalon në Kosovë, ku pas çlirimit jturin "Puç ushtarak për krimin e tradhëtisë ndaj të Pejës me 17 nëntor 1944 emërohet Komandant i atdheut, të sabotimit dhe agjitacionit e propagan- Divizionit. dës me rrezikshmëri të lartë". Në bazë të këtyre Me 1946 emërohet drejtor personeli në Minis- akuzave është dënuar me 25 vjet heqje lirie, nga trinë e Mbrojtjes, ndërsa në vitin 1947 gradohet të cilat i ka vuajtur 16 vjet e tre muaj në burgun e me gradën Kolonel. Burrelit (16 dhjetor 1974-17 mars 1991), si Në dhjetor 1947 emërohet drejtor i Drejtorisë pjesëtarë në të ashtuquajturin grup të Beqir Bal- Politike të Ushtrisë deri në prill 1948, kur u dër- lukut. gua për studime në Bashkimin sovjetik, ku i mbaroi Pas daljes nga burgu iu drejtua Gjykatës së studimet e larta ushtarake pranë Akademisë së Lartë, me kërkesën për pafajësi dhe ndoshta është përgjithshme të ushtrisë sovjetike "K.E.Voroshillov". nga të vetmit ish të burgosur politik të diktaturës Me tu kthyer në atdhe emërohet drejtor i drejtorisë që mori pafajësinë. për organizim-mobilizim në Ministrinë e Mbrojtjes Qëkur u lirua gjendet në pension dhe merret për përudhën 1951-52, në vitet 1952-54 ishte me veprimtari shoqëroro-politike. zv.Minister e drejtor i prapavijave të Ushtrisë. Aktualisht është kryetar i (OBVL) Organizatës Nga viti 1954-1961 ishte zv.Ministër i Mbrojtjes së Bashkuar të Veteranëve të Luftës të Popullit për përgatitjen luftarake të Ushtrisë. Shqiptar. Në vitet 1961-1967 ishte komandant i forcave Në prill të këtij vitit, me rastin e 95-vjetorit të Ushtrako-detare; ditëlindjes, u dekorua nga Presidenti Nishanit, me Me 1967-1969 komisar i forcave ushtarako- urdhrin "Nderi i Kombit".

kë komandoi Enver Hoxha gjatë Nga 24 brigada, 17 komanda i shqiptar. Diktatura i solli Operacionit Armik të Dimrit ka dënuar Enver Hoxha me krime popullit shqiptar, në 1943-1944. Brigadat tona luftu- pushkatim, vdekje në burgje, vend të demokracisë që u an me vetëdije të drejtuara nga internime. Dhe jo vetëm ata. premtua, i solli varfërinë në komandat e tyre. Ishin koman- Por, kanë vuajtur të gjitha vend të bollëkut të premtuar fill dantët e brigadave që organi- familjet dhe fisi i tyre, ngjarje pas luftës. E filluan me triska zuan dhe drejtuan luftën deri kriminale e makabre këto që dhe e mbaruan me tallona. në çlirimin e plotë të atdheut. nuk kanë ndodhur në asnjë Por pas luftës, diktatura e En- diktaturë të botës. Prandaj, në Intervistoi: Joana Tafa ver Hoxhës goditi pa mëshirë këtë 70-vjetor, kur gjykojmë ata që drejtuan, organizuan dhe Enverin, duhet të gjykojmë se (Botuar në gazetën "SOT", 28 sh- fituan këtë luftë legjendare. çfarë i solli diktatura popullit tator 2014) FAQE 10 Nëntor 2014; Nr. 11(311) PERKUJTIMORE Vesel dhe Vehbi Rexhepi - patriotë që hoqën të keqën më të madhe për të mos lejuar që Kosova të shndërrohet në "Goli Otok" Përgjegjës për fatin dhe lirinë e popullit shqiptar

Prof. Dr. Pajazit Nushi* heqim pluhurin e harresës për këto figura duke mos lejuar të të na ka- Të nderuar anëtarë të familjes Rex- plojnë hijet zbehëse për ta. Populli dhe hepi, të pranishëm të nderuar, ju për- historia e mirëfillët kërkon t`i thuhet shëndesim të gjithëve. vetëm e vërteta për këto personalitete Me këtë fjalë të shkutër hapi tu- në relacion me kohën kur dhe qysh bimin përkujtimor kushtuar jetës dhe kanë jetuar dhe vepruar. Në kohën e veprimtarisë së vëllezërve Vesel dhe sotme ekzistojnë raporte dhe rretha- Vehbi Rexhepi. Këtë e bëj në emër të na të veçanta politike e historike që e Kryetarit të Shoqatës së Veteranëve të mundësojnë ringjalljen e interesimeve Luftës Antifashiste Nacional Çlir- tona duke përfshirë rivlerësimin e imtare të Kosovës, Zotit Vehap Shita, saktë të veprës së secilit. Këtë do të të cilit i dëshirojmë shërim të plotë. përpiqemi ta bëjmë edhe sot. Më takoj mua t`i konceptoj dhe Ky tubim përkujtimor për vëllezërit kumtoj këto fjalë të rastit, sepse që nga Vesel dhe Vehbi Rexhepi ka jo vetëm rinia dhe më pas i kam njohur dhe qysh misionin e përkujtimit, por edhe mis- në fillim të kësaj fjale mund të them ionin e paraqitjes së të vërtetave për se tw ndjerwt Vesel dhe Vehbi që në jetën dhe veprën e tyre ashtu qysh ato moshën e herëshme të tyre përjetu- kanë qenë dhe janë zhvilluar gjatë jetës an dhe shfaqen ndjenjën për të qenë së tyre me ngjyra - ngjyra politike të përgjegjës për fatin dhe lirinë e popul- gjithfarëshe. Secili le ta mbaj qën- lit shqiptar. Me dinjitet i hynë mision- drimin e vet për rolin e tyre në LANÇ it çlirimtar të popullit të vet, iu dorë- dhe për këtë luftë, si edhe për lëvizjet zuan tërësisht këtij misioni të shenjt e mëvonëshme, por koha e jonë e dhe me guxim i hynë luftës kundër më kërkon të vërtetën e plotë për jetën dhe të keqës pushtuese të popujve duke veprën e secilit, si edhe të vëllezërve përfshirë edhe luftën kundër fashizmit. Vesel dhe Vehbi Rexhepi. Këtë e presim Me angazhimin e tyre rinor kundër edhe nga ky tubim duke mos harruar kësaj të keqe u enthuziasmuan me se këta patriotë u ndoqën dhe hoqën vendimet e Konferencës së Bujanit dhe të keqën më të madhe, për të mos u do të thosha se u vënë plotësisht në bërë Kosova ose një pjesë e saj për pop- shërbim të idealit atdhetar. Sjelljet dhe ullin e vet kamp famëkeq i tmerrit dhe i tërë aktiviteti i tyre i mëvonshëm mia të mbajtura më 10 qershor 1978 Të nderuar të pranishëm, i vdekjes, si ai i njohur me emrin e tregoi se pikërisht këtij ideli i ndejtën me rastin e shënimit të 100 vjetorit të Na janë të njohura përjetimet e vendit "Goli Otok" në Kroaci, "Burreli" besnik deri në fund të jetës së tyre, Lidhjes Shqiptare të Prizrenit. Këta dy dramës dhe të tragjedisë individuale në Shqipëri, etj.. Është për të ardhur pavarësisht nga rrymimet politike e më kanë vizituar në banesë për të më dhe familjare të vëllezërve Vesel dhe keq, madje shumë keq, që i ndjeri Ve- ushtarake të përfundimit të Luftës II uruar 100 vjetorin dhe fjalët e mbaj- Vehbi Rexhepi. Drama dhe tragjika e sel dhe Vehbi, pas aqë shumë për- Botërore, të regjimit e dhunës ushtar- tura me këtë rast. tyre ishte dramë dhe tragjikë për të pjekjesh, mundimesh, hidhërimesh e ake në Kosovë, të vendimeve të Kon- Nuk u larguan nga banesa pa më gjithë shqiptarët e Kosovës. Të ndjerin vuajtjesh shpirtërore dhe fizike, nuk ferencës të Prizrenit, të vitit 1948 të lënë porosi me fjalët "Mos i lë shqiptarët Vesel dhe Vehbi ne sot i përkujtojmë arritën ta përjetojnë lirinë e vendit të njohur me Rezolutën e Informbiros, të ta kujtojnë LSHP vetëm çdo 100 vjet. në këtë tubim për të shprehur nder- tyre. Për këto shkaqe na sot këtyre në regjimit të Rankoviqit, të jetës dhe zh- Ruju". Këto ishin fjalët përshëndetëse imin e sinqert të të gjithë nesh për atë këtë mënyrë u bëjmë homazhe njerë- villimeve të Kosovës pas vitit 1974, etj. të të ndjerit Vesel Rexhepi. Nga këto që kanë bërë për ne dhe për atë që zore dhe kombëtare. Ndjesë paqin. Nga kujtimet e mia kam ndarë për fjalë kuptove se edhe Veseli kishte kanë përjetuar. Koha, siç thot populli i të folur sot për këtë përjetim: i ndjeri qenë i vetëdijshëm për vlerat dhe ynë, e bënë të veten; por na, gjenerata *Fjala e hapjes së tubimit përkujti- Vesel i shoqëruar me të ndjerin Qamil rëndësinë e Lidhjes së Prizrenit, por pas këtyre patriotëve, si edhe ata që mor kushtuar jetës dhe veprës së Luzha, mik i familjes sime, kishte edhe për fjalët e ndaluara deri atëherë do të vinë pas nesh dhe shum të vëllezërve Vesel e Vehbi Rexhepi - qenë i prekur thellësisht nga fjalët e të Lidhjes së Prizrenit. tjerëve, na takon që në këto tubime të Prishtinë, më 26 shtator 2014. Homazh për Ramazan Gjecin, mjekun human me një përvojë mbi gjysëmshekullore IKJA E DOKTORIT.... Vetëm pak javë më parë u nda babaxhan, me një karakter mjaft mazanin "të veçantin", apo "leze- nga gjiri i familjes, shokëve e miqve, të fortë, mjaft komunikues e shpre- tin e konakut", sepse aftësitë e tij Ramazan Gjeci ose siç ishim më- hës, një profesionist në fushën e në marëdhëniet me to linin një shije suar ta thërisnim, "doktori". mjekësisë, një portret gjithmonë të shumë të ëmbël e dashamirëse. Ai Ndonëse në një moshë të kon- ciltër, të qeshur e shakaxhi dhe si jo vetëm me vizita e ilaçe por edhe siderueshme vdekja e tij e papritur një figurë tejet e pastër në sjellje e me fjalë i shëronte njerëzit, u jepte la një pikëllim të thellë në zemrat profesion. Me një përvojë mbi atyre shpresë e kurajo për të haru- tona, la një zbrazëti të madhe mes gjysëmshekullore dhe me një be- ar e sfiduar sëmundjen e dhimb- miqve e shokëve të shumtë që ish- graund të pasur në profesion, ai jen. Shpresa e besimi i të sëmurëve in mësuar ta kishin atë çdo ditë në edhe pse kaloi moshën e pension- tek doktor Ramazani ishte aq i mes tyre . it nuk u nda nga detyra humane e madh sa ato nuk pranonin të sh- Ramazani u lind, u rrit dhe u mjekut, por me një vullnet dhe kar- troheshin në spital pa u vizituar më edukua në një mjedis familjar me akter të fortë, akoma studionte sh- parë tek ai. Me punën dhe karak- ndjenja patriotike e punëdashëse, kencën mjekësore dhe të rejat në terin e tij të palodhur edhe ai u shër- ruajtës i traditave shqiptare dhe i fushën farmaceutike për t'u shër- bente atyre në ditë me shi e me di- vlerave më të spikatura të saj. Jeta byer njerëzve kudo me profesion- ell, në kohë të mirë apo të keqe, dhe shkollimi i tij, ashtu si ai i gjithë alizëm dhe për të lehtësuar sa- ditën dhe natën, në mes të dimrit bashkëmoshatarëve kaloi përmes dopak dhimbjet e tyre. Përveç aftë- me dëborë baltë e shi, duke i bërë një kalvari mundimesh të kohës, sive profesionale ai në jetën e sfidë moshës dhe shëndetit të tij, por që skalitën edhe karakterin e përditshme, me inteligjencën e tij vetëm për të qenë pranë të sëmurit, tij ndër vite. Figura e tij humane e të lindur në komunikimin me njerz- për t'i shërbyer atij me aftësitë prej njerëzore, dashuria e tij për profe- it, nëpër raste gëzimesh apo mjeku dhe me fjalët e tij shëron- sionin e nderuar të mjekut, puna e hidhërimesh, gjendej kurdoherë jëse. shumë krenarë për atë respekt e shokë e miq; falenderim e dëshirë tij e palodhur në shërbim të midis tyre. Mes shakave, alegorive, Njerëzit si ai grumbullojnë rreth përkushtim të jashtëzakonshëm që që shpërblimi ynë për ju të jetë me njerëzve, inteligjenca dhe maturia gojëdhënave apo vetë humorit të tij vetes respekt, admirim dhe kon- na rezervuan njerëzit në ato ditë të vullnetin e Zotit në dasma e gëz- në gjykim, vlersimi për njerziët dhe të hollë, Dr.Ramazani promovonte sideratë sa janë gjallë, por ato vështira për ne. Jemi të obliguar ime familjare tek të gjithë . Le të shëndetin e tyre, e bënë atë një fig- mes njerëzve vlerat e mëdha të tre- mbeten në kujtesën e njerëzve dhe dhe borxhlinj ndaj të gjithëve dhe mbetet mes nesh kujtimi i bukur i urë të dashur e të respektuar mes vave Dibrane, historinë e tyre të respektohen edhe pas vdekjes. Një me këtë rast duam të falenderojmë figurës së doktorit të paharruar, le tyre. lavdishme, fjalën e mençur e të urtë respekt i tillë u demostrua edhe në me dorë në zemër të gjithë ato të shërbejë vetë jeta e tij si një frymë- Të gjithë ato që e kanë njohur të konakut të Dibrës që shumë fig- përcjelljen e tij për në banesën e shokë e miq, të afërm e zim për brezin e ri që të ecim nën doktorin, të gjithë ato shokë e miq ura të njohura të huaja të penës fundit ku qindra dhe mijëra shokë dashamirës, për nderin që na bënë, shembullin e tij e t'i shërbejmë njëri- të shumtë që ndanin me të çdo ditë me të drejtë e kanë quajtur "Uni- , miq e dashamirës i dhanë atij lam- për respektin që na falën dhe për tjetrit siç na shërbeu gjithë jetën e hallet e shqetësimet por edhe gëz- versiteti i Dibrës". Shpesh njerëzit tumirën e fundit nga të katër anët fjalët e tyre që lehtësuan zemrat tij doktor Ramazani. imet, e mbajnë mend atë si një njeri në bisedat mes tyre e quanin Ra- e Dibrës. Ndihemi me të vërtetë tona. Respekt e mirënjohje për ju o Sabri GJECI Nëntor 2014; Nr. 11(311) FAQE 11 PERVJETORI

e 24-të. Brigada e 5-të dërgoi këta kuadro: Xhevdet Hakami, Veli Kapo, Arqile Milo, Avni Ha- Brigada e V-të luftoi edhe për kani, Harito Çako, Maliq Sa- dushi, Memdu Tetova, Feim Zenelaj, Vitore Imeraj, Thimio Bombaj, Zyber Zyberaj, Aleko Rrapo, Zare Mici, Vojsi Skënder- çlirimin e Kosovës dhe Sanxhakut aj, Reiz Dudushi, Halit Xheviti etj. Në fazën e dyte të operacion- Brigada e V Sulmuese, Her- it u bë spastrimi i zonave per- oina e Frontit Antifashist Na- iferike të qyteteve që cional-Çlirimtar të Shqipërisë mbaheshin nën kontroll të na- u krijua më 28 nëntor të vitit zistëve e bashkëpunëtorëve të 1943 në fshatin Gumenicë të tyre. Vlorës dhe i përfundoi vep- Është interesant fakti që rimet e saj luftarake në maj gjatë gjithë asaj kohe që kur 1945 përtej kufirit shqiptar në forcat shqiptare dolën në Kos- tokat e Jugosllavisë. ovë, u formua edhe komanda operative nga ana e komandës HISTORIA jugosllave, nuk u tregua asnjë Ajo është një nga brigadat e lloj interesimi, nuk u kërkua Ushtrisë Nacional-Çlirimtare të asnjë lloj bashkëpunimi e bash- Shqipërisë, e cila u inkuadrua këveprimi, qoftë edhe operativ në Diviziononin e V-të Sulmues në përgjthësi. Kështu forcat pas kalimit në Kosovë më 4 tetor tona edhe pse gjendeshin në një 1944, luftoi edhe për çlirimin e territor brenda Jugosllavisë, Kosovës dhe Sanxhakut. Përveç vepronin nën komandën e luftimeve të ashpra dhe kon- udhëheqjes shqiptare. Kjo vazh- tributit të pa mat që ka dhënë doi për dy muaj rresht deri në Brigada e V Sulmuese në trojet çlirimin e Kosovës. Luftimet e e vendit tonë, kjo brigadë ka forcave shqiptare vazhdojnë meritën e vet edhe në çlirimin ditë e natë pa pushim, ku pati e Kosovës. një numër të madh partizanësh të vrarë e të plagosur, por kërko- GJENDJA hej me çdo kusht çlirimi i Kos- POLITIKO-USHTARAKE ovës. Dëshira e partizanëve ish- Në përgjithësi në Kosovë ato dolën pas mbarimit të luftës macioneve luftarake si dhe Shefqet Peçit, Fadil Hoxhës e te vazhdimi i luftës pa pushim, ndryshonte në krahasim me dhe më tej. formimi ë njësive të reja parti- Manush Myftiut, si përfaqësues ata ishin gjithnjë e më tepër më Shqipërinë, aty influenconin Në Kosovë nuk kishte push- zane. Faza e dytë ishte spastri- politike në komandë, u ven- superiorë se armiku, kishin disa faktorë. Pushtuesit gjer- tet të këshillave nacionalçlir- mi dhe mbajtja nën kontroll të dosën përkohësisht në Krumë. dhe popullin me vete, edhe të manë, shërbëtorët e tyre kolab- imtar, këtë nuk e lejonin të dy plotë të zonave periferike të Në disa zona u morën masa mashtruarit xhandarë e merce- oracionistë, si ballistë, çetnikë krahët, as pushtuesi dhe reak- qyteteve si dhe bllokimi i mjaft serioze për shtimin e rep- narë dorëzoheshin për ditë. e ustashët serbo-malazezë zh- sionarët, as udhëheqja rrugëve të komunikimit e arteve partizane nga dy batalio- Kuadrove dhe partizanëve ju villonin një propagandë që nuk jugosllave. Këto që u thanë më tërheqjes së trupave gjermane. net që ekzistonin. Komanda e mungonte përvoja e luftës në mund të kish asnjë kufi në fs- lartë janë në vazhdën e men- Faza e tretë do të ishte mësym- Brigadës së 5-të Sulmuese me qytet nga të papriturat eventu- hatra e qytete ku banonin dimit se brigadat tona që sh- ja e përgjithshme për çlirimin urdhër të Komandës së ale. Për luftën në qytet duheshin vetëm shqiptarë kundër lëvizjes kuan në Kosovë për ta çliruar e qyteteve dhe të tërë Kosovës. Përgjithshme të Ushtrisë Na- edhe masa të tjera që duhet t'i Nacionalçlirimtare në Shqipëri atë dhe vetëm për këtë. Koman- Me daljen e Brigadës V dhe të I cionalçlirimtare, duhej të dër- merrte çdo komandant dhe, dhe në Jugosllavi. Gjermanët da operative planizon operacio- në Kosovë si dhe kalimi i gonte një numër kuadrosh të pikë së pari, do të ishte instruk- dhe bashkëpunëtorët e tyre nin për çlirimin e Kosovës në Brigadës së III Sulmuese në zgjedhur e me shumë përvojë në timi i partizanëve e çdo nën- punonin në të dy krahët, edhe tri faza kryesore. E para është zonën e Tropojës, komanda e Brigadën e 25-të S, siç kish dër- repart të vogël mbi mënyrat e demaskonin Luftën Nacionalç- organizimi e konsolidimi i for- operacionit e përbërë prej guar më parë edhe në Brigadën veprimeve. lirimtare, edhe hidhnin kundër serbëve që luftonin në radhët e Ushtrisë Nacionalçlirimtare se qenë armiq të shqiptarëve dhe Homazh për Gjyla Arif Dervishin se kinse luftonin për të çliruar nga shtypja e Serbisë së vjetër. "Nënë Dëshmori" dhe "Shtëpi e LANÇL" Sipas gjendjes reale që u ndodhën komandat dhe partiza- ënë Gjylë Arif Dervishi, "FAMILJE DËSHMORI I ATDHEUT" ( 1939 Po kështu, i vinin në shtëpinë nët që në kontaktet e para me - 2014 ) ndërroi jetë këto ditë dhe u përcoll me respekt nga qindra e vetmuar miq e shokë që kujtonin popullin e Kosovës u arrit në Nbashkëfshatarë të saj dhe qytetarë të ardhur prej Puke, Hasi, Nuhinë që këtu e përpara 70 konkluzionin real se puna e Tropoje, Kukësi, Mirdite, Shkodre, Lezhe, Tirane deri nga Labëria. vjetësh u zgjodh sekretar i këshil- armikut që kish bërë me popu- Në emër të Muzeut Historik të Bashkisë Pukë, dhe të Gjeneral Leitnant lit të LANÇL në Kryezi dhe sekre- llin për shumë kohë, ku shfrytë- Rrahman Parllaku, "HERO I POPULLIT", kryetar i OBVL, u ngushëlluan bijtë tar i Frontit të LANÇL për zonën, e bijat, vëllezërit e motrat, nipat e mbesat dhe të gjithë të afërmit e rrethit kujtonin për kolonel Bilbilin, që zonte në maksimum ndjenjat familjar, shokët e miqtë për humbjen e nënës e të bijës së tyre të nderuar, tregon zotësi e aftësi në detyrën e nacionale të shqiptarëve, kish qytetare e respektuar, Gjyla Arif Dervishi. tij, për Napolonin emigrant, që e bërë shumë efekt në masën e Nga Muzeu Historik Pukë në fjalën ngushëlluese u tha se "Përkujtojmë kujton që nga Anglia; kujtonin bi- popullit, që si pasojë kish bërë me respekt e dhimbje këtë Nënë, që me të drejtë mund ta quajmë "Nënë jat që u bënë të zonjat dhe nipat e që shumë nga shqiptarët të ish- Heroinë", sepse në kushtet e atyre viteve të vështira, së bashku me bash- mbesat që po rriten, të edukuar in vënë në shërbim të okupa- këshortin e saj të nderuar, Nuhi Elez Dervishi, mundën t'i rrisnin, t'i eduko- me traditat e derës së tyre fisnike torëve, si në trupat e xhan- nin e t'i mësonin me kujdes e dashuri prindërore të tetë fëmijtë e tyre shem- mijëvjeçare. Kujtonin edhe librin e darmërisë e të mercenarëve bullor: Shkëlzenin, Bilbilin, Gajurin, Allamanin, Napolonin, Zenepen, Selvinë dytë për Allamanin, "Dëshmor i At- civilë edhe ata me pagesë. Bosh- dhe Nalijen. dheut", përgatitur me aq humanizëm dhe emocione nga shkrimtari dhe studi- ti i punës së armikut kish qenë Jeta e Gjylës qe e vështirë, sepse përveç rritjen e tetë fëmijëve, si edhe uesi, Sefer Pasha. "se po nuk u bashkuat me push- punëve të shtëpisë e në bujqësi, ajo përjetoi e përballoi si hyjneshë dhimbjen Njëkohësisht, i flisnin me respekt edhe për karakterin e saj të fortë, tuesin, do të mbeteni me për katër vdekje në pak vite. Vdekja e parë qe e Nuhisë më 1991, duke e lënë vullnetin e dëshirën e saj për të kujtuar me dashuri bijtë e bijat, nipat e Serbinë". Por nga ana tjetër qën- vejë në moshën 52-vjeçe me tetë djem e vajzat e saja, sado që disa të rritur, mbesat, të gjallë dhe të vdekur, për t'i pritur e përcjellur edhe pse mbi të 70- drimi shovinist e shumë por që i duhej tani e vetme, të jetonte me shqetësimet e hyrjes së tyre në jetë, vjetët e jetës së saj. " Më duket se kam jetuar mbi 100 vjet me ato që kam pa me krijimin e familjeve të tyre dhe me përballimin e jetës me problemet e saj. e kam jetuar. Më duhej të rritja 8 fëmijtë, që ishin gëzimi e krenaria ime. Po më armiqësor i njerëzve të Titos, e Vdekja e dytë qe ajo e vitit 1997, vrasja prej bandave grabitçare e bash- duhej të kujdesesha edhe për shtëpinë, ku vinin miq nga Fleti, Puka, Hasi, kishin vënë Kosovën në mes dy këshortit të Nalijes, të Fatmir Alushit, në kulmin e rinisë së tyre, duke e lënë Kukësi, Tropoja etj., sepse kulla jonë vinte prej derës së Dervish Agës, me zjarreve. të bijën vejë me një fëmijën të mitur. Më 2004 qe vdekja e Allamanit trim, i cili njohje elidhje të shumta, "Derë Zotnish". Po edhe dera e prindve të mi nuk Vazhdimi i genocidit me pop- ra burrërisht në krye të detyrës në moshën më të mirë të jetës, duke lënë ishte pa emër. Fleti, ku linda e u rrita, ka qenë bujar. ullin shqiptar të Kosovës pas djalin, Eriksin, jetim dhe bashkëshorten, Selvijen, vejë, që aq shumë e dëshiru- Ka pritë e përcjellë miq e udhëtarë të "Udhës së Madhe"që shkonin e lufte, qe menduar shumë an. vinin për Pukë e Kosovë. Gjyshi im bashkë me qindra malësorë të 80 shtëpive djallëzisht e poshtërsisht nga Në vazhdim, sado me dhimbje në zemër, miq e shokë i kërkuan pajtimin e Thaç luftoi për 6 muaj me ushtarët serbë, që dogjën e shkrumbuen çdo gja. ana e udhëheqjes jugosllave gjakut të Allamanit dhe ajo nënë zemërmadhe pranoi, më në fund, dhe porosi- Po prapë e mori vehten: u ndertue, punoi e hapi tokë, shtoi bagëtinë dhe u pavarësisht se në Konferencën ti bijtë e bijat e saja që ta pranojnë "Pajtimin e Gjakut" të vëllait të dashur, i cili banë të fortë. Unë bijë e tyne jam: me durue halle e fatkeqësi, me u tregue e e Bujanit, ku qenë pjesëmarrës u shpall "Dëshmor i Atdheut", "Qytetar Nderi", dekoruar nga Presidenti i durueshme, e fortë, shpirtmadhe. Kështu ishte edhe im burrë, Nuhija. Nuk e edhe të deleguar jugosllavë, ku Republikës me medaljen " Mirënjohja", gjithashtu, me momerial dhe me emrin ndije të ankohesh nji herë. Fjalëmirë e punëtor, i kujdesshëm për fëmijtë e u vendos që Kosova do të vetëv- e Tij rrugës ku ra Dëshmor, dhe së fundmi, me prehjen e tij në Varrezat shoqninë. E kam amanet edhe prej tij të jem e fortë, burrnesh. Kështu jetova endoste pas luftës për fatet e saj, "Dëshmorët e Kombit". e kështu do të vdes. Deken e kemi borxh, por ishalla na vjen për së mbari!" ndaj dhe duhej të luftonte Por, ja, Nënë Gjyla më 2009 përjeton vdekjen e katërt. Vdes aksidental- Dhe përsëmbari i erdhi: me bij e bija, me nipa e mbesa të shkolluar e punë- isht djali tjetër punëtor e bujar, Gajuri. Përsëri me re vejë e fëmijë jetim! Për torë, optimist e të përkushtuar. kundër ushtrive pushtuese. më tepër, mbeti e vetme në shtëpinë, ku jetonte me kujtimin e zhurmën e Por, ja, vjen një ditë, që e ndanë prej familjes, shokëve e miqve, por e Këtë çështje e pengonin gjallërinë e dikurshme të fëmijëve, që u rritën dhe "fluturuan" mbas jetës e nderuar dhe e respektuar për jetën e saj shembullore. jugosllavët, se kishin plane të punës. Megjithatë, Bilbili, si edhe Shkelzeni, sado me punë në Tiranë, dhe Xhemal Meçi tjera që nuk diheshin në atë bijat e martuara, e kishin gjithnjë në kujdes. Studiues, sekretar i OBVL-së, dega Pukë kohë nga udhëheqja shqiptare, FAQE 12 Nëntor 2014; Nr. 11(311) SPECIALE 85-vjet më parë, 14 tetor 1929, vritet Sh. Gjeçovi prej shovinistëve serbë NË 140-VJETORIN E LINDJES SË SHTJEFEN GJEÇOV KRYEZIUT (1874-2014) ZYMI I HASIT NË MANIFESTIM TË HARESHËM KULTUROR ARTISTIK

Nga Xhemal MEÇI Studiues, "Mjeshter i Madh"

" Bjer, oi borë, bjer! / Po Detin s'e mund dot! Bjer, oi borë, bjer! / Po Detin s' e zbardh dot! Njëherë Ai ndrroi ngjyrë, / Veç nga Masakra e Tivarit; Atëher në ngjyr' t' kuqe ndrroi!!!"

Has, Kosovë,11 tetor 2014

Sh. Gjeçov Kryeziu, -etnolog, arkeolog, shkrimtar, përhapës i arsim- it shqip dhe veprimtar i shquar i Lëvizjes Kombëtare për Liri e Pavarësi

ZYMI SOT QYTEZË DHE QENDËR E ballë me ndërtimet karakteristike të RËNDËSISHME KULTURORE "moshave " të ndryshme, si dhe me ko- KOMBËTARE drën më në jugpërendim, prej ku të Shkolla me mësuesit, prindërit e ish- tërheq herëpashere kisha me kuman- nxënësit e saj, në bashkëpunim me Fa- orën lapidar dhe shkolla e mesme, e mullinë dhe, të ndihmuar prej emi- mirëmbajtur, rrezatuese. grantëve bujarë, si dhe të komunitetit me Çdo gjë e krijuar në këtë ansambel mundësitë e duhura, e kanë kthyer Zy- vlerash në harmoni në tërësinë e tyre, min një qytezë befasuese e mbreslënëse. që nxjerrin në pah Qendrën Përkujtimore Sapo të ngjitesh kodrinave me ngritje të "At Shtjefen Gjeçov". Në të majtë të saj të lehtë dhe hyn në Zymë, të hapet parasy- tërhiqnin kureshtjen dy momeriale në in shqip dhe, njëherit, kujtesë për të mos në kuadër të kishës, në një kënd të saj, sh sheshi pritës me shitore e kafe-bufe formë shkëmbinjsh mbi shpinë dragojsh harruar dhunën dhe racizmin serb ndaj sidomos gjatë Sh. Gjeçovit. Që kur është të thjeshta, por të këndshme. Kudo kish- me idenë, se ishin themeli e baza e tyre shqiptarëve në trojet e veta! Gjithashtu, ngritur Qendra Përkujtimore "At Sh- te vizitorë turistë e grupe-grupe ardhë- e përjetshme në këto troje arbërore. Diç- në të majtë të udhës ishte dhe një me- tjefënGjeçov", duke shfrytëzuar pjerrësin sish të moshave të ndryshme për ditën ka si Dheu Mëmë me Herakliun Pellazg, morial tjetër, "Guri i kurbetçarit", gdhen- e vendit, është vendosur poshtë saj, në "TAKIMET E GJEÇOVIT". që, sa harë përplasej mbi Dheun Mëmë, dur në formën e dorës me gishtin e madh një hapësirë të madhe, ku janë radhi- Pak më poshtë, në zbritje të njërës Herakliut i ripërtrihej forca deri në pa- hapur, sikur shprehte shkëputjen e tur, së pari,tavolina e punës e Gjeçovit, prej 7 kodrave, të del parasysh një tezgë thyeshmëri. Ashtu edhe ky memorial mërgimtarit nga shputa e dorës, por që e zhguni i tij i françeskanit dhe arka e e hapur me disa prej librave autorësh të kushtuar alfabetit e shkollës shqipe. Mbi mbante ngjitë me trungun nyni i dorës, librave. Së dyti janë rreshtuar objekte ndryshëm me botimet e tyre të fundit. të ishte vendosur një pllakë, ku shkru- që siguronte lidhjen e mërgimtarëve me arkeologjike dhe materiale etnologjike Kalimtarët ndaleshin për pak kohë qoftë hej: ABCEJA, 1900, që përkujtonte "Abe- trojet e tyre arbërore, të cilët nëpërmes deri në 300-vjeçare. Prej vitesh, me zh- edhe për respekt të librit, si një dritare taren e Zymit", një krenari dhe veçanti kësaj lidhjeje arbërore tregonin unite- villimin të turizmit familjar janë ngritur me vështrim mbi një hapësirë të gjerë që do të mund ta gjeje vetëm në Zym të tin dhe bujarinë, me të cilën ndihmonin edhe kënde muzeale, që në Zym i qua- njohjeje dhe emocionesh. Hasit. për objektet social kulturore dhe kishën. jnë "Muze Familjar". Nikollë Kërhanaj- Në vazhdim, mbi murin rrethues në Më në të majtë ishte memoriali i dytë Duke dëgjuar për këtë bujari humane për na pat dhuruar guidën turistike "ZYMI I formë bedenash të Qendrës Përkujtimore "Lapidari i Pronarëve Shtëpi-Shkolla", që Zymin e vogël, duke e bërë shembull të HASIT", 2011, një prej bashkëautorëve të " At Shtjefen Gjeçov", radhiteshin çifteli shprehte ndihmesën bujare, dhënë prej madh; të tërheq edhe më shumë ai "lap- këtij botimi dinjitoz me përmbajtje lakon- modelesh e madhësish të ndryshme, familjeve, që i kthyen shtëpitë e tyre në idar" duke na shtuar admirimin për ata ike historike-etnologjike-kulturore, sho- sjellë enkas për këtë rast prej intelektu- klasa mësimi gjatë viteve 1990, kur mërgimtarë me gen iliro-arbëror, me qëruar me foto mjaft cilësore, ku na alit orator e mjeshtër i rrallë gdhenjesh shovinistët serbë i mbyllën në mënyrë dashuri atdhetare kombëtare. bëhen të njohura edhe "Takimet e Kur- në dru të modeleve të ndryshme, Llesh të dhunshme. Kah i shikon të gjitha këto, Ndërsa, po sodisnim me admirim mje- betçarëve", "Takimet e të Rinjve" etj. Ky Bibë Oroshi. Ndërsa, ne po vështronim natyrisht, të lindin emocione për atë re- disin befasues bashkë me shtatoren e botim na ndihmoi të njihemi më tërë- këto ekspozime bashkë me kodrinën për- spekt për ato që ndihmuan për arsimim- Gjeçovit, sa hijerëndë, aq miqësor e nx- sisht me këtë ansambël vlerash të mëdha itës për traditat, që e tregonte ngarkesa të Zymit të vogël. Të tëra këto vlera na mbi krahun e majtë, simbol i punës arke- befasuan, por edhe me njëfarë zilie, sepse ologjike dhe etnologjike; kur, ja, na afro- zor se mund të krahasoheshin me ndon- het një burrë trupmadh, i gjatë, elegant, jë vend tjetër qoft edhe komunë apo bash- buzagaz dhe na uron mirseardhjen. "Ësh- ki si në Pukës, Mirditë etj. të Frrok Kristaj, drejtues i grupit organi- zues për "Takimet e Gjeçovit",- ma "TAKIMET E GJEÇOVIT", prezenton zotëri Tonin Alia,"Mjeshtër i MANIFESTIM I MADH KULTUROR Madh", bisnesmen i nderuar ebujar,i cili ARTISTIK na mundësoi me veturën e tij shkuar- Këto takime zhvillohen për çdo vit, që jen dhe kthimin prej Zymit të Hasit e në prej 43 vjetësh në Zym të Hasit, në Qen- Pukë. Kështu, me interesimin e kujdes- drën Përkujtimore "At Shtjefen Gjeçov", in e tij, m' u dha një mundësi të shoh përgatitë enkas me një podium hapësi- Zymin me "Takimet e Gjeçovit", dëshiru- nor të mjaftueshëm për ansamble ar prej vitesh. Frrok Kristaj, duke parë këngësh e vallesh, që aq bukur I kërce- interesimin tonë për vlerat kulturore të nin këtu. Në të djathtë qëndronte Zymit, filloi të na tregonte edhe për Sh- madhështore shtatorja e at Sh. Gjeçov tëpinë e Kulturës, Bibliotekën, Muzeun Kryeziut. Përballë podiumit hapësinor ish- dhe Qendrën Përkujtimore "At Shtjefen te një ulëse si pjesa qendrore e një sta- Gjeçov". Shtëpia e Kulturës mban emrin diumi, njëfarë amfiteatri me disa shkal- e aktorës së famshme nga Hasi "Kateri- lore, ku mund të uleshin mbi dërrasa afro na Josipi". Kjo shtëpi kulture është hapur 700 shikues. Edhe këtë vit shkallorja u që më 1947; rinovuar, më 1986, kur iu mbush me vizitorë të ardhur nga Prizre- shtua edhe pjesa e bibliotekës. ni, Gjakova, Prishtina , nga Puka (ne te Biblioteka "Pjetër Bogdani" ka vazhd- dy: Tonin Alia e Xhemal Meçi); nga Mird- uar në mjediset e kishës prej kohësh. ita : studiuesit Gjon Marku e Nikollë Më 18 maj 1947 u formua biblioteka e Noka; por kishte edhe nga Labria, nga shkollës fillore. Më 1960 u shndërrua në Vlora, ku Gjeçovi hyri mes trimave dhe bibliotekë fshati. Sot funksionon në luftoi së bashku me to kundër push- kuadër të bibliotekës ndërkomunale të tuesve italianë. Kishin ardhë edhe prej Prizrenit me 1930 tituj librash, që kapen diaspore dhe një poet i ri gjerman, i cili në 6690 ekzemplarë. Nënkujdesin e mori edhe çmim me recitimet e dy kësaj biblioteke organizohet çdo vit "Dita poezive të veta. Botërore e Librit" më 23 prill, por mani- Leze Qena, aktore e mirënjohur e Te- festimi bëhet më 22 prill, Natën e atrit Kombëtar të Prishtinës, recitoi aq Shëngjergjit para shtatorës "Nënë Tere- mbreslënës shtatë vargje, të një poeti ul- za". Muzeumi fillimisht ka funksionar qinas, që shprehnin sa një poemë Nëntor 2014; Nr. 11(311) FAQE 13 SPECIALE

un françeskan arkeologjik dhe -Veshjet , të përafërta me zbuloi më 1740 "Mesharin e Gj. etnografik prej ku përgatiti disa Malësinë e Gjakovës: burrat me Buzukut", botim i 1555-ës, në shkrime për këtë fushë. tirq e gunë, gratë: këmishë të Bibliotekën e Vatikanit, ar- Është ndër autorët e parë të gjatë, kanac, përparje e kuqe, qipeshkv i Shkupit, shërbeu për dramës shqipe me veprën: qendisur me motive të ndryshme disa vjet edhe meshtar në Zym; "Dashtunia e Atdheut", 1901, artistike; -Katerina Josipi, Kati, (1923- me veprën morale-didaktike : -Mjeshtria e grave, të njohu- 1970) nga Zymi, aktorja e parë "Agimi i gjytetnisë" e botoi më ra për përgatitjen e dyshekëve e dhe më e suksesshmja në ko- 1910. Shkrimet e pabotuara: jastekëve, torbave e hejbeve prej hën e saj në Teatrin Kombëtar "Mënera e Prezës", 1902; "Shqip- leshi, punuar me shije e art; Prishtinë, ku luajti mbi 70 role; tari ngadhnyes", "Princi i dy Di- -Mjeshtria e burrave: gd- -Anton Pashku (1937-1997), brave, Mojsi Golemi", 1904, hendës druri e furrtari, nga Hasi, nga shkrimtarët më "Tradhti gjaksore, vrasja e Mar- bukëpjekës të përkryer me sh- të shquar kosovarë, me një seri ka Kulit", 1906, "Përkrenarja e trirje në tërë Ballkanin, deri në veprash letrare. Skëndërbeut" etj., si dhe na la Europë e SHBA. Kur një autore edhe disa përkthime. Novela prej Zymi reçitoi krijimin "FUR- FAMULLIA DHE "Mënera e Prezës" u përgatit për RËTARI" , thash me vete: "Po SHKOLLA E ZYMIT botim dhe u botua prej studiues- ç'don ky Furrëtari në "Takimet -Famullia e Zymit, bëhet e it Jaho BRAHAJ, Tiranë, 2000. e Gjeçovit" ?! Por, kur mësova për njohur në shek. XIV me kishën Studimin më të rëndësishëm këtë mjeshtri me nam të has- "Zoja e Hasit", që kremtohet më Gjeçovi e kreu në fushën et- janëve, i dhash të drejtë. 15 gusht. Kjo famulli ka 500 sh- nologjisë: "KANUNI I LEK DUK- -Folklori , i pasur me këngë tëpi me rreth 6000 banorë me AGJINIT", filluar që më 1898, botuar më 1933, pas vdekjes nën kujdesin eGj. Fishtës. Kjo vepër e bëri të njohur në botën shkencore brenda e jashtë Atd- heut, sa Universiteti i Laipcigut i dha titullin "Doctor honoris causa" . Në Shqipëri është de- koruar me Urdhrin "Për veprim- tari patriotike" dhe me Urdhrin "NAIM FRASHËRI" të klasit I. ( FESH, Tiranë, 2008, f. 814). Vet titujt e shkrimeve dhe të veprave të tij, si edhe përmbajt- ja e tyre, shprehin më së miri ndjenjat e atdhetarisë dhe idetë e përparimit të vendit kryesisht Masakrën e Tivarit, kryer nga Arbnora KOLGJERAJ. Programi nëpërmjet dijes e kulturës. shovinistët serbë mbi mijëra sh- vazhdoi me vizita në Muze dhe, Përkushtimi atdhetar dhe arsi- qiptarë: " Bjer, oi borë, bjer! / mandej me drekën e shtruar për mor, kulturor e shkencor e ng- Po Detin s'e mund dot! afro 500 pjesëmarrës në riti Gjeçovin në radhën e person- Bjer, oi borë, bjer!/ Po Detin s'e "Takimet e Gjeçovit", 2014. aliteteve të shquara kombëtare zbardh dot! shqiptare; prandaj shofinistët Një herë ai ndrroi ngjyrë, / Veç nga DUKE U NJOHUR ME JETËN fqinjë, duke parë "rrezikun" e Tij Masakra e Tivarit! E VEPRIMTARINË LETRARE për planet e tyre antishqiptare, Atëher në ngjyr' t' kuqe ndrroi!!! E SHKENCORE TË GJEÇO- organizuan atë vrasje mizore VIT armiqtë, duke ngulur një thikë Me mjaft kureshtje u ndoq I lindur në Kosovë, Janjevë, tjetër ndaj kombit shqiptar. edhe dialogu: " SH. GJEÇOV ME më 12 gusht 1874, me pre- Pikërisht për meritat e mëdha ZYMASIN", interpretuar prej jardhjen e prindërve të tij prej dhe vrasjen e Gjeçovit në besë Beslim Muçajt dhe Shpëtim Kas- Kryeziut të Pukës, prandaj e për- të tyre, Zymi e përkujton me trati, ku del atdhetarizmi i Sh. dori Kryeziun për mbiemër, tek nderim të veçantë në veprim- Gjeçovit me porositë që jepte për i cili gjente frymëzim patriotik. taritë e përvitshme, të quajtura ruajtjen e traditave kulturore, Në vendlindje mori arsimin fil- "Takimet e Gjeçovit", zhvilluar që këtë trashëgimi që shpreh iden- lor. Arsimin e mesëm e filloi në prej 43 vjetësh. Fillimisht, më titetin tone, si dhe interesimin Troshan, Zadrimë dhe e vazhdoi 14 tetor 1971, një gjest shumë për mësimin shqip. Herëpashere në Bosnje. Në Kroaci u diplomua fisnik dhe atdhedashës, prej ku ndërhyhej me vallet e bukura për filozofi dhe teologji. Më 1896 duhet marrë shembull. mikse çika e gra dhe djem e bur- e në vazhdim emërohet prift ra, ku bënin efekt të madh vesh- françeskan: Troshan, Pejë, Laç JA, DHE HASI ME ZYMIN E jet e bukura të vajzave e të grave të Kurbinit, Gomsiqe, Durrës, TIJ NËVËSHTRIM PËRM- me kanacin aq vezullues prej Vlorë, Shkodër, Zymë të Hasit, BLEDHËS ETNOLOGJIK E ngjyrës së kuqe dhe rruzave e ku pas një pune të përkushtuar HISTORIK xhinglave të bardha. për arsimin shqip dhe ruajtjen - Emri i Hasit lidhet me LulzimKabashi, nënkryetari e traditave përballë genocidit "hase", lloj i pronës së madhe i këshillit komunal të Prizrenit, serb krahas shkombtarizimit të feudaleosmane, sulltanore; epike e lirike, lahutarë dhe kën- një kishë madhështore, befa- në përshëndetjen e tij, theksoi shqiptarëve, prandaj u vra prej -Hasi, krahinë gjeografike- ga 600-vjeçare, e njohur me em- suese; se ndihma nuk do t'i mungojë Zy- shovinistëve serbë. etnologjike përreth malit Pash- rin "Kanga e Majdanit" , që i -Shkolla e Zymit mendohet mit e organizuesve për veprim- Kudo, krahas detyrës fetare, trik. Pjesa përendimore, e qua- kushtohet trimit luftëtar zymas, se zë fill më 1610, që ka funk- tari të tilla të rëndësishme në u muar me përhapjen e arsimit jtur Shullani ose Hasi i Thatë, i cili luftoi në Betejën e Kosovës, sionuar edhe më 1864; përkujtim të personaliteteve të shqip dhe Lëvizjen Kombëtare është marrë me blegtori, nga se më 1389; -Abetarja e Zymit e vitit 1900 shquar kombëtarë. Premtimi i për Liri e Pavarësi që nga qën- ka dushqe dhe kullota alpine; -Vallet karakteristike dyshe simbas alfabetit të Stambollit, tij i vërtetë, se kështu më pat drimi antiosman dhe, në vazh- -Pjesa lindore, Kosovë, ësh- dhe "Kcimi i çikave", "Kcimi i me 33 shkronja, me 80 faqe; premtuar e ndihmuar për bot- dim, kundër pushtuesve serbo- të Hasi i Rrashit ose Hasi i Butë, nuseve", "Kcimi i plakave"; "Kci- -1900-1918, shkolla e Zym- imin dhe promovimin e librit " malazezë, deri te pjesëmarrja në i cili merrej kryesisht me bujqë- mi i burrave të moçem", "Vallja it zhvillonte mësim në shqip. Më KABASHI ". Luftën e Vlorës kundër push- si. Qendrat ekonomike e sho- e kanga e odes me tavan", një pas, 1918 deri më 1941 mësimi Në vazdim, u dhanë çmime tuesve italianë. qërore të Hasit ishin Gjakova e pasuri e hareshme folklorike e jepej serbisht, deri më, 1941, dhe u shkëmbyen dhurata. Një Shtjefen Gjeçovi i dha një Prizreni; Hasit; kur Ernest Koliqi, Minister i Ar- dhuratë e veçantë qe ajo prej rëndësi të veçantë, hapjes së -Sipërfaqja e Hasit: 745 km2. simit në Tiranë , çoi mësues nga Puke, Kanuni i Lekë Dukagjinit, shkollave shqipe, dhe me për- Hasi i Thatë ka 374 km2 me 24 PERSONALITETE TË HASIT Shkodra në Kosovë; Varianti i Mirditës, kodifikuar në pjekje ngulmuese arriti të hap fshatra dhe me afro 20.000 ban- DHE ATA QË SHËRBYEN -1968 shkolla e Zymit merr vazhdën e Gjeçovit, siç shprehet 6 shkolla, ku dha mësim shqip, orë, kurse Hasi i Rrashit, Kos- NË HAS emrin "Shtjefen Gjeçov"; prof. dr. Spiro Shkurti: " Xhemal si edhe ka vazhduar të jap ovë, ka 371 km2 me 60 fshatra -Pjetër Bogdani (1625-1689) -Gjimnazi i Zymit u hap më Meçi, duke ecur në vazhdën e mësim shqip edhe në 6 shkolla dhe afro me 40.000 banorë; nga Guri i Hasit, Bregdrini, stu- 1971, e para shkollë e mesme Sh. Gjeçovit… na dha përm- të tjera deri në Zarë të Dalma- -Pashtriku me 133shpella, dent në Padovë e Romë, doktor në Has. bledhësen "Kanunin e Lekë cisë , në Pejë, në Gjakovë, në ku"Heret mbroheshin njerëz të në filozofi e teologji, ipeshkv i Më në fund erdhi çasti i Dukagjinit në Variantin e Mird- Zym, ku kundërshtoi me vetmo- fuqishëm, dragoi" , mbrojtës të Shkodrës dhe administrator i largimit tonë, por disi për- itës…" (Tiranë, 2002). Kjo dhu- him politikën shkombëtarizue- Hasit; Tivarit, arqipeshkv i Shkupit, mallshëm me atë komunitet, që ratë iu dorëzua studiuesit të se të pushtuesve serbo- -Përbërja fisnore: 7 vllazni, shkruan "Çeta e profetve"vepra ishte aq dashamirës e bujar, që mirëfilltë zymas Nikollë Kërha- malazezë ndaj shqiptarëve të në 7 kodra: Voshi, Çollaku, e parë origjinale e shqipës në na priti e na përcolli aq miqë- naj për Muzeun "At Sh. Gjeçov". pambrojtur dhe të deskriminu- Kërhani, Lumezi, Prekpali, Ber- prozë; sisht ! U larguam pak si të Mandej, organizatorët Frrok ar. isha, Tomreci, që u përkasin -Zymi, 1743-1752, strehon lodhur, por me një kënaqësi e KRISTAJ e Nikollë KËRHANAJ Gjeçovi tregoi interes të fiseve: Berishë, Thaç, Krasniqe, Ipeshkvinë Shkup-Prizren, e respekt për Zymin, vlerat e tij, shpërndan botimet: " TAKIMET madh për njohjen e lashtësisë Kelmend e Shkrel; rrezikuar në situatat kryeng- shembull për komunat e bash- E GJEÇOVIT" 2012 e 2013, për- iliro-arbërore, prandaj arriti të -Marrdhëniet ekonomike e ritëse; kitë tona. gatitë për botim prej Frrok mblidhte qindra objekte arke- shoqërore në pajtim me Kanu- -GjonNikollë Kazazi (1702- Xhemal MEÇI, studiues, KRISTAJ, Nikollë KËRHANAJ dhe ologjike me të cilat ngriti muze- nin e LekëDukagjinit; 1752), doktor në filozofi e teologji, "Mjeshter i Madh" FAQE 14 Nëntor 2014; Nr. 11(311) RACIZMI Në minutën e 42-të ndeshja është ndërprerë pasi flamuri i Shqipërisë së madhe po valvitej mbi stadiumin e Beogradit Ndeshja Serbi-Shqipëri degradon në dhunë Tifozët serbë, shfaqje të dënueshme racizmi Ndeshja mes Serbisë dhe Shqipërise e vlefshme për ka- Banderola me hartën e mpionatin europian "Francë Shqipërisë së madhe 2016?, mbrëmjen e 14 tetorit dhe 2 figura të njohura 2014 nuk ka mundur të vazh- të historisë shqiptare, dojë deri në fund pasi tensioni ka arritur kulmin dhe situata Isa Boletini dhe Ismail ka degjeneruar deri në një Qemalin është valvitur sherr masiv mes futbollistave për minuta të tëra në por edhe tifozave te Serbisë. Ndeshja nisi me incidente stadiumin e Partizanit që kur në fushë u këndua him- të Beogradit në zemër ni shqiptar që u fërshëllye nga të Serbisë tifozët e shumtë serb në sta- diumin e Partizanit të Beogra- dit. Më pas vijoi me hedhjen në I transportuar nga një fushë të sendeve të forta dhe drone banderola që fishekzjarreve. tregonte hartën e ka shkuar në dhomat e zh- bisë. "Ndoshta nuk do t'ju kemi lit titullin "Mirënjohja e Ti- Në minutën e 42-të ndesh- veshjes, Xhaka ka postuar në pranë po e di qe miliona sy sh- ranës", me motivacionin: "Për- ja është ndërprerë pasi flamuri Shqipërisë së madhe, "facebook" këtë status: "Fla- qiptari do na ndjekin sot dhe faqësoi dhe mbrojti denjësisht i Shqipërisë së madhe po ka acaruar serbët të muri Kuq e Zi dhe Isa Boletini për ne është emocion tepër i simbolet kombëtare, duke na valvitej mbi stadiumin e Beo- cilët kanë sulmuar me valvitet në fushë, vrapova e madh. Du me dit sa mbësh- dhënë nder dhe bërë krenarë gradit i montuar në një pajisje kapa nuk e lash shkavin ta tetës do i kemi prej ekranit falë për dinjitetin dhe qytetarinë e elektronike fluturuese, gurë, karrige e grushta prekë". butonit Like. E kemi për detyrë treguar, në një situatë aspak drone.Pas disa minutave lojtarët shqiptarë duke t'ju bëjmë krenar. Fjalët t'ja miqësore dhe të tensionuar." valvitje, tifozat serbë u irritu- ndërprerë ndeshjen TIFOZET NE TIRANE: lëmë lojës dhe zoti qoftë me ne an dhe hodhën tymuese dhe UÇK-UÇK shqiptarët sot. Krenar që OBVL: SHQIPTARËT, KRE- fishekzjarre në fushë. Në mo- Serbi-Shqipëri në Ora 19:50-Qindra tifozë të veshim fanellën e kombëtares NARË ME DJEMTË E KO- mentin që flamuri Shqiptar u minutën e 42. Orë Kombëtares Shqiptare, që nuk më të mirë në botë"-citohet në MBËTARES ul në fushë, e ka marrë futbol- tensioni dhe panik në iu drejtuan Beogradit për sh- mesazhin e Canës. Organizata e Bashkuar e listi serb Mitrovic, i cili e ka stadium deri në mo- kak të vendimit të Federatës Veteranëve të Luftës Naciona- tërhequr me inat duke e Shqiptare të Futbollit, kanë gje- MIJËRA TIFOZË KOSOVARË lclirimtare të popullit shqiptar mbledhur, por menjëherë ka mentin kur kuqëzinjtë tur një mënyrë tjetër për të TIFO NË PRISHTINË PËR (OBVL) ka dënuar shfaqjet e gjetur reagimin e lojtarëve Sh- kanë fluturuar drejt bërë tifo për skuadrën e tyre të KUQEZINJTË racizmit të demostruara nga qiptarë ku kanë qenë Xhaka Tiranës zemrës. Në mënyrë të organi- Ora 21: 20- Mijëra tifozë në tifozët serbë, para, gjatë dhe pas dhe Lila të cilët e kanë sul- zuar, tifozët u vendosën pranë Kosovë po e përkrahin Ko- ndeshjes mes Serbisë dhe Sh- muar. asnjë tifoz shqiptar në stadium, stadiumit "Qemal Stafa", ku mbëtaren shqiptare në sheshin qipërise, e vlefshme për kam- Pas këtij episodi kanë fillu- veçanërisht me simbole ku- dhe kanë nisur festën e tyre, "Nënë Tereza" në Prishtinë. pionatin europian "Francë ar përplasjet mes futbollistëve qezi, por nuk qe në gjendje të duke pritur fillimin e ndeshjes. Me flamuj dhe simbole ko- 2016?, të 14 tetorit 2014. Krye- dhe disa tifozë janë futur në mbajë nën kontroll tifozërinë e Atmosferë ndryshe nga ajo që mbëtare ata po motivojnë tari i OBVL-së, Rrahman Parl- fushë duke goditur futbollistët vet. do të mbahet në stadiumin Par- lojtarët shqiptarë që po zhvil- laku, gjeneral-lejtnantt (në pen- Shqiptarë. Kujtojmë që ishin tifozët ser- tizani në Beograd, ku tifozëve lojnë ndeshjen kundër Serbisë sion), Hero i Popullit dhe Nderi Arbitëri Atkinson sinjalizoi bë ata që provokuan të parët, nuk do u lejohet mbajtja e sim- në Beograd. i kombit e ka cilësuar si një futjen e futbollistëve në dhomat duke hedhur sende të forta e boleve kombëtare shqiptare, shfaqje të dënueshme dhune e zhveshjes. fishekzjarre në fushë, e pastaj ndërsa ambientet e jashtme të PRITJE MADHËSHTORE NË dhe racizmi atë çka ndodhi Për reth gjysëm ore futbol- në minute e 40' u valëvit mbi stadiumit 'Qemal Stafa' janë AEROPORTIN NDËRKO- mbrëmjen e 14 tetorit gjatë listët qëndruan në dhomat e fushë flamuri i 'Shqipërisë së mbushur kuq e zi. Ndërkohë, MBËTAR "NËNË TEREZA" ndeshjes Serbi-Shqipëri. "Kjo zhveshjes ku kanë pritur ven- Madhe' që shkaktoi irritimin e në britmat e tifozëve shqiptarë Rreth orës 03:25 minuta të që ndodhi është një turp i madh dimin e arbitërit anglez Atkin- serbëve. ajo që të binte në sy ishin dhe mëngjesit të datës 15 tetor ka për autoritetet, tifozët dhe son se çfarë do të bënte me thirrjet "UÇK - UÇK". Nën rit- mbërritur në aeroportin lojtarët serbë që edhe një herë këtë ndeshje. Ndërprerja e TAULANT XHAKA: "NUK E min e këngës, flamujve, ndërkombëtar "Nënë Tereza" të po tregojnë se nuk u ka ikur ndeshjes ishte e menjëher- LASH SHKAVIN TA PREKË" fanelave, kuq e zi, tifozët sh- Rinasit avioni me lojtarët dhe ora e Milloshevicit dhe gjaka- shme. UEFA mori më pas ven- Taulant Xhaka "Ndërsa fla- qiptarë presin që kombëtarja të gjithë stafin e Kombëtares tareve të tjerë të Ballkanit. dimin për ta mbyllur atë për- muri Kuq e Zi dhe Ismail Qe- shqiptare të fitojë ndaj shqiptare. Djemtë tanë janë heronj dhe e fundimisht. Futbollistët Sh- mali e Isa Boletini valviteshin skuadrës serbe. Para ambi- Edhe pse orari ishte totalisht bënë kombin krenar, duke qiptarë nuk zbresin në fushë, në fushën e stadiumit të Bero- enteve të stadiumit janë ven- i papërshtatshëm një surprizë mbrojtur flamurin e cdo shqip- ndërkohë që ata serbë u futën gradit, vrapova e kapa nuk e dosur dhe monitorë të mëdhenj, mjaft e bukur i priste lojtarët tari nga abuzimi barbar", dek- vetëm sa për të përshëndetur lash shkavin ta prekë". Ishte të cilët do të transmetojnë live kuqezi, me mijëra persona, më laroi Parllaku tifozat dhe u larguan. Ata u pikërisht, Taulant Xhaka ai që ndeshjen që pritet të nis pas shumë se çdo herë tjetër, kish- Duke përmendur faktin se transportuan me autobus dhe iu vërsul mesfushorit serb, pak çastesh në Beograd in dalë në pritje të tyre. i gjithë stadiumi ulërinte nën masa të rrepta sigurie drejt Mitrovic në momentin që ten- Presidenti i FSHF-së, Ar- "Vritini shqiptarët" Parllaku aeroportit të Beogradit, ku më toi të ulë poshtë flamurin Ku- TIFOZËT SERBË THIRRJE mand Duka, trajneri De Biasi tha se "edhe në këtë rast, ne pasmenjëherë do të nisen drejt qezi. Kosovari i është versulur KUNDËR SHQIPTARËVE dhe kapiteni Lorik Cana folën duhet të ndihemi mirë që nuk tokës Shqiptare ku kanë dalë dhe ka dashur tia heqë men- Ora 20:00- Përpos sigurisë për mediat në aeroport. Duka kemi asnjë lidhej çka u shfaq ti presin mijëra tifozë kuq e jëherë nga dora flamurin fut- së shtuar të policisë, tifozët është shprehur se i gjithë stafi si një shëmbëlltyrë e të sh- zinj. bollistit serb. Më pas ështe kon- serbë kanë shënuar incident- shqiptar ka respektuar rregul- kuarës që ne kemi vendosur Serbia bëri gjithë bllokadën fliktuar me disa futbollistë të et e para. Kur ka mbetur edhe lat e UEFA-s, por edhe ato sh- ta lëmë mbrapa dhe e e mundshme për të mos pasur tjerë ku dhe është goditur. Sapo një orë nga nisja e sfidës, ti- tesë të vendosura nga pala ser- dënojmë". fozët serbë lëshojnë thirrje rac- be. Por, sipas tij kanë qenë Në lidhje me dhunën e ush- iste e provokuese. "Kosova ësh- pikërisht serbët të cilët kanë truar në stadiumin "Partizani" të zemra e Serbisë", brohorasin prishur lojën e futbollit. në Beograd gjatë ndeshjes Ser- ata në rrugët e Beogradit, ndër- Trajneri De Biasi e ka cilë- bi- Shqipëri kreu i OBVL u bën sa hedhin fishekzarre. suar si dramatike atë që ndo- thirrje autoriteteve serbe të dhi në kryeqytetin serb, ndër- vënë përgjegjësit e incidentit CANA: MILIONA SY SH- sa shtoi se kjo ndodhi në mo- përpara përgjegjësisë. "U bëj QIPTARËSH NA NDJEKIN mentin më të mirë të ko- thirrje autoriteteve serbe që të SOT. KRENARË PËR mbëtares sonë. dënojnë pa humbje kohe dhe FANELLËN E KOMBËTARES Kapiteni dhe lideri i Ko- të nxjerrin para përgjegjësisë Ora 20: 32- Kapiteni i mbëtares kuqezi, Lorik Cana të gjithë përgjegjësit për inci- skuadrës së Kombëtares Sh- ka thënë se lojtarët shqiptarë dentet, të hetojë ngjarjen, të qiptare, Lorik Cana pak minu- janë tradhtuar nga ata të cilët faktojnë këto vendime dhe të ta para nisjes së lojës ka ishin përgjegjës për sigurinë e nxjerrin huliganët përgjegjës. dhënë një mesazh për të tyre. U bëj thirrje të marrin hapat e gjithë. Cana, me anë të një nevojshme, duke dëshmuar se mesazhi në rrjetin social "Fa- BASHA TITULL "MIRËNJO- futbolli është karakteristikë e cebook" theksoi se ndonëse HJA E TIRANËS" PËR KO- qytetarisë", është shprehur nuk janë afër, miliona sh- MBËTAREN z.Parllaku. Sipas kreut të qiptarë ndjekin me sy Kryebashkiaku Lulzim OBVL, mikpritja, e cila është ndeshjen e sotme mes ko- Basha i ka akorduar Ko- një karakteristikë e popujve të mbëtares shqiptare dhe Ser- mbëtares Shqiptare të Futbol- Ballkanit u nëpërkëmb. Nëntor 2014; Nr. 11(311) FAQE 15 PRECEDENTI UEFA dhe Michel Platini nuk bënë drejtësi, por treguan anën e tyre më të errët Vendimi skandaloz i UEFA-s, organizmi i futbollit Europian tërësisht filosllav - UEFA dhe Michel Platini vendosi per Vucicin dhe Ramen diumin "Partizani" të Beogradit. nuk bënë drejtësi, por treguan dhe jo për ndeshjen. Sipas kreut të OBVL-së, anën e tyre më të errët, duke " Vendim i padrejtë sa vet Rrahman parllaku, me këtë dalë me një vendim të turpshëm padrejtësia, u denuan njëlloj vendim UEFA ka humbur çullak në sytë e botës, ku për- agresori dhe viktima,- shkru- shansin të dërgojë një sinjal ligjën dhunën barbare në fush- an Berisha ne facebook. Sipas kundër dhunës dhe racizmit në ën e lojës dhe thirrjet raciste tij, me këtë vendim, federata futboll. kundër shqiptarërve. Por kjo serbe nuk u penalizua për "Ky është një vendim vësh- është vetëm maja e këtij super- racizëm, por u denua për tekni- tirë i kuptueshëm dhe është skandali, pasi UEFA e sllavëve, kalite me 3 pikë. "UEFA, ekipin vështirë të përpihet (…) Si ësh- teksa i mohon fitoren në tav- tonë jetim, e dënoi njëlloj me të e mundur që instancës më olinë Shqipërisë, duke shtrem- atë të Serbisë, me 3 pikë për të lartë të futbollit në Europë t'i bëruar drejtësinë, për të vënë ndërprerje ndeshjeje, në një shkojë mendja që Federatën një lloj barazie i heq 3 pikë Ser- kohë që e gjithë bota i pa sul- Serbe të Futbollit ta shpërblejë bisë, kjo thjesht e vetëm për të met shtazore të tifozëve dhe me fitore 3:0 për ndeshjen justifikuar vendimin e tyre të rojeve të stadiumit ndaj skandaloze kundër Shqipërisë, njëanshëm dhe politik lojtarëve tanë në fushen e sta- për turpin e Beogradit? (…) Ko- - Ironia e Bekim Balës: Pla- diumit, tunelin dhe mjediset e misioni Disiplinor i UEFA-s ka tini, më fal për stolin që mu thye shplodhjes", - shkruan ish mundur ta përjashtojë ko- kokës Kryeministri në postimin e tij mbëtaren serbe për pjesën e - Lorik Cana: UEFA bëri pa- në Facebook. mbetur të kualifikimeve për drejtësi Kampionatin Europian. Baza - Mediat ndërkombëtare: PARLLAKU: PAS TURPIT TË për këtë ka ekzistuar edhe për UEFA legjitimon dhunën dhe BEOGRADIT, TURPI I UEFA-S shkak të incidenteve para racizmin, precedent i rrezik- Veteranët e OBVL-së, si katër vitesh (ndeshja e ndër- shëm fonike me ABC Neës tha se Të padrejtë e quajti edhe gjithë shqiptarët e ndershëm prerë mes Italisë dhe Serbisë) UPDATE- UEFA vendosi më kishte mbetur i surprizuar nga ish-kryeministri Berisha ven- dhe patriotë e kanë përcjellë Por, UEFA vendosi kundër 24 tetor që t'i japë Serbisë fitoren vendimi i Komisionit te Disi- dimin UEFA-s. Berisha tha se me komente shumë të ashpra kësaj dhe u tregua e mëshir- 3 -0 per ndeshjen me Shqi- plines ne UEFA. Ai tha se ky triumfoi racizimi, dhe ekipi ynë vendimin skandaloz të UEFA-s shme. Kështu u humb shansi perine. Keshtu Shqipëria hum- vendim mund te jete i ndikuar ra për së dyti viktimë, por kësaj pas ndeshjes Serbi-Shqipëri që që të dërgohet një sinjal", dek- bet në tavolinë ndeshjen e nder- politikisht. Megjithate presi- here e politikes, pasi UEFA u luajt më 14 tetor në sta- laron kryesia e OBVL prere ne Beograd ne 14 tetor. Nga denti Duka tha se fatmiresisht ana tjetër, Serbisë i hiqen 3 pikë jane tre shkalle gjykimi dhe nga renditja e grupit eleminator FSHF do te apeloje brenda 5 Reagimi i lojtarëve të kombëtares të Europianit per shkak te ditesh kete vendim. Presiden- dhunes se ushtruar ne stadium. ti i FSHF-së, Armand Duka, e Ky është vendimi i UEFA-s lidhur quan vendimin të padrejtë, por Bala ironizon Platininë: Më fal për stolin që desh e theva me kokë me ndeshjen Serbi-Shqipëri të ka besim tek Apeli. Priste një Kapiteni Cana: Kjo s'është drejtësi. Meha: Kjo pa- 14 tetorit. Komisioni i Disiplinës vendim tjetër, por edhe parand- drejtësi na bën edhe më të fortë Tronditja për ta ka qenë tepër e madhe. Futbollistët në UEFA vendosi të dënojë jenjën e pati. Armand Duka, e Shqipërisë reaguan ashpër pas vendimit të UEFA-s Serbinë edhe me dy ndeshje pa President i Federatës Shqiptare që ia dha Serbisë 3-0 ndeshjen e Beogradit. Ndër ta, tifozë në fushën e saj, ndërsa të të Futbollit rrëfeu, në një lidhje më i veçanti Bekim Balaj, ai që iu nënshtrua i pari dhunës dyja federatat kanë marrë një telefonike me "ABC Neës", sesi së tifozëve serbë në stadium. Statusi i tij në Fejsbuk gjobë prej 100 mije eurosh. FSHF u ndie në momentin që iu ko- ishte me ironi: "Më fal, Platini, për stolin që desh e the- ka bere te ditur se brenda 5 va me kokë. Bravo UEFA". munikua vendimi nga ana e Edhe kapiteni Lorik Cana nuk ka ngurruar aspak. ditesh do te ankimoje ne Apel Komisionit të Disiplinës në Për të, "kjo që ka bërë UEFA nuk është drejtësi". vendimin e dhene nga Komisio- UEFA. Për Alban Mehën, mesfushorin e Paderbornit, pa- ni i Disiplines ne UEFA. Pas kë- Pavarësisht goditjes, Presi- drejtësia do ta bëjë kombëtaren edhe më të fortë."Do të tyre vendimeve, Shqipëria mbe- denti mbetet me besim. Është kualifikohemi me forcat tonë, - shkruan ai në rrjetin so- tet në kuotën e 4 pikëve pas 3 folur shumë për lobingun e cial, do të shkojmë ta ngrejmë flamurin kuqezi në mes të Francës". Futbollistët shqiptarë u sulmuan dhe u dëm- ndeshjeve, ndërsa Serbia ka fortë serb në UEFA. Duka thotë tuan fizikisht dhe psikologjikisht në ndeshjen e 14 tetorit, vetëm 1 pike, pas dy takimeve se Shqipëria nuk e ndoqi këtë por UEFA vendosi që ai takim t'i jepej Serbisë në tav- të luajtura. Ky vendim është jo rrugë. Numri 1 i futbollit sh- olinë 3-0. Edhe ka para syve të gjitha provat dhe faktet eta Sporturilor" me titullin: "UEFA dha vendimin pas vetëm i turpshëm, por edhe një qiptar është i bindur se ko- e pamohueshme, UEFA e dirigjuar politikisht nga lobi rastit të Dronit ne ndeshjen Serbi - Shqiperi. Pritet ven- precedent i rrezikshëm për fut- mbëtarja do të dalë e pacënuar ruso-serb, vendosi në anën e dhunës dhe racizmit, duke dimi per ndeshjen Rumani - Hungari". "BBC" shkruan treguar se ky institucion është tërësisht i kontrolluar se Serbia u shpërblye nga UEFA pas largimit nga fusha bollit botëror. Vendimi i sotëm i pas gjithçkaje. Në fund të fun- politikisht nga lobet sllave. të ekipit shqiptar si pasojë e dhunës. Britanikja "The UEFA-s do të përdoret si alibi për dit, ai beson tek Apeli. Guardian" gjithashtu e konsideron një shpërblim për të justifikuar të tjera akte të Federata Shqiptare e Futbol- MEDIAT NDËRKOMBËTARE: UEFA LEGJITI- Serbinë vendimin e UEFA-s, edhe pse më pas tre pikët dhunshme në fushën në lojës, lit ka afat 5 ditë për të apeluar. MON DHUNËN DHE RACIZMIN i janë hequr gjithësesi dhe do të zhvillojë ndeshjet e nga tifozët huliganë, si dhe do të Ajo i ka shpresat të mëdha, radhës pa tifozë. "CNN" e konsideron si një ndëshkim jetë një armë e fortë për shtetet edhe sikur çështja të shkojë në Toskana News: "Dora e rëndë e UEFA-s penalizon për të dyja palët për rolin që patën në natën dramatike kombëtaren shqiptare" të dhunës në Beograd. Edhe "Daily Mail" komenton me racizëm të theksuar, që deri Këshillin e Arbitrazhit Sportiv, ndëshkimin ndaj Shqipërisë si një shpërblim për Serbinë: më sot ka qenë një betejë e pam- "Toskana Neës" përdor një titull të rëndësishëm duke pasi njëra nga studiot ligjore të thënë se me këtë vendim UEFA legjitimon dhunën dhe Kombëtarja serbe merr fitoren në tavolinë, por serbëve poshtur. UEFA dhe Michel Plati- pajtuara është e specializuar racizmin. Gjithashtu në shkrim theksohet se ndeshja u u zbriten tre pikë. Ndërsa spanjollja sportive "AS", cilë- ni nuk bënë drejtësi, por treguan pikërisht për në Lozanë. ndërpre në minutën e 41, për shkak të dhunës së ti- soi një sanksion të dobët vendimin e komisionit të disi- anën e tyre më të errët, duke fozëve serbë dhe jo prej fluturimit të dronit mbi stadium. plinës së UEFA-s, dënimin e Serbisë për ndeshjet pa Në mënyrë të pabesueshem UEFA vendosi që Shqipëria tifozë dhe gjobën prej 103 mijë eurosh për të dyja feder- dalë me një vendim të turpshëm BASHA: VENDIMI I UEFA I atat e futbollit. Edhe gazeta spanjolle "Marca" shkruan çullak në sytë e botës, ku për- PADREJTË të humbasë ndeshjen në tavolinë sepse refuzoi të kthe- hej në fushë, pasi ishte objekt i dhunës së vazhdueshme se UEFA i jep fitoren pa pikë Serbisë. ligjën dhunën barbare në fush- Berisha: UEFA vendosi për nga ana e huliganëve dhe policisë serbe, vazhdon më tej ën e lojës dhe thirrjet raciste Vuçiçin dhe Ramën, jo për shkrimi. MEDIAT SERBE KOMENTOJNË VENDIMIN kundër shqiptarërve. Por kjo ësh- ndeshjen. Ekipi ynë viktimë e "Tgcom": Dora e rëndë e UEFA-s vendos për hum- E UEFA-S, E KONSIDEROJNË HUMBJE PËR të vetëm maja e këtij superskan- politikës bjen e Shqipërisë. Në shkrimin e agjencisë italiane on- KOMBËTAREN E TYRE dali, pasi UEFA e sllavëve, teksa Pas vendimit të UEFA-s, ka line citohet dhe deklarata e trajnerit të kombëtares sh- Mediat serbe reaguan menjëherë pas publikimit të qiptare de biasi, i cili shprehet i zhgënjyer për këtë ven- vendimit të UEFA-s, që dhe pse i ka dhënë në tavolinë i mohon fitoren në tavolinë Sh- reaguar edhe kryetari i Partisë dim. Dhe shton se kjo nuk është aspak drejtësi. qipërisë, duke shtrembëruar Demiokratike Lulzim Basha, fitoren Serbisë, është komentuar si një humbje per ekipin "La gazeta dello sport" e konsideron si një hum- e tyre. Në titujt kryesor përmendet gjithnjë fakti që ko- drejtësinë, për të vënë një lloj duke e vlerësuar si të padrejtë bje për të gjithë vendimin e UEFA-s për ndeshjen Serbi mbëtarja serbe në renditje ka më pak se tre pikë aktual- barazie i heq 3 pikë Serbisë, kjo vendimin e marrë. Në një Shqipëri. Fitorja në tavolinë i është dhënë Serbisë, për isht. Blic shkruan "UEFA vendosi: Serbia fiton 3 0, mi- thjesht e vetëm për të justi- postim në rrjetin socials Face- tu penalizuar më pas me tre pikë për shkak të dhunës si nus tre pikë!". Ndërsa B92 e komenton vendimin në dhe zhvillimin e ndeshjeve të tjera pa tifozë. këtë mënyrë: "UEFA: Serbia fiton asnjë pikë!". Më tej fikuar vendimin e tyre të njëan- book, Basha shkruan se në "Yahoo sport" në titullin e saj kryesor shkruan shëm dhe politik. këto moment Kryeministri du- shkrimi vazhdon duke sqaruar se Shqipëria është mun- UEFA urdhëron 3 - 0 në tavolinë në favor të Serbisë, dur parimisht, por në të njëjtën kohë i ka marrë tre pikë het t'i lere llogjet ne Facebook duke shtuar se federata shqiptare e futbollit dhe ajo kombëtares serbe. Edhe Tanjug fokusohet në pikët që KREU I FSHF, DUKA: UEFA dhe të angazhojë të gjitha serbe janë gjobitur gjithashtu me 100 mijë euro gjobë. aktualisht kombëtarja serbe ka në renditjen e saj në E NDIKUAR POLITIKISHT, resurset e shtetit në mbësh- Edhe mediat rumune pasqyrojne vendimin e UEFA-s, grupin I. "UEFA: 3: 0 për Serbinë, por më pak se tre ANKIMIM NË LOZANË tetje të kombetares dhe një që raportohet thjesht si një njoftim pa u shoqëruar me pikë". Ndërkohë sipas vendimit te UEFAS Serbia është komente. "Pro sport rumun" përmend dhe gjobën prej dënuar që dy ndeshjet e radhës t'i luajë pa tifozë. Fed- Presidenti i FSHF-së, Ar- vendimi të drejtë bazuar mbi të 100 mijë eurosh që iu vendos dy federatave. Vendimi i mand Duka ne nje lidhje tele- erata shqiptare dhe ajo serbe gjithashtu janë gjobitur verteten!. UEFA, komentohet edhe ne gazeten tjeter rumune "Gas- me 100 mijë euro gjobë. FAQE 16 Nëntor 2014; Nr. 11(311) SHENDETESI "MANUALI I SHËRIMIT" në Kongresin Botëror të Mjekësisë Alternative Sami Matoshi , presidenti i " Rifitimi i kontrollit dhe organizatës "Medicina Alterna- kënaqësisë së jetës. tiva Albania" mori pjesë në 52- " Mësimi i teknikave për vjetorin e themelit të organi- përballimin e situatave dhe zates botërore Medicina Alter- zgjidhjen e problemeve. nativa ,kongresi i së cilës, për Ndërkaq nuk lë pa përmen- herë të tretë u zhvillua në Eu- dur Terapinë Bioenergjike , si ropë, më saktësisht në Pragë , energji të jetës dhe një art në datat 4 - 5 Tetor 2014. shërues që asiston në riven- Një panel i gjërë europian e dosjen e shëndetit të mirë fiz- ndërkombëtar me ik, emocional dhe mendor , profesorë,doktorë,titullarë e duke korrigjuar nivelin e pru- praktikantët më të njohur të rjes së energjisë. Mjekësise Alternative dhe jo vetëm, iu bashkuan sezoneve 3- TERAPIA E MASAZHIT - dhe diskutimeve shkencore. Masazhi si një art dhe shkencë Nën moton "Shëndeti , si më vete , është domosdosh- qëllim i përbashkët" , kongresi mëri për rezultate të shpejta u moderua nga biologu i mirën- dhe shumë efektive. johur i Akademisë Europiane të Studimeve në Berlin njëko- Nëpërmjet tij: hësisht drejtuesi i Institutit " Luftohet lodhja Europian të Trashëgimisë , Dr. " Përmirësohet qarkullimi i Jaroslav Šonka. gjakut Sami Matoshi zgjodhi " Jepet ideja e relaksimit temën "Manuali i Sherimit" , dhe mirëqenies një përshkrim i përmbledhur i " Lehtësohet stresi metodave personale që ai ka " Zbutet dhimbja kronike e përdorur përgjatë përvojës së kyçeve dhe muskujve gjatë, në shërbim të njeriut. Në " Luftohet depresioni prezantimin e tij ai përshkru- Manuali i Sami Matoshi , an principin e punës së tij që ndryshe i quajtur Triada Tri- është praktikimi i mënyrave të umfuese Shëruese (Mjekësia reja për të trajtuar Bimore+Terapia psikoterapeu- mendjen,trupin dhe shpirtin, të tike + Teknikat e masazhit) : gjitha në të njëjtën kohë. " Përmirësojnë imunitetin Gjatë eksperiencës, 30 " Rigjenerojnë indet vjeçare ka konkluduar që kura " Rritin qarkullimin e gjakut më efektive është integrimi " Rrisin në tërësi perfor- në të njëjtën kohë i : mancën e gjithë organizmit 1. Mjekësisë bimore e " Riprogramojnë mendësitë lidhur ngushtësisht me Me mijëra njërëz kanë shkuar ideal arrihet me sukses jo depresionin apo çrregullime të Prezantimi i tij u duartrokit 2. Metodat psikoterapeutike në klinikën e tij dhe pas vetëm me anën e terapisë së tjera psikologjike. masivisht nga pjesëmarresit dhe terapite bio-energjike , plus shume pak seancash janë lar- të folurit , por në bashkëpunim " Ndihmon për të ristruktu- dhe u përzgjodh menjëherë në 3. Teknikat e masazhit guar , totalisht të shëruar nga me përgatesat bimore dhe ruar mënyrat e mendimit , Katalogun e përvjetorit. Planet Ka me mijëra raste në Sh- trauma, depresioni , ankthi , teknikat e masazhit. Synimi i ngarkesat negative dhe qënd- e tij për vazhdimësinë , nuk qipëri dhe nga vendet e tjera probleme të ndryshme terapisë së tij është bindja e rimet që secili ka për vetveten kanë të mbaruar së prodhuari gjithashtu që janë rikuperuar psikologjike që burojnë nga pacientit për të: dhe rrugët , në të cilat mendi- ide të reja , teknika të ndry- me sukses nga sëmundjet res- stresi,jeta e përditshme apo " Kuptuar sjelljet,emocionet mi i fajit sjell si rrjedhojë për- shme dhe kombinime nga më pektive nga kjo triadë trium- çfarëdo lloj sëmundje tjetër. Ky dhe idetë që kontribuojnë në jetësimin e depresionit/ të larmishmet e të panjohurat. fuese bashkëpunimi.

1-MJEKËSIA BIMORE - Nga paraardhësit e tij, ka Gripi sezonal, siptomat dhe si të mbrohemi trashëguar me mijëra formula bimore, që përfshijnë kombin- EFEKTET E GRIPIT rozat e ndryshme. Vaksimi ësh- nga një person te tjetri. atëherë mund të ekzistojë rrez- imin e bimëve mjekësore dhe Gripi mund të shkaktojë prob- të i rëndësishëm kryesisht për Kur sapo ke marrë në duar iku i transmetimit të virusit frutave me veti te fuqishme leme serioze në shëndetin pub- personat që janë më të rrezikuar ndonjë virus dhe prek hundën, përmes puthjes. natyrale , atyre endemike në lik dhe në ekonomi. Në vendet nga komplikacionet e gripit. atëherë nis infektimi që kalon Burrat dhe gratë, reagime të Shqiperi por edhe të tjerave , e zhvilluara, epidemitë mund të OBSh-ja rekomandon vaksinim shumë shpejt edhe në zonën e ndryshme ndaj të ftohtit të cilat janë të provuara për re- rezultojnë në nivele të larta të të përvitshëm për: syve. Larja e herëpashershme e Në fakt, nuk ka ndonjë provë zultatet e tyre. Kombinimi re- mungesave të punonjësve dhe duarve mund të shmangë deri konkrete dhe të saktë që të alizohet duke u bazuar në di- të rënies së produktivitetit. Në TË MOSHUARIT DHE TË në një shkallë të caktuar nxjerrë në pah ndonjë ndry- agnozën e pacientit duke për- shumë komunitete, klinikat PAAFTËT NË AZILE përhapjen e viruseve brenda shueshmëri të madhe mes gjin- dorur formulën tradicionale dhe spitalet mund të hasin prob- familjes. Shpesh mendojmë që ive në mënyrën e marrjes së mjekësore si bazë dhe shtesa leme kur mbipopullohen nga një Të moshuarit në raste të tilla nuk mund t'i viruseve, ose për sa i përket re- bimësh të tjera specifike për numër i madh pacientësh gjatë puthim njerëzit e dashur. Në agimit ndaj infeksioneve. shqetësimin individual dhe periudhave të pikut të sëmund- Personat me probleme shënde- fakt të puthësh nuk ka asgjë të Por është fakt se sistemet konstitucionin e pacientit. jeve. tësore kronike keqe, vetëm se menjëherë më imune janë të ndryshme. Ai i Në Top Listën e Bimëve Ndërkohë që shumë persona Grupe të tjera si punonjësit pas duhen larë duart. Virusi grave është më i fortë, sepse një Herbale , Sami Matoshi shërohen nga gripi, shumë tjerë e kujdesit shëndetësor, e sido- "udhëton" në rrugët e frymëmar- gruaje i duhet mbështetje shtesë përzgjedh dhe përshkruan kanë nevojë për trajtim mjekë- mos fëmijët nga 6-muajsh deri rjes dhe vendoset në fund të për të përballuar shtatzëninë. Kjo gjerësisht benefitet e Hithrës, sor në spitale dhe shumë të tjerë në dy vjeç. grykës. Vetëm nëse keni një mund t'i bëjë sistemet imunitare Kamomilit , Lule Balsamit, humbin jetën çdo vit nga kjo kollë të keqe dhe mukoza të femrave më tolerante. Hudhrës dhe Boronicave. Ndër sëmundje. Puthja "ok", por lani duart të tjera ai thekson të mirat e Me kalimin e moshës, Produkteve te Bletës dhe PARANDALIMI çdokush mëson se si të marrë këshillon për inkoorporimin e Mënyra më efektive për masa mbrojtëse ndaj të ftohtit, këtyre produkteve në dietat parandalimin e kësaj sëmund- apo viruseve të ndryshme gri- dhe rutinat e përditshme të jeje është vaksinimi. pale të stinës. Një nga këto masa pacientëve. Kjo është një traditë 60- mbrojtëse është larja e vazh- vjeçare dhe sipas OBSH-së ësh- dueshme dhe e shpeshtë e du- 2-METODAT PSIKOTERA- të mënyra më e mirë e paran- arve dhe mbi të gjitha mosprek- PEUTIKE - i konsideron dalimit nga virozat dhe nga gripi ja e hundës, sidomos në publik. çelësin e suksesit për trajtimin i zakonshëm. Përveç gripit të Kjo, sepse gishtat mund të ndot- human.Rezultatet e suk- zakonshëm vaksina parandalon en lehtësisht nga viruset dhe t'i sesshme janë të panumërta. në 70-90% të rasteve edhe vi- transmetojnë ato po lehtësisht