WERKRAPPORTMERGELLAN D X.BESCHRIJVIN GVA ND EONDERSCHEIDE NGEBIEDSEENHEDE N LITERATUUR

J.G. deMolenaa r (red.)

RIN-rapport

Rijksinstituutvoo rNatuurbehee r Leersum oktober197 8 X.O/1

INHOUD pagina X. BESCHRIJVINGVA ND EONDERSCHEIDE NGEBIEDSEENHEDE N A. GRONDSLAGENVOO RD EGEBIEDSINDELIN G 1 1. Oecologische relaties 1 1.1 Inleiding 1 1.2 Structuure ndominanti e 1 1.2.1 Algemeen 1 1.2.2 Rangorde 2 1.2.3 Dynamiek enrangord e 3 1.2.4Rangordebeïnvloedin g 5 1.2.5 Natuurwaarden ennatuurbehee r 6 1.2.6 Isolatie 7 1.3 DeZuidlimburgs e situatie 8 1.4 Samenvatting enconclusie s 10 2. Paunistische aspecten 13 2.1 Algemeen 13 2.2 Populatie-e nsoortsinstandhoudin g 13 2.3 Levensomstandigheden 14 2.4 Structuur 14 B. GEBIEDSINDELING EN-BEGRENZIN G 15 1. Opzet 15 2. Hanteerbaarheid 16 3. Begrenzingva nhe tonderzoeksgebie d 19 C. BESCHRIJVINGVA ND EGEBIEDSCOMPLEXE NE N-EENHEDE N 20 1. Algemeen 20 2. Beschrijving 22 A.Oostelij kgedeelt eva nhe tGeulda l end eomgevin gva n Mechelen 22 B.He t stroomgebiedva nd eSelzerbee k 28 C.He t stroomgebiedva nd eEyserbeek . 37 D.Droogdale n tussenUbachsber ge nWijlr e 41 E.Gebie dtusse nValkenbur ge nRansdaa l 45 F.Rechterhellinge nva nhe tGeulda l tussenKlimme ne n Meerssen 49 G.He t stroomgebiedva nd eWatervalderbee k 54 H.D edalbode mva nd eGeu l 57 I.Linkergedeelt eva nhe tGeulda lbi jEpe n 61 J.He t stroomgebiedva nd eGul p 67 K.He tGerenda l enomgeving . 74 L.Linkerhelf tva nhe tGeulda l tussenSibb ee nRothe m 79 M.Platea uva nMargrate nte nnoorde nva nMargrate ne n Cadieré nKee r 82 N.Platea uva nMargrate ntusse nMargrate ne nGronsveld... . 86 0.St .Geertrui d enMesc hme tomgevin g 89 P.Droogda ltusse nMhee re nTerhors t 94 Q.He t dalva nd eNoo r 97 X.1

X. BESCHRIJVING VAND EONDERSCHEIDE NGEBIEDSEENHEDE N

A. GRONDSLAGENVOO RD EGEBIEDSINDELIN G 1. Oecologische relaties 1.1 Inleiding Hetheuvelachtig e Zuid-Limburgvertoon t alsgevol g van- d ezee rafwisselend enatuurlijk e gesteldheid (zied ehoofdstukke nIII,IV )en ,i nsamenhan g daarmee, - dehistorisch eontwikkelin gva nd emenselijk e occupatie enhe tbodemgebruik , eenvoo rNederlands e omstandighedenbijzonde rgrot e ruimtelijkevariati e inabiotisch e enbiotisch e milieufactoren.I nhe t kaderva nd egedachtenvormin g metbetrekkin gto td einrichtin g enhe tbehee rva n hettoekomstig enational e landschapspark Mergelland wordtme ndaardoo rgeconfronteer dme tee ncomple x vanruimtelijk eoecologisch e relaties.Te nbehoev e vand everder ebegripsvormin gkunne ndez econstate ­ ringenoo kander sverwoor dworden :i nterme nui t dezgn .Relatietheorie ,i ncas uva npatroo ne n structuur,i se rsprak eva nbijzonde rvee l"verschil " en"isolatie "tusse nd esamenstellend e delenva nhe t landschap.I ndez ezi nword thiern averde ro pdez e materieingegaan .

1.2 Structuure ndominanti e 1.2.1 Algemeen Structuuri sd eruimtelijk erangschikkin ge nsamen ­ hangva nd esamenstellend e delen.,hie rdu sva n milieutypeno fomgevingsfactoren .Samenhan gi ndez e zinmoe tgeleze nworde n alsmat eva ncontinuïtei to f contact (danwe l- complementai rdaaraa n- va nschei ­ ding,discontinuïtei t ofisolatie) .D everschille n inruimtelij k opzicht,welk edi estructuu rbepalen , hangenme tander ewoorde n samenme tongelijkhei di n descheidin gtusse nuiteenlopend emilieutypen . X.2

1.2.2 Rangorde Omgevingsfactoren,zoal s zonnestraling (licht), temperatuur,vochtgehalte ,voedselrijkdo m e.d., kunnenverschillend ewaarde no fintensitei t bezitten.Pe rfacto rdominere nhog ewaarde nove r lagere,e ri ssprak eva nrangorde .He tvolgend e voorbeeldui tee ngehee lander ewetenscha pte r adstructie.

factor :krach t intensiteit:ster k (relatiefgróót )versu szwa k (relatiefklein ) Inprincip eheef t "sterk"hierbi jmach tover ,o f domineertover ,"zwak" .Ho edi ti nd epraktij k totuitin gkomt ,hang ta fva nhe tverschi l in intensiteit envoora lva nd emat ewaari nd ehog e intensiteit delag eka nbeïnvloeden ,me tander e woordeni nhoeverr e dehog eintensitei tdoo r ééno fander e structuurgescheide nword tva n delage ,da nwe ldoo romkerin gva nd emachts ­ verhouding- waarove rlater .

Eenmee rconcree t eni ndi tk-ade rpassen dvoor ­ beeld:o pee nplaat swaa rwate ri s(hog ewaard e vochtgehalte),za ld edrog eomgevin g (metee n lagewaard evoo rvochtgehalte )vochti gworden , tenzijd eterreingesteldhei d deverspreidin g vanhe twate rbele t (scheidingdoo rhoogtever ­ schil:"hoo ge ndroog" ,o fdoo rbijv .ee nbar ­ rièrei nd evor mva nee ndij ko mee nlaaggelege n polder).Oo k zalbijvoorbeel d eenplaat swaa r eenhog evoedselrijkdo maanwezi gis ,onde rin ­ vloedva nallerle itransportmechanisme nee n verrijkende invloedo pd evoedselarmer eomgevin g hebbene nnie tandersom .

Tengevolg eva nee nverschi l inveelomvattend ­ heidtusse ndivers eomgevingsfactore nka noo k tussendez eee nrangordenin gbestaan .Z ogeld t x.3

inon sland ,i nsamenhan gme t dezwaartekrach t (alstransportmechanisme )e nhe tui the tneer ­ slagoverschot resulterendeuitspoelingsproces , dedominantiereeks :hoogteliggin g> vochtgehalt e >voedselrijkdom ;eveneen sgeld ti nhe talgemee n groteoppervlakt e> klein eoppervlakte .

1.2.3 Dynamiek enrangord e Deter m "dynamiek"word t ind eRelatietheori e gebezigdvoo rall everschijnsele nwaarbi jo p werkingva nenergi e stoelende eigenschappene n relatievariabelenva ntemporel e aardi nhe t gedingzijn .I nhe t spraakgebruik vanall eda g gaathe tdaarbi jo m "omzetting","verandering" , "veranderlijkheid","instabiliteit" ,"onder ­ breking",e.d .Va ndez etemporel erelatievaria ­ belene neigenschappe nvorme nd everschijnsele n "constantie","stabiliteit" ,"continuïteit " e.d. denul-waard eva nd edynamiek .

Enkelebelangrijk e "dragers",beter :verschij ­ ningsvormen,va nd ehie rbedoeld emilieudyna - miek zijnd ei nhe tbegi nva nd evorig epara ­ graafgenoemd eomgevingsfactoren ,oo kbijvoor ­ beeldd ezwaartekrach t alsveroorzake rva n stromingen.Dez efactore nkunne nal sdynamisch e variabelen zoweldirec t("operationeel" )al s indirect (viabeïnvloedin gva nee nander e factor,"conditioneel" )werkzaa m zijnte n opzichteva nee nbepaal d organismeo fee n zekerelevensgemeenschap .

Inhe tlich tva nd evoorgaand eparagraa fza l duidelijk zijndat ,n adez etransformatie ,oo k metbetrekkin gto td efacto rmilieudynamie k geldtda thog ewaarde ndominere nove rlag e waarden;evenz oda tee nsituati eme tlag emilieu ­ dynamieknaas téé nme tee nhog emilieudynamie k verloren zalgaan ,tenzi jtusse nbeid esprak e isva nenigerle ivor mva nscheiding . X.4

Vooree ngoe dbegri pka nonderschei dgemaak t wordentusse nverschillend e "trappen"va n milieudynamiek.Vertone nd eeerde rbedoeld e omgevingsfactoren ofdynamisch evariabele no p zichzelfconstant ewaarde ni nabsolut ezin , danka nme nspreke nva nmilieudynamie k vand e 1eorde .Trede ne rregelmatig eo fperiodiek e fluctuatieso pi nd ewaard eva ndi evariabelen , dani se rsprak eva nextr amilieudynamiek , dynamiekva nd e2 eord e (t.g.v.d ewisselin g derseizoene ne.d. ,bijvoorbeel dme tbetrekkin g totlicht ,temperatuur ,vocht ,beschikbaarhei d voedingsstoffen;d emaa tva nd eextr adynamie k isafhankelij kva nd eamplitud e end egolf ­ lengteva nd efluctuaties) .Te nslott ekunne n eronregelmatig e ofincidentel e fluctuaties optreden;e ri sda nvoo rd etweed emaa lsprak e vanextr atoegevoegd emilieudynamiek ,welk e aangeduidka nworde nal sdynamie kva nd e3 © orde.I nd epraktij kgaa the thierbi jvaa ko m heteffec tva nmenselij khandelen .

De hiermeegeïntroduceerd emogelijkhei dto t hetkunne n "sommeren"(oo ki nd ezi nva nelkaa r conditioneelversterke no fverzwakken ,inclu ­ siefhe telkaa roperationee l tendel ekunne n vervangen)va nd ewerkin gva nd egenoemde ,af ­ zonderlijkeomgevingsfactore n ishe tgrot e voordeelva n sprekeni nterme nva nmilieudyna ­ miek.Bovendie ni sd ekwantitatiev ewerkin gva n diefactore nbi jverschillend ewaarde ne ni n samenspelme tander efactore n slechts zeerte n delebeken de ndaardoo rmoeilij khanteerbaar , tenzijme nwee ri nterme nva ndynamie kka n sprekene nzic hdaarbi jrealiseer t datd erela ­ tietusse nmilieudynamisc hnivea ue nhe tvoor ­ komenva norganisme n enlevensgemeenschappe n zeerwe lt elegge nis . X.5

1.2.4 Rangordebeïnvloeding I.2.4.IWijzigin gmiiieudynamie k

Wilme nee nbepaal dnivea uva nmiiieudynamie ko f zekerestaa tva nrus t (constantie,etc.)veranderen , danvereis t ditee ningree pwaardoo rpe rdefiniti e eenextr ahoeveelhei d dynamiek (onrust,instabili ­ teit= verandering )word t toegevoegd.Wijzigin gi n derichtin gva nmee rmiiieudynamie ki sderhalv e vrijeenvoudig ,d edoo rd eingree p toegevoegde dynamiek draagt daarzel fto ebij .Verlagin gva n demiiieudynamie k isdaarentege nvee lmoeilijker , daarwerk t ingrijpenpe rs e juisttegengesteld .

Hetlaatst ei st eillustrere naa nd efacto rtempe ­ ratuur,waarbi jwar m domineertove rkoud ;af ­ koelingme tbehul pva nee nkoelmachin eproduceer t nettomee rwarmt eda naa n"koude "gemaak twordt . Zooo kbi jhe tkoppe lvui l> schoon :he tschoon ­ makenva nverontreinig dmateriaa lproduceer tmee r "vuil"da nui the tmateriaa lverwijder dwordt : hetverplaatst evui l zelf,plu sdetergentia , afvalwarmteetc .

Dergelijkeactiviteiten ,e nme ndenk ehie rme t nameaa nterugdraaie nva nbemestingsinvloede n= verlagingva nd evoedselrijkdo m= verschraling , kunnenderhalv eallee nplaatselij k effectsorteren . Eldersleide nzi jonafwendbaa rto tgroter eopho ­ ping,e ri spe rdefiniti e sprakeva n "verplaatsing ondertoevoegin gvan" .I ngeslote n systemen(sys ­ temenzonde renergieuitwisselingsmogelijkhede n metander esystemen/d eomgeving )leid tdi tto t eenruimtelijk eherverdelin g (verdunnene nconcen ­ treren;n.b .historisch e landbouw zoalsbijv .o p dezandgronden ,waa ree ngroo tareaa lheid ever ­ schraaldwer dte nbehoev eva nee nt ebemeste n kleinareaa lbouwland) .I nope n systemenleid tdi t totee nonevenwichtig enadru ko phe taspec t concentratie (ruimtelijknivelleren ;n.b .d e X.6

moderne landbouw,overa l strevendnaa rzwar e bemesting).

1.2.4*2Omkerin gmachtsverhoudinge n Hetka nnie tgewens to fmogelij k zijndirec t int egrijpe n inee nzeke rruimtelij kverschi l inintensitei tva nee nbepaald eomgevings ­ factor,oo knie t indirect doorwijzigin gva n deruimtelijk escheidin gtusse nbeid esitua ­ ties.Word the t evenweltoc hnoodzakelij k geacht dedominanti e ofmach tva nd erelatie f hogewaard eove rd erelatie flag ewaard eo pt e heffen,da nka ndi tdoo rgebrui k temake nva n eenbijzonder evor mva nscheiding ,he tprinci ­ peva n"omkerin gva nd emachtsverhouding" . Dezebestaa t ind emogelijkhei dgebrui kt e kunnenmake nva ndominantie -o frangorde ­ betrekkingenva nee nhoger eorde ,d.w.z . tussenomgevingsfactore nonderlinge n(vgl . 1.2.2,laatst e alinea):me ndenk ehierbi j aan: verschillende factoren,bijv .hoo g> laa g verschillenbinne néé nfactor ,bijv .rijk>ar m

watmaak t datrij k incombinati eme tlaa gnie t meerka ndominere no fmach tuitoefene nove r armi ncombinati eme thoog .I nparagraa f1. 3 wordtnade ro pdi tbelangrijk enatuurtechnisch e principeingegaan .

1.2.5 Natuurwaardene nnatuurbehee r Het zalinmiddel sduidelij k zijnda ti nee n situatieme tee nlag emilieudynamie k(va n naturedoorgaan sva nd e1 ee n2 eorde),(plotse ­ ling)menselij k ingrijpen (milieudynamiekva n de3 eorde )ee nvee lgrote reffec t zalhebbe n opdi esituati eda no pee nsituati eme tee n hoognivea uva nmilieudynamiek .Me tander e woorden,omstandighede ngekenmerk t doorlag e waardenva nmilieudynamie k (danwe lva nd e X.7

daarbiji nhe t spelzijnd e omgevingsfactoren) zijnhe tmees tkwetsbaar ,e nworden ,al sgevol g vanbevorderin gva nhog edynamiekwaarde ndoo r menselijkhandele n (vgl.1.2.4) .oo khe tmees t bedreigd.

Daarmee zijnoo k deorganisme ne noecosysteme n diei nhu nvoorkome nspecifie kgebonde nzij naa n lageniveau sva nmilieudynamie khe tmees tkwets ­ baarvoo rveranderinge n inhu nomgevin g (milieu), enderhalv ei non slan donde rinvloe dva nd emense ­ lijke samenlevinghe tmees tbedreigd .Aa nhe t behoudva ndez eorganisme ne noecosystemen ,e n daarmeeprincipiee l aanhe tbehou dva nlag eo f wel zolaa gmogelijk eniveau sva nmilieudynamiek , wordti nhe tkade rva nd ealgemen e doelstelling vanhe tnatuurbehou d en-behee ri nNederlan dda n ookd ehoogst eprioritei t toegekend.I nd eprak - rijk isdi eprioritei t daarmee equivalentme td e natuurwaardeva ndi everschijnselen .

1.2.6 Isolatie Hetmidde lto tda tbehou de nbehee rmoe t inonz e steedsdynamische rwerel dgezoch tworde ni nruim ­ telijkeisolati eva nkwetsbar emilieu s(laa g niveauva nmilieudynamiek )va nhu nomgeving .Di t kandoo r a.inprincip e gebruik temake nva nd erangord edi e bestaat tussenverschillend e omgevingsfactoren entusse nverschillend ewaarde nva nafzonder ­ lijkeomgevingsfactore n ("omkeringva nmachts ­ verhoudingen", zi e 1.2.4.2); b.concreetgebrui k temake nva nfysisch ebarrières , hetzijbestaand eo fnieu wt emaken ;

b.1 ind evor mva nafstand ; b.2i nd evor mva nbepaald e structurenzoal s dammen,sloten,e.d . Mogelijkheid avereis t inprincip egee nactie f ingrijpen (ind ehie rgevolgd e relatietheoretische zin)e nverdien tverui t devoorkeur . X.8

Mogelijkheidb i see naanvullin gop ,o fver ­ vangingvoo rmogelijkhei da waa rdez elaatst e nietvoldoend e aanwezigis ;b. 1 ind evor mva n eenbufferzone ,b. 2 isdoorgaan see nlapmidde l insituatie s- d egangbar e- waa rhe tnie tander s kan.

1.5 DeZuidlimburgs e situatie Debetrekkin gtusse nhoogte ,voch te nvoedsel - rijkdomi si nhe tster kg eacciden te- erd eZuid - Limburgva nbijzonder ebetekeni svoo rhe tnatuur ­ beheer.I ngee nande rdee lva non slan di she t mogelijk doorgebrui k temake nva nd etopografi e zulkeperspectieve no pblijven dbehou dva nbij ­ zondergrot enatuurwaarde n tescheppe nal sjuis t hier- mit suiteraar dee npassen dbehee rword t gevoerd.

Hogergelege nterreine n zijndominan tove rlage r gelegenterreinen ,omda tonde rinvloe dva nd e zwaartekrachthe tmerendee lva nd etransportmecha ­ nismeni nd erichtin gva nd elage rgelege nomgevin g lopen.Di tgeld ti nd eeerst eplaat svoo rwater , waardoorverschi l inhoogteliggin gversterken d ofverzwakken dka nwerke no pruimtelij kverschi l invochtgehalt e endaarme eoo ko pdezelfd ewijz e opd edominanti eva nna tove rdroog .Dit ,i n combinatieme the tneerslagoverscho t inon slan d enhe tfei tda tnutriententranspor t voornamelijk plaatsvindtvi ahe twater ,maak tda thetzelfd e geldtvoo rd efacto rvoedselrijkdo me nd edominan ­ tieva nvoedselrij k overvoedselarm .

Voord epraktij kbeteken t ditsamengevat :ee n relatiefhog eliggin gveroorzaak tvoedselarme r wordene ndroge rworde ndoo ruit -e nafspoeling , c.q.bewerkstellig tverlagin gva nd emilieudyna - miekte rplekke ;d elage rgelege ndele nonder ­ vindendaardoo ree ntegengesteld eontwikkeling . X.9

Komtd emen si nhe t spel,da nkunne ndoo rverschil ­ lendecombinatie sva nd eafzonderlijk efactore n devolgend emogelijkhede nontstaan .

->domineer tove r *1.dominanti eversterk t *J ->dominanti everzwak t hoog »laag hoog >laag hoog—»laag hoog >laag nat=£droog nat=*droog droog<---nat droog*--nat

-m jk }».TW\ arm*-- rijk rijk >arm arm* rijk

1 2 3 4

Ingeva l1 bezi td ehooggelege n situatieee n geringenatuurwaard e tengevolg eva nd ehog emilieu - dynamiek.D ehooggelege n situatieza lee n zeer sterkeinvloe duitoefene no pd ewaardevoll elaag ­ gelegen situatie,di ezij nbetekeni sdaardoo rza l verliezen.Geva l1 kom ti nd enatuu rnie tvoo r (zeerplaatselijk e situatiesme tbijzonder eisola ­ tiemechanismen daargelaten),al sgevol gva nd e dominantieva nna tove rdroog .Waa rhi jdoo rd e menskunstmati gword topgeroepen ,za lhi jsne l verwordento tzee rgestoorde ,zee rinstabiel ee n dynamischeomstandighede nme tee nuiters tgering e natuurwaarde.I ngeva l2 geld thetzelfde ,doc hi n minderemate .Oo ki ngeva l3 kunne nbeid elaa gt e waarderen situatiesnie tnaas telkaa rvoortbestaan , inverban dme td eversterkt edominanti eva n rijk overarm .

Alleeni ngeva l' 4kunne nbeid e situatiesnaas t elkaarblijve nbestaan ,i sd egroots tmogelijk e rust= laags tmogelijk emilieudynamie ki nbeid e situatiesgerealiseerd .D eruimtelijk everschille n beïnvloedenelkaa rhie rhe tminst ,kunne nvoortbe ­ staanwaarbi jtusse nd everschillend emilieutype n stabielegradiënte nontstaan .D eafzonderlijk e X.10

situatiese nd eovergangssituatie sda.artusse n bezitten eenzee rhog enatuurwaarde . Geval4 i sd eva nnatur e aanwezigesituatie . Verstaatme nonde rd ehooggelege n situatied e plateaus enonde rd elaaggelege n situatiesd e plateauranden enhellingen ,da ngeef tgeva l 3cL e situatiedi eontstaa ni ssind sd emoderniserin g vand elandbouw :verrijkin gva nd eplateau sdoo r hoge (kunst)mestgiften(n.b .i ndi tverban dhe t gebruikva nbiociden) ,resulteren d ineutrofiërin g vand erelatie fvoedselarm erande ne nhellingen . Daaromkunne nzonde rbijzonder emaatregele nd e natuurgebiedenva nZuid-Limburg ,di eimmer svoo r hetovergrot e deelo pd ehellinge nligge n(helling - bossen,brongebieden ,kalkgraslanden , e.d.),onmo ­ gelijkblijven d instandgehoudenworden .

1«4 Samenvatting enconclusie s a.Aanee nlevensgemeenscha p enzij nmilie ui nee n bepaaldgebie dword tee nhoger enatuurwaard e toegekendnaarmat e dewaard eo fhe tnivea uva n dedaa rheersend emilieudynamie klage rligt . Denatuurwaard e isi ndez ebenaderin gee nmaa t vooraspecte n zoalsme tnam ekwetsbaarheid ,zeld ­ zaamheide nbedreig d zijn.Levensgemeenschappe n met eenhog enatuurwaard eworde ni nhe talgemee n o.a.gekenmerk tdoo ree ngrot esoortenrijkdom .

b.Deactiviteite nva nd emodern elandbouwend ee n anderszinsi nhe tlandelij kgebie dbezig emen s hebbenee nster kverhogen deffec to pd emilieu ­ dynamiek (zowelva nd e1e ,2 ee n3 eorde )e n daarmee eenster knegatiev e invloedo pd edaa r aanwezigenatuurwaarden . X.1 1

c.Perspectiefo pInstandhouding ,herste l ofver ­ hogingva nd ebetekeni sva nweini gdynamische , i.e.relatie f stabiele envoedselarm e situaties bestaat alleenindie nisolatiemechanisme nwerk ­ zaam zijndi ed einvloe dvanui td edynamische(r ) omgevingkunne nelimineren . Dezemogelijkhei d isgebonde naa nd eruimtelijk e structuur,i nhe talgemee n- e ni nhe tgeacciden - teerdeZuid-Limbur g inhe tbijzonde r- me t betrekkingto td erelatiev ehoogteliggin gi n combinatieme the theersen dneerslagoverschot .

c.1 Indiend et ebehoude n etc, weinigdynamisch e situatiedoo rzij nliggin go pee nto pc.q . waterscheidingove rzij nomgevin gdomineert , danbehoeve n inprincip egee naanvullend e isolerendemaatregele n teworde ngetroffen .

c.2 Indiend ebewust e situatie doorzij nliggin g opee nhellin go fi nee nda ldoo rd eomstan ­ dighedenhogero pnegatie fka nworde nbeïn ­ vloed,da nbestaa ntwe emogelijkheden . c.2.1I nhe tideal egeva l isd ebovenliggend e hellingto te nme t deto pc.q . waterscheiding minderdynamisc ho fminde rdynamisc ht e maken (metname :voedselarmer) .Di tbied t alsperspectief : -veiligstellingva nd enatuurwaard eva nd e tebehoude netc .situatie ; -veiligstellingva nd enatuurwaard eva nd e hogergelege nterreine nto te nme td etop , waarbij -denatuurwaarde nva ndi ehoge rgelege nter ­ reinentenminst e zogroo tzij nals ,e n doorgaansaanzienlij kgrote rzij nda nd e natuurwaardeva nd eoorspronkelij kveili g testelle nsituatie . X.1 2

c.2.2 Is die ideale oplossing niet te realiseren (of handhaven) dan kan isolatie gezocht worden in de instelling van een zo breed mogelijke bufferzone. Dit biedt -minder volledige veiligstelling van de natuurwaarde van de te behouden etc. situ­ atie naarmate debufferzon e smaller is= verder van de top c.q. waterscheiding op­ houdt; -de bufferzone kan qualitate quagee n grote natuurwaarde bezitten, veiligstelling van deze zonepe rs ei snie t aan deorde ; -de bufferzone ontleent zijnbetekeni s prin­ cipieel aan de situatie (levensgemeenschap enmilieu ) die door die zone geïsoleerd (gereguleerd, beschermd)wordt .

Inmee r concrete termen realisere men zich, dat het streven naar volwaardige instand­ houding van bijvoorbeeld een schraal kalk- ofkrijthellinggraslan d of van een matig voedselrijk hellingbos of beekdalgrasland, terwijl hoger op dehellin g intensief geëxploiteerd (zwaarbemest ) cultuurland ligt (eenmaisakke r bijv.), doorgaans vol­ strekt zinloosis . c.2.3 Aanvullend en deels vervangend isbi jin ­ stelling van eenbufferzon e gebruik te maken van de aanwezigheid van andere isole­ rende factoren zoalsbosbouwkundi g beheerd bos, de steilte van dehellin g incombina ­ tieme t de doorlatendheidva n de ondergrond, het voorkomen van elementen die deneer ­ waartse invloeden via oppervlakkig en ondiep door debode m afstromendwate rmi n of meer blokkeren (ondervangen ennaa r elders af­ leiden: diepe holle wegen,parallelleidin - gen langs beken, diepe en goede doorlatende bodemafzettingen). x.15

2. Faunistische aspecten 2.1 Alfferneen Totn uto ewa s sprakeva ngelocaliseerd ever ­ schijnselenme tbetrekkin gto the tabiotisch e milieui nstructurel e zin.He tgaa thierbi ji n deeerst eplaat so mplantaardig eorganismen , plantengemeenschappen enweini gmobiele ,klein e dierlijkeorganismen . Omdathie rgesproke nword to phe tnivea uva n landschapselementen,onttrek t demee rmobiel e faunazic hvoo ree ndee laa nd evoorafgaand e beschouwing.Diere nkunne nslecht sleve ndoo r demogelijkhei d daartoeaa nhu nomgevin gt eont ­ lenen,i nhe tbijzonde r zoweldirec tal sindirec t aand eplantenwerel d daarin.Ee nbelangrij kdee l vand efauna ,voora ld erelatie fmobiel esoorten , isechte rnie t specifiek afhankelijkva néé n milieutype,begroeiingstyp e oftyp elandschaps ­ element,maa rva nee ncomple x daarvan.Da tcom ­ plexmoe tbovendie n aanbepaald eruimtelijk e voorwaardenvoldoen .

2.2 Populatie-e n soortsinstandhouding Bijhe t strevennaa rbehou dva npopulatie sva n diersoortene nva ndi esoorte n zelfgaa the to m debalan stusse nhe tresultaa tva nd evoortplan ­ tinge nd esterft eva nadulten .Individubescher ­ mingka nhierbi jee nro l spelen,doc hi si nstrik ­ tezi nee nstreve nva ndierenbescherming ;ee n rolbi jd esoortsbeschermin g spelend ejachtwet , denatuurbeschermingswe t end evogelwet . Centraal staatechte rhe tfundamentel ebehou d vangeschikt elevensomstandighede nvoo rd esoort , nevengeschikthe t isolereno fregulere nva n directenegatiev e invloedenva nmenselij khande ­ len (bedoeldo fonbedoel d doden:stropen ,ver ­ keer,neveneffecte nbiociden) . X.14

2.3 Levensomstandighede n Veeldiersoorte nvereise ni nverschillend e stadiava nhu nlevenscyclu sverschillend eom ­ standigheden.Me tnam eheef t ditbetrekkin go p devoortplantingsfas ee nhe tstadiu mva nd e adultengedurend e deres tva nhu nleven .D e voortplantingsfasei ssom sno gui tt esplitse n ind efas eva npaarvorming ,paring ,e nd ejuve - nielelevensfase ,d everder eadult efas evaa k nognaa rseizoe n (zomer-e nwinterbiotoop) , somsno gme tonderschei dva nander ebijzonder e levensfasen (hetruibiotoo pva nsommig evogel ­ soorten). Concreet ishierbi jt edenke naa nlager eorga ­ nismenzoal sinsecte n (paring,levensvoorwaarde n larvaal stadium,voorwaarde nvoo rsuccesvoll e volbrengingva nd everpopping ,zomer -e nwinter ­ biotoopva nd eimaginal efas e ,visse n(ver ­ schilparingsbiotoop ,biotoo pva nhe tbroe de n vand evolwasse n dieren),amfibieë n(idem ; voortplantingsfase aquatisch,res tcyclu smeren ­ deelsterrestrisc h enonderverdeel d inover - zomerings-e noverwinteringsbiotoop) ,vogel s (idem;i ngrot elijne nvoora lveela londerschei d tussenvoortplantings -e nfoerageerbiotoop :bijv . veelroofvogelsoorten )e nzoogdiere n(idem ; idem;zi ed eparagrafe nhandelen dbijvoorbeel d overd edas ,d evleermuize n e.d.).

2.4 Structuur Deruimtelijk e structuur zoalseerde rbesproke n (vgl. 1.2.1),i sva nessentiee lbelan gvoo rd e instandhouding enhe tbehee rva ngeschikt ebio ­ topen,voo rzove rdez eelkaa rbeïnvloede nkunnen . Daarnaast speelthe truimtelij kpatroo nee nbe ­ langrijkerol . x.15

Metpatroo nword thie rgedoel do pd eruimtelijk e variatiei nmilieufactoren ,i nd ezi nva nd e geometrische ("meetbare")aspecte nva nd esamen ­ stellende delenva nhe tlandschap .I nhe tbij ­ zondergaa the thierbi jme tbetrekkin gto td e faunao md easpecten : -vor me ngroott e (dimensie)va nd esamenstellen ­ dedelen ,hie rbehandel do phe tnivea uva n landschapselementen,e n - delandschappelijk e configuratieo fruimtelijk e ordeninge ndichthei dva ndi edele no fele ­ menten.

Andersgezegd ,ee nkwalitatie fgeschik tfoura - geerbiotoop (voldoendevoedselopbrengs tpe r oppervlakteeenheid)ka nkwantitatie fnie tge ­ schikt zijn(t eklei no mvoldoend eo pt ebrengen) ; ishe tkwalitatie fe nkwantitatie fgeschikt ,da n kanhe tvoo rd esoor tallee nexploitabe l zijn alszic hvoldoend e schuilgelegenheid engeschikt e voortplantingsgelegenheid binnen zijnspecifie k bereik aanwezigi s(wa tverschil tva nsoor tto t soort).Bovendie nmoe td eafstan dtusse ndi e biotopenoo koverbrugbaa r zijni nd epraktij k (ruimtelijke structuur:aan -o fafwezighei d vanisolatiemechanisme n zoalsfysiek ehindernis ­ sen, risicova nverhoogd emortalitei t doorsnel ­ verkeer,predati ee.d. ,e ntussenliggend eanders - soortigemilieutype ni nverban dme t"claustro ­ fobie"bi jdiersoorte nva nope nterrein ,e n "agorofobie"bi jbosbewoners) .

B. GEBIEDSINDELINGE N-BEGRENZIN G 1. Opzet Deveelhei daa ninventarisatiegegeven smaak the t verkrijgenva nee noverzich tmoeilijk .He ti s daaromnoodzakelij k geachtee nzeker eordenin g daarinaa nt ebrengen .O pgron dva nhe tvoor ­ gaandei sdez egebiedswij sopgezet . X.16

Daarbiji suitgegaa nva nd eoecologisch e relaties zoalsbesproke n inparagraa f.A .1 £a twi li nd eprak ­ tijk zeggenva nhoogteverschille n endaarme esamen ­ hangendehydrologisch easpecten .Di theef tgeresul ­ teerd inhe tonderscheide nva ngebiedseenhede ni n hydrologische zin("stroomgebieden" )o pbasi sva nd e hoogtelijnen.

Bijd emat eva ndetaillerin g isuitgegaa nva nd e homogeniteit enpractisch e overwegingen (niett e groot,nie tt eklein) .Groepsgewij s zijngeografisc h enhydrologisc h (m.b.t.d eafwatering )samenhangen ­ degebiedseenhede n samengevoegd totcomplexen . Dezeworde n ind etoelichtin go pdez estructuur - kaart eerstbeschreven .Daarn aworden ,voo rzove r nodig,d eafzonderlijke ,samenstellend egebieds ­ eenhedennade rbesproken .

Alsgevol gva nhe tuiteenlopen d oecologischspecia ­ lismeva nd ediersoorte n ishe tnie tgoe dmogelij k ééneindkaar tme t eenfaunistisc h sluitendegebieds ­ indelingo pt estellen .Ee ncombinati eva nee nderge ­ lijkekaar tme t dehiervoo rbedoeld ekaar tme td e structurelegebiedsindelin g isderhalv euitgesloten . Perbesproke nsoor to fgroe pi swe lwaa rmogelij k eendergelijk ekaar topgesteld .Dez ekaarte nkunne n gehanteerdworde nal s"ove rlay "bi jd e"structuur - kaart".Daarbi jspele ndezelfd epunte nal shiern a vermeld.

2.Hanteerbaarhei d Degekoze nopze tmaak the tmogelij kbetrekkelij k eenvoudigui td ebeschrijvin gplu skaar t eenover ­ zichtt everkrijge ne nn at egaa n

-welk enatuurwaarde nwaa raanwezi gzijn ; . voornader e informatie omtrentd eaar dva nhe t bewustetyp elandschapselement ,d ealgemen e betekenis daarvane nva nd econcret e klassewaarto ehe telemen tgereken d is,d e beheerstoestand,he tbehee rda tnoodzakelij k is omdi esituati ec.q . betekenis instan dt e x.17

houdenda nwe l tebevorderen ,d ebedreiginge n etc.word tverweze nnaa rd ebetreffend ebe ­ schrijving inhoofdstu kVIII ; . voord eexact elocati e enveldnotitie s dienend e oorspronkelijke inventarisatiegegevens geraad­ pleegdt eworden ;

-welk enegatiev ebeïnvloedin gvanui td eomgevin g mogelijkis ; . deconsequentie s daarvanvoo rd ebetekeni sva n dieklass eva nhe tbewust etyp elandschapsele ­ ment zijnvermel di nd edesbetreffend ebeschrij ­ vingi nhoofdstu kVIII ;

- inhoeverr e datrisic o concreet aanwezigis ,i s eveneensui t debeschrijvin gva nd egebiedseenhei d opt emake n (metnam eme tbetrekkin gto the t bodemgebruik);

- inhoeverr eme nruimtelij kmaximaa l (afstande n richting)i nprincip e eisenaa nd eomgevin gmoe t stellen,wi lmen ,indie naanwezig ,di enega ­ tieveinvloe d (metnam ebemesting )ondervangen ; . hetgaa thierbi jo mhe taangrenzend ,hoge r gelegenterrei nto td egren sva nd egebieds ­ eenheid.

Aldusi she tmogelij kme tbetrekkin gto tbehou d enbehee r( = instandhouding )prioriteite n tebe ­ palen,rekenin ghouden dme tpractisch e overwegingen enander ebelange n("haalbaarheid") «

Hoeieder econcret e situatieprecie si nelkaa rzit , isnie taltij d toti ndetai lui tdez egegeven sa f teleiden .I nhe tkade rva nee ninventarisati eva n enigeduizende nobjecte ni nee ngebie dva ncirc a 25.OOOh ako noo knie t zogedetailleer dgewerk t worden.N aee neerst eprioriteitenbepalin g zoals bovenbedoeld ,ka nechte rpe rconcree tgeva li n hetvel dbezie nworde n- n araadplegin gva nd e basisgegevens enluchtfoto' s en/ofd etopografisch e kaart- waa rnader edetaillerin g zinvolis . X.18

Hetgaa tdaarbi jo m - delocal e aanwezigheid vanisolerend efactore n ofelementen ,e nd eaar de neffectivitei tdaarva n (zieparagraa fA.1.4 > c.2.3); - bijkeuzebepalinge n (nadereprioriteitsbepaling) : perspectievenva ninter nbehee rme tbetrekkin g totee nbepaald e doelstelling;bijvoorbeeld ,i n verbandme tvoorgenome nverschraling ,d eduu re n heteffec tva nd evoorafgaand everrijkin g(bemes ­ ting)e nd everwacht e duurva nhe tverschralen d beheerto tdi the tgewenst eresultaa theef tbe ­ reikt (afhankelijkva nd ebodemeigenschappen :d e natuurlijkebodemvruchtbaarheid ,humusgehalt e e.d.; -bi jkeuzebepalinge n (nadereprioriteitsbepaling) : perspectievenva nterreinkeuzeverruimin gme tbe ­ trekkingto t"toenemend emeeropbrengst "bi jd e aanwezigheid ind eomgevin gva nander eactuee lo f potentieelmi no fmee rwaardevoll elandschapsele ­ menten; zoza lverschralen dbehee rbovenaa nee n zwaarbemest ehellin gallee nte rplekk eresultaa t kunnenboeken ;daarentege nkunne nelder sonde r eenmogelij k enme tperspectie f teverschrale n terreinminde r zwaarbemest epercele nligge n methalfnatuurlijk elandschapselementen ,zoal s bijvoorbeeld graften,di eme trelatie fweini gmee r moeiteo fmaatregele nkunne nprofitere nva nhe t hogeropgevoerd ebehee r(anderso mgeld tdi tuiter ­ aardevenzeer) ; - inaansluitin go phe tvoorgaande :d estijgend e meeropbrengst ligtdaarbi jvoora loo ki nd e mogelijkheid omafzonderlij k ofvana féé nzijd e moeilijko fnie t instandt ehoude ne nt ebehere n overgangssituaties totexpressi e tebrenge n (gradiënten,mantel se nzome nva nbossen ,lang s graftene nheggen ,e.d.) « x.19

5.Begrenzin gva nhe t onderzoeksgebied Uitgaandeva nd eofficiee lvoorgesteld evoorlopig e begrenzingva nhe ttoekomstig enational elandschaps ­ park,leide n devoorgaand ebeschouwinge n totd e volgendemogelijkhede nva nnader ebepaling .D ebegren ­ zing,voo rzove rsamenvallen dme t derijksgrens ,i s buitenbeschouwin ggelaten .

Dewestgren s zoui nprincip ekunne nverlope n - langsd egren stusse nhe tstroomgebie dva nd eMaa s end estroomgebiede nva nd eVoer ,d eGul p end e Geul (ruwwegd elij nEijsden-Banholt-Terlinden - Margraten-Sibbe-Vilt-Berg-Rothem),ö f -kunne n samenvallenme td eloo pva nd eMaas .

Devoorgesteld evoorlopig e grensloop techte ro p enigeafstan dwestelij kva nd ehellingbosse nlang s deplateauran d doorhe tMaasdal .Omda t -kennelij k ind ezienswijz eva nd eoverhei dhe t plateauva nMargrate nmè t zijnhellingbosse ni n hetNL Pmoete nvallen ,e n - inhe tbrede ,vlakk eMaasda l zelfd ebesproke n oecologische relatiesbi jvrijwe lafwezi grelie f slechts inzee rbeperkt emat espelen ,

kand egren s zeerwe li nda tda lgetrokke nworden , mitsruim eafstan dto td eonderran dva nd ehelling ­ bossen (ruimtelijkefaunistisch erelaties )e nenig e afstandto turban everschijnsele nbewaar dka nworden . Uitbeheerstechnisch e overwegingen ligthe tvoo rd e handda naansluitin gt ezoeke nbi jee nbestaande , duidelijkherkenbar elijn .Al sbegrenzin gvoo rhe tt e inventariserengebie di sal svoortvloeise lui tdez e redeneringd ewegverbindin gWithuis/Mariadorp - Gronsveld-Rothem-Beekaangehouden .

Denoordgren s zoui nprincip ekunne nverlope n

-langsd estroomdraa dva nd eGeul , stroomopwaartsto t degren so fdaarvoo roverspringen d opdi eva nee n dergrot ezijbeke n (Eyserbeek ofSelzerbeek) , X.20

- langsd ezuidran dva nhe t stroomgebiedva nd e Geul exclusief deGul p (ruwwegd elij nRothem - Berg-Vilt-Sibbe-Margraten-Gulpen,vandaa rove r hetplatea uva nEperheid evi aCrapoel-Landsrade - Meijenrade),o f - langsd enoordran dva nhe t stroomgebiedva nd e Geul,a lda nnie t inclusief datva nd eEyserbee k en/ofd eSelzerbee k (ruwwegd elij nMeerssen/Bunde - Ulestraten/Geverik-Schimmert/Haasdal- Arensgenhout - Termaar- Ubachsberg ,e nda no fa .ove rEyserheid e naarGulpen ,ö fb .ove rImstenrad e enBeite lnaa r + grenspaal 217lang sd egren snaa rVaals) .

Alsgevol gva nhe t zeersterk erelie fi ndi tgebie d zijnd eruimtelijk e oecologische relatiesva ndie n aard,da tander egrenze ni ndi topzich tnie tt e verantwoorden zijn(tenzi jaansluitende ,noordelijke r gelegenstroomgebiede nomvattend ,o fsamenvallen dme t grenzenva ndeelstroomgebiede nbi jhe tverspringe n vanéé nde rgenoemd egrenze nnaa ree nandere) .

Teneind eruimt et elate nvoo rbeleidsbeslissinge n overd econcret enoordgren sva nhe ttoekomstig e parkgebied,i sbi jd einventarisati e deruimst e begrenzingaangehoude n (d.i.d ehiervoo rgenoemd e noordgrensva nhe t stroomgebiedva nd eGeu linclu ­ siefrechte rzijbeken) . 0. BESCHRIJVINGVA ND EGEBIEDSCOMPLEXE NE N-EENHEDE N 1. Algemeen Opee nafzonderlijk ekaart ,toegevoeg dal sbijlage , zijnd eafzonderlijk estroomgebiede n engebiedscomple ­ xenaangegeven.I nd ehiern avolgend ebeschrijvin gi s vanel kgebiedscomple x (behalveH )ee nafzonderlij k kaartjeaa nd eteks ttoegevoegd.Hiero pstaa nd ege - biedseenhedenaangegeven,genummer di nd evolgord e waarin zijbesproke nworden.Voorafgaan di see nover ­ zichtskaartjeopgenome nme tdaaro pallee nd egebieds ­ complexen.Voorverder etoelichtin gword tverweze n naarparagraa fB.1 . K i.J Ar

. Sn i. = "*.*•' jij •s^- L -»>Ä^ j :-•

tfe^v» ?. * / L,*V .fir* V > -*1 •AJ * a,/ %« V

'*>0- «tri- X V' j£r\ .^.;

i?' *4t .X ,^*«^ss *£„ m^ sir, - "^ -^ r *** - J A, *'\<' : 'il_ !.t" I—t - t~N i----! >" -^w r^N ?** •^ ,-^ >c^ ifX K^. -20m±ï-V k» r ^ A*C cö '*^\ v *- "v-^ L*t,.4i tv v Ns \ Ji i: >•= D \A r-aJtL^ *\ j^* -.i!^- .Q~o toS 5^ M*| i N CD cCD CDC 9 I > CD r=<— O O) GC<

1 't ft a% Ä • ---t"' *. , ' ^^^

A\,*J \t. / X.22

2.Beschrijvin g A.Oostelij k gedeelteva nhe tGeulda l end eomgevin gva nMechele n

Ditgebie domva the toostelij k deel vanhe tGeuldal ,he twestelij k gedeelteva nhe tplatea uva nVijle ne nhe t dalva nd eMechelder - ofLomhergbeek .He tplatea ubereik t inhe tVijlener-e nElzetterbosc h eenhoogt eva n25 0to t27 0mete rbove n dezeespiegel .Vi aplaatse ­ lijk steilehellinge n (1 :1 0te rhoogt eva nCamerig )glooie nd e dalwandennaa rd edale nva nGeu le nMechelde rbeek .

Hetplatea uword t dooree nzestienta lvri jdiep e erosiedalendoor ­ sneden.I nd emeest e ervanstrome nklein ebeekjes ,waarva nhe t bronniveaulig ttusse nd e16 0e n19 0mete rhoogtelijh .Z ewatere n inwestelijk e richtingdirec ta fo pd eGeul ,i nhe tnoorde no pd e Mechelderbeek .

Hetplatea uva nVijle nis ,gezie nva nhoo gnaa rlaa gopgebouw dui t Gulpensekalk ,Vaalse rgroenzan d enAken s zand.D elaagst egedeelte n vanhe tGeulda lbestaa nui tCarboon-afzettingen ,di ezoal sbeken d dagzomeni nd e"Heimansgroeve "te nzuide nva nCamerig . Dezegeologisch e formaties zijnafgedek tme t sterkvuursteenhoudend e lössleemo pd eplateaus ,terwij lo pd ehellinge nlösslee me nvuur - steeneluviumworde naangetroffen ,a lda nnie tcolloidaal .

Hetplatea ue nd ehoger edele nva nd edalwande n zijnme tbosse n bezet,t ewete nhe tElzetter -e nhe tVijlenerbosch .Dez euitgestrekt e bossen,grotendeel sgelege no pvoedselar m substraat,bestaa nvoo r eengroo tdee lui tloofhou tme ti nd eondergroe ibrame ne nstekel - varensal saspectbepalend e soortenterwij loo kgrot eoppervlakte n dooradelaarsvarenvegetatie s worden ingenomen.D ebosse nzijn , mededoo rd ebetrekkelijk evoedselarmoed eva nhe t substraatva n grotebetekeni s inverban dme td egradient-situâti enaa rd evee l voedselrijkerebeekdalen .I nzoölogisc hopzich t zijnz ewaardevo l doorhe tvoorkome nva nzoogdiere nal sdas ,boom -e nsteenmarte re n hazelmuis.Oo kherberge nd ebosse nee nrijk evogelbevolking ,waar ­ bijd enadru kdien tt eworde ngeleg do pd erelatie fhog ebroed - vogelpopulatiesva nuile ne ndagroofvogels .D egrot ezoölogische - enornithologisch ebetekeni si svoo ree ngroo tgedeelt et edanke n aand ebijzonde rgrot eoppervlakt eaaneengeslote nbo se nd edaa r nogaanwezige ,betrekkelijk emat eva nrus te nisolatie . X.23

Ditalle sgeld teveneen svoo rd enader ,onde rB t ebespreke nbosse n opd eoostelijk e hellingenva nhe tplatea uva nVijlen . Behalve dezegrot ebosse nligge ne ri nhe tGeulda lno genkel ekleine , maarui toogpun tva nnatuurbehou dwaardevoll eboscomplexen ,me t name ind eomgevin gva nd e"Heimansgroeve" . Meerda neni gande rdee lva nMergellan d isdi tgebie dva nbelan g doorhe tvoorkome nva nee ngroo taanta lwaardevoll ebrongebieden , voornamelijkhelokrenen ,di ezowe li nhydrobiologisch -al sbotanisc h opzichtva nbijzonde rgrot ebetekeni s zijn.Dez ebronne nvoede n eengroo taanta lbeekje sdi eafwatere no pd eGeu le nd eMechelde r beek.Vee lva ndez ebeke nworde nbegrens d doorbotanisc hbelangrijk e drassige-e nvochtig egraslanden ,vaa kmaa rklei nva nomvan gdoc h nogrij kaa nvoo rdez emilieu skenmerkend esoorten . Hetcultuurlan dbestaa tvoo rhe tovergrot e deelui tgrasland ,da t zowelo pd edalhellinge n alsi nd edale nva nMechelderbee k enGeu l wordtaangetroffen .Lokaa lkome nhieri nno genkel eschraalland - begroeiingenvoor ,meesta l insamenhan gme t deeerde rbeschreve n bronnene nbeken ,me tnam e ind ebuur tva nCameri ge nCottesse n ente nooste nva nMechelen .Daa rwaa rdez egraslande ndoo rhoge r gelegenbosse nworde nbegrens d isd elandbouwinvloe d inhe talge ­ meengenome ngering ,e nworde nweini gstoringsindicatore ngevonden . Deakkerbou wi sslecht s sporadischi ndi tgebie dvertegenwoordigd . Tennoorde nva nMechele nlig tee ngrootschali gakkercomple xe n verderkome nlang sd enoord -e nnoordwestkan tva nhe tElzetterbo s enkeleversprei dgelege nakker svoor .

Verspreid doorhe tgehel egebie dkome nholl ewegen ,grafte ne n heggenvoo rui tall ewaarderingsklassen . Zeerincidentee lworde n nogenkel ehoogstamboomgaarde ngevonden .

Potentieelgezie nbeva the thel egebie dwaardevoll e elementen.Di t isvoora lt edanke naa nhe toligotrof emilie uva nd ehelling -e n plateaubossenme thun ,vaa kweini ggestoord e overgangennaa rd e lageregraslanden .D evariati e inbodemtype n speelthierbi jeven ­ eensee nbelangrijk erol . Ookhe tda lva nd eMechelderbee k isi ndi topzich tva nbijzonder e betekenis. X.24

RN

Mechelen

Vijlen

1km

A Oostelijk deel van het Geuldal bij Mechelen X.25

A.1.Hederland sgedeelt eva nhe t stroomgebiedva nd eCottesserbee k Grotendeelsgraslan d eno phe tplatea ue nd ehoger e dalhellingen eendee lva nhe tMolensbos .Plaatselij kkome ndroge ,schral egras - landelementenvoor .Cottesserbee kme tpuntbro ne ndrassig e graslanden (helokrenen).Holl eweg .Storend ecampings ,voora li n België,direc tove rd egrens .Bebouwin gva nCottessen .

A.2.Stroomgebie d vand eBeversbee k Opd ehoger edele nMolensbo s enVijlenerbos . Langsd ebee k eenbronbo se nee nenke ldrassi ggrasland .Plaatselij k eenenkel ehoogstamboomgaard ,holl ewegen .Beversbee k enzijbeke n methelokrene n enpuntbron .

A.3. Stroomgebiedva nd eBelletbee k Opd ehoger edele nVijlenerbos ,verde rcultuurlan dme tee nenkel e graft,drassig ehelokrene-achtig e graslandjes,bronbosj e enklein e boscomplexenbi jd eHeimansgroeve ,verde renkel eboomgaarden .

A.4«Hellin gme tbeekj ete nnoorde nva nHeimansgroev e Voornamelijk graslandme t enkelebosje so pd eran dva nhe tGeuldal . Beekjevoer t alleenwate ri nd ewinter .

A.5.Hellin gme tbeekj e tenzuide nva nCameri g Cultuurlandme tbosj eo pd eran dva nhe tGeuldal .Enkel eholl e wegen,ee nenkel egraf t enheg .Brongebie dgrotendeel sonde rd e grondgewerkt .Beekj evoer tweini gwater ,e ni sverontreinigd .

A.é.Stroomgebiede nva nd eCamerigbee k Opplatea uee ndee lva nhe tVijlenerbos ,overigen sgraslan dme t enkeleheggen ,restan tva nee nhoogstamboomgaar d enee npoel . Beekjei svervuild .

A.7.Stroomgebie dva nd eMasse l Opplatea ue nbovenst e deelva nd ehellinge nee ngedeelt eva nhe t Elzetterbosch.Verde rgraslan dme tenkel ehegge ne ngraften .Divers e bronnetjese ndeel svervuil dbronbos .Bronbo so plinkeroever , botanische nfaunistisc hbelangrijk . X.26

A.8.Stroomgebie dva nd eBommerigbee k Graslandme treste nva nheggen ,enkel ehoogstamboomgaarden , eenpoe le nee nbeekdalbosje .Plaatselij k restenva nschral e graslandenme tkwelzones .Bommerigbee kme tkarakteristiek e bergbeekfauna.

A.9- Stroomgebiedva nd eKlitserbee k Dehelf tva ndi tgebie dgelege no pplatea ue nhellinge nword t ingenomen doorhe tElzetterbosch .I nhe tcultuurlan dverscheiden e heggene nenig eholl ewege ne nenkel ehoogstamboomgaarden . Drassiggraslan d enmoerasbosj e enee npoel .D ebee kontspring t aand eran dva nhe tElzetterbo svi adivers ehelokrene ne nee n puntbron.

A.10.Hellingbi jbuurtscha pHell e Cultuurlandwaari nd emeest ehegge n zijnverdwenen .Ee npoel ,ee n enkeleheg ,ee nholl ewe ge nrestante nva nboomgaarden .

A.11.Stroomgebiedva nd eSchae&erggru b Kleindee lElzetterbosch ,verde rcultuurland . Enkeleheggen ,twe egrafte ne nee npaa rholl ewegen . Bronnene nbeekj e inzwaa rbemes tcultuurlan dgrotendeel sonde rd e grondgewerkt .

A.12.Hellingme tAnoniem ewaterloo p Cultuurlandme ttwe edrassig ebrongebiedjes ,enkel eheggen ,ee n hoogstamboomgaarde nee nholl eweg .

A.15.Stroomgebiedva nd eElzettergru b Cultuurlande nbebouwin gva nMechelen .Enkel ereste nva ndrassig e graslanden,kwelzone se nee nelzenbroekbosje .

A.14»Cultuurlandte nnoorde nva nMechele n Grootschaligakkercomple xme tenkel elijnvormig e elementen,ee n poele nee ngraf twaari ndassenburcht .

A.15.Rechterdalwandva nd eMechelderbee k Cultuurlandme tbebouwin gva n Hilleshagen enMechelen .Lang sbee k ligtee naanta ldrassig egraslande nme tkwelzone se nee nelzenbron - bos.Voort see naanta lholl ewege ne nenkel ehegge ne ntwe eklein e loofbosjeslang sd eMechelderbeek .D ebee k zelfi sva nbetekenis , evenalsdele nva nd eoevers ,waa rzic hdivers epuntbronne nbevinden . X.27

A.16,Oeverstrookte nzuide nva nMechelderbee k Overwegend cultuurlandme trestante nva nheggen .I nhe tda lva n deMechelderbee k eentweeta lkwelzone s enee nklei nbronbosje . Potentieelwaardevo lgedeelte .

A.17»StroomgebiedHermensbee k Opplatea ue nhoger egedeelte nva nd ehellinge nhe tElzetterbosch . Verdercultuurlan dme theggen ,ee nenkel egraft ,holl ewege ne nee n hoogstamboomgaard.Brongebiede ni nbovenloo p enenkel evochtig e graslandjeslang sbeek .Verschillend ebronne nligge ndich tbijeen . Debee k zelfi seveneen sva nbetekenis .Ee nperceeltj edroo g schraalgrasland .

A.18.Stroomgebied2 ezijta kMechelderbee k Opplatea ue nbovenhellin gElzetterbos ,lage ro pd ehellinge n cultuurlandme tenkel ehoogstamboomgaarden ,verschillend eheggen , eengraf t enee nschraalgraslandperceeltje .Brongebie dva nzijta k isaangetast ,beekj eme tplaatselij k restantenva nvochti gschraal - land.

A.19»Stroomgebied1 ezijta kMechelderbee k Cultuurlandme t restantenva nvochti ggraslan dme tkwelzones ,ee n grafte nee nholl eweg .Beekj eme t drassigeplekke nlang soevers .

A.20.BovenloopMechelderbee k Opplatea ue nbovenhellinge nlig the tVijlenerbosch .I nhe tcultuur ­ land zijnee naanta lholl ewegen ,enkel eheggen ,grafte ne npoelen . Wegbermme trestante nva nschral evegetatie .Droogstaand epoelen . Brongebied tenzuide nva nVijle ni sverdroogd ,vervuil d enonde r degron dgewerkt .Overgange nva nbo snaa rcultuurlan d zijno p verschillendeplaatse nno gnie tt ester kgestoord . X.28

±S.He t stroomgebiedva nd eSelzerbee k OpNederland sgrondgebie dbestaa the t stroomgebiedva ndez ebee k uittwe ehelfte ndi eonderlin g zoverschillen ,da tz ehiern aaf ­ zonderlijk zullenworde nbehandeld .D elinkerhelf t (zuidwestelijk deel)omva tgebiedseenhede n 1to te nme t 18,d erechterhelf t (noordoostelijkgedeelte )2 0to te nme t26 .

DeSelzerbeek ,d elangst ebergbee kva nNederland ,i si nmorfolo ­ gischopzich tno gmaa rnauwelijk saangetast .D evervuilin gechte r isreed senkel edecenni a zodanig,da td ehydrobiologisch e betekenis vand ebee k thansno gmaa rgerin gis .D epotentie s zijnechte rno g steedsgroot .He tbeekda l isasymmetrisc hva nopbouw ,d enoord ­ oostelijke dalwand,di ezic ho pDuit sgrondgebie dvoortzet ,heef t eenhellinghoe k vangemiddel d 1:10 ,d ehellinge nva nhe tzuidwes ­ telijkdee lva nhe t stroomgebied zijnwa tminde rsteil ,globaa l methellinge nva n1 :20 ,me t eenkni kongevee rte rhoogt eva nd e 180m hoogtelijn .He tbeeknivea ute rhoogt eva nVaal slig to p + 180m ,bi jWahlwille ro pongevee r10 0m ,ee nverva ldu sva nca . 1:80 .

I.Linkerhelf tva nhe t stroomgebied Ditgebie dword tgevorm ddoo ree ndee lva nhe tplatea uva nVijle n met zijnnaa rhe tnoordooste n aflopende dalhellingen.He tplatea u ligto pca .50 0mete r+ NAP ,me tal shoogst epun t (vanNederland ) hetDrielandenpun t op32 1m hoogt ebove nd ezeespiegel . Hetplatea uva nVijle ni sopgebouw dui tformatie sva nhe tBovenkrijt , Vaalsergroenzan d enAken szand .Ongevee rte nnoorde nva nd elij n Lemiers-Holsetbestaa t deformati eui tGulpens ekalk ,eveneen s behorendeto the tBovenkrijt .He tplatea ui safgedek tme tvuursteen - eluvium:voedselarmevuursteenhoudend eleem ,me tee naaneengeslote n vuursteehlaago pbetrekkelij k geringediepte .He tbo sbestaa tvoor ­ namelijkui tloofhout ,naaldhou t enhakhoutrestanten ,di egedeelte ­ lijkto topgaan dbo szij nomgevormd .D ebetekeni sva ndez ebosse n isgroot .I nd eeerst eplaat si she tee nva nd emees tuitgestrekt e envoedselarmst ebosgebiede ni nZuid-Limburg ,di ete ngevolg eva n zijnrelatiev egrot ehoogt ebove n zeeniveaubijzonder eperspectieve n totinstandhoudin gbezi te ndaardoo rteven see nafgeleid ebetekeni s voorzij nomgevin gheef t (gradiëntsituaties).I nfloristisch / vegetatiekundigopzich tbeschouw dbezitte n dezebosse nwaardevoll e potentiëlemogelijkheden .D efaunistisch ewaard e isgroot ,e rkome n•'• ' X.29

19 4& Wittern

Partij 20 21 22

Wahlwiller 18

Nijswiller

26 / 17

1km

B Het Stroomgebied van de Selzerbeek x.30

dassen,boom -e nsteenmarters ,hazelmuizen ,roofvogel se nuile nvoor . De26 0m hoogtelij nvorm tongevee rd egren stusse nbo se ncultuur - land.Tusse nVaal se nVijle nbestaa t ditlaatst evrijwe loverwegen d uitgrasland ,te nnoorde nva nd ewe gVijlen-Mameli sbepaal td e akkerbouw inhoofdzaa khe tlandschapsbeeld .Bouw -e ngraslande n zijnintensie f incultuur .

Deovergan gbos-gras/bouwlan di so pd emeest eplaatse nweini g gestoord.D elandbouwinvloede ndi eva nhe tcultuurlan duitgaa nzij n hier,med edoo rd egunstig e ligging (hetbo slig thoger )nie t desastreus.D eovergangsgebiede n tenzuide nva nd eEpenerbaa nzij n gekenmerkt doorvaa k zeerfraai ehagen .Dwar so pd ehellinge nkome n enkeleholl ewege nvoor .He tdee l tennoorde nva nd elij nVijlen - Lemiersi si nhe talgemee narme raa ndez elandschapselementen . Devie rzijbeke nva nd eSelzerbee k stromendoo rzijdalen .Z ehebbe n hunbrongebiede n in,e nstrome nall e doorgrasland ,da tvrijwe l altijdto taa nd eoever sva nd ebeke nintensie f incultuu ris . Plaatselijkkome nlang sd ebeke nno genkele ,meesta lkleine , schralegraslandrestante nvoo re noo k sommigebronnen ,waaronde r enkelewaterrijk ehelokrenen ,zij nno gbijzonde rwaardevol . Van dezevie rzijbeke nva nd eSelzerbee kheef t deZieversbee kee n aantal zijtakkendi ehiero pafwateren .

Hoogstamboomgaardenva nbetekeni sworde n indi tbeekdalgedeelt e nauwelijksgevonden .

Deaa nd ebosse ngrenzend ecultuurgronde n zijnva nbetekeni sal s fourageergebied voorhamster s endasse nterwij loo kverschillend e ind ebosse nbroedend e roofvogels enuile nhie rhu njachtgebie d hebben.Enkel e storendedorpsuitbreidinge n ennieuwbou w (metnam e bijWolfshaag )doe nafbreu kaa nd ebetekeni sva nhe tonderhavig e gebied.Camouflerend ebeplantinge n (inrichtingva nfruitcultuur , indienrealiseerbaa rhoogstamboomgaarden )zij nhie rgewenst .

(B.1.t/ mB.18. ) B.1.Boawachteri jVaal s Hoogstedele nva nplatea ume tMalensbosc he nSchimperbosch . X.3 1

B.2. Vaalsbroekermolenbeek Hoge delen, Schimperbosch met vaak weinig gestoorde over­ gangen naar cultuurland. Gave Vaalsbroekermolenbeek met hydrobiologisch waardevolle bron die als put is ingericht. Een holle weg en enkele graften en heggen.

B.3. Molenbroekerbeek Loofbos op plateau en hogere delen van de dalhellingen. Brongebied van de beek, op oostelijke tak na morfologisch nog gaaf. Goede voorbeelden van puntbronnen en helokrenen. Midden- en benedenloop hebben een bergbeekkarakter. In het gebied zijn nog enkele heggen. De nieuwbouw van Wolfshaag is storend.

B.4- Wo1fhag er bee kda l Puntbronneni va n de beek zijn sterk verstoord, doch in faunistisch opzicht van betekenis (enige vindplaats van Diamesa spec, in ons land). Klein loofboscomplex op hellin­ gen bij "De Linde". Storende bebouwing van Wolfshaag. Voorts is er een enkel hegrestant.

B.5. Vaalserberg met bovenloop van de Zieversbeek Op de hogere dalhellingen ligt het Preusbosch dat op veel plaatsen weinig of geen gestoorde overgangen naar cultuur­ land te zien geeft. In cultuurland is een klein moerasje (op de grens met B.6.), een weg met heggen en enkele resten van heggen. Zieversbeek met bronnen onder de grond gewerkt. Bronnencomplex met waterrijke helokrenen met bronnenfauna en enigszins schrale vegetatie. Verdere bovenloop van de beek nog intact.

B.6. Zijloop Zieversbeek Op hogere dalhellingen het Preusbosch. In cultuurland resten van heggen en op grens met B.5« moeras­ sige laagte. Verder kleine schraallandcomplexen (droog).

B.7. Bebouwing kom Vaals Restanten van een graft en van heggen en enkele essenknoten en een paar kleine bosjes bij Klooster Bloemendal. X.32

B.8. Zijbeek Zieversbeek Cultuurland,twe eholl ewege nme thoutsingel s enlandgoedbo s metroekenkolonie .Bro nonde rvuilstort ,me t enkelehelokrene n enpuntbron .Benedenstroom s isbee khydrobiologisc h vanmee r betekenis (o.a.ijzerrij kkwelwater) .

B.9.Veyerho f enomgevin g Cultuurlandme t enkelegrafte ne nbebost ebred ewegbermen . Bronnen zijnvrijwe lverdwenen ,bovenlope n inbuize ngelegd . Dankzijgoed ewaterkwalitei t isbeekfaun ano gbewaar dgebleven . Deoever s zijnplaatselij k floristischva nbetekenis .

B.10.Midden-e nbenedenloo p Zieversbeek Cultuurgraslandme t enkelehegge ne nee ngru bplu spotentiee l interessantekwelzone s inda lva nd ebeek .Plaatselij k zware knotwilgene nessen ,ee npaa rholl ewege n (éénme tvuilstort) . Ondanksd evervuilin gva nhe twate ri sd ebenedenloo pva nd e beekno gsteed s (voornamelijkmorfologisch )va nbetekenis .

B.11.ZijtakYaalsbroekermolenbee k Broni see nverruigd ewaterarm ehelokren ebi jhe tgehuch tRaren . Indez ebebouwin gneem the tbeekj erioolwate ro pe nword t ernstigvervuild .Voort si se ree nhe ge nenkel ereste nva n heggen.

B.12.Vinnebroekerbee k Ophog e delenva nhe tda lMalens -e nHolsetterbosc hme tplaatse ­ lijkweini ggestoord e overgangennaa rcultuurland . Debronne n zijnmati gbemest .Middenloo p ismorfologisc hnie t sterkaangetast .I nhe tcultuurlan d zijnenkel ehegge ne nheg ­ resten,voort see nverruigd eholl eweg .

B.15.Claasvelderbeek enomgevin gHolse t Bronvijvers,i nHolse to.a .va nbetekeni svoo rvroedmeesterpadden . Debee k isvervuil d envergraven .I ncultuurlan d enkeleholl e wegen,ee ntienta lhegge ne nee nfraai eLindelaa ne nee ngraft . Eenhoogstamboomgaar d entwe ebelangrijk epoele nbi jd ekerk . X 3?

B.14.Da lva nd eHermensbee k Dehelf tva ndi tgebie dword t doorhe tHolsetterbosc h ingenomen. Ditgrens t aanakker -e ngraslan d ene rzij nplaatselij kwa t storingsinvloeden herkenbaar.Elder s zijnovergange nno ggaaf . Oplager e deleni scultuurland ,graslan d enakker se nklei n aantalgraften ,2 hoogstamboomgaarde ne nee nzesta lholl ewegen , waaronder zeerfraaie ,e nee nLindelaan . Bronnencomplexva nEinrad eme t zeerbelangrijk ehelokrene n enhe tbelangrijkst erheokrene-fragmen tva nMergelland . Beek gaafme trijk efauna .Divers ekwelstroke nwaarva nee naa n drogerschraalland .Akker si nbosran dpotentiee lwaardevol .

B.15.Da lva nd eHarleserbee k Opplatea ue nhog edalhellinge nhe tKerperbosch . Inhe tcultuurlan d zijnenkel eholl ewegen ,hegge ne nee n drietalhoogstamboomgaarde n enee nfloristisc hbelangrijk e wegberm.Bronne nva nd ebee k zijndermat egedegenereer dda t herstelnauwelijk smogelij k lijkt.Bee k eveneensvervuil de n rechtgetrokken.

B.16.Cultuurlan d tenooste nva nVijle n Complexakker se ngraslande no pd eplateauhellinge nwaari n eenaanta lholl ewegen ,heggen ,ee nri jessenknote n enee n bron inee nbetonne nbak .Verde ree ndroogda lme tschraalgras - landvegetatie opvuursteeneluvium .

B.17.Dalhellinge n tussenMameli se nNijswille r Enkelefloristisc h interessante droge schrale graslandrestanten (waaronderee ncomple xva nca .1 5ha )versprei d tussenakker s encultuurgrasland ,deel sva nactuel edeel sva npotentiël e waarde.Voort s eenbebost egru bme tdassenburcht ,ee ntweeta l wegbermene ntwe epoelen .

B.18.Dalhellinge n tussenNijswille re nParti j Cultuurlandme t enkeleheggen ,ee nvierta lholl ewege ne n verscheidene graften.Voort senig efloristisc h interessante wegbermen,o.a .lang sd everhard erijksweg ,e nenkel erestante n vandrog e schralegraslanden .I ndi tgebie d zijntwe epoele n verdwenen. X.34

B.H . Rechterhelft vanhe t stroomgebied Inweze nka nhie rfeitelij knauwelijk sva nee n"dalgedeelte " wordengesproken .D ebee k stroomthie rnamelij k vrijweldirec t aand evoe tva nd esteilst ehellin gva nhe tasymmetrisch ebeekdal . Deze steilehellinge nvorme nd eabrupt e zuid-e nzuidwestran dva n hetplatea uva nBahneheide .Di tplatea uda tzic hi nDuitslan d voortzet,i sopgebouw dui tKunrade rkalk ,terwij l dehellinge n uitGulpens ekal kbestaan« ,Dez eformatie s zijno phe tplatea ue n hoogo pd edalhellinge nbedek tme tverweerd ekrijtbodem sme tee n hoogpercentag e (<40% )lössleem .

Lagero pd ehellinge nbedekke ncolluvial eleembodem sd eonder ­ liggendekrijtgronden .He tplatea ubereik t inNederlan d tennoord ­ oostenva nNijswille rme t 180m +NA P zijngrootst ehoogte ,i n Duitslandvorm t deSchneeber gme t 180m te nnoorde nva nVaal she t hoogstepun tva ndi tplateau .

Metuitzonderin gva ntwee ,tesame nca .7 5h agrot eboscomplexen . hetColmonderbosc h enhe tPlatt ebosc h bestaathe tgehel erechte r deelui tcultuurgrond ,voo rd ehelf tgraslan dvoo rd ehelf takkers . Het deelte nnoorde nva nNijswille re nVahlwille ri sgekenmerk t dooree nrelatie fgroo taantal ,deel sno gbijzonde rgav egrafte ne n enkele zeerfraai eholl ewegen .D ehellinge nzij ngrotendeel sno g onaangetast.Ofschoo nd ecomplexe nakker -e ngraslan dvri jgroo t vanomvan gzijn ,maak the tlandschap ,doo rd ediep edalinsnijdingen , graftene nholl ewege nplaatselij k tochee nkleinschalig eindruk . Dedorpe nWahlwiller ,Nijswille r enMameli sligge ndirec taa nd e voetva nd ehellinge nlang sd ebeek .D ehellinge n zelf zijnnie t bebouwd.

Hetkleinschalig e landschapme t zijngrafte ne nholl ewege ni s rijkaa nvogels . Doord evariati ei nd ebodemtypen ,e nhe tfei tda the tgebie dal s geheelweini ggestoor d is,i sd epotentiël ewaard ebijzonde rgroot . Detrofie-gradiën tdi ed eomgevin gva nhe tVijlener -e nVaalse r plateaukenmerkt ,ontbreek thie rechter .Daarentege ni sd eaan ­ wezigheidva nkrij taa nd eoppervlakt ehie rwee ree nzee r positievefacto r (n.b.krijthellinggrasland) . X.35

B.19•Dalhellin g tennoordooste nva nWitter n Grootschalig cultuurlandschap (voornamelijkakkers )me tee n graft enee nholl eweg .Potentiee lwaardevo lgebied .

B.20.Dalhellinge n tennoorde nva nWahlwille r Cultuurlandschap met eengroo taanta l deels zeerwaardevoll e graften,enkel eholl ewege ne nwegberme ne nee nkalkgraslandje . Erzij nno genkel ehoogstamboomgaarden . Hetbetref thie ree ngav edalwan ddi eno gweini gi saangetast .

B.21.Dalhellin gva nd eKruisber g Cultuurlando p steiledalhellin gme t eengrub ,ee ntweeta l potentieelbelangrijk evri jschral ewegbermen ,enkel egrafte n enhegge ne nee npoel .Weini gaangetas t gebiedme tgoed emoge ­ lijkhedenvoo rnatuurbeheer .

B.22.Droogda lte nnoorde nva nNijswille r Cultuurlandschap methoogstamboomgaar d enenkel e restendaarvan , een8-ta lgrafte ne nee nholl eweg .D ebelangrijk egru bword t bedreigd doorbrand ,vuilstor t enbeweiding .Voort slig te r eenklei nloofboscomplex .Bi jNijswille r isee nholl ewe g opgevulde nzij ngrafte ngeëgaliseerd .

B.23.Droogda l tennoordooste nva nNijswille r Hetcultuurlandschap ,2 grot eakkercomplexe ngescheide ndoo r grasland,vertoon t eenvri jkleinschali gpatroon .He t isrij k aan,vaa k zeerwaardevolle ,graften ,e ne rlig tee nzee rbelang ­ rijkegrub .Voort skome ne renkel eholl ewege nvoo re nee n kleinaanta lheggen .I ndi tdeelgebie d liggenverde rno g4 deelsactueel ,deel spotentiee lbelangrijk e drogeschral e graslandresten.He tgehel egebie di spotentiee lgezie nzee r waardevol.He t zuidwestelijke deeli sster kaangetas t doord e nieuwbouwva nNijswiller .

B.24.Omgevin gPlattebossche n Hetboscomple x isva ngrot enatuurwetenschappelijk ewaarde .I n hetomringend ecultuurlan dkome nenkel ebloemrijk ewegberme n voor,ee ntweeta lgraften ,doo rbeweidin gaangetast . Hetpotentiee lno gwaardevoll e gebied degenereert echteri n sneltempo . X.36

B.25.Zuidelij k deelva nPlattebossche n Tussen dezebosse n enhe tColmonderbo slig tee nplatea u enee ndroogdal .He tcultuurlan d ishie rster kbemest ,hetgee n o.a.oo kto tuitin gkom t ind ester kgeëutrofieerd ebosranden . Eri sno gslecht séé npoe laanwezi g (waarinTrituru salpestris) . Erzij nno gmaa renkel eheggen ,knotbomen ,grafte ne nholl e wegendi eall e sterk inverva l zijn.Potentiee l ishe tgebied , ondanksingrijpend e cultuurinvloeden,no g steedsva nbetekenis .

B.26.Colmonderbosc h Ditbo sda the tplatea ue nd ehoger edele nva nhe tdroogdal _ omvat isva ngrot ebetekeni s inbotanisc h enzoölogisc hopzicht , Inhe taangrenzend ecultuurlan d liggendeel sgave ,deel s doorbeweidin gaangetast egraften ,ee nstukj e schraalgrasland . Eengru bi nhe tgebie d isgedeeltelij k metafva lui the t Kloostervolgestort . x.37

C.He t stroomgebiedva nd eEyserbee k Ditbeekda lword taa nd enoordzijd ebegrens d doorhe tplatea uva n Ubachsberg,aa nd ezuidkan tdoo rda tva nBahneheide .Beid eplateau s bereikenee ngemiddeld ehoogt eva nongevee r20 0m bove nNAP , terwijl dehoogt eva nd edalbode m varieertva n9 5m i nhe twestelijk e deelto tongevee r14 0- 15 0m bovenstrooms .D ebronniveau sva nd e Eyserbeek enhaa rzijtakke nligge no pca .17 0m + NAP .He tca .300 0 hagrot egebie dword t in0- Wrichtin gdoorsnede n doordez ebeek .On ­ geveerevenwijdi ghieraa nbevind t zicho pd edalbode m despoorlij n Valkenburg-Aken,deel singegraven ,deel sgetraceer d ópee nopgeworpe n dijklichaam.D edalhellinge n zijn,voora laa nd enoordkan tvaa k bijzondersteil .Hellinge nva n1 :6 e n1 :7 (bijvoorbeel di nhe t graftenlandschapbenoorde nOvereys )zij nbeslis tnie tzeldzaam . Bovendien zijndez ehellinge no pta lva nplaatse ndoorsnede nme t dwarso pd ehoogteliggin gverlopend e erosiedalen.Te nzuide nva n Simpelveld zijnd ehellinge nrelatie fwa tflauwer .Plateau se n dalhellingenbestaa nhie rui tafzettinge nva nhe tBovenkrijt ,he t oostelijk deelui tVaalse r zand,d ewestelijk egedeelte nui tKun - raderkalk ,terwij ld eondergron d ind edalbode m overwegendui t Gulpensekal kbestaat .Dez eoud eafzettinge n zijnme tkrij te n krijtverweringsgronden (doorgaansme tmee rda n40 %lösslee m gemengd) bedekte nme tlössleemgronde nzonde rA-laag .

Inhe tbeekda lligge nbehalv e enkelekleiner e dorpen (Piepert,Ey s enOvereys )oo kd egroter ewoonkerne nSimpelvel d enBocholz ,terwij l ooko pd eplateau sverschillend e dorpenliggen .A lme ta li smee r dan30 0h a(rui m10 %va nhe tgebied )bewoond .Di ti svoo rMergellan d eenbijzonde rhog ebebouwingsdichtheid . Dedalbode mis ,afgezie nva nd ebebouwin ggrotendeel sal sgraslan d ingebrui kda t zeerintensie f incultuu ri se ngee nui toogpun t vannatuurbehou dwaardevoll e elementenbevat .

Deplateau saa nbeid e zijdenzij neveneen sintensie f ingebruik , ongeveervoo rd ehelf tal sakkerlan d envoo rd eander ehelf tal s grasland.Zowe lakkerlan dal sgraslandcultuu rworde ngrootschali g bedreven.O pd erelatie fflauw ehellinge n tenzuide nva nd eEyserbee k komenslecht senkel eheggen ,grafte ne nholl ewege nvoor .D ehellinge n aand enoordzijd e daarentegen zijngekenmerk t dooree ngrote raanta l waardevollegrafte ne nholl ewegen .E rkome nenkel ehoogstamboom - gaardenvoo re nenkel egoe dontwikkeld eheggen . x.58 X.39

Bossen zijnslecht s spaarzaam vertegenwoordigd indi tgebied . Het zijnd eEyserbossen ,te nnoorde nva nPiepert ,he tbo sva n KasteelGoedenraa d enenkel eversprei d inhe tda lgelege nklein e bosjes.Dez ebosse n zijnva ngrot ebetekenis ,voora lal sbroedgebie d voorroofvogel s enuilen .D ebosse nherberge nverder :das ,eikel - muis (beidente nnoorde nva nPiepert) ,boommarte rterwij l ind e periode 1950-19^2regelmati ghamster swerde ngesignaleerd .

DeEyserbee k isevenal shaa rbronne ne nzijtakke nernsti gverstoor d doormenselijk e ingrepen.Toc hi sme tnam ed ebovenloo pno gpoten ­ tieelva nbetekeni somda td emorfologi enie tonomkeerbaa ri saange ­ tast,zoda te rmogelijkhede nvoo rherste l aanwezigzijn .

Hetgehel egebie d ispotentiee lwaardevol ,doorda td ebode mee n grotemat eaa nvariati evertoon t ene ro pverschillend eplaatse n kalkaa nd eoppervlakt ekomt .Me tnam ed esteil ehellinge naa nd e noordzijdebiede nbi jee njuis tgevoer dverschralingsbehee rgoed e mogelijkheden. Ookd ebeekdalgraslande n zijnplaatselijk ,potentiee lgezie nwaardevol .

C.1.Linkerdalhellin gva nd eEyserbee k enrechterdalhëlf tte n noordoostenva nSimpelvel de nBochhol z Cultuurland,akker szowe lal sgraslan dme tbebouwin gva n Simpelveld,Bochhol ze nBochholtzerheide .I ndi tbetrekkelij k grootschaligcultuurgebie d (oppervlakteca .150 0ha )kome n nogenkel e tientallengraften ,holl ewegen ,schral ewegberme n enhegge nvoor .Voort swerde n8 poele ne ndrinkbakke ngevonde n dieva ngrot ebetekeni s zijnvoo ramfibieën .Twe epoele nware n verdwenen.

C.2.Platea ume tdroogdale nbi jBosschenhuize n Sterkhellen dcultuurlan dme to phe tplatea ue ndele nva nd e droogdalengrootschalig e akkers.Ron dBosschenhuize nwa tboom - gaardjes,ee nenkel eholl ewe ge nee npaa rgraften .Plaatselij k eenkalkgraslandj ee nverde rpotentiee lgezie ngunstig esitua ­ tiesvoo rverschralin g (armere zandbodems)bove nlager ekalk - hellingen. x.40

C.3 «Hellin gbi jBulkemsbroe k Voornamelijk sterkhellend e akkersme t eenbetrekkelij kgroo t aantalgraften ,ee nvierta lholl ewege ne nee nenkel eheg .

C.4»Droogda lte nzuide nva nTrintele n Opplateau se nhoogst edalwande ngrootschali gakkerlandschap , vooral inhe tdroogda l zelfenkel eholl ewegen ,waaronde ree n bijzondergaa fvoorbeeld ,e nvri jvee lgoed egraften . Driewaterbevattend epoelen ,o.a . eenme tgeelbuikvuurpadden , enenkel eheggen .Voort see ndoo rbegrazin gaangetas tbosj e enenkel eleemgroeve s ind esteildalwanden .

C.5>Dalhellin gbi jOverey s Opdez efraai ehellinge nlig the tbo sva nhe tlandgoe dGoeden - raad.E rkome n zeervee lbijzonde rgav egrafte nvoor ,waarva n eree nto td efraaist eva ngehee lMergellan dka nworde ngerekend . Verderenkel eholl ewege ne nheggen .Potentiee l enactuee l isdi tdeelgebie dbijzonde rwaardevol .

C.6.Droogda lbi jEy s Indi tster kgeaccentueerd e droogdalligge n zeerveel ,meesta l goedontwikkeld egraften ,enkel eholl ewege ne nvee lheggen . Verder3 poele ne nenkel edrinkbakke ndi eva nbetekeni szij n vooramfibieën .He tcomple xi sactuee l zowelal spotentiee l vangrot ewaarde .

C.7.Eyserbosse nme tdalhellinge nbi jPieper t DeEyserbosse n zijnva ngrot ebotanisch ee nzoölogisch e betekenis.Aa nd ebenedenkan t vanhe tbo szij nbijzonde rgav e overgangennaa ree ngoe dontwikkel dkalkgraslan d opd ehellingen . Belangrijkebronsituatie s aand evoe tva nd ehelling .Verde r komene rzeke r3 0grafte nvoo rwaaronde renig e zeergoe dont ­ wikkeldevoorbeelden ,enkel ebotanisc hrijk eholl ewege ne n eenklei nkwelgebie dme tgoudvei l enreuzepaardestaart . X.41

D.Droogdale ntusse nUbachsber ge nWi.jlr e Ditca .90 0h agrot edeelgebie dword t in0- Wrichtin gdoorsnede n dooree n4 k mlan gdroogda lda tzic hongevee r 30-70m diepi nhe t plateauva nUbachsber gheef tingesneden .O pd ezuidhellinge nkome n zevendwarsdale nvoor ,waarva nhe tgrootste ,te rhoogt eva nEikenrad e + 2k mlan gis .Di tdalensystee m geeftaa nhe tlandscha p eenopvallen d relief. Hetplatea uva nUbachsber ge nd eomgevin gva nEikenrad ebestaa ti n deondergron dui tOligoceen , terwijlverde rKunrade rkal ke nGulpene r kalkvoorkomen .O phe tplatea u zijndez eafzettinge nme tlösslee m bedekt enme t grindhoudende grondenplaatselij kme tkrij t gemengd. Ind edale nworde ncolluvial eafzettinge naangetroffen .

Alhoewelhe tgebie d alsgehee lbeschouw d tengevolg eva nd ehie r uitgevoerde ruilverkaveling sterkafgetakel d is- tientalle n graften,vel eholl ewegen ,kilometer shegge ne nhage n zijnva nd e aardbodem weggevaagd -kome n erplaatselij kno ggav e delenvoor ,di e meestalmaa rklei nva nomvan g zijn.Enkel e steilehellinge ndrage n noggrafte n enholl ewege ne nron dUbachsber gkome nno ghoogstam - boomgaardjesvoor .D eno gresterend e graften enholl ewege nworde n vrijwel alle sterkbedreigd .T evreze nval t dat,wannee rnie t snel wordt ingegrepen,binne n enkele jarend elaatst egrafte nverdwene n zullen zijne nd eholl ewege ndoo rbrandnetel s gedomineerd zullen worden.

Landbouw, akkerbouw engraslandcultuu rworde ngrootschali gbedreve n enhe t isallee naa nhe trelie fva nhe tgebie d tedanke nda the t geheel inlandschappelij kopzich tbezie n tochno gee nprettig eindru k maakt.Lokaa lkome nfragmente nvoo rva nkalkhellinggrasland .

Gedurende deinventarisatieperiod e 1950-1962wer dhe tgebie dvri j intensief doorhamster sbewoond .Ove rd ehuidig e populatiedichtheid isniet sbekend .

Doorhe t sterkerelief ,d egevarieerd e bodemopbouw enhe tlokaa l voorkomenva nkal kaa nd eoppervlakt e ishe tgebie dpotentiee l nogsteed sva ngrot ewaarde .Bi jee ngoe dgerich t verschralingsbeheer zijnhie rgoed emogelijkhede nvoo rd etoekomst . E

LL. X.43

D.1 .Noordelijk e dalwandva nd eGeul ,tusse nEyserbo se nFromber g Vrijster khellen dgebied ,doo rtwe edroogdale nversneden . Eendee lva nd eEyserbossen ,va nbelan gvanweg e deplaatselij k goedontwikkeld ebos -e nzoomvegetatie s envoo rbijvoorbeel d das(burcht )e nwespendie f (broedplaats),lig ti ndi tgebied . Plaatselijk dagzoomtkalk ;o penkel eplaatse n (wegbermen,lang s despoorbaan ,enkel egrafte ne néé nweilandje )goe dto tzee r goedontwikkeld ekalkgraslandvegetaties .I nwa twellich td erijkst e wegbermva nZuid-Limbur gi swer dnaas t dekarakteristiek ekalk - soortenoo kduivelsnaaigare naangetroffen .I nhe tgebie dbevinde n zichee nachtta lgoe dto t zeergoe dontwikkeld eholl ewegen ,te n deleme thoutig egewasse nbegroeid ,voo ree nande rdee lme tgrazig e vegetaties.I nhe tlaatst egeva lplaatselij k watkalkgrasland - fragmenten.Voort skome nrui m20 ,te ndel egoe dto t zeergoe d ontwikkelde,grafte nvoor ,me to péé nplaat see ndassenburcht . Hetcultuurlan d (akkers,vri jvee lgrasland ,enkel eboomgaarden ) wordt intensiefgebruikt .

D.2.Hog eru gte nnoordooste nva nVijlr e Grootschaliglandbouwgebied ,afhellen dnaa rFromberg ,me tenkel e mino fmee rvlakk e droogdalen.No gslecht senkel erestante nva n graften,ee nenkel eholl ewe ge nee nster kverruigd egrub . Heggenno gslecht srudimentai raanwezig .

D.3.Droogda lbi. jEikenrad e Vertakt droogdal,da tto td esteilst eva nZuid-Limbur gbehoort . Tendel ebegroei dme thoutig egewassen ,me tplaatselij k sterke ruderaleondergroei ;te ndel emi no fmee rgrazig .Plaatselij k herfsttijloos.Sterk eeutrofiërin gte ngevolg eva nwaterlozin g ind egru be ndoo rintensie fagrarisc hgebrui kva nd eaangren ­ zendegronden .O pdalflanke nvele ,te ndel eafgetakelde ,graften . Voorhe toverig e zeerintensie fi nagrarisc hgebruik ;plaatselij k nogenkel ehoogstamboomgaarde ne nheggen .

D.4.Heuvel se ndroogdale nte nnoorde nva nEikenrad e enMingersber g Zeergrootschalig ,ster kgenivelleerd ,intensie fagrarisc hgebruik t gebied.Tientalle ngraften ,verschillend eholl ewege ne ngrubbe n envel ehegge nzij nhier ,i nhe tkade rva nd eruilverkavelin g Zansdalerveld,va nd eaardbode mweggevaagd . X.44

Plaatselijkno g (restantenvan )graften ,a lda nnie tme thoutig e gewassenbegroeid ;enkel eholl ewege nme tgoeddeel sruderal e ondergroei (plaatselijkme tkompassla) ,ee nal svuilstor tge ­ bruiktegrindgroev e enenkel eheggen .Verdwene ngrafte nvaa kno g doordagzomend ekal k teonderscheiden .

D.5.Vrakelber g ca. Gebiedme t steile zuidhellingenme ttientallen , alda nnie t methoutig egewasse nbegroeide ,graften ,twe egroter e droogdalen eno pd ehoogst e delen plaatselijkme tpotentiee lvoedselarmer e gronden (Schaapsdries).Twe eboscomplexen ,waarva néé no pvoor ­ maligelandbouwgrond ,me tdaari nvel egraften .Enkel egoed e kalkgraslandjes(buite nhe treservaat )i nee nwegber m eno pee n picknickplaats.I nhe tlaatst ete ngevolg eva nintensiev ebetre ­ dingplaatselij k alvervange n doortrivial etredplanten ;tege n bosjeaa nee ngoe dontwikkel d zoomgezelschap(o.m .spinnenorchis) . Vrijwelall egrafte nzij nthan sster kaa naftakelin gonderhevig , doordat ze,hoewe ltijden sd eruilverkavelin g zelfnie tver ­ nietigd,bi jd etoedelin gbinne ngrot ekavel szij nkome nt eligge n enn udoo rweiden dve eworde nafgetrapt . X.45

E.Gebie d tussenValkenbur ge nRansdaa l Ditgebie dlig to pd ezuidflan kva nhe tplatea uva nïïbachsberg enhe tword t doorsneden dooree ndrieta l erosiedalenme tzijdale n dieaa nhe tlandscha p eentamelij kgeaccidenteer dkarakte rverlenen . Hetword t intwe ehelfte nverdeel d doord espoorlij nva nSchi no p Geulnaa rHeerlen .Aa nd ezuidzijd eword t degren sgevorm d doorhe t Geuldal,daarva nechte rgescheide ndoo rd espoorlij nValkenbur g- Schino pGeul ,

Degeologisch eondergron dbestaa tui tformatie sva nhe tMiocee ne n hetOligoceen ,di eechte ronde rdikk elösspakette nschui lgaan .O p dedalhellinge nligge ngrindhoudend ebodem se ncolluvial eafzettingen , lokaalgemeng dme tkrij t enzand .

Degrootst ehoogt eword tbereik to phe tplatea u tenzuide nva n Ransdaalo p16 5m +NAP .He tGeulda llig tongevee ro p7 0- 8 0m bove n zeehoogte.O pd eplateau s end ehellinge nword thoofdzakelij kakker ­ bouw bedrevene nwe lo pgrootschalig e wijze.Plaatselij kkome ngras ­ landenvoo re nenkel e delenwaa rno ghoogstamboomgaarde nworde n gevonden,voornamelij k rondRansdaa lwaa roo kno gsporadisc henkel e minderintensie f incultuu rgebracht egraslandje swerde naangetroffen . Rondom dezenederzettin goo kenkel ehagen .

Eri sweini gbos ,allee nhe tbo sbi jSchaesber ge nhe tdaaraa ngren ­ zendebo sda tdoo rd espoorlij nword tdoorsneden ,zij nvermeldenswaard . Hetlandscha p isvoort si nnadelig e zinbeïnvloe d dooree nuitgevoerd e ruilverkaveling diezee rnadrukkelij khaa rstempe lo phe tgehee l heeftgedrukt .I nd edriehoe k tussenbeid e spoorwegenligge nno g enkelefraai egrafte no pd edalhelling .D e"Ach tBundersweg",voorhee n eenva nd efraaist eholl ewege nui the tgebie di snagenoe gverdwenen .

Gedurende deinventarisatieperiod e 1950-1962werde ni nhe tgebie d nogo pta lva nplaatse nhamster saangetroffen .I nhe tbo sSchaesber g werdendas ,eikelmui se nboommarte rgesignaleerd .He tgebie dte nnoord ­ westenva nd espoorlij nSchi no pGeu l- Heerle ni sva nbelan gal s fourageergebiedvoo rd edasse nui td eomgeving . Doord evariati e inbodemopbou w end eplaatselij k steilehellingen , medegezie nhe tvoorkome nva nrelatie fkalkrijk ebodems ,zij nhie r mogelijkhedenaanwezi gvoo rrelntroducti eva nkalkhellinggraslande n oprendzina' se nschral egraslande no parm evuursteen -e ngrindgronden . E X.47

Bepotentiël ewaard eva. ndi tgebie d isdaaro m groterda nzij nactuel e betekenismomentee l zoudoe nvermoeden .

E.1.St .Piete re,o . Betrekkelijk grootschalig,intensie fgebruikt ,landbouwgebie dme t eentweeta lholl ewegen ,enkel egraften ,waaronde réé nzee rlang e diete ndel eme thoutig egewasse n isbegroei de nee nbosj eme tee n mino fmee rruderal eondergroei .Ee nenke lrestan thoogstamboomgaard . Eendee lva nhe tSohaasbergbo slig tbinne ndi tgebiedsonderdeel .

E.2.Sohaasbergbo se.o . Indi tgebiedsonderdeel ,doorsnede n dooree nspoorbaan ,lig the t grootste deelva nhe tSohaasbergbos .Di tbo slig to pee nzee rge ­ varieerdebode mme tonde rmee rcontactsituatie s tussenkrij te n grint.O pverschillend eplaatse nkom the tkrij t aand eoppervlakte . Hetbos ,voo rzove rhe tloofbo sbetreft ,draag tee nCarpinion - karakter.D eoostran dwa svroege rgekenmerk t doorovergange nnaa r kalkgraslanden.No gsteed sbied the tbo sme tomgevin ggoed epoten ­ tiesvoo rnatuurbeheer .Buite nhe tbo slig tno gee nenkel eholl e wege nenkel egrafte ntemidde nva ngrootschali g akkerbouwgebied.

E.3.Platea ue nhellinge nbi jVale m Ditster kgeaccidenteerd e deelva nhe tplatea ubestaa t inhoofdzaa k uitakkers ,graslan de nd ebebouwin g tussenWale me nSchi no pGeul . Erkome nno genkel eholl ewege nvoor ,enkel eklein ebosperceeltje s enee npaa rholl ewegen .

E.4.Ransdaa l Degevolge nva nd eruilverkavelin gRansdalervel d zijn,oo ki ndi t deelgebied zeernadrukkelij k zichtbaar,direc te nindirect .Direct , doordatee ngroo taanta lgrafte ne nhegge ne nverschillend e -a l dannie t- holl ewege n (waaronderd eberoemd eAchtbundersweg ) volledigi sweggevaagd ;indirect ,doorda td eresterend eelemente n ophe togenbli k snelaftakelen .Vel egrafte nworde nhie rbespote n enstaa nderhalv ebloo tea nerosie .He tgrondgebrui k isbijzonde r grootschalig (vnl.akkerbouw ;ee nzee rgrot elaagstamboomgaard) . De"gespaarde "holl e vég tenooste nva nd eAchtbunderswe gbijvoor ­ beeldvertoon ti ntoenettand emat «ee nruderaa lkarakter ;ee nrestan t vanee nholl ewe gi si ngebrui kal svuilstort . X.48

Hetwegenpatroo n isingrijpen dveranderd .Ron dRansdaa lzel fi s hetlandscha pno gbetrekkelij kkleinschalig ,me tvee lheggen , enkelegoed e- zi jhe tgeasfalteerde -holl ewegen ,terwij loo k despoorbaa nno genkel eleuk e soortenoplevert .

E.5.Bro ni nbebouwd e sfeer"Schoonbron " Evenals indeelgebie d 4« zijnoo khie rdiep ewonde ngeslage ndoo r deruilverkaveling . Inhe t droogdal tenzuidweste nva nd eSchaaps ­ dries (waarvanallee nd enaa mno gherinner t aanhe t eertijdsvoedsel - armekarakter! )i sd edirect e invloedno ghe tmins t sterk:slecht s enkelegrafte n alsmede eendee lva nee nholl ewe gzij nhie rverdwenen ; eenenkel egraf t draagt zelfsno gee nwa t soortenrijkerebegroeiing . Het landschap rondPromber g is,mededoo rd ete ndel erij kbegroeid e hollewege n end evel eno gresterend eheggen ,no g steedsaantrek ­ kelijk.D e "Schoonbron"di eal shelder ,drinkbaa rwate rontspring t isgehee l ind ebebouwd e sfeergetrokken .He t aanhe tbeekj egren ­ zendegraslandpercee l isnie tva nbetekenis . X.49

F.Rechterhellinge nva nhe tGeulda l tussenKlimme ne nMeersse n Deplateau se nd ehellinge n zijnwa tbetref t dediep eondergron d opgebouwdui tOligocèn eformaties , één smallestroo k inhe tGeulda l uitMioceen .D eplateau s zijnme tlö'sslee mbedekt ,terwij lo pd e hellingenvuursteeneluvium ,gemeng dme t zand-e ngrindbodem svoorkomen . Ind edale ncolluvial eafzettingen .

Hetgebie dword t doorsneden dooree nnegenta l erosiedalen diehu n oorspronghebbe no phe tplatea uva nUbachsber ge ndi ealle ni nhe t Geuldaluitmonden .Doo renkel eva ndez edale nstrome nbeken ,waaronde r deMinderbee k end eStassenbee kme tnam emoete nworde ngenoem di n verbandme t degrot ebetekeni sva nhu nbron -e nkwelgebieden ,waari n enkelebijzonde rwaardevoll ebronbosvegetatie sworde naangetroffen .

Deplateau sdi eglobaa ldoo rd e13 0m hoogtelij nworde nomsloten , zijni nhoofdzaa k alsakker si ngebruik .He tcultuurpatroo nva n dezeakker si sbijzonde rgrootschali gva nkarakter .Plaatselij k komenenkel egraslande nvoor ,i nhoofdzaa k tussenRaa re nMeerssen . Hetgehel egebie dword tgekenmerk t dooree nvri jgrot ebewonings - dichtheid,me tnam ed e"toeristendorpen "Valkenburg ,St.Gerlac h enMeersse ndiene ni ndi tverban d teworde ngenoemd .

Erligge ni ndi tgebie denkel ewaardevoll eboscomplexen ,bijvoorbeel d hetdoo rStaatsbosbehee r alsnatuurreservaa tbeheerd eRavensbosc he n dete nweste nhierva ngelege n3 boscomplexe n dietesame nhe tKloos - terboschvormen .

Ind evijftige r jarenwer dhe tcentru mva ndi tgebie dno gvri jin ­ tensiefbewoon ddoo rhamsters .I nhe tRavensbosc hwerde nboommarter , steenmartere ndasse nwaargenomen . Verderzij ne renkel egoe dbegroeid egrafte nonde rander ete nzuide n vanRaar ,Kluisakker se nKattenbeek .Bi jd eHeiho fligge nenkel e enigszins schralegraslandjes .

F.1.Overst eHerkenber g Een,med e doorverstedelijking ,vri jkleinschali ggebied ,me t veelgoe donderhoude nheggen ,enkel e- deel sme topgaan dhou t begroeide- graften ,hoog -e nlaagstamboomgaarden ,graslandje s enee nholl eweg . x.50 c 1 CD (f) CO 1 CO •*—• k_ CD m CD E TD ^ D r <1> n> (') i_ O) 0 c E 03 E * k_ O r ü CD ^ co x.5 1

F.2 . Stroomgebied Minderbeek De Minderbeek, een aantal bronnen en een kwelbron.

De Minderbeek wordt gevoed door een aantal bronnen en een kwel­ bron inhe t ten zuidoosten van Raar gelegenmees t westelijke deel van het Kloosterbosch. Inhe t bos bevinden zich enkele, ten dele met bronbosvegetaties dichtgegroeide,vijvers . Inhe t oostelijke deelme t name wordenuitgebreid e en zeerbelangwek ­ kende bronbosvegetaties aangetroffen. Het noordelijke deel van het bos,i n een droogdal,vertoon t over tientallen meters (tot halverwege het complex)d e invloed van het niet-beboste deel van het droogdal,da t als grasland in gebruik is.Lang s de oost- enwestran d is die invloed, zijhe t minder ver, eveneens waarneembaar.

Ten zuiden van Raar bevindt zich een tamelijk gaaf,va n veel graften, heggen en (restanten van)hoogstamboomgaarde n voorzien, graslandgebied. Enkele percelen (paardewei )worde n betrekkelijk extensief gebruikt. Inhe t meest zuidelijke deel wordt groot­ schalig akkerbouw bedreven; hier loopt eenholl e weg.

F.3.Dee lHouthemervel d Grootschalig akkerbouwgebied, met één tamelijk ruderale,holl e weg.

F.4. Stroomgebied Stassenbeek In dit gebied bevindt zich een deel van het Kloosterbosch. De randen hiervan vertonen,plaatselij k sterker dan elders,d e invloed van de grootschalige en intensieve akkerbouw op deaan ­ grenzende hogere gronden. Inhe t bos bevinden zich de - zeer belangrijke -bronne n van de Stassenbeek. Het zuidelijke deel van het gebied bestaat ten deleui t grootschalig bouwland, ten deleui t van graftenvoorzie n grasland. De graften zijnover ­ wegend grazig. Plaatselijk resten van hoogstamboomgaarden.

F.5.Kloosterbosc h e.o. Ten dele grootschalig landbouwgebied,ten dele (klei-akkers) kleinschaliger,me t geïsoleerde boomgroepen, een enkele holle weg, enkele graften.Voort s 2groter e boscomplexen (Klooster­ bosch)e n twee kleinere,all eva n grote betekenis.D e randen vertonen plaatselijk storingsinvloeden vanuit het aangrenzende cultuurland. Inhe t oostelijke deel van het gebied een holle weg met opgaandhout . X.52

F.6.Ravensbosc he.o . Deomgevin gva nhe ti nhe tnoorde nva ndi tgebie dliggend e Maasdali see nfraa ikleinschali ggebie dme tta lva ngoe d onderhoudenheggen ,hoog -e nlaagstamboomgaardje se nenkel e hollewegen .D eStrabekervloedgraa fword tperiodie k gevoeddoo r tweeui tdi tgebie dkomend evloedgrave n alsmede,permanent ,doo r eenvri jgroo taanta lbronnen ,di eall eoo kva nbetekeni szij n inbiologisch ezin .

Dehoger egronde ni nhe tgebie dworde ngrootschali ggebruikt . Eenenkel eholl ewe gi sverdwenen ;ee naanta lgrafte nis ,te n deleme thegge nen/o fopgaan dhout ,no gwe lintact . Benedenstroomslang sd ebee ki see ndee lva nd eaa nd ebee k grenzendegronde nintensie f engrootschali gi ngebruik ,terwij l eenande rdee lkleinschalige rva nkarakte ri s(holl eweg ,hoog ­ stamb oomgaard ,goe donderhoude nheggen) .I nee nklei neikenbosj e mette ndel eschrale ,te ndel eruderale ,ondergroe ibroed tee n wespendief.I nhe tRavensbosc h zijnboom -e nsteenmarter , vose nda swaargenomen .

F.7».Gebiedte nnoorde nva nKraaiendor p Omvatee ndroogdalletje ,me tno gslecht senkele ,te ndel eme t opgaandhou tbegroeide ,graften ,enkel eholl ewegen ,e nenkele , doord esnelwe gMeerssen-Heerle ndoorsneden ,e ndoo rrecreati e verstoorde,bosjes .

F.8.Stroomgebie dKattebee k ca. Ditgebie dword ti ntweeë ngedeel d doord e- o pee naarde nbaa n liggendee nhe tbeekda lhaak skruisend e- snelwe gMeerssen-Heerlen , Inhe tte nnoorde nhierva nliggend e deelva nhe tgebie d zijnd e bronnendeel sverander di nrioolbezinkingsbekkens»deel sonde ree n - enkelegrubbe ne nee nverlate ngroev eomvattend e- vuilnis ­ stortplaats.Rondo mKleingenhou tword tno gee nkleinschali g landschap,me tvee lhegge ne n(laagstam)boomgaarden ,aangetroffen . Oog-enoo r- worden ,behalv edoo rd ewe goo kgeteister ddoo r dei nee nvoormalig ehoogstamboomgaar dverreze ncamping . Tenzuide nva nd ewe gbevind t zichte nooste nva nd e- hie ri n eenbetonne ncascad e stromende- bee k eensteil ,extensie f gebruiktweilan dme tee n(grind-?)kop ,ee nklein evoormalig e groevee ntwe ebronnen ,di eenigszin svervuil dzijn . X.53

Hetgraslan dvertoont ,naas the topvallend emacroreliëf ,oo k veelmicrorelië fe ni snotanisc hnie toninteressant .O pd etegen ­ overliggende oeverligge ni nee nbronbosj e enkele zeerbelang ­ rijke,intacte ,bronnen .D ebronne ni nhe te raa ngrenzend egras ­ landzij ngedraineerd ,terwij l éénerva nee nbadkui pvoedt . Stroomafwaartslang sd eoostoeve rbo sme t zowelelemente nva n kalkrijke (bosrank)al szur e (adelaarsvaren)gronden ,hetgee n deafwisselend ebodemgesteldhei d illustreert.D eKattebee ki shie r morfologischno gintact ;helaa sword te rverontreinig dwate r opgeloosd .Te nweste nva nd ebee k eentweeta lholl ewege ne n (restantenvan )graften ;eveneen sdeerlij kvermink t doord eauto ­ snelweg.O pee nno gnie tingericht eparkeerplaat s enkeleo p voedselarmoedewijzend eplantensoorten .

F.9«Platea ue ndroogda lte nooste nva nd eHeiho f Plateaugrootschalig ,i nintensie f agrarischgebruik .O pd enaa r het zuidoostengeëxponeerd e steilehellin gnaas tenkel ebosje s eentienta li ngoed e staatverkerende ,overigen sgrazige ,graften . Plaatselijk enkelerestante nva nhoogstamboomgaarden .Graslan d mino fmee rextensie f ingebruik .Landschappelij kzee rfraai .

F.10.StroomgebiedHeekerbee k Vrijkleinschalig ebeek -e ndroogdalen ,me tsteil e zuidhelling enflauwer enoordhelling .Dez enoordhelling ,alsmed e dehoogst e delenbove nd edalwanden ,zij nvri jgrootschali ge ni nintensie f agrarischgebruik .D eaanwezig eboscomplexe nzijn ,o pee nster k ruderaalcomple xi nee nvoormalig egroev ena ,all eer gkunst ­ matig(ee npark ,ee nlarixbos ,ee npopulierenaanplant) .I nhe t laatstecomplex ,o pd eGoudsberg ,bevinde nzic henkel egoeddeel s vernieldebronnen ,evenal si nhe tpar k (Heekerbosch).Plaatselij k nogee nenke lcomple xva ngoe donderhoude nmeidoornhagen ,als ­ medeenkel egrafte n(i néé ngeva lgoe dbegroeid) .Voo rhe toverig e plaatselijk sterkaangetas t doorbebouwin g (woningen,recreatiev e bebouwing). x.54

G.He tstroomgebie dva n deWatervalderbee k Dedieper eondergron dva nplatea ue ndalhellinge nbestaa tui t Oligocèneformaties ,o pd eplateau sme tlössleem ,o pd ehellinge n metlössleem ,vuursteeneluviu m enzand -e ngrindbodem sbedekt . Ind edale ncolluvium . Hetplatea ui ndi tgebie dword t doorsneden dooree ngroo taanta l diepeerosiedale nme t somszee rsteil ehellingen .I ntwe eva n dezedale nstrome nbeken ,t ewete nd eVatervalderbee kme tee n zijtak,d eVliekerwaterlossing . Deplateau s zijni nhoofdzaa k gekenmerkt dooree ngrootschali g cultuurlandschap,i nhoofdzaa k akkersme twa tlage ro pd ehellinge n eni nd edale noo kgraslandcomplexe n enboomgaarden . Erligge ni nhe tgebie d enkelebijzonde rbelangrijk ehellingbosse n waarino psommig eplaatse nbronne nvoorkomen . Debebouwin gva nMeerssen ,Raar ,Waterval ,Ulestraten ,Humcove ne n Schietecoven.I nd evijftige r jarenwerde nhamster swaargenome n inhoofdzaa k ind eomgevin gva nWaterval ,waa ri nd ebosse noo k enkele dassenkolonieshuizen .

Plaatselijkkome nno gvri jvee lgrafte ne nhegge nvoor . DeWatervalderbee ke nd eVliekerwaterlossin g enhu nbrongebiede n zijnhydrobiologisc hva nbetekenis .Me tnam e debronnetje so pd e hellingenva nd eWijngaardsber gvertegenwoordige nvoo rNederlan d uitzonderlijkemilieus .Te nweste nva nUlestrate nee ncomple xva n tendel edichtgestort epuntbronnen . Demiddenlope nva nbeid ebeke nzij nmorfologisc h enhydrobiologisc h enbetekenis ,d ebovenlope n zijnenigszin svergrave n terwijld e benedenlopenverontreinig dzijn .

G.1 .Gebie dte nnoordooste nva nMeersse n Overwegendgrootschali gcultuurland ,i nhoofdzaa kgraslan d metenkel eboomgaarden .Te rhoogt eva nHumcove ne nSchietecove n enkeleklein ebospercelen ,waaronde ree nhellingbosje . Tussengenoemd edorpe nlig twaarschijnlij kno gee ndassenburcht . Enkeledeel sverhard eholl ewege ne nron dUlestrate nno gvri j veelheggen .Te nnoorde nva nMeersse nee nstoren dwoonwagenkamp . A. J'J

CT E C (0 (/) Ti Q) ov_ n 0) CD -t—• CT ^m i_ Ot-

(D CO > X.56

G.2.Omgevin gülestrate n Metuitzonderin gva nhe tBerghemmervel d end eWijngaardsber g eenkleinschali ggebied ,me tvel eheggen ,boomgaarden ,enkel e graften,graslan d e.d.He tgebie d isteven sstroomgebie d vand e VIiekerwaterlössing,di edoo ree ngroo taanta l- deel szee r belangrijke- bronne ngevoe dwordt .He tbergbeek-karakte ris , nad esanerin gva nd ewaterverontreinigin g vanuitülestraten , weergoeddeel shersteld .Berghemmervel d enWijngaardsber gworde n intensief engrootschali g agrarischgeëxploiteerd . Dehellingbosse n tenzuidweste nva nülestrate nzij ngekenmerk t doorbijzonde rwaardevoll ebronsituatie sme tvegetatie swaari n goudveil,bitter eveldkers ,slank e sleutelbloem enander esoorte n uitkwelmilieu sopvallen .Aa nd ezuidzijd enadelig ebeïnvloedin g doorhe taangrenzend e cultuurland.

G.%Kloosterber gc.a . Deelsgrootschali glandbouwgebie d (fruitteelt,akkers ,oo kwe l grasland),me tnam ei nhe tweste nechte roo kkleinschaliger ,me t veelgraften ,heggen ,boomgaarden ,enkel eholl ewegen ,ee nverlate n groeve,etc .Bi jWaterva l zeersteil ehellingen ,di ebetrekkelij k extensiefworde ngebruik t (grasland).Versprei dkome nenkel e kleinebosje svoor ,onde rmee rbi jd everlate ngroeve .Hie r wordtoo kee nklein eoppervlakt e schralergraslan daangetroffen .

G.4.Heilan dc.a . Eengrotendeel svri jkleinschali ggebied ,me tvele ,deel si n goede staatverkerend egraften ,hegge ne nee nenkel eholl eweg . Metnam ehe toostelij k deeli sster kbeïnvloe d doorintensiev e agrarische activiteiten.I nhe tgebie dlig téé nbetrekkelij k extensiefgebruik tgraslandje .Voort sontspringe nhie renkel e bronnenva nd eWatervalderbeek ;he tmees toostelijk ebrongebie d isvegetatiekundi gva nvee lbelang .D ebovenloo p is,i ndi t gebiedgelege ne nd egren svormen dme tgebiedseenhei d 5»ee n kleinbergbeekje .

G.5.Raarvel dc.a . Sterkhellend ,vri jkleinschali ggebied ,me tvee lheggen ,graften , (hoogstam-)boomgaarden,graslan de nenkel eholl ewegen .Oo khie r liggenbronne nva nd eWatervalderbeek .Eé ngraf tdraag tee nfraai e beplantingva nknothaagbeuk ,ander e (geschoren)meidoornhagen . Enkelegrazig e graftendreige ngehee la ft etakelen . H.S edalbode mva nâ eGeu l DeGeu l isnoc hee nlaagland -noc hee necht ebergbeek .Z eheef t eengehee l eigenkarakte rme t eenvri jgrot e stroomsnelheid en eenbetrekkelij k geringediepte . Ingeologisc hopzich ti sd eGeu linteressan t omdatz ehaa rbeddin g heeftuitgeslepe n invaa k zeeroud egeologisch e formaties,zoal s Devoon,Carboo ne nKrijt . Voortsherberge n deGeuldalgraslande nplaatselij k eenzee rmerk ­ waardigeflor awaari nhe t zinkviooltje,d ezinkboerenkers ,he t zink-schapengras enhe tengel sgra sbijzonde ropvallen dzijn . DeGeu l zelfherberg tondank sd eoo khie rtoenemend ewater ­ verontreinigingno gverschillend evissoorten .Meerma n (1975)noem t 16soorte nstandvisse nvoo rdez erivier ,waaronde ree naanta lspeci ­ fiekesoorte nvoo rstromend ,zuurstofrij kwate r (beekforel,beek - prik,elrits ,rivierdonderpad) .

DeGeu lneem t tijdenshaa rloo pdivers e zijtakkenop ,beke ne n beekjesdi ebi jd everschillend e deelgebiedenworde ngenoem de n inhe tbijgaan drappor tte ndel euitvoeri g zijnbeschreven .

Debode mva nhe tGeulda lbestaa thoofdzakelij kui t zandigee n lichteklei ,o pd eran dva nhe tMaasda l ookui t zwarekle ie nlang s derande nword t somslössleem ,mees ti ncolloidal evor maangetroffen .

Hetgebie dword tvrijwe lgehee l ingenomen doorzwaa rbemest ecultuur - graslanden.E ri srelatie fvee lbebouwin gi nhe tdal ,vaa ki nd e vormva ngroter edorpen .O pta lva nplaatse nword t deGeu lgeflan ­ keerddoo rrije nknotwilge ne npopulieren .Som svind tme nklein e loofbosseni nhe tdal ,vaa kui tpopuliere nbestaan . Verschillendehegge na lda nnie t doorgeschoten,stoffere nhe t Geuldallandschap.O pvee lplaatsen ,voora laa nd evoe tva nsteil e dalhellingen treedthe tgrondwate rnaa rbuite ne nworde nkwelzone s aangetroffen.D evochtig eGeuldalbosse nkunne nqu avegetati e wordengereken d totvorme nva nhe tAlno-Padio ne nhe tMacrophorbieto - Alnetum. Degraslanden ,voo rzove rinteressan tui tbotanisch e overwegingen kunnento the tCalthio nworde ngerekend . Opverschillend eplaatse nkom to pvochtige ,maa roo kbetrekkelij k droge standplaatsen dei nd eaanhe fgenoemd e zinkfloravoor . Vermaard zijni ndi topzich t degraslandje sbi jd e"Heimansgroeve" . X.58

Langs deGeu lworde n regelmatig ijsvogel engrot egel ekwikstaar t waargenomen,terwij li nd eweinig ebeekbegeleidend e loofbossen verschillende soorten zandvogelsbroeden .D evel eknotwilge n vormenverde rideal ebroedplaatse nvoo rsteenuil ,grauwe -e n bontevliegenvanger ,gekraagd e roodstaarte nander eholenbroeders , insteilwandje slang sd erivie roeverzwaluwen .Voort si sd emoge ­ lijkheidnie tuitgeslote n datd ewaterspreeu whie rwee rto tbroede n komt,buite nd ebroedtij dword t dezevogelsoor t incidenteelwaar ­ genomen,fouragerend e inhe twater .

Potentieel ishe tgebie do pverschillend eplaatse nva ngrot e betekenis.Bi jee ngoe dgerich tnatuurbehee rva ndalbode me n aangrenzende dalhellingen ishe t zeerwe lmogelij k deoude ,half - natuurlijkebiotope n teherstelle no ft ereïntroduceren .Di t geldtzowe lvoo rbos ,graslan dal sbron -e nkwelgebieden .

H.1.Belgisch e grens- Mechele n Zinkflora-reservaat metvochtige ,schral egraslanden .Bebou ­ wingva nMechelen . Hetgedeelt eva nd eGeu lbovenstroom sva nMechele n ishe t minsteverontreinigd e deelva nd ebee k enallee na ldaardoo r vannational ebetekenis .W ehebbe nhie rnamelij k temake nme t eenbee kva nmiddelmati ghog e stroomsnelheid, zoalse ri n Nederlandmaa rweini gvoorkome ne nwel k typei non slan dal s "Geul-type"word taangeduid .D ebee kkronkel t dooree nhal f opento tope nlandschap ,waarbi joever se nbode mee ngrot e ruimtelijkevariati evertonen .Juis thierdoo rherberg td e Geulee nvoo ron slan duniek elevensgemeenschap ,hoewe ld e huidigevervuiling ,voora lvanui tBelgi ë enEpen ,a li n ernstigemat eafbreu kdoe taa nd eoorspronkelijk etoestand . Inhe tda lligge nd ebenedenlope nva nvel eklein eto tvri j grote zijbeekjes.Sommig ehierva nligge ngehee li nbuizen , andere zijnvervuild ,maa ree ngroo tdee li sto taa nd euit ­ mondingtamelij kgaaf .Slecht séé nwaterloo p ligti nzij n geheeli nhe tda lzelf ,namelij k deTheunisbron .Dez ebestaa t uitee nkort enauwelijk s stromende slootachtigewaterloop ,di e haarwate rontvang tui tee ngrot e ietsverruigd ehelokrene . X.59

Naast enkelekarakteristiek ebronnenorganisme n werdenhie ree naanta l stilstaand-water-organismen aangetroffen, die inZuid-Limbur g schaars zijn.Plaatselij kligge nafgesnede n armenva nd eGeul ,vaa komzoom d doorbome ne nstruiken .Zi jworde nbedreig d doorsterk e eutrofiëring vanuitd eomgeving .Gezie nhe tbijzonder ekarakte rva ndez ewatere n verdienthe tbehee rerva nnader estudie .

H.2. Mechelen- Gulpe n Vroegerware nhie rzinkplante naanwezig ,di en uverdwene nzijn . Voormaligebro nme trie te ngrot e zegge-vegetaties.Plaatselij kgras ­ landme tvochtig e elementen.Bebouwin gva nMechelen ,Parti je nGulpe n enkastee lWittern .Geu lvervuil d (deelsgekanaliseerd ,gee nbronne n meer).

H.% Gulpen- Schi no pGeu l Bebouwingva nVijlre ,Stokkem ,Etenaken ,Schoonbro ne nSchi no pGeul . DeGeu llever ti ndi ttrajec t eenzeldzaa mvoorbeel dva nee nmean ­ derendriviertje .Bi jverbeterin gva nd ewaterkwalitei t zaloo kd e zeergrot ehydrobiologisch ebetekeni s zichwee rkunne nherstellen . Ind elinkeroeve rligge naa nd evoe tva nd eKeutenber genkel ezee r krachtigebronnen ,di evi ahe tkalkgesteent ewate rafvoere nva nhe t plateauva nMargraten .Z ezij noo ki nhydrobiologisc h opzichtwaar ­ devol.Ee nander ekrachtig ebro ni sd eSchoonbron ,aa nd erechterzijd e vanhe tdal .Bronne ne nbovenlope nva nBreulegre p enOnderzietlossin g zijngelege ni nee npopulieren-elzenbosje .He tda li srij kaa n waterlopen,d emeest ehebbe nechte rnauwelijk so fgee nduidelijk e bronnen.

H.4» Schino pGeu l- Valkenbur g Bebouwingva nSchi no pGeu l enomgeving ,Valkenbur ge nenkel e kastelen (Genhoese nSchaloen) . DeSin tJansbronnen ,di ei nd erechteroeve rui the tkalkgesteent e naarbuite ntrede nzij nhydrobiologisc hva nbetekenis . Behalve demolenta kva nd eGeu lligge ni nd elinke rdalbode mno g verschillende anderewaterlopen .Te ndel eontspringe n zijui tpunt ­ bronneni nhe tdal .Dez ebronne nherberge n diversebron -e nbeek ­ organismen.D ekwelslote nui td e"Gwand eva nSchaloen "i see ncomple x vanvoo rZuid-Limbur gbijzonder ekwelsituaties .Z edreige nster k aanwaard ei nt eboete ndoo rovermatig emestinspoeling . H.5.Valkenbur g- Meersse n Nogslecht splaatselij kworde nkwelplekke n aangetroffen,maa r danster kverruigd .I ndi tdee lva nhe tGeulda l liggend ebe ­ bouwingenva nValkenbur ge nomgeving ,St .Gerlac he nomgeving , Rotheme nMeerssen . X.61

Linkergedeelteva nhe tGeulda lbi jEpe n Ditfraai e deelva nhe tGeulda lka nongetwijfel d wordengereken d tothe tmees t "klassieke"landschapsbeel d vanMergelland ,z o treffend doorE.Heiman s"beschreve ni nzijn :"Ui ton sKrijtland" . Delanggerekt e seriebossen ,hoo ggelege no pd ehellinge nva nhe t Plateauva nEperheid ebegrens the tgebie daa nd ewestkant ,d e kronkelendeGeu lme t zijnbeekbegeleidend e graslandenvorm td eoost ­ grensva nhe tgebied .

Evenalshe ttegenove rliggend eplatea u isoo kdez eheuvelru gopge ­ bouwdui t afzettingenva nhe tBovenkrij te nword tonde rd elaagst e plaatsen inhe tda lCarboo naangetroffen .Dez eoud eformatie sworde n vrijwelovera lbedek tme tvuursteenhoudend e lössleeme nvuursteen - eluvium eni nhe tlaagst edee lva nhe tda ldoo rd erecent erivier ­ afzettingenva nd eGeul .He tplatea ubereik t inNederlan d zijn grootstehoogt eo pongevee r24 0m +NA Pi nhe tBovenst eBosc hbi j grenspaal 14.D egemiddeld eplateauhoogt e ligto p20 0to t23 0m . Dedalhellinge n ensommig edele nva nhe tplatea u zijnbegroei dme t eenaanta lbelangrijk ebossen ,waarva nhe tOnderste -e nBovenst e Boscha lvel e jarenal snatuurreservaa t wordenbeheerd ,deel sdoo r Natuurmonumenten,ander sdoo rStaatsbosbeheer .He t zijnoverwegen d loofbossenva nhe ttyp eFago-Quercetu mme t ind ekruidenlaa gsoorte n als stekelvaren,bramen ,hulst ,vingerhoedskruid ,veelbloemig e salomonszegel enplaatselij k opvallende faciesva nadelaarsvaren . Bepaalde deleni ndez ebosse nzij nvegetatiekundi g enfloristisc h bijzonderinteressant .He t zijniepenrijk e eikenhaagbeukenbossen metee nrijk ebodemvegetati ewaari nonde rmee r slanke sleutelbloem opvalt. Inhe tgebie dbevinde n zichoo kenkel epercele n dieme the tQuerco - Carpinetum zijnbegroeid .Hie rworde nonde rmee rruig eveldbies ,witt e klaverzuring, ruighertshoo i enander e inon slan dminde ralgemen e soortengevonden . Debosrande n zijno pverschillend eplaatse ngekenmerk t doorbij'zonde r goedontwikkeld emantel -e nzoomgezelschappen ,waari nonde rmee r detientalle nmeter shog eliane nva nd ewild eclemati sopvallen . Vanhe tnoorde nnaa rhe t zuidenligge nhier :he tWagele rbosch , hetDunnenbosch ,he tSchweiberge rbosch ,he tKruisbosch ,D eMolt , hetOnderst eBosc he nhe tBovenst eBosch . X.62

Mechelen

1km

I Westelijk deel van het Geuldal. Epen e.o. X.6.5

De bossen zijn ook faunistischbezie n van betekenis.E r komen dassen voor, die echter beperkt zijn tot debosse n tennoorde n van de weg Slenaken-Epen. In dit verband ishe t gehele cultuurlandencomplex tussen deze bossen en deGeu l van grote betekenis als fourageergebied voor de dassenpopulaties uit de aangrenzende bossen. Verder komen ervoor : steenmarter, boommarter, eikelmuis enhazelmuis .

Het overgangsgebied tussen bos en cultuurland isplaatselij k geken­ merkt door graften,holl e wegen enhoutsingels , die aan het terrein een kleinschalig karakter geven. Dit laatste is ondermee r ook de oorzaak van een rijk vogelleven, voornamelijk vogels van bos­ randen en struwelen. Tassen debosse n en deGeu l liggen uitgestrekte graslandcomplexen die in oostelijke richting naar deze rivier afhellen. Met uitzondering van enkele lage plekken enplaatselij k smalle dras­ sige strookjes langs beken, zijn de graslanden alle intensief in cultuur. Inhe t noordwestelijk deel,bove n op het plateau beheersen de akkers het landschapsbeeld. Door dit gebied stromen enkele kleine, in sommige gevallen bijzonder waardevolle bergbeekjes die hun oorsprong vinden in botanisch enhydrobiologisc h belangrijke kwelgebieden enbronbosje s inhe t oostelijk deel van het dal. In de omgeving van Schweiberg werden hamsters waargenomen. Er ligt slechts één groot dorp inhe t gebied, Epen, dat in dit gavebeekdal , een toeristische trekpleister vormt.Verde r komen verspreid kleine oudere woonkernen voor en geïsoleerde boerderijen engroepe n boer­ derijen. Voorts komen inhe t gebied graften,holl e wegen enhegge n voor enplaatselij k zijn nog poelen enbetonne n drinkbakken aanwezig.

1.1 en 2. Stroomgebied van deElzeveldlossin g Het gebied is intensief als grasland in cultuur.E r komen enkele heggen voor, een stel holle wegen, eenklein eCarboon-groev e en een hakhoutbosje op de dalhelling. De bron van deElzeveldlossin gbi j grenspaal 11 wordt gevormd door een limnokrene die in een drinkbak uitmondt.Mee r benedenstrooms liggen aanbeid e oevers kwelzones enkrijg t de lossing het karakter van eenbergbeek . Langs debee k liggen enkele vochtige schraalgras- landjes. X.64

1,3.Stroomgebie dva nhe tTergraatbeekj e Eenbelangrij k element ishie rhe tTergrachterbo sda tal sCRM - natuurreservaat doorStaatsbosbehee rword tbeheerd . Doordi tbosj e stroomt deTergraatbeek ,di ebi jKattinge nontspringt , inee nzwaa rbemest ehelokren e enee npijp .Verde rlig t erno gee n hollewe ge nee nenkel eheg .

1.4«Hellingdee lo pwestelijk eGeuloeve r Intensief ingebrui kal scultuurlan dme t eenenkel ehe ge nee n holleweg ,ee npotentiee l interessantklei n schraalgraslandjeme t kwelbi jd eVolmolen .

1.5.Stroomgebie dva nd eTerzieterbee k Opplatea ue nhoger edele nva nd edalhellin glig t eendee lva nhe t Onderstebosch ,ee nnatuurreservaa t datto tee nva nd ebelangrijkst e vanMergellan dbehoort .Voo rd eres tbestaa the tgebie d inhoofdzaa k uitgraslan dwaari nee n12-ta lheggen ,enkel egraften ,waaronde r eenzee rgave ,enkel eholl ewege ne nee nhoogstamboomgaard . DeTerzieterbee kheef t tweetakke nwaarva n eréé ni nBelgi ëont ­ springt enéé ni nNederland ,i nee nzee rvochti gbronbosj elang s degrens .Di ti see nva nd ebelangrijkst ebronbosse n inMergelland . Erzij nechte rsterk everdrogingstendenze ne nd einvloe dva nbemes ­ tingneem t steedsmee rtoe . Meerbenedenstroom sheef the tbeekj e eendie pda luitgeslepe ni n hetBoven-carboon .Invloe dva nafvalwate ri see nzee rstorend e factor.Potentiee l zijnbee k enstroomgebie d echterno gva ngrot e betekenis.

1.6.Stroomgebie dva nd eFrb'schebro n Opd ehog edele nva nhe tda le nhe tplatea uligge nd enatuur ­ reservatenOnderste -e nBovenst ebosch .Plaatselij kkom thie r tegend ebosran dkal kaa nd eoppervlakt ewaardoo rgoed emogelijk ­ hedenvoo rherste l c.q. introductieva nkalkgraslandvegetaties . Inhe tcultuurland ,overwegen dgrasland,enkel eheggen ,holl ewege n enee nhoogstamboomgaard .D eFröschebro nontspring tui t J> punt­ bronnenme tkarakteristiek ebronfauna .D ebee kheef tee nmi no f meernatuurlijk e loope ni slich tverontreinigd . Ind edirect e omgevingva nd ebee kligge nenkel ewaardevoll ekwelzones . X.65

1.1. Dalva nd ePlatergru b Dit dalbestaa tvoornamelij kui tgraslande nme to pd ehoger edele n vand edalhellin gee nuitlope rva nhe tnatuurreservaa t OndersteBosch . Inhe tcultuurlan d enkelehegge ne nholl ewegen . Dehoofdbro nva nd ePlatergru blig ti nbuizen .Late ri nhaa rvrij e loopneem t degru bno gwate ro pui t enkelepuntbronnetje slang sd e oevers.Benedenstroom svervuilin g doorrioo lva nboerderij .

1.8.Stroomgebie dva nd eDorphofslossin g Ophe tplatea u denoordwestelijk epun tva nhe tOnderst ebosch . Debosran d ishie rweini ggestoord .Voo rd eres tbestaa t ditdeel ­ gebiedvoornamelij kui tgraslan dme t eenenkel eakker .E rkome n heggenvoo re nreste nva nheggen ,ee nenkel egraf te nee nvierta l hollewege nwaaronde ree nzee rgaa fhoutrij kexemplaar . Erlig t eenpoel ,mogelij k doorkwelwate rgevoed,e nee npotentiee l zeerwaardevo l oneffengraslandj eme tbronnen .D eDorphofslossin g diei nzwaa rbemes tgraslan dontspringt ,word to pdivers eplaatse n vervuild.

1.9.Epe ne nomgevin g Hetgrootst edee lva ndi tdeelgebie dword t ingenomendoo rd ebebou ­ wingva nEpen .Voo rd eres tbestaa the tui tgraslan dme t eenvri j grootaanta lheggen ,ee nenkel ehoogstamboomgaar de nee npaa rholl e wegen.Lang see nbeekj e ingraslan d enkelekwelzones .

I.10.Stroomgebiedva nd eNutbro n Ditgebie dtusse nEperheid e enSchweiber gbestaa toverwegen dui t graslandenme tee nzee rgroo taanta lheggen ,graften ,enkel eholl e wegene nschral ewegbermen . Eri sno gee nenkel epoe l ene rkome nwa thoogstamboomgaarde nvoo r rondd edorpen .He tbrongebie dva nd eNutbro ni sster kverruig d maard ebronne nbevatte nno gee nzéé rkarakteristiek e fauna.He t dali si nmorfologisc hopzich tno ggaaf .D ebro nva nd ezijta kbi j Broek isto tdrinkba komgevormd .Hie rwer d dezee rzeldzam ewater - keverAgabu sbiguttatu sgevonden .

1.11.Stroomgebiedva nd eLandeu s Eengroo tdee lva ndi tda li sbeze tme tbijzonde rbelangrijk e hellingbossen,t ewete nD eMolt ,he tKruisbosc he nee ndee lva n hetSchweibergerbosch .Vla kbi jhe tlaatst ebo slig tee ngeïsoleer d J.,66

klein bosje op krijt met een rijke bcE Ulora . ïn het cultaurland liggen hier nog zeervee l heggen, een 10-tal hoogstamboomgaarden en resten ervan, een groot aantal graften, waarvan éénme t een dassenburcht,eenpaa rpoele n en een vrij groot aantal wegbermen met een enigszins schrale vegetatie of met houtgewas begroeid. Verder enkele solitaire bomen en boomgroepen. In het brongebied van de Landeus is een groeiplaats van de reuzepaardestaart. Langs de beek plaatselijk drassige plekken met kwel, knoten en populieren. Het beekje zelf, dat morfologisch gezien nog zeer gaaf isherberg t een karakteristieke beekfauna.

I.12.Dalhelling tussen Overgeul en Bommerig Op plateau enhog e delen van de dalhellingen het Schweiberger bosch. Voor het overige cultuurland, akkers zowel als graslanden waarin een zeer groot aantal (ruim 40!) graften waaronder een groot percentage bijzonder gave voorbeelden, vrij veel heggen en enkele holle wegen enwegbermen . Bij Overgeul enkele hoogstamboom­ gaarden. De bosranden zijn over het algemeen weinig aangetast door landbouwinvloeden. Erkome n enkele droge graslandperceeltjes voor die potentiële mogelijkheden voor verschraling inhouden. Op enkele plaatsen komt kalk aan de oppervlakte.

1.13»Droogclal bij Landsrad Dit deelgebied wordt voor ongeveer eenderde deel ingenomen door het Wageler-, het Schweiberger- en het Dunnebosch, die grote delen van het plateau en de dalhellingen begroeien. Voor de rest ishe t cultuurland, voornamelijk akkers,me t enkele graften en een holle weg. Op deGulpene r berg ligt een droog schraalgrasland dat vooral potentieel van grote betekenis is, terwijl verder op meerdere plaatsen kalk aan de oppervlakte komt. In dit gebied isno g een poel met water en een door gier verontreinigde poel. x.é?

J.He t stroomgebied vand eGul p HetGulpda lword t doorMeerma n (1975)gekarakteriseer dal see n "beknopteuitgav eva nd eGeul" .Di tgeld t zowelhe triviertj e zelf,alsoo k deopbou w end estructuu rva nhe tdal . Integenstellin gme the t stroomgebiedva nd eGul p inBelgië ,heef t ditriviertj ei non slan dslecht senkel eklein e zijtakken,di e bovendien sterk zijnvervuil d engedeeltelij k alsope nriole nfungeren . Hetnivea uva nd eGul p ligtbi jd egrensovergan go pca .140 m+NAP . BijGulpe nlig td edalbode m opongevee r 100mete rbove nzeeniveau . Hetverva lbedraag tca .1 :150 .

HetGulpda l isenigszin sasymmetrisc hva nopbou w- d erechterhellinge n zijnwa t steilerda ndi eaa nd elinkerzijd e- a lspring t ditverschi l hiernie t zoster ki nhe too gal sbijvoorbeel d inhe tda lva nd e Selzerbeek.D eterrasrande nva nhe tplatea uva nEperheid ehebbe n plaatselijkhellinge nva n1 :5 to t 1:6 .

Hetcentral eplatea uva nMargrate nbestaa tui tMiocen e zanden,d e randenva ndi tplatea ubestaa nevenal sd eterrasse n end ehellinge n vanhe tplatea uva nEperheid eui tGulpens ekalk .Lage ri nhe tda l bestaat deondergron dui tVaalse rgroenzand . Dezeformatie szijn , zoalsvrijwe lovera l eldersi nZuid-Limbur gbedek tme tjonger e afzettingen.D ebode mvertoon t eenzee rgevarieer dbeel devenal sd e topografieva nd edalhellinge ndi eme tvel edwar so pd ehoogtelijne n verlopende droogdalen zijndoorsneden .

Debodem si ndi tgebie dbestaa nvoornamelij kui tlössleemgronden ,a l dannie t "onthoofd",deel scolloidaal ,me tplaatselij kkleefaarde . Verderkome ne rvuursteengronde nvoo re nee nbetrekkelij k smalle strookaa nweerszijde nva nd eGul pbestaa tui t jongerivierafzettingen . Dehoger edele nva nd ebeid eplateau sdi ed eGul pbegrenze nbestaa n hoofdzakelijkui tcultuurland ,akker s zowelal sgraslandcomplexe n enplaatselij kui tbos ,meesta l aansluitend aand elage rgelege n hellingbossen.Oo kworde nhie rno gboomgaarde ni nhoog -zowe lal s inlaagstamvor maangetroffen . Dedalhellinge n zijngedeeltelij k bebost.Aa nd eoostzijd evorm t dezebosgordel ,di eglobaa ldoo rd e 160-e n20 0mete rhoogtelijne n wordtbegrensd ,ee nvrijwe lononderbroke ngehee lda tui tee ndrieta l grotecomplexe nbestaat .D ebosse no pwesthellinge n zijnmee rver ­ snipperde nbestaa nui tee ntienta l afzonderlijkebosjes ,globaa l gelegentusse n16 0e n18 0m +NAP . X.68

Gulpen

eijenrade

Stroomgebied van de àulp X.69

Metnam e debosse naa nd eoostzijd e zijnva ngrot enatuurweten ­ schappelijkewaarde .He t "GrooteBosch "bijvoorbeel d isee nloofbo s vanhe t typeQuerco-Betuletum ,Fago-Quercetu m eno pd elager edele n ookAlno-Padion .Me tnam eal sgroeiplaat sva nmannetje sorchis , lievevrouwebedstro,wild enarci setc .i she tbekend .Tijden see n inventarisatie in1962—6 4werde n 130verschillend evlinder s (Macrolepidoptera)waargenomen . Alsbiotoo pvoo rboom -e n steenmarter, eikelmuis,hazelmui se nda s zijnd ebosse naa nweerszijde nva nd eGul pva nbetekenis . Inhe talgemee n zijnd ebovenrande nva nd ebosse nmee raangetas t doorlandbouwinvloede n dand elage rgelege nbosranden .

Hetgrootst egedeelt eva nd edalhellinge nword techte rdoo rcultuur - landingenome nvoornamelij k grasland,doc hoo k enkeleakkercomplexen . Overhe talgemee ngenome nzij nz eintensie f incultuur .Opmerkelij k isechte ree naanta lbotanisc hwaardevoll ekalkgraslandje sonde r meeri nd edirect eomgevin gva nSlenaken . Inhe tgebie dligge nverde rno genkel efraai eholl ewege ne ngoe d ontwikkeldegraften .

Lokaalkome nenkel eboomgaarde nvoo re nrestante nva nhoogstam - boomgaarden.Me tuitzonderin gva nGul p enReijmersto ki she tgebie d weinigintensie fbewoond .I nhe tda lligge nlang sd eGul penkel e kleinewoonkernen :Slenaken ,Beutenaken ,Watero pe nPesaken .

J.1.Westelij k Slenaken Hetgebie dbestaa tui tee nklei ndee lva nhe tplatea uda to p belgischgrondgebie dlig te nhellinggronde nnaa rhe tGulpdal . Openkel ebosje sn abestaa the tgrondgebrui kui takkerbou we n graslandcultuur.D emeest eboomgaarde n zijnomgeze t ingrasland . Ind ehellinggraslande n zijnno gvee lgrafte naanwezig ,begroei d methoutgewa so fkruidenvegetaties .Oo k solitairebomen ,bomen ­ rijene nhegge n zijni nklein eaantalle naanwezig .D egru bi n hetbo sbi jd eHelenahoev eword tgedeeltelij k alsvuilstor tge ­ bruikt,potentiee lheef tdi tdee lgrot ebotanisch ewaard edoo r deaanwezighei dva nzowe lgrint -al skalkrijk ebodem .D emeest e poelenzij nverdwenen ,enkel e zijnno ggeschik tvoo ramfibieën . x.70

J.2.Gebie d tussen Hoogcrutz enVatero p Plateau- enhellinggebie d westelijk vanBeutenaken . Grootschalig akkerbouwgebied op het plateau, graslanden en loofbosjes op de hellingen. De graften zijnno g goeddeels aanwezig. De loofbos- randen zijn sterk geëutrofieerd vanuit het cultuurland. Een enkel graslandperceel heeft nog een vrij voedselarm karakter, hetgeen blijkt uit dekruidenvegetatie . Wegbermen enholl e wegen zijn in enkele gevallen nog begroeid met kenmerkende vegetaties.

J.3.Billinghuize n Oostelijk geëxponeerd hellinggebied vrijwel uitsluitend bestaand uit akkers en graslanden, een holle weg en enkele graftjes. De vegetatie van de bosrand van het hoger gelegen bos is sterk beïnvloed door agrarische activiteiten.

J.4.Droogda l tussen Terlinden en Pesaken Cultuurlandschap met overwegend grootschalige graslandcomplexen en akkers. Op een van de dalhellingen ligt het Billinghuizerbos. Verder komen verspreid inhe t gebied nog een achttal kleinere, vaak zeer waardevolle bosjes voor. Voorts een aantal graften en een enkele holle weg en slechts weinig heggen. Er werd een drinkpoel aangetroffen, verder een drinkpoel en een drinkbak in een boomgaard.

J.5« Droogdal van Reymerstok Grootschalig cultuurland, overwegend grasland met enkele akker­ complexen, en debebouwin g van het dorp Reymerstok. Inhe t gebied ligt een grub, een enkele graft en verder nog twee loofbosjes op voedselarme grond. Een poel was verdwenen. Potentieel biedt dit deelgebied echter nog wel enige mogelijk­ heden op plaatsen met voedselarm substraat.

J.6.D e Hut Een bebost droogdal (grub)doorsnijd t het geaccidenteerde cultuurlandgebied ten zuiden van De Hut. Het agrarisch gebruik bestaat hoofdzakelijk uit bouwland met enkele redelijk intact zijnde graften en enkele boomgaarden. De vegetatie van het loof­ bos en de grub is deels gestoord door vuilstort en verrijking vanuit het cultuurland. X.71

J•7• Platea ue ndroogdale n bijIngbe r Grootschalig-cultuurlan dui takker se ngraslan d bestaand,terwij l verderee ndee lva nd ebebouwin gva nIngbe re nGulpe n indi t deelgebied isgelegen . Inhe tcentru mlig tee ngedeeltelij kholl ewe gme tdaaraa ngren ­ zendee nkalkgraslan d datonde rinvloe dva naangrenzen d cultuur­ landstaat .I ndi tgebie d zijnverschillend epoele n (tenminste vier)verdwenen .E rwer dno géé ndrinkba k gevondenee nee nhoog - stamboomgaard.

J.8.Gebie d tussenD eHu t enKastee lNeubour g Eenbelangrij k onderdeelva nhe tgebie dword tgevorm ddoo r hetOzebosch .Aa nd ebiologisch ebetekeni sva ndi tloofbo sword t schadetoegebrach t doord ecampin glang sd eonderrand ,ee nvuil - stortje end ebemestingseffecte nva nhe tomringend ecultuurland . Deenig eaangetroffe nbetonne ndrinkba k stonddroo ge nheef tal s zodaniggee nwaard evoo ramfibieën .

J.9•Rechte rGulpdalhellin g tussenCrapoe le nGulpe n Cultuurland, inhoofdzaa kakker se nee nboscomple xbi jCrapoel .

Erkom tee nfloristisc h rijkgraslandperceeltj ei nvoo ro pkalk r diehoge ro pd ehellin govergaa t ingrint .Verde rtwe eholl e wegen,waarva néé nme trijk ekalkgraslandflora ,grenzen daa n eenoud eme t struweelbegroeid egroev e enee ngraft ,voort see n drinkpoel.

J.10.Dalhellingentusse nPesake ne nHeyenrad e Dalhellingen,i nhoofdzaa k ingenomen doorgrootschalig eakker ­ complexene ngraslanden ,afgewissel dme tenkel eloof -e nnaald - houtbossen.D egrenze nva nbo se ncultuurlan d zijntamelij k convergente nworde nplaatselij k inongunstig e zindoo rd eland ­ bouwbeïnvloed . Indi tgebie dtwe eholl ewegen ,ee nfraai egraf tme thoutgewas , eenzee rsoortenrijk e struweelbegroeiingnabi jee npotentiee l belangrijk graslandjeme tmeidoornopslag .E rwer dee ndrinkpoe l metwate raangetroffen .He tgehel egebie di spotentiee lwaarde ­ volvanweg ed evoedselarm e zandigebodem so pd ehoger edelen . X.72

J«1 1. Gulpdalhellin gtusse nHeyenrad e enVachtendon k Grootschalig cultuurland,akker so pd ehog ehellinge n enhe t pla,teau,graslande nlang sd eGul plage ro pd ehellingen . Voortslig te ree nca .2 5h agroo tloofbo s inhe tcentru mva ndi t deelgebied.D ebosrande nva ndi tcomple x zijnplaatselij k zeer sterk gestoorddoo rvuilstorten ,bespuitinge n enander enadelig e landbouwinvloeden.I nhe tgebie dlig tee n3-ta lholl ewegen , eenhoogstamboomgaard , rijk aanvogel se nee nklein egraft .

J.12.Gulpdalhellin gtusse nHeyenrad e enVatero p Grootschalig cultuurland,akker se ngraslan dme t inhe tcentru m denoordelijk euitlope rva nhe tGroot ebosc hva nBeutenaken . Derande nva ndi thellingbo sworde n zeerster kbeïnvloe d doord e landbouwhetgee nto tuitdrukkin gkom t indicht e zonesme tbrand ­ netels,vuilstorte n e.d. Inhe tcultuurlan d eendrieta lgraften,ee nzee rgav eme thou t hollewe ge nverschillende ,veela lgeschore nheggen .

J.13.He t "GrooteBosch "va nBeutenake nme tomgevin g Ditbelangrij khellingbo sword t aanoost -e nwestzijd e doorgroot ­ schaligcultuurlan d (voornamelijkgrasland )begrensd .O penkel e plaatsen isd eovergan gbos/cultuurlan dgekenmerk t doorfraai e sluiervegetaties.Lokaa lworde nverscheiden e drogekalkhelling - graslandpercelen engraslande no pvoedselarm e drogegronde naan ­ getroffendeel sme t struweelvegetaties enee nrijk egraslandflora . Helaas zijnenkel edrog eschral egraslande nme tbo sbeplant . Erkome nenkel egrafte ne nhegge nvoo re nee nfloristisc hrijk e hollewe gme thou tbegroeid . Potentieeli she tgehel egebie dva ngrot ebetekeni smed e inverban d metd evariati e inbodemopbouw .

J.14« Slenaken Sterkgeaccidenteer d gebiedme twaardevoll ehellingbossen ,zowe l opkalk -al sgrindbodems .He tbo swestelij k vand eSt.Antonius - hoevelig to pee nhoogt eva nca .22 0m ;ove ree nafstan dva n ca.20 0mete ri see nverhan gva nongevee r7 0meter .D ehelling - grondenzij nvoornamelij k ingebrui kal sgraslan dwaari nee n aantalgav egrafte naanwezig .D eomgevin gva nKlei nZwitserlan d bestaatgrotendeel sui tgraslan d enrestante nva nhoogstamboom - gaarden.He tnoordelij k deelword tgevorm ddoo rd ezuidelijk e uitloper van het Groot?:Bosch . Velschillende wegbermen dragenke.n ~ morrende plantesoorten waarin vel duidel_jk debemestingsinv.Loed . van de agrarisch gebruikte gronden blijkt.Vee l poelen zijn verdwenen, sterk vervuild of vervangen doorbetonbakken , enkele zijn in goede staat.Geomorfologisch , faunistisch enbotanisc h waardevol gebied.

J.15. Dalbodem van het Gulpdal Verreweg het grootste deel van de 50- 250mete r brede dalbodem van het Gulpdal bestaat uit overwegend zwaar bemeste graslanden. Inhe t dal liggen de dorpen Slenaken (ten dele), Beutenaken, Waterop. Enkele kleine drassige meestal zeerklein e perceelsgedeelten dragen nog de sporen van het vroegere schraallandkarakter. Nabij de grens ligt een enigszins ruderaal bosje met een Alno-Padion karakter en daartegenover ontspringt een klein helder beekje dat in een drinkpoel eindigt en verder ondergronds wegstroomt naar deGulp . Op de grens van de dalbodem liggen enkele graften en vertoont de overgang naar de dalhellingen een graftachtig karakter. Direct op deze grenzen enkele holle wegen (o.a. bij Beutenaken). De bosrand bij Beutenaken op de rand van de dalbodem is botanisch van betekenis (sluiers etc. zie ook J.13)e nvoort s komen in dit gebied enkele poelen voor, waaronder een oude meander van deGulp . Vele delen van dit deelgebied zijn ernstig aangetast door vervuiling (o.a.riolerin g ) van boerderijen. Op enkele plaatsen langs deGul p werd de grote gele kwikstaart waar­ genomen. x.74

K.He tGerenda l enomgevin g Ditbijzonde r fraaienatuurgebie dbehoor t ongetwijfeld totd e meestbelangrijk eva ngehee l Zuid-Limburg.He t isonde rmee r bekend doorzij nbijzonde rrijk ekrijtflora ,di ezowe lword t aangetroffen ind ekalkhellinggraslande nalsoo k ind evel e hellingbossen diehe tgebie dkenmerken .

Het iswa tbetref t degeologisch e ondergrond zeergevarieer d opgebouwd.Naas tMioceen ,voornamelij k inhe twestelij k deel, komenverde rKunrader -e nGulpen skrij t ind eondergron dvoor . Ook debodem so pd eplateaus ,hellinge n eni nd edale nvertone n eenzee rgeschakeer dpatroon .E rkome nd evoo rLimbur gz oken ­ merkende lössleemgrondenvoor ,afgewissel dme tgecombineerd e leem-grint-krijtbodemse nplaatselij k rendzina's.Verschillend e steilehellinge n zijnbedek t met zogenaamdhellingpuin ,da tzij n sterkheterogee n samengesteldebodems ,di evaa k zijnbebost .

HetGerenda lme twijd eomgeving ,gelege no pd enoordoos thellinge n vanhe t zozee romstrede nPlatea uva nMargrate nvorm the tmees t geaccidenteerde gedeelteva nMergelland .D ehoogst epunte nva n het plateau,zoal sbijvoorbeel d terhoogt eva nBerghove ne nIngbe r gaanto t170 m+NAP .I ndi tplatea ui see nachtta ldoorgaan szee r diepeerosiedale nuitgeslepen ,waarva nhe tca .5 k mlang eGerenda l ongetwijfeldhe tfraaist evoorbeel d is.Hellinge nme tee nverhan g van1 :3 à 4 (bebost eoosthellin gbenede nStrucht )e n1 :5 (hellinggraslanden tennoordooste nva nScheulder ,geve naa ndi t landschap een"bergachtig "aanzien .He t isda noo k duidelijke n verklaarbaarda tdi tdee lva nZuid-Limbur gbijzonde ri ntre ki s alsvakantieverblij fe nrecreatiegebied .

Voorhe tgrootst edee lbestaa the tgebie dui tgrot eakkercomplexen , vooralo pd edoo rd e17 0mete rhoogtelij nomslote nplateaus .Oo k grotegedeelte nva nd edalhellinge n zijnal sakker si ngebruik , maaroo kta lva ngraslanden ,a lda nnie t doorsnedenme thage n enholl ewege nvorme nhie ree nwijd saantrekkelij klandschapselement . Niet ind elaatst eplaat si she tgebie dbeken do m zijnprachtig e hellingbossen dievrijwe lall ei nhande n zijnva nnatuurbeschermings ­ instanties.O pd esteil ehellinge n zijnplaatselij k graftenwaar ­ onderee naanta lbijzonde rwaardevolle . X.75

! O) | C > 1 0 _L er - " E G) E T— o c CD

"Ö3 TD C CD ^_ ^ CD O

(D L- C •—^ 0 LL J 03 ^^^^J^» CcD . -t-> ^fT DM CD LU^^P

(3 T- 1 a o #0^ - y CD '•£• >Ä i— J£ o Jm? O CM WÉT •4—" J&j&jL ^A CO

Ms? /fê

rHSïïH fWk/ /&&& CO

^t 1 "ca mÊr-*-"^ ^t // =l5 IrW SD / / o

Ookee ndee lva nd ekalkhellinggraslande n isal sreservaa ti n beheer.D eHageveldersvloedgraaf ,Gerendalsvloedgraa fe nd eGrubb e vand eKleingrach t voerenbi jhevig eneersla gwate raf .D eKlein - grachtontvang t daarnaast ookno gwate rui tbronnetjes .

Zoalsreed swer dgememoreer d ishe tgebie dui tfloristisc he n vegetatiekundig oogpuntva nuitzonderlijk ebetekenis .Di tgeld t danvoornamelij k dekalkhellinggraslanden ,me thu nvel esoorte n orchideeën (Ochideeëntuinva nStaatsbosbeheer) ,maa roo kd eloof ­ bossen,di evrijwe lall eee nvoo ron slan dopmerkelijk emat eva n natuurlijkheidbezitte n zowelwa tbetref tflor ae nvegetati e als­ ookd efauna .Z ezij nva nbetekeni sal shabita tvoo rdassen , eikelmuizen,hazelmuizen ,boom -e nsteenmarter ,terwij lva nd e vogelwerelduile ne nroofvogel skunne nworde ngenoemd . Alsbijzonderhei dka nno gworde nopgemerk t datd erod ewou whie r eenbroedpogin gheef tgedaan .Voo rd ehamste r zijnd everschillend e akkersva nbelang .Di t inZuid-Limbur gvoortduren d zeldzamer wordendeknaagdie rwer d tijdensinventarisatie sva n1975-197 7 nogwaargenomen ,i nhoofdzaa k tennoorde n ennoordooste nva n Scheulder.

Detalrijk ehoutopstanden ,zoal sbebost eholl ewege ne ngraften , hagen,walle ne nsingel sbiede nbroed -e nvoedselgelegenhei d aan eenrijk evariati eva nklein ezangvogels .

Eendergelij kgebie dme tee nz ogrot evariati e aanbodem se nhoogte ­ liggingmoe twe lpotentie si nzic hbergen ,di ebi jee njuis tgevoer d natuurtechnischbehee rongetwijfel d totuitdrukkin g zullenkome n inee ntoenam eva nrijkdo m inflor ae nfauna ,kwalitatie f zowel alskwantitatie fgezien .

K.1 .Dolsberg-Wijlrebosae n Het zuidelijk deelword tgevorm d dooree nhooggelege nplatea u naarhe tnoordooste nvi aee ndroogda l aflopendnaa rhe tGeuldal . Hetplatea u isvoornamelij k ingebrui k alsbouw -e ngrasland . Eenuiters twaardevo l deelbestaa tui t debosse nva nd eDols - berge nd eWijlrebossen .Zowe lbotanisc h (kalkgraslande n bosvegetatieso pkalkbodem )al sfaunistisc h (dassen,slaap - muizen,marters )va ngrot ewaarde .I nhe tagrarisc hdee lee n aantalgrafte ne nheggen .D emeest epoele n zijnverdwene no f vervangen doorhog ebetonne nbakken . A.|

K.2.Keutenber g- Berghove n- Stokhe m Sterkgeaccidenteer d gebiedwaari ngroo tdee lva nd eWijlre - bossene n-akkers ,d eSonsber ge nd eKeutenber gzij ngelegen . Hetagrarisc hgebrui kva nd egronde nbestaa tvoornamelij kui t akker-e nweidebouw .I nhe tgebie d zijnvee lgrafte naanwezig , eenaanta lholl ewege ndoorkruis the tgebied . Depoele n zijngoeddeel sverdwenen .Doo rd euniek ebodemopbou w (kalk,los s-leem ,grint )i she tgebie dva ngrot eactuel e enpotentiël ewaarde .Grot e delenzij nveiliggestel ddoo r aankoop (Wijlrebossen,Berghofweide ,Keutenberg) .Doo rbe ­ mestingva nhoge rgelege ncultuurlande nworde nwaardevoll e vegetatiesbedreigd .

K.3.Droogda lte nzuide nva nStruch t Hetgebie dword tgevorm d dooree nzuid-noor dverlopen ddal . Demeest egronde n zijni nagrarisc hgebrui k alsbouw -e n graslande nenkel eboomgaarden .D ebelangrijkst eboscomplexe n zijnd eSonsber ge nhe tbo sbi jBerghoven .He tgebie d isrij k aangraften .

K.4^Gerenda l HetGerenda l enomgevin gvorm tee nde rmees tbelangwekkend e delenva nhe tMergellandgebied .He tbestaa tui tee nvrijwe l noord-zuidgelegen ,erosieda lva nca .3 k mlengt .D edalbodem , delenva nd ehellingen ,me tvel egraften ,e nd ehoge rgelege n plateaus zijnvoornamelij k ingebrui k alsbouw -e ngrasland , eenaanta lpercele ni sbeze tme tveela loud ehoogstamvrucht - bomen.Oombos ,d eGerendalsbosse n enSt .Jansbo sbestaa nui t rijkeloofbosse nme tuiters twaardevoll emantel- ,zoom -e n bosvegetaties.O pd ehellingen ,grenzen daa nd eboscomplexe n wordenzee rbelangrijk evegetatie sva nkalkgraslande naange ­ troffen.Ondank she tintensiev e agrarischgebrui kva nd emeest e cultuurgrondenbied td egrot eafwisselin gi nbodemopbou wgrot e potentiëlemogelijkhede nvoo rontwikkelin gva nwaardevoll e vegetaties.Faunistisc hi she tgebie dva ngrot ewaard evoo r dassen,marterachtigen ,hamsters ,slaapmuizen ,vogel szoal s roofvogels,uilen ,tapuitachtigen,grauw egorze ne nvel ebos - vogels,amfibieën ,insecte ne.a . X.78

Veelpoele nhebbe nhu nactuel ewaard everlore ndoo regalisati e ofvervangin g doorbetonne nbakken .Herste lva nd evroeger e situatie zalvuurbuikpadde n ensalamandersoorte n goedevoort - plantingsbiotopen kunnenbieden .

K.5- Scheulder Hetgebie dron dScheulde rbestaa t voornamelijkui tee nhooggelege n plateau,i ngebrui kal sbouw -e ngraslan de nboomgaarden .Vee lva n dekenmerkend e elementenva nhe tvroeger e agrarischlandscha pva n hetMergellan d zijnster kafgetakel do fverdwene n(graften , boomgaarden,wegbermen ,poelen) .D egru bnoordelij kva nScheulde r bezitrijk eloofbosvegetaties ,i nd euitlope rlig techte ree n puinstort enmond tee nrioo luit .Enkel egrafte nzij nbegroei d met struweel eninteressant ekruiden .O penkel eplaatse nlig t kalk aand eoppervlakte ,potentiee lhebbe ndele nwaard ebi jee n opnatuurbehou dgerich tbeheer .

K.6.Gebie dtusse nIJzere ne nOu dValkenbur g Vanafhe tplatea ubi jIJzere nloop tee ndroogda lme tbebost e hellingena fnaa rhe tvri juitgestrekt e agrarischegebie dbi jOu d Valkenburg.He t dalda tbi jhevig eregen swate rvoer t»doorsnijd t hetbosgebie dva nhe tSt.Jansbo s enee nde ruitloper sva n het Biebosch.Dez ebosse nhebbe nee nbijzonde rrijk esamenstelling , zowelbotanisc hal sfaunistisch .D eplateaugronde n zijni ngebrui k alsbouwland ,graslan de nmees tlaagstamboomgaarden ,d egronde n bijOu dValkenbur gbestaa nui thellend e akkers.D ecultuurlande n hebbenpotentiël evegetatiekundig ewaarde nbi jee nextensie f graasbeheer. X.79

Linkerhelftva nhe tGeulda l tussenSi"bb ee nRothe m Dit intoeristisc hopzich tvermaar d stukjemergellan d danktzij n grotelandschappelijk ewaard e inhoofdzaa k aand esteil ebebost e dalwandenva nhe tplatea uva nMargraten ,di ehie ronde rhellinge n vansom s1 o p6 naa rhe tGeulda l afhellen.Dwar so pd ehellinge n ligt eengroo taanta l droogdalen,meesta lme ta lda nnie tverhard e wegeno pd edalbodems .

Hetplatea uva nMargrate n isopgebouw dui tOligocèn ee nMiocen e zandendi eo phe tplatea u zijnafgedek tme tlösslee m terwijld e hellingenworde ngevorm d doora lda nnie tverplaatst egrint-e n leemgronden.Verrewe ghe tgrootst e deelva nd ehellinge n isbebost , voornamelijkme tloofbossen .Dez eboscomplexe nvorme nee nvrijwe l ononderbrokengorde lva nRothe m totSibbe .D enie tbebost ehellinge n vanhe tGeulda lbestaa nhie rui tgraslande n enakkers .

Debosse no pdi tbetrekkelij k voedselarme substraat zijiinbotanisc h enzoölogisc hopzich tva nbetekenis .Allee ni nd edirect eomgevin g vanValkenbur gi sd enegatiev e invloedva nd erecreati eduidelij k merkbaarte ngevolg eva n zeerintensiev ebetreding ,onrus tetc .

Vrijwel inhe tgehel ebosgebie d isd eEikelmui swaargenomen ,i nhe t Bieboschhuize ndasse ne nboommarter s terwijloo k de steenmarter regelmatigwer dgesignaleerd .Bi jSibb ekwame ngedurend ehe ttijdva k 1950- 196 2no ghamster svoor .Verde rzij nd euitgestrekt ebosse n vanbelan gal sbroedgebie dvoo rbosvogels ,me tnam euile ne ndag - roofvogels,di ei nd edirect eomgevin gva ndez ebosse nfourageren . Ditlaatst egeld teveneen svoo rd edas .

Debenedenrande nva nd ebosse nzij nvaa kno gbetrekkelij k gaafe n weinigaangetas t doorlandbouwinvloeden .O pd ehellinge nkome n graftene nholl ewege nvoo re nwerde nenkel ekalkgraslandje saan ­ getroffen.I nhe tgebie dkome no penkel eplaatse n steilemergelwande n voorme t struweelvegetaties.Hoogstamboomgaarde ne nhegge nzij nzee r schaarsvertegenwoordigd .He tgebie dword tplaatselij k ontsierddoo r uiterst storende,deel sno gi nbedrij f zijndegroeven ,te nbehoev e vanzand- ,mergel -e ngrintwinning . Plaatselijkkome no pd evoedselarm ehellinge n gradiëntsituaties voordi emogelijkhede nherberge nvoo rd e(re-)introducti eva nschral e graslanden enakker so pvoedselar msubstraat . X.80 X.81

L.1,Hellinge n tussenYil t enRothe m Plateaurand aflopendnaa rGeuldal .Naas t rijkeloofbosse nworde n inhe tgebie dakkers ,graslanden ,enkel elaagstamboomgaarde ne n hoogstamboomgaardenaangetroffen .Enkel e redelijk gaveholl ewege n engraften ,aangeplant ebosjes ,meidoornhagen . Inhe tgebie d eenaanta lmergel -e ngrindgroeve nme tbelangrijk e voortplantingsbiotopen vanvroedmeesterpad .Rijk e steilrandennaa r Geuloevers.

L.2.Droogda lbi jVil t Plateaume tgraslanden ,hoog -e nlaagstamboomgaarden ,overgaan d viadroogdal ,me t schralegraslandvegetatie ,enkel egraften ,ee n grubnaa rrijk eloofbosse n end eGeul .

L.3« Canberg enomgevin g Sterkgeürbaniseer dgebie dbi jValkenbur g(dierentuin,Rotopark , skelterbaan,camping ,vuilstor t etc). Plateaume takkers , graslanden,hoogstamboomgaard .O pplateaurande n enkelegraften , hollewege ne nbermen ,steilrandjes . Rijkeloofbosse nme t sterkrecreatie fgebruik .

L.4.Sibbergrubb e Plateauva nSibb eme takkers ,graslande n enhoogstamboomgaarden . Eenbelangrij k onderdeelvorm td eSibbergrubb e gelegentusse n waardevolleboscomplexe n (Biebosch).I nhe tgebie dligge nenkel e hollewegen ,divers egraften ,meidoornhagen ,ee nope ngroeve , ruigegraslande ne ngraslande nme t interessante schralerevegetatie s envoo ramfibieë nbelangrijk edrinkbakken . :.82

M. Plateau van Margraten ten noorden vanMargrate n en Gadier enKee r Het plateau is opgebouwd uit Oligoceen enMiocee n materiaal en Gulpense kalk die op de plateaus overwegend met lössleem zijn afgedekt terwijl op de hellingen grintgronden en colluviale lössleem het aspect bepalen. Het plateau bereikt gemiddeld eenhoogt e van 130 tot 140mete r +NAP,bijMargrate n 170m . Er zijn diepe dalen in uitgeslepen die het landschap een sterk geaccidenteerd karakter geven. Het grootste deel vanplateau s en droogdalhellingen heeft een grootschalig karakter van graslanden en akkers.D e hellingen tussenBemele n enKlei nWeisde n zijnme t hellingbossen begroeid en inhe t gehele complexkome n nog vrij veel boomgaarden voor, ook hoogstamboomgaarden en eenvijftigta l graften. Met name rondom de dorpen worden nog zeervee l heggen aangetroffen, meestal goed onderhouden en in sommige gevallen ook doorgeschoten oudere heggen. Er lopen tal van holle wegen over plateau en dalhellingen waaronder eenvri j groot aantal bijzonder gaaf ontwikkelde voorbeelden met veel houtgewas enkruiden . Lokaal komen botanisch belangrijke kalkgraslandrestanten voor. De hellingbossen van de Schiepersberg, Bunderberg en de Mettenberg vormen een aaneengesloten loofbosgordel die niet alleen in land­ schappelijk, maar ook inbotanisc h en faunistisch opzicht van grote betekenis is.Helaa s wordt het landschap terhoogt e van Rooth ontsierd door eenuiters t storende mergelgroeve. Het deel tussen Sibbe enCadie r enKee rherbergd e in de periode 1950-1962no g vrij rijke hamsterpopulaties. Invrijwe l het gehele gebied komen dassen voor die fourageren in de cultuurlanden van plateau enhellingen . Vaak herbergen holle wegen, graften en steilwanden dassenburchten. Tennoordooste n vanBer g komen volgens inventarisatiegegevens hazelmuis,eikelmuis voor, terwijl in eenhellingbo s bij Berg-Heer boommarters zijnwaargenomen . Het gebied met zijn vrijgrot e aantallen hoogstamboomgaarden is rijk aan zangvogels,bij 'tRoot h zijn ondermee rbroedend ekrams ­ vogels waargenomen. In de omgeving vanVil t bevinden zich debe ­ langrijkste voortplantingsbiotopen van devroedmeesterpa d in poeltjes gevormd door stagnerend water in open grind- enmergel - groeven.De verlaten openmergelgroev e in de Schiepersberg is geologisch, botanisch en faunistisch van belang. X.

IZA_ CC

lb». Q) p C/) CO jxi if) v_ ~1 O) T- •*-> CO C CD 2 03 c CD •o 0 O) 0 O) N o u. o1_ Q) co \2 Q DÛ CM

LO

CM

CD CO

CD CO '0 0 © Q w E ID 0 0 03 M LÛÛ O 0)

00 X.84

M.1.Droogdale ntusse nGroot-Weisde n enMargrate n Dit cultuurlandschap bevat zéérvee lheggen ,ee naanta lbijzonde r waardevolleholl ewege ne nenkel ehoogstamboomgaarden ,waaronde r enkele zeeroude . Opd edalbode m ligtee nloofbosstroo kwaa rd eope nrioo lva n Groot-Weisden doorheen stroomt,ee nsituati e dienauwelijk s aanvaardbaaris .

M.2 . Droogdalva nIJzere n Indi tdeelgebie dligge nenkel ehoogstamboomgaarden ,vri jvee l hollewegen ,waaronde renkel e zeergave ,e n2 graftjes .I nee n aangeplantbosj e eendassenburcht . M.5» Droogdalhellingentusse nSibb e enKlei nWeisde n * ' Indi tgrootschali g cultuurlandschap liggenca .1 0graften ,enkel e heggen,bi jSibb ee nIJzere nwa thoogstamboomgaarden , enkeleholl e wegen,waarva néé nme t eendassenburcht .

M.5« Droogdal tenzuide nva nVil t Indi tgrootschalig e landschap eentienta lhoogstamboomgaarden , eenenkel egraf t enee nmati g schraaldroo g graslandjeme tenig e potentiëlebetekenis .

M.6. Droogdalhellingtusse nBer ge nTerblij t Grootschaligcultuurlandscha p met zeersteil ehellinge nte nweste n vanTerblijt .He tgebie d isno gzee rrij kaa nheggen ,hoogstam ­ boomgaarden (15- 20), graftene ngraftje s (ca.20) ,waari ni n sommigegevalle nveldkrekel swerde ngehoord .E rzij nenkel eholl e wegene nee nwaardevo lkalkgrasland ,beheer ddoo rhe t"Limburg s Landschap",e nee nbotanisc hbelangrij kbronbosje .

M.7. Maasdalhellingen tennoordweste nva nBemele n Dalhellingme terosiedale nal scultuurlan d ingebruik .I ndi t deelgebiedkome nno gzee rvee l (meerda n30 )hegge nvoor ,waar ­ onderenkel e doorgeschotenwaardevoll e exemplaren.E rligge n ca.1 5grafte nwaaronde rtwe ezee rgav evoorbeelden ,enkel e schralebermen ,ee nvijfta lholl ewege ne nno genkel ehoogstam ­ boomgaarden (10), enrestante nervan .Verde rligge ne rno genkel e hollewegen ,ee nbetonba kme twater ,doc he rzij ndri epoele ne n drinkbakkenverdwenen .E rligge nenkel egroeve ni nhe tgebie de n A. C '

eenleemstor t diepotentiee l demoeit ewaar d zijn,ee ntweeta l schralegraslandje s enenkel eklein eloofbosjes .

M.8,Maasdalhellinge n tenzuidweste nva nBemele n Dit deelgebiedvertoon t overeenkomstme tM.7- » maarval tvoora l opdoo rd egrot eaantalle nhoogstamboomgaarde n diee rno gliggen ; zeker30 .Voort see ntienta lholl ewege nwaaronde rdri ezee rgave . Erzij nvrijwe lgee ngraften ,e rligge nno genkel edrinkbakke n en-poelen ;dri e zijne rinmiddel sverdwenen . Inhe tgebie dligge nenkel e schraledrog egraslandje sdi epoten ­ tieelva nbetekeni s zijne nee nklei naanta l schralewegbermen . Eri see ngroev eme tingan gva noud emergelgrot ,waa rpotentiël e mogelijkhedenliggen .

M.9.Droogdalensystee mron dRoot h M1 *0 'Ditno gbijzonde rfraai elandscha pheef tal see nzee rstorend e M.15«aantastingd emergelgroev eva nRooth ,di eop"klein eschaal"aan ­ toontwa tka nworde nverwach t alsd emergelwinnin go phe tplatea u vanMargrate n doorgangvindt . Dedeelgebiede n zijnzee rrij kaa ngrafte n(ca .20 )waaronde rzee r fraaievoorbeelden ,ee n15-ta lholl ewege ndi eto td emooist eva n Mergellandbehoren ,no gvee lhegge ne nee n20-ta lhoogstamboom ­ gaarden.I néé nerva nbroedd e in197 8ee npaartj eKramsvogels . Verderzij ne renkel egrubbe ndeel sme theilingbos(waari ndassen - burcht), eencomple xdoorgeschote nhakhou t (waarineveneen see n dassenburcht),ee nri jfraai eessenknote ne nee nfloristisc hbe ­ langrijkeverlate nmergelgroeve . Inhe tgebie d staattenslott e eenmonumental eLindeboom .

M.11.Droogdalene ndalhellinge nbi jGasthui s Ditdeelgebie d isgekenmerk t doorenkel e zeerwaardevoll edoor ­ geschotenheggen ,ee ndrieta lgav egrafte nme tvee lhoutgewa s enee nholl eweg . Eenva nd ebelangrijkst e objecteni see nfloristisc h zéérrij k kalkgrasland.

M.14«Zuidhellingva nd eSchepersber g Indi tgebiedsdee l eentweeta lbijzonde rgav eholl ewege nme t veelhoutgewas ,ee nhellingbosje ,ee nenkel egraf te nee naanta l heggen. X.86

N. Plateau vanMargrate n tussenMargrate n en C-ronsveld Het plateau vanMargrate n ishie r opgebouwd uit Mioceen en Gulpense kalk. Op het plateau zijn deze formaties voornamelijk met lössleem- gronden bedekt terwijl de dalbodems en delenva n de hellingen met colluviale lössleemafzettingen zijnbedekt .

Het gebied vertoont grote hoogteverschillen tussen plateau en droog- dalen, velke laatste inwestelijk e en zuidelijke richting afhellen. Het is een vrij grootschalig cultuurlandschap met akkers en grasland terwijl de westelijke dalhellingen voor een groot deel met bos zijn bedekt. Deze bossen die voor het grootste deel als natuurreservaat worden beheerd,zijn van grote landschappelijke en natuurwetenschap­ pelijke betekenis. Ze omvatten het Savelsbosch, de bossen op de hellingen van de Trichterberg en de Riesenberg.

Het gehele complex omvat voorts een vrij grote oppervlakte aan boomgaarden, waaronder een groot aantal waardevolle hoogstamboom- gaarden, bijzonder veel holle wegen (ca. 40) e nmee r dan honderd heggen. Er isno g een zeer groot aantal waardevolle poelen en drink- bakken in dit deelgebied aanwezig, enkele perceeltjes kalkgrasland, een dertigtal graften en enkele grubben, waaronder de "Schone grub" die ook in archeologisch opzicht van betekenis is.

In de periode 1950—19^2 was het gehele akkergebied opmerkelijk rijk aan hamsters. In de hellingbossen komen boommarter, steenmarter, eikel- en hazelmuis endasse n voor. De cultuurlanden boven en beneden de hellingbossen zijn van betekenis als fourageergebied voor de zoog­ dieren, met name de dassen.De boscomplexen met cultuurgronden zijn tevens van groot belang voor roofvogels, uilen en andere bosvogels (o.m. wielewaal, nachtegaal), de akkers voor grauwe gorzen en de grotjes voor overwinterende vleermuizen.

De bosranden zijn aan de rand van het plateau plaatselijk sterk beïnvloed door landbouwactiviteiten. Vooral daar waar het substraat voedselarm is (vuursteeneluvium e.d.) is deze invloed bijzonder ongunstig. In de bosranden beneden aan dehellinge n is deze invloed minder duidelijk, temeer ook daar de bodem (colluviaal)hie r van nature rijker is.

InEckelrad e tenslotte werden enkele muurtjes gevonden met interes­ sante begroeiingen. X.87 X.88

N.1 . "Schon egrub "e.o . Ditdeelgebie di sbijzonde rrij kaa nhegge n (zeker3 0stuks) , waaronderee naanta l doorgeschoten.E rkome nvoort sno g1 5waar ­ volle drinkbakkenvoor ,terwij l eréé npoe le néé nba knie t werdenteruggevonden .Enkel ehoogstamboomgaarden ,2 holl ewege n enee ngraft .D ebekend e "Schonegrub "lig ti ndi tgebie de n daaropaansluiten d eendee lva nhe tCRM- reservaat "Savelsbosch".

N.2 .Savelsbosc h enomgevin g Indi tgebie d eendee lva nhe t Savelsbosch.Verde rcultuurlan d metee ntienta lhoogstamboomgaarde n enheggen , eenholl ewe ge n eendrinkbak .I nhe tSavelsbosc h eendoo rStaatsbosbehee r aangelegde grotebetonne nvijve rme tvee lamfibieën .

N.3. Trichterberghellingen Gebiedsdeelme tgrot eboscomplexe n (Trichterberg-Riesenberg), eenvierta lholl ewegen ,ach t graften,waaronde rvie rzee rgav e voorbeelden, enkelehoogstamboomgaarden , vierdrinkbakken ,ee n schraalgraslandje enee npercee l graslandme therfsttijloos . Erkome ntenminst e twintighegge nvoor .

N.4.Riesenber gme t omgeving Cultuurlandschap methellingbossen , een zeventalholl ewegen , tweepoele n (eenme tvroedmeesterpadden!) , tweedrinkbakken ,enkel e graften enhoogstamboomgaarden . Tweepoele nware n drooge nee ndrinkba kwa snie tmee raanwezig . Verderno gee npotentiee l interessant schraallandje.

N.5.Droogdale nron dEckelrad e Dit gebied isno g zeerrij kaa nhegge n (+40 )e nhoogstamboomgaarde n (+30) .E rligge nach tholl ewegen ,waaronde renkel e zeerfraaie , driegrafte n ene rzij nno gvij f drinkbakken endri edrinkpoele n aanwezig.I nEckelrad e zijntwe emuurtje sme tonde rmee rSchutvaren .

N.6.Hellinge n endroogdale n rondMargrate n enHouthe m Dit gebied isbijzonde rrij kaa nheggen , erligge nach tgrafte ne n eentienta lhoogstamboomgaarden . Verschillendeholl ewegen ,twe e poelen diewate rbevatte n enee nkalkgraslandje .

N.7.Hellinge n endroogdale n tenooste ne nweste nva nBruisterbosc h Rijk aanhegge n (+20 )e ndertie nholl ewege nwaaronde renkel ezee r houtrijke, zesgraften,ee nschral ewegber m enenkel ehoogstam ­ boomgaarden.E rzij nno gvij f drinkpoelen enéé ndrinkba k intact; twee zijne rverdwene n entwe evernield . X.89

0.St ,Geertrui d enMesc hme tomgeving .

Ditgebied ,gelege no pd ehellinge nva nhe tplatea u vanMargraten ,"bestaa tvoo rhe tgrootst egedeelt eui tee ndroog - dalenlandschap,da tzic huitstrek t tussenBanhol te nMariadorp . BovenHerkenrad e zijnd ehellinge nva nhe twest-oos tverlopend e droogdal,evenal sd ehellinge nva nd etalrijk ezijdale nvri jflauw . Tenzuidooste nva nSt .Geertrui d echteri she tda lasymmetrisc h vanvor mmet ,zoal sgewoonlijk ,steil ezui dhellingen . Hetzuidelij kdee lva nhe tonderhavig egebie dbestaa tui the tda l vand eVoer ,me the tdor pMesc hal smiddelpunt . Verreweghe tgrootst egedeelt eva nhe tcomple xbestaa tui tgraslan d enboomgaarden ,ca .20 $word tdoo rakker singenomen ,voornamelij k gelegeni nd eomgevin gva nBanhol te nte nNO .va nMesch . Deondergron dbestaa tvrijwe l overalui tGulpens ekalkformaties , dieo pd eplateau xme tlösslee m zijnbedekt .O pd ehellinge nworde n terraskleie ngrintgronde naangetroffe ne nonderaa nd ehellinge n eno pd ebodem sva nd edale nvoornamelij k colluvialeafzettingen . Debosstrook(aa nd enoordkant ) vanhe tdal ,he tEysderbosch,maak t deelui tva nhe tCR Mreservaa t "Savelsbosch"ee nva nd ebelangrijkst e bosgebiedenva nZuid-Limburg .Di tbo si snie tallee ni n floristisch/vegetatiekundigopzich tva nbetekenis ,oo kui t zoölogischee nornithologisch e overwegingenverdien the td eaan ­ dacht.D ehellingbosse nherberge nonde rmee rdassen ,boommarters , steenmarterse neikelmuizen ,e rleef too kee nrijk evogelwereld . Tijdensee nbroedvogel-inventarisati e in197 6werde ne r52 2 broedparenva n3 7verschuilend evogelsoorte nwaargenomen ,allee n ali nhe tcomple xEysderbosch .D ebosrande nonde raa nd ehel ­ lingenzij nmeesta lno gvri jgaa fe ndrage nweini gspore nva n landbouwinvloeden,i ntegenstellin gto td ebovenranden ,waa rhe t bosaa nhe tgrootschalig e cultuurlandgrenst . Hieri sd estorin gi nd evor mva no.m .brandnetel s enkleefkrui d (doorinvloe dva nmest ,gier ,bespuitinge ne nvuilstorten ) tot veletientalle nmeter sdie phe tbo si nmerkbaar .

Opd eplateau xword tgrootschali glandbou wbedreven ,o pd ehel ­ lingene ri nd edroogdale noverheers td egraslandcultuur .E rkome n daarno gvri jvee lheggen ,enkel egrafte ne nee naanta lholl e wegenvoo rterwij le rbetrekkelij kno gvri jvee lhoogstamboom - gaardeni nhe tgebie dvoorkomen .Dez e zijnove rhe talgemee nrij k x.90

t2. E

O c CC CÛ

co

lO O) en •o -CD- CD CD O O vCO

co CT> aanvogel s (invent.197 6ron dMoerslag :4 9broedpare nva n 26verschillend evogelsoorten) . Vooralron dd edorpe n (Bruisterbosch,Herkenrade ,St.Geertruid , Moerslag,Liheek ,Mheer ,Banhol te nMesch )i she tkleinschalig e boomgaardenpatroonno gvri jgaa faanwezig . Bijee njuis tgevoer dnatuurtechnisc hbehee rheef the tgebie d mogelijkhedenvoo rhe tcreëre nva nvoedselarm eakker s (vuursteen engrintgronden )e no pd edaarvoo rgeschikt eplaatse nkalkgras - landen.

0.1.Eysdertosc h Belangwekkend gebiedwaari nhe tEysderbosc hligt .O p hetaa nd enoordzijd egelege nplatea ue nhellinge nbestaa t hetgrondgebrui kvoornamelij kui thoogstamboomgaarde ndi e wordenbeweid .He tgebie d isrij kaa npoele nme t amfibieën. Deboomgaarde nzij no.m .belangrij kvoo rbroedend ekrams ­ vogelse nworde nveela lomgeve ndoo ronderhoude nmeidoorn ­ hagen.D evegetati elang sd eholl ewege ni sveela lva n eeninteressant e samenstelling.

0.2.Gebie dron dHerkenrad e Hetoorspronkelijk epatroo nva nhoogstamboomgaarde n methegge ne ndivers eholl ewege ni sno gredelij kintact . Eendee lva nd ebetonne nbakke ni sgeschik tvoo ramfibieën , demeest epoele nzij ngeëgaliseerd .

0.3.Plateaut,noorde nva nBanhol t Hetgebie dbestaa tvrijwe luitsluiten dui tbouw -e ngras ­ landen,d elaatst ei ncombinati eme thoogstamvruchtbomen . Hethooggelege nplatea ugaa ti nwestelijk erichtin gove r inee ndroogdal .D egrafte ne nholl ewege nzij nvaa kno g aanwezigmaa rdrage nmeesta l eengestoord evegetatie .

0.4. Dalhellingme tdroogdale nbi jBanhol t Hetcultuurpatroo nwijk tweini ga fva ngebie d3 . Inhe tgebie d zijnvri jvee lmeidoornhage ne nenkel e kleinedroogdalen .I nhe tdroogda l tenooste nva nLibee k looptee nnie tmee ri ngebrui kzijnd eholl ewe gwaa rd e bosvegetatie sterki sgestoor d doord euitmondin gva nee n rioolpijp,vuilstor te nbrandplekken . X.9Î

0.5.Libee k Fruitteelt-enweidegbie d rondLibeek .D ebiologisch e waardei sster kaangetas tdoo rintensie fgebrui k vand ecultuurgronden .Ee naanta lgrafte ne nsteil e wegbermenzij nno gaanwezig .I nd eboomgaarde n broedenkramsvogels .

0.6.Moersla g Weide-e nhoogstamboomgaardengebie dme thegge ne n enkelegraften .I nhe tgebie dee nfraa igeaccidenteer d graslandgebiedme tpotentiël ewaard ee nholl ewe g metrijk evegetati ee nee naanta lbetonne nbakken , geschiktvoo ramfibieën .Ee ngru bword tal svuilstor t gebruikt.

0.7« Droogdalente nzuidweste nva nMoersla g Plateaue nhellen d cultuurlandgebiedme tenkel e akkersgraslande ne nhoogs/tamboomgaarde nme theggen , graften,steilrande ne nholl ewege nzij nveela l nogredelij kintact .Eé ndroogda lheef tvri jschral e graslandhellingen,he tander ei sbegroeidme ioud e hoogstamvruchtbomen.D epoele nzij nall egedich te n vervangendoo rhog ebetonne nbakken ,i ndri elag e bakkenwerde nsalamander saangetroffen .

0.8. Dalhellingen tennoorde nva nMariador p Grootplateaugebie d overgaandnaa rMaasdal .He t gebied isster ki ncultuu rdoo rgrot ecomplexe nbouwlan d envel eal sgraslan dgebruikt ehoogstamboomgaarde nme t heggen.D ewegberme nlang sholl ee nander ewege n zijnveela lgestoor de nbegroei dme tkruidvlie re n brandnetels ofakkeronkruiden .D ediep egru bi sbegroei d methoutgewa se nvee lstoringsplanten ,teven si shie r eendassenburcht .D emeest ebetonne ndrinkbakke nzij n actueelo fpotentiee lgeschikt evoortplantings - plaatsenvoo ramfibieë n (ca.1 0stuks) . X.93

0.9. Mesch e.o. Kleinschalig naar het zuidwesten hellend boomgaarden-, grasland­ en akkerbouwgebied. De vele (ca. 20)hoogstamboomgaarde n zijn vaak omgeven doorheggen . De vegetatie langs deholl e wegen isveela l ruderaal. Inbred e grub tennoordooste n vanMesc h groeien diverse interessante plante- soorten; tesamenme t het aangrenzende geaccidenteerde, vrij schrale grasland biedt het gebied goede potentiële mogelijkheden. In een betonnen drinkbak werden twee verdronken hamsters gevonden, een aanwijzing dat de akkers van belang zijnvoo r deze bedreigde diersoort.Vee l andere bakken herbergen amfibieën. X.94

P.Droogda l tussenMhee re nTerhors t Hetdroogdalensystee m isgeërodeer d inhe t zuidelijkegedeelt e vanhe tplatea uva nMargrate ne nlig tongevee r1 £k mnoordwestelij k vanhe tda lva nd eNoor ,waarme ehe twe lenig eovereenkoms tvertoon t alhoewelhe tee nminde ruitgesproke n asymmetrischkarakte rheeft . Tochzij noo khie rd ezuidhellinge nwa tsteile rda ndi eva nd enoord ­ flanken.He tgebie di sopgebouw dui tGulpene rkalk ,me tlb'sslee m afgedekt.Bi jhevig e regenvalvloei te rbovenstroom swate ra ftusse n Mheere nd egrens . RondMheer ,Banholt ,Terhors t ishe tlandscha pgekenmerk tdoo rhe t oudecultuurpatroo nva nkleine ,al sweilan d ingebrui k zijndehoogstam - boomgaardjesme tmeidoornhagen ,a lda nnie tgeschoren .Oo kelder si n hetgebie dvinde nw eno ggeschoren ,plaatselij k doorgeschotenhage n ensingel se nenkel ehoogstamboomgaarden .E rkome nverschillend e poelenvoor .Enkel eholl ewege ne ngrafte n sierenhie rhe tlandschaps ­ beeld.Te nooste nva nMhee rlig tee nhellingbo s datui thakhou tme t overstaandersbestaat .Oo kd edalhellin gtusse nMhee re nd eduits e grensi sbebost . Ophe tplatea u zijni n1975-197 7no ghamster sgesignaleerd . Debosse nme t dedaaraa ngrenzend e cultuurlanden zijnva nbelan gal s broed-e nfourageergebie dvoo ruile ne ndagroofvogels . Derijkdo m aanzangvogel si ndi tgebie d isgroot ,voora ldoo rhe t voorkomenva nme thou tbegroeid egraften ,holl ewege ne ndoo rd evel e houtsingelse nd eplaatselijk e (hoogstam)boomgaarden.

P.1.Dee l zuidhellinge nplatea u Opplatea ugrootschali gbouw -e ngraslandgebie dme trestan tva n hoogstamboomgaarde nloo fhouthaag ,naa rd ezuidkan tligge no pd e hellingnaa rhe tda lbelangrijk eloofbossen .Enkel epercele nbe ­ plantme tpopulie re nfijnspar .

P.2.Begi nva nhe tcentral e droogdal enzuidhellin gte nooste nva nMhee r Metuitzonderin gva nee nrij khellingbo si nhe twestelij kdee l bestaathe tgebie dui tintensie fgebruik tcultuurlan dme tvri jvee l oudeal sweilan dgeëxploiteerd ehoogstamboomgaarden ,vee londer ­ houdenmeidoornheggen ,knotbomen ,fraai e solitairen,enkel e hollewege ne nvee lgraften .D evroege raanwezig e drinkpoelen zijnvrijwe lall egeslecht . E

c 0 TD C A.yb

P.3 .Zi.jdale ne nplatea u Plateau ingebrui k alsbouwland ,i nnoordelijk e richtinghellen d metal sweilan dgebruikt ehoogstamboomgaarden ,laagstamboomgaarden , meidoornheggen.I nd ezijdale nligge nenkel eholl ewege ntusse n rijkeloofbosjes .D epoele n zijnmees tvervange n dooringelate n betonnenbakke ndi eee ngeschik t voortplantingsbiotoop voor amfibieënvormen .

P.4.Zijda l Hetgebie dbestaa tui tee nda laflopen di nd erichtin gMheer . Hetgrondgebrui k bestaatvoornamelij kui tgraslan d enhoog -e n laagstamboomgaarden,veela lgescheide ndoo rmeidoornheggen . Deholl ewe gword tgeflankeer d doorloofbos .D e 3bekend epoele n zijninmiddel sgedempt .

P.5.Dee ldalwan dcentral edroogda l Hetgebie dbestaa tui tee ngroo tcomple xbouw -e ngraslan dme t opd ehellin gal sweilan di ngebrui k zijndehoogstamboomgaarden , veelalomgeve ndoo rmeidoornhegge n enee nenkel eknotwilg . Depoele n zijnall egeslecht .

P.6.Gebie dte nzuide nva nTerhors t Oud agrarischgebie dva ngras -e nbouwlanden ,hoogstamboomgaarde n envri jvee lmeidoornhagen .D epoele n zijnverdwene ne ni nenkel e gevallenvervange n dooringelate nbetonne nbakken .Plaatselij k schralegrasvegetaties . X.97

Q.He tda lva nd eHoo r Hetda lva nd eNoo ri see ndie pi nhe tplatea uva nMargrate n ingesnedenerosiedal ,da tto tee nva nd efraaist e landschappen vanZuid-Limbur gma gworde ngerekend .D eNoo rontspring tte n noordenva nNoorbee kbi jWesc h ind eBrigittabron .O pzij nwe g westwaartsneem td eNoo renkel eklein e zijriviertjesop .Boven - stroomsva nhe tbrongebie d zathe tda lzic hno gca .2 k mvoor ti n noordoostelijke richting.He tda li sasymmetrisc hva nopbou w metbijzonde rsteil e zuidhellingen (ca.1 :6) ,waari ngee ndwars - dalenvoorkomen .D etegenovergesteld e dalwandenhelle nonde ree n hoekva nca .1 :100 ,e rkome n 5vri jdiep e zijdaleni nvoor . Hetgehel egebie dis ,wa tbetref t dedieper eondergron d opgebouwd uitGulpens ekalkformaties ,di eveela lme t dikkelb'ssleempakette n zijnbedekt .Plaatselij kkome ngrintbodem svoo re no phe tzuidelijk e plateau zijnrelatie fgrot eoppervlakte nme tvuursteeneluviu mbedekt . Dedalbode mbestaa toverwegen dui tcolluvial elössleemgronden .

* Alhoewel deNoo rster ki svervuil dheef tdi triviertj epotentiee l gezientoc hee ngrot ebetekenis .He ti snamelij k eenklein ,geïso ­ leerdbeeksystee mme tverscheiden euiters twaardevoll ebronnen .

Debosse nlang sd eNoo rzij nrij kaa nbroedvogels .Ransuil , bosuil,wielewaal ,goudvin k enijsvoge lworde nregelmati gwaargenomen . Verderkome nd ealpensalamande re nd egeelbuikvuurpa dvoor .E ri s eenbewoond e dassenburcht end ebosse nherberge nwijngaardslakken . NabijHoogcrut zwer dd ehazelmui swaargenome n end eboommarte r werdi nee nbosj ete nzuidweste nva nNoorbee kgesignaleerd .

Grotedele nva nhe tgebie dzij ngekenmerk t dooree nkleinschalig e landschapsopbouwme tfraai egraften ,holl ewege ne nheggen .Me t namehe tgebie dte nweste nva nNoorbee k entusse nNoorbeek ,Bergen - huizene nSche ii sno gbijzonde rgaaf . Hogero pd eplateau skrijg the tlandscha ponde rinvloe dva nd emen s echtersteed smee ree ngrootschali gkarakter .D elokaa lvoorkomend e hoogstamboomgaardenzij nva nbelan gonde rmee rdoo rhe tbroede nva n dek amsvoge l (1967).Plaatselij kwer do pd ehoger eplateau sd e grauwegor sgesignaleerd . X.98

E x.99

Doord evariati e inbodemopbou w enhe trelië fligge ne rpotentiee l geziengoed emogelijkhede nto tverschralin ge ngradiëntvorming .

Q.1 .Boswe ge.o .bi jNoorbee k Hoge,wa tvoedselarm erug ,afhellen dnaa rd eNoor .Hoogst e delenintensie f ingebrui k(vnl .akkerbouw ,laagstamboomgaarden) , lagere deleni ngra so fal shoogstamboomgaar di ngebruik . Tamelijkveel ,merendeel si ngoed e staatverkerende ,grafte n enee nholl eweg .

Q.2.Droogda l ca. tenzuide nva nNoorbee k Hetdroogda lword tnaa rhe t zuidenbegrens d dooree nvoedsel ­ armerug ;naa rhe tweste ne nooste ndoo rtwe erugge ndi ete n deleoo kvoedselar m zijn.Enkel ehoge rgelege ngraslande nzij n schraalva nkarakter ;voo rhe toverig eintensie fi ngebrui k (akkers,grasland) .Dalwande nme tvele ,i ngoed e staatverkerend e graften;i ngebrui kal shoogstamboomgaar d ofal sgrasland . Relatiefvee lpoelen .Dassenburcht .Dalbode m ennoordzijd e vanhe tdroogda lintensie fgebruik t (grasland,akkers ,enkel e laagstamboomgaarden).Enkel eholl ewege ne nheggen .

Q.3»Da lva nd eNoo r Oostelijk deelva nhe tgebie di see ndroogdal ;westelij kdee l iswatervoeren d (Noor).Talrijk egraften ,vee lheggen ,enkel e kleinerebosje si nhe tooste ne nenkel ebeekbegeleidend e bosseni nhe twesten .Eé nva nd ebosje si nd eNoorbeemde nbe ­ hoortto tee nva nd ebelangrijkst e limnokrenenva ngehee l Mergelland.I nd ebronbegeleidend ebosse nva nhe ttyp e Macrophorbietum-Alnetum groeienonde rmee rbitter eveldkers , slankesleutelbloem ,muskuskruid ,reuzenpaardestaart ,eenbes , eenbloemigparelgras ,aronskel k enander eopmerkelijk ebos ­ planten.O penkel evri jschral egraslande nn ai she tgebie d intensiefi ngebruik ;vee lhoogstamboomgaarden,hagen ,grafte n enpoele nzij nverdwene no fafgetakeld .Va ngrot ewaard ei s hetkleinschalig e gebiedte nzuide nva nBerghuize nme tvel e graften,bosjes ,knotwilgen ,hage ne nrestante nva nhoogstam - boomgaarden.Oo khe thieri ngelege nbosj e isondank sinvloede n vanuitd elandbouwgronde nbijzonde rwaardevol . X.100

Q.4.Gebie dtusse nNoorbee k enHoogcrut z Uitgestrektgrootschali gagrarisc hgebie dme tintensiev elandbouw . Hetplatea uloop tvana fee nhoogt eva nca .20 0mete ri nnoordelijk e richtinga fnaa rhe tdroogda lda to pca .14 0mete rhoogt eligt . Rondd enederzettinge n zijnd emeest eboomgaarde nomgeze ti ngras ­ land,d emeest egrafte nzij nster kafgetakel do fverdwenen . Inhe tgebie d zijnenkel eholl ewege nme tee nmatig egestoord e bermvegetatie.He tgebie dmoe tvroege rrij kaa ndrinkpoele nzij n geweest,va nhe tgrot eaanta lzij ne rvel everdwene no fvervange n doorhog ebetonbakken ,ca .1 2stuk szij nactuee lo fpotentiee l vanwaard evoo ramfibieën .Voort sligge nhie renkel eschral egras ­ landene nee nheiko po pvuursteeneluvium . LITERATUUR Adam,W. , -I96 0 Fauned eBelgiqu e Mollusques terrestrese tdulcicole s Bruxelles. Anderson,P.J. , -191 4 Theeffec to fdus tfro mcemen tmill so n thesettin g offruit . PI.World 17,57-6 8 Arnolds,E.J.M ,e tal . -197 6 Standaardlij.stva nd eNederlands eflora . RijksherbariumLeiden . Arntzen,P .& T.Gerarts , -197 6 Eenecologisc honderzoe k aand eamfibiëe nva n Noordwest-Frankrijkme td enadru ko pbiotoop ­ preferentiese npredatierelaties . Doct.versl.Inst.Tax .Zo'ól .A'dam . Aukema,B .& L.Brussaard , -197 6 Debetekeni sva nhoutwalle nvoo rd edispersi e vanstenotop eniet-vliegend ebosloopkeversoorte n inee nkultuurlandschap . Doct.versl.VU/Biol.Statio nL.H .Amsterdam/Wijster. .

Baaijens,G.J. , 1977 : Enkeleeerst eopmerkinge nn.a.v .he twerkgroep ­ rapportno .1 (interi mrapport )va nd eCie . BestuderingWaterhuishoudin g Gelderland. RIN/Leersum. Bannink,J.F. ,H.K.Ley s& - 197 3: Vegetatie,groeiplaat s enbonitei t innaaldhout - I.S.Zonneveld bosseni nNederland . Wageningen, Bannink,J.F. ,H.N.Ley s& 1974: Akkeronkruidvegetatie alsindicato rva nhe tmilie u I.S.Zonneveld inhe tbijzonde rd ebodemgesteldheid . Wageningen.. Barkman,J.J. , - 1959 : Phytosociology and ecologyo fcryptogami cepiphytes , Assen. Bates,G.H. , - 1935 : Thevegetatio no f footpaths,sidewalks ,cart-track s andgateways . Jrn.Ecol . 23 :470-487 , Beckers,H.J .& - 1940 : Voorgeschiedenis vanZuid-Limburg . G.A.J.Beckers, Maastricht, BenthemJutting ,T.v . - 1933,: Faunava nNederland : 1936, Mollusca deelVII ,VII Ie nXII . 1943 Bergh,L.P.C ,va nden , - 1949 : Handboek derMiddelnederlands egéographie . A.A.Beekman& 3edruk .De nHaag , H.J.Moerman Bick,H .e tal . - 1972 : Directe invloedva nrecreati e op florae nvegetatie . In:J.H.Willem s &F.G.Blanckenbor g (red.): Recreatie-Natuurbehoud. Werkcollege Inst.Syst.Planol .R.U .Utrecht . Blok,D.P. , - 1974: DeFranke n inNederland . 2edruk .Bussum . Boer,P.J.den , - 1977 : Dispersalpowe ran d survival.Carabird s ina cultivated countryside. Misc.Pap .L.H .Wageninge n 14, - 1976 : Bestuurs-e nrechtsinstellinge n c.1300-1500 . Boeren,P.C. , In:E.C.M.A.Batt ae tal. : Limburg'sverleden .Geschiedeni s vanLimbur g tot 1815.Vol .2 ,pp .68-117 .Schieda mHeerlen , - 1950: Hetklimaa tva nNederland . Braak,C. , DenHaa g Brederode,E.R .van , 1972 : Klinker-e n keiwegen;ee npleidoo ivoo rhe tbehou d J.K.Jansen &A.A.Ruite r ervan. Recreatievoorzieningen 1972(4 ): 32-40 . Breteler,H.G.M. , 1958 :Kleefaarde . Boore nspad e9 :62-70 . Breteler,H.G.M .& 1968 :Grafte ni nZui dLimburg . J.M.M.vande nBroek , Boore nspad e 16 :119-13 0 1968 : Zoogdierengids. Brink,F.H .va nden , Amsterdam 1957 :Th e late tertiarypeneplai no fSout hLimbur g Broek,J.M.M ,va nden , (TheNetherlands) . SoilSurve yPaper snr .3 ,S.S.I .Wageninge n Broek,J.M.M ,va nden , 1966 :D ebode mva nLimburg . Toelichting bijbla d9 va nd ebodemkaar tva n Nederland. Stiboka. Broek,J.M.M ,va nden, & 1966 :He tSavelsbos . W.H.Diemont Bosgezelschappene nbodem .Wageningen . Bund,C.F.va nde , 1964 :D everspreidin gva nd ereptiele ne namphibieë n inNederland . Vierdeherpetologisc hverslag/RlVO Nmeded .151 . Bund,C.F .va nde , 1972 : Verkeersslachtoffersonde rkikker s enpadden . DeLevend eNatuu r 75: 183 . Burton,M. , 1976 : Zoogdierengids.Amsterdam . Butler,J.J. , 1969 :Nederlan d ind ebronstijd .Bussum . C.J.N., 1976 :Oostelij kMergelland ; inventarisatie vanhe tooste ­ lijkMergellan dme the too go phe t toekomstige land­ schapsparkuitgevoer d door deplanten - ,insecten- , enzoogdierenwerkgroe p vand eC.J.N . Uitg.C.J.N./N.'J.N .'s-Graveland . ConceptPerspectievennot a z.j. Zuid-Limburg,(2pi. , 2.j.) CultuurtechnischeDiens t- 1971 :Jaarversla g 1970(me tnam e fig.23) . Utrecht. Daan,S. , 1962 :Enkel easpecte nva nd ebiologi e bijd everspreidin g inNederlan d vand evroedmeesterpa d (Alytesobstetri - cans). RapportRivon . Dibbits ,H.A.M.C. , 1950 :Nederland-Waterland . Een historisch-technisch overzicht.Utrecht , Diemont,W.H. , 1959 :D ebeschermin g vanhe tkrijtlan d lan^she tGeulda l tussenGulpe ne nValkenburg . Natuur& Landscha p 13,1959 ,6-2 0 Diemont,W.H .& 1953 :D ekalkgra slande nva nZuid-Limburg . A.J.H.M.vand eVe n Natuurhistorisch Maandblad 6 :3-2 0 Diemont,H. ,M.va nDij k& - 1975 :Plateaus ,hellinge ne ndroogdale nva nZuid-Limburg : A.vanWijngaarde n eenstudi enaa rd everbande n tussenbodem ,vegetati e enbeheer . Wageningen,Landbou wHogeschool ,afd .Regional e Bodemkundee nVegetatiekunde . Dijk,H.J.W .van , - 1974: Watervegetatie s inZuid -e nMidde nLimbur g in1974 . Int.rapp .Hug od eVrieslab./RIN . UijKoC-id, ''• J - LÏJL :vtisia g vauee noiiueizoe Knaa r demvioe d vand e verkaveling opd ebedrijfsvoering . Internrapp .LEI ,nr .2 . Dijkstra,S.J. , - 1961 :Plantengroe i ophe tsteenstor tva nd emijne ni n Limburg. Jaarversl.Geol .St .1961 ,pp .57-62 . Dirven,J.G.P .& - 1975 :Bemestin g enplantkundig e samenstellingva ngraslanden . J.H.Neuteboom, Stikstof 7: 232-24 0 DoingKraft ,H. , - 1955 :Probleme nbi jhe tbehee rva nbosreservate n inNederlan d Pl.soc.e nNat.besch. ,uitg .N.J.N . Dorren,Th. , - 1929 :He tKastee lva nValkenburg .Zijn ebeknopt egeschie ­ denis,legende ne nsagen . 4edruk ,Valkenburg ,z.j.(1929 X Buffey,E. ,M.G.Morris , -197 4: Grasslan d Ecologyan dWildlif eManagemen t- Londen . J.Sheail,L.K.Ward , D.A.Wells &T.C.E.Wells , Duyghuisen,T. , - 1976 :Ee ninventarisati eva nd eamfibieënfaun ava nZuid - B.Heukeshoven, Limburg,me td enadru ko pd eekologi eva nd eVroed - P.vande rMeyde n& meesterpade nd eGeelbuikpad . T.Raateland, RapportRI Ne.a .

Edelman,C.H .& - 1959 :Spore nva nee nRomeins e landindeling inZ.Limburg . D.E.P.Eeuwens, Ber.R.O.B .9 :1959 ,49-5 6 Efting,Dijkstr ae tal . - 1975: Ee nmodelbeschrijvin g vand eafnam eva nd evrij e ruimteinhe tgebie d Leiden-DenHaag-Delf ti nd e periode1875-1971 . Afd.Milieubiologi eR.U .Leiden . Ellenberg,H. , - 1974: Zeigerwert ede rGefasspflanze nMitteleuropas . ScriptaGeobot. ;Gött . Es,W.A.va n - 1972 :D eRomeine ni nNederland .Bussum ,1972 .

Exter,H.J. , - 1972 :Definin g thesprea do fgroundwate r contamination belowa wast e tip.Conf .Groundw .Poll .Un . ReadingVol .1 :Cont .paper s Eygenraam, J.A. - 1973 :D egrot e landzoogdierenva nNederland . Wetensch.Meded .KNN Vnr .98 . Faber,F.J. , - 1960: Geologi eva nNederland .Dee l IV.Gorinche m Felder,P.J. , - 1975 :Rotsblokke n inZuid-Limburg . Nat.Hist.Maandblad ,jrg .6 4(1/2 ): 10-20 . Felder,W.M. , - 1962 :Doline ni nd eVijlenerbossen . Nat.Hist.Maandbl.jrg . 51.(3): 32-35. Felder,W.M. , - 1964 :On skrijtlan d ZuidLimburg .Va nEpe nnaa rVaals , geologieva nee n toeristenweg. Wetensch.Meded .K.N.N.V .no .55 . Fockema,Andreae,S.J., - 1952 :Overzich tva nd eNederlands ewaterschapsgeschiedenis . Studiènoverwaterschapsgeschiedeni s VIII.Leide n1952 . Gallée,J.H. , - 1892 :Rode-Rade . Nom.Geogr .Neerl .I I :32-45 ,Leiden . Gils,H.va n& - 1971 :Ee nonderzoe knaa rhe tvoorkome n end efloristisch e P.Willems, samenstellingva nzome ne nmantel s inZuid-Limbur g enaangrenzend egebieden . Rapp.K.U .Nijmegen/RI N Gitterberger,E. , - 1970: D e landslakkenva nNederland .Zutphen . W.Backhuys& Th.E.J.Ripken, Guidemond,J.I. , 1975 :Probleme nme tbeplantinge nbi jd ereconstructi e vanwegen . Rnshnnwvnnrl irhl-i'nrr IA (0\. 111-117 Habets,J . - 1891 :Limburgsch ewijsdommen .Dorpsco sturne ne ngewoonten , bevattendevoornamelij kbank- ,laat -e nboschrechten . Den Haag,1891 . Habets,J . - 1892 :Name no pRod euitgaand e inNederland . Nom.Geogr .Neerl .Il ,189 2 :46-78 ,Leiden . Haperen, A.va n - 1973 :D evegetati eva nhe tSchiepersbergcomple x (Z.L.), metnam ed ekalkgra slanden . Contactbl.v .oecol .9 ,4 : 91-92 . Hardenberg,H. , - 1976 i DeRomeins etijd . In: E.C.M.A.Batta etal .(red.) :Limburg' sverleden . Geschiedenisva nLimbur g tot1815 . Vol. 1,pp .117-164 .Schiedam/Heerlen ,1976 . Heimans,J. , - 1911 >Ui ton skrijtland .Amsterdam ,1911 . Hekker,R.C . - 1973- Recreati ee nhistorisc hmilieu . In: Recreatiee nrecreatiemilieu .A.N.W.B.-Recreatie ­ brochureno . 14,De nHaag ,1973 . Hermens,L.C.M. , - 1977 t ProvinciaalWaterbeheer-bijdrag e totee ndiscussie . J.C.deJong , StichtingMilieufederati e Limburg.Maastricht ,1977 . H.K.Vijverberg Hermesdorf,B.H.D. , - 1976 :Ui the trechtsleve n tussenJeke re nNiers . In: E.C.M.A.Batta et.al.:Limburg' sverleden . Geschiedenisva nLimbur g tot1815 . Vol 1,pp .249-364 .Schiedam/Heerlen ,1976 . Herwerden,P.J . van, -197 5 :D ebestemmin g vanstormvlakte nI .Benaderin gvanui t hetnatuurbeheer . Ned.Bosb.Tijdschrift ,Jrg .4 7 :febr .1975 ,58-71 . Higler,L.W.G. , -196 8 :D ebodemfaun ava nd eGulp . Nat.Hist.Maandbl.,1968 ,7 ,8 ,9, :123-126 . Higler,L.W.G. , -197 6 : Bekene nklein erivieren . RIN,concep tHandb .Nat.Beh . Hoestra,H. , -197 4 :D eplaat sva nhe tbevolkingsvraagstuk ;huidig e A.C.Perdeck, situatiee ntoekomstig eontwikkeling . In:Grenze ni nzicht .Natuu re nMilie u3 . Amsterdam,1974 . Hoeven,F.B .va nde r& -196 8 :D epotentiël enatuurlijk evegetati eva nhe tgebie d J.B.vande rPas , rondomVaals . RapportRIN . Hofstee,E.W .& -195 2 :Opmerkinge nove rd eontwikkelin g vand eperceels - A.W.Vlam, vormeni nNederland . Boore nspad e5 ,1952 ,195-235 . Hol, J.B.L., -194 9 :Geomorfologie . In:G.J.A.Mulde r (red.): Handb.Geogr .Nederl .1 ,1240-319 .Zwolle ,

Hughes,G.M. ,R.A .Lando n- 197 1 :Hydrogeolog y of solidwast e disposal sitesi n & R.N.Farvolde n Northeastern Illinois.U.S .Environm .Prot .Agenc y U.S. Gov.Print .Off .Washington .

Hvass,H. , 1972 :Reptiele ne namfibieë ni nWest-Europa . Amsterdam. IJsseling,M.A .& 1950: D ezoogdiere nva nNederland .Zutphen . A.Scheygrond, Jansen,A.W .& 1965 :Zoetwatermolluske nva nNederland . E.F.deVogel , Uitg.N.J.N . Jansen,Ph. , 1962/:Eigenschappe nva nhe twate r inZuid-Limburg . 1963 Publ.Nat.Hist .Genootsch .i nLimb. ,Reek sXII I 1962/1963 :3-44 /RIVON ,meded .166 . Janssen,CR. , 1960: O n thelate-glacia l andpost-glacia l vegetationo f South-Limburg. Jensen,A .& B .Jensen , - 1970 :Husmâre n(Marte sfoina )o gMârjagte n iDanmark . DanskeViltunders .H . 15(Viltbiol . Stat.). Jongen,J.J , - 1959 :Limburg .In :G.J.A .Mulde r (red.):Handb .Geogr . Ned.VI .(1959 )1-143 . Jongmans,R.W. , - 1943 :Geologisch ebezienswaardighede n inEp ee nomgeving . Meded.Geol .Bur .Heerle n1:5-39 . Jongmans,W.J. , - 1925 :Geologisch ee npalaeontologisch e beschrijvingen vanhe tCarboo nde romgevin gEpe n (Limburg). Nat. Hist.Maandbl .jrg .1 4(5) : 55-83. Jongmans,W.J . - 1945 :Natuurlijk ebouwsteensoorte nva nZuid-Limburg . In:Med .Jaarversl .194 2e n194 3Geol .St. ,2 , Maastricht. Jongmans,W.J .& F.H .va n Rummelen, -193 7 :D eBode mva nZuid-Limburg . Zeist. Jongmans,W.J .& F.H .va n Rummelen, -194 0 :Kort ebeschrijvin g vangrondstoffe nvoo rindustriële , bouwkundige enlandbouwkundig e doeleinden inZuid - Limburg. In:Med .Jaarversl .193 8e n193 9Geol .St .Maastricht , 1940, pp.235-257 . Kaspers,H . - 1957 :Comitatu snemoris .Di eWaldgrafschat tzwische nMaa s undRhein . Beitr.Gesch .DUrene rLandes .Bd .7 /Zschr .Aach . Gesch.ver .Beitr .2 .DUren/Aachen , Keuning,H.J . - 1965 :He tNederlands evol k inzij nwoongebied . 2edruk ,1965 .(Ongew .3 edru k197 0) De nHaag/Rotter ­ dam. Keurs,W.J . ter,P.J .Mante l& H.A.Ud o deHae s -197 6 :Reakti eo pd eVerstedelijkingsnota . Leiden,W.G.M.B. ,1976 . Klein,D.R. , 1971 :Reactio nofreindee r toobstruction s anddisturbances . Science 173:393-398 . Kloot,W.G .va nde r 1956 :D eContact-commissi e voornatuur -e nlandschaps ­ bescherming. In: Vijftigjaa rnatuurbeschermin g inNederland , p. 85-92.Amsterdam , KNMI/ Koninklij kNederland s Meteorologisch Instituut -197 2 :Klimaatatla sva nNederland . 's-Gravenhage. Kraus,0. , 1966 :Ecologica l impacto fproduct so f tourisman d recreationo n thecountrysid e adjacent tohighways . IUCN/RT.10/1/2.A.12. Kruizinga,D. , - 1961 :D e submersevegetati e vanGeu le nGul p inNederland , inhe tbijzonde rove rd everspreidin g vandia - tomeeën,mosse ne nzaadplanten . Doet.versl .R.U .Utrech t/ rapp .RIVON . Kruijne,A.A. ,D.M . deVrie s& H.Moo i -196 7 :Bijdrag e totd eoecologi eva nd eNederlands egras ­ landplanten. Versl.Land .Ond .696 .Wageningen ,1967 . 6.

Kuyl,O.S. , 1975 :Loss . Grondboor enHame r 1975 (1): 2-1 2 Kuyl,O.S . 6cW.M .Felder ,- 196 8: Geologiee nNatuurbeschermin g inhe tRuilverkave - lingsgebied "Mergelland". Nat. Hist.Maandbl .jrg .5 7 (7-9):116-122 . Laak,H.J .ter , 1967 :Onderzoe knaa rd evariabilitei tva nMolini a coerulea (Lr)Moench .Nederland . Doet.Versl .Hug od eVrie sLab .Amsterdam ,1967 . Laar,L.M .va nde , 1972 :Invloede nva n industrievestigingeno pd ebiologisch e rijkdomva nee nlandstreek . Doet.versl .Afd .Natuurbehee r LH/RIN.Wageningen / Leersum,1972 . Laar,V .van , 1971 :Gegeven sove rd everspreidin g vand ehazelmuis , Muscardinus avellanarius (Linné 1758)i nNederland . Rapp.RIN . Laar,V .van , 1971 Over tweevindplaatse nva nd eondergronds ewoelmui s Pitymys subterraneus (deSely sLongchamp s1836 )i n Zuid-Limburg. Nat. Hist.Maandbl .6 0 (4):52-57 . Lacerta,Werkgroe pLimburg -197 6 Herpetologischewaarneminge n inZuid -e nMidden - Limburg. Rapp. Lambert,A.M. , - 1971: Themakin go f thedutc h landscape.A nhistorica l geography of theNetherlands . London/NewYork ,1971 . Landbouwcijfers , - 1974: LEI/CBSDe nHaag ,1974 . Landbouwcijfers , - 1977: LEI/CBS.De nHaag ,1977 . Leentvaar,P. , - 1960: Dehydrobiologisch e toestandva nd eSelzerbee k tussen Vaalse nGulpen . DeLevend eNatuu r 63(7) . Leeuwen,C.G .van , 1967 :Ove r debegroeiin g vanwegbermen . Jaarversl.Zd-Holl .Landsch . 1967,52-59 . Lely-vanBommel ,C.M.C ,va nde r& A.E.A.M.va nNiekerk-Brouwer-1969 : Eenonderzoe knaa r devegetati eo pd eBemelerberg . Doet.versl .R.U .Utrecht . L.H.Wageningen ,Vakgr . -197 6 Mergelland -landscha p enmergelwinnin g (red.P . Landschapsarchitectuur, Vrijlan de nK .Kerkstra) . Wageningen. Lindemans,P. , -195 2 Geschiedenis vand e landbouw inBelgië . Vol. 1e n2 ,Antwerpen . Linstow,0 .von , Dienatürlich eAnreicherun g vonMetallsalze nun d -192 4 anderenanorganische nVerbindunge n inde nPflanzen . Fedde Rep.Beitr .Bd .31 .Dahlem . Londo,G. , Patroone nproce si nduinvalleivegetatie s langsee n -197 1 gegravenmee r ind eKennemerduinen . Verh.RIN ,no . 2.Cuyk . Londo,G. , Bossene nnatuurbeheer . -197 7 Ned.Bosb .Tijdschr .jrg .4 9 (7/8). Loopstra,I. , - 1978 :Vingeroefeninge nvoo ree nsystee mwaari nd erela ­ ties tussenplante ne nbodemfactore n totuitdruk ­ kinggebrach tkunne nworden . Int.Rapp .RIN . LouweKooijmans ,L .& P. Stuart - 1974 :Prehistori ee nvroegst egeschiedeni sva non sland . DenHaag . Maare1,E .va nder , - 1972 :D e invloedva nhe t zichontwikkelend e hoofdwegennet opnatuu re nlandschap . Stedebouwe nvolkshuisvesting ,extr anummer : Grotee nklein ewege n inhe t landschap: 3-18. Marquet,P.L. , - 1964 :D eparin ge neiverzorgin g vand evroedmeesterpa d (Alytesobstetricans) . Nat. Hist.Maandbld .jrg .5 3 (7-8):119-123 . Meerman,M. , 1975 :D eGeul ,zijrivie rva nd eMaas . Kerkrade,priv .uitg . Mennema,J . etal. , 1976 :Bunde lconcepte nfloristenconcili e1975 . RijksherbariumLeiden . Moore,N.W. , 1965 :Roadsid everges .Thei r significance forbiolog y andconservation . Huntingdon,Th eNatur eConservancy ,Monk sWoo dExp . Station. MörzerBruyns ,M.F. , 1967 :Th e influenceo frecreationa l activities inaquati c biocenoses. IUCNPubl .Ne wSer .7 (1967 )206-213 . MörzerBruyns ,M.F. , 1971 :Wegen ,wegberme ne nnatuurbehoud . Dewe gnaa re ndoo rd enatuur .Wetensch .Meded . KNNV87 :19-21 . Mourik,W.R .van , 1962 :D ehamster ,Cricetu scricetu s (L.)i nNederland . Rapp.RIVON . MUcher,H.J. , 1973 : Enkele aspectenva nd e losse nzij nnoordelijk e begrenzing,i nhe tbijzonde r inBelgisc he n NederlandsLimbur g eni nhe tdaaraa ngrenzen dgebie d inDuitsland . Geogr.Tijdschr .N.R .dee lVII ,no .4 :259-276 . Mulder,G.J.A. , 1951 : Statistiek derBevolkin g (Demografie) In:G.J.A .Mulde r (red.). Handboekde rgeografi e vanNederlan d dl.2 ,pp .364-430 .Zwolle . Mur-Atzema,E. , -196 2 :Onderzoe knaa rd ealgehel e toestandva nd e Zuid-Limburgsebeke n Rapp.RIVON . Neal,E.H. , 1958 :Th ebadger . Pelican,Middlesex . Nieuwenhoven-Sunier,L.van , P.J.H,va nBre e& S.Daan -197 5 :Notitie sove rd egeelbuikpa d Bombinavariegat a(Lin ­ naeus,1758 )i nNederland . Nat. Hist.Maandbl .jrg .5 4(1 ): 7-14 . Noord,F.M . de, -197 1 :Recreatiev everblijfsmogelijkhede no plandbouw ­ bedrijven. Bedrijfsontw. 1971,2 ,3- 8 (LEI-med .no .58) . Oosterveld,P . 1977 :Wel kbosbehee rheef twa tme tnatuurbehee r temaken . Ned.Bosb .Tijdschr .jrg .4 9 (4): 163-170. Oriënteringsnota, 1974 :Dee l Iva nd eDerd enot aove r deruimtelijk e ordening.DenHaag . Oxley,D.J. ,M.B .Fento n& G.R.L.Carmody , -197 4 :Effect so f roadso nsmal lmammals . Jrn.Appl .Ecol .1 1(l ): 51-59 . Pannekoek,A.J. , - 1956 :Geologisch egeschiedeni sva nNederland . 's-Gravenhage. Pannekoek,A.J. , - 1973 :Algemen eGeologie . Groningen. Poel,J.M.G .va nder , -196 7 : Honderd jaar landbouwmechanisatie inNederland . Wageningen. Poelman,J.N.B. , - 1971 :Erosi eva nlössgronden . Boore nSpad e1 7 :117-187 . Pollock,R.E. , - 1976 :Th edepositiona l environmento f theMaastrich tan d KerkradeChalk s (Maastrichtian)fro m thetyp e areao fLimburg ,Netherlands . Staringia3 . Pool,D.J.W. , - 1968 :D e zinkflorava nhe tGeuldal . In:On sKrijtlan d ZuidLimbur g IV.Wet .Med .KNN V no. 76,Hoogwoud ,1968 ,p .61-68 . Power,E. , - 1960 :He tdagelijk s leveni nd eMiddeleeuwen . Utrecht,I960 . ProvincialeWaterstaa t inLimbur g 1967-1970,1972,197 3 :Toestan doppervlaktewate r inLimburg . Maastricht. Redeke,H.G. , - 1948 :Hydrobiologi e vanNederland . Amsterdam. RijksGeologisch eDienst ,- 197 5 :Toelichtin g bijGeologisch eOverzichtkaarte nva n Nederland. Haarlem. Rogier,L.J . (m.m.v. - 1976 :Limbur g ind eFrans e tijd. M.G.Spiertz) , In:E.C.M.A .Batt ae tal. :Limburg sverleden . Geschiedenis vanLimbur g tot1815 .Vo l2 , pp. 668-703.Schiedam/Heerlen ,1976 . Romein,B.J. , - 1966 :On sKrijtlan dZuid-Limburg . Geologische geschiedenisva nZuid-Limburg . Wetensch.Meded .KNN Vno .61 . Rookhuizen,L .& - z.j.: Recreati e inlandschapsparken ;he tconflic ttusse n H,A.Ud od eHaes , recreatiee nnatuurbescherming . Gestenc.uitgav e CORS,Afd .Milieubiologi eR.U . Leiden. Roordava nEysinga ,N.P.H.J ., :Recreati e enlandschappelij kmilieu . In:Recreati e enrecreatiemilieu .A.N.W.B .Recreatie ­ brochurenr .41 .De nHaag , Schoenmakers,J. , 1943 :D eeikelmui s (Eliomys quercinus). DeLevend eNatuu r4 8 (3):38-41 . 9.

Schrofer,W.L.Ph. , -197 5 BovenGeuldal ,inventarisati e enreconstructie . L.J.S.Vo s& H.J .Vromen > Mechelen. Schuurmans,R.R. , - 1971 Eenbijdrag e totd ekenni sva nliggin g enkwalitei t vand evoedselgebiede nva nd edasse n inhe t HeermenseBos . Doet.versl .L.H .Wageningen ,afd .Natuurbeheer . Segal,S. , - 1969 Ecologicalnote so nwal lvegetation . Diss. Segal,S. , - 1969 De florava nmure ni nLimburg . Nat.Hist .Maandbl .jrg .5 8(1) : 13-16. Sissingh,G. , - 1950 Onkruidassociaties inNederland .Ee nsociologisch - systematischebeschrijvin gva nd eklass eRudereto - Secalineta.Br.-Bl .1936-Diss .

Slicherva nBath ,B.H. , 1944 :Mensc he n land ind eMiddeleeuwen . Assen. Slicherva nBath ,B.H. , 1960 :D eagrarisch egeschiedeni sva nWest-Europ a (500-1850] Utrecht,1960 . Slob,G. , 1975 :Water -e nbermplante nal sgasthee rvoo ree naanta l insectensoorten. Goes,Staatsbosbehee rZeeland . Sloetva nOldruitenborgh , 1974 :Ove rmilieu ,vegetati ee nbehee rva nwegberme no p C.J.M.& J.M .Gleichman , armegronden . Contactbl.v .Oecol .1 0 (4):10-17 . Sloff,J.G. , 1940 :Plantenkaartje svoo rNederland .» - NKA5 0(1940 )398-400 . Smissaert,H.R. , 1959 :Limburgs ebeken . Nat.Hist .Maandbl .4 8 :7-18 ,35-46 ,70-78 . SmitSibinga ,G.L. , 1952 :Geologisch egeschiedeni sva nhe t leveno paarde . Amsterdam. Soet,F .de , 1969 :Gevolge nva nee neventuel e aanlegva nee nautosnelwe g doord eUtrechts e Heuvelrugvoo rd enatuurlijk e rijkdommenva ndez enatuurstreek . RIVONrapp . Staatsbosbeheer, 1970 :D ebloeme n langsonz ewege ne nhe twegbeheer . Utrecht. Staatsbosbeheer, 1974 :Mergelland .Landschap-verleden ,heden ,toekomst . Z.pi . Steenvoorden,J.H.A.M. , 1970 :Onderzoe knaa r deachteruitgan g vand evisstan d in Zuid-Limburgse bekene nd egestuwd eMaa ste n gevolgeva nwaterverontreiniging . Rapp.RIN/L HWageningen ,versl .nat .beh .5 2 (ALH90H139). Steigenga,W ., 1964 :Verkennin g vand eplanologisch e konsekwentiesde r voortschrijdendeurbanisati e inNederland . In:D e stedelijkeontwikkelin g inNederland . Pre-adviezen 181ealg .verg .Ned .Mij . v.Nijverhei d enhandel .Haarlem . 10.

Stichting voor Boderakartering-1966 :D ebodemgesteldhei d vanhe t ruilverkavelingsgebied Merge11and. Rapp. Stiboka692 . Stichting voor Bodemkartering-1968 :Aanvullen d rapportbetreffend e debodemgesteldhei d vanhe truilverkavelingsgebie d Mergelland. Rapp.Stibok a79 6 Stock, J.H., 1961 :Ondergronds ewaterdiere n inZuid-Limburg . Nat.Hist .Maandbla d 50ejrg .7/8 . StreekplanZuid-Limburg , -197 7 :Maastricht . StructuurvisieOpenluchtrecreatie , :De nHaag ,197 7 Thewissen,M.A.F.C. , -196 8 :Ou dMaastricht . Baarn. Thewissen,M.A.F.C. , - 1976 :Limbur gva n164 8to t1795 .In :E.C.M.A .Batt ae tal. : Limburg'sverleden .Geschiedeni sva nLimbur gto t 1815.Vol .2 ,pp .302-255 .Schiedam/Heerlen . Thiadens,A.A. , - 1947 :D eKampgroev ee nd eKwartsietgroev ebi jCottesse n inhe tGeuldal . Ned.Geol .Ver .Publ . IV :96-104 . Thorup,J. , - 1970 :Frequenc y analysis inrunnin gwater san dit s applicationo na springbroo kcommunity . Arch.Hydrobiol .6 8 (1): 126-142 . Thurlings,Th.L.M .& - 1976 :Sociaal-economisch e geschiedenis.In :E.C.M.A .Batt a A.A.P.va nDrune n etal. :Limburg' sverleden .Geschiedeni sva nLimbur g tot1815 .Vol .1 ,pp .191-248 .Schiedam/Heerlen .

Timm,A. , - 1960 :Di eWaldnutzun g inNordwestdeutschlan d imSpiege l derWeistUmer . Köln, Vallen,J . (ed.), - 1975 :Nationaa lLandschapspar k Heuvelland Zuid-Limburg. Inventarisatiebeschikbar egegevens . Roermond. Veen,J. , - 1973 :D everstorin gva nweidevogelpopulaties . Stedeb.e nvolkshuisv . (1973): 16-26 . Vermeer,J.G, , - 1973 :Verkeersslachtoffer sonde redelherten ,reeë ne n wilde zwijneno pd eVeluwe . Doet. scr.R.U .Utrecht ,i.s.m .RIN . Vermeulen,B . - 1976 :He tMechelderbeekda l bedreigd? In:CJN :Oostelij kMergelland . Inventarisatieva n hetoostelij kMergellan dme the too go phe ttoekom ­ stige landschapspark. 's-Gravenhage. Verstedelijkingsnota, - 1976/ Deel 2a t/ m dva nd eDerd enot aove rd eruimtelijk e 1977 ordening. DenHaag . Videier,J.J. , - 1968 :Onderzoe kva nvegetatie s enhu nontwikkelin go p depuinhellinge nva nenig emijne n inZuid-Limburg . RapportHug od eVrie sLaboratoriu m /RIVON . Amsterdam/Zeist. 11.

Vluggen,A. , -196 6 Eikelmuizeni nhe tSavelsbos . Nat.Hist .Maandbl .5 5(3 ): 35-36 . Vries,J .de , -196 2 :Woordenboe k derNoord -e nZuid-Nederlands e plaatsnamen. Utrecht. Walker,E.P. , - 1964 :Mammal so f theworld . Vol. II- Baltimore . Waterkolk,H.T . -197 1 : Foodproductio ni nprehistori eEurope . Science 162(1968 )1093-1102 .Oo kin : S.Strnever .Prehistori eagriculture .Ne wYork ,197 1 Waterschap Zuiveringschap -197 4 : Jaarverslagen Limburg e.v. Roermond 1974 Waterwinning inZuid-Limbur g :Uitg .N VWaterl .Mi jZuid-Limburg .Maastricht , 1941. (red.W.J .Jongmans ,W.F.J.M .Kru le n J.J.H. Vos). Way,J.M. , - 1969 :Roa dverge s- researc ho nmanagemen t foramenit y andwildlife .In :J.M .Wa y (ed.),Roa dverges . Their functionan dmanagement :61-70 . Symp.Proc .Monk sWoo dExp .Stat . Werf,S .va nder , -197 3 :Recreati ee nnatuurlij kmilieu . In:Recreati ee nrecreatiemilieu .ANWB-recreatie ­ brochureno .1 4 .De nHaag . Werf,S .va nde r , -197 2 :Effecte nva nrecreati eo pd evegetati e innatuur ­ terreinen.Natuu re nLandscha p_2J >(1972 )210-220 . Westeringh,W .va nde , -197 5 :Hoogstamboomgaarde ni nZuid-Limburg . DeFruitteel t (1975)928-931 . Westhoff,V. , -196 7 :Th eecologica l impacto fpedestrian ,equestria n andvehicula r traffico nvegetation .IUC NPubl . NewSer .7 (1967 )218-223 . Westhoff,V .& A.J .de nHeld, -196 9 :Plantengemeenschappe n inNederland . Bibl.KNN Vno .1 6/ Zutphen . :Wild eplanten .Flor ae nvegetati e inonz enatuur ­ Westhoff,V .e tal. , -197 0 gebieden. Vol.1 :Algemen e inleiding,duinen ,zilt egronden . Deventer. :Wild eplanten .Flor ae nvegetati e inonz enatuur ­ Westhoff,V .e tal. , -197 3 gebieden. Vol. 3:D ehoger egronden . Deventer. :Lijs tva nwil d groeiende eneenig egekweekt e Wever,A .de , planteni nZuid-Limburg . JaarboekNatuurhist .Gen .Limburg ,1911-1923 . Maastricht. : Hetvoedse lva nd eda s inNederland . Wiertz,J. , -197 6 doet.versl .L.H .Wageninge nafd .Nat .Beh . :D epopulatiegroott e vand eda s (Mêlesmeles )i n Wiertz,J. , -197 7 Zuid-e nMiddel-Limbur g ind eperiod e1960-1973 . Int.rapp .RI N(mnscr. ) 12.

Wijngaarden,A .van , -1967, : Deondergronds ekalksteengroeve nva nZuid-Limburg . 1970 Wetensch.Meded .KNN Vno .71,(2 e drukme taanv.1970) . Wijngaarden,A .van , -197 5: DeNederlands e landroofdieren- Carnivora . Wetensch.Meded .KNN Vno .106./RI Nmeded .89 . Wijngaarden,A .va n& -196 4: Thebadge r (Melismeli sL. )i nth eNetherlands . J.va nd ePeppel , Lutra6 (1-2 ): 1-61 . Wijngaarden,A .van , -197 1: Deverspreidin gva nd eNederlands ezoogdieren . Lutra1 3 (1-3). V.va nLaa r& M.D.M .Trommel - Deverspreidin gva nd eboommarter ,Marte smarte sL . Willems,JJh.J.M. , -196 7: inNederland . Rapp.RIVON . Willems,J.Th.J.M. , -196 8: Deboommarter ,Marte smarte s (L.)i nNederland . Rapp.RIVON . Willis,A.J. , -196 9: Roadverge s- experiment so nth echemica lcontro lo f grassan dweeds . In:Way ,J.M. , 1969 :52-60 . Wit,T .de , -197 6 Epiphytic lichensan dai rpollutio n inth eNether ­ lands. RIN-Verh.8 ,z.j . Yans,M. , Histoireéconomiqu e duDuch éd eLimbour gdan sl a maisond eBourgogne .Le sforêt se tle smines . Verh.Kon .Belg .Ac .Afd .Lett .38 ,2 (1938 )1-278 . Zande,A.N .va nder , 1975: Debeïnvloedin g vanweidevogel s doorwegen . Doet.scr .R ULeiden/RI NLeersum . Zonderwijk,P . 1971a: Verantwoord gebruikva nonkruidbestrijdingsmiddele n inberm ,sloo te nbeek . Natuure nLandschap . 25(1 ): 1-16 . Zonderwijk,P. , - 1971b:Evaluati eva nhe tgebrui kva nherbicide n langs wegen. In:D ewe gnaa re ndoo rd enatuur .Wet .Meded .KNN V 87 :27-37 . Zonderwijk,P. , - 1973 :Herlevin gva nonz ebermflora . Natuurbehoud 1973 (4): 79-84 . Zonderwijk,P. , - 1974 :Mogelijkhede n totherste lva nd eflota lang swege n doorwijzigin g vanhe tbeheer . Contactbl.v .oecol .1 0 (4): 2-4 . Zonneveld,J.I.S. , - 1955 :D ekwartair e rivierterrassenva nZuid-Limburg . Tijdschr.Kon .Ned . Aardrk.Genootsch .LXXI I: 329-343. Zonneveld,J.I.S. , - 1971 :Tusse nd eberge ne nd ezee . Utrecht.