Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska Członek 01-445 Warszawa, ul. Erazma Ciołka 13 Światowej Unii tel./fax: (48) (22) 877 23 59 – 62 Ochrony Przyrody e-mail: [email protected] www.nfos.org.pl
NIP: 522-000-18-89
PLAN OCHRONY PRZEMĘCKIEGO PARKU KRAJOBRAZOWEGO OPERAT ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
Warszawa, Poznań, Leszno, Wrocław lipiec 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
Opracowanie Wielkopolskie Biuro Planowania Przestrzennego Dyrektor Biura Marek Bryl Kierownik Pracowni Planu Województwa Stefan Dutkowiak Zespół Projektowy Maciej Kornecki Małgorzata Czerniak Ewa Arabas Ewa Prejs Mateusz Krygier Agata Jakubowicz Kinga Matyjaszczyk
Plan ochrony Przemęckiego Parku Krajobrazowego przygotowany jest na zlecenie Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego.
2 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Spis treści: 1 METODYKA PRAC...... 7 2 ANALIZA PIŚMIENNICTWA...... 7 2.1 Opracowania strategiczne...... 8 2.2 Opracowania planistyczne...... 9 2.3 Opracowania statystyczne ...... 10 2.4 Materiały kartograficzne...... 10 3 UWARUNKOWANIA PONADLOKALNE ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO PRZEMĘCKIEGO PARKU KRAJOBRAZOWEGO .....11 3.1 Uwarunkowania wynikające z polityki przestrzennej województwa i powiatu ...... 11 3.1.1 Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego...... 11 3.1.2 Strategia Rozwoju Województwa Lubuskiego ...... 14 3.1.3 Strategia Rozwoju Powiatu Wolsztyńskiego (2003 r.) ...... 17 3.1.4 Strategię Rozwoju Powiatu Wschowskiego (2002 r.),...... 18 3.1.5 Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Leszczyńskiego do 2013 roku (kwiecień 2006 r.) ...... 19 3.1.6 Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego...... 20 3.1.7 Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego – aktualizacja na podstawie materiałów roboczych Wielkopolskiego Biura Planowania Przestrzennego (przed fazą opiniowania)...... 25 3.1.8 Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubuskiego ...... 32 3.1.9 Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego – Studium Rekreacji34 3.2 Uwarunkowania wynikające z położenia w województwie Wielkopolskim oraz Lubuskim - Park w regionalnej strukturze społeczno-gospodarczej ...... 36 4 UWARUNKOWANIA LOKALNE ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO PRZEMĘCKIEGO PARKU KRAJOBRAZOWEGO...... 40 4.1 Uwarunkowania wynikające z opracowań strategicznych gmin...... 40 4.2 Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego wynikające z opracowań planistycznych ...... 49 4.2.1 Studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin...... 49 4.2.1.1 Ogólna charakterystyka studiów ...... 49 4.2.1.2 Szczegółowe ustalenia i stan realizacji ustaleń studiów położonych w granicach Przemęckiego Parku Krajobrazowego ...... 79 4.2.2 Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego...... 92 4.2.2.1 Obowiązujące i uzgodnione projekty miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego...... 92 4.2.2.2 Opracowywane miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego...... 120 5 STREFA PRZYRODNICZO – KRAJOBRAZOWA PRZEMĘCKIEGO PARKU KRAJOBRAZOWEGO...... 121 5.1 Analiza dostępnego piśmiennictwa...... 121 5.1.1 Dane w zakresie struktury przyrodniczej...... 121 5.1.2 Dane w zakresie walorów krajobrazów ...... 121 5.2 Przyrodnicze uwarunkowania zewnętrzne zagospodarowania Przemęckiego Parku Krajobrazowego ...... 121 5.2.1 Przemęcki Park Krajobrazowy w fizyczno – geograficznym podziale Polski...... 121 5.2.2 Park w strukturze obszarów chronionych...... 122 3 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
5.2.3 Park w regionalnej strukturze przyrodniczej...... 125 5.3 Struktura ekologiczna Przemęckiego Parku Krajobrazowego ...... 126 5.3.1 Założenia teoretyczne wyznaczania struktury ekologicznej Przemęckiego Parku Krajobrazowego ...... 126 5.3.2 Kluczowe elementy struktury ekologicznej Przemęckiego Parku Krajobrazowego...... 128 5.3.3 Lokalna struktura ekologiczna Przemęckiego Parku Krajobrazowego...... 128 5.3.3.1 Krajowy obszar węzłowy Pojezierza Leszczyńskiego (4k) ...... 129 5.3.3.2 Korytarze rangi ponadlokalnej...... 130 5.3.3.3 Biocentra – lokalne obszary zasilania Przemęckiego Parku Krajobrazowego ...... 130 5.3.3.4 Lokalne korytarze łąkowo – wodne ...... 132 5.3.3.5 Lokalne korytarze leśne ...... 132 5.3.3.6 Płaty podmokłych ekosystemów łąkowych...... 133 5.3.3.7 Płaty izolowanych pagórków morenowych ...... 133 5.3.4 Elementy struktury przyrodniczej negatywnie wpływające na funkcjonowanie przyrodnicze Przemęckiego Parku Krajobrazowego...... 133 5.3.4.1 Bariery antropogeniczne...... 133 5.3.4.2 Węzły antropogeniczne ...... 134 5.3.4.3 Luki powiązań w systemie przyrodniczym ...... 134 5.4 Zagrożenia Przemęckiego Parku Krajobrazowego...... 134 5.5 Walory krajobrazowe Przemęckiego Parku Krajobrazowego...... 136 5.6 Punkty widokowe w Przemęckim Parku Krajobrazowym...... 137 5.7 Elementy harmonijne na terenie Przemęckiego Praku Krajobrazowego...... 138 5.8 Elementy dysharmonijne na terenie Przemęckiego Praku Krajobrazowego ...... 139 6 CHARAKTERYSTYKA ZAGOSPODAROWANIA PRZEMĘCKIEGO PARKU KRAJOBRAZOWEGO oraz GMIN położonych na terenie ppk...... 140 6.1 Charakterystyka społeczno-gospodarcza ...... 140 6.1.1 Struktura administracyjna...... 140 6.1.2 Demografia ...... 146 6.1.3 Rolnictwo...... 155 6.1.3.1 Struktura obszarowa i towarowość gospodarstw rolnych ...... 155 6.1.3.2 Jakość rolniczej przestrzeni produkcyjnej...... 157 6.1.3.3 Gospodarstwa rolne ...... 159 6.1.3.4 Produkcja rolna ...... 159 6.1.3.5 Działalność rolnicza i pozarolnicza gospodarstw rolnych...... 162 6.1.3.6 Obszary o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW)...... 163 6.1.4 Struktura i formy zagospodarowania przestrzennego...... 164 6.1.4.1 Osadnictwo...... 164 6.1.4.2 Obszary rolne...... 168 6.1.4.3 Obszary lasów i zalesień ...... 168 6.1.4.4 Rzeki, cieki i zbiorniki wodne ...... 169 6.1.4.5 Obszary urządzeń i usług turystyki, rekreacji i edukacji ekologicznej ...... 169 6.1.4.6 Obszary produkcyjne i usługowe ...... 170 6.1.4.7 Ciągi komunikacyjne i infrastruktury komunalnej...... 170 6.1.4.8 Tereny eksploatacji surowców mineralnych ...... 170 6.1.5 Formy architektoniczne zabudowy...... 172 7 INFRASTRUKTURA TECHNICZNA ...... 174 7.1 Infrastruktura transportowa...... 174 7.1.1 Drogi...... 174 7.1.2 Kolej ...... 179
4 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
7.2 Infrastruktura komunalna...... 180 7.2.1 Gospodarka wodno-ściekowa ...... 181 7.2.1.1 Zaopatrzenie w wodę ...... 181 7.2.1.2 Gospodarka ściekowa...... 190 7.2.2 Energetyka ...... 195 7.2.3 Gospodarka odpadami komunalnymi...... 199 8 WNIOSKI DO PLANU OCHRONY PPK...... 202 9 PROBLEMY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO PPK i TERENÓW PRZYLEGŁYCH...... 205 10 GŁÓWNE ZAŁOŻENIA DO OCHRONY I KSZTAŁTOWANIA STRUKTURY PRZESTRZENNEJ PPK ...... 209 11 KONCEPCJA STREF FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNYCH (OBSZARÓW DZIAŁAŃ OCHRONNYCH) ...... 212 12 ZASADY OCHRONY I KSZTAŁTOWANIA STREF PARKU...... 214 12.1 Strefa ochrony konserwatorskiej...... 214 12.2 Strefy działań ochronnych...... 216 12.2.1 BCS – strefa ochrony czynnej stabilizującej...... 216 12.2.2 BCK – strefa ochrony czynnej kreatywnej...... 218 12.3 Zasady zagospodarowania Parku...... 221 12.3.1 Zasady zagospodarowania przestrzeni przyrodniczej Parku...... 221 12.3.1.1 Zasady zagospodarowania dla terenów lasów:...... 221 12.3.1.2 Zasady zagospodarowania dla terenów użytków rolnych:...... 222 12.3.1.3 Zasady zagospodarowania dla terenów zadrzewień: ...... 224 12.3.1.4 Zasady zagospodarowania dla terenów zieleni urządzonej:...... 224 12.3.1.5 Zasady zagospodarowania dla terenów zbiorników wodnych:...... 224 12.3.2 Zasady zagospodarowania terenów zainwestowanych i przeznaczonych do zainwestowania w PPK ...... 225 12.3.2.1 Zasady zagospodarowania wynikające z obowiązujących studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz z miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego...... 225 12.3.2.2 Zasady zagospodarowania istniejących terenów zainwestowanych w Parku...... 226 12.3.2.3 Zasady zagospodarowania terenów przeznaczonych do zainwestowania w Parku ..... 227 13 USTALENIA W ZAKRESIE INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ...... 230 13.1 Ustalenia w zakresie infrastruktury komunikacyjnej...... 230 13.2 Ustalenia w zakresie infrastruktury komunalnej...... 231 13.3 Zasady zagospodarowania stref wyznaczonych na terenie Przemęckiego Parku Krajobrazowego ...... 233 14 WNIOSKI I WYTYCZNE DLA SAMORZĄDÓW TERYTORIALNYCH...... 244 14.1 Ustalenia do polityki przestrzennej gmin...... 244 14.1.1 Ustalenia do studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego...... 244 14.1.2 Ustalenia do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego...... 245 14.2 Ustalenia do polityki przestrzennej województw...... 246 15 PROGNOZA ZMIAN ZACHODZĄCYCH W STRUKTURZE FUNKCJONALNO- PRZESTRZENNEJ I PRZYRODNICZO-KRAJOBRAZOWEJ PARKU...... 246
5 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
15.1 Prognoza zmian w zagospodarowaniu przestrzennym ...... 246 15.2 Prognoza zmian w strukturze przyrodniczej Parku...... 251 15.3 Prognoza zmian krajobrazu...... 252 16 STOPIEŃ UWZGLĘDNIENIA WNIOSKÓW DO PLANU OCHRONY PPK253 17 REKOMENDACJE PLANU OCHRONY ...... 259 17.1 Wytyczne dla Dyrektora PPK ...... 259 17.2 Wnioski do Wojewody Wielkopolskiego i Wojewody i Lubuskiego...... 259 17.3 Rozwój funkcji naukowej Parku...... 260 18 LITERATURA...... 261 Spis tabel...... 262 Spis rysunków ...... 263
6 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
1 METODYKA PRAC W ramach opracowywania operatu planistycznego Przemęckiego Parku Krajobrazowego, przeprowadzono następujące działania: 1. Prace w terenie: • spotkanie oraz współpraca z władzami gmin (poza gminą Włoszakowice), • spotkanie oraz współpraca z nadleśnictwem Kościan i Włoszakowice, • objazd obszaru podlegającego opracowaniu, • wykonanie dokumentacji fotograficznej, 2. Analizy i studia • przegląd materiałów źródłowych – publikowanych i niepublikowanych, w celu scharakteryzowania obszaru Parku w ramach operatu planistycznego, zagospodarowania turystycznego oraz kulturowego, • analiza materiałów planistycznych, • określenie obszaru podlegającego opracowaniu, • analiza przebiegu granic PPK.
2 ANALIZA PIŚMIENNICTWA Podstawą do analizy planistycznej Przemęckiego Parku Krajobrazowego były przede wszystkim studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Przeanalizowano opracowania strategiczne, które zostały opracowane na różnych szczeblach oraz materiały statystyczne i kartograficzne. Przy pracach nad diagnozą, która zawiera zarówno elementy zagospodarowania przestrzennego jak i opisuje zagadnienia społeczne posłużono się następującymi dokumentami: − opracowania strategiczne na poziomie wojewódzkim, powiatowym i gminnym, − opracowania planistyczne na poziomie wojewódzkim i gminnym, − dane statystyczne na poziomie wojewódzkim, powiatowym i gminnym, − opracowanie studialne dotyczące uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego Przemęckiego Parku Krajobrazowego, − mapy topograficzne z obszaru Przemęckiego Parku Krajobrazowego i okolic datowane na różne lata,
7 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
− dane dotyczące rzeczywistego stanu zagospodarowania przestrzennego Przemęckiego Parku Krajobrazowego i okolic uzyskane na podstawie wizji terenowych, które odbyły się w różnych porach roku, − zaopiniowane przez Dyrekcję PPK projekty decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, − wnioski do opracowywanego planu ochrony składane przez gminy. Aktualność materiałów, danych i opracowań jest zróżnicowana. Wykorzystano najbardziej aktualne, a zbieranie i aktualizowanie danych prowadzono do maja 2008 r.
2.1 Opracowania strategiczne W ramach prac nad diagnozą stanu sfery społecznej, gospodarczej i zagospodarowania przestrzennego PPK wykorzystano następujące strategie i plany rozwoju: − Strategię Rozwoju Województwa Wielkopolskiego (2006 r.), − Strategia Rozwoju Województwa Lubuskiego (2000 r.), − Strategię Rozwoju Powiatu Wolsztyńskiego (2003 r.), − Strategię Rozwoju Powiatu Wschowskiego (2004 r.), − Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Leszczyńskiego (2006 r.), − Program Rozwoju Lokalnego Powiatu Wolsztyńskiego (2005 r.) − Strategię Rozwoju Gminy Przemęt (2005 r.), − Strategię Integracji i rozwiązywania problemów społecznych w gminy Włoszakowice 2007-2013 − Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Włoszakowice (2004 r.), − Strategię Sukcesu Gminy Wschowa (2007 r.), − Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Wijewo 2007-2013 (2004 r.). Większość dokumentów strategicznych dotyczących rozwoju gmin z obszaru PPK została opracowana w ostatnich 3-4 latach. Przy zbieraniu dokumentów pominięto gminę Śmigiel z uwagi na jej bardzo mały udział w powierzchni PPK. Jedynym mankamentem wyżej przedstawionych dokumentów jest brak spójności w opracowaniach, ponieważ niektóre gminy posiadają strategie rozwoju a inne programy rozwoju. Na uwagę zasługuje fakt braku strategii czy planu rozwoju lokalnego dla gminy Święciechowa - uzasadnione jest to pewno faktem, że zajmuje ona małą powierzchnię i znajduje się pod dużym wpływem miasta o znaczeniu regionalnym, jakim jest Leszno.
8 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
2.2 Opracowania planistyczne Przy pracach nad PPK sięgnięto do szeregu opracowań planistycznych zarówno na poziomie wojewódzkim, regionalnym i gminnym. Najważniejszym dokumentem jest Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego uchwalony w 2001 roku oraz jego aktualizacja będąca w toku prac. Uszczegółowieniem Planu Województwa jest Studium Rekreacji opracowane przez Wielkopolskie Biuro Planowania Przestrzennego w 2004 roku. Studium Rekreacji jest dokumentem, w którym przedstawiono dokładną waloryzacje województwa pod kątem rekreacji wskazując najatrakcyjniejsze tereny dla województwa. Dokumentami niższego szczebla, ale niezmiernie ważne, bo określające zagospodarowanie przestrzenne oraz politykę gminy, są Studia Gmin. Najaktualniejszym dokumentem jest zmiana studium gminy Święciechowy z 2007 roku dalej studium Wschowy z 2006 roku, Przemętu 2004 roku oraz Wijewa z 2002 roku. W przypadku gminy Włoszakowice do prac nad syntezą posłużono się projektem studium przed jego uchwaleniem. Ustalenia ze studiów zweryfikowano z gminami i przyjęto jako przesądzone kierunki kształtowania zagospodarowania dla PPK.
Wykorzystane materiały to: − Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego (2001 r.), − Zmiana Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego- materiały robocze Wielkopolskiego Biura Planowania Przestrzennego (2008 r.), − Plan zagospodarowania Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubuskiego (2002 r.) − Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego - Studium Rekreacji (2004 r.) − Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Przemęt ( 1999 r.), − Zmiana Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Przemęt ( 2007 r.), − Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Wijewo (2002 r.), − Projekt Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Włoszakowice (2005 r.), − Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Wschowa (2006 r.), − Zmiana Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Święciechowa (2007 r.),
9 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
− Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Wijewo (2003 r.) − Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego dla gminy Przemęt (12), − Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego dla gminy Święciechowa (29), − Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego dla gminy Wiewo (4), − Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego dla gminy Wschowa (7), − Projekty miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (3).
2.3 Opracowania statystyczne Wykorzystane opracowania statystyczne to przede wszystkim dane pochodzące z Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2003 r. oraz z Narodowego Spisu Rolnego z 2002 roku. W pracach nad operatem uwzględniono także informacje pochodzące z internetowego Banku Danych Regionalnych Głównego Urzędu Statystycznego. Powyższe dane dostarczyły informacji na temat struktury administracyjnej, struktury osadnictwa, zatrudnienia, podmiotów gospodarki narodowej oraz użytkowania gruntów dla gmin PPK. Należy podkreślić, że dane statystyczne zawarte w w/w materiałach dotyczą gmin w ich granicach administracyjnych. Na ich podstawie można jedynie wskazywać tendencje przekształceń struktury społecznej, gospodarczej i użytkowania dla terenów PPK. Warto dodać, że dla terenu Parku brak jest materiałów, przy pomocy których można by było sparametryzować stan jego zagospodarowania.
2.4 Materiały kartograficzne Materiały kartograficzne to przede wszystkim: 1. mapa topograficzna w skali 1:25 000 wykonana w układzie „1942”, skalibrowana do układu „1992”; 2. Ortofotomapa.
10 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
3 UWARUNKOWANIA PONADLOKALNE ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO PRZEMĘCKIEGO PARKU KRAJOBRAZOWEGO 3.1 Uwarunkowania wynikające z polityki przestrzennej województwa i powiatu 3.1.1 Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego została przyjęta uchwałą Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 19 grudnia 2005 r. horyzont czasowy uchwalonej strategii to 2020 rok. Głównym celem sformułowanym w Strategii rozwoju województwa Wielkopolskiego jest: Poprawa jakości przestrzeni województwa, systemu edukacji, rynku pracy, gospodarki oraz sfery społecznej skutkująca wzrostem poziomu życia mieszkańców. Oprócz generalnego celu wyznaczone zostały również cztery cele strategiczne: 1. Dostosowanie przestrzeni do wyzwań XXI wieku. 2. Zwiększenie efektywności wykorzystania potencjałów rozwojowych województwa. 3. Wzrost kompetencji mieszkańców i promocja zatrudnienia. 4. Wzrost spójności i bezpieczeństwa społecznego.
Rozwinięciem każdego z celów strategicznych są cele operacyjne które są zdefiniowane precyzyjniej wraz z podaniem sposobu osiągnięcia wyznaczonych celów do najważniejszych z nich w kontekście PPK należą: Cel strategiczny 1 - Dostosowanie przestrzeni do wyzwań XXI wieku Cel operacyjny 1.1. Poprawa stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie zasobami przyrodniczymi Cel ten realizowany będzie głównie poprzez: • Wspieranie działań zwiększających odporność środowiska • Likwidację miejsc szczególnego zagrożenia - "Gorących punktów" • Działania na rzecz zwiększania dyspozycyjnych zasobów wodnych wraz z ochroną przeciwpowodziową • Poprawa stanu, zwiększanie zasobów leśnych i ich produktywności • Promocję racjonalnego użytkowania surowców, w tym wody
11 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
• Poprawa bilansu wodnego regionu, w tym wzrost retencji sztucznej • Usuwanie negatywnych skutków eksploatacji surowców • Dostosowanie zagospodarowania środowiska do bezpiecznego rozwoju usług turystycznych oraz rekreacji • Wykorzystanie dróg wodnych Wielkopolski dla gospodarki i turystyki Cel operacyjny 1.2. Wzrost spójności komunikacyjnej oraz powiązań z otoczeniem – polegający na zintegrowaniu wewnętrznym i zewnętrznym przestrzeni regionu poprzez rozwój infrastruktury komunikacyjnej. Szczególne znaczenie dla poprawy konkurencyjności wielkopolski ma droga ekspresowa nr 11 (północ-południe) ale także droga nr 5 (biegnąca przez Leszno) Cel ten realizowany będzie głównie poprzez: • Inwestycje w infrastrukturę korytarzy transportowych – infrastrukturę drogową, kolejową, wraz z infrastrukturą ułatwiającą inwestowanie
• Promocję komunikacji zbiorowej
• Wzrost bezpieczeństwa komunikacji Cel operacyjny 1.3. Wzrost znaczenia i zachowanie dziedzictwa kulturowego. Cel ten w bardzo istotny sposób wpływa na funkcjonowanie PPK ponieważ stanowi instrument promocji regionu oraz przyczynia się do rozwoju gospodarczego poprzez wzrost usług turystycznych. Cel ten realizowany będzie głównie poprzez: • Inwestycje w instytucje kultury • Ochronę dorobku kulturowego
• Wsparcie działań powiększających dorobek kulturalny Cel operacyjny 1.4. Poprawa jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej Głównym założeniem tego celu jest wspieranie rolnictwa jako jednego z najważniejszych sektorów gospodarki dla Wielkopolski oraz utrzymanie niskiego poziomu chemizacji upraw. Cel ten realizowany będzie głównie poprzez: • Scalenia gruntów • Porządkowanie stosunków wodnych, w tym zwiększanie sztucznej retencji, poprzez meliorację oraz rozwój sztucznego nawadniania • Przeciwdziałania erozji gleb • Rekultywację terenów zniszczonych • Zalesienia nieefektywnych gruntów rolnych oraz wprowadzanie zadrzewień śródpolnych • Poprawę stanu infrastruktury ochrony środowiska
12 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Cel operacyjny 1.6. Wzmocnienie regionotwórczych funkcji aglomeracji poznańskiej jako ośrodka metropolitarnego o znaczeniu europejskim Cel operacyjny 1.7. Wielofunkcyjny rozwój ośrodków subregionalnych i lokalnych
Cel strategiczny 2 - Zwiększenie efektywności wykorzystania potencjałów rozwojowych województwa Cel operacyjny 2.4. Zwiększenie udziału usług turystyczno-rekreacyjnych w gospodarce regionu. W kontekście PPK cel ten jednym z priorytetowych z uwagi na to że rozwój sektora turystycznego z zachowaniem walorów przyrodniczych, krajobrazowych oraz kulturowych może być jednym z istotnych elementów wzrostu gospodarczego regionu. Cel ten realizowany będzie głównie poprzez: • Inwestycje w infrastrukturę poprawiającą stan zagospodarowania obszarów atrakcyjnych pod względem turystycznym i rekreacyjnym, z poszanowaniem wymogów ochrony środowiska • Wsparcie rozwoju bazy hotelowej i gastronomicznej • Promocję przedsiębiorczości w tym sektorze • Wsparcie rozwoju agroturystyki • Promocję turystyki alternatywnej
Cel strategiczny 4 – Wzrost spójności i bezpieczeństwa społecznego Cel operacyjny 4.7. Wzrost udziału sportu i rekreacji w życiu mieszkańców regionu Sport i rekreacja pełnią dwojaką rolę w rozwoju regionu. Z jednej strony stanowić powinny jedną z dziedzin gospodarki, a z drugiej są sposobem poprawy stanu zdrowia mieszkańców. Cel ten realizowany będzie przede wszystkim poprzez: • Inwestycje poprawiające stan infrastruktury sportu i rekreacji • Inwestycje w przedsiębiorstwa świadczące usługi w tym zakresie
• Programy aktywizujące mieszkańców dla sportu i rekreacji Oprócz generalnego celu oraz celów strategicznych strategia formułuje również cele horyzontalne, które należy osiągnąć w perspektywie czasowej określonej przez strategie. Do najważniejszych celów horyzontalnych w kontekście PPK należą:
13 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
1. Ład przestrzenny – osiągnięcie ładu przestrzennego w województwie podniesie jego konkurencyjność na tle innych województw a co za tym idzie podniesieniu standardu życia mieszkańców regionu. Realizacji tego celu ma służyć miedzy innymi: • zachowaniu spójności systemu ekologicznego przy utrzymaniu bądź poprawie jego stanu, • osiągnięciu zgodności form wykorzystania poszczególnych obszarów zgodnie z ich naturalnymi predyspozycjami lub przy minimalizacji konfliktów z nimi, • osiągnięciu spójności przestrzennej poprzez eliminowanie enklaw bądź przy ograniczaniu peryferyjnego charakteru poszczególnych części województwa, • ograniczaniu konfliktów między poszczególnymi formami wykorzystania różnych obszarów, • właściwemu kształtowaniu sieci osadniczej przy utrwalaniu jej wielostopniowej, hierarchicznej struktury, wielofunkcyjności oraz ograniczaniu antropopresji na pozostałe obszary, • eliminowanie konfliktów przestrzennych z elementami zagospodarowania przestrzennego sąsiednich województw. 2. Zrównoważony rozwój polegający na wzroście gospodarczym pozwalającym osiągnąć satysfakcjonujący wynik ekonomiczny przy jak najmniejszej ingerencji w środowisko naturalne oraz przy respektowaniu środowiska społecznego. Główną zasadą bezie tu: • Solidarności wszystkich ludzi - zarówno na poziomach lokalnym, regionalnym, krajowym i globalnym, jak i między obecnym a przyszłymi pokoleniami (dotyczy to szczególnie zasobów przyrodniczych).
3.1.2 Strategia Rozwoju Województwa Lubuskiego
Strategia Rozwoju Województwa Lubuskiego została przyjęta uchwałą nr XV/91/2000 Sejmiku Województwa Lubuskiego z dnia 6 marca 2000 r. Horyzont czasowy uchwalonej strategii to 2020 rok. Z uwagi, że PPK zajmuje tylko część województwa Lubuskiego to jest 28,940 km2 obejmując jedynie fragment gminy Wschowa, opis Strategii Województwa ograniczy się tylko do podania najważniejszych celów strategicznych w kontekście niniejszego opracowania.
Cel strategiczny 1 - Zapewnienie przestrzennej, gospodarczej i społecznej spójności regionu Cele operacyjne:
14 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
1.1. Modernizacja infrastruktury transportowej oraz zwiększenie dostępności komunikacyjnej regionu poprzez: • Budowa obwodnic miast w ciągach najważniejszych dróg w oparciu o kryteria natężenia ruchu i wielkości miasta. • Przebudowa ciągów dróg oraz dostosowanie układu drogowego do rządowego programu budowy autostrad w ustalonych międzynarodowych korytarzach transportowych. • Nadanie priorytetowego charakteru przebudowom innych dróg publicznych wśród przedsięwzięć infrastruktury technicznej i dzięki temu szybkie podniesienie parametrów techniczno-eksploatacyjnych dróg. 1.2. Udoskonalenie i rozbudowa infrastruktury technicznej i komunalnej poprawiającej warunki życia oraz podnoszącej atrakcyjność inwestycyjną obszarów aktywności gospodarczej poprzez: • Programowanie rozwoju w gospodarce wodno-ściekowej i odpadowej w województwie z uwzględnieniem obowiązku minimalizacji obciążenia środowiska, tj. uwzględnianie granic i charakterystyk obszarów wodonośnych, granic zlewni rzek, obszarów chronionych i szczególnie cennych krajobrazowo. • Wybór właściwych form organizacyjno-prawnych prowadzenia gospodarki komunalnej przez gminy i jednostki przez niepowołane, powodujących zwiększenie efektywności oraz poprawę jakości usług komunalnych. • Racjonalizacja polityki inwestycyjnej gmin w zakresie gospodarki komunalnej. Budowa i modernizacja sieci i urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych oraz do zagospodarowania odpadów, zgodnie z potrzebami społeczności gmin i wymogami ochrony środowiska. • Budowa i modernizacja źródeł wytwarzających energię na bazie surowców odnawialnych tj.: – stworzenie strategii rozwoju energetyki odnawialnej w województwie, – budowa i modernizacja źródeł energii wykorzystujących: - biomasę (odpady drewna, rośliny agroenergetyczne, plony i odpady rolnicze oraz inne), - biogaz (rolniczy i odpadowy); – budowa i modernizacja małych elektrowni wodnych, – budowa źródeł energii wykorzystujących energię wiatru, słońca i ziemi, 1.3. Udoskonalenie i rozbudowa infrastruktury społecznej - w szczególności w sferach edukacji, opieki zdrowotnej, kultury i pomocy społecznej 1.4. Podejmowanie działań na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich poprzez: 15 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
• inwestycje dla wykorzystania lokalnych zasobów surowcowych i kapitału ludzkiego, • rozwijanie i popularyzacja turystyki wiejskiej, • inwestycje w gospodarstwach ograniczające presję na środowisko, 1.5. Wspieranie działań na rzecz zwiększenia tożsamości regionalnej poprzez: • stworzenie warunków materialnych i organizacyjnych do rozwoju działalności propagującej dorobek kulturowy, naukowy i gospodarczy regionu. • ułatwienie działań związanych z promocją i popularyzacją historii Ziemi Lubuskiej, twórczością i sukcesami jej wychowanków i mieszkańców. Propagowanie etosu Małej Ojczyzny oraz poczucia wspólnoty wśród mieszkańców regionu.
Cel strategiczny 2 - Efektywne, prorozwojowe wykorzystanie zasobów środowiska przyrodniczego i kulturowego Cele operacyjne:
2.1. Wykorzystanie walorów środowiska i dziedzictwa kulturowego dla rozwoju turystyki Promocja walorów turystycznych i stworzenie systemu informacji turystycznej 2.2. Podejmowanie przedsięwzięć kulturalnych tworzących atrakcyjny wizerunek województwa Z uwagi na to, że obszar PPK znajduje się na granicy dwóch województw istotnymi zapisami w strategii są zapisy dotyczące ponad regionalnych przedsięwzięć rozwojowych. Zapisy te zostały uzgodnione podczas konsultacji z regionami ościennymi i tworzą one zarys przedsięwzięć o charakterze międzyregionalnych, istotnych z punktu widzenia rozwoju województwa Lubuskiego. Należą do nich: • Kontynuacja wspólnych prac uwzględniających zasady ładu przestrzennego oraz wzajemne wspieranie się na poziomie krajowym i transgranicznym w zakresie układu przestrzennego, • Koordynacja modernizacji i budowy dróg wojewódzkich i powiatowych, a także wspieranie się w podejmowaniu działań na rzecz rozwoju sieci dróg krajowych, • Koordynacja w zakresie racjonalnej i spójnej gospodarki wodnej ze szczególnym uwzględnieniem działań proekologicznych oraz małej retencji, • Współpraca w zakresie kreowania ponadregionalnych produktów turystycznych, np. szlaki rowerowe, konne, pola golfowe przy jednoczesnym zapewnieniu realizacji kompleksowych programów ochrony środowiska, • Inicjowanie i poparcie dla sąsiadujących ze sobą jednostek samorządu terytorialnego w realizacji wspólnych przedsięwzięć oraz strategii kierunkowych.
16 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
3.1.3 Strategia Rozwoju Powiatu Wolsztyńskiego (2003 r.) Misją rozwoju Powiatu Wolsztyńskiego jest: kształtowanie działań Powiatu w myśl symboli stanowiących jego logo: słońce to pewna, stabilna, przewidywalna przyszłość mieszkańców; jeziora to woda od wieków utożsamiana z możliwościami rozwoju gospodarczego, a na skalę małego powiatu jest to mała i średnia przedsiębiorczość; lasy to spokój, wypoczynek i znaczenie czasu oraz cierpliwości w podejmowanych działaniach. Strategia została podzielona na poszczególne cele strategiczne do najważniejszych celów w kontekście PPK należy przestrzeń, infrastruktura oraz gospodarka i one zostaną tu dokładniej umówione. • Przestrzeń Do najważniejszych zadań na tym polu należy podniesienie oraz zapewnienie odpowiedniego standardu dla odwiedzających gości a w szczególności z zagranicy tak aby przełożyło się to na konkretny wzrost liczby odwiedzających. Dążenia do poprawy jakości środowiska i możliwe jak największe obniżenia poziomu zanieczyszczenia wód powierzchniowych oraz podniesienie świadomości ekologicznej mieszkańców. Planuje się również rozwój szlaków turystycznych lądowych i wodnych. Przedsięwzięcia: - Budowa lub oznakowanie systemu szlaków i ścieżek rekreacyjnych (konnych, rowerowych i wodnych) - Koordynacja działań składających się na system promocji walorów turystycznych regionu (wydawanie folderów, uczestnictwo w targach, promocja internetowa itp.) - Rozwój infrastruktury turystycznej – stworzenie warunków dla zagospodarowania plaż, wydzielania kąpielisk, łowisk, szlaków wodnych itp.) - Wzrost liczby parkingów leśnych i przydrożnych, stanowiących punkt informacji o atrakcjach turystycznych Powiatu oraz drogowskazów kierujących do wybranych punktów turystycznych - Działania lobbyingowe na rzecz podejmowania przez samorządy gminne przedsięwzięć mających na celu oczyszczanie ścieków i zbiorników wodnych - Opracowanie programu ochrony środowiska (w tym wodnego) we współpracy z samorządami lokalnymi i regionami ościennymi • Infrastruktura Powiat Wolsztyński charakteryzuje się korzystnymi warunkami lokalizacyjnymi pod względem dużych aglomeracji z uwagi na autostradę A2 łączącą Poznań z Berlinem. Dodatkową szansą rozwojową dla Powiatu, szczególnie w kontekście jego rolniczego i turystycznego charakteru jest przywrócenie zdolności użytkowej istniejących kanałów rzeki Obry. Biorąc pod uwagę perspektywy turystycznego rozwoju powiatu wolsztyńskiego ważnym zamierzeniem rozwojowym
17 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego jest zakończenie wszelkich prac i skuteczne wdrożenie systemu zbiórki, segregacji, recyklingu i utylizacji odpadów oraz uregulowanie gospodarki wodociągowej i kanalizacyjnej na terenach wiejskich. Przedsięwzięcia: - Opracowanie koncepcji przywrócenia użytkowego kanałów Obry jako: systemu nawadniającego tereny użytków rolnych (stepowienie Wielkopolski, intensywny rozwój pastwisk), uzupełniającego systemu transportowego, atrakcyjnych turystycznie szlaków wodnych - Analiza przepustowości mostów w kontekście ich usytuowania względem autostrady, szlaków kolejowych oraz lokalizacji nowych podmiotów – przebudowa istniejącego, budowa nowego mostu • Gospodarka Realizacja tego celu ma kluczowe znaczenie dla całego powiatu Wolsztyńskiego ponieważ aktywizacja przedsiębiorczości ma bezpośrednie przełożenie na wzrost poziomu zamożności oraz jakości życia społecznego. Rozwój średniej wielkości podmiotów gospodarczych zatrudniających powyżej 50 osób oraz gwarancje udogodnień dla już funkcjonujących przedsiębiorstw ma przyczynić się do sformułowania wizerunku powiatu sprzyjającego inwestorom. Należy również dążyć do wykorzystania potencjału turystycznego poprzez rozwój turystyki i agroturystyki. Przedsięwzięcia: - System promocji i doradztwa w zakresie tworzenia grup producenckich - Stworzenie ośrodka wspierania rozwoju turystyki - Stworzenie ośrodka wspierania przedsiębiorczości
3.1.4 Strategię Rozwoju Powiatu Wschowskiego (2002 r.), Strategia rozwoju Powiatu Wschowskiego obejmuje pięć obszarów problemowych: • zasoby ludzkie, • gospodarka, • infrastruktura techniczna, • infrastruktura społeczna, • zarządzanie powiatem. Z uwagi na to że tylko część gminy Wschowa wchodzi w obszar PPK oraz z uwagi na charakter opracowania zostanie omówione tylko obszar gospodarki i infrastruktura technicznej. • Gospodarka 18 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Priorytetem dla władz lokalnych jest przede wszystkim obniżenie stopy bezrobocia oraz pozyskanie inwestorów z zewnątrz tak, aby mieszkańcy uzyskali zatrudnienia na terenie powiatu. Niekorzystnie przedstawia się również sytuacja na wsi, dlatego należy dążyć do zwiększenia poziomu mechanizacji produkcji rolnej oraz podniesienia warunków życia. • Infrastruktura techniczna Priorytetem powinna stać się poprawa jakości dróg i infrastruktury komunalnej poprawiająca warunki życia i gospodarowania lokalnej społeczności i przyczyniająca się do kompleksowego uzbrojenia terenów pod nowe inwestycje oraz rozbudowa infrastruktury wpływającej na wzrost atrakcyjności turystycznej powiatu. Pilnego remontu wymagają też budynki znajdujące się w strefach ochrony konserwatorskiej, celem jest tu ich ochrona przed degradacją.
3.1.5 Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Leszczyńskiego do 2013 roku (kwiecień 2006 r.) Plan rozwoju lokalnego powiatu leszczyńskiego jest dokumentem o charakterze strategicznym i powstał z uwagi na zapisy Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego dotyczy przede wszystkim inwestycji, których wykonanie może być dofinansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz innych środków zewnętrznych. Zapisy Planu Rozwoju Lokalnego są spójne z Narodowym Planem Rozwoju oraz Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego. Priorytetowe inwestycje Starostwa przeznaczone do realizacji na najbliższe lata zostały zaproponowane przez członków zespołu zadaniowego powołanego przez Starostę Powiatu Leszczyńskiego i przeszły formułę konsultacji. Misją powiatu leszczyńskiego jest: Powiat leszczyński zintegrowany społecznie obszar zrównoważonego rozwoju gospodarczego wykorzystujący liczne walory przyrodniczo krajobrazowe dla rozwoju różnych form turystyki. Bezpieczny powiat gwarantujący dogodne warunki dla wielokierunkowego kształcenia się osiedlania oraz rozwoju sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Tak jak w strategiach rozwoju tak i w planie rozwoju podstawą dokumentu są cele jakie stawia sobie powiat oraz przestawienie konkretnych przedsięwzięć do osiągnięcia tych celów. Plan rozwoju przestawia następujące pola działania jako kierunki strategiczne. • ekologia • gospodarka • infrastruktura • przestrzeń
• społeczność
19 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Na potrzeby niniejszego opracowania zostaną tylko omówione najważniejsze cele strategiczne.
• Ekologia Stworzenie powiatowego systemu gospodarki odpadami polegającego na opracowaniu spójnego systemu segregacji odpadów, ich odbioru i przetwarzania a także utylizacja odpadów uciążliwych. Prace w zakresie poprawy efektywności gospodarki wodno ściekowej i ochrony gruntów które polegałyby na monitoringu zrzutu ścieków do zamkniętych zbiorników wodnych oraz stworzenia spójnego systemu oczyszczania ścieków dla całego powiatu. Dążenie do poprawy czystości powietrza polegające na monitoringu źródeł tgz. Niskiej emisji oraz rozbudowie sieci gazowniczej
• Gospodarka Jednym z głównych celów z dziedziny gospodarki jest stworzenie warunków do rozwoju różnych form turystyki i rekreacji w powiecie. Osiągnąć ten cel można rozwój infrastruktury proturystycznej i gospodarstw agroturystycznych na obszarach wiejskich. Wspomagającym działaniem ma być przygotowanie gotowych studiów lokalizacyjnych dla inwestycji turystycznych.
• Infrastruktura Priorytetowym działaniem jest tu poprawa stanu technicznego infrastruktury drogowej która miałaby polegać na budowie obwodnic, remoncie dróg powiatowych a także dróg dojazdowych do powiatowych. Oprócz tego konieczna jest rozbudowa infrastruktury turystycznej i towarzyszącej jej rozwojowi a w szczególności budowa parkingów w miejscach atrakcyjnych turystycznie. Wdrażanie celów strategiczne miały by się również przyczynić do rozbudowy tras rowerowych, szlaków wodnych, budowy obiektów i urządzeń sportowych.
• Przestrzeń Na polu przestrzeni priorytetem w działaniu miałaby być współpraca gmin i powiatu która wyraziłaby się między innymi poprzez aktualizacje planów zagospodarowania przestrzennego. Ważne jest tu aby stworzyć dogodne warunki dla równomiernego rozwoju gmin w powiecie. Również wszelkie działania polegające na wykorzystaniu potencjału zasobów wodnych do wykorzystania zarówno turystycznego jak i gospodarczego jest celem pierwszorzędnym dla władz powiatu.
3.1.6 Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego Nadrzędnym dokumentem planistycznym dla województwa jest Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego, który został uchwalony przez Sejmik Województwa uchwałą nr XLII/628/2001 z dnia 26 listopada 2001 roku i opublikowany w Dzienniku Urzędowym Województwa Wielkopolskiego nr 35/2002 poz. 1052. Całość opracowania składa się z dwóch tomów: • uwarunkowań 20 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
• kierunków • załączników graficznych w postaci map województwa w skali 1:200 000 Plan województwa określa zasady zagospodarowania przestrzennego konkretyzując działania zmierzające do: • przełamywania barier i ograniczeń rozwoju, • redukcji napięć i konfliktów w funkcjonowaniu struktur przestrzennych, • wykorzystania szans i możliwości tkwiących w zagospodarowaniu przestrzennym, • poprawy ładu przestrzennego, Za główne zasady zagospodarowania przestrzennego woj. Wielkopolskiego uznaje się: • tworzenie warunków do współistnienia środowiska przyrodniczego i zurbanizowanego, • zachowanie dziedzictwa kulturowego i wpisanie go w struktury przestrzenne i otaczający krajobraz, • tworzenie wielofunkcyjnych struktur przestrzennych (przełamywanie monofunkcyjności) • dążenie do dalszej intensyfikacji rozwoju najbardziej aktywnych gospodarczo obszarów z równoczesnym przełamywaniem impasu gospodarczego obszarów wymagających aktywizacji.
Do najważniejszych zapisów w kontekście PPK należą zapisy: Dotyczące barier i ograniczeń: • w parkach krajobrazowych nie powinno się lokalizować obiektów zaliczonych do szczególnie szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi, obiektów mogących pogorszyć stan środowiska oraz obiektów kolidujących z krajobrazem (wielkością zajmowanego terenu, charakterem zabudowy i gabarytami), a także nie powinno się prowadzić powierzchniowej eksploatacji surowców na skalę przemysłową, • tereny zagrożone występowaniem wód powodziowych, należy pozostawić w dotychczasowym użytkowaniu, bez intensyfikowania zabudowy, z wyjątkiem obszarów najbardziej zagrożonych, na których wymagana jest likwidacja zainwestowania, • Powierzchnia obszarów leśnych, których powierzchnia nie powinna być umniejszana, szczególnie na obszarach o niskim wskaźniku lesistości, • Gleby wysokich klas bonitacyjnych(I-III) występujące w większych kompleksach, w ramach których można lokalizować obiekty i urządzenia związane z gospodarką rolną, natomiast inwestycje z zakresu mieszkalnictwa, usług i pozarolniczej działalności gospodarczej- wyłącznie w istniejących jednostkach osadniczych miejskich i wiejskich,
21 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
• na obszarach chronionego krajobrazu, nie powinno lokalizować się obiektów i urządzeń zakłócających w drastycznych sposób walorów krajobrazowych, • obiekty cenne kulturowo wymagają bezwzględnego zachowania dla przyszłych pokoleń a w ich bezpośrednim otoczeniu nie powinny być lokalizowane obiekty niedostosowane architektonicznie, • strefy ochrony widokowej, powinny być wyznaczone przez stosowne zapisy w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego oraz w studiach uwarunkowań i kierunków, Redukcji napięć konfliktów w funkcjonowaniu struktur przestrzennych: • na styku środowisko przyrodnicze – osadnictwo poprzez: - realizacje oczyszczani ścieków i rozbudowę istniejących oczyszczalni ścieków szczególnie na obszarach zlewni wskazanych do ochrony, - sukcesywne wprowadzanie dla celów grzewczych paliw i technologii o najmniejszej uciążliwości dla środowiska • na styku środowisko przyrodnicze – rekreacja poprzez: - dostosowanie wielkości ośrodków rekreacyjnych i zespołów działek letniskowych do pojemności środowiska przyrodniczego, - ograniczenie zainwestowania rekreacyjnego w obrębie parków krajobrazowych, - „kanalizowanie” ruchu turystycznego na obszarach o wysokich walorach przyrodniczych w pobliżu aglomeracji poznańskiej oraz ośrodków subregionalnych, - wprowadzenie nie zainwestowanego pasa trenu o szerokości min. 100 m od linii brzegowej jezior • na styku środowisko przyrodnicze – rolnictwo poprzez: - wprowadzenie barier biogeochemicznych w postaci pasów zadrzewień śródpolnych i przywodnych, - kanalizowanie wsi i wprowadzenie indywidualnych oczyszczalni ścieków na terenach o rozproszonej zabudowie, - wprowadzenie zasad Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej dla ograniczenia spływu zanieczyszczeń z terenów rolnych oraz stosowanie nowoczesnych systemów nawożenia Poprawa ładu przestrzennego poprzez:
22 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
• likwidacje bezładu występującego głównie na obszarach miejskich koncentrującą się szczególnie wzdłuż głównych dróg wylotowych gdzie chaotycznie przeplatają się różne formy zabudowy, • likwidacje „dzikiej” zabudowy rekreacyjnej realizowanej na nieuzbrojonych działkach o powierzchni nawet poniżej 200 m2, często w miejscach podlegających szczególnej ochronie ze względu na walory przyrodnicze i krajobrazowe, • odkrywanie lokalnej architektury wiejskiej i zapewnienie możliwości wprowadzenia tradycyjnych gabarytów, form dachów, detali i rozwiązań materiałowych do obiektów nowo wznoszonych oczywiście bez prawa wyłączności a jako wyróżnik w kształtowaniu specyfiki lokalnej, • ochronę krajobrazu, w rejonach o najwyższych walorach przyrodniczych i kulturowych wykluczenie realizacji obiektów, które charakterem kolidują z otoczeniem, • zmianę przepisów dopuszczających nieograniczony podział gruntów rolnych, powodującą powstanie podziałów o znamionach działek budowlanych często w miejscach, które ze względu ma uwarunkowania przyrodnicze i techniczne i przestrzenne nie powinny być przeznaczone pod inwestycje. Zasady kształtowania obszarów podmiejskich: • odejście od praktyki nadmiernego wydłużenia ciągów zabudowy wzdłuż głównych tras komunikacyjnych; • proponowanie układów urbanistycznych odznaczających się zwartością i różnorodności z poszanowaniem istniejących układów ruralistycznych; • harmonizowanie na obszarach podmiejskich przyjętego na obszarze miasta systemu ochrony terenów otwartych, parków i terenów rekreacyjnych; • rezerwowanie niezbędnego wymiaru terenu pod inwestycje publiczne; • wprowadzanie zróżnicowanych form przestrzeni publicznych, aleje, miejsca spotkań, skwery, place zabaw itp.; • wypracowanie zasad nie kolizyjnej egzystencji dominujących form zagospodarowania: zabudowy mieszkaniowej i działalności gospodarczej; Zasady kształtowania obszarów wiejskich: • ochrona charakterystycznych układów ruralistycznych oraz zespołów sakralnych, pałacowo-parkowych, folwarków, ochrona zabytkowych budynków mieszkalnych, gospodarczych, wiatraków, remiz, szkół, kuźni, młynów, gorzelni i innych elementów specyficznych dla architektury
23 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
wiejskiej np. kapliczek, krzyży; • poszanowanie kształtowanej tradycyjnie różnorodności form osadnictwa wiejskiego w poszczególnych rejonach województwa; • rozwijanie wsi z maksymalnym poszanowaniem rolniczej przestrzeni produkcyjnej i tworzenie zwartych układów zabudowy; • porządkowanie przestrzeni publicznych np. wnętrz placowych i tworzenie miejsc integracji społecznej; • wydobywanie w układzie przestrzennym elementów kompozycji urbanistycznej: dominant przestrzennych, osi widokowych, ekspozycji, sylwet, dolin, skarp, charakterystycznych form terenowych, grup zieleni, alei, rozłogów itp.; • twórcze wykorzystywanie wzorców architektury lokalnej przy formułowaniu warunków dla projektowanej zabudowy, odwoływanie się do architektury regionalnej Wielkopolski, preferowanie rodzimych materiałów budowlanych oraz tradycyjnych elementów małej architektury takich jak drewniane płoty, podmurówki z kamienia naturalnego itp.;
• zabezpieczanie terenów sportowych i rekreacyjnych. Zasady kształtowania obszarów rekreacyjnych: • dostosowanie chłonności zagospodarowania rekreacyjnego do pojemności środowiska przyrodniczego; • dostosowanie charakteru zagospodarowania rekreacyjnego do typu środowiska przyrodniczego i położenia w stosunku do dużych miast, przy równoczesnym dążeniu do zróżnicowania form wypoczynku; • przygotowanie odpowiedniej oferty działek letniskowych, szczególnie w pobliżu większych miast i narzucenie wielkości działek zapewniającej wypoczynek oraz wpisanie się w lokalny ekosystem i stwarzającej • możliwość wzbogacenia środowiska o nowe gatunki roślinności; • w miejscach masowego wypoczynku położonych w pobliżu terenów cennych przyrodniczo wprowadzenie atrakcyjnego zagospodarowania ograniczającego penetracją terenów chronionych; • zachowanie odległości zabudowy od akwenów pozwalającej utrzymanie • równowagi ekologicznej oraz zapewnienie przynajmniej częściowej dostępności brzegów
24 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Zasady kształtowania otwartych przestrzeni: • przekształcenie monotonnego krajobrazu równin użytkowanych rolniczo poprzez wprowadzenie pasmowych i kępowych zadrzewień i zakrzewień wzdłuż cieków wodnych, rowów melioracyjnych, wododziałów, dróg, miedz i skarp; • swobodne kształtowanie granicy między lasem a użytkami rolnymi w formie ekotonu (stopniowe obniżanie wysokości nasadzeń: drzewa, krzewy, krzewinki, byliny, trawy, pole); • tworzenie korytarzy infrastrukturalnych (gaz, ropa, energia elektryczna) poprzez prowadzenie nowych urządzeń sieciowych przy już istniejących magistralach i liniach elektroenergetycznych; • zakaz wznoszenia w pobliżu jezior, rzek, kanałów, krajobrazowych punktów widokowych lub na terenach o szczególnych walorach krajobrazowych obiektów budowlanych naruszających walory krajobrazowe i uniemożliwiających dostęp do nich; • ograniczanie rozproszonej zabudowy mieszkaniowej i związanej z działalnością gospodarczą; • wprowadzenie zieleni osłonowej wokół istniejących i projektowanych obiektów kolizyjnych w stosunku do krajobrazu; • narzucenie ograniczeń w sytuowaniu reklam, wykluczenie ich z miejsc o ciekawej ekspozycji. Zasady kształtowania przestrzeni wokół miejsc cennych dla kultury: • dostosowanie zagospodarowania do masowego ruchu turystycznego i pielgrzymkowego (hotele, campingi, gastronomia, parkingi itp.); • ograniczenie działalności gospodarczej do niekolidującej z wiodącą funkcją miejsca, a wspieranie działalności związanej z obsługą turystów czy pielgrzymów; • izolowanie tych miejsc od bezpośredniego styku z współczesny zainwestowaniem, zachowanie niezbędnej otwartej przestrzeni w celu lepszego ich wyeksponowania.
3.1.7 Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego – aktualizacja na podstawie materiałów roboczych Wielkopolskiego Biura Planowania Przestrzennego (przed fazą opiniowania) Prace nad zmianą Planu zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego (przyjętego Uchwałą Nr XLII/628/2001 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 26 listopada 2001 r. – Dz. Urz. Woj. Wlkp. z 2002 r. Nr 35, poz. 1052) poprzedziło sporządzenie „Raportu o stanie aktualności planu zagospodarowania przestrzennego województwa
25 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego wielkopolskiego” oraz „Oceny realizacji inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym ujętych w planie województwa”. Powyższe dokumenty oraz wyniki przeglądu zmian w zagospodarowaniu przestrzennym województwa zostały przyjęte przez Sejmik Województwa Wielkopolskiego Uchwałą Nr XXXI/490/05 z dnia 28 lutego 2005 r. Zgodnie ze stanowiskiem Zarządu Województwa, Sejmik Województwa Wielkopolskiego uchwałą nr XXXI/491/05 z dnia 28 lutego 2005 r. podjął uchwałę o przystąpieniu do sporządzenia zmiany planu zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego.
Do najważniejszych zapisów w kontekście PPK należą zapisy: Zasady kształtowania obszarów wiejskich: • ochrona charakterystycznych układów ruralistycznych oraz zespołów sakralnych, pałacowo–parkowych, folwarków, ochrona zabytkowych budynków mieszkalnych, gospodarczych, wiatraków, remiz, szkół, kuźni, młynów, gorzelni, kapliczek, krzyży i innych elementów specyficznych dla architektury wiejskiej, • poszanowanie kształtowanej tradycyjnie różnorodności etnicznej form osadnictwa wiejskiego w poszczególnych rejonach województwa, • maksymalna ochrona rolniczej przestrzeni produkcyjnej przez tworzenie zwartych układów zabudowy, • porządkowanie przestrzeni publicznych, np. wnętrz placowych i tworzenie miejsc integracji społecznej, • wydobywanie w układzie przestrzennym elementów kompozycji urbanistycznej: dominant przestrzennych, osi widokowych, ekspozycji, sylwet, dolin, skarp, charakterystycznych form terenowych, grup zieleni, alei, rozłogów itp., • twórcze wykorzystywanie wzorców architektury lokalnej przy formułowaniu warunków dla projektowanej zabudowy, odwoływanie się do architektury regionalnej, preferowanie rodzimych materiałów budowlanych oraz tradycyjnych elementów małej architektury, takich jak: drewniane płoty, podmurówki z kamienia naturalnego, itp., • zabezpieczanie terenów o różnych funkcjach, wzbogacających monofunkcyjną zabudowę wiejską – usługowych, produkcyjnych, sportowych, rekreacyjnych, sakralnych, itp. Zasady kształtowania obszarów rekreacyjnych: • dostosowanie chłonności zagospodarowania rekreacyjnego do pojemności środowiska przyrodniczego, • dostosowanie charakteru zagospodarowania rekreacyjnego do typu środowiska przyrodniczego i położenia w stosunku do dużych miast, przy równoczesnym dążeniu do
26 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
zróżnicowania form wypoczynku, • określenie modelu zagospodarowania przestrzennego dla obszarów o wyjątkowych walorach przyrodniczych (np. opracowanie planów ochrony dla parków krajobrazowych i rezerwatów przyrody nie objętych ścisłą ochroną), które pozwolą na podejmowanie właściwych decyzji w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, • wprowadzenie zagospodarowania ograniczającego penetrację terenów chronionych w miejscach masowego wypoczynku położonych w pobliżu terenów cennych przyrodniczo, • zachowanie odległości zabudowy od akwenów pozwalającej utrzymać równowagę ekologiczną oraz zapewnienie przynajmniej częściowej dostępności brzegów największych jezior dla ogółu osób korzystających z rekreacji, • dążenie do ciągłego podnoszenia standardu zagospodarowania rekreacyjnego w zakresie infrastruktury wypoczynkowej, jak i zakwaterowania, • organizowanie bezkolizyjnego dojazdu oraz możliwości parkowania przy terenach rekreacyjnych. Kształtowanie zrównoważonej struktury funkcjonalno–przestrzennej oraz minimalizacji napięć i konfliktów: − na styku środowisko przyrodnicze – osadnictwo poprzez:
• optymalizację lokalizacji nowej zabudowy poprzez szczegółowe analizy i studia, w oparciu o które na poziomie lokalnym należy chronić naturalne zasoby środowiska przed niekontrolowaną zabudową,
• realizację nowych i rozbudowę istniejących oczyszczalni, przede wszystkim na obszarach zlewni wskazanych do ochrony oraz obszarach najwyższej i wysokiej ochrony głównych zbiorników wód podziemnych,
• rozbudowę i modernizację sieci kanalizacyjnej,
• sukcesywne wprowadzanie dla celów grzewczych paliw i technologii o najmniejszej uciążliwości dla środowiska; − na styku środowisko przyrodnicze – rekreacja poprzez:
• dostosowanie wielkości ośrodków rekreacyjnych i zespołów działek letniskowych do pojemności środowiska przyrodniczego,
• ograniczenie zainwestowania rekreacyjnego w obrębie parków krajobrazowych,
• ograniczanie i sterowanie ruchem turystycznym na obszarach o wysokich walorach przyrodniczych, szczególnie w pobliżu metropolii, ośrodków ponadregionalnych i regionalnych,
• wprowadzanie ograniczeń przeobrażania krajobrazu pasa terenu o szerokości min.
27 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
100 m od linii brzegowej jezior, także poza obszarami objętymi formami ochrony przyrody; − na styku środowisko przyrodnicze – rolnictwo poprzez:
• wprowadzenie barier biogeochemicznych w postaci pasów zadrzewień śródpolnych i przywodnych,
• wdrażanie zasad Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej dla ograniczenia spływu zanieczyszczeń z terenów rolnych, szczególnie w Południowym Obszarze Problemowym i stosowanie nowoczesnych systemów nawożenia,
• zwodociągowanie i skanalizowanie wsi oraz wprowadzanie zasady realizacji indywidualnych oczyszczalni ścieków na terenach o rozproszonej zabudowie,
• budowę i konserwację systemu melioracji podstawowej i szczegółowej; − na styku środowisko przyrodnicze – powierzchniowa eksploatacja surowców, szczególnie węgla brunatnego, poprzez rekultywację rolną, leśną i specjalną (np. wodną). Efektywne wykorzystanie zasobów i walorów regionu − utrzymaniu wysokiego poziom rolnictwa, z uwzględnieniem:
• szczególnej ochrony gleb wysokich klas bonitacyjnych I – III oraz klasy IV, występujących w dużych kompleksach, szczególnie w wyznaczonych strefach intensywnej gospodarki rolnej,
• kontynuacji procesów restrukturyzacji polegających m.in. na:
o przekształceniach własnościowych w kierunku wzrostu sektora prywatnego,
o zmianach struktury gospodarstw wyrażającej się wyższym udziałem gospodarstw dużych i silnych ekonomicznie,
o modernizacji i poprawy wyposażenia obszarów wiejskich w urządzenia i obiekty infrastruktury technicznej, społecznej i informatycznej, które wpłyną na podniesienie poziomu życia ich mieszkańców i stanowić będą czynnik rozwoju lokalnego; − wyjątkowych walorów środowiska przyrodniczego i zasobów kulturowych, które w znacznych obszarach regionu zachowują harmonię pomiędzy elementami naturalnymi i kulturowymi w krajobrazie i stanowią podstawę dla gospodarczego wsparcia innych dziedzin życia, pod warunkiem:
• realizacji projektowanego uzupełnienia systemu obszarów chronionych w regionie,
• wyjątkowo skutecznego systemu egzekwowania ochrony najcenniejszych wartości przyrodniczych,
• dostosowania zagospodarowania rekreacyjnego do pojemności środowiska przyrodniczego,
28 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
• zachowania proporcji między różnymi formami rekreacji, dostosowanych do charakteru środowiska i potrzeb wynikających z położenia względem głównych ośrodków miejskich,
• zapewnienia odpowiedniego standardu wypoczynku (poziom bazy noclegowej, kąpielisk i urządzeń towarzyszących, wyposażenie terenów w infrastrukturę techniczną),
• właściwego wykorzystania zasobów dziedzictwa kulturowego (maksymalne dostosowanie funkcji obiektów dla turystyki, dbałość o stan techniczny i estetykę samych zabytków oraz ich otoczenia, promocja),
• zapewnienia sprawnej obsługi komunikacyjnej; Powiększanie zasobów leśnych Zwiększanie lesistości województwa wiąże się z uwzględnieniem następujących potrzeb i działań: − Opracowanie i wdrożenie Regionalnego Planu Zwiększania Lesistości. Zalesianie gruntów porolnych musi zostać poprzedzone waloryzacją przyrodniczą. Zalesiania powinny odbywać się planowo, zgodnie z perspektywiczną wizją rozmieszczenia nowych obszarów leśnych w łączności z już istniejącymi. Lokalizacja zalesień powinna zapewniać zmniejszenie rozdrobnienia i rozproszenia kompleksów leśnych. Należy dążyć do tego, żeby docelowa powierzchnia kompleksu leśnego nie była mniejsza niż 5 ha. Powierzchnie poniżej 0,5 ha powinny być wykorzystywane do tworzenia zbiorowisk drzewiasto– krzewiastych o funkcjach zadrzewień. Zalesienia powinny obejmować w pierwszej kolejności:
• obszary wodonośne i wododziałowe, z wyłączeniem półnaturalnych i naturalnych zbiorowisk nieleśnych: torfowiskowych, bagiennych, źródliskowych,
• obszary zdegradowane i zdewastowane,
• obszary skażone antropogenicznie,
• obszary o najniższej bioróżnorodności. Z zalesień należy bezwzględnie wykluczyć następujące tereny:
• grunty rolne i śródpolne nieużytki zaliczane do siedlisk priorytetowych w programie rolnośrodowiskowym (np. bagna, mszary, torfowiska, oczka wodne, solniska, trzcinowiska i inne siedliska okresowo podmokłe, murawy kserotermiczne, remizy, wrzosowiska, wydmy, gołoborza i wychodnie skalne),
• miejsca cenne z historycznego bądź archeologicznego punktu widzenia. − Na terenie obszarów chronionych (parki narodowe, parki krajobrazowe, otuliny parków narodowych, obszary chronionego krajobrazu) oraz projektowanej sieci obszarów NATURA 2000, decyzje o zalesieniu muszą być zgodne z planami ochrony tych obszarów lub – w przypadku braku takich planów – zaopiniowane przez właściwe służby
29 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
ochrony przyrody zgodnie z kompetencjami. Polityka ochrony dóbr kultury Najważniejsze działania w ramach ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego w ramach planowania przestrzennego to: − wpisanie do rejestru zabytków wszystkich zachowanych założeń i układów urbanistycznych oraz systematyczne jego porządkowanie. − dalsze prowadzenie archeologicznych badań osadniczych w ramach kontynuacji drugiego etapu rozpoznania powierzchniowego mikroregionów, − wzbogacanie dokumentacji dotyczącej obiektów dziedzictwa kulturowego, w szczególności: opisów, szkiców, map i opracowań obiektów oraz digitalizacji danych i ich udostępnianie w formie elektronicznej, − promocja szlaków kulturowych, parków kulturowych, pomników historii, a także obiektów wpisanych na listy dziedzictwa europejskiego, − podnoszenie wizerunku województwa jako produktu turystycznego, poprzez prawidłowe znakowanie dróg w celu dotarcia do określonych atrakcji turystycznych. Turystyka i wypoczynek Rozwój rekreacji trafia na różnego rodzaju bariery (przede wszystkim finansowe, ale także prawne i organizacyjne), których przełamanie może nastąpić na szczeblu rządowym, samorządu województwa lub samorządu gmin. Równocześnie rozwój różnych form wypoczynku pociąga za sobą ujemne skutki dla środowiska przyrodniczego, które muszą być zlikwidowane, a jeśli to niemożliwe – przynajmniej zminimalizowane. Najważniejsze wnioski, kształtujące politykę przestrzenną województwa w zakresie łagodzenia skutków antropopresji w obszarach atrakcyjnych dla rekreacji oraz warunkujące dalszy rozwój tej funkcji są następujące: − określenie modelu zagospodarowania przestrzennego dla obszarów o wyjątkowych walorach przyrodniczych (np. opracowanie planów ochrony dla parków krajobrazowych i rezerwatów przyrody nieobjętych ścisłą ochroną), które pozwolą na podejmowanie właściwych decyzji w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, − uwzględnianie w zagospodarowaniu rekreacyjnym pojemności środowiska przyrodniczego i dostosowanie do niej ograniczeń w zagospodarowaniu przestrzennym terenów rekreacyjnych, − stworzenie systemu kontroli prawidłowej gospodarki wodno – ściekowej w zabudowie mieszkaniowej jednorodzinnej i zagrodowej oraz w zabudowie letniskowej na obszarach o wyjątkowej wrażliwości na zanieczyszczenia.
30 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Aktualizacja PZWW podtrzymuje zapisy Studium Rekreacji dotyczące zagospodarowania rekreacyjnego Wielkopolski oraz podzielenia go na rejony. Obszar PPK opisany w PZPWW jako rejon Przemęcki został zaliczony do grupy rejonów najatrakcyjniejszych dla wypoczynku to znaczy że funkcja rekreacyjna nie będzie w przyszłości funkcją wiodącą a tylko uzupełniają inne funkcje, co nie oznacza że nie będzie ogrywać istotnej roli w gospodarce. rejony atrakcyjne dla wypoczynku oraz grupę pozostałych terenów. Do najatrakcyjniejszych dla wypoczynku zaliczono jeszcze rejony (9): Kórnicko–Zaniemyski, Międzychodzko–Sierakowski, Powidzko–Skorzęciński, Puszczy Zielonki, Skocki, Ślesiński, Wągrowiecki oraz Wolsztyński W grupie obszarów atrakcyjnych dla wypoczynku znalazły się rejony (9+3): Borów nad Gwdą, Chodzieski, Krzywiński, Mieleszyński, Nadnotecki, Nadobrzański, Nowotomyski, Ostrzeszowski, Złotowski oraz 3 rejony potencjalne, które będą mogły funkcjonować po realizacji zbiornika retencyjnego „Wielowieś Klasztorna” oraz po wyeksploatowaniu węgla brunatnego w okolicach Konina i Turku i pełnej rekultywacji terenów pokopalnianych. Trzecia grupa terenów, obszarowo największa, obejmuje pozostałą przestrzeń województwa, niejednorodną pod względem walorów przyrodniczych i kulturowych, w której występują zarówno miejsca o dużym znaczeniu dla rekreacji, jak i monotonne obszary rolniczej przestrzeni produkcyjnej, krajobrazowo nieciekawe tereny przemysłowe i podmiejskie. W tej grupie wyodrębniono: tereny położone w okolicach Poznania i Kalisza, które powinny stanowić zaplecze rekreacyjne dla mieszkańców tych miast, WPN i parki krajobrazowe nie objęte rejonami wypoczynkowymi (które z racji funkcji do jakiej zostały wyznaczone nie mogą być pominięte), odcinki dolin Warty i Noteci nie objęte rejonami, które również mogą pełnić funkcje rekreacyjne oraz miejsca wypoczynku weekendowego. Tworzenie parków kulturowych W celu ochrony i promocji krajobrazu kulturowego, cennego z uwagi na zachowane dziedzictwo kulturowe a równocześnie atrakcyjnego pod względem walorów przyrodniczych proponuje się utworzenie na terenie objętym PPK park kulturowy (PK): Cysterski Przemęcki PK (Przemęt – Kaszczor – Wieleń), Komunikacja drogowa Dla drogi wojewódzkiej nr 305 – Bolewice – Nowy Tomyśl – Wolsztyn − Wschowa − Wroniniec należy dążyć do bezwzględnego podniesienia standardu do poziomu europejskiego polegającego na zwiększeniu nośności powierzchni do t./oś, wykonaniu obwodnic oraz utwardzenie pobocza.
Realizacja ustaleń Planu województwa w zagospodarowaniu przestrzennym gmin Obowiązująca ustawa o pizp określa ogólnie związek planu zagospodarowania przestrzennego województwa ze studiami uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, zobowiązując gminy do sporządzenia studium uwzględniającego ustalenia strategii rozwoju województwa i planu zagospodarowania przestrzennego województwa (art. 9 ust. 2), podporządkowując tym samym studia gmin planom województw.
31 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Hierarchia systemu planowania przestrzennego w kraju określa konieczność zgodności dokumentów z opracowaniami wyższego szczebla. Wynika stąd potrzeba analizy i dostosowania studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin do ustaleń aktualizacji Planu województwa. Aktualizacja Planu wymagać będzie współpracy samorządu województwa z samorządami gmin w zakresie: − sporządzania studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, − wprowadzania inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym ustalonych w Planie do aktów prawa miejscowego, − wspierania działań samorządów lokalnych w realizacji zasad i polityk przestrzennych określonych w Planie na ich terenach.
3.1.8 Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubuskiego Zarząd województwa Lubuskiego 2 października 2002 roku podjął uchwałę nr XXXVII/272/92 w sprawie uchwalenia Planu zagospodarowanie przestrzennego Województwa Lubuskiego. Powierzchnia Przemęckiego Parku Krajobrazowego to 20961 ha z czego 2894 ha (dane GUS) znajduje się w województwie Lubuskim co stanowi 13,8 % całego Parku. PPK zajmuje część gminy Wschowa która należy do powiatu Wschowskiego. Większość obszaru PPK na terenie woj. Lubuskiego to lasy zajmują one powierzchnię 2017 ha co stanowi 22 % całej powierzchni Parku w województwie lubuskim. Jedyną i najważniejszą wsią wchodzących w obszar PPK jest Lgiń leżący nad jeziorem Lgińskim. Miejscowość leży na skraju lasów należących do nadleśnictwa Włoszakowice tuż przy drodze wojewódzkiej nr 305 łączącej Nowy Tomyśl i Wschowę . Z uwagi na że tylko 13,8 % PPK leży w województwie Lubuskim w kierunkach zagospodarowania znajdujemy tylko podstawowe wytyczne dla tego obszaru. Dotyczą one głównie gminy Wschowa i brzmią następująco: Kierunek i polityka nr 7 - Regionalne Ośrodki Obsługi – Strzelce Krajeńskie – Drezdenko – Krosno Odrzańskie – Międzyrzecz – Nowa Sól – Żary – Żagań – Szprotawa – Wschowa – Sulęcin – Sulechów – Świebodzin – zaludnienie w 2020 – 2025 r. ok. 200 tys. mieszkańców. Lokalizacja w powiatach: strzelecko – drezdeneckim, krośnieńskim, międzyrzeckim, nowosolskim, żarskim, żagańskim, sulęcińskim, gorzowskim i świebodzińskim (p. mapy). Regionalne ośrodki rozproszone na obszarze regionu pełnią w większości dodatkowe funkcje siedzib powiatów. Świebodzin jako kontynentalny węzeł multimodalny będzie ok. 2020 r. pełnił funkcje europejskie. Sieć 12 regionalnych ośrodków obsługi jest uzupełniona siecią 26 ośrodków o zasięgu lokalnym. Te 12 ośrodków o funkcjach i znaczeniu obsługi regionalnej / ponadlokalnej obsługi ludności mają zróżnicowane warunki dostępności, otoczenia, wielkości zaludnienia obszarów
32 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego obsługiwanych, standardy infrastruktury technicznej i wymagają stopniowej rozbudowy i modernizacji. Strefy wymagające wprowadzenia zasad gospodarowania odpadami na terenach gmin. Zgodnie z ustawą o gospodarce odpadami, gminy mają obowiązek zorganizować usuwanie i neutralizację odpadów. Tereny turystyczne, to obszary wymagające specjalnych, nowoczesnych systemów gospodarowania odpadami, opartych na europejskich i światowych standardach, ponieważ są to obszary stref turystycznych regionu lubuskiego o zasięgu europejskim. Osiedla rekreacyjne, zlokalizowane w tych strefach, będą usługową bazą wypoczynkową, terenami budowy grupowych lub indywidualnych domów o funkcji weekendowej i letniskowej. Zgodnie z ustawami: Prawo o ochronie środowiska, o odpadach oraz o opakowaniach i odpadach opakowaniowych - strefy turystyczne wymagają wprowadzenia specyficznych zasad prowadzenia polityki gospodarowania odpadami. Regionalne Ośrodki Obsługi – Strzelce Krajeńskie – Drezdenko – Krosno Odrzańskie – Międzyrzecz – Nowa Sól – Żary – Żagań – Szprotawa – Wschowa – Sulęcin – Sulechów – Świebodzin. Regionalne ośrodki wymagają wyposażenia w gaz i ciepło (realizacja programu Media Odra Warta); rozbudowa sieci telekomunikacji – utworzenie centrów informacyjnych. Plan woj. Lubuskiego wskazuje również historyczno – kulturowy szlak cystersów Lokalizacja: powiat zielonogórski, świebodziński, międzyrzecki, gorzowski: od granicy województwa wielkopolskiego, rejon Wolsztyna (Przemęt, Obra, Kaszczor), przez Gościkowo – Paradyż, Wysoką (gmina Międzyrzecz), Bledzew, Nową Wieś i Stary Dworek (gmina Bledzew), Kalsko i Rokitno (gmina Przytoczna), Mironice (gmina Kłodawa), w kierunku Pełczyc w województwie zachodniopomorskim. Zasady zagospodarowania: oznaczenie i turystyczne zagospodarowanie szlaku, ośrodki turystyczne: Gościkowo, Rokitno, Bledzew.
WNIOSKI Z PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO DO GMIN GRUPY REGIONALNEJ 1. Nazwa gminy – WSCHOWA - siedziba powiatu ziemskiego, gmina miejsko – wiejska, ranga regionalna, pow. 198 km2, ludność: 22.018 mieszkańców. 2. Lokalizacja i główne powiązania zewnętrzne – gmina jest usytuowana przy drodze europejskiej nr 12 i tworzy węzeł 3 dróg wojewódzkich z linią kolejową w kierunku Poznania; 3. Wytyczne do struktury przestrzennej - gmina jest położona na obszarze Przemęckiego Parku Krajobrazowego o pow. 2.000 ha, i pełni funkcję ośrodka obsługi na poziomie regionalnym; 4. Inne wytyczne z planu – gmina posiada 6.600 ha terenów z prawną ochroną, z tego 2.000 ha terenu Parku Krajobrazowego. W ramach Zadania samorządu województwa nr 4 planowana
33 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
jest rozbudowa sieci dróg komunikacji rowerowej o znaczeniu międzynarodowym i międzyregionalnym
3.1.9 Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego – Studium Rekreacji Dokumentem uszczegóławiającym Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego jest Studium Rekreacji. Opracowanie te powstało w roku 2004 w sposób kompleksowy przedstawia stan zagospodarowania turystycznego na terenie województwa Wielkopolskiego. Celem opracowania ,,Studium rekreacji” jest waloryzacja przestrzeni Wielkopolski pod kątem jej przydatności dla rekreacji. Tak postawiony cel wynika z zapisu Strategii rozwoju województwa wielkopolskiego. W opracowaniu rekreację potraktowano bardzo szeroko, włączając w zakres analiz wszelkie formy wypoczynku związane z wyjazdem poza miejsce zamieszkania i z korzystaniem głównie ze środowiska przyrodniczego, ale również z dóbr kultury materialnej i duchowej, z obiektów sportowych oraz różnego rodzaju imprez: kulturalnych, rozrywkowych i sportowych. Poza zasięgiem zainteresowań znalazły się wyjazdy w celach biznesowych, naukowych, towarzyskich, rodzinnych itp. W Studium przyjęto zasadę taką samą jaką zastosowano w obowiązującym Planie zagospodarowania przestrzennego województwa, że przedmiotem zainteresowania są obiekty i urządzenia oraz działalność o znaczeniu ponadlokalnym, a więc to wszystko co jest istotne dla funkcjonowania całego regionu z uwagi na to, że PPK jest dobrem o skali regionalnej szereg zapisów zawartych w opracowaniu ma dla tego obszaru bezpośrednie przełożenie na zapisy z Studiach gmin i planach miejscowych. W niniejszym studium uwagę skoncentrowano głównie na obszarach, które ze względu na walory przyrodnicze i krajobrazowe predystynowane są do rozwoju funkcji rekreacyjnej oraz na tych terenach, na których ze względu na uwarunkowania społeczne (duży potencjał ludności miejskiej) wypoczynek winien być planowany, mimo nienajlepszych warunków przyrodniczych. W wyniku tych prac wytypowano tylko 3 grupy terenów o walorach wyraźnie stawiających je na innym poziomie: − rejony najatrakcyjniejsze dla wypoczynku, − rejony atrakcyjne dla wypoczynku, − pozostałe tereny, natomiast w obrębie tych grup nie określono, które z nich posiadają większą wartość dla rekreacji. Zaznaczyć tu należy, że rejon PPK znajduje się w pierwszej grupie rejonów najatrakcyjniejszych dla wypoczynku. Mówiąc o rejonach najatrakcyjniejszych dla rekreacji trzeba mieć świadomość, że w żadnym z nich funkcja rekreacyjna nie jest i nie będzie również w przyszłości funkcją wiodącą, a zawsze tylko uzupełniającą – w mniejszym czy większym stopniu – inne funkcje. W Studium położono nacisk aby dla wszystkich rejonów rekreacyjnych powstały odrębne opracowania planistyczne które :
34 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
- umożliwią gminom włączonym do jednego rejonu prowadzenie zintegrowanej polityki w zakresie zagospodarowania rekreacyjnego, obsługi rekreantów itp. oraz promowania całego rejonu wspólnymi siłami, co zdecydowanie podniesie jego rangę w odbiorze społecznym, - umożliwią racjonalne rozwiązanie infrastruktury technicznej dla obszarów położonych przy granicach gmin, - pozwolą na prowadzenie badań w zakresie pojemności rekreacyjnej środowiska przyrodniczego większych obszarów o jednorodnym charakterze, - pozwolą na rozwiązanie problemów/konfliktów przestrzennych niemożliwych do uchwycenia w skali, w jakiej wykonane zostało nin. Studium. Wskazany w Studium Przemęcki Rejon Rekreacyjny jako rejon najatrakcyjniejszy dla wypoczynku charakteryzuje się: • Obejmuje części gmin: Przemęt, Wijewo i Włoszakowice. • Powierzchnia rejonu – ca 180 km2. • Ośrodek obsługi rekreacji rangi podstawowej – Boszkowo. • Koncentracja wypoczynku weekendowego w okolicach Boszkowa i Wielenia oraz w Gołanicach. • Cały rejon leży w obrębie Przemęckiego Parku Krajobrazowego. • Okolice Boszkowa wymagają restrukturyzacji rekreacji.
Studium Rekreacji wskazuje również najpilniejsze do rozwiązania sprawy i są to między innymi: - uregulowania prawne – ustawowe dotyczące: • wyznaczenia wokół zbiorników wodnych i rzek stref wyłączonych spod zainwestowania, z wyjątkiem ogólnodostępnych obiektów i urządzeń rekreacyjnych oraz obiektów niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania gospodarki wodnej i rybackiej, • wprowadzenie wokół jezior i rzek pasów ogólnodostępnej zieleni ochronno- krajobrazowej umożliwiających poprowadzenie ciągów spacerowych, • korzystania z lasów, głównie przez zbieraczy runa leśnego; - wytypowanie w województwie wielkopolskim jezior i rzek dostępnych dla uprawiania sportów motorowodnych; - weryfikacja powierzchni włączonych do obszarów chronionego krajobrazu; • opracowanie planów ochrony dla parków krajobrazowych i rezerwatów przyrody nie objętych ścisłą ochroną, które pozwolą na podejmowanie właściwych decyzji w studiach
35 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego; • konieczność uwzględniania w zagospodarowaniu rekreacyjnym pojemności środowiska przyrodniczego, określonej w przepisach szczególnych; • prowadzenie w zabudowie mieszkaniowej jednorodzinnej i zagrodowej oraz w zabudowie letniskowej kontroli prawidłowego odprowadzania ścieków; • unikanie wprowadzania kolizyjnych funkcji na terenach sąsiadujących z tymi, które przeznaczone są do rekreacyjnego zagospodarowania; • kierowanie się zasadami przestrzennego zagospodarowania gmin określonymi w Planie zagospodarowania przestrzennego województwa Wielkopolskiego. • korzystania z lasów, głównie przez zbieraczy runa leśnego; - wytypowanie w woj. wielkopolskim jezior i rzek dostępnych dla uprawiania sportów motorowodnych; - weryfikacja powierzchni włączonych do obszarów chronionego krajobrazu; - opracowanie planów ochrony dla parków krajobrazowych i rezerwatów przyrody nie objętych ścisłą ochroną, które pozwolą na podejmowanie właściwych decyzji w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego; - konieczność uwzględniania w zagospodarowaniu rekreacyjnym pojemności środowiska przyrodniczego, określonej w przepisach szczególnych; - prowadzenie w zabudowie mieszkaniowej jednorodzinnej i zagrodowej oraz w zabudowie letniskowej kontroli prawidłowego odprowadzania ścieków; - unikanie wprowadzania kolizyjnych funkcji na terenach sąsiadujących z tymi, które przeznaczone są do rekreacyjnego zagospodarowania; - kierowanie się zasadami przestrzennego zagospodarowania gmin określonymi w Planie zagospodarowania przestrzennego województwa Wielkopolskiego.
3.2 Uwarunkowania wynikające z położenia w województwie Wielkopolskim oraz Lubuskim - Park w regionalnej strukturze społeczno-gospodarczej Przemęcki Park Krajobrazowy położony jest na terenie dwóch województw: w południowo – zachodniej części województwa wielkopolskiego (pow. 180,7 km2) oraz w południowo wschodniej części województwa lubuskiego (pow. 28,9 km2), w pobliżu granicy z województwem dolnośląskim. Z uwagi na fakt, że znaczna część PPK znajduje się w Wielkopolsce, to właśnie
36 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego stolica województwa, jaką jest Poznań, odgrywa tu rolę wiodącą. Województwo wielkopolskie jest zróżnicowane wewnętrznie. Zróżnicowanie to dotyczy cech i zasobów środowiska przyrodniczego, struktury sieci osadniczej a także infrastruktury technicznej i potencjału gospodarczego. Istniejące w województwie obszary niedoinwestowane, o zróżnicowanej infrastrukturze społeczno-gospodarczej są wynikiem zaszłości historycznych, a także procesów z okresu transformacji systemowej Polski po 1989 r. Działalność gospodarcza skupiona jest w Poznaniu i na terenach otaczających, relatywnie najsłabiej pod tym względem rozwinięte są tereny północne i wschodnie. Pod względem rozwoju, przestrzennie i tradycyjnie „najbliższe” Poznaniowi i województwu wielkopolskiemu jest województwo lubuskie, szczególnie siedziby administracyjne: Zielona Góra i Gorzów Wlkp. Województwa: wielkopolskie i lubuskie, zajmują nieco odmienną od siebie pozycję w nowej strukturze regionalnej gospodarki kraju. Rozwój społeczno – gospodarczy obejmuje teraz głównie obszary metropolitalne, np. Poznań, Wrocław. Ośrodki te rozwijają się szybciej niż województwa, do których należą. Mocna pozycja Poznania oraz pozycja Zielonej Góry w różny sposób przekłada się na rozwój obszarów otaczających. Najsilniejsze, korzystne oddziaływanie i rozprzestrzenianie rozwoju z Poznania dotyczy obszarów położonych w promieniu 20 - 30 km od miasta, w przypadku Zielonej Góry oddziaływanie to jest znacznie mniejsze. PPK położony jest w odległości około 60 km od Poznania i 50 km od Zielonej Góry, przy styku trzech województw. Obszary przygraniczne województw, niemające znaczących powiązań z centrami aglomeracji, mogą się cechować powolniejszym wzrostem i być zagrożone marginalizacją. Podobnie gminy, na terenie których znajduje się PPK położone są peryferyjnie w stosunku do najbliższych miast powiatowych: Wolsztyna (Gmina Przemęt) oraz Leszna (Gmina Wijewo, Włoszakowice). Silniejsze powiązania funkcjonalne z miejscowościami położonymi w obszarze Parku widoczne są w skali subregionalnej lub lokalnej. W sytuacji, gdy największe, wielofunkcyjne aglomeracje miejskie nie indukują rozwoju w szerszej skali przestrzennej, większe znaczenie uzyskują miasta średniej wielkości, stające się lokalnymi biegunami aktywizacji gospodarczej i rozwoju, tj. miasto Leszno. Silny wpływ Leszna, położonego około 20 km od granic PPK jest pozostałością po starym układzie województw. W otoczeniu Parku zaznacza się także wpływ innych miast (w szczególności powiatowych), tj. Wschowa, Wolsztyn. Miasto Wschowa jest siedzibą starostwa powiatowego od 2002 roku, obecnie pełni rolę regionalnego ośrodka obsługi ludności. PPK położony jest pomiędzy ważnymi szlakami transportowymi województwa, które nie stanowią w znaczący sposób o jego dostępności komunikacyjnej, gdyż żaden z nich nie przebiega w jego bezpośrednim sąsiedztwie. Odległość do przebiegających dróg krajowych (nr 3, 5, 12, 32) oraz linii kolejowych (E-59, CE-59) wynosi od 15 km do 30 km. Przez obszar PPK nie przebiega żadna droga o znaczeniu krajowym. Ruch drogowy koncentruje się na drodze wojewódzkiej nr 305 Nowy Tomyśl – Wolsztyn – Wschowa – Wroniniec. Teren poprzecinany jest przede wszystkim siecią dróg powiatowych i gminnych. Przez północną i wschodnią część Parku przebiega jednotorowa, niezelektryfikowana linia kolejowa relacji Leszno - Wolsztyn - Zbąszyń z szeregiem przystanków osobowych w następujących miejscowościach: Boszkowo, Starkowo,
37 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Błotnica, Perkowo, Nowawieś, Solec Nowy. Komunikacja ta zapewnia obsługę dojazdów do pracy i szkół w głównych ośrodkach położonych poza obszarem gminy, a także obsługę ruchu turystycznego w sezonie letnim. Sieć osadnicza na terenie gmin wchodzących w granice PPK opiera się na wsiach usytuowanych przy głównych drogach powiatowych i gminnych. Osadnictwo jest rozproszone, o czym świadczy duża liczba wsi oraz stosunek ich powierzchni do liczby mieszkańców. Średnio na 1 wieś przypada 10,4 km2 powierzchni oraz 556 mieszkańców gminy. Pod względem układu sieci osadniczej gminy są w miarę jednorodne. Większe wsie znajdują się przeważnie w centralnej części obszaru gminy, dominują wsie małe (100 – 400 os.) i średnie (400 – 700 os.), jest 8 wsi z liczba mieszkańców powyżej 1000. Uwarunkowania demograficzne w gminach są korzystne, przyrost naturalny jest ujemny tylko w mieście Wschowa. Właściwa jest także struktura ludności w podziale na kategorie wieku przedprodukcyjnego, produkcyjnego i poprodukcyjnego. Ogólna liczba mieszkańców wynosi 54522 osoby, w układzie gmin jest ona jednak zróżnicowana. Gminy wiejskie zamieszkuje od 3 do 8 tysięcy osób, więcej ludności liczy gmina Przemęt, z uwagi na dużą powierzchnię oraz gmina Wschowa z uwagi na miejski charakter miejscowości (powyżej 13 tysięcy osób). Niektóre gminy mają charakter wielofunkcyjny (np. Wschowa, Włoszakowice, Święciechowa), wiodącym kierunkiem jest jednak rolnictwo. Różnice pojawiają się w przypadku potencjalnych ścieżek rozwoju poszczególnych gmin i jego perspektyw. Do pozostałych funkcji należy działalność gospodarcza oraz turystyka i rekreacja. Przeważają usługi podstawowe o charakterze lokalnym i zakłady rzemieślnicze drobnej produkcji. Aktywności gospodarczej sprzyjają położenie komunikacyjne oraz bliskość miasta Leszna. Teren Parku pokryty jest licznymi jeziorami oraz lasami, co wpływa dodatnio na waloryzację przestrzeni Wielkopolski pod kątem jej przydatności dla rekreacji. Rejon PPK znajduje się w pierwszej grupie rejonów najatrakcyjniejszych dla wypoczynku w Wielkopolsce. Park jest miejscem docelowym i miejscem rekreacji przede wszystkim dla ludności mieszkającej w promieniu około 20 – 30 km od jego granic. Na terenie Parku w pobliżu jezior dominuje zabudowa letniskowa. Podstawowy rodzaj turystyki w PPK to turystyka weekendowa. Obsługa turystyczna obejmuje Leszno, Wschowę, a w dalszej kolejności może obejmować także Kościan, Śmigiel, Wolsztyn, Sławę. Liczni rekreanci pochodzą również z Poznania i Zielonej Góry. Poniżej przedstawiono syntetyczne wskaźniki charakteryzujące strukturę społeczno – gospodarczą województwa wielkopolskiego i lubuskiego na tle kraju.
Tab. 1. Syntetyczne wskaźniki charakteryzujące strukturę społeczno-gospodarczą województwa wielkopolskiego i lubuskiego (2006 r.)
WSKAŹNIKI ROZWOJU SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO WOJ. WOJ. LUB. POLSKA LP. WLKP. I. Ogólne informacje o województwie
1. Powierzchnia [km2] 29827 13988 312683
38 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
WSKAŹNIKI ROZWOJU SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO WOJ. WOJ. LUB. POLSKA LP. WLKP. 2. Ludność wg faktycznego miejsca zamieszkania [tys.] 3378,5 1008,5 38125,5
3. Gęstość zaludnienia [osób/km2] 113,3 72,1 121,9 4. Użytki rolne [%] 57,7 35,9 51,0 5. Lesistość [%] 25,5 48,7 28,9 6. Obszary prawnie chronione [% powierzchni ogólnej] 31,4 39,2 32,1 II. Sektor gospodarczy 7. PKB na 1 mieszkańca w 2005 r. [w tys. zł] 27,6 23,2 25,8 8. Podmioty gospodarki narodowej ogółem w 2006 r. [tys.] 345,7 105,6 3636,0 Nowozarejestrowane osoby fizyczne prowadzące działalność 9. gospodarczą w 2006 r. [% ogólnej liczby podmiotów 78,5 75,9 76,1 gospodarczych] Wskaźnik przedsiębiorczości (liczba podmiotów gospodarczych / 10. 102,3 104,7 95,4 1000 mieszkańców)
11. Pracujący [tys.] 991,2 221,0 9584,6 12. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w I kw. 2006 r.[zł] 2445,02 2344,60 2516,75 Średnia wielkość indywidualnych gospodarstw rolnych o pow. 1 ha 13. 11,7 12,9 8,6 [ha]
14. Gospodarstwa rolne o powierzchni do 1 ha [% ogółu gospodarstw] 27,8 35,6 30,3 Gospodarstwa rolne o powierzchni powyżej 20 ha [% ogółu 15. 7,9 6,4 4,5 gospodarstw] Produkcja sprzedana przemysłu i budownictwa w I kw. 2006 r. 16. 1235,3 153,7 11488,3 [mln zł w cenach bieżących]
III. Ludność 17. Przyrost naturalny [na 1000 mieszkańców] 1,65 1,14 0,12 18. Saldo migracji [na 1000 mieszkańców] 0,16 -1,58 -0,95
19. Stopa bezrobocia w I kw. 2006 r. [%] 14,7 23,4 17,8 Bezrobocie wśród osób do 25 r.ż. w I kw. 2006 r. [% ogółu 20. 24,5 20,0 21,9 bezrobotnych] Bezrobocie wśród osób z wyższym wykształceniem w I kw. 2006 r. 21. 4,8 3,8 5,3 [% ogółu bezrobotnych]
22. Ludność w wieku przedprodukcyjnym [%] 21,1 20,5 20,1 23. Ludność w wieku produkcyjnym [%] 64,8 65,7 64,2 24. Ludność w wieku poprodukcyjnym [%] 14,1 13,8 15,7 25. Liczba studentów na 10 tys. ludności 510,9 360,8 505,6
39 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
WSKAŹNIKI ROZWOJU SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO WOJ. WOJ. LUB. POLSKA LP. WLKP. IV. Infrastruktura 26. Sieć wodociągowa [tys. km] 27,8 5,7 251,4 27. Ludność korzystająca z wodociągów [% ludności ogółem] 91,9 88,4 86,3 28. Sieć kanalizacyjna [tys. km] 7,9 2,2 84,9 29. Ludność korzystająca z kanalizacji [% ludności ogółem] 58,6 61,8 59,8 30. Mieszkania oddane do użytku w I kw. 2006 r. 2265 763 28284
4 UWARUNKOWANIA LOKALNE ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO PRZEMĘCKIEGO PARKU KRAJOBRAZOWEGO 4.1 Uwarunkowania wynikające z opracowań strategicznych gmin Poniżej przeanalizowano dwa rodzaje opracowań: strategie rozwoju gmin oraz programy rozwoju lokalnego (przy braku strategii lub gdy strategia jest zmieniana). W niektórych przypadkach strategia jest połączona z programem rozwoju lokalnego w jedno opracowanie. Dla gminy Święciechowa nie zostało wykonane tego typu opracowanie. Strategia rozwoju to długookresowy plan działania określający strategiczne cele rozwoju gminy lub miasta i przyjmujący takie kierunki oraz priorytety działania (cele operacyjne i zadania realizacyjne), a także alokację środków finansowych, które są niezbędne dla realizacji przyjętych zamierzeń rozwojowych. Ogólne biorąc, odpowiada ona na podstawowe pytanie: co trzeba zrobić, aby funkcjonować i rozwijać się w przyszłości w celu optymalnego zaspokojenia zbiorowych potrzeb mieszkańców?, mając na uwadze zarówno uwarunkowania zewnętrzne (szanse i zagrożenia), jak i wewnętrzne (silne i słabe strony) dalszego rozwoju. Ustalenia strategii rozwoju stanowią podstawę do prowadzenia przez władze gminy lub miasta długookresowej polityki rozwoju społeczno-gospodarczego. Wokół jej ustaleń muszą koncentrować się działania władz samorządowych zmierzające do zapewnienia jak najlepszych warunków życia mieszkańców miasta oraz tworzenia sprzyjających warunków dla dalszego rozwoju gospodarczego. Strategia rozwoju jest to instrument fundamentalny i konieczny do skutecznego zarządzania gminą. Pozwala z jednej strony lepiej zagospodarować zasoby gminy, a z drugiej wskazuje obszary niedorozwoju wymagające wzmożonej aktywności władz samorządowych. Jest także
40 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego dokumentem zwiększającym szanse gminy na uzyskanie zewnętrznych źródeł finansowania, w tym zwłaszcza środków pomocowych z Unii Europejskiej.
Strategia Rozwoju Gminy Przemęt (2005 r.) Strategia została przyjęta uchwałą rady gminy 27 kwietnia 2005 roku i obejmuje lata od 2005- 2011. W strategii można wyróżnić dwie główne części: • Uwarunkowania rozwoju gminy • Programy i projekty strategiczne Po analizie atutów i problemów oraz uwarunkowań rozwoju Gminy, sformułowano następującą deklarację z która utożsamia się gmina Przemęt: „Jesteśmy gminą położoną w południowo-zachodniej części Wielkopolski. Naszą misją jest wspieranie rozwoju rolnictwa oraz małej i średniej przedsiębiorczości. Dzięki obfitości bogactw przyrody i kultury, bazie turystycznej i gościnności, stwarzamy doskonałe warunki dla zamieszkania i wypoczynku”
Głównymi celami gminy są: 1. Rozwój infrastruktury technicznej – polegający na ciągłym podnoszeniu standardu życia mieszkańców poprzez budowę i modernizację dróg, ulic, chodników a także budowę sieci wodociągowej, kanalizacyjnej, energetycznej. To właśnie dzięki inwestycjom w infrastrukturę techniczną pośrednio chronimy środowisko naturalne a mieszkańcy żyją w przyjaznym i zdrowym otoczeniu. Główne zadania to: • Dokończenie wodociągowania gminy • Regulacja prawna gospodarki wodociągowej • Poprawa jakości wody • Gazyfikacja gminy według opracowanego programu • Utwardzanie i modernizacja dróg gminnych • Rozwój sieci dróg rowerowych 2. Wspieranie rozwoju gospodarczego gminy Gmina Przemęt charakteryzuje się 13 % procentem bezrobocia czyli bez pracy pozostaje ok. 800 mieszkańców gminy (dane z 2005 r.) dlatego jednym z priorytetów jest wspieranie przedsiębiorczości. Spory kapitał ludzki oraz liczne tereny inwestycje to odpowiednie atuty do lokowania w gminie inwestycji. Dodatkowym atutem gminy jest sfera turystki która obok innych źródeł działalności gospodarczej mogłaby też mieć swój udział w dochodach gminy. 41 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Główne zadania to: • Wspieranie rozwoju osadnictwa na terenie gminy (opracowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego) • Wprowadzenie systemu segregacji i utylizacji odpadów stałych • Zwiększanie świadomości ekologicznej mieszkańców • Promocja i wspieranie rozwoju rolnictwa (szczególnie ekologicznego) i gospodarstw agroturystycznych • Regulacja cieków wodnych, melioracje • Wspieranie rozwoju turystyki i rekreacji- jest to jedno z najistotniejszych zagadnień w kontekście planu ochrony PPK. Strategia wskazuje na duży potencjał jaki tkwi w gminie liczne atrakcje które przyciągają nie tylko turystów z okolic Leszna ale także z Dolnego Śląska i innych części kraju. Należy tutaj podkreślić jeszcze dwa atuty - dużą liczbą miejsc noclegowych oraz szeroką ofertę działek letniskowych. Największymi brakami tej branży jest brak plaż ogólnodostępnych oraz zbyt mała ilość ścieżek turystycznych i szlaków wodnych oraz co jest najważniejsze postępująca eutrofizacja jezior. W programie tym przyjęto do realizacji kilka projektów, mających na celu wyeliminowanie powyższych braków, co z pewnością przyczyni się do dalszego rozwoju turystyki i rekreacji na terenie Gminy. Do najważniejszych projektów należy: • Zagospodarowanie brzegów jezior ( częściowo już wykonane), • Wyznaczanie ścieżek pieszych, rowerowych, konnych w lasach oraz szlaków wodnych, • Poprawa jakości i drożności wód powierzchniowych na terenie gminy–( częściowo już wykonane przyp .autora), • Remont i modernizacja obiektów zabytkowych i ich otoczenia, • Zagospodarowanie i modernizacja centrów wsi, 3. Rozwój usług społecznych – polegający na ciągłym podnoszeniu jakości takich usług jak: • Szkolnictwo • Ochrona zdrowia • Opieka społeczna • Kultura • Sport Rozwój ten dziedziny odbywać się ma poprzez realizacje następujących projektów:
42 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
• Remonty budynków oświatowych • Budowa sal gimnastycznych przy szkołach • Tworzenie świetlic i stołówek w szkołach oraz remonty i modernizacja świetlic wiejskich • Wykorzystanie bibliotek jako centrów kultury • Organizacja podstacji pogotowia ratunkowego • Dostosowanie budynków publicznych do potrzeb osób niepełnosprawnych
Plan Rozwoju Lokalnego gminy Włoszakowice 2004-2013 Plan Rozwoju Lokalnego dotyczy gminy Włoszakowice - jednej z 7 gmin powiatu leszczyńskiego. Jest to dokument określający zadania jakie będą realizowane na terenie gminy przez administracje publiczną oraz sposób ich finansowania. Ponadto plan ma na celu uporządkowanie procesu inwestycyjnego do możliwości i potrzeb gminy. Nadrzędnym celem planu jest prawidłowa komunikacja władz gminy ze społecznością lokalną tak aby i ona uczestniczyła w procesie rozwoju gminy. Plan rozwoju lokalnego gminy Włoszakowice obejmuje lata 2004 – 2013, z podziałem na dwa etapy realizacyjne: I etap realizacji obejmuje lata 2004 – 2006
II etap realizacji obejmuje lata 2007 – 2013 Poza częścią diagnostyczną plan rozwoju wskazuje główne problemy rozwojowe gminy do których należą: • Inicjowanie i wspieranie rozwoju gospodarczego • Ochrona zasobów środowiska naturalnego • Przeciwdziałanie najdotkliwiej odczuwalnym problemom społecznym • Zaspokajanie potrzeb grup wymagających ukierunkowanych działań – dzieci, chorych, osób starszych i niepełnosprawnych • Wykorzystanie i kształtowanie walorów turystycznych
• Podnoszenie poziomu życia mieszkańców Do najważniejszych zadań wymienionych w planie rozwoju lokalnego gminy Włoszakowice w kontekście PPK należą: 1. Modernizacja bazy i przystani nad j. Dominickim 2. Budowa nawierzchni twardej na drodze Dłużyna –Charbielin 3. Budowa nawierzchni twardej na drodze Dłużyna – Bucz 43 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
4. Gazyfikacja gminy 5. Wdrożenie programu użytkowego zespołu folwarcznego w Zbarzewie 6. Budowa kanalizacji sanitarnej w Boguszynie, Jezierzycach, Kościelnych, Zbarzewie, Charbielinie, Dłużynie i Skarżyniu 7. Budowa kanalizacji sanitarnej w Sadzi i Krzycku Wielkim 8. Budowa stacji wodociągowej w Dominicach
Strategia Sukcesu Gminy Wschowa (2007 r.) Strategia gminy została uchwalona 31 października uchwałą Rady Miejskiej nr XV/120/07. Misją gminy Wschowa jest: „Misją wspólnoty wschowskiej jest budowa oraz umacnianie jej europejskiego charakteru i wizerunku oparta na wykorzystaniu bogatego zasobu historycznego, potencjału duchowego i intelektualnego, nakierowana na tworzenie otoczenia przyjaznego człowiekowi i na własny rozwój instytucjonalny oraz gospodarczy.” Głównymi celami strategicznymi są: 1. Poprawa warunków życia mieszkańców wsi. 2. Poprawa stanu środowiska naturalnego gminy. 3. Poprawa infrastruktury służącej turystyce. 4. Zmniejszenie uciążliwości ruchu drogowego dla mieszkańców. 5. Podniesienie aktywności mieszkańców. 6. Stworzenie warunków do zachowania istniejących zakładów pracy i powstawanie nowych. 7. Podniesienie jakości i warunków edukacji podstawowej i gimnazjalnej. 8. Tworzenie warunków sprzyjających wzrostowi liczby mieszkańców. W opracowaniu strategii nie wyodrębniono obszaru PPK, który zajmuje pewną część gminy Wschowa, dlatego wszystkie cele strategiczne zostały tu przytoczone.
Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Wijewo 2007-2013 (2004 r.) Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Wijewo obejmuje lata 2004-2013, z podziałem na 2 etapy realizacyjne: I etap realizacji obejmuje lata 2004-2006 II etap realizacji obejmuje lata 2007-2013 Plan Rozwoju Lokalnego składa się z części diagnostycznej, identyfikacji problemów rozwojowych oraz z formułowania zadań i projektów do wykonania.
44 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
W części identyfikacji problemów rozwojowych czytamy, że: „Walory przyrodnicze gminy powodują, że działalność gospodarcza powinna być podporządkowana wymogom ochrony środowiska przyrodniczego. Konieczność tę odzwierciedla krajowy system obszarów chronionych.” Do najważniejszych kierunków, które doprowadzą do redukcji napięć i konfliktów przestrzennych należą: • na styku infrastruktura techniczna – środowisko przyrodnicze poprzez: − realizację przepustów dla zwierzyny, wody itp. w miejscach przecięć ciągami komunikacyjnymi szczególnie dolin rzecznych i dróg migracji fauny, − realizację magistrali gazowych w miejscach podlegających ochronie (głównie ze względu na zagwarantowanie czystości wód) przy zastosowaniu specjalnych zabezpieczeń. • na styku środowisko przyrodnicze – osadnictwo poprzez: − uporządkowanie gospodarki ściekowej gminy poprzez budowę systemu kanalizacji sanitarnej realizację oczyszczalni ścieków, − sukcesywne wprowadzanie dla celów grzewczych paliw i technologii o najmniejszej uciążliwości dla środowiska. • na styku środowisko przyrodnicze – rekreacja poprzez: − dostosowanie wielkości ośrodków rekreacyjnych i zespołów działek letniskowych do pojemności środowiska przyrodniczego, − „kanalizowanie” ruchu turystycznego na obszarach o wysokich walorach przyrodniczych, − wprowadzenie nie zainwestowanego pasa terenu o szerokości min. 100 m od linii brzegowej jezior. • na styku środowisko przyrodnicze – rolnictwo poprzez: − wprowadzenie barier biogeochemicznych w postaci pasów zadrzewień śródpolnych i przywodnych, − wdrażanie zasad Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej dla ograniczenia spływu zanieczyszczeń z terenów rolnych, stosowanie nowoczesnych systemów nawożenia, − kanalizowanie wsi i wprowadzanie indywidualnych oczyszczalni ścieków na terenach o rozproszonej zabudowie, − ekologizację rolnictwa szczególnie w dolinach rzecznych, obszarach chronionego krajobrazu, rejonach rekreacyjnych, − prawidłowo prowadzone melioracje.
45 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Kolejnym niezmiernie ważnym problemem na teranie gminy są problemy infrastruktury technicznej a w szczególności brak systemu odprowadzanie i oczyszczenia ścieków. Brak kanalizacji przedkłada się na cały szereg negatywnych zjawisk, które zaobserwowano w sferze środowiskowej: - zanieczyszczenie cieków i zbiorników wodnych, - zanieczyszczenie gruntu (nagminne są przypadki odprowadzania ścieków bezpośrednio do rowów i gruntu). Działania inwestycyjne porządkujące gospodarkę ściekową wydają się bardzo ważne dla dalszego rozwoju gminy. Brak systemów odprowadzania i oczyszczania ścieków w jednostkach osadniczych obniża znacznie atrakcyjność inwestycyjną i turystyczną gminy. Rozwiązanie problemu odprowadzania i oczyszczania ścieków sanitarnych należy uznać za inwestycję priorytetową gminy. Dla oczyszczania ścieków rozważa się dwa warianty: • budowa oczyszczalni ścieków w Wijewie, • współudział w rozbudowie oczyszczalni ścieków w Wieleniu Zaobrzańskim. Ze względu na ochronę obszarów Przemęckiego Parku Krajobrazowego wskazane jest w pierwszym rzędzie wykonanie kanalizacji sanitarnej w miejscowościach: Wijewo, Brenno, Zaborówiec i Miastko, obejmując tereny zabudowy letniskowej w tych wsiach. Na obszarach, gdzie budowa kanalizacji sanitarnej jest z przyczyn ekonomicznych lub wynikających z ukształtowania terenu nieopłacalna, należy dążyć do rozwoju alternatywnych sposobów utylizacji ścieków (przydomowe oczyszczalnie ścieków). Szczegółowy program realizacji kanalizacji winien odbywać się na zasadach uwzględnionych we wniosku „o utworzenie aglomeracji Wijewo w ramach Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych”. Plan Rozwoju Lokalnego wskazuje też na problemy rozwoju turystyki i rekreacji. Do najistotniejszych problemów należą: • zanieczyszczone zbiorniki wodne, • zaniedbane obiekty zabytkowe • brak odpowiedniej infrastruktury turystycznej Dlatego do inicjatywy gminy należy: - wyznaczanie, urządzanie i popularyzowanie tras i szlaków turystycznych opartych o określony temat np. przyrodniczy czy kulturowy, - wyznaczanie, urządzanie i popularyzowanie szlaków turystycznych związanych z uprawianiem sportu np. wędrówek pieszych, rowerowych czy konnych.
46 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
W przyszłości również postuluje się wybudowanie w gminie krytego basenu z kompleksem urządzeń rekreacyjno - wypoczynkowych co przyczyniłoby się do przedłużenia sezonu turystycznego do jesieni (sezon grzybobrania). Obiekt taki byłby przeznaczony również do obsługi szkół z terenu gminy i sąsiednich. Zieleń wypoczynkowa w gminie to istniejące kompleksy leśne, istniejący park podworski w Wijewie oraz drzewa zabytkowe – pomniki przyrody (7 wpisanych do rejestru zabytków). Działania gminy w tym zakresie zieleni powinny się skupić na ochronie istniejących lasów i oraz ochronie i rewaloryzacji istniejącego parku. Ponadto na ochronie istniejącej i tworzeniu nowej zieleni towarzyszącej innym funkcjom, wszędzie tam, gdzie jej obecność poprawi estetykę krajobrazu wsi, miejsca.
Plan Rozwoju Lokalnego określa zasady kształtowania obszarów rekreacyjnych oraz zadania w zakresie turystki należą do nich : • dostosowanie chłonności zagospodarowania rekreacyjnego do pojemności środowiska przyrodniczego, • dostosowanie charakteru zagospodarowania rekreacyjnego do typu środowiska przyrodniczego, przy równoczesnym dążeniu do zróżnicowania form wypoczynku, • przygotowanie odpowiedniej oferty działek letniskowych i narzucenie wielkości działek zapewniającej wypoczynek oraz wpisanie się w lokalny ekosystem i stwarzającej możliwość wzbogacenia środowiska o nowe gatunki roślinności, • zachowanie odległości zabudowy od akwenów, pozwalającej utrzymać równowagę ekologiczną oraz zapewnienie dostępności brzegów jezior dla ogółu osób korzystających z rekreacji i dla zwierząt. • szeroko pojęta ochrona środowiska przyrodniczego: • uporządkowanie gospodarki ściekowej – skanalizowanie gminy utylizacja ścieków • edukacja społeczna ukierunkowana na ochronę środowiska, • ukierunkowanie profilu kształcenia młodzieży na potrzeby rozwoju funkcji turystyczno - rekreacyjnej gminy, • stworzenie dla terenu parku krajobrazowego i obszaru chronionego krajobrazu systemu informacji o szlakach, miejscach atrakcyjnych turystycznie i miejscach odpoczynku, • czytelne oznakowanie szlaków turystycznych pieszych i rowerowych, • dbałość o dostosowanie frekwencji turystów do chłonności środowiska przyrodniczego danego obszaru, • propagowanie budownictwa pensjonatowego w rejonie Zaborówca,
47 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
• propagowanie turystyki kwalifikowanej: wędkarstwo, łowiectwo, zbieractwo oraz turystyki pieszej, rowerowej i wodnej (kajakarstwo).
Podsumowując Plan Rozwoju Lokalnego gminy Wijewo należy przytoczyć listę najważniejszych zadań dla przyszłego prawidłowego rozwoju i funkcjonowania gminy:
1. budowa systemu kanalizacji sanitarnej i rozwiązanie problemu oczyszczania ścieków, 2. budowa i modernizacja infrastruktury wodociągowej, 3. budowa i modernizacja infrastruktury komunikacyjnej, 4. modernizacja i budowa infrastruktury turystycznej, 5. modernizacja i budowa infrastruktury oświaty, kultury i sportu.
Podsumowanie ustaleń strategii rozwoju gmin oraz planów rozwoju lokalnego Wyżej wymienione opracowania z racji swojego charakteru poruszają podobne zagadnienia oraz formułują podobne zadania i cele, jakie stawiają przed sobą gminy na najbliższe lata. W przypadku gminy Przemęt, Wijewo oprócz sformułowania celów jest również wskazana droga jak te cele należy osiągnąć. We wszystkich opracowaniach najważniejszym celem strategicznym gmin jest rozwój infrastruktury zarówno komunikacyjnej jak i komunalnej. Gminy kładą nacisk na modernizacje oraz remonty dróg, które mają poprawić standard życia mieszkańców jak i zdają sobie sprawę z potencjału turystów odwiedzających obszar PPK. Do najważniejszych zadań gmin zalicza się również rozwój kanalizacji sanitarnej, sieci wodociągowej oraz wprowadzenie gazyfikacji na obszar PPK. We wszystkich opracowaniach wskazuje się na problem zanieczyszczenia wód, który jest spowodowany brakiem systemowej kanalizacji oraz obsługi zbiorników bezodpływowych. W swych celach strategicznych gminy będą kładły nacisk, aby budowa sieci infrastruktury obejmowała również liczne działki letniskowe. Dla gminy Wijewo celem priorytetowym jest budowa oczyszczalni na terenie gminy. Gmina wskazuje również, że na obszarach, gdzie budowa kanalizacji sanitarnej jest z przyczyn ekonomicznych lub wynikających z ukształtowania terenu nieopłacalna, należy dążyć do rozwoju alternatywnych sposobów utylizacji ścieków (przydomowe oczyszczalnie ścieków). We wszystkich gminach posiadających omawiane opracowania drugim z najważniejszych celów jest rozwój turystyki. Gminy dostrzegają potencjał, jaki posiadają w postaci pięknych jezior i walorów krajobrazowych, dlatego kładą duży nacisk zarówno na modernizacje jak i budowę infrastruktury turystycznej. Gmina Przemęt wymienia tu wytrasowanie szlaków turystycznych i budowę plaż z kolei gmina Włoszakowice kładzie nacisk na modernizacje bazy i przystani nad j. Dominickim a gmina Wijewo na budowę basenu krytego. Gminy dostrzegają problem
48 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego zagospodarowania terenów przyjeziornych, dlatego postulują o dostosowanie potrzeb zagospodarowania do chłonności terenu. W gminie Przemęt wymienia się również jako jeden z istotnych celów wspieranie rozwoju gospodarczego gminy mającego na celu obniżenie poziomu bezrobocia. Stworzenie odpowiednich warunków poprzez wyznaczenie terenów pod lokalizacje przyszłych przedsiębiorstw. We dokumentach strategicznych zwraca się również uwagę na potrzebę ochrony środowiska przyrodniczego: − strategia gminy Wijewo kładzie nacisk na dostosowanie charakteru zagospodarowania rekreacyjnego do typu środowiska przyrodniczego, − w strategii gminy Przemęt i jednym z celów strategicznych jest wykorzystanie atutu położenia i warunków środowiska naturalnego dla rozwoju gminy oraz poprawa jakości i drożności wód powierzchniowych na terenie gminy. − w strategii gminy Wschowa i Włoszakowice zakłada się ochronę zasobów przyrodniczych przed ich degradacją.
4.2 Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego wynikające z opracowań planistycznych 4.2.1 Studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin 4.2.1.1 Ogólna charakterystyka studiów Wszystkie gminy wchodzące w skład Przemęckiego Parku Krajobrazowego posiadają uchwalone studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Przy analizie studium gminy Włoszakowice posługiwano się egzemplarzem projektu studium. Analiza obejmuje następujące studia gmin: − Przemęt w 2000 roku, (zmiana studium w 2006r.), − Wijewo w 2002 roku, − Włoszakowice w 2005 roku (egzemplarz projektu studium), − Święciechowa w 1999 roku, (zmiana studium w r.), − Wschowa w 1999 roku (zmiana studium w 2006 r.), Studium określa cele i kierunki polityki przestrzennej jakie będzie realizować samorząd na obszarze gminy. Jednocześnie studium pełni funkcję: − aktu normatywnego dla organów wykonawczych gminy oraz jednostek podporządkowanych - w działaniach dotyczących gospodarowania w przestrzeni gminy,
49 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
− ram normatywnych dla sporządzanych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, normujących zachowanie w przestrzeni wszystkich podmiotów zagospodarowania przestrzennego, − bazy informacyjnej do opracowania strategicznego programu rozwoju społeczno- gospodarczego gminy w zakresie zagospodarowania przestrzeni. Zgodnie z powyższymi założeniami ustalenia zawarte w treści studium należy interpretować wg następujących zasad: • formuły polityk rozwoju przestrzennego nie określają przeznaczenia terenu pod konkretne zagospodarowanie, a jedynie kierunki, preferencje, dopuszczalne lub wskazane zagospodarowanie i ograniczenia, jakie muszą być spełnione przy sporządzaniu planów miejscowych, • linie podziału obszaru gminy na tereny struktury przestrzennej o odmiennych politykach rozwoju przestrzennego są liniami orientacyjnymi wymagającymi konkretyzacji na rysunku planu miejscowego z uwzględnieniem: − lokalnych warunków fizjograficznych, − stanu zabudowy i zagospodarowania terenu, − stanu własnościowego oraz przepisów i normatywów szczególnych, • parametry dróg i ulic określonych w studium należy określać zgodnie z obowiązującymi w tym względzie przepisami. Poniżej przedstawiono charakterystykę ustaleń studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin wchodzących w granice PPK, określając przede wszystkim główne funkcje w poszczególnych gminach oraz ustalenia w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego i kulturowego.
Gmina Przemęt Obecnie gmina przystąpiła do zmiany studium z 2000 r. (uchwała wywołująca to XLIV/388/06) zmiana studium dotyczy trzech obszarów: Górsko, Starkowo, Osłonin, w pozostałym obszarze obowiązują zapisy uchwała Nr XXII/110/2000 Rady Gminy Przemęt z dnia 11 stycznia 2000 r. w sprawie uchwalenia Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Przemęt. Obszar PPK obejmuje północną część gminy Przemęt. Powierzchnia gminy to 225,1 km2 a powierzchnia wchodząca w granice PPK wynosi 95,09 km2, co stanowi 42,2 % powierzchni Parku (dane GUS 2006). Poniżej opisano najważniejsze zagadnienia ze Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania uchwalonego w 2000 r.
50 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Strategiczne cele polityki przestrzennej: Utworzenie struktury pasmowo-punktowej szlaków wodnych oraz dróg turystycznych łączących w układach pierścieniowych punkty koncentracji atrakcji turystycznych PKAT. Struktura pasmowa opierać się ma realizacji dwóch szlaków wodnych: Małego Pierścienia Konwaliowego oraz Dużego Pierścienia Konwaliowego (wykraczającego poza granice gminy Przemęt). Polegać ma to na udrożnieniu kanałów łączących jeziora Przemęckie dla turystyki kajakowej oraz na stworzeniu infrastruktury pomocnej w pasie przywodnym. Strategiczne cele rozwoju odnoszące się do przestrzeni środowiska przyrodniczego: • zwiększenie ilości magazynowanych wód w zbiornikach retencyjnych, • obudowa ekologiczna zbiorników i cieków wodnych, • ochrona wód podziemnych i podjęcie prac nad ich monitoringiem, • przeciwdziałanie eutrofizacji wód, • sukcesywne powiększanie terenów leśnych w gminie, • zmiana struktury zadrzewienia (zróżnicowanie składu gatunkowego drzewostanów) w celu poprawy zdrowotności lasów, • zachowanie i przywracanie zgodności biocenozy leśnej, Strategiczne cele rozwoju odnoszące się do przestrzeni środowiska kulturowego: • Wyeksponowanie historyczno-kulturowej tożsamości gminy, • Rygorystyczne sprawowanie nadzoru budowlanego i konserwatorskiego przy realizacji zadań rewaloryzacji obiektów zabytkowych, • Budowa nowej zabudowy w nawiązaniu do architektury regionalnej. Strategiczne cele rozwoju odnoszące się do infrastruktury technicznej: • uporządkowanie gospodarki odpadami komunalnymi, • wdrażanie w przemyśle technologii produkcji bezodpadowej i poprawy stopnia dalszego wykorzystania odpadów przemysłowych, • wdrażanie nowoczesnych technologii utylizacji odpadów nienadających się do dalszego wykorzystania w sposób zgodny z zasadami ochrony środowiska, • budowa i modernizacja komunalnych oczyszczalni ścieków wraz z rozbudową sieci kanalizacji sanitarnych, • budowa oczyszczalni ścieków we wsiach wraz z punktami zlewnymi nieczystości płynnych i kanalizacją sanitarną,
51 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
• upowszechnianie i promowanie nowoczesnych rozwiązań organizacyjnych z zakresu odbioru i technologii oczyszczania ścieków, Główne cele rozwoju w sferze społecznej: • wzrost dochodów i poziomu życia mieszkańców gminy, • wzrost standardu zamieszkania, zarówno mieszkańców, jak i turystów, • wysoki poziom wykształcenia ludności.
W studium wyznaczono następujące obszary funkcjonalno-przestrzenne (pogrubioną czcionką zaznaczono jednostki występujące na terenie PPK): • tereny wód • zbiorniki wodne projektowane • szlaki wodne • szlaki pieszo – rowerowo- konne • punkty koncentracji atrakcji turystycznych (PKAT) • tereny lasów • tereny proponowane do zalesienia • granica Przemęckiego Parku Krajobrazowego • rezerwaty przyrody • pomniki przyrody • szpalery drzew • tereny sadów • tereny upraw polowych • tereny łąk i pastwisk • tereny usług turystyki i wczasów • zielone szkoły tereny agroturystyki • baza agroturystyki • pasmo aktywności gospodarczej • tereny zabudowy mieszkaniowej istniejącej • tereny zabudowy mieszkaniowej projektowanej
52 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
• strefa ścisłej ochrony konserwatorskiej „A” • strefa ścisłej ochrony konserwatorskiej „B” • strefa ścisłej ochrony archeologicznej • strefa ochrony ekspozycji „E” • pasy przebiegu infrastruktury • stacje redukcyjno pomiarowe
Wiodącą funkcją gminy jest rolnictwo innymi funkcjami, jakie można wyróżnić jest drobna działalność gospodarcza oraz turystyka. Rolnictwo wykorzystuje około 63,6 % ogółu ziem, dalej 24,9 % to obszary leśne a 4,5 % to powierzchnia, jaką zajmują jeziora (22 jeziora w gminie). Głównymi gałęziami rozwiniętymi w rolnictwie są: • uprawy polowe ziemniaków i buraków cukrowych • chów bydła i trzody chlewnej • uprawy sadownicze jabłoni, wiśni, brzoskwiń, czereśni oraz gruszy. Średnia powierzchnia gospodarstwa rolnego na teranie gminy Przemęt wynosi 8,4 ha. Ale wskaźniki ten ulega ciągłej zmianie z uwagi na to że sukcesywnie zmniejsza się powierzchnia gruntów w sektorze publicznym. Grunty Agencji Rolnej Skarbu Państwa są sprzedawane, wydzierżawiane i przekazywane w użytkowanie rolników lub samorządów. Analizując studium głównymi miejscami upraw polowych jest pas biegnący od Olejnicy do Siekowa otoczony terenem lasów i projektowanych zalesień. Na terenie gminy w 98 % działalność gospodarcza przypada na sektor prywatny. Do największych firm należą firmy z branży przetwórstwa spożywczego, przemysłowego, oraz budownictwa. Przemysł spożywczy to głównie przetwórstwo mięsa, mleczarstwo, przetwórstwo zbożowe, owocowo -warzywne, przemysł fermentacyjny, cukierniczy, ziemniaczany. Poza tym istnieje przemysł lekki: odzieżowy i drewniany. Studium uwarunkowań wyznacza tylko w jednym miejscu pasmo aktywności gospodarczej w rejonie Popowa Starego wzdłuż drogi powiatowej nr 3820. Wskaźnik bezrobocia dla gminy Przemęt kształtuje się na poziomie 24,3 % (GUS 2006). Główny układ komunikacyjny na terenie gminy tworzy droga wojewódzka nr 305 (Wolsztyn- Wschowa) oraz siatka dróg powiatowych łączących Przemęt z sąsiednimi ośrodkami gminnymi. Analizując układ komunikacyjny w większej skali drogi powiatowe gminy Przemęt pełnią ważną rolę łącznika (droga powiatowa nr 3820) między dwoma południkowymi osiami komunikacyjnymi: drogą krajową nr 5 oraz drogą wojewódzką nr 305. Układ dróg powiatowych uzupełniają drogi gminne. Poza obsługą mieszkańców układ komunikacyjny stanowi istotną rolę w obsłudze turystów w sezonie letnim wówczas to obserwuję się bardzo duże natężenie ruchu nie tylko na drodze wojewódzkiej 305 ale również na drogach niższych kategorii.
53 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Przez Środkową część gminy przebiega jednotorowa linia kolejowa relacji Leszno - Wolsztyn - Zbąszyn z szeregiem przystanków osobowych w następujących miejscowościach: Boszkowo, Starkowo, Błotnica, Perkowo, Nowawieś, Solec Nowy. Komunikacja ta zapewnia obsługę dojazdów do pracy i szkół w głównych ośrodkach położonych poza obszarem gminy. Gmina Przemęt posiada dobrze rozwiniętą siatkę szlaków rowerowych. Szlaki rowerowe koncentrują się głównie w obszarze jezior Przemęckich łącząc je z sąsiednimi miejscowościami wypoczynkowymi. Szlaki rowerowe wyprowadzone zostały również poza granice gminy łączą sąsiednie gminy (Wijewo, Włoszakowcie). Poza szlakami rowerowymi na terenie gminy wyznaczone są również szlaki piesze oraz szlaki konne. Turystyka jest jedną z ważniejszych funkcji w gminie znajduje to również szerokie odzwierciedlenie w studium gminy które opiera się głównie na rozwoju szlaków turystycznych oraz Punktów Koncentracji Atrakcji Turystycznych (PKAT) na terenie gminy jak również poza nią. W studium wyznaczone zostały szlaki kajakowa małego i dużego pierścienia. Mały pierścień łączy ze sobą jeziora Przemęckie znajdujące się na terenie gminy jak i sąsiednie jeziora w gminach Wijewo i Włoszakowice. Duży pierścień wykracza poza obszar PPK i opiera się na zbiornikach projektowanych, które mają powstać poprzez podpiętrzenie południowego kanału Obry i zalanie łąk w pasie od wsi Mochy aż do Siekówka. Studium wyznacza również szereg terenów usług turystki i wczasów usytuowanych w bezpośrednim sąsiedztwie jezior we wsiach: Osłonin, Wieleń Zaobrzański, Olejnica, Perkowo oraz okolic Górska. Sieć osadnicza na terenie gminy opiera się na wsiach usytuowanych przy głównych drogach powiatowych i gminnych. Gminę tworzy 25 sołectw obejmujących 27 wsi. Do największych miejscowości gminy obok Przemętu należą: Bucz (w obszarze PPK), oraz Mochy, Kaszczor które znajdują się poza obszarem PPK. Większe wsie jak Przemęt, Kaszczor, Mochy charakteryzują się ulicowym układem zabudowy który w centrum wsi tworzą budynki w zawartej zabudowie z wąskimi głębokimi działkami. Struktura mniejszych wsi opiera się głównie na zagrodach siedliskowych z budynkiem mieszkalnym oraz budynkami gospodarczymi (Radomierz, Starkowo, Błotnica). W przypadku wsi letniskowych usytuowanych w bezpośrednim sąsiedztwie jeziora strukturę wsi tworzą głównie domki letniskowe oraz ośrodki wypoczynkowe usytuowane wzdłuż drogi głównej. Nowe tereny mieszkaniowe wyznaczone zostały w Przemęcie, Radomierzu, Mochach oraz Wieleniu Zaobrzańskim. Niezwykle ważną rolę w studium są zagadnienia związane z rozwojem infrastruktury technicznej. Gmina kładzie nacisk na uporządkowanie gospodarki ściekowej, która jest bardzo ważna z uwagi na liczne jeziora oraz liczną ilość turystów odwiedzających gminę. Częściowo cel ten został już osiągnięty ponieważ w roku 2005 r. została uruchomiona oczyszczalnia biologiczna z podwyższonym usuwaniem biogenów o wydajności Qdob 600 m³. W przyszłości planuje się rozbudować oczyszczalnie i podłączyć do niej: Przemęt, Błotnica, Starkowo, Radomierz, Olejnica, Górsko, Perkowo, Nowa Wieś i Mochy. Gmina Przemęt nie jest w ogóle zgazyfikowana. Sieci gazowe W/C przebiegają daleko od gminy a najbliższe stacje redukcyjne znajdują się w Śmiglu i Wschowie. W gminach Przemęt, Wijewo, Włoszakowice, Święciechowa i Lipno mieszkańcy korzystają z butli gazowych, chociaż obszary te bogate są w gaz ziemny.
54 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Grunty leśne zajmują ok. 24,6 % powierzchni gminy, administratorem jest nadleśnictwo Kościan. Studium zakłada tereny dolesień, które mają utworzyć wraz z istniejącymi lasami zwarte kompleksy. Najwięcej dolesień przewidziano w okolicach wsi Solec, Mochy, Kaszczor (poza PPK) oraz pas od Olejnicy poprzez Błotnicę aż do Popowa Starego (w granicach PPK). Dla ochrony walorów przyrodniczych i kulturowych w studium określone są obszary i obiekty objęte prawną ochroną: Przemęcki Park Krajobrazowy, rezerwat przyrody Wyspa Konwaliowa, Torfowisko nad Jeziorem Świętym oraz Jezioro Trzebidzkie oraz 17 pomników przyrody. Obiekty chronione ze względu na walory kulturowe to: obiekty wpisane do rejestru zabytków, strefa ochrony konserwatorskiej, stanowiska archeologiczne. W studium nie wskazano obszarów perspektywicznych złóż kruszywa choć na terenie gminy są takie złoża.
Rada Gminy Przemęt podjęła w 2006 roku uchwałę Nr XLIV/388/06 w sprawie zmiany studium które obejmuje poniższe tereny: 1. Górsko – na obszarze działek o nr ewid. 212/6, 212/4, 212/4, 84 – przeznacza się na cele eksploatacji złóż kruszywa, 2. Starkowo – teren przeznacza się na tereny turystyki i rekreacji, 3. Osłonin – teren przeznacza się na tereny turystyki i rekreacji.
Gmina Wijewo
• Uchwała Nr XXXIII/198/2002 Rady Gminy w Wijewie z dnia 25 marca 2002 roku w sprawie uchwalenia Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Wijewo. Obszar PPK obejmuje południowo wschodnią część gminy Wijewo. Powierzchnia gminy Wijewo wynosi 61,8 km2 a powierzchnia zawierająca się w granicach PPK wynosi 21,53 km2, co stanowi 34,8 % powierzchni Parku (dane według GUS 2006 r.). W studium wyznaczono następujące kierunki zagospodarowania przestrzennego które przestawiają się następująco. • Środowisko przyrodnicze Dla tego działu najważniejszymi założeniami polityki zagospodarowania przestrzennego gminy są: - Racjonalne gospodarowanie zasobami naturalnymi bez naruszenia równowagi środowiska, - Zachowanie i ochrona w krajobrazie tych elementów, które są jego największymi walorami,
55 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
- Wskazanie możliwości uniknięcia kolizji między zagospodarowaniem przestrzennym, a warunkami przyrodniczymi i ochroną środowiska, - Zapewnienie ciągłości ekologicznego systemu obszarów. • Kształtowanie krajobrazu - polegać by miało głównie na realizacji zalesieni zadrzewień na podstawie projektu gospodarki zadrzewieniowej według następujących zasad: - Zalesienia na obszarach słabych gruntów ornych kl.V i VI (głównie na terenie wsi Pogrzebowo, Brenno, Radomyśl, Zaborówiec), terenów powyrobiskowych w ramach rekultywacji (Zaborówiec), wzdłuż odcinków obrzeży dolin, zbiorników wodnych z uwzględnieniem walorów krajobrazowych – panoram widokowych. - Zadrzewienia pasmowe, śródpolne, tworzące sieci zadrzewień na kierunkach panujących wiatrów, Stworzenie systemu zadrzewień miałoby pełnić ważną rolę środowiskotwórczą, ochronną i izolacyjną przywracającego równowagę ekologiczną, poprawiającego wartości krajobrazu rolniczego a w szczególności dla: - Poprawy zdolności retencyjnych obszaru pradoliny, - Poprawy bilansu wodnego gleb odznaczających się trwałym bądź okresowym niedoborem wody, - Przeciwdziałanie erozji gleb przesuszonych-zadrzewienia przeciwwietrzne, - Ochrony wód powierzchniowych przed spływem substancji chemicznych z pół uprawnych, Projekt zadrzewień na terenie gminy powinien być dostosowany do projektu melioracji. • Turystyka i wypoczynek Na terenie gminy walory przyrodnicze pozwalają na rozwój następujących form turystyki: - turystyka pobytowa - agroturystyka - turystyka kwalifikowana Jednym z bardzo ważnych zagadnień dla obszaru PPK jest ustalenie zakazu dalszej zabudowy obszaru nad jeziorem Białym za zachód od wsi Brenno. Dalsza zabudowa uwarunkowana jest opracowaniem planu miejscowego w celu „uporządkowania” istniejącego zainwestowania. Inne tereny pod zabudowę letniskową znajdują się na zachód od jez. Trzytoniowego oraz w rejonie jez. Lincjusz i jez. Brzeźnie gdzie warunki zabudowy określają opracowane miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Nie należy lokalizować zabudowy letniskowej na południe od drogi gminnej biegnącej z Miastka w kierunku wschodnim do drogi powiatowej.
56 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Dla celów rekreacyjnych wskazane jest wyznaczenie i zagospodarowanie plaży i kąpielisk nad jez. Lincjusz i jez. Brzeźnie. W granicach PPK warunki zagospodarowania określi plan ochrony Parku studium przytacza następujące zasady jakie powinny być realizowane na terenie PPK: - Prowadzenie działalności popularyzacyjno-edukacyjnej w dziedzinie ochrony przyrody, - Udostępnienie Parku poprzez sieć znakowanych szlaków turystycznych, - Dostosowanie frekwencji turystów do chłonności turystycznej środowiska przyrodniczego danego obszaru, - Lokalizowanie poza granicami Parku takich elementów zagospodarowania turystycznego, jak bazy noclegowej, żywieniowej, komunikacyjnej. W gminie Wijewo dużą rolę odgrywać będzie turystyka kwalifikowana jak wędkarstwo, łowiectwo, kajakarstwo. Duża atrakcyjność obszaru i mały stopień ingerencji człowieka w środowisko naturalne to również fundamenty do rozwoju agroturystyki, która może odbywać się rozwijać się we wszystkich wsiach gminy. Eksploatacja surowców mineralnych W Studium wskazane są dwa udokumentowane złoża kruszywa naturalnego: Zaborówiec i Radomyśl. Zatwierdzone zasoby geologiczne złoża Zaborówiec w wysokości 185900 ton przydatne są dla celów budowlanych. Pod względem jakościowym 70% zasobów stanowi piasek a 30 % pospółka. Złoże to położone jest na terenie PPK i eksploatacja prowadzona zgodnie z projektem zagospodarowania i warunkami umowy koncesyjnej nie będzie konfliktowa. Poza odkształceniem morfologii nie wpłynie negatywnie na środowisko. W studium dopuszcza się eksploatację surowców naturalnych (głównie kruszywa) pod warunkiem: - Przestrzegania przepisów dotyczących ochrony środowiska i krajobrazu: w przypadku obszarów chronionego krajobrazu uzyskania pozytywnej opinii woj. Konserwatora i dyrektora Parków Krajobrazowych, - Udokumentowanie złoża oraz uzyskanie koncesji. W studium uznaje się za niecelowe eksploatowanie torfów na terenie objętym ochroną. • Środowisko kulturowe Na terenie gminy znajdują się liczne zabytki kultury powinny być one chronione poprzez przyjęcie następujących zasad: - Wszelka działalność inwestycyjna obiektów ujętych w wykazie ochrony konserwatorskiej powinno się uzgadniać z WWKZ w Lesznie, - Należy respektować zasady ochrony historycznego układu urbanistycznego,
57 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
- W zakresie śladów przeszłości historycznej regionu, kultury i państwowości polskiej, wszelkie ślady osadnictwa oraz miejsca występowania materiału archeologicznego, także miejsca hipotetyczne, będą chronione przez przyjmowanie ustaleń w planach miejscowych zagospodarowania przestrzennego lub w decyzjach administracyjnych, gwarantujących ochronę i dostępność dla eksploatacji naukowej, - Należy kontynuować proces badania i rejestrowania istniejących zasobów kultury materialnej. • Środowisko rolnicze Rolnictwo na terenie gminy powinno się rozwijać z uwzględnieniem koniecznych, lecz zgodnych z prawami rynku i zasadami ochrony przestrzeni produkcji rolniczej poprzez: - Preferowanie dla indywidualnych gospodarstw rolnych zasad scalanie i powiększania przestrzeni produkcyjnej, - Ochronę dużych kompleksów rolnych oraz dążenie do koncentracji zabudowy wiejskiej, - Stworzenie uregulowań prawnych poprzez przyjęcie przepisów gminnych określających potrzebę i zasięg produkcji przestrzeni rolniczej oraz zasady ochrony i organizacji produkcji z uwzględnieniem istniejącej specyfiki rolnej, - Preferowanie kierunków produkcji owocowo – warzywnej jako podstawa do stworzenia systemu przetwórstwa dla terenu wsi i regionu, - Możliwość realizacji gospodarstw rolnych poza strefami rozwoju przestrzennego poszczególnych miejscowości, za wyjątkiem PPK. • Komunikacja W studium sieć dróg kołowych sklasyfikowano pod kątem zakładanej funkcji drogi, w nawiązaniu do charakteru zagospodarowania poszczególnych rejonów gminy. W konsekwencji powyższego założenia powstały trzy wzajemnie się przenikające i sprzężone układy dróg: - układ dróg transportowych, - układ dróg gospodarczych, - układ dróg turystycznych. Każdy z układów stanowi zamkniętą sieć i określa preferowane przeznaczenie dróg. Przypisana do drogi funkcja wymaga wyposażenia przekroju drogowego w elementy z nią związane. Przebudowa i modernizacja drogi winna być poprzedzona koncepcja danego układu w nawiązaniu do całej sieci. W zakresie podstawowego układu komunikacji kołowej nie przewiduje się wytyczenia nowych przebiegów.
58 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Proponuje się przeklasyfikowanie i włączenie do sieci dróg powiatowych istniejącej drogi gminnej Radomyśl-Przylesie-Przybyszów W zakresie dróg rowerowych należy oprzeć się o istniejącą sieć dróg gminnych i przygotować odrębne opracowanie niż studium gminy.
W studium wyznaczono następujące obszary funkcjonalno-przestrzenne (pogrubioną czcionką zaznaczono jednostki występujące na terenie PPK): − Tereny istniejącego zainwestowania, − Tereny o przesądzonym sposobie zagospodarowania według obowiązującego ogólnego planu zagospodarowania przestrzennego, − zabudowy mieszkaniowej, − tereny budownictwa jednorodzinnego i siedliskowego z zabudową letniskową, − tereny budownictwa letniskowego, − tereny budownictwa jednorodzinnego i siedliskowego z usługami, − tereny usług z dopuszczeniem budownictwa jednorodzinnego i siedliskowego, − tereny budownictwa jednorodzinnego i siedliskowego z dopuszczeniem aktywizacji gospodarczej, − tereny budownictwa jednorodzinnego i siedliskowego z usługami i nieuciążliwą działalnością gospodarczą, − obszary wskazane do opracowania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, − pomniki przyrody, − parki podworskie, − stanowiska archeologiczne, − strefa ochrony konserwatorskiej , − strefa ochrony ekologicznej, − główny zbiornik wód podziemnych − topograficzne działy wodne − lasy − ekosystemy łąk i pastwisk, − wody,
59 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
− obszary perspektywicznych złóż kruszywa naturalnego, − obszary perspektywicznych złóż torfu, − obszary o warunkach przyrodniczych korzystnych do zalesień, − ochrona istniejących zadrzewień przyrodniczych oraz ich wzbogacanie, − tereny cmentarzy, − ujęcia wody, − projektowanej oczyszczalni ścieków, − gminne wysypisko śmieci, − stacja redukcyjno pomiarowa,
Gmina Wijewo jest stosunkowo mała gmina o wyróżniającej się funkcji rolniczej dowodem na to jest, że aż 70 % powierzchni gruntów stanowią użytki rolne. Współgrają tu głównie strefy gospodarki rolnej, sfera przyrodnicza, sfera turystki i rekreacji i rozwoju jednostek osadniczych. Na terenie gminy wyróżniono strefy o różnym charakterze funkcjonalno-przestrzennym. Sfera osadnictwa wiejskiego – jest to sfera określona istniejącym zainwestowaniem, obejmująca Wijewo i Brenno które są ze sobą połączone przestrzennie oraz wieś Zaborówiec. Oprócz funkcji mieszkaniowych odbywa się tam nieuciążliwa działalność gospodarcza wraz z funkcja usługową. To w tych miejscowościach skupione są podstawowe usługi podstawowe: sklepy detaliczne, poczta, opieka zdrowotna, administracja, szkolnictwo podstawowe i zawodowe. Działalność produkcyjno-usługowa nie jest znacząca dominują firmy prywatne, będące czynnikiem rozwojowym dla gospodarki gminy. Sfera produkcji rolniczej – określona zgodnie z założeniami ochrony rolniczej przestrzenni produkcyjnej. Obejmuje obszary na południe od miejscowości Wijewo i Brenno oraz na południowy-zachód od miejscowości Pogrzebowo i w okolicach wsi Przylesie obszary te nie obejmuje PPK. Wiodąca jest tu produkcja wielokierunkowa ze sprzedażą produkcji zwierzęcej. Strefa turystyki i rekreacji – obejmuje całą północną część gminy jez. Trzytoniowe, Breńskie, Białe, Miałkie, Lincjusz, Maszynek oraz Brzeźnie. Miejscowości rekreacyjne to Brenno, Zaborówiec i Miastko.
Rolnictwo jest główną funkcją gminy. Polityka dotycząca tej dziedziny przyjęta w studium powinna zmierzać do: intensyfikacji upraw w obszarach o najwyższych wartościach glebowo- rolniczych, propagowania rolnictwa ekologicznego i zintegrowanego na obszarach o zróżnicowanych wartościach glebowo-rolniczych, restrukturyzacji rolnictwa poprzez zwiększanie areału średniego gospodarstwa rolnego, zaspokojenie potrzeb melioracyjnych, wprowadzanie zadrzewień na terenach rolnych.
60 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Działalność produkcyjno-usługowa jest niezbyt znacząca. Dla działalności produkcyjno- usługowej przewidziano rozwój w oparciu o tereny specjalnie do tego celu wyznaczone (tereny przewidziane do wielofunkcyjnej aktywizacji gospodarczej - tereny byłych państwowych i spółdzielczych jednostek gospodarczych), jak i w obrębie istniejącej zabudowy. Wskaźnik bezrobocia dla gminy Wijewo kształtuje się na poziomie 30,7 % (GUS 2006). Na układ komunikacyjny znajdujący się na terenie gminy składa się droga wojewódzka Nr 305 Wschowa –Nowy Tomyśl o kierunku północ-południe oraz drogi powiatowe i gminne. Przez teren gminy nie przebiega żadna linia kolejowa. W zakresie podstawowego układu komunikacji kołowej nie przewiduje się wytyczenia nowych przebiegów. Proponuje się przeklasyfikowanie i włączenie do sieci dróg powiatowych istniejącej drogi gminnej Radomyśl-Przylesie-Przybyszów W studium proponuje się rozwój komunikacji rowerowej dla celów dojazdowych i rekreacyjnych. Wyznaczono szereg ścieżek rowerowych przebiegających przez najbardziej atrakcyjne pod względem krajobrazowym obszary gminy w powiązaniu z drogami służącymi do obsługi terenu. Funkcja leśna oparta jest o istniejące tereny leśne, które są zachowane w studium, a także o tereny przewidzianych zalesień. Istniejące lasy zlokalizowane są w dwóch większych kompleksach – północno-zachodnim (poza granicami PPK) oraz południowym (częściowo w granicach PPK). Kompleksy te rozdzielone są naturalna barierą, którą jest pas użytków rolnych o kierunku równoleżnikowym. W studium wyznaczono obszary o warunkach przyrodniczych korzystnych do zalesień. Obszary te znajdują się na terenie sołectwa Zaborówiec, Potrzebowo, Miastko. Większość lasów w gminie to lasy wodochronne. Na ochronę środowiska przyrodniczego w studium składają się przede wszystkim obszary i obiekty prawnie chronione: Przemęcki Park Krajobrazowy i Obszar Chronionego Krajobrazu, obie formy obejmują częściowo obszar gminy. W studium wyznaczono również strefy ochrony ekologicznej oraz pomników przyrody. Wskazano również ekosystemy łąk i pastwisk które w dużej mierze opierają się na systemie kanałów wodnych. Inne obszary pełniące ważną funkcję w ochronie przyrody to lasy, szczególnie wodochronne, wody powierzchniowe: jez. Trzytoniowe, Breńskie, Białe, Miałkie, Lincjusz, Maszynek oraz Brzeźnie. Ważna rolę w polepszaniu naturalnych walorów środowiska odgrywają również stawy hodowlane – ośrodek zarybieniowy w Zaborówcu należące do Polskiego Związku Wędkarstwa. Ważną rolę w gminie odgrywa również archidiecezjalny dom rekolekcyjny jako miejsce w którym odbywają się: rekolekcje dla dzieci i młodzieży, warsztaty muzyczne oraz rekolekcje powołaniowe. Obszary i obiekty chronione ze względu na walory kulturowe to: obiekty wpisane do rejestru zabytków, stanowiska archeologiczne i strefy ochrony konserwatorskiej. W studium wyznaczono obszary perspektywicznych złóż kruszywa oraz torfu. Perspektywiczne tereny złóż kruszywa znajdują się w następujących sołectwach: Brenno, Wijewo, Zaborówiec. Złoża, które otrzymały koncesje, występują tylko w Zaborówcu.
61 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Gmina Wschowa
• Kierunki zagospodarowania przestrzennego wyznacza aktualnie zmiana „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Wschowa” uchwalona uchwałą Nr XLII/405/06 Rady Miejskiej we Wschowie z dnia 28 czerwca 2006 r.. Wcześniej gmina posługiwała się studium z 1999 r. przyjętego Uchwałą Nr XVII/190/99 Rady Miasta i Gminy Wschowa z dnia 30 grudnia 1999 roku. Zakres zmian dotychczasowego Studium objął zarówno część zawierającą identyfikację uwarunkowań (głównie w wyniku aktualizacji danych statystycznych, ale także z potrzeby weryfikacji niektórych tez diagnozy), jak i część dotyczącą kierunków polityki przestrzennej. Gmina Wschowa leży na pograniczu województwa Lubuskiego i Wielkopolskiego Od strony woj. Wielkopolskiego sąsiaduje z gminą Wijewo i Włoszakowice Przemęcki Park Krajobrazowy znajdujący się na terenie woj. Lubuskiego w gminie Wschowa zajmuje tylko 10,6 % gminy Wschowa co stanowi 20,00 km2 (dane według GUS 2006r.). Z uwagi na tak małą powierzchnie PPK jaka znajduje się na terenie gminy oraz zważywszy na fakt że część tego obszaru posiada uchwalony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego oraz że znaczną część tego obszaru stanowią lasy analiza Studium gminy ograniczy się głównie do najważniejszych kierunków w zagospodarowaniu przestrzennym jakie zostały zapisane dla tego obszaru. Ogólne kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz przeznaczeniu terenów: • Zakłada się dalszy umiarkowany rozwój przestrzenny zainwestowania, w tym zabudowy mieszkaniowej i obiektów aktywności gospodarczej. • Przyrost terenów zainwestowanych powinien polegać przede wszystkim (i w pierwszej kolejności) na dopełnianiu i intensyfikacji zagospodarowania istniejących układów, a następnie na dodawaniu nowych terenów zainwestowanych bezpośrednio do granic istniejących terenów osadniczych. Niedopuszczalne jest rozpraszanie nowej zabudowy poza skupione układy osadnicze. Na wyznaczonych terenach dodanych przyrost zabudowy powinien również mieć charakter sukcesywny (ciągły), a nie rozproszony. • W związku z rozwojem przestrzennym osadnictwa, terenów z zagospodarowaniem turystycznym i terenów koncentracji nierolniczych aktywności gospodarczych oraz terenów komunikacyjnych, zmniejszy się dotychczasowa przestrzeń rolnicza. Udział gruntów użytkowanych rolniczo zmniejszy się też w wyniku zakładanych zalesień na najsłabszych glebach.
Ogólne kierunki i zasady zagospodarowania oraz użytkowania terenów. • W rozwoju zagospodarowania przestrzennego gminy zaleca się preferować kierunki w maksymalnym stopniu wykorzystujące i podkreślające walory środowiska przyrodniczego,
62 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
z zachowaniem dużej dbałości o jego stan. W szczególności zaleca się by zabezpieczyć walory w obrębie dolin i w sąsiedztwie jezior oraz na obszarach chronionych. • Przeważające przeznaczenie terenu, które w Rozdziale 16.2. określone zostało jako „tereny z przewagą” w zdaniach wprowadzających do kolejnych ustępów, oznacza takie funkcje zagospodarowania, które powinno zajmować więcej niż połowę wyznaczonego terenu, z zastrzeżeniem, że regulacja ta nie ogranicza powierzchni, która może być pokryta zielenią towarzyszącą (z zastrzeżeniem ustaleń dla terenów oznaczanych symbolem „MP”). Pozostałe części terenu mogą być zagospodarowane w sposób, który w ustaleniach określono jako dopuszczalny (dopuszczalne rodzaje przeznaczenia i sposoby zagospodarowania). • Zaleca się by nowa jednorodzinna zabudowa mieszkaniowa (lub wielorodzinna o zbliżonym charakterze), mieszkaniowo-gospodarcza i mniejsza zabudowa służąca działalności gospodarczej swoją architekturą nawiązywała do tradycji regionalnych; zaleca się by wysokość takiej zabudowy nie przekraczała 2-kondygnacji naziemnych z ewentualnie użytkowym poddaszem i odpowiednio 12 m licząc od poziomu gruntu do najwyższego punktu kalenicy dachu; zaleca się symetryczne pokrycia dachowe, o nachyleniu połaci około 45o.
Przeznaczenie terenu oraz szczegółowe zasady i standardy zagospodarowania (ze studium wypisano tylko te przeznaczenia terenów, które znajdują się w obszarze PPK- oznaczenia na podstawie mapy Studium uwarunkowań i kierunków rozwoju przestrzennego gminy Wschowa). 1. MU – Tereny z przewagą zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i usługowej: 1) dopuszcza się zabudowę wielorodzinną o zbliżonym do zabudowy jednorodzinnej charakterze (forma, gabaryt i wysokość); 2) dopuszcza się prowadzenie nieuciążliwej drobnej działalności produkcyjnej lub naprawczej w budynku mieszkalnym, 3) dopuszcza się składy, hurtownie i magazyny w budynkach. Zaleca się, żeby powierzchnia użytkowa wykorzystywana na składowanie nie przekraczała 100 m2, 4) dopuszcza się - w tym na wydzielonych działkach lub terenie - zieleń urządzoną oraz obiekty i zagospodarowanie sportowo-rekreacyjne, pod warunkiem, że nie będzie stanowiło uciążliwości dla sąsiadującej zabudowy mieszkaniowej, a także obiekty małej architektury, 5) dopuszcza się na działkach nr 1089, 1093/4, 1094, 1100/5, 1101, 1103/4, 1104, 1105 i działkach sąsiednich położonych przy ul. Polnej i ul. I. Daszyńskiego we Wschowie obiekty gospodarki komunalnej, takie jak warsztaty, bazy i obiekty infrastruktury technicznej,
63 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
6) dopuszcza się przeprowadzanie dróg, lokalizacje miejsc postojowych oraz przeprowadzenie sieci infrastruktury technicznej i lokalizację urządzeń towarzyszących tym sieciom, w sposób niekolidujący z przeznaczeniem i pozostałymi zasadami zagospodarowania terenu, w szczególności niedegradujący walorów estetycznych zespołu zabudowy, 7) zalecana minimalna powierzchnia działki budowlanej wynosi: a) 700 m2 dla zabudowy jednorodzinnej wolnostojącej w strefie miejskiej i 1000 m2 na terenach wiejskich, b) 500 m2 dla zabudowy jednorodzinnej bliźniaczej (na jedno mieszkanie) w strefie miejskiej i 700 m2 na terenach wiejskich, c) 300 m2 dla zabudowy jednorodzinnej szeregowej, atrialnej i innej niewymienionej powyżej (na jedno mieszkanie), d) 200 m2 terenu/mieszkanie w przypadku zabudowy wielorodzinnej w strefie miejskiej i 300 m2 na terenach wiejskich. 8) zaleca się, żeby udział powierzchni biologicznie czynnej nie stanowił mniej niż 70% każdej działki budowlanej; na nieruchomościach z istniejącą zabudową, na których warunek ten nie jest spełniony, dopuszcza się pomniejszenie powierzchni biologicznie czynnej o 10% w stosunku do istniejącej. 2. ML – Tereny z przewagą indywidualnej zabudowy rekreacyjnej (letniskowej), jednorodzinnej i pensjonatowej; 1) zakazuje się nowej lokalizacji indywidualnej zabudowy rekreacyjnej, jednorodzinnej i pensjonatowej oraz nowej zabudowy dla innych dopuszczonych na tym terenie usług do czasu zrealizowania obsługujących je systemów kanalizacji sanitarnych, o których mowa w rozdziale 20.1 ust 3, 2) dopuszcza się nieuciążliwe usługi związane z funkcją rekreacyjną (np. gastronomii lub handlu) i usługi turystyczne (np. hotel, kemping); nie dotyczy stacji paliw i obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m2, 3) dopuszcza się, w tym na wydzielonych działkach/terenach, zieleń urządzoną oraz obiekty i zagospodarowanie sportowo-rekreacyjne, a także obiekty małej architektury, 4) dopuszcza się przeprowadzanie dróg, lokalizacje miejsc postojowych oraz przeprowadzenie sieci infrastruktury technicznej i lokalizację urządzeń towarzyszących tym sieciom, w sposób niekolidujący z przeznaczeniem i pozostałymi zasadami zagospodarowania terenu, 5) zalecana minimalna powierzchnia działki budowlanej wynosi: a) 500 m2 dla zabudowy o powierzchniach zabudowy nieprzekraczających 50 m2 w przypadku: 64 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
- domów letniskowych, - dopuszczonych na tym terenie usług (bez bazy noclegowej) b) 800 m2 dla zabudowy o powierzchniach zabudowy przekraczających 50 m2 w przypadku: - domów letniskowych, - dopuszczonych na tym terenie usług (bez bazy noclegowej), c) 1000 m2 dla jednorodzinnej zabudowy mieszkaniowej, d) 2500 m2 dla zabudowy pensjonatowej lub obiektów sportowo-rekreacyjnych lokalizowanych na wyodrębnionych działkach, 6) zaleca się, żeby udział powierzchni biologicznej czynnej nie stanowił mniej niż 80%, a grunt pod budynkami więcej niż 7% każdej działki budowlanej; na nieruchomościach z istniejącą zabudową, na których warunek ten nie jest spełniony, dopuszcza się pomniejszenie powierzchni biologicznie czynnej o 10% w stosunku do powierzchni istniejącej. 3. MP – Tereny z przewagą zabudowy jednorodzinnej lub zagrodowej oraz obiektów usług i produkcji niekolidujących z funkcją mieszkaniową; 1) dopuszcza się bazy, składy i magazyny. Zaleca się, żeby powierzchnia terenu nie przekraczała 5000 m2, a powierzchnia pod budynkami nie przekraczała 2000 m2, 2) dopuszcza się, w tym na wydzielonych działkach/terenach, zieleń urządzoną oraz obiekty i zagospodarowanie sportowo-rekreacyjne, a także obiekty małej architektury, 3) dopuszcza się uprawy rolne i ogrodnicze (w tym pod szkłem i folią), 4) dopuszcza się przeprowadzanie dróg, lokalizacje miejsc postojowych oraz przeprowadzenie sieci infrastruktury technicznej i lokalizację urządzeń towarzyszących tym sieciom, w sposób niekolidujący z przeznaczeniem i pozostałymi zasadami zagospodarowania terenu, 5) zalecana minimalna powierzchnia działek z zabudową mieszkaniową, zgodnie z ustaleniami w ust. 3 pkt 7 lit. a, przy czym zabudowę zagrodową w tym przypadku należy traktować jak zabudowę jednorodzinną wolnostojącą, 6) dla ograniczenia ewentualnych konfliktów zaleca się dążyć do tworzenia enklaw (terenów) z zainwestowaniem nie kolizyjnym względem siebie, 7) zaleca się, żeby udział powierzchni biologicznie czynnej nie stanowił mniej niż 25% nieruchomości w strefie miejskiej, a 30% na terenach wiejskich; na nieruchomościach z istniejącą zabudową, na których warunek ten nie jest spełniony, dopuszcza się pomniejszenie powierzchni biologicznie czynnej o 10% w stosunku do istniejącej, 65 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
8) niezabudowane użytki rolne i leśne, zadrzewienia i zakrzaczenia uznawane są na tych terenach także jako zieleń towarzysząca, o której mowa w rozdziale 16.1. w ust. 2. 4. UT – Tereny z przewagą obiektów usług turystycznych; 1) dopuszcza się funkcje mieszkaniowe związane z obiektem turystycznym (np. mieszkanie właściciela pensjonatu, mieszkanie służbowe dozorcy itp.), 2) dopuszcza się lokalizację obiektów i urządzeń sportowo-rekreacyjnych, w tym na wyodrębnionych działkach lub terenach, 3) dopuszcza się tworzenie zespołów zieleni urządzonej i lokalizację obiektów małej architektury, 4) dopuszcza się lokalizację, w tym w wyodrębnionych obiektach, usług handlu i gastronomii, towarzyszących funkcji turystycznej, 5) dopuszcza się przeprowadzanie dróg publicznych i wewnętrznych, lokalizowanie miejsc postojowych oraz przeprowadzenie sieci infrastruktury technicznej z lokalizacją urządzeń towarzyszących tym sieciom, w sposób niekolidujący z przeznaczeniem i pozostałymi zasadami zagospodarowania terenu, 6) zaleca się, żeby udział powierzchni biologicznie czynnej nie stanowił mniej niż 40% powierzchni nieruchomości. 5. PR – Tereny z przewagą obiektów produkcji rolnej i obsługi gospodarki rolnej, w tym m.in. intensywne ogrodnictwo, fermy hodowlane, bazy skupu produktów rolnych itp.; 1) dopuszcza się bazy budowlane i obiekty obsługi gospodarki komunalnej, takie jak warsztaty, bazy i obiekty infrastruktury technicznej 2) dopuszcza się przeprowadzanie dróg, lokalizacje miejsc postojowych oraz przeprowadzenie sieci infrastruktury technicznej i lokalizację urządzeń towarzyszących tym sieciom, w sposób niekolidujący z przeznaczeniem i pozostałymi zasadami zagospodarowania terenu, 3) zakazuje się lokalizowania nowej zabudowy mieszkaniowej, w tym zagrodowej, i usług chronionych (typu szkoła, przedszkole itp.) oraz obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m2, 4) dopuszcza się zieleń urządzoną, w szczególności o charakterze izolacyjnym i osłonowym, 5) udział powierzchni biologicznie czynnej nie może stanowić mniej niż 20% powierzchni nieruchomości; na nieruchomościach z istniejącą zabudową, na których warunek ten nie jest spełniony, dopuszcza się pomniejszenie powierzchni biologicznie czynnej o 10% w stosunku do istniejącej.
66 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
6. PP – Tereny z przewagą funkcji gospodarczych – przemysłowych, usługowych, naprawczych oraz baz, składów i magazynów (tereny skoncentrowanej aktywności gospodarczej), z wyłączeniem aktywności związanych z produkcją rolniczą i obsługą rolnictwa oraz obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m2; 1) dopuszcza się obiekty obsługi gospodarki komunalnej, takie jak warsztaty, bazy i obiekty infrastruktury technicznej, 2) dopuszcza się obiekty sportowe, 3) dopuszcza się obiekty usług niekomercyjnych w budynkach, z zastrzeżeniem pkt 4, 4) zakazuje się lokalizowania nowej zabudowy mieszkaniowej, w tym zagrodowej, i usług chronionych (typu szkoła, przedszkole itp.), 5) dopuszcza się przeprowadzanie dróg, lokalizacje miejsc postojowych oraz przeprowadzenie sieci infrastruktury technicznej i lokalizację urządzeń towarzyszących tym sieciom, w sposób niekolidujący z przeznaczeniem i pozostałymi zasadami zagospodarowania terenu, 6) dopuszcza się zieleń urządzoną, w szczególności o charakterze izolacyjnym i osłonowym, zwłaszcza w przypadku ich sąsiedztwa z istniejącą lub planowaną zabudową mieszkaniową, 7) udział powierzchni biologicznie czynnej nie może stanowić mniej niż 10% powierzchni nieruchomości; na nieruchomościach z istniejącą zabudową, na których warunek ten nie jest spełniony, dopuszcza się pomniejszenie powierzchni biologicznie czynnej o 10% w stosunku do istniejącej. 7. ZL - Tereny z przewagą lasów i zalesień oraz obiektów gospodarki leśnej; 1) dopuszcza się lokalizowanie obiektów i urządzeń służących wędrówkom turystycznym (ścieżki - piesze, rowerowe, konne oraz ławki, wiaty itp.), 2) dopuszcza się, w ograniczonym zakresie, prowadzenie dróg, sieci infrastruktury technicznej, lokalizację obiektów i urządzeń towarzyszących tym sieciom; niektóre z nich zostały przedstawione na rysunku Studium pt.: „Kierunki rozwoju przestrzennego”, 3) przy prowadzeniu nasadzeń drzew i krzewów należy zachować 5,0 m odległości od górnej krawędzi skarp rowów i kanałów melioracji podstawowej. 8. R – Tereny z przewagą użytkowania rolniczego; 1) dopuszcza się zadrzewienia i zakrzewienia śródpolne, 2) dopuszcza się zalesianie gruntów rolnych kl. V i VI pochodzenia mineralnego (na całym obszarze gminy),
67 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
3) dopuszcza się budowę stawów hodowlanych, pod warunkiem, że nie będą wpływać negatywnie na wody innych akwenów (zanieczyszczenie, eutrofizacja), 4) dopuszcza się przeprowadzanie dróg oraz sieci infrastruktury technicznej i lokalizację urządzeń towarzyszących tym sieciom, w sposób niekolidujący z przeznaczeniem i pozostałymi zasadami zagospodarowania terenu, 5) zakazuje się wznoszenia nowych budynków, w tym także zabudowy zagrodowej i innej związanej z produkcją rolniczą. Zasady ochrony środowiska i jego zasobów, przyrody i krajobrazu kulturowego 1) obszar Przemęckiego Parku Krajobrazowego, na którym obowiązują rygory wynikające z przepisów szczególnych – ustawy o ochronie przyrody oraz dokumentu o utworzeniu tego Parku; po ustanowieniu planu ochrony obowiązywać będą również zasady zagospodarowania i rygory wynikające z ustaleń tego dokumentu, 2) Obszar Chronionego Krajobrazu „Pojezierza Sławsko-Przemęckiego”, na którym obowiązują zasady zagospodarowania oraz rygory wynikające z przepisów szczególnych oraz dokumentu o utworzeniu tego obszaru, 3) w gospodarce leśnej (na terenach leśnych) należy dążyć do sukcesywnej przebudowy struktury gatunkowej zadrzewień, stosownie do warunków siedliskowych. Także przy zalesianiu nowych terenów należy uwzględnić miejscowe uwarunkowania siedliskowe. Z zalesień powinny być wyłączone wilgotne łąki i zbiorowiska roślinne na podmokłych siedliskach. 4) na terenach podmokłych należy zachować naturalne cechy siedlisk; w szczególności pożądane jest zachowanie lasów łęgowych, torfowisk, oczek wodnych i starorzeczy wraz z siedliskami nadbrzeżnymi.
Kierunki rozwoju systemów komunikacji. 1) zaleca się modernizację pasów dróg, w tym ich poszerzenie: - wojewódzkiej nr 305, na odcinku północno-zachodnim od skrzyżowania z obejściem miasta Wschowa w kierunku na Lgiń, - wojewódzkiej nr 278, na odcinku od granic z gminą Sława do obejścia planowanej drogi, o którym mowa w ust. 6, - powiatowej nr 1005 F prowadzącej ze Wschowy do Zbarzewa (w powiecie leszczyńskim) i dalej w kierunku Włoszakowic i terenów rekreacyjnych w rejonie Boszkowa, 2) zaleca się modernizację pasów dróg:
68 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
- powiatowej nr 1013 F, relacji Stare Drzewce – Łysiny – Lgiń – granica województwa – Zborowiec, - gminnej nr 006809 F, relacji Hetmanice – Buczyna.
Kierunki rozwoju infrastruktury technicznej 1) zaleca się stworzenie systemu kanalizacji, z których ścieki odprowadzane będą do oczyszczalni ścieków we Wschowie [„Koncepcja programowa kanalizacji sanitarnej Gminy Wschowa”. Marzec. 2006 r.] - system kanalizacyjny „B”: Nowa Wieś, Buczyna, Nowe Ogrody, Hetmanice i Lgiń, 2) do czasu realizacji systemu kanalizacji sanitarnej dopuszcza się gromadzenie ścieków w szczelnych zbiornikach i ich wywóz na komunalną oczyszczalnię ścieków, z wyjątkiem terenów oznaczonych symbolem „ML”, 3) dopuszcza się skierowanie ścieków sanitarnych odpowiednią kanalizacją do oczyszczalni zlokalizowanej poza granicami gminy Wschowa.
Zasady kształtowania rolniczej i leśnej przestrzenni produkcyjnej 1) na obszarach gruntów ornych (pól uprawnych) należy wprowadzać zadrzewienia i zakrzewienia śródpolne w formie pasów/szpalerów (w tym o funkcji wiatrochronnej) lub kęp/enklaw, 2) należy – w strukturze użytkowania gruntów rolnych – co najmniej utrzymać dotychczasowy udział trwałych użytków zielonych, zwłaszcza łąk na wilgotnych siedliskach. 3) przy zalesieniach gruntów rolnych zaleca się dążyć do wyrównania granicy rolno-leśnej w sąsiedztwie pól uprawnych i łączenia izolowanych enklaw leśnych (łączenia ich w większe zwarte kompleksy), 4) lasy łęgowe zaleca się wyłączyć z gospodarki leśnej lub gospodarcze wykorzystanie tych siedliskowych typów lasów istotnie ograniczyć (m.in. poprzez minimalizowanie rębności). 5) zmianę przeznaczenia gruntów leśnych na cele nieleśne należy ograniczyć tylko do przypadków niezbędnego przeprowadzenia dróg lub poszerzenia istniejących pasów drogowych oraz liniowych elementów infrastruktury technicznej (zgodnie z ustaleniem w rozdz. 16.2 ust. 23 pkt 2). W uzasadnionych przypadkach dopuszczalna jest zmiana przeznaczenia dla zagospodarowania oraz lokalizacji zabudowy, w tym o funkcji turystycznej lub powierzchniowej eksploatacji surowców mineralnych, na terenach przewidzianych na te cele w Studium.
69 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Obszary wymagającej przekształceń, rehabilitacji lub rekultywacji. Ponadto do rekultywacji wskazuje się wszystkie wyrobiska poeksploatacyjne; kierunki rekultywacji poszczególnych wyrobisk (leśny, rolniczy lub rekreacyjny) należy indywidualnie określać (m.in. w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego). W obszarze PPK znajdują się następujące jednostki osadnicze: Lgiń (wieś sołecka), Hetmanice oraz część wsi Buczyna i Osowa Sień. Posiadają one charakter rolny i skoncentrowane są wzdłuż ciągów komunikacyjnych jedynie wieś Lgiń z uwagi na bezpośrednie położenie nad jeziorem charakteryzuje się też funkcją turystyczną. Wieś Lgiń jest największą jednostka osadniczą leżącą na terenie PPK w woj. Lubuskim. Główne kierunki rozwoju w sferze zabudowy mieszkaniowej obejmują przede wszystkim dogęszczanie istniejącej zabudowy tak, aby w maksymalnym stopniu wykorzystać już istniejącą infrastrukturę. W granicach PPK studium wyznacza nowe obszary we wsi Lgiń głównie pod zabudowę letniskową, pensjonatową oraz jednorodzinną (ML). Omawiana część PPK będąca w graniach woj. Lubuskiego charakteryzuje się typowym rolniczym charakterem z podstawowymi usługami i drobną działalnością gospodarczą. Funkcje produkcyjno-usługowa i usługowa są przeważnie reprezentowane przez obiekty produkcyjne związane z rolnictwem i przetwórstwem rolno-spożywczym oraz podstawowe obiekty usługowe (takie jak kościoły, szkoły, sklepy, usługi sportu i rekreacji, stacje benzynowe). Wskaźnik bezrobocia dla gminy Wschowa kształtuje się na poziomie 29,7 % (GUS 2006). Obszary lasów zlokalizowane w PPK należą do nadleśnictwa Włoszakowice i są zlokalizowane głównie w sołectwie Lgiń i Hetmanice. Ustalono zachowanie istniejących lasów i prowadzenie w nich adekwatnej gospodarki leśnej. Ustalono także zachowanie i rozwój zieleni parkowej, rekreacyjnej, dydaktycznej i ochronnej. Na ochronę środowiska przyrodniczego i kulturowego w studium składa się ochrona poszczególnych elementów środowiska oraz układów przyrodniczych i kulturowych. Dla ochrony walorów przyrodniczych i kulturowych w studium określone są obszary i obiekty prawnie chronione. Obszary ochrony przyrody wyznaczone w studium to: Przemęcki Park Krajobrazowy, obszar chronionego krajobrazu pojezierza Sławsko-Przemęckiego. Obszary i obiekty chronione ze względu na walory kulturowe to: obiekty i obszary wpisane do rejestru zabytków, obszary i obiekty podlegające ochronie konserwatorskiej, ścisła strefa ochrony konserwatorskiej, stanowiska archeologiczne, zabytkowe aleje. Istniejące ciągi komunikacyjne na terenie gminy Wschowa to: droga wojewódzka Nr 305 drogi powiatowe, drogi gminne oraz drogi proponowane do nadania kategorii dróg gminnych. Infrastruktura komunalna w gminie Wschowa zgodnie ze studium pełni i będzie pełnić głównie rolę służebną dla pozostałych funkcji, dlatego będzie rozwijana przede wszystkim na ich potrzeby. Wszystkie funkcje będą realizowanie w oparciu o niezbędną infrastrukturę.
70 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Gmina Włoszakowice – projekt studium
• Do analizy Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego gminy Włoszakowice posłużył projekt opracowany przez pracowanie URBIPLAN z Włoszakowic z 2005 r. Obszar PPK obejmuje zachodnią część gminy Włoszakowice. Całkowita powierzchnia gminy to 127,3 km2 a część wchodząca w granice PPK to 61,35 km2, co stanowi 48 % powierzchni Parku w gminie (dane według GUS 2006r.). Znaczną część Parku ok. 62 % (38,55 km2 ) stanowią lasy należące do nadleśnictwa Włoszakowice reszta obszaru PPK to teren zurbanizowany oraz pola uprawne. Cele polityki przestrzennej: • poprawa stanu i funkcjonowania środowiska przyrodniczego przy jednoczesnym racjonalnym gospodarowaniu jego zasobami, • rozbudowa infrastruktury technicznej w kierunku podniesienia standardu cywilizacyjnego wsi, • rozwój rolnictwa wraz z jego otoczeniem w ramach wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich, • aktywizacja gospodarcza poprzez tworzenie klimatu dla rozwoju przedsiębiorczości, • ukształtowanie zdrowego i wykształconego, obywatelskiego społeczeństwa na drodze efektywnej polityki społecznej w kierunku poprawy obsługi mieszkańców w sferze edukacji, ochrony zdrowia, kultury i rekreacji. Wyżej wymienione cele będą realizowane poprzez politykę przestrzenną ujętą w obszary funkcjonalno-przestrzenne. W studium całą gminę podzielono na dwie strefy: a) strefa leśno-rekreacyjna z rolnictwem ekologicznym (północna i południowa część gminy), b) strefa rolno-leśna z wielofunkcyjnym rozwojem wsi (zachodnia część gminy obejmująca PPK) c) strefa problemowa (wyznaczona wokół jez. Dominickiego- obejmująca PPK) Oprócz tych głównych stref funkcjonalno-przestrzennych studium wyznaczono następujące szczegółowe obszary funkcjonalno-przestrzenne (pogrubioną czcionką zaznaczono jednostki występujące na terenie PPK): − tereny zabudowy wiejskiej, − tereny rozwoju przestrzennego jednostek osadniczych, − tereny o dominującej funkcji usługowej,
71 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
− tereny usług turystycznych, − tereny zabudowy rekreacyjnej, − tereny planowanej zabudowy rekreacyjnej, − tereny przemysłow-składowe, − tereny obsługi rolnej i obsługi rolnictwa, − tereny zieleni urządzonej, − cmentarze, − tereny intensywnej produkcji rolnej, − tereny rolnicze z możliwością rozwoju innych funkcji, − lasy, − lasy ochronne, − tereny potencjalnych dolesień, Ze sfery ochrony środowiska wodnego wyznaczono: - strefy ochrony pośredniej ujęć wody, strefy ochronne wokół jezior wyłączona z zainwestowania (min. 100 m) - planowany zbiornik retencyjny (przy jez. Zapowiednik) Ze sfery przyrodniczej wyznaczono obszary proponowane do objęcia ochroną prawną - jez. Zapowiednik - torfowisko Mścigniew - bagno Kaszczury, Ze sfery infrastruktury technicznej wyznaczono: - teren oczyszczalni ścieków, - planowany zakład wodociągowy, - stacje bazowe telelefonii komórkowej, - projektowane sieci wodociągowe, - projektowana sieć gazociągu DN500 - elektrownie wiatrowe istniejące - elektrownie wiatrowe projektowane, - planowana wieża przeciwpożarowa
72 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Ze sfery komunikacji poza głównymi ciągami komunikacyjnymi do których należą drogi powiatowe, gminne, wyznaczono: - planowaną obwodnice zachodnią Włoszakowic, Na terenie gminy wyznaczono także tereny wyłączone z zabudowy: − tereny wokół jezior – pas 100 m − obszary dolinne o niekorzystnych warunkach dla zagospodarowania przestrzennego (woda gruntowa do 1 m. p.p.t.) będące równocześnie elementami systemu powiązań przyrodniczych, − obszary perspektywicznych złóż kruszywa, − projektowane składowisko odpadów.
Gmina Włoszakowice charakteryzuje się wielofunkcyjnym rozwojem do jednych z najważniejszych funkcji gminy należy rolnictwo, gospodarka leśna, rozwój małych i średnich przedsiębiorstw oraz turystyka. Rolnictwo dominuje w północno wschodniej części gminy, kompleksy glebowe o korzystnych warunkach dla rozwoju intensywnej produkcji rolnej zajmują ok. 36 %. Ogółem użytki rolne zajmują ok. 6601 ha co stanowi 51,9 % z tego 84 % przypada na grunty orne, użytki zielone 14,3%, sady 1,7%. Oprócz typowej gospodarki rolnej na terenie gminy Włoszakowcie rozwinęła się nowoczesne ogrodnictwo szklarniowe (pomidory, szparagi oraz pieczarki). Polityka dotycząca tej dziedziny przyjęta w studium powinna dążyć do rozwoju rolnictwa wraz z jego otoczeniem w ramach wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich. Na terenie gminy Włoszakowice istniejąca zabudowa mieszkaniowa związana jest z wiejskimi jednostkami osadniczymi, które powstawały przez lata w oparciu o szkielet komunikacyjny. Powstały wówczas typowe wsie ulicowe, których przykładem może być Bukowiec Górny, Jezierzyce Kościelne, Dłużyna, Chrabielin, Zbarzewo. Inaczej kształtuje się struktura osadnicza we Włoszakowicach, która też oparta jest na układzie komunikacyjnym ale z racji rangi ośrodka gminnego rozrosła się tworząc zwarte struktury mieszkaniowo-usługowe w centrum i rozrzedzone osiedla domów jednorodzinnych ulokowane przy głównych drogach wylotowych (kierunek Zbarzewo, Boszkowo). Ważną rolę w strukturze osadniczej gminy stanowią wsie letniskowe takie jak: Dominice, Boszkowo. W miejscowościach tych znajdują się duże ośrodki wypoczynkowe które powstały w latach 70-80 oraz liczne domki letniskowe pola kempingowe wraz z usługami które zlokalizowane w bezpośrednim sąsiedztwie jezior tworzą zwartą strukturę wsi. Obszar ten ze względu na dużą intensywność zabudowy oraz w wielu przypadkach niekontrolowany rozwój został wskazany w studium jako obszar problemowy – obszar przekształceń, rehabilitacji i rekultywacji. Poza terenami już istniejącymi w studium wskazano tereny planowanej zabudowy rekreacyjnej usytuowane we wsi Dominice oraz Boszkowo. Oprócz bazy noclegowej na terenie gminy znajdują się już rozwinięta baza turystyczna którą stanowią ośrodki żeglarskie i windsurfingowe oraz kajakowe. Przez obszar gminy przebiegają liczne szlaki
73 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego piesze, rowerowe oraz „Konwaliowy Szlak Kajakowy” tworzący drogę wodną przez gminy Przemęt, Wijewo oraz Włoszakowice. Z uwagi na rozwiniętą bazę noclegową działalność usługowa zarówno w Włoszakowicach jak i miejscowościach wypoczynkowych jest dobrze rozwinięta. Poza usługami podstawowymi istnieje również dobrze rozwinięte zaplecze gastronomiczne z usługami o podwyższonym standardzie. Poza tym w miejscowościach wypoczynkowych rozwinęły się różnego rodzaju usługi rozrywkowe jak przejażdżki konno, wypożyczalnie rowerów i quadów oraz dyskoteki. Poza usługami turystycznymi ośrodek gminny pełni funkcje ważną rolę administracyjną oraz podstawowych usług służby zdrowia. Gmina Włoszakowice nie jest jednak typową gminą turystyczną, prężnie rozwija się sektor gospodarczy, działają liczne zakłady prywatne oraz spółki i spółdzielnie. Z pośród wszystkich gmin wchodzących w obszar PPK posiada ona najniższy wskaźnik bezrobocia na poziomie 15,7 % (GUS 2006). Działalność gospodarcza w gminie skupia się również na wykorzystaniu zasobów naturalnych licznych lasów oraz złóż kruszywa naturalnego. Mieszkańcy gminy znajdują zatrudnienie w licznych tartakach oraz przedsiębiorstwach związanych z obróbka drewna oraz betoniarniach. Tereny przemysłowo składowe jakie wyznaczono w studium znajdują się głównie we Włoszakowicach w sąsiedztwie terenów już istniejących wzdłuż linii kolejowej. Na układ komunikacyjny znajdujący się na terenie gminy składają się drogi powiatowe oraz linia kolejowa . Linia kolejowa jest linią niezelektryfikowana relacji Leszno-Zbąszyń po której odbywają się regularne przejazdy pasażerskie jak również towarowe. Gmina która usytuowana jest między drogą wojewódzka nr 305 a drogą krajową nr 5 posiada dobrze rozwiniętą sieć dróg powiatowych łączących ją z sąsiednimi ośrodkami gminnymi. Jednym z najważniejszych celów polityki przestrzennej jest wybudowanie obwodnicy zachodniej Włoszakowic, która przebiegałaby w granicach PPK. Ze sfery infrastruktury technicznej, jako cel polityki przestrzennej jest podniesienie standardu życia mieszkańców oraz wypoczywających poprzez rozbudowę i modernizację istniejącej infrastruktury. Jednym z głównych celów polityki przestrzennej jest poprawa stanu środowiska przyrodniczego przy jednoczesnym racjonalnym zagospodarowaniu jego zasobami. Na ochronę środowiska przyrodniczego w studium składa się ochrona poszczególnych elementów środowiska oraz układów przyrodniczych, w tym szczególnie: wód powierzchniowych, wód podziemnych, użytków rolnych o wysokich klasach bonitacyjnych, walorów krajobrazowych. W studium wskazano tereny już objęte ochroną prawną to jest: • Przemęcki Park Krajobrazowy • Obszar Chronionego Krajobrazu (Przemęcko-Wschowski i kompleks leśny Włoszakowice) • Pomniki Przyrody
74 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Oraz wskazano elementy przyrodnicze proponowane do objęcia ochroną prawną na które składają się rezerwaty: jez. Zapowiednik, Torfowisko Mścigniew oraz bagno Koczury wszystkie znajdujące się w obszarze PPK. Dla ochrony walorów kulturowych w studium wyznaczone są obszary i obiekty chronione, w tym obiekty wpisane do rejestru zabytków i stanowiska archeologiczne. W studium wyznaczono również teren górniczy przy wsi Hetmanice (poza obszarem PPK).
Gmina Święciechowa
• Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Święciechowa została dokonana na podstawie uchwały Nr VII/49/2007 Rady Gminy w Święciechowie z dnia 5 czerwca 2007 r.. Zmienia ona studium, które powstało w 1999 roku. Obszar PPK obejmuje niewielką północno-zachodnią część gminy Święciechowa. Powierzchnia gminy wynosi 134,9 km2 a powierzchnia wchodząca w granice PPK to 2,316 km2, co stanowi 1,7 % powierzchni Parku (dane według GUS 2006r.). Z uwagi na niewielką część gminy, która leży w obszarze PPK analiza studium ograniczy się tylko do najważniejszych celów oraz zapisów dotyczących bezpośrednio omawianego terenu oraz jego najbliższego sąsiedztwa. Należy również podkreślić, że granica PPK nie obejmuje jeziora Krzyckiego, które charakterem oraz walorami krajobrazowymi nawiązuje do jezior Przemęckich a biegnie z jego bezpośrednim sąsiedztwie. Cele szczegółowe studium to: • określenie wartości środowiska przyrodniczego i zagrożeń środowiskowych oraz obszarów objętych lub wskazanych do objęcia ochroną na podstawie przepisów szczególnych, • określenie obszarów rolniczej przestrzeni produkcyjnej, w tym wyłączonej z zabudowy, określenie kierunków rozwoju rolnictwa i otoczenia rolnictwa, • racjonalne kształtowanie układu osadniczego gminy przez określenie obszarów zabudowanych i przeznaczonych pod nowa zabudowę oraz, w miarę potrzeb, wymagających przekształceń bądź rehabilitację zabudowy istniejącej, • polepszenie warunków życia ludności, w tym: wskazanie terenów pod zabudowę mieszkaniową, poprawę warunków obsługi w systemy infrastruktury technicznej i komunikacji, • określenie obszarów przewidzianych do realizacji ponadlokalnych celów publicznych, • sformułowanie zasad polityki przestrzennej w odniesieniu do gospodarki gruntami. Najważniejsze cele szczegółowe to m.in.:
75 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
• wskazanie ofert terenowych dla budownictwa mieszkaniowego i nowych form aktywności gospodarczej, w tym zwłaszcza dla drobnych zakładów produkcyjnych i usługowych; • efektywne wykorzystanie i ochrona przestrzeni rolniczej; racjonalne i atrakcyjne krajobrazowo kształtowanie układów osadniczych; • podwyższenia walorów Święciechowy oraz wzmocnienie jej jako głównego ośrodka gminnego; • poprawy życia mieszkańców; poprawy powiązań komunikacyjnych wewnętrznych i zewnętrznych; • zachowania walorów przyrodniczych.
Zasady i kierunki ochrony walorów przyrodniczych
• respektowanie w pełni przepisów i zasad postępowania obowiązujących w Parku krajobrazowym, w obszarach chronionego krajobrazu, w strefach ochronnych ujęć wody, w obrębie zabytkowych parków podworskich oraz w odniesieniu do pomników przyrody. • zwiększenie lesistości obszaru w oparciu o propozycje nadleśnictw i projekt granicy polno – leśnej, który powinien być opracowany a jego wyniki włączone do planu miejscowego gminy. • uregulowanie gospodarki wodno – ściekowej przez wyposażenie wszystkich wsi w systemy oczyszczania ścieków. • preferowanie rozwoju i powstawania przedsiębiorstw stosujących czyste technologie, bez – lub mało odpadowe i zamknięte obiegi wody. Zasady i kierunki rozwoju środowiska kulturowego
• wykonanie prac remontowo- zabezpieczających dworu w Krzyku Małym (poza granicami PPK ale w bezpośrednim sąsiedztwie). Polityka gminy wobec rolnictwa • poprawa struktury wielkości gospodarstw poprzez wzrost gospodarstw farmerskich powyżej 20 ha, • podniesienie efektywności gospodarowania, zwiększenie dochodów rolników,
intensyfikacją produkcji rolnej.
Oprócz tego w studium wskazano konieczność modernizacji rolnictwa jak i obszarów wiejskich.
Polityka gminy wobec obszarów wiejskich
76 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Rozwój lokalnej przedsiębiorczości na wsi w kierunku tworzenia alternatywnych źródeł dochodu rolników poprzez: • nieodpłatne przekazywanie (bądź za niewielką opłatą) terenów pod działalność gospodarczą będących w zasobach gminy, • stosowanie ulg w podatkach i opłatach lokalnych, • promocja walorów krajobrazowych gminy w celu stworzenia nowych, dodatkowych źródeł dochodu, a więc turystyki i agroturystyki.
Zasady i kierunki rozwoju komunikacji Generalną zasadą rozwoju sieci drogowej powinno być dostosowanie parametrów dróg do wymaganych wielkości oraz zmniejszenie kolizyjności ruchu, zgodnie z występującymi i spodziewanymi w przyszłości uwarunkowaniami rozwoju. W szczególności, przewiduje się: • modernizacja i przebudowa dróg nr 21201 Leszno – Włoszakowice, 21221 Święciechowa – Lasocice i 21102 Gołanice – Śmigiel celem osiągnięcia pełnych parametrów klasy V,
W studium wyznaczono następujące szczegółowe obszary funkcjonalno-przestrzenne (pogrubioną czcionką zaznaczono jednostki występujące na terenie PPK): Sfera przyrodnicza: • lasy • dolesienia Zasoby wód • granica wodonośnego obszaru wys. ochrony • granica wodonośnego obszaru najwyższej ochrony • granica strefy ujęcia wody Strzyżewice-Przybyszewo Ochrona środowiska przyrodniczego • Przemęcki Park Krajobrazowy • Obszar chronionego krajobrazu • Rezerwat przyrody • Użytek ekologiczny • Granica strefy ochronnej dla jez. Krzyckiego Złoża surowców mineralnych
77 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
• Udokumentowane złoża kruszywa Sfera zainwestowania • tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej • tereny zabudowy letniskowej • tereny zabudowy zagrodowej • tereny zabudowy usługowo-mieszkaniowej • tereny uprawy ogrodniczej z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej • tereny usługowowo-produkcyjne z dopuszczeniem mieszkalnictwa • tereny usług bez zieleni towarzyszącej • tereny produkcji i składów budownictwa • tereny obiektów usługowo-produkcyjnych z dopuszczeniem produkcji rolnej
Gmina Święciechowa należy do gmin średniej wielkości jej obszar to 13.445 ha, z czego tylko 231 ha leży w granicach PPK. Użytki rolne zajmują 60,8 % powierzchni gminy zaś 33.3 % zajmują grunty leśne należące do nadleśnictwa Włoszakowice (te w obszarze PPK). Gmina ma charakter typowo rolniczy czego dowodem jest uprawa zbóż oraz ziemniaków i roślin przemysłowych jak buraki cukrowe oraz rzepak. Szereg dużych przedsiębiorstw działających na terenie gminy związanych jest również z działalnością rolniczą jak spółdzielnia kółek rolniczych, ubojnia zwierząt w Święcichowie, Zakład rolny Trzebiny, Krzycku Małym, Gołanicach czy ferma drobiu w Lasociach. Na terenie PPK w miejscowości Gołanice oraz leżącym tuż poza granicą Krzycku Małym zarejestrowanych jest 22 jednostki w systemie regon co na tle innych jednostek w gminie jest wynikiem wysokim. Układ osadniczy w Gołanicach oraz Krzycku Małym charakteryzuje zabudowa jednorodzinna i zagrodowa ukształtowana wzdłuż głównych ciągów komunikacyjnych. Ze względu na bezpośrednie sąsiedztwo m. Leszna gmina, a zwłaszcza sama Święciechowa, stanowi zaplecze mieszkaniowe dla osób pracujących w mieście. Układ komunikacyjny opera się na terenie PPK na drodze powiatowej Świeciechowa- Włoszakowice poza obszarem główną oś komunikacyjną północ-południe stanowi droga krajowa nr 5 Poznań-Wrocław. Obszar leżący w graniach PPK jest tak mały że trudno przypisywać mu jakieś indywidualne cechy które wyróżniałyby go na tle całej gminy. Należy tu podkreślić, że obszar PPK nie obejmuje jeziora Krzyckiego wraz z miejscowością Krzycko Małe a to te właśnie te obszary charakteryzują się walorami przyrodniczymi i kulturowymi. Nad jeziorem Krzyckim w miejscowości Gołanice zorganizowana jest plaża z małym zapleczem usługowym, która wykorzystywana jest głównie przez okolicznych mieszkańców. W najbliższym sąsiedztwie jeziora Krzyckiego jak i w wsi
78 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Krzycko Małe znajduje się również kilka domków letniskowych i kempingowe które wykorzystywane są prywatnie. W najbliższym sąsiedztwie gminy w miejscowości Strzyżewice (poza obszarem PPK) znajduje się również lotnisko Aeroklubu Polskiego w Lesznie gdzie urządzane są kursy i zwody szybowcowe, samolotowe i balonowe.
4.2.1.2 Szczegółowe ustalenia i stan realizacji ustaleń studiów położonych w granicach Przemęckiego Parku Krajobrazowego Tabela 2 zawiera ustalenia studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin wchodzących w granice Parku w odniesieniu do sołectw położonych w granicach Parku. Określono również stopień realizacji tych ustaleń celem przedstawienia rzeczywistego zagospodarowania analizowanego obszaru.
79 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
80 h ac c ani ch w gr ony ż o ł
Y tw po N I ec ł M so M G w U ó n UDI T rolniczej) W S dla tere W e Ó n znej i N o E styc owi ł ry TER u ó ugi) r rot g zczeg ji a nkc AROWANIA poziom d T
Ę fu ę M gmin us SPOD KAT o E O G neg A n ych (P nikania si A PRZ e rze ej B ej A ej A t yczn st zes r torski torski torski GMIN IERUNKI Z gicznej a a a K ia p strefa prz n a III cheolo : : : rakcji Tury ow t ar o o o yki ( y A ł st i i y k
k
y y ń ń ń podar w wodnych w wodnych w wodnych w pieszo-rowerowo-konnych w pieszo-rowerowo-konnych w pieszo-rowerowo-konnych tur hrony hrony konserw hrony konserw hrony konserw szko
c c c c sie sie sie ryst ryst znaczon znaczon znaczon y y y gos tu tu agro a ej o ej o ej o ej o zale zale zale o o ł ł ł ł r r dów zy cis cis cis cis a rku w rku w rku w ś ś ś ś ag sa do do ag zielonej do
y y y y y ę ę ę ę Pa Pa Pa ny n b n n n ny n e e e e e re re e e stref stref stref ter przebieg szlakó przebieg szlakó ter stref przebieg szlakó przebieg szlakó ter ter przebieg szlakó przebieg szlakó t teren Punkt Koncentracji ter t
anicach anicach anicach − − − − − − − − − − − − − − − − − − − i kierunków z r r r ń . W g W g W g o ru w
a rku rodowiska, 2008 rku rku A IE Ś PPK M Pa Pa h Pa TW EN obsz przestrzennego c Ż a obrazoweg ść DE EC c O obszaru Ę Ł Ł ść O o SO owa obszaru w kszo Ochrony ł P ł ę granicach granicach ca WZGL w grani po wi Parku Kraj
o O e TW cz Ustalenia studiów uwarunkowa ckieg EC ę otnica Bu ł Ł B O Biskupic S
Tab. 2. Narodowa Fundacja Operat zagospodarowania Przem 81
” m ty ę wi Ś „Torfowisko nad Jeziorem
) ) KAT KAT y torfowiskowy ł ych (P ych (P cis ś t ej A a yczn yczn eszkaniowej st st
mi ry ry j torski y gicznej w w ezerw e gicznej gicznej a u u r cz – r zasó zasó c c kcji T kcji T atu cheolo cheolo cheolo a a : : : : : r r t t ar ar ar o o o o o spoda A A zerw e
ci go ń ń ń ń acji acji ś w wodnych w wodnych w pieszo-rowerowo-konnych w pieszo-rowerowo-konnych w pieszo-rowerowo-konnych w pieszo-rowerowo-konnych w pieszo-rowerowo-konnych r r hrony hrony konserw hrony hrony wanej zabudow go r c c c c sie sie sie sie znaczon znaczon znaczon znaczon znaczon turystyki i w turystyki i w ce ent ent y y y y y ą ekto ej o ej o ej o ej o zale zale zale zale ł ł ug ug ł ł ł ł cis cis tniej cis cis rku w rku w rku w rku w rku w ś ś ś ś us us proj do do do do
y y y y y y y ę ę ę ę Pa Pa Pa Pa Pa n n n n n n n is e e e e e e e przebieg szlakó stref przebieg szlakó przebieg szlakó przebieg szlakó przebieg szlakó przebieg szlakó stref przebieg szlakó stref ter stref teren ter ter Punkt Konc ter Punkt Konc ter ter pasmo aktywno ter
anicach anicach anicach anicach anicach − − − − − − − − − − − − − − − − − − − − − − r r r r r W g W g W g W g W g
w w w ć rodowiska, 2008
rku rku rku rku rku ęś Ś Pa Pa Pa Pa Pa przestrzennego obszaru obszaru obszaru ść ść ść obszaru w o o o owa obszaru w Ochrony ł ł ł ł niewielka cz granicach granicach granicach granicach granicach ca ca ca po
ś e czor onin ł ejnica l Górsko Os O Kasz Nowa Wi
Operat zagospodarowania Narodowa Fundacja 82 ej) arcz zej) zej) d c c j i rolni j i rolni ) ci gospo e e ś alno erwszy ł i Konwaliowa” p yspa ”W poziom
anizowanej dzia KAT funkcji agroturystyczn funkcji agroturystyczn razowy
ę ę zorg ych (P fa krajob e r t yczn eszkaniowej rwat st (V s mi ry j y przenikania si przenikania si gicznej w w u e gicznej gicznej reze cz – r zasó zasó c c kcji T atu w cheolo a cheolo cheolo r : : : : ó t ar ar ar o o o o spoda d III strefa III strefa y A ( ( zerw ł e sa
ę ci go ń ń ń ń acji w ś r w wodnych w wodnych w pieszo-rowerowo-konnych w pieszo-rowerowo-konnych hrony w wodnych w pieszo-rowerowo-konnych hrony hrony wanej zabudow szko go r
c c c ra sie sie sie sie znaczon znaczon znaczon znaczon turystyki i w turystyki i w p ce ent y y y y ą ekto ej o ej o ej o zale zale zale zale ł ug ug ł ł ł ł cis tniej cis cis rku w rku w rku w rku w ś ś ś pod u us us proj zielonej do do do do agroturystyki agroturystyki
y y y y y y y y y y ę ę ę Pa Pa Pa Pa ny n n n n n n is n e e e e e e e re e przebieg szlakó stref Punkt Konc przebieg szlakó przebieg szlakó przebieg szlakó t stref ter ter przebieg szlakó ter przebieg szlakó teren pasmo aktywno teren ter teren ter ter teren ter stref
anicach anicach anicach anicach − − − − − − − − − − − − − − − − − − − − − − − r r r r W g W g W g W g
ru w ć a rku rodowiska, 2008
rku rku rku ęś Ś Pa Pa Pa h Pa obsz przestrzennego c a ść c obszaru ść obszaru w o owa obszaru w kszo Ochrony ł ł ę niewielka cz granicach granicach granicach ca w grani po wi t erz ę tno ę mi o wi ś Przem Perkowo Po Rad
Operat zagospodarowania Narodowa Fundacja 83 wo, Charbielin) kowo, Boszko cz ą S , zej) zej) c c Starkowo
” cz, j i rolni j i rolni e e tw: Bu bidzkie e ec ł so Trz
u g ezioro zbie ”J n na czny re funkcji agroturystyczn funkcji agroturystyczn
ty ę ę u (te t unis a ych w fa r ej A ej A ej A ze yczn eszkaniowej eszkaniowej rwat re st mi mi ry torski torski torski y y przenikania si przenikania si gicznej gicznej w a a gicznej a u reze nego – a zasó c kcji T atu w w w cheolo cheolo cheolo a : : : r ó ó ó t ar ar ar o o o d d d III strefa III strefa ( ( A zerw i e sa sa sa k
ę ę ę y ń ń ń acji w w w w pieszo-rowerowo-konnych w pieszo-rowerowo-konnych r hrony hrony hrony konserw hrony konserw hrony konserw wanej zabudow w wodnych hrony wanej zabudow go r c c c c c c ra ra ra sie sie sie ryst znaczon znaczon znaczon turystyki i w p p p ce ent y y y ą tu ekto ekto teren projektow ej o ej o ej o ej o ej o ej o zale zale zale o ł ł ł ł ł ug ł r ł cis cis cis cis cis tniej cis rku w rku w rku w ś ś ś ś ś proj ś ag pod u pod u pod u us proj do do agroturystyki do agroturystyki
y y y y y y y y ę ę ę ę ę ę ymano Pa Pa Pa ny ny ny ny n n n is n n e e e e e re re re re e e e e stref stref przebieg szlakó stref stref stref przebieg szlakó teren ter t ter teren Punkt Konc stref ter przebieg szlakó t teren teren ter ter utrz t t
anicach anicach anicach − − − − − − − − − − − − − − − − − − − − − − − − r r r W g W g W g ru ru w a a rku rku rodowiska, 2008 rku Ś Pa h Pa h Pa obsz obsz c przestrzennego c a a ść ść c c obszaru ść o kszo kszo Ochrony ł ę ę granicach ca w grani w grani wi wi owice ł czkowo ą Starkowo S Soko
Operat zagospodarowania Narodowa Fundacja 84 ugi) r a (nie zrealizowana) letniskowej letniskowej y y poziom d
WO lsztyn-Wschow KAT E eniem zabudow eniem zabudow ych (P szcz szcz
A WIJ u u o p p ej A ej A eg o o yczn n l st a r GMIN torski torski gicznej gicznej w a a tu drogi nr 305 Wo wej wej wej wej z d wej z d na a zasó c w cheolo cheolo rakcji Tury : : : : : zy t ar ar zebiegu o o o o o s r A eszkanio eszkanio eszkanio eszkanio eszkanio u r
k ń ń ny p a u u w pieszo-rowerowo-konnych w pieszo-rowerowo-konnych hrony hrony a hrony konserw hrony konserw w wodnych f f ci c c c c wy mi wy mi wy mi wy mi wy mi sie sie znaczon znaczon znaczon znaczon znaczon turystyki i w o o by y y y y y do do do tor tor zmi o ej o ej o ej o ej o zale zale ż ż ę ł ł ł ł ug d ł ó ó y ł ł cis cis cis cis rku w rku w rku w rku w rku w ś ś ś ś w z z us zabu zabu zabu zabud pod zalesienia do do zabud
y y y y y y y y y y y ę ę ę ę Pa Pa Pa Pa Pa n n n ny n n n n n e e e e e e e e re e stref stref stref przebieg szlakó stref Punkt Koncentracji przebieg szlakó teren ter teren ter t ter ter teren ter propozycj ter ter przebieg szlakó ter
anicach anicach anicach anicach anicach − − − − − − − − − − − − − − − − − − − − − r r r r r W g W g W g W g W g
ru w ć ć a rku rodowiska, 2008
rku rku ęś ęś Ś rku Pa Pa h Pa obsz przestrzennego c Pa a ść c obszaru ść obszaru w obszaru w o kszo Ochrony owa obszaru w ł ł ę niewielka cz niewielka cz granicach granicach ca w grani wi granicach po l
ś ń my o Wiele Wijewo Miastko Rad
Operat zagospodarowania Brenno Narodowa Fundacja 85 ycznej r ) hrony histo c nej o kówiec ł u B pe
A fa elkie, e str z a ycko Wi or u ł ia, Krz dz ą S : w t ec ł so zabytkowego zespo u letniskowej letniskowej y y zbieg CE en na er (t hrony ekspozycji c eniem zabudow eniem zabudow ZAKOWI o S
j O E j szcz szcz
e Ł u u o jne funkcji p p eg o o n cyjn l A W eacy a isko odpadów
r ugowej ugowej ę kr ł ł w nnych c krea ej – strefa tu i
i e ugi rolnictwa wej wej z d wej z d ą ń ń ł r ado na ci ł cji rolnej GMIN cji us cji us a wy re ś sie sie o sk w uk ych : : : : d dowy zy liwo o o o o dole dole s obwodn bud ż eszkanio eszkanio eszkanio u ą r yczn cej funk cej funk k ą ą st j j j zabu a hronnych nych nych rowej rzennej y i rolnej obs nej pro u e z mo l l konserwatorski t c r
f ci owan c wy mi wy mi wy mi cj nu nu e i i ą znaczon znaczon znaczon znaczon o o ojektowane by y y y y zes r uk do m m tor r o ony d rowe encja encja o o ż r ug tu d y ł tniej d d ó y d plan d p s
y p ł r is lasów o rku w rku w rku w rku w w z o o us pro rolnicz intensyw zabu pot pot zabud zabud planowanej za u y y t y y y y y y y y y y y Pa Pa Pa Pa n n ny ny ny n n n e e e e e ren re re re e e e struk teren ter szlak tra teren strefy och ter teren teren teren po ter t teren szlak kajakowy ter t t teren teren po te ter teren
anicach anicach anicach anicach − − − − − − − − − − − − − − − − − − − − − r r r r W g W g W g W g
w w w ć rodowiska, 2008
rku rku rku rku rku ęś Ś Pa Pa Pa Pa Pa przestrzennego obszaru obszaru obszaru ść ść ść obszaru w o o o Ochrony ł ł ł niewielka cz granicach granicach granicach granicach granicach ca ca ca y n ec Gór c Charbielin Boszkowo Zaborówi Bukówie
Operat zagospodarowania Narodowa Fundacja 86 ycznej r hrony histo c nej o ł pe A fa e str inice” z a m or u u ł ł e „Do ż o ł z ę ywacj t zabytkowego zespo zabytkowego zespo d rekul rnicze po hrony ekspozycji hrony ekspozycji minickiego minickiego c c o o Do Do
j j – tereny gó E E
j j e e jne jne funkcji funkcji cyjn cyjn jeziora jeziora eacy eacy ł ł ugowej ugowej ugowej kr kr ł ł ł
j nnych nnych kó kó ej – strefa ej – strefa krea krea e i i e e ą ą naturalnego r r ci ci a cji us cji us cji us wy re wy re ś ś o o
ych ych : : gminn dowy dowy liwo liwo o o bud bud ż ż cieków ś yczn yczn cej funk cej funk cej funk drogi ą ą ą pieszy pieszy st st j j j j zabu j zabu rzennej y y hronnych hronnych z mo z mo konserwatorski konserwatorski t cia kruszyw r r e e
c c nu nu nu y c c e e i i i zny zny znaczon znaczon tyczono: nicy ą ą czalni y y y j j zes d m m m yc yc r e e ony ony o o o r r ug tu ug tu st st ł ł d d d y y
zysz y p r r r c rku w rku w u u o o o us us lasów o lasów o istni istni rolnicz rolnicz planowanej za planowanej za u t y y y y y y y y y y Pa Pa Parku w n n ny ny ny n n e e e e re re re e e e struk strefy och teren szlak t teren teren szlak kajakowy teren obwo strefy och obszar strefy problemowej wo teren o teren obszar strefy problemowej wo t obszar wydob t ter teren ter t ter teren ter szlak t
anicach anicach − − − − − − − − − − − − − − − − − − − − − − − r r W g W g W granicach w rodowiska, 2008 rku rku rku Ś Pa Pa Pa przestrzennego obszaru ść o owa obszaru w owa obszaru w Ochrony ł ł ł granicach granicach granicach ca po po yna ż u ł D Grotniki Dominice
Operat zagospodarowania Narodowa Fundacja 87 ) ) kówiec kówiec u u B B
y) czur elkie, elkie, o nej K
ycko Wi ycko Wi zestrzen r iew, Bagno ia, Krz ia, Krz ury p n t dz dz ą ą cig ś S S : : j struk w w t t e ec ec ł ł so so u u rfowisko M storyczn zbieg zbieg ony hi r en na en na er er (t (t nej och ł yckiego Zapowiednik, To pe Krz
j j j e e jne funkcji funkcji (Jezioro cyjn cyjn jeziora eacy isko odpadów isko odpadów ł ugowej kr ł w w nnych nnych kó ej – strefa A krea krea
i i ugi rolnictwa ugi rolnictwa e e ą ą ń ń ł ł ado ado r r ci ł ci ł cji rolnej cji us wy re ś ś sie sie rezerwaty o sk sk uk e
ych : : d dowy dowy liwo liwo o o dole dole bud ż ż yczn cej funk ą pieszy st j nych nych j zabu j zabu rowej rowej y i rolnej obs i rolnej obs nej pro hronnych hronnych ektowan z mo z mo l l konserwatorski r e e
c c cj cj nu c c e e i zny znaczon znaczon tyczono: tyczono: ą ą ojektowane ojektowane y y y y j j r r uk uk m yc e e ony d d rowe rowe encja encja o r ug tu st y y ł d y d p d p s s
r rku w rku w u o us pro pro istni istni lasów o lasów o rolnicz intensyw rolnicz pot pot planowanej za pod proj y y y y y y y y y y y y y y Pa Pa Parku w Parku w n ny n n n n e e e e e re e teren teren teren teren teren strefy och szlak tra szlak t t ter obszar strefy problemowej wo szlak kajakowy ter teren szlak tra teren ter teren ter teren ter teren po teren po
anicach anicach − − − − − − − − − − − − − − − − − − − − − − − r r W granicach W g W g W granicach
ru ru ć ć a a rku rku rodowiska, 2008
rku rku ęś ęś Ś Pa Pa h Pa h Pa obsz obsz c przestrzennego c a a ść ść c c obszaru w obszaru w kszo kszo Ochrony ę ę niewielka cz niewielka cz granicach granicach w grani w grani wi wi e ia elne ci dz ś ą S oszakowice ycko Wielki Jezierzyce Ko ł W Krz
Operat zagospodarowania Narodowa Fundacja 88 nej kowice” osza ł zestrzen r e „W ż o ury p ł t z ę j struk ej e ywacj t owej d rekul d storyczn spodarki roln ony hi r rnicze po ugi go ł Zapowiednik) . jez obs nej och
ł minickiego pe Do eszkaniowej i zagro (nad – tereny gó
y ciechowa rolnej i ę mi ta funkcji y Wschowa wi cyjn n Ś jeziora ł dow mias ugowej ę u ł nnych c nie wiatrowe kó ej – strefa A wody rete i
i rodniczo-historycznej ugi rolnictwa ą ń ł lasów y ęć gminnej naturalnego
zab
ci a cji rolnej y cji us ś sie ny tów produkcji adowe uk e zo-dydaktycznej ł r : : d c ki prz e i elektrow liwo o o drogi dole teren ż obwodn n t ż ę ą redniej uj cie ce ce cej funk obiek ś ś ą ą ą ą j j j owo-sk nych rowej g e e i rolnej obs nej pro hronnych hronnych z mo l ej ł konserwatorski po cia kruszyw
odnic owan owane owany zbiornik c c s cj nu y e i znaczon znaczon y wa y y e uk m m istni istni ony ony ki przyrod d rowe encja e o r r ż y d d plan d plan d plan d obw s e
ci rku w rku w z prz o prz pro lasów o lasów o rolnicz intensyw pot ś y y y y y y y y ymano ymano Pa Pa n n ny n e e e re e ter utrz utrz teren po szlak tra szlak planowan teren po strefy och teren po obszar strefy problemowej wo teren teren po strefy och teren teren obszar wydob teren ter ter t szlak teren
anicach anicach − − − − − − − − − − − − − − − − − − − − − − r r W g W g
ć ć rodowiska, 2008
rku rku rku ęś ęś Ś Pa Pa Pa przestrzennego obszaru w obszaru w owa obszaru w Ochrony ł niewielka cz niewielka cz granicach granicach granicach po
wo ń e
anice ł Lgi Go Zbarz
Operat zagospodarowania Narodowa Fundacja
ą ą ą oraz 89 twa c eszkaniow eszkaniow eszkaniow mi mi mi rolni ą ą ą ą ug ł nkcj nkcj nkcj u u u obs loatowane p i ch z f ch z f ch z f ą eks cy cy cy ą ą ą nie rolnicz ą obecnie ukcj onatowej onatowej d ” cji niekoliduj cji niekoliduj cji niekoliduj nsj nsj ce e e uk uk uk pro d d d mani t e H ug i pro ug i pro ug i pro ł ł ł zanych z e „ ą ż us us us
o ł ci zwi ej ś ych- z nej nej nej nej tywno ś ś ś ś k neraln e e e e skowej), jednorodzinnej i p skowej), jednorodzinnej i p oraz obiektów oraz obiektów oraz obiektów ni ni ej ej ej mi m a et et spodarki roln j (l j (l ej ej 2000 m2 e e enie ż cz ugi go cyjn cyjn ł łą ugow
ł w gospodarki l w gospodarki l w gospodarki l w gospodarki l b zagrodow b zagrodow b zagrodow wy y powy obs us krea krea
u u u ż e e r r znych eda yc tu rolnej i st zinnej l zinnej l zinnej l zinnej i r dowy dowy d d d d ry u oraz obiektó oraz obiektó oraz obiektó oraz obiektó ń ń ń ń j zabu j zabu ug spo ug t e e e e owej eksploatacji surowców ł ł e e jednoro jednoro jednoro jednoro gospodarczych, z aln aln y y y y u u i zalesi i zalesi i zalesi i zalesi tów us tów us tów produkcji powierzchni sprz wid wid : : y y o o ytkowania rolniczego ytkowania rolniczego ytkowania rolniczego ż ż ż funkcji obiek ind obiek zabudow zabudow lasów u lasów u ind lasów u lasów powierzchni zabudow zabudow obiek ą ą ą ą ą ą ą ą ą ą ą ą ą ą ą ą ą ą wych o g g g g g g g g g g g g g g g g g g a o l w d znaczon znaczon wa wa wa wa wa wa wa wa wa wa wa wa wa wa wa wa wa e y y e e e e e e e e e e e e e e e e e rku w rku w z prz z prz z prz z prz z prz z prz z prz z prz z prz z prz z prz z prz z prz z prz z prz z prz z prz z prz y y y y y y y y y y y y y y y y y y Pa Pa n n n n n n n n n n n n n n n n n n e e e e e e e e e e e e e e e e e e ter ter ter ter ter ter ter ter ter ter ter ter ter ter ter ter obiektów han ter ter
anicach anicach
− − − − − − − − − − − − − − − − − − r r W g W g
ru ć ć a rku rodowiska, 2008
rku rku ęś ęś Ś Pa Pa h Pa obsz przestrzennego c a ść c obszaru w obszaru w kszo Ochrony ę niewielka cz niewielka cz granicach granicach w grani wi
ś ń e Hetmanice Nowa Wi Osowa Sie
Operat zagospodarowania Narodowa Fundacja Operat zagospodarowania przestrzennego
Powyższa tabela zawiera zestawienie zamierzonego i istniejącego przeznaczenia terenów w studiach gmin leżących na terenie Przemęckiego Parku Krajobrazowego. Analizy dokonano na podstawie najmniejszej administracyjnej jednostki przestrzennej, jaką jest sołectwo, jako tworu jednolitego i umożliwiającego stosunkowo precyzyjną lokalizację inwestycji. W powyższym zestawieniu nie uwzględniono istniejącego zagospodarowania terenów mieszkaniowych i lasów, oraz przebiegów istniejących dróg – uwzględniono natomiast tereny projektowanej zabudowy mieszkaniowej, tereny istniejącej i projektowanej zabudowy rekreacyjnej oraz tereny zalesień, bądź też dolesień. Przemęcki Park Krajobrazowy leży na styku dwóch województw: wielkopolskiego i lubuskiego. Swoim obszarem rozciąga się na powierzchnię pięciu gmin: Przemętu, Włoszakowic, Wijewa, Święciechowy i w województwie lubuskim na terenie gminy Wschowa. Obszarem szczególnym jest teren gminy Święciechowa – udział tej gminy w granicach Parku jest bardzo mały -zajmuje tylko niewielką część sołectwa Gołanice, wraz z terenem lasu i istniejącej zabudowy mieszkaniowej. Granice Parku w znacznej mierze koncentrują się na obszarze gminy Przemęt, Włoszakowice oraz Wijewo i te wyróżnia się jako znaczące. W skład Przemęckiego Parku Krajobrazowego wchodzi: 37 sołectw - 16 sołectw w gminie Przemęt, 5 sołectw w gminie Wijewo, 11 sołectw w gminie Włoszakowice, 4 sołectwa w gminie Wschowa oraz jedno sołectwo na terenie gminy Święciechowa, przy czym na terenie Parku 11 sołectw znajduje się w całości, reszta sołectw w różnym stopniu pokrywa się z obszarem Parku. Tereny lasów stanowią stosunkowo dużą część terenu Parku (w gminie Przemęt lasy zajmują blisko 25 % powierzchni, w gminie Włoszakowice lasy łącznie z gruntami leśnymi stanowią 37,0 % ogólnej powierzchni gminy). W studiach dąży się do zwiększenia lesistości na terenach gmin, co wiąże się ze zmniejszeniem przestrzeni rolniczej. Program zalesień obejmuje tereny rolnicze z glebami o niskich klasach bonitacyjnych, na których obecnie są łąki i nieużytki. Niestety w większości na czas obecny są to zalesienia jeszcze niezrealizowane. Tereny rolnicze charakteryzują się glebami o niskiej klasie. Wśród gruntów ornych na terenie gmin wchodzących w skład PPK przeważają gleby średnich i słabych klas bonitacyjnych. Większość gleb występujących tutaj, to grunty klasy V, VI, rzadziej III i IV. Na całym obszarze nie występują gleby prawnie chronione klas I. Obszary rolne wydzielone w studiach zagospodarowane są zgodnie z przeznaczeniem. Na terenach wymienionych gmin dobrze przyjmują się uprawy sadownicze i ogrodniczo - warzywne, dlatego też proponuje się rozwijać przetwórstwo na bazie takiej produkcji. Na terenie gmin brak jest inwestycji drogowych – w większości utrzymano przebiegi istniejących dróg. Jedynie na terenie sołectw Włoszakowice i Bukówiec Górny planuje się budowę obwodnic a także planowana jest zmiana przebiegu drogi przecinającej sołectwa Kaszczor i Wieleń Zaobrzański aż do wsi Wijewo. Teren Parku charakteryzuje wysoka jeziorność i bogata sieć hydrograficzna. W gminie Przemęt z uwagi dobre połączenia kanałami pomiędzy jeziorami ważną rolę odgrywają szlaki wodne. Wyróżnione zostały dwa pierścienie szlaków: 90 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
MAŁY PIERŚCIEŃ KONWALIOWY który łączy następujące jeziora znajdujące się w gminie Przemęt: Dominickie - Krzywe - Moszynek - Brzeźnie - Lincjusz - Małe - Miałkie - Białe - Breńskie - Trzytoniowe - Wieleńskie - Osłonińskie - Górskie -Olejnickie - Radomierskie - Przemęckie Duże - Błotnickie - Przemęckie Małe -Boszkowskie - Małe Buckie – Wieleńskie. DUŻY PIERŚCIEŃ, przebiegający poprzez Jezioro Wieleńskie, Strugę Kaszczorską, Jezioro Mochyńskie, Środkowy Kanał Obry (w perspektywie poprzez projektowane zbiorniki wodne na północny zachód od granic Parku), dalej do Jeziora Małego Buckiego, aż do połączenia się z Małym Pierścieniem. Mimo dobrego, w chwili obecnej, zaopatrzenia w wodę na omawianym terenie, istnieje potrzeba (tendencja obejmująca teren całego województwa) do gromadzenia wody. Oprócz wymienionych planowanych zbiorników poza terenem Parku, na jego terenie planowana jest budowa zbiornika retencyjnego nad jeziorem Zapowiednik, w gminie Włoszakowice. Ogólnie tereny omawianych gmin są średnio, bądź słabo skanalizowane a odprowadzanie ścieków odbywa się indywidualnie do szczelnych zbiorników bezodpływowych. Oprócz istniejących oczyszczalnie komunalnych cześć gmin zaleca realizację oczyszczalni przydomowych. Istniejąca oczyszczalnia komunalna Gminy Przemęt znajduje się w miejscowości Wieleń, a gminy Włoszakowice na terenie wsi Grotniki. Gmina Wijewo planuje budowę oczyszczalni na trenie wsi Wijewo – plany są uzgadniane, natomiast w chwili obecnej ścieki z terenu gminy są przejmowane przez oczyszczalnię z sąsiedniej gminy Sława. Odpady komunalne w gminie Przemęt są składowane na terenie zrekultywowanego wysypiska w Kaszczorze. Aktualnie wyznaczono miejsce pod budowę nowego, w pełni bezpiecznego dla środowiska składowiska odpadów w Siekówku. W gminie Wijewo odpady składowane są na terenie sołectwa Brenno. Odpady z gminy Włoszakowice wywożone są na składowisko w Trzebani. Do 2003 r. na terenie gminy Włoszakowice funkcjonowało składowisko odpadów w Krzycku Wielkim. Składowisko to jest obecnie w trakcie rekultywacji. Głównym typem istniejącej zabudowy jest zabudowa mieszkaniowa: zabudowa zagrodowa, mieszkaniowa jednorodzinna i letniskowa. Zabudowa wielorodzinna ze względu na rolniczy charakter gmin występuje rzadko i zazwyczaj sytuowana jest w centrum miejscowości, bądź też na terenach należących dawniej do PGR. Nowobudowana zabudowa mieszkaniowa zazwyczaj sytuowana jest w obrębie istniejących terenów budowlanych, dostosowując się do istniejących linii zabudowy, wzdłuż ciągów komunikacyjnych i w granicach administracyjnych poszczególnych miejscowości. W studium zagospodarowania przestrzennego gminy Przemęt proponuje się nie lokalizować na terenie Parku żadnej nowej zabudowy mieszkaniowej, a obszary, które mogą być przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową, wynikającą z potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorządowej, wskazuje się w następujących miejscowościach: Przemęt, Mochy, Bucz (poza granicami Parku). Najbardziej rozwijającym się typem zabudowy jest zabudowa rekreacyjna, letniskowa i usługowa. Tereny wyznaczone pod zabudowę rekreacyjną i letniskową są już częściowo zabudowane – w dużej mierze przez nielegalną zabudowę, niespełniającą żadnych standardów planistycznych - nie
91 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego zachowany jest ład przestrzenny, a słabe wyposażenie w kanalizację stanowi zagrożenie dla środowiska i prowadzi do degradacji tych terenów (szczególnie narażone na to są obszary jeziora Dominickiego – w studium gminy Włoszakowice zaznaczono ten obszar jako problemowy). Niestety istniejąca zabudowa przesądza o przeznaczeniu tych terenów a wszelkie próby nadania ładu przestrzennego dotychczas skazane były na niepowodzenie. Tereny przeznaczone pod inwestycje związane z zabudową usługową znajdują się najczęściej w punktach koncentracji atrakcji turystycznych bądź też przy drogach. Tereny przeznaczone pod inwestycje zabudowy przemysłowej lub zorganizowaną działalność gospodarczą posadowione są na „szkielecie komunikacyjnym” gmin w oparciu o uwarunkowania przyrodnicze, uwarunkowania komunikacyjne oraz gospodarcze. Są to tereny położone przy drodze powiatowej relacji Włoszakowice – Bukówiec Górny, oraz Włoszakowice – Brenno. W Przemęcie tereny te wyznaczono jako pasmo aktywności gospodarczej, ciągnące się wzdłuż drogi nr 112 w kierunku Śmigła i dalej do drogi nr 5 - na Poznań. W pozostałych gminach również zaobserwować można tendencje do sytuowania terenów aktywności inwestycyjnej wzdłuż szlaków komunikacyjnych. Jako ciekawe rozwiązanie turystyczne można wyróżnić łączące się w układach pierścieniowych punkty koncentracji atrakcji turystycznych PKAT występujące w gminie Przemęt. Zaszeregowano je według trzech poziomów: poziom pierwszy - miejscowość Przemęt, jako główny ośrodek, obsługujący całą gminę jest siedzibą szeregu instytucji, poziom drugi - miejscowości Wieleń i Bucz. Wsie te charakteryzują się dogodnymi połączeniami komunikacyjnymi i rozbudowanymi usługami oraz wykształconą bazą turystyczną oraz poziom trzeci - pozostałe miejscowości, które leżą na lub przy szlakach wodnych i pieszych. Ogólnie wszystkie gminy na terenach leżących w granicach Parku dążą w kierunku dominacji funkcji turystycznej z uwzględnieniem rozwoju rolnictwa i nieuciążliwego przemysłu i usług
4.2.2 Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego 4.2.2.1 Obowiązujące i uzgodnione projekty miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego Według stanu na maj 2008 r. na terenie Przemęckiego Parku Krajobrazowego obowiązuje 27 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (nie uwzględniono gminy Włoszakowice), z czego: − 8 w gminie Przemęt, − 13 w gminie Święciechowa, − 2 w gminie Wijewo, − 4 w gminie Wschowa.
92 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Gmina Przemęt (pogrubioną czcionką wskazano plany w obszarze PPK) 1. Uchwała Nr XI/75/95 Rady Gminy w Przemęcie z dnia 29 czerwca 1995 r. w sprawie uchwalenia Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego osiedla mieszkalnego w Kaszczorze, gmina Przemęt (poza obszarem PPK). 2. Uchwała nr XX/125/96 Rady Gminy w Przemęcie z dnia 22 marca 1996 r. w sprawie uchwalenia w sprawie uchwalenia Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego zespołu zabudowy letniskowej w Wieleniu, gmina Przemęt (teren GS Wschowa). 3. Uchwała nr XII/142/96 Rady Gminy w Przemęcie z dnia 4 czerwca 1996 r. w sprawie uchwalenia Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego osiedla rekreacyjnego we wsi Wieleń. 4. Uchwała Nr XXII/143/96 Rady Gminy w Przemęcie z dnia 4 czerwca r. w sprawie uchwalenia Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego ścieżki spacerowej (deptaka) w miejscowości Osłonin-Wieleń. 5. Uchwała z XXIII/145/96 Rady Gminy w Przemęcie z dnia 26 czerwca r. w sprawie uchwalenia Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego zespołu zabudowy Wieleń-Południe. 6. Uchwała nr XXIII/146/96 Rady Gminy w Przemęcie z dnia 26 czerwca r. w sprawie uchwalenia Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego osiedla rekreacyjnego osiedla we wsi Kaszczor (poza obszarem PPK). 7. Uchwała nr XXXIX/258/98 Rady Gminy w Przemęcie z dnia 26 marca r. w sprawie uchwalenia Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obejmującego dotychczasowy obszar ośrodka wypoczynkowego Świdnickiej fabryki Urządzeń Przemysłowych i przyległych terenów komunikacyjnych w Wieleniu. 8. Uchwała nr XI/59/99 Rady Gminy w Przemęcie z dnia 14 kwietnia r. w sprawie uchwalenia Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego osiedla letniskowego Osłonin – Wieleń. 9. Uchwała nr XLIV/276/2001 Rady Gminy w Przemęcie z dnia 28 grudnia r. w sprawie zatwierdzenia zmiany Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Przemęt w obrębie terenów eksploatacji powierzchniowej kruszywa (poza obszarem PPK). 10. Uchwała nr XLVIII/293/2002 Rady Gminy w Przemęcie z dnia 23 kwietnia r. w sprawie zmiany Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Przemęt we wsi Górsko z przeznaczeniem na wydobycie kopalin pospolitych. 11. Uchwała nr LI/308/2002 Rady Gminy w Przemęcie z dnia 27 sierpnia 2002r. w sprawie zmiany Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Przemęt dotycząca terenu położonego we wsi Mochy (poza obszarem PPK).
93 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
12. Uchwała nr XIII/112/2003 Rady Gminy Przemęt z dnia 29 października 2003 r. w sprawie uchwalenia Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego strefy aktywizacji gospodarczej w Mochach (poza obszarem PPK). 13. Uchwała XXXVI/328/2005 Rady Gminy w Przemęcie z dnia 18 listopada 2005r. w sprawie uchwalenia Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „OSŁONIN 15,7 ha” w rejonie ul. Lipowej, Parkowej, Spacerowej, Konwaliowej, Topolowej, Rybackiej oraz jeziora Osłonińskiego.
Gmina Święciechowa (pogrubioną czcionką wskazano plany w obszarze PPK) 1. Uchwała IV/21/94 z dnia 25.10.1994 r. w sprawie uchwalenia Miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy Święciechowa. 2. Uchwała XVII/103/96 z dnia 16.04.1996 r. w sprawie uchwalenia Miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy Święciechowa. 3. Uchwała XXXI/186/98 z dnia 28.04.1998 r. w sprawie zmiany Miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy Święciechowa. 4. Uchwała II/11/98 z dnia 27.11.1998 r. w sprawie zmiany Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Święciechowa. 5. Uchwała VII/65/99 z dnia 13.10.1999 r. w sprawie zmiany Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Święciechowa. 6. Uchwała XXXI/186/98 z dnia 28.04.1998 r. w sprawie zmiany Miejscowego planu szczegółowego zagospodarowania przestrzennego części wsi Święciechowa. 7. Uchwała II/10/98 z dnia 27.11.1998 r. w sprawie zmiany Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Święciechowa. 8. Uchwała XVII/123/2000 z dnia 17.11.2000 r. w sprawie zmiany Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Święciechowa. 9. Uchwała XVII/124/2000 z dnia 17.11.2000 r. w sprawie zmiany Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Święciechowa – Strzyżewice. 10. Uchwała XVII/125/2000 z dnia 17.11.2000 r. w sprawie zmiany Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Święciechowa. 11. Uchwała XVII/126/2000 z dnia 17.11.2000 r. w sprawie zmiany Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Święciechowa. 12. Uchwała XVII/127/2000 z dnia 17.11.2000 r. w sprawie zmiany Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Święciechowa. 13. Uchwała XVII/128/2000 z dnia 17.11.2000 r. w sprawie zmiany Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Święciechowa.
94 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
14. Uchwała XXII/164/2001 z dnia 28.06.2001 r. w sprawie uchwalenia Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w Henrykowie – działka 578 (poza obszarem PPK). 15. Uchwała XXXIII/234/2002 z dnia 04.10.2002 r. w sprawie zmiany planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego wsi Henrykowi (poza obszarem PPK). 16. Uchwała XVI/114/2004 z dnia 13.10.2004 r. w sprawie uchwalenia Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obręb Lasocice – działka 520/2 (poza obszarem PPK). 17. Uchwała XVI/113/2004 z dnia 13.10.2004 r. w sprawie uchwalenia Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obręb Piotrowice – działki 29/1 i 29/2 (poza obszarem PPK). 18. Uchwała XVI/115/2004 z dnia 13.10.2004 r. w sprawie uchwalenia Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obręb Strzyżewice (ul. Lotnicza – Balonowa) (poza obszarem PPK). 19. Uchwała VIII/62/2003 z dnia 29.07.2003 r. w sprawie uchwalenia Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w Strzyżewicach ul. Leszczyńska – tereny przemysłu i usług (poza obszarem PPK). 20. Uchwała IX/66/2003 z dnia 07.10.2003 r. w sprawie uchwalenia Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obręb Przybyszewo (ul. Henrykowska) (poza obszarem PPK). 21. Uchwała IX/64/2003 z dnia 07.10.2003 r. w sprawie uchwalenia Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w Święciechowe - rejon ul. Szkolnej (poza obszarem PPK). 22. Uchwała IX/65/2003 z dnia 07.10.2003 r. w sprawie uchwalenia Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w Święciechowe – ul. Kosmonautów działka 417/2 (poza obszarem PPK). 23. Uchwała VIII/61/2003 z dnia 29.07.2003 r. w sprawie uchwalenia Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Święciechowa obręb Piotrowice działka 148/2, 196 (poza obszarem PPK). 24. Uchwała IX/68/2003 z dnia 07.10.2003 r. w sprawie uchwalenia Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Święciechowa obręb Piotrowice działka 72 (poza obszarem PPK). 25. Uchwała IX/67/2003 z dnia 07.10.2003 r. w sprawie uchwalenia Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Święciechowa obręb Lasocice działka 810/9 (poza obszarem PPK). 26. Uchwała XXV/174/2005 z dnia 24.11.2005 r. w sprawie uchwalenia Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Święciechowa obręb Przybyszewo ul. Graniczna (poza obszarem PPK). 27. Uchwała XXII/157/2005 z dnia 23.06.2005 r. w sprawie zmiany Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Święciechowa ul. Leszczyńska (osiedle mieszkaniowe) (poza obszarem PPK). 28. Uchwała IV/28/2007 z dnia 31.01.2007 r. w sprawie uchwalenia Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Święciechowa obręb Lasocice działka 509 (poza obszarem PPK). 29. Uchwała VIII/54/2007 z dnia 30.06.2007 r. w sprawie uchwalenia Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Święciechowa obręb wsi Lasocice działka 520/2 (poza obszarem PPK).
95 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Gmina Wijewo (pogrubioną czcionką wskazano plany w obszarze PPK) 1. Uchwała Gminnej Rady Narodowej w Wijewie Nr XIII/40/90 z dnia 23.04.1990 r. w sprawie uchwalenia planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy Wijewo 2. Uchwała Nr XII/61/2003 Rady Gminy Wijewo z dnia 5 listopada 2003 r. w sprawie: zmiany Miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy Wijewo
Gmina Wschowa (pogrubioną czcionką wskazano plany w obszarze PPK) 1. Uchwała XX/190/96 Rady Miasta i Gminy Wschowa z dnia 20.2.1996 r. w sprawie uchwalenia Planu zagospodarowania przestrzennego terenu byłego lotniska we wsi Łysiny (poza obszarem PPK). 2. Uchwała XXXIV/389/01 Rady Miasta i Gminy Wschowa z dnia 28 sierpnia 2001 r. w sprawie zmiany Planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy Wschowa dotycząca części terenu położonego na obszarze wsi Tylewice (poza obszarem PPK). 3. Uchwała XXXIV/386/01 Rady Miasta i Gminy Wschowa z dnia 28 sierpnia 2001 r. w sprawie zmiany Planu zagospodarowania przestrzennego miasta Wschowy w rejonie ul. Nowopolnej we Wschowie (poza obszarem PPK). 4. Uchwała XLI/488/02 Rady Miejskiej we Wschowie z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie uchwalenia Planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „A” w obrębie wsi Lgiń. 5. Uchwała XLI/489/02 Rady Miejskiej we Wschowie z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie uchwalenia Planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „B” w obrębie wsi Lgiń. 6. Uchwała XLI/490/02 Rady Miejskiej we Wschowie z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie uchwalenia Planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „CD” w obrębie wsi Lgiń. 7. Uchwała XVIII/208/04 Rady Miejskiej we Wschowie z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie uchwalenia Planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „E” w obrębie wsi Lgiń.
Tabela 3 zawiera szczegółowe ustalenia obowiązujących i uzgodnionych projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla obszaru Parku.
96 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
K.
WAGI 97 U
Teren poza obszarem PP
y
o ki
ł j d
i ow chni ce ą K yw ki ym ł ł ł (dzia n. e
czaj ek r ch o ł y na granicy e ra dzia ch. w ż
ia ych zodp ki k powierz wy y a ł h z e y t i ra li c ł n d ow obiektów rze obszarach ąż a e ę ca ch w PP any ug ci w dzia ep ć w tyczn prostopad ie ga ł i i a u o a e eni w ych s o n oraz b r e t co najmniej 4,2 m z n i a cz e y n k i d ony ees łą o ug jedynie nie ż bud
ji obiektów ł p ę ę c cznym ontu ni o tuowa i zasady zagospodarowania czn ejmow s ych ni ych i u r si y ł i o us łą h a si a g h. icz icz ja c ch wbudo z z a ci f c c rmy y c z 45) ś ln ln ce budyn
po . na omawian z ś ś o w 2 wy ą realiza s i e e – l li liza i i ek. w u ł 5 ok m p r a ąż ąż o Inne fo dzi Dopuszc D powinien ob Teren podzielon sze granicami bo frontu. Istniej nr 3 rzem Zakaz rzem uci Loka uci budynka Wskazane s 100 Zabudowa gospodarcza o zabudowy Projekt szaró ob Forma go dla ogrodzenia e
enn
z i ci y
ś a a i i j lny aln e ANIA chn do do hn hn W c c zestr czynnik czynnik ym ł ł czynn ARO pr Minima a % % D biologicznie powierz Maks wspó wspó intensywno zabudowy oraz O zabudowy 25 zabudowy 25 Powierz Powierz
P ani S w
h aro u - dac ch iu od a pod t alny ę DOWY I ZAGO . a d i o zk s BU
etr chylen zagos my mie icy 45 om l o e w G ó nek str n h ASADY ZA Z Gmina Przem Budy stromy o na strony u
Zabudowa gospodarcza – dac
pla
1 ych
a
eru
w ci ść m ś o 20 ne i
arcze - al sok ejsco zk – 1, s wy pod zabudowy e s Maksymaln 05 , o Budynki mi g kondygnacja. Poziom part na wysoko 1
tów mi k ca ca
oje ą ą
a a a a w w w z o o o c pr a d d d Forma h u u u ni zabudowy b b b ź a a a Z wolnostoj Z bli Z wolnostoj nyc io
n ki ł
a lna pow. dzi ch i uzgod rodowiska, 2008 Minima
Ś cy ą j
przestrzennego ą
c zu ch z ą E ą y
NIE y y W OW j j j w w ej i j ej Ó ej e e e rzysz o o Ochrony e owi W n n n N d d ACZE ug
u u ł j icz iow iow iow N b b RE STA a a ln ze towa ś z z c ą
i TE e a OD i n n zkan zkan zkan ni e e P r r es es es ź PRZEZ i i i e e ogólnoturystyczn zielen Teren zabudowy m jednorodzin T m jednorodzin rzem T m jednorodzin bli Tereny us Ustalenia ob
wy TY go n a y
Ę e l ł do d M w ze
ere e j w
o 6 bu r r or
hwa 9 a (t z 5 we R OBJ ANE a n a n c 9 iu Tab. 3. Narodowa Fundacja Operat zagospodarowania chowa) ł ł uc z s ko ar osi ar z PL zkani en 125/ z z Nr s is 75/ s BSZA b tn O Obs mie w Kas Uchwa XI/ O le Wiel GS W Uchwa XX/ 98
i
k
– m ek
u a ł ) U i l g a a i e L o
tury. z w i bois b zna). ic j bi k zdu z o c d e i a m an. ul y e z t n y r zac s
i o ę pr astru e z doj zone do órn ekt r k ę ów wtórnych t c ch s kal hni ł ł m el a c e i zew inf ki. lo czni r . z ł sportowych. y w i ni mieszka ł a
ń łą ść e ug sportu) – d rna, zezna a ł pne. . czony o acj terenów 37 M d samochodu nstalacja a r podstawowe podstawowe nieutwardzone 2 s wierz ę
i cy d a w da ć ć ć podzia ą dni dze id wy m ż j dzi u j o e e e ę liw nit cego boiska ę ą ej. m i i i e i d ki po ż a ą ie ż z z z ł de kw s u y ozn wjaz podzia n d d d 00 ji obiektów a tki ż eny li , s i i i t ę ę c renu ( renu. cieki p ą stanowi stref . urz w a j
iem nodost ś e e er w w w ch. . b cza l is
y 20 ych . w D e e e y j z (zab u a ć a si a si ą en o e ych istniej z z K w go, mo ż i l 1 g
n
2 (t KD do ka ogó a jak na dzi ą
i
trzn row i U z uwzgl ik n rk realiza y terenu ę y prz y prz y prz opus L 47 ek z ć ż ż ż n mal zdy ł len sowe e e e e a l l a a azdy wn ęś r e d ni t ogi i a a ni e uzbrojenie t Dopuszc osobowego na ka Zakaz kubatu budowlan Pozostawi zbiorn mi rozbió Nal uzbrojenie t wodoc us Wariant adaptacja doj Cz planowanych elementu i terenow 38 M dr N Wj dzi we KL lub Dopuszc z zastrze N T te Wariant N
i i , do , do am am
ia ia i i i i mi mi
hn hn i i c c chn chn chn chn z z ki. ierz ierz ł a % % cznie cznie Powierz zabudowana, łą tarasami pow zadaszony 25 powierz dzi Powierz zabudowana, łą tarasami pow zadaszony 25 powierz
o iu 5 nia 6 en l le t b – e o u chy o l 7
a wi ś . o o n aci 2 do ł 0 y ą 6 ci ow po
ś – . i o o iu ad p en liw l dwuspadowy dwuspadowy ż rnam h h aci 30 ł luka Dac nachy z mo Dac czteros po
untu iomu
chu y a d nic cy mu gr le m od u a o ni h e untu do Do 9 pozi do k dac 9 m od poz gr kal
z o o e d d w
ca ca a ń ej b ą ą e ów j j w . ł ln j
o a i zu zu a d r ą ą itektury itektury lne u m r b a o zakresie mate konstrukcyjnych wzorów arch loka arch regiona ogranicz Z pensjonatowa nawi F nawi
rodowiska, 2008
Ś
przestrzennego u
h
c
u
y o ku y r w j lub j d
w
o m u e e o Ochrony e i d czyn m: teren d u eni eni nej j j y u ug sportu b budowy e e el el iow iow po ł zen a a b y
c a zi zi z ej czeni
dual z o us z
y w kow kow y n ny ny n zkan zkan n wi dzonej z antow is is e e e e e owego. ą r r r r r es es ł n n lów i i dy e e e e e opus n T T m ce T przezna wari zabudowy m teren T urz d ko Tereny z let pensjonatowej (MT) T parkow (ZP) let i (ML) we
o a
96 dl r ń neg ie 2/ a n ele Operat zagospodarowania Narodowa Fundacja ł 14 i n os eacyj e W r Ter rek wsi Uchwa XXII/ 99
, d ą
e ci je
i
ś z .
a u po
o
pne.
k nu i n ę z KD. ne
i e or j eni l niu r h ż enia y e
e ki c konan . z rowe b ę ż y y t ezy gowe i s
y lub o szero j i e a któw n ą i
n acz i b ci ś lonych n o cj od ie w
ś e ś e o
nie e k KL
. a ó d n el re n ob z kubatu zuje w u m. y g o e ą o ł zm . f
z lenia lu, gastronomii. stan l ą d po wyposa m biegu do wi puszcza si w d d eni o olami r o przezn w ok w od ulic krzew wa, gastronomiczn e e i w we ogólnodost ia wodoc e z
, sów zi w n ych terenach adaptu . cz lo wostanu y ni ą eni mum 1 m z ze łą k an pa podzia obiekty K do 2 ze c utwa r aw
ni dze cz o ę ę ę i r ki ą 6 s łą z dr krzewó t ug, han ia ugowe ż ę hand ł ł i 6 K obo 3 do m a si a si a si jne. ia i rozw s obiektów s ia sporto u u urz . hn ść
go dr wyb z z z wy cie us ci ci u h. ą ja c
e a cy ś ś ś ń opus enia j
c y ce e o o w z ac ż t u ą za t j i c u d k ktu u el ek. alno dzen zane wy s ł p ł ł a ok ok e e z d ą liza j ie zerzen ą i i r r s a a a zi e n b b a d t ę Nasadzenia 3 m sze mi Dla teren wzd sze Dla teren pos :dopasowanie” prz is Dopuszc dzi ozdobnych. trawy, n si Dopuszc zwi kanal Dopuszc Dojazd do obiektó oznaczonych symb O Urz dzi teren zabudowa letnisko Powierz O sportow Rea N A eni je
zu ecz ą m i i nich w ed o i sok b s ą
zabezpi e terenów s wy ogrodzeniem.
O
0 U
a i 44 – 20 u n chn e ki. ł a . a ter i 2 z d
Dl powierz zabudowy m
iu en l . o chy 0 a 3 o n e mum ni rom i t m i ac chy s ł a
D po
. e 4 m
0, ść ż – ni ygnacja o u k ni o er ej s t ż y 1 kond
par wy
W
tury ych ch c y ek ą t ML. j i
h zu a kow c ą is m r n o
do ar terenów F budynków let nawi .
rodowiska, 2008
Ś
j przestrzennego
nej
y skie ś e e w l
w ni
o o Ochrony ki d t ż r u eni eni eni ug e ł b ej el el el a ci us zi zi spo z ś zi
y y y ny ny ny n n n dzonej e e e e e e ą ugowej r r r r r r acerow ł e e e e e p s (K) T Te T (US) us (U) Tereny (ZN) T urz (ZP) T T (U) (ZL)
ń h e
el ki i ż ciac w
96 ś e r W o ej ci 3/ – ś w a n Narodowa Fundacja
Operat zagospodarowania ow ł in 14 sc on cero szar ł spa miej Os Ob Uchwa XXII/
. e o iu e st k
ony t s e ż j
czn o i i . ł czen do cj , jes ej e nie łą
n
za re lizowan i o ów eolog tar k 100 magane ytku st stanowi ż cie e w obszarze PPK. Na te zloka j arch Oddani u obiektów, z których wy odprowadzanie ś dopuszczalne po pod ich d kanal sani
Teren po
m
ek ek
e ł ł i ę ia ia
j ia ia 2. n n u o c l z z ing e 32 d d c k
e d liza r ic ic enia. ci
i m ś n rkingu. rkingu. pod clegowej z s
j par an an rea dzonego e e r r ą ą i utworze utworze pa pa g g ę ę m w ty ę ę ow j j ść ść j j j lasu e ę ow 25% c c o o ę ż n cym yczno – ks e t ą pod doj anu zal a si e bazy no s nk kra liw liw liza liza t idac idac ni l z i i oznaczonej y u ż ż ą p r ł w w ysz ug sporz ka ka z o o ł u og o s k k o z ter r d p ks lo lo li li wyc eg KD. ę u t az ę ę ę ę ę i ł kom e d drogi i si o ę ki). ki).
zes ch (m ch (m ow cym ora ł ł z p wr a si a si a si a a si ą a a ja si ę go we ę z z z z z Dopuszcz j ny ny c ztw c nie w a dzi dzi ed i zuje n o zes liza ezyj ezyj towe s a ora, ą eg i tychczas od od ł dnej dnej o e e e e g j Dopuszc g j Dopuszc Dopuszc
Dopuszc Nak ca
spor rezyg projektu. Dopuszc zabudow towarzysz symbolem 10 Loka funkcjami towarz w s d jez
a ć i
i z
i
e n i za ć ów ść ń ą
e c u ł ć o z a
i k . by lonej na d r ą ś o o s r y urowych. g ż posesji od strony przestrzen publicznych powinna wynosi 1,5 m Ogrodzenia mog wykonan mate a ogrodze
okre W O nie mog przekra Rysunk planu lin dopuszczalne go ogrodzenia.
, , zne zne – – c c o o try try osób. osób. pokrycie pokrycie ni ni e e ę ę m m aci 35 aci 35 sp sp ł ł y y y y a si a si s s z z e e ierzch ierzch po po u u rom rom w inn w inn eni eni t t yl yl . Dopuszc . Dopuszc chy s chy s o o a a D o nach D o nach 50 do 20% pow budynku 50 do 20% pow budynku
. nia e
5 5 , ,
2 3
o o kondygnacji Do 2 kondygnacji kondygnacji D bez podpiwnicz D
ę
si
j
a e ę z j c c z s kow u liza is p n o loka budynków o funkcji let
D rodowiska, 2008
Ś
przestrzennego
i
k j – j – o e e Ochrony h i ug ug j j zat ł ł budowy e e
iow iow i a
znyc us us i kow kow
zkan zkan ing ) styc is is k y es es r n n r i i a Tereny z m let (ML) P (KS) (UC tu zabudowy m let (UT/ML) Tereny Tereny
ń e l u ł e o
Wi sp r e 5/96 ni wy ze a n
Operat zagospodarowania Narodowa Fundacja r ł ud do ł sza bu a Uchwa XXIII/14 Ob z – Po K. 101
Teren poza obszarem PP
z e u ce
g
ą y na j e ł
o eni z a
e u i i – zu j owych cz ych ą ą
dzona e d ż . br na n te
e e 2 łą . i enia. ż
ł ci owa i y ł ś gów u pod . m e terenu s renów
enn w i ł teren ą ó i ą
e e órn . 0 d t i podz ze iem stanowisk kow ść 4 m n z ci ą ł obowi ów pla e a m a poprz ci ł rnatyw ona w stanie dr ę 55 w lasu e czeg
25% ś ć y w st ż ę o a z ł ż n e zam (teren 2 ZN). aficzn i o
si ani e . a cz r ą pod doj ą spo anu zal z n cj ni nk anizowanie n by alte znaczen . S o ych w t g n ni dzenia t z i e i c w k e i 1/6 ca g ą ą u soko y ze o jo zew na tnisk z t y o s ek lub podzia k js ne z ter stan row ł in s lin e ks ren ś le dr zorg podzia prz fun wyc
e do i urz eg ę i ę ia ofiz az ę ę ę ę ę ę i zgody na ich w e dopuszczen n i pozostawi ug tni te k ny nasadze ł si s anu i ć a le
anu. l
ow a cym ora i zy, wy l y d e e m pow le wr a si a si a si a a si a niu ą dwóch z e n ą w e z a i row ę ę z z z z z z ar ż i j a a p chn c c o czeni i c u p nie w c z z z nc tyz dk lnym z ni ch s s r ę ni ek w ki n u u e dy ierz liza ł ł zy ż cej ora, ora. e p p p a a i i tychczas ó ytkow ę opus o o a w r o ż powinna b eks Niezagospodarowa natura dl jez ozdobnych do w wi o powierzchn pow loka pies po uzyska u Ustalen Dopuszc pod zabudow dzi Rysunk Dopuszc niektórych dz dzi Dopuszc zabudow D D Dopuszc zabudow towarzysz d Poj D jez Z
ii ć
za ą c u lin lonej na ś nk u okre nie mog Ogrodzenia
przekra rys dopuszczalne go ogrodzenia.
ami ia i
i i hn – do c chn m e i ki. ytym ł sami a a %
Powierz zabudowana wraz z gank nakr daszk tar 25 powierz dzi
o 0 nia 6 le t – e o o 7
wi ś aci 2 do ł ą ci po
ś . i o iu en liw l dwuspadowy ż rnam h
luka Dac nachy z mo
untu cy ni
e 5 mu gr m od , o 2
kal o o kondygnacji Do 9 pozi d D
z o e d w ch ca ń y ej b ą e ów j ł ln
a i zu a kow r ą itektury is m r n o zakresie mate konstrukcyjnych . arch regiona ogranicz F budynków let nawi
rodowiska, 2008
Ś
przestrzennego j j
a i skie skie
n owych ni ni j – ż e Ochrony
dze eni eni ą j i j budowy budowy e e el el iow a a urz zi zi ów pla ł kow kow ny ny zkan dzonej dzonej z is is e e ą ą ugowej r r es n n ł i Te Te m let us (ML/U) zespo Tereny z let (ML) urz (ZN) urz (EP) Tereny z Tereny we a l o d e
r 6/96 neg czor a n Narodowa Fundacja Operat zagospodarowania sz ł ar osi z eacyj Ka r Obs rek wsi Uchwa XXIII/14
. e o e k ony s ż
czn o i ł nie po
re lizowan n eolog e 102 r st stanowi e e
w obszarze PPK. Na te zloka j arch T
óg óg ek ek ł ł a a i i mi
z z a azdy i j e z dr e z dr ug . d d n ug n n ł w ami ł u m m s h e e pnych i i i dze c u ę owa owa ą z z je tk tk i i ą ą l l j j a a zych us y y inny sposób. dost c i urz
az domk re re , który
r n w alizac no 9 y ć l ki ki nkcja teren o 3 a ł ł , z w , z w u re
, L L a a . jed ę i mi m cy iektami , 34 po y a si ą lizow 3 ę z n j j 3 h KD h KD c na dzi na dzi c c , y rea zanych z f lny lny liza ż eacy ą azdy azdy kr e Dopuszc zwi nr7, 32 nale sportowych ogó loka gastronomicznych. towarzysz r Wj Teren z ob loka Wj loka
cza cza cza do
e z tym ra ra ra ów ść . .
ść ł k k k ń ń ą ą ą ). a o w
i i i i u do (od , czni u
ł r rze rze rze a a a łą lin lin lin urowych). sok z z z ych odze odze ą ą ą ż c o o o ą 0,6 m poziomu teren coko 1,5 m wy Wysoko P niep ln P niep ln Wy mate zapewnia- j przewietrza- nie (a grodzenia zakaz stawiania gr grodzenia zakaz P niep ln grodzenia zakaz stawiania gr i z e z am
ia i i z i czni hn c łą chn chn ki ( ierz ł zanym ugowym. a % ą ł
Powierz zabudowana do 35 powierz dzi pow ogrodzonymi i wi obiektem us
u u iu k k d d en l a a b sp sp dynku dynku
u chy l u u
a i o i o b b i i ce wspólna ce wspólna . ac ac ą ą o o n ł ł j j pokrycie do pokrycie do 5 y a a ę ę chn chn 4 ow iad iad a po a po a si a si – o . . z z ad o o dl dl p ę ę c c dwuspadowy h ni ni aci 27 – 50 – 50 chy pos chy pos e e ł o o a a D Dac czteros po kal 35 Dopuszc 20% powierz w inny sposób. Dopuszc 20% powierz
D kal 35
,
i i i . . .
e e cj cj cj i i ż i untu iomu . na na na chu chu chu y a a a 9 m 9 m ), n ), n
j n yg yg yg ż ż e e d d d nic ce ni ni ę cy cy cy ne i ne i 5 mu gr le i , m od ł ł a o ni ni ni kond cej cej
e e e ytkow ytkow ę ę untu do untu do untu do 5 ż ż , 9 m od poz gr kal pozi do k Do 1 kondygnacji. nie w Do 6 2,5 kond (2 pe poddasze u wi 2 2,5 kond (2 pe poddasze u wi od poziomu gr kal od poziomu gr kal
ca ca
ą ą a a a w w o o d d kow u u is ugowa lub b b n ł a a let
Z us wolnostoj Z wolnostoj rodowiska, 2008
Ś
przestrzennego o eg
y zn
i c j w y c o t i s Ochrony d y u liza ug j j ł b budowy e e a a ka czym us z
a tur lo y y
k yn kow kow n n n is is e e ugowo – ugowymi r r re n n rod ł ł lub e e e ś T T (U) us let (UM) T o i/ wypoczynkowego (UT) pojed obiektami us (ZP-U) Tereny z let (ML)
ń
e ch go y h i a dz 98 ny w k we yc ą
o
cyj r ej aso rod ow i iu a ł ś ych n k ynk cz ł a n i Narodowa Fundacja
Operat zagospodarowania ys ł w ick n cz ele eg ch yki Urz i r nó dn ty po szar o mu re o wi Do ob wy Ś Fab Przem przyl te k w W Uchwa XXXIX/258/
. e o e k ony s ż
czn o i ł nie re lizowan eolog 103 st stanowi e w obszarze PPK. Na te zloka j arch Teren po
. 2 e. i
2
ą m ń ej 0 m i m 0 ej
n 0 dowi ł linii
c os y eni a ch z 0 2 a) a
ą ą 10 ł y i iektów 4 el st z a g u o z ci
azdy k or y c j ś ug w o m ł i zi ego lub
ł z zi l y zi ł w zabu ani d a ia ceg ( kow stanowisk o terenow ą eniu h us pr oko e m az ob ce ę is ca og mum ent r c r y je ę ę ą p enie m r n j j cz i ie z ni 0
c c ci odcinka . o n e aduj em d 2 ś o / i ty ni let ą anic si g chni dz nostki
zachow inny sposób. j z d n nizacj z r o sze el liza liza ą rzysz ekr w an cze r e d
). wy 1 s , który cych o ki mi ugo g ó e ce
e w az al ka ka ł W ł zy o łą ą j 9 00 m zne ą k r ć U r 3 em ia a aj aj eprz lo sc w lo dokonanie wydziele orga m o , ora z i 13 ę ę ę ę ę ę ą El o owej do % d styc cz KD yw ż d ni ych. k i . i i u ł ą d ch, p ko towa ugowa w budynku lub h. ni c y , 34 ł zabud a si a si a si a si a si a si zy c ą (w pasi lizow 10 d j jez ja 3 ej powierz nis j n r z z z z z z ć ran ja ny ż e u c 3 ść chn tur ł us i ski , ce a tury w k ą ą ni ę teren o i ar y rea liza ek p ezyj wódzk dk ierz ite oko ci ł ż e r cej o a sok dk ii rozg ę r od ęś ę ś e Dopuszc budynku Dopuszc dzi pow Sze lin woj Dopuszc nie w cz o wypoczynkowego. Dopuszc Loka funkcj nr7, 32 nale jednostek p towarzysz Dopuszc g minimaln zajmowa arch przy po wy wi brzeg planem. Dopuszc w
ci ś ne cza cza od ł
o
ę ra ra ci i
ń i . . . ć
ś oty, w k k
ń ń ń ą ą ł s o
a i i sok y pe . ł 5 m.
ł , s rze rze op a a eca ę lin lin sok z z czna urowe odze odze odze ą ą o o yw ż budowlanych stosowa do wy 0,4 m Łą wy niep ln przypadku ogrodze strony terenów publicznych do 1 coko prz a grodzenia zakaz stawiania gr Zal ż Jednolite ogrodzenie P niep ln gr P grodzenia zakaz stawiania gr stawiania
ch i i h h ny
ych do chn chn . io nac nac es % re re l 0 te
% a Do 40% zalesion 15 powierz zabudowanej. Na te nieza do 3 powierz N
u k d a sp dynku
u i o b i ce wspólna logia ac ą ł j pokrycie do a ę chn iad a po echno a si . z o dl ę c ni – 50 chy pos e o a Jednolita t D Dopuszc 20% powierz w inny sposób w inny sposób.
kal 35
,
i .
cj ż i untu untu iomu
na chu y a j n yg d nic ce ę cy mu gr mu gr le i m od m od u a o o ni kond h
e untu do 5 , Do 8 pozi do k dac Do 9 pozi 7 m od poz gr kal
nie w 1 , ,
w ca ca e
ą ą ( a a ni a l w w z ów) ł o o c a d d u u ni entua b b ź a a ew bli przypadku dokonania podzia Z wolnostoj Z wolnostoj
rodowiska, 2008
Ś y przestrzennego h ż ń a
l yc y ł dze w
ą o ji
Ochrony d ac u – ug sta j z ł b budowy i o e
l a a a owych. a zonowych us z ż
e dl a
y y l kow kow n n n is is e e e r r r n n az lok e e e przyp (PL) T T T zorganizowanej p or obiektów i urz Tereny z let (ML) let i/lub s (U)
ń e a el
l i
d e
go em r W m
i 9 – or we i a n 9 sk Operat zagospodarowania Narodowa Fundacja ł z in ń ko ar osi e e z is 59/ on ł d J tn Obs le Os na Wiel Uchwa XI/ j. e y ony ż ty czn o ę i ł hron c o ą eolog f 104 e
w obszarze PPK. Teren obj str arch Teren po
ą
ji
L)
. i a j l eni U
c e 6
el ych atac i a
w ych i
ze i lo e zi
nk, ow bez p óln i ych d y j ltyw lub z ych ug w ch
c ym 2 ha ug ek órn ł eg ą ry z ł a ż ł t o eks y t ow bliczn ku i a.
cy cj a g j dnostk cz n u tu i. zan k ą us y do e re e z kowych ug ew us ą k s ł j n ę i y w i ł s n j jas ł im dzi i c ug w ze a k m je e ł ów i . nej zw i us u. o kow ie el a ie ks ycj raniczon ka, chite kt w n d coko letnis . ji n budowy zagrodowej w la. is liza t dz i rekrea l ars loatacyjnych ę us g an w a y i s w tk ie ó l n o ę cych terenów celów p ro ar yc t e al u, ą
nt ka noczes j po es
zy t . ś j ą cze e cj ych . e j p e s d y er ekt l ń ł a e o z u P e eksp e chó w o lo sc us cji za kc l i za a a a h ob k a ę ę ę ki i l j u inw n e dla 4 m eg c ych pó nie w t cyjn si m ych) i inw ie d n s obi
jednostki 2 MN dominanta i h d a or lin i kal a ji kr . ied inw 0, k s a a si a si w
d c ń ja ja i domków c ą iem a n m z z z k a l e y kaliza j ci e c c j a ze a chn c lo o ielny ś c t pnian c czen ą z i os ąż z e j o ie a ę lo k s i liw t t d liza liza ug rysun enty czen u b loat ug itektoniczna. dzon es liza ł p o uci ł ę p p ą rani os a d sok łą e kod m o d em czerw a z zakr podstawowych towarzysz zabudowie. Zakaz z obie Na terenie arch D Ud urz s (ni eks Og do dwóch pól powierz obr Obowi Jednolite wyko budynków (z w poszczególn poeksploat Loka A – el wy sportem, turystyka wy s obs loka Dopuszc Loka parterach Dopuszc ogranicz we
ci ś o
y
otów n ł
sok o . z r t a op s k
a d yw
grodzenia do wy 1,2 m terenów publicznych z ż Z
o
j
i i e n a
chn chn w % % o 0 0 d 5 u
b o a Do 5 powierz zabudowanej z
powierz zabudowanej D
w ć u e 0%. e mi 10 ż - spadk o % m . 80 my o u m ny zny o n ch i yc a ach k str tr h % d me anic r spade Dac sy g 20
untu untu
y y y nic nic nic 5 m od 5 m od mu gr mu gr le le le , , u u u a a a o o h h h Do 9 pozi do k dac
do k dac Do 9 pozi do k dac
ę ę ,
si w w
ca e e
a si a ą ( ( a ę ę z z ni ni a a l l c w z z ów) ów) z ł ł o c c .
s a a ą ą d u u ni ni p entua entua b ź ź o a ew bli przypadku dokonania podzia Z wolnostoj ew bli przypadku dokonania podzia Dopuszc zabudow zwart zabudow zwart D rodowiska, 2008
Ś
, przestrzennego a ą
w ą
y zy cj w
us ea rystyk j o r
w e u j Ochrony d owej k
i ó w u e ug i c ji kr ó ne ych ci ł b j a r c s iow ś l a y jn a a i chn l us z p c y
y c y y y y t a alno s n zkan n n n loat zanej z t ł e e e e e e ą p r ugowej a r r r r es ł i e e e e portem T T T dzi m (MN) rek (Z) T (RL) Tereny powierz eks (PE) us (UL) inw zwi s (UT)
j
e w 01 o
i 20
n / r h 6
a n Narodowa Fundacja 27 wa Operat zagospodarowania atacji ł / o erzc l zy V s p szary I wi Ob eks po kru Uchwa XL K. ony ż o ł 105 w obszarze PPK. Teren poza obszarem PP Teren po
,
j
) , o
)
ie ci ć j ś n
a ,
m l
lone od 0 m )
ś
ej . 6 anicy m d o dzie j dnie
r m
i e m ż re y e do
i e i po eby k o o (2
re eg 0 ń ku . um u ł ś g n g 10 m icz ) ,
n
iem e zy g w zew ych czn poni
r u r im w kow a ł ych.
ca dze ść ren e ł łą dne ą pnie drugieg ą er in um o ow lis roln z y ę 9 PE 6 m . z ł
r i te czen r ni m i zyw mum 1 w acj
z ed
u eg i w
z je
l h a iczo – um ni i . wi w sta ę inim h ( j acj c ci d s go ki d yw n w w ó ś c t c opniu p atacj si y m pus m pozosta 8 PE, o l krus w m
y . m dwóch wysoko a
ga w o
ne o y a w i ( lo ier z ą i i ś j o go, nast ini i . ia wykopu u. lny s zosk ku o p p liz h ( c iskowego. e az mi d ą le s u c ecze budynku o r c m sok n.p a r l ych. z d k 50 m), w bezpo y kult re ych a ro y o nimu k l icz s nych zy ą i kruszywa na potrz
bud ln e bian plan 7 PE, o jn re r ś . a ie eksploatacji p w ch yrob loata d ł u ch ( y ja naj j 6 m su ji dzon łę u ja a e k k loka p o c a za j ą lów , p c taniu k i s a ) j l ac ci m sadu br zesn eni t ze ze 67, k kac tnej pozostaw ś c c ce
ys iczy atac a unt ą ą ci j pow o o enc r pog e m fie cz ś n ni yw o urz o e r ł l u e 0 ń u ń lt n w (ok ch er liza lne. p ko u d 1 spl s korz rod ze ę ż y k k teren Zakaz odleg dr blis dróg publiczn terenów. Zakaz rz Obowi kom przy g w str inny og Na terenach eksploata loka dwuk ni gromadzenia odpad E obszaru górn z jedno potrzeb loka Obowi zako Pref rek Ograniczen obszarów le na Rysun W maksymalnym st ziele Dojazd na zap w loka E Tereny
iu em ł . ria chylen
e t a ym yty m kr ow afit , po lub r o ą dwu- lub rze g h aci 30 ł Dac wielospadowy o na po dachówk dachówkopodobnym w kolo
, 2 a j ę c a a si n z g y kond
kondygnacje dopuszc 1
a a w o kow d u lis b a ed i
Z s rodowiska, 2008
Ś
przestrzennego
a
ci y Ochrony go ug handlu ytków ł ż ne u z
c i n ych e r tal e T Teren us de (UH) Teren wydob kopalin pospolitych (PE) roln (RL)
9
8 nr 02 y m 1 y 20 ek e ie
on ł 4, h z 2 ż 8 ci c
h we h ia r r o o 93/ 1 c ł 00 zen ko by yc y o s 2, M a n a n o ac /2 Narodowa Fundacja it
Operat zagospodarowania 8 ł ł n i d on i 1 l ol y n p ż 08 e Gór o ezn szar dz sp ł pa w /3 z I r o 75 – Ob 1 po Ter we ws Uchwa L wsi p na k po Uchwa XLVIII/2 106
g l 5 ń ć z
w
ą
ug i e a li ń ł j. ó r u. : e e c ia k
tal e i w s ów rz ) o
cy , en t ł dzie y us cj rni u o ć ą ą z li ł aln a j o nku
, zespó ś cz e e m n y y p ek u plan i r z rejonie wy s o ł i k od k e a tni zbio k ie e cjo maga ies ci ł
prz r ś bud is zyd ta traw b w ł r ie z ę io ę ym dopuszcza j ych X), przes go. a dzi ugowo – no c n ce: nocnej, 11 m od . ł rt ni Rysun i p ż ł K ą pom ż a ce ś go wy y funk m lu dwórze (je ę / cj le ę us komunikacji ł czen e i usuwania red y liza ra w a a pó MN). o zespó handlowych z ś m dl m od frontu (teren
t na D e u ej. p y e r ż o ka K ies i ot k 7 7 p poro nk ni e reny y y z ą lo y cj dzi e pomieszczen ę zespo r ę d y (8 . ugowo – produkcyjny t ę eren 6 za i u ł i be i e ę n b ej obejmuj i s i ć udniow ug sportu, dwa zespo a si
b k inne ł a ł i ść eni z a zonych do mieszkaln . Rozm kal j ć oraz z c ezd c la s el ż j ki trzn c ars us udowan Dopuszcza s lo ę a ł ie zi alno nt z n e by lizow liza ł zo- e d z ż ug hotelowych, a wn gara y y ł nia zabudow ę i zespó gastronomiczno – us W we rozryw mo pies niezab Budynek us loka W produkcyjnego w z Planu. plac postojowy – dzi budynku loka teren gospodarze oraz ga L frontem od stron strony po W zagospodarowaniu dzia Dopuszc gospodarczego. Linia zabudow MN), 9 m (t W budynku gospodarcz si inw Zakaz przezna magazynowania odchodów pochodzenia zwierz
u u ą ą 1
j j ce ce e e u i i
ą ą
i ce ce j j ,
UH n n , ą ą e e j j ść ść ren L D obraz obraz z z a a j j 1 o o
. . d d u ę ę i te itektonic itektonic o o , KX
acz acz r r sok sok ą ą urowe, óg K urowe, óg K g g ż ż O zapewnia form arch zn
1,2 m dostosowan O zapewnia wy do kra i ot zabudowy. Od strony dr KD teren ogrodzenie a form arch zn 1,2 m dostosowan wy do kra i ot zabudowy. Od strony dr KX UH ogrodzenie a
.
o
h
iu 5 y
j ie s 4
e em
aski i kiem yc ł de ł – ł ym ż o - dac m, kr z
p ria lub 0 w ru chylen g adz o ka e ą
ł t . , ch k a alny a . P b o zny cowy aci 4 u m d zk ł 5 dwuspadowy l s z naczó ni yc 4 ugowo – 5 m z r e lica mu ł chów , lanym lanym l m
t ównego powinny po a 0 a e – lub ł jny – z o ą zny w uk mie iu ki ć em g me ł ł e k cy ie d u yc en a elospadowy o l i i sy nek tr r yc uk mum rze ceg rze ceg h aci 40 adzi stawa ł ni ł me Dac uk dwuspadowy lub w nachy strony. Budynek us prod (stropodach). dachówk dachówkopodobnym w kolo korpus wy mi Pokr Budy sy kalenicowym, z naczó wielospadowy o na po
mate dachówkopodobnym w kolo e i 1 1
ę ę ę . . eru eru
, , e e
5 – 5 – a si
5 m m m a si a si .
m m z 0, 0, ż ny - 1 ny - 1 ci. y y z z ś arczy - al al o
ni . . ytkow ytkow zk zk ż ż s s pod cej ugowo – sok e e s ytkow ytkow ę ł ż ż o poddasze nieu Poziom part budynku 0,7 m Budynek g kondygnacja. Dopuszc poddasze poddasze nieu Poziom part budynku 0,7 m Budynek us produkcyjny – kondygnacja, n wi Budynek mi kondygnacja z poddasze u dopuszc Budynek mi kondygnacja z poddasze u dopuszc wy
cy cy ą ą
ny ny k k al al e e n n zk zk y y s s d d e e u u B mi wolnostoj B mi wolnostoj rodowiska, 2008
Ś
przestrzennego
y y w w j j o o ej z ej e e
Ochrony d d
n n ą ą u u ug ci ł b b iow iow ś a a us z z
y y y alno zkan zkan n n n ł e e e ugowo – a r r r es es ł i i e e e T T m jednorodzin dzi m jednorodzin (MN) T (U) (MNU) us produkcyjn
Operat zagospodarowania Narodowa Fundacja
K. 107
Teren poza obszarem PP ,
2 ż
ru
ch m ych ą m
ż ni t
i 0 . ć ł ka e i m 00 2 og A-B chni j ni eni wu y
r .
lu dzon o y el obsza w szy ze 10 m ą d row ł c j i dróg asnych i w w ż ta ta, ż o echn z e ł e onych na : kszta zi ć e ks ą ó u zy d t zdni z ż ł ę go r k s
ani u i d ur o a o. rcz jna z je ł w row ce ń za ni jna pas gr a ć powierz ów ą y dal ę ż cy js szl z ceg ć dzi kt u iej ie ą trzeb w ę h ł ia zab ze i ka j runków n i ie boku d entem kac owa n malowa o s chni w prostok ze onnej. ziele e przebudowywan oznaczonej a n t w i i ac r z n e e ć ych, wprowadza i ni ł is n l u e o n ogi zbio leca si
y em . t i u obrazowej. al r z i ob e m pi r y j s z ta i i e y do i el iu w dzielenia
wtórny podzia ą . cj d g w dla p y i j d ej kra ów podlega l za go wzd ę ą u ą o kra z e on ą h r a n doc s za k kom w i i kom ż g ce czalna a rytowych o prostych s ych. e l ych b li ą a si ść o
ient trzn ść ra ni ych z o powierz a pastelow kal
ę j zek w chn znyc i c chowan . ą ek trzn i kl a egaj 2 a zabud yjn lo pno ę y prz . yjno – lub i ki m tów wi t pno ę ek zb ł ż c rach ń ug ierz ę itektonicznego, t p ł yc styc a m e ł s ek a a y wn sok eprz r i o d przeb wy Zakaz Funkcja strefy och Planu. D Nal powiatowej nr 101 symbolem KU. N od zewn izola Obowi planowane ci Elewacje nowych i obi tu trad arch kolo ziele Dzi rzucie prostok 40 m dost 300 projektowan we parkingowych pow Od strony pó obs Dopuszc przy za dzi Zakaz wielkogaba jednorodn A
. o
% ia j d ść 0 e
hn c o g row
e u mum 2 ni %. zabudowy kubatu 60 Powierz teren biologicznie czynn mi Intensywno
ku, askich ł . w i
o . ad . kimi i o p 5 w m h p c
as s ł o
chó cha o m 50% e aci 4 a a j stosowanie y lora ł
e ę mi d d . ż ow ia ia ko czn po a si c c ji dachów ad z ych y iu y c p r r ych s etry
en k k ow l y h ym raw ad c k p a nachy Dopuszc kombina i s D Zakaz kopertowymi, dwuspadowy nies stropodachami p spadku poni Zakaz jas untu
y od nic mu gr le u a o h pozi do k dac Do 11 m
rodowiska, 2008
Ś
przestrzennego
cji ne za l i
Ochrony ne ś e a ogó l i arczej
y n e pod r s e o Tereny aktyw g (PP) T (ZL) Ustalen
i e i 05
w 20 zacj jon
j, go. 03
, e 8/
j, wi N zej i j, r r ej we y t j, 32 o sk we e 2/20 arc a n a n ń ” w re Operat zagospodarowania Narodowa Fundacja ł ł i d w ONI a lowe po ckiej oraz o erow n Ł o h on e ora p p ł nwali ,7 refa ak o l. Li ezi 15 u Parko Spac Ko T Ryba j Os St gos Mochach Uchwa XIII/11 Ter „OS Uchwa XXXVI/ ony ż o ł 108 w obszarze PPK.
Teren po
o
d ).
m y e w 2
ę ki
j, ci iu. at nie ł y o y i i w ś e cy
ż ia ą o : ż en w a si e pow. l lu ogi u aln ra icz j z o a k a
e j ni u n alno ing c anym u y i nków e chnia ł e dr kal k u dz k ci ż ż iektów d s y z ł ce o
r ż ś loka ia ł
ow a d e u rod u co z lo
i ł a ch, g k w ść lub ud iejszej ni ytkow w w bud gara gara hni do 60 m alno hni zabudow o ż b ci. ej d – ę ę ę ce p o ł c wolnostoj dopuszc ej c j j j ś 2 iczy ci og 2 lub om c c c wzd ś n ł ejs liw ej lub inn pr lecz n o budynku i m d ę lu w erok nku rter budyn ica ugo o arcz dynek miesz o bowego. 0 m ąż liza liza liza a zia z y m budynku ł cym a nie mn wierz r ow wierz aln k ą 2 samochody. ł j a si d ka ka ka 70 800 ,i s z o ug pod po ia . 2 og lo ż po euci t ł znacza: powierz s ierzchni u i innej dzia z kowy. Na dzia m lo lo lo na y cym d o alizacji budyn ę ę ę j powierzchni ob w alenia lub podzia ż ą e j ni us e j j d 40 0 m g c w
j, lnos a e go. r pow ż ni ze a si a si a si ci cym (dla pow o ść w 16 m, gran ś 2 . z z z o ą i js czn nego o ne ce ce o pow. 2 leg l l g ł ł ni arczych, arczej w icze , po dopuszc ie al ko , łą a a e 2 2 zy jmniej jedno n ąż n za z kowego o el r alno i zk ci lu) ł s m m do 2 00 pod pod ks ks ugowej lub a 60 m e s s rod 0 ę ę at o ł o 50 m j w o 0 o o Na dzi Na dzi 700 prowadzenie n je 6 og dzi najmniej Dopuszc wbudowanym, bud lub p letnis d loka przylegaj mieszka wi jednostkowym pod Dopuszc mi Co na dla samochodu oso W wyniku s nieu wbudowanego w p funkcji podstawowej, wi us Dopuszc wbudowanym w bu (d nie m g wi 150 g budynek letnis
. .
ą ą am, am, ą ą o o e e
r r
otów) otów). z z ł ł y y , b , b (ni (ni w w c c ek d ek d k k ł ł op op ne do ne do a a tyczy tyczy ł ł ani ani o o yw yw Ogrodzenia pe 2,2 m gr zabudow zagrodow
Ogrodzenia dzi 1,6 m d furte ż Ogrodzenia pe 2,2 m gr zabudow zagrodow Ogrodzenia dzi 1,6 m d furte ż ia ia hn hn c c %. %. Powierz zabudowana do 40 Powierz zabudowana do 40
ch %.
a u aci 75 aci 75 o ł ł wy wy
dach dach stromy : d nie nie y o y o 100 o o e. e. e
i i % %
. po po 0 0 - w ch ch u u 5 a a o 2 2 ask ask j j ł ł k 0% d d i 8 nkcji o spadk dynku dynku is ę ę ce ce zabud zabud u i i u u n ą ą ac t ł e a si a si - 10 e budynki: e budynki: zaj zaj z z 5 chn chn ł ł ci b ci b i l c c po w spadk w spadk dwuspadowy 8
ęś ęś u %. %. i nk z z c y my my my a d ł o o o u 100 100 przekra innym spadku lub stropodachy p Pozosta str – Na c powierz dopuszc przekra innym spadku lub stropodachy p Pozosta str – Budynki o f podstawowej: dach dwuspadowy po B str spadk Na c powierz dopuszc z
e cy
ap ap i do do . m w m w ci ci
o len ok ok : ś ś 9 9 od od
). ). g e e m m ne e e e ych (w ych (w
ść ść . ł ka szy szy n n al ż ż
cy me me nad nad . y y kow 5 m. zk ,
o o ni . is s w w e e n ytkow ytkow ytkow untu do untu do m poddasze m poddasze ż ż ż 5,5 m pozi gr kal Naj na wysoko 3,5 m Pozosta budynki: 1 kondygnacja b poddasza u Poziom do 6 Naj na wysoko 3 m 5,5 m pozi gr Budynki o funkcji podstawowej: zabudowa do 2 kondygnacji naziem ty u Wysoko Budynki mi let zabudowa do 2 kondygnacji naziem ty u Wysoko
i i cj cj . za za i i ca
ą a kal kal w lo o lo
d z u a b k a a Zakaz zabudowy zagrodowej. Z wolnostoj Z zabudowy zagrodowej. rodowiska, 2008
Ś
przestrzennego
y y
w w j j - o o ej e e Ochrony d d n u u j b b e iow iow a a z z
y y kow zkan zkan n n is e e r r es es n i i e e T T m jednorodzin (MN) m let (ML)
Operat zagospodarowania Narodowa Fundacja
109
o
j e e
ki
i
e ł do y i i c w w ć i ż ia n o o
ra pla
. a
a ing ing u acza nków chnia ugowych. r u dz z ej k k k iektów d y ju. ł ł r r ierzchn k najm chni. o a a
ac m e t t ch, g
lniczych pad ni ą co y jmniej 13 m. bud ź 14 ę ce p ce p ż ej, j pos iczy e prz c n ż ejs ejs prz i i d kompleksu ich j powierz dynków arcz o szyn ro bowego oraz bowego. liza w at przed m m dynków us o
a b planowan e mo r RM o pow i P ji budynku c ci co na ka e J ś dowa bli c i w szych ni teg pod cji og u o czn ejs r i znacza: powierz s i k lo cji bu k 5 ha. y ęż o łą ę liza j powierzchni ob . alenia lub podzia 0, e m 39 D o g c w w h ero g a si ci b z e ść ś ek ic z s lub kaliza u czn 2 ł arczych arczych, zuje zab a cze. po rea i a ko łą miejsc parkingowych stosowna
2 ą lo jmniej jedno jmniej jedno P l , k a jmniej kow el i J 2 alno i aw ł n is m t pod pod a g s 30 m a dzi s s n at o j w ą o o o o Liczb do prowadzonej lu dzi Zakaz g wybudowaniem bu dwa stanowiska osobowe i jedno d je 400 Co na dla samochodu oso manewrowy dla ma ci Hodowla lub chów zwierz gospodarskich n let Co na dla samochodu oso W wyniku s Dopuszc Dl d 20 D posiadania zwa gruntów o fun co na g wi 30 m obowi
w
o
i ą
ń
z an
y w c zk s ne do e ł ani . Zakaz stawiania ogrodze Ogrodzenia pe 2,2 m gr zabudow mi ą
i i
chn chn % % 0 5 Do 5 powierz zabudowanej. Do 4 powierz zabudowanej
ch %.
a u aci 75 o ł wy wy
dach stromy : d nie nie y o y o 100 o o e. e
i % %
. po 0 0 - w ch ch u 5 a a o 2 2 ask j j ł k 0% d d i 8 nkcji o spadk dynku dynku is ę ę ce ce zabud zabud u i i u u n ą ą ac t ł e a si a si - 10 e budynki: zaj zaj z z 5 chn chn ł ci b ci b i l c c po w spadk dwuspadowy 8
ęś ęś u %. i nk z z c y my my a d ł o o u 100 przekra przekra Na c powierz dopuszc innym spadku lub stropodachy p Pozosta str – Budynki o f podstawowej: dach dwuspadowy po B str spadk Na c powierz dopuszc
z z
e e cy cy
ap ap i i do do . . m w ci ci o o len len ok ok ś ś 9 od
). ). g g e e m e e e e ych (w ych (w ść . . ł ł ka ka szy szy n n ż ż cy cy me nad y y 5 m. 5 m. , ,
o ni ni . . w w e e ytkow ytkow ytkow ytkow untu do m poddasze m poddasze ż ż ż ż Budynki o funkcji podstawowej: zabudowa do 2 kondygnacji naziem ty u 5,5 m pozi gr kal Naj na wysoko 3 m Pozosta budynki: 1 kondygnacja b poddasza u Poziom do 6 kal Naj na wysoko 3 m Pozosta budynki: 1 kondygnacja b poddasza u Poziom do 6 Budynki o funkcji podstawowej: zabudowa do 2 kondygnacji naziem ty u Wysoko
w
w ę ę ę ó h si c
ch. ch.
nk i
a si a si a a ę ę ę z z z
j j j ny ny dy czy l l c w c c c ych z o s yn
d bu u zka zka liza liza liza li icz u h p b es es c i i o a y budynku loka pojed loka m Dopuszc loka Z zagrodowa. Dopuszc loka budynków roln nowych jednorodzin- n m D rodowiska, 2008
Ś
przestrzennego
y y w w o o , Ochrony d d u u b b a a
z z
y y n n ych, e e ugowej r r ł e e T T zagrodowej w gospodarstwach roln hodowlanych ogrodniczych (RM) us (U)
Operat zagospodarowania Narodowa Fundacja
110
a
i cj ą ek
ie ą
i ż ci
za n e i j ś k
y ów ci e i elen . c ś k i kal
n y a y od i
r zakaz
tkiem alno cin d c j. i . m ł ych,
ą lo o y e c y o a ą ry, k j zek tni ej, w lnej z pla ow at, ą tu tur dojazdów, i sie
a w 25 m pomostów, j, de i dzi k
ę kow ę ę ę e j ad j j ą izac ą e le ek o ych l ł i ja c t c c i s a n w z wyj y, w nawierzch an iastego gminnego e h eni czn d ż sk k d r i chite ych. dow natura liza w rea ę parkow w liza liza a at. el erpan k dynków
i w r chodników łą d dynków
a ar arc ó ka ka e ani k u ow a ek o go, bu w t cz c tra ano eni a drze bu g ej ej u zi e ż j, s l echn i i ł ł w o lo lo e ug k, e y el a a ł ę ę ę ac a, loka l ci pas , prz . łą ry t zi
ś nktu ą e nan aln m cych m i or i u i prz a si a si a si ie ie ą tu n ia p z z z ych k a an an ka, arczych, arczych j, p omów, drzew uszkodzonych jez en 21 U, 22 U– obowi ł wyc budowy b e is tru z u z o row entów entem ych. zanych z p w d el a e pod pod ą ą o s s ytkow atr pi g em em ż ą o o przepuszcz k boiska sportow łę Dopuszc u Utrzym brzeg deptaków i Dopuszc stawiania reklam. Utrzym el infras wypoczynkowych, row Zak Dopuszc dokonywania niezb g Zakaz g magazynów, pla zwi wolnostoj wi chor gospodarcz el budynków us Teren urz
(z ZP) ń ń 1
u z z tkiem a a ą j k k a a stawiania ogrodze teren wy stawiania ogrodze Z Z
aci 75 ł dach e. i po u ask ł e budynki: ł w spadk %. my o 100
innym spadku lub stropodachy p Pozosta str –
,
z y e cy c ap ap i 22 i do do
5 – . m w ci ci i o len ok ok ś ś 9 len 2, od
g U e m ci e ść . ł ka ś szy szy mum ka na i 21 ż ż o
cy me nad . . n y y sy w 5 m. n ,
o ni . w w e m e sok r mi ytkow untu do : ż 5,5 m pozi gr kal Naj na wysoko 3,5 m Pozosta budynki: 1 kondygnacja b poddasza u Poziom do 6 Naj na wysoko 3 m Te U 10 m gzy wy
Wysoko 3,5 m
i 22
ych cz- k i c y jako ą ne iem U an 21 U i toni arczych k 21
z czen n ite a e pod ugowy lizow łą k r s at (z ł – budy a o Z zabudowy budynków g wi wy terenów 22 U). Te U us rea dominanta arch na. wolnostoj rodowiska, 2008
Ś
przestrzennego
cyjno – Ochrony eni el zi
ny dzonej e ą r e Tereny rekrea wypoczynkowe (ZR) T urz (ZP)
Operat zagospodarowania Narodowa Fundacja
e a i i
ę i zen zen
c c ione na ych a s i e wsi i ek z ego na ł ien 111 a bran y
Zm przezna w dzi przezna roln wymien teren
ą a
y n w ci ch, j. e w az ś w y e o ł r a
o o k lub r lnych w o ł s ych w p j o
e g
ln u u ane renu na tni bud e trwa u e ). ę k le
las ow
ródpoln a
ę kow . ą ś j ci zacji brz ia za
c ś li ii ud ń szl a b lin ę cenie t k ani j ł lin r o gowe nów ML g linno e w e. ani kaja ś terenów ro od łę ż nia gruntów ro puszcza si re alna t a, l
n budynku b camping z lizac a e ro a ca or
ł m . k ek zys eni a a t ł zekszta r i zi l racz do o gar R do r zadrzewie el m e 20 p pod zabudow ę l zta
d p ek ę ż i zi i ks 48 go. o a si si e ie cinan g nej o z j n ne ci 10 eprz e ż ia jak i dna je e an ś miotowe lu al prz z n a o wy
cj ni ł e a zk kow s iejs lna e pieliska. stal n gul y ą e Wyznacza kaja k m Utrzym Zakaz nadbrze r polowych i ogrodniczych w odleg odleg Dopuszc na grunty budowla Na terenie lub czasowe pole n samochodowy oraz budowlane – (u od granicy dzia przybudowan mi T Zakaz
ń ń
z z a a k k a a stawiania ogrodze stawiania ogrodze
Z Z
j
e ż
e i i i i czn j n aln chn chn łą
ce 2 ę i ym m %
powierz obiektów Maks 30 powierz zabudowanej, nie w 400
ia do en o l 0
. e o a chy b ów a ci
k w 30 ą lu i od 2 k t n ho ą ych ac c ych ł e jewo an mum i i budyn ci ch k n ę ia po ny l a now wi l mi cych en Ś ą l rnizow dwu- lub j e zka h . D ie d o nosi es n i o t Gmina W
50 m m is
wy Dac wielospadowy o nachy Gmina . u
nie ic na
y
ż ć od ni
e by cej ż 5 m ę
Do 2 kondygnacji, wi 11, poziomu teren Strop piwn mo wzniesion m. ny
al
ka z z z z ł zk ym a a a a s i n k k k e z a a a
D Z zabudowy Z zabudowy Z zabudowy jed budynkiem mi
K. rodowiska, 2008
Ś
ą przestrzennego , nia obszaru PP o i nr N) w e ą
k o t y k s ora
s a onych e gowej j j
kt y z ż ej (M ej z z go. e e e znacz Ochrony łę tni c owych o
n n
ic i i e 2 w Mi ł ą eni i ne d j s le s budowy budowy an e cj ó el iow iow 13 ą a a r po chn e obejmuj prz w roln zi w i
g dual e noc od drog lnej – y y nr ł o kow ą n ny zkan zkan n bi wi funk is d e e e ę ora i r r r es es n og i i dy e e e owe n n c na pó 140 dr obr na cele zabudow let i jako T natura (ZN) T (R) T powierz jez (WS) Zmiana terenów Tereny z m jednorodzin Tereny z m jednorodzin zabudow miejs a
in i s
m jewo
e plany w i
3 7 on a Nr a Nr l
Operat zagospodarowania Narodowa Fundacja ł ł tko, g n we wo e as Uchwa Ter Mi Wije Uchwa VI/38/0 Gmina W Uchwa XII/61/0 l. iec, ś
, o w e 112 j i Brenno, Potrzebowo, Zaborów Miastko, Radomy
W
y y
w w
o o lub lub na na na w w
ć ć ć u u a a a ane ane bud bud ci ci ci j dowy dowy ś ś ś u u yw yw yw ce las las ow ow
ł ł ł ą ą ą ia za ia za a a a c c ud ud alno alno alno podstawowa podstawowa ł zab ł ł zab b b lin lin ę ę ani ani j j r r ug sportu. g g ł e w e w oddzi oddzi oddzi nej z nej z s dzia dzia dzia ż ż alna alna a a budynku budynku o o o a a a z z a a i i i z z c c c alizac alizac ą ą
ą ą ą i i . . ek ek ł ł budowy obiektów budowy obiektów budowy obiektów
racz racz do do gar re gar re . . m m cele u e e ę ę ę ę
u u ek ek j zw j zw si n n go. go. adaptacji istniej e e o. o. o. a si a si a a si znacz znacz znacz re re z z z z k k k ść ne ne ci 10 ci 10 eprz eprz s s s c ś ś o i i i te te al al row row z ą ą o o prowadzen prowadzen prowadzen s w w w ni ni cych cych cych ł ł u zk zk liw ą ą ą o o o s s ż p lna lna e e o y y rod rod rod odleg Dopuszc zabudowy na T od granicy dzia przybudowan mi Zakaz funkcj Mo kubatu odleg Dopuszc gospodarczej i mog od granicy dzia przybudowan mi Zakaz D T ś gospodarczej i mog Zakaz ś gospodarczej i mog ś Dopuszc funkcj kubatu
j j
.
e e ż ż
h e e e i i i i i i i i i i c y czn czn j n j n n aln aln aln chn chn chn chn chn łą łą a
ce ce l 2 2 ę ę i i ym ym ym w s o m m k d % % % a u powierz obiektów budowlanych. powierz obiektów budowlanych. Maks 30 powierz zabudowanej, nie w 400 Maks 30 powierz zabudowanej, nie w 400 b M 60 powierz zabudowanej. ia ia do do en en o o l l 0 0 . . e e o o chy chy b b ów ów a a ci ci
k k 30 30 ą ą lu lu i od 2 i od 2 k k t n t n ą ą ych ych ac ac ych ych ł ł an an mum mum i i budyn budyn ch k ch k n n ia po ia po ny ny l l a now a now l l mi mi cych cych en en ą ą l l rnizow rnizow dwu- lub dwu- lub j j e e zka zka h h . D . D ie ie d d o o nosi nosi es es n n i i o o t t 50 50 m m m is m is Dac wielospadowy o nachy wy wy
Dac wielospadowy o nachy
. . . . . u u u
nie nie
ic ic na na
y y
do do do od ż ż ć ć . ść ść ść od od o o o ni ni cy
e by e by 2 ni cej cej ż
ż 14 m 5 m 5 m e sok sok sok ę ę o o kondygnacji, wi D 11, poziomu teren Strop piwn mo wzniesion wy 1 m ponad poziom terenu poziomu teren do poziomu kal wy 1 m ponad poziom terenu D Do 2 kondygnacji, wi 11, poziomu teren Strop piwn mo wzniesion wy 1 m ponad poziom terenu m. ny
al ka z ł zk ym a s i n e z
D jed budynkiem mi rodowiska, 2008
Ś
ą
ą przestrzennego ą c cj cja
ą k k
ci dow ś y u w niaj ł j jako o
ej z z e a e ą ą ą Ochrony alno d n ł c c c ko fun ko fun u ug sportu ug a ą ą ą i ł ł b budowy iow iow a a
i ja i ja ) us dz z arczej
niaj niaj niaj a uzup ł ł ł y y y j am am zkan n zkan n n e e e pod ug ugowej z zab ug r r r es es s ł ł ł i i e e e o T m jednorodzin us uzupe T (US) T uzupe ( MN/U) Tereny z us g us uzupe (MN/ML) m funkc (DG/U (U/MN) Tereny us (U)
Operat zagospodarowania Narodowa Fundacja
.
e o m. e ce e k ony ż ą s j nii ż
czn o i
li e pod ł m, zy 2 ć e cza e i c ść nie o by re ł lizowan nki ą rani eolog e u 113 st stanowi e mog w obszarze PPK. Na te zloka j arch Lini rozg odleg nowopoprowad zonej od ustalonej w planie n przekro
zmienion war Teren po
i ę j w, c ó acj r 01KZ d i i
liza i cy
, , ą w ej. ej
j j j ka nkcji ogi k
eni ej ie
zn zn ł lo li n c c el ane ane ę ę i i t czych czych i h h l l zo – l l e dr
o fu c c i s . u z , na , na w w si is e ń n ę ę
o ć o o j j m g c c ze m i e handlu, handlu, ste ci pub ci pub ac w iowej do dynka dynka szcza si gu pi ziele znej. ś ś bud bud wy teren drogi A liza liza napraw napraw budynki ZP). n brania u u n ą cji: cji: u ć c ć a z i k k no 1). ce ce l a ka ka go ug ug ci ł ł o ł ł elementy ma n b z i ia ia cego lo lo w b w b wy wów. u us us z z ą eczno eczno ę ę ę ę ę o rk 1 zachowa wadzi pub se ej i 29KS. . a si yt yt lizow r cz o a
j d j d ci ej l y ż ż A nie fun nie fun A 6 dop a si a a si a si a si h ś łą ni ka a a
c z z z z z
u u . a cyjnego, z m p o ej ( cy trzn wpr lone lone w zno asu budowy sy ą ę y lo y ne o c j ie ie z ż ż itektur k z z neg obrazow e e ie re t j d d wn y yte n y y t ż ż zabudowy mieszka u Dopuszc Nal Dopuszc u w budynku Dopuszc wykonyw gastronomii i Nal kra Do c turystyki (teren A Na terenie A na terenie arch kanaliza w budynku Dopuszc wykonyw gastronomii i turystyki Dopuszc we is jezd z te parkow
- o m
b
mi y w owy z m lu ych
aci 37 s t y , ł lub , a
y ą d k dnak kr zow e j okien ą ia po tymi okapami. onym ą ę pod w en e chowa chów rn na i r
s a yl – br dwuspadowy ka suni zny o em y u ł ie d yc l mi etlen a i pomoc i a dwuspadowy tr nach ie r yc rze cze w h e aciowych. i ś , z w zowym. ł o c ą me ą Gmina W Pokr 45
Do form daszk lub za po mate dachówkopodobnym w kolo czerwono br Dac sy k
untu untu untu cy cy cy od od od
ni ni ni m e e e
mu gr mu gr mu gr 0 o o o 1 kal 10 m kal kal 10 m
o o o o o o pozi d d pozi d d pozi d d a i e n ego. n a ego zone ne
c al ytkow zk ż s oroczn e ł
ca lub sezonow Budynki mi jednorodzin przezna do u
0 0 j – j –
ki ki ł ł ci ci ce ce a a ś ś ą ą j – 35 j – 35 zonej zonej 22 (z . c c ze ze 2 2 , dla , dla c c A zno zno 2 2 a dzi a dzi a a c c u tkiem m m 0 m 0 m ni ni ą j , dl , dl a zabudowy a zabudowy ź ź yte yte 2 2 ż ż rodowiska, 2008 450 450 Dl wolnostoj Dl wolnostoj teren MT). zabudowy bli m zabudowy bli m wy
przezna pod budynek u przezna pod budynek u publicznej – 100 publicznej – 100 Ś
przestrzennego ą c
T) ą
y w niaj reny ł j j jako o e ej i ej i ej – ej – e ą e e Ochrony d h n n n n w u ug oraz
o ł ug ug z b budowy budowy i iow iow ą ł ł a a a znyc us z uzup
an ą us us y y y y zkan zkan n n zk styc s e e y r r es es e r i i e e T funkcj Tereny z m jednorodzin zagrodowej Tereny z jednorodzin wypoczynkowej (MN, MT, MN/M m jednorodzin zagrodowej, t zabudowy jednorodzin wypoczynkowej, teren tu (MN/MT/UT) T teren zabudow mi (U, U/MN)
ń i g L
i s 02 w 8/ a Nr Narodowa Fundacja
Operat zagospodarowania e ł 48 bi ę szar A w Ob obr Uchwa XLI/ 114
u i
k: na z kt
j ć ę ie, ug ja
dnak ie e
j ł a m m k e z e i j . w ej. w a ń , ów
czb ego, ń o w us o ars e y c e g a ob ę nkcji i . o
li kt s j j rystom or ktach el e j . el ą ę lid c iczn w h ie e zy l ą ie i k e
cj c s lub zac i zi z a i mum 30 o fu ko ą ej brz r l k i z ob m i hot
ł brzeg ltur ca s a ii ń m pasa 55 ie e e li ę n a r fun ą tu wodn j j ug e , ii z a ug w. ł g pie ę ch ob c c l ych i ci pub ł ka d ą funkcji z lin iej ó zabudow ś e lok mi tki ę ki e zad o w t ą ych n lin powiedni r o ę y ą dow a dla samochodów ty m ziele t l ci i liza liza o us obs zym czonych tu cj o mochodów. n od d ż d n
ć ni
t z ć
ć . k a cy e b ń a z a is j. en ho e l es a ka ka y o ą o d li i kemping, pole i c j ć łą e i g w , ni m spr ć m ą z czo i a sa a i u l ie p or lo zabu lo 5 w w wiad na z c m d a em tur ł n i l yte ś ą ś ę ę ę a n k o 5 k i i wadzi ród ziele i 5 t ż ej z wyj ej. z n w g . w e s s ś lizow rani ć em ż o l
5 ą
us e i e y e ć ite czaln zacj ug is ć ych. pasa p a si a a . o ń chow g ł ja ka ć li ie z z z e n ni ólno ą ra c a ść ch c c d ż nowanie k ej r
brz k wpr z z e dopuszcza s z wi wie postojowych pensjonat i ch og ż s s y za y prz y y lo y zap ii o i e e c i ci a liza l ż ż ż ż ż u u czeg itektur rze oko ej a : l obrazow obrazow e e e e e r ora ora. z p p j j ł l żą i i lin li dzi pas o o a s ś ę kra postojowych d Nal budynków u Nal kra Dopuszc ma arch Wprowadzi od jednorodzin Zachowa Ograniczy D D N Nal zakrz przydro w hotel, biwakow Loka innych us teren niep nie b jez W jez je pla b magazy sezonowym handlem, ku Nal miejs przewidz Sze
0 j j 6 ne ne
ci ż ż ii ś e e na na o
lin z ok a fy fy ora ora r i i k e e od a grodzenia str przybrz jez
Zakaz grodzenia str przybrz jez sze m brzegowej Z
je zu ie ą
do 10 i ci en ś o obow
sok e i ogranicz wy N zabudowy m
rodowiska, 2008
Ś
przestrzennego
y ej
w
ci o ś pastwisk Ochrony d h
u wód eni ugi i ug ł ł b wo k el a
li znyc us zi z łą ej i ż
obs
y y nej rtych ny n n n al styc a e e e e r y r r r r r e e e e T T tu (UT) sak (UK) T gospodarki roln (RUP) T parkow otw (ZP/W) bez mo zabudowy (RZ) Tereny
Operat zagospodarowania Narodowa Fundacja
.
e e o o e e k k ony ony s s ż ż
czn czn o o i i ł ł nie nie re re lizowan lizowan eolog eolog 115 st stanowi st stanowi e e w obszarze PPK. Na te zloka j arch w obszarze PPK. Na te zloka j arch Teren po
Teren po
i
ż j i . u c ł ń ą
p do wy liza ug ug y wie stawy ę
ł ł li t , , ż e ą ej, ej, j j ż ka s ogi y wzd
us us o . o ż
zn zn lo a wania wania c c m ane ane m ę i i
l l j d y y a dr l l o y t
ejmuj . . ę u pl zadrz , na , na w w zagrodow si ni ce y ę k ę ę ę ę o o o ów gara j j j j ą m le g ł w c c c c łą e e o o ci jes ste ci pub ci pub ś p w iowej do ronomii i ronomii i r dow ś ś wykon wykon bud bud s t t liza liza liza liza dzi o ych ob brania n na ora. a ce ć no czynkow rt ce ce ka ka ka ka zi ą ł ł j o i ze e wy zy z po ia ia ie hom lo lo lo lo zabu c cj j y z z eczno eczno c ę ę ę ę ę n zapewniaj e i ródpolnych. t se za si si s ś yt yt i w a
j d j d w
ej, zna ż ż is a si a a a si a e o ń ych. ych. ni ć z z z z z zonego do zonego do u u kal a rze cyjnego, z c c c c c nieru cz cz trzn lone lone z z z ł w te wie asu budowy sy lo s s s ę o k e ie ie z ek. u u u e. k z z ł t p p p a d d wn ii brzeg y o o o y y ż chara Dopuszc lin Teren prz zakrz Zachowa zabudowy mieszka u Zakaz boksowych. Tereny wód otwa rybn D D w budynku przezna funkcji: handlu, gas napraw Podzia w budynku przezna funkcji: handlu, gas napraw Dopuszc pod warunkiem we dzi Do c kanaliza D
0 6
ci ii ś o lin ok r od sze m brzegowej
ż ż
i i i i n n j j dzonej dzonej e e chn chn r r i i mn mn e e % % 50 powierz nieutwa 50 powierz nieutwa Ni Ni
- o - m m
b b 7 3o
mi mi y w y w owy owy z z m lu m lu ych ych
aci aci 37 s s t t y y , , ł ł lub lub , , a a y y ą ą d d k k dnak dnak kr kr zow zow e e j j okien okien ą ą ia po ia po tymi okapami. tymi okapami. onym onym ą ą ę ę pod pod w w en en e e chów chów rn na rn na i i r r
a a yl yl – br – br dwuspadowy dwuspadowy ka ka suni suni zny o zny o em em y y u u ł ł ie d ie d yc yc l l mi mi etlen etlen a a i i pomoc pomoc i i a a dwuspadowy dwuspadowy tr tr nach nach ie ie r r yc yc rze cze rze cze w w h h e e aciowych. aciowych. i i ś ś , z w , z w zowym. zowym. ł ł o o c c ą ą me me ą ą Pokr Pokr 45 45 Dac sy k Dac sy k Do form daszk lub za po Do form daszk lub za po mate dachówkopodobnym w kolo czerwono br mate dachówkopodobnym w kolo czerwono br
untu untu cy cy od od
ni ni e e mu gr mu gr o o kal kal 10 m 10 m o o o o d pozi d d pozi d
a a i i e e n n ego. ego. n n a a ego ego zone zone ne ne
c c al al ytkow ytkow zk zk ż ż s s oroczn oroczn e e ł ł ca lub sezonow ca lub sezonow Budynki mi jednorodzin przezna do u Budynki mi jednorodzin przezna do u
0 0 j – j –
ki ki ł ł ci ci ce ce a a ś ś ą ą j – 35 j – 35 zo-nej zo-nej . . c c ze ze 2 2 , dla , dla c c zno zno 2 2 a dzi a dzi a a c c m m 0 m 0 m ni ni , dl , dl a zabudowy a zabudowy ź ź yte yte 2 2 ż ż rodowiska, 2008 450 450 Dl wolnostoj Dl wolnostoj zabudowy bli m zabudowy bli m
przezna pod budynek u przezna pod budynek u publicznej – 100 publicznej – 200 Ś
przestrzennego h
z yc t
j j ci ej i ej – ej – ej ora Z), e e ś pastwisk Ochrony n n n n
i budowy budowy wo k iow iow a a li łą ż wód otwar y zkan zkan n e es es i i r Tereny z m jednorodzin zagrodowej i jednorodzin wypoczynkowej (MN/MT) Tereny z m jednorodzin jednorodzin wypoczynkowej (MN, MT) bez mo zabudowy (R te (W) Tereny
ń ń i i g g
w
L L
i i w s s 02 02 w w 9/ 0/ a Nr a Nr Narodowa Fundacja
Operat zagospodarowania e e ł ł 48 49 bi bi ę ę szar B szar CD Ob obr Uchwa XLI/ Ob obr Uchwa XLI/ e
.
e o ni e ce e
m k ony ż ą s ii j . ż
czn o i
e pod ł m, zy ć ci 3 cza e ych c ść ś nie
c o o ą ii by re ł ł j lizowan nki ą rani eolog e u ie 116 lin onych lin n st stanowi t z e mog w obszarze PPK. Na te zloka j arch Lini rozg
odleg nowopoprowa- d przekro odleg zmienion war od is Teren po
o
y ę o j d
e w i d e ć
si
o ug e
ł d pu do ug , , ej. ej, j j ł u
ę iow y w us e ż
zon zn zn wód. wania c c c u b ane ane
i i h . l l zone pod y l l ug ć rowadzi
c zkan c ł . , na , na i inn w w nale ę ę o
o o es j j . i by g ug us czas nia dost c c wykonywan ą ł e aty ć e o lub g a m yki ci pub ci pub w zezna ronomii i dynka przezna lesienia t o d ś ś y wykon wi bud bud
t liza liza r us m w s u ś liwi ć w y u, m no p ce ce
ż a ka ka
zo . k o ł ł o ć i e r korzystania z l u . z ia ia z lane, a lo lo w b a tur rysto ug o z z c eczno eczno ę ę ę lizacyjnego, zabrania ł by i cji krajobrazowej. i i bud se m stopniu wp ą obi umo s k n yt yt lizow a y l
j d j d cym ę ż ż us a si a si a ą dr o za ych. ych ni ka y lok
i z z z r zonego do zone do za u u j nych i innych a
ż a l c c c hodow fun c nie cz cz y zarze P e skich. lone lone z w r r s y lo o re . o a ie ie ż u ń z k liza z z nal e t maga si s p obs d d e y b a o y y ż wiadczone tu powszechnego Tereny mog stawy hodowlane. wody maksymaln w budynku przezna funkcji: handlu, gas napraw Ni hotela Nal przezna Wy N systemu kana loka u Dopuszc ziele ś odwiedzaj Na te D O Jezioro Hodowl w budynku Dopuszc mieszka funkcji handlu, gastronomii, us napraw h
ś ę i yc ł ia s
o. leg
ii sk zy r ora ń i inko i lin o Zabran grodzenia nieruchomo ci p d brzegowej jez Lg Lgi
ż
i i n j dzonej e chn r i mn e % 50 powierz nieutwa Ni
- o m owy aci 37 ł , dnak e j ia po tymi okapami. ę en yl suni zny o y yc dwuspadowy tr nach h e i , z w o c me ą 45 Dac sy k
a
untu untu dl y cy od od
ni nic m e
mu gr mu gr le 0 a o o 1 ug kal 10 m
ł o o o d pozi d pozi do k us turystycznych d a i e n ego. n a
ego a a zone ne
w w c al o o ytkow d d zk ż u u s oroczn b b e ł a a ca lub sezonow Z zagrodowa Z zagrodowa Budynki mi jednorodzin przezna do u
0 j –
ki ł ci ce a ś ą j – 70 zonej . c ze 2 , dla c zno 2 a dzi a c m 0 m ni , dl a zabudowy ź yte 2 ż rodowiska, 2008 900 Dl wolnostoj zabudowy bli m
przezna pod budynek u publicznej – 200 Ś i przestrzennego
h aty c
i wi j ej ś c
j zny k ej i ej e e c
Ochrony u h t n n e r d ug o ug a ł ł o budowy iow r a w t znyc us us roln p
o
y y y y y zkan n n n n styc d e e e e ug turysty y r r r r es o ł r i e e e e T Tereny z m jednorodzin jednorodzin wypoczynkowej (MN, MT) T tu (UT) T (RP) W (Wo) T gospodarki roln (RPO) us (UO, UT)
ń i
g 4
L
i w s 08/0 w a Nr Narodowa Fundacja
Operat zagospodarowania e ł bi ę szar E Ob obr Uchwa XVIII/2 117
ć podda
y ż em le . y em d t o e na s y s w
d cyjn o rfu p s to
e m . y ni ji a ac kow yw obyw lt u kryw od Stawy poeksploata rek Wyd
rodowiska, 2008
Ś
przestrzennego Ochrony owej i ji c a chn
r a loat z s p b O powierz eks (PE)
Operat zagospodarowania Narodowa Fundacja
Operat zagospodarowania przestrzennego
Podsumowanie ustaleń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego wymienione powyżej (w tym uchwalone i nieuchwalone będące w trakcie sporządzania) zostały potraktowane jako podstawowy materiał do analizy sytuacji planistycznej w gminach, w tym podstawowy materiał do analizy form zabudowy. Sytuacja planistyczna w gminach znajdujących się na terenie PPK jest zróżnicowana zarówno po względem liczby opracowanych planów, zasięgu terytorialnego oraz ich zawartości. Gminy, w których liczba uchwalonych planów jest największa to: Święciechowa (29 planów), jednak połowa planów dotyczy obszarów położonych poza terenem PPK oraz zmian Miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy Święciechowa z r., oraz Przemęt (13 planów). Dla gminy Wijewo funkcjonuje uchwalony w roku 2003 MPZP dla całej gminy. W przypadku gminy Wschowa dla obszaru objętego PPK funkcjonują 4 MPZP (trzy z 2002 r. i jednej z 2004 r.) dla wybranych terenów we wsi Lgiń. Analiza MPZP nie obejmuje gminy Włoszakowice z uwagi na brak współpracy ze strony władz gminy. Zasięg terytorialny planów ogranicza się przede wszystkim do wybranych fragmentów terenów we wsiach sołeckich, a nawet poszczególnych działek. Plany miejscowe obejmujące cały obszar gminy posiada gmina Święciechowa oraz Wijewo. Nie zauważa się tendencji do wykonywania planów dla większych obszarów (całych sołectw). Opracowane plany nie pokrywają znacznych obszarów PPK. Zapisy planów zagospodarowania przestrzennego na terenie PPK dotyczą głównie kształtowania zabudowy, zawierają ustalenia dotyczące lasów i zalesień, zieleni parkowej i rekreacyjnej, terenów ochrony archeologicznej, zbiorników wodnych, terenów eksploatacji surowców mineralnych, komunikacji i infrastruktury. Plany uwzględniają prawnie chronione tereny i obiekty przyrodnicze i kulturowe. Granice PPK są naniesione w planach sporządzonych dla całego obszaru gminy. W pozostałych planach zaznacza się ich lokalizację na terenie PPK jedynie w tekście uchwały. Analiza miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego miała głównie na celu ustalenie dominujących form zagospodarowania w obrębie działek, w tym form architektonicznych. Kolejnym celem było określenie czy formy te tworzą jednolity, nawiązujący do siebie układ w poszczególnych wsiach i gminach w granicach PPK. Na terenie PPK plany dopuszczają realizację następujących typów zabudowy (oraz wszelkie warianty ich połączeń w jednym obszarze funkcjonalno-przestrzennym): − mieszkaniową jednorodzinną (przeważnie wolnostojącą, w odosobnionych przypadkach bliźniaczą), − zabudowę letniskową (rekreacyjną, wolnostojącą), − mieszkaniowo – usługową lub usługowo – mieszkaniową, − zabudowę usługową, głównie sportowo-rekreacyjną,
118 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
− zabudowę zagrodową. W pojedynczych przypadkach plany dopuszczają inne typy zabudowy: − produkcyjno – usługową, − zabudowę sakralną. Większość planów nie posiadała zapisów odnoszących się do wielkości nowo wydzielanych działek. W pojedynczych przypadkach (gmina Wschowa) powierzchnia działek waha się w granicach od 450 m2 do 900 m2 (wyjątek stanowią działki pod zabudowę bliźniaczą o wielkości 350 m2 do 700 m2), natomiast dla działek przeznaczonych pod budynek użyteczności publicznej od 1000 m2 do 2000 m2. Wysokości budynków są określone w liczbie kondygnacji lub metrach. Powszechnie stosowaną wysokością budynków są dwie kondygnacje dla budynków mieszkalnych oraz budynków usługowych i 1 kondygnacja dla budynków towarzyszących budynkom mieszkalnym, budynków garażowych i gospodarczych. Często określony jest wymóg lub dopuszczenie 2 kondygnacji budynku z poddaszem użytkowym. Zabudowa rzadko przekracza 10 m, wyjątek stanowią dominanty, zabudowa sakralna i gospodarcza. Wysokości budynków są określone we wszystkich planach, których przedmiotem jest przeznaczenie terenu pod zabudowę mieszkaniową lub usługową. Ustalenia dotyczące dachów nakazują krycie obiektów dachami stromymi i symetrycznymi. Kąty nachylenia połaci dachowych reprezentują szeroki zakres od 0o do 65o. Należy jednak zaznaczyć, w nielicznych przypadkach dopuszcza się stosowanie dachów płaskich. Nachylenie dachów zabudowy mieszkaniowej lub usługowej ustalono przeważnie w zakresie 35o - 50o. Wymóg odnosi się najczęściej także do zabudowy towarzyszącej zabudowie mieszkaniowej budynków usługowych, garaży. W wielu przypadkach plany dopuszczają krycie 20% powierzchni budynku dachem o innym spadku. Należy dodać, że w części planów nachylenie dachów jest określane w stopniach, a w części w procentach (np. nachylenie 45o odpowiada nachyleniu 100%). Nachylenie dachów jest określone we wszystkich planach, których przedmiotem jest przeznaczenie terenu pod zabudowę mieszkaniową lub usługową. Maksymalny wskaźnik zabudowy na działce oraz minimalna powierzchnia biologicznie czynna to skorelowane wartości. Maksymalna powierzchnia zabudowana na terenach zabudowy mieszkaniowej, mieszkaniowo-usługowej zawiera się w przedziale 25% - 60% (60% na terenach działalności gospodarczej). Z reguły wartość wskaźnika wynosi waha się w granicach 40% – 50%. Najmniejsze wartości wskaźnik przyjmuje na terenach zabudowy letniskowej (rekreacyjnej), najczęściej od 25% do 30%. W niektórych przypadkach występuje dodatkowe ograniczenie powierzchni zabudowanej do 400 m2 łącznej powierzchni obiektów budowlanych (liczonej po obrysie murów). Zabudowa kubaturowa dopuszczalna jest wyłącznie na terenie aktywizacji gospodarczej w Mochach, położonym poza granicami PPK. Powyższe parametry są określone w większości planów.
119 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Najczęściej dopuszcza się ogrodzenia na granicy z terenami gospodarstw rolnych, dróg i terenów publicznych (z wyjątkiem strefy przybrzeżnej jezior). Wysokość ogrodzeń na terenach zabudowanych waha się w granicach 1,2 – 2,2 m, przy czym stosować należy przede wszystkim materiały ażurowe. Ustalenia odnośnie stawiania ogrodzeń nie zostały zawarte we wszystkich planach. Pozostałe ustalenia planów dotyczyły przede wszystkim: szczegółowych zasad (lub zakazu) prowadzenia działalności gospodarczej lub usługowej jako funkcji towarzyszącej w stosunku do zabudowy mieszkaniowej, dopuszczenia budowy budynków użyteczności publicznej, budowy niezbędnej infrastruktury technicznej przed realizacją zabudowy do użytku sezonowego, linii zabudowy, miejsc parkingowych w granicach działek w zależności od przeznaczenia oraz zasady scalania i podziału wtórnego nieruchomości. Podsumowując, można powiedzieć, że plany zagospodarowania przestrzennego ustalają na terenie PPK głównie zabudowę mieszkaniową, mieszkaniowo-usługową lub usługowo - mieszkaniową, letniskową oraz zagrodową w dość zbliżonych formach. W przypadku takich parametrów, jak wysokość budynków mieszkalnych oraz towarzyszących im budynków garażowych i gospodarczych plany wykazują dużą jednorodność na całym obszarze PPK, co jest pozytywnym zjawiskiem. Gorzej jest z określeniem spadków dachów oraz powierzchnią zabudowy działki, które wahają się w dość szerokich granicach.. Ważne natomiast jest, że większość planów uwzględnia te parametry. Niekorzystny jest brak ustaleń odnośnie wielkości działek, jednak rekompensują to zapisy dotyczące maksymalnej lub minimalnej powierzchni działki po dokonaniu jej scalenia lub podziału. Zapisy odnośnie określenia wielkości działek w nowej zabudowie znalazły się jedynie w planach gminy Wijewo. Brak określenia niektórych parametrów w planach pozwala na pewną dowolność kształtowania form zabudowy i zagospodarowania w obszarze PPK, co jest zjawiskiem niekorzystnym.
4.2.2.2 Opracowywane miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego Aktualnie sporządzane są kolejne miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Ich wykaz zamieszczono poniżej. Gmina Wijewo Uchwała Nr VI/38/2007 Rady Gminy Wijewo z dnia 5 marca 2007 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu we wsi Miastko, Uchwala Nr VI/39/2007 Rady Gminy Wijewo z dnia 5 marca 2007 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu we wsi Wijewo.
120 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
5 STREFA PRZYRODNICZO – KRAJOBRAZOWA PRZEMĘCKIEGO PARKU KRAJOBRAZOWEGO 5.1 Analiza dostępnego piśmiennictwa 5.1.1 Dane w zakresie struktury przyrodniczej Informacje dotyczące struktury ekologicznej nie były dla obszaru Przemęckiego Parku Krajobrazowego dotychczas szeroko komentowane. W niniejszym proponowanym operacie, struktura ekologiczna nie była ujmowana, scharakteryzowano jedynie główne składowe struktury przyrodniczej w skali regionalnej. Zaznacza się wyraźny brak tej tematyki w informacjach popularyzatorskich, propagowanych przy ścieżkach dydaktycznych. Przedstawiona w niniejszym operacie analiza struktury przyrodniczej ma charakter autorski. 5.1.2 Dane w zakresie walorów krajobrazów Przegląd istniejących opracowań dotyczących walorów krajobrazowych Przemęckiego Parku Krajobrazowego wskazuje, iż główny dokument źródłowy stanowią opracowania popularyzatorskie wydawane przez Zespół Parków Krajobrazowych, Nadleśnictwa Włoszakowice i Kościan oraz gminy: Włoszakowice, Wijewo i Przemęt. Ponadto stosunkowo ubogie dane dotyczące walorów krajobrazowych Parku uzupełnione zostały o badania i obserwacje terenowe oraz mapy: topologiczną 1:25 000 i sozologiczną 1:50 000
5.2 Przyrodnicze uwarunkowania zewnętrzne zagospodarowania Przemęckiego Parku Krajobrazowego
5.2.1 Przemęcki Park Krajobrazowy w fizyczno – geograficznym podziale Polski
Przyjmując założenia systemu regionalizacji fizyczno-geograficznej w układzie dziesiętnym według Kondrackiego (1998) Przemęcki Park Krajobrazowy wchodzi w skład następujących jednostek: • prowincja: Niż Środkowoeuropejski (31) • podprowincja: Pojezierza Południowobałtyckie (315) • makroregion: Pojezierze Leszczyńskie(315,8) • mezoregiony: Pojezierze Sławskie (315,81) / Pojezierze Krzywińskie (315,82) Poza niewielkim fragmentem Wysoczyzny Wschowskiej położonej w pd. części Parku i ukształtowanej podczas zlodowacenia środkowopolskiego Przemęcki Park Krajobrazowy
121 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego położony jest w strefie brzeżnej zlodowacenia bałtyckiego w fazie najdalszego jego zasięgu na południe (faza leszczyńska). Dzisiejszy krajobraz rejonu badań został ukształtowany w wyniku akumulacyjnej i erozyjnej działalności ostatniego lądolodu i jego wód roztopowych. W związku z zachodzącymi procesami glacjalnymi teren uległ nachyleniu z południowego – wschodu w kierunku północno – zachodnim, co ma swoje odzwierciedlenie w rzeźbie terenu. Z geomorfologicznego punktu widzenia omawiany obszar można podzielić na dwie części: - północno - zachodnią – krajobraz urozmaicony pagórkami morenowymi oraz kemowymi o względnej wysokości od 15- 25 m, rozcinają liczne rynny lodowcowe biegnące z północnego zachodu na południowy wschód. Na dnie rynien w wyniku erozyjnej działalności wód roztopowych lądolodu wykształciły się wydłużone jeziora rynnowe: Liczne ostańce erozyjne wznoszące się w pobliżu jezior stanowią atrakcyjne punkty widokowe na akweny i otaczające je zespoły leśne. - południowo – wschodnią –najwyżej położony obszar Przemęckiego Parku Krajobrazowego. Monotonny krajobraz wysoczyznowy kształtują wały morenowe typu ostańcowego. Wznosi się w kierunku południowo-wschodnim, osiągając punkt kulminacyjny na zachód od Zbarzewa (122,4 m n.p.m.). Granica pomiędzy jednostkami wyraźnie zaznacza się w terenie w postaci wysokiej krawędzi morfologicznej stanowiącej początek wysoczyzny
5.2.2 Park w strukturze obszarów chronionych
Przemęcki Park Krajobrazowy o powierzchni 21450 ha pod względem wielkości jest przeciętnym parkiem krajobrazowym województwa wielkopolskiego, jak również lubuskiego. W jego pokryciu, podobnie jak w innych Parkach tych województw, dominują lasy. Lesistość parku wynosi pow. 40% (dane GIS) przy średniej lesistości (GUS, 2007) dla województwa wielkopolskiego – 25,5 % i lubuskiego 48,7 (dla Polski – 28,9 %).
Stopień zalesienia terenów otaczających Park ma istotne znaczenie dla określenia funkcji Parku w systemie obszarów rekreacyjnych, w tym zagrożenia nadmierną penetracją i pozyskiwania płodów runa leśnego. Przemęcki Park Krajobrazowy na tle innych parków województwa wielkopolskiego i lubuskiego pod względem powierzchni użytków rolnych należy do grupy średnich parków. Pokrycie wodami na tle pozostałych parków jest stosunkowo duże w obydwu województwach. Przemęcki Park Krajobrazowy cechuje się przeciętnym udziałem rezerwatów, co bardziej wyraźnie zaznacza się na tle parków krajobrazowych województwa wielkopolskiego, natomiast dla województwa lubuskiego proporcja ta zwiększa się na korzyść Parku.
122 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
W aspekcie ochrony przyrody (Rys.1) Przemęcki Park Krajobrazowy stanowi jeden z elementów form ochrony przyrody na tym terenie. Przemęcki Park Krajobrazowy leży w systemie europejskiej sieci ekologicznej Natura 2000. Teren Parku w całości znajduje się w zasięgu obszaru specjalnej ochrony ptaków Pojezierze Sławskie (PLB300011). Od północy Park graniczy z obszarem specjalnej ochrony ptaków - Wielkim Łęgiem Obrzańskim (PLB300004). Ponadto na terenie Parku występuje potencjalny obszar ochrony siedlisk - Jezioro Brenno (PLH300018) oraz potencjalny obszar ochrony siedlisk znajdujący się na liście organizacji pozarządowych (tzw. „Shadow List”) – Jelonkowe Dąbrowy w Nadleśnictwie Włoszakowice. W granicach Parku znajdują się 3 rezerwaty: • Rezerwat Torfowisko nad Jeziorem Świętym obejmuje powierzchnię 6,84 ha, znajduje się w Leśnictwie Olejnica, Obręb Mochy. Rezerwat utworzony został na podstawie zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 5 maja 1959 roku (M.P. nr 50 poz. 229), w celu zachowania ze względów naukowych i dydaktycznych torfowiska przejściowego z typową dla niego roślinnością wraz z eutroficznym jeziorem. • Rezerwat „Jezioro Trzebidzkie” obejmuje powierzchnię 90,71 ha, położony jest w granicach administracyjnych gminy Przemęt, Obręb Żegrowo, Leśnictwo Sokołowice, oddział 258 a,b,c,d. Rezerwat zatwierdzony został przez Wojewodę Wielkopolskiego Rozporządzeniem Nr7/200 z dnia 16 czerwca 2000 roku, Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego, Nr 44, poz. 512 z dnia 26 czerwca 2000 roku. Celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych zeutrofizowanego zbiornika wodnego z roślinnością wodną i szuwarową, stanowiącego ostoję oraz miejsca lęgowe ptaków, a także zachowanie środowiska żyznej buczyny pomorskiej. • Rezerwat „Wyspa Konwaliowa”. W obrębie Mochy, leśnictwo Przemęt na Jeziorze Radomierskim usytuowana jest interesujaca pod względem przyrodniczym wyspa mająca kształt półksiężyca o powierzchni 24,90 ha. Na tej wyspie utworzony został w 1957 roku rezerwat w celu zachowania ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych malowniczo położonej na jeziorze wyspy porosłej lasem mieszanym o charakterze naturalnym, w którego runie występują rzadkie gatunki roślin. Wyspa Konwaliowa ma bardzo interesującą historię. Przemcęki Park Krajobrazowy wpisuje się także w sieć obszarów chronionego krajobrazu, które swym zasięgiem obejmują wszystkie najcenniejsze powiązania przyrodnicze regionu. Park stanowi fragment obszaru chronionego krajobrazu „Przemęcko - Wschowski i Kompleks Leśny Włoszakowice”, od pd. – wsch. graniczy z obszarem chronionego krajobrazu „Kompleks leśny Śmigiel – Święciechowa”, natomiast w kierunku północno zachodnim w niewielkiej odległości znajduje się obszar chronionego krajobrazu „Pojezierze Sławskie, Pradolina Obry i Rynna Zbąszyńska”.
123 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Rys. 1 Przemęcki Park Krajobrazwoy w systemie obszarów chronionych
124 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
5.2.3 Park w regionalnej strukturze przyrodniczej W nawiązaniu do sieci ekologicznej ECONET PL obszar Przemęckiego Parku Krajobrazowego został uznany za obszar węzłowy Pojezierza Leszczyńskiego (4K ), o znaczeniu krajowym, który wraz z układem jezior rynnowych, a następnie poprzez Kanały Obrzańskie tworzy sieć ekologiczną zachodniej części województwa Wielkopolskiego. Węzłowy obszar Pojezierza Leszczyńskiego (4 K) za pomocą korytarza rangi krajowej - Zbąszyńskiego Obry (23 K) łączy się z Międzyrzeckim (5 M) obszarem węzłowym o randze międzynarodowej, a nieco dalej z Puszczą Notecką (3k) obszarem węzłowym o randze krajowej. Natomiast w kierunku północno – wschodnim węzłowy obszar Pojezierza Leszczyńskiego (4 K) poprzez korytarz Kanału Mosińskiego (24 K) rangi krajowej tworzy połączenie z Wielkopolskim (10 M) obszarem węzłowym o randze międzynarodowej. Od strony zachodniej węzłowy obszar Pojezierza Leszczyńskiego (4 K) przylega do międzynarodowego korytarza Odry dzięki któremu uzyskuje połączenie z położonym w kierunku południowym Milickim (18 M) obszarem węzłowym o znaczeniu międzynarodowym, natomiast w kierunku północnym – z obszarem Puszczy Rzepińskiej (1 K) o znaczeniu krajowym Zachowane stosunkowo duże kompleksy leśne na terenie Przemęckiego Parku Krajobrazowego, jak również znaczny udział łąk i pastwisk wskazuje na dość niewielkie przekształcenie antropogeniczne zachodniej części województwa Wielkopolskiego i wschodniej części województwa lubuskiego. Dlatego istotne jest zachowanie obszaru węzłowego oraz korytarzy Kanałów Obrzańskich w jak najlepszej kondycji.
W rezultacie, korytarz Kanałów Obrzańskich powinien być utrzymany lub kształtowany w minimalnej szerokości wynoszącej 500 metrów W obrębie korytarza poza obszarami zalesionymi mogą znajdować się inne zbiorowiska cechujące się ekstensywnym wykorzystaniem przez człowieka, takie jak łąki i pastwiska. Podobnie, pasy dolesień winny uzupełniać i wzmacniać istniejące kierunki powiązań przyrodniczych (Cieszewska, Operat zagospodarowania przestrzennego Bolimowskiego Parku Krajobrazowego ).
125 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
5.3 Struktura ekologiczna Przemęckiego Parku Krajobrazowego 5.3.1 Założenia teoretyczne wyznaczania struktury ekologicznej Przemęckiego Parku Krajobrazowego Strukturę ekologiczną Przemęckiego Parku Krajobrazowego przedstawiono w nawiązaniu do przyjętego w literaturze modelu „matryc – płatów – korytarzy”. Ujęcie to opiera się na koncepcji Formana i Godrona (1986), uzupełnionej i zmodyfikowanej (Cieszewska, Operat...). Zgodnie z koncepcją „matryc – płatów – korytarzy” krajobraz traktowany jest jako różnorodny fragment powierzchni ziemi złożony ze skupienia wzajemnie oddziałujących ekosystemów, powtarzających się w podobny sposób, a za jego podstawowe elementy strukturalne uznają: matryce, płaty i korytarze (Pietrzak, 1998). Matryce –to najbardziej rozprzestrzenione, stosunkowo duże, zwarte i najsilniej powiązane elementy krajobrazu, stanowiące dominujący powierzchniowo i funkcjonalnie element krajobrazu (Pietrzak, 1998). Głównym kryterium wydzielania matryc były: użytkowanie terenu, budowa geologiczna i ukształtowanie terenu. Głównymi jednostkami, powierzchniowo i funkcjonalnie dominującymi na terenie Parku, są obszary wysoczyzny płaskiej i falistej w przeważającej części pokryte lasem, a także rynny polodowcowe. Biorąc pod uwagę powyższe kryteria jako matryce (czyli tło obszaru) zaproponowano duże i zwarte kompleksy leśne (lasy: Włoszakowickie, lasy na zach. od Jeziora Przemęckiego Północnego oraz w najdalej wysuniętej na zach. części Parku tzw. „Górach Wieleńskich”) oraz znaczne powierzchnie wodne Przemęckiego Parku Krajobrazowego (Przemęckie Północne, Środkowe, Zachodnie, Breńskie, Białe – Miłkie, Lincjusz, Brzeźnie, Dominickie, Wielkie, Buckie, Boszkowskie, Lgińsko). Płaty ekologiczne – to nielinijne elementy strukturalne krajobrazu, różniące się typem, wielkością, kształtem, charakterem granic i różnorodnością od elementów sąsiadujących. Stanowią one subdominujące powierzchniowo lub występujące rzadziej a nawet okazjonalnie plamy, wypełniające matryce i im podporządkowane, często decydujące o ich specyfice. (Pietrzak, 1998). Scharakteryzowano jedynie te płaty ekologiczne, które pełnią szczególną rolę w funkcjonowaniu przyrodniczym Parku. Ponadto wyróżnione zostały biocentra, czyli płaty o wybitnym bogactwie gatunkowym, których funkcja zasilająca dotyczy przede wszystkim aspektu biologicznego. Najczęściej jako biocentra wyróżniane są obszary o potwierdzonej cenności, czyli obszary chronione, np. w krajowej sieci ekologicznej ECONET - Polska lub Pan-European Ecological Network (Cieszewska, Operat....). W przypadku Przemęckiego Parku Krajobrazowego takie podejście jest jednak zbyt ogólne, gdyż cały obszar Parku stanowi element sieci ECONET, zatem pod pojęciem biocentrów przyjęto tu obszary o najwyższych walorach przyrodniczych, za które uznano rezerwaty przyrody: Jezioro Terzebidzkie, Wyspa Konwaliowa oraz Jezioro Święte oraz potencjalne specjalne obszary ochrony siedlisk jezioro Brenno i potencjalny obszar ochrony siedlisk (tzw. Shadow list) Jelonkowe Dąbrowy. Pozostałe płaty ekologiczne pełnią funkcje wspomagające korytarze lub wzbogacają zróżnicowanie biologiczne obszaru.
126 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Korytarze ekologiczne – to relatywnie wąski pas terenu, różniący się od otaczającego tła. Bywa izolowany lub połączony z określoną powierzchnią charakteryzującą się specyficznymi warunkami ekologicznymi.. Korytarze mogą pełnić funkcje siedliska, filtru, przewodnika, źródła i odbiornika, lecz przeważnie są głównymi drogami migracji substancji, energii i organizmów w krajobrazie (Kijowska, Zajadacz, 2004). Istotne znaczenie dla funkcjonowania korytarzy ma również ich szerokość i stopień łączności. Przyjmuje się, że aby korytarz rangi krajowej funkcjonował poprawnie (spełniał swoją podstawową rolę przewodnika) powinien mieć szerokość nie mniejszą niż 500 m, natomiast dla korytarzy regionalnych - co najmniej 200 m (Cieszewska, Operat...). Jako korytarze przyjęto struktury liniowe połączone z innymi korytarzami bądź płatami. Główny rodzaj korytarzy ekologicznych obszaru Przemęckiego Parku Krajobrazowego stanowią ciągi rynien polodowcowych. Oprócz korytarzy ciągłych uwzględniono ciągi wysp środowiskowych (ang. stepping stones.) – zwane także łańcuchami wysp, które obejmują układ niewielkich płatów (zwykle leśnych) rozmieszczonych w bliskich odległościach, gdzie przerwy pomiędzy poszczególnymi płatami – wyspami nie powinny być większe niż kilkadziesiąt do kilkuset metrów mimo braku zwartej ciągłości wpływają one pozytywnie na utrzymanie powiązań, a ponadto wzbogacają różnorodność biologiczną analizowanego obszaru. Korytarze ekologiczne mogą likwidować lub osłabiać działanie barier utrudniających lub uniemożliwiających przepływ energii, materii i informacji genetycznej. Bariery ekologiczne zmieniają strukturę funkcjonalno przestrzenną środowiska przyrodniczego, rozbijają spójność ekologiczną, większych cennych przyrodniczo obszarów (Kijowska, Zajadacz, 2004). Wśród barier ekologicznych wyznaczono tylko te elementy, które w znaczącym stopniu ograniczają funkcjonowanie środowiska. Zgodnie z powyższym, za bariery ekologiczne przyjęto tylko te drogi lub linie kolejowe, na których natężenie ruchu stanowi zagrożenie dla migrujących ssaków; do grupy tej zalicza się także zwarte liniowe układy zabudowy (Ciszewska, Operat….). Poza wymienionymi składowymi wyróżniono elementy skupione o charakterze antropogenicznym - węzły antropogeniczne, które mogą stanowić źródła zagrożeń dla systemu przyrodniczego, np. stanowią źródła rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń. Zidentyfikowano także luki w systemie przyrodniczym - wymagające zmiany w użytkowaniu w takim kierunku, aby mogły funkcjonować powiązania przyrodnicze.
Charakterystyce poddano tylko te składowe struktury, które pełnią znaczącą rolę dla funkcjonowania przyrodniczego Parku. Analizowany obszar jest terenem chronionym, z tego względu za podstawowe kryterium wyznaczenia poszczególnych elementów struktury przyrodniczej przyjęto funkcjonowanie biologiczne obszaru, a za kluczowe elementy struktury przyrodniczej przyjęto te składowe, które zapewniają zachowanie różnorodności biologicznej i cechują się niewielkim stopniem przekształcenia antropogenicznego (Cieszewska,Operat….).
127 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
5.3.2 Kluczowe elementy struktury ekologicznej Przemęckiego Parku Krajobrazowego Przemęcki Park Krajobrazowy jest elementem struktury o randze krajowej w sieci ekologicznej ECONET – i stanowi obszar węzłowy o znaczeniu krajowym (4K – Pojezierza Leszczyńkiego). Tło struktury ekologicznej Przemęckiego Parku Krajobrazowego stanowią duże, zwarte kompleksy leśne oraz system jezior polodowcowych (lasy: Włoszakowickie, na zach. od Jeziora Przemęckiego Północnego, pomiędzy jeziorami Przemęckimi a jeziorem Dominickim oraz w najdalej wysuniętej na zach. części Parku). W lasach Przemęckiego Parku Krajobrazowego dominują bory sosnowe i mieszane pokrywające ubogie siedliska. Lasy liściaste zajmują mniejsze powierzchnie siedlisk żyznych i grądowych. Większe powierzchnie żyznych siedlisk występują w centralnej części Lasu Włoszakowickiego. W kierunku zachodnim kompleks leśny staje się mniej zwarty, przechodzi w układy mozaikowe leśno - łąkowo - pastwiskowo - polne, przy czym nie wszystkie obszary grupowane jako użytki rolne stanowią pola w uprawie. Część z nich jest obecnie nieużytkowana i podlega spontanicznemu zarastaniu, trudno przewidzieć zmianę, jaka nastąpi w najbliższym czasie w tym rejonie Parku. Obecnie taki układ jest korzystny względem struktury ekologicznej – wzmacnia bowiem przebiegające tu ciągi powiązań. Jeziora ukształtowane w dnach dolin rynnowych, w przeważającej części użytkowane rekreacyjnie, dominują w północno - zachodniej części opracowania. Położone malowniczo wśród lasów, łąk i pól, otoczone urozmaiconą rzeźbą terenu zajmują powierzchnię około 1492 ha. Jeziora Przemęckiego Parku Krajobrazowego charakteryzują wydłużone w kierunku północno – wschodnim kształty i stosunkowo niewielkie głębokości. Największym, a zarazem najgłębszym i najczystszym jeziorem Parku jest Jezioro Dominickie, przez co wyróżnia się na tle pozostałych jezior. Wzdłuż rynien polodowcowych przebiegają główne korytarze ekologiczne obejmujące cieki wodne oraz podmokłe tereny użytków zielonych wytworzonych na podłożu torfowym, bądź murszowo - mineralnym. Te korytarze o charakterze geomorfologiczno – hydrologicznym przebiegają przez matryce wysoczyzn morenowych porośniętych lasem. Ze względu na specyfikę korytarzy rynnowych nie łączą większych płatów na terenie Parku. Funkcję ponadlokalną na tereinie spełnią 3 korytarze rynnowe: wzdłuż Południowego Kanału Obry, Młynówki Kaszczorskiej i Kanału Przemęckiego. Dwa ostatnie korytarze łączą się z Kanałami Obrzańskimi, które podobnie jak obszar Przemęckiego Parku Krajobrazowego tworzą węzeł Pojezierza Leszczyńskiego rangi krajowej 4 k, dalej w kierunku zachodnim kanały Obry tworzą korytarz ekologiczny rangi krajowej (Zbąszyński Obry 23 k), podobnie w kierunku wschodnim – korytarz ekologiczny rangi krajowej (Kanału Mosińskiego 24 k). Szczegółowy opis regionalnych powiązań został przedstawiony w oddzielnym rozdziale.
5.3.3 Lokalna struktura ekologiczna Przemęckiego Parku Krajobrazowego Struktura przyrodnicza ma budowę hierarchiczną, zatem składowe rangi krajowej zawierają drobniejsze elementy rangi regionalnej i dalej lokalnej, dlatego występowanie np. korytarzy lokalnych w obrębie obszarów węzłowych w skali krajowej jest zasadne i wynika ze wzrostu 128 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego szczegółowości informacji i dokładności źródeł (głównie map) wykorzystywanych przy identyfikacji elementów struktury (Cieszewska, Operat…). Na strukturę Przemęckiego Parku Krajobrazowego składają się: − obszar węzłowy rangi krajowej – Pojezierze Leszczyńskie (4 k) − 3 korytarze rangi ponadlokalnej – korytarze łąkowo – wodne: wzdłuż: Południowego Kanału Obry, Młynówki Kaszczorskiej i Kanału Przemęckiego. − 3 lokalne biocentra – rezerwaty przyrody: Jezioro Trzebidzkie, Wyspa Konwaliowa, Jezioro Święte − 20 lokalnych korytarzy rynnowych o charakterze łąkowo – wodnym − 2 liniowe lokalne korytarze leśne − 4 lokalne korytarze leśne stanowiące łańcuchy wysp środowiskowych − 5 płatów izolowanych pagórków morenowych − 5 płatów leśnych − 6 płatów ekosystemów łąkowych − 13 płatów użytkowanych rolniczo − 14 płatów zwartej zabudowy Obiekty te zlokalizowane są w obrębie tła, które stanowią lasy i jeziora. Otoczenie to w pozytywnym stopniu wpływa na funkcjonowanie biologiczne wymienionych elementów struktury - wzmacnia zachodzące procesy przyrodnicze. Miejscowe uzupełnienie struktury ekologicznej Przemęckiego Parku Krajobrazowego na terenach użytkowanych rolniczo pełnią remizy i miedze.
5.3.3.1 Krajowy obszar węzłowy Pojezierza Leszczyńskiego (4k) Powierzchnia obszaru wynosi 987 km2. W granicach krajowego obszaru węzłowego Pojezierza Leszczyńskiego znajduje się Przemęcki Park Krajobrazowy oraz 4 rezerwaty. Cały obszar węzłowy reprezentuje strefę pojezierzy młodoglacjalnych na jej południowym skraju. Obejmuje jeziora eutroficzne, torfowiska niskie i przejściowe, wilgotne i świeże łąki oraz lasy, gdzie wśród leśnych zbiorowisk zastępczych zachowały się fragmenty fitocenoz zbliżonych do naturalnych: ols, łęg grąd, czy bór mieszany. Występuje co najmniej 21 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 3 gatunki z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK).W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej następujących gatunków ptaków: błotniak zbożowy (PCK), kania czarna (PCK), kania ruda (PCK), bąk (PCK), bączek (PCK), podróżniczek (PCK) i gęgawa; występuje 22-50 par czapli siwej, w stosunkowo dużej populacji występują również bocian biały oraz pustułka. Na terenie Pojezierza leszczyńskiego występują 2 obszary specjalnej ochrony ptaków Pojezierze Sławskie (PLB300011) i Wielki Łęg Obrzański (PLB300004).
129 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Ponadto na terenie Parku występuje potencjalny specjalny obszar ochrony siedlisk - Jezioro Brenno (PLH300018) oraz potencjalny obszar ochrony siedlisk znajdujący się na liście organizacji pozarządowych (tzw. „Shadow List”) – Jelonkowe Dąbrowy w Nadleśnictwie Włoszakowice.1 Występuje tu największa w Polsce populacja selera błotnego (Apium repens). Stwierdzono na tym obszarze występowanie 8 gatunków rzadkich i bardzo rzadkich motyli, a także 1 gatunku ślimaka lądowego na granicy zasięgu. Wyróżniono 3 biocentra obejmujące Przemęcki Park Krajobrazowy i ostoje Parku2
5.3.3.2 Korytarze rangi ponadlokalnej Do korytarzy rangi ponadlokalnej zaliczono 4 ciągi związane z rynnami polodowcowymi o charakterze wodno – łąkowym. Korytarz ponadlokalny Południowego Kanału Obry – zlokalizowany jest w północnej części Parku i obejmuje szeroki pas łąkowo - wodny towarzyszący Północnemu Kanałowi Obry. Stanowi on istotne połączenie w regionalnej strukturze ekologicznej łącząc obszar Parku z pozostałymi Kanałami Obrzańskimi. Jego ciągłość już poza granicami Parkiem przerywa linia kolejowa Wolsztyn - Leszno. Korytarz ponadlokalny Kanału Przemęckiego – położony jest w północnej części Parku. Łączy Jezioro Przemęckie z Południowym Kanałem Obry. Jego ciągłość na terenie Parku nie jest zakłócona. Korytarz ponadlokalny Młynówki Kaszczorskiej– położony w zachodniej części Parku łączy Jeziora Przemęckie Zachodnie z Południowym Kanałem Obry Zagrożeniem dla jego funkcjonowania jest przecinająca go na terenie Parku droga wojewódzka nr 322 Wschowa – Wolsztyn.
5.3.3.3 Biocentra – lokalne obszary zasilania Przemęckiego Parku Krajobrazowego Do obszarów zasilania zaliczono tereny o najwyższych walorach przyrodniczych, które już objęte są ochroną rezerwatową, jak również obszary zalecane do objęcia ochroną, a jednocześnie cechujące się zwartością, gdyż biocentra należą do grupy elementów struktury o charakterze skupionym. Należą do nich rezerwaty: „Jezioro Trzebidzkie”, „Wyspa Konwaliowa”, „Torfowisko nad Jeziorem Świętym” oraz potencjalne specjalne obszary ochrony siedlisk jezioro Brenno i potencjalny obszar ochrony siedlisk (tzw. Shadow list) Jelonkowe Dąbrowy. Biocentra cechują się znacznym urozmaiceniem. Odziaływania zewnętrzne w znacznym stopniu ograniczają położenie i dostępność rezerwatów: „Jezioro Trzebidzkie” otoczone łąkami podmokłymi,
1 Standardowe formularze danych dla obszarów specjalnej ochrony (OSO), dla obszarów spełniających kryteria obszarów o znaczeniu wspólnotowym (OZW) i dla specjalnych obszarów ochrony (SOO) dla Wielkiego Łęgu Obrzańskiego, Pojezierza Sławskiego i Jeziora Brenno. 2 Koncepcja Krajowej Sieci Ekologicznej ECONET – Polska, pod red. A. Liro, Warszawa, 1995 130 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
„Torfowisko nad Jeziorem Świętym” - wewnątrz kompleksu leśnego oraz „Wyspa Konwaliowa”– otoczona jest wodami Jeziora Radomierskiego. Biocentrum „Jezioro Trzebidzkie” – znajduje się w północno-wschodniej części Parku na terenie gminy Przemęt. Rezerwat o powierzchni 93 ha powołany został w celu ochrony ptaków. Taflę jeziora otacza doskonale wykształcony zespół trzcinowisk, szuwarów i zarośli wierzbowych, które stopniowo przechodzą w oles, a następnie łęg nadjeziorny. Tereny cenne przyrodniczo ciągną się także poza obręb rezerwatu – na wschód od jeziora, nad zasilającymi je ciekami występują łęgi olchowo-jesionowe zarastające dawne łąki wilgotne, spontanicznie wykształcone i słabo zagospodarowane (Plan Ochrony Przemęckiego parku Krajobrazowego, Operat florystyczny). Biocentrum „Torfowisko nad Jeziorem Świętym” – położone w kompleksie leśnym na terenie gminy Przemęt o powierzchni 6,84 ha utworzony w 1959 posiada dobrze wykształcone torfowisko przejściowe z płem zarastającym powierzchnię niewielkiego jeziorka eutroficznego, otoczone borem bagiennym. Występuje tu szereg gatunków rzadkich i chronionych (Plan Ochrony Przemęckiego parku Krajobrazowego, Operat florystyczny). Biocentrum „Wyspa Konwaliowa” – o powierzchni 24,90 ha, usytuowane na jeziorze Radomierskim (gm., Przemęt). Charakteryzują je bardzo dobrze zachowane zbiorowiska grądów oraz kwaśnych dąbrów i stanowisko (nie obs. 2008) Cephalanthera rubra, Lilium martagon, Neottia nidus avis. (Plan Ochrony Przemęckiego parku Krajobrazowego, Operat florystyczny). Biocentrum „jezioro Brenno” - obszar obejmuje eutroficzne jezioro Brenno wraz z pasem otaczających go łąk i pastwisk. W obszarze występuje największa w Polsce populacja Apium repens. Zagrożeniem jest nadmierny rozwój infrastruktury służącej rekreacji i wypoczynkowi, nadmierna presja ze strony ludzi - wydeptywanie i niszczenie roślinności w pasie nadbrzeżnym. Negatywny wpływ na chroniony gatunek ma także zarastanie przez krzewy i drzewa nieużytkowanych łąk3. Biocentrum „Jelonkowe Dąbrowy” - najcenniejszym elementem przyrodniczym jest obecność licznego stanowisk jelonka rogacza. Środowiskiem jego życia są kwaśne dąbrowy, które łącznie zajmują ponad 30% powierzchni obszaru. Duża część drzewostanów to lasy w wyższych klasach wieku. Wartość przyrodniczą terenu wzbogacają niewielkie torfowiska mszarne, jednak ich stan zachowania jest bardzo zły. Zagrożeniem dla populacji jelonka może być zmiana sposobu odnawiania dąbrów przez LP. Znaczenie może mieć również wzrastająca presja turystyczna i rekreacyjna Ze względu na nie konieczne może utrzymywanie lasu w wzorowym stanie higienicznym, co niekorzystnie wpływa na gatunki drewno- i próchno-żerne. Pewnym zagrożeniem może być również wyłapywanie jelonków rogaczy w celach handlowych i kolekcjonerskich. Obecność ruchliwej szosy ma również pewne znaczenie, szczególnie w przypadku ewentualnych katastrof drogowych czy możliwości zaprószania ognia 4.
3 Standardowy Formularz Danych Natura 2000 4 Standardowy Formularz Danych Natura 2000 131 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
5.3.3.4 Lokalne korytarze łąkowo – wodne Wszystkie lokalne korytarze łąkowo – wodne związane są z systemem rynien polodowcowych. Tworzy je ciek wodny oraz ekosystem podmokłych łąk utworzonych na podłożu torfowym. Łączą jeziora Przemęckiego Parku Krajobrazowego, zapewniając w ten sposób ciągłość sieci ekologicznej. Większość tych korytarzy mimo obecnie dobrej kondycji jest narażona na zmiany. Do głównych zagrożeń należy (znamienny dla całej Wielkopolski) niski stan wód gruntowych. Natomiast w skali lokalnej zagrożenie stanowi zwiększenie powierzchni zabudowanej eliminującej ciągłość powiązań. Obecnie ciągłość lokalnych korytarzy łąkowo – wodnych zakłócają ciągi komunikacyjne pomiędzy jeziorami: Lgiń – Lincjusz, Wielkie – Dominickie, Boszkowskie – Buckie, Górskie – Olejnickie, Miałkie – Lincjusz oraz kolej, która przecina korytarz ekologiczny pomiędzy jeziorami: Błotnickie – Boszkowskie oraz Wielkie – Dminickie.
5.3.3.5 Lokalne korytarze leśne Na terenie Przemęckiego Parku Krajobrazowego zlokalizowano 4 lokalne korytarze leśne stanowiące łańcuchy wysp środowiskowych. Zazwyczaj występują one wzdłuż rynien polodowcowych. Są to następujące korytarze: - układ wysp leśnych ciągnący się od jeziora Lgńsko po stronie zachodniej rynny polodowcowej się aż do jeziora Lincjusz - układ wysp leśnych ciągnący się od jeziora Lgńsko po stronie wschodniej rynny polodowcowej się aż do jeziora Brzeźnie - układ wysp leśnych pomiędzy jeziorami Lincjusz – Brzeźnie - układ wysp leśnych pomiędzy jeziorami Olejnickie – Dominickei, na południe od Radmierza. Korytarze te tworzą połączenia pomiędzy kompleksami leśnymi stanowiącymi tło i płatami leśnymi. Wszystkie te elementy mimo przerwanej ciągłości w istotny sposób wpływają na wzmocnienie struktury przyrodniczej. Większość łańcuchów wysp środowiskowych stanowi zestawy niewielkich płatów leśnych. Ponadto na terenie parku wyróżniono 2 liniowe korytarze leśne. W pn. – wsch. części Parku na długości od Poświętna do Barchlina, wzdłuż krawędzi wysoczyzny morenowej ciągnie się pas leśny, który podobnie jak lokalne korytarze wyspowe towarzyszy korytarzowi rynny subglacjalnej. Drugi leśny, liniowy korytarz ekologiczny łączy dwa zwarte kompleksy leśne: Włoszakowicki i kompleks leśny położony w pn. – zach. części opracowania, zachowując w ten sposób ciągłość ekosystemu.
132 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
5.3.3.6 Płaty podmokłych ekosystemów łąkowych Zespoły płatów podmokłych ekosystemów łąkowych wytworzyły się na podłożu organicznym torfowym bądź murszowo – mineralnym. Płaty podmokłych ekosystemów łąkowych wyznaczono: - na zach. od Starej Rzeki, - pomiędzy jeziorami Osłonimskim i Białym - Miałkim - na wsch. od jeziora Przemęckiego Zachodniego, - na pd. od jez. Boszkowskiego, - pomiędzy jeziorami Wielkim i Trzebidzkim - na pd. od Jeziora Błotnickiego (podłoże murszowo – mineralne)
5.3.3.7 Płaty izolowanych pagórków morenowych W krajobrazie Przemęckiego Parku Krajbrazowego w jego północno – wschodniej części wyraźnie zaznacza się pięć pagórów morenowych nie pokrytych roślinnością wysoką (np. lasami), otoczonych podmokłymi ekosystemami łąkowymi. Pagóry będące działalności lądolodu urozmaicają plaski krajobraz tej części Parku.
5.3.4 Elementy struktury przyrodniczej negatywnie wpływające na funkcjonowanie przyrodnicze Przemęckiego Parku Krajobrazowego Składowe struktury ograniczające jej funkcjonowanie na terenie Parku związane są z antropogenicznym przekształcaniem krajobrazu. Do elementów ograniczających funkcjonowanie struktury zaliczamy bariery (liniowe) i węzły antropogeniczne oraz luki.
5.3.4.1 Bariery antropogeniczne Do głównych barier ekologicznych o znaczeniu ponadlokalnym na terenie Parku należą wspominane wyżej jako ograniczenia w funkcjonowaniu różnych elementów strukturalnych linia kolejowa Wolsztyn – Leszno oraz droga wojewódzka 305, która ze względu, iż przebiega tylko przez mały fragment Parku w części zachodniej, nie stanowi tak dużego zagrożenia dla jego funkcjonowania. Do barier rangi lokalnej należy zaliczyć dwie drogi powiatowe: nr 3820 Mochy –Śmigiel (przerywa ciągłość korytarzy ekologicznych w pn. części Parku) i nr 4756 Włoszakowice – Brenno, która przecina kompleks leśny k/ Włoszakowic oraz dwie drogi lokalne: wzdłuż Jeziora Dominickiego i droga Kaszczor – Olejnica, które szczególnie w sezonie letnim wyróżnia zwiększony ruch samochodowy, co niekorzystnie wpływa na funkcjonowanie systemu przyrodniczego Parku. Droga wzdłuż J. Dominickiego rozdziela ekosystem lasów i jezior 133 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego utrudniając przepływ informacji pomiędzy nimi. Natomiast droga Kaszczor – Olejnica przecina korytarz ekologiczny łączący jeziora Przemęckie Środkowe i Północne. Pozostałe drogi cechuje relatywnie niższa intensywność ruchu, stąd ograniczenia w przenoszeniu oddziaływań pomiędzy płatami ekologicznymi znacznie mniejsze. Do grupy barier antropogenicznych ze względu na liniowy charakter zaliczone zostały również zwarte układy zabudowy wzdłuż drogi Kaszczor – Olejnica, a także wzdłuż drogi przebiegającej po pd. stronie J. Dominickeigo.
5.3.4.2 Węzły antropogeniczne Dominującymi elementami o charakterze skupionym, które negatywnie oddziałują na funkcjonowanie Parku są obszary zabudowy letniskowej: Brenno – Ostrów, Wieleń Zaobrzański, Osłonin, Górsko, Boszkowo, Dominice, Radomierz i Błotnica Ich lokalizacja na pograniczu kompleksów leśnych i jezior wskazuje na rodzaj ich oddziaływania. Tereny te są w największym stopniu penetrowane, a zatem osłabione jest zachowanie w tych rejonach procesów przyrodniczych, zwłaszcza dotyczących funkcjonowania biologicznego.
5.3.4.3 Luki powiązań w systemie przyrodniczym Opisana struktura ekologiczna na terenie Parku ma stosunkowo spójny charakter, co wynika przede wszystkim ze zwartego układu głównych jej elementów. Do obszarów wymagających poprawy powiązań przyrodniczych należą te, gdzie istniejące ciągi cechuje relatywnie niższy stopień łączności - szczególnie na rozległym obszarze użytkowanym rolniczo od Górska do Przemętu. W tym przypadku nie chodzi o wzmocnienie istniejących elementów struktury ekologicznej, lecz o takie kształtowanie krajobrazu, aby zwiększyć jego zrównoważenie pod względem przyrodniczym. Chodzi tu o wprowadzenie zadrzewień śródpolnych i przydrożnych, tak aby ten południowy fragment Parku stanowił bardziej sprzyjający rejon dla gatunków rodzimych. Konieczne jest w tym przypadku uwzględnienie tradycyjnych założeń alejowych, także rozmieszczenie punktów widokowych oraz odpowiedni dobór wprowadzanych gatunków.
5.4 Zagrożenia Przemęckiego Parku Krajobrazowego Zagrożenia powierzchni terenu Na terenie PPK występują 4 czynne wyrobiska eksploatacji kopalin (piasków i żwirów) w rejonie: Radomierza, Górska, Zaborówca i Hetmanic. Znajduje się tu kontrolowane czynne składowisko odpadów komunalnych (gm. Wijewo) oraz 2 niekotrolowane składowiska odpadów komunalnych w rejonie miejscowości: Nowa Wieś, Radomierz.
134 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Na terenah zabudowy wiejskiej wystepują w wielu gospodarstwach składowiska surowców rolniczych.
Zagrożenia lasów Wszystkie lasy Przemęckiego Parku Krajobrazowego należą do średniej klasy uszkodzeń drzewostanu, co wskazuje na lekko i średnio uszkodzone drzewa i średni stan zdrowotny lasów. Uszkodzenia te powodują głównie czyniki biotyczne. Nie należy jednak bagatelizować w osłabieniu stanu zdrowotnego lasów wpływu transgranicznej emisji zanieczyszczeń z kierunku zachodniego (głównie z Niemiec), transregionalnych zanieczyszczeń (przede wszystkim ze Śląska).
Zagrożenia wód powierzchniowych Główne zagrożenia rzrek PPK stanowią zanieczyszczenia zarówno obszarowe (spływ biogenów z pól) jak i punktowe. Zanieczyszczenia liniowe, czyli komunikacyjne (spłukiwanie z dróg i torowisk przez opady atmosferyczne), będą miały znaczenie drugorzędne. Natomiast wpływ na zanieczyszczenie jezior mają niekorzystne cechy morfometryczne – niewielka głębokość jezior, eutrofizacja jezior, nadmierne i zbyt agresywne wykorzystanie rekreacyjne, rolnicze użytkowanie zlewni części jezior oraz nieuregulowana gospodarka wodno – ściekowa. Na analizowanym terenie do największych skoncentrowanych zrzutów zanieczyszczeń należy Wieleń oraz Boszkowo – Letnisko. Efektem zrzutu ścieków jest zanieczyszczenie wód.
Degradacja wód podziemnych Prawie cały teren Przemęckiego parku Krajobrazowego pokrywaja grunty szczególnie podatne na infiltrację zanieczyszczeń wód podziemnych. Zanieczyszczenie wód podziemnych na tym terenie ma przede wszystkim związek z działanościa bytową i rolniczą człowieka (brak zbiorczego systemu kanalizacji, brak szczelności zbiorników na ścieki, tereny skaładowisk odpadów komunalnych).
Degradacja powietrza atmosferycznego Na terenie Parku nie zarejestrowano żadnych większych emitorów pyłów i gazów. Jednak na wystepujących tu licznych terenach zasiedlonych mamy do czynienia ze skupiskami źródeł niskiej emisji gazów i pyłów. Emisja całkowita nie osiąga jednak takiej wartości, by obniżać jakość powietrza na terenie Parku. W określonej sytuacji meteorologicznej możliwe są transgraniczne napływy zanieczyszczeń z zagłębia paliwowo – energetycznego Niemiec.
135 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
5.5 Walory krajobrazowe Przemęckiego Parku Krajobrazowego Termin „krajobraz funkcjonuje w różnych dyscyplinach naukowych. Zgodnie z Europejską Konwencją Krajobrazową z dnia 20 października 2000 r. „"krajobraz" znaczy obszar, postrzegany przez ludzi, którego charakter jest wynikiem działania i interakcji czynników przyrodniczych i/lub ludzkich”. Obszar Przemęckiego Parku Krajobrazowego obejmuje jeden z najbardziej malowniczych fragmentów Pojezierza Sławskiego. Główne rysy dzisiejszego krajobrazu są związane z akumulacyjną i erozyjną działalnością ostatniego lądolodu i jego wód roztopowych. O wyjątkowym charakterze krajobrazu Parku decyduje przede wszystkim jego młodoglacjalny krajobraz, na który składają się: urozmaicona rzeźba terenu, duża liczba jezior, znaczna powierzchnia lasów, a także Południowy Kanał Obry. Na obszarze Parku można zaobserwować wszystkie układy form powstałych w wyniku akumulacyjnej i erozyjnej działalności lądolodu i jego wód roztopowych. Deniwelacje terenu wynoszą tu około 40 m. Urozmaicona rzeźba terenu przejawia się w postaci pagórów wydmowych porośniętych lasem (gm. Wijewo) w zachodniej części parku, czy morenowych pagórów występujących na terenie całego obszaru objętego opracowaniem. Obszary pagórkowate mają swoje lokalne nazwy, jak np. Pagóry Kaszczorskie, Bycza Góra na południe od Barchlina, Góry Karpaty na północ od Kaszczoru i Boszkowa, czy Wieleńskie Góry Obszary te obniżają się łagodnie ku północy, przechodząc w terasy akumulacyjne związane z rozległymi dolinami Kanałów Obry, Jezior Przemęckich i Kanału Błotnickiego. Licznie występujące w północno – zachodniej części Parku jeziora, stanowią jeden z ważniejszych walorów krajobrazowych. Położone wśród łąk, pól i lasów, w zagłębieniach terenu, otoczone wzniesieniami współtworzą atrakcyjny krajobraz. Wszystkie powiązane są ze sobą ciekami. Największe pod względem większości są jeziora Dominickie, Przemęckie Zachodnie, Środkowe i Północne. Około 40 % powierzchni Parku pokrywają zwarte kompleksy leśne, najczęściej bory sosnowe lub mieszane. Największy kompleks leśny znajduje się w pd. części parku na terenie Nadleśnictwa Włoszakowice, pozostałe występują na zach. od Jeziora Przemęckiego Północnego, pomiędzy jeziorami Przemęckimi a jeziorem Dominickim oraz w najdalej wysuniętej na zach. części Parku obejmującej „Wieleńskie Góry”. Trzy kompleksy leśne (prócz lasów „Wieleńskich Gór”) stykają się na znacznej długości z linią brzegową tutejszych jezior. W lasach Przemęckiego Parku Krajobrazowego dominują bory sosnowe i mieszane pokrywające ubogie siedliska. Lasy liściaste zajmują mniejsze powierzchnie siedlisk żyznych i grądowych. Większe powierzchnie żyznych siedlisk występują w centralnej części Lasu Włoszakowickiego. Gatunkiem dominującym w lasach Przemęckiego Parku Krajobrazowego jest sosna zwyczajna. Sosna zwyczajna łatwo przystosowuje się do różnych warunków środowiska. Drzewostany, które tworzy są średniej jakości technicznej i o niskich walorach ekologicznych. Występują w większości na siedliskach boru mieszanego oraz lasu mieszanego. Monokultury sosnowe urozmaicane są domieszkami dębu, brzozy, olchy, jesionu, topoli oraz świerku.
136 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Nikłe ślady po dawnych, bujnych lasach mieszanych, świetlistych dąbrowach czy też przepastnych puszczach rozciągających się wśród bagien nadobrzańskich, stanowią rozproszone po całym obszarze sędziwe i okazałe drzewa, najczęściej dęby. Podziwiać je możemy w starych parkach podworskich, w obrębie Wielkiego Łęgu Obrzańskiego w luźnych skupieniach, pojedyncze egzemplarze na obrzeżach pól i lasów, wśród zabudowań wiejskich, przy drogach, kanałach i ciekach wodnych. Świadkami tamtych czasów są m.in. dęby w Buczu. W ujęciu krajobrazowym istotne dla zabudowań znajdujących się w obrębie Parku i jego sąsiedztwie jest zachowanie zabytkowego układu wsi Przemęt oraz niektórych elementów architektury wiejskiej – głównie dworków i wiatraków. Wiatraki jako element rozpoznawczy województwa wielkopolskiego licznie występują na terenie Parku. Wzbogaceniem krajobrazu wsi są lokalizowane przy drogach, na rozwidleniu dróg, Na terenie gospodarstw kapliczki, krzyże i figury. na tle krajobrazu Przemęckiego Parku Krajobrazowego wyróżniają się klasztory cysterskie w Wieleniu, Przemęcie i mieszczącym się juz poza granicami Parku - Kaszczorze stanowiące ważne elementy szlaku cysterskiego. Wymienione wyżej cechy: zróżnicowane ukształtowanie terenu, obecność jezior, duża powierzchnia ekosystemów leśnych, wyróżniające się obiekty kultury materialnej decydują o wyjątkowych walorach przyrodniczych i krajobrazowych Przemęckiego Parku Krajobrazowego.
5.6 Punkty widokowe w Przemęckim Parku Krajobrazowym Ogółem na terenie Przemęckiego Parku Krajobrazowego zanotowano 14 miejsc widokowych. Informacje o nich zostały uzyskane na podstawie dostępnych map i innych materiałów źródłowych, a także uzupełnione w trakcie kartowania terenowego (tabela nr 4). Tab. 4. Punkty widokowe Przemęckiego Parku Krajobrazowego NR LOKALIZACJA CHARAKTERYSTYKA 1. Chrabielin – wzniesienie z kościołem . Widok w kierunku pn. na Jezioro Trzebidzkie i i pn. - zach. – w kierunku Przemętu. 2. Góry Karpaty – pagór morenowy Widok w kierunku pd.- zach. na jeziora PPK , w kierunku 3. Sączkowo – pagór morenowy Kanałów Obrzańskich. 4. Starkowo – pagór morenowy 5. Biskupice Dłużyńskie – pagór morenowy Widok w kierunku pd. – zach. na krawędź wysoczyzny morenowej. 6. Przemęt – widok z drogi w kierunku Błocka Widok w kierunku pn. na obniżenie Kanałów Obrzańskiech, w kierunku pd. na panoramę Przemętu 7. Punkt Lehmana Widok w kierunku wsch. na wysoczyznę morenową z punktem kulminacyjnym – Babuliną 80,5 m n.p.m., w kier. zach. - teren eksploatacyjny kopalin piasku i żwiru. 8. Górsko – wzniesienie w okolicy Jezior Widok na Jeziora Przemęckie Środkowe Przemęckich Środkowych
137 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
9. Osłonin - grobla pomiędzy Jeziorem Wieleńskim Widok w na jeziora Wieleńskie i Osłonińskie i Osłonińskim 10. Radomierz – wzniesienie w pd. – wsch. części Widok na Jezioro Radomierskie i wyspę konwaliową. sołectwa 11. Górsko –widok z drogi gruntowej do Starkowa Widok w kier zach. na teren eksploatacyjny kopalin piasku i żwiru, w kierunku pn. – wsch. równinno – pagórkowaty obszar rolno - leśny 12. Radomierz – w kierunku pn. – zach. Widok na teren eksploatacyjny kopalin pisku i żwirów, widok na krajobraz wodno – łąkowy rynny subglacjalnej. 13. Zaborówiec – z drogi za stawami rybnymi Widok na teren eksploatacyjny kopalin pisaku i żwiru oraz 14. Hetmanice widok na krajobraz rolniczo – leśny wysoczyzny morenowej.
Dostępność komunikacyjna wszystkich zlokalizowanych punktów widokowych na terenie Przemęckiego Parku Krajobrazowego jest stosunkowo dobra. Najwięcej punktów widokowych (5) w Przemęckim Parku Krajobrazowym usytuowanych jest w pn. – wsch. części Parku. Znajdujące się tam pagóry morenowe pozbawione wysokiej roślinności, posiadają szeroką panoramę, stwarzając doskonałe możliwości do obserwacji krajobrazu wodno – łąkowego rynien subglacjalnych i Kanałów Odrzańskich, rolno – leśnego wysoczyzn morenowych, jak również osadniczego Błotnicy, Przemęty, czy Włoszakowic. Otoczenie Kanałów Obrzańskich oraz panoramę Przemętu z dominującym na horyzoncie klasztorze cysterskim można podziwiać z drogi w kierunku Błocka. Punkty widokowe skierowane na krajobraz jeziorny zlokalizowano w okolicy: Radomierza, Górska i Osłonina. Natomiast przekształcenia antropogeniczne możemy obserwować w Radomierzu, Górsku, Hetmanicach oraz z Punktu Lehmana. W Punkcie Lehmana roztacza się przed nami widok na wysoczyznę morenową z punktem kulminacyjnym – Babuliną 80,5 m n.p.m
5.7 Elementy harmonijne na terenie Przemęckiego Praku Krajobrazowego Elementy harmonijne na terenie Parku stanowią zasoby przyrodnicze, wśród których rozróżniamy m.in.: urozmaiconą rzeźbę terenu lasy, łąki, jeziora, cieki wodne, jak również na stałe wpisane w krajobraz Przemęckiego Parku Krajobrazowego elementy antropogeniczne związane z tradycyjną zabudową rolniczą oraz uwarunkowaniami kulturowymi obszaru kulturową obszaru. Dominantami pozytywnymi na obszarze Parku są przede wszystkim klasztory cysterskie oraz kościoły. Pozostałe obiekty zabytkowe nie są czytelne w krajobrazie, często tradycyjnie obsadzone drzewami, tak więc ich funkcja dominująca jest dosyć ograniczona.
138 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Wszystkie formy harmonijne Parku wyszczegółowione i opisane w zostały w rozdziale Formy architektoniczne zabudowy (5.1.5).
5.8 Elementy dysharmonijne na terenie Przemęckiego Praku Krajobrazowego Formy dysharmonijne na terenie Parku fizjonomicznie wpływające na odbiór Parku to: 1. wiatraki pozyskujące energię wiatrową: - gm. Włoszakowice: Grotniki (3) – poza Parkiem, ale w bezpośrednim jego sąsiedztwie 2. stacje bazowe telefonii komórkowej - gm. Włoszakowice: Ujazdowo (2), Jezierzyce Kościelne - gm. Przemęt: Olejnica, Przemęt, Kaszczor (poza Parkiem) - gm. Wijewo: Brenno, Wijewo (poza Parkiem w niedalekim sąsiedztwie 3. nieuporządkowana, chaotyczna zabudowa letniskowa nad jeziorami:
• Dominickim: Boszkowo - Letnisko, Dominice
• Białym – Miałkim: Brenno – Ostrów
• Wieleńskim: Wieleń, Osłonin
• Osłonińskim: Osłonin
• Górskim: Górsko, Olejnica
• Błotnickim: Perkowo
• Przemęckim: Perekowo 4. obiekty tzw. samowoli budowlanej zlokalizowane nad jeziorami: Osłonińskim (Osłonin), Wieleńskim (Wieleń Zaobrzański), Radomierskim (Radomierz), Przemęckim (Radomierz), Błotnickim (Prekowo), 5. zabudowa produkcyjno-usługowa i składowo-magazynowa (Włoszakowice na granicy z PPK), w tym istniejące hurtownie, tartaki, 6. obszary powstałe w wyniku eksploatacji kopalin (na granicy z PPK wyrobisko Kaszczor, Zaborówiec, Górsko, Radomierz, Hetmanice), 7. ciągi komunikacyjne o chrakterze tranzytowym (droga wojewódzka 305), 8. oczyszczalnie ścieków. Formy dysharmonijne Parku opisane zostały również w rozdziale Formy architektoniczne zabudowy (5.1.5).
139 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
6 CHARAKTERYSTYKA ZAGOSPODAROWANIA PRZEMĘCKIEGO PARKU KRAJOBRAZOWEGO ORAZ GMIN POŁOŻONYCH NA TERENIE PPK 6.1 Charakterystyka społeczno-gospodarcza 6.1.1 Struktura administracyjna Przemęcki Park Krajobrazowy położony jest na terenie: 1. województwa wielkopolskiego: 1) powiat kościański: a) gmina Śmigiel (z uwagi na niewielki udział powierzchni PPK w powierzchni gminy nie brano jej pod uwagę w opracowaniu), b) powiat leszczyński: a) gmina Święciechowa, b) gmina Wijewo, c) gmina Włoszakowice, c) powiat wolsztyński: a) gmina Przemęt, 2. województwa lubuskiego: 1) powiat wschowski: a) miasto Wschowa, b) gmina Wschowa.
140 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Rys. 2. Przemęcki Park Krajobrazowy na tle podziału administracyjnego
Zgodnie z Rozporządzeniami Wojewody Wielkopolskiego i Lubuskiego Przemęcki Park Krajobrazowy zajmuje powierzchnię 20 960,0 ha. W granicach województwa wielkopolskiego znajduje się większy obszar Parku o powierzchni 18 067,4 ha, co stanowi 86,2% jego całkowitej powierzchni. Pozostałe 2 894,0 ha (13,8%) znajduje się na terenie województwa lubuskiego. Park nie posiada otuliny.
Tab. 5. Przemęcki Park Krajobrazowy w układzie województw (wg Rozporządzeń Wojewody Wielkopolskiego i Wojewody Lubuskiego)
WOJEWÓDZTWO PARK PARK (GIS) [ha] [%] [ha] [%] województwo wielkopolskie 18067,4 86,2 18190,0 86,5 województwo lubuskie 2894,0 13,8 2850,0 13,5 Razem 20961,0 21040,0
141 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Rys. 3. Przemęcki Park Krajobrazowy w układzie województw
województwo lubuskie
województwo w ielkopolskie
0 5000 10000 15000 20000
ha
Udział poszczególnych gmin w ogólnej powierzchni Parku jest bardzo zróżnicowany – najmniejsza powierzchnia Parku przypada na gminę Świeciechowa (wg przetworzeń z wykorzystaniem narzędzi GIS – 1,1% ogólnej powierzchni Parku), natomiast największa na gminę Przemęt (42,1%). Poza Parkiem położone są grunty miasta Wschowa, które nie były uwzględniane w zestawieniu.
Rys. 4. Procentowy udział powierzchni gmin w ogólnej powierzchni PPK
Wschow a (Gm.)
Włoszakow ice
Wijew o
Święciechow a
Pr z emęt
0 1020304050% w g danych GUS w g przetw orzeń z w ykorzystaniem narzędzi GIS
Również zróżnicowany jest udział Parku w powierzchni ogólnej gmin (wg przetworzeń z wykorzystaniem narzędzi GIS od 1,8% w gminie Święciechowa do 54,4% w gminie Włoszakowice). Gminy, których największa powierzchnia objęta jest ochrona w formie Parku krajobrazowego (Włoszakowice, Przemęt) mają równocześnie największy udział w powierzchni Parku. Wyjątek stanowi gmina Wijewo, w granicach której Park stanowi 34,8% powierzchni, natomiast udział gminy w powierzchni Parku jest mniejszy i wynosi jedynie 10,2%.
142 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Rys. 5. Procentowy udział powierzchni PPK w poszczególnych gminach
Wschow a (Gm.)
Włoszakow ice
Wijew o
Święciechow a
Pr z emęt
% 0 102030405060
w g danych GUS w g przetw orzeń z w ykorzystaniem narzędzi GIS
Tab. 6. Przemęcki Park Krajobrazowy w układzie gmin (2006 r.)
GMINA POWIERZ POWIERZ POWIERZCHNIA UDZIAŁ GMINY W UDZIAŁ PARKU W -CHNIA -CHNIA PARKU W GMINIE POWIERZCHNI POWIERZCHNI GMINY GMINY PARKU GMINY (GUS) (GIS) wg GUS wg GIS wg GUS wg GIS wg GUS wg GIS [ha] [ha] [ha] [ha] [%] [%] [%] [%] Przemęt 22514 22420 9509 8850 47,5 42,1 42,2 39,5 Święciechowa 13494 13440 231 240 1,2 1,1 1,7 1,8 Wijewo 6184 6156 2153 2140 10,7 10,2 34,8 34,8 Włoszakowice 12775 12730 6135 6920 30,6 32,9 48,0 54,4 Wschowa (Gm.) 18907 18750 2000 2850 10,0 13,5 10,6 15,2
Razem 74713 20028 21040
Na strukturę osadniczą otoczenia PPK składają się łącznie 94 miejscowości (w tym jedno miasto – Wschowa), położone na terenie 5 gmin. Liczba sołectw w gminach wynosi 72.
Tab. 7. Struktura osadnictwa gmin wchodzących w granice PPK
GMINA LICZBA MIEJSCOWOŚCI LICZBA SOŁECTW Przemęt 30 25 Święciechowa 15 12
143 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Wijewo 8 7 Włoszakowice 22 13 Wschowa 19 15 Źródło: Bank Danych Regionalnych, www.stat.gov.pl
Wykaz sołectw i miejscowości położonych w granicach Parku i otuliny przedstawia tabela 8. Tab. 8. Wsie w PPK
POŁOŻENIE POŁOŻENIE LP. SOŁECTWO SOŁECTWA LP. SOŁECTWO SOŁECTWA WZGLĘDEM PPK WZGLĘDEM PPK I GMINA PRZEMĘT 24. Starkowo całość 1. Barchlin wcale 25. Wieleń Zaobrzański przeważająca część
2. Biskupice przeważająca część II GMINA ŚWIĘCIECHOWA 3. Błotnica całość 26. Nowe Długie 4. Borek wcale 27. Długie Stare brak
5. Bucz większa część 28. Gołanice mniejsza część 6. Górsko całość 29. Henrykowo brak 7. Kaszczor mniejsza część 30. Krzycko Małe brak
8. Kluczewo wcale 31. Lasocice brak 9. Mochy wcale 32. Niechłód brak 10. Nowa Wieś mniejsza część 33. Piotrowice brak
11. Olejnica całość 34. Przybyszewo brak 12. Osłonin całość 35. Strzyżewice brak 13. Perkowo mniejsza część 36. Święciechowa brak
14. Popowo Stare mniejsza część 37. Trzebiny brak 15. Poświętno mniejsza część III GMINA WIJEWO 16. Przemęt większa część 38. Brenno większa część
17. Radomierz całość 39. Miastko całość 18. Sączkowo większa część 40. Potrzebowo brak 19. Siekowo wcale 41. Przylesie 20. Siekówko wcale 42. Radomyśl niewielka część 21. Sokołowice większa część 43. Wijewo niewielka część 22. Solec wcale 44. Zaborówiec całość
23. Solec Nowy wcale
144 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
POŁOŻENIE LP. SOŁECTWO SOŁECTWA WZGLĘDEM PPK
IV GMINA WŁOSZAKOWICE 45. Boguszyn brak 46. Boszkowo całość 47. Bukówiec Górny niewielka część 48. Charbielin całość 49. Dłużyna mniejsza część 50. Dominice całość 51. Grotniki większa część 52. Jezierzyce Kościelne większa część 53. Krzycko Wielkie mniejsza część 54. Sądzia niewielka część 55. Skarżyń brak 56. Włoszakowice przeważająca część 57. Zbarzewo mniejsza część V GMINA WSCHOWA 58. Dębowa Łęka brak 59. Hetmanice mniejsza część 60. Kandlewo brak 61. Kondradowo brak
62. Lgiń większa część 63. Łęgoń brak 64. Łysiny brak 65. Nowa Wieś całość 66. Olbrachcice brak 67. Osowa Sień mniejsza część 68. Przyczyna Dolna brak 69. Przyczyna Górna brak 70. Siedlnica brak 71. Tylewice brak 72. Wygnańczyce brak
145 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Gminy, na terenie których znajduje się Park, są pod względem układu sieci osadniczej w miarę jednorodne. Dominują większe miejscowości położone najczęściej w centralnej części obszaru gminy. Jedynie w przypadku gminy Przemęt układ osadniczy ma charakter bardziej liniowy z kilkoma większymi miejscowościami (Przemęt, Mochy, Kaszczor, Bucz). Dominującą funkcją gmin jest rolnictwo. Różnice pojawiają się w przypadku potencjalnych ścieżek rozwoju poszczególnych gmin i jego perspektyw. Gmina Wijewo posiada utrwaloną własność i wielkość gospodarstw rolnych. Rozwój rolnictwa ogranicza niska jakość gleby i walory środowiska przyrodniczego. Działalność gospodarcza skupia się w 2 większych miejscowościach. Przeważają usługi podstawowe o charakterze lokalnym i zakłady rzemieślnicze drobnej produkcji. Poza zatrudnieniem w rolnictwie w gminie Święciechowa ludność utrzymuje się z handlu i napraw (52,3%). Polityka gminy nastawiona jest obecnie na wielofunkcyjny rozwój wsi poprzez rozwój lokalnej przedsiębiorczości. Aktywności gospodarczej sprzyjają położenie komunikacyjne, wielkość miejscowości oraz bliskość miasta Leszna. Oprócz rolnictwa w gminie Włoszakowice podstawową funkcją jest rekreacja i turystyka. Jednocześnie wskaźnik informujący o powierzchni użytków rolnych na 1 mieszkańca (0,9 ha/1 mieszk.) podkreśla mało rolniczy charakter gminy. Przemęt to gmina rolnicza łącząca tradycję z nowoczesnością. Rozwój turystyki, agroturystyki i rolnictwa indywidualnego sprawił, że na terenie gminy rozwinął się głównie przemysł związany z wysokiej jakości przetwórstwem mięsa i produktów rolnych. Gmina Wschowa jest jednostką wielofunkcyjną, miasto pełni funkcje ośrodka powiatowego. Struktura gospodarki miasta i gminy Wschowa jest zróżnicowana. Na terenach wiejskich dominuje rolnictwo i przetwórstwo rolno-spożywcze z niewielkim udziałem funkcji przemysłowych, turystycznych i rekreacyjnych. W mieście przeważa natomiast przemysł i różnorodna działalność gospodarcza. Wielofunkcyjny rozwój polegający na rozwijaniu działalności pozarolniczej na wsi w ostatnich latach często uważa się za strategię właściwą dla rozwoju obszarów wiejskich. Jednak, w polskich warunkach utworzenie wsi wielofunkcyjnej na typowo wiejskich obszarach jest zadaniem, które może być wykonane nawet w sprzyjającej sytuacji gospodarczej dopiero w długim okresie. Tworzenie silnych, wielofunkcyjnych ośrodków wiejskich jest również trudne z tego względu, że sieć osiedleńcza obszarów wiejskich jest dość rozproszona i składa się na ogół z niewielkich jednostek. W takich warunkach wiele wsi – siedzib gmin - nie jest w stanie w pełni obsługiwać mieszkańców gminy.
6.1.2 Demografia Średnia liczba mieszkańców w miejscowościach w poszczególnych gminach wynosi: − gm. Przemęt 551 146 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
− gm. Święciechowa 601 − gm. Wijewo 485 − gm. Włoszakowice brak danych − gm. Wschowa 483 (z miastem Wschowa – 1358) Z powodu braku danych o liczbie mieszkańców sołectw gminy Włoszakowice, w poniższych zestawieniach nie będzie ona uwzględniana.
Tab. 9. Liczba mieszkańców sołectw wchodzących w granice PPK
LP. SOŁECTWO LICZBA LP. SOŁECTWO LICZBA LUDNOŚCI LUDNOŚCI I. GMINA PRZEMĘT (2006 r.) 1 Barchlin 413 14 Popowo Stare 376 2 Biskupice 208 15 Poświętno 243
3 Błotnica 676 16 Przemęt 1586 4 Borek 90 17 Radomierz 687 5 Bucz 1015 18 Sączkowo 401
6 Górsko 236 19 Siekowo 500 7 Kaszczor 1073 20 Siekówko 442 8 Kluczewo 653 21 Sokołowice 81
9 Mochy 1667 22 Solec 660 10 Nowa Wieś 795 23 Solec Nowy 255 11 Olejnica 60 24 Starkowo 501 12 Osłonin 371 25 Wieleń 212 13 Perkowo 564 II. GMINA ŚWIĘCIECHOWA (2006 r.) 26 Nowe Długie 246 32 Niechłód 417 27 Długie Stare 873 33 Piotrowice 169 28 Gołanice 458 34 Przybyszewo, 504
29 Henrykowo 191 35 Strzyżewice 361 30 Krzycko Małe 391 36 Święciechowa 2717 31 Lasocice 703 37 Trzebiny 178 III. GMINA WIJEWO (2007 r.) 38 Brenno 1225 42 Radomyśl 181
147 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
39 Miastko 118 43 Wijewo 1336
40 Potrzebowo 366 44 Zaborówiec 341 41 Przylesie 67 IV. GMINA WSCHOWA (2006 r.)
45 Dębowa Łęka 635 53 Olbrachcice 245 46 Hetmanice 227 54 Osowa Sień 1125 47 Kandlewo 313 55 Przyczyna Dolna 454
48 Kondradowo 808 56 Przyczyna Górna 612 49 Lgiń 472 57 Siedlnica 882 50 Łęgoń 222 58 Tylewice 529
51 Łysiny 316 59 Wygnańczyce 173 52 Nowa Wieś 237 Największymi wsiami liczącymi ponad 1000 mieszkańców (13,6% wszystkich wsi nie licząc Włoszakowic) są: − Osowa Sień (gm. Wschowa) 1125 osób, − Wijewo (gm. Wijewo) 1230 osób, − Brenno (gm. Wijewo) 1167 osób, − Święciechowa (gm. Święciechowa) 2717 osób, − Mochy (gm. Przemęt) 1667 osób, − Przemęt (gm. Przemęt) 1586 osób, − Kaszczor (gm. Przemęt) 1073 osób, − Bucz (gm. Przemęt) 1015 osób. Dominują wsie małe (100 – 400 os.) i średnie (400 – 700 os.), które tworzą grupę odpowiednio 24 jednostek (40,7%) i 18 jednostek (30,5%). Sołectwa małe (do 100 os.) stanowią niewielką grupę 4 jednostek (6,8%), natomiast duże (700 – 1000 os.) 5 jednostek, tj. 8,5%. Gminy wchodzące w granice Parku cechuje niska gęstość zaludnienia – średnio 64,2 os/km2 (bez miasta Wschowa), która wynosi: − Przemęt 60 os/km2; − Święciechowa 53 os/km2; − Wijewo 56 os/km2; − Włoszakowice 68 os/km2;
148 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
− Wschowa Gm. 38 os/km2; − Wschowa M. 1726 os/km2; Dla porównania, na koniec 2006 r. średnie wielkości gęstości zaludnienia wynosiły dla kraju 122 os/km2, dla województwa wielkopolskiego 113 os/km2, województwa lubuskiego 72 os/km2, powiatu wolsztyńskiego 81 os/km2, powiatu leszczyńskiego 62 os/km2 (z miastem Leszno 136 os./km2), powiatu wschowskiego 62 os/km2 (z miastem Wschowa 109 os./km2).
Tab. 10. Zróżnicowanie liczby ludności i gęstości zaludnienia gmin wchodzących w granice PPK
GĘSTOŚĆ POWIERZCHNIA LICZBA GMINA ZALUDNIENIA [KM2] MIESZKAŃCÓW [OS/KM2] Przemęt 225,1 13 567 60 Święciechowa 134,9 7 156 53 Wijewo 61,8 3 490 56 Włoszakowice 127,8 8 655 68
Wschowa Gm. 189,1 7173 38 Wschowa M. 8,4 14481 1726 Źródło: Bank Danych Regionalnych, www.stat.gov.pl
Rys. 6. Zróżnicowanie powierzchni gmin wchodzących w granice PPK
Wschow a Gm.
Wschow a M.
Włoszakow ice
Wijew o
Święciechow a
Pr z emęt
0 50 100 150 200 250 km2
149 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Rys. 7. Zróżnicowanie liczby ludności na terenie gmin wchodzących w granice PPK
Wschow a Gm.
Wschow a M.
Włoszakow ice
Wijew o
Święciechow a
Pr z emęt
0 2 000 4 000 6 000 8 000 10 000 12 000 14 000 16 000
liczba ludności
Trudno jest oszacować liczbę osób zamieszkujących Park. Wynika to z tego, że niekiedy jedynie fragmenty wsi położone są w granicach Parku. Na podstawie danych o udziale powierzchni Parku w powierzchni gminy oszacowano, że teren Parku zamieszkuje około 12,5 tys. osób. Duża liczba wsi oraz stosunek ich powierzchni do liczby mieszkańców świadczy o rozproszeniu osadnictwa na terenie gmin. Zbyt duże rozproszenie stanowi duży problem w organizacji funkcjonalnej osadnictwa wiejskiego, m.in. w zakresie wyposażenia w niezbędną infrastrukturę oraz silnie i negatywnie oddziałuje na środowisko i krajobraz. Średnio w gminach wchodzących w granice Parku na 1 wieś przypada 10,4 km2 powierzchni oraz 556 mieszkańców, przy czym sieć osadnicza charakteryzuje się znacznym zróżnicowaniem przestrzennym.
Rys. 8. Zróżnicowanie gęstości zaludnienia gmin wchodzących w skład PPK
Wschow a Gm.
Włoszakow ice
Wijew o
Święciechow a
Pr z emęt
0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0
os./km2
Z uwagi na dużą różnicę wartości wskaźnika w stosunku do pozostałych gmin, na wykresie pominięto miasto Wschowa (1726,0 os./km2).
150 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Największe rozproszenie osadnictwa występuje w gminie Wijewo i Przemęt, gdzie na jedną wieś przypada odpowiednio 8,8 km2 i 9,0 km2 powierzchni oraz 499 i 543 osoby. Najmniejsze rozproszenie osadnictwa wiejskiego, przy dodatkowym skupieniu większej liczby mieszkańców występuje w gminie Święciechowa i Wschowa (11,2 i 13,2 km2 oraz 596 i 478 osób na 1 sołectwo). Na terenie Parku i w jego sąsiedztwie może pogłębiać się rozproszenie osadnictwa z uwagi na jego rozwój, głównie w kierunku osadnictwa rezydencjalnego oraz turystycznego.
W badanych okresie czasu (lata 1996 – 2006) gminy: Święciechowa, Włoszakowice i Wijewo, wykazały niewielki stopniowy wzrost liczby ludności. Po spadku liczby mieszkańców w gminach Przemęt i Wschowa odpowiednio w 2000 i 2004 r. obserwowano dalszy napływ ludności. Liczba ludności w mieście Wschowa (dane częściowe dla okresu czasu 2002 – 2006) kształtowała się na podobnym poziomie bez zaznaczających się wyraźnie wzrostów ani spadków.
Tab. 11. Zmiany liczby ludności w gminach wchodzących w granice PPK 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 GMINA Liczba ludności (wg faktycznego miejsca zamieszkania) Przemęt 13 760 13 783 13 827 13 619 13 259 13 361 13 398 13 459 13 512 13 493 7 156 Święciechowa 6 726 6 744 6 805 6 800 6 815 6 817 6 907 6 989 7 045 7 061 3 490
Wijewo 3 246 3 262 3 264 3 323 3 374 3 435 3 418 3 446 3 449 3 467 8 655 Włoszakowice 7 775 7 824 7 844 7 759 8 202 8 252 8 327 8 433 8 508 8 598 13 567 Wschowa M. ------7 124 7 117 7 079 7 127 14 481
Wschowa Gm. ------14 582 14 512 14 607 14 600 7 173
151 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Rys. 9. Zmiany liczby ludności w gminach wchodzących w granice PPK
16 000
14 000
12 000 ci
ś 10 000 o n d 8 000 lu a b 6 000 cz li 4 000
2 000
0 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Pr z emęt Święciechow a Wijew o Włoszakow ice Wschow a Gm. Wschow a M.
Źródło: Bank Danych Regionalnych, www.stat.gov.pl W okresie od 1996 do 2006 roku we wszystkich gminach można było zaobserwować dodatni przyrost naturalny, przy czym wyjątek stanowiło miasto Wschowa, w którym w niektórych latach wystąpił przyrost ujemny. Przyrost naturalny na 1 000 mieszkańców (w 2006 r.) w gminach wchodzących w granice PPK wynosił: − Przemęt (+) 4,8; − Święciechowa (+) 2,8; − Wijewo (+) 1,4; − Włoszakowice (+) 4,5; − Wschowa Gm. (+) 4,2; − Wschowa M. (-) 0,7;
Tab. 12. Ruch naturalny ludności w gminach PPK (dane za 2006 r.) Przyrost Przyrost Małżeństwa Urodzenia Zgony Małżeństwa Urodzenia Zgony Gmina naturalny naturalny w liczbach bezwzględnych na 1000 ludności Przemęt 100 175 110 65 7,4 12,9 8,1 4,8 Święciechowa 42 72 52 20 5,9 10,1 7,3 2,8 Wijewo 23 38 33 5 6,6 10,9 9,5 1,4
152 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Włoszakowice 48 105 66 39 5,5 12,1 7,6 4,5
Wschowa Gm. 36 95 65 30 5,0 13,2 9,1 4,2 Wschowa M. 87 130 140 -10 6,0 9,0 9,7 -0,7 Źródło: Bank Danych Regionalnych, www.stat.gov.pl Udział ludności wszystkich gmin wchodzących w granice PPK w poszczególnych grupach ekonomicznych wieku przedstawia się następująco: − w wieku przedprodukcyjnym 23,9%; − w wieku produkcyjnym 63,6%; − w wieku poprodukcyjnym 12,5%. Istniejąca struktura wieku w gminach wchodzących w granice Parku jest lepsza niż w województwie wielkopolskim (odpowiednio: 21,1%, 64,8%, 14,1%) i lubuskim (odpowiednio: 20,5%, 65,7% i 13,8%). Struktura w kraju nie odbiega znacząco o struktury województw (odpowiednio: 20,1%, 64,2% i 15,7%).
Rys. 10. Łączna ludność gmin wchodzących w granice PPK w poszczególnych grupach ekonomicznych wieku
12,5% 23,9%
63,6%
ludność w w ieku przedprodukcyjnym ludność w w ieku produkcyjnym ludność w w ieku poprodukcyjnym
Tab. 13. Ludność według płci i wieku w 2006 r. w gminach wchodzących w granice PPK w wieku
Gmina Ogółem przedpro- produkcyjnym poprodukcyjnym dukcyjnym razem M 18-64 K 18-59 razem M K Przemęt 13 567 3 370 8 540 4 497 4 043 1 657 543 1 114 Święciechowa 7 156 1 676 4 614 2 397 2 217 866 266 600 Wijewo 3 490 931 2 167 1 153 1 014 392 151 241
153 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Włoszakowice 8 655 2 219 5 395 2 788 2 607 1 041 357 684
Wschowa Gm. 7 173 1 792 4 444 2 434 2 010 937 301 636 Wschowa M. 14 481 3 070 9 515 4 843 4 672 1 896 575 1 321
Rys. 11. Ludność gmin wchodzących w granice PPK w poszczególnych grupach ekonomicznych wieku
Wschow a Gm.
Wschow a M.
Pr z emęt
Włoszakow ice
Wijew o
Święciechow a
0 102030405060708090100%
ludność w w ieku przedprodukcyjnym ludność w w ieku produkcyjnym ludność w w ieku poprodukcyjnym
Poziom produktywności ludności (liczba osób w wieku nieprodukcyjnym przypadająca na 100 osób w wieku produkcyjnym) jest najkorzystniejszy w mieście Wschowa (52,2). W pozostałych gminach wskaźnik kształtował się następująco: − Święciechowa 55,1 − Wijewo 61,1 − Włoszakowice 60,4 − Przemęt 58,9 − Wschowa Gm. 61,4 Dla porównania średnie wartości wskaźnika dla kraju i województw, przez tereny których przebiega granica Parku, były następujące: − Polska 55,7 − województwo wielkopolskie 54,4 − województwo lubuskie 52,2.
154 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Zgodnie z Prognozą ludności na lata 2003 – 2030 sporządzoną przez Główny Urząd Statystyczny, w powiatach, na terenie których znajdują się granice PPK należy spodziewać się niewielkiego wzrostu liczby ludności. Największy przyrost obejmie powiat leszczyński, na co wpływ ma położenie miasta Leszna. W latach 2010-2030 liczba ludności województwa wielkopolskiego i lubuskiego zmniejszy się odpowiednio o 54 374 osób (5,4%) i 42019 osób (1,2%). W większym stopniu spadek dotknie większe miasta województw. Na terenach wiejskich przewiduje się stały, lecz niewielki wzrost zaludnienia, o 3,6% w województwie lubuskim i 5,9% w województwie wielkopolskim.
Tab. 14. Prognoza ludności według powiatów w województwie wielkopolskim i lubuskim w podziale administracyjnym z dnia 1 stycznia 2003 r. Stan wyjściowy 31 grudnia 2002 r.
POWIATY 2010 2015 2020 2025 2030 PRZYROST W LATACH 2005-2030 w tysiącach w % leszczyński (ziemski) 50,9 52,5 53,9 55,0 55,8 4,9 9,5 wolsztyński 55,5 56,2 56,8 56,8 56,3 0,9 1,5 wschowski 39,3 39,6 39,9 40,0 39,7 0,4 0,9
6.1.3 Rolnictwo 6.1.3.1 Struktura obszarowa i towarowość gospodarstw rolnych Największy udział w strukturze użytkowania gruntów (Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2005) gmin wchodzących w skład Przemęckiego Parku Krajobrazowego zajmują użytki rolne. Udział użytków rolnych w powierzchni ogólnej poszczególnych gmin jest zróżnicowany od 51% w gminie Włoszakowice do 68% w gminie Wijewo (tabela nr 15 i 16). Grunty orne, poza gminami Przemęt i Wijewo, zajmują ponad 80% powierzchni użytków rolnych (tabela nr 17). W gminie Przemęt i Wijewo grunty orne stanowią odpowiednio 69% i 76% wszystkich użytków rolnych . W tych dwóch gminach znaczny udział mają łąki (Przemęt – 29%, Wijewo – 24%) w pozostałych gminach udział łąk jest podobny zajmują one od 14 do 18 % użytków rolnych (tabela nr 15 i 16) Najmniejsze udziały w strukturze użytków rolnych zajmują pastwiska i sady. Lasy i grunty leśne zajmują od 17% w gminie Wijewo do 37% w gminie Włoszakowice (tabela nr 16).
155 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Tab. 15. Użytkowanie gruntów (dane GUS 2005 r.)
UŻYTKI LASY I POWIERZCHN ROLNE GRUNT GRUNT POZOSTAŁ SADY ŁĄKI PASTWISKA GMINA IA OGÓŁEM OGÓŁE U ORNE Y E GRUNTY M LEŚNE w ha Przemęt 22 533 13 654 9 365 64 4 043 182 5 977 2 902
Święciechowa 13 497 7 750 6 233 47 1 359 111 4 487 1 260 Wijewo 6 137 4 147 3 133 7 988 19 1 014 976 Włoszakowice 12 715 6 448 5 445 78 800 125 4 740 1 527
Wschowa 19830 12 611 10 523 40 1 701 347 5 494 1 725
Tab. 16. Struktura użytkowania gruntów (dane GUS 2005 r.)
UŻYTKI LASY I POWIERZCHN ROLNE GRUNT GRUNT POZOSTAŁ SADY ŁĄKI PASTWISKA GMINA IA OGÓŁEM OGÓŁE U ORNE Y E GRUNTY M LEŚNE w % Przemęt 100% 60,6% 41,6% 0,3% 17,9% 0,8% 26,5% 12,9% Święciechowa 100% 57,4% 46,2% 0,3% 10,1% 0,8% 33,2% 9,3%
Wijewo 100% 67,6% 51,1% 0,1% 16,1% 0,3% 16,5% 15,9% Włoszakowice 100% 50,7% 42,8% 0,6% 6,3% 1,0% 37,3% 12,0% Wschowa 100% 63,6% 53,1% 0,2% 8,6% 1,7% 27,7% 8,7%
Tab. 17. Struktura użytków rolnych (dane GUS 2005 r.)
UŻYTKI ROLNE GRUNT GMINA SADY ŁĄKI PASTWISKA OGÓŁE U ORNE M Przemęt 100% 68,6% 0,5% 29,6% 1,3% Święciechowa 100% 80,4% 0,6% 17,5% 1,4% Wijewo 100% 75,5% 0,2% 23,8% 0,5%
Włoszakowice 100% 84,4% 1,2% 12,4% 1,9% Wschowa 100% 83,4% 0,3% 13,5% 2,8%
156 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
6.1.3.2 Jakość rolniczej przestrzeni produkcyjnej Gminy należące do analizowanego obszaru charakteryzują się słabą jakością gleb. Jedynie w gminach Święciechowa i Wschowa warunki glebowe są korzystniejsze dla rozwoju rolnictwa i można zaliczyć je do warunków średnich. Glebami które przeważają na obszarze pod względem typologicznym są gleby pseudobielicowe, brunatne wyługowane i brunatne kwaśne. Wyraźnie można wyróżnić dwie grupy gmin o zbliżonych do siebie warunkach glebowych. Pierwsza grupa to gminy Święciechowa i Wschowa (jakość gleb średnia) a druga grupa to pozostałe gminy czyli Przemęt, Wijewo i Włoszakowice (słaba jakość gleb). Pełne charakterystyki gleb pod względem bonitacji gleb i kompleksów glebowo rolniczych przedstawiają tabela nr 18 i 19.
Tab. 18. Klasy bonitacyjne gruntów ornych 2000 rok I II IIIA IIIB IVA IVB V VI VIZ GMINA w % Przemęt 0 0 0 4 22 11 30 31 2
Święciechowa 0 0 10 10 25 10 32 13 0 Wijewo 0 0 1 6 22 11 35 24 1 Włoszakowice 0 0- 2 5 23 10 37 22 1
Wschowa 0 2,6 9,7 14,1 16,1 15,6 24,9 16,0 1,0
Źródło: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu, Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach
Tab. 19. Kompleksy przydatności rolniczej gruntów ornych 2000 rok pszenny żytni zbożowo- zbożowo- pszenny pszenny żytni żytni żytni bardzo bardzo bardzo pastewny pastewny dobry wadliwy dobry słaby słaby dobry dobry mocny słaby GMINA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 w % Przemęt 0 0 3 9 21 26 32 1 8
Święciechowa 0 10 0 23 15 24 14 1 13 Wijewo 0 0 1 9 24 36 23 2 5 Włoszakowice 0 0 1 9 24 36 23 2 5 Wschowa 3 15 2 13 21 23 16 3 4
Źródło: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu, Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach
Najlepszym – syntetycznym wskaźnikiem obrazującym wartość gleb dla produkcji roślinnej jest wskaźnik waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej opracowany przez IUNG w Puławach. Uwzględnia on czynniki środowiska przyrodniczego takie jak: jakość i przydatność rolnicza gleb,
157 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego rzeźbę terenu, warunki wodne i agroklimat. Każdy z czynników został dla każdej jednostki (gminy lub powiatu) oceniony i przypisano mu odpowiednią ilość punktów. Maksymalna ilość punktów, które może otrzymać dana jednostka to 123. Jednak w praktyce liczba ta wynosi 100 punktów. Wprowadzono założenia, że przedział uzyskanych punktów daje możliwość średniego możliwego plonu w określonej wysokości (tabela nr 20):
Tab. 20. Waloryzacja gleb wg punktów IUNG
PUNKTY IUNG WARUNKI PRODUKCJI ROLNICZEJ ŚREDNI MOŻLIWY PLON ZBÓŻ Z 1HA do 49,9 pkt. bardzo niekorzystne 32 dt 50,0 do 59,9 pkt. niekorzystne 34 dt 60,0 do 69,9 pkt. średnio korzystne 38 dt 70,0 do 79,9 pkt. korzystne 41 dt 80,0 do 89,9 pkt. bardzo korzystne 45 dt
Źródło: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu, Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach
Waloryzacja pokazuje, że jakość gleb na obszarze gmin w Przemęckim Parku Krajobrazowym należy do słabych i średnich (tabela nr 21). Niewielki udział gleb o największej wartości jest uwarunkowaniem niekorzystnym. Rolnictwo a zwłaszcza produkcja roślinna ma utrudnione warunki do rozwoju. Najlepsze warunki panują wg waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej w gminach Święciechowa i Wschowa.
Tab. 21. Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej wg IUNG w Puławach
WSKAŹNIK PRZYDATNOŚĆ WSKAŹNIK OGÓLNY BONITACJA SYNTETYCZNY ROLNICZA JAKOŚCI I WSKAŹNIK JAKOŚCI PRZYDATNO WALORYZACJI GMINA Grunty Użytki Grunty Użytki Grunty Użytki ŚCI PRZESTRZENI orne zielone orne zielone orne zielone ROLNICZEJ PRODUKCYJNEJ
w punktach
Przemęt 35.4 37.5 36.0 38.2 35.7 37.8 36.4 54.7
Święciechowa 45.5 40.1 46.0 46.2 46.2 43.1 45.4 65.6
Wijewo 34.4 30.9 33.9 44.0 34.1 37.3 35.0 53.7
Włoszakowice 38.1 33.9 37.3 39.5 37.7 36.7 37.5 55.7
Wschowa 46,9 43,0 49,0 45,5 47,9 44,2 47,4 67,2
Źródło: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu, Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach
158 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
6.1.3.3 Gospodarstwa rolne Liczba gospodarstw rolnych jest cechą różnicującą poszczególne gminy badanego obszaru. Udział gospodarstw najmniejszych do 2 ha dochodzi do 59% w gminie Święciechowa, podczas gdy w gminie Wijewo udział ten wynosi 28%. Te dwie jednostki najbardziej wyróżniają się pod względem struktury gospodarstw rolnych (tabela nr 22). W gminie Wijewo duży udział mają gospodarstwa od 7 do 15 ha a w gminie Święciechowa dominują gospodarstwa najmniejsze. Analizowany obszar znacznie różni się pod względem liczby gospodarstw w poszczególnych gminach. Najwięcej gospodarstw jest w gminie Przemęt – ponad 1800 a w gminie Wijewo liczba gospodarstw wynosi mniej niż 500 sztuk (tabela nr 22).
Tab. 22. Liczba gospodarstw rolnych według grup obszarowych w 2002 roku według siedziby gospodarstwa
GOSPODARSTWA ROLNE
ogółem do 1 ha powyże od 2 do od 5 do od 7 do od 10 od 15 od 20 od 50 100 ha GMINA włączni j 1 do mniej mniej mniej do do do do i więcej e mniej niż 5 niż 7 niż 10 mniej mniej mniej mniej niż 2 ha ha ha niż 15 niż 20 niż 50 niż 100 ha ha ha ha ha Przemęt 1875 370 274 354 180 246 260 98 78 12 3 Święciechowa 691 325 83 81 31 27 62 26 44 8 4 Wijewo 472 85 47 75 30 69 62 42 55 5 0 Włoszakowice 1023 288 193 174 68 75 120 53 46 3 3 Wschowa 1291 464 242 182 57 82 109 45 78 21 11
Źródło: Powszechny Spis Rolny 2002
6.1.3.4 Produkcja rolna Produkcja roślinna Uprawa roślin ściśle powiązana jest z jakością gleb. Mimo, że żadna z gmin badanego obszaru nie ma bardzo korzystnych warunków dla produkcji roślinnej to wyraźnie ukazuje się podział na dwie grupy gmin. Podział ten kształtuje się identycznie jak w analizie jakości gleb. Gminy Święciechowa i Wschowa mają w strukturze upraw zdecydowanie większe udziały zasiewów o większych wymaganiach, co do jakości gleb (pszenica, buraki cukrowe i rzepak a także warzywa). Na tych obszarach uprawiana jest też na znacznych obszarach kukurydza (tabela nr 23). W gminach mających słabe gleby charakterystyczny jest znaczny udział zasiewów żyta. Najwięcej żyta uprawia się w gminie Przemęt, gdzie powierzchnia upraw żyta to prawie 1/3 powierzchni wszystkich zasiewów w gminie.
159 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Tab. 23. Powierzchnia zasiewów w 2002 roku według siedziby gospodarstwa
GMINA POWIERZCHNIA ZASIEWÓW e
y e r ry ra a
owe jare ż ja owe ozime ja ż ozim ń ozima em ł e yto j ń i yto e ż yto ozim i ż ż owies ogó czm ę czm pszenica j pszen ę pszenica j pszen mieszanki zbo mieszanki zbo
w ha Przemęt 9199 208 153 2837 292 490 519 2004 138 96 1453 Święciechowa 6795 997 59 843 285 345 107 1163 9 65 605 Wijewo 3687 83 79 1159 127 199 223 535 40 45 760 Włoszakowice 5048 163 79 1243 143 266 265 986 61 60 1192 Wschowa 10810 1633 334 1327 281 898 409 1255 74 108 1306
POWIERZCHNIA ZASIEWÓW e
i e y
e y
na na a ę im ow e ż krow w jar ln y dza dza k oz a z MINA proso k
G , ry ry czkow untowe ą ziarno jad zielonk ku ku war pastewne okopowe gr ziemniaki truskawki rzepa u u str k k rzepa gryka inne zbo buraki cu
w ha Przemęt 0 63 253 1 340 28 49 0 43 145 3 Święciechowa 0 215 706 2 122 504 288 0 30 54 11 Wijewo 0 4 109 20 171 0 0 0 6 86 1 Włoszakowice 15 20 112 0 154 48 0 0 42 104 1 Wschowa 153 137 978 15 220 682 358 1 15 81 21
Źródło: Powszechny Spis Rolny 2002
Produkcja zwierzęca Gminy wchodzące w skład Przemęckiego Parku Krajobrazowego charakteryzują się zróżnicowanym poziomem produkcji zwierzęcej, zarówno pod względem wielkości produkcji jak i rodzaju hodowanych zwierząt. Co istotne występuje tutaj powszechne zjawisko, że gminy o słabych warunkach glebowych są przeważnie obszarami intensywnej produkcji zwierzęcej. Przykładem tego rodzaju gminy jest Wijewo gdzie prowadzona jest intensywna produkcja zwierzęca w zakresie chowu i hodowli bydła, trzody chlewnej a zwłaszcza drobiu (tabele nr 24 i 25). Pod względem obsady bydła i kur na 100 ha użytków rolnych gmina Wijewo jest
160 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego zdecydowanie obszarem najintensywniejszego chowu i hodowli na analizowanym obszarze (tabela nr 25). Istotnym zagadnieniem w zakresie produkcji zwierzęcej są. fermy hodowlane. Przemysłowe fermy hodowlane, zgodnie z art.51 Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (tekst jednolity Dz. U. z dnia 23 stycznia 2008 r. Dz. U. Nr 25 poz. 150), należą one do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Szczegółowa klasyfikacja tych przedsięwzięć jest dokonywana w oparciu o rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 roku (Dz.U. nr 257 z 2004 r. z póź.zm.). Do najczęściej wymienianych źródeł zagrożeń dla środowiska ze strony ferm należą: powstająca w fermach gnojowica i obornik, emisje lotne (odory), składowanie i utylizacja padłych zwierząt. Na podstawie informacji uzyskanych w Wojewódzkim Inspektoracie Weterynarii w Poznaniu (2005 r.) oraz z Powiatowych Inspektoratów Weterynarii (2005r., 2006r.) na terenie gminy Święciechowa i Wijewo występują tego typu obiekty. Są to fermy bydła (gmina Święciechowa) i fermy drobiu (gmina Wijewo). Prowadzenie produkcji zwierzęcej wymaga dostosowania poziomu produkcji do wymogów ochrony środowiska a zwłaszcza z przepisami określonymi w ustawie o nawozach i nawożeniu. Przepisy te wykazują, że obsada zwierząt w gospodarstwie nie może przekraczać 2 dużych jednostek przeliczeniowych (DJP) na 1 ha użytków rolnych.5 Na potrzeby Opracowania ekofizjograficznego podstawowego dla województwa wielkopolskiego, na podstawie danych pochodzących z ostatniego przeprowadzonego w kraju Powszechnego Spisu Rolnego w 2002 roku (PSR 2002), obliczono szacunkową wielkość obsady zwierząt (DJP) w gospodarstwach rolnych przypadających na 1 ha użytków rolnych w danej gminie. Większość gmin, podstawie przeprowadzonych obliczeń, ma obsadę zdecydowanie poniżej 2 DJP na 1 ha użytków rolnych. W gminie Wijewo obsada zwierząt w DJP na 1 ha użytków rolnych przekracza 1,5 DJP zalecanej jako wartości optymalnej dla środowiska przyrodniczego w Kodeksie Dobrej Praktyki Rolniczej. Na tym obszarze szczególnie ważne jest monitorowanie wielkości produkcji zwierzęcej aby nie doszło do zwiększenia obsady zwierząt ponad 2 DJP na 1 ha użytków rolnych. Tab. 24. Pogłowie zwierząt gospodarskich według siedziby gospodarstwa w 2002 roku
BYDŁO KROWY TRZODA TRZODA KONIE OWCE KURY KURY KOZY CHLEWNA CHLEWNA NIOSKI GMINA LOCHY w sztukach Przemęt 8427 2983 39726 4406 339 72 75155 38619 173
Święciechowa 4081 1682 24610 2541 115 173 5732 3999 44 Wijewo 3011 1022 15511 1624 137 358 208397 8911 64 Włoszakowice 2633 793 21707 2454 423 254 32566 28752 71
5 Na podstawie załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko z dnia 9 lipca 2004 roku z późniejszymi zmianami oraz Zwykłej Dobrej Praktyki Rolniczej. 161 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Wschowa 5583 2475 20663 2113 177 131 193059 189952 75
Źródło: Powszechny Spis Rolny 2002
Tab. 25. Pogłowie zwierząt gospodarskich na 100 ha użytków rolnych według siedziby gospodarstwa w 2002 roku
GMINA BYDŁO KROWY TRZODA TRZODA KONIE OWCE KURY KURY KOZY CHLEWNA CHLEWNA NIOSKI LOCHY w sztukach Przemęt 60 21 282 31 2 1 533 274 1 Święciechowa 51 21 306 32 1 2 71 50 1
Wijewo 71 24 368 39 3 8 4941 211 2 Włoszakowice 40 12 329 37 6 4 494 436 1 Wschowa 44 20 164 17 1 1 1531 1506 1
Źródło: Powszechny Spis Rolny 2002
6.1.3.5 Działalność rolnicza i pozarolnicza gospodarstw rolnych Zdecydowana większość gospodarstw rolnych w gminach analizowanego obszaru prowadzi wyłącznie działalność rolniczą (tabela nr 26). Pod względem celu produkcji gospodarstw rolnych poszczególne gminy mają zróżnicowaną charakterystykę. Gminy Włoszakowice i Przemęt wyróżniają się wysokim udziałem gospodarstw rolnych produkujących głównie na rynek (tabela nr 27).
Tab. 26. Gospodarstwa rolne według rodzaju działalności gospodarczej w 2002 roku wg siedziby gospodarstwa
GMINA NIE PROWADZĄCE PROWADZĄCE PROWADZĄCE PROWADZĄCE ŻADNEJ WYŁĄCZNIE WYŁĄCZNIE DZIAŁALNOŚĆ DZIAŁALNOŚCI DZIAŁALNOŚĆ DZIAŁALNOŚĆ ROLNICZĄ I GOSPODARCZEJ ROLNICZĄ POZAROLNICZĄ POZAROLNICZĄ w sztukach Przemęt 149 1448 34 244 Święciechowa 70 513 21 87 Wijewo 15 360 4 93 Włoszakowice 71 752 22 178 Wschowa 197 864 46 184
Źródło: Powszechny Spis Rolny 2002
162 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Tab. 27. Gospodarstwa rolne ogółem według celu produkcji w 2002 roku wg siedziby gospodarstwa
GMINA NIE PROWADZĄCE PRODUKUJĄCE PRODUKUJĄCE PRODUKUJĄCE PRODUKCJI WYŁĄCZNIE NA GŁÓWNIE NA GŁÓWNIE NA RYNEK ROLNICZEJ POTRZEBY WŁASNE POTRZEBY WŁASNE w sztukach Przemęt 183 79 444 1169
Święciechowa 91 49 256 295 Wijewo 19 8 113 332 Włoszakowice 93 84 265 581
Wschowa 243 55 430 563
Źródło: Powszechny Spis Rolny 2002
6.1.3.6 Obszary o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) Takie obszary problemowe nazwane obszarami o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) zostały określone na podstawie wytycznych Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (PROW 2007-2013). Jednym z jego priorytetów PROW 2007-2013 jest podejmowanie działań mające na celu zapobieganiu zjawisku wyludniania .się wsi i zatracania rolniczego charakteru obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania. Celem tego działania jest zapewnienie ciągłości rolniczego użytkowania ziemi i tym samym utrzymanie żywotności obszarów wiejskich oraz zachowanie walorów krajobrazowych Istotne jest również utrzymanie zrównoważonego gospodarowania uwzględniającego aspekty ochrony środowiska. Obszary o niekorzystnych warunkach gospodarowania to obszary trzech grup: obszary górskie, obszary nizinne oraz obszary ze specyficznymi utrudnieniami – obszary podgórskie. Obszary nizinne to tereny gdzie występują istotne ograniczenia dla rozwoju rolnictwa takie jak: niska jakość gleb, niekorzystne warunki klimatyczne, wodne oraz rzeźba terenu. Istotne są również na tych obszarach problemy demograficzne w tym znaczny udział ludności związanej z rolnictwem. Obszary nizinne obejmuje dwie strefy: strefę nizinną I oraz strefę nizinną II. Obszary nizinne (ONW) sklasyfikowane zostały przy pomocy trzech kryteriów: - obecność terenów o małej produktywności i z ograniczeniami potencjałem produkcyjnym, - efektywność produkcji rolniczej zależnej od warunków naturalnych, - ocena populacji zależnej od działalności rolniczej. W pierwszym kryterium brano pod uwagę Wskaźnik Waloryzacji Rolniczej Przestrzeni Produkcyjnej – wg IUNG. Przy drugi kryterium uwzględniono efektywność wykorzystania warunków naturalnych (określonych między innymi przez wskaźnik IUNG), co przekłada się na uzyskiwane plony. Jako jeden wskaźników wykorzystano tutaj możliwości lub ich brak przy uprawie pszenicy. W trzecim kryterium brano pod uwagę sytuację demograficzną gmin. Jako
163 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego jeden z czynników uwzględniono zagęszczenie ludności rolniczej. Uwzględniona także ilość ugorów i odłogów, co świadczy o intensywności produkcji rolniczej a także oraz sytuacji demograficznej ludności rolniczej. Na analizowanym obszarze zaliczono następujące całe gminy do obszarów ONW: Przemęt, Święciechowa, Wijewo oraz Wschowa (ONW nizinne I) oraz obręby geodezyjne w gminie Włoszakowice do ONW nizinne I i II.
6.1.4 Struktura i formy zagospodarowania przestrzennego 6.1.4.1 Osadnictwo Na układ osadnictwa obszaru PPK składa się łącznie 38 sołectw. 11 sołectw położonych jest w całości w PPK, 3 w przeważającej części. W sołectwach poza główna wsią znajdują się również mniejsze osady. Wśród układów przestrzennych wsi dominują układy liniowe i pasmowe oparte na układzie komunikacyjnym. Część z tych układów ma charakter zwartej zabudowy jednorodzinnej lub zagrodowej w typie ulicówki część jest luźno rozmieszczona przy drogach. Niewiele jest osad z luźno rozproszoną zabudową oraz zabudowy samotnej. Nowa zabudowa na terenie Parku rozwija się zasadniczo jako uzupełnianie istniejących struktur przestrzennych, choć istnieją i są planowane zespoły nowej zabudowy, przede wszystkim mieszkaniowej jednorodzinnej oraz rekreacyjnej głównie w pobliżu jezior. Nowe zespoły zabudowy jednorodzinnej przyjmują najczęściej postać zwartych osiedli domów jednorodzinnych bądź letniskowych (rekreacyjnych), często w niewielkim oddaleniu od starszej zabudowy, przy drodze dojazdowej do osiedla. Nowe układy przestrzenne przyjmują także postać „nowych ulicówek” przy istniejących drogach. Zaznaczające się w strukturze osadniczej wsie letniskowe zlokalizowane w sąsiedztwie jezior posiadają dużą intensywność zabudowy i często powodują rozproszenie osadnictwa całej wsi. Znajdująca się w granicach PPK miejscowość Włoszakowice z uwagi na swoją rangę ośrodka gminnego tworzy struktury bardziej rozbudowane, mieszkaniowo – usługowe w centrum i rozrzedzone osiedla usytuowane przy głównych drogach wylotowych.
POWIAT LESZCZYŃSKI Gmina Wijewo BRENNO Wieś w układzie charakterystycznym dla wielodrożnicy. Położona na południe od Jez. Breneńskiego. Związana rozproszoną zabudową z pobliską osadą Niwka przy Koźlim Rynku (na południowy – wschód od Jez. Breneńskiego) Wijewem. Komunikacyjnie powiązana z Wieleniem Zaobrzańskim, Wijewem (ul. Powstańców Wlkp. i ul. Kargowska), Miastkiem,
164 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Zaborówcem i Lginiem (przez Filipowo). Brenno połączone jest również komunikacyjnie z osadą turystyczną Brenno Ostrów na którą składa się tylko zabudowa rekreacyjna-ośrodki wypoczynkowe, kampingi oraz domki letniskowe usytuowane wzdłuż plaży na zachodniej części jez. Breńskiego. MIASTKO Wieś ulicówka położona na północ od Jez. Lincjusz, przy drodze z Górska na Brenno (przez Niwkę). Z południowego końca miejscowości wybiega na wschód droga na Zaborówiec. Otoczona mokradłami. Obustronna zabudowa drogi pochodzi z XIX i XX w. W centrum miejscowości dawniej znajdował się plac targowy, obecnie zabudowany. ZABORÓWIEC Wieś wielodrożnica położona na południe od Jez. Lincjusz i Jez. Brzeźnie. Główna zabudowa zlokalizowana przy drodze z Brenna na Włoszakowice. We wschodniej części wsi znajduje się dawna strażnica graniczna z okresu międzywojennego. W części zachodniej zabudowa folwarczna. Południowa część wsi usytuowana przy jeziorze Brzeźnie charakteryzuje się nową zabudową jednorodzinną wolnostojącą wybudowaną zgodnie a miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego.
Gmina Włoszakowice CHARBIELIN Niewielka wieś wielodrożnica położona na południe od Jez. Trzebidzkiego. Zabudowa rozlokowana wzdłuż traktu z Biskupic do Boszkowa oraz przy głównej drodze prowadzącej z Dłużyny. Nad wsią góruje wyniesione sanktuarium, założone na wzgórzu, na północ od zabudowy wiejskiej. DŁUŻYNA Wieś o interesującym układzie przestrzennym, z niewielkim placem, w którym zbiegają się drogi z czterech stron świata: południowa z Włoszakowic, północna z Charbielina, wschodnia z Sokołowic i zachodnia z Boszkowa. Na wschód od placu znajduje się kościół położony na wzniesieniu, dalej na wschód nowy cmentarz, przy drodze do Sokołowic, na północ od placu usytuowana plebania z ogrodem, na południe figura Matki Boskiej umieszczona na kolumnie. Wieś położona na granicy PPK. DOMINICE Osada rybacka położona na południowym brzegu Jez. Dominickiego, przy drodze z Górska do Boszkowa. Zabudowa nieregularna przy piaszczystej drodze, w większości wypoczynkowa wzdłuż brzegu jeziora Dominickiego usytuowane są liczne działki letniskowe z małymi domkami lub kempingami. GROTNIKI
165 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Wieś wielodrożnica o nieregularnej zabudowie wpasowanej w pofałdowany teren. Wieś położona tuż przy granicy PPK. JEZIERZYCE KOŚCIELNE Wieś ulicówka z półowalnym placykiem w połowie długości, na którym usytuowana rzeźba drewniana przedstawiająca Siewcę. Niedaleko po południowej stronie ulicy, na lekkim wzniesieniu położony drewniany kościół. Zabudowania usytuowane po obu stronach głównej drogi. Na wschodnim krańcu wsi stoi historyczny budynek mleczarni. Wieś położona na granicy PPK. UJAZDOWO Niewielka osada na południe od drogi z Grotnik do Boszkowa. WŁOSZAKOWICE Wieś oddalona 19 km na północny – zachód od Leszna. Położona w oddaleniu od głównych szlaków komunikacyjnych, z wyjątkiem linii kolejowej Leszno – Zbąszyń, na której stanowi jeden z głównych przystanków. Układ przestrzenny obecnej wsi nawiązuje do typowej wielodrożnicy, której centrum stanowi założenie pałacowo – parkowe powiązane osiowo na linii południowy zachód – północny wschód z zespołem folwarcznym. Na wschód od parku znajduje się zespół sakralny (kościół, teren przykościelny, murowane ogrodzenie, plebania z zabudową gospodarczą). U zbiegu trzech głównych dróg: ul. Leszczyńskiej (z Leszna i Wschowy), ul. Powstańców Wielkopolskich (z Boszkowa) oraz ul. Kurpińskiego (której fragment stanowi oś założenia pałacowo – parkowo – folwarcznego) powstał niewielki Plac 21 Października z tablicą upamiętniającą Polaków rozstrzelanych przez hitlerowców w dniu 21 października 1939 r. Południowo – wschodniej części (leżącej poza obszarem PPK) wsi wzdłuż torów kolejowych szereg zabudowań przemysłowych (magazyny, tartak).
POWIAT WOLSZTYŃSKI Gmina Przemęt BISKUPICE Wieś wielodrożnica położona przy drodze z Bucza na Śmigiel. Wieś położna na granicy PPK. BŁOTNICA Wieś o charakterze wielodrożnicy z typowymi budynkami dwukondygnacyjnymi krytymi dachami płaskimi. Zabudowania stacji kolejowej zlokalizowane nieco na wschód od wsi. Wieś położona przy drodze z Radomierza na Przemęt oraz na trasie kolejowej Leszno – Wolsztyn. BUCZ
166 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Wieś o charakterze ulicówki usytuowana na drodze Śmigiel-Przemęt z mieszaną zabudową jednorodzinną i zagrodową z dachami dwuspadowymi oraz płaskimi. DĘBINA Folwark należący dawniej do Bucza. Położony przy drodze z Bucza do Boszkowa. GÓRSKO Wieś wielodrożnica o nieco chaotycznej rozproszonej zabudowie. We wschodniej części wsi tuż przy kościele usytuowana jest galeria artysty ludowego Mariana Murka. W centrum wsi, na niewielkim placyku kapliczka z rzeźbami ludowymi oraz w pobliżu niewielka ceglana dzwonnica z 1957 r. W północnej części wsi znajduje się niewielka kopalnia kruszywa (Górsko). PRZEMĘT Miasto wykształcone z dawnej kasztelanii. Ośrodek rozplanowania stanowi prostokątny plac, do którego od północy przylega zespół kościoła p.w. Św. Andrzeja. W części południowej miejscowości położony kościół i klasztor pocysterski. Do centrum od strony południowo – wschodniej przylega teren dawnej osady targowej, zwanej Świętopietrzem, obecnie Przedmieściem, z zespołem kościoła p.w. ŚŚ. Piotra i Pawła. Zabudowa o charakterze małomiasteczkowym, zwarta, pochodząca w większości z XIX w., jedynie na obrzeżach wolnostojąca, późniejsza. Przeważa usytuowanie kalenicowe względem ulic, jedynie przy rynku występują budynki usytuowane szczytowo. PRZEMĘT – ZABOROWO Folwark położony na południe od drogi z Przemętu do Perkowa, przy Jez. Przemęckim. RADOMIERZ Wieś wielodrożnica o obustronnej zabudowie głównej ulicy stanowiącej odcinek drogi Olejnica – Błotnica. Zabudowa zagrodowa wzdłuż pomniejszych ulic bardziej chaotyczna, często jednostronna. Przy drodze na Górsko, zwanej wieczność, stoi wiatrak. Pośrodku miejscowości, w części północnej dawny folwark. W zachodniej części znajduje się niewielka kopalnia kruszywa (Radomierz I i II). Na zachód od wsi w okolicach jeziora Przemęckiego rozwinęła się nielegalna zabudowa letniskowa powstała na skutek podziału okolicznych pól i łąk. SOKOŁOWICE Folwark malowniczo położony w pofałdowanym terenie. Dojazd od strony Dłużyny wiedzie drogą częściowo jeszcze brukowaną i obsadzoną kasztanowcami. Od strony Bucza dojazd traktem leśnym. W skład założenia wchodzi pałac otoczony parkiem, dwa podwórza folwarczne: większe północne i mniejsze południowe oraz zabudowania pracowników folwarcznych zlokalizowane w części zachodniej. Zabudowa głównie zagrodowa z domami jednokondygnacyjnymi niektóre z cegły krytymi dachami dwuspadowymi. Wieś znajduje się na granicy PPK.
167 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
WIELEŃ ZAOBRZAŃSKI Miejscowość letniskowa o chaotycznej zabudowie współczesnej położona nad Jez. Wieleńskim. Brak typowego powtarzalnego typu zabudowy domy dwu i jednokondygnacyjne na przemian z ośrodkami wypoczynkowymi oraz domkami letniskowymi. Tuż przy jeziorze usytuowany zespół dworsko – parkowy oraz w pobliżu sanktuarium Maryjne. Pierwotnie o charakterze okolnicy.
POWIAT WSCHOWSKI Gmina Wschowa HETMANICE Wieś ulicówka położona przy drodze ze Wschowy do Wijewa. Zabudowa lokowana po obu stronach ulicy. W części północnej przy rozjeździe drogi głównej i polnej umieszczony krzyż przydrożny. Miejscowość od południa poprzedzona zespołem sakralnym na wzgórzu. LGIŃ Miejscowość o charakterze wielodrożnicy położona na wschód od drogi ze Wschowy do Wijewa. Układ przestrzenny nieregularny z dwoma ośrodkami. W centrum położony zespół kościelny, wyniesiony nad miejscowością. W części południowej zlokalizowany zespół pałacowo – parkowo – folwarczny. Miejscowość letniskowa z plażą oraz zabudowaniami gastronomicznymi po drugiej stornie jeziora znajduje się obozowisko ZHP.
6.1.4.2 Obszary rolne Obszary rolne to harmonijna forma zagospodarowania przestrzennego tradycyjnie wpisana w krajobraz wszystkich gmin na terenie PPK występują w północnej części Parku (okolice Przemętu) oraz środkowej (okolice Włoszakowic). Dla obszaru PPK charakterystyczne są duże obszary łąk występujące przy południowym kanale Obry oraz w pasie jezior Przemęckich.
6.1.4.3 Obszary lasów i zalesień Obszary leśne są jedną z dominujących obszarowo form zagospodarowania przestrzennego w PPK zajmują one około 38,55 km2 (GIS) . Najbardziej rozległe zwarte obszary leśne są zlokalizowane w południowej części PPK (od Włoszakowic do jez. Lgiń Duży). Mniejsze lasy o charakterze ciągów znajdują się na pozostałych obszarach Parku występują w obrębie jez. Przemęckich. Tereny proponowanych dolesień występują na całym obszarze Parku. Obszary leśne i dotychczas zalesione to przeważnie harmonijna forma zagospodarowania przestrzennego, ale nadmierne i schematyczne zalesianie gruntów porolnych byłoby niekorzystne dla krajobrazu kulturowego, a także dla różnorodności biologicznej.
168 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
6.1.4.4 Rzeki, cieki i zbiorniki wodne Główna rzeka przepływająca przez teren PPK to Stara rzeka oraz Wencerka. Pozostałe cieki wodne to liczne kanały łączące poszczególne jeziora: Kanał Kaszczorski, Kanał Błotnicki, Południowy Kanał Obry.
6.1.4.5 Obszary urządzeń i usług turystyki, rekreacji i edukacji ekologicznej Na terenie Parku można wyróżnić dwa główne typy obszarów zagospodarowania na potrzeby turystyki i rekreacji: − tereny działek rekreacyjnych i zabudowy w formie domków rekreacyjnych, − obszary urządzeń i usług turystyki, rekreacji i edukacji ekologicznej. Walory przyrodnicze oraz mały stopień ingerencji człowieka w środowisko na terenie PPK pozwalają na rozwój następujących form turystyki: • turystyka pobytowa • agroturystyka • turystyka kwalifikowana (wędkarstwo, łowiectwo, kajakarstwo). Na terenie PPK istnieją następujące tereny z usługami dla turystyki i rekreacji: hotele, kamping, sezonowe ośrodki wypoczynkowe, obiekty agroturystyki i ośrodki jeździeckie. Szczegółowe informacje o obiektach turystycznych i rekreacyjnych zawiera Operat zagospodarowania turystycznego. Baza turystyczna i noclegowa na terenie PPK jest rozwinięta dobrze ( w szczególności w gminie Włoszakowice). Bazę turystyczna stanowią ośrodki żeglarskie i windsurfingowe oraz kajakowe. Przez obszary gmin przebiega wiele szlaków turystycznych: pieszych, rowerowych, kajakowych, konne. Najatrakcyjniejszy „Konwaliowy Szlak Kajakowy” tworzy drogę wodną przez gminy Przemęt, Wijewo oraz Włoszakowice. Z bazą noclegową związana jest dobrze rozwinięta działalność usługowa oraz zaplecze gastronomiczne. W niektórych miejscowościach wypoczynkowych rozwinęły się różnego rodzaju usługi rozrywkowe jak przejażdżki konno, wypożyczalnie rowerów i quadów oraz dyskoteki. W miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego przeznacza się nowe tereny pod zabudowę rekreacyjną oraz na cele usług turystyki i rekreacji. Ma to na celu przede wszystkim wyeliminowanie samowoli budowlanej widocznej w pobliżu jezior. Szczegółowe informacje o obiektach turystycznych i rekreacyjnych zawiera Operat zagospodarowania turystycznego.
169 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
6.1.4.6 Obszary produkcyjne i usługowe Obszary produkcyjno-usługowe są sporadycznie spotykane na terenie PPK. Również w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego nie wyznacza się wielu nowych miejsc pod lokalizację działalności gospodarczej. W gminach przeważa drobna działalność gospodarcza oraz działalność związana z turystyką. Funkcje produkcyjno-usługowa i usługowa są przeważnie reprezentowane w większych miejscowościach przez obiekty produkcyjne związane z rolnictwem i przetwórstwem rolno- spożywczym oraz podstawowe obiekty usługowe (takie jak kościoły, szkoły, sklepy detaliczne, usługi sportu i rekreacji, stacje benzynowe, poczta, opieka zdrowotna, administracja, szkolnictwo podstawowe i zawodowe). Działalność gospodarcza skupia się również na wykorzystaniu lasów oraz eksploatacji kruszywa naturalnego w pojedynczych zakładach Mieszkańcy gmin znajdują zatrudnienie w licznych tartakach oraz przedsiębiorstwach związanych z obróbka drzewa oraz betoniarniach.
6.1.4.7 Ciągi komunikacyjne i infrastruktury komunalnej Na układ drogowy w granicach PPK składa się droga wojewódzka nr 305 (Wolsztyn – Wschowa) oraz sieć dróg powiatowych łączących przede wszystkim miejscowości gminne. Droga wojewódzka przebiega na obrzeżach Parku i nie oddziałuje znacząco na krajobraz. Drogi powiatowe pełnią rolę łącznika między dwoma południkowymi osiami komunikacyjnymi: drogą krajową nr 5 oraz drogą wojewódzką nr 305. Układ dróg powiatowych uzupełniają drogi gminne pełniące często funkcję gospodarczą lub turystyczną. Poza modernizacją dróg istniejących w granicy PPK nie planuje się realizacji większych inwestycji transportowych. Układ komunikacyjny stanowi istotną rolę w obsłudze turystów w sezonie letnim wówczas to obserwuję się bardzo duże natężenie ruchu nie tylko na drodze wojewódzkiej 305, ale również na drogach niższych kategorii. Przez północną i wschodnią część Parku przebiega jednotorowa niezelektryfikowana linia kolejowa relacji Leszno - Wolsztyn - Zbąszyn z szeregiem przystanków osobowych w następujących miejscowościach: Boszkowo, Starkowo, Błotnica, Perkowo, Nowawieś, Solec Nowy. Komunikacja ta zapewnia obsługę dojazdów do pracy i szkół w głównych ośrodkach położonych poza obszarem gminy.
6.1.4.8 Tereny eksploatacji surowców mineralnych Na obszarze PPK oraz w najbliższym sąsiedztwie znajdują się udokumentowane oraz eksploatowane złoża surowców mineralnych ich ilość oraz zasoby ilustruje poniższa tabela.
170 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Tab. 28. Udokumentowane oraz eksploatowane złoża surowców mineralnych w PPK
LOKALIZA TERMIN WAŻNOŚCI ZASOBY GMINA NAZWA ZŁOŻA CJA W NR KONCESJI KONCESJI GEOLOGICZNE PPK od do BILANSOWE
Święciechowa Długie Nowe (Pole W) Nie OS.IV.7513-7/01 31.12.2001 31.12.2016 64,0
Długie Nowe I Nie OS.iIV.7513-2/07 12.07.2007 31.03.2020 250,0
Długie Stare Nie brak dokumentacji - - -
Zaborowo* Nie brak koncesji - - -
Przybyszewo* Nie SR.Le.IV-71421-6/03 30.09.2003 31.12.2015 46,0
Przybyszewo II* Nie OS.IV.7513-3/06 7.02.2006 31.12.2015 109,0
Wijewo Zaborówiec II* Tak OS.IV.7511-1/06 17.07.2006 31.12.2006
Zaborówiec* Tak OS.IV.7513-3/04 7.02.2005 31.12.2013 14,0
Włoszakowic Dominice* Tak OS.IV.-7512/1/96/97 3.02.1997 31.12.2013 137,0 e Włoszakowice* Tak OS.Le.IV-75121-5/99 13.12.1999 31.12.2015 443,0
Włoszakowice II* Tak brak koncesji -
Przemęt Górsko* SR.IV-2-74121- Tak 28.12.2001 31.12.2020 - 46/02/03
Górsko II pole A* Tak DSR.IV.7512-28/06 17.05.2006 30.06.2013 -
Górsko II pole B* postępowanie Tak DSR.IV.7512-28/29/06 26.04.2006 - zawieszone
Górsko III* Tak SR.IV-2.74210-17B/05 21.04.2005 30.06.2006 194,0
Górsko IV* Tak DSR.IV.7511-20/06 8.05.2006 31.12.2007 695,0
Kaszczor* Nie brak dokumentacji - - 127,0
Kaszczor -KR I* Nie OS.IV-1-74121-23/01 28.12.2001 31.12.2020 4448,0
Kaszczor -KR II brak dokumentacji - - 2977,0
Kaszczor II* Tak brak dokumentacji - - 8076,0
Kaszczor III brak dokumentacji - - 1264,0
Mochy* Nie OS.IV-1-75120-42/99 13.10.1999 31.12.2002 1288,0
Osłonin* Tak SR.IV-2-74120-24/02 19.12.2002 30.06.2003 1726,0
Radomierz Tak brak dokumentacji - - 54,0
Radomierz II Tak GN.7511-4/2000 4.01.2001 31.12.2015 66,0
Największe eksploatowane złoże znajduje się w gminie Przemęt tuż przy granicy PPK w okolicach wsi Kaszczor. Obszar wydobycia jest tam mocno przekształcony, ale nie wpływa to radykalnie na zmianę stosunków wodnych na tym obszarze czy negatywnie na walory krajobrazowe tego obszaru, ponieważ jest to teren oddalony od zabudowań mieszkalnych odgrodzony lasami. Koncesja na wydobycie złóż kruszywa wygasa w 2020 roku a cały obszar obejmować będzie rekultywacja zatwierdzona przez Wojewódzkiego Geologa, która doprowadzi teren do ukształtowania sztucznych wzniesień oraz pagórków.
171 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
6.1.5 Formy architektoniczne zabudowy Formy zabudowy najczęściej występujące na terenie Parku to: − budynki mieszkalne jednorodzinne z towarzyszącymi budynkami garażowymi i gospodarczymi, − zabudowa zagrodowa z budynkami mieszkalnym i związanymi z produkcją rolną, − zabudowa rekreacyjna którą można podzielić na: ośrodki wczasowe (powstały na przełomie lat 80 i 90-tych), domki letniskowe murowane oraz drewniane. Oprócz tego na terenie Parku występują na: − zabudowa nadleśnictwa i leśniczówek (fot. 10), − zabudowa podworska, − budynki usługowe, w tym usług podstawowych (szkoły, kościoły, sklepy), − budynki produkcyjno-usługowe.
Na terenie PPK nie występuje charakterystyczna zabudowa, która by ją wyróżniała na tle budownictwa Wielkopolski trudno doszukiwać się spójności w detalu czy elementów charakterystycznych dla danego regionu. W przypadku analizy form architektonicznych na terenie PPK rozgraniczono zabudowę letniskową od zabudowy wiejskiej. W przypadku terenów wiejskich obszar charakteryzuje zabudowa murowana otynkowana bryła dwu kondygnacyjna z dachami wielospadowymi pokrytymi w większości blachodachówką bardzo często z garażami wolnostojącymi lub innymi zabudowaniami gospodarczymi. W miejscowościach gminnych Przemęt, Włoszakowice oraz Wijewo występują przykłady osiedli z lat 70-80 tych o charakterystycznej sześciennej bryle z dachami płaskimi. Na terenie PPK występują również domy z początku XX wieku zarówno murowane jak i drewniane, ale nie tworzą one zwartych zespołów mieszkaniowych a jedynie pojedyncze przykłady wzdłuż ciągów komunikacyjnych lub w zespołach zagrodowych. Domy te są na planie prostokąta jednokondygnacyjne kryte dachem dwuspadowym o kalenicowym układzie w stosunku do ulicy. Ściany zewnętrzne wykonane z cegły z charakterystycznymi detalami przy oknach, gzymsach i narożach budynków lub jako mur pruski z wypełnieniem z cegły lub w układzie szachulcowym z wypełnieniem glinianym. Mankamentem i pozostałością z poprzedniej epoki są przykłady zabudowy blokowej wykonanej z wielkiej płyty (np. Przemęt-Zaborowo), która kompletnie nie pasuje skalą ani charakterem zabudowy do pozostałej zabudowy. Takie zespoły dwu trzy blokowe z garażami oraz budynkami gospodarczymi usytuowanymi wewnątrz zespołu w bezpośrednim sąsiedztwie pól uprawnych burzą strukturę wsi wprowadzając chaos urbanistyczny. Na terenie PPK istotnym problemem są również ogrodzenia betonowe, które na terenie PPK są powszechnie wykorzystywane. Są one nagminnie wykorzystywane zarówno przy nowo wznoszonych budynkach jak i historycznych (np. kościół w Krzycku Małym) ich surowa forma
172 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego nie współgra z wiejskim charakterem oraz krajobrazem. Ponadto ogrodzenia te mają tylko umowną formę jako ażurowe a w rzeczywistości są to prawie pełne ogrodzenia, które odgradzając poszczególne posesje tworzą bardzo zwartą ulice bez osi widokowych ani akcentów zielonych. Zabudowa rekreacyjna na terenie PPK jest bardzo zróżnicowana można ją podzielić na duże budynki ośrodków wypoczynkowych oraz domy letniskowe o różnej skali. Ośrodki wypoczynkowe w większości przypadków powstały a latach 70-80 tych ubiegłego stulecia, jako miejsce wypoczynku pracowników z dużych zakładów pracy. Charakteryzują się prostą kubiczną formą kryte najczęściej dachami płaskimi. Ich bryły można odczytać jako swego rodzaju dominanty w przestrzeni z uwagi na skalę i brak wpisania się otoczenie. Największym skupiskiem takich ośrodków wypoczynkowych jest jezioro Dominickie oraz Osłonińskie i Wileńskie. Część z tych ośrodków przechodzi gruntowną modernizację, która oprócz podniesienia standardu wewnątrz ośrodka nie upiększa budynku od zewnątrz. Na terenie PPK największa liczbę miejsc noclegowych stanowią domki letniskowe duża ich część to dawne zaplecze ośrodków wypoczynkowych wyprzedane prywatnym inwestorom. Charakteryzują się one prostą kubiczna bryła z małym tarasem przed budynkiem kryte w wielu przypadkach dachem płaskim. Domek taki składającą się najczęściej z dwóch sypialni aneksu kuchennego oraz łazienki wybudowany w technologii drewnianej z cienkimi ściankami z płyt drewnianych. Domki te powstawały z założeniem 10 lat używalności, dlatego stan wizualny oraz techniczny pozostawia wiele do życzenia. Kolejna grupa to domki wypoczynkowe na prywatnych działkach rekreacyjnych. Analizując tereny rekreacyjne, na których znajdowały się takie domki trudno dopatrzyć się jakiejkolwiek spójności w charakterze zabudowy. Domki te powstają zarówno jako murowane jak i drewniane jedno i dwu kondygnacyjne z dachami płaskimi lub wielospadowymi o różnych gabarytach od powierzchni zabudowy ok. 30 mkw. do 100 mkw. Osiedla takie z uwagi na różnorodność zabudowy wprowadzają chaos urbanistyczny i brak zdefiniowanej przestrzeni, którą by można był określić jako zabudowę mieszkalną. Kolejna grupą „zabudowy” jak powszechnie wstępuje na obszarze PPK to domki niezwiązane stale z gruntem. Do grupy tej należą wszelkiego rodzaju wagony kolejowe przystosowane do mieszkania, kempingi oraz prowizoryczne domki drewniane. Są to głównie domki, które powstały jako samowole budowlane na terenach które w studiach gmin wskazane są jako łąki i pola uprawne. Podsumowując istniejące i planowane formy zagospodarowania przestrzennego i zabudowy w PPK można podzielić je na harmonijne (wkomponowujące się w krajobraz) i nieharmonijne (stanowiące dysonans w krajobrazie). Do form harmonijnych zaliczają się: − jeziora Przemęckie wraz kanałami oraz małe zbiorniki wodne o naturalnej linii brzegowej z naturalnym otoczeniem, − naturalne rzeki i cieki, − tereny łąk i pastwisk, w tym nadrzecznych z zadrzewieniami i starorzeczami,
173 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
− tradycyjne układy zabudowy, w tym z niewielkimi domami parterowymi, − tereny rolne, − drogi gminne lub śródpolne pomiędzy wsiami, w tym drogi o charakterze widokowym, − plantacje drzew i krzewów owocowych, w tym szczególnie tradycyjne sady przydomowe, − skarpy i nieużytkowane niewielkie wyrobiska surowców mineralnych pokryte seminaturalną roślinnością, − lasy i wpisane w krajobraz zalesienia nie zaburzające tradycyjnych krajobrazów kulturowych, w tym szczególnie naturalne odnowienia lasu, − zadrzewienia tradycyjnie występujące i nowe wkomponowane w krajobraz, nie zaburzające tradycyjnych krajobrazów kulturowych, a podkreślające ich piękno, w tym: drzewa pojedyncze (np. na miedzach, wzgórzach, wjazdach do wsi, rozstajach dróg itp.) oraz pasma zadrzewień (np. nadrzeczne, zadrzewienia przydrożne, zadrzewienia grupowe). Do form nieharmonijnych zaliczają się: − zabudowa miejscowości letniskowych takich jak Brenno-Ostrów, Dominice, Boszkowo, Osłonin układ przestrzenny oraz charakter zabudowy w tych miejscowościach jest niespójny zarówno w typie zabudowy, wielkości oraz formie, − zabudowa produkcyjno-usługowa i składowo-magazynowa (Włoszakowice na granicy z PPK), w tym istniejące hurtownie, tartaki, − inna zabudowa uciążliwa, np. oczyszczalnie ścieków, − pełne ogrodzenia z prefabrykatów betonowych, − ciągi komunikacyjne o charakterze tranzytowym (droga wojewódzka nr 305), − tereny eksploatacji surowców mineralnych (na granicy z PPK wyrobisko Kaszczor, Zaborówiec, Górsko, Radomierz, Hetmanice). − 7 INFRASTRUKTURA TECHNICZNA 7.1 Infrastruktura transportowa 7.1.1 Drogi Sieć dróg w Polsce dzieli się wg sprawowanego zarządu na:
• drogi krajowe (pozostające w administracji Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad),
174 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
• drogi wojewódzkie (na omawianym terenie: Wielkopolski Zarząd Dróg Wojewódzkich w Poznaniu i Zarząd Dróg Wojewódzkich w Zielonej Górze),
• drogi powiatowe (zarządzane przez Zarządy Dróg Powiatowych w Lesznie - na terenie gmin Święciechowa, Włoszakowice, Wijewo, Powiatowy Zarząd Dróg w Wolsztynie – na terenie gminy Przemęt),
• drogi gminne – w zarządzie właściwych gmin. Obszar Przemęckiego Parku Krajobrazowego położony jest w terenie obsługiwanym pod względem transportu przez następujące drogi: drogi krajowe na terenie powiatów: • Świecie – Poznań – Leszno – Wrocław (nr 5), • Gubin – Zielona Góra – Wolsztyn – Poznań (nr 32), drogi wojewódzkie na terenie powiatów (10): • nr 303 Wolsztyn – Świebodzin, • nr 305 Bolwice – Nowy Tomyśl – Wolsztyn – Wschowa - Wroniniec, • nr 308 Kunowo – Kościan – Grodzisk – Nowy Tomyśl, • nr 310 Śrem – Głuchowo, • nr 312 Rakoniewice – Czacz, • nr 314 Kragowa – Świętno, • nr 315 Wolsztyn – Świętno – Nowa Sól, • nr 316 Kaszczor – Sławocin, • nr 323 Leszno – Góra – Studzionki, • nr 432 Leszno – Śrem – Środa – Września, drogi powiatowe na terenie gmin (23): • nr 1001 F Dryżyna – Kowalewo – Siedlnica, • nr 1002 F Siedlnica – Olbrachcice – Długie Stare – Piotrowie, • nr 1003 F Łęgoń – granica województwa – Nowa Wieś, • nr 1004 F Przyczyna Dolna – Siedlnica – do drogi krajowej nr 12, • nr 1005 Wschowa – granica województwa – Zbarzewo, • nr 1006F Kowalewo – Jędrzychowice – Kandlewo, • nr 1008 F Konradowo – Kandlewo – Zamysłów,
175 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
• nr 1010 F Konradowo – granica województwa – Krzekotów, • nr 1011 F Sława – Krzepielów – Wschowa, • nr 1012 F Nowa Wieś – Osowa Sień – Dębowa Łęka, • nr 1013 F Stare Drzewce – Łysiny – Lgiń – granica województwa – Zborówiec, • nr 1054 F Osowa Sień – granica województwa – Niechłód. • nr 3573 Przedmieście – droga wojewódzka nr 312, • nr 3574 Barchlin – droga wojewódzka nr 312, • nr 3817 Nowa Wieś – Solec, • nr 3818 Sączkowo – Kluczewo – Siekowo, • nr 3819 Mochy – Świętno, • nr 3820 Mochy – Perkowo – Przedmieście – Barchlin – Śmigiel, • nr 3821 Wieleń Zaobrzański – Przedmieście, • nr 3822 Wijewo – Brenno – Górsko – Olejnica, • nr 3823 Błotnica – Włoszakowice, • nr 3824 Boszkowo – droga powiatowa nr 3820, • nr 3825 Poświętno – Morownica, • nr 3904 Bukowiec Górny – Bronikowo, • nr 3903 Gołanice – Śmigiel, • nr 4755 Wijewo – Potrzebowo – granica województwa, • nr 4756 Włoszakowice – Brenno – droga wojewódzka nr 305, • nr 4758 Zaborówiec – granica województwa (kierunek Lgiń), • nr 4759 Włoszakowice – Bukowiec Górny – Krzycko Wielkie, • nr 4760 Włoszakowice – Jezierzyce Kościelne – Święciechowa, • nr 4761 droga powiatowa 4760 – Zbarzewo – granica województwa (kierunek Osowa Sień – Wschowa), • nr 4762 Zbarzewo – Niechłód, • nr 4763 Zbarzewo – Jezierzyce Kościelne, • nr 4768 Bukowiec Górny – droga krajowa nr 5,
176 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
• nr 4806 Dłużyna – Śmigiel,
Spośród wymienionych wyżej dróg publicznych teren Przemęckiego Parku Krajobrazowego przecinają następujące drogi: drogi krajowe: brak drogi wojewódzkie (1): • nr 305 Nowy Tomyśl – Wolsztyn – Wschowa – Wroniniec, drogi powiatowe (12): • nr 3820 Mochy – Perkowo – Przedmieście – Barchlin – Śmigiel, • nr 3821 Wieleń Zaobrzański – Przedmieście, • nr 3822 Wijewo – Brenno – Górsko – Olejnica, • nr 3823 Błotnica – Włoszakowice, • nr 3824 Boszkowo – droga powiatowa nr 3820, • nr 3825 Poświętno – Morownica, • nr 4756 Włoszakowice – Brenno – droga wojewódzka nr 305, • nr 4758 Zaborówiec – granica województwa (kierunek Lgiń), • nr 4759 Włoszakowice – Bukowiec Górny – Krzycko Wielkie, • nr 4760 Włoszakowice – Jezierzyce Kościelne – Święciechowa, • nr 4761 droga powiatowa 4760 – Zbarzewo – granica województwa (kierunek Osowa Sień – Wschowa), • nr 4806 Dłużyna – Śmigiel.
Średni dobowy ruch pojazdów samochodowych (SDR) w 2005 roku na sieci dróg krajowych wynosił 8 224 poj./dobę. Obciążenie ruchem pojazdów samochodowych nie było równomierne dla całej sieci, lecz wzrastało ze wzrostem znaczenia dróg w układzie funkcjonalnym. Na drogach międzynarodowych SDR w 2005 roku wynosił przeciętnie 13 561 poj./dobę, zaś na pozostałych drogach krajowych 5 990 poj./dobę. Wzrost ruchu na drogach krajowych w latach 2000/2005 wyniósł średnio ok. 18%. Średni dobowy ruch pojazdów samochodowych (SDR) w 2005 roku na sieci dróg wojewódzkich administrowanej przez WZDW w Poznaniu wynosił 2769 poj./dobę. Wzrost ruchu na analizowanych drogach wojewódzkich w latach 2000 – 2005 wyniósł ok. 17,2%.
177 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Liczba pojazdów ogółem na drogach województwa lubuskiego w 2005 roku wyniosła znacznie mniej, bo 1781 poj./dobę. Przez obszar PPK nie przebiega żadna droga o znaczeniu krajowym. Ruch drogowy w rejonie Parku koncentruje się na drodze wojewódzkiej nr 305, znajdującej się w granicy Parku na długości około 5 km. Liczba pojazdów na tej drodze w 2005 roku wyniosła: na odcinku Wolsztyn – Kaszczor – 3136 poj./dobę, na odcinku Kaszczor – granica województwa (kierunek Wschowa) – 2880 poj./dobę, a w tym odpowiednio 13,6% oraz 11,1% pojazdów ciężarowych i autobusów. Wyniki pomiarów ruchu na poszczególnych odcinkach są wyższe zarówno od średniej dla województwa wielkopolskiego jak i województwa lubuskiego. W odległości około 5 km od granic PPK przebiega również droga wojewódzka nr 312 (Rakoniewice – Czacz, droga krajowa nr 5). Pomiar ruchu wykazał, iż ruch drogowy w 2005 roku kształtował się na poziomie 2238 pojazdów samochodowych na odcinku Rakoniewice – Wielichowo oraz 1515pojazdów na odcinku Kielichowo – Czacz. Dane dotyczące potoków ruchu wskazują, że obecnie obszar PPK pozostaje poza bezpośrednim wpływem dróg o skoncentrowanym dużym natężeniu, przez co zminimalizowane są negatywne oddziaływania na stan zasobów przyrodniczych Parku. Rozwój sieci drogowej w otoczeniu PPK obejmie wybudowanie trasy ekspresowej S5 (Bydgoszcz – Poznań – Leszno – Wrocław) na wschód od PPK. Droga S5 przebiegać będzie w odległości około 5 – 10 km od granic Parku, ma ona zostać oddana do użytku w 2015 roku. Na terenie Parku będzie widoczny jedynie pośredni wpływ inwestycji. Dostępność Parku z drogi S5 zapewni jej połączenie z siecią dróg powiatowych w następujących węzłach drogowych: po stronie północnej przez węzeł Radomicko i Śmigiel natomiast po stronie południowej przez węzeł Święciechowa. Obszar PPK przecina sieć dróg powiatowych o łącznej długości około 87 km. Połączenie z drogą ekspresową jest możliwe poprzez drogi nr: 3820, 4756 – 4759 – 4768, 4760.
178 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Rys. 12. Rozwój sieci drogiwej wariant GDDKiA - optymistyczny
7.1.2 Kolej Park położony jest na uboczu ważnych szlaków transportu kolejowego w województwie wielkopolskim i lubuskim, najbliżej położone są trasy E-59 oraz CE-59 (objęte umowami AGC i AGTC) o znaczeniu europejskim. W pobliżu przebiega również ważna linia kolejowa o znaczeniu krajowym w relacji Poznań – Wrocław (linia nr 271). Przez obszar PPK przebiega jedna linia kolejowa nr 359 Leszno – Włoszakowice – Błotnica – Wolsztyn – Zbąszyń o długości 70,1 km. Jest to linia jednotorowa, niezelektryfikowana, z szeregiem przystanków osobowych w następujących miejscowościach: Boszkowo, Starkowo, Błotnica, Perkowo, Nowa Wieś. Komunikacja ta zapewnia obsługę dojazdów do pracy i szkół w głównych ośrodkach położonych poza obszarem gminy. Linia posiada znaczenie lokalne, kursują po niej wyłącznie pociągi osobowe. W 2005 r. na linii 359 pociągi regionalne wykonały pracę 464 pockm, co stanowiło jedynie 1,2% łącznej pracy przewozowej w województwie wielkopolskim. Średniodobowo porusza się na niej 555 pasażerów (dane PKP PR z 2007 r.).
179 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Rys. 13. Sieć dróg linii kolejowych w europejskich korytarzach transportowych (źródło: www.plk-sa.pl)
7.2 Infrastruktura komunalna Poziom rozwoju infrastruktury technicznej, uznawany jest powszechnie za jeden z najistotniejszych czynników wpływających na podejmowanie decyzji lokalizacyjnych przez inwestorów. Jednocześnie, stopień rozwoju infrastruktury wpływa w sposób istotny na kształtowanie warunków bytowych ludności, a także ma ogromne znaczenie dla ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego. Na infrastrukturę techniczną składają się urządzenia, sieci przesyłowe i związane z nimi obiekty świadczące niezbędne i podstawowe usługi dla określonej jednostki przestrzenno-gospodarczej (osiedla, dzielnicy, miasta, zakładu przemysłowego itp.) w zakresie energetyki, dostarczania ciepła i wody, usuwania ścieków i odpadów, transportu, teletechniki itp. W niniejszym opracowaniu przedstawiono diagnozę stanu infrastruktury dla obszaru gmin, na terenie których położony jest Przemęcki Park Krajobrazowy. Zebrano informację z zakresu: • zaopatrzenia w wodę, • gospodarki ściekowej, • szeroko pojętej energetyki, w tym: sieci energetyczne, zaopatrzenia w energię cieplną oraz stopień zgazyfikowania, • gospodarki odpadami.
180 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Diagnozę stanu infrastruktury komunalnej opracowano na podstawie istniejących studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gmin wchodzących w granice PPK oraz następujących opracowań i dokumentów: • Program ochrony środowiska dla Gminy Wschowa (2004), • Plan gospodarki odpadami dla Gminy Wschowa (2004), • Plan rozwoju lokalnego Gminy Włoszakowice na lata 2004 – 2013,
Dane liczbowe zostały zaczerpnięte także z baz danych regionalnych Głównego Urzędu Statystycznego. Do wszystkich gmin wysłano ankietę dotyczącą infrastruktury komunalnej. Dane z ankiet zostały uwzględnione w zestawieniach tabelarycznych oraz w opisach.
7.2.1 Gospodarka wodno-ściekowa 7.2.1.1 Zaopatrzenie w wodę Na komunalną infrastrukturę techniczną w zakresie gospodarki wodno-ściekowej składają się: • urządzenia wodociągowe obejmujące: ujęcia wody ze stacjami wodociągowymi (stacje uzdatniania wody) i system wodociągowy z przyłączami do indywidualnych odbiorców, • urządzenia kanalizacyjne obejmujące sieć kanalizacyjną oraz oczyszczalnie ścieków. Oprócz w/w urządzeń komunalnych występują obiekty zakładowe (zakładów użyteczności publicznej i przedsiębiorstw).
Powiat wolsztyński Gmina Przemęt Na terenie gminy Przemęt z 25 wsi 22 są zwodociągowane. Należą do nich: Solec, Solec Nowy, Mochy, Nowa Wieś, Perkowo, Przemęt, Błotnica, Starkowo, Radomierz, Olejnica, Górsko, Siekówko, Siekowo, Kluczewo, Sączkowo, Bucz, Borek, Barchlin, Popowo Stare, Poświetno, Biskupice i Sokołowice. Procentowo 88% mieszkańców posiada bieżącą wodę (dane z ankiety; wg danych GUS z 2006 r. jest to 76,8%). Na terenie gminy znajduje się 107,5 km sieci wodociągowej, do których przyłączonych jest 2433 użytkowników (dane GUS z 2006 r.). Zapotrzebowanie na wodę zapewnia 5 ujęć wody, które znajdują się w następujących wsiach: • Poświętno - obejmuje swym zasięgiem: Popowo Stare, Poświętno, Biskupice, Barchlin i Bucz,
181 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
• Sączkowo - obejmuje swym zasięgiem: Sączkowo, Kluczewo, Borek, Siekowo, Siekówko, Przemęt, Błotnica, Starkowo, Radomierz, Olejnica, Górsko i Miastko gm. Wijewo, • Nowa Wieś - obejmuje swym zasięgiem: Perkowo, Nowa Wieś, Solec i Solec Nowy, • Mochy dla wsi Mochy, • Sokołowice - wodociąg zakładowy dla wsi Sokołowice. Rozwój sieci wodociągowej będzie obejmował wybudowanie stacji wodociągowej w Wieleniu korzystającej z dwóch ujęć wody, rozbudowę sieci wodociągowej dla wsi Kaszczor, Wieleń i Oslonin oraz wodociągu „Sączkowo” na terenach letniskowych Starkowo-Bambry. Realizacja powyższych zamierzeń planowana na lata 2009-2010 pod warunkiem uzyskania środków zewnętrznych.
Powiat leszczyński Gmina Święciechowa Długość sieci wodociągowej na terenie gminy wynosi 59 km, liczba przyłączy to 1601. Ludność korzystająca z wodociągów stanowi 96,6% ogółu mieszkańców (GUS 2006 r). Wszystkie wsie w gminie Święciechowa są zaopatrywane w wodę z systemów wodociągowych, składających się ze studni głębinowych, stacji uzdatniania wody i z sieci wodociągowych. Wodociągi grupowe obejmują następujące miejscowości: • ujęcie Święciechowa, o zasobach 205,0 m3/h, zatwierdzonych w kat. „B” dostarcza wodę do Święciechowy, Ogrodów, Lasocic i Przybyszewa. Ujęcie to ma wyznaczoną wewnętrzną strefę ochronną, • ujęcie w Piotrowicach, o zasobach 57,0 m3/h obejmuje Piotrowice, Niechłód i Trzebiny, • ujęcie w Gołanicach (wodociąg zakładowy „Gołanice”), o zasobach 73 m3/h zaopatruje w wodę Gołanice, natomiast Krzycko Małe korzysta z wodociągu zbiorowego z ujęciem w Krzycku Wielkim (gm.Włoszakowice) • ujęcie w Henrykowie, (ujęcie zakładowe „Henrykowo”), o zasobach 60 m3/h zaopatruje w wodę Henrykowo, • wodociąg zakładowy Długie Stare obsługuje wsie Długie Stare i Długie Nowe i ma wydajność 65 m3/h, • Miasto Leszno i wieś Strzyżewice korzystają z ujęć wody pn. „Strzyżewice – Przybyszewo”.
182 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Gmina Wijewo W zakresie zaopatrzenia w wodę gmina Wijewo korzysta z ujęć położonych na terenie gminy oraz na terenie gminy Przemęt. Na terenie gminy nie występują ujęcia wód powierzchniowych. Pobór wody odbywa się z ujęć wód podziemnych z utworów czwartorzędowych. Sieć wodociągowa na terenie gminy Wijewo obejmuje wszystkie wsie. Stopień zwodociągowania gminy wynosi 86,8% (dane GUS z 2006 r.). Długość sieci wraz z liczbą przyłączy wynosi odpowiednio 37,7 km oraz 685 sztuk. Ujęcia wody znajdują się w następujących miejscowościach: • Brenno – zasięgiem obejmuje Brenno, Wiejwo, Lipowo, Radomyśl, wodociąg grupowy o zatwierdzonych zasobach 72 m3/h, wydajność stacji wynosi 1440 m3/d, obecna produkcja wynosi 700 m3/d, stacja posiada dwa naziemne zbiorniki wyrównawcze o pojemności 150 m3 każdy • Potrzebowo – zaopatruje tylko wieś Potrzebowo, ujęcie składa się z dwóch studni i nie posiada zbiorników wyrównawczych, posiada zatwierdzone zasoby 25 m3/h, wydajność stacji wynosi 1200 m3/d, produkcja wody to 150 m3/h, • Zaborówiec – zaopatruje tylko wieś Zaborówiec, zatwierdzone zasoby to 40 m3/h, • Miastko – zaopatrywane jest w wodę z Górska w gminie Przemęt. Na terenie gminy Wijewo planuje się sukcesywną modernizację sieci obejmującą wymianę starych na nowe. Gm. Włoszakowice Sieć wodociągowa na terenie gminy Włoszakowice obejmuje wszystkie miejscowości w wyłączeniem wsi Dominice. Ludność gminy korzystająca z sieci wodociągowej (74,9 km) stanowi 82,6% mieszkańców (dane GUS z 2006 r.; wg Planu rozwoju lokalnego - 95% gospodarstw domowych). Na terenie gminy funkcjonują następujące systemy wodociągowe: • Włoszakowice - Ujazdowo, działający na bazie ujęć i stacji uzdatniania w miejscowości Włoszakowice i Ujazdowo, zaopatrujący w wodę następujące miejscowości: Włoszakowice, Ujazdowo, Grotniki, Boszkowo, • Bukówiec Górny, działający na bazie ujęcia i stacji uzdatniania w Bukówcu Górnym, zaopatrujący w wodę następujące miejscowości: Bukówiec Górny, Charbielin, Skarżyń, Dłużyna, • Krzycko Wielkie, działający na bazie ujęć i stacji uzdatniania wody w Krzycku Wielkim, zaopatrujący w wodę miejscowości: Krzycko Wielkie i Sądzia, • Boguszyn z lokalnym ujęciem i stacją uzdatniania wody,
183 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
• wodociąg Jezierzyce Kościelne i Zbarzewo bazuje na ujęciu i stacji uzdatniania wody w Piotrowicach, gm. Święciechowa. Główne miejscowości turystyczne jak Boszkowo - Letnisko oraz Dominice nie posiadają obecnie sieci wodociągowej i zaopatrywane są z ujęć indywidualnych. W okresie letnim i wzmożonego ruchu turystycznego odnotowuje się deficyt wody w ujęciach Włoszakowice oraz Ujazdowo.
Powiat wschowski Gmina Wschowa Na terenie gminy znajduje się 95,6 km sieci wodociągowej (dane GUS z 2006 r.) z liczbą przyłączy 1300. Stopień zwodociągowania gminy jest wysoki i wynosi 92,9%. Miasto Wschowa i wszystkie wsie sołeckie oraz przysiółek Czerlejewo są prawie w całości zwodociągowane; tylko nieliczne pojedyncze zabudowania mogą nie być tam podłączone do sieci wodociągowej. Pozostałe 6 przysiółków jest tylko w części zwodociągowane lub nie posiada wodociągu: Buczyna, Klucz, leśniczówka Mały Bór, Pszczółkowo, Siedlnica i Wincentowo. Zaopatrzenie w wodę na niezwodociągowanych terenach osadniczych odbywa się ze studni kopanych lub wierconych. Zatwierdzone zasoby eksploatacyjne w kat. B obliczone w granicach gminy wynoszą: 33701 m3/d = 1404,2 m3/h (włącznie z projektowanym ujęciem Drzewce – Gola). Zaopatrzenie miasta i gminy w wodę odbywa się z 9 systemów wodociągowych zasilanych z ujęć wód podziemnych. Najbardziej rozbudowany system „Wschowa” obsługuje miasto Wschowę i wieś Przyczyna Dolna (39,1 km wodociągów i 1111 przyłączy do budynków). Ujęcie wody odbywa się z 6 studni eksploatacyjnych, a woda czerpana z zatwierdzonych zasobów w kategorii B o wydajności 310 m3/h podlega odżelazianiu. Ujęcie to wyposażone jest w filtry zamknięte. Pozostałe systemy, obsługujące miejscowości wiejskie, to: • „Dębowa Łęka” (Dębowa Łęka), 2 studnie, wydajność 40 m3/h, • „Kandlewo” (Kandlewo, Konradowo), 4 studnie, wydajność 100 m3/h, • „Lgiń” (Lgiń, Hetmanice), 2 studnie, wydajność 50 m3/h, • „Olbrachcice” (Olbrachcice, Łęgoń), 2 studnie, wydajność 51 m3/h, • „Osowa Sień” (Osowa Sień), 2 studnie, wydajność 62 m3/h, • „Przyczyna Górna” (Przyczyna Górna, Tylewice, Łysiny i Nowa Wieś), 2 studnie, wydajność 75 m3/h, • „Siedlnica” (Siedlnica, Czerlejewo), 2 studnie, wydajność 20 m3/h, • „Wygnańczyce” (Wygnańczyce), 1 studnia, wydajność 21 m3/h.
184 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Od szeregu lat obserwuje się we Wschowie spadek zużycia wody; szczególnie znaczące zmniejszenie zużycia wody z wodociągów odnotowano w przemyśle, co wynikało z upadku niektórych zakładów przemysłowych. Ograniczenie zużycia wody przez gospodarstwa domowe wiązało się natomiast ze wzrostem cen sprzedawanej wody.
185 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
- ]
3 1 1 35,3 45,1 28,4 58,3 56,8 53,5 55,2 25,4 M
M [
Y EJ O Na O D ZEZ W G 186 O Parku terenie T ON W CE Ą ARS YCIE TAJ Ż 35,3 49,2 36,7 58,3 36,2 56,8 53,5 52,2 38,7 em U ł Z DOSTARCZ GOSPOD DOMOWYM PR Ogó KORZYS - 1 Z 705 119 5277 4400 8246 3433 1055 1655 H W C Na CÓ Parku terenie
CY Ń Ą TAJ ICZBA SIECI L 031 em 666 148 913
ł 6 7 6 3 49912 58944 51643 MIESZKA 10 419 14 203 KORZYS Ogó -
1 27,5 137,5 835,6 238,5 171,4 CZY 1075,0 1027,6 1289,2 Na ŁĄ Parku terenie .] GUS z 2006 r.) SZT [ em 9216 ł 1 300 2 433 1 153 1 740 1 601 (dane 10168 ę ICZBA PRZY d L Ogó
- 1 685 0 ,6 5348 1 a w wo
8 1,0 J I 49,4 10,1 54,8 45,4 36, 13, ni e Na WE EC Parku terenie SI ] atrz GO Ą p ŚĆ o KM O CI a [ O 59 UG em 95,6 39,9 74,9 37,7 ł Ł 466,8 391,4 107,5 268,9 D WOD zakresie z
j w WY e n ACJI
z GO T
y em Ogó Ą
n ł 8 5 5 1 9 4 4 6 14 CH CI hnic O gmi Ogó ICZBA S tec hni L WOD zc r e wi
- uktury o W r 1 128 1044 7676 5311 5355 1245 4708 1216 CÓ w p Ń K Na P A Parku terenie K infrast P ch hni cy rzc ą e 655 490 cz em ł 7 173 3 7 156 54866 50232 38866 14 481 13 567 rodowiska, 2008 powi Ś u ICZBA MIESZ ł doty Ogó L h
przestrzennego c y udzia d
Ochrony ci o ś ejski) nie dan no ż t MINA ę echowa o) t ci ę oszakowice 8 ł wi Ś Wschowa (mias Wschowa (obszar wi Zestawie G ski ski ń ń szacunkowe, w zale
Operat zagospodarowania Tab. 29. Narodowa Fundacja OWIAT P leszczy Wijewo W wolszty Przem wschowski 1 – dane Operat zagospodarowania przestrzennego
Tab. 30. Główne ujęcia wody na cele komunalne POWIAT LOKALIZACJA W PARKU ZASOBY EKSPLOATACYJNE MIEJSCOWOŚĆ Gmina Tak / Nie [m3//h] wschowski Wschowa Wschowa Nie 310 m3/h Dębowa Łęka Nie 40 m3/h Kandlewo Nie 100 m3/h Lgiń Tak 50 m3/h Olbrachcice Nie 51 m3/h Osowa Sień Nie 62 m3/h Przyczyna Górna Nie 75 m3/h Siedlenica Nie 20 m3/h Wygnańczyce Nie 21 m3/h leszczyński Święciechowa Święciechowa Nie 205 m3/h Piotrowice Nie 57 m3/h Gołanice Nie 73 m3/h Henrykowo Nie 60 m3/h Długie Stare Nie 65 m3/h Strzyżewice - Przybyszewo Nie bd Wijewo Brenno Nie 72 m3/h Potrzebowo Nie 25 m3/h Zaborówiec Tak 40 m3/h Miastko Tak - Włoszakowice Włoszakowice - Ujazdowo Tak bd Bukówiec Górny Nie bd Krzycko Wielkie Nie bd wolsztyński Przemęt Poświętno Nie 700 m3/d Sączkowo Nie 1600 m3/d Nowa Wieś Nie 937 m3/d Mochy Nie 524 m3/d Sokołowice Nie 30 m3/d
Porównując dane GUS z 2006 roku oraz z poprzednich lat widać wzrost wskaźników dotyczących zbiorowego zaopatrzenia w wodę. Poniżej przedstawiono wykres przedstawiający zróżnicowanie poziomu zwodociągowania poszczególnych gmin (wraz z powiatami) oraz wykres przedstawiający relację długości sieci wodociągowej do liczby ludności korzystającej z sieci. Dla gmin Święciechowa i Wschowa (miasto oraz gmina) stopień zwodociągowania jest najwyższy (powyżej 92%), przekracza również średnią dla powiatów i województw. Odpowiednio wskaźnik ten dla terenów wiejskich województwa wielkopolskiego wynosi 86,0%, a dla województwa lubuskiego 75,9%. Najmniej ludności korzystającej z wodociągów zamieszkuje gminę Przemęt (76,8% ludności ogółem).
187 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
Z wykresów można także wyciągnąć wniosek, że istniejąca sieć wodociągowa w gminach (z wyjątkiem miasta Wschowa) nie jest jeszcze w pełni obciążona.
Rys. 14. Stopień zwodociągowania gmin i powiatów w porównaniu do długości sieci wodociągowej
km % 500 100 450 90 400 80 350 70 300 60 250 50 200 40 150 30 100 ` 20 50 10 0 0 t i o e ę ) .) ki k a w . ki s s w e ic m M s ń ń o ij w e ( Gm w y h z a ( o zy zt c W ko Pr w h zc ie za o sc s ls c na s a h wa o ę o in c o w le w mi ł s ch t t t wi G ia ia ia Ś W Gm W w w w a a Ws o o o in n na a p p p mi mi n Gm G G mi G
długośc sieci stopień zw odociągow ania
Rys. 15. Relacja długości sieci wodociągowej do liczby korzystających mieszkańców
km os. 500 70000 450 60000 400 350 50000 300 40000 250 200 30000 150 20000 100 10000 50 0 0
o t ) i i i a ce ę .) . k sk sk w m M m s ń ń ije wi e y how o z a ( (G ow zy zt W k Pr w a h zc s iec a a sc s l c n sz a ho w e ę i o in w l wo ł sc ho t t t wi Gm W sc ia ia ia Ś Gm W w a a a W ow ow in in in p p po ina Gm Gm Gm Gm długość sieci ludność korzystająca z sieci
188 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
Tab. 31. Roczne zużycie wody (dane GUS z 2006 r.)
POWIAT GMINA ROCZNE ZUŻYCIE WODY Z SIECI ZUŻYCIE WODY DOSTARCZONEJ WODOCIĄGOWEJ [m3 na jednego GOSPODARSTWOM DOMOWYM mieszkańca/rok] [m3 na jednego mieszkańca/rok] wschowski 31,3 33,8 Wschowa (M.) 32,6 32,0 Wschowa (Gm.) bd 54,1 leszczyński 29,6 44,8 Święciechowa bd 54,9 Wijewo bd 46,5 Włoszakowice bd 45,6 wolsztyński 36,3 30,5
Przemęt bd 27,1
Roczne zużycie wody na jednego mieszkańca w województwie wielkopolskim (łącznie dla terenów miejskich i wiejskich) wynosi 35,9 m3, natomiast dla województwa lubuskiego wartość tego wskaźnika wynosi 34,1 m3. Jedynie w powiecie wolsztyńskim wielkość zużycia wody była większa od średniej dla województwa. Z powodu braku danych dla poziomu gmin posłużono się informacją o ilości zużytej wody dostarczonej gospodarstwom domowym w przeliczeniu na 1 mieszkańca. Wartości wskaźnika przyjmują największe wartości na terenach wiejskich. Kształtują się one na poziomie 45 – 55 m3 na 1 mieszkańca gminy (od 44,8 m3 w gminie Włoszakowice do 54,9 m3 w gminie Święciechowa. Jedynie w gminie Przemęt wielkość zużycia wody (27,1 m3/1 mieszkańca) jest zbliżona do wskaźników dla obszarów miejskich. Poniżej przedstawiono wykresy przedstawiające zależność rocznego zużycia wody przez jednego mieszkańca korzystającego z sieci wodociągowej do stopnia zwodociągowania w gminie oraz zależność długość sieci wodociągowej do wskaźnika zużycia wody w m3/km sieci. Wskaźnik ten dla większości gmin jest zbliżony mimo różnej długości sieci w gminie. Najwyższy wskaźnik zanotowano w mieście Wschowa, co wiąże się z większą gęstością zaludnienia na jego terenie.
189 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
Rys. 16. Roczne zużycie wody dostarczonej gospodarstwom domowym w przeliczeniu na jednego mieszkańca na tle stopnia zwodociągowania
% m3/1 mieszk. 100 60 90 55 50 80 45 70 40 60 35 50 30 40 25 20 30 15 20 10 10 5 0 0 t i i o ę .) .) ki k k a w ice s s s w e m M m ń ń o ij w ze G ow zy ty h ko a ( h c z c W a Pr w a ( c z ls e z s s o ci ina s a ho ow ę o in c h w le w ł s c t t t wi Gm s ia ia ia Ś W Gm W a a a W ow ow ow in in in a p p p in Gm Gm Gm Gm stopień zw odociągow ania zużycie w ody na 1 mieszkańca
Rys. 17. Długość sieci wodociągowej oraz wskaźnik zużycia wody w m3/km sieci
km m3/km sieci 500 14 m 3 450 /rok 12 400 350 10 300 8 250 6 200
150 4 100 2 50 0 0 powiat powiat powiat Gmina Gmina Wijewo Gmina Gmina Gmina Gmina wschowski leszczyński wolszty ński Święciechowa Włoszakowice Przemęt Wschowa (M.) Wschowa (Gm.)
długość sieci zużecie w ody na 1 km sieci
7.2.1.2 Gospodarka ściekowa W ciągu ostatnich kilkunastu lat nastąpiło zwiększenie ilości ścieków wytwarzanych w gospodarstwach domowych na terenie gmin. W kolejnych latach należy spodziewać się stałego
190 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
systematycznego wzrostu ilości wytwarzanych ścieków na obszarze gmin, na co będą składały się następujące czynniki: • wzrost zużycia wody na cele bytowe w związku z rozwojem sieci wodociągowej, • wzrost liczby mieszkańców w wyniku realizowanych inwestycji mieszkaniowych i letniskowych w niektórych gminach, • poprawa wyposażenia gospodarstw domowych w urządzenia zużywające wodę. Budowa urządzeń do odbioru i oczyszczania ścieków nie towarzyszy jednak w odpowiedniej skali budowie wodociągów. Ze względu na fakt, że proces budowy sieci wodociągowych dopiero obecnie jest w większości gmin zaawansowany lub kończony, należy przewidywać stopniowy rozwój inwestowania w zakresie gospodarki ściekowej. Jest to o tyle istotne, że część ścieków powstających na terenie gmin w sposób nie kontrolowany trafia bezpośrednio do środowiska – jest wywożona na pola, do lasów, rowów melioracyjnych. Także część szamb nie jest w pełni szczelna i ścieki z nich trafiają do gleby zanieczyszczając wody powierzchniowe i gruntowe. Na terenie gmin pozostaje nadal nierozwiązany problem oczyszczania i odprowadzania wód deszczowych. Rosnący stopień motoryzacji oraz bardzo intensywny ruch samochodowy powoduje, iż wody opadowe po spłynięciu z chodników, jezdni i utwardzonych dróg są silnie zanieczyszczone produktami ropopochodnymi. Oprócz tego typu zanieczyszczeń wody te zawierają także szereg innych związków spłukiwanych z powierzchni nieprzesiąkliwych, co powoduje, iż po przedostaniu się do gruntu, wpływają negatywnie na stan czystości wód podziemnych.
Tab. 32. Zestawienie ogólne dotyczące infrastruktury gospodarki ściekowej
POWIAT GMINA KOMUNALNE DŁUGOŚĆ SIECI PRZYKANALIK LUDNOŚĆ KORZYSTAJĄCA Z OCZYSZCZALN KANALIZACYJNEJ I SIECI IE ŚCIEKÓW [km] [os.] [%] 69,8 1 991 18 588 47,8
Wschowa (M.) Wschowa 25,8 973 13 536 93,5
wschowski Wschowa (Gm.) brak 0 0 495 6,9 100,6 2632 10905 21,7 Święciechowa brak 9,6 457 1 506 21,0 ski ń Wijewo planowana 0 0 0 0,0
leszczy Włoszakowice Grotniki 42,3 951 3 976 45,9 250,5 4 731 25 252 46,0
Przemęt Przemęt ski ń Wieleń 89,4 928 3 373 24,9
wolszty Mochy
191 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
Rys. 18. Stopień skanalizowania oraz długość sieci kanalizacyjnej
km % 300 100 90 250 80 70 200 60 150 50 40 100 30 20 50 10 0 0
o e t ) ki ki a c ę . ki s s w w i m M.) s ń ń e w e ( w y ho z a (Gm o zy zt Wij ko Pr w a h zc s iec a za sc s l c n s a ho w ię i o in c o w le wo ł h t t w Gm W sc ia ia iat Ś Gm Ws w w w a W o o ina ina in a po p p in Gm Gm Gm Gm
długość sieci stopień skanalizow ania
Rys. 19. Porównanie stopnia zwodociągowania i skanalizowania w gminach
% 100,0
80,0
60,0
40,0
20,0
0,0 t i o e ę .) ki ki a w ic s s sk w e m (M.) ń ń w ze Gm ow zy ty ho Wij ko r a ( h iec P w a c zc lsz c a za a o w s s o ę in s in ch w le w ło ho t t t wi Gm sc ia ia ia Ś W Gm Ws w w w a a a W o n n in a po p po mi mi in G G Gm Gm
stopień zw odociągow ania stopień skanalizow ania
Z powyższych wykresów wynika, że dla gmin priorytetem powinno być uregulowanie gospodarki ściekowej, zwłaszcza w związku z dalszą rozbudową sieci wodociągowej oraz wzrostem zużycia wody. Spośród gmin, które posiadają sieć kanalizacyjną jedynie gmina Wschowa (obszar wiejski) ma dużo niższy wskaźnik skanalizowania (6,9%) niż średnio dla gmin w województwie wielkopolskim (24% dla obszarów wiejskich) i lubuskim (18,3%). Najwyższy stopień
192 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego skanalizowania cechuje powiat wolsztyński i wschowski (odpowiednio 46,0% i 47,8%) oraz gminę Włoszakowice (45,9%) i miasto Wschowę (93,5%). Gminy Przemęt i Święciechowa są skanalizowane w stopniu graniczącym ze średnią dla województwa wielkopolskiego.
Powiat wolsztyński Gmina Przemęt Żadna z miejscowości nie jest w całości skanalizowana. W osiemnastu wioskach brak jakiejkolwiek kanalizacji (około 63 %), w trzech istnieje częściowa kanalizacja sanitarna i deszczowa (Kaszczor, Mochy, Wieleń), w dwóch kanalizacja deszczowa (Nowawieś i Przemet), w pięciu - kanalizacja deszczowa w części miejscowości (Błotnica, Bucz, Kluczewo, Radomierz, Sączkowe). Ogólny procent skanalizowania gminy wynosi 12% (wg GUS 2006 r. 24,9%). Na terenie gminy Przemęt zlokalizowane są 3 komunalne oczyszczalnie ścieków. Zasięg działania oczyszczalni jest następujący: • Oczyszczalnia zakładowa PPH Łabimex w Przemęcie - dla wsi Przemęt – docelowo dla pozostałej części gminy, również wsi Mochy, oczyszczalnia z osadem czynnym, komorą napowietrzania i stawem doczyszczjącym o przepustowości około 150 m3/d, oczyszczająca około 150 m3/d. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest Jezioro Przemęckie Małe, • Wieleń - dla rejonu turystycznego nad jeziorem Wieleńskim i Osłonińskim oraz wsi Kaszczor, Wieleń i Osłonin, przepustowość 800 m3/d, odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest Struga Kaszczorska, • OSM Kościan Zakład Mochy - dla 170 mieszkańców wsi Mochy, oczyszczalnia typu Obra o przepustowości 100 m3/d, oczyszczająca około 10-15 m3/d ścieków, odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest Jezioro Mochyńskie. W pozostałych miejscowościach ścieki gromadzone w szambach odprowadzane są do gruntu. Oczyszczalnie posiadają znaczne rezerwy możliwe do wykorzystania przy większej liczbie użytkowników sieci. Ogólny procent wykorzystania oczyszczalni wynosi: • Przemęt – 20%, • Wieleń – 45% w okresie zimowym, w letnim 60%, • Mochy – 30%.
3 Przepustowość oczyszczalni Przemęt wynosi obecnie Qdob 600 m z możliwością rozbudowy do 3 3 3 Qdob 1090 m , natomiast oczyszczalni Wieleń Qdob 500 m a w sezonie letnim Qmax dob 750 m . 3 Oczyszczalnia Mochy (OSM Kościan) o przepustowości Qdob 80 m przeznaczona jest do likwidacji po wybudowaniu sieci kanalizacyjnej łączącej Mochy z oczyszczalnią w Przemęcie. Planowany zasięg działania oczyszczalni Przemęt na okres najbliższych 5 lat obejmie miejscowości: Przemęt, Błotnica, Starkowo, Radomierz, Olejnica, Górsko, Perkowo, Nowa Wieś i Mochy, pod warunkiem uzyskania środków zewnętrznych. Rozbudowa oczyszczalni zwiększy 3 przepustowość do Qdob 1090 m dla wsi Perkowo, Nowa Wieś, Mochy i Solec.
193 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
Powiat leszczyński Gmina Święciechowa Z wyjątkiem jednej wsi w gminie brak jest systemów zbiorowego odprowadzenia ścieków sanitarnych, tak komunalnych jak i przemysłowych. Ścieki z indywidualnych szamb przedostają się do gruntu lub są wywożone na wylewisko, położone na skraju lasu na północ od Święciechowy. Wyjątkiem są Długie Stare, które mają kanalizację zbiorową i biologiczną kontenerową oczyszczalnię ścieków oraz urządzenie do mechanicznego odwaniania osadu. W obrębie Henrykowa realizowana jest mechaniczno – biologiczna oczyszczalnia ścieków dla Leszna, o docelowej przepustowości 25 000 m3/d. Gmina Wijewo Na terenie gminy Wijewo brak jest oczyszczalni ścieków oraz sieci kanalizacyjnej obecnie korzysta się ze zbiorników bezodpływowych, z których nieczystości wywozi się do Wielenia. Ścieki z terenu gminy są przejmowane przez oczyszczalnię z sąsiedniej gminy Sława. W najbliższych latach planuje się budowę systemu kanalizacji sanitarnej oczyszczalni ścieków w Wijewie, która miałaby obsługiwać okolicznych mieszkańców o wydajności ok. 600 m3/dobę. Ze względu na ochronę Przemęckiego Parku Krajobrazowego zaleca się realizację kanalizacji przede wszystkim we wsiach Wijewo, Brenno, Zaborówiec i Miastko, oraz na terenach zabudowy letniskowej w tych wsiach. Gmina Włoszakowice Gmina Włoszakowice posiada opracowany program uporządkowania gospodarki ściekowej opracowany w 2005 roku i realizowany w miarę możliwości finansowych. Na terenie gminy Włoszakowice działa oczyszczalnia ścieków w miejscowości Grotniki o wydajności 650 m3/ dobę. Oczyszczalnia swym zasięgiem obejmuje miejscowości: Grotniki, Włoszakowice, Letnisko Boszkowo, Domienice oraz częściowo Bukowiec Górny. Łączna długość sieci kanalizacyjnych wynosi: • sieć magistralna PVC Ø 200 – 315 mm – 22,8 km • sieć ciśnieniowa PE Ø 50-90 mm – 6,6 km, • przykanaliki PVC Ø 160 mm – 13,3 km, • pompownie ścieków – 21 sztuk. Nieliczne gospodarstwa indywidualne i zakłady użyteczności publicznej mają lokalną kanalizację z osadnikami bezodpływowymi. Pozostałe posiadają szamba, z których odpływy kierowane są głównie do gruntu i do okolicznych cieków bądź jezior. Ścieki z indywidualnych domków letniskowych, kempingów oraz domów wczasowych dowożone są do oczyszczalni. Na terenie poszczególnych miejscowości znajdują się studzienki kanalizacyjne, odprowadzające nadmiar wody opadowej. Pokrywają one mniej niż 50% ogólnej powierzchni gminy.
194 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
Powiat wschowski Gmina Wschowa W odróżnieniu od stanu wyposażenia w sieci wodociągowe, gmina słabo uzbrojona jest w sieci kanalizacji sanitarnej. W miarę pełne uzbrojenie w tym zakresie posiada tylko miasto Wschowa. Z sieci kanalizacyjnej korzysta 93,5% jego mieszkańców (dane GUS z 2006 r.). Ścieki odprowadzane są miejską kanalizacją sanitarną do oczyszczalni ścieków o przepustowości Qdob 3500 m3/d (wydajność maksymalna – 4530 m3/d). Jest to przepustowość wystarczająca także dla prognozowanej ilości ścieków do roku 2015 (zakładając niewielki wzrost zaludnienia). Oczyszczalnia ta przyjmuje także ścieki dowożone z okolicznych wsi. Jest to oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna z podwyższonym usuwaniem biogenów, wybudowana w 2000 roku. Obecnie wschowska oczyszczalnia ścieków wykorzystywana jest w około 50%. Ponadto sieć kanalizacyjną posiada część wsi Osowa Sień (skanalizowana w około 40%). Obsługuje ją oczyszczalnia kontenerowa, która – z powodu znacznego zużycia technicznego – od 1998 r. nie jest eksploatowana. Z tego też powodu dane GUS nie wykazują również istnienia sieci kanalizacyjnej na terenach wiejskich gminy. W sieci kanalizacji deszczowej wyposażone jest tylko miasto (rozdzielcza sieć kanalizacji) oraz wieś Lgiń. W pozostałych miejscowościach wody opadowe odprowadzane są rowami melioracyjnymi wzdłuż dróg. Brak jest urządzeń podczyszczających, co powoduje, że nieoczyszczone ścieki deszczowe trafiają bezpośrednio do odbiorników (do gruntu lub do rowów melioracyjnych). W odniesieniu do przyszłej budowy kanalizacji sanitarnej przewiduje się realizację 7 odrębnych systemów, z których ścieki kierowane będą do oczyszczalni ścieków we Wschowie.
7.2.2 Energetyka Opis infrastruktury energetycznej obejmuje dwa aspekty: • sieci energetyczne, • zaopatrzenie w gaz i stopień gazyfikacji. Przez teren gmin przechodzą linie średniego napięcia (15 kV lub 20 kV) oraz wysokiego napięcia (110 kV, 220 kV). Linie energetyczne ograniczają możliwość zabudowy terenu. Dla linii przesyłowych wielkości terenów wyłączonych z zabudowy wynoszą: • dla linii o napięciu 15 kV – 5 m od skrajnego przewodu, • dla linii o napięciu 110 kV – 15 m od skrajnego przewodu, • dla linii o napięciu 220 kV – 26 m od skrajnego przewodu, • dla linii o napięciu 400 kV – 33 m od skrajnego przewodu.
195 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
Przez tereny gmin planowane są nowe trasy gazociągów. Przy projektowaniu i realizacji rurociągów gazowych należy uwzględnić wymagane strefy kontrolowane zgodnie z § 9 Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 30 lipca 2001 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe (Dz. U. Nr 97, poz. 1055), dla których przepisy ustalają: a) gazociągi powinny być układane w ziemi lub nad ziemią, z uwzględnieniem wymagań określonych w odrębnych przepisach; b) dla gazociągów układanych w ziemi i nad ziemią powinny być wyznaczone, na okres eksploatacji gazociągu, strefy kontrolowane, których linia środkowa pokrywa się z osią gazociągu; c) w strefach kontrolowanych operator sieci gazowej powinien kontrolować wszelkie działania, które mogłyby spowodować uszkodzenie gazociągu; d) w strefach kontrolowanych nie należy wznosić budynków, urządzać stałych składów i magazynów, sadzić drzew oraz nie powinna być podejmowana żadna działalność mogąca zagrozić trwałości gazociągu podczas jego eksploatacji. Dopuszcza się, za zgodą operatora sieci gazowej, urządzanie parkingów nad gazociągiem; e) jeżeli w planach uzbrojenia podziemnego nie przewidziano, dla gazociągów układanych w pasach drogowych na terenach miejskich i wiejskich, stref kontrolowanych o szerokości określonej poniżej, należy je ustalić w projekcie budowlanym gazociągu; f) szerokość stref kontrolowanych, których linia środkowa pokrywa się z osią gazociągu, powinna wynosić: • dla gazociągów podwyższonego średniego ciśnienia i gazociągów wysokiego ciśnienia, o średnicy nominalnej oznaczonej symbolem „DN”: − do DN 150 włącznie - 4 m, − powyżej DN 150 do DN 300 włącznie - 6 m, − powyżej DN 300 do DN 500 włącznie - 8 m, − powyżej DN 500 - 12 m, • dla gazociągów niskiego i średniego ciśnienia - 1 m. Strefa wolna od przebiegu gazociągów wysokiego ciśnienia popółnocny i środkowy obszar PPK obejmujący gminę Przemęt, północną część gminy Wijewo i Włoszakowice oraz obszar gminy Wschowa objęty ochroną w postaci Parku krajobrazowego.
Powiat wolsztyński Gmina Przemęt Na terenie gminy Przemęt istnieje napowietrzna sieć średniego napięcia 20 kV. Istniejący układ elektroenergetyczny jest wystarczający i nie tworzy ograniczeń lokalizacyjnych ze względu na możliwości zasilania.
196 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
Przez obszar gminy będzie przebiegał gazociąg wysokiego ciśnienia, o którym była mowa w opracowanej Koncepcji programowej gazyfikacji gminy Przemęt z 1997 r. Gazociąg zostanie poprowadzony od miejscowości Włoszakowice przez Boszkowo, Starkowo do stacji redukcyjno – pomiarowej w Przemęcie. Poza tym programem gazyfikacji objęte są wszystkie miejscowości poza Borkiem, Biskupicami i Sokołowicami (zaprojektowano gazociąg średniego ciśnienia). Zaopatrzenie mieszkańców w gaz odbywa się również poprzez instalację gazowych butli przenośnych. W większości wsi znajduje się punkt wymiany butli.
Powiat leszczyński Gmina Święciechowa Przez gminę przebiegają dwie linie elektroenergetyczne wysokiego napięcia: dwutorowa linia 220kV Polkowice – Plewiska i jednotorowa linia 110kV Leszno – Wschowa. Obie linie powiązane są z GPZ Leszno – Gronowo. Poszczególne miejscowości w gminie zaopatrywane są w energię elektryczną z sieci średniego napięcia 15kV i lokalne trafostacje SN/nn. W związku z modernizacją sieci wysokiego napięcia planowana jest budowa GPZ Leszno – Zachód w granicach gminy Święciechowa i powiązania tej stacji z innymi GPZ’tami liniami 100kV. Lokalizacja GPZ i linii uwzględnia ograniczenia i uwarunkowania, wynikające z istnienia lotniska. Dla terenów nowej zabudowy przewiduje się sieci napowietrzne średniego napięcia i nowe trafostacje końcowe SN/nn. Na terenie gminy brak sieci gazowej, jedynie część miejscowości Święciechowa zgazyfikowana jest dzięki przyłączeniu do sieci z kierunku Leszna. Mieszkańcy w większości korzystają z gazu butlowego, przywożonego z Leszna lub Głogowa. Istnieją możliwości dostawy gazu od strony Leszna. Zostały one określone w opracowanej przez Stowarzyszenie Naukowo – Techniczne Inżynierów i Techników Przemysłu Naftowego i Gazowniczego w Poznaniu w roku 1997 w „Koncepcji programowej gazyfikacji gminy Święciechowa”. Przyjęto następujące zasady zaopatrzenia gminy w gaz: przewiduje się zasilanie gminy gazem ziemnym wysokometanowym GZ 50, po zrealizowaniu gazociągu wysokiego ciśnienia Dn 350/159, stanowiącego odgałęzienie do istniejącej magistrali w/c Dn 500 relacji Odolanów – Police. W miejscowości Markowo przewiduje się budowę odboczki gazociągu w/c Dn 150/100 dla zasilania północno – zachodniej części Leszna oraz gminy Święciechowa. Na północno – zachodnim obrzeżu Święciechowy projektuje się stacje redukcyjno – pomiarową I ST. Realizacja tej części systemu gazowniczego finansowania będzie przez PGNiG.
Gmina Wijewo Zaopatrzenie w energię elektryczną odbywa się poprzez sieć linii niskiego i średniego napięcia o znaczeniu lokalnym. Ze względu na rolniczy charakter gminy nie przewiduje się realizacji sieci wysokiego napięcia. Istniejąca sieć w wystarczający sposób obsługuje teren gminy.
197 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
Na terenie gminy znajduje się 8 stacji rozdzielczych 110/15 kV (GPZ): Wijewo – 2 stacje, Brenno, Miastko, Pogrzebowo, Radomyśl, Zaborówiec – 2 stacje. Na terenie gminy brak jest sieci gazowej. Zaopatrzenie w gaz odbywa się poprzez sprzedaż detaliczną. W 1997 roku została opracowana „Koncepcja programowa gminy Wijewo” przez Stowarzyszenie Naukowo – Techniczne Inżynierów i Techników Przemysłu Naftowego i Gazowniczego. Opracowaniem objęto cały obszar gminy oraz poddano analizie technicznej i ekonomicznej realizacji i użytkowania sieci gazowej dla podmiotów indywidualnych i zakładów pracy. Wynikiem opracowania była propozycja przebiegu sieci gazowej średniego ciśnienia oraz określenie warunków i zasad przyłączania się do tej sieci. Koncepcja formułowała następujące wnioski końcowe: • przewiduje się zasilanie gminy Wijewo gazem wysokometanowym GZ – 50 od gazociągu wysokiego ciśnienia Dn 500 Odolanów – Police, od którego projektowany jest gazociąg wysokiego ciśnienia Dn 350 do zasilania gmin Lipno, Włoszakowice, Wijewo, Święciechowa, Przemęt oraz sąsiednich gmin województwa lubuskiego, • przewiduje się zasilanie odbiorców z sieci średniego ciśnienia poprzez zastosowanie indywidualnych reduktorów domowych, • z sieci gazowej gminy Wijewo przewiduje się gazyfikację części gminy Przemęt, co wpłynie częściowo na zmianę średnic gazociągów rozdzielczych. Planowany gazociąg średniego ciśnienia w gminie Wijewo będzie przebiegał równoleżnikowo. Odprowadzany będzie od niego gaz w kierunku miejscowości Kaszczor w gminie Przemęt.
Gmina Włoszakowice Wszystkie jednostki osadnicze na terenie gminy zasilane są w energię elektryczną za pośrednictwem sieci energetycznych średniego napięcia 15 KV i stacji transformatorowych i linii energetycznych 0,4 kV NN. Istniejące linie energetyczne i stacje transformatorowe nie w pełni zaspakajają potrzeby wsi, ale niedobory mocy nie są uciążliwe. Na terenie gminy nie ma większych zakładów przemysłowych i w chwili obecnej nie ma zapotrzebowania na zasilania wysokiego napięcia. Przez obszar gminy nie przebiega linia elektroenergetyczna wysokiego napięcia. Przez obszar gminy Włoszakowice równoleżnikowo przebiegać będzie gazociąg średniego ciśnienia, od którego odprowadzany będzie gaz w kierunku miejscowości Błotnica w gminie Przemęt. Przez południowo – wschodnią część gminy przebiega także trasa projektowanego gazociągu relacji KGZ Kościan – KGHM Żukowice/Polkowice DN 500 wraz z kablem światłowodowym.
Powiat wschowski Gmina Wschowa
198 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
Przez tereny południowo-wschodnie gminy przebiega fragment przesyłowej, elektroenergetycznej linii dwutorowej 220 kV relacji: Polkowice-Plewiska (tor zachodni) i Polkowice-Leszno Gronowo (tor wschodni). Linia ta umożliwia przesył mocy do elektroenergetycznych stacji 220/110 kV. Ze stacji w Lesznie, poprzez sieć dystrybucyjną (obiekty o napięciu 110 kV i niższym), energia elektryczna dosyłana jest także do odbiorców znajdujących się na terenie miasta i gminy Wschowa. Ze stacji 110/20 kV zasilana jest sieć rozdzielcza średniego napięcia 20 kV. W części miejskiej w przeważającej mierze jest to sieć kablowa, natomiast na terenach wiejskich sieć napowietrzna. Linie średniego napięcia, 20 kV zasilające tereny wiejskie charakteryzują się zazwyczaj znacznymi długościami o dużej liczbie odgałęzień. Przez teren gminy przebiega gazociąg wysokiego ciśnienia DN 80, który doprowadza gaz do stacji redukcyjno-pomiarowej Io (o przepustowości 3000 m3/h) znajdującej się we Wschowie. Drugi gazociąg wysokiego ciśnienia DN 250 Wilków – Żuchlów przecina jedynie południowo- wschodni kraniec gminy Wschowa. W sieć gazową wyposażone jest miasto Wschowa (około 90% mieszkańców miasta korzysta z sieci gazowej) i sąsiadująca z nim wieś Przyczyna Dolna. Długość dystrybucyjnej sieci średniego ciśnienia wynosi 5,0 km, a niskiego ciśnienia – 35,7 km. W ogrzewaniu budynków nadal przeważają wysokoemisyjne indywidualne paleniska oparte na węglu. Na terenie miasta Wschowa w eksploatacji znajdują się dwie sieci cieplne o łącznej długości 1620 m, z tego jedna o długości 1003 m należąca do Spółki Komunalnej Wschowa. Działają 22 kotłownie o ogólnej mocy 46,322 MW. Z uwagi na rosnące ceny przesyłanej energii cieplnej, pojawia się wzrost zainteresowania systemami ogrzewania centralnego – etażowego.
7.2.3 Gospodarka odpadami komunalnymi Odpady komunalne to odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady nie zawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców, które ze względu na charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych. Mieszkańcy gmin to główni wytwórcy odpadów komunalnych. Ich ilość jest uzależniona od liczby mieszkańców i poziomu życia. Wzrost stopy życiowej mieszkańców powoduje zwiększenie ilości wytwarzanych odpadów oraz wpływa na zmianę ich składu.
Tab. 33. Gospodarka odpadami
ILOŚĆ WYTWORZONYCH ODPADÓW SELEKTYWNA ZBIÓRKA ODPADÓW [t/rok] POWIAT GMINA W gminie Na terenie Parku Ogółem Na terenie Parku [TAK / NIE] [TAK / NIE]
wschowski Wschowa (M.) 6524,3 0,0 Tak -
Wschowa (Gm.) 1056,2 111,7 Nie Nie
leszczyński Święciechowa 1433,7 24,6 Tak Tak
199 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
Wijewo 201,4 70,1 Tak Tak
Włoszakowice 576,8 277,0 Tak Tak
wolsztyński Przemęt 895,8 378,4 Tak Tak
Powiat wolsztyński Gmina Przemęt Obecnie komunalne składowisko odpadów dla gminy Przemęt znajduje się w Siekówku a w przyszłości zgodnie z Planem gospodarki odpadami dla województwa wielkopolskiego, Zakład zagospodarowania odpadów. Wcześniej odpady komunalne były składowane na terenie wysypiska w Kaszczorze, które po zakończeniu eksploatacji zostało poddane rekultywacji.
Powiat leszczyński Gmina Święciechowa Gmina nie ma uregulowanego stanu formalno – prawnego gospodarki odpadami komunalnymi i przemysłowymi. Funkcjonujące od niedawna „dzikie” wysypiska śmieci zostały zlikwidowane i zrekultywowane – przeważnie zalesione. Gmina Święciechowa objęta jest międzygminnym programem gospodarki odpadami, finansowanym ze środków Unii Europejskiej. Nowe składowisko odpadów znajdować się będzie w m. Trzebania gmina Osieczna, realizowane w ramach programu „Gospodarka odpadami i osadami ściekowymi w Lesznie i subregionie leszczyńskim” Gmina Wijewo Odpady komunalne są i przez najbliższe lata będą składowane na urządzonym wysypisku we wsi Brenno. Zgodnie z opracowanym i zatwierdzonym projektem na składowisku można gromadzić odpady bytowo – gospodarcze, w tym złom użytkowy, odpady tekstylne, gumowe, szklane, tworzywa sztuczne, papier. Zabronione jest składowanie: odpadów przemysłowych zawierających substancje toksyczne i metale ciężkie, odpadów chemicznych i wybuchowych. Docelowo przewidywane są rozwiązania systemowe w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi tj, budowa zakładu utylizacji odpadów dla związków gmin, powiatów (maksymalny zasięg działania związku to 50 km). Gmina Włoszakowice Gmina Włoszakowice jest objęta zorganizowanym systemem gromadzenia i usuwania odpadów. Odpady gromadzone są na terenie posesji i wywożone na składowisko w Trzebani. W odpadach komunalnych wytwarzanych na terenach miejskich dominują odpady organiczne pochodzenia roślinnego (32%), a na terenach wiejskich – frakcja drobna (poniżej 10 mm), którą stanowi głównie popiół z palenisk domowych (33%). W masie odpadów z obiektów infrastruktury najwięcej jest papieru i tworzyw sztucznych.
200 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
Na terenie gminy funkcjonuje system segregacji odpadów u źródła. Dodatkowo z inicjatywy Gminy wprowadzony został system finansowy, propagujący postawy proekologiczne. Opiera się on na odbiorze worków z posegregowanymi odpadami na koszt Gminy. Osobno zorganizowany jest na obszarze gminy Włoszakowice wywóz odpadów niebezpiecznych, zbiórka przedmiotów wielkogabarytowych. Selektywna zbiórka (nie tylko odpadów opakowaniowych) jest w Gminie Włoszakowice znacznie zaawansowana. Surowce zbierane są w systemie workowym i uzupełniająco pojemnikowym (np. butelki PET do pojemników siatkowych). W cenie zakupu worka zawarte są koszty wywozu, transportu i złożenia odpadów na składowisku. W poszczególnych gminach powiatu zorganizowana jest ona następująco:
Tab. 34. Charakterystyka selektywnej zbiórki w 2003 r. [24]
GMINA (MIG) WŁOSZAKOWICE ŚWIĘCIECHOWA WIJEWO tak tak Segregacja tak (zaawansowana) (rozpoczęta)
System worki + poj. pojemniki (wykładane przy segregacji (6 punktów) (5 punktów) pojemnikach) gminny ZGK i TEW Podmiot prowadzący MZO Leszno D. Zając A. Frankowski PET, szkło, metale, Zbierane frakcje makulatura, baterie (w - - szkołach) makulatura – 1,0 PET – 1,09 PET – 3,9 szkło – 16,5 faza Efekty szkło – 81,65 aluminium – 0,18 początkowa baterie– 0,2 metale – 0,02 puszki – 1,34 drewno – 4,8
Odbiorem od mieszkańców odpadów komunalnych i ich transportem na składowisko zajmuje się Firma Usługowo-Handlowa Dominik Zając (gm. Włoszakowice). Natomiast zarządzaniem całością systemu oraz organizacją selektywnej zbiórki zajmuje się Gminny Zakład Komunalny sp. z o. o. we Włoszakowicach.
Powiat wschowski Gmina Wschowa W Gminie Wschowa nie ma inwestycji gospodarki odpadowej typu: • sortownia z liniami segregacyjnymi
201 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
• kompostownia • elektrownia biogazowa • oczyszczalnia odcieków składowiskowych. Miasto i gmina Wschowa dysponuje jednym składowiskiem odpadów (innych niż niebezpieczne oraz obojętnych) o powierzchni 2,6 ha, zlokalizowanym w wyrobisku pożwirowym w obrębie Tylewice – 800 m od najbliższej zabudowy tej wsi (7 km do miasta). Składowisko to, które przyjmuje odpady komunalne niesegregowane (zmieszane). Składowisko nie spełniało obowiązujących wymogów eksploatacyjnych, jego działalność była przewidziana do 2006 roku. Na lata 2007 – 2010 planowano przyjąć wariant wywozu odpadów poza powiat do Zakładu Utylizacji Odpadów w Głogowie lub innych składowisk w rejonie Zielona Góra – Nowa Sól. Segregacja odpadów u źródeł nie jest jeszcze zorganizowana w sposób systemowy. Jedynie na terenie miasta podjęto pierwsze kroki w kierunku selektywnej zbiórki i segregacji odpadów „u źródła”.
8 WNIOSKI DO PLANU OCHRONY PPK Do Planu ochrony Przemęckiego PK zgłoszono wnioski z następujących instytucji: 1. Urzędów Gmin wchodzących w granice PPK: a) Przemęt, b) Święciechowa c) Wijewo, d) Wschowa, 2. Firmy „BUD-DOM” A.M. Stanek Spółka Jawna
Wniosek z Urzędu Gminy w Przemęcie (z dnia 04. 01. 2008 r. o numerze RNP.0717-13/2007 dotyczy: WSPP 7321/19/07) dotyczy uwzględnienia w planie ochrony: 1. dopuszczenia lokalizacji masztów elektrowni wiatrowej oraz stacji telefonii komórkowej; 2. wskazanie miejsc powierzchniowej eksploatacji surowców (piaski, żwiry, torfy) zarówno w obrębie już istniejących i funkcjonujących kopalni (Górsko, Radomierz) oraz nowych obszarów pozyskiwania materiałów; 3. wprowadzić zapisy dotyczące możliwości zarówno modernizowania jak i rozbudowania istniejących domostw i gospodarstw rolnych w strefie 100 m od linii brzegowej wód; 4. wytyczanie strefy możliwości realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko ( w rozumieniu art. 51 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska Dz. U. Nr 62, poz. 627. z pózn. zm);
202 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
5. rolniczy charakter gminy wskazuje również na konieczność określenia maksymalnej wartości hodowli zwierząt gospodarskich wyrażonej w wartościach DJP; 6. wskazania obszarów szczególnie cennych przyrodniczo, w których wprowadzone zostaną szczególne obostrzenia oraz takie obszary, w których dopuści się lokalizowania różnego rodzaju przedsięwzięć (do zabudowy mieszkaniowej, letniskowej po obszary lokalizacji stref aktywizacji gospodarczej oraz zabudowy rolnej i produkcji rolnej) – wprowadzenie generalnej zasady strefowania; 7. umożliwić przestrzenny rozwój poszczególnych miejscowości na terenie Parku poprzez wytyczenie nowych obszarów przeznaczonych pod zainwestowanie; 8. umożliwić kompleksowe zagospodarowania urządzonych plaż poprzez możliwość lokalizowania w strefie przyjeziornej boisk sportowych (siatkówka, piłka nożna) obiektów infrastruktury technicznej tj. min. wigwam, muszla koncertowa wraz z zapleczem socjalnym, wyznaczenie miejsc postojowych itp.; 9. lokalizacja stref aktywizacji gospodarczej na terenie Parku; 10. umożliwić funkcjonowanie oraz dalszy rozwój i modernizację istniejących zakładów produkcyjnych (zakłady przetwórstwa drzewnego, tartaki, stolarnie, betoniarnie, zakłady przetwórcze itp.) z jednoczesnym określeniem górnych granic przerobu; 11. wskazanie terenów całkowicie wyłączonych z zabudowy. Zgłoszono również wniosek w zakresie zmniejszenia strefy ochronnej linii brzegowej do 50 m, gdyż ta obowiązująca znacznie ogranicza rozwój wypoczynku i turystyki na terenie gminy.
Wniosek z Urzędu Gminy w Wijewie (12.12. 2007 nr BRŚ – 6030/2/2007) dotyczy uwzględnienia w planie ochrony: 1. Zgodnie z aktualnie prowadzoną zmianą do Studium Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Wijewo prosimy o uwzględnienie terenu znajdującego się Miastku oznaczonego na załączonej mapie Nr 1, jako teren przeznaczony pod rekreacje. 2. Zgodnie z aktualnie prowadzoną zmianą do Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Wijewo, prosimy o uwzględnienie terenu znajdującego się Miastku oznaczonego na załączonej mapie Nr 2, jako teren pod rekreacje. 3. Prosimy o uwzględnienie w Planie rozszerzenie powierzchni istniejących kopalni kruszyw w Zaborówcu oznaczone na załączonej mapie Nr 3. (jest to zgodne z aktualnym Studium Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Wijewo), o następujące działki ewidencyjne o numerach: 351/2, 351/4, 351/5, 124/2, 352/2 i 127. 4. Prosimy o uwzględnienie w Planie rozszerzenie powierzchni o teren pod zabudowę mieszkaniową zagrodową z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej w Miastku oznaczone na załączonej mapie Nr 4
203 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
Chcemy ponadto przypomnieć, że Gmina Wijewo posiada aktualny Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego i zgodnie z nim, prosimy o określenie sposobu zagospodarowania terenów w tworzonym Planie Ochrony Przemęckiego Parku Krajobrazowego
Wniosek z Urzędu Gminy Wschowa (29. 01. 2008 r. nr RO – 7636/1/08) dotyczy uwzględnienia w planie ochrony: Ujednolicenia granic Przemęckiego Parku Krajobrazowego z granicami Obszaru Natura 2000 – Obszaru Specjalnej Ochrony ptaków PLB300011 „Pojezierze Sławskie”. Poprowadzenie granic przedmiotowego Parku krajobrazowego zgodnie z granicami obszaru Natura 2000 usprawni działania administracyjne w gminie Wschowa.
Wniosek z firmy „BUD-DOM” A.M. Stanek Spółka Jawna ( z dnia 04. 02. 2008) dotyczy: 1. Ujęcia działek będących moją własnością, znajdujących się w obrębie wsi Górsko, gmina Przemęt w projektowanym „Planie Zagospodarowania Przestrzennego Przemęckiego Parku Krajobrazowego”. Działki o następujących numerach 176, 177, 178, 179, 180, 182, 189 są działkami zrekultywowanymi po byłym wyrobisku kopalni kruszywa naturalnego i proszę o ujęcie ich jako tereny pod budownictwo mieszkaniowe. 2. Działki o numerach 84, 212/4. 212/6, są już dokumentowane jako złoże żwiru, wykonany został projekt zagospodarowania złoża. W/w dokumentacje są złożone od 2005 roku w Wielkopolskim Urzędzie Marszałkowskim w dziale geologii i oczekują na wydanie koncesji. Po wydobyciu żwiru i zrekultywowaniu powyższych działek chciałbym przeznaczyć je pod budownictwo mieszkaniowe. 3. Działki 49, 142/2, 166/2, 188, 192, 214/1, 214/3, 214/3, 215, 356/2 są to działki o tej samej charakterystyce pokładu żwiru jak rozpoznane i udokumentowane działki o numerach 84, 212/4, 212/6 proszę o ujęcie tych działek pod wydobywanie kopalin. Po wydobyciu żwiru i zrekultywowaniu powyższych działek chciałbym przeznaczyć je pod budownictwo mieszkaniowe i rekreacyjne. 4. Działki o numerach 29, 30, 74, 80, 127/2, 128, są to działki o dużych pokładach torfu i proszę o ujęcie ich pod wydobywanie kopalin. Moje prośby motywuję tym, ze na terenie wsi Górsko na działkach 176, 177, 178, 179, 180, 182, 189 w roku 2003 roku uzyskałem koncesję na wydobywanie żwiru, czego następstwem był zakup i uruchomienie zakładu wydobywczo – sortującego, który pracował do sierpnia 2006 roku. Zakupione urządzenia były nowe i nie zdążyły się zamortyzować, ponieważ nie uzyskałem zgody na wydobywanie żwiru na udokumentowanych złożach.
204 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
9 PROBLEMY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO PPK I TERENÓW PRZYLEGŁYCH. Poza niezwykle ważnymi problemami i konfliktami w zagospodarowaniu przestrzennym w PPK należy uwypuklić również problemy społeczno ekonomiczne tego obszaru, które przekładają się na funkcjonowanie PPK. W szczególności problemy te dotyczą: − odmiennej polityki przestrzennej władz poszczególnych gmin leżących w graniach Parku, − identyfikacji obszaru Parku w przestrzeni, − dysproporcji ekonomicznej gmin. Na terenie PPK zauważalny jest brak współpracy władz poszczególnych gmin w zakresie ochrony oraz zrównoważonego rozwoju obszaru Parku. Związane jest to na pewno z dysproporcjami wielkościowymi oraz ekonomicznymi poszczególnych gmin oraz odmiennych priorytetów rozwojowych. Co prawda wszystkie gminy w opracowaniach planistycznych stawiały na rozwój turystyki, ale w przypadku gminy Wijewo która charakteryzuje mała powierzchnia w stosunku do swoich sąsiadów ważniejsze jest zaspokojenie podstawowych oczekiwań swoich mieszkańców w zakresie uzbrojenia czy dostępu do usług. Z kolei gmina Włoszakowice absolutnie nie widzi zagrożenia, jakie niesie za sobą eksploatowanie kolejnych obszarów w sołectwach Dominice, Boszkowo, Grotniki. Brak dbałości ze strony gminy o stan dróg, miejsca parkingowe oraz monitoring zabudowy czy odprowadzania ścieków może doprowadzić do całkowitego zanieczyszczenia jez. Dominickiego oraz dewastacje obszaru PPK.
Problemy charakterystyczne zarówno dla PPK, jak i terenów przyległych Jednym z istotnych problemów jest eksploatacja złóż kruszyw w granicach PPK jak i bezpośrednim sąsiedztwie Parku. W chwili obecnej Rozporządzenie nr 168/06 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 31 lipca 2006 roku w sprawie Przemęckiego Parku Krajobrazowego zakazuje pozyskiwania do celów gospodarczych minerałów w obrębie Przemęckiego Parku Krajobrazowego. Z danych głównego Wojewódzkiego Geologa wynika, że na terenie PPK istnieje 12 kopalni, które uzyskały koncesje na wydobycie ale zarządzeniem wojewody muszą one wstrzymać prace wydobywcze. Zarządzenie chroniące walory PPK jest sprzeczne zarówno z interesem gmin, właścicielami tych kopalni jak i lokalną społecznością, która znajdowała zatrudnienie w tym sektorze. W związku z tym, że obszary te zostały wyznaczone w opracowaniach planistycznych gmin (studia i plany zagospodarowania przestrzennego) ich przeznaczenie należy traktować, jako przesądzone. Należy tu podkreślić, że we wnioskach do Planu Ochrony PPK gmina Przemęt i Wijewo zwróciła się o u uwzględnienie w planie terenów już istniejących jak i ujęcia terenów nowych. Analizując obszary już istniejące jak i nowe można stwierdzić, że są to obszary o małej powierzchni dlatego zgoda na eksploatację kruszywa w tych obszarach zgodnie z zasadami wydanej koncesji nie wpłynęła by negatywnie. Prawidłowo prowadzone wydobycie wraz z późniejszą rekultywacją nie zakłóciło by żadnej ze struktur
205 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego zagospodarowania przestrzennego a jedynie wzbogaciło by ten obszar o nowe ukształtowanie terenu. Jedynie kopalnia kruszywa Mochy tuż poza granicą PPK w istotny sposób zaburza panoramy krajobrazowe.
Problemy charakterystyczne dla PPK Najistotniejszym problemem w graniach PPK jest bardzo duża intensywność zabudowy letniskowej w bezpośrednim sąsiedztwie jezior przekraczająca w większości przypadków linie ochronną 100 metrów (wyznaczoną w rozporządzeniu nr 168/06) od brzegów jeziora. Miejscami skupisk takiej zabudowy są: − Brenno-Ostrów obszar zainwestowania turystycznego nad jeziorem Białym w gminie Wijewo charakteryzujący się dużym zagęszczeniem i nieuporządkowaną zabudową. Na obszarze zajmującym 15,97 km2 znajduje się 9 ośrodków wypoczynkowych i około 300 domków letniskowych. W sezonie wypoczywa tam około 3500 turystów, co stanowi ok. 151/km2. Obszar Brenno-Ostrów nie posiada systemu kanalizacji zbiorczej a jedynie bezodpływowe zbiorniki na nieczystości, które w wielu przypadkach są nieszczelne, co przy tej ilości wypoczywających stanowi istotne obciążenie dla środowiska. − obszar zainwestowania turystycznego nad jeziorem Przemęckim w Radomierzu, charakteryzujący się chaotyczną dziką zabudową, bez podstawowego zaopatrzenia w media na działkach letniskowych. Obszar ten leży w bezpośrednim sąsiedztwie jeziora Przemęckiego na terenach pól uprawnych i łąk. Skupisko tej zabudowy powstało na skutek podziału ziemi rolnej na działki i sprzedaży rekreantom z okolic Leszna, Poznania, Wrocławia. − obszar zainwestowania turystycznego nad jeziorem Osłonińskim w gminie Przemęt, charakteryzujący się głównie nieuporządkowaną zabudową, − obszar zainwestowania turystycznego nad jeziorem Dominickim w gminie Włoszakowice charakteryzujący się dużym zagęszczeniem i nieuporządkowaną często dziką zabudową uniemożliwia bezpośrednie dojście do jeziora osobom z zewnątrz. Wizja terenowa dowodzi że linia brzegowa jez. Dominickiego jest w ok. ½ zainwestowana w sposób bezpośredni (brak możliwości dojścia do jeziora) lub pośredni (dojście poprzez ośrodki wypoczynkowe lub ścieżki). Według danych statystycznych w gminie Włoszakowice w sezonie wypoczywa ok. 18323 turystów (dane GUS) biorąc pod uwagę sołectwa Dominice, Grotniki i Boszkowo, które zajmują powierzchnie 14,96 km2 gęstość zaludnienia na tym obszarze wynosi 1146 osób na 1km2 co w stosunku do gęstości zaludniania poza sezonem wynosi 68 os/km2 (dane GUS). Eksploatacja tych obszarów powoduje niszczenie trzcinowisk poprzez ich nadmierne wycinanie wydeptywanie co ma negatywny wpływ na gospodarkę wodną jeziora jak i na siedliska lęgowe ptaków. Również brak sytemu odprowadzenia ścieków i monitoringu zbiorników na nieczystości powoduje, że część ścieków przenika bezpośrednio do gleb i jezior. Opracowania planistyczne gminy Przemęt, Wijewo, Włoszakowice zakładają wybudowanie sieci kanalizacyjnej, ale przy obecnej sytuacji ekonomicznej gmin realizacja tych zamierzeń rozłożona jest na wiele lat.
206 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
Inwentaryzacja obszaru dowodzi, że wielkości działek letniskowych, jakie występują na tym obszarze to najczęściej działki o powierzchni od.150-350 m2 bez utwardzonych dróg dojazdowych czy ciągów pieszych (sytuacja ta jest sprzeczna z zapisami studiów gmin czy planów miejscowych). Na działkach letniskowych powstają domki w większości niezwiązane z gruntem, które nie mają żadnych charakterystycznych powtarzających się elementów architektonicznych lub stawiane są białe przyczepy kempingowe. Skupiska takiej zabudowy rozsiane są w wielu miejscach nad brzegami jezior (np. okolice Radomierza, Domienic, czy Brenno) często oddzielone od siebie nie wykupionymi jeszcze polami uprawnymi. Takie chaotyczne zabudowanie terenów burzy panoramy krajobrazowe i ma niekorzystny wpływ na otaczające środowisko przyrodnicze. Kolejnym problemem są zbyt duże tereny planowanej zabudowy rekreacyjnej wyznaczone w studium gminy Włoszakowice, które przy terenach już istniejących są nieproporcjonalne do pojemności tego obszaru. Do obszarów tych zaliczyć można: • tereny planowanej zabudowy rekreacyjnej w sołectwie Dominice, • tereny planowanej zabudowy rekreacyjnej w sołectwie Boszkowo, • tereny planowanej zabudowy rekreacyjnej w sołectwie Grotniki, Zabudowa wyżej wymienionych obszarów skutkować będzie jeszcze większą eksploracją terenów leśnych, wodnych a co za tym idzie postępującą dewastacją środowiska naturalnego który w obszarze jez. Dominickiego jest już bardzo mocno zdewastowany oraz przekształcony. Kolejnym niezmiernie ważnym problemem, który zazębia się z nadmierną postępującą zabudową jest jakość architektury nowo powstających domków letniskowych, budynków gastronomicznych czy remontów istniejących ośrodków wypoczynkowych. Na terenie PPK znaleźć można wiele przykładów charakterystycznych dla tego rejonu, ale niestety zabudowa jak powstaje w miejscowościach turystycznych nijak się ma do tych wzorców. Brak planów miejscowych dla tych obszarów oraz obostrzeń przy wydawaniu warunków zabudowy skutkują, że osiedla domków letniskowych są plejadą twórczości poszczególnych inwestorów, która w przejawia się w różnych dachach, wysokościach budynków, odmiennej kolorystyce nie wspominając już o różnorakiej powierzchni zabudowy na działkach. W efekcie większość wsi letniskowych nie posiada żadnej identyfikacji, charakterystycznej dominanty czy zabudowy. Nie można pominąć też faktu, iż jakość bazy noclegowej, gastronomicznej, turystycznej pozostawia wiele do życzenia. W przypadku bazy noclegowej szereg ośrodków wczasowych na terenie PPK nie było remontowanych od wielu lat dlatego jakość oferowanych usług oraz oferta dla wypoczywających jest bardzo uboga. Również baza gastronomiczna w większości przypadków ogranicza się do budek bez zaplecza sanitarno-higienicznego bez możliwości spożycia posiłku w pomieszczeniu osłoniętym od warunków atmosferycznych. Kolejna bolączka tego obszaru jest brak lub kompletnie zużyte zaplecze turystyczne przy plażach . W większości przypadków odnotowuje się brak sanitariatów przy plażach oraz miejsc wydzielonych dla dzieci (place zabaw) – na uwagę zasługuje jedynie plaża nad jez. Lgiń Duży w miejscowości Lgiń gdzie funkcjonują sanitariaty, zaplecze gastronomiczne, parking, wydzielona plaża z pomostem oraz posterunek wodny policji. Restrukturyzacja tego obszaru powstała przy udziale funduszy unijnych w projekcie
207 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
„Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich, 2004- 2006”. Kolejnym niezwykle ważnym problem dla funkcjonowania PPK jest fakt, że granica obejmuje swym zasięgiem również wieś Włoszakowice a dokładniej cała południową część od linii kolejowej relacji Zbąszyn-Leszno. Usytuowanie ośrodka gminnego w granicach Parku krajobrazowego jest sprzeczne z ideą parku krajobrazowego, dla którego najważniejsze jest zachowanie polodowcowego krajobrazu i ochrona walorów środowiska naturalnego. Taki stan rzeczy powoduje również, mentalne nastawienie miejscowej ludności do obszaru PPK. Mieszkańcy Włoszakowic wcale nie odbierają PPK, jako obszaru który może im pomóc którym się mogą poszczycić im Park wręcz przeszkadza bo wprowadza zakazy i liczne utrudnienia. Z kolei w okolicach miejscowości: Krzycko Wielkie, Krzycko Małe oraz Golanice przebieg granicy PPK jest niezrozumiały. Przede wszystkim granica PPK nie obejmuje swym zasięgiem jeziora Krzycko Wielkie, które wraz z otaczająca go przestrzenią dokładnie wpisuje się krajobraz charakterystyczny dla terenów leżących w granicy Parku (obszar pod ochrona prawną-rejestr zabytków). Również miejscowość Krzycko Wielkie z ciekawym układem ruralistycznym oraz przykładami ciekawej architektury (neogotyckim kościołem w Krzycku Małym oraz pałacem w trakcie renowacji) wyróżnia się na tle innych miejscowości, które można wymienić w obszarze PPK. Niezwykle ważnym problemem w PPK jest brak systemowej sieci kanalizacyjnych na terenie gminy Wijewo. Brak takiej sieci stanowi zagrożenie dla okolicznych jezior (Białe, Miałkie, Breńskie) z uwagi na to że szereg zbiorników bezodpływowych z których korzystają mieszkańcy i właściciele działek rekreacyjnych nie jest objęta żadnym monitoringiem, który mógłby stwierdzić czy nieczystości są regularnie wywożone do oczyszczalni ścieków. Przedostawanie się nieczystości do gleby co za tym idzie do wód powierzchniowych stanowi zagrożenie dla już zanieczyszczonych jezior co w konsekwencji może doprowadzić do sytuacji że jeziora które uatrakcyjniają przestrzeń staną się problem. Brak systemowej sieci kanalizacyjnej dla mieszkańców gminy jak i rekreantów stanowi ważny czynnik dla przyszłych inwestycji turystycznych czy rozwoju działek letniskowych na obszarze gminy. W kontekście przebiegu granicy PPK należy również powiedzieć, o braku identyfikacji obszaru PPK w przestrzeni. Brak jest tablic informacyjnych, mówiących o tym, że jesteśmy na obszarze chronionym, że jest to Przemęcki Park Krajobrazowy i należy przestrzegać pewnych zasad. Takie tablice informacyjne pomogły by na pewno uświadomić mieszkańcom PPK jak również turystą, że jest to obszar prawnie chroniony o wysokich walorach środowiska naturalnego. Wnioski: • należy ograniczyć rozbudowę terenów letniskowych w gminie Włoszakowice, • należy wprowadzić regulacje prawne w zakresie nielegalnej zabudowy w gminie Przemęt, Włoszakowice, Wijewo, • należy wprowadzić regulacje prawne (plany miejscowe lub warunki zabudowy poparte szeroka analizą urbanistyczną) w zakresie nowo wznoszonych budynków tak aby posiadały spójną formę oraz tworzyły całość kompozycyjną ulic,
208 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
• należy wyposażyć wsie letniskowe w systemową kanalizację odprowadzającą ścieki oraz wprowadzić monitoring bezodpływowych zbiorników na nieczystości, • konieczność porozumienia między gminnego w zakresie obszaru PPK – wypracowanie wspólnych priorytetów w zakresie dalszego rozwoju (możliwość starania się o dodatkowe środki unijne na restrukturyzacje terenów wypoczynkowych i ochronę środowiska naturalnego).
10 GŁÓWNE ZAŁOŻENIA DO OCHRONY I KSZTAŁTOWANIA STRUKTURY PRZESTRZENNEJ PPK Punktem wyjścia do określenia głównych założeń do ochrony i kształtowania struktury przestrzennej Przemęckiego Parku Krajobrazowego były cele ochrony określone w: - Rozporządzeniu Nr 168/06 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 31 lipca 2006 r. w sprawie Przemęckiego Parku Krajobrazowego (Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 132, poz. 3218, sierpień 2006 r.), - Rozporządzeniu Nr 3 Wojewody Lubuskiego z dnia 14 luty 2008 r. w sprawie Przemęckiego Parku Krajobrazowego (Dz. Urz. Woj. Lubuskie Nr 14, poz. 341, luty 2008 r.). Większość z tych celów ma związek bezpośredni lub pośredni z kształtowaniem struktury przestrzennej Parku. Cele ochrony wartości przyrodniczych Przemęckiego Parku Krajobrazowego: - zachowanie śródleśnych polan oraz kompleksów łąk i pastwisk, - zachowanie bogactwa szaty roślinnej, obejmującej liczną grupę chronionych i rzadkich gatunków roślin i zbiorowisk roślinnych, - zachowanie populacji zwierząt, ze szczególnym uwzględnieniem owadów, płazów, gadów i ptaków, - zachowanie różnorodności biologicznej terenu, funkcji ostojowych, wewnętrznych i zewnętrznych powiązań ekologicznych, drożności korytarzy ekologicznych, - zachowanie populacji rzadkich i chronionych gatunków grzybów, roślin i zwierząt oraz ich siedlisk, - zachowanie torowisk i innych środowisk wilgotnych oraz bagiennych, - zachowanie naturalnych ekosystemów wodnych. Cele ochrony wartości historycznych i kulturowych Przemęckiego Parku Krajobrazowego: - utrzymanie walorów kulturowych, - zachowanie obiektów zabytkowych i miejsc upamiętniających historię terenu,
209 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
- zachowanie wartości kulturowych jednostek osadniczych, zwłaszcza starego budownictwa o cechach regionalnych, - zachowanie tradycyjnej funkcji wsi oraz tradycyjnych zawodów z nią związanych, - zachowanie i ochrona obiektów pocysterskich, - upamiętnienie wydarzeń i miejsc historycznych. Cele ochrony wartości krajobrazowych Przemęckiego Parku Krajobrazowego: - ochrona i zachowanie jednego z najciekawszych fragmentów krajobrazu polodowcowego w Wielkopolsce, - utrzymanie struktury przestrzennej terenów z uwzględnieniem swoistych cech miejscowego krajobrazu rolniczego, - ochrona i kształtowanie zadrzewień, - zachowanie tradycyjnych układów zabudowy wiejskiej. Dla realizacji w/w celów ochrony określono założenia do ochrony i kształtowania struktury przyrodniczej Przemęckiego Parku Krajobrazowego, ochrony walorów krajobrazowych oraz do kształtowania struktury funkcjonalno-przestrzennej Parku. Założenia te wynikają ze zidentyfikowanych w trakcie prac nad diagnozą głównych zjawisk i procesów zachodzących na terenie Parku oraz głównych problemów związanych z jego zagospodarowaniem. Podstawowe założenia do ochrony i kształtowania struktury przyrodniczej Przemęckiego Parku Krajobrazowego: - maksymalne zachowanie obecnej struktury przestrzennej terenów otwartych, - rozszerzenie systemu ochrony przyrody, - poprawa funkcjonowania przyrodniczego obszaru Parku. Założenia do ochrony i kształtowania walorów krajobrazowych Przemęckiego Parku Krajobrazowego: - zachowanie naturalnych elementów urozmaicających krajobraz: zadrzewień i zakrzewień śródpolnych i przydrożnych, oczek wodnych, roślinności przywodnej, - zachowanie ekspozycji widokowej, - dostosowanie przekształceń przestrzennych do wymogów ochrony dziedzictwa kulturowego. Założenia do kształtowania struktury funkcjonalno-przestrzennej Przemęckiego Parku Krajobrazowego: - rozwój terenów przeznaczonych do zainwestowania jedynie na terenach wyznaczonych pod rozwój zabudowy w obowiązujących miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, a przy ich braku w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin,
210 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
- przyjęcie zasad kształtowania ładu przestrzennego zgodnie z ustaleniami obowiązujących planów zagospodarowania przestrzennego, - w wybranych przypadkach weryfikacja zasad kształtowania ładu przestrzennego określonych w studiach przy braku planów zagospodarowania przestrzennego.
Przy formułowaniu zasad zagospodarowania poszczególnych stref funkcjonalnych Parku kierowano się także zakazami zawartymi w wyżej wymienionych rozporządzeniach, w których zakazuje się: 1) realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu art. 51 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 ze zmianami), 2) umyślnego zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia ich nor, legowisk, innych schronień i miejsc rozrodu oraz tarlisk i złożonej ikry, z wyjątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wykonywania czynności w ramach racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej, rybackiej i łowieckiej, 3) likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych, jeżeli nie wynikają z potrzeby ochrony przeciwpożarowej lub zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego lub wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy urządzeń wodnych, 4) pozyskiwania do celów gospodarczych skał, w tym torfu oraz skamieniałości, w tym kopalnych szczątków roślin i zwierząt, a także minerałów, 5) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym lub przeciwosuwiskowym lub budowa, odbudowa, utrzymaniem, remontem lub naprawa urządzeń wodnych, 6) dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody lub racjonalnej gospodarce rolnej, leśnej, wodnej lub rybackiej, 7) budowania nowych obiektów budowlanych w pasie szerokości 100m od linii brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych, z wyjątkiem obiektów służących turystyce wodnej, gospodarce wodnej lub rybackiej, 8) likwidowania, zasypywania i przekształcania zbiorników wodnych, starorzeczy oraz obszarów wodno – błotnych, 9) wylewania gnojownicy, z wyjątkiem nawożenia własnych gruntów rolnych, 10) prowadzenia chowu i hodowli zwierząt metodą bezściółkową, 11) utrzymywania otwartych rowów ściekowych i zbiorników ściekowych, 12) organizowania rajdów motorowych i samochodowych, 13) używania łodzi motorowych i innego sprzętu motorowego na otwartych zbiornikach wodnych.
211 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
11 KONCEPCJA STREF FUNKCJONALNO- PRZESTRZENNYCH (OBSZARÓW DZIAŁAŃ OCHRONNYCH) Dla realizacji głównych celów ochrony Przemęckiego Parku Krajobrazowego za podstawowe kryterium wyznaczania stref funkcjonalno – przestrzennych przyjęto strukturę przyrodniczą. Wiodącym założeniem było zachowanie krajobrazu polodowcowego, trwałości procesów przyrodniczych oraz różnorodności biologicznej na terenie PPK. Z tego względu główne składowe struktury wpływające na podtrzymanie ciągłości przyrodniczej zostały wydzielone w postaci oddzielnych stref. Drugim czynnikiem przewodnim w wyznaczeniu stref była istniejąca struktura funkcjonalno-przestrzenna i planowany rozwój zainwestowania terenu Przemęckiego Parku Krajobrazowego. W związku z powyższym, jako oddzielne strefy zostały wydzielone obszary o odmiennym sposobie zagospodarowania i użytkowania terenów oraz tereny przeznaczone do zabudowy.
Powyżej opisane kryteria delimitacji stref funkcjonalno-przestrzennych pozwoliły na wyodrębnienie dwóch głównych typów stref: A – Strefy ochrony konserwatorskiej – funkcji kulturowych, w skład której wchodzą istniejące obszary objęte ochroną prawną oraz obszary o najwyższych wartościach przyrodniczo- krajobrazowych i kulturowych, rekomendowane do objęcia różnymi formami ochrony, B - Strefy działań ochronnych – funkcji ekologicznych, na którą składają się dwie strefy podstawowe: BCS – strefa ochrony czynnej stabilizującej, polegającej na wykonywaniu działań ochronnych prowadzonych w celu utrzymania istniejącej skali i sposobu użytkowania terenu BCK – strefa ochrony czynnej, kreatywnej (przebudowy), polegającej na wykonywaniu działań ochronnych prowadzonych w celu zmiany istniejącego stanu środowiska przyrodniczego i kulturowego lub zagospodarowania przestrzennego poprzez wywołanie ukierunkowanych procesów.
Zróżnicowanie wewnętrzne stref podstawowych względem struktury przyrodniczej i funkcjonalno-przestrzennej wpłynęło na konieczność wydzielenia jednostek niższego rzędu. W strefach o funkcji ekologicznej podstawowym kryterium wydzielania jednostek niższego rzędu było zachowanie bądź wzmocnienie istniejącej struktury przyrodniczej w postaci ciągów ekologicznych albo mozaiki płatów ekologicznych. Wydzielone zostały następujące jednostki niższego rzędu, strefy o funkcjach ekologicznych: BCSI, BCSII, BCSIII, BCKI, BCKII, BCKIII, BCKIV, BCKVI. W przypadku, gdy czynnik pierwszoplanowy wydzielenia jednostki niższego rzędu nawiązywał do obecnego zagospodarowania i użytkowania terenu o funkcji pozarolniczej, a także do zmian w
212 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego strukturze funkcjonalno przestrzennej w kierunku rozwoju funkcji osadniczo – gospodarczych wydzielono strefy o funkcjach gospodarczych, a mianowicie: BCSV, BCKV. Wydzielono także jednostkę niższego rzędu BCSIV, jako jednostkę o funkcji kulturowej w ramach strefy działań ochronnych. W strefie funkcji kulturowych oznaczonej symbolem APZK nie wydzielono stref niższego rzędu.
Na terenie Przemęckiego Parku Krajobrazowego i terenach proponowanych do włączenia w jego obszar wyznaczono następujące strefy funkcjonalno – przestrzenne: A – Strefa ochrony konserwatorskiej: AP – istniejące pomniki przyrody, AR – istniejące rezerwaty przyrody, AZK – istniejące zabytki kultury, APP – obszary zalecane do objęcia dodatkową formą ochrony przyrody, APZK – obszary lub obiekty zalecane do objęcia formą ochrony zabytków kultury; B - Strefa działań ochronnych – funkcji ekologicznych: BCS – strefa ochrony czynnej stabilizującej: BCSI - strefa zachowania krajobrazu rolniczego, BCSII - strefa zachowania krajobrazu leśnego, BCSIII – strefa ochrony wód, w tym w warunkach użytkowania rybackiego, BCSIV - strefa zachowania wysokich walorów harmonijnego krajobrazu kulturowego lub elementów dziedzictwa kulturowego, w tym: BCSIVA – strefa zachowania wysokich walorów krajobrazu kulturowego lub elementów dziedzictwa kulturowego BCSIVB – strefa zachowania historycznego zagospodarowania układu osadniczego BCSV - strefa zachowania harmonijnego rozwoju funkcji pozarolniczych obszarów wiejskich, w tym: BCSVA – strefa zachowania harmonijnego zagospodarowania wielofunkcyjnych układów osadniczych BCSVB – strefa zachowania harmonijnego zagospodarowania rekreacyjnego, BCK – strefa ochrony czynnej, kreatywnej (przebudowy): BCKII - strefa przeciwdziałania zmniejszaniu i fragmentacji terenów otwartych, w tym łąkowych, torfowiskowych, murawowych, w wyniku samoistnej sukcesji lasu lub celowego zalesiania,
213 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
BCKIII – strefa modyfikacji gospodarki rolnej, BCKV - strefa regulowania i porządkowania rozwoju funkcji pozarolniczych obszarów wiejskich, w tym: BCKVA – obszary istniejącego zainwestowania lub wskazane do zainwestowania w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, wymagające zmiany użytkowania, bądź zmiany przeznaczonej funkcji BCKVB – obszary wskazane do zainwestowania w studiach gmin i planach miejscowych BCKVC - inne obszary dopuszczone w Planie ochrony do zainwestowania, BCKVD – obszary zdegradowane, wymagające przekształceń funkcjonalno- przestrzennych istniejącego użytkowania, BCKVI – strefa kształtowania struktury ekologicznej oraz wzmacniania powiązań przyrodniczych, w tym: BCKVIA – obszary ograniczonego zainwestowania, BCKVIB – obszary ograniczonego zainwestowania i zwiększania udziału gruntów zalesionych,
Ponadto w toku prac nad Planem ochrony, w wyniku wnikliwej analizy stanu istniejącego Przemęckiego Parku Krajobrazowego w pozostałych operatach Planu ochrony w strefie ochrony czynnej kreatywnej (BCK), wyznaczono) podstrefy: BCKI – strefa poprawy stosunków wodnych poprzez kształtowanie odpływu, BCKIV – strefa modyfikacji gospodarki leśnej, BCKVIC – miejsca przejść dla zwierząt
12 ZASADY OCHRONY I KSZTAŁTOWANIA STREF PARKU 12.1 Strefa ochrony konserwatorskiej Obejmuje istniejące obszary objęte ochroną prawną oraz obszary o najwyższych wartościach przyrodniczo-krajobrazowych i kulturowych, rekomendowane do objęcia różnymi formami ochrony. Działania ochronne wynikają w większości z przepisów odrębnych. Wiodącą funkcją tej strefy jest ochrona cennych przyrodniczo ekosystemów oraz przedstawicieli fauny i flory w granicach wyznaczonych stref.
AP – istniejące pomniki przyrody Na terenach niezabudowanych, jeżeli nie stanowi to zagrożenia dla ludzi lub mienia, drzewa stanowiące pomniki przyrody podlegają ochronie aż do ich samoistnego, całkowitego rozpadu.
214 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
Pomniki przyrody mają duże znaczenie dla nauki, oprócz tego podnoszą ocenę walorów krajobrazu szczególnie z punktu widzenia turystyki i rekreacji. Pełnią rolę kulturotwórczą będąc związane często z wydarzeniami historycznymi, legendami, wybitnymi postaciami kultury narodowej. Stanowią często unikalne biocenozy dla życia innych organizmów. Nazwę danego pomnika przyrody, jego położenie, a także szczególne cele ochrony, w razie potrzeby ustalenia dotyczące jego czynnej ochrony oraz zakazy właściwe dla tego obiektu, obszaru lub jego części wyznacza Wojewoda w rozporządzeniu, bądź Rada Gminy w uchwale, jeżeli wojewoda nie ustanowił tych form ochrony przyrody.
AR – istniejące rezerwaty przyrody: „Torfowisko nad Jeziorem Świętym”, „Jezioro Trzebidzkie”, „Wyspa Konwaliowa” W obrębie strefy działania ochronne powinny wynikać z planu ochrony rezerwatu, a w przypadku jego braku podstawą działań ochronnych są akty prawne ustanawiające ochronę obiektów, a ich celem winno być przynajmniej zachowanie stanu istniejącego, w tym zachodzących procesów przyrodniczych.
AZK – istniejące zabytki kultury Na terenie PPK wyznaczono 24 strefy AZK, a na terenie proponowanym do włączenia w obręb Parku – kolejnych 5 stref. Obejmują one zróżnicowane pod względem wielkości powierzchni obszary – w zależności od zakresu określonego w rejestrze zabytków. Są to pojedyncze obiekty, zespoły budowlane, jak również historyczne układy urbanistyczny i ruralistyczne.
APP – obszary zalecane do objęcia dodatkową formą ochrony przyrody Strefa obejmuje obszar w Lasach Włoszakowickich - Kwaśne Dąbrowy - proponowany do objęcia ochroną rezerwatową, trzy duże tereny proponowane do objęcia ochroną, jako zespoły przyrodniczo-krajobrazowe oraz kilka użytków ekologicznych. Zaproponowano także zgoszenie nowego obszaru Natura 2000. Ponadto wyznaczono aleję dojazdową do miejscowości Sokołowice, jako propozycję objęcia ochroną konserwatorską na mocy wpisu do rejestru zabytków.
APZK – obszary lub obiekty zalecane do objęcia formą ochrony zabytków kultury Wyznaczono 11 stref APZK na terenie PPK + 1 strefę na terenie proponowanym do włączenia w obszar Parku. Strefy APZK odnoszą się do obiektów, zespołów obiektów, cmentarzy, osadniczych układów przestrzennych, które z uwagi na posiadane walory powinny zostać objęte ochroną na mocy wpisu do rejestru zabytków.
W – strefa ochrony archeologicznej
215 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
Z uwagi na liczne występowanie stanowisk archeologicznych strefą ochrony archeologicznej objęto cały teren Parku.
12.2 Strefy działań ochronnych 12.2.1 BCS – strefa ochrony czynnej stabilizującej. Do podstawowych zadań ochrony obszarów położonych w tej strefie należą działania ochronne prowadzone w celu utrzymania istniejącej skali i sposobu użytkowania terenu. W obrębie tej strefy, ze względu na zróżnicowany sposób użytkowania wyróżniono:
BCSI - strefa zachowania krajobrazu rolniczego Dominującą funkcją tej strefy jest produkcja rolnicza z równoczesnym zachowaniem walorów środowiska przyrodniczego w stanie niezbędnym do życia, pracy i odpoczynku ludności. Istotne jest również zachowanie krajobrazu rolniczego oraz zasobów kulturowych i turystycznych obszarów wiejskich. Charakterystyczną i dominującą cechą środowiska w tej strefie jest znaczny udział użytków rolnych, w szczególności gruntów ornych. na terenie strefy dominują gleby pseudobielicowe 5 (żytniego dobrego) kompleksu glebowo – rolniczego. Dotyczy to zwłaszcza gruntów w okolicy wsi: Brenno, Radomierz, Zaborowo, Przemęt, Błotnica, Sączkowo, Chrabielin, Dłużyna. Najkorzystniejsze warunki do rozwoju rolnictwa na terenie Parku stanowią gleby 2 (pszennego dobrego) kompleksu glebowo – rolniczego przy granicy Parku w okolicy Starego Szczepankowa oraz - 4 (żytniego bardzo dobrego) występującego w rejonie: Biskupic Dłużyńskich oraz Sokołowic – Starego Szczepankowa, Przemętu, na pn. od Jezierzyc Kościelnych i Wielenia Zaobrzańskiego. Obszary tej strefy charakteryzują rozległe tereny rolne z rzadko rozmieszczonymi wsiami o tradycyjnych różnorodnych układach zabudowy: wsie przydrożne, zwarte i luźne, wsie o charakterze małych osad, pojedyncze zagrody. Planowany rozwój zabudowy wsi powinien nawiązywać do tradycyjnych układów zabudowy. Podstawowym działaniem ochronnym w strefie jest utrzymanie tradycyjnego krajobrazu rolniczego poprzez zachowanie istniejącego użytkowania terenu.
BCSII - strefa zachowania krajobrazu leśnego Strefa ta obejmuje tereny kompleksów leśnych. Do głównych zadań ochronnych tej strefy należy poprawa stanu i funkcjonowania głównych kompleksów leśnych Parku, które stanowią jedną z podstawowych form użytkowania terenu. Obszary strefy pełnią podstawą rolę przyrodniczą stwarzając warunki dogodne do zachowania wielu procesów przyrodniczych, w tym przede wszystkim zwiększenia retencji na terenie deficytowym w wody podziemne.
216 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
BCSIII – strefa ochrony wód, w tym w warunkach użytkowania rybackiego Strefy zostały wyznaczone w celu wskazania zadań ochronnych związanych z poprawą stanu i funkcjonowania głównych zbiorników wodnych znajdujących się na terenie Parku. Akweny wraz z lasami pełnią podstawową rolę w kształtowaniu struktury ekologicznej PPK. Obszary strefy jako miejsce zachowania wielu procesów przyrodniczych, odgrywają istotną rolę w funkcjonowaniu środowiska przyrodniczego Parku. Kształtują stosunki wodne na omawianym terenie, bioklimat, a także walory krajobrazowe i turystyczne Przemęckiego Parku Krajobrazowego. W obrębie strefy szczególny nacisk kładzie się na obręby ochronne wyznaczone mocą Rozporządzenia Nr30 / 01 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 25 wrzesień 2001 r. w sprawie ustanowienia obrębów ochronnych na wodach województwa wielkopolskiego. Na terenie parku obręby ochronne wyznaczone zostały na jeziorach: Przemęckim Małym, Radomierskim, Dominickim i Brzeźnie. W obrębach ochronnych zgodnie z ustawą o zabrania się połowu oraz czynności szkodliwych dla ryb, a w szczególności naruszania urządzeń tarliskowych, dna zbiornika i roślinności wodnej, uprawiania sportów motorowodnych i urządzania kąpielisk.
BCSIV strefa ochrony walorów środowiska kulturowego
BCSIVA - strefa zachowania wysokich walorów harmonijnego krajobrazu kulturowego lub elementów dziedzictwa kulturowego 1) Na terenie PPK określono 21 stref BCSIV, na terenie proponowanym do włączenia w obszar Parku – 3 strefy. Obejmują one zarówno niewielkie powierzchniowo tereny, związane z pojedynczymi obiektami, jak i zespoły budynków, fragmenty układów przestrzennych o większej powierzchni.
BCSIVB – strefa zachowania historycznego zagospodarowania układu osadniczego Wyznaczono 1 strefę BCSIVB na terenie PPK - Hetmanice oraz 2 strefy BCSIVB na terenie proponowanym do włączenia w obszar Parku - Zbarzewo. Są to ośrodki o niewielkich przekształceniach historycznych układów przestrzennych. W odniesieniu do wyznaczonych stref obowiązują ww. zasady odnoszące się do stref BCSIVA.
BCSV - strefa zachowania harmonijnego rozwoju funkcji pozarolniczych obszarów wiejskich, w tym: BCSVA – strefa zachowania harmonijnego zagospodarowania wielofunkcyjnych układów osadniczych Do strefy tej zaliczono tradycyjne układy osadnicze obejmujące obszary gdzie krzyżują się funkcje: rolnicza, mieszkaniowa, jak i usługowa oraz produkcyjna. Charakterystyczne dla omawianej strefy są tradycyjne wiejskie układy zabudowy. Dominuje zabudowa zagrodowa, ale
217 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego towarzyszy jej również zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, rekreacyjna, usługowa i produkcyjna. Nadrzędnym celem tej strefy jest utrzymanie i właściwe kształtowanie zagospodarowania przestrzennego miejscowości znajdujących się na terenie Parku, tak aby z jednej strony w jak najmniejszym stopniu naruszać walory i zasoby przyrodnicze Parku, z drugiej zaś strony – umożliwić rozwój przestrzenny jednostek osadniczych, w tym rozwój gospodarczy tego terenu i zapewnić miejsca pracy jego mieszkańcom. Ośrodkami wiodącymi, predysponowanymi do pełnienia roli wiodących ośrodków gospodarczych, aktywizujących otoczenie są istniejące wielofunkcyjne ośrodek administracyjno – usługowe, na terenie których zlokalizowana jest większa część podmiotów gospodarczych działających na terenie Parku. Ośrodkami tymi są Włoszakowice, Przemęt i Wijewo. Predysponowane do pełnienia funkcji gospodarczych są także miejscowości wiejskie, w których koncentruje się wiele firm, posiadające potencjał siły roboczej oraz dogodne czynniki lokalizacyjne. Miejscowości o funkcjach gospodarczych działają aktywizująco na obszary wiejskie stanowiąc o ich wielofunkcyjnym charakterze.
BCSVB – strefa zachowania harmonijnego zagospodarowania rekreacyjnego Strefa została wyznaczona w celu utrzymania i kształtowania istniejącego zagospodarowania rekreacyjnego, tak aby rozwój infrastruktury turystycznej (bazy noclegowej, gastronomicznej, komunikacyjnej oraz towarzyszącej) przebiegał w sposób planistyczny, kontrolowany, z zachowaniem zasady zrównoważonego rozwoju. Strefa obejmuje istniejące zagospodarowanie rekreacyjne znajdujące się w odległości co najmniej 100 m od geodezyjnej działki zbiorników wodnych, bądź – w przypadku gdy budynki posiadają doprowadzoną sieć wodociągową i kanalizacyjną - w odległości powyżej 50 m. Istotne jest również, aby podłoże na którym zostały zlokalizowane budynki rekreacyjne nie było podłożem organicznym.
12.2.2 BCK – strefa ochrony czynnej kreatywnej Nadrzędnym celem gospodarowania w obrębie tej strefy jest wykonywanie działań ochronnych prowadzonych w celu zmiany istniejącego stanu środowiska przyrodniczego i kulturowego lub zagospodarowania przestrzennego poprzez wywołanie ukierunkowanych procesów.
BCKII - strefa przeciwdziałania zmniejszaniu i fragmentacji terenów otwartych, w tym łąkowych, torfowiskowych, murawowych, w wyniku samoistnej sukcesji lasu lub celowego zalesiania Strefa została wyznaczona w celu poprawy istniejącej struktury przyrodniczej, ochrony przeciwpowodziowej, ochrony gruntów wysokiej jakości produkcyjnej (kompleksy glebowo rolnicze 1,2,4,8), ochrony torfowisk, jak również ochrony walorów widokowych.
218 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
Tereny te stwarzają warunki dogodne do zachowania wielu procesów przyrodniczych i stanowią siedliska dla gatunków dziko żyjących roślin i zwierząt. W obrębie strefy działania ochronne winny nawiązywać do głównej funkcji przyrodniczej tych obszarów, tj. zachowania istniejących procesów przyrodniczych i podtrzymania ich ciągłości. W strukturze ekologicznej Parku (często stanowią korytarze ekologiczne) powinny zostać wyłączone z programu zalesiania i utrzymane w dotychczasowej formie użytkowania. Dotyczy to przede wszystkim rozległych obszarów łąkowych w gminie Przemęt wyznaczonych w studium gminy jako obszary do zalesień oraz niewielkich powierzchni łąk podmokłych proponowanych do zalesień w studium gminy Wijewo.
BCKIII – strefa modyfikacji gospodarki rolnej Strefa ta została wyznaczona w śródleśnych enklawach rolnych, gdzie ze względu na sąsiedztwo z lasem i jeziorami proponuje się wdrożenie rolnictwa ekologicznego.
BCKV - strefa regulowania i porządkowania rozwoju funkcji pozarolniczych obszarów wiejskich, w tym: BCKVA – obszary istniejącego zainwestowania lub wskazane do zainwestowania w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, wymagające zmiany użytkowania, bądź zmiany przeznaczonej funkcji Strefa dotyczy terenów zagospodarowania rekreacyjnego, mieszkaniowego, gospodarczego i usługowego, które ze względu na istniejące zagospodarowanie, bądź wyznaczoną funkcję w studiach gmin negatywnie oddziałują na środowisko powodując jego degradację. Dotyczy to przede wszystkim terenów zagospodarowania wokół jezior w pasie szerokości do 100 m od działki geodezyjnej jeziora, jak również obiektów budowlanych usytuowanych bądź planowanych na podłożu organicznym. BCKVB – obszary wskazane do zainwestowania w studiach gmin, planach zagospodarowania przestrzennego Strefa dotyczy terenów zagospodarowania rekreacyjnego, mieszkaniowego, gospodarczego i usługowego, które ze względu na wyznaczoną funkcję w studiach gmin, bądź miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, nie stwarzają sytuacji konfliktowych ze środowiskiem przyrodniczym Należy zwrócić jednak uwagę, na proces zainwestowania tych obszarów, aby przebiegał w sposób planowy i zorganizowany.
BCKVC - obszary dopuszczone w Planie ochrony do zainwestowania W strefie tej zostały wyznaczone obszary do tej pory nie zainwestowane i nie posiadające wyznaczonego zainwestowania w studiach gmin. Obszary te ze względu na niższe walory przyrodnicze stwarzają dogodne warunki do zagospodarowania, które nie spowoduje istotnych zmian w strukturze funkcjonalno – przestrzennej Parku .z punktu widzenia zachowania walorów przyrodniczych
219 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
BCKVD – obszary zdegradowane, wymagające przekształceń funkcjonalno- przestrzennych istniejącego użytkowania Wyznaczone zostały obszary wymagające rekultywacji i właściwego zagospodarowania terenu, harmonizującego z otoczeniem, które w znaczny sposób podniesie walory przyrodnicze i krajobrazowe zdegradowanego obszaru. Strefa ta obejmuje tereny eksploatacji kruszywa naturalnego oraz wysypisko odpadów w Brennie.
BCKVI – strefa kształtowania struktury ekologicznej oraz wzmacniania powiązań przyrodniczych, w tym: BCKVIA – obszary ograniczonego zainwestowania Zagospodarowanie przestrzenne tych stref obejmuje głównie tereny korytarzy ekologicznych związanych z systemem rynien subglacjalnych, których podłoże stanowią w przeważającej części gleby organiczne: torfowo – murszowe, murszowo – mineralne oraz mułowo – torfowe. Wiodąca rolą tej strefy jest poprawa struktury przyrodniczej, poprzez wzmocnienie funkcji przewodzenia – głównej funkcji korytarzy ekologicznych. Strefa wyznaczona została w obszarach pełniących kluczową rolę w formowaniu systemu powiązań przyrodniczych, które jednak wymagają poprawy w sposobie funkcjonowania. W tej strefie występują siedliska i ciągi migracyjne dla gatunków dziko żyjących roślin i zwierząt. Działania ochronne w obrębie strefy zmierzają do zachowania istniejących procesów przyrodniczych i podtrzymania ich ciągłości. W dokumentach planistycznych gmin na niewielkich fragmentach stref wyznaczono tereny głównie pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, zagrodową, rekreacyjną i usługi, w tym usługi turystyki. Są to jednak przeważnie tereny małe i pozostające w użytkowaniu rolniczym. Jednym z warunków zachowania funkcji stref jest wyłączenie ich z jakiejkolwiek dalszej zabudowy, w tym zabudowy zagrodowej.
BCKVIB – obszary ograniczonego zainwestowania i zwiększania udziału gruntów zalesionych Strefa została wyznaczona w celu: poprawy struktury ekologicznej poprzez tworzenie sieci leśnych powiązań przyrodniczych (leśne korytarze ekologiczne towarzyszące rynnowym korytarzom ekologicznym), poprawy retencji gruntowej i glebowej, ograniczenia dyspersji zanieczyszczeń i hałasu wzdłuż dróg i linii kolejowych, ochrony dróg przed zawiewaniem śniegu, spowolnienie topnienia śniegu, poprawy opłacalności ekonomicznej zagospodarowania gruntów, ochrony jezior przez poprawę zasilania z wód gruntowych i ograniczanie odpływu zanieczyszczeń.
220 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
12.3 Zasady zagospodarowania Parku Zapisane w planie ochrony Przemęckiego Parku Krajobrazowego zasady zagospodarowania obowiązują na terenie całego Parku. Ich celem jest ochrona przyrody i krajobrazu na zasadach zrównoważonego rozwoju przy jednoczesnym nie wyłączaniu terenu parku krajobrazowego spod działalności człowieka oraz możliwości rozwoju turystyki i rekreacji. Opracowanie planów miejscowych na terenach przeznaczonych do zainwestowania należy poprzedzić wykonaniem studium krajobrazu dla obszaru Parku. Zaleca się opracowanie studium architektoniczno - urbanistycznego dla obszaru Parku, określającego katalog postulowanych rozwiązań architektonicznych w odniesieniu do podstawowych rodzajów i intensywności zabudowy: zagrodowa, mieszkaniowa, budynki rekreacji indywidualnej, budynki użyteczności publicznej, obiekty o funkcjach usługowych, produkcyjnych, a także obiekty małej architektury. Zaleca się wykonanie projektu ochrony i kształtowania zadrzewień i tradycyjnych sadów dla obszaru Parku.
12.3.1 Zasady zagospodarowania przestrzeni przyrodniczej Parku Na terenie Parku utrzymuje się istniejącą przestrzeń przyrodniczą, którą tworzą: - tereny lasów, - tereny użytków rolnych, - tereny zieleni urządzonej, w tym parków przypałacowych i podworskich, - tereny wód otwartych.
12.3.1.1 Zasady zagospodarowania dla terenów lasów: 1) Ustala się obowiązek ochrony zgodnie z ustawą z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych. 2) Zachowuje się istniejącą zabudowę zrealizowaną zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa z możliwością jej rozbudowy, przebudowy, podnoszenia standardu użytkowego i technicznego przy zachowaniu następujących zasad:
− zachowanie istniejącego sposobu zagospodarowania, w tym przede wszystkim funkcji zabudowy,
− zachowanie istniejących warunków zabudowy, w tym przede wszystkim nie przekraczanie: maksymalnego współczynnika intensywności zabudowy i zachowania minimalnego współczynnika powierzchni terenu biologicznie czynnego, wielkości działki, linii i wysokości zabudowy, szerokości elewacji frontowej oraz geometrii dachu.
221 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
3) Zakazuje się realizacji nowych obiektów budowlanych w pasie szerokości do 30 metrów od granicy lasów i granic terenów wyznaczonych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego terenów pod zalesienie. 4) Na terenach zabudowy graniczących z terenami leśnymi lub przeznaczonymi do zalesienia należy realizować zabudowę o mniejszym współczynniku intensywności, jaki wyniknie po przeprowadzeniu analizy architektoniczno – urbanistycznej. 5) Dopuszcza się realizację nowych obiektów związanych z gospodarką leśną: budynki i budowle, urządzenia melioracji wodnych, drogi leśne, szkółki leśne, miejsca składowania drewna, itp. 6) Dopuszcza się realizację nowych obiektów związanych z ochroną przyrody, turystyką i dydaktyką: parkingi leśne, urządzenia terenowe niebędące obiektami budowlanymi, obiekty małej architektury. 7) Zaleca się ograniczenie lokalizacji tras dróg i sieci uzbrojenia terenu nie związanych z gospodarką leśną i ważnym interesem publicznym, których realizacja wiąże się z trwałym odlesieniem terenu. 8) Należy ograniczyćwytyczania nowych szlaków turystycznych. 9) Zaleca się wytyczenie nowych ścieżek dydaktycznych. 10) Nie dopuszcza się zmiany przeznaczenia terenów leśnych na cele nieleśne. 11) Nie dopuszcza się umieszczania poza terenami zabudowy reklam i tablic informacyjnych, za wyjątkiem tablic, napisów i znaków związanych z ochroną przyrody, bezpieczeństwem publicznym, gospodarką leśną, turystyką i edukacją. 12) Należy opracować spójny system wizualnej informacji turystycznej i zlokalizować w najbardziej uczęszczanych przez turystów miejscach Parku. 13) Należy ustawić przy głównych drogach wjazdowych do Parku Krajobrazowego urzędowe tablice informacyjne z napisem „Przemęcki Park Krajobrazowy”.
12.3.1.2 Zasady zagospodarowania dla terenów użytków rolnych: 1) Ustala się obowiązek ochrony zgodnie z ustawą z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych. 2) Należy utrzymać tradycyjny krajobraz rolniczy poprzez zachowanie rolniczego sposobu użytkowania gruntów. 3) Należy ograniczyć zmiany przeznaczenia terenów rolnych na cele nierolnicze do niezbędnego minimum. 4) Zachowuje się istniejącą zabudowę zrealizowaną zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa z możliwością jej rozbudowy, przebudowy, podnoszenia standardu użytkowego i technicznego przy stosowaniu następujących zasad:
222 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
zachowanie istniejącego sposobu zagospodarowania, w tym przede wszystkim funkcji zabudowy, zachowanie istniejących warunków zabudowy, w tym przede wszystkim nie przekraczania: maksymalnego współczynnika intensywności zabudowy i minimalnego współczynnika powierzchni terenu biologicznie czynnego, wielkości działki, linii i wysokości zabudowy, szerokości elewacji frontowej oraz geometrii dachu. 5) Zaleca się adaptację niezagospodarowanych zespołów folwarcznych i kontynuację ich układu przestrzennego oraz adaptację istniejącej zabudowy historycznej, zespołów pałacowo – parkowych i folwarcznych na cele rekreacyjno – wypoczynkowe. 6) W celu przekształcania monotonnego krajobrazu terenów użytkowanych rolniczo należy utrzymać i wprowadzać pojedyncze drzewa lub ich kępy w tradycyjnych, charakterystycznych miejscach, w tym: na miedzach, przy wodach, na pastwiskach, przy wjazdach do wsi, przy kapliczkach i krzyżach, na rozstajach i skrzyżowaniach dróg, w punktach naturalnie wyeksponowanych w krajobrazie oraz innych miejscach określonych lokalną tradycją na całym obszarze Parku. 7) Zaleca się wprowadzanie zadrzewień i zakrzewień ochronnych na terenach rolniczych szczególnie narażonych na erozję (wietrzną, wodną) oraz przy ciekach sąsiadujących z intensywnie użytkowanymi terenami rolniczymi. 8) Należy utrzymywać i wprowadzać sady przydomowe z tradycyjnymi odmianami drzew i krzewów owocowych. 9) Proponuje się wdrożenie rolnictwa ekologicznego. 10) Nie zaleca się innego przeznaczania terenu niż pod zabudowę zagrodową. 11) Dopuszcza się realizację nowych siedlisk (zabudowa zagrodowa) pod warunkiem spełnienia kryterium powierzchni gospodarstwa rolnego, która powinna być równa lub większa od średniego areału gospodarstw rolnych w danej gminie. 12) Nie dopuszcza się realizacji nowej zabudowy zagrodowej:
− na gruntach rolnych klas V i VI wytworzonych z gleb pochodzenia organicznego i torfowisk w zwartych obszarach przekraczających 1 ha,
− niezależnie od klasy gruntu w strefach BCKVIA i BCKVIB. 13) Nie dopuszcza się realizacji obiektów budowlanych w strefach BCVI nie związanych z ochroną przyrody, bezpieczeństwem publicznym oraz niezbędną obsługą terenów zainwestowanych i planowanych do zainwestowania w opracowaniach planistycznych. 14) Zaleca się realizowanie zalesień na gruntach ornych nieprzydatnych dla rolnictwa w strefie BCKVIB.
223 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
12.3.1.3 Zasady zagospodarowania dla terenów zadrzewień: 1) Utrzymanie i wprowadzanie pojedynczych drzew lub ich kęp w tradycyjnych, charakterystycznych miejscach, w tym: na miedzach, przy wodach, na pastwiskach, przy wjazdach do wsi, przy kapliczkach i krzyżach, na rozstajach i skrzyżowaniach dróg, w punktach naturalnie wyeksponowanych w krajobrazie oraz innych miejscach określonych lokalną tradycją na całym obszarze Parku. 2) Wprowadzanie zadrzewień i zakrzewień ochronnych na terenach rolnych szczególnie narażonych na erozję (wietrzną, wodną) oraz przy ciekach sąsiadującymi z intensywnie użytkowanymi terenami rolnymi. 3) Wprowadzanie zadrzewień i zakrzewień osłonowych przy drodze wojewódzkiej 305, przy drodze powiatowej Wieleń Zaobrzański – Przedmieście (nr 3821) przy obiektach szczególnie zaburzających krajobraz i dominujących w krajobrazie oraz przy większych zespołach nowej zabudowy. 4) Utrzymanie i kształtowanie tradycyjnych sadów przydomowych z tradycyjnymi odmianami drzew i krzewów owocowych. 5) Wykonanie projektu ochrony i kształtowania zadrzewień i tradycyjnych sadów na obszarze Parku.
12.3.1.4 Zasady zagospodarowania dla terenów zieleni urządzonej: 1) Nie dopuszcza się zmiany przeznaczenia na inne cele. 2) Tereny należy zagospodarować na podstawie kompleksowego projektu architektoniczno – dendrologicznego. 3) Układ zieleni należy kształtować z uwzględnieniem warunków wodno – gruntowych, zapewnienia odpowiednich warunków przewietrzania terenu, zapewnienia dostępu do układu komunikacyjnego oraz miejsc postojowych obsługi i użytkowników terenu 4) Dopuszcza się realizację terenowych urządzeń sportowych, rekreacyjnych, turystycznych, dydaktycznych oraz obiektów małej architektury, z wyjątkiem terenów parków przypałacowych i podworskich podlegających ochronie konserwatorskiej, w których zagospodarowanie może być realizowane na zasadach i w zakresie określonym odrębnymi przepisami. 5) Ustala się obowiązek utrzymania minimalnego współczynnika powierzchni terenu biologicznie czynnego 80%. 6) Należy chronić przed dewastacją stare i zapomniane nieparafialne cmentarze w celu zachowania ich wartości kulturowych i przyrodniczych.
12.3.1.5 Zasady zagospodarowania dla terenów zbiorników wodnych: 1) Ustala się obowiązek ochrony zgodnie z ustawą z dnia 18 lipca 2001r. prawo wodne
224 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
2) Ustala się obowiązek podjęcia działań w celu zapewnienia swobodnego dostępu do brzegów jezior zgodnie z ustawą z dnia 18 lipca 2001r. prawo wodne (Dz. U. Nr 115, poz. 1229 z dnia 11 października 2001 r.), 3) Należy dążyć do likwidacji zabudowy w granicach działki geodezyjnej jeziora z wyjątkiem zabudowy służącej gospodarce wodnej, rybackiej lub urządzeń służących obsłudze rekreantów. 4) Zakazuje się realizacji nowej zabudowy w granicach działek geodezyjnych jeziora, za wyjątkiem obiektów służących gospodarce wodnej lub rybackiej oraz urządzeń służących obsłudze rekreantów. 5) Zakazuje się wyznaczania nowych terenów przeznaczonych pod zainwestowanie w granicach działki ewidencyjnej jeziora, za wyjątkiem terenów przeznaczonych pod zabudowę służącą gospodarce wodnej lub rybackiej oraz urządzenia służące obsłudze rekreantów (m.in. pomosty, sanitariaty, kontenery na śmieci). 6) Szczególny nacisk kładzie się na obręby ochronne wyznaczone mocą Rozporządzenia Nr30 / 01 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 25 wrzesień 2001 r. w sprawie ustanowienia obrębów ochronnych na jeziorach: Przemęckim Małym, Radomierskim, Dominickim i Brzeźnie W obrębach ochronnych zgodnie z Ustawą o rybactwie śródlądowym z dnia 11 kwietnia 1985 zabrania się połowu oraz czynności szkodliwych dla ryb, a w szczególności naruszania urządzeń tarliskowych, dna zbiornika i roślinności wodnej, uprawiania sportów motorowodnych i urządzania kąpielisk.
12.3.2 Zasady zagospodarowania terenów zainwestowanych i przeznaczonych do zainwestowania w PPK 12.3.2.1 Zasady zagospodarowania wynikające z obowiązujących studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz z miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego 1. Przyjmuje się ustalenia obowiązujących studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin w zakresie: a) obszarów przeznaczonych do zainwestowania z wyjątkiem terenów w strefie BCKVA, b) kierunków i wskaźników dotyczących zagospodarowania oraz użytkowania terenów, z wyjątkiem obszarów wskazanych w rozdz. 12.3.2.3 pkt. 8. 2. Przy zmianach studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin zaleca się strefowanie zabudowy.
− Zabudowę mieszkaniową (z dopuszczeniem usług związanych z obsługą funkcji mieszkaniowej), budynki rekreacji indywidualnej, usługi turystyki i sportu należy lokalizować głównie we wspólnych obszarach wielofunkcyjnych.
225 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
− Zabudowę mieszkaniowo-usługową (z usługami przeważnie niewiązanymi z obsługą funkcji mieszkaniowej), usługową i produkcyjno - usługową należy lokalizować głównie wzdłuż ważniejszych dróg i linii kolejowych.
− Zaleca się lokalizację zabudowy produkcyjno-usługowej na terenach wydzielonych, niezwiązanych przestrzennie z terenami zabudowy mieszkaniowej oraz lokalizację poza terenem Parku.
− Tereny przeznaczone na cele produkcyjno – techniczne wymagające większych powierzchni powinny być lokalizowane przy głównych ciągach komunikacyjnych. 3. Przyjmuje się ustalenia zawarte w obowiązujących miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego gmin w zakresie: a) obszarów przeznaczonych do zainwestowania z wyjątkiem terenów w strefie BCKVA, b) warunków zabudowy, z wyjątkiem obszarów wskazanych w rozdz. 12.3.2.3 pkt. 8. W przypadku zmiany w/w planów dopuszcza się zmianę przeznaczenia terenu jedynie na funkcje mniej uciążliwe. 4. Nie akceptuje się ustaleń obowiązujących studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w zakresie granic obszarów przeznaczonych pod zainwestowanie w strefie BCKVIA za wyjątkiem obiektów służących gospodarce wodnej, rybackiej, związanych z ochroną przyrody, bezpieczeństwem publicznym oraz niezbędną obsługą terenów zainwestowanych lub planowanych pod zainwestowanie oraz urządzeń służących obsłudze rekreantów (m.in. pomosty, sanitariaty, kontenery na śmieci), 5. Zaleca się opracowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla całych sołectw lub terenów gmin znajdujących się w granicach PPK, uwzględniając całą strukturę funkcjonalno-przestrzenną na danym obszarze w powiązaniu z obszarami przyległymi oraz uwzględniając opracowania specjalistyczne dotyczącą kształtowania i form architektonicznych. 6. Zakazuje się realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko zgodnie z przepisami odrębnymi. 7. Postuluje się wzmożenie kontroli w zakresie zachowania lub przywracania ładu przestrzennego w krajobrazie oraz stały nadzór nad przestrzeganiem dyscypliny budowlanej.
12.3.2.2 Zasady zagospodarowania istniejących terenów zainwestowanych w Parku 1. Zachowuje się istniejącą zabudowę zrealizowaną zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa z wyłączeniem zabudowy w strefie BCKVA z możliwością jej rozbudowy, przebudowy, podnoszenia standardu użytkowego i technicznego przy zachowaniu następujących zasad: a) zachowanie istniejącego sposobu zagospodarowania, w tym przede wszystkim funkcji zabudowy,
226 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
b) zachowanie istniejących warunków zabudowy, w tym przede wszystkim nie przekraczanie: maksymalnego współczynnika intensywności zabudowy i minimalnego współczynnika powierzchni terenu biologicznie czynnego, wielkości działki, linii i wysokości zabudowy, szerokości elewacji frontowej oraz geometrii dachu. 2. Należy dążyć do likwidacji zabudowy w granicach działki geodezyjnej jeziora za wyjątkiem zabudowy służącej gospodarce wodnej, rybackiej lub urządzeń służących obsłudze rekreantów. 3. Ustala się docelową likwidację wszelkiej zabudowy w pasie szerokości od 0 - 50 m od granicy działki geodezyjnej jeziora 4. Do czasu zużycia technicznego istniejącej zabudowy położonej w pasie szerokości 0-50 m od granicy działki geodezyjnej jeziora, dopuszcza się tymczasowo jej utrzymanie z możliwością modernizacji i remontów bez prawa rozbudowy i przebudowy. 5. W pasie szerokości 50 -100 m od granicy działki geodezyjnej jeziora utrzymuje się istniejącą zabudowę zrealizowaną zgodnie z przepisami prawa pod warunkiem objęcia zbiorczym systemem wodociągowo – kanalizacyjnym. Zaleca się łączenie małych działek celem uzyskania powierzchni minimalnej powierzchni 800 m2 i lokalizacji na niej jednego budynku. 6. Obowiązuje zakaz wtórnych podziałów działek na terenie istniejącej zabudowy letniskowej. 7. Należy zagospodarować i wyposażyć tereny rekreacyjne w niezbędne urządzenia plażowe i wodne oraz wyznaczyć publiczne plaże i kąpieliska dostosowane do ilości rekreantów. 8. Na pozostałych terenach zainwestowanych dopuszcza się podziały działek przy zachowaniu ich minimalnej powierzchni zgodnie z warunkami zabudowy określonymi jak dla nowej zabudowy w rozdz. 12.3.2.3 pkt. 8. 9. Zaleca się adaptację niezagospodarowanych zespołów folwarcznych i kontynuację ich układu przestrzennego oraz adaptację istniejącej zabudowy historycznej, zespołów pałacowo – parkowych i folwarcznych na cele rekreacyjno – wypoczynkowe. 10. Na terenach eksploatacji surowców mineralnych nakazuje się przeprowadzenie rekultywacji po zakończeniu eksploatacji złóż zgodnie z zatwierdzonym programem rekultywacji.
12.3.2.3 Zasady zagospodarowania terenów przeznaczonych do zainwestowania w Parku 1. Planowane zainwestowanie winno uwzględniać zasady zrównoważonego rozwoju. 2. Przy realizacji nowej zabudowy należy dążyć do nierozpraszania obiektów w przestrzeni. W pierwszej kolejności należy uzupełniać istniejące struktury osadnicze przez lokalizację zabudowy przede wszystkim wzdłuż istniejących dróg, a w następnej kolejności na terenach przyległych do zabudowy istniejącej. Nowe układy zabudowy powinny nawiązywać kształtem i rozmiarami do istniejących układów zabudowy. 3. Dopuszcza się następujące przeznaczenie terenów: 1) tereny zabudowy zagrodowej,
227 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
2) tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, 3) tereny zabudowy mieszkaniowo-usługowej, 4) tereny zabudowy letniskowej, 5) tereny usług o uciążliwości ograniczonej do granic działki lub usług nieuciążliwych, 6) tereny produkcyjno-usługowe o uciążliwości ograniczonej do granic działki lub nieuciążliwe, 7) tereny eksploatacji surowców mineralnych (tylko na terenach złóż obecnie eksploatowanych, do czasu wygaśnięcia koncesji na wydobywanie kopalin). 3. Należy zagospodarować i wyposażyć tereny rekreacyjne w niezbędne urządzenia plażowe i wodne służące turystyce wodnej, gospodarce wodnej lub rybackiej oraz wyznaczyć co najmniej jedną publiczną plażę i kąpielisko dostosowane do ilości rekreantów. 4. Zakazuje się wyznaczanie nowych terenów przeznaczonych pod zainwestowanie: 1) w pasie szerokości 100 m od granicy działki geodezyjnej jeziora, za wyjątkiem terenów przeznaczonych pod obiekty służące gospodarce wodnej lub rybackiej oraz urządzenia służące obsłudze rekreantów (m.in. pomosty, sanitariaty, kontenery na śmieci), 2) w granicach działek geodezyjnych jeziora, za wyjątkiem obiektów służących gospodarce wodnej lub rybackiej oraz urządzeń służących obsłudze rekreantów. 3) w strefach BCKVIA, BCKVIB, BCKII za wyjątkiem obiektów związanych z ochroną przyrody, bezpieczeństwem publicznym oraz niezbędną obsługą terenów zainwestowanych lub planowanych pod zainwestowanie, 4) w pasie szerokości 30 mod granicy lasów i granic wyznaczonych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. 5. Na terenach zabudowy graniczących z terenami leśnymi należy realizować zabudowę o mniejszym współczynniku intensywności, jaki wyniknie po przeprowadzeniu analizy architektoniczno – urbanistycznej.. 6. Dopuszcza się realizację nowych siedlisk (zabudowa zagrodowa) pod warunkiem spełnienia kryterium minimum powierzchni gospodarstwa rolnego, która powinna być większa od średniego areału gospodarstw rolnych w danej gminie. 7. W obrębie historycznego rozplanowania, tradycyjnych form architektonicznych należy dążyć do zachowania zabytkowego charakteru obszaru. Nową zabudowę należy odpowiednio wkomponować w historyczną przestrzeń, nowe inwestycje nie mogą dominować nad historyczną zabudową. Nowa zabudowa powinna nawiązywać do historycznej przestrzeni pod względem skali, formy bryły, usytuowania, kompozycji i wystroju elewacji. 8. Dla wszystkich terenów zabudowy ustalonych w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego położonych poza strefą szerokości 100 m od granicy działek geodezyjnych jezior, dla których z chwilą wejścia w życie Planu ochrony brak jest
228 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
obowiązujących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego ustala się następujące zasady zagospodarowania i warunki zabudowy: 1) Minimalna powierzchnia działki: a. dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, mieszkaniowo-usługowej i usługowej – 1000 m2 - preferowana 1500 m2, b. dla zabudowy produkcyjno – usługowej – 2000 m2, c. dla zabudowy letniskowej – 1500 m2 - preferowana 2000 m2, 2) Minimalna powierzchnia biologicznie czynna: a) dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej - 60% powierzchni działki, b) dla zabudowy mieszkaniowo-usługowej, usługowej i zagrodowej - 70% powierzchni działki, c) dla zabudowy usług sportu, turystyki i rekreacji – 60% powierzchni działki, d) dla zabudowy letniskowej - 70% powierzchni działki, 2) dla zabudowy produkcyjno-usługowej – 50% powierzchni działki. 3) Maksymalna powierzchnia zabudowy działki: a) dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, mieszkaniowo-usługowej i usługowej – nie więcej niż 30 % powierzchni działki, b) dla zabudowy produkcyjno – usługowej – nie więcej niż 40 % powierzchni działki, c) dla zabudowy letniskowej – nie więcej niż 15% powierzchni działki, 3) Maksymalna wysokość zabudowy: a) 9 m od poziomu terenu do kalenicy budynku dla zabudowy mieszkaniowej, mieszkaniowo-usługowej, zagrodowej i rekreacyjnej, obejmującej 2 kondygnacje, w tym poddasze użytkowe, b) 4 m od poziomu terenu do kalenicy budynku dla budynków gospodarczych towarzyszących zabudowie mieszkaniowej, nie dopuszcza się więcej niż 1 kondygnacji, c) 10 m od poziomu terenu do kalenicy budynku dla zabudowy usługowej, d) 5 m od poziomu terenu do kalenicy budynku dla zabudowy produkcyjnej i produkcyjno usługowej-usługowej, nie dopuszcza się więcej niż 1 kondygnacji, e) dla budynków użyteczności publicznej oraz obiektów budowlanych związanych z ochroną przyrody, bezpieczeństwem publicznym oraz ochroną lasów dopuszcza się wyższą wysokość zabudowy, jednak minimalną dla specyfiki danej funkcji. 4) Kompozycja budynków mieszkalnych:
229 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
a) elewacje o kompozycji symetrycznej, urozmaicone uproszczonym detalem architektonicznym, b) dopuszcza się stosowanie naczółków, wystawek, okien dachowych powiekowych, ganki. 5) Ze względu na bliskość jezior i rybacki charakter dawnych osad zaleca się komponowanie zabudowy letniskowej nawiązującej do chat rybackich, drewnianych, w konstrukcji szkieletowej, murowanych. 6) Nie dopuszcza się realizacji dachów niesymetrycznych, płaskich i jednospadowych. Zaleca się dachy dwu i wielospadowe o kącie nachylenia połaci 30o – 45o. 7) Kolorystyka i materiały budowlane: a) nakaz stosowania stonowanej kolorystyki elewacji, b) zaleca się tworzenie elewacji przy wykorzystaniu cegły elewacyjnej, drewna kamienia oraz tynku zewnętrznego, c) dachy z dachówki ceramicznej lub blachodachówki w odcieniach czerwonych lub brązowych, d) budynki użyteczności publicznej, w tym samodzielne sklepy, remizy, obiekty gastronomiczne, sportowe i inne powinny być projektowane indywidualnie, w wielkości i formach nawiązujących do budownictwa lokalnego z zastosowaniem stonowanej kolorystyki, e) zaleca się używanie kamienia polnego, kamienia ciosanego lub kostki kamiennej do wykonywania nawierzchni podjazdów i dziedzińców, budowy murów oporowych. 8) Zakazuje się budowania ogrodzeń z betonowych materiałów prefabrykowanych. Zaleca się ogrodzenia ażurowe bez podmurówki lub z prześwitami w podmurówce. Maksymalna wysokość ogrodzeń - do 1,8 m.
13 USTALENIA W ZAKRESIE INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ 13.1 Ustalenia w zakresie infrastruktury komunikacyjnej Komunikacja drogowa W celu zmniejszenia uciążliwości ruchu samochodowego na elementy przyrodnicze Parku ustala się: 1) przeprowadzenie niezbędnej modernizacji dróg, w tym ich utwardzenia w miejscowościach o dużym natężeniu ruchu turystycznego w ciągu roku, 2) wyposażenie drogi wojewódzkiej nr 305 w utwardzone pobocze, 3) zachowanie w stanie niezmienionym drogi o nawierzchni gruntowej,
230 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
4) nie należy poszerzać dróg gruntowych (dotyczy tylko dróg niepublicznych), wycinać drzew przydrożnych i zmieniać przebiegi dróg w obrębie Parku, 5) wprowadzać nasadzenia uzupełniające, 6) przy projektowaniu i realizacji nowych inwestycji oraz rozbudowie istniejącego układu komunikacyjnego wymagane jest uwzględnienie ochrony PPK i nie dopuszczenie do fragmentacji bądź izolacji siedlisk chronionych gatunków fauny, 7) należy uzupełnić sieć parkingów leśnych, zwłaszcza przy drogach przecinających większe kompleksy leśne oraz wyznaczyć nowe parkingi na obrzeżach Parku, 8) w zagospodarowaniu terenu miejscowości turystycznych należy urządzić odpowiednią ilość miejsc postojowych w stosunku do istniejącego natężenia ruchu turystycznego, 9) podjęcie współpracy z zarządcami dróg celem wprowadzenia stałego lub czasowego ograniczenia prędkości do 60 km/h na drogach przecinających tereny leśne Parku, a w miejscowościach turystycznych do 40 km/h,
Komunikacja kolejowa W celu minimalizacji ruchu samochodowego w PPK i jego otoczeniu ustala się: 1) w większym stopniu wykorzystać pasażerski transport kolejowy do obsługi ruchu turystycznego w sezonie letnim, szczególnie od strony miasta Leszna, 2) Zwiększenie częstotliwości połączeń kolejowych w miesiącach letnich oraz dostosowanie godzin rozkładu jazdy do potrzeb turystyki weekendowej.
13.2 Ustalenia w zakresie infrastruktury komunalnej Sieć wodociągowa i kanalizacyjna 1) Priorytetem jest dalsza rozbudowa sieci wodociągowej, a w związku ze wzrostem zużycia wody także sieci kanalizacyjnej uwzględniając w szczególności tereny zabudowy letniskowej. 2) Należy rozbudować system kanalizacji deszczowej w celu minimalizacji oddziaływania zanieczyszczeń pochodzących ze spływu wód deszczowych. 3) Wszystkie projektowane rurociągi i sieci przesyłowe należy lokalizować w korytarzach infrastrukturalnych z preferowaną lokalizacją wzdłuż dróg. 4) W razie braku warunków realizacji sieci kanalizacji sanitarnej, do czasu wyposażenia terenu w taką sieć, nakazuje się wyposażenie obiektów budowlanych w indywidualne zbiorniki na ścieki lub indywidualne oczyszczalnie przydomowe w przypadku udokumentowania odpowiednich warunków gruntowo-wodnych i terenowych. 5) Do czasu realizacji systemu zaopatrzenia w wodę dopuszcza się indywidualne ujęcia wody.
231 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
6) Należy w optymalnym stopniu wykorzystać istniejące ujęcia wód podziemnych, rozbudowa sieci wodociągowych powinna być realizowana w oparciu o istniejące ujęcia. 7) Do momentu pełnego wykorzystania istniejących ujęć wody obowiązuje zakaz lokalizacji nowych ujęć wód podziemnych na cele rozbudowy sieci wodociągowej wewnątrz Parku, zwłaszcza na obszarach niestabilnych hydrologicznie. 8) Należy w optymalnym stopniu wykorzystać rezerwy przepustowości istniejących oczyszczalni ścieków oraz przeprowadzać niezbędne modernizacje, osady ściekowe mogą być wykorzystywane w celach rolniczych zgodnie z przepisami odrębnymi. 9) Obowiązuje nakaz przeprowadzenia inwentaryzacji i likwidacja niekontrolowanych zrzutów ścieków, w tym pochodzących z nieszczelnych indywidualnych zbiorników do gromadzenia ścieków.
Odpady 1) Gromadzenie, transport i unieszkodliwianie odpadów stałych realizowane jest zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz w sposób określony w planach gospodarki odpadami. 2) Obowiązuje zakaz lokalizacji nowych składowisk odpadow na terenie Parku. 3) Obowiązuje zakaz utylizacji odpadów przemysłowych i zawierających substancje toksyczne, odpadow chemicznych i wybuchowych na terenie PPK. 4) Obowiązuje nakaz przeprowadzenia inwentaryzacji i likwidacja nielegalnych składowisk odpadów. 5) Ustala się obowiązek rozpowszechniania i kontynuacji selektywnej zbiórki odpadów.
Energetyka, telekomunikacja, ogrzewanie 1) Dopuszcza się rozbudowę sieci telekomunikacyjnej. 2) Dla projektowanych, przebudowywanych lub modernizowanych sieci elektroenergetycznych i telekomunikacyjnych zaleca się stosowanie linii izolowanych, a docelowo kablowych linii podziemnych. 3) Zaleca się zmniejszenie energochłonności budynków służących realizacji celów publicznych poprzez wykonanie termomodernizacji tych obiektów. 4) W ogrzewaniu budynków preferuje się stosowanie nowoczesnych, energo- i materiałooszczędnych systemów grzewczych z wykorzystaniem niskoemisyjnych paliw (drewna, gazu ziemnego, lekkiego oleju opałowego, biomasy) oraz źródeł odnawialnych (kolektory słoneczne). 5) Zaleca się realizację planowanej gazowej sieci rozdzielczej oraz jej dalszą rozbudowę w obszarze PPK.
232 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
Obiekty informacyjne 1) Nie dopuszcza się umieszczania poza terenami zabudowy reklam i tablic informacyjnych, za wyjątkiem tablic, napisów i znaków związanych z ochroną przyrody, bezpieczeństwem publicznym, gospodarką leśną, turystyką i edukacją. 2) należy opracować spójny system wizualnej informacji turystycznej i umieścić go w najbardziej uczęszczanych przez turystów miejscach Parku. 3) Należy ustawić przy głównych drogach wjazdowych do Parku Krajobrazowego urzędowe tablice informacyjne z napisem „Przemęcki Park Krajobrazowy”.
13.3 Zasady zagospodarowania stref wyznaczonych na terenie Przemęckiego Parku Krajobrazowego
Tab. 35. Zasady zagospodarowania stref wyznaczonych na terenie PPK
STREFA USTALENIA
A – Strefa ochrony konserwatorskiej
AP – istniejące Pomniki przyrody podlegają ochronie do czasu ich samoistnego, całkowitego rozpadu. pomniki przyrody AR – istniejące W obrębie strefy działania ochronne powinny wynikać z planu ochrony rezerwatu, a w rezerwaty przyrody przypadku jego braku podstawą działań ochronnych są akty prawne ustanawiające ochronę obiektów, a ich celem winno być przynajmniej zachowanie stanu istniejącego, w tym zachodzących procesów przyrodniczych. Należy zachować wszelkie elementów współtworzące zabytkowy krajobraz (historyczny AZK – istniejące układ przestrzenny, zabudowa, nawierzchnie, zieleń komponowana itp.). zabytki kultury Nowa zabudowa powinna nawiązywać do historycznej przestrzeni pod względem skali, formy bryły, usytuowania, kompozycji i wystroju elewacji. Obiekty historyczne należy poddawać zabiegom konserwatorskim, z ich otoczenia należy likwidować elementy dysharmonizujące. Nowe funkcje nadawane zabytkom należy dostosować do ich walorów. Wszelka działalność wymaga uzgodnienia z konserwatorem zabytków. APP – obszary Dopuszcza się objęcie obszarów cennych przyrodniczo innymi formami ochrony zalecane do objęcia przyrody, w tym rezerwatem przyrody i zespołem przyrodniczo – krajobrazowym. Należ dodatkową formą objąć ochroną aleję drzew przydrożnych do miejscowości Sokołowice. ochrony przyrody APZK – obszary lub Należy objąć ochroną wskazane w strefie obiekty, zespoły obiektów, cmentarze, obiekty zalecane do osadnicze układy przestrzenne, na mocy wpisu do rejestru zabytków. objęcia formą ochrony zabytków kultury W – strefa ochrony Dopuszcza się uprawy rolnicze i ogrodnicze niestanowiące zagrożenia dla zabytków
233 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego archeologicznej archeologicznych. Wszelkie roboty budowlane podejmowane przy realizacji inwestycji na obszarze objętym strefą „W” należy uzgadniać z konserwatorem zabytków, który określi warunki dopuszczające do realizacji inwestycji. Dopuszcza się inwestycje prowadzone na stanowiskach archeologicznych po przeprowadzeniu ratowniczych badań wykopaliskowych, których wyniki pozwolą sprecyzować dopuszczalny sposób zagospodarowania terenu.
B - Strefa działań ochronnych
BCS – strefa ochrony czynnej stabilizującej
BCSI - strefa Należy utrzymać tradycyjny krajobraz rolniczy poprzez zachowanie rolniczego sposobu zachowania użytkowania gruntów. krajobrazu rolniczego Należy ograniczyć zmiany przeznaczenia terenów rolnych na cele nierolnicze do niezbędnego minimum. Zachowuje się istniejącą zabudowę zrealizowaną zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa z możliwością jej rozbudowy, przebudowy, podnoszenia standardu użytkowego i technicznego przy stosowaniu następujących zasad: − zachowanie istniejącego sposobu zagospodarowania, w tym przede wszystkim funkcji zabudowy, − zachowania istniejących warunków zabudowy, w tym przede wszystkim nie przekraczania: maksymalnego współczynnika intensywności zabudowy i zachowania minimalnego współczynnika powierzchni terenu biologicznie czynnej, wielkości powierzchni działki, linii i wysokości zabudowy, szerokości elewacji frontowej oraz geometrii dachu. Zaleca się adaptację niezagospodarowanych zespołów folwarcznych i kontynuację ich układu przestrzennego oraz adaptację istniejącej zabudowy historycznej, w tym zespołów pałacowo – parkowych i folwarcznych na cele rekreacyjno – wypoczynkowe. Dopuszcza się realizację nowych siedlisk (zabudowa zagrodowa) pod warunkiem spełnienia kryterium minimum powierzchni gospodarstwa rolnego, która powinna być większa od średniego areału gospodarstwa rolnego w danej gminie Zgodnie z Ustawą z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych przeznaczenie na cele nierolnicze i nieleśne grunty rolne stanowiące użytki rolne klas V i VI, wytworzone z gleb pochodzenia organicznego i torfowisk, jeżeli ich zwarty obszar projektowany przekracza 1 ha wymaga uzyskania zgody marszałka województwa wyrażanej po uzyskaniu opinii izby rolniczej. 1. Dla wszystkich terenów zabudowy zagrodowej ustalonych w studiach
uwarunkowań, o przeznaczeniu dopuszczonym w Planie ochrony, dla których z chwilą wejścia w życie Planu brak jest obowiązujących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego ustala się następujące zasady zagospodarowania i warunki zabudowy: 1) Maksymalna wysokość zabudowy: − 9 metrów od poziomu terenu do kalenicy budynku 2) Kompozycja budynków mieszkalnych: − elewacje o kompozycji symetrycznej, urozmaicone uproszczonym detalem architektonicznym, − dopuszcza się stosowanie naczółków, wystawek, okien dachowych powiekowych, ganki. 3) Nie dopuszcza się realizacji dachów niesymetrycznych, płaskich i jednospadowych. Zaleca się dachy dwu i wielospadowe o kącie nachylenia połaci 30o-45o. 4) Kolorystyka i materiały budowlane: − nakaz stosowania stonowanej kolorystyki elewacji, − zaleca się tworzenie elewacji przy wykorzystaniu cegły elewacyjnej, drewna kamienia oraz tynku zewnętrznego, − dachy z dachówki ceramicznej lub blachodachówki w odcieniach czerwonych lub brązowych,
234 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
− zaleca się używanie kamienia polnego, kamienia ciosanego lub kostki kamiennej do wykonywania nawierzchni podjazdów i dziedzińców, budowy murów oporowych. 5) Zakazuje się budowania ogrodzeń z betonowych materiałów prefabrykowanych; zaleca się ogrodzenia ażurowe bez podmurówki lub z przerwami w podmurówce, o maksymalnej wysokości do 1,8 m. W celu przekształcania monotonnego krajobrazu terenów rolnych należy utrzymać i wprowadzać pojedyncze drzewa lub ich kępy w tradycyjnych, charakterystycznych miejscach, w tym: na miedzach, przy wodach, na pastwiskach, przy wjazdach do wsi, przy kapliczkach i krzyżach, na rozstajach i skrzyżowaniach dróg, w punktach naturalnie wyeksponowanych w krajobrazie oraz innych miejscach określonych lokalną tradycją na całym obszarze Parku. Zaleca się kształtowanie zadrzewień i zakrzewień ochronnych na terenach rolnych szczególnie narażonych na erozję (wietrzną, wodną) oraz przy ciekach sąsiadujących z intensywnie użytkowanymi terenami rolnymi. Należy utrzymywać i kształtować sady przydomowe z tradycyjnymi odmianami drzew i krzewów owocowych. BCSII - strefa Zachowuje się istniejącą zabudowę zrealizowaną zgodnie z obowiązującymi przepisami zachowania prawa z możliwością jej rozbudowy, przebudowy, podnoszenia standardu użytkowego i krajobrazu leśnego technicznego przy zachowaniu następujących zasad: − zachowanie istniejącego sposobu zagospodarowania, w tym przede wszystkim funkcji zabudowy, − zachowanie istniejących warunków zabudowy, w tym przede wszystkim nie przekraczanie: maksymalnego współczynnika intensywności zabudowy i zachowania minimalnego współczynnika powierzchni terenu biologicznie czynnej, wielkości powierzchni działki, linii i wysokości zabudowy, szerokości elewacji frontowej oraz geometrii dachu. Zakazuje się realizacji nowych obiektów budowlanych w pasie szerokości do 30 metrów od granicy lasów i granic wyznaczonych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego terenów przeznaczonych do zalesień. Na terenach zabudowy graniczących z terenami leśnymi lub przeznaczonymi do zalesienia należy realizować zabudowę o mniejszym współczynniku intensywności, jaki wyniknie po przeprowadzeniu analizy architektoniczno – urbanistycznej. Nie dopuszcza się przeznaczania terenów leśnych na cele nieleśne. Dopuszcza się realizację nowych obiektów związanych z gospodarką leśną: budynki i budowle, urządzenia melioracji wodnych, drogi leśne, szkółki leśne, miejsca składowania drewna. Dopuszcza się realizację nowych obiektów związanych z ochroną przyrody, turystyką i dydaktyką: parkingi leśne, urządzenia terenowe niebędące obiektami budowlanymi, obiekty małej architektury. Nie zaleca się wytyczania nowych szlaków turystycznych. Zaleca się ograniczenie lokalizacji tras dróg i sieci uzbrojenia terenu nie związanych z gospodarką leśną i ważnym interesem publicznym, których realizacja wiąże się z trwałym odlesieniem terenu. Nie dopuszcza się umieszczania poza terenami zabudowy reklam i tablic informacyjnych, za wyjątkiem tablic, napisów i znaków związanych z ochroną przyrody, bezpieczeństwem publicznym, gospodarką leśną, turystyką i edukacją. Należy opracować spójny system wizualnej informacji turystycznej i zlokalizować w najbardziej uczęszczanych przez turystów miejscach Parku. Należy ustawić przy głównych drogach wjazdowych do Parku Krajobrazowego urzędowe tablice informacyjne z napisem „Przemęcki Park Krajobrazowy”. BCSIII – strefa Ustala się obowiązek podjęcia działań w celu zapewnienia swobodnego dostępu do ochrony wód, w tym brzegów jezior zgodnie z ustawą prawo wodne (Dz. U. Nr 115, poz. 1229 z dnia 11 w warunkach października 2001 r.),
235 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego użytkowania Należy dążyć do likwidacji zabudowy w granicach działki geodezyjnej jeziora z wyjątkiem rybackiego zabudowy służącej gospodarce wodnej, rybackiej lub pod urządzeń służących obsłudze rekreantów. Zakazuje się realizacji nowej zabudowy w granicach działek geodezyjnych jeziora, za wyjątkiem obiektów służących gospodarce wodnej lub rybackiej oraz urządzeń służących obsłudze rekreantów. Zakazuje się wyznaczania nowych terenów przeznaczonych pod zainwestowanie w granicach działki ewidencyjnej jeziora, za wyjątkiem terenów przeznaczonych pod zabudowę służącą gospodarce wodnej lub rybackiej oraz urządzenia służące obsłudze rekreantów (m.in. pomosty, sanitariaty, kontenery na śmieci). Szczególny nacisk kładzie się na obręby ochronne wyznaczone mocą Rozporządzenia Nr30 / 01 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 25 wrzesień 2001 r. w sprawie ustanowienia obrębów ochronnych na jeziorach: Przemęckim Małym, Radomierskim, Dominickim i Brzeźnie W obrębach ochronnych zgodnie z Ustawą o rybactwie śródlądowym z dnia 11 kwietnia 1985 zabrania się połowu oraz czynności szkodliwych dla ryb, a w szczególności naruszania urządzeń tarliskowych, dna zbiornika i roślinności wodnej, uprawiania sportów motorowodnych i urządzania kąpielisk. BCSIV - strefa zachowania wysokich walorów harmonijnego krajobrazu kulturowego lub elementów dziedzictwa kulturowego, w tym: BCSIVA – strefa Zachowuje się istniejącą zabudowę zrealizowaną zgodnie z obowiązującymi przepisami zachowania wysokich prawa z możliwością jej rozbudowy, przebudowy, podnoszenia standardu użytkowego i walorów krajobrazu technicznego przy zachowaniu następujących zasad: kulturowego lub − zachowanie istniejącego sposobu zagospodarowania, w tym przede elementów wszystkim funkcji zabudowy, dziedzictwa − zachowanie istniejących warunków zabudowy, w tym przede kulturowego wszystkim nie przekraczanie: maksymalnego współczynnika intensywności zabudowy i zachowania minimalnego współczynnika powierzchni terenu biologicznie czynnej, wielkości powierzchni działki, linii i wysokości zabudowy, szerokości elewacji frontowej oraz geometrii dachu. 2. Należy dążyć do zachowania zabytkowego charakteru obszaru w obrębie historycznego rozplanowania, tradycyjnych form architektonicznych. Nową zabudowę należy odpowiednio wkomponować w historyczną przestrzeń, nowe inwestycje nie mogą dominować nad historyczną zabudową. Nowa zabudowa powinna nawiązywać do historycznej przestrzeni pod względem skali, formy bryły, usytuowania, kompozycji i wystroju elewacji. Należy dążyć do zachowania zabytkowego charakteru obszaru w obrębie historycznego rozplanowania i zachowania tradycyjnych form architektonicznych. Istniejące obiekty historyczne należy poddać niezbędnym pracom restauratorskim. Działalność prowadząca do zmian w zabudowie tego terenu i kompozycji poszczególnych elementów zabudowy powinna być uzgadniana z konserwatorem zabytków. BCSIVB – strefa Ustalenia jak dla strefy BSCIVA. zachowania historycznego zagospodarowania układu osadniczego BCSV - strefa zachowania harmonijnego rozwoju funkcji pozarolniczych obszarów wiejskich, w tym: BCSVA – strefa Zachowuje się istniejącą zabudowę zrealizowaną zgodnie z obowiązującymi przepisami zachowania prawa z możliwością jej rozbudowy, przebudowy, podnoszenia standardu użytkowego i harmonijnego technicznego przy zachowaniu następujących zasad: zagospodarowania − zachowanie istniejącego sposobu zagospodarowania, w tym przede wielofunkcyjnych wszystkim funkcji zabudowy, układów osadniczych − zachowanie istniejących warunków zabudowy, w tym przede wszystkim nie przekraczanie: maksymalnego współczynnika
236 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
intensywności zabudowy i zachowania minimalnego współczynnika powierzchni terenu biologicznie czynnej, wielkości powierzchni działki, linii i wysokości zabudowy, szerokości elewacji frontowej oraz geometrii dachu. Zakazuje się realizacji nowych obiektów budowlanych w pasie szerokości 100 m od granic działek geodezyjnych jezior, z wyjątkiem obiektów służących turystyce wodnej, gospodarce wodnej lub rybackiej i urządzeń służących obsłudze rekreantów. Obowiązuje zakaz wtórnych podziałów działek na terenie istniejącej zabudowy letniskowej. Na pozostałych terenach zainwestowanych dopuszcza się podziały działek przy zachowaniu ich minimalnej powierzchni zgodnie z warunkami zabudowy określonymi jak dla nowej zabudowy w rozdz. 12.3.2.3 pkt. 8. Dopuszcza się zmianę przeznaczenia nowych terenów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne. Zaleca się adaptację niezagospodarowanych zespołów folwarcznych i kontynuację ich układu przestrzennego oraz adaptację istniejącej zabudowy historycznej, zespołów pałacowo – parkowych i folwarcznych na cele rekreacyjno – wypoczynkowe. Przy realizacji nowej zabudowy należy dążyć do nierozpraszania obiektów w przestrzeni. W pierwszej kolejności należy uzupełniać i wzbogacać istniejące struktury osadnicze przez lokalizację nowej zabudowy przede wszystkim w strefie wewnętrznej jednostek osadniczych, a następnie wzdłuż istniejących dróg i kolejno na terenach przyległych do zabudowy istniejącej. Nowe układy zabudowy powinny nawiązywać kształtem i rozmiarami do istniejących układów zabudowy. 3. Dopuszcza się następujące przeznaczenie terenów do zainwestowania: − tereny zabudowy zagrodowej, − tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, − tereny zabudowy mieszkaniowo-usługowej, − tereny zabudowy letniskowej, − tereny usług nieuciążliwych lub usług o uciążliwości ograniczonej do granic działki, − tereny produkcyjno-usługowe nieuciążliwe lub o uciążliwości ograniczonej do granic działki, − tereny eksploatacji surowców mineralnych (tylko na terenach złóż obecnie eksploatowanych, do czasu wygaśnięcia koncesji na wydobywanie kopalin). Zaleca się objęcie zbiorczym systemem wodociągowo – kanalizacyjnym istniejące wielofunkcyjne układy osadnicze na obszarze całego Parku Dopuszcza się realizację nowych siedlisk (zabudowa zagrodowa) pod warunkiem spełnienia kryterium minimum powierzchni gospodarstwa rolnego, która powinna być większa od średniego areału gospodarstwa rolnego w danej gminie 4. Dla wszystkich terenów zabudowy ustalonych w studiach uwarunkowań, o przeznaczeniu dopuszczonym w Planie ochrony, dla których z chwilą wejścia w życie Planu brak jest obowiązujących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego ustala się następujące zasady zagospodarowania i warunki zabudowy: 1) Minimalna powierzchnia działki: − dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, mieszkaniowo- usługowej i usługowej – 1000 m2 (preferowana do 1500 m2), − dla zabudowy produkcyjno-usługowej – 2000 m2, − dla zabudowy letniskowej – 1500 m2 (preferowana do 2000 m2), 2) Minimalna powierzchnia biologicznie czynna: − dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej - 60% powierzchni działki, − dla zabudowy mieszkaniowo-usługowej, usługowej - 70% powierzchni działki, − dla zabudowy usług sportu, turystyki i rekreacji – 60% powierzchni działki, − dla zabudowy letniskowej - 70% powierzchni działki, − dla zabudowy produkcyjno-usługowej – 50% powierzchni działki.
237 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
3) Maksymalna powierzchnia zabudowy działki:
− dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, mieszkaniowo- usługowej i usługowej – nie więcej niż 30 % powierzchni działki, − dla zabudowy produkcyjno – usługowej – nie więcej niż 40 % powierzchni działki, − dla zabudowy letniskowej – nie więcej niż 15% powierzchni działki, 4) Maksymalna wysokość zabudowy: − 9 metrów od poziomu terenu do kalenicy budynku dla zabudowy mieszkaniowej, mieszkaniowo-usługowej, zagrodowej i rekreacyjnej, obejmującej 2 kondygnacje, a w tym poddasze użytkowe, − 4 metry dla budynków gospodarczych towarzyszących zabudowie mieszkaniowej, nie dopuszcza się więcej niż 1 kondygnacji, − 10 metrów od poziomu terenu do kalenicy budynku dla zabudowy usługowej, − 5 metrów od poziomu terenu do kalenicy budynku dla zabudowy produkcyjnej i produkcyjno usługowej-usługowej, nie dopuszcza się więcej niż 1 kondygnacji, − dla budynków użyteczności publicznej oraz obiektów budowlanych związanych z ochroną przyrody, bezpieczeństwem publicznym oraz ochroną lasów dopuszcza się wyższą wysokość zabudowy, jednak minimalną dla specyfiki danej funkcji. 5) Kompozycja budynków mieszkalnych: − elewacje o kompozycji symetrycznej, urozmaicone uproszczonym detalem architektonicznym, − dopuszcza się stosowanie naczółków, wystawek, okien dachowych powiekowych, ganki. 6) Nie dopuszcza się realizacji dachów niesymetrycznych, płaskich i jednospadowych. Zaleca się dachy dwu i wielospadowe o kącie nachylenia połaci 30o-45o. 7) Kolorystyka i materiały budowlane: − nakaz stosowania stonowanej kolorystyki elewacji, − zaleca się tworzenie elewacji przy wykorzystaniu cegły elewacyjnej, drewna kamienia oraz tynku zewnętrznego, − dachy z dachówki ceramicznej lub blachodachówki w odcieniach czerwonych lub brązowych, − budynki użyteczności publicznej, w tym samodzielne sklepy, remizy, obiekty gastronomiczne, sportowe i inne powinny być projektowane indywidualnie, w wielkości i formach nawiązujących do budownictwa lokalnego z zastosowaniem stonowanej kolorystyki, − zaleca się używanie kamienia polnego, kamienia ciosanego lub kostki kamiennej do wykonywania nawierzchni podjazdów i dziedzińców, budowy murów oporowych. 8) Zakazuje się budowania ogrodzeń z betonowych materiałów prefabrykowanych; zaleca się ogrodzenia ażurowe bez podmurówki lub z przerwami w podmurówce, o maksymalnej wysokości do 1,8 m. BCSVB – strefa Zachowuje się istniejącą zabudowę zrealizowaną zgodnie z obowiązującymi przepisami zachowania prawa z możliwością jej rozbudowy, przebudowy, podnoszenia standardu użytkowego i harmonijnego technicznego przy zachowaniu następujących zasad: zagospodarowania − zachowanie istniejącego sposobu zagospodarowania, w tym przede rekreacyjnego wszystkim funkcji zabudowy, − zachowanie istniejących warunków zabudowy, w tym przede wszystkim nie przekraczanie: maksymalnego współczynnika intensywności zabudowy i zachowania minimalnego współczynnika powierzchni terenu biologicznie czynnego, wielkości powierzchni działki, linii i wysokości zabudowy, szerokości elewacji frontowej oraz geometrii dachu. Zakazuje się realizacji nowych obiektów budowlanych w pasie szerokości do 100 m od granic działek geodezyjnych jezior, z wyjątkiem obiektów służących, gospodarce wodnej lub rybackiej i urządzeń służących obsłudze rekreantów. Należy zagospodarować i wyposażyć poszczególne tereny rekreacyjne w niezbędne urządzenia plażowe i wodne służące turystyce wodnej, gospodarce wodnej lub rybackiej
238 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
oraz wyznaczyć co najmniej jedną publiczną plażę i kąpielisko dostosowane do ilości
rekreantów. Obowiązuje zakaz wtórnych podziałów działek na terenie istniejącej zabudowy letniskowej. Na terenach przeznaczonych do zainwestowania dopuszcza się podziały działek przy zachowaniu ich minimalnej powierzchni zgodnie z warunkami zabudowy określonymi jak dla nowej zabudowy. Na terenach istniejącej zabudowy letniskowej wskazane jest łączenie działek do uzyskania powierzchni minimum 800 m2. Dopuszcza się realizację 1 obiektu budowlanego zgodnie z warunkami zabudowy określonymi jak dla nowej zabudowy. 5. Zaleca się objęcie zbiorczym systemem wodociągowo – kanalizacyjnym poszczególne tereny harmonijnego zagospodarowania rekreacyjnego na obszarze całego Parku 6. Dla wszystkich terenów zabudowy letniskowej ustalonych w studiach uwarunkowań, dla których z chwilą wejścia w życie Planu brak jest obowiązujących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego ustala się następujące zasady zagospodarowania i warunki zabudowy: 1) Minimalna powierzchnia działki: 1500 m2 (preferowana do 2000m2), 2) Minimalna powierzchnia biologicznie czynna: 70% powierzchni działki, 3) Maksymalna powierzchnia zabudowy działki - nie więcej niż 15% powierzchni działki, 4) Maksymalna wysokość zabudowy: 9 metrów od poziomu terenu do kalenicy budynku, obejmuje 2 kondygnacje, a w tym poddasze użytkowe, 5) Kompozycja budynków mieszkalnych: − elewacje o kompozycji symetrycznej, urozmaicone uproszczonym detalem architektonicznym, − dopuszcza się stosowanie naczółków, wystawek, okien dachowych powiekowych, ganki. 6) Ze względu na bliskość jezior i rybacki charakter dawnych osad zaleca się komponowanie zabudowy letniskowej nawiązującej do chat rybackich, drewnianych, w konstrukcji szkieletowej, murowanych. 7) Nie dopuszcza się realizacji dachów niesymetrycznych, płaskich i jednospadowych. Zaleca się dachy dwu i wielospadowe o kącie nachylenia połaci 30o-45o. 8) Kolorystyka i materiały budowlane: − nakaz stosowania stonowanej kolorystyki elewacji, − zaleca się tworzenie elewacji przy wykorzystaniu cegły elewacyjnej, drewna kamienia oraz tynku zewnętrznego, − dachy z dachówki ceramicznej lub blachodachówki w odcieniach czerwonych lub brązowych, − zaleca się używanie kamienia polnego, kamienia ciosanego lub kostki kamiennej do wykonywania nawierzchni podjazdów i dziedzińców, budowy murów oporowych. 9) Zakazuje się budowania ogrodzeń z betonowych materiałów prefabrykowanych; zaleca się ogrodzenia ażurowe bez podmurówki lub z przerwami w podmurówce, o maksymalnej wysokości do 1,8 m.
BCK – strefa ochrony czynnej, kreatywnej (przebudowy) 7. Zaleca się wyłączyć tereny łąk z programu zalesiania i utrzymane w BCKII - strefa dotychczasowej formie użytkowania. przeciwdziałania zmniejszaniu i 8. Zakazuje się wyznaczanie nowych terenów przeznaczonych pod fragmentacji terenów zainwestowanie, za wyjątkiem terenów przeznaczonych pod obiekty służące otwartych, w tym gospodarce wodnej lub rybackiej oraz urządzenia służące obsłudze łąkowych, rekreantów (m.in. pomosty, sanitariaty, kontenery na śmieci), torfowiskowych, murawowych, w wyniku samoistnej sukcesji lasu lub celowego zalesiania Proponuje się wdrażanie rolnictwa ekologicznego. BCKIII – strefa modyfikacji Nie zaleca się innego przeznaczenia terenu niż zabudowa zagrodowa.
239 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego gospodarki rolnej Dopuszcza się realizację nowych siedlisk (zabudowa zagrodowa) pod warunkiem spełnienia kryterium minimum powierzchni gospodarstwa rolnego, która powinna być większa od średniego areału gospodarstwa rolnego w danej gminie 9. Dla wszystkich budynków mieszkalnych na terenach zabudowy zagrodowej ustalonych w studiach uwarunkowań, dla których z chwilą wejścia w życie Planu brak jest obowiązujących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego ustala się następujące zasady zagospodarowania i warunki zabudowy: 1) Maksymalna wysokość zabudowy: − 9 metrów od poziomu terenu do kalenicy budynku, 2) Kompozycja budynków mieszkalnych: − elewacje o kompozycji symetrycznej, urozmaicone uproszczonym detalem architektonicznym, − dopuszcza się stosowanie naczółków, wystawek, okien dachowych powiekowych, ganki. 3) Nie dopuszcza się realizacji dachów niesymetrycznych, płaskich i jednospadowych. Zaleca się dachy dwu i wielospadowe o kącie nachylenia połaci 30o – 45o. 4) Kolorystyka i materiały budowlane: − nakaz stosowania stonowanej kolorystyki elewacji, − zaleca się tworzenie elewacji przy wykorzystaniu cegły elewacyjnej, drewna kamienia oraz tynku zewnętrznego, − dachy z dachówki ceramicznej lub blachodachówki w odcieniach czerwonych lub brązowych, − zaleca się używanie kamienia polnego, kamienia ciosanego lub kostki kamiennej do wykonywania nawierzchni podjazdów i dziedzińców, budowy murów oporowych. 5) Zakazuje się budowania ogrodzeń z betonowych materiałów prefabrykowanych; zaleca się ogrodzenia ażurowe bez podmurówki lub z przerwami w podmurówce, o maksymalnej wysokości do 1,8 m. W celu przekształcania monotonnego krajobrazu terenów rolnych należy utrzymać i wprowadzać pojedyncze drzewa lub ich kępy w tradycyjnych, charakterystycznych miejscach, w tym: na miedzach, przy wodach, na pastwiskach, przy wjazdach do wsi, przy kapliczkach i krzyżach, na rozstajach i skrzyżowaniach dróg, w punktach naturalnie wyeksponowanych w krajobrazie oraz innych miejscach określonych lokalną tradycją na całym obszarze Parku. Zaleca się kształtowanie zadrzewień i zakrzewień ochronnych na terenach rolnych szczególnie narażonych na erozję (wietrzną, wodną) oraz przy ciekach sąsiadujących z intensywnie użytkowanymi terenami rolnymi. Należy utrzymywać i kształtować sady przydomowe z tradycyjnymi odmianami drzew i krzewów owocowych. BCKV - strefa regulowania i porządkowania rozwoju funkcji pozarolniczych obszarów wiejskich, w tym: 10. Nie przyjmuje się ustaleń obowiązujących studiów uwarunkowań i BCKVA – obszary kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin w zakresie terenów przeznaczonych zainwestowane lub pod zabudowę w strefie BCKVA wskazane do zainwestowania w Należy dążyć do likwidacji zabudowy w granicach działki geodezyjnej jeziora za studiach wyjątkiem zabudowy służącej gospodarce wodnej, rybackiej lub urządzeń służących uwarunkowań i obsłudze rekreantów. kierunków zagospodarowania Ustala się docelową likwidację wszelkiej zabudowy w pasie szerokości od 0 - 50 m od przestrzennego, granicy działki geodezyjnej jeziora wymagające zmiany Do czasu zużycia technicznego istniejącej zabudowy położonej w pasie szerokości 0-50 wyznaczonej funkcji m od granicy działki geodezyjnej jeziora, dopuszcza się tymczasowo jej utrzymanie z możliwością modernizacji i remontów bez prawa rozbudowy i przebudowy. W pasie szerokości 50 -100 m od granicy działki geodezyjnej jeziora utrzymuje się istniejącą zabudowę zrealizowaną zgodnie z przepisami prawa pod warunkiem objęcia zbiorczym systemem wodociągowo – kanalizacyjnym. Zaleca się łączenie małych działek celem uzyskania powierzchni minimalnej powierzchni 800 m2 i lokalizacji na niej jednego budynku.
240 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
Zakazuje się realizacji nowych obiektów budowlanych w pasie szerokości 100 m od granic działek geodezyjnych jezior, z wyjątkiem obiektów służących gospodarce wodnej lub rybackiej oraz urządzeń służących obsłudze rekreantów (pomosty, plaże, sanitariaty, kosze na śmieci, itp) Zakazuje się wyznaczania nowych terenów przeznaczonych pod zainwestowanie na obszarach o podłożu organicznym, torfowym, za wyjątkiem terenów przeznaczonych pod obiekty służące gospodarce wodnej lub rybackiej oraz urządzenia służące obsłudze rekreantów (m.in. pomosty, sanitariaty, kontenery na śmieci), z uwzględnieniem przepisów szczegółowych. 11. Zachowuje się ustalenia obowiązujących studiów uwarunkowań i BCKVB – obszary kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin w zakresie: wskazane do − granic obszarów przeznaczonych do zainwestowania z wyjątkiem zainwestowania w terenów przeznaczonych pod zabudowę w strefie BCKVA oraz studiach gmin i terenów znajdujących się w pasie szerokości do 100 m od granic planach miejscowych dziełek geodezyjnych jezior. − warunków zabudowy dla terenów zabudowy wyznaczonych w studiach gmin, dla których z chwilą wejścia w życie Planu Ochrony Parku brak jest miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Przy zmianach studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin zaleca się strefowanie zabudowy. − zabudowę mieszkaniową (z dopuszczeniem usług związanych z obsługą funkcji mieszkaniowej), budynki rekreacji indywidualnej, usługi turystyki i sportu należy lokalizować głównie we wspólnych obszarach wielofunkcyjnych. − zabudowę mieszkaniowo-usługową (z usługami przeważnie niewiązanymi z obsługą funkcji mieszkaniowej), usługową i produkcyjno - usługową należy lokalizować głównie wzdłuż ważniejszych dróg i linii kolejowych. − zaleca się lokalizowanie zabudowy produkcyjno-usługowej na terenach wydzielonych, niezwiązanych funkcjonalnie i przestrzennie z terenami zabudowy mieszkaniowej, a także lokalizować poza terenem Parku.. Przyjmuje się ustalenia zawarte w obowiązujących miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. W przypadku zmiany w/w planów ustala się obowiązek zastosowania warunków zabudowy określonych jak dla terenów nowej zabudowy oraz dopuszcza się zmianę przeznaczenia terenu jedynie na funkcje mniej uciążliwe. 12. Zachowuje się istniejącą zabudowę zrealizowaną zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa z możliwością jej rozbudowy, przebudowy, podnoszenia standardu użytkowego i technicznego przy zachowaniu następujących zasad: − zachowanie istniejącego sposobu zagospodarowania, w tym przede wszystkim funkcji zabudowy, − zachowanie istniejących warunków zabudowy, w tym przede wszystkim nie przekraczanie: maksymalnego współczynnika intensywności zabudowy i zachowania minimalnego współczynnika powierzchni terenu biologicznie czynnej, wielkości powierzchni działki, linii i wysokości zabudowy, szerokości elewacji frontowej oraz geometrii dachu. Na terenach przeznaczonych do zainwestowania dopuszcza się podziały działek przy zachowaniu ich minimalnej powierzchni zgodnie z warunkami zabudowy określonymi jak dla nowej zabudowy. Dopuszcza się przeznaczanie nowych terenów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne. Przy realizacji nowej zabudowy należy dążyć do nierozpraszania obiektów w przestrzeni. W pierwszej kolejności należy uzupełniać i wzbogacać istniejące struktury osadnicze
241 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
przez lokalizację nowej zabudowy przede wszystkim w strefie wewnętrznej jednostek
osadniczych, a następnie wzdłuż istniejących dróg i kolejno na terenach przyległych do zabudowy istniejącej. Nowe układy zabudowy powinny nawiązywać kształtem i rozmiarami do istniejących układów zabudowy. 13. Należy dążyć do zachowania zabytkowego charakteru obszaru w obrębie historycznego rozplanowania, tradycyjnych form architektonicznych. Nową zabudowę należy odpowiednio wkomponować w historyczną przestrzeń, nowe inwestycje nie mogą dominować nad historyczną zabudową. Nowa zabudowa powinna nawiązywać do historycznej przestrzeni pod względem skali, formy bryły, usytuowania, kompozycji i wystroju elewacji. 14. Dopuszcza się następujące przeznaczenie terenów: − tereny zabudowy zagrodowej, − tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, − tereny zabudowy mieszkaniowo-usługowej, − tereny zabudowy letniskowej, − tereny usług nieuciążliwych lub usług o uciążliwości ograniczonej do granic działki, − tereny produkcyjno-usługowe nieuciążliwe lub o uciążliwości ograniczonej do granic działki, − tereny eksploatacji surowców mineralnych (tylko na terenach złóż obecnie eksploatowanych, do czasu wygaśnięcia koncesji na wydobywanie kopalin). Dopuszcza się realizację nowych siedlisk (zabudowa zagrodowa) pod warunkiem spełnienia kryterium minimum powierzchni gospodarstwa rolnego, która powinna być większa od średniego areału gospodarstwa rolnego w danej gminie 15. Dla wszystkich terenów zabudowy ustalonych w studiach uwarunkowań, o
przeznaczeniu dopuszczonym w Planie ochrony, dla których z chwilą wejścia w życie Planu brak jest obowiązujących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego ustala się następujące zasady zagospodarowania i warunki zabudowy: 1) Minimalna powierzchnia działki: − dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, mieszkaniowo- usługowej i usługowej – 1000 m2 (preferowana do 1500 m2), − dla zabudowy produkcyjno-usługowej – 2000 m2, − dla zabudowy letniskowej – 1500 m2 (preferowana do 2000 m2), 2) Minimalna powierzchnia biologicznie czynna: − dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej - 60% powierzchni działki, − dla zabudowy mieszkaniowo-usługowej, usługowej i zagrodowej - 70% powierzchni działki, − dla zabudowy usług sportu, turystyki i rekreacji – 60% powierzchni działki, − dla zabudowy letniskowej - 70% powierzchni działki, − dla zabudowy produkcyjno-usługowej – 50% powierzchni działki 3) Maksymalna powierzchnia zabudowy działki: − dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, mieszkaniowo- usługowej i usługowej – nie więcej niż 30 % powierzchni działki, − dla zabudowy produkcyjno – usługowej – nie więcej niż 40 % powierzchni działki, − dla zabudowy letniskowej – nie więcej niż 15 % powierzchni działki. 4) Maksymalna wysokość zabudowy: − 9 metrów od poziomu terenu do kalenicy budynku dla zabudowy mieszkaniowej, mieszkaniowo-usługowej, zagrodowej i rekreacyjnej, obejmującej 2 kondygnacje, a w tym poddasze użytkowe, − 4 metry dla budynków gospodarczych towarzyszących zabudowie mieszkaniowej, nie dopuszcza się więcej niż 1 kondygnacji, − 10 metrów od poziomu terenu do kalenicy budynku dla zabudowy usługowej, − 5 metrów od poziomu terenu do kalenicy budynku dla zabudowy produkcyjnej i produkcyjno usługowej-usługowej, nie dopuszcza się więcej niż 1 kondygnacji, − dla budynków użyteczności publicznej oraz obiektów budowlanych
242 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
związanych z ochroną przyrody, bezpieczeństwem publicznym oraz ochroną lasów dopuszcza się wyższą wysokość zabudowy, jednak minimalną dla specyfiki danej funkcji. 5) Budynki gospodarcze towarzyszące zabudowie mieszkaniowej zaleca się w formie przybudowanej do budynku mieszkalnego. 6) Kompozycja budynków mieszkalnych: − elewacje o kompozycji symetrycznej, urozmaicone uproszczonym detalem architektonicznym, − dopuszcza się stosowanie naczółków, wystawek, okien dachowych powiekowych, ganki. 7) Ze względu na bliskość jezior i rybacki charakter dawnych osad zaleca się komponowanie zabudowy letniskowej nawiązującej do chat rybackich, drewnianych, w konstrukcji szkieletowej, murowanych. 8) Nie dopuszcza się realizacji dachów niesymetrycznych, płaskich i jednospadowych. Zaleca się dachy dwu i wielospadowe o kącie nachylenia połaci 30o-45o. 9) Kolorystyka i materiały budowlane: − nakaz stosowania stonowanej kolorystyki elewacji, − zaleca się tworzenie elewacji przy wykorzystaniu cegły elewacyjnej, drewna kamienia oraz tynku zewnętrznego, − dachy z dachówki ceramicznej lub blachodachówki w odcieniach czerwonych lub brązowych, − budynki użyteczności publicznej, w tym samodzielne sklepy, remizy, obiekty gastronomiczne, sportowe i inne powinny być projektowane indywidualnie, w wielkości i formach nawiązujących do budownictwa lokalnego z zastosowaniem stonowanej kolorystyki i odpowiednich elementów wystroju, − zaleca się używanie kamienia polnego, kamienia ciosanego lub kostki kamiennej do wykonywania nawierzchni podjazdów i dziedzińców, budowy murów oporowych. 10) Zakazuje się budowania ogrodzeń z betonowych materiałów prefabrykowanych; zaleca się ogrodzenia ażurowe bez podmurówki lub z przerwami w podmurówce, o maksymalnej wysokości do 1,8 m. Nie dopuszcza się zmiany przeznaczenia terenów zieleni urządzonej na inne cele. Na terenach zieleni urządzonej dopuszcza się realizację terenowych urządzeń sportowych, rekreacyjnych, turystycznych, dydaktycznych oraz obiektów małej architektury, z wyjątkiem parków przypałacowych i podworskich podlegających ochronie konserwatorskiej, w których zagospodarowanie może być realizowane na zasadach i w zakresie określonym odrębnymi przepisami. Na terenach zieleni urządzonej ustala się obowiązek utrzymania minimalnego współczynnika powierzchni terenu biologicznie czynnej 80%. BCKVC - inne Ustalenia jak dla strefy BCKVB. obszary dopuszczone w Planie ochrony do zainwestowania BCKVD – obszary Na terenach eksploatacji surowców mineralnych nakazuje się przeprowadzenie zdegradowane, rekultywacji po zakończeniu eksploatacji złóż zgodnie z zatwierdzonym programem wymagające rekultywacji. przekształceń funkcjonalno- przestrzennych istniejącego użytkowania BCKVI – strefa kształtowania struktury ekologicznej oraz wzmacniania powiązań przyrodniczych, w tym: BCKVIA – obszary Nie dopuszcza się realizacji obiektów budowlanych niezwiązanych z ochroną przyrody, ograniczonego bezpieczeństwem publicznym oraz niezbędną obsługą terenów zainwestowanych i zainwestowania planowanych do zainwestowania w opracowaniach planistycznych. BCKVIB – obszary Nie dopuszcza się realizacji obiektów budowlanych niezwiązanych z ochroną przyrody,
243 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego ograniczonego bezpieczeństwem publicznym oraz niezbędną obsługą terenów zainwestowanych i zainwestowania i planowanych do zainwestowania w opracowaniach planistycznych. zwiększania udziału gruntów zalesionych Zakazuje się realizacji nowych obiektów budowlanych w pasie szerokości do 30 metrów od granicy lasów i granic wyznaczonych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego terenów przeznaczonych do zalesień. Na terenach zabudowy graniczących z terenami leśnymi lub przeznaczonymi do zalesienia należy realizować zabudowę o mniejszym współczynniku intensywności, jaki wyniknie po przeprowadzeniu analizy architektoniczno – urbanistycznej. Zaleca się realizowanie zalesień na gruntach nieprzydatnych dla rolnictwa.
14 WNIOSKI I WYTYCZNE DLA SAMORZĄDÓW TERYTORIALNYCH Przemęcki Park Krajobrazowy położony jest na pograniczu trzech województw: wielkopolskiego, lubuskiego i dolnośląskiego. Obszary zlokalizowane poza bezpośrednim obszarem wpływu dużych aglomeracji miejskich oraz ważnych szlaków komunikacyjnych rozwijają się mniej intensywnie. Dlatego rozwój funkcji wypoczynkowych na obszarze Parku jest szansą poprawy życia miejscowej ludności poprzez osiąganie dodatkowych dochodów. Walory przyrodnicze Parku sprawiają, iż znalazł się on w pierwszej grupie rejonów najatrakcyjniejszych dla wypoczynku w Wielkopolsce. Jest to miejsce rekreacji przede wszystkim dla ludności mieszkającej w promieniu około 20 – 30 km od jego granic. Położenie Parku w obszarze atrakcyjnym turystycznie zdeterminowało w pewnym stopniu politykę przestrzenną gmin. Wynikają z tego główne problemy związane z zagospodarowaniem przestrzeni PPK polegające na wyznaczaniu w dokumentach planistycznych dużych obszarów o funkcji rekreacyjnej pod zabudowę letniskową. Bardzo często tereny te nie harmonizują z otoczeniem i stanowią zagrożenie dla środowiska przyrodniczego. Ustalenia do polityki przestrzennej gmin dotyczą przede wszystkim ograniczenia zagrożeń związanych z planami rozwoju przestrzennego gmin i odnoszą się do zapisów podstawowych dokumentów planistycznych określających politykę przestrzenną gmin i województwa.
14.1 Ustalenia do polityki przestrzennej gmin 14.1.1 Ustalenia do studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Wszystkie gminy wchodzące w granice Parku mają uchwalone studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Należy przyjąć, że obowiązujące studia uwarunkowań uwzględniają aktualne potrzeby mieszkańców i władz lokalnych. Przyjmuje się określone w dokumentach planistycznych kierunki rozwoju przestrzennego gmin. Plan ochrony precyzuje jednak warunki, w jakich rozwój ten powinien się odbywać. Z chwilą wejścia w życie Planu ochrony jego ustalenia, jako aktu prawa miejscowego, stają się wiążące przy sporządzaniu studiów
244 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Najistotniejsze dla polityki przestrzennej gmin ustalenia Planu ochrony dotyczą dopuszczenia realizacji zabudowy jedynie na terenach wyznaczonych w aktualnie obowiązujących studiach pod zainwestowanie. Rozwój zabudowy powinien następować głównie poprzez uzupełnianie, a następnie sukcesywne powiększanie istniejących struktur osadniczych. Ograniczenie przeznaczania nowych terenów pod zabudowę dotyczy przede wszystkim gruntów rolnych i leśnych. Kierunkiem zagospodarowania gruntów nieprzydatnych dla produkcji rolniczej powinno być przeznaczanie ich do zalesień. W przypadku zmiany studiów uwarunkowań należy przyjąć zasadę nie wyznaczania nowych terenów pod rozwój zabudowy w granicach Parku, oraz w granicach obszarów proponowanych do włączenia do Parku. Zaleca się, aby w przypadku zmiany studium uwarunkowań nie zmieniać istniejących funkcji zabudowy zharmonizowanych z otoczeniem, na funkcje bardziej uciążliwe, negatywnie wpływające na walory Parku. Z uwagi na plany inwestycyjne gmin wchodzących w granice Parku zaleca się dokonanie rewizji obszarów przeznaczonych do zainwestowania zgodnie z realnie określonymi potrzebami i wymogami ochrony środowiska. W Planie ochrony zaproponowano dodatkowo strefę obejmującą tereny, które mogą zostać przeznaczone do zabudowy (szczególnie letniskowej) nie objęte zakazem jej realizacji. Przy kształtowaniu nowej zabudowy obwiązującą zasadą powinno być strefowanie intensywności zabudowy w granicach dużych obszarów przewidzianych do zmiany przeznaczenia na cele nierolnicze i nieleśne. Ponadto, obszary wyznaczone pod rozwój nowej zabudowy powinny być obowiązkowo wskazane w studiach jako obszary do objęcia planami miejscowymi. Plany rozwoju terenów mieszkaniowych powinny uwzględniać lokalizację terenów pod rozwój funkcji publicznych, w tym ogólnodostępnych terenów rekreacyjno-wypoczynkowych. Należy także opracować koncepcję obsługi komunikacyjnej tych obszarów.
14.1.2 Ustalenia do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego Przyjmuje się ustalenia określone w obowiązujących miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego w zakresie przeznaczenia terenów i zasad ich zagospodarowania. Dla obszarów wyznaczonych w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, dla których z chwilą wejścia w życie Planu ochrony brak jest miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w Planie ochrony zostały określone ujednolicone warunki zabudowy i zagospodarowania terenu. W celu uwzględnienia całej struktury funkcjonalno-przestrzennej na danym obszarze w powiązaniu z obszarami przyległymi postuluje się opracowywanie planów zagospodarowania przestrzennego dla całych sołectw położonych w granicach Parku. Szczegółowe ustalenia do polityki przestrzennej gmin zawarte są w rozdziałach 17.3 oraz 18.
245 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
14.2 Ustalenia do polityki przestrzennej województw Polityka przestrzenna województw wyrażona jest w planach zagospodarowania przestrzennego województw. Obszar Przemęckiego Parku Krajobrazowego jest uwzględniony w planie zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego i lubuskiego. System obszarów chronionych województwa wielkopolskiego stanowi uzupełniające się wzajemnie systemy ekologiczne szczebla krajowego i europejskiego. Ich integralną częścią są obszary cenne przyrodniczo wiążące regionalną sieć ekologiczną. Ochrona obszarów szczególnie cennych przyrodniczo, jak i pozostałych walorów środowiska, niezależnie jest warunkiem prawidłowego rozwoju województw. Ochroną powinny być objęte elementy środowiska przyrodniczego i kulturowego (chronione są na podstawie przepisów szczególnych) oraz dobra, które wymagają zabezpieczenia przed degradacją, tak by mogły przetrwać i służyć przyszłym pokoleniom. Pomimo swojej dużej powierzchni, obszary objęte ochroną prawną w Wielkopolsce nie tworzą na terenie województwa zwartej, wzajemnie uzupełniającej się sieci ekologicznej. Charakterystyczny jest brak spójności między pewnego rodzaju „wyspami ekologicznymi”, który naraża je na obniżenie odporności biologicznej oraz stopniową degradację. Jako podstawowy cel ochrony przyrody i krajobrazu uznaje się stworzenie spójnego systemu obszarów chronionych i sieci ekologicznej, także w powiązaniu z obszarami chronionymi województw sąsiednich. Wskazuje się potrzebę stworzenia podstaw prawnych (na szczeblu krajowym, wojewódzkim i lokalnym) mających na celu ochronę dziedzictwa przyrodniczego i zapewnienie prawidłowych powiązań wewnętrznych i zewnętrznych systemu obszarów chronionych. Przy zmianach i wykonywaniu wyżej wymienionych planów należy uwzględnić Przemęcki Park Krajobrazowy szczególne w kontekście wzmacniania powiązań zewnętrznych z innymi obszarami chronionymi i cennymi przyrodniczo. Wzmacnianie tych powiązań jest szczególnie ważne w związku ze wzrostem stopnia zainwestowania obszaru.
15 PROGNOZA ZMIAN ZACHODZĄCYCH W STRUKTURZE FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNEJ I PRZYRODNICZO- KRAJOBRAZOWEJ PARKU 15.1 Prognoza zmian w zagospodarowaniu przestrzennym Realizacja Planu pozwoli zachować istniejące walory przyrodnicze kulturowe i inne Parku. Brak intensywnej urbanizacji w w jego okolicy nie powoduje większych presji zewnętrznych na jego zagospodarowanie. Realizacja Planu spowoduje dbałość o ład przestrzenny, szczególnie w odniesieniu do zabudowy letniskowej i rozproszonej zabudowy obszarów zainwestowanych.
246 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
Istniejące dokumenty planistyczne nie przewidują dużych obszarów aktywności gospodarczej, dlatego nie należy spodziewać się intensywnego rozwoju związanego z nimi. Brak inwestycji w postaci ważnych szlaków transportowych nie będzie inicjować intensywnie urbanizujących się pasm rozwojowych i terenów aktywizacji gospodarczej, co wpłynie korzystnie na zagospodarowanie Parku mając na uwadze jego trwałą ochronę. Intensywniejszego rozwoju należy się spodziewać przede wszystkim w większych miejscowościach będących lokalnymi ośrodkami gospodarczymi (Włoszakowice, Przemęt). Rozwój zabudowy obejmie głównie funkcje mieszkaniowe, usługowe oraz turystyczne wykorzystujące i obsługujące związane z obsługą dużej liczby rekreantów szczególnie w sezonie letnim. Z uwagi na wysokie walory przyrodnicze i dużą ilość jezior głównym kierunkiem przekształceń jest wyznaczanie nowych terenów pod zabudowę letniskową, często nieharmonizujących z otoczeniem. Negatywnym zjawiskiem jest sezonowość ruchu turystycznego co skutkuje brakiem aktywności terenów letniskowych poza miesiącami letnimi oraz ich intensywnym wykorzystaniem w okresie największego natężenia ruchu turystycznego. Należy optymalizować działania w zakresie zagospodarowania przestrzennego, umożliwiając dalszy rozwój jednostek osadniczych, także w kierunku turystycznym, przy jednoczesnym uwzględnieniu warunków ochrony istniejących zasobów i walorów środowiska przyrodniczego.
PROGNOZA STANU W PERSPEKTYWIE BRAKU REALIZACJI USTALEŃ PLANU OCHRONY PPK 20-LETNIEJ PRZY UTRZYMANIU ISTNIEJĄCYCH TENDENCJI ROZWOJOWYCH (WARIANT „0”). W przypadku utrzymania obecnych tendencji rozwojowych obszar Parku stanie się zapleczem turystycznym z pomniejszającym się areałem gruntów leśnych i rolnych na rzecz zabudowy o charakterze rekreacyjnym. Zjawisko w pewnym sensie korzystne może stanowić istotne zagrożenie dla walorów przyrodniczych i krajobrazowych oraz może spowodować problemy funkcjonalne wynikające ze zbyt dużego natężenia ruchu turystycznego. Niekorzystne zjawiska spowodują nie tylko obniżenie jakości środowiska przyrodniczego, ale również atrakcyjności inwestycyjnej obszaru. Istnieje realne zagrożenie dalszą presją ze strony lokalizacji zabudowy letniskowej w strefach przybrzeżnych jezior. Aktualne opracowania planistyczne gmin przewidują znaczne tereny pod zagospodarowanie rekreacyjne w bezpośrednim sąsiedztwie zbiorników wodnych. Brak jakichkolwiek działań spowoduje dalszy brak respektowania przepisów prawa i dalszą ingerencję nielegalnej zabudowy letniskowej w pasie przybrzeżnym jezior. Rozwój nakierunkowany na rekreację i obsługę turystyki będzie inicjował również rozwój zabudowy mieszkaniowej oraz usług turystyki i sportu. Zabudowa mieszkaniowa będzie koncentrować się nie tylko w uzupełnieniu struktur już istniejących, ale zajmie nowe tereny powodując dalsze rozpraszanie zabudowy. Zabudowa wykraczająca poza tradycyjne struktury
247 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego osadnicze może objąć także gminy, w których dotychczas planowano zabudowę głównie w ramach struktur tradycyjnych. Realizacja zabudowy na dużych obszarach przeznaczonych pod przyszłe zainwestowanie nie będzie przebiegać z jednakowa intensywnością. Charakter zabudowy przyjmie postać nietradycyjną, nienawiązującą do lokalnych wzorców zabudowy. Nowe inwestycje zdominują przestrzeń historyczno – kulturową poprzez brak poszanowania dla historycznych układów przestrzennych, form architektonicznych zabudowy i tradycyjnych materiałów budowlanych. Dalsza presja na nowe tereny pod zabudowę mieszkaniową i letniskową będzie postępować kosztem lasów, łąk i terenów rolnych. Zabudowa będzie rozproszona, oprócz terenów położonych przy drogach urbanizacja obejmie także tereny przypadkowe słabo powiązane przestrzennie z istniejącym zwartym układem osadniczym. Chaotyczne rozplanowanie nowej zabudowy będzie skutkować problemami w zakresie realizacji koncepcji obsługi komunikacyjnej i infrastrukturalnej. Poważnym zagrożeniem będą indywidualne systemy odprowadzania ścieków jako rozwiązania tymczasowe wobec braku realizacji sieci kanalizacyjnych i wodociągowych równolegle z realizacją zainwestowania. Tereny położone w granicach Parku są tylko częściowo wyposażone w zbiorczą sieć kanalizacyjno – wodociągową. Jednocześnie nie ulegnie poprawie stan jakości wód powierzchniowych. Przyrost objętości ścieków bytowych odprowadzanych do cieków wodnych spowoduje wręcz jego pogorszenie. Możliwości istniejących ujęć wód będą nie w pełni wykorzystywane. Lokalizacja kolejnych ujęć wód, korzystających z utworów czwartorzędowych, może doprowadzić do obniżania się poziomu wód gruntowych na terenie Parku. Realizacja zainwestowania nie będzie w pełni uwzględniać potrzeb ochrony walorów przyrodniczych, kulturowych i krajobrazowych PPK, co przyczyni się do ich pomniejszenia lub nawet zaniku. Szczególnie niekorzystne zmiany w wyniku realizacji zabudowy zajdą na terenach cennych pod względem przyrodniczym i krajobrazowym, np. łąki, będące siedliskami wielu cennych gatunków roślin i zwierząt, oraz jeziora np.: Lincjusz, Brzeźnie, Zapowiednik, Dominickie, Wieleńskie, Oslonińskie, Wielkie. Zabudowa stref przybrzeżnych zwiększy stopień zanieczyszczenia wód oraz spowoduje nasilenie procesu eutrofizacji. Zachowanie obecnych tendencji rozwojowych przyczyni się do zmniejszenia lub nawet degradacji krajobrazów rolniczych charakterystycznych dla Parku. Tereny rolne ulegną dalszym przekształceniom i ograniczeniom powierzchni, w wyniku przeznaczania nowych obszarów na cele nierolnicze, szczególnie pod nową zabudowę. Negatywnie oddziaływać będzie także gospodarka rolna w sąsiedztwie jezior i terenów leśnych z powodu nie rozwijania rolnictwa ekologicznego i kontynuacji zużycia nawozów sztucznych. W przypadku realizacji ustaleń studium w zakresie wszystkich obszarów proponowanych do zalesienia, obszary te nie zostaną zalesione w sposób uwzględniający potrzeby ochrony cennych
248 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego siedlisk nieleśnych i cennych krajobrazów kulturowych. Nie zostaną wprowadzone zadrzewienia urozmaicające i kształtujące krajobraz kulturowy i wiejski. Dodatkowo przeznaczanie nowych terenów pod zainwestowanie nasili fragmentację terenów otwartych, w tym łąkowych, torfowiskowych, murawowych, będących siedliskiem dla wielu dziko żyjących gatunków roślin i zwierząt. Korzyści z przebiegu linii kolejowej pozostaną niewykorzystane w pełni. Na obszarach turystycznych nadal będzie dominował ruch samochodowy. Wraz ze zwiększającym się niekontrolowanym rozwojem zabudowy letniskowej zwiększy się udział ruchu samochodowego, a istniejący system komunikacyjny może okazać się niewystarczający. Jednocześnie zwiększą się problemy z miejscami postojowymi dla rekreantów, szczególnie w sezonie letnim i w weekendy. Brak spójnego systemu informacji będzie stanowił o braku atrakcyjności obszaru dla osób lubiących aktywny wypoczynek, korzystających z dostępności parku dla turystyki kajakowej, konnej i rowerowej.
PROGNOZA STANU W PERSPEKTYWIE 20-LETNIEJ W WARUNKACH PEŁNEJ REALIZACJI USTALEŃ PLANU (WARIANT MAKSIMUM) Pełna realizacja Planu ochrony spowoduje, że Park stanie się przede wszystkim atrakcyjnym miejscem zamieszkania i wypoczynku harmonizującym z krajobrazem kulturowym. Ważnym elementem współgrającym z tradycyjnym zainwestowaniem będzie duży udział lasów i rolnictwa ekologicznego w ich sąsiedztwie. Rozwój jednostek osadniczych będzie odbywał się przede wszystkim w ramach struktur już istniejących. Dla wsi charakterystyczny będzie rozwój wielofunkcyjny nastawiony na rolnictwo, turystykę, a także na działalność usługową związaną z obsługa mieszkańców i rekreantów oraz nieuciążliwą dla otoczenia działalność gospodarczą. Główne pasmo rozwojowe obejmie zabudowę mieszkaniową i rekreacyjną – letniskową, usługi turystyki, rekreacji i sportu w tradycyjnych strukturach osadniczych. Podstawową zasadą realizacji zabudowy będzie jej strefowanie przede wszystkim w ramach struktur już istniejących, a w dalszej kolejności na terenach niezabudowanych. Zabudowa mieszkaniowa będzie lokalizowana w obszarach wielofinkcyjnych, zabudowa mieszkaniowo – usługowa natomiast wzdłuż dróg i linii kolejowych. Realizacja ustaleń Planu ochrony nie dopuści do dalszego przeznaczania znacznych terenów pod zainwestowanie we wszystkich gminach wchodzących w granice PPK poprzez zakaz zwiększania udziału tych terenów w nowych dokumentach planistycznych. W miejscach cennych przyrodniczo oraz na terenach sąsiadujących z terenami leśnymi zekstensyfikowana zabudowa pozwoli na większe wkomponowanie zabudowy w krajobraz, poprzez przyjęcie innych standardów dotyczących powierzchni działki oraz powierzchni biologicznie czynnej.
249 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
Alternatywą dla źle zagospodarowanych terenów mogących zniszczyć walory przyrodnicze Parku będą nowe proponowane terenu do zabudowy. Zabudowa tych terenów nabierze pożądany charakter. Zachowanie trendów w kształtowaniu nowej zabudowy charakterystycznej dla obszaru parku nie spowoduje zaniku tradycyjnego krajobrazu kulturowego. Zostanie również zachowany krajobraz rolniczy dzięki pozostawieniu terenów rolnych w dotychczasowym użytkowaniu i zaprzestaniu ich przeznaczania na inne cele, w szczególności pod zabudowę. Ograniczona będzie także możliwość realizacji nowej zabudowy zagrodowej. Zwiększy się udział rolnictwa ekologicznego głównie na terenach graniczących z terenami leśnymi, co przełoży się na kształtowanie harmonijnych krajobrazów rolnych. Zostaną wprowadzone zadrzewienia tradycyjne i ochronne, które wkomponują się i urozmaicą istniejące harmonijne krajobrazy kulturowe. Podobnie na kształtowanie krajobrazu będzie mieć wpływ utrzymywanie tradycyjnych sadów przydomowych ze starymi odmianami drzew i krzewów owocowych. Lasy pozostaną w dotychczasowym użytkowaniu jako istotny element sieci powiązań przyrodniczych parku. Dopuszczalna będzie w nich działalność związana z gospodarką leśną oraz w ograniczonym stopniu z turystyką. Dodatkowo utworzone zostaną nowe formy zagospodarowania lasu – parki linowe (Operat zagospodarowania turystycznego), umożliwiające aktywny wypoczynek. Brak możliwości wytyczania nowych szlaków turystycznych w lasach wraz z dobrym oznakowaniem istniejących szlaków i obiektów turystycznych pozwoli na ich większe wykorzystanie i popularyzację. Współpraca z organizatorami ruchu kolejowego w zakresie zwiększenia częstotliwości połączeń kolejowych w sezonie letnim i w weekendy spowoduje przejęcie części użytkowników transportu indywidualnego i jednocześnie zmniejszenie natężenia ruchu samochodowego. Najcenniejsze obszary przyrodnicze parku zostaną zachowane poprzez objęcie ich dodatkową formą ochrony prawnej w postaci rezerwatów przyrody lub użytków ekologicznych. Likwidacji ulegnie nielegalna zabudowa w strefie przybrzeżnej jezior, przez co zmniejszy się agresywne ich wykorzystanie, w szczególności jeziora Dominickiego. Dodatkowo realizacja brakującej sieci kanalizacyjnej i wodociągowej w miejscowościach turystycznych, ograniczy zanieczyszczenie wód powierzchniowych ściekami bytowymi. Dzięki zastosowaniu się do ustaleń Planu ochrony zostanie zachowany tradycyjny krajobraz tworzący harmonijne powiązanie krajobrazu kulturowego, przyrodniczego i rolniczego. Rozdrobniona zabudowa letniskowa zostanie przekształcona w harmonijne układy zabudowy rekreacyjnej – z dużymi działkami i dużą powierzchnią biologicznie czynną. Eksploatacja surowców mineralnych na obszarze parku zostanie zakończona po wygaśnięciu koncesji na wydobywanie kopalin. Przekształcony teren zostanie poddany rekultywacji zgodnie z przyjętymi programami rekultywacji.
250 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
15.2 Prognoza zmian w strukturze przyrodniczej Parku
PROGNOZA STANU W PERSPEKTYWIE 20-LETNIEJ PRZY UTRZYMANIU ISTNIEJĄCEGO SPOSOBU OCHRONY I KIERUNKÓW WYKORZYSTANIA (WARIANT „0”) Istniejące obecnie tendencje mogą przyczynić się do pogorszenia struktury przyrodniczej Przemęckiego Parku Krajobrazowego i terenów otaczających. Dotyczy to przede wszystkim takich elementów, jak: 1. Ograniczenia funkcjonowania przyrodniczego o zagrożenie funkcjonowania korytarzy ekologicznych leśno-pastwiskowych, łąkowo- wodnych i wodnych, co przyczyni się do nadmiernej izolacji, a w rezultacie do eliminacji tych gatunków, które wpływają na jego walory faunistyczne i florystyczne. 1) zwiększenie presji zabudowy mieszkaniowej i rekreacyjnej nad jeziorami na terenie Parku – miejscami może nastąpić przerwanie powiązań przyrodniczych poprzez rozwój zabudowy na terenach łąk o podłożu organicznym; 2) nadmierne wykorzystanie rekreacyjne jezior na terenie Parku (miejsca tradycyjnie wykorzystywane do kąpieli), które w dalszym ciągu nie będą odpowiednio przygotowane do masowej rekreacji. Skutkiem tego procesu będzie postępująca degradacja doliny, eliminacja cennych zbiorowisk – masowe parkowanie na łąkach, zwiększenie zagrożenia zaprószenia ognia wynikające z powstających spontanicznie ognisk, a w rezultacie zniszczenie walorów przyrodniczych korytarza i czasową utratę ciągłości przyrodniczej; 3) zwiększenie zabudowy letniskowej, bez doprowadzonej sieci wodno – kanalizacyjnej wpłynie na pogorszenie stanu czystości wody w jeziorach, a także może przyczynić się do wahań poziomu wody, a w rezultacie do ograniczenia funkcji przewodzenia, zwłaszcza dla organizmów wodnych. 4) zalesianie terenów otwartych: łąkowych i podmokłych spowoduje utratę walorów faunistycznych i florystycznych, jak również przyczyni się do utraty powiązań przyrodniczych (funkcji przewodzenia)
PROGNOZA STANU W PERSPEKTYWIE 20-LETNIEJ W WARUNKACH PEŁNEJ REALIZACJI USTALEŃ SZCZEGÓŁOWYCH (WARIANT MAKSIMUM) Realizacja Planu ochrony pozwoli na poprawę warunków struktury przyrodniczej w zakresie: 1. wzmocnienia struktury przyrodniczej terenu Przemęckiego Parku Krajobrazowego w skali regionalnej oraz zachowania i/lub ukształtowania powiązań przyrodniczych tak, aby ciągłość została utrzymana. 2. zachowania walorów przyrodniczych i krajobrazowych, poprzez a. ograniczenie zabudowy mieszkaniowej i rekreacyjnej nad jeziorami; b. wprowadzenie miejsc wypoczynkowych kanalizujących masową rekreację na terenie Parku;
251 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
c. doprowadzenie sieci wodno – kanalizacyjnej na terenie całego Parku; d. zachowanie terenów otwartych
15.3 Prognoza zmian krajobrazu
PROGNOZA STANU W PERSPEKTYWIE 20-LETNIEJ PRZY UTRZYMANIU ISTNIEJĄCEGO SPOSOBU OCHRONY I KIERUNKÓW WYKORZYSTANIA (WARIANT „0”) W warunkach utrzymania się obecnych trendów rozwojowych, w krajobrazie Parku mogą nastąpić niekorzystne przekształcenia walorów fizjonomicznych. Brak kontroli w przeznaczaniu kolejnych terenów na cele nierolnicze i nieleśne spowoduje presję zabudowy na nowe tereny, a jednocześnie zanik wartościowych krajobrazów sprzyjających różnorodności krajobrazowej: układów mozaikowych pól, łąk i pastwisk, zadrzewień łąkowych i wodnych oraz najbardziej wartościowych pod względem fizjonomii – lasów. Zabudowa wykroczy poza istniejące struktury, stanie się elementem dysharmonijnym zlokalizowanym luźno w przestrzeni. Zabudowa będzie niezgodna z jednolitymi standardami, nie będzie nawiązywać do istniejących ciągów zabudowy, typów budownictwa oraz układu działek. Dalsza presja związana z rozwojem i utrzymywaniem niejednolitej, rozdrobnionej i często nielegalnej zabudowy letniskowej spowoduje jeszcze większy chaos przestrzenny, zwłaszcza w pobliżu intensywnie wykorzystywanych rekreacyjnie zbiorników wodnych. Walory fizjonomiczne tych atrakcyjnych elementów krajobrazu, o wysokim stopniu naturalności, współgrających z krajobrazem leśnym i rolniczym, obniżą się. Przy braku działań ochronnych także na terenach proponowanych do włączenia w granice PPK nastąpi większa presja na wykorzystanie rekreacyjne jezior.
PROGNOZA STANU W PERSPEKTYWIE 20-LETNIEJ W WARUNKACH PEŁNEJ REALIZACJI USTALEŃ SZCZEGÓŁOWYCH (WARIANT MAKSIMUM) Realizacja Planu ochrony PPK umożliwi utrzymanie pożądanych walorów fizjonomicznych obszaru. Dopuszczone będą przekształcenia krajobrazu zgodnie z przyjętymi ustaleniami zachowującymi harmonijny układ różnych sposobów zagospodarowania terenu. Utrzymane zostanie zróżnicowanie krajobrazów typowych dla obszaru PPK, obejmujących mozaikowy układ terenów użytkowanych rolniczo, tradycyjne układy wiejskiej zabudowy, wpisane w teren elementy struktury przyrodniczej takie jak doliny rzek i cieków, liczne jeziora, tereny leśne i łąkowe, charakterystyczne ukształtowanie rzeźby terenu. Każda z form zagospodarowania będzie kształtowana przy pomocy odrębnych ustaleń prowadzących przede wszystkim do zachowania istniejącej skali i sposobu użytkowania terenu. Jednocześnie zalecenia wpłyną na ukształtowanie uporządkowanego, ale niekoniecznie ujednoliconego, krajobrazu.
252 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008 Operat zagospodarowania przestrzennego
Zachowany zostanie zwarty tradycyjny układ historycznej zabudowy wraz z objętymi ochroną obiektami zabytkowymi, panoramami i osiami widokowymi. Zastosowanie ujednoliconych dla obszaru parku zaleceń odnośnie kształtowania nowej zabudowy pozwoli na zainwestowanie terenu w sposób nawiązujący do tradycyjnych lokalnych form architektonicznych zabudowy pod względem skali, bryły, usytuowania, kompozycji i wystroju elewacji, nawierzchni. Dodatkowo wzrost walorów fizjonomicznych i kulturowych Parku związanych z zabudową umożliwi przyłączenie obszarów cennych krajobrazowo, tj. Zbarzewa i Krzycka Małego. Stworzony system infrastruktury i informacji turystycznej, w tym układ terenów przeznaczonych do realizacji usług tusrystycznych, obiekty informacyjne na szlakach i w miejscowościach turystycznych nie będą wpisywać się w agresyny sposób w istniejące zagospodarowanie. Na poprawę fizjonomii parku wpłynie ograniczenie presji rekreacyjnej na tereny przybrzeżne jezior oraz likwidacja nielegalnej zabudowy letniskowej usyuowanej w pasie szerokości do 100 m od granic geodezyjnych jezior. Zekstensyfikowana nowa zabudowa rekreacyjna będzie natomiast współgrać z otoczeniem. Podobnie zakończenie eksploatacji surowców i ukształtowanie terenu w sposób nawiązujący do otoczenia w ramach rekultywacji wpłynie korzystnie na walory krajobrazowe. Tereny leśne, łąkowe i pastwiskowe nie ulegną fragmentacji. Zachowane krajobrazy przyrodnicze, także w układach mozaikowych z polami, poprzez poprawę stosunków wodnych, wpłyną na utrzymanie różnorodności biologicznej.
16 STOPIEŃ UWZGLĘDNIENIA WNIOSKÓW DO PLANU OCHRONY PPK Wnioski do Planu Ochrony Przemęckiego Parku Krajobrazowego zgłoszone zostały przez wszystkie jednostki samorządu lokalnego z wyjątkiem gminy Włoszakowice (z uwagi na brak współpracy ze strony władz gminnych) i Święciechowa (z uwagi na niewielki obszar gminy objęty ochroną prawną). Łącznie 21 wniosków złożyły 3 instytucje i 1 firma. Sposób uwzględnienia wniosków przedstawia poniższa tabela.
253 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
y y ń n 254 m rk a a gu dla a
ł rku ę , 16
ski a totn st i dy „ edlisk z hron ń ć n c em. ty
ę
tunki, lokalizacji w zasi A nocy P m torfu e w is I ę z d ł e ść ż ą N ty ż k si d warunkiem, ów Pojezierze k pó E a aczony obszar „pozyskiwania e iego pa o pogorszy I oraz si t na ga a j dnia 31 lipca otoczeni n t liwo
, w ecjalnej o
u ł ck ż e e a go Parku a ę DN kopalnych
giem Obrza t, t, a Ę mowania dzia sk ą z ustaw m ą wyz L zakaz y ł Łę
ckie cy dopuszczenia h e ych cym j tywni ę t c eniem nr 3218 ą ą u” ci znajd cy lokalizacji stacji nie ga ś dz ą d e o czy ą ł ci, w UWZG ar ś n walorów krajobrazowych i podej nej ochro ptak d ą o komórkowej p orz ca n i zwierz ucony otaczaj ł obszarem sp ę ąć lin i zwierz li ony zosta ś ś r z z nie Przem yn ócaj ł ą ecjal ę Wielkopolskiego z e ł rozp POSÓB r e rku w eniami ów i bursztyn ż przyrodnicz razowego istnieje mo razowego istniej ł a sek odrz cych w istotny sposób nie z tków ro ania si ą ą d ren Pa awskie (PLB300011). Od nie zak ł ż których och Natura 2000.” Wniosek dotycz telefonii komórkowej przyj zastrze Na t Krajob kwietnia 2004 r o ochronie przyro Zabr mog siedlisk gatunków ro sposób wp ptaków - Wielkim (PLB300004). Zgo stacji telefonii i harmonizuj
szcz pokrywa si obszaru sp S oraz skamienia Krajob do celów gospo miner Wniosek dotycz lokalizacji masztów elektrowni odrzucony Te Wnio Zgo Wojewody 2006 w sprawie Przem .
ów wiry, ł ż ski, a opalni wiatrowej materia k (pi cych ą trowni cjonuj k S n pozyskiwania tów elek U u SK IO ch i f szarów cy eksploatacji surowców ą WN ŚĆ kalizacji masz owej o RE wych ob istniej ż e ju czenia l bi oraz no ę
) K w obr dopusz mierz P fonii komórkowej. ejsc powierzchni e e tel ony P dnieni ę hr c oraz stacji Uwzgl Wskazanie mi (Górsko, Rado torfy) zarówno
T SMA do Planu O I
P w r P ó AK N iosk n y: WSP A I Z rodowiska, 2008 Ś ycz AT nia w D e przestrzennego 4.01.2008 r., n RNP.0717-13/2007 dot 7321/19/07 dni ę Ochrony
y U K t ę DRESAT d Gmin A WNIOS ą Sposób uwzgl Urz Przem . P 1. 2. L.
Operat zagospodarowania Tab. 36 Narodowa Fundacja 255
i: a co m 1 ą mi ę eniu ch 62, cy
acz r ą
ę ę rczego m Rady runka , yjny ci od 50 m w o 2 zuj w ś ie uzyskani o ą o n m d co m w sprawie d go. realizacji ych zn u ą nowej ia 2001 r. – z warunkami d wa wi u enia do dnia 31 lipca od granic odez u e c le z w rozumi o dze ce realizacj e ą e c cz ł eroko ą Dz. U. N g go Parku i em p c zab dla łą cego zbi zab gow st ą d go ą ek ge ą ek ą y c e sz z obo zakaz ł niezgodnie z ł e c mo ą ckie kwietn e e ci j ą ą ę j eniem nr 3218 ch zna e zgodni ęć e dzia do 100 m cy dz , istniej dowisko ( dowisko dowiska ą ch jezior ą
wzi o h dzia wierzchni 800 istni ę czonej dzia ro ro ro 10 maja 2005 m ty ty z zastrzerzeniem lizacyjn istni lonymi jak ę ś ś ś yc a anego i wodo 0 a ę ę dnia 27 orz ezgodni n. zm.) ś ę łą ł ucony yjny dsi y mog z go ni y dni ez na na ze e ą ęć goweg ma cymi przepisami prawa w pasie Wielkopolskiego z d ć ć enia do r rozp dowl zrealizowan ą ą . okre ą u hron y cz y na po ci od 5 c wzi ś ę geo ywa ywa w zuj łą ę razowego istniej cego zbiorczego s ł ł ą o ą sek odrz si nie z czenia ia ia ek d ł minimalnej po pod łą systemu kan wodoci Zachowuje si ia Zachowuje si
do 100 m od granic jezior pod warunkiem po istniej kanalizacyjn zrealizowan przepisami prawa w pasi oddz Krajob przedsi poz. 627. z póz obiektu b zabudow Wniosek przyj 40 DJP – zgodnie z rozporz Ministrów z rodzajów p zabud 2) letniskow obowi szeroko dz • • Wnio Zgo Wojewody 2006 w sprawie Przem oddz art. 51 ustaw Prawo o ustala Wniosek przyj 1) y. co ą z gmin ich h znac k s poz. 627. z dnia 27 r cyc a ą z d y Nr 62, mog taw ęć t gospo ą domostw i gospodarstw wzi iczym charakterem 51 us ci zarówno ę n t. ś d. r a cych ą liwo zedsi j wó r ż e eniu dowiska Dz. U. zku z rol dowli zwierz ą ro ś ch mo ania istniej cy ci ho ą ś w zwi w w rozumi P hrony ci realizacji p rto J ś c wa dotycz h D liwo c rozbudo ż cia alnej dowisko ( ś mo ro jak i ym – Prawo o ś rto fy s e 100 m od linii brzegow a a re na st ć e mak ej w w strefi ywa ł leni on czenie ś ia ż y wyra pózn. zm.) Wprowadzenie zapisów Wyt Okre kwietnia 2001 r. modernizowani rolnych oddz
rodowiska, 2008 Ś
przestrzennego Ochrony
3. 4. 5.
Operat zagospodarowania Narodowa Fundacja 256 go cej ce do ą ą jeziora rku rku rku m 50 d nego i eniem eniami ezyjnej ż ż d ckim Pa ckim Pa ckim Pa ę ę ę ci o ś m m m e e e ki geo czenia do istniej ł eroko łą do likwidacji istniej
ę
ty z zastrze ty ty ty ty ty ty z zastrze ty y dzia . ę ę ę ę ę ę ę ę c o m. m. m. systemu kanalizacyj w pasie sz y goweg ą razowy razowy razowy zeznacza si r Nie p zabudow 100 m od grani pod warunkiem zbiorczego wodoci Wniosek do rozpatrzenia Wniosek przyj Wniosek przyj Wyznaczenie stref w Prz Krajob Wniosek przyj Wniosek przyj Wyznaczenie stref w Prz Krajob Wniosek przyj Wyznaczenie stref w Prz Krajob Wniosek przyj Wniosek przyj Wniosek przyj
d ,
. ym ego
cznej nie z o ci na ż ś –
, (d i na alnie zgod ęć ry, w k u a na na y e Parku drzewn nym
sk aczonych po st ż wzi a ania dnoczesn ę akt e ania ry ego ego reni tury techni . ow cji rolnej) j boi miejscowo y socjal r dzonych pla e uk a ą i tu uk nie z zedsi tr d rekreacje r na te d d
em d 50 m, gdy dniczo, w których po czej ry lokalizacji stref y r infras oraz takie obsz czynku a plecz zabudow u oznaczon u oznaczon a zyjeziorn a dzaju p ej i pro cje zgo órcze itp.) z j r zyro d Zagospo r
ea ady przetwórstw tw ł nia. e spo kr a wypo roln e az z y znaczon Miastk Miastk r e ę ę nego ro Planu wr ż czonych z nnych p brzegowej do a dow refow nowych obszarów przezn łą ady prz Studium Zagospodarow na) obiektów ł go si go si ż st n pod kowej po obsz zagospodarowania urz ne obostrzenia . . e o oraz dalszego rozwoju i modernizacji s ce ce owego linii r rozwoju poszczególnych zabu dy nie ce zak do cza rozwój ertow ą ą cyjnych (zak e wy c e ej ą az go uk ka n ejs r e ł rani d egól g pi konc Wijewo Wijewo ej zasa jako t
kowici szczegól hronn znajduj znajduj
ł y y zmian c ą ą do Mi czej o 2,
r raln toniarnie, lokalizowania w strefie p lokalizowania ró ą e e ę ść stan muszla mpleksowego zestrzenn b acznie o adów pro e N e Nr 1, jako teren prz , o r ejsc postojowych itp o . i i ł Gmin Gmin oprzez wytyczenie n rnych granic przerobu. gen podar e ci si wo
m e terenu e terenu ś eszkaniowej, letni li mi go go a zmian ż e e ca z ą map map lokalizacji stref aktywizacji go enie ą mi nie ch zak y em gó ść cji gos e dnieni dnieni zuj cy ę ę ą liwienie p liwienie k liwienie funkcjonowania rzenn rzenn ą ejszenie strefy o t t leni ż ż ż liwo ś czonej czonej nie gminy. ż min. wigw łą łą re e okre t tartaki, stolarnie, za aktualnie prowadzon Przes obowi terenie Parku p zainwestowani Wskazanie obszarów szcz wprowadzone z których dopu Umo Umo Mo istniej zabudow aktywiza wprowadz Umo Wskazanie terenów ca Uwzgl za prowadzon Przes Zmni poprzez mo sportowych (siatkówka, Uwzgl tj. wyznacz
– Ś BR rodowiska, 2008 Ś
przestrzennego 12.12. 2007 nr 6030/2/2007 Ochrony
y d Gmin ą Urz Wijewo 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14.
Operat zagospodarowania Narodowa Fundacja 257
ą
, , g
y na
c
m torfu m torfu e e ty ty ż ż grani k k ywanie „pozyskiwania „pozyskiwania wskazane. o a a dnia 31 lipca dnia 31 lipca ochrony mo t t d , w , w
ł ł go Parku go Parku a a K kopalnych kopalnych t, a t, a sk sk m m ą ą zakaz zakaz y y
ckie ckie PP o ptaków Pojezierze h h e e ę ę r t t y c c eniem nr 3218 eniem nr 3218 c u” u” dz dz czy czy och ą ą ci, w ci, w ar ar ś ś ty ty ej 00011) nie jest d d grani o o ę ę atego dostosow orz orz a nich planów n ucony ucony ucony ł ł lin i zwierz lin i zwierz ś ś apie Wielkopolskiego z Wielkopolskiego z e, dl rozp rozp et (PLB3 ów i bursztyn ów i bursztyn razowego istniej razowego istniej ł ł e obszarów Natura 2000 w wyniku ym a a sek odrz sek odrz sek odrz c nie z nie z tków ro tków ro zmiani ą ą d d awskie ł Wniosek przyj szcz oraz skamienia Krajob do celów gospo miner Wnio Zgo Wojewody 2006 w sprawie Przem szcz oraz skamienia Krajob do celów gospo miner Wnio Zgo Wojewody 2006 w sprawie Przem Wniosek przyj Wnio Grani opracowania dl ulec obecn obszaru specjal S
ę i d m u /4,
k to ie r t a dz P anica
ę r eszkaniowej kopalni wiru d zabudow PLB300011 8, 179, 180, ch o o
cesji), po robisku (jes ż . g y ch cy mi e z g ą ż wiru o we cy e Nr 4. d o ż ą o ę ł
Nr 3 t ym w o strzennego Gminy ł i , 177, 17 e dowy mapi pie yciu ko z a a dm ze r d budownictw hrony ptaków ia Prz ej m obrazowego zabu chni o teren po c Górsko, b o numerach: 351/2, 351 Natura 2000 usprawni na wydanie kon n p
wydob czonej
nych j m ą ic a łą Wielkopolskim Urz j ru a czo u Kraj e wsi łą a ek po alnej O bi rku ł powierz czenie numerach: 176 e gran ę a ia ecj i obsz podarowan z obr cych ą j 005 roku w adzeni ewidencyjne o iego P w dopusz ogii i oczek one na z jako terenów p ych d , Zagos ę aru Sp 2 w pu udokumentow ck ki
gminie Wschowa. d ę ł , ę
z geol ego w ą
ch si rozszerzenia powierzchni istniej e kami zrekultywowanymi po by dzia cy one o ow ł ą ż d ce Studium ia o dziale cyjn ą ł dz z ajduj puj rówcu oznacz ą ą n w Miastku oznaczone na za nym ę s w Planie rozszerzenia 12/4. 212/6 w Planie o m w 352/2 i 127. awskie”. Popro
Stanka, o nast zagro e e e , ł r ą cje s ek z ł p. ta ą Natura 2000 – Obsz zinnej rze S w Zab ci kowski en d dnieni dnieni ł ś ę ę dzia m ania administra ł cie asno ę ia ł kopalni kruszywa naturaln mieszkaniowe. 182, 189, któ w Marsza budownictwo mieszkaniowe. numerach 84, 2 (doku Uwzgl kruszyw zgodne z aktual Wijewo), o nast 351/5, 124/2 mieszkaniow jednoro Uj Przeznaczenie zrekultywowan Uwzgl Ujednolicenie granic Przem Obszaru „Pojezie krajobrazowego zgodnie z granicam dz
nr RO r. 08 / rodowiska, 2008 Ś 4.02.2008 przestrzennego 29. 01. 2008 – 7636/1 Ochrony
y ka ł M. . Spó „BUD- d Gmin ą Jawna Urz Wschowa Firma DOM” A Stanek 15. 16. 17. 18. 19.
Operat zagospodarowania Narodowa Fundacja 258
, ,
m torfu m torfu e e ty ty ż ż k k „pozyskiwania „pozyskiwania a a dnia 31 lipca dnia 31 lipca t t , w , w ł ł go Parku go Parku a a kopalnych kopalnych t, a t, a sk sk m m ą ą zakaz zakaz y y
ckie ckie h h e e ę ę t t c c eniem nr 3218 eniem nr 3218 u” u” dz dz czy czy ą ą ci, w ci, w ar ar ś ś d d o o orz orz ucony ucony ł ł lin i zwierz lin i zwierz ś ś Wielkopolskiego z Wielkopolskiego z rozp rozp ów i bursztyn ów i bursztyn razowego istniej razowego istniej ł ł a a sek odrz sek odrz nie z nie z tków ro tków ro ą ą d d szcz oraz skamienia Krajob do celów gospo miner Wnio Zgo Wojewody 2006 w sprawie Przem szcz oraz skamienia Krajob do celów gospo miner Wnio Zgo Wojewody 2006 w sprawie Przem
d
ych ż ie dz ę o du cesji), po 2, 214/1, wnictwo wiru ż , 19 e ż o ł 80, 127/2, 128, na wydanie kon
ą Wielkopolskim Urz j /2, 166/2, 188 u , 74, towanych jako z 29, 30 49, 142 005 roku w ogii i oczek onaniu rekultywacji pod budo wanie kopalin. okumen 2 y d geol dok dob numerach numerach y one o ż o dziale d w ek o ek o ł ł ł z ia ia ą z z palin, a po m w 215, 356/2, ud
, rfu, po ko cje s ę j ta c kowski en ł m adach to ł Marsza eksploata mieszkaniowe. (doku pok Przeznaczenie d 214/3, 214/3 Przeznaczenie d
rodowiska, 2008 Ś
przestrzennego Ochrony
20. 21.
Operat zagospodarowania Narodowa Fundacja Operat zagospodarowania przestrzennego
17 REKOMENDACJE PLANU OCHRONY 17.1 Wytyczne dla Dyrektora PPK 1. Zaleca się rozbudowę systemu informacji przestrzennej o obszarze Parku. 2. Zaleca się zebranie i archiwizację dokumentów planistycznych (miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, decyzje o warunkach zabudowy i decyzje o lokalizacji inwestycji celu publicznego) obowiązujących w dniu wejścia w życie Planu ochrony, będących pomocą w kontrolowaniu zgodności planowanego zagospodarowania przestrzennego z Planem ochrony. Ponadto, zaleca się stałą archiwizację nowoopracowywanych i uchwalonych dokumentów planistycznych. 3. Zaleca się opracowanie studium krajobrazu dla obszaru Parku. 4. Zaleca się opracowanie studium architektonicznego dla obszaru Parku, określającego katalog postulowanych rozwiązań architektonicznych w odniesieniu do podstawowych rodzajów i intensywności zabudowy (zagrodowa, mieszkaniowa, budynki rekreacji indywidualnej, budynki użyteczności publicznej, przeznaczone na potrzeby usług i produkcji) oraz obiektów małej architektury. 5. Zaleca się wykonanie projektu ochrony i kształtowania zadrzewień i tradycyjnych sadów dla obszaru Parku.
17.2 Wnioski do Wojewody Wielkopolskiego i Wojewody i Lubuskiego 1) Postuluje się podjęcie działań celem powiększenia Przemęckiego Parku Krajobrazowego. 2) Postuluje się podjęcie działań celem utworzenia form ochrony przyrody zaproponowanych w Planie ochrony oraz uwzględnienie ich w opracowaniach planistycznych gmin. 3) Postuluje się rozwój bazy danych przestrzennych (w programach GIS) dla obszaru Parku, w tym dotyczących form ochrony przyrody, co umożliwi właściwe monitorowanie tych obiektów. 4) Postuluje się kontrolę zgodności ustaleń Planu ochrony z ustaleniami dokumentów planistycznych gmin. Dotyczy w szczególności planowanych terenów rekreacyjnych w gminie Wijewo wyznaczonych na gruntach organicznych. 5) Postuluje się wzmożenie kontroli budowlanej i egzekwowanie zakazu zabudowy w zakresie nielegalnej zabudowy letniskowej w pasie szerokości do 100 m od graniczy działek geodezyjnych jezior. 6) Proponuje się dopuszczenie na obszarze PPK możliwości eksploatacji kopalin w małej skali, pod warunkiem jej niewielkiej uciążliwości dla terenów otaczających.
259 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
17.3 Rozwój funkcji naukowej Parku W celu zwiększenia efektywności ochrony Przemęckiego Parku Krajobrazowego proponuje się podjęcie we współpracy z ośrodkami naukowymi w ramach prac magisterskich, praktyk, stażów itp. prac badawczych podejmujących m.in. następujące zagadnienia: 1) kierunki i tempo zmian struktury użytkowania gruntów, 2) możliwości wykorzystania regionalnych wzorców architektonicznych we współczesnym budownictwie, 3) zasady kształtowania powierzchni biologicznie czynnej zgodnie z lokalnymi warunkami przyrodniczymi na terenach zainwestowanych, 4) wpływ przekształceń krajobrazu na strukturę ekologiczną w PPK, 5) analiza funkcjonowania korytarzy ekologicznych na terenie PPK przy współpracy florystów, faunistów i ekologów krajobrazu, 6) struktura zadrzewień śródpolnych w PPK, 7) wpływ ruchu turystycznego na degradację krajobrazu w PPK, 8) analiza chłonności i potencjału turystycznego PPK, 9) stan zdrowotny pomników przyrody PPK wraz z bazą danych w GIS.
260 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
18 LITERATURA Cieszewska A., „Strefa przyrodniczo – krajobrazowa”, Operat zagospodarowania przestrzennego Bolimowskiego Parku Krajobrazowego, Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, Warszawa, 2006 Giedych R., Cieszewska A., „Możliwości i ograniczenia zastosowania koncepcji płatów i korytarzy w planowaniu miejscowym”, Płaty i korytarze jako elementy struktury krajobrazu – możliwości i ograniczenia koncepcji, 2004, Problemy Ekologii Krajobrazu tom XIV, Warszawa Kijowska J., Zajadacz A., „Problemy identyfikacji płatów i korytarzy ekologicznych w gminie Rokietnica (województwo wielkopolskie)”, Płaty i korytarze jako elementy struktury krajobrazu – możliwości i ograniczenia koncepcji, 2004, Problemy Ekologii Krajobrazu tom XIV, Warszawa Koncepcja Krajowej Siecie Ekologicznej ECONET – POLSKA, red. Liro A., Fundacja IUCN, Warszawa,1995 Kondracki J., 1998, „Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno – geograficzne”, Polskie Wydawnictwo Naukowe, Warszawa Pietrzak M., Syntezy krajobrazowe – założenia, problemy, zastosowania, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań,1998 Przemęcki park Krajobrazowy, red. Mikołajewska Z., Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki wodnej w Lesznie, Zarząd Gminy Przemęt, Zarząd Miasta i Gminy Wschowa Standardowe formularze danych dla obszarów specjalnej ochrony (OSO), dla obszarów spełniających kryteria obszarów o znaczeniu wspólnotowym (OZW) i dla specjalnych obszarów ochrony (SOO) dla Wielkiego Łęgu Obrzańskiego, Pojezierza Sławskiego i Jeziora Brenno Zimniewicz K., Przemęt zarys dziejów, Wydawnictwo naukowe PWN, 1991, Poznań-Warszawa
261 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
SPIS TABEL Tab. 1. Syntetyczne wskaźniki charakteryzujące strukturę społeczno-gospodarczą województwa wielkopolskiego i lubuskiego (2006 r.) ...... 38 Tab. 2. Ustalenia studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin uszczegółowione dla terenów sołectw położonych w granicach Przemęckiego Parku Krajobrazowego...... 80 Tab. 3. Ustalenia obowiązujących i uzgodnionych projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla obszarów położonych w PPK ...... 97 Tab. 4. Punkty widokowe Przemęckiego Parku Krajobrazowego ...... 137 Tab. 5. Przemęcki Park Krajobrazowy w układzie województw (wg Rozporządzeń Wojewody Wielkopolskiego i Wojewody Lubuskiego) ...... 141 Tab. 6. Przemęcki Park Krajobrazowy w układzie gmin (2006 r.)...... 143 Tab. 7. Struktura osadnictwa gmin wchodzących w granice PPK ...... 143 Tab. 8. Wsie w PPK...... 144 Tab. 9. Liczba mieszkańców sołectw wchodzących w granice PPK ...... 147 Tab. 10. Zróżnicowanie liczby ludności i gęstości zaludnienia gmin wchodzących w granice PPK ...... 149 Tab. 11. Zmiany liczby ludności w gminach wchodzących w granice PPK ...... 151 Tab. 12. Ruch naturalny ludności w gminach PPK (dane za 2006 r.)...... 152 Tab. 13. Ludność według płci i wieku w 2006 r. w gminach wchodzących w granice PPK ...... 153 Tab. 14. Prognoza ludności według powiatów w województwie wielkopolskim i lubuskim w podziale administracyjnym z dnia 1 stycznia 2003 r. Stan wyjściowy 31 grudnia 2002 r...... 155 Tab. 15. Użytkowanie gruntów (dane GUS 2005 r.) ...... 156 Tab. 16. Struktura użytkowania gruntów (dane GUS 2005 r.)...... 156 Tab. 17. Struktura użytków rolnych (dane GUS 2005 r.) ...... 156 Tab. 18. Klasy bonitacyjne gruntów ornych 2000 rok ...... 157 Tab. 19. Kompleksy przydatności rolniczej gruntów ornych 2000 rok...... 157 Tab. 20. Waloryzacja gleb wg punktów IUNG ...... 158 Tab. 21. Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej wg IUNG w Puławach...... 158 Tab. 22. Liczba gospodarstw rolnych według grup obszarowych w 2002 roku według siedziby gospodarstwa...... 159 Tab. 23. Powierzchnia zasiewów w 2002 roku według siedziby gospodarstwa ...... 160 Tab. 24. Pogłowie zwierząt gospodarskich według siedziby gospodarstwa w 2002 roku...... 161 Tab. 25. Pogłowie zwierząt gospodarskich na 100 ha użytków rolnych według siedziby gospodarstwa w 2002 roku ...... 162 Tab. 26. Gospodarstwa rolne według rodzaju działalności gospodarczej w 2002 roku wg siedziby gospodarstwa...... 162 Tab. 27. Gospodarstwa rolne ogółem według celu produkcji w 2002 roku wg siedziby gospodarstwa.... 163 Tab. 28. Udokumentowane oraz eksploatowane złoża surowców mineralnych w PPK...... 171 Tab. 29. Zestawienie danych dotyczących infrastruktury technicznej w zakresie zaopatrzenia w wodę (dane GUS z 2006 r.) ...... 186
262 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008
Operat zagospodarowania przestrzennego
Tab. 30. Główne ujęcia wody na cele komunalne...... 187 Tab. 31. Roczne zużycie wody (dane GUS z 2006 r.) ...... 189 Tab. 32. Zestawienie ogólne dotyczące infrastruktury gospodarki ściekowej ...... 191 Tab. 33. Gospodarka odpadami...... 199 Tab. 34. Charakterystyka selektywnej zbiórki w 2003 r. [24]...... 201 Tab. 35. Zasady zagospodarowania stref wyznaczonych na terenie PPK...... 233 Tab. 36 Sposób uwzględnienia wniosków do Planu Ochrony PPK...... 254
SPIS RYSUNKÓW Rys. 1 Przemęcki Park Krajobrazwoy w systemie obszarów chronionych...... 124 Rys. 2. Przemęcki Park Krajobrazowy na tle podziału administracyjnego ...... 141 Rys. 3. Przemęcki Park Krajobrazowy w układzie województw ...... 142 Rys. 4. Procentowy udział powierzchni gmin w ogólnej powierzchni PPK...... 142 Rys. 5. Procentowy udział powierzchni PPK w poszczególnych gminach...... 143 Rys. 6. Zróżnicowanie powierzchni gmin wchodzących w granice PPK...... 149 Rys. 7. Zróżnicowanie liczby ludności na terenie gmin wchodzących w granice PPK...... 150 Rys. 8. Zróżnicowanie gęstości zaludnienia gmin wchodzących w skład PPK...... 150 Rys. 9. Zmiany liczby ludności w gminach wchodzących w granice PPK...... 152 Rys. 10. Łączna ludność gmin wchodzących w granice PPK w poszczególnych grupach ekonomicznych wieku...... 153 Rys. 11. Ludność gmin wchodzących w granice PPK w poszczególnych grupach ekonomicznych wieku ...... 154 Rys. 12. Rozwój sieci drogiwej wariant GDDKiA - optymistyczny ...... 179 Rys. 13. Sieć dróg linii kolejowych w europejskich korytarzach transportowych (źródło: www.plk-sa.pl)180 Rys. 14. Stopień zwodociągowania gmin i powiatów w porównaniu do długości sieci wodociągowej ..... 188 Rys. 15. Relacja długości sieci wodociągowej do liczby korzystających mieszkańców ...... 188 Rys. 16. Roczne zużycie wody dostarczonej gospodarstwom domowym w przeliczeniu na jednego mieszkańca na tle stopnia zwodociągowania ...... 190 Rys. 17. Długość sieci wodociągowej oraz wskaźnik zużycia wody w m3/km sieci...... 190 Rys. 18. Stopień skanalizowania oraz długość sieci kanalizacyjnej...... 192 Rys. 19. Porównanie stopnia zwodociągowania i skanalizowania w gminach...... 192
263 Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2008