Position Paper Herindeling Barneveld-Scherpenzeel (PS2021
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Herindelingstraject Scherpenzeel-Barneveld De provincie is verantwoordelijk voor toezicht op de gemeenten; met name op hun financiën en de kwaliteit van het openbaar bestuur. We zien dat het in de gemeente Scherpenzeel fout zal gaan als deze de eigen bestuurskracht niet versterkt. Omdat de gemeente hier al langer dan tien jaar mee worstelt en te lang heeft geaarzeld om hier daadwerkelijk stappen in te zetten, heeft de provincie een herindelingsprocedure ingezet (artikel 8 Wet arhi). Wat er vooraf ging maar gegroeid. Zeker de grote decentralisaties van Scherpenzeel heeft sinds lange tijd een probleem 2015 hakken er goed in: de jeugdzorg, participatie– met de eigen bestuurskracht. wet en de WMO zijn voor alle gemeenten een forse Ruim 10 jaar geleden al constateerde Scherpenzeel kluif, zeker voor de kleine gemeenten, dat het beter was om samen te gaan met andere waar Scherpenzeel toe behoort (ca. 10.000 gemeenten. Zij koos toen voor herindeling met inwoners). De komst van de Omgevingswet maakt de Utrechtse buurgemeenten Renswoude en het werk voor gemeenten nog complexer. Woudenberg. Deze herindeling strandde echter Ten tweede is te zien dat Scherpenzeel sinds 2011 in 2011: het toenmalige kabinet Rutte 1 trok het niet heeft geïnvesteerd in de eigen organisatie. wetsvoorstel in omdat het draagvlak in de gemeente Met andere woorden: de gemeente moet veel meer Renswoude niet groot genoeg zou zijn. en veel complexer werk verzetten maar heeft daar Toenmalig minister van BZK, Donner, verklaarde de organisatie niet op aangepast. Daarmee heeft dat Scherpenzeel zelfstandig kon blijven, mits het ze zich erg afhankelijk gemaakt van omliggende zou samenwerken met Veenendaal. gemeenten. In de praktijk heeft Scherpenzeel in de jaren daarna Pas toen de provincie vanaf 2019 aandrong op een met verschillende gemeenten op operationeel grondige verkenning van twee scenario’s, te weten niveau samenwerkingsafspraken gemaakt/ zelfstandigheid en herindeling, besloot de gemeente proberen te maken, zonder daarmee de eigen kracht fors te gaan investeren in de eigen organisatie, structureel te versterken. Met andere woorden: zo’n 1,4 miljoen per jaar. Dat maakte in de ogen van het is geen nieuw onderwerp en er is nog steeds de provincie een goede vergelijking met het scenario geen toekomstbestendige oplossing gevonden van herindeling des te prangender. Dat zou immers voor het probleem. zomaar veel goedkoper kunnen zijn voor de inwoners. Het Scherpenzeelse college heeft echter besloten die Waarom nu? vergelijking niet te maken. Waarom wil de provincie nu doorpakken? Zoals gezegd: de twijfel over de eigen bestaans– kracht leeft al langer in Scherpenzeel zelf. Daar komen twee constateringen bij: allereerst is het gemeentelijk takenpakket sinds 2011 alleen Waar maakt de provincie zich zorgen over? Waar bemoeit de provincie zich mee? De overheid is er voor de inwoners, niet omwille De provincie heeft de wettelijke taak om erop toe van zichzelf. We maken ons grote zorgen over de te zien of gemeenten structureel in staat zijn hun kwaliteit van de dienstverlening aan de inwoners, taken uit te voeren en daarbij de financiën op orde verenigingen en bedrijven in Scherpenzeel op de iets hebben. Indien het college van Gedeputeerde Staten langere termijn. Daarnaast zijn er sterke twijfels meent dat een gemeente hiertoe niet in staat is en of Scherpenzeel zelfstandig de grote opgaven haar verantwoordelijkheid wil nemen, dan zijn waar gemeenten voor staan, aankan. onze instrumenten om in te grijpen echter beperkt. We gebruiken daarbij de term ‘bestuurskracht’. De beleidsregels bij de Wet arhi bieden een Dat begrip omvat verschillende aspecten: provincie de ruimte om een arhi-procedure op te de samenwerking en wisselwerking tussen bestuur, starten als er geen alternatieven binnen handbereik raad en ambtelijke organisatie; maar ook het zijn om het bestuurskrachtprobleem op te lossen, vermogen om op een goede, wederkerige manier maar de stuurruimte is zeer beperkt. Twee aspecten samen te werken met regionale partners. vragen om aparte aandacht: vooringenomenheid en Daarbij gaat het om niet alleen ‘halen’ maar ook draagvlak. ‘brengen’ en het besef dat een regionaal belang Het toepassen van de Wet arhi is alleen mogelijk soms een andere inbreng vraagt dan een puur als we herindeling een goede oplossing vinden. lokaal belang. Met andere woorden: zonder deze opvatting mogen Al in 2007 realiseerde Scherpenzeel zich dat het op we de wet niet eens toepassen. eigen kracht niet verder kon. Toen de poging tot herindeling met Woudenberg en Renswoude niet De wet kent het begrip ‘draagvlak’ ook een bijzondere doorging, koos de gemeente voor dienstverlenings– positie toe, zonder te definiëren wat we hieronder overeenkomsten met verschillende andere moeten verstaan. Het is een veelkoppig begrip. gemeenten. Maar dat bleek niet afdoende. Draagvlak hoeft, ook aldus de minister, niet Onlangs besloot Scherpenzeel tot een meer hetzelfde te zijn als een meerderheid onder de strategische samenwerking met Barneveld, terwijl die gemeente liever een echt huwelijk heeft dan een LAT-relatie. En als dat huwelijk er niet in zit, blijft Barneveld liever gewoon een goede buur. Zodoende is het aan de provincie om door te pakken. En dat doen we liever voordat het te laat is. Pas in actie komen als een gemeente op omvallen staat, leidt tot grote schade voor inwoners, ondernemers en het Rijk, dat er een artikel-12- gemeente bij krijgt. inwoners van één van de betrokken gemeenten. En nu verder…. Het gaat ook over draagvlak in de regio, onder We hebben het open overleg afgerond met de maatschappelijke instellingen en verenigingen constatering dat een gemeentelijke herindeling en de politiek in de regio. zeker op termijn de beste oplossing biedt, die in Uiteindelijk gaat het om de vraag welke de regio op een breed draagvlak kan rekenen. voorzieningen er voor de inwoners daadwerkelijk We weten dat dat in Scherpenzeel gevoelig ligt: toe doen. Dat hebben we onderzocht in ons eerste veel inwoners vrezen dat ze met de zelfstandigheid Kieskompas-onderzoek; en daarna de vraag welke ook identiteit inleveren. Voor dat laatste vrezen constructie het beste in staat is om te voldoen aan wij niet: de ervaring heeft geleerd dat de identiteit die wens. van woonkernen niet afneemt na een herindeling. Als we het verengen tot puur een meerderheid/ Integendeel: deze lijkt eerder sterker te zijn geworden. minderheid onder de bewoners van één betrokken Omdat we beide gemeenten gevraagd hebben gemeente, dan kan er in de toekomst nauwelijks samen een modern dorpenbeleid te ontwikkelen, meer sprake zijn van een herindeling. Leiderschap voortbordurend op een al sterk dorpenbeleid in vraagt soms om besluiten zonder applaus. de huidige gemeente Barneveld, zijn we er van overtuigd dat er ook in een toekomstige gemeente volop ruimte is voor lokale dorpsgerichte autonomie. Daarmee wordt Scherpenzeel een sterk dorp in een sterke gemeente. ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! Uddel ! ! ! Putten Legenda ! Spakenburg ! ! Te vervallen gemeentegrens ! Te vormen! gemeente Bunschoten Garderen ! ! ! Nijkerk ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! Voorthuizen Stroe Kootwijk Zwartebroek ! Hoevelaken ! ! ! Amersfoort ! ! Terschuur ! ! ! ! ! ! ! Kootwijkerbroek ! ! ! ! Barneveld Leusden Achterveld ! ! ! Harskamp ! ! De Glind ! ! ! ! ! ! Wekerom ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! Lunteren ! ! ! ! Scherpenzeel ! ! ! Woudenberg ! ! ! ! ! ! ! Renswoude ! ! Maarn ! Ederveen ! I&A/GIC 2101 3068 Maasbergen Ede ! ! ! Provincie Gelderland Markt 11 6811 CG Arnhem Postbus 9090 6800 GX Arnhem 026 359 99 99 [email protected] www.gelderland.nl 21 300 403.