Jaarverslag 2000 STICHTING PRINS BERNHARD CULTUURFONDS Stichter en Regent Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Bernhard der Nederlanden Adviseur van het bestuur JA. Broekhuysen, particulier secretaris van Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Bernhard der Nederlanden Elk jaar geeft het Prins Bernhard Cultuurfonds een kunstenaar opdracht de acht werkterreinen van het fonds uit te beelden: monumentenzorg, muziek, natuurbehoud, letteren, wetenschap, theater, kunst- en cultuureducatie en beeldende kunst. Voor het jaarverslag 2000 ging de opdracht naar schilder, theater- en filmmaker Alex van Warmerdam (Haarlem 1952). Hij studeerde aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam, waar hij afstudeerde in vrije grafiek en schilderen. Van Warmerdam is bekend geworden als oprichter van de muziektheatergezelschappen Hauser Orkater en de Mexicaanse Hond en heeft school gemaakt als theater- en filmmaker. In 1995 kreeg hij voor zijn gehele oeuvre de Prins Bernhard Cultuurfonds Theater Prijs. Sinds april 2000 verschijnt elke zaterdag in het Zaterdags Bijvoegsel van NRC Handelsblad een prent van zijn hand. De serie krijgt een prominente plaats in het kantoor van het Prins Bernhard Cultuurfonds aan de Herengracht te Amsterdam. STICHTING PRINS BERNHARD CULTUURFONDS Jaarverslag 2000 H. r;-, 1C . ■ TL, Prins Bernhard ^ Cultuurfonds Inhoud 7 VOORAF Doelstelling 7 Ten geleide 9 Financieel beleid 12 14 ACTIVITEITEN Kengetallen 14 Subsidies 15 Eigen initiatieven 22 Onderscheidingen en prijzen 27 30 FONDSENWERVING Anjeractie 30 Donateurs 33 Nieuwe Fondsen op Naam 34 Institutionele inkomsten 37 Wettelijke bepalingen 37 38 FONDSEN OP NAAM 45 RICHTLIJNEN 46 ORGANISATIE Bestuur, bureau, vertegenwoordiging, commissies 46 Redactieraden en jury’s opdrachten 49 Jury’s prijzen 2000 50 Adviseurs 51 Besturen 52 57 SUMMARY IN ENGLISH 58 JAARREKENING Balans 58 Staat van baten en lasten 59 Toelichting 60 Overige gegevens 75 77 ACTIVITEITENOVERZICHT Prins Bernhard Cultuurfonds (landelijk) 77 Prins Bernhard Cultuurfonds Amsterdam 85 Prins Bernhard Cultuurfonds Drenthe 86 Prins Bernhard Cultuurfonds Flevoland 88 Prins Bernhard Cultuurfonds Fryslan 88 Prins Bernhard Cultuurfonds Gelderland 90 Prins Bernhard Cultuurfonds ’s-Gravenhage 95 Prins Bernhard Cultuurfonds Groningen 96 Prins Bernhard Cultuurfonds Limburg 98 Prins Bernhard Cultuurfonds Noord-Brabant 100 Prins Bernhard Cultuurfonds Noord-Holland 103 Prins Bernhard Cultuurfonds Overijssel 105 Prins Bernhard Cultuurfonds Rotterdam 108 Prins Bernhard Cultuurfonds Utrecht 110 Prins Bernhard Cultuurfonds Zeeland 111 Prins Bernhard Cultuurfonds Zuid-Holland 112 Fondsen op Naam 115 119 ADRESSEN Paleis Soestdijk, 1 mei 2001 Hooggeachte Dames en Heren, Met het door het Bestuur van het Prins Bemhard Cultuurfonds samengestelde jaarverslag kan ik mij verenigen. Hierbij verleen ik décharge voor het in 2000 gevoerde beleid. Prins der Nederlanden Regent JAARVERSLAG 2000 Doelstelling De Stichting Prins Bernhard Cultuurfonds is een particulier fonds met een overkoepelend bestuur en vijftien afdelingen in de provincies en de steden Amsterdam, Den Haag en Rotterdam. Het bestuur is verantwoorde- lijk voor het beleid van de stichting en voor de activiteiten op landelijk niveau. Het in Amsterdam gevestigde landelijk fonds voert deze werkzaamheden uit. Het gaat hierbij op hoofdlijnen om het subsidiebeleid, zoals de formulering van richtlijnen voor het verstrekken van subsidies, publiciteit en fondsenwerving, en om admini- stratie en automatisering. De onder auspiciën van het bestuur verrichte activiteiten hebben in beginsel betrekking op projecten met een overwegend landelijk karakter. Naast het verlenen van subsidies gaat het hierbij om eigen initiatieven en het toekennen van prijzen en onderscheidingen. Een zelfde soort activiteiten wordt door de vijftien afdelingen ondernomen waarbij dezelfde richtlijnen worden gehanteerd. Hoewel deze afdelingen juridisch gesproken deel uitmaken van de Stichting Prins Bernhard Cultuurfonds, beschikken zij DOELSTELLING over eigen besturen die zelfstandig beslissen over subsidieaanvragen van overwegend regionaal of plaatselijk belang en mede zorgdragen voor de fondsenwerving. De Stichting Prins Bernhard Cultuurfonds stelt zich ten doel activiteiten op het gebied van de cultuur en het natuurbehoud in Nederland te bevorderen, alsmede de Nederlandse cultuur buiten Nederland uit te dragen. Daarbij wordt voorrang gegeven aan activiteiten waarbij zelfwerkzaamheid een belangrijke rol vervult. De stichting tracht dit doel te bereiken door het verlenen van financiële steun aan personen en organisaties voor activiteiten als hierboven bedoeld, zonder op enigerlei wijze de zelfstandigheid van de gesteunde organisaties aan te tasten. Zij behoudt zich daarbij het recht voor op de besteding van de verstrekte gelden toezicht uit te oefenen. Het verlenen van financiële steun voor activiteiten als hierboven bedoeld, is eveneens mogelijk aan personen en organisaties op de Nederlandse Antillen en Aruba, zolang deze deel uitmaken van het Koninkrijk der Nederlanden. Het fonds realiseert dit door een jaarlijkse schenking aan de zelfstandig opererende Stichting Prins Bernhard Cultuurfonds Nederlandse Antillen en Aruba. Het Prins Bernhard Cultuurfonds kan mede deelnemen aan arbeid ter bevordering van de cultuur in algemeen Europees verband. l7] JAARVERSLAG 2000 Ten geleide Prins Bernhard Cultuurfonds Het was even vreemd, maar nu er ruim een jaar verstreken is, zijn we aan onze nieuwe naam gewend geraakt. Het bestuur is tevreden over zijn beslissing om de naam van het fonds aan te passen aan zijn doelstelling en de Anjerfondsen in deze naamsverandering te betrekken. Het was voor veel mensen niet duidelijk dat het fonds en zijn regionale en grootstedelijke afdelingen één stichting zijn met dezelfde doelstelling, namelijk het bevorderen van cultuur en natuurbehoud in Nederland en het uitdragen van de Nederlandse cultuur in het buitenland. Het fonds is het afgelopen jaar veelvuldig in het nieuws geweest en of het nu om regionale of landelijke projecten of prijzen ging, de naam Prins Bernhard Cultuurfonds, al dan niet met regionale toevoeging, had steeds een prominente plek in de berichtgeving. Terugblik Op 10 augustus 2000 bestond het Prins Bernhard Cultuurfonds zestig jaar. Het jubileum is TEN bescheiden gevierd. Geen grootscheepse manifestaties of publiciteitsacties, maar een extra uitkering van 1 GELEIDE miljoen gulden voor een landelijk project dat veel Nederlanders zou aanspreken. Het fonds schonk dit bedrag voor de restauratie van de Pyramide van Austerlitz. Dit monument zal, mede dankzij deze gift, zoveel mogelijk in de originele staat worden teruggebracht. Er is reden om met voldoening op het jaar 2000 terug te kijken, maar ook grond voor enige zorg. Met voldoening, omdat, op de eerste plaats. Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Bernhard zodanig was hersteld dat hij in oktober persoonlijk de Prins Bernhard Cultuurfonds Prijzen kon uitreiken, en verder omdat er op een aantal fronten groei was te constateren. Het aantal Fondsen op Naam nam toe van 101 tot 113 en de opbrengst van de Anjeractie was hoger dan in voorafgaande jaren. Dat aan de doelstelling wederom 31 miljoen gulden kon worden uitgeven, stemde het bestuur tot tevredenheid. Voor 2001 bedraagt het activiteitenbudget 33,4 miljoen gulden. Zorgelijk vindt het bestuur de ontwikkelingen op de loterijmarkt. Het kabinet is voornemens de markt voor kansspelen te liberaliseren en het aantal vergunninghouders van Nederlandse loterijen te verruimen van drie naar zes. Dit kan tot gevolg hebben dat de loterijen waaruit het Prins Bernhard Cultuurfonds een substantieel deel van zijn inkomsten ontvangt, stevige concurrentie zullen krijgen van de nieuwe kansspelondernemers. [9] STICHTING PRINS BERNHARD CULTUURFONDS Communicatiebeleid Door die extra concurrentie zullen de loterijen een minder zekere bron van inkomsten voor het fonds worden. Om de continuïteit ten behoeve van de doelstelling op langere termijn te kunnen waarborgen, zal het fonds meer aan eigen fondsenwerving moeten doen. Het bestuur is van oordeel dat nog meer naamsbekend voor het fonds daarbij van het grootste belang is. Met zijn nieuwe naam heeft het Prins Bernhard Cultuurfonds zijn identiteit al beter gestalte gegeven. Voor de positionering van het fonds als instantie waarvan men enerzijds graag geld krijgt en waaraan men anderzijds met plezier geld geeft, heeft het bestuur de deskundigheid ingeroepen van professor Cees van Riel, directeur van het Corporate Communication Centre van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Professor Van Riel zal een communicatie- beleidsplan ontwikkelen dat in de loop van 2001 aan het bestuur wordt gepresenteerd. Na goedkeuring zal aan de hand van dit plan een publiciteitscampagne worden ontwikkeld. Met die campagne hoopt het bestuur potentiële geldgevers te overtuigen van het belang van cultuur in Nederland en de bijzondere plaats die het Prins Bernhard Cultuurfonds daarin inneemt. Opdrachtenbeleid In 1990 is het Prins Bernhard Cultuurfonds op bescheiden schaal begonnen met het VOORAF entameren van eigen projecten en het verstrekken van opdrachten. Sindsdien is een groot aantal ‘eigen’ projecten tot stand gekomen en zijn vele opdrachten verstrekt. Het leek het bestuur zinvol om na tien jaar te onderzoeken of dit beleid het beoogde effect heeft gehad en of het efficiënt is uitgevoerd. Het bestuur heeft aan professor Bram Kempers, hoogleraar sociologie van de kunst aan de Universiteit van Amsterdam, gevraagd het opdrachtenbeleid van het fonds te evalueren en een aanbevelingen te doen voor toekomstig