Spacerem po Polsce Przewodnik „Białe Ługi”

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Działanie współfinansowane ze środków UE w ramach Osi 4 LEADER Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 – Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Do miasteczka zaczęli tłumnie ściągać rzemieślnicy, lekarze, aptekarze, mieszczanie i szlachta, Dla ducha zwłaszcza myśli ariańskiej, zwący się braćmi polskimi. Gminę ariańską zorganizował Faust So- cyn ze Sieny, jeden z najwybitniejszych myślicieli tego okresu. Miasto rozwijało się znakomicie, (zabytki, fauna i flora, Kultura) by po kilku latach stać się najważniejszym ośrodkiem tego terenu i jednym z najważniejszych w Rzeczypospolitej. W latach 1601-1602 podczas synodów ariańskich postanowiono powołać Leżący w środkowo-wschodniej części woje- do istnienia Akademię Rakowską, która słynęła w całej Europie. W latach II wojny światowej tere- wództwa świętokrzyskiego obszar Lokalnej Grupy ny te stały się miejscem oporu i walki partyzanckiej. Działały tu oddział partyzancki „Barabasza”, 2 Działania „Białe Ługi”, o powierzchni 1213 km , znaj- oddział AK „Jędrusie”, oddział porucznika Kabaty, Bataliony Chłopskie oraz Narodowa Organiza- duje się w granicach administracyjnych aż trzech po- cja Wojskowa. Począwszy od pierwszych dni września 1939 r. każdy niemal dzień naznaczony wiatów ziemskich: buskiego, kieleckiego i staszow- był terrorem niemieckim, skierowanym przeciw licznej na tych terenach ludności żydowskiej skiego. Swym zasięgiem obejmuje teren 8 gmin: (w niektórych miejscowościach ludność wyznania mojżeszowego stanowiła ponad 50% liczby 3 miejsko-wiejskie: Chmielnik, i Staszów wszystkich mieszkańców). Na terenie Staszowa i Chmielnika utworzono getto żydowskie. oraz 5 wiejskich: Bogoria, Gnojno, Pierzchnica, Raków i Szydłów. Pod względem geograficznym Góra Zamczysko Historia przeplata się tu z legendą, a wspaniałe zabytki architektury, kultury i pomniki przy- tereny te w leżą w obrębie dwóch jednostek fizjo- rody przybliżają zamierzchłe czasy i przedstawiają region sprzed setek lat. Przez cały rok przy- graficznych, mianowicie Gór Świętokrzyskich i Pogórza Szydłowskiego, wchodzących w skład jeżdżają tu tysiące turystów i wczasowiczów, czemu sprzyja duża atrakcyjność regionu oraz do- większej – Wyżyny Kieleckiej. Cechą naszego terenu jest jego wyżynny charakter, ukazujący godna komunikacja drogowa łącząca ten region z niemal każdym zakątkiem kraju: z Warszawy swe oblicze poprzez niezliczone wzgórza i kotliny zbudowane głównie z piaskowców. Specy- drogą krajową S7 – 200 km; z Krakowa ta samą trasą – 140 km, z Lublina trasą nr 74 – 150 km; ficzną cechą obszaru są występujące tu licznie wąwozy. Wysokości regionu wahają się od 200 z Rzeszowa trasą nr 9, a później nr 79 – 120 km; z Łodzi trasą nr 74 – 190 km; z Katowic trasą do 400 m n.p.m. dzięki czemu krajobraz całego obszaru jest żywszy niż w sąsiednich krainach. nr 78 a później S7 – 170 km; z Częstochowy trasą nr 46 – 140 km. Łącznie w 227 miejscowościach mieszka ponad 81 tys. osób. Gęstość zaludnienia wynosi 67 Region nasz należy do najatrakcyjniejszych w Świętokrzyskiem, każdy turysta znajdzie osób/km2, przy średniej kraju 122 osoby/km2, świadczy o małym zurbanizowaniu i uprzemysło- odpowiedni do swoich wymagań w bogatej ofercie ponad stu gospodarstw agroturystycz- wieniu naszego obszaru, ale jednocześnie o wysokich walorach przyrodniczych tego fragmen- nych i licznych obiektów hotelowo-pensjonatowych działających na tym terenie. Zapraszamy tu województwa świętokrzyskiego. Obszar ten nale- Państwa serdecznie do odwiedzenia świętokrzyskiej wsi i wypoczynku na łonie natury, która ży do najczystszych rejonów w Polsce. Wyróżnia go, z pewnością przyniesie ulgę zmęczonym pracą, gwarem, hałasem i pośpiechem miasta, da po oprócz urozmaiconego ukształtowania powierzchni prostu odpocząć rozedrganym nerwom i ukoi je pięknymi krajobrazami, leśnymi ostępami, terenu, warunki klimatyczne, hydrologiczne oraz bo- rozległą taflą jezior, śpiewem ptaków, szumem drzew oraz niezliczoną liczbą różnorakich atrak- gactwo świata zwierzęcego oraz szaty roślinnej, stąd cji, które z pewnością trafią w gusta każdego. aż blisko 83% terenu klasyfikowane jest jako obszary Teren LGD „Białe Ługi” kształtuje przede wszystkim natura. Większość obszaru LGD objęta prawnie chronione (znajduje się aż pięć obszarów jest w różnym stopniu ochroną przyrody. Okolice „LGD Białe Ługi” charakteryzują się wznie- chronionego krajobrazu). Pod tym względem nasz sieniami i głębokimi jarami. Ukształtowanie terenu pozwala zimą na uprawianie narciarstwa. obszar plasuje się w ścisłej Polskiej czołówce. Wy- Atrakcyjne szlaki turystyczne, piesze, rowerowe i konne o różnym stopniu trudności zachęcają stępują tu rzadkie zbiorowiska roślinności stepowej, do wędrówek i spacerów. Skałki i groty przyciągają wspinaczy i speleologów. Na terenie każdej górskiej, bagiennej oraz jedyne w Polsce Środkowej Mury obronne w Szydłowie gminy występuje duża ilość różnorodnych pomników przyrody, co dodatkowo uatrakcyjnia stanowiska słonorośli. Pierwsze wzmianki o tere- ten obszar pod względem przyrodniczo-krajobrazowym. Łącznie nie Lokalnej Grupy Działania „Białe Ługi” dotyczą już czasów Cesarstwa Rzymskiego, kiedy to na obszarze LGD „Białe Ługi” znajduje się kilkaset pomników przy- przez Gnojno przebiegał bursztynowy szlak. Gród ten został założony przez Słowian kultury rody. Wśród nich są pojedyncze drzewa, grupy drzew, stare aleje łużyckiej. Kolejne historyczne wzmianki datowane na wiek XI dotyczą miasta Chmielnik, przez parkowe, ponadto okazy gatunków chronionych roślin. Ochroną który przebiegały ważne szlaki handlowe. Następnie w historii Polski mowa jest o Szydłowie, objęte są również twory przyrody nieożywionej takie jak głazy o którym pisano już w 1119 r. przy okazji wymieniania dóbr książąt krakowskich. Wzmianki narzutowe, pojedyncze lub w grupach. Każdy kto chce uciec od o kolejnych miejscowościach (Daleszyce, Bogoria, Staszów) pochodzą z XII wieku. Najpóźniej zgiełku aglomeracji miejskich i aktywnie spędzić czas w kontakcie w kronikach historycznych pojawiają się Pierzchnica (1336 r.) oraz Raków (27 marca 1567 r.). z przyrodą znajdzie dogodne warunki odpoczynku. Tu wśród łąk Po raz kolejny kroniki historyczne mówią o tych terenach w bardzo dramatycznym momencie i pól można poznać prawdziwe piękno ojczystej przyrody. Bez- historii, a mianowicie 18 marca 1241 r., podczas najazdu Tatarów na nasze ziemie. Wówczas to cennym skarbem na naszym terenie są lasy. Rosną tu wiekowe wojska małopolskie stoczyły bitwę z Tatarami we wsi Chmielnik pod miasteczkiem Szydłów, dęby i sosny z domieszkami innych gatunków drzew i krzewów. uznaną za jeden z największych bojów XIII-wiecznej Europy. Znaczący wpływ na rozwój terenu Porastają go stare buki, jodły, klony, grabie, dęby i jawory. Cieka- miała reformacja religijna w Europie. W 1567 r. kasztelan żarnowski Jan Sienieński otrzymał od wość turystów wzbudzać mogą natomiast monumentalne sta- króla kontrakt lokacyjny, a założone miasto nazwał Rakowem, na cześć herbu swojej małżonki. re drzewa których wiek szacuje się na 200, 300 a nawet 400 lat. Założyciel miasta nadał liczne przywileje mieszkańcom oraz pozwolił im na swobodę religijną. Drzewostan cechuje duże zróżnicowanie siedliskowe, gatunkowe Rezerwat Białe Ługi

 Lokalna Grupa Działania Spacerem po Polsce  „Białe Ługi” Przewodnik „Białe Ługi” i wiekowe. Grzyby, jagoda czarna, maliny i poziomki przyciągają tu amatorów zbieractwa nie andrami. To największa, rzeka na terenie naszego LGD. Liczy ona 61 kilometrów długości. Rzeka tylko z okolicznych wiosek. Teren LGD jest wymarzonym miejscem dla miłośników przyrody, Czarna to ciek o charakterze naturalnym, z ciekawymi, tętniącymi życiem wodami. Jest wodą wycieczek szkolnych, zajęć terenowych, a także wycieczek rodzinnych. Urozmaicona rzeźba atrakcyjną dla wędkarzy, występują w niej liczne gatunki ryb, w tym pstrągi i klenie. Urozma- terenu – liczne pasma wzniesień podzielone malowniczymi dolinami, duże kompleksy leśne icony i ciekawy przebieg rzeki, powoduje, że istnieją bardzo dobre warunki do organizowania z bogatą florą i fauną, rozległe łąki sprawiają, że obszar LGD Białe Ługi jest jednym z najciekaw- spływów kajakowych. Dzięki zadbanym, nieskażonym wodom miejscowe rzeki nadal zamiesz- szych w regionie. U podnóża Pasma Cisowskiego znajduje się, otoczony ze wszystkich stron la- kują raki. sami, torfowiskowo-bagienny rezerwat przyrody „Białe Ługi”. Ma powierzchnię 408,44 ha. Został Belnianka rzeka w środkowej Polsce, źródłowy ciek Czarnej Nidy o długości 31,5 km (do po- utworzony dla ochrony rozległego, naturalnego kompleksu śródleśnych torfowisk z licznymi łączenia z Lubrzanką) i powierzchni dorzecza 279 km². Płynie w Górach Świętokrzyskich, w wo- gatunkami roślin chronionych i rzadkich. Rezerwat „Zamczysko” to drugi rezerwat Parków Kra- jewództwie świętokrzyskim. Rzeka powstała z połączenia potoków źródłowych spływających jobrazowych terenu LGD, w którym zabroniona jest jakakolwiek ingerencja człowieka. W lasach z południowych stoków Łysogór i Pasma Orłowińskiego, płynie między Pasmem Daleszyckim występuje wiele gatunków roślin podlegających ochronie gatunkowej. Najciekawsze to obu- i Pasmem Cisowskim, a poniżej Daleszyc łączy się z Lubrzanką, tworząc z nią Czarną Nidę. wik pospolity, storczyk plamisty, podkolan biały, listera jajowata, gółka wonna, śnieżyczka prze- biśnieg, lilia złotogłów, miłek wiosenny, widłak goździsty i jałowcowaty. Ważnym elementem Cennym walorem, szczególnie pod względem rekreacyjno-turystycznym są usytuowane szaty roślinnej tego obszaru są zbiorowiska nieleśne, głównie torfowiska wysokie, przejściowe na terenie LGD zbiorniki wodne. Otoczone najczęściej bujnymi lasami są doskonałym miej- i niskie. Występuje tu: przygiełka biała, sesleria błotna, turzyca Davalla, storczyki: kruszczyk błot- scem do wypoczynku i rajem dla badaczy przyrody oraz miłośników wędkowania. Wszystkie ny i storczyk szerokolistny, wątlika błotna, żurawina błotna, borówka bagienna, modrzewnica zbiorniki – malowniczo położone wśród drzew, stanowią popularne miejsce wypoczynku so- zwyczajna, wełnianka, rosiczka okrągło- długolistna oraz liczne storczyki. W lasach i na torfo- botnio-niedzielnego, a także urlopowego w sezonie letnim. Na terenie LGD „Białe Ługi” jest wiskach żyje wiele gatunków zwierząt, w tym wiele gatunków chronionych i rzadkich. Teren duży wybór kąpielisk, z których korzystają zarówno mieszkańcy jak i turyści. Liczne zbiorniki Cisowsko-Orłowińskiego Parku Krajobrazowego wybrano do odbudowania populacji bobra w regionie obfitują w karpie, ale również szczupaki, karasie, liny, płocie oraz okonie. europejskiego, który do niedawna był w Polsce gatunkiem ginącym. Mimo szkód wyrządza- Jezioro Golejowskie to zespół kilku jeziorek położony w lesie, 4km od drogi Staszów nych przez te zwierzęta, zwiększenie liczebności tego gatunku należy uznać za wielki sukces – Osiek. Duża i rozległa plaża łagodnie schodzi do wody. Reszta brzegu jest bardzo stroma ekologów. Od kilku lat, bobry powróciły także do niektórych rzek. Tereny podmokłe zamiesz- i gęsto porośnięta. W znacznej mierze głębokość jeziora przewyższa 4m. Kąpielisko niestrze- kują także wydry, piżmaki, łosie, dziki, traszki, zaś w lasach pojawiają się borsuki, kuny, norki, żone z wydzielonym brodzikiem i częścią dla słabiej pływających. Znajduje się wypożyczalnia tchórze, piżmaki i jenoty oraz żmije. W większości miejsc nietrudno natrafić na sarny czy zające. sprzętu, restauracja 200 m od plaży, kilka małych punktów gastronomicznych. Na obszarze LGD występują, także objęte ochroną tereny lęgowe ptaków oraz ptasie remizy. Zalew Chańcza to największy akwen w woje- Flora i Fauna, współtworzy sielski krajobraz i decyduje o atrakcyjności wycieczek na terenie wództwie świętokrzyskim – 470 ha. Jest tu kilkana- LGD „Białe Ługi”. Dla lubiących aktywny wypoczynek są dostępne szlaki piesze, rowerowe i kon- ście piaszczystych plaż otoczonych lasem. Najwięk- ne. Godne polecenia są Aleje, które posiadają bogate tradycje historyczną, m.in. Aleja lipowa sza i strzeżona znajduje się około 500 m od tamy w Piotrkowicach, Aleja lipowa w Przededworzu Aleja lip i kasztanowców w Łagiewnikach, Aleja (południowa strona zalewu). Chańcza nadaje się do kasztanowców, Aleja klonowa. Rzeki, stawy i źródła często decydujące o atrakcyjności danej żeglugi i uprawiania windsurfingu. Turyści mogą ko- miejscowości. Rzeka Wschodnia i jej dolina stanowią oś obszaru LGD. Łąki porastające dolinę rzystać z kajaków, motorówek, nart wodnych, łodzi Wschodniej są zmeliorowane, a bieg rzeki dość uregulowany. O ich atrakcyjności przesądza wiosłowych i rowerów wodnych. Znajdują się tam głównie to, że można tu spotkać bociany, także czarne, które są rzadsze. Planowana budowa liczne małe gastronomie, sklepy z artykułami spo- zbiornika retencyjnego w sołectwie Zagrody mogłoby uatrak- żywczymi i grille koło plaży, restauracja w ośrodku cyjnić pobliski teren. Bardziej malownicze są rzeka Radnia i jej Cztery Wiatry. Zalew w Borkowie posiada plażę z Zbiornik w Golejowie dolina. Radnia ma większy spadek. Występują na niej zespoły ratownikiem, czysty piasek, sprzęt pływający, wypo- stawów – głównie hodowlanych. Na terenie LGD wyróżniają się życzalnię sprzętu wodnego. Można się opalać, wybrać na spacer i dobrze zjeść. Z parkingu stawy hodowlane Państwa Sołtysiaków w Gorzakwi oraz stawy można wejść na molo, z którego rozlega się wspaniały widok na zbiornik. „Cesarz” w Jarząbkach. Stawy hodowlane mają ograniczone Zalew Andrzejówka leży 5 km od Chmielnika przy drodze – Busko. Jest to niewiel- możliwości wykorzystania w turystyce – występuje tu konflikt kie kąpielisko wykorzystywane głównie przez mieszkańców Chmielnika. Kilkunastometrowa obecnej funkcji hodowlanej z potencjalną np. kąpieliskową. piaszczysta plaża znajduje się po wschodniej stronie. Nad stawem jest niewielki stary betono- Mogą jednak przyciągać wędkarzy. Największe skupisko źródeł wy pomost. Obok zbiornika znajduje się boisko do piłki nożnej Odwiedzają go także amatorzy znajduje się w sołectwie Śladków Mały. Stawy te pełnią funkcje wędkowania. Sezonowo przy zalewie działa pole namiotowe, obiekt małej gastronomii oraz głównie hodowlane, retencyjne oraz rekreacyjne. Do cennych odbywają się imprezy taneczne. bogactw naturalnych należą złoża wody oligoceńskiej. Gmina Bogoria posiada własne ujęcie tej wody w miejscowości Zim- Zbiornik Wojciechów mały spokojny zbiornik o powierzchni 36ha zasilany rzeką Pierzch- nowoda. Woda z ujęcia zabezpiecza potrzeby mieszkańców nianką. Spotkać tu można drobne ryby. Przyjemne miejsce odpoczynku z rodziną, w pobliżu gminy w 100. Przez teren LGD przepływają rzeki: Rzeka Czarna znajduje się sklep, lasek, małe kąpielisko, parking. Dojazd drogą asfaltową. prezentuje się szczególnie malowniczo, płynąc szerokimi me- Rezerwat Białe Ługi

 Lokalna Grupa Działania Spacerem po Polsce  „Białe Ługi” Przewodnik „Białe Ługi” Na terenie LGD nie brak również ciekawych obiektów przyrody nieożywionej o wyjątko- Tarnowską dziedziczkę Staszowa. W tym też roku erygowano parafię. Kościół jest murowany, wej randze i znaczeniu w skali krajowej, do których zaliczyć można wychodnie skał wulkanicz- w stylu późnogotyckim, uroczyście poświęcony przez biskupa Jana Grota Słupeckiego. Kościół nych. Na wychodniach skał węglanowych wykształciły się fragmenty muraw kserotermicznych, p.w. Ducha Świętego został zbudowany w latach 1982-1996 w miejscu wcześniej istniejącego z wieloma rzadkimi gatunkami roślin. Na obszarze LGD można zobaczyć fragmenty przeszłości kościoła pod tym samym wezwaniem, zniszczonego wskutek bombardowania w roku 1944. geologicznej Gór Świętokrzyskich. zbudowane z utworów paleozoicznych, głównie z pocho- Kamień węgielny pod budowę świątyni poświęcił Jan Paweł II 10 czerwca 1979 r. 5 maja 2011 dzących z kambru piaskowców, mułowców, iłowców i łupków. r. w trakcie diecezjalnej uroczystości dziękczynnej za beatyfikację Jana Pawła II, kościół Ducha Kopalnia Siarki „Grzybów” miejsce pierwszego odwiertu siarki może stanowić potencjalną Świętego w Staszowie, dekretem bp. Krzysztofa Nitkiewicza, ordynariusza sandomierskiego, atrakcję turystyczną. Kopalnia Siarki „Grzybów” rozpoczęła działalność w 1966 r. jako pierwsza został wyniesiony do rangi Sanktuarium Błogosławionego Jana Pawła II w Polsce i w Europie prowadziła wydobycie metodą otworową podziemnego wytopu siarki. Synagoga w Chmielniku została wybudowana w latach 1633-1634. Jej położenie wskazuje Ten sposób eksploatacji polega na odwierceniu otworów do spodu złoża oraz tłoczeniu pod- serce dawnej dzielnicy żydowskiej. Po pożarze w 1849 r. otrzymała sklepienia krzyżowe i ro- grzanej wody. kokowy wystrój oraz czterospadowy dach. W czasie II wojny światowej została zdewastowana Zaczarowany Ogród” pokazuje jak ciekawie i atrakcyjnie pod względem turystycznym i od tamtego czasu jest nieużytkowana. Zwiedzanie jest możliwe po wcześniejszym uzgodnie- można wykorzystać wyrobisko skalne. niu z UMiG. Wał kamienny jest cennym zabytkiem archeologicznym - sprzed dwóch tysięcy lat, ułożo- Synagoga w Szydłowie zbudowana z kamienia ny jak się przypuszcza przez Celtów w celach kultowych. łamanego w poł. XVI w. zachowała wystrój stiukar- sko-malarski z XVIII w. We wnętrzu synagogi znajduje się Aaron ha Kodesz – miejsce w które rabin wkładał WALORY ANTROPOGENICZNE Torę po zakończonej modlitwie. Pod tynkami znaj- Na terenie LGD „Białe Ługi” znajduje się wiele walorów kulturalnych. Zabytki stanowią świa- dują się resztki polichromii i kilka dat. Jedna z dat dectwo ciekawej historii na terenie gmin zrzeszonych z LGD. Większość z nich jest po dziś dzień znajduje się na sklepieniu pod dawną bimą (mów- w bardzo dobrym stanie co wiąże się z przebudowami i remontami na przestrzeni wieków. Nie nicą), między filarami – 1699, druga na ścianie po- tylko pejzaż stanowi o atrakcyjności krajoznawczej gmin. Ukształtowana przez wieki spuścizna łudniowej obok imienia Jehudy Lejba – 1784. Są to Synagoga w Chmielniku kulturowa przejawia się w wielu zabytkach, miejscach i przyrodzie. m.in. dowody restauracji bożnicy. W ścianie wschod- niej znajdował się późnorenesansowy (pocz. XVII w.) ołtarz na rodały (święte księgi). Także z te- Sanktuaria go okresu, przy wejściu w ścianie zachodniej, prostokątne wnęki na ogień i skarbonę.

Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia w Bogorii z cudownym wizerunkiem Matki Bożej Zabytkowe Pałace i dworki Pocieszenia zwanej Matką Boską Bogoryjską. Obecnie stojący na wzgórzu kościół to druga świątynia wzniesiona w Bogorii, konsekrowana w 1681 roku. Świątynia ma rokokowy charakter Zespół klasztorny karmelitów bosych w gminie Chmielnik (dawniej bernardynów) w Piotr- z bogatym wystrojem. Bogaty wystrój ołtarza jest tłem do wyeksponowania, niezwykłego ob- kowicach zaczęto budować w 1627 r. W kaplicy tej znajdują się dwie figurki Matki Boskiej z któ- razu Matki Bożej Pocieszenia, słynącego z łask których doznawali wierni. rych znalezienie jednej i cuda z tym związane były przyczyną powstania zespołu klasztornego. Sanktuarium Matki Bożej Loretańskiej w Piotrkowicach. Parafia w Piotrkowicach powstała Od 1831 r. kościół, który powstał przy klasztorze zaczął pełnić funkcje kościoła parafialnego. pomiędzy rokiem 1359, a 1372. Sanktuarium Matki Bożej Loretańskiej w Piotrkowicach jest Od tego czasu był kościołem p.w. Zwiastowania NMP. Mieści się tu sześć ołtarzy z barokowymi duchowo związane z międzynarodowym sanktuarium Świętego Domku Matki Bożej w Loreto, obrazami i figurami Świętych i Aniołów a także XVII wieczne organy. we Włoszech. Zespół pałacowy w Piotrkowicach popularnie nazywany Tarnoskała od Joachima Tarnow- Sanktuarium Matki Bożej Cudownej Przemiany Parafia erygowana w 1646 r. przez bpa kra- skiego który go pobudował w 1778 r. zespół składał się z czterech pawilonów murowanych. kowskiego Piotra Gębickiego. Kościół parafialny p.w. Świętej Trójcy zbudowany w miejscu zbo- Jako główny budulec posłużył lokalny wapień. Do czasów obecnych przetrwały trzy pawilony. ru ariańskiego w latach 1640-1650 uroczyście poświęcony Warto wspomnieć o położonej na placu, pośrodku zespołu, studni wykutej w litej skale wapien- w 1605 r. przez biskupa Wojciecha Lipnickiego sufragana nej. Obecnie w budynkach zespołu pałacowego mieści się szkoła podstawowa i przedszkole. krakowskiego, murowany, restaurowany w 1987-1989 r. Zespół podworski w Łagiewnikach obecnie wykorzystywany do funkcji Domu Pomocy Kościół parafialny posiada w ołtarzu głównym Obraz Mat- Społecznej. Najlepiej zachował się murowany spichlerz wybudowany w XIX wieku. Jest to bu- ki Bożej słynący łaskimi. 15 września 2008 roku bp Andrzej dynek piętrowy, kryty blachą. Jego architektura zachowuje styl klasycystyczny. Dzięga dekretem potwierdził, że świątynia w Rakowie ma Pałac w Śladkowie Dużym wybudowano na planie wydłużonego prostokąta z piętrowym charakter sanktuarium Matki Bożej Cudownej Przemiany. ryzalitem i tarasem filarowo-arkadowym. W komnatach pałacowych zachowało się kilka ko- Sanktuarium Błogosławionego Jana Pawła II w Sta- minków z motywami roślinnymi, wazonami i medalionami. W holu znajduje się tablica infor- szowie. W 1241 r. po zburzeniu Sandomierza Tatarzy mująca, że podczas I wojny światowej gościł tutaj Józef Piłsudski. Obok pałacu zachowała się zbezcześcili w Staszowie drewniany kościół. Obecny ko- budowla gospodarcza z XIX wieku. Zaniedbany obecnie ogród był niegdyś zaprojektowany ściół parafialny został ufundowany w 1342 r. przez Dorotę Kościół Św. Bartłomieja w stylu angielskim.

 Lokalna Grupa Działania Spacerem po Polsce  „Białe Ługi” Przewodnik „Białe Ługi” Pałac w Lubani został postawiony w 1870 r. przez rodzinę Pileckich. Z pałacu do czasów Dość interesująca jest także trasa prowadząca go- dzisiejszych zostały jedynie ruiny i pozostałości dawnego parku, mocno zarastające. Po pożarze tyckimi podziemiami pałacu. W parku znajdują się w 1945 r. budynkom nie przywrócono nigdy dawnej świetności mimo, że pozostawały w rę- dwa wczesnoklasycystyczne pawilony, oranżeria kach prywatnych właścicieli. i oficyna. Obecnie są one zagospodarowane na cele Dwór w Suliszowie został zbudowany w XVII wieku. Ponoć mieścił się tu w czasach refor- turystyczne. W oranżerii mieści się restauracja oraz macji zbór kalwiński, a plac po południowej stronie był cmentarzem protestanckim. Do dziś pokoje hotelowe. W oficynie sala konferencyjna zachował się łukowaty strop całość zaś została przebudowana i obecnie pełni funkcje domu z możliwością wynajmu. Cały teren zespołu pała- mieszkalnego. cowego podporządkowany jest celom turystyczno rekreacyjnym, znajdują się tam m.in. boiska do siat- Zabudowa dworska związana z rodami szlacheckimi, które posiadały swoje majątki na te- kówki plażowej, kort tenisowy, mini-zoo, bażanciar- Pałac w Kurozwękach renie obecnej gminy Chmielnik. Budynki podworskie zostały po II wojnie światowej przystoso- nia, nasyp do zjazdów na linie oraz główna atrakcja wane do nowych funkcji bądź popadły w ruinę. ostatnich lat – pastwiska na których pasą się bizony amerykańskie. Od trzech lat Kurozwęki Dwór w Przededworzu praktycznie nie dotrwał do naszych czasów. Zachowały się jedynie słyną z największego w Polsce labiryntu w Kukurydzy. Na terenie zespołu Pałacowo-Parkowego piwnice, fragmenty parku i staw. odbywają się liczne imprezy, tj. „Dziki Zachód w Kurozwękach” czy „Fiesta w Kukurydzy”. Dwór XVI – wieczny w Gnojnie wybudowany Rynek wraz z ratuszem to główny plac Staszowa, kształtem zbliżony jest do kwadratu o wy- przez Krzysztofa Gnoińskiego. Do dziś zachowały miarach 125 x 130 m. Zachował on renesansowy układ, z każdego rogu wychodzą symetrycz- się ślady wałów i fosy. Obecnie dawny dwór pełni nie po dwie ulice, połączone ze sobą następnie przecznicami. Wokół Rynku oraz na przyległych funkcję Domu Pomocy Społecznej. Bywa okazjonal- ulicach znajduje się wiele zabytkowych zabudowań XVIII – XX wiecznych. nie odwiedzany przez osoby przejeżdżające przez Zamek w Szydłowie z XIV wieku. Zbudowano Gnojno oraz wycieczki szkolne po uprzednim umó- go w miejscu istniejącego dworu książęcego. We wieniu wizyty. Dodatkową atrakcją dawnego dworu wschodniej partii murów usytuowany jest budynek w Gnojnie jest związany z nim dość dobrze zacho- bramy wjazdowej. W zachodniej części dziedzińca wany park z wieloma ciekawymi okazami drzew. Budynek dawnego dworu w Gnojnie zamkowego znajduje się Skarbczyk – budynek prze- Zespół rezydencjonalny w miejscowości Male- robiony prawdopodobnie w XVI w. z dawnej basz- szowa w gminie Pierzchnica w skład którego wchodzą: pozostałości zamku na wyspie wraz ty. Główny budynek zamkowy zbudowano w stylu ze stawem, ślady zamku Krasińskich w Maleszowej pochodzą z XVII wieku, dwór, stajnia z wo- gotyckim z elementami wczesnorenesansowymi. zownią (obecnie w ruinie), ruiny budynku gospodarczego tzw. Kurnika z początku XIX w., ruiny Wewnątrz znajdowały się pomieszczenia na dwóch spichlerza i domu rybaka z XVIII w., magazyn gorzelni, następnie lamus, przebudowany na kondygnacjach o drewnianych stropach. Górną kon- czworak z II połowy XVIII w., obecnie dom mieszkalny stanowiący prywatną własność, pozosta- dygnację od strony murów nazwano Salą Rycerską. Zamek w Szydłowie łości założenia parkowo – ogrodowego. W Szydłowie w miejscowości Grabki Duże znajduje się Orientalny pałac z XVIII w. z 1742 roku. Budynek ów spełniał funkcje haremu. W 1831 r. budynek został zniszczony, a następnie Ciekawostką również jest to że w gminie Pierzchnica znajduje się: odbudowany. Uszczerbku doznał także w czasie działań wojennych 1944-45. Po tym okresie Zespół Piwnic na Górze Piwnicznej gdzie zgrupowanych jest osiemdziesiąt trzy piwnice został ponownie zrekonstruowany i przez wiele lat służył jako siedziba Wojewódzkiego Ośrod- wykopane 200 lat temu, w których kiedyś składowano prawdopodobnie miody pitne, od naj- ka Doskonalenia z Małogoszczy. Po rozwiązaniu tej instytucji, budynek zaczął popadać w ru- dawniejszych czasów produkowane w Pierzchnicy oraz płody rolne. Powstawały one w miarę inę. W 1991 zakupiła go osoba prywatna i pałacyk został wyremontowany. Budowla jest dość powiększania się liczby mieszkańców. Wznoszono je poza miastem, na naturalnym wzniesieniu, niezwykła – wzniesiona na planie ośmioboku, mieści na parterze olbrzymią salę z obudowa- bowiem w mieście złe warunki gruntowe, woda i piaszczyste podłoże, uniemożliwiały podpiw- nymi symetrycznie mniejszymi pomieszczeniami. Na piętrze znajdują się liczne pokoiki, także niczenie domów. Piwnice budowano z łomów wapiennych za pomocą zaprawy wapiennej. rozmieszczone symetrycznie. Pałac posiada także podziemia z systemem korytarzy. Obok pa- W okresie największego rozkwitu miasteczka mogło być ich około trzystu. Tego rodzaju zespół łacu stoją dwa pawilony, z których jeden służył wg tradycji tureckiej za herbaciarnię, drugi zaś piwniczny to unikat w skali kraju. przeznaczony był do modlitwy. Zespół Pałacowo – Parkowy w Kurozwękach (gmina Staszów)wybudowany został na We wsi Domoradzice gmina Bogoria, zobaczyć można pozostałości dworu- piwnicę muro- planie owalu na niewielkim wzniesieniu wśród moczarów i rozlewisk rzeki Czarnej. Obecnie waną z XVI- wieku, wpisana do ewidencji zabytków. jego styl można określić na wczesnoklasycystyczny z późnorenesansowym dziedzińczykiem Zespół dworski w miejscowość Gorzków najlepiej zachowany na terenie gminy Bogoria. krużgankowym i gotyckimi pozostałościami w murach przyziemia. Pałac zwrócony jest na Dwór i park podworski wpisany jest do rejestru zabytków województwa świętokrzyskiego. południe, otoczony jest sztuczną fosą i parkiem. Charakterystycznym elementem jest kolisty Dwór jest pięknie usytuowany na lekkim wzniesieniu od frontu w stronę Bogorii. Do 1945 roku podjazd z dwoma kamiennymi mostkami prowadzący do głównego wejścia. Bardzo ciekawie dobra gorzkowskie należały do rodu Rudzkich. Obecnie dworek posiada właściciela, niemniej prezentują się odrestaurowane wnętrza pałacu – szczególnie okazała sala balowa i kaplica. czeka na powrót do czasu swojej świetności.

 Lokalna Grupa Działania Spacerem po Polsce  „Białe Ługi” Przewodnik „Białe Ługi” Zabytki Dla ciała W gminie Bogoria to miejscowość gdzie jest kilka miejsc godnych uwagi. Położenie wioski sprawia że jest dobrym punktem obserwacyjnym na okolice. Stąd roztacza się piękny widok na (noclegi, baza hotelowa, Agroturystyka, szlaki turystyczne) pobliski Ujazd i zamek Krzyżtopór. Charakterem zabudowy wyróżniają się budynki będące wil- lami. Najokazalej prezentuje się budynek nazywany niegdyś willą Heniusa przy ul. Polnej 9 oraz zespół willowy przy ul. 13 Stycznia składający się z willi o charakterze klasycyzującym, dwóch AGROTURYSTYKA oficyn i ogrodu. Stanowi to przykład rezydencji ziemiańskiej na gruncie miejskim. Gospodarstwo Agroturystyczne Gospodarstwo Agroturystyczne W Daleszycach znajduje się Dom Ludowy z po- Wanda i Zdzisław Janasz Agnieszka i Rafał Gawlikowie czątku XX wieku na ul. Kościelnej, przeznaczony do Śladków Mały 32, 26-020 Chmielnik Śladków Mały 99 generalnego remontu, wybudowany z cegły, blacha tel. 41 354 39 92, 601 490 936 26-020 Chmielnik (pokrycie dachu). Dzwonnica-brama ze schodami tel. 41 354 39 30, 501 553 224 z kamienia znajduje się w Daleszycach na ul. Ko- Gospodarstwo Agroturystyczne www.agrogawlik.pl ścielna 1 przy Kościele parafialnym parafia rzymsko- Iwona i Krzysztof Janasz [email protected] katolicka w Daleszycach obiekt wpisany do rejestru Śladków Mały 5a, 26-020 Chmielnik [email protected] zabytków – nr rej. 1040. tel. 41 354 39 55 Dom Ludowy w Daleszycach www.agrowakacje.pl Gospodarstwo Agroturystyczne W Gnojnie innym budynkiem wyróżniającym się www.sladkow.agrowczasy.com/5.htm Maria i Franciszek Michalscy na tle dzisiejszej zabudowy wiejskiej, jest dawna szkoła w Janowicach Poduszowskich wybudo- Agro-Maria wana w latach 1943 – 1944. Obecnie opustoszała i nieco zaniedbana, lecz swą bryłą przyciąga Gospodarstwo Agroturystyczne Śladków Mały 102, 26-020 Chmielnik uwagę. Dawna szkoła w Woli Bokrzyckiej jest kolejnym przykładem wyróżniającego się budyn- Iwona i Marek Kwiecień tel. 41 354 29 04, 506 53 53 55 ku. Zbudowana głównie z drewna i położona na skraju wąskiej doliny rzeki Radni, ładnie się Śladków Mały 25, 26-020 Chmielnik www.agrowczasy.org komponuje w otoczenie. Jest obecnie własnością prywatną i możliwe, że będzie wykorzysty- tel. 41 354 27 78 [email protected] wana w agroturystyce. W tej samej wiosce znajduje się również przedwojenny dom, niegdyś 603 529 637 – Iwona Kwiecień zamieszkany przez nauczyciela lokalnej szkoły. Dom ten wyróżnia się na tle innych i jest w dość 723 467 955 – Marek Kwiecień Gospodarstwo Agroturystyczne Jolanta i Roman Lichosikowie dobrym stanie, mimo, że posiada spękania będące ponoć następstwem przejazdu czołgów [email protected] w jego pobliżu w trakcie II Wojny Światowej. Budynek ten znajduje się na posesji Pana Kwiat- Śladków Mały 58, 26-020 Chmielnik Gospodarstwo Agroturystyczne tel. 604 098 232 kowskiego (nr 17) i obecnie jest zamieszkany przez jego teścia. Adam i Bronisława Pietrzyk W Staszowie znajduje się Plebania (dawny klasztor benedyktynów świętokrzyskich). Bu- Śladków Mały 77, 26-020 Chmielnik Gospodarstwo Agroturystyczne dynek wzniesiono w 1667 r., niegdyś połączony był krytym przejściem z kościołem. Przebu- tel. 41 354 46 37, 695 477 983 Dorota i Kazimierz Pająkowie dowany na plebanię w 1825 r. Klasztor frontem zwrócony na wschód, murowany z kamienia, www.agroturystyka.pl/sladkow/pietrzyk Śladków Mały 58, 26-020 Chmielnik jednopiętrowy częściowo podpiwniczony. www.agrowakacje.pl tel. 41 354 22 70 www.sladkow.agrowczasy.com/77.htm Kaplica cmentarna wymurowana w 1840 r., prostokątna, zlokalizowana na cmentarzu grze- [email protected] Gospodarstwo Agroturystyczne balnym. W Sielcu wybudowany został budynek zaboru pod koniec XVIII wieku (obecnie kaplica Barbara Rzymkiewicz rzymsko-katolicka). Nawa ma kształt prostokątny, prezbiterium węższe, zamknięte z zewnątrz Gospodarstwo Agroturystyczne Śladków Mały 82, 26-020 Chmielnik wielobocznie, wewnątrz półkoliste. Dach prezbiterium i nawy dwuspadowy. Sielec w czasach Elżbieta i Henryk Kuza tel. 41 354 35 54, 41 354 35 64, 669 345 771 Zacisze pod świerkami Czartoryskich stał się czołowym ośrodkiem wyznania ewangelickiego w Małopolsce. Od- – Katarzyna Rzymkiewicz bywały się w nim najważniejsze uroczystości, m.in. w 1777 r. uroczysty synod unijny. Dobra Śladków Mały 88A, 26-020 Chmielnik prosperita wyznania ewangelickiego na ziemiach staszowskich związana była z dużą ilością tel. 605 245 654 Gospodarstwo Agroturystyczne rzemieślników niemieckich sprowadzonych przez Czartoryskich oraz Potockiego, który osadził www.agroturystyka.pl/sladkow/kuza Kamila i Paweł Braciszewicz niemieckich kolonistów w Oględowie i Niemścicach. Zbór zakończył funkcjonowanie w 1944 www.agrowakacje.pl Złote Stawy roku. www.agrowczasy Śladków Mały 98, 26-020 Chmielnik tel. 41 354 39 29, 695 129 323, 663 226 412 www.zlotestawy.pl, [email protected]

10 Lokalna Grupa Działania Spacerem po Polsce 11 „Białe Ługi” Przewodnik „Białe Ługi” Gospodarstwo Agroturystyczne TORFOWISKO Maria Kamińska Teresa Zieja ,,Na Wzgórzu’’ Stanisława Szczepaniak Barbara i Roman Bracisiewicz Wójtostwo 27B, 26-021 Daleszyce Borków 105, 26-021 Daleszyce Widełki 10, 26-021 Daleszyce Śladków Mały 11, 26-020 Chmielnik 41/307 22 34, 600 894 876 41/317 12 42, 888 339 640 41/312 76 57, 695 032 874 tel. 41 354 47 05 www.kaminska.pru.pl www.zieja.wczasywpolsce.pl www.nawzgorzu.lua.pl

Gospodarstwo Agroturystyczne KANIÓWKA Kazimiera Halina Kaniowska Zofia Zieja Jacek Sochanek Dorota i Stanisław Majewscy Podmarzysz 10, 26-021 Daleszyce Borków 107, 26-021 Daleszyce Słopiec 64, 26-021 Daleszyce Minostowice 33, 26-020 Chmielnik 41/317 12 67, 502 977 993 41/317 16 76, 605 592 910 606 906 958 tel. 41 354 90 32, 600 829 420 www.kaniowska.wczasywpolsce.pl www.borkow107.wczasywpolsce.pl Ranczo ,,KUBUŚ” Jarmołowicz Jerzy Gospodarstwo Agroturystyczne LEŚNY DWOREK, Ewa Ostrowska Bór Edyta Zemsta Niestachów 27, 26-021 Daleszyce Małgorzata i Michał Błaszczyk Cisów 102A, 26-021 Daleszyce Cisów 115 A, 26-021 Daleszyce 41/302 13 53 Cichy Zakątek 693 729 117, 607 031 937 41/3127541, 604 751450 Grabowiec 67b, 26-020 Chmielnik www.leśnydworek.end.pl www.bor.wczasywpolsce.pl „Zacisze” Honorata Michalska tel. 41 354 91 86, 691 148 718 [email protected] Niestachów 2655, 26-021 Daleszyce www.zakatek.agrowakacje.pl 413021260 Pod lasem Adam i Małgorzata Wysoccy Gospodarstwo Agroturystyczne Kaczyn 15B, 26-021 Daleszyce Adam Mierzwa 41/317 19 61, 512 027 120 Śladków Mały 18, 26-020 Chmielnik www.podlasem.wczasywpolsce.pl tel. 885 652 430

„Greenwood” Irena i Stanisław Dygas Borków 62, 26-021 Daleszyce Gospodarstwo agroturystyczne „Leśny dworek” 506 984 379, 517 792 563 Gospodarstwo agroturystyczne „Zacisze” www.grenwood.wczasywpolsce.pl POD LIPAMI, Adam Pawlik Teresa i Stanisław Duda 182A, 26-015 Pierzchnica 41/317 00 70 Honorata Kałuza Cisów 41, 26-021 Daleszyce www.podlipami.wczasywpolsce.pl Gospodarstwo agroturystyczne „Pod lasem” Mójcza 56, 26-021 Daleszyce 604 350 479 602 520 466 www.agrozeremie.pl WIEJSKI RAJ Piotr Jankowski Ewa Opatowska Anna Haba Małgorzata i Mieczysław Gwizda Podmarzysz 4E, 26-021 Daleszyce 41/317 14 15 503 861 078 Szczecno 175A, Pierzchnica Widełki 12, 26-021 Daleszyce Borków110, 26-021 Daleszyce www.wiejskiraj.wczasywpolsce.pl 41/317 01 11, 698 986 084 609 540 814 41/317 16 57, 607 063 418 [email protected] www.opatowska.wczasywpolsce.pl www.gwizda.wczasywpolsce.pl Lidia Mojecka ,,Anatolka’’ Anna Struszyńska Dom Gościnny -,,PRZEDMIEŚCIE’’ Mójcza 62A, 26-021 Daleszyce Kranów 41C, 26-021 Daleszyce Mirosława Herman 41/312 75 02 41/30 72349 Mójcza 60A, 26-021 Daleszyce www.anatolka.wczasywpolsce.pl Barbara Jaroń 41/361 88 85, 604 505 240 www.agrinpol.pl/anatolka Widełki 55, 26-021 Daleszyce www.noclegi.kielce.pl [email protected] 604 424 323

Wiesław Musiał ,,Farma Ekologiczna” Helena Szejna Borków 68A, 26-021 Daleszyce Kranów 41C, 26-021 Daleszyce Gospodarstwo agroturystyczne „Wiejski raj” 602 231 330 41/30 72 365

12 Lokalna Grupa Działania Spacerem po Polsce 13 „Białe Ługi” Przewodnik „Białe Ługi” Irena Lizis „Daleko od szosy” Władysław Burza Wójtostwo 27C, 26-021 Daleszyce Brody 7a, 26-015 Pierzchnica Życiny, 26-035 Raków, tel. 606 855 014 41/307 27 44, 664 824 257 tel. (41) 3538399, 0887-867-327 http://www.lizis.wczasywpolsce.pl/ www.dalekoodszosy.wczasywpolsce.pl Danuta i Grzegorz Urbanowscy [email protected] [email protected] „BIG FARMA” Życiny 16, 28-225 Szydłów, Tel. 607 466 413 Kazimierz Klimek Małgorzata i Krzysztof Janaszek Cisów 82, 26-021 Daleszyce Szczecno, Kocieczyn 196, 26-015 Pierzchnica Gospodarstwo Agroturystyczne 41/353 52 07 41 3447328, 604462318 „Strumyk” Marta Fortuńska Życiny 81, 26-035 Raków ,,Stary Dwór” Marzena Iwan Rękodzieło artystyczne „Patchwork” Smyków 3, 26-021 Daleszyce Wisława Jaworska Gospodarstwo agroturystyczne „Korzyna” Danuta Kołodziejczyk 509 046 983 Nowa Huta 95, 26-035 Raków Chańcza 37, 26-035 Raków, Tel. 600 631 594 602 256 979; Ryszard Bęben Teresa i Czesław Dunajscy www.patchwork.wczsywpolsce.pl Ociesęki 48, 26-035 Raków Zbigniew Walasek Widełki 66, 26-021 Daleszyce Tel. 507 895 777 Życiny 17, 26-035 Raków 665 765 923 Gospodarstwo Agroturystyczne tel. 601 483 958, 695 219 447 „Grynwald” Jolanta Haba Pole namiotowe Rembów 100, 26-035 Raków Nowa Huta 28a, 26-035 Raków Halina Rejnowicz Śladków Mały 98a, 26-020 Chmielnik 41 35 35 215, kom. 661 251 355; Tel.+48 663 042 628 ul. 400-lecia Rakowa 1, 26-035 Raków tel. 502 510 791- Stanisław Żelichowski www.grynwald.wczasywpolsce.pl; Tel. 502 554 650 www.grynwald.com Teresa i Józef Piotrowicz „Przy źródełku” Zalew Andrzejówka „Jagódka” Szymańska Agata Gospodarstwo Agroturystyczne „Gratka” Pągowiec 16, 26-035 Raków Śladków Mały – Andrzejówka, Tel. 041 35 35 120, kom. +48 692 608 800 Zagrody 1B, 28-200 Staszów 26-020 Chmielnik Adres: Celiny 18, 26-035 Raków www. przyzrodelku.wczasywpolsce.pl 15 866 73 60, 600-012-674 tel. 886 998 335 Tel. 041 35 45 203, kom. 509 014 115; www.gratka.wczasywpolsce.pl „Pyzówka” Barbara Wojciechowska Mesek Mieczysław Zuch-Pol Robert Zuchowicz www.celiny.pl Głuchów Lasy 34, 26-035 Raków Sielec 3, 28-200 Staszów Gospodarstwo Agroturystyczne „Kuźnia” Tel. +48 609 818 501 15 864 63 12 Gospodarstwo agroturystyczne www.agro-pyzowka.pl, Katarzyna Panek Nowa Huta 20, 26-035 Raków [email protected] „Konie” Wieczorek Marta Skadla 3, 28-114 Gnojno Tel. 507 553 914 Sielec 97, 28-200 Staszów 501 046 807 Irena i Jan Duda 15 866 70 89 Gospodarstwo Agroturystyczne Mędrów 21, 26-035 Raków Mazur Małgorzata Paweł Wójcik Tel. 609 396 784 Kurozwęki, ul. Kościelna 1A, 28-200 Staszów, Jarząbki 19, 28-114 Gnojno Gospodarstwo Agroturystyczne „Korzyna” 15 866 73 02, 600-504-989 tel. 691 721 911 www.wakacje.agro.pl Korzenno 2, 26-035 Raków Agroturystyka u Joli Tel. +48 505 051 815, +48 501 676 511; Bania Joanna i Jan www.korzyna.pl Drugnia 14A, 26-015 Pierzchnica Kurozwęki, ul. Kościelna 1B 28-200 Staszów, www.korzyna.wczasywpolsce.pl Gospodarstwo agroturystyczne „Pyzówka” tel. (41)3538027 15 866 72 94, 609-691-924 www.agrobania.linux.com Ranczo „Podborek” Rembów 2, 26-035 Raków Tel. +48 600 675 433, +48 887 510 916, +48 508 146 620

14 Lokalna Grupa Działania Spacerem po Polsce 15 „Białe Ługi” Przewodnik „Białe Ługi” „Stajnia Harlejówka” Włodarczyk Dorota Agnieszka i Jarosław Kuca „Dom pod Banką” Wiśniowa Poduchowna 95 28-200 Staszów, Kotuszów 90, 28-225 Szydłów, Halina i Marian Tatroccy 15 824 19 67, 604-878-772 tel. 696 551 110 Korytnica 67, 28-225 Szydłów www.harlejowka.go.pl Tel. 605 401 183, 663 210 616 [email protected] Teresa Michalska www.banka.wakacje.agro.pl Kotuszów 84, 28-225 Szydłów, www.podbanka.wczasywpolsce.pl Kajda Małgorzata i Eugeniusz tel. 604 352 428, 601 911 387 Jasień 107 28-200 Staszów, 693-558-775 Bogusława i Jan Dybus Danuta i Zygmunt Niedźwieccy Korytnica 84, 28-225 Szydłów Polniak Mieczysław Czernica 56 Kotuszów 88, 28-225 Szydłów, Tel. 604 560 568 28-200 Staszów, 503-611-169 tel. 608 374 012 Krystyna Zmarzlik Chara Elżbieta i Bogdan „Ekorab” Krystyna i Waldemar Spadło Korytnica 103, 28-225 Szydłów Jasień 59 28-200 Staszów Kotuszów 32, 28-225 Szydłów, Tel. 603 547 029 603-560-975, 601-340-206 tel. 880 046 334 www.ekorab.boo.pl Bożena Firmanty [email protected] Anna i Krzysztof Zmarzlikowie Korytnica 36, 28-225 Szydłów Kotuszów 12, 28-225 Szydłów, Tel. 600 970 675 Gospodarstwo Agroturystyczne tel. 602 465 190 Pod Świerkami Elżbieta i Krzysztof Bień Sielec 95 28-200 Staszów, 15 866-70-89, „Piwniczka” Krystyna i Tadeusz Kubaccy Korytnica 48, 28-225 Szydłów, Korytnica 46, 28-225 Szydłów, Tel. 692 682 388 Gospodarstwo Alicji Sojdy Tel. 41 354 51 65, kom. 508 764 766 Grzybów 32, 28-200 Staszów e-mail: [email protected], „Pod Orzechem” 15-864-41-24 www.krystynakubacka.go.pl Henryka i Józef Mazurowie Korytnica 50, 28-225 Szydłów, tel. 692 794 319 Anna Majczak Grażyna i Janusz Nowakowie Dobra 55, 28-200 Staszów Korytnica 29A, 28-225 Szydłów, Henryk Kozoduj 15-864-26-97 Tel. 603 545 312 Korytnica 42, 28-225 Szydłów, Tel. 697 630 759

Orzechowska Izabela Janina i Sławomir Suchojad „Karolinka” Bożena Kaczmarczyk Podmaleniec 32, 28-200 Staszów Korytnica 107, 28-225 Szydłów, Korytnica 97, 28-225 Szydłów, Tel. 602 455 213 tel. 41 353 52 19 Kaniszewski Andrzej „Krystynka” Krystyna Matyja Gospodarstwo Agroturystyczne Stadnina Kurozwęki, ul. Rynek 21, 28-200 Staszów Korytnica 25, 28-225 Szydłów Koni „Raj” Małgorzata i Szczepan Tel. 15 864 43 57, kom. 605 054 196, Gibała Ewa Suchojad www.krystynamatyja.wczasywpolsce.pl Gaj Koniemłocki 17, 28-200 Staszów Korytnica 56, 28-225 Szydłów, tel. 692 246 687, 601 414 250 Barbara i Zygmunt Zmarzlik Jacak Marta www.korytnica.za.pl e-mail: [email protected] Korytnica 62, 28-225 Szydłów Tel. 15 864 60 95, Zagrody 30A, 28-200 Staszów „Dom na Smugu” Krystyna Leboda Kotuszów 39, 28-225 Szydłów, kom. 601 207 503, 601 207 939 tel. 41 354 07 49, kom. 606 460 930 Korytnica 68, 28-225 Szydłów Tel. 509 839 033, Bożena i Bogdan Cecot Małgorzata Kaczmarczyk www.leboda.wczasywpolsce.pl Potok Rządowy 3, 28-225 Szydłów, Kotuszów 43, 28-225 Szydłów, tel. 603 479 510 tel. 600 279 788

16 Lokalna Grupa Działania Spacerem po Polsce 17 „Białe Ługi” Przewodnik „Białe Ługi” Baza noclegowa i gastronomiczna Ośrodek wypoczynkowy „Pod Sosnami” Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy Grzegorz Kowalczewski „Afor” Barbara Gniewkiewicz Hotel „Gwarek” ul. 11 Listopada 200 28-200 Staszów Golejów Borków, http://afor.pl/ 15-864-25-47, 505-089-813 tel. 041 317 11 71, fax 317 19 20 28-225 Szydłów, ul. Rynek 9, ul. Rynek 13, 28-200 Staszów, www.podsosnami-golejow.pl email: [email protected] tel. 41 35 45 237, kom. 0604 337 917 15-864-33-21 OFERTA www.siarkopol.eu/pl/s,27,Hotel_Gwarek.html Ośrodek Wypoczynkowy „Uroczysko” Halina Szwarc Ilość miejsc nocl. 25 Posiadamy 60 miejsc noclegowych w trzech pawilonach hotelowych. Pokoje 2,3,4,5 Borków ul. Staszowska 7, 28-225 Szydłów, Dom Weselny Panorama osobowe. Do dyspozycji naszych gości są tel. 041 317 19 22 tel. 504 468 153 grill, ognisko, parking, a dla dzieci huśtawki. ul. Jodłowa 6, 26-020 Chmielnik Niewielka odległość od plaży ( 40 m) ze Ośrodek Jazdy Konnej „Amazonka” Hotele: tel. 609 802 929 strzeżonym kąpieliskiem, dobra infrastruktura Borków 68, tel. 041 317-19-92 gastronomiczna od restauracji do drobnych www.amazonkaborkow.oit.pl Dom Opieki Rodzinnej – Hotelik Pensjonat Popielówka Zespół Pałacowy punktów sprzyja pobytom indywidualnym i ul. kard. S. Wyszyńskiego 2, 26-015 Pierzchnica Kurozwęki rodzinnym. Na miłośników czynnego wypo- Zajazd Mistrz i Małgorzata tel.(041)3538628, tel. kom. 693534520 ul. Zamkowa Kurozwęki 28-200 Staszów, czynku czekają liczne trasy turystyki pieszej, Borków 113, 26-021 Daleszyce fax (041)3538666 15 866 72 71, 15 866 74 20 rowerowej, samochodowej, jazdy konnej. tel 0413612319, 703 400 550, 708 477 507 www.dor.com.pl www.bizony.com [email protected] Ilość miejsc nocl. 32 Zajazd Glinka Marzanna Rogala Hotel Lord Glinka 16, 28-114 Gnojno 608030344, 41/3532050 ul. Nasienna 8, 28-200 Staszów, www.zajazdglinka.pl 69 830-49-30 www.hotel-lord.com.pl Zalew Andrzejówka Centrum Rozrywki Ilość miejsc nocl. 40 Śladków Mały – Andrzejówka Hotel PGKiM Sp. Gm. z.o.o. 26-020 Chmielnik, tel. 886 998 335 www.andrzejowka.info Dom Opieki Rodzinnej „Hotelik” ul. Wschodnia 13 28-200 Staszów, Robert Zuchowicz Telefon1 15-864-29-31 Ośrodek wypoczynkowy „Pod sosnami” Hotel Sosnowy Dworek www.pgkim.pl Centrum Szkoleniowe „Cztery Wiatry” Suków 232a /k. Kielc Leśniczówka Golejów, Ośrodek wypoczynkowy „Golejów” Korytnica 88, 28-225 Szydłów e-mail: [email protected] Nadleśnictwo Staszów Zbigniew i Joanna Świerk Tel. 41 35 35 247 e-mail: [email protected] ul. 11 Listopada 28-200 Staszów Golejów tel./fax. (041) – 307-35-87 ul. Oględowska 4 28-200 Staszów, Tawerna „Marine State” – dom weselny 15-864-68-20, 15-864-68-40 15-864-50-58 kom. 600-404-899, 604-154-298 Ilość miejsc nocl. 155 Chańcza 140, 26-035 Raków www.radom.lasy.gov.pl/staszow Tel. +48 517 117 494, +48 41 35 35 287 Hotel Duży Dwór Hotel „Cztery Wiatry” Ośrodek wypoczynkowy „Wilga” Zespół Domków „Chańcza” Cisów 102a, 26-021 Daleszyce k. Kielc ul. 11 Listopada 201 28-200 Staszów Golejów Korytnica 88, 28-225 Szydłów tel: +48 693 729 117 Tel. 41 35 35 247, 41 35 35 248, 41 35 45 249 Chańcza 123, 26-035 Raków 15-864-54-84 Tel. 0889 304 280 www.lesnydworek.com www.osir.staszow.pl e-mail: [email protected] e-mail: [email protected] www.czterywiatry.pl Ilość miejsc nocl. 131 Pole namiotowe „Pod gruszą” Hotel Korbowa Koliba Ośrodek wypoczynkowy LOTNIK Ośrodek Rekreacyjno-Wypoczynkowy – nad zalewem od strony Chańczy, 20 m od 041 307-38-58, Tel/Fax. 041 307-30-37 „Jodła” wody. Ogrodzone, wyposażone w przyczepy ul. 11 Listopada 199 28-200 Staszów Golejów campingowe z TV, toaletą, prysznicem, do Tel1. 666-818-170 Tel2. 694-479-121 15 864-50-87 Borków, [email protected] www.jodla.kkf.pl dyspozycji gości – kuchnia. www.lotnik.kw.pl Tel. 502 554 650 Ilość miejsc nocl. 220 tel. 041 317 19 95, 041 368 88 09

18 Lokalna Grupa Działania Spacerem po Polsce 19 „Białe Ługi” Przewodnik „Białe Ługi” SZLAKI PIESZE 3. Raków – Korytnica – Szydłów – Brzeziny – Potok – Księża Niwa – Dębno – Raków (32,20 km). Szlak pieszy żółty Szydłów – Widełki PTTK Szlak wiedzie od Szydłowa do Korytnicy na długości 7 km i dalej poza granice gminy do 4. Raków – Dębno – Potok – Głuchów Lasy – Celiny – Krośle – Korzenno – Mędrów – Drogo- Chańczy. wle – Ruda (24,30 km). Rowerowy szlak architektury obronnej 5. Smyków – Celiny – Głuchów Lasy – Głuchów – Drugnia (21,50 km). Szlak oznaczony jest kolorem czarnym, z charakterystycznym logo zawierającym zarys ro- 6. Smyków – Papiernia – Podstoła – Drugnia (8,20 km). weru oraz zamku. Na terenie gminy Szydłów przystankiem jest zamek w Szydłowie. Kolejne zamki na trasie (poza gminą) to Rembów i Kurozwęki. 7. Raków – Rembów – Bardo – Czyżów – Sędek – Nowa Huta – Łukawa – Ruda – Raków (39,70 km). „Ścieżka Edukacji Leśnej w Czernicy” – na wytyczonych trasach, umiejscowiono 19 przystanków omawiających życie lasu, cele gospodarki leśnej, zadania leśnika. Na początku 8. Stary Rembów – Podzamcze – Bardo – Zalesie (ok. 15 km). ścieżki wiata umożliwiająca zorganizowanie ogniska. Możliwość obsługi zorganizowanych grup młodzieży. 9. Szumsko – Radostów – Zbelutka Nowa – Modrzewina – Szumsko (ok. 17 km). Szlak Zielony PTTK Chańcza – Pielaszów: 37. Szlak zielony Chańcza – Pielaszów, łączna 10. Szumsko – Mocha – Rakówka – Arkuszów – Pułaczów – Szumsko (ok. 20 km). długość 110 km. Prowadzi następująco: Chańcza PKS – Korytnica PKS (5,0) – Kurozwęki PKS 11. Drogowle – Nowiny – Głuchów Lasy – Potok – Życiny (około 32 km). (10,0) – Staszów PKS (17,0) – Golejów (21,0) PKS – Rytwiany (24,0) – Połaniec (40,0) PKS – Ossala (53,0) – Niekrasów (55,0) – Osiek PKS (62,0) – Sulisławice PKS (71,0) – Klimontów PKS (81,0) 12. Raków – Jamno – Mocha – Chańcza – Korytnica – Kurozwęki (ok. 20 km). [skrzyżowanie ze szlakiem czerwonym] – Góry Pęchowskie (86,0) – Goźlice ( 91,0) – Kleczanów (101,0) – Międzygórz (104,0) – Pielaszów PKS (110,0) skrzyżowanie ze szlakiem niebieskim. Szlaki piesze: Przez gminę Daleszyce przebiegają szlaki turystyczne żółty i niebieski oraz ścieżka dydak- tyczna „Cisów – Góra Września – Daleszyce” stanowią doskonałą bazę do prowadzenia eduka- 1. Raków – Dębno – Ruda – Nowa Huta – Widełki cji ekologicznej. 2. Raków – Mocha – Chańcza – Korytnica – Szydłów Przez teren gminy Pierzchnica przebiega szlak rowerowy zwany szlakiem „Miejsca Mocy” SZLAKI ROWEROWE przebiega on przez miejscowość Maleszowa. Szlak oznaczony jest kolorem żółtym (znaki stan- Trasa rowerowa – Staszów – Kurozwęki: Trasa wyasfaltowana, prowadzi od ul. Rzecznej dardowe, na których umieszczono logo szlaku: zarys kościoła). w Staszowie do Kurozwęk. Długość ok. 8 km. Szlak „Miejsca Mocy” o charakterze religijno-pielgrzymkowym, tworzy zamkniętą pętlę, któ- Ścieżki rowerowe Pro Civitas: sieć szlaków rowerowych oznakowane Wzgórze w Jasie- rej początek i koniec umiejscowiono w Kielcach. Na trasie znalazły się miejsca kultu religijnego niu. sanktuaria maryjne oraz inne obiekty sakralne w województwie. Szlak został tak opracowany, aby w jak najmniejszym stopniu przebiegał drogami o dużym natężeniu ruchu samochodo- wego, a przede wszystkim prowadził drogami powiatowymi i gminnymi. Na trasie spotkamy trasy i szlaki piesze, rowerowe, konne również drogi szutrowe, gruntowe i polne. Przejechanie całości szlaku zajmie ok. 10 dni (zakła- Trasy szlaków rowerowych i pieszych Gminy Raków wiodą głównie przez obszary leśne, dając, że dzienny dystans to ok. 60 km). dodatkowymi atrakcjami są znajdujące się po drodze liczne zabytki architektury i kultury ludo- wej. Podczas jednośladowych podróży, a także pieszych wycieczek, można podziwiać zabyt- Przez gminę Pierzchnica przebiegają również szlaki rowerowe: kowe kościoły, kapliczki, krzyże przydrożne oraz miejsca pamięci, zachwycać się bogactwem krajobrazu i rozkoszować nieskażonym przemysłem środowiskiem. 1. Pierzchnica – Ujny (czarny szlak) o długości 4,90 km,

Szlaki rowerowe: 2. Suków – Cisów ( niebieski szlak) o długości 36,5 km. Na terenie gminy przebiega on przez miejscowości Ujny i Holendry. 1. Raków – Antoniów (stary zabytkowy młyn 3. Smyków – Drugnia (szlak żółty) o długości 8,20 km. Przebiega przez Drugnie i Podstołę wodny) – Pułaczów – Niedźwiedź – Arkuszów należące do gminy Pierzchnica. Kielce Suków: Kielce skocznia – Dyminy – Borki – Babie – Rakówka – Mocha – Chańcza – Korytnica – Modrzewie – Suków – rodzaj szlaku łatwy, czas ok. 1 godzina, długość szlaku 10,6 km. – Pągowiec (29,70 km). Suków- Pasieka: Suków – Krajszczyzna- Niestachów – Papiernia – Kaczyn Zdrój – Kaczyn- 2. Raków – Szumsko – Stara Zbelutka – Zalesie Borków – Trzemosna – Ujny – Holendry – Leonów- Smyków – Łukowa – Nastały- Cisów – Bardo – okolice Woli Wąkopnej – Raków – Paseka, rodzaj szlaku średni, czas ok. 4-5 godzin, długość szlaku 36,6 km Pętla wokół Da- (35,30 km). leszyc: Daleszyce – Podkranów – Słopiec Rządowy- Niestachów- Nowiny- Pipały- Przygan-

20 Lokalna Grupa Działania Spacerem po Polsce 21 „Białe Ługi” Przewodnik „Białe Ługi” Brzechów- Daleszyce, rodzaj szlaku łatwy, czas ok. 1,5-3 godzin, długość szlaku 24,2 km Zalew Belnianki – Zalew Pierzchnianka: Borków- Kaczyn Zdrój- Szkoda- Pierw- Dla brzucha szy- Marzysz Młyn- Marzysz Drugi- Komórki- Wojciechów- Szczecno- Trzemosna- Słopiec gastronomia + jedzenie regionalne Szlachecki- Słopiec- Słopiec Rządowy- Borków, rodzaj szlaku łatwy, czas ok. 4 godziny, długość szlaku 24,3 km. PUB „Szydło” Restauracja Perła 4. szlak rowerowy przebiegający przez Piotrkowice – „Miejsca Mocy” ROT Województwa ul. Rynek 35 (budynek b. ratusza), 28-225 Golejów, k. Staszowa, 28-200 Staszów Świętokrzyskiego Szydłów, tel. 041 35 45 205 15 8646334 5. szlak konny prowadzący przez Grabowiec – „Świętokrzyski Szlak Górskiej Turystyki Jeź- http://www.restauracjaperla.pl dzieckiej” PTTK Gospoda Rycerska ul. Rynek 8, 28-225 Szydłów, tel. 606 894 349 Restauracja „U Zdzicha” 6. ścieżka przyrodnicza w Holendrach e-mail:[email protected] ul. Kolejowa 15, 28-200 Staszów 7. szlaki piesze i rowerowe wokół Śladkowa Małego – oznakowanie szlaków w znaczącej Lokal w centrum Szydłowa,z widokiem na części jest zniszczone bramę krakowską,w pobliżu placu zamkowe- Restauracja „Arianka” go i synagogi. Unikatowe mury obronne z XIV. ul. Jana Sienieńskiego 2, 26-035 Raków Lokal z trzema salami konsumpcyjnymi, wy- Tel. 041 35 35 197 PUNKTY WIDOKOWE strój stylowy z ekspozycją broni i malarstwa. Potencjalne punkty widokowe to: Góra Szczepana pomiędzy Minostowicami a Suliszo- Możliwość organizowania przyjęć okoliczno- Restauracja Cymes wem; wzniesienia pomiędzy Sędziejowicami a Chomentówkiem (pomniki przyrody); góry ściowych, potrawy regionalne i staropolskie. Rynek 20, 26-020 Chmielnik Piotrkowickie – widok na Grabowiec; wzniesienia przy drodze ze Śladkowa Małego do Suskra- Halina Płaza jowic (widok na kotlinę Borzykowską); wzniesienia w Zreczu Chałupczańskim, gdzie przepro- tel. 41 354 43 62, 601 592 112 wadzane były plenery malarskie. Na terenie gminy Chmielnik znajduje się wiele miejsc, z któ- [email protected] rych rozpościerają się ciekawe widoki. Polecić turystom można miejsce, które jest znakomitym punktem widokowym, położo- Restauracja Staropolska nym w trójkącie wsi Domoradzice, Witowice, Wolica -„ Kapia Góra”. Rozciąga się z niej przepięk- ul. 1 Maja 15, 26-020 Chmielnik ny widok na Wyżynę Sandomierską. „Kapia Góra” położona nad strumykiem wpadającym do Gardyński Andrzej rzeki Korzennej. Kapia Góra jest miejscem często odwiedzanym przez turystów, gdzie mogą tel. 41 354 22 18 podziwiać odsłonięte fragmenty macierzystej skały pozwalające poznać jej budowę geolo- giczną. Ponoć odkrywano tam fragmenty naczyń glinianych, co świadczyłoby o zamieszkaniu PIZZERIE tych terenów w średniowieczu. Oprócz tego miejsca jest jeszcze wiele innych punktów wido- kowych. W miejscowościach Ceber i Ujazdek również można nacieszyć oko niezwykłymi wi- Gospoda Rycerska Pizzeria „Etna” dokami. Z tych okolic można podziwiać dalekie krajobrazy sięgające południowych krańców Ociesęki 41b, 26-035 Raków powiatu staszowskiego, przy pogodzie widać taflę zbiornika „Chańcza”. Restauracja Pod Zegarem Punkt widokowy przy trzech krzyżach. Widok w stronę Kurozwęk i Kotuszowa z jednej stro- Hallo Pizza ul. Rynek 1, 28-200 Staszów ny, w stronę Chańczy i gór Świętokrzyskich z drugiej. Rynek 2, 26-020 Chmielnik 15 864-22-07, 15 864-22-07 tel. 607 959 020 Wzgórze w Wiśniowej www.restauracjapodzegarem.pl Pizzeria Fantazja Ze wzgórza widoczna panorama doliny rzeki Kacanki i Wisniowej. Widoczny kościół i park. Restauracja LORD Piotrkowice, ul. Krasickiego 11 Dach kościoła Ducha Świętego 28-200 Staszów, Nasienna 8 26-020 Chmielnik 15 864 13 66, 609 247 207, 15 864 13 66 Budynek kościoła Ducha Świętego należy do najokazalszych w Staszowie. Rozciąga się tel. 41 354 91 11 http://www.hotel-lord.com.pl/O_nas.html z niego widok na Staszów i okolicę. Wejście na dach prowadzi dość obszerną klatką scho- Pizza dową. Zajazd „Karczma Świętokrzyska”” ul. Szydłowska, 26-020 Chmielnik Golejów, k. Staszowa, 28-200 Staszów tel. 41 354 46 55 15 8645182 Pizza Fantazja ulica Chopina, Daleszyce, tel. 660-979-878

22 Lokalna Grupa Działania Spacerem po Polsce 23 „Białe Ługi” Przewodnik „Białe Ługi” Pizza Dallas Bar Rafał PRODUKTY LOKALNE ulica Kościuszki, Daleszyce, tel. 509-795-739 bar przy stacji paliw w Śladkowie Małym Produkt lokalny staje się wizytówką regionu poprzez wykorzystanie jego specyficznego – Andrzejówce, 26-020 Chmielnik Pizza Da Vinci i niepowtarzalnego charakteru oraz angażowanie mieszkańców w rozwój przedsiębiorczości tel. 605 332 828 lokalnej. Suków 278, tel. 606-107-522 Bar u Malarza Produkty kulinarne Pizzeria Korab ul. Kilińskiego 12, 26-020 Chmielnik ul Krakowska 18, 28-200 Staszów, tel. 601 087 649 Produkty kulinarne są istotne bo mówią sporo o regionie, z którego się wywodzą (np. jakie 15 864 29 81 zwierzęta się hoduje, jakie rośliny uprawia itd.), poza tym ich percepcja jest wielowymiarowa. Bar Pod chmielem Autentyczność , niepowtarzalny smak oraz kontrolowane pochodzenie to niezaprzeczalne Lucullus Pizzeria A. Koselski Rynek, 26-020 Chmielnik, tel. 605 332 828 walory produktów powstałych na obszarze LGD „Białe Ługi”. Duży wpływ na kuchnię lokalną Legionów Polskich 2, 28-200 Staszów, Paweł Juszczak LGD, która w większym lub mniejszym stopniu przetrwała do dziś, wywarła kuchnia żydow- 604 42 68 40 ska. Związane było to z kilkuwiekowym pobytem społeczności żydowskiej na naszym terenie. Bar Kuleczka AB Pizza s.c. Pizzeria Dlatego też, niektóre z potraw można określić mianem lokalnych produktów kulinarnych. Na ul. Starobuska 1, 26-020 Chmielnik terenie LGD „Białe Ługi” możemy również odszukać produkty lokalne, które nie mają długiej ul. Konstytucji 3 Maja 2 b, 28-200 Staszów, Kawiarnia „FINEZJA” tradycji, jak wymienione wyżej. Posiadają one jednak swoistą unikalnością, która przyciąga tu- 015 8646172 rystów na nasze tereny. ul. Mickiewicz 2, 26-015 Pierzchnica  Pizzeria Ancona tel. (41) 353 80 08 BUROCORZ BOGORYJSKI – Cechy charaktery- ul. Zamkowa 3, Kurozwęki, 28-200 Staszów styczne burocorza bogoryjskiego związane są ściśle 15 866 74 09 „Zacisze” Mała Gastronomia z czynnikami ludzkimi, umiejętnościami gospodyń www.bizony.com Honorata Michalska wiejskich, które wytwarzają go według tradycyjnych Niestachów 265, 26-021 Daleszyce metod bez stosowania żadnych polepszaczy, żad- Hallo Pizza tel. 41/302-12-60 nych środków konserwujących. Cechą wyróżniającą Rynek 2, 26-020 Chmielnik burocorza jest jego naturalny smak Pochodzący od tel. 607 959 020, Marcin Szcześniak Mała Gastronomia Aneta Majka buraków cukrowych . W czasie wojny i tuż po niej ul. Szkolna 7 (w budynku Gimnazjum), stanowił podstawę wyżywienia rodzin wiejskich. Pizzeria Fantazja 28-225 Szydłów, Tel. 606 927 138 Traktowany był zarówno jako potrawa obiadowa, jak również słodki dodatek. Szczególnie Piotrkowice, ul. Krasickiego 11, Śniadania, obiady, 30 miejsc chętnie zjadały go dzieci i takim słodkim wspomnieniem dzieciństwa pozostał w pamięci 26-020 Chmielnik najstarszych mieszkańców gminy. Obecnie piecze się go okazjonalnie , nie może zabrak- tel. 41 354 91 11, Halina Sabat P.H.U. SAB-GAZ Ogródek Piwno-Grillowy „U Michała” nąć burocorza na żadnych uroczystościach gminnych. Obecnie trwają pracę nad wpisa- ul. Rynek 18, 28-225 Szydłów niem burocorza na listę produktów tradycyjnych. Pizza Funkcjonuje w sezonie letnim. Piwo, napoje,  CHMIELNICKA GĘŚ – Gęś pieczona jest tradycyjną ul. Szydłowska, 26-020 Chmielnik dania gorące z grilla, 40 miejsc. chmielnicką potrawą, która znana była od zamierzchłych tel. 41 354 46 55 p. Świerzewski Doner Kebab czasów. Gęś chmielnicka przyciągała miejscowych oraz podróżnych, którzy w Restauracji „Pod Gąską” mogli raczyć MAŁA GASTRONOMIA Ul. Konstytucji 3 Maja, 28-225 Szydłów się doskonale przyrządzoną gęsiną. Bar Centrum Bar „Pod Gąską”  GĘŚ PIECZONA z Rakowa Restauracja założona w 1933 Rynek 3, 26-020 Chmielnik, tel. 41 354 22 36 ul. Plac Wolności 10, 26-035 Raków r. przez małżeństwo Okólskich znana była z serwowania Kebab Safari Tel. 41 35 35 061 przepysznej pieczonej gęsi, a także żołądków gęsich w sosie własnym. Dzisiaj, w barze „Pod Gąską” tradycję tę kontynuuje wnuk pani Okólskiej. Rynek, 26-020 Chmielnik, tel. 793 121 443 Bar „Dorotka”  PĄCZKI ZIEMNIACZANE nadziewane konfiturą oraz sadloki z Szumska. Pączki wypro- Gnojno 45, tel. 503 591 738 Dorota Mróz Rożno Bar mowane przez Szumskie Koło Gospodyń Wiejskich są prawdziwym smakołykiem podczas Malburger świąt i uroczystości lokalnych, a przepis na nie, przekazywany z pokolenia na pokolenie, ul. Kielecka 2, 26-020 Chmielnik zna niemal każda gospodyni. tel. 509 224 542 ul. Rynek 21, Staszów  SADLOKI to inny wypiek, z którego słyną panie z Szumska. Ich nazwa wzięła się od „sadła”, Bar Max jako bardzo delikatnego tłuszczu, używa się do wyrobu tych ciastek. Rynek 26, 26-020 Chmielnik, tel. 41 354 20 67

24 Lokalna Grupa Działania Spacerem po Polsce 25 „Białe Ługi” Przewodnik „Białe Ługi”  MIÓD PSZCZELI (głównie: mniszkowy, akacjowy, lipowy, wielokwiatowy, nektarowo-spa- wyglądają najwykwintniej, ale jak smakują. Niecierpliwcy, którzy nie mogli się doczekać dziowy) . Produktem tym na terenie LGD „Białe Ługi” zajmuję się kilka osób: Jerzy Głowacki swojej porcji kapusty z ziemniakami zaglądali do garnka i parzyli sobie brodę- stąd nazwa. Raków; Adam Włodarczyk Zalesie Raków, Adam Włodarczyk – Raków, Beata Kania – Raków, Potrawe przybliżył nam Pan Piotr Jankowski. Marcin Gonciarz – Cisów, Adam Kozłowski – Raków, Miody – Gospodarstwo Pszczelarskie  BULWA NADZIEWANA – Pan Piotr w swoim gospodarstwie udowodni, że nie wszystko z Suskrajowic. jeszcze wiemy o ziemniakach. Ugotowane ziemniaki nadziewane farszem z mięsa mielo-  PRODUKTY KUCHNI ŻYDOWSKIEJ: nego, owinięte w boczku kapuście, zapieczone w piekarniku stanowią przysmak pożywnej  PODPŁOMYK inaczej maca – Chmielnik kolacji. Potrawa ta zdobyła już wiele nagród w konkursach kulinarnych.  ROGAL FIRMOWY pszenne ciasto maślane – Chmielnik  BIGOS –Świętokrzyski bigos zyskał na tyle wysoką notę, by otrzymać trzecią lokatę – Brą-  CHAŁKA ŻYDOWSKA posiada charakterystyczny splot – Chmielnik zowy Gar oraz specjalny certyfikat świadczący o doskonałych walorach prezentowanej  CIASTECZKA CEBULOWE I CZOSNKOWE wypiekane specjalnie na Dni Kultury Żydow- potrawy. Tajemnica ich bigosu tkwi w składnikach, wśród których znalazła się dziczyzna skiej w Chmielniku. oraz czterodniowa pracy kucharzy, którzy wkładają w nią wielkie serce. Potrawa ta jest spe-  TRADYCYJNY CHLEB WIEJSKI Pani Krystyna Pietrzyk wypieka w domowym piecu stary- cjalnością Karczmy Korbowa Koliba. mi metodami opartymi na przepisie przekazywanym z pokolenia na pokolenie. Tradycyjny  BYCZKI – głównymi składnikami są ziemniaki i jaja. Razem tworzą nieskazitelny smak. chleb wiejski to także specjał Pani Gertrudy Kogut. Z przygotowanego ciasta formować kule które następnie rozgniatamy na placek wielko-  DZICZYZNA – Wyroby kulinarne z dziczyzny m.in. wędliniarskie i pieczyste przyrządzane ści dłoni i środku kłaść porcję przygotowanego nadzienia po czym dokładnie sklejamy przez Pana Janusza Chmielewskiego z Pierzchnianki serwowane na spotkaniach myśliw- boki formując owalne pyzy. Każde nadzienie przygotowujemy poprzez obróbkę termiczną skich i towarzyskich. składników, następnie ich przemielenie i zmieszanie. Przygotowane byki podawać okra- szone skwarkami. Z nazwą produktu wiąże się historia, która opowiada, iż kobiety szukały  NALEWKI – Pan Janusz, aby poprawić walory smakowe i uła- dla mężów sycącego dania. Byczki okazały się idealne. Nazwa byczki określała potężnego, twić trawienie podaje nalewki ziołowe i owocowe różnego głodnego mężczyznę. Przepis na potrawę przybliżyła Teresa Klimczak, a skosztować ich rodzaju osobiście robione. Do rankingu produktu lokalnego można w Karczmie Korbowa Koliba. aspirują nalewki Pani Elżbiety Osman.  SERNIK RACZYCKI – zwany też sernikiem z Raczyc. Jego przepis, Pani Maria Jabłońska  UDZIEC ŚWIĘTOKRZYSKI – potrawa przyrządzana z mięsa otrzymała od swojej babci, a następnie przeniosła na łono Koła Gospodyń Wiejskich w Ra- wieprzowego, wcześniej przez cały tydzień marynowane w czycach. Sekret sernika to dodatek ziemniaków w odpowiednim momencie procesu wy- octowej mocno przyprawione ziołami, upieczone w piecu twarzania. chlebowym. Specjalizuje się w niej Pan Piotr Jankowski.  DZIAD PIERZCHNICKI – tarte ziemniaki pieczone na patelni w piecu chlebowym.  NALEWKA „WIEJSKI RAJ” Piotr Jankowski jak przystało na dobrego gospodarza do swego udźca serwuje przygotowa-  DZIONIE RAKOWSKIE – kiszka nadziewana macą ną w jego rodzinie od pokoleń, cytrynowo-miodową, z nutką moczoną w rosole z dodatkiem mięsa. Jak podaje wanilii, nalewkę o nazwie „wiejski raj”. wielopokoleniowa tradycja potrawę tę rakowianki „wykradły” z żydowskich garnków. Od tamtej pory  ZUPA POKRZYWOWA to specjał Pani Elżbiety Osman z Pierzchnicy. dzionie pieczone było w rakowskich domach, ale tyl-  KARP – Od kilkudziesięciu lat Śladków Mały jest zanany z hodowli karpia. Zapoczątkowana ko „od święta”, dziś jest to wyśmienity rarytas w wielu kilkadziesiąt lat temu hodowla spowodowała budowę nowych stawów, przez co krajobraz lokalnych gospodarstwach agroturystycznych, często okolicy stała się bardziej atrakcyjny. gości na stołach tutejszych gospodyń, a także jest  PAROWANKA – gar żeliwny wypełniony ziemniakami, warzywami, także kawałkami mięsa, kulinarnym specjałem wielu imprez regionalnych. Na który jest stawiany na ognisku lub w piecu. Ten specjał można skosztować w Chmielniku. degustację dzionia zapraszają gospodarstwa agrotury-  SMOLCORZE – grzybowa specjalność Pani Teresy Klimczak z Marzysza. Zdobywa pierwsze styczne: Teresa i Józef Piotrowicz Pągowiec, Małgorzata miejsca w konkursach kulinarnych. Świeże grzyby usmażone w maśle lub smalcu, aroma- i Zdzisław Pniewscy, Danuta i Stanisław Gratka, Towa- tycznie przyprawione, a następnie zalane i zastygłe w tłuszczu, w którym się smażyły, są, rzystwo Przyjaciół Ziemi Rakowskiej nadzwyczaj apetyczną przekąską lub dodatkiem do innych potraw.  PROSIAK STEFANEK DZIADKA MICHAŁA pieczony  KAPUSTA Z GROCHEM – kolejna specjalność Pani Teresy Klimczak. W wersji na słodko wg tradycyjnego przepisu przez Jacka Maruszewskie- ze świeżej kapusty, czy na kwaśno z kiszonej, zawsze obowiązkowo z łupanym grochem go ze Stefanówka koło Staszowa. i ziemniakami, okraszoną słoniną, boczkiem, cebulą mocno przyprawiona pieprzem, jest  PASZTET KUROZWĘCKI przyrządzany kwaśnej kapusty, pieczony w gospodarstwie agro- atrakcją nie tylko codziennego gospodarskiego menu. turystycznym Joanny Bani.  PARZYBRODA ŚWIĘTOKRZYSKA kiedyś z racji ekonomicznych gotowana w każdym  SALCESON KUROZWĘCKI Produkt wpisany na listę produktów tradycyjnych prowa- domu, dziś robi prawdziwą furorę jako danie regionalne. Ugotowane na papkę ziemnia- dzoną przez Ministerstwo Rolnictwa. „Salceson Kurozwęcki” jest wyrobem podrobowym, ki z kiszoną kapustą i tłuszczem, przed podaniem okraszone suto skwarkami, może nie produkowanym w Kurozwękach przez rodzinę Mazurów. Salceson ma tradycyjny kształt

26 Lokalna Grupa Działania Spacerem po Polsce 27 „Białe Ługi” Przewodnik „Białe Ługi” i wygląd nadany przez ścianki żołądka wieprzowego, w którym jest wytwarzany. Produkt Artystka tworzy dużo i wciąż ma dużo nowych po- ma niepowtarzalny mięsny smak i aromat, nadany przez odpowiednie skomponowanie mysłów. Zdobyła już sławę nie tylko w Polsce ale i za proporcji przypraw. granicą.  MĄKĄ ORKISZOWA wytwarzane są w gospodarstwie ekologicznym Ekorab państwa Elż-  MSZOKI –W okolicach Wielkanocy i Bożego Naro- biety i Bogdana Chara w Jasieniu. Mąka pod nazwą Czerkieska Mąka Orkiszowa – została dzenia można nabyć stroik, którego nie spotka się wpisana na listę produktów tradycyjnych prowadzoną przez ministerstwo rolnictwa. Z ma- w kwiaciarni, ani w sklepie. Pani Irena Dygas podpa- ki pieczony jest również chleb orkiszowy. trzyła sztukę robienia ozdób świątecznych z mchu:  KIEŁBASA SMERDYŃSKA – wytwarzana w Smerdynie. Produkty wędliniarskie ze wzglę- gniazda, baranki, zajączki, kury, bombki czy koszyczki. du na niepowtarzalny smak i bardzo dobrą jakość cieszą się w regionie ogromną popu- Wszystko to jest dekorowane grochem, fasolą, sia- larnością. Produkcja wędlin odbywa się również w Czajkowie, gdzie wybudowana została nem, gałązkami. nowoczesna masarnia, produkująca wędliny wg tradycyjnych przepisów.  KAMIENNE GRZYBKI ZE SMERDYNY – w Smerdynie z miejscowego kamienia wytwa-  ŚLIWKA WĘDZONA – gmina Szydłów jest za- rzane są ozdoby ogrodowe – charakterystyczne grzybki z dwóch kolorów kamienia. głębiem śliwkowym. Produkuje się tutaj ponad  RZEŹBA –na terenie LGD rzeźbiarstwem zajmuje się wiele osób: Władysław Sadłocha Bo- 30 różnych odmian śliwek. Surowiec ten służy goria, Józef Żak Staszów, Anna Cholewa Bogoria, Czesław Brudek Bogoria, m.in. do wytwarzania śliwki wędzonej tradycyjną  KUKŁY – Barbara i Tadeusz Buczyńscy – Twórcy „Zaczarowanego ogrodu”, który znajduje metodą na tzw. laskach. Jest to metoda unikalna, – się w Śladkowie Małym. W ogrodzie znajdują się kukły z drewna i innych materiałów. występująca jedynie w Szydłowie i najbliższych  miejscowościach. Produkt ten jest zarejestrowa- RZEŹBIARSTWO ny na liście produktów tradycyjnych Ministerstwa  Sobczyk Stanisław – Wyrabia charakterystyczne stołki, stoliki oraz potrafi wykonać wał- Rolnictwa i Rozwoju Wsi pod nazwą Śliwka Szy- ki do masażu, grabie do siana. Wyrabiane stołki i stoliki posiadają unikalny charakter. dłowska.  Styczeń Marian – tematyka różna, głównie ludowa i religijna,  ŚLIWOWICA Z SZYDŁOWA lub Śliwowica Szydłowska. Wysokoprocentowy alkohol wy-  Andrzej Haba, samouk z Nowej Huty, przedstawia postacie świętych, kapliczki, po- twarzany z tutejszych śliwek. Niezapomniany smak i aromat. Niestety ciągle „półlegalny”. piersia znanych osobistości, ale również są to ozdoby i elementy dekoracyjne wnętrz, ogrodów ornamentowane motywami roślinnymi. Młody rzeźbiarz chętnie wystawia Rękodzieło ludowe swoje dzieła na imprezach otwartych, prowadzi też warsztaty sztuki rzeźbiarskiej dla młodzieży. Sztuka i rękodzieło to dziedziny życia kulturalnego, które na naszym terenie mają „swoj- ski” charakter, nieskażony wielkomiejskimi trendami. Rzemiosło wykonywane przez lokalnych  Antoni Adamski, zam. w Gackach. twórców jest największym ich skarbem. Dzięki niemu pielęgnują swoja rodzimą tradycję, którą  Pan Leszek Bartusiak z Jarząbek hobbystycznie zajmuje się rzeźbą a także maluje. Swoją następnie przekazują swoim dzieciom. pasję przerzucił na potomstwo. Tak więc można powiedzieć, że rodzina Bartusiaków to  MATECZKI, PATCHWORKI ORAZ DECOUPAGE Pani Wisława Jaworska z Rakowa zszy- grupa artystów czasu wolnego. Tematyka prac to: postaci historyczne (znane i anoni- wając kawałeczki różnych tkanin, potrafi zrobić zaskakujące swą ornamentyką patchwor- mowe), tematyka sakralna oraz natura. kowe narzuty i poduszki. Innym pomysłem lokalnej artystki jest zdobienie przedmiotów  Kuc Czesław – wykonuje drewniane rzeźby różnych zwierząt (sarny, świnie), które zdo- codziennego użytku, które ręcznie malowane zamieniają bią jego ogród. się w prawdziwe dzieła sztuki. Zaskakujące są również  Lotos Arkadiusz – odlewy m.in. Nike, Kula Ziemska w fontannie, gęsia studnia. mateczki – wizerunki Matki Bożej malowane na kawałku  drewna. TYKWA niecodzienną uprawę egzotycznej rośliny można spotkać w Niestachowie. W gór- skim klimacie Pani Beacie Więcek udało się wyhodować dorodne okazy tykwy, rośliny typo-  STRACHY – postacie, figurki i ozdoby z drewna. Słynne nie wej dla klimatów Afryki czy Ameryki Południowej. Z ciepłolubnego owocu można zrobić tylko w Polsce, nawet i w Europie „strachy”, powstają w Dro- eleganckie ozdoby domów lub innych miejsc. Łupina wysuszonej i dojrzałej tykwy jest gowlach u państwa Jóźwików – są to przeróżne postacie, niezwykle trwała, o twardości porównywalnej do kości rogowej, stąd można używać jej anioły, zwierzaki wystrugane z gałęzi i korzeni, a także wi- jako naczynia na wodę. kliny, huby i meble ogrodowe.  KARTKI I OZDOBY – Podopieczni Ośrodka Terapii Zajęciowej w Osinach przygotowu-  KWIATY Z BIBUŁY – wykonywanie bibułowych ozdób ją okolicznościowe kartki świąteczne i tradycyjne stroiki, malują obrazy, wykonują kwiaty i kwiatów to wielopokoleniowa tradycja w rodzinie Pani z różnych materiałów. Teresy. Uroda kwiatów z bibuły tkwi w ich prostocie i prak-  tyczności- mogą dodawać domowi uroku przez cały rok. PAPIEROWA WIKLINA Pani Bożena Witecka, mieszkanka Bogorii, zajmuje się wyrobami z papierowej wikliny.

28 Lokalna Grupa Działania Spacerem po Polsce 29 „Białe Ługi” Przewodnik „Białe Ługi”  KOSZE Z WIKLI  Panie ze Skrzelczyc hobbystycznie zajmują się szydełkowaniem, wyszywaniem oraz  Pan Zdzisław Kwapisz zamieszkały w przysiółku Antoniów (sołectwo Janowice Podu- haftowaniem. W ich rękach nici zamieniają się po jakimś czasie w piękne obrusy, ser- szowskie) wytwarza koszyki o różnych kształtach (koszyczki, wazoniki itp.) plecione ze wety, makatki. Źródło wzorów stanowią zarówno własne pomysły jak i prace innych specjalnie do tego celu przygotowywanych korzeni. Podobnym hobby realizuje Pan umieszczane w prasie. Jan Majka.  Pani Wiesława Olszewska z Pierzchnicy haftuje piękne widoki, obrazy, poszewki na po-  Autorzy koszy plecionych z „wikli” są nieco bardziej rozpowszechnieni. Tworzą tzw. duszki. Pięknie wykonanymi pracami Pani Wiesława obdarowuje rodzinę, znajomych. opałki tj. kosze które zwykło się wykorzystywać przy zbiorach ziemniaków. Często te  Pani Maria Szewczyk z Maleszowej w wolnych chwilach zajmuje się szydełkowaniem. same osoby wytwarzają na własne potrzeby także tradycyjne miotły brzozowe, nieste- Wykonuje piękne obrusy, serwetki, bieżniki. ty nie ykorzystywane w „transporcie powietrznym”. Do osób cieszących się popularno-  Pani Kazimiera Struzik z Janowic Poduszowskich w wolnych chwilach zajmuje się szy- ścią popartą dobrą jakością koszy i/lub mioteł należą: Pan Stanisław Rasała z Bugaja, dełkowaniem. W jej rękach nici zamieniają się po jakimś czasie w obrusy, serwetki, ka- Pan Marian Władny z Janowic Poduszowskich oraz Pan Władysław Czaja z Buguja, któ- mizelki, płaszcze, koszyczki a nawet stringi. Źródło wzorów stanowią zarówno własne rzy oprócz klasycznych koszy-opałek robią także płotki wiklinowe mogące upiększyć pomysły jak i prace innych umieszczane w branżowej prasie każdy pomysłowo komponowany ogród, np. z rabatami kwiatów.  Pani Zofia Widomska z Gorzakwi zajmuje się haftowaniem (przede wszystkim haft typu  Pan Stanisław Wieczorek z Maleszowej wytwarza plecione koszyki ze specjalnie do richelieu) oraz szydełkowaniem i robieniem na drutach. Pani Zofia pod wpływem im- tego przygotowywanych korzeni drzew oraz tradycyjne miotły brzozowe. Koszyki wy- pulsu potrafi także jesienne liście wykorzystać do modelowania kwiatów, co świadczy korzystywane są przez miejscowych rolników np. przy zbiorach ziemniaków. o artystycznej duszy.  FLORAKI – Szczególne zainteresowanie posiada pan Tomasz Kuczyński z Rakowa – z wiel-  Pani Zofia Samburska z Janowic Poduszowskich w wolnych chwilach wykonuje haft ką pasją zajmuje się florystyką, dekoruje obiekty sakralne, przyjęcia, komponuje jedyne krzyżykowy (obrazy, poszewki na poduszki) oraz szydełkuje. Wzory są często czerpa- w swoim rodzaju bukiety. Wykonuje aranżacje wnętrz na różne okazje: koncerty, konfe- ne z prasy fachowej, ale także własne. Umiejętność i pasja związana z haftowaniem rencje, jubileusze, wystawy, a także instalacje plenerowe. Młody człowiek ma na swoim i szydełkowaniem Pani Zofia odziedziczyła po matce i można powiedzieć, że jest to koncie tytuł Mistrza Polski Juniorów we florystyce oraz tradycja rodzinna. jest zdobywcą nagrody Grand Prix w ogólnopolskim  konkursie „O Różę Wiatrów”. W roku 2006 reprezento- MALARSTWO wał Polskę w mistrzostwach Europy juniorów we flo-  Kamiński Kazimierz i Katarzyna – zajmują się malarstwem głównie: pejzaży, portretów rystyce „EUROFLEURS”. W ubiegłym roku (2008) został olejnych. absolwentem Akademii Florystycznej w Warszawie.  Wawrzyk Leszek – malarz – wystawiał swoje prace w Berlinie w Domu Polskim Rozwija swoje talenty studiując architekturę wnętrz  Gładyszewska Małgorzata – maluje obrazy olejne, pastele, dekoracje i scenografie, i szkoląc się na różnych kursach florystycznych. preferuje realizm w sztuce wystawa w Kielcach cyklu obrazów związanych z kulturą  TKACTWO I HAFTY żydowską  Pani Maria Kozłowska zamieszkała w Skadli jest autorką prac wykonanych techniką szy-  Pan Marek Wiewióra z Drugni maluje obrazy. Jego prace prezentowane były na lokal- dełkowania. Zamiast nici czy przędzy używa jednak pasemek wycinanych z torebek nych imprezach ale również poza granicami kraju, w Paryżu, we Francji, w Kanadzie foliowych jakich używa się powszechnie np. w sklepach spożywczo-przemysłowych. i Australii. Pan Marek nie ukończył żadnej szkoły plastycznej a malowanie to jego pasja. Prace Pani Marii przedstawiają najczęściej zwierzęta i grzyby. Ich dodatkową cechą jest Jest także historykiem, w wydanej w 2003 roku publikacji „Parafie gminy Pierzchnica. to, że są wykonane z surowców wtórnych przez co mogą stanowić świetne eksponaty Zarys dziejów” opracował ostatnią część dotyczącą historii najnowszej parafii Drugnia do wykorzystania w edukacji ekologicznej dzieci i młodzieży. i Pierzchnica. W 2004 roku opracował, napisał i wydał książkę „Dzieje i organizacja szko-  Wystawy dzieł rękodzielniczych Koła Gospodyń Wiejskich z Szumska wzbudzają za- ły w Drugni”. chwyt i cieszą się wielkim powodzeniem. Twórczą działalność zapoczątkowała pani Ja-  Pani Anna Wach zamieszkała w Balicach, maluje obrazy (farby olejne na płótnie). Tema- dwiga Firmanty, założycielka i przewodnicząca koła. Dziergane aniołki i ozdoby bożo- tyka prac oscyluje wokół martwej natury i pejzaży oraz narodzeniowe, wyplatane koszyki, wyroby z kordonka i wstążki, koronkowe serwetki, budowli sakralnych. Na obrazach Pani Anny Wach jest ozdoby ze sznurka konopnego – to tylko niektóre z licznych pomysłów pani Jadwigi. dużo jasnych i ciepłych barw, przez co oglądanie jej  Wiesława Łukowska Daleszyce – Początki hafciarstwa sięgają starożytności, w Polsce prac ma iście terapeutyczne właściwości w pochmur- haft jest znany od wczesnego średniowiecza. Jest to sztuka już zanikająca lecz w na- ne dni. Pani Anna Wach jest także odpowiedzialna za szym regionie spotkać można mistrzynie haftu. Zręczne ręce Pani Wiesławy Łukawskiej grafiki zdobiące, powstającą Księgę Dziejów Balic. z Daleszyc z kolorowych nici potrafią wyczarować naprawdę cuda. Płaski, wypukły, an-  A także: Jasińska Maria – Chmielnik, Ewa Kochanowska gielski, aplikacja- pani Łukawskiej znane są techniki haftu, nawet jeden z najtrudniej- Bogoria, Władysław Sadłocha Bogoria, Anna Cholewa, szych ściegów- richelieu- opanowała do perfekcji. Ewa Kochanowska Bogoria, Krystyna Janda mieszkan- ka Bogorii.

30 Lokalna Grupa Działania Spacerem po Polsce 31 „Białe Ługi” Przewodnik „Białe Ługi” Lokalna Grupa Działania „Białe Ługi” Plac Staszica 6, 26-021 Daleszyce woj. świętokrzyskie tel./fax. 41 307 26 44 e-mail: [email protected] www.bialelugi.pl

Publikacja bezpłatna