GMINY DALESZYCE - Tekst Obowi Ązuj Ący

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

ZMIANA NR 1 ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY DALESZYCE - tekst obowi ązuj ący

Zał. Nr1 do Uchwały Nr XLIV/43/2010 Rady Miejskiej w Daleszycach

z dnia 29.06.2010r.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Zmiana Nr 1 Zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Daleszyce, uchwalonego Uchwał ą Rady Miejskiej w Daleszycach Nr XLIV/43/2010 z dnia 29.062010r. składa si ę z:

1) cz ęś ci tekstowej – „Zmiana Nr 1 Zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Daleszyce - tekst obowi ązuj ący” – zał. Nr 1 do Uchwały Nr XLIV/43/2010 Rady Miejskiej w Daleszycach z dnia 29.06.2010r. , 2) cz ęś ci graficznej – „Uwarunkowania i kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy Daleszyce mapa w skali 1: 10 000 ” - zał. Nr 2 do Uchwały Nr XLIV/43/2010. Rady Miejskiej w Daleszycach z dnia 29.062010r. , 3) cz ęś ci graficznej – „Uwarunkowania i kierunki miasta Daleszyce mapa w skali 1: 5 000” - zał. Nr 3 do Uchwały Nr XLIV/43/2010. Rady Miejskiej w Daleszycach z dnia 29.06.2010r.

Zał ącznikiem nr 4 do Uchwały Nr XLIV/43/2010 Rady Miejskiej w Daleszycach z dnia 29.06.2010r. w sprawie zatwierdzenia zmiany Nr 1 Zmiany studium jest rozstrzygni ęcie o sposobie rozpatrzenia uwag, o których mowa w art. 11 pkt 12 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

ZMIAN Ę NR 1 ZMIANY STUDIUM OPRACOWAŁO:

“STUDIO A i U” usługi z zakresu projektowania architektoniczno – urbanistycznego Kielce ul. Prosta 55

POD KIERUNKIEM GŁÓWNEGO PROJEKTANTA: mgr in ż. arch. Aneta Czarnecka wpisana na list ę członków Okr ęgowej Izby Urbanistów z siedzib ą w Katowicach pod nr KT - 263.

UWAGA

Zmiana Nr 1 Zmiany studium w niniejszym tek ście studium została naniesiona na nast ępuj ących stronach: • str. 143, • str. 147, • str. 149, • str. 153, • str. 154, • str. 172, • str. 178, • str. 191.

Podstawa formalno-prawna opracowania zmiany Nr 1 Zmiany studium

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Realizuj ąc ustalenia ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ( Dz. U. Nr 80 poz. 717 z pó źn. zm. ), Rada Miejska w Daleszycach podj ęła w dniu 30 stycznia 2008 r. Uchwał ę Nr XVII/1/08 o przyst ąpieniu do sporz ądzania zmiany Nr 1 Zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Daleszyce. Burmistrz Miasta i Gminy Daleszyce zlecił opracowanie zmiany Nr 1 Zmiany studium pracowni projektowej – Studio AiU z Kielc pod kierunkiem Głównego Projektanta mgr in ż. arch. Anety Czarneckiej wpisanej na list ę członków Okr ęgowej Izby Urbanistów z siedzib ą w Katowicach pod nr KT – 263. Zakres przedmiotowy zmiany Nr 1 Zmiany studium

Przedmiotem zmiany Nr 1 Zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Daleszyce, zgodnie z uchwał ą o przyst ąpieniu, o której mowa wy żej jest wprowadzenie do kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Daleszyce zmian w obr ębie: 1) obszarów oraz zasad ochrony środowiska i jego zasobów, 2) kierunków zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

SPIS TRE ŚCI

I INFORMACJE OGÓLNE ...... 9

1. WPROWADZENIE ...... 9

2. PODSTAWY FORMALNO -PRAWNE OPRACOWANIA ZMIANY STUDIUM ...... 13

3. PRZEBIEG PRAC NAD ZMIAN Ą STUDIUM ...... 14

II UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO...... 18

1. ZEWN ĘTRZNE UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ...... 18 1.1 Poło żenie i powi ązanie z otoczeniem ...... 18 1.2 Uwarunkowania wynikaj ące z polityki przestrzennego zagospodarowania województwa ...... 22 1.3 Główne zewn ętrzne uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego ...... 25

2. WEWN ĘTRZNE UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ...... 26 2.1 Uwarunkowania wynikaj ące z dotychczasowego przeznaczenia i zagospodarowania terenów ...... 26 2.1.1 Charakterystyka dotychczasowego przeznaczenia i zagospodarowania terenów gminy ...... 26 2.1.2 Uwarunkowania wynikaj ące z dotychczasowego przeznaczenia i zagospodarowania gminy ...... 29 2.2 Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony ...... 30 2.2.1 Charakterystyka istniej ącego ładu przestrzennego ...... 30 2.2.2 Uwarunkowania wynikaj ące z istniej ącego ładu przestrzennego ...... 31 2.3 Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu i funkcjonowania środowiska przyrodniczego i krajobrazu kulturowego ...... 32 2.3.1 Charakterystyka stanu i funkcjonowania środowiska przyrodniczego i krajobrazu kulturowego ...... 32 2.3.2 Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu i funkcjonowania środowiska przyrodniczego i krajobrazu kulturowego ...... 62

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

2.4 Uwarunkowania wynikaj ące z funkcjonowania środowiska kulturowego ...... 63 2.4.1 Charakterystyka istniej ących zasobów dziedzictwa kulturowego ...... 63 2.4.2 Uwarunkowania wynikaj ące z warto ści środowiska kulturowego ...... 77 2.5 Uwarunkowania wynikaj ące z jako ści życia mieszka ńców ...... 78 2.5.1 Charakterystyka stanu istniej ącego ...... 78 2.5.2 Uwarunkowania wynikaj ące z jako ści życia mieszka ńców ...... 96 2.6 Uwarunkowania wynikaj ące, ze stanu rolniczej przestrzeni produkcyjnej ...... 97 2.6.1 Charakterystyka stanu istniej ącej rolniczej przestrzeni produkcyjnej ...... 97 2.6.2 Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu istniej ącej rolniczej przestrzeni produkcyjnej ...... 109 2.7 Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu gospodarki le śnej ...... 110 2.7.1 Charakterystyka gospodarki le śnej ...... 110 2.7.2 Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu gospodarki le śnej ...... 119 2.8 Uwarunkowania wynikaj ące z prawa własno ści gruntów ...... 120 2.9 Uwarunkowania wynikaj ące z zada ń słu żą cych realizacji ponadlokalnych celów publicznych ...... 120 2.10 Uwarunkowania wynikaj ące z dotychczasowego funkcjonowania systemu transportowego ...... 121 2.10.1. Charakterystyka istniej ącego systemu transportowego ...... 121 2.10.2 Uwarunkowania wynikaj ące z funkcjonowania systemu transportowego ...... 125 2.11 Uwarunkowania wynikaj ące z uzbrojenia technicznego ...... 126 2.11.1 Charakterystyka stanu uzbrojenia ...... 126 2.11.2 Uwarunkowania wynikaj ące z dotychczasowego uzbrojenia technicznego ...... 138 2.12 Uwarunkowania wewn ętrzne wynikaj ące z potrzeb i mo żliwo ści rozwoju gminy ...... 139

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

III. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY DALESZYCE...... 142

1. KIERUNKI ZMIAN W STRUKTURZE PRZESTRZENNEJ GMINY ORAZ W PRZEZNACZENIU

TERENÓW ...... 142

2. KIERUNKI I WSKA ŹNIKI DOTYCZ ĄCE ZAGOSPODAROWANIA ORAZ U ŻYTKOWANIA

TERENÓW ,

W TYM TERENY WYŁ ĄCZONE SPOD ZABUDOWY ...... 149

3. OBSZARY ORAZ ZASADY OCHRONY ŚRODOWISKA I JEGO ZASOBÓW ,

OCHRONY PRZYRODY , KRAJOBRAZU KULTUROWEGO ...... 153

4. OBSZARY I ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO

I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ ...... 168

5. KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMÓW KOMUNIKACJI I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ ..... 172 5.1 Kierunki rozwoju systemów komunikacji ...... 172 5.2 Kierunki rozwoju infrastruktury technicznej ...... 174

6. OBSZARY , NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE B ĘDĄ INWESTYCJE

CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU LOKALNYM ...... 178

7. OBSZARY , NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE B ĘDĄ INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O

ZNACZENIU PONADLOKALNYM , ZGODNIE Z USTALENIAMI PLANU ZAGOSPODAROWANIA

PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA ...... 178

8. OBSZARY , DLA KTÓRYCH OBOWI ĄZKOWE JEST SPORZ ĄDZENIE MIEJSCOWEGO PLANU

ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODR ĘBNYCH ,

W TYM OBSZARY WYMAGAJ ĄCE PRZEPROWADZENIA SCALE Ń I PODZIAŁU

NIERUCHOMO ŚCI

A TAK ŻE OBSZARY ROZMIESZCZENIA OBIEKTÓW HANDLOWYCH O

2 POWIERZCHNI SPRZEDA ŻY POWY ŻEJ 2 000 M ORAZ OBSZARY PRZESTRZENI

PUBLICZNEJ ...... 179

9. OBSZARY , DLA KTÓRYCH GMINA ZAMIERZA SPORZ ĄDZI Ć MIEJSCOWY PLAN

ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO , W TYM OBSZARY WYMAGAJ ĄCE ZMIANY

PRZEZNACZENIA GRUNTÓW

ROLNYCH I LE ŚNYCH NA CELE NIEROLNICZE I NIELE ŚNE ...... 180

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

10. KIERUNKI I ZASADY KSZTAŁTOWANIA ROLNICZEJ I LE ŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ 181 10.1 Kierunki i zasady kształtowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej . 181 10.2 Kierunki i zasady kształtowania le śnej przestrzeni produkcyjnej ..... 184

11. OBSZARY NARA ŻONE NA NIEBEZPIECZE ŃSTWO POWODZI I OSUWANIA SI Ę MAS

ZIEMNYCH ...... 186

12. OBSZARY WYMAGAJ ĄCE PRZEKSZTAŁCE Ń, REHABILITACJI LUB REKULTYWACJI ...... 188

13. TERENY ZAMKNI ĘTE I ICH STREFY OCHRONNE ...... 188

14. SYNTEZA USTALE Ń PROJEKTU ZMIANY STUDIUM ...... 189

IV. BIBLIOGRAFIA ...... 192*

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

I INFORMACJE OGÓLNE

1. Wprowadzenie

W art. 9 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym stwierdzono „W celu okre ślenia polityki przestrzennej gminy, w tym lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego, rada gminy podejmuje uchwał ę o przyst ąpieniu do sporz ądzania studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, zwanego dalej "studium".

Studium nie jest aktem prawa miejscowego. Ustalenia studium s ą wi ążą ce dla organów gminy przy sporz ądzaniu planów miejscowych.

Zgodnie z art. 9 ust. 2 cytowanej ustawy sporz ądzaj ącym „Studium” jest wójt, burmistrz albo prezydent miasta (w tym przypadku Burmistrz Miasta i Gminy Daleszyce). Konsekwencj ą takiego stwierdzenia jest ustalenie, że „Studium” reprezentuje polityk ę przestrzenn ą Burmistrza Miasta i Gminy Daleszyce a uchwalone przez Rad ę Miejsk ą w Daleszycach stanowi zapis polityki przestrzennej Miasta i Gminy Daleszyce.

Przepisy ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nakazuj ą w zagospodarowaniu przestrzennym uwzgl ędni ć:

• wymagania ładu przestrzennego, urbanistyki i architektury,

• walory architektoniczne i krajobrazowe,

• wymagania ochrony środowiska przyrodniczego, zdrowia oraz

bezpiecze ństwa ludzi i mienia,

• wymagania ochrony dziedzictwa kulturowego i dóbr kultury,

• walory ekonomiczne przestrzeni i prawa własno ści,

• potrzeby obronno ści i bezpiecze ństwa pa ństwa.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

W studium uwzgl ędnia si ę u w a r u n k o w a n i a wynikaj ące w szczególno ści z:

• dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu;

• stanu ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony;

• stanu środowiska, w tym stanu rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej,

wielko ści i jako ści zasobów wodnych oraz wymogów ochrony środowiska,

przyrody i krajobrazu kulturowego;

• stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej;

• warunków i jako ści życia mieszka ńców, w tym ochrony ich zdrowia;

• zagro żenia bezpiecze ństwa ludno ści i jej mienia;

• potrzeb i mo żliwo ści rozwoju gminy;

• stanu prawnego gruntów;

• wyst ępowania obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów

odr ębnych;

• wyst ępowania obszarów naturalnych zagro żeń geologicznych;

• wyst ępowania udokumentowanych złó ż kopalin oraz zasobów wód

podziemnych;

• wyst ępowania terenów górniczych wyznaczonych na podstawie przepisów

odr ębnych;

• stanu systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym stopnia

uporz ądkowania gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej oraz

gospodarki odpadami;

• zada ń słu żą cych realizacji ponadlokalnych celów publicznych.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

W studium okre śla si ę w s z c z e g ó l n o ś c i: • kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu

terenów;

• kierunki i wska źniki dotycz ące zagospodarowania oraz u żytkowania

terenów, w tym tereny wył ączone spod zabudowy;

• obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody,

krajobrazu kulturowego i uzdrowisk;

• obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr

kultury współczesnej;

• kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej;

• obszary, na których rozmieszczone b ędą inwestycje celu publicznego o

znaczeniu lokalnym;

• obszary, na których rozmieszczone b ędą inwestycje celu publicznego o

znaczeniu ponadlokalnym, zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania

przestrzennego województwa i ustaleniami programów, o których mowa w

art. 48 ust. 1;

• obszary, dla których obowi ązkowe jest sporz ądzenie miejscowego planu

zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odr ębnych, w

tym obszary wymagaj ące przeprowadzenia scale ń i podziału

nieruchomo ści, a tak że obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o

powierzchni sprzeda ży powy żej 2.000 m 2 oraz obszary przestrzeni

publicznej;

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

• obszary, dla których gmina zamierza sporz ądzi ć miejscowy plan

zagospodarowania przestrzennego, w tym obszary wymagaj ące zmiany

przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne;

• kierunki i zasady kształtowania rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej;

• obszary nara żone na niebezpiecze ństwo powodzi i osuwania si ę mas

ziemnych;

• obiekty lub obszary, dla których wyznacza si ę w zło żu kopaliny filar

ochronny;

• obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz obowi ązuj ące na

nich ograniczenia prowadzenia działalno ści gospodarczej, zgodnie z

przepisami ustawy z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie terenów byłych

hitlerowskich obozów zagłady (Dz. U. Nr 41, poz. 412 zm.);

• obszary wymagaj ące przekształce ń, rehabilitacji lub rekultywacji;

• granice terenów zamkni ętych i ich stref ochronnych;

• inne obszary problemowe, w zale żno ści od uwarunkowa ń i potrzeb

zagospodarowania wyst ępuj ących w gminie.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

2. Podstawy formalno-prawne opracowania zmiany studium

Rada Gminy w Daleszycach po przeprowadzeniu przez Wójta Gminy Daleszyce analizy dotycz ącej zasadno ści przyst ąpienia do sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Daleszyce i stopnia zgodno ści przewidywanych rozwi ąza ń z ustaleniami studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Daleszyce, podj ęła w dniu 28 lipca 2003 r. Uchwał ę Nr VII/48/2003 w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Daleszyce w granicach sołectw gminy:

1. Marzysz, 11. Wójtostwo i Danków, 2. Mójcza, 12. Słopiec, 3. Suków, 13. Niwy, 4. Daleszyce, 14. Cisów, 5. Szczecno, 15. Kranów, 6. Trzemosna, 16. Smyków, 7. Brzechów, 17. Sieraków, 8. Komórki, 18. Widełki. 9. Niestachów, 10. Borków.

W trakcie opracowania planu, z zwi ązku z art.9 ust.4 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. Nr 80, poz. 717 z pó źn. zm.), zaistniała konieczno ść opracowania zmiany studium uchwalonego Uchwał ą Nr X/59/99 Rady Gminy w Daleszycach z dnia 28.X.1999 r., spowodowana jego dezaktualizacj ą:

- w zakresie istniej ących uwarunkowa ń rzutuj ących na planowane kierunki rozwoju przestrzennego gminy,

- obowi ązuj ących przepisów.

W zwi ązku z powy ższym, realizuj ąc ustalenia ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 2003 r., Rada Gminy Daleszyce podj ęła w dniu 28 czerwca 2005 r. Uchwał ę Nr XXVI/28/2005 o przyst ąpieniu do opracowania Zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Daleszyce. W dniu 29 listopada 2007 roku Rada Miejska w Daleszycach podj ęła uchwał ę Nr XV/97/07 w sprawie zatwierdzenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Daleszyce. Nast ępnie Rada Miejska W Daleszycach Uchwał ą Nr XVII/1/08 z dnia 30 stycznia 2008 roku przyst ąpiła do sporz ądzania zmiany Nr 1 Zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Daleszyce, polegaj ącej na sprecyzowaniu nowych kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Daleszyce w obliczu obecnie istniej ących uwarunkowa ń rozwojowych gminy i obowi ązuj ących przepisów prawa.

Gmina Daleszyce zleciła opracowanie zmiany studium zespołowi pracowni architektoniczno – urbanistycznej „Studio AiU” z Kielc, działaj ącemu pod kierunkiem głównego projektanta mgr in ż. arch. Anety Czarneckiej, wpisanej na list ę członków Okr ęgowej Izby Urbanistów z siedzib ą w Katowicach pod nr KT - 263.

3. Przebieg prac nad zmian ą studium

Zakres Zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Daleszyce dotyczy sprecyzowania nowych kierunków zagospodarowania przestrzennego w świetle: a) zmian wprowadzonych do ustaw wymienionych w studium, w tym nowych ustaw, zast ępuj ących dotychczasowe:

• ustawy z dnia 23 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska

(tj. Dz. U.z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z pó źn. zm.),

• ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tj. Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251 z pó źn. zm.),

• ustawy z dnia 16 lipca 2001 r. – Prawo wodne (tj. Dz. U z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 z pó źn. zm.),

• ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162 poz. 1568 z pó źn. zm.),

• ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tj. Dz. U. z 2009 r. Nr 151 poz. 1220 z pó źn. zm.),

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

b) zmienionych aktów wykonawczych do ustaw spo śród wymienionych w studium, a tak że obowi ązuj ących rozporz ądze ń wydanych po sporz ądzeniu studium:

• rozporządzenie Nr 72/2005 Wojewody Świ ętokrzyskiego z dnia 14 lipca 2005r. w sprawie Cisowsko – Orłowi ńskiego Parku Krajobrazowego ( Dz. Urz. Woj. Świ ętokrzyskiego Nr 156, poz. 1933),

• rozporz ądzenie Nr 80/2005 Wojewody Świ ętokrzyskiego z dnia 14 lipca 2005 r. w sprawie Cisowsko – Orłowi ńskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (Dz. Urz. Woj. Świ ętokrzyskiego Nr 156, poz. 1941 zm.), c) przepisów powołanej na wst ępie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz aktów wykonawczych do tej ustawy, d) nowych i uaktualnionych uwarunkowa ń rozwojowych gminy i miasta Daleszyce.

Proces sporz ądzania zmiany studium przebiegał w nast ępuj ących etapach:

• I etap – opracowanie ekofizjografii, sporz ądzenie inwentaryzacji urbanistycznej,

• II etap – przedstawienie koncepcji zmiany studium celem zaopiniowania przez Komisj ę Architektoniczno – Urbanistyczn ą,

• III etap – przedło żenie koncepcji zmiany studium celem zaopiniowania i uzgodnienia,

• IV etap – przedło żenie koncepcji zmiany studium celem wyło żenia do publicznego wgl ądu,

• V etap – przedło żenie Radzie Miejskiej w Daleszycach zmiany studium celem uchwalenia.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

W trakcie sporz ądzania zmiany studium w poszczególnych etapach sporz ądzono:

1. Cz ęść graficzn ą, w skład której wchodz ą nast ępuj ące mapy:

a. uwarunkowania przyrodniczo – kulturowe – skala 1:10 000,

b. uwarunkowania przyrodniczo – kulturowe – skala 1:5 000,

c. uwarunkowania rozwoju osadnictwa – skala 1: 10 000,

d. uwarunkowania rozwoju osadnictwa – skala 1:5 000,

e. wniosków i uwag zgłoszonych w poszczególnych etapach sporz ądzania Zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Daleszyce – skala 1:10 000,

f. uwarunkowania i kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy Daleszyce mapa skali 1: 10 000 – stanowi ąca zał ącznik nr 2 do Uchwały Nr XVIII/97/09 Rady Miejskiej w Daleszycach z dnia 30 grudnia 2009r. w sprawie zatwierdzenia zmiany Nr 1 zmiany studium,

g. uwarunkowania i kierunki zagospodarowania przestrzennego miasta Daleszyce mapa w skali 1: 5 000 – stanowi ąca zał ącznik nr3 do Uchwały Nr XVIII/97/09 Rady Miejskiej w Daleszycach z dnia 30 grudnia 2009r. w sprawie zatwierdzenia zmiany Nr 1 zmiany studium

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

2. Cz ęść tekstow ą – „Zmiana Nr 1 zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Daleszyce – tekst obowi ązuj ący” – stanowi ącą zał ącznik nr 1 do Uchwały Nr XVIII/97/09 Rady Miejskiej w Daleszycach z dnia 30 grudnia 2009r. w sprawie zatwierdzenia zmiany Nr 1 zmiany studium, zawieraj ącą:

a. informacje ogólne,

b. uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego,

c. kierunki zagospodarowania przestrzennego,

d. syntez ę ustale ń projektu zmiany studium.

Zał ącznikiem nr 4 do Uchwały Nr XVIII/97/09 Rady Miejskiej w Daleszycach z dnia 30 grudnia 2009r. w sprawie zatwierdzenia zmiany studium jest rozstrzygni ęcie o sposobie rozpatrzenia uwag, o których mowa w art. 11 pkt 12 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

W zwi ązku z opracowaniem nowych kierunków zagospodarowania przestrzennego dla miasta i gminy Daleszyce w niniejszej zmianie studium, w oparciu o sprecyzowane, uaktualnione uwarunkowania stanu istniej ącego, Uchwał ą Nr XVIII/97/09 Rady Miejskiej w Daleszycach z dnia 30 grudnia 2009r. w sprawie zatwierdzenia niniejszej zmiany studium uchyla si ę Uchwał ę Nr XVI/97/2007 Rady Miejskiej w Daleszycach z dnia 29 listopada 2007 r. zatwierdzaj ącej Zmian ę studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Daleszyce.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

1. Zewn ętrzne uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego

1.1 Poło żenie i powi ązanie z otoczeniem

Gmina Daleszyce poło żona jest w centralnej cz ęś ci województwa świ ętokrzyskiego. Graniczy z nast ępuj ącymi gminami:

• od północnego – wschodu z gmin ą Bieliny,

• od północy z gmin ą Górno,

• od północnego – zachodu z miastem Kielce,

• od południowego – zachodu z gmin ą Morawica,

• od południa z gmin ą Pierzchnica,

• od wschodu z gmin ą Raków i Łagów.

Jej poło żenie matematyczne okre ślaj ą nast ępuj ące współrz ędne geograficzne:

- 50º51'00" kraniec północny (Mójcza)

- 50º42'25" kraniec południowy (Szczecno)

- 20º59'00" kraniec wschodni (Widełki)

- 20º39'30" kraniec zachodni (Suków).

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Zajmuje powierzchni ę 222 km 2 i liczy ponad 15 tys. mieszka ńców. Pod wzgl ędem obszaru jest najwi ększ ą gmin ą w województwie.

Średnia g ęsto ść zaludnienia wynosi 61,3 osoby na km 2 a nie uwzgl ędniaj ąc powierzchni le śnej 141,5 osoby na km 2 i jest ni ższa od analogicznych wska źników dla województwa wynosz ących odpowiednio123,3 i 172,9.

W jej skład wchodzi miasto Daleszyce 17 sołectw: Borków, Brzechów, Cisów, Danków, Komórki, Kranów, Marzysz, Mójcza, Niestachów, Niwy, Sieraków, Słopiec, Smyków, Suków, Szczecno, Trzemosna i Widełki.

Ponad połow ę powierzchni - 58% zajmuj ą lasy a dalsze 38% u żytki rolne. Przewa żaj ą gleby o niskiej przydatno ści rolniczej.

Wi ększo ść obszaru gminy poło żona jest w zlewni Czarnej Nidy a niewielka, wschodnia cz ęść - w zlewni Czarnej Staszowskiej. Przez jej teren przepływaj ą rzeki Belnianka i Lubrzanka z dopływami, które w okolicy Marzysza ł ącz ą si ę tworz ąc Czarn ą Nid ę. We wschodniej cz ęś ci gminy płynie Łukawka, dopływ Czarnej Staszowskiej.

Obszar gminy wł ączony jest w obr ęb powiatu Kielce, w województwie świ ętokrzyskim. Gmina Daleszyce poło żona jest w obr ębie makroregionu Wy żyna Kielecka, w obr ębie dwóch mezoregionów: Gór Świ ętokrzyskich i Pogórza Szydłowieckiego.

Ze wzgl ędu na wyj ątkowo malowniczy krajobraz gmina Daleszyce ma uzasadnion ą rang ę w układzie regionalnym i krajowym. Pełni wa żną funkcj ę w utrzymaniu przestrzennej ci ągło ści obszarów aktywnych biologicznie.

Gmina Daleszyce odznacza si ę bardzo wysokimi walorami przyrodniczo – krajobrazowymi i została w cało ści obj ęta prawn ą ochron ą przyrody.

Gmina poło żona jest w zasi ęgu:

• Cisowsko - Orłowi ńskiego Parku Krajobrazowego (C-OPK),

• Cisowsko – Orłowi ńskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (C-OOChK),

• Podkieleckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu ( POCHK ).

Prawie cały obszar gminy zgodnie z koncepcj ą krajowej sieci ekologicznej ECONET – PL, stanowi ącej element Europejskiej Sieci Ekologicznej – ECONET uznany został za fragment w ęzła ekologicznego o randze krajowej ( Obszar Cisowsko - Orłowi ński – 20 K). W ęzeł ten przylega od północy bezpo średnio do w ęzła ekologicznego o

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

znaczeniu mi ędzynarodowym ( „Obszar Świ ętokrzyski” – 31 M ). Współtworz ą go wraz z Suchedniowsko – Obl ęgorskim Parkiem Krajobrazowym: Świ ętokrzyski Park Narodowy, Ch ęci ńsko – Kielecki Park Krajobrazowy oraz Sieradowicki i Jeleniowski Park Krajobrazowy.

Obszar ten jest wa żnym elementem krajowego i europejskiego systemu przyrodniczego. Głównym zagro żeniem dla jego funkcjonowania s ą liniowe bariery ekologiczne jakie tworz ą szlaki komunikacyjne, zabudowa oraz napowietrzne linie energetyczne.

W zachodniej cz ęś ci w ęzła ekologicznego o znaczeniu mi ędzynarodowym („Obszar Świ ętokrzyski” – 31 M) zbiegaj ą si ę trzy korytarze ekologiczne o znaczeniu krajowym:

• Dolina rzeki Nidy ( 63 K Nida ) prowadz ący na południe do

Mi ędzynarodowego Obszaru W ęzłowego ( 32 M - Buski ) obejmuj ącego

najwarto ściowsze fragmenty Niecki Nidzia ńskiej, który zlokalizowany jest

wewn ątrz Krajowego Obszaru W ęzłowego ( 19 K – Nidzia ński ),

• Dolina rzeki Białej Nidy ( 58 K – Biała Nida ) prowadz ący w kierunku

południowo – zachodnim i ł ączy si ę Krajowym Obszarem W ęzłowym ( 17 K

– Miechowski ) stanowi ący wschodnie obrze że Wy żyny Miechowskiej,

• Małogoski - 60 K biegn ący w kierunku północno – zachodnim do w ęzła

o znaczeniu krajowym ( 18 K – Przedborski ) współtworzonym przez

Przedborski Park Krajobrazowy.

Na teren gminy Daleszyce cz ęś ciowo wchodzi wyznaczony w Europejskiej sieci ekologicznej NATURA 2000, obszar ochrony SOO, tzw.: Specjalnych Obszarów Ochrony „Lasy Cisowsko – Orłowi ńskie”, stanowi ący cz ęść terenu chronionego prawnie jakim jest Cisowsko – Orłowi ński Park Krajobrazowy.

Korzystne warunki środowiska przyrodniczego i kulturowego, poło żenie i dost ępno ść komunikacyjna tego rejonu to podstawowe elementy sprzyjaj ące uaktywnieniu gminy jako o środka turystyczno-wypoczynkowego w skali województwa.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Zachodnia i środkowa cz ęść gminy poło żona jest na Głównych Zbiornikach Wód Podziemnych (GZWP):

• GZWP nr 417 Kielce (na terenie gminy rejon Mójczy),

• GZWP nr 418 Gał ęzice-Bolechowice–Borków (rejon Borkowa, Marzysza,

Sukowa).

Gmina ma dobr ą dost ępno ść komunikacyjn ą. Poło żona jest w niewielkiej odległo ści od du żego o środka miejskiego. Przebiega przez ni ą droga wojewódzka nr 764 Kielce - Suków - Kranów - Daleszyce - Raków – Staszów - Połaniec oraz fragmenty 22 dróg powiatowych w tym nast ępuj ące o wi ększym znaczeniu:

• nr 15541 relacji Suków – Borków - Szczecno – Pierzchnica - Chmielnik,

• nr 15517 relacji Górno - Daleszyce – Borków

• nr 15522 relacji Makoszyn – Huta Nowa

• nr 15514 relacji Radlin – Brzechów – Daleszyce.

Tranzytem, przez północno - zachodni kraniec gminy, wzdłu ż zabudowy wsi Mójcza przebiega napowietrzna linia elektroenergetyczna wysokiego napi ęcia - 110 kV relacji Radkowice - Morawica - Kielce - Wschód.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

1.2 Uwarunkowania wynikaj ące z polityki przestrzennego zagospodarowania województwa

Teren gminy w strukturze funkcjonalno-przestrzennej według „Planu zagospodarowania przestrzennego województwa świ ętokrzyskiego” został zaliczony do Obszaru Kielc wraz z potencjalnym obszarem metropolitalnym — „A”.

Obszar ten stanowił b ędzie nadrz ędny element struktury przestrzennej i osadniczej regionu. Obszar „A” przewidziany jest tak że do dalszej urbanizacji i koncentracji funkcji metropolitarnych. Ze wzgl ędu na specyficzne warunki środowiskowe procesy te nie mog ą jednak zachodzi ć żywiołowo. Konieczne jest zatem opracowanie programu metropolizacji, uwzgl ędniaj ącego aspekty ekologiczne i wymagania ładu przestrzennego.

Podstawowe funkcje: centralny o środek Aglomeracji Staropolskiej, główny o środek administracji rz ądowej i samorz ądowej województwa świ ętokrzyskiego o wielofunkcyjnym potencjale rozwoju, centrum innowacji technologicznej, szkolnictwa wy ższego i usług wyspecjalizowanych, główny w ęzeł komunikacyjny i logistyczny regionu.

WIOD ĄCY CEL ROZWOJU: osi ągni ęcie i utrzymanie statusu eurocity, godnej stolicy ambitnego regionu o interesuj ącej, wielofunkcyjnej specyfice i ugruntowanej to żsamo ści.

Cele warunkuj ące:

• tworzenie warunków dynamizuj ących wielokierunkowy rozwój jako ściowy,

w tym szczególnie funkcji metropolitarnych i prestiżowych;

• upowszechnienie zasad ekorozwoju i standardów ekologicznych UE.

Zasady realizacji celów:

• atrakcyjno ść , funkcjonalno ść i estetyka struktur przestrzennych

(eksponowanie i promowanie lokalnych walorów);

• wysoka efektywno ść oraz innowacyjno ść przestrzeni ekonomicznej

(otwarcie dla kapitału zewn ętrznego);

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

• przełamywanie barier i ogranicze ń rozwoju w aspekcie docelowych potrzeb

obszaru;

• pełna substytucyjno ść głównych systemów infrastruktury oraz europejski

standard wyposa żenia infrastrukturalnego;

• utrzymanie i wzbogacenie powi ąza ń z pozostałymi o środkami Aglomeracji;

• zachowanie i eksponowanie atutów pi ękna krajobrazu i zasobów

zabytkowych.

Kierunki i zadania polityki przestrzennej:

• rozwój zaplecza dyspozycyjnego regionalnego o środka turystycznego oraz

ośrodków „kultury wysokiej” skojarzony z aktywizacj ą turystyczn ą rejonu,

• rozbudowa obiektów i urz ądzeń ł ączno ści do poziomu w ęzła krajowej oraz

mi ędzynarodowej sieci telekomunikacyjnej i teleinformatycznej o wysokiej

przepustowo ści (infostrada), w powi ązaniu z Centrum Ł ączno ści Satelitarnej

w Psarach;

• dywersyfikacja funkcji gospodarczych z równoczesn ą deglomeracj ą funkcji

uci ąż liwych do o środków satelitarnych;

• wyeksponowanie atutów pi ękna okolicznego krajobrazu i zasobów

zabytkowych,

a tak że korzystnych warunków bliskiego wypoczynku i rozrywki;

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

• planowanie rozwoju przestrzennego o środka wojewódzkiego w powi ązaniu

z Aglomeracj ą Staropolsk ą i pozostałymi gminami obszaru metropolitarnego

(opracowanie koncepcji programowo-przestrzennej metropolizacji Kielc);

• stworzenie warunków do realizacji zamierze ń, wynikaj ących ze Strategii

rozwoju województwa świ ętokrzyskiego.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

1.3 Główne zewn ętrzne uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego

Do głównych zewn ętrznych uwarunkowa ń zagospodarowania przestrzennego gminy Daleszyce nale ży:

V poło żenie Gminy Daleszyce – w s ąsiedztwie miasta Kielce;

V wysoka pozycja w krajowym i regionalnym systemie przyrodniczym;

V posiadanie złó ż surowców mineralnych zlokalizowanych na pograniczu z gminami s ąsiednimi,

V dogodne powi ązanie komunikacyjne.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

2. Wewn ętrzne uwarunkowania zagospodarowania

przestrzennego

2.1 Uwarunkowania wynikaj ące z dotychczasowego przeznaczenia i zagospodarowania terenów

2.1.1 Charakterystyka dotychczasowego przeznaczenia i zagospodarowania terenów gminy

Wiod ącą funkcj ą w przestrzeni dotychczasowego zagospodarowania gminy Daleszyce s ą lasy, które porastaj ą 58% powierzchni gminy. Uzupełniaj ącymi wiod ącą funkcj ę le śną s ą grunty rolne oraz tereny zabudowy znajduje si ę w poszczególnych sołectwach gminy.

Na tle gminy Daleszyce miasto Daleszyce stanowi czołowy o środek mieszkaniowo – usługowo – administracyjny, o czytelnym układzie urbanistycznym, stanowi ącym struktur ę o charakterze zabytkowym.

Bior ąc pod uwag ę istniej ące zagospodarowanie przestrzenne gminy w jej obr ębie mo żna wyró żni ć pi ęć obszarów funkcjonalnych:

1. Obszar wielofunkcyjny - obejmuj ący teren miasta Daleszyce i sołectwa Niwy,

łącz ący funkcj ę o środka mieszkalno - usługowego z funkcj ą usługowo-

przemysłow ą. Są to tereny o nasilonych procesach urbanizacji

i uprzemysłowienia, o mało korzystnych warunkach rozwojowych dla

rolnictwa,

2. Obszar o dominuj ącej funkcji rolnej - obejmuj ący teren sołectw: Brzechów,

Sieraków, Smyków, Trzemosna. Jest to teren o najkorzystniejszych, w skali

gminy, warunkach dla rozwoju rolnictwa,

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

3. Obszary o dominuj ącej funkcji rekreacyjnej - obejmuj ące teren sołectw:

Borków, Marzysz,

4. Obszary o dominuj ącej funkcji rolno-rekreacyjnej - obejmuj ące teren sołectw:

Cisów, Widełki, Szczecno, Komórki, Danków,

5. Obszary o dominuj ącej funkcji mieszkaniowej - obejmuj ące teren

sołectw: Mójcza, Niestachów, Suków, Słopiec, Kranów.

Obszar wielofunkcyjny charakteryzuje:

a. dominanta funkcjonalno – przestrzenna w postaci miasta Daleszyce,

b. wiod ąca funkcja – mieszkaniowa z usługami podstawowymi,

c. uzupełniaj ąca funkcja produkcyjno – usługowa szczególnie wyró żniaj ąca

si ę w Niwach.

Obszar o dominuj ącej funkcji rolnej charakteryzuje:

a. wiod ąca funkcja – mieszkaniowa zagrodowa, z usługami podstawowymi,

b. uzupełniaj ąca funkcja rekreacyjna wyró żniaj ąca si ę w Brzechowie.

Obszar o dominuj ącej funkcji rekreacyjnej charakteryzuje:

a. wiod ąca funkcja – mieszkaniowa jednorodzinna, z usługami podstawowymi,

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

b. przemieszanie funkcji mieszkaniowej jednorodzinnej z letniskow ą,

c. uzupełniaj ąca funkcja rekreacyjna – letniskowa oraz rekreacyjna zwi ązana

z istniej ącym zbiornikiem wód powierzchniowych.

Obszar o dominuj ącej funkcji rolno-rekreacyjnej charakteryzuje:

a. wiod ąca funkcja – mieszkaniowa zagrodowa z usługami podstawowymi,

b. uzupełniaj ąca funkcja mieszkaniowa jednorodzinna z usługami

podstawowymi, sporadycznie mieszkaniowa letniskowa.

Obszar o dominuj ącej funkcji mieszkaniowej charakteryzuje:

a. wiod ąca funkcja – mieszkaniowa z usługami podstawowymi,

b. w zwi ązku z bezpo średnim s ąsiedztwem miasta Kielce proces

przekształcania si ę istniej ących terenów budowlanych w tzw.: „sypialni ę

Kielc”.

Analiza nieobowi ązuj ącego miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy Daleszyce pod k ątem wykorzystania terenów na cele mieszkaniowe wykazała że, istnieje szereg miejscowo ści gdzie wyznaczone „tereny budowlane" zostały wykorzystane niemal że w 100%, s ą to wsie Trzemosna i Szczecno.

Tereny budowlane wskazane w obowi ązuj ących miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego sporz ądzonych na podstawie ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym z 1994 r. s ą w 40 % wykorzystane.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

2.1.2 Uwarunkowania wynikaj ące z dotychczasowego przeznaczenia i zagospodarowania gminy

Prawidłowe zagospodarowanie przestrzenne gminy warunkowane jest:

V Optymalnym wykorzystaniem rezerw terenowych wynikaj ących z obowi ązuj ących planów miejscowych i poszukiwaniem nowych na terenach korzystnych do zabudowy wynikaj ących z analizy środowiska przyrodniczego,

V Ukierunkowaniem planowanego zagospodarowania przestrzennego w poszczególnych obszarach funkcjonalnych:

1. obszar wielofunkcyjny - obejmuj ący teren miasta Daleszyce i sołectwa Niwy,

2. obszar o dominuj ącej funkcji rolnej - obejmuj ący teren sołectw: Brzechów, Sieraków, Smyków, Trzemosna,

3. obszary o dominuj ącej funkcji rekreacyjnej - obejmuj ące teren sołectw: Borków, Marzysz,

4. obszary o dominuj ącej funkcji rolno-rekreacyjnej - obejmuj ące teren sołectw: Cisów, Widełki, Szczecno, Komórki, Danków,

5. obszary o dominuj ącej funkcji mieszkaniowej - obejmuj ące teren sołectw: Mójcza, Niestachów, Suków, Słopiec, Kranów.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

2.2 Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony

2.2.1 Charakterystyka istniej ącego ładu przestrzennego

Bior ąc pod uwag ę analizowany obszar gminy Daleszyce jedynie w mie ście Daleszyce istnieje struktura przestrzenno – funkcjonalna posiadaj ąca okre ślone spójne i konsekwentne zało żenie urbanistyczne. Wyra źnie ukształtowane centrum mieszkaniowo – usługowo - administracyjne jest czytelne i wyraziste. Zabudowa miasta Daleszyce nawi ązuje do historycznego układu XVI wiecznego miasteczka zało żonego na prawie magdeburskim, z prostok ątnym rynkiem i historycznym układem dróg.

W starszej zabudowie miasta przewa żaj ą formy parterowe ze stromymi dachami, nowsze budynki maj ą formy cz ęsto przypadkowe o du żym zró żnicowaniu w detalach i wielko ściach cz ęsto nawi ązuj ące do obcych wzorców.

Jedyn ą przeszkod ą w prawidłowym funkcjonowaniu tego organizmu jest przebiegaj ąca przez centrum miejscowo ści droga wojewódzka relacji Kielce – Staszów.

Zabudowa poszczególnych wsi zlokalizowana jest przy głównych ci ągach komunikacyjnych. Ma przewa żnie charakter zabudowy ulicowej jedno- i obustronnej. Zabudowa ulicowa to najprostszy sposób kształtowania zabudowy, bardzo popularny w Polsce. Liniowy sposób zabudowy sprawia trudno ści w zlokalizowaniu dost ępnego centra usługowego.

Zabudowa wsi Borków i Słopiec ma charakter wsi wielodro żnej, natomiast Niwy i część Brzechowa to głównie zabudowa rozproszona, lokalizowana na długich dojazdach z drogi głównej, bez wyra źnie ukształtowanej linii zabudowy.

Wszystkie wsie charakteryzuje brak centrum mieszkaniowo – usługowego buduj ącego przestrze ń publiczn ą – terenu, o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszka ńców, poprawy jako ści ich życia i sprzyjaj ący nawi ązywaniu kontaktów społecznych, ze wzgl ędu na jego poło żenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne.

W najnowszych lokalizacjach, szczególnie na obszarze Cisowsko-Orłowi ńskiego Parku Krajobrazowego i jego otuliny, dominuj ą formy dwukondygnacyjne, ze stromymi dachami i elementami wyko ńczeniowymi pochodzenia lokalnego.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

2.2.2 Uwarunkowania wynikaj ące z istniej ącego ładu przestrzennego

Zapewnienie ładu przestrzennego gminy warunkowane jest:

V Przeciwdziałaniem rozproszeniu zabudowy – d ąż enie do tworzenia zabudowy zwartej,

V Tworzeniem centrum mieszkaniowo – usługowego w poszczególnych miejscowo ściach gminy,

V Modernizacj ą i porz ądkowaniem istniej ącej zabudowy oraz infrastruktury technicznej na terenie gminy,

V Przygotowaniem planistycznym i technicznym terenów budowlanych – sporz ądzenie planu miejscowego, wyposa żenie terenów w infrastruktur ę techniczn ą, tworzenie zasobów gruntów gminnych pod inwestycje publiczne,

V Zagospodarowaniem terenów poeksploatacyjnych,

V Zacieraniem konfliktów wynikaj ących z przemieszania sprzecznych funkcji.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

2.3 Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu i funkcjonowania środowiska przyrodniczego i krajobrazu kulturowego

2.3.1 Charakterystyka stanu i funkcjonowania środowiska przyrodniczego i krajobrazu kulturowego

∑ Poło żenie administracyjne, geograficzne

Gmina Daleszyce poło żona jest w środkowej cz ęś ci województwa świ ętokrzyskiego. Graniczy z Kielcami (od północnego - zachodu) oraz siedmioma gminami: Górno i Bieliny (od północy), Łagów i Raków (od wschodu i południowego – wschodu), Pierzchnica (od południa) i Morawica (od południowego - zachodu i zachodu).

Jej poło żenie matematyczne okre ślaj ą nast ępuj ące współrz ędne geograficzne: - 50º51'00" kraniec północny (Mójcza)

- 50º42'25" kraniec południowy (Szczecno)

- 20º59'00" kraniec wschodni (Widełki)

- 20º39'30" kraniec zachodni (Suków).

Zajmuje powierzchni ę 222 km 2 i liczy ponad 15 tys. mieszka ńców. Pod wzgl ędem obszaru jest najwi ększ ą gmin ą w województwie.

Średnia g ęsto ść zaludnienia wynosi 61,3 osoby na km2 a nie uwzgl ędniaj ąc powierzchni le śnej 141,5 osoby na km2 i jest ni ższa od analogicznych wska źników dla województwa wynosz ących odpowiednio123,3 i 172,9.

W jej skład wchodzi miasto Daleszyce 17 sołectw: Borków, Brzechów, Cisów, Danków-Wójtostwo, Komórki, Kranów, Marzysz, Mójcza, Niestachów, Niwy, Sieraków, Słopiec, Smyków, Suków, Szczecno, Trzemosna i Widełki.

∑ Ukształtowanie powierzchni terenu Obszar gminy charakteryzuje si ę urozmaicon ą rze źbą terenu. Zwi ązane jest to z budow ą geologiczn ą oraz procesami geomorfologicznymi, w tym z działalno ści ą lądolodów w epoce plejstocenu oraz współczesnymi procesami denudacyjnymi rzek.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Według podziału fizyczno – geograficznego Polski (J. Kondracki, 1998) obszar gminy poło żony jest w obr ębie dwóch mezoregionów: Gór Świ ętokrzyskich (342.34-35) i Pogórza Szydłowskiego (342.37 ) – wchodz ących w skład makroregionu Wy żyny Kieleckiej (342.3).

Północn ą i środkow ą cz ęść gminy obejmuje fragment Gór Świ ętokrzyskich, a południow ą - cz ęść Pogórza Szydłowskiego,

W obr ębie Gór Świ ętokrzyskich wyodr ębniaj ą si ę na tym terenie trzy jednostki ni ższego rz ędu (mikroregiony): Padół Kielecko-Łagowski, Wzgórza Daleszyckie i Wzgórza Orłowi ńskie.

Padół Kielecko-Łagowski zajmuje niewielki obszar w północno – zachodniej cz ęś ci gminy, w rejonie Mójczy. W terenie zaznacza si ę jako obni żenie denudacyjne. W jego podło żu zalegaj ą małoodporne skały, głównie łupki, przykryte utworami czwartorz ędowymi.

Wzgórza Daleszyckie znajduj ą si ę w zachodniej i środkowej cz ęś ci gminy, si ęgaj ąc po dolin ę Belnianki i Czarnej Staszowskiej.

Obszar ten ma charakter górzysty. Grzbiety, cz ęsto mocno rozczłonkowane, nie tworz ą pasm tylko izolowane grupy wzniesie ń. W morfologii terenu zaznacza si ę Pasmo Brzechowskie ze Świni ą Gór ą (350 m npm.), Grupa Otrocza (Otrocz 372 m), Pasmo Daleszyckie z Gór ą Jabłonn ą (316 m) oraz Grzbiet Szczecnia ński. Wzniesienia te zbudowane s ą głównie z piaskowców i łupków. Dyslokacje tektoniczne s ą wykorzystane przez doliny rzeczne Lubrzanki, Warkocza, Belnianki, Pierzchnianki i Czarnej Staszowskiej, które poprzecznie przecinaj ą wyniesione elementy morfologiczne.

Wzgórza Orłowi ńskie rozci ągaj ą si ę na wschód od przełomowej doliny Belnianki. W granicach gminy znajduj ą si ę trzy równoległe grzbiety: Pasmo Orłowi ńskie ze wzniesieniami: Krzemionka (338 m), Hucisko (347 m), Wysokówka (412 m) i Słowiec (438 m), Pasmo Ocies ęckie ze wzniesieniami: Grzebie ń (316 m) i Kamie ń (336 m) oraz Pasmo Cisowskie ze wzniesieniami: Wrze śnia (370 m), Stołowa (423m) i Włochy (427 m).

Wzniesienia zbudowane s ą głównie z piaskowców, łupków i szarogłazów. Ich kulminacje tworz ą grzbiety twardzielcowe, spłaszczone w cz ęś ci wierzchołkowej, których zbocza przykrywaj ą zwietrzeliny peryglacjalne.

Zarówno Wzgórza Daleszyckie jak i Orłowi ńskie poro śni ęte s ą lasami, głównie jodłowo-bukowymi.

Południow ą cz ęść gminy, odmienn ą pod wzgl ędem krajobrazowym, zajmuje mezoregion - Pogórze Szydłowskie , maj ący charakter obszaru przej ściowego do Niecki Nidzia ńskiej. Posiada on form ę rozległego płaskowy żu rozczłonkowanego przez doliny rzek: Czarnej Staszowskiej i Pierzchnianki wraz z dopływami. Niewielkie

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

urozmaicenie rze źby zwi ązane jest jedynie z wyst ępuj ącymi tu wałami wydmowymi o wysoko ści dochodz ącej do 18 m.

Najwy żej poło żonym punktem na terenie gminy jest G.Słowiec, o wysoko ści 438m npm, w Pa śmie Cisowskim. Najni żej poło żone tereny, o wysoko ści około 240 m npm, znajduj ą si ę w okolicy Marzysza Małego - w dolinie Czarnej Nidy oraz w okolicy Podkorzenna - w dolinie Czarnej Staszowskiej.

Oceniaj ąc charakter rze źby pod k ątem przydatno ści do zabudowy (wył ączono grunty le śne) mo żna stwierdzi ć, że na przewa żaj ących terenach gminy nie stwarza ona ogranicze ń dla budownictwa.

Warunki ograniczaj ące swobod ę zabudowy i uzbrojenia wyst ępuj ą na terenach o nachyleniu zboczy 5-10%. W takich przypadkach zabudowa b ędzie mo żliwa po cz ęś ciowym starasowaniu zboczy.

∑ Budowa geologiczna, przydatno ść gruntów dla budownictwa oraz wyst ępowanie kopalin mineralnych

Budowa geologiczna i charakterystyka gruntów dla budownictwa

Obszar gminy poło żony jest w obr ębie kieleckiej jednostki tektonicznej trzonu paleozoicznego Gór Świ ętokrzyskich oraz niewielkiego fragmentu jego obrze żenia mezozoicznego. Południowa cz ęść gminy obejmuje równie ż stref ę wyst ępowania morskich osadów miocenu zwi ązanych z zapadliskiem przedkarpackim (w sensie tektonicznym obszar ten le ży poza zapadliskiem). Na znacznych obszarach gminy odsłoni ęte s ą osady przedczwartorz ędowe.

W budowie starego podło ża zaznacza si ę kilka wyra źnych, równole żnikowo biegn ących synklin i antyklin.

Północna cz ęść gminy le ży w strefie synkliny kielecko-opatowskiej, zwanej depresj ą centraln ą. W swym przekroju poprzecznym jest ona asymetryczna – jej o ś pionowa jest pochylona w kierunku południowym. Przebieg depresji centralnej z północnego zachodu na południowy wschód odpowiada orientacji struktur waryscyjskich.

Synklina kielecko – opatowska kontaktuje si ę na południowym zachodzie z antyklin ą dymi ńsk ą. Na wschód od rzeki Lubrzanki antyklina ta pozostaje nadal czytelna, a od północy pojawia si ę równoległa do niej antyklina Orłowin i Niestachowa. Mi ędzylegle pojawia si ę zbudowana z osadów dewo ńskich synklina daleszycka b ędąca zachodnim przedłu żeniem niecki bardzia ńskiej. Od południa przylega do niej antyklina daleszycka, która zawiera w swym j ądrze łupki kambru dolnego. Jej wschodnim przedłu żeniu jest antyklina Widełek. Cz ęść południowa gminy le ży w strefie synkliny bolechowickiej, która ci ągnie si ę od Bolechowic do Cisowa.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

W j ądrze jej wyst ępuj ą osady kambru i dewonu górnego. W synklinie tej mo żna, wyró żni ć drugorz ędne synkliny i antykliny.

Pozostały obszar gminy (rejon Szczecna) le ży w strefie antykliny komorowskiej i łab ędziowskiej.

Poni żej omówiono poszczególne wydzielenia stratygraficzne buduj ące podło że obszaru gminy i kompleksy skalne oraz ich przydatność dla budownictwa:

Kambr

Osady kambryjskie reprezentowane s ą przez seri ę łupkowo-piaskowcowa, obejmuj ącą kambr dolny. Poziom stratygraficznie najni ższy tworz ą łupki mułowcowe szare, zawieraj ące podrz ędne wkładki piaskowca kwarcytowego. W stropie tych utworów zalega kompleks piaskowców słabozwi ęzłych. Wy żej osobne i charakterystyczne pi ętro litologiczne stanowi ą piaskowce fliszopodobne, lokalnie skwarcytyzowane.

Piaskowce te reprezentuj ą wy ższe ogniwo kambru dolnego i buduj ą w terenie kulminacje wzniesie ń o charakterystycznym ostrym profilu. W osadach kambru środkowego, wyst ępuj ących tylko lokalnie, przewa żaj ą piaskowce gruboławicowe. Osady kambru wyst ępuj ą w rejonie Mójczy, Niestachowa, Brzechowa, w obr ębie G. Wysokówki i Słowiec w Pa śmie Orłowi ńskim, w rejonie Niw Daleszyckich, w obr ębie stoków G.Stołowej w Pa śmie Cisowskim, Góra Kamie ń w Pa śmie Ocies ęckim, a tak że na północ od Wojciechowa i Szczecna, oraz w rejonie Góry Kamie ń w pobli żu Białych Ługów. Są to grunty korzystne dla budownictwa.

Ordowik

Reprezentowany jest przez piaskowce kwarcytowe z wkładkami szarogłazu żelazistego. Utwory te wyst ępuj ą w rejonie Mójczy - Załazie, ogólnie na niewielkiej powierzchni. Tworz ą charakterystyczne formy w postaci progów na stromiznach stoków kambryjskich. Są to grunty bardzo korzystne dla budownictwa.

Sylur

Wykształcony jest jako łupki krzemionkowe i graptolitowe. Utwory te wyst ępuj ą w kilku miejscach, w północnej cz ęść gminy. Odsłaniaj ą si ę w rejonie Mójczy, Niestachowa (G. Otrocz, G. Żarnowica), Sierakowa (G. Krzemionka, G. Hucisko) i Widełek. Są to grunty średnio dobre dla budownictwa .

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Dewon dolny

Reprezentowany jest przez piaskowce kwarcytowe, łupki i mułowce. Osady te wyst ępuj ą na du żej powierzchni i nale żą do najbardziej rozpowszechnionych na terenie gminy. Odznaczaj ą si ę znaczn ą odporno ści ą na wietrzenie i buduj ą wi ększo ść wzniesie ń na terenie gminy. Wyst ępuj ą w obr ębie Wzgórz Daleszyckich (Otrocz, G.Sikorza, G. Żarnowica, G.Jabłonna, Grzbiet Szczecnia ński), w Pa śmie Ocies ęckim (G.Krzemionka, Skałka, Hucisko), w Pa śmie Cisowskim (Góra Wrzosowa, Wrze śnia, Stołowa, Włochy), w Pa śmie Ocies ęckim (Góra Grzebie ń), a tak że w rejonie Daleszyc, Szczecna, Wojciechowa i Komórek, oraz w obr ębie Góry Kamie ń koło Białych Ługów. Są to grunty dobre dla budownictwa. Warunki budowlane pogarszaj ą si ę w miar ę wzrostu nachylenia zboczy.

Dewon środkowy

Reprezentowany jest przez wapienie i dolomity, lokalnie zawiera w sp ągu iły rudono śne zwi ązane stratygraficznie z dewonem dolnym (d ąbrowski poziom rudny). Kompleks skalny dewonu środkowego nale ży do najwa żniejszych na terenie gminy pod wzgl ędem surowcowym. Wyst ępuje licznie w zachodniej i środkowej cz ęś ci gminy. Dolomity w sp ągu s ą zwykle margliste, wy żej przechodz ą w masywne, zwi ęzłe o budowie cukrowatej, przekrystalizowanej. Lokalnie towarzysz ą im wapienie. Dolomity odsłaniaj ą si ę w Sukowie, Mójczy, Marzyszu, Niestachowie, Brzechowie i Wojciechowie. Wapienie odsłaniaj ą si ę w Sukowie-Babie, Marzyszu, w rejonie Słopca, Daleszyc i Szczecna. Wymienione utwory wyst ępuj ą od powierzchni terenu lub pod nadkładem glin i zwietrzeliny gliniastej (do 2,5 m). Ogólnie s ą to grunty dobre dla budownictwa. Warunki mog ą si ę pogarsza ć w przypadku wyst ępowania krasu.

Dewon górny

Wykształcony jest w postaci wapieni płytowych, margli i łupków marglistych. Wyst ępuje na północ od Mójczy oraz w rejonie Daleszyc, ogólnie na niewielkim obszarze. Utwory te wyst ępuj ą od powierzchni terenu lub pod nadkładem glin i zwietrzeliny marglistej z rumoszem o mi ąż szo ści od 0,5 m do 3,0 m. Są to grunty korzystne dla budownictwa, warunki budowlane pogarszaj ą sp ękania i zaburzenia tektoniczne oraz mo żliwo ść wyst ępowania płytko lokalnych poziomów wód gruntowych.

Karbon

Z okresem tym zwi ązane s ą wylewy skał magmowych, w wyniku których powstały żyły diabazów. Na powierzchni odsłaniaj ą si ę w rejonie Widełek.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Trzeciorz ęd

Reprezentowany jest przez wapienie litotamniowe z wkładkami piasków i żwirów oraz iły pstre z konkrecjami żelazistymi, które wypełniaj ą zagł ębienia krasowe w wapieniach i dolomitach. Wyst ępuj ą w rejonie Szczecna, tworz ąc niewielkie pagórki a tak że w rejonie Sierakowa, ogólnie na niewielkiej powierzchni. Są to grunty dobre dla budownictwa.

Czwartorz ęd

Utwory czwartorz ędowe reprezentowane s ą przez osady plejstocenu i holocenu. Osady plejstocenu reprezentowane s ą przez utwory lodowcowe i wodnolodowcowe (piaski ze żwirem i gliny zwałowe), rzeczne i peryglacjalne (piaski, żwiry, mułki) oraz eoliczne (lessy). • utwory lodowcowe i wodnolodowcowe: Piaski ze żwirem wyst ępuj ą na du żych obszarach. S ą to żwiry i piaski o zró żnicowanym uziarnieniu, z domieszk ą otoczaków i okruchów skał. Mi ąż szo ść ich waha si ę od 1,0 m do 16,0 m. Utwory te zalegaj ą na glinie zwałowej lub bezpo średnio na starszym podło żu. Są to grunty przydatne dla budownictwa, cechuj ące si ę dobrymi parametrami geotechnicznymi. Miejscami parametry te mog ą by ć uzale żnione od nawodnienia. Gliny zwałowe - zalegaj ą w północnej i południowej cz ęś ci gminy. Najwi ększe płaty glin zwałowych znane s ą z okolic Brzechowa, Daleszyc, Słopca i Szczecna. Przewa żnie s ą to gliny ilasto-mułkowe z drobnym żwirkiem skał północnych. Mi ąż szo ść tych osadów waha si ę od 1,0 m do ponad 4,5 m. Charakteryzuj ą si ę dobr ą no śno ści ą, nadaj ąc si ę do bezpo średniego posadowienia .

• utwory rzeczne i peryglacjalne: Wyst ępuj ą w dolinach rzecznych, buduj ąc terasy nadzalewowe. Wykształcone są głównie jako piaski drobno i średnioziarniste miejscami zaglinione oraz ze żwirem i otoczakami. Mi ąż szo ść utworów mo że dochodzi ć do kilkunastu metrów. Grunty te wyst ępuj ą w stanie lu źnym, średniozag ęszczonym i zag ęszczonym. Warunki budowlane na tych gruntach s ą dobre. W pobli żu dolin rzecznych warunki pogarszaj ą si ę w wyniku nawodnienia.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

• utwory eoliczne: Lessy - osady te wyst ępuj ą w okolicach Cisowa i Widełek, pod postaci ą pyłów i pyłów piaszczystych i twardoplastycznych, półzwartych. Mi ąż szo ść lessów dochodzi do 10,0 m. S ą to grunty słabospoiste o zró żnicowanych parametrach. Wyst ępuj ą w nich silne procesy erozji przez spłukiwanie wod ą. Warunki budowlane na tych gruntach s ą średnio korzystne, w zwi ązku z wyst ępuj ącym niebezpiecze ństwem sufozji i osiada ń zapadowych.

Najmłodszymi osadami s ą holoce ńskie utwory eoliczne, deluwialne, aluwialne i bagienne. • osady eoliczne: Wyst ępowanie piasków wydmowych obserwuje si ę w rejonie Słopca i Niwek Daleszyckich. S ą to piaski drobno- i średnioziarniste o mi ąż szo ści od 1,0 m do 5,0 m. Grunty te charakteryzuj ą si ę niewielk ą przydatno ści ą dla budownictwa, a piaski zalegaj ące w wydmach s ą niewskazane do zabudowy. Wymienione osady poło żone s ą na gruntach korzystnych dla budownictwa.

• osady deluwialne:

Wykształcone s ą jako osady piaszczysto-mułkowe o mi ąż szo ści do 1,0 m. Wypełniaj ą małe zagł ębienia dolinne. S ą to grunty nieskonsolidowane, poło żone na gruntach o dobrej no śno ści. Wyst ępuj ą powy żej strefy posadowienia.

• utwory aluwialne rzeczne:

Reprezentuj ą piaski drobne, miejscami ze żwirem i mułki rzeczne. Mi ąż szo ść utworów aluwialnych dochodzi do 4,5 m. Miejscami zawieraj ą cz ęsto cienkie wkładki gruntów organicznych oraz s ą nawodnione. Ogólnie s ą to grunty słabono śne, nieprzydatne dla budownictwa. • utwory bagienne:

W dnach dolin rzecznych zalegaj ą rozległe płaty torfów i namułów torfiastych. Mi ąż szo ść ich waha si ę od 0,5 m do 5,0 m. Grunty te s ą słabono śne i nie nadaj ą si ę do bezpo średniego posadowienia obiektów budowlanych.

Oceniaj ąc przydatno ść gruntów jako podło ża budowlanego stwierdza si ę w wyniku przeprowadzonych bada ń, że na terenie gminy przewa żaj ą utwory geologiczne nadaj ące si ę do bezpo średniego posadowienia budynków.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Kopaliny mineralne

Na obszarze gminy Daleszyce przeprowadzono liczne badania geologiczne, w wyniku których stwierdzono wyst ępowanie wapieni, dolomitów, piaskowców kwarcytowych, piasków i żwirów, glin i iłów, torfów, diabazów i rud żelaza. W wyniku prac rozpoznawczych udokumentowano w kategorii C1 i C2 pi ęć złó ż. Ponadto jedno zło że posiada kart ę rejestracyjn ą. Udokumentowane i zarejestrowane zło ża znajduj ą si ę w „Bilansie zasobów kopalin mineralnych”. Cztery spo śród nich to zło ża wapieni i dolomitów a dwa to zło ża piasków. Jedno ze złó ż jest eksploatowane i posiada wyznaczony obszar, oraz teren górniczy.

Diabazy

Diabazy odsłaniaj ą si ę na powierzchni w rejonie Widełek. Były eksploatowane w okresie mi ędzywojennym. Wyniki prac geologicznych przeprowadzonych w tym rejonie pozwoliły na stwierdzenie istnienia żyły diabazu oraz zbadanie jako ści jej partii powierzchniowej. Zasoby podane w sprawozdaniu obejmuj ą wycinek żyły na powierzchni 13800 m 2 i wynosz ą około 540 tys. ton.

Rudy żelaza

Na terenie gminy Daleszyce wyst ępuj ą rudy osadowe. Znaczenie praktyczne uzyskały limonity stref cementacyjnych wieku mioce ńskiego wyst ępuj ące na wychodniach iłów rudono śnych dewonu środkowego. Były eksploatowane systemem wieloszybikowym przez górnictwo staropolskie. Do chwili obecnej zachowały si ę ślady tych rud w rejonie Niestachowa, Daleszyc, Smykowa, Niwek Daleszyckich, Sierakowa i Szczecna. W 1966 roku Oddział Świ ętokrzyski Instytutu Geologicznego przeprowadził poszukiwania za zło żami rud żelaza i pirytu w rejonie Smykowa. Uzyskane wyniki bada ń stwierdziły brak perspektyw na znalezienie interesuj ącego zło ża.

Wapienie i dolomity

Na terenie gminy udokumentowano trzy zło ża surowców w ęglanowych: - „Kaczyn–Borków”,

- „Suków–Babie”,

- „Suków-Borki”.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Jedno zło że – „Słopiec” posiada kart ę rejestracyjn ą.

Zło że wapieni „Kaczyn–Borków” zostało udokumentowane w kat. C2. Jego bilansowe zasoby okre ślono na 193391 tys. ton. Surowiec został rozpoznany pod kątem zastosowania w przemy śle wapienniczym. Zło że nie było eksploatowane.

Zło że wapieni „Suków-Babie” udokumentowane zostało w kategorii C1. Stanowi ono wschodni ą cz ęść zło ża „Kaczyn-Borków". Jego zasoby bilansowe w kat. C1 okre ślono na 8070,5 tys. ton a pozabilansowe na 3339 tys. ton. Wapienie zostały udokumentowane jako surowiec bloczny.

Zło że wapieni i dolomitów „Suków – Borki” udokumentowano w kategorii C2. Jego zasoby wynosz ą 7784 tys. ton. Zło że nie było eksploatowane.

Zło że wapieni „Słopiec” posiada zasoby zarejestrowane 134,9 tys. ton. Było eksploatowane przez Kieleckie Kopalnie Surowców Mineralnych. Badania geologiczno - zwiadowcze za wapieniami marmurowymi przeprowadzono w rejonie Daleszyc. Ze wzgl ędu na wyst ępuj ący du ży nadkład uznano je za negatywne. Równie ż na południe od Słopca przeprowadzono badania poszukiwawcze wapieni i wyliczono ich zasoby perspektywiczne.Dolomity na obszarze gminy zostały rozpoznane w rejonie Szczecna, Marzysza, Kaczyna i Brzechowa. Dla obszarów tych zostały wyliczone zasoby perspektywiczne.

Wykonane badania wykazały przydatno ść dolomitów jako tłucznia, kli ńca, kruszywa oraz kamienia łamanego.

Piaskowce kwarcytowe

Na obszarze gminy wyst ępuj ą piaskowce w trzech kompleksach stratygraficznych - kambr, ordowik i dewon dolny. Zło że piaskowca kwarcytowego „Daleszyce–Zagórze” (Góra Podłaziana) posiadało w przeszło ści kart ę rejestracyjn ą i było eksploatowane. W 1999 roku zostało wykre ślone z „Bilansu zasobów”. Cz ęść terenu pozostałego po eksploatacji obj ęto ochron ą jako pomnik przyrody. Na terenie gminy znajduj ą si ę obszary wyst ępowania piaskowców „Niwki Daleszyckie I” i „Niwki Daleszyckie II” oraz „Mójcza”, dla których okre ślono zasoby szacunkowe – odpowiednio 134,9 tys. ton i 421,2 tys. ton oraz 370 tys. ton. Eksploatacji „Niwek Daleszyckich” zaniechano w 1955 roku a „Mójczy” w 1974 roku.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Piaski i żwiry

Na obszarze gminy znajduj ą si ę dwa udokumentowane zło ża piasków - „Suków” i „Suków II”. Zło że „Suków” udokumentowano w kategorii C1, a jego zasoby bilansowe okre ślono na ok. 5000 tys. ton. Zło że jest eksploatowane przez Kieleckie Kopalnie Surowców Mineralnych w ilo ści 200 tys. ton rocznie. Surowiec wykorzystywany jest głównie dla potrzeb budownictwa. Wydobycie odbywa si ę na podstawie koncesji znak: OS.II- 7512/6/97, wydanej przez Wojewod ę Kieleckiego w 1997 roku i wa żnej do dnia 31.08.2012 r. Dla eksploatowanego zło ża „Suków” w miejscowo ści Suków, w ww. koncesji ustanowione zostały granice obszaru i terenu górniczego „Suków”. Zło że "Suków II" udokumentowano w kategorii C2. Jego zasoby bilansowe wyliczono na 4624 tys. ton.

Badaniami geologicznymi za kruszywem naturalnym objęto ponadto obszary – „Suków” (Suków-Papiernia), „Suków – Modrzewie”, „Marzysz”, „Wojciechów”, „Komórki”, „Szczecno”. Dla wszystkich okre ślono zasoby szacunkowe. Badania na obszarze „Niwy Daleszyckie” dały wyniki negatywne.

Gliny i iły

Badania geologiczne za surowcem ilastym na obszarze gminy prowadzono w rejonie Szczecna oraz w Daleszycach rejon ul. Zagórze. Uzyskano jednak wyniki negatywne.

Torfy

Torfy zostały rozpoznane i udokumentowane w licznych polach w obr ębie dolin rzecznych: Belnianki, Czarnej Staszowskiej, Lubrzanki i Pierzchnianki. Wyst ępuj ą głównie w rejonie Słopca i Daleszyc. S ą to torfowiska ró żnych typów i w ró żnych stadiach rozwoju, wymagaj ące dalszego rozpoznania geologicznego w celu uszczegółowienia granic wyst ępowania i zasobów. Zło ża te nie s ą eksploatowane. Ich warto ść jest niewystarczaj ąca w stosunku do potencjalnych strat, które zostałyby spowodowane ewentualnym wył ączeniem z u żytkowania rolniczego i le śnego - gruntów, na obszarze zalegania torfów. Zło że torfów w rejonie Białych Ługów obj ęte jest ochron ą rezerwatow ą.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

∑ Wody powierzchniowe

Wody powierzchniowe

Znajomo ść cech hydrograficznych terenu pozwala na racjonalne wykorzystanie zasobów wodnych do celów bytowych i przemysłowych, na odpowiednie usytuowanie oczyszczalni ścieków i przyj ęcia wła ściwych rozwi ąza ń technicznych dla zabezpieczenia przeciwpowodziowego.

Gmina Daleszyce jest wa żnym obszarem wododziałowym i źródliskowym.

Pod wzgl ędem hydrograficznym Daleszyce poło żone s ą w lewostronnym dorzeczu Wisły w obr ębie zlewni II rz ędu Nidy, za wyj ątkiem południowo – wschodniego fragmentu, który poło żony jest w zlewni Czarnej Staszowskiej ( około 20% powierzchni gminy ). Wododział II rz ędu przebiega pasmami: Orłowi ńskim i Cisowskim, skr ęcaj ąc w cz ęś ci wschodniej na północ (od Pasma Jeleniowskiego), a w cz ęś ci zachodniej na południe (ku Białym Ługom).

Dopływ Nidy stanowi ą niewielkie rzeki: Lubrzanka z dopływem Warkocz i Belnianka z dopływami Pierzchniank ą oraz Trupie ń. Rzeki Belnianka i Lubrzanka odwadniaj ą zachodni ą, centraln ą i północn ą cze ść gminy.

Rzeka Lubrzanka posiada całkowit ą długo ść 34 km. Średni przepływ rzeki Lubrzanki (Cedzyna) wynosi 0,91 m 3/s, a średni odpływ jednostkowy zlewni wynosi 6,5 l/s/ km 2. W Sukowie ( Papiernia) rzeka przyjmuje swój najwi ększy lewobrze żny dopływ – Warkocz, który swój pocz ątek bierze na południowych zboczach Łysicy. Poni żej Sukowa dolina Lubrzanki znacznie si ę rozszerza, ł ącz ąc si ę w okolicy Marzysza z rzek ą Belniank ą.

Centraln ą cz ęść gminy odwadnia rzeka Belnianka płyn ąca z północno-wschodniej jej cz ęś ci na zachód. Średni przepływ rzeki Belnianki (Daleszyce) wynosi 1,26 m 3/s, a średni odpływ jednostkowy zlewni wynosi 8,2 l/s/km 2. Rzeka Belnianka zbiera wody z licznych cieków i rowów melioracyjnych. Najdłu ższym dopływem Belnianki jest rzeka Pierzchnianka. W rejonie Marzysza rzeka Belnianka ł ączy si ę z rzek ą Lubrzank ą i daje pocz ątek Białej Nidzie.

W/w rzeki charakteryzuj ą si ę nierównomierno ści ą przepływów zwi ązanych z konfiguracj ą terenu oraz du żą ilo ści ą opadów atmosferycznych w najwy ższych partiach Gór Świ ętokrzyskich, gdzie bior ą swój pocz ątek.

Dopływami Czarnej Staszowskiej ( która bierze swój pocz ątek na terenie rezerwatu „Białe Ługi”) s ą rzeki: Łukawka i Grodno. Rzeka Łukawka odwadnia rejon wsi Widełki, a ciek Grodno odwadnia wysoczyzn ę lessow ą okolic wsi Cisów. Średni przepływ Czarnej Staszowskiej wynosi 0,41 m 3/s, a średni odpływ jednostkowy zlewni wynosi 7,52 l/s/km 2. Rzeka Czarna Staszowska odwadnia południowo – wschodni ą cz ęść gminy.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Na fragmencie rzeki Łukawki, nale żą cej do obwodu rybackiego nr 1 rzeki Czarna Staszowska, ustanowiony jest obr ęb ochronny całoroczny dla pstr ąga potokowego. Użytkownikiem w/w obwodu rybackiego jest Polski Zwi ązek W ędkarski.

Przepływy rzeki Czarna Staszowska wykazuj ą równie ż znaczne nierównomierno ści. Spływy wód zasilaj ących Czarn ą Staszowsk ą od strony północnej s ą mniej gwałtowne z uwagi na wi ększ ą lesisto ść terenów źródliskowych i mniejszy spadek terenu.

Na terenie gminy znajduj ą si ę tereny źródliskowe obejmuj ące górne odcinki rzek i cieków w obr ębie pasma: Cisowskiego, Orłowi ńskiego i Ocies ęckiego, gdzie stanowi ą w ęzeł hydrograficzny regionu i maj ą du że znaczenie dla retencji i ochrony zasobów wód powierzchniowych.

Uzupełnieniem sieci rzecznej jest sie ć rowów melioracji szczegółowej. Na obszarze gminy do 1999 roku zmeliorowano 1278ha u żytków rolnych co zaspokaja potrzeby melioracyjne w 62 %. Ogólne potrzeby melioracyjne gminy wynosz ą 2083 ha.

Mała retencja

Bardzo du że znaczenie, szczególnie na terenach gdzie zostały naruszone stosunki wodne maj ą powierzchniowe zbiorniki wodne, które stabilizuj ą warunki zarówno wód powierzchniowych jak i podziemnych. Retencja umo żliwia zmagazynowanie częś ci odpływu wody w okresach jej nadmiaru (zmniejszenie fali powodziowej) oraz wykorzystanie nagromadzonej wody w okresach posusznych (zasilanie wód gruntowych). Jest to równoznaczne ze zwi ększeniem zasobów wodnych ( poprawa struktury bilansu wodnego ). Inne korzy ści z budowy zbiorników wodnych to wyrównanie przepływów w rzece dzi ęki kierowaniu fal ą wezbraniow ą oraz zmniejszenie i ograniczenie infiltracji. Obecnie teren gminy jest ubogi w zbiorniki wodne.

Na omawianym terenie na 2 + 300 km rzeki Belnianki powstał zbiornik retencyjno – rekreacyjny „Borków” o pojemno ści 686 tys. m 3 i powierzchni 38,8 ha, który został zniszczony w czasie powodzi w roku 2001 ( obecnie zbiornik został odbudowany), oraz zbiornik „Wojciechów” na 5 + 100 km rzeki Pierzchnianki o pojemno ści 141 tys. m3 i powierzchni 7,2 ha, spełniaj ący funkcj ę rekreacyjn ą.

Na terenie gminy w miejscowo ści Suków znajduje si ę zbiornik wodny po wyrobisku piachu. Eksploatacja piaskowni prowadzona jest przez Kieleckie Kopalnie Surowców Mineralnych, które maj ą obowi ązek rekultywacji terenu. Istnieje realna szansa utworzenia w tym miejscu zbiornika retencyjnego o charakterze rekreacyjno - wypoczynkowym.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Gmina posiada ponadto szereg kompleksów stawowych do których nale żą :

• w Wojciechowie na rzece Pierzchniance, o pow. 5,8 ha. Obiekt ten składa

si ę ze zbiornika wraz z przyległymi 8 stawami rybnymi,

• w Znojowie na rzece Pierzchniance, o pow. 1,14 ha,

• w Szczecnie na rowie ci ążą cym do rzeki Pierzchnianki, o pow. 1,54 ha,

Kompleks stanowi ą trzy stawy rybne,

• w Dankowie na rowie ci ążą cym do rzeki Belnianki, o pow. 0,8 ha;

• w Niwkach Daleszyckich na rowie ci ążą cym do rzeki Belnianki, których

użytkownikiem jest Nadle śnictwo Daleszyce. Kompleks składa si ę z 5

stawów rybnych.

∑ Wody podziemne

Wody podziemne, podobnie jak powierzchniowe, wpływaj ą na podstawowe kierunki działalno ści człowieka. Stanowi ą źródło zaopatrzenia w wod ę pitn ą, gospodarcz ą i przemysłow ą, oddziaływuj ący tym samym na przestrzenne u żytkowanie terenu. Ich poło żenie (płytkie wody podziemne) rzutuje na warto ść budowlan ą podło ża, a w dalszej konsekwencji na sposób projektowania, wykonywania i eksploatacji obiektów budowlanych.

Warunki hydrogeologiczne obszaru gminy s ą ści śle zwi ązane z jego budow ą geologiczn ą.

Wody podziemne na obszarze gminy Daleszyce wyst ępuj ą w dwóch poziomach wodono śnych: dewo ńskim zwi ązanym z wapieniami i czwartorz ędowym zwi ązanym z tarasami plejstoce ńskimi w dolinach rzecznych. Zarówno gł ębsze wody czwartorz ędowe jak i dewo ńskie s ą wodami czystymi o dobrej jako ści. Jednak praktyczne mo żliwo ści wykorzystania wód czwartorz ędowych s ą uzale żnione od stanu czysto ści wody w rzekach i ciekach powierzchniowych, a szczególnie w Lubrzance i Belniance.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

A: Strefa wód gruntowych zwi ązanych z utworami czwartorz ędowymi w obr ębie den dolin

Poziom tych wód jest ści śle uzale żniony od stanu wody w rzekach oraz ilo ści opadów atmosferycznych. Wody utrzymuj ą si ę w piaszczystych utworach plejstocenu i holocenu, a tak że w obr ębie namułów i torfów rzecznych. Zwierciadło wody jest swobodne i wyst ępuje na gł ęboko ści 1,0m ppt. Wody te, pozbawione s ą warstwy izolacyjnej, zanieczyszczone s ą bakteriologicznie i nie nadaj ą si ę dla celów bytowo-gospodarczych.

B: Strefa obejmuj ąca wody podziemne wyst ępuj ące na obszarach wy żynnych

Na obszarach wy żynnych wody gruntowe wyst ępuj ą w przepuszczalnych utworach czwartorz ędowych pod ścielanych osadami starszymi, (przewarstwionych gruntami słabo przepuszczalnymi), b ądź te ż w obr ębie skał starszego podło ża. W strefie tej mo żna wyró żni ć nast ępuj ące zasadnicze poziomy wodono śne:

- Płytkie wody czwartorz ędowe nie posiadaj ące żadnego znaczenia dla zaopatrzenia ludno ści w wod ę, wpływaj ą na wilgotno ść wody. Wyst ępuj ą na gł ęboko ści 1,0-2,0 m ppt. Okresowo wody te zanikaj ą i pojawiaj ą si ę w czasie roztopów wiosennych. Wody te s ą w kontakcie hydrauliczny z wodami wyst ępuj ącymi w dolinach i zagł ębieniach bezodpływowych.

- Wgł ębne wody czwartorz ędowe wyst ępuj ące na gł ęboko ści 2,0-5,0 m ppt. i poni żej w utworach wodnolodowcowych i lodowcowych ( piaski i gliny). Zwierciadło wody jest na ogół swobodne, a w śród glin ma charakter wód zawieszonych. Wody tego poziomu ujmowane s ą studniami kopanymi.

- Wgł ębne wody trzeciorz ędowe wyst ępuj ące na gł ęboko ści ponad 2,0 m ppt. w wapieniach litotamniowych, maj ące charakter szczelinowy i warstwowo- szczelinowy. Zwierciadło wody jest na ogół swobodne i lokalnie pod napi ęciem. Wydajno ść tego poziomu jest zró żnicowana od kilku do kilkudziesi ęciu m 3/h.

Wgł ębne wody paleozoiczne wyst ępuj ące w kompleksach w ęglanowych skał środkowego i górnego dewonu. S ą to wody szczelinowo-krasowe o zwierciadle swobodnym. Wydajno ść tych poziomów jest zró żnicowana od kilku do kilkuset m 3/h. Zwierciadło wody wyst ępuje od kilku do kilkudziesi ęciu metrów ppt. Zasilanie odbywa si ę drog ą infiltracji opadów atmosferycznych.

Ponadto z osadami paleozoicznymi piaskowcowo - łupkowymi, kambru, ordowiku, syluru i dewonu dolnego, zwi ązane jest wyst ępowanie wód zaskórnych.

Zachodnia i środkowa cz ęść gminy poło żona jest na Głównych Zbiornikach Wód Podziemnych (GZWP).

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

GZWP nr 417 Kielce (na terenie gminy - rejon Mójczy).

Zbiornik buduj ą głównie środkowo-dewo ńskie wapienie oraz dolomity sp ękane i skrasowiałe charakteryzuj ące si ę dobrymi parametrami hydrogeologicznymi: wodoprzepuszczalno ści ą 500-1000 m 2/24h, wydajno ści ą 30-120 m 3/h i wysok ą jako ści ą wody.

Powy ższy zbiornik posiada dokumentacje hydrogeologiczn ą, zatwierdzon ą decyzj ą Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Le śnictwa nr KDH/013/5876/96 z dnia 11 maja 1996r.

Według dokumentacji hydrogeologicznej dla RE Kielce–417 na obszarze gminy wyst ępuje strefa najwy ższej ochrony ONO.

W obszarach najwy ższej ochrony ONO zaleca si ę:

a. modernizacj ę obiektów, które spowodowały ju ż zanieczyszczenie

stwarzaj ące małe zagro żenie dla jako ści wód podziemnych,

b. rekultywacj ę gruntów i wód w rejonie obiektów stwarzaj ących małe

zagro żenia dla jako ści wód,

c. ograniczenie rozbudowy dróg kołowych o du żym nat ęż eniu ruchu,

d. obj ęcie kanalizacj ą wszystkich zwodoci ągowanych wsi i osiedli

mieszkaniowych, które dotychczas takiej kanalizacji nie maj ą,

e. wytyczenie tras przewozu środków szczególnie niebezpiecznych dla jako ści

wód podziemnych ( w tym celu nale ży sporz ądzi ć specjalny operat,

w którym zostanie okre ślony wykaz tych środków, warunki i trasy ich

przewozu),

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

f. nale ży ustali ć lokalne zasady nawo żenia i stosowania środków ochrony

ro ślin pod k ątem ochrony jako ści wód podziemnych (dawki, rodzaj, stan

nawozów termin ich wysiewania), zapozna ć z nimi u żytkowników gruntów

i okre śli ć preferencje finansowe dla stosuj ących te zasady.

Nakazuje si ę:

a. likwidacj ę (ewakuacj ę) niektórych obiektów, które ju ż spowodowały bardzo

du że zagro żenie dla jako ści wód podziemnych,

b. modernizacj ę obiektów, które spowodowały ju ż zanieczyszczenie gruntu

i wód podziemnych, i stanowi ą dla GZWP zagro żenie du że i średnie dla

jako ści wód podziemnych,

c. rekultywacj ę gruntów i oczyszczenia wód podziemnych zanieczyszczonych

stanowi ących zagro żenie du że, i średnie,

d. utworzenie i prowadzenie wokół obiektów, stwarzaj ących zagro żenie du że

i średnie, lokalnego monitoringu wód podziemnych,

e. prowadzenie monitoringu jako ści wód GZWP w ramach monitoringu

krajowego i wojewódzkiego,

f. w szczególnych przypadkach prowadzenie bada ń zanieczyszczenia

gruntów.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Zakazuje si ę:

a. lokalizacji nowych obiektów przemysłowych potencjalnie uci ąż liwych dla

wód podziemnych,

b. wprowadzenie ścieków dla ziemi i wód powierzchniowych,

c. rolniczego wykorzystania ścieków,

d. budowy nowych osiedli o zabudowie zwartej je śli ta zabudowa powoduje

ograniczenie infiltracji opadów atmosferycznych na powierzchni wi ększej

ni ż 20% osiedla,

e. zakaz eksploatacji i dokumentowania nowych złó ż surowców skalnych

wyst ępuj ących poni żej zwierciadła wód podziemnych,

f. lokalizowania nowych ferm chowu zwierz ąt,

g. lokalizowania wysypisk i wylewisk odpadów komunalnych i przemysłowych,

h. lokalizowania mogielników środków ochrony ro ślin i przeterminowanych

nawozów sztucznych,

i. lokalizowania mogielników zwierz ąt,

j. lokalizowania nowych magazynów produktów ropopochodnych, nowych

stacji paliw i ruroci ągów do ich transportu,

k. lokalizowania du żych magazynów substancji chemicznych,

l. budowy nowych wodoci ągów wiejskich i osiedlowych w mie ście bez

kanalizacji i lokalnej oczyszczalni ścieków.

GZWP nr 418 Gał ęzice-Bolechowice–Borków ( rejon Borkowa, Marzysza, Sukowa). Zbiornik posiada charakter szczelinowo-krasowy, o zasobach dyspozycyjnych 792m 3/h. Skałami wodono śnymi s ą: wapienie, dolomity ( dewon środkowy). Zbiornik nie posiada szczegółowej dokumentacji hydrogeologicznej.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Wymienione zbiorniki GZWP z uwagi na słab ą izolacj ę zostały zaliczone do obszarów wymagaj ących ochrony ONO i OWO - według A. Kleczkowskiego – „Obja śnienie mapy obszarów głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP) w Polsce wymagaj ących szczególnej ochrony”.

Zachodnie tereny gminy ( rejon Sukowa i Marzysza ) wchodz ące w obr ęb GZWP (nr 418) „Synkliny Gał ęzicko – Bolechowicko – Borkowskiej” s ą traktowane jako perspektywiczne dla zaopatrzenia w wod ę Kielc. W 1994r. dla rejonu tego zostały ustalone i zatwierdzone przez Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le śnictwa decyzj ą znak: KDH/013/5852/95r. z dnia 1995.09.28 zasoby w kategorii B:

3 - eksploatacyjne Q E(S) = 626,0 m /h, przy depresji 9,5 do 34,5 m

3 - dyspozycyjne Q D(S) = 790,0 m /h, z utworu dewonu środkowego i czwartorz ędu na obszarze o powierzchni 72,9 km 2 na okres 10 lat licz ąc od daty rozpocz ęcia eksploatacji.

Na obszarach GZWP nale ży stosowa ć zakazy i nakazy wynikaj ące z prawa wodnego, prawa ochrony środowiska oraz prawa geologicznego i górniczego.

Ponadto w rejonie Daleszyc poza w/w GZWP wyznaczono granice lokalnego użytkowego poziomu wodono śnego stanowi ącego zabezpieczenie pokrycia wody pitnej dla wodoci ągów wiejskich.

∑ Wody powodziowe

W 1989 r. opracowano „Operat przeciwpowodziowy dla woj. Kieleckiego”, w którym wyznaczono granice terenów zalewowych. Na terenach tych według Rozporz ądzenia Nr 11/92 Wojewody Kieleckiego z dnia 21 grudnia 1992 roku w sprawie okre ślenia nie obwałowanych obszarów nara żonych na niebezpiecze ństwo powodzi zabronione jest:

1. wznoszenie obiektów budowlanych,

2. składanie materiałów,

3. zmienianie ukształtowania powierzchni gruntu,

4. sadzenie drzew i krzewów oraz wykonywanie urz ądze ń lub robót, które mog ą utrudnia ć ochron ę tych obszarów przed powodzi ą.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Obszary zalewowe wyznaczone w niniejszej zmianie studium nie stanowi ą obszarów bezpo średniego zagro żenia powodzi ą w rozumieniu przepisów odr ębnych (nie zostały wyznaczone w oparciu o przepis art.82 ust.1 pkt 1 lub pkt 3 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne ).

W celu zapobiegania małym lokalnym podtopieniom nale ży dba ć o stan rowów odwadniaj ących wykonanych na terenach rolnych oraz wzdłu ż dróg, tak aby spływaj ąca nimi woda nie natrafiała na przeszkody umo żliwiaj ące jej rozlanie si ę. Aby zapewni ć wła ściwy odpływ wody w rowach nale ży dba ć tak że o ich cz ęst ą konserwacj ę i wykaszanie.

Na obszarach przyległych do cieków nale ży zachowa ć pasy ochronne w celu dost ępu do wody w ramach powszechnego korzystania z wód oraz umo żliwienia administratorowi cieków prowadzenia konserwacji w korytach cieków jak równie ż w celu ochrony otuliny biologicznej cieku. Pas ochronny powinien zosta ć wykluczony spod zabudowy kubaturowej.

Zgodnie z art. 27 Prawa Wodnego zabrania si ę grodzenia nieruchomo ści przyległych do powierzchniowych wód publicznych w odległo ści mniejszej ni ż 1,5 m od linii brzegu, a tak że zakazywania lub uniemo żliwienia przechodzenia przez ten obszar.

Tereny zalewowe i pasy ochronne wzdłu ż cieków wodnych nale ży zagospodarowywa ć poprzez porost ł ęgowy, ł ąki lub pastwiska (bez stałego pobytu bydła) z wykluczeniem lub ograniczeniem gruntów ornych.

Na mapie uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego wyszczególniono nast ępuj ące obszary nara żone na niebezpiecze ństwo powodzi i osuwania si ę mas ziemnych:

• dna obni żeń terenu (bezodpływowe) podmokłe lub zabagnione, • tereny podmokłe okresowo, • tereny stale podmokłe, najcz ęś ciej na obszarach równiny torfowej – cz ęś ciowo zalesione, • wysoczyzna lessowa wyniesienie 320-390 m.n.p.m silnie zniszczona przez erozj ę wodn ą, z wyra źnie zaznaczonymi w ąwozami parowymi i jarami.

Jednym z czynników, który w cz ęś ci pozwala na zmniejszenie zagro żenia powodziowego jest gromadzenie wody cz ęsto w pobli żu źródeł. Zadanie to jest realizowane za pomoc ą zbiorników, w których w sposób kontrolowany wypuszcza si ę wod ę nagromadzon ą w okresie powodziowym. Na terenie gminy istnieje potrzeba zwi ększenia retencji zbiornikowej, która jest zbyt mała i nie pozwala na znacz ące wyrównanie odpływów.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

W przypadku opracowania przez Dyrektora Regionalnego Zarz ądu Gospodarki Wodnej w Krakowie studium ochrony przeciwpowodziowej ustalenia zawarte w tym studium zgodnie z art. 84 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo Wodne stan ą si ę wi ążą ce przy opracowaniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

∑ Melioracje wodne

Na mapach kierunków zagospodarowania przestrzennego dla gminy i miasta Daleszyce uj ęto tereny zmeliorowane wykonane w ramach zada ń inwestycyjnych. Stanowi ą je grunty zdrenowane jak równie ż tereny odwodnione rowami. Na obszarze gminy do roku 1999 zmeliorowano 1278 ha u żytków rolnych co zaspakaja potrzeby melioracyjne w 62 %. Grunty zmeliorowane a zwłaszcza zdrenowane nie powinny by ć przewidziane pod zalesienia ani pod ewentualn ą zabudow ę, gdy ż w/w inwestycje mog ą spowodowa ć zniszczenie lub uszkodzenie istniej ącej sieci drenarskiej. W przypadku ewentualnej zabudowy na terenach zmeliorowanych nale ży zobowi ąza ć inwestora do zinwentaryzowania istniej ących urz ądze ń melioracyjnych celem uj ęcia w projekcie wła ściwych rozwi ąza ń zapobiegaj ących ich zniszczeniu lub uszkodzeniu. Projekty budowlane w tym zakresie nale ży uzgodni ć ze Świ ętokrzyskim Zarz ądem Melioracji i Urz ądze ń Wodnych w Kielcach.

∑ Formy ochrony przyrody prawnie chronione na obszarze gminy Daleszyce

Na terenie gminy zgodnie z art. 6 ust.1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody ( Dz. U. Nr 92 z 2004 roku, poz. 880 z pó źniejszymi zmianami) wyst ępuj ą nast ępuj ące formy ochrony przyrody:

1. Cisowsko - Orłowi ński Park Krajobrazowy (C-OPK) Poło żony jest we wschodniej i południowej cz ęś ci gminy . Wchodzi on w skład Zespołu Parków Krajobrazowych Gór Świ ętokrzyskich ustanowionych w 1988 roku Uchwał ą nr XXVIII/279/88 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 10 czerwca 1988r. w sprawie ustanowienia Zespołu Parków Krajobrazowych Gór Świ ętokrzyskich. Park ten utworzono w celu ochrony cennych zasobów przyrodniczych i krajobrazowych oraz czysto ści wód zlewni rzeki Czarnej Staszowskiej. Najcenniejsze zespoły ro ślinno ści wyst ępuj ą w rezerwatach le śnych „Zamczysko" i „Cisów" oraz w rezerwatach le śno - torfowiskowych „Białe Ługi" i „Słopiec".

Teren parku krajobrazowego obejmuje w gminie w całości sołectwa: Cisów, Sieraków, Smyków, Trzemosna, Widełki oraz cz ęś ciowo sołectwa:

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Daleszyce, Niwy, Szczecno. Ł ączna powierzchnia tego obszaru wynosi 11063 ha, tj. 49,8% ogólnej powierzchni gminy.

2. Cisowsko – Orłowi ński Obszar Chronionego Krajobrazu ( C-OOChK ) Poło żony na terenie otuliny Cisowsko - Orłowi ńskiego Parku Krajobrazowego. Tworz ą go pozostałe obszary sołectw nale żą cych do parku (Daleszyce, Niwy, Szczecno) oraz dodatkowo sołectwa: Borków, Danków, Komórki, Marzysz, Słopiec. Powierzchnia obszaru wynosi 4896 ha, tj. 22,0% ogólnej powierzchni gminy.

Ł ączna powierzchnia parku krajobrazowego i otuliny, będącej obszarem chronionego krajobrazu, w gminie wynosi 22218 ha, co stanowi 71,8 % ogólnej powierzchni gminy.

3. Podkielecki Obszar Chronionego Krajobrazu ( POCHK ) Obszar obejmuje tereny północno – zachodnie gminy, w cało ści sołectwa: Mójcza, Suków, Niestachów co stanowi 28,2 % ogólnej powierzchni gminy. Utworzono go w celu ochrony wód powierzchniowych i podziemnych, ochrony dolin rzecznych, które zachowały charakter cennych ekologicznie stref ł ąkowo – wodnych pełni ących wa żne funkcje korytarzy i ci ągów ekologicznych oraz dla pełnienia funkcji aerosanitarnych i klimatycznych w odniesieniu do obszaru aglomeracji kieleckiej. Zlewnie rzeki Lubrzanki oraz cz ęś ciowo zlewni Kamionki i Bobrzy, pełni ą wa żne funkcje ł ącznikowe pomi ędzy Świ ętokrzyskim Parkiem Narodowym a wspomagaj ącymi go parkami krajobrazowymi.

4. Rezerwaty przyrody: • „CISÓW im. prof. Zygmunta Czubi ńskiego" - rezerwat le śny o ochronie cz ęś ciowej, powierzchni 40.58 ha. Ustanowiony Zarz ądzeniem Ministra Le śnictwa i Przemysłu Drzewnego Nr 110 z dnia 15.07.1970r. ( Monitor Polski Nr 25, poz. 206). Poło żony jest we wschodniej cz ęś ci Pasma Cisowskiego u podnó ża najwy ższego wzniesienia (Góra Włochy 427 m n.p.m.) stromo opadaj ącego ku południowi i poprzecinanego licznymi jarami z malowniczo płyn ącym potokiem. Ochron ą obj ęte s ą grunty Lasów Pa ństwowych administrowanych przez Nadle śnictwo Łagów, Le śnictwo Cisów, oddział 81 wydzielenia a, b, d, f oraz oddział 82 wydzielenie b. Utworzony został w celu zachowania ze wzgl ędów naukowych i dydaktycznych fragmentu naturalnego o charakterze pierwotnym lasu mieszanego charakterystycznego dla łysogórskiego obszaru Gór Świ ętokrzyskich porastaj ącego Gór ę Stołow ą i Włochy w Pa śmie Cisowskim. Drzewostan stanowi ą głównie jodły, buki i d ęby osi ągaj ące wiek

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

130 - 180 lat. W rejestrze Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody wpisany jest pod Nr 35.

• „BIAŁE ŁUGI" - rezerwat torfowiskowy o ochronie cz ęś ciowej, powierzchni 408,44 ha ( w tym powierzchnie le śne ok. 273 ha, torfowiska i bagna 135 ha). Ustanowiony Zarz ądzeniem Ministra Le śnictwa i Przemysłu Drzewnego Nr 322 z dnia 19.09.1959r. ( Monitor Polski Nr 85, poz. 452). Le ży u podnó ża Pasma Cisowskiego ( nadle śnictwo Łagów, le śnictwo Niwy i Trzemosna) i ze wszystkich stron otoczony jest lasami, które stanowi ą dla niego naturaln ą osłon ę. Obejmuje on oddział le śny 137 wydzielenia h, i, j, oddział 138 wydzielenie h, oddział 139 wydzielenie p, cały oddział 144, oddział 133 wydzielenia j, k, l, m, n, cały oddział 1 i 2, oddział 35 wydzielenia a, b, c, oddział 5 wydzielenie b, oddział 11 wydzielenia a, b, c, d, f, oddział 12 wydzielenie a, oddział 17 wydzielenie 17, oddział 18 wydzielenie a, oddział 26 wydzielenie d, f, g, h. Utworzony został w celu ochrony i dla zachowania ze wzgl ędów naukowych i dydaktycznych naturalnego kompleksu torfowisk śródle śnych ró żnych typów w ró żnych stadiach rozwoju z cennymi zespołami ro ślinno ści bagiennej i bogat ą awifaun ą oraz fragmentami przyległych lasów. Najwi ększ ą warto ści ą przyrodnicz ą jest bezle śne torfowisko wysokie o powierzchni 136.8 ha stanowi ące 33,5% powierzchni całego obiektu. Ze wzgl ędu na swoje poło żenie, rezerwat stanowi bardzo wa żną ostoj ę ptaków i zwierzyny płowej oraz siedlisko dla wielu gatunków zwierz ąt bezkr ęgowych zwi ązanych z torfowiskami. W rejestrze Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody wpisany jest pod Nr 23.

• „SŁOPIEC" - rezerwat torfowiskowo - le śny o ochronie cz ęś ciowej, powierzchni 8,18 ha obejmuj ący grunty prywatne wsi Słopiec Szlachecki, działka nr 779/3. Ustanowiony Zarz ądzeniem Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Le śnictwa Nr 58 z dnia 27.06.1995r. ( Monitor Polski Nr 33, poz. 406). Utworzony został dla ochrony i zachowanie ze wzgl ędów naukowych i dydaktycznych unikalnego torfowiska przej ściowego, cennych zbiorowisk ro ślinnych oraz wielu rzadkich ro ślin chronionych. • Niestety, obecny stan rezerwatu jest zły. Poło żenie w s ąsiedztwie wsi, ruchliwej szosy i w zasi ęgu wysokich stanów rzeki (1997 r.) powoduje stopniow ą eutrofizacj ę torfowiska. Spowodowało to, że torfowisko jest zarastane przez zaro śla wierzbowe i brzozowe, powierzchnia otwarta jest obecnie znikoma, a najrzadsze gatunki ro ślin zanikły. W rejestrze Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody wpisany jest pod Nr 58 .

5. Użytki ekologiczne: • „Bagno” o powierzchni 2.12 ha poło żone na terenie gruntów Lasów Pa ństwowych administrowanych przez Nadle śnictwo Łagów, w Le śnictwie Łukawa w oddziale 247 wydzielenia d, f - według ewidencji gruntów we wsi Widełki na działce Nr 247/11 (cz ęść ). Ochron ą obj ęto śródle śny zbiornik

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

wodny i otaczaj ące je torfowisko. Wyst ępuj ą tu fitocenozy torfowisk przej ściowych: zespół turzycy nitkowatej, młaka z turzyc ą gwiazdkowat ą i mietlic ą psi ą, szuwar trzcinowy z zachylnikiem błotnym, zespół turzycy nibyciborowatej i szaleju jadowitego oraz łozowiska z wierzb ą szar ą i pi ęciopr ęcikow ą. Podstaw ę prawn ą stanowi rozporz ądzenie Nr 19/02 Wojewody Świ ętokrzyskiego z dnia 19 lutego 2002r. w sprawie uznania za użytki ekologiczne (Dz. Urz. Województwa Świ ętokrzyskiego Nr 23 poz. 291). Obiekt wpisany do rejestru Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody pod Nr 10.

• „Torfowisko przej ściowe ” o powierzchni 5,07 ha poło żone na terenie gruntów Lasów Pa ństwowych administrowanych przez Nadle śnictwo Łagów w Le śnictwie Cisów oddział 141 wydzielenie h oraz oddział nr 142 wydzielenie g. Obiekt usytuowany w kompleksie le śnym na południe od rezerwatu "Białe Ługi" Jest to obszar stale podmokły, teren źródliskowy bezimiennego lewobrze żnego dopływu rzeki Czarna. Stanowi torfowisko o charakterze przej ściowym. Wyst ępuj ą tu fitocenozy rzadkich zespołów turzycy nitkowatej, mszar wysokotorfowiskowy z bagnem zwyczajnym, młaka z turzyc ą gwiazdkowat ą i mietlic ą psi ą. Spo śród gatunków chronionych masowo wyst ępuje modrzewnica zwyczajna i rosiczka okr ągłolistna. Podstaw ę prawn ą stanowi uchwała Nr XXVIII/148/2001 Rady Gminy Daleszyce z dnia 31.12.2001 r., w sprawie uznania za u żytek ekologiczny (Dz. Urz. Województwa Świ ętokrzyskiego Nr 94 z dnia 4 lipca 2002r., poz. 1084). Obiekt wpisany do rejestru Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody pod Nr 50.

6. Zespół przyrodniczo krajobrazowy: • "Ostra Górka " o powierzchni około 30 ha obejmuje grunty Lasów Pa ństwowych administrowane przez Nadle śnictwo Łagów, Le śnictwa: Niwy oddziały nr 94, 95 i Sieraków oddziały nr 77, 78 i 79 (w cz ęś ci). Zespół obejmuje północne zbocze i podnó że niewielkiego wzniesienia o nazwie Ostra Górka, kształcie w ąskiego wału, na którym widoczne s ą pozostało ści po dawnym górnictwie rud żelaza. Maj ą one posta ć lejkowatych, owalnych zagł ębie ń o średnicy 2-5 m i gł ęboko ści od 1 do 2 m. S ą to pozostało ści zasypanych szybów górniczych. Zagł ębienia otoczone s ą hałdami. Na obszarze chronionym odsłoni ęte s ą osady pogranicza dewonu dolnego i środkowego. Obszar poro śni ęty jest lasem sosnowym z domieszk ą świerka i buka. Obecnie pozostało ści po górnictwie s ą słabo czytelne.). Podstaw ę prawn ą stanowi rozporz ądzenie Nr 18/2002 Wojewody Świ ętokrzyskiego z dnia 19 lutego 2002r. w sprawie uznania za zespół przyrodniczo - krajobrazowy ( Dz. Urz. Województwa Świ ętokrzyskiego Nr 23 z dnia 25 lutego 2002r., poz. 289). Obiekt wpisany do rejestru WKP pod Nr 2.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

7. Stanowisko dokumentacyjne: • Pozostało ści dawnego górnictwa rud żelaza o powierzchni 2,0 ha usytuowane na gruntach Lasów Pa ństwowych administrowanych przez Nadle śnictwo Łagów, Le śnictwo Trzemosna oddział 101, na działce nr 957. W obr ębie niewielkiego obni żenia terenu wyst ępuje szereg pozostało ści po dawnym górnictwie rud żelaza. Maj ą one posta ć zaokr ąglonych zagł ębie ń o średnicy 2-6 m i gł ęboko ści od 1 do 3 m. Wokół wyst ępuj ą niewielkie hałdy do 0,5 m wysoko ści. Szyby zlokalizowano tu na granicy wychodni osadów dewonu dolnego i dewonu środkowego. Zagł ębienia szybów poro śni ęte s ą krzewami i młodymi drzewami. Podstaw ę prawn ą stanowi rozporz ądzenie Nr 17/2002 Wojewody Świ ętokrzyskiego z dnia 19 lutego 2002r. w sprawie uznania za stanowisko dokumentacyjne ( Dz. Urz. Województwa Świ ętokrzyskiego Nr 23 z dnia 25 lutego 2002r., poz. 289). Obiekt wpisany do rejestru WKP pod Nr 3.

8. Pomniki przyrody o żywionej: • Cis pospolity (Taxus baccata) o podwójnym pniu, o obwodzie pnia na wysoko ści 1,3 m od ziemi 2,10 m ( średnica 0,67 m ) i wysoko ści około 11 m, ro śnie na gruncie prywatnym w miejscowo ści Cisów – Zako ściele na działce nr 259 przy budynku nr 50. Podstaw ę prawn ą stanowi uchwała Nr 55/95 Rady Gminy Daleszyce z dnia 8 listopada 1995r. w sprawie uznania za pomniki przyrody ( Dz. Urz. Województwa Kieleckiego Nr 25 z dnia 30 grudnia 1995r., poz. 166). Wpisany do rejestru WKP pod nr 352.

• Grupa drzew - 6 szt. cisów pospolitych (Taxus baccata) - o obwodach pni na wysoko ści 1,3 m od ziemi od 0,3 do 1,37 m i wysoko ści około 8 m ro śnie w ogrodzie przy budynku plebanii na gruntach prywatnych b ędących własno ści ą parafii rzymskokatolickiej w Cisowie na działce nr 276. Podstaw ę prawn ą stanowi uchwała Nr 55/95 Rady Gminy Daleszyce z dnia 8 listopada 1995r. w sprawie uznania za pomniki przyrody (Dz. Urz. Województwa Kieleckiego Nr 25 z dnia 30 grudnia 1995 r., poz. 166). Wpisane do rejestru WKP pod nr 353.

• Cis pospolity (Taxus baccata) drzewo o obwodzie pnia na wysoko ści 1,3 m od ziemi 1,09 m, średnicy pnia 0,35 m i wysoko ści około 10 m ro śnie na gruntach prywatnych w miejscowo ści Cisów na działce nr 165 przy budynku mieszkalnym nr 39. Podstaw ę prawn ą stanowi uchwała Nr 55/95 Rady Gminy Daleszyce z dnia 8 listopada 1995r. w sprawie uznania za pomniki przyrody (Dz. Urz. Województwa Kieleckiego Nr 25 z dnia 30 grudnia 1995 r., poz. 166). Wpisany do rejestru WKP pod nr 354 .

• Cis pospolity (Taxus baccata) drzewo o obwodzie pnia na wysoko ści 1,3 m od ziemi 1,57 m, średnicy pnia 0,50 m i wysoko ści ok. 8 m ro śnie na gruntach prywatnych w miejscowo ści Cisów na działce nr 37 obok starego budynku mieszkalnego Le śnictwa Cisów. Podstaw ę prawn ą stanowi

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

uchwała Nr 55/95 Rady Gminy Daleszyce z dnia 8 listopada 1995r. w sprawie uznania za pomniki przyrody (Dz. Urz. Województwa Kieleckiego Nr 25 z dnia 30 grudnia 1995 r., poz. 166). Wpisany do rejestru WKP pod nr 355 .

• Grupa drzew - 3 lipy drobnolistne ( Tilia cordata ) o obwodach pni na wysoko ści 1,3 m od ziemi 3,95; 4,00 i 4,55 oraz średnicach: 1,26; 1,27; 1,45 m) i wysoko ści około 30 m rosn ą na gruntach prywatnych b ędących własno ści ą parafii rzymskokatolickiej w Cisowie (na terenie cmentarza przyko ścielnego) na działce nr 276 i 284. Podstaw ę prawn ą stanowi uchwała Nr XVII/54/2000 Rady Gminy Daleszyce z dnia 8 lipca 2000r. w sprawie uznania za pomniki przyrody (Dz. Urz. Województwa Świ ętokrzyskiego Nr 22 z dnia 9 kwietnia 2001r., poz. 274). Wpisane do rejestru WKP pod nr 730.

• Jałowiec pospolity (Juniperus communis) – drzewo o obwodzie pnia na wysoko ści 1,3 m od ziemi 0,63 m, średnicy 0,20 m i wysoko ści 8,1 m ro śnie na gruncie prywatnym w miejscowo ści Sieraków przy drodze polnej w Sierakowie w odległo ści 37 m od drogi utwardzonej, na gruntach prywatnych. Podstaw ę prawn ą stanowi rozporz ądzenie nr 276/2001 Wojewody Świ ętokrzyskiego z dnia 9 sierpnia 2001r., zmieniaj ące zarz ądzenia i rozporz ądzenia w sprawie uznania za pomniki przyrody (Dz. Urz. Województwa Świ ętokrzyskiego Nr 85 z dnia 16 sierpnia 2001 r., poz. 987). Wpisany do rejestru WKP pod nr 293 .

• Grupa drzew - 3 d ęby bezszypułkowe (Quercus sessilis) + sosna zwyczajna (Pinus sylvestris) o wymiarach odpowiednio: obwód – 2,95; 3,45; 2,80 i 2,42 m; średnica – 0,94; 1,09; 0,9; 0,77 m; wysoko ść 20-26 m; wiek 200-250 lat. Drzewa rosn ą na zboczu doliny Pierzchnianki, koło przystanku PKS w Wojciechowie, na gruntach Lasów Pa ństwowych administrowanych przez Nadle śnictwo Łagów, Le śnictwo Trzemosna. Podstaw ę prawn ą stanowi rozporz ądzenie nr 5/91 Wojewody Kieleckiego z dnia 4 grudnia 1991 r., w sprawie uznania za pomniki przyrody (Dz. Urz. Województwa Kieleckiego Nr 15 z dnia 31 grudnia 1991 r., poz. 190). Wpisana do rejestru WKP pod nr 294.

• Dąb szypułkowy ( Quercus robur ) drzewo o obwodzie pnia na wysoko ści 1,3 m od ziemi 4,30 m ( średnica 1,37 m) i wysoko ści około 35 m ro śnie na gruntach Lasów Pa ństwowych administrowanych przez Nadle śnictwo Łagów, Le śnictwo Trzemosna – oddział 20 h. Podstaw ę prawn ą stanowi uchwała Nr V/31/99 Rady Gminy Daleszyce z dnia 26 lutego 1999r. w sprawie uznania za pomnik przyrody – wpisany do rejestru WKP pod nr 704.

• Modrzew europejski (Larix Decidua) o obwodzie pnia na wysoko ści 1,3 m od ziemi 3,60 m ( średnica 1,15 m) i wysoko ści około 30 m ro śnie na na

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

gruncie prywatnym na działce nr 251/6 w miejscowo ści Słopiec. Podstaw ę prawn ą stanowi uchwała Nr XXVII/139/2001 Rady Gminy w Daleszycach z dnia 5 grudnia 2001r . w sprawie uznania za pomnik przyrody (Dz. Urz. Województwa Kieleckiego Nr 18 z dnia 15 lutego 2002r., poz. 258). Wpisany do rejestru WKP pod nr 745 .

• Cis pospolity ( Taxus baccata ) o obwodzie pnia na wysoko ści 1,3 m od ziemi 0,61 m ( średnica 0,19 m ) i wysoko ści około 7 m ro śnie na gruntach Lasów Pa ństwowych administrowanych przez Nadle śnictwo Łagów, obr ęb Szczecno, Le śnictwo Trzemosna, oddział 30 a, działka nr 993. Podstaw ę prawn ą stanowi uchwała Nr XVIII/127/2004 Rady Gminy Daleszyce z dnia 11 pa ździernika 2004r . w sprawie ustanowienia pomników przyrody (Dz. Urz. Województwa Świ ętokrzyskiego Nr 229 z dnia 15 grudnia 2004r., poz. 3156). Wpisany do rejestru WKP pod nr 758 .

• Dąb szypułkowy ( Quercus robur ) o obwodzie pnia na wysoko ści 1,3 m od ziemi 3,80 m ( średnica 1,21 m ) i wysoko ści około 30 m, rozpi ęto ści korony około 16 m ro śnie na gruntach Lasów Pa ństwowych administrowanych przez Nadle śnictwo Łagów, obr ęb Łagów, Le śnictwo Łukowa, oddział 186 m na działce nr 337. Podstaw ę prawn ą stanowi uchwała Nr XVIII/127/2004 Rady Gminy Daleszyce z dnia 11 pa ździernika 2004r . w sprawie ustanowienia pomników przyrody (Dz. Urz. Województwa Świ ętokrzyskiego Nr 229 z dnia 15 grudnia 2004r., poz. 3156). Wpisana do rejestru WKP pod nr 759,

• Buk zwyczajny o obwodzie pnia 3,70 m i wysoko ści 25 m ro śnie na gruntach Lasów Prywatnych – działka o nr ewid. 440/3; wiek około 200 lat. Wpisany do rejestru WKP pod nr 317,

• Jałowiec pospolity o wymiarach : obwód pnia na wys.1,3m – 0,75 m, średnica pnia – 0,24 m. Wysoko ść ok. 8 m. Na wysoko ści pier śnicy rozgał ęzia si ę tworz ąc trzy pnie. Poło żony w otulinie Cisowskio- Orłowi ńskiego Parku Krajobrazowego na terenie działki prywatnej Pana Władysława Ba ćkowskiego w sołectwie Danków-Wójtostwo gm.Daleszyce. oddział 30 , obr ęb ew. 5, działka nr 212. Podstaw ę prawn ą stanowi uchwała Nr XVLI/68/2006 Rady Gminy Daleszyce z dnia 26 pa ździernika 2006r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody (Dz. Urz. Województwa Świ ętokrzyskiego Nr 19 z dnia 27 listopada 2006r., poz. 306). Wpisany do rejestru WKP pod nr 806 .

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

9. Pomniki przyrody nieo żywionej:

• Wychodnia geologiczna - ochron ą obj ęto pozostało ści eksploatacji diabazów ( żyłowych skał magmowych). Pozostało ści te maj ą form ę zagł ębienia o średnicy około 4 m i gł ęboko ści 1-1,5 m otoczone hałd ą o wys. 0,7 m. Diabazy maj ą tu form ę żyły (intruzji) pokładowej o grubo ści 12-20 m, tkwi ącej w osadach górnosylurskich (mi ędzy łupkami graptolitowymi w sp ągu, a skałami łupkowo-szarogłazowymi w stropie). Wychodnia znajduje si ę około 100 m na zachód od drogi w Widełkach i 300-350 m od szkoły, na gruntach prywatnych. Utworzony został w 1987 roku. Wpisany do rejestru WKP pod nr 151.

• Wychodnia geologiczna – pozostało ść dawnego rowu badawczego o gł ęboko ści do 2 m, długo ści około 30 m i szeroko ści 2-4 m. Rów wykonano w 1970 r. dla poznania intruzji lamprofirów ( żyłowych skał magmowych). Stanowi ą one bardzo nietypow ą, kwa śną, ubog ą w żelazo i magnez odmian ę tych skał. Cechuj ą si ę bardzo wysok ą zawarto ści ą krzemionki, przy niskim udziale minerałów ciemnych i skaleni. Wychodnia poło żona jest na gruntach Lasów Pa ństwowych administrowanych przez Nadle śnictwo Daleszyce w oddziale nr 8 wydzielenie d, oraz w oddziale nr 17 wydzielenia a i b. Utworzony został w 1987 roku. Wpisany do rejestru WKP pod nr 149.

• Odsłoni ęcie geologiczne skał dewo ńskich w ścianach nieczynnego kamieniołomu o długo ści 250 m, szeroko ści 100 m i wysoko ści ok. 10 m na zboczu Góry Podłazianej. W ścianach odsłaniaj ą si ę gruboławicowe, jasnoszare piaskowce kwarcytowe i kwarcowe, przeławicone pstrymi i popielatymi mułowcami i iłowcami. Na powierzchni ławic piaskowców wyst ępuj ą hieroglify i skamieniało ści śladowe. W stropie opisanych skał wyst ępuj ą ławice piaskowców ró żno- i gruboziarnistych z bardzo licznymi fragmentami cz ęś ci szkieletowych i pancerzy ryb dewo ńskich. Odsłoni ęcie znajduje si ę na południowo-wschodnim zboczu Góry Podłazianej w miejscowo ści Zagórze, około 2 km od Daleszyc. Utworzony został w 1987 roku. Wpisany do rejestru WKP pod nr 255.

• Rumowisko skalne typu małego gołoborza ( średnica kilkadziesi ąt metrów). Wyst ępuj ą tu bloki skalne o średnicy do 1,5 m, przewa żaj ą jednak mniejsze głazy. Zbudowane s ą one z jasnoszarych i drobnoziarnistych piaskowców, w tym cz ęś ciowo z piaskowców kwarcytowych (dewon dolny). Rumowisko otoczone jest lasem jodłowym z domieszk ą brzóz i sosen. (typu małego gołoborza z piaskowców kwarcytowych) poło żone w przyszczytowej cz ęś ci wzniesienia Góra Wrze śnia na gruntach Lasów Pa ństwowych administrowanych przez Nadle śnictwo Łagów, Le śnictwo Niwy oddział nr 74 wydzielenie c. Utworzony został w 1987 roku. Wpisany do rejestru WKP pod nr 150.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

∑ Gmina Daleszyce na tle Krajowej Sieci Ekologicznej ECONET – PL

Sie ć ECONET –PL jest integraln ą cz ęś ci ą koncepcji ogólnoeuropejskiej sieci EECONET, której celem jest zachowanie w skali kontynentu tych zasobów przyrodniczych, którym udało si ę przetrwa ć dot ąd w dobrym stanie, poprawienie ich kondycji, a tak że odtworzenie cz ęś ci zasobów zniszczonych, by zwi ększy ć ich bezpieczne trwanie. Krajowa sie ć ekologiczna ECONET – PL jest wielkoprzestrzennym systemem obszarów w ęzłowych najlepiej zachowanych pod wzgl ędem przyrodniczym i reprezentatywnych dla ró żnych regionów przyrodniczych kraju, wzajemnie ze sobą powi ązanych korytarzami ekologicznymi, które zapewniaj ą ci ągło ść wi ęzi przyrodniczych w obr ębie tego systemu. Funkcj ę takich korytarzy i ci ągów pełni ą mało przekształcone przez człowieka doliny rzek i cieków wodnych, strefy zadrzewie ń śródpolnych lub wydłu żone kompleksy le śne. Tworzenie sieci EECONET uwzgl ędnia w znacznym stopniu istniej ące ju ż formalnie obszary chronione, jednak podstaw ą jest identyfikacja w ka żdym pa ństwie obszarów węzłowych posiadaj ących wysokie walory przyrodnicze w skali mi ędzynarodowej (kontynentalnej), krajowej i lokalnej oraz zapewnienie komunikacji mi ędzy nimi przez korytarze ekologiczne tworzone zgodnie z udokumentowanymi w drodze bada ń naturalnymi kierunkami oraz trasami migracji i rozprzestrzeniania si ę gatunków i genów. Sama sie ć nie jest form ą prawn ą, ale wpasowuje si ę w lokalne prawo poszczególnych pa ństw i wymaga administracyjnego nadzoru na szczeblu centralnym i lokalnym. Prawie cały obszar gminy zgodnie z koncepcj ą krajowej sieci ekologicznej ECONET – PL, stanowi ącej element Europejskiej Sieci Ekologicznej – ECONET uznany został za fragment w ęzła ekologicznego o randze krajowej (Obszar Cisowsko - Orłowi ński – 20 K). W ęzeł ten przylega od północy bezpo średnio do w ęzła ekologicznego o znaczeniu mi ędzynarodowym ( „Obszar Świ ętokrzyski” – 31 M ). Współtworz ą go wraz z Suchedniowsko – Obl ęgorskim Parkiem Krajobrazowym: Świ ętokrzyski Park Narodowy, Ch ęci ńsko – Kielecki Park Krajobrazowy oraz Sieradowicki i Jeleniowski Park Krajobrazowy. Obszar ten jest wa żnym elementem krajowego i europejskiego systemu przyrodniczego. Głównym zagro żeniem dla jego funkcjonowania s ą liniowe bariery ekologiczne jakie tworz ą szlaki komunikacyjne, zabudowa oraz napowietrzne linie energetyczne. W zachodniej cz ęś ci w ęzła ekologicznego o znaczeniu mi ędzynarodowym („Obszar Świ ętokrzyski” – 31 M) zbiegaj ą si ę trzy korytarze ekologiczne o znaczeniu krajowym: 1. Dolina rzeki Nidy ( 63 K Nida ) prowadz ący na południe do Mi ędzynarodowego Obszaru W ęzłowego ( 32 M - Buski ) obejmuj ącego najwarto ściowsze fragmenty Niecki Nidzia ńskiej, który zlokalizowany jest wewn ątrz Krajowego Obszaru W ęzłowego ( 19 K – Nidzia ński ),

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

2. Dolina rzeki Białej Nidy ( 58 K – Biała Nida ) prowadz ący w kierunku południowo – zachodnim i ł ączy si ę Krajowym Obszarem W ęzłowym ( 17 K – Miechowski ) stanowi ący wschodnie obrze że Wy żyny Miechowskiej,

3. Małogoski - 60 K biegn ący w kierunku północno – zachodnim do w ęzła o znaczeniu krajowym ( 18 K – Przedborski ) współtworzonym przez Przedborski Park Krajobrazowy.

∑ Europejska sie ć ekologiczna NATURA 2000

Sie ć Natura 2000 jest tworzona w zwi ązku z przyj ęciem przez Polsk ę dwóch dyrektyw Unii Europejskiej zajmuj ących si ę ochron ą przyrody tj.:

a. Dyrektywy w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory – tzw. Dyrektywa Siedliskowa ( DS.), b. Dyrektywy o ochronie dziko żyj ących ptaków – tzw. Dyrektywa Ptasia (DP ).

Ka żda z tych dyrektyw zobowi ązuje pa ństwa członkowskie UE, a wi ęc i Polsk ę do wytypowania obszarów chronionych, które b ędą tworzy ć spójn ą europejsk ą sie ć ekologiczn ą NATURA 2000. Dyrektywy te maj ą na celu utrzymanie bioró żnorodno ści pa ństw członkowskich poprzez ochron ę najcenniejszych siedlisk oraz gatunków fauny i flory na ich terytorium. Sie ć zło żona b ędzie z tzw. Specjalnych Obszarów Ochrony ( SOO ) wytypowanych na podstawie Dyrektywy Siedliskowej Obszarów Specjalnej Ochrony ( OSO ) wytypowanych na podstawie Dyrektywy Ptasiej. Ochrona siedlisk i gatunków w tej sieci b ędzie realizowana na podstawie planów ochrony dla poszczególnych obszarów (ustalenia tych dokumentów b ędą wi ążą ce dla planów zagospodarowania przestrzennego). Obecnie prawnie chronione w województwie świ ętokrzyskim s ą dwa obszary - 2 OSO (w tym jeden pograniczny) dla ochrony ptaków wodno – błotnych. S ą to: dolina Nidy oraz Małopolski Przełom Wisły. Zostały one zatwierdzone Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 roku w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 ( DZ. U. Nr 229, poz. 2313 z dnia 21 pa ździernika 2004r.). Obszary Natura 2000 z województwa Świ ętokrzyskiego zgłoszone do Komisji Europejskiej zostały przedstawione poni żej. Lista proponowanych Specjalnych Obszarów Ochrony Siedlisk obejmuje 4 obszary:

• Łysogóry ( 5 592, 0 ha), • Ostoja Przedborska ( 11 568, 8 ha), • Ostoja Nidzia ńska ( 30 633,9 ha ), • Dolina Krasnej ( 1 732,0 ha ).

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Lista potencjalnych specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000 z Województwa Świ ętokrzyskiego proponowanych do obj ęcia ochron ą: • Lasy Cisowsko – Orłowi ńskie, • Dolina Czarnej Nidy. • Dolina Warkocza. Przewa żaj ąca cz ęść tych obszarów obj ęta jest ochron ą prawn ą (Świ ętokrzyski Park Narodowy, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu).

Na teren gminy Daleszyce cz ęś ciowo wchodzi wyznaczony obszar ochrony SOO „Lasy Cisowsko – Orłowi ńskie” stanowi ący cz ęść terenu chronionego prawnie jakim jest Cisowsko – Orłowi ński Park Krajobrazowy.

∑ Walory krajobrazowe

Istotnym elementem podnosz ącym atrakcyjno ść gminy s ą walory krajobrazowe, głównie w cz ęś ci nie przekształconej przez człowieka oraz fragmenty terenu przekształcone w harmonii z otaczaj ącym krajobrazem, s ą to m.in.:

• sylweta miasta Daleszyce, widoczna z dróg dojazdowych, • krajobraz widoczny z punktów widokowych, • obszary obj ęte ochron ą krajobrazow ą w obr ębie Cisowsko-Orłowi ńskiego Parku Krajobrazowego i jego otuliny.

∑ Zagro żenia funkcjonowania środowiska przyrodniczego

Do głównych zagro żeń dla funkcjonowania środowiska przyrodniczego w obr ębie gminy Daleszyce nale ży zaliczy ć:

• Arterie komunikacyjne o znaczeniu regionalnym, utrudniaj ące prawidłowe funkcjonowanie w ęzła, korytarzy i ci ęgów ekologicznych, • Intensywnie rozbudowane systemy melioracji odwadniaj ących powoduj ące zmian ę stosunków wodnych. Doprowadziło to do zaniku wielu cennych siedlisk ro ślinnych (ostoi dla zwierz ąt), • Brak rozwi ązanej gospodarki wodno – ściekowej ( w szczególno ści brak kanalizacji sanitarnej ) doprowadza do zanieczyszcze ń wód powierzchniowych i podziemnych. System szamb nie rozwi ązuje problemu

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

ścieków, gdy ż brak jest ścisłej kontroli nad ich szczelno ści ą i opró żnianiem. Ich u żytkownicy cz ęś ciowo je opró żniaj ą wylewaj ąc zawarto ść na pola, • Dzikie wysypiska odpadów stałych ( składowiska w lasach, potokach, wyrobiskach poeksploatacyjnych kopalin mineralnych ); szczególnie szkodliwe opakowania po detergentach, herbicydach, pestycydach itp., • Źródłem zanieczyszcze ń s ą równie ż środki chemiczne do zwalczania szkodników w lasach i na gruntach polowych, a tak że nawozy mineralne, • Zagro żeniem jest równie ż nielegalne pozyskiwanie kopalin mineralnych, szczególnie pogarszaj ące walory krajobrazowe.

2.3.2 Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu i funkcjonowania środowiska przyrodniczego i krajobrazu kulturowego

Użytkowanie i zagospodarowanie oraz zwi ększenie terenów budowlanych w gminie Daleszyce uwarunkowane jest:

V Formaln ą ochron ą przyrody wynikaj ącą z przepisów odr ębnych;

V Ochron ą wód gruntowych i powierzchniowych;

V Ochron ą uj ęć wód podziemnych dla celów konsumpcyjnych – strefy po średniej ochrony wewn ętrznej i zewn ętrznej;

V Ochrona obszarów nara żonych na niebezpiecze ństwo powodzi i osuwania si ę mas ziemnych,

V Ochron ą obszarów podmokłych i ł ąkowych b ędących ostoj ą wielu chronionych gatunków ro ślin i zwierz ąt;

V Spadkami terenu powy żej 8% stwarzaj ącymi znaczne ograniczenia w pozyskiwaniu terenów budowlanych;

V Ochron ą terenów le śnych;

V Wła ściwo ści ą budowy geologicznej (wyst ępowanie złó ż surowców mineralnych) i rze źby terenu;

V Tendencj ą do tworzenia si ę zastoisk zimnego i wilgotnego powietrza, charakteryzuj ącą si ę niekorzystnymi warunkami klimatycznymi dla funkcji mieszkaniowej i rekreacyjno – wypoczynkowej.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

2.4 Uwarunkowania wynikaj ące z funkcjonowania środowiska kulturowego

2.4.1 Charakterystyka istniej ących zasobów dziedzictwa kulturowego

Jednym z komponentów współtworz ących środowisko antropogeniczne s ą zespoły dziedzictwa kulturowego, trwałe elementy zagospodarowania przestrzennego obszaru czy struktury przestrzennej o walorach historycznych, zabytkowych, estetycznych czy artystycznych.

Zasoby dziedzictwa kulturowego stanowi ą istotny element to żsamo ści świadcz ący o ci ągło ści działalno ści i dorobku społeczno ści lokalnej. Wyst ępowanie zjawisk kulturowych posiada nierozerwalny zwi ązek z histori ą.

∑ Rys historyczny

Daleszyce to miasto poło żone na starym trakcie komunikacyjnym, w dolinie rzeki Belnianki (dopływ Czarnej Nidy). Pocz ątki osady si ęgaj ą XlI wieku, kiedy to ksi ążę Władysław Herman przekazał cz ęść ziemi biskupom krakowskim. Wg. świadectwa Długosza, biskup krakowski Iwo Odrow ąż ufundował w 1229r. jednonawowy ko ściół drewniany p.w. Św. Michała Archanioła, prawdopodobnie w miejscu gdzie dzi ś stoi dom parafialny. Wówczas Daleszyce były wsi ą nale żą cą prawdopodobnie do biskupstwa krakowskiego. Biskupi posiadali tu dwór, w którym go ścili m.in. króla Kazimierza Wielkiego - dokumenty sygnowane przez króla, dotycz ące tych wydarze ń pochodz ą z roku 1362. Parafi ę daleszyck ą po świadczaj ą spisy świ ętopietrza od 1325r. Poło żenie miejscowo ści przy trakcie krakowskim oraz przy trakcie z Tarnowa do Krzepic, sprawiło, że wie ś ta była od wczesnego średniowiecza niewielkim o środkiem handlowym. Handel stanowił zapewne podstawowy czynnik miastotwórczy, który doprowadził do lokacji miasteczka Daleszyce. Wg. przekazów miasto otrzymało lokacj ę obok wsi o tej samej nazwie, świadczy o tym regularny renesansowy plan, jak i osiowe naprowadzenie na nowy zbudowany w XV wieku ko ściół p.w. św. Michała Archanioła. W 1569r. bp. krakowski Filip Padniewski uzyskał od króla Zygmunta Augusta, dla Daleszyc, przywilej miasta narodowego na prawie magdeburskim z herbem i literami „CD" na czerwonej tarczy. Miastu nadano przywilej organizowania tu we wtorki targu oraz dwóch w ci ągu roku jarmarków. Poza handlem, miejscowa ludno ść zajmowała si ę rzemiosłem metalowo- drzewnym, ślusarstwem, kowalstwem, bednarstwem i piwowarstwem.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

W 1597r. utworzono drug ą parafi ę p.w. Św. Ducha ze szpitalem dla ubogich, istniej ącą do 1801r., w miejscu dzisiejszego Domu Ludowego. W 1629r. z woli biskupa Marcina Szyszkowskiego Daleszyce stały si ę wa żnym ośrodkiem cechu bartników. Organizowano tu coroczne zjazdy całego cechu, podczas których sprawowane były s ądy bartne. Dodatkowym czynnikiem aktywizuj ącym rozwój miasta był w XVII w. kult Matki Boskiej Szkaplerznej. Rozwój miasta został nagie zahamowany w drugiej połowie XVII wieku. Przyczyn ą tego były wojny (1655r. - najazd Szwedzki) oraz grabie że wojsk wojennych. Do upadku miasta przyczyniły si ę tak że liczne po żary i epidemia cholery, która zdziesi ątkowała ludno ść . W okresie powstania listopadowego mieszka ńcy miasteczka wspieraj ąc potrzeby narodowe przekazali ko ścielne dzwony. Natomiast w czasie powstania styczniowego akcentowali postawy patriotyczne otaczaj ąc opiek ą powsta ńców, udzielaj ąc im pomocy medycznej w niewielkim szpitaliku Św. Ducha, przekazuj ąc żywno ść , a tak że udzielaj ąc informacji o ruchu wojsk carskich. Kilkunastu Daleszan zgłosiło si ę ochotniczo pod rozkazy płk. Karola Kality-Rębajły; nazwiskiem jednego z nich - Wawrzy ńca Cedro nazwano miejscowy plac. W 1869r. Daleszyce, za udział w powstaniu styczniowym, za pomoc udzielan ą przez miejscow ą ludno ść powsta ńcom obozu Langiewicza, pozbawione zostały ukazem carskim, praw miejskich i zaliczono je do gmin osadowych. W okresie o żywienia przez Stanisława Staszica, w tym rejonie górnictwa, Daleszyce były przej ściowo siedzib ą obwodu górniczego obejmuj ącego kopalnie rudy żelaza w Brzechowie i Niestachowie. W 1913r. wystawiona została w dzisiejszym rynku figura Matki Boskiej Niepokalanie Pocz ętej na pami ątk ę 600-lecia ogłoszenia tzw. „edyktu mediola ńskiego". Wzniosłym momentem historycznym Daleszyc był sierpie ń 1926r. Go ścił wtedy w miejscowym domu ludowym Marszałek Józef Piłsudski. W okresie mi ędzywojennym dynamiczny rozwój pobliskich Kielc sprawił, że ostatecznie Daleszyce straciły swe znaczenie w handlu i rzemio śle. W latach II wojny światowej Daleszyce i okolice stały si ę miejscem oporu i walki partyzanckiej w pobliskich lasach. Pocz ąwszy od pierwszych dni wrze śnia 1939r. niemal ka żdy dzie ń przynosił zdarzenia znaczone terrorem niemieckim. Zabito ok. 600 miejscowych Żydów, systematycznie trwały rewizje, aresztowania, przesłuchania poł ączone z torturami oraz wywo żenie ludno ści do obozów koncentracyjnych i na roboty do Rzeszy. Kilkana ście osób z Daleszyc i innych wsi gminy uratowało życie miejscowym Żydom, za co zostali wyró żnieni jako Sprawiedliwi W śród Narodów Świata. W pobliskich lasach stacjonował oddział partyzancki „Barabasza", prowadz ący regularne walki z wojskami niemieckimi. W lipcu i sierpniu 1944r. trwała walka o Daleszyce. W starciu z oddziałami „Barabasza" zgin ęło kilkudziesi ęciu Niemców,

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

czego odwetem było pod koniec sierpnia spalenie przez hitlerowców 400 domów na terenie Daleszyc. Osada praktycznie przestała istnie ć, a kto prze żył szukał schronienia w lesie lub w pobliskich wsiach. Po zako ńczeniu lI wojny światowej nast ąpiła odbudowa Daleszyc, a obecnie jest miastem siedzib ą gminy w województwie świ ętokrzyskim.

1 stycznia 2007 roku miejscowo ść Daleszyce odzyskała prawa miejskie i posiada status miasta.

∑ Zabytki archeologiczne

Obszar gminy Daleszyce w bardzo odległych czasach był terenem penetracji pierwotnych plemion. Najstarsze ślady pochodz ą ze środkowej i młodszej epoki kamiennej mezolitu i neolitu i wyst ępuj ą na terenie wsi Marzysz. Są to osady neolityczne. Nie s ą to liczne ślady, nie mniej jednak bardzo interesuj ące ze wzgl ędu na ich unikatowo ść . Cech ą charakterystyczn ą tych osad jest poło żenie ich nad wodami, co jest charakterystyczne dla najstarszych kultur neolitycznych. Na obszarze tych osad obecne znaleziska s ą bardzo skromne i obejmuj ą materiał kamienny, ceramik ę, narz ędzia z kamiennymi grotami (Marzysz). Z pó źniejszych epok przedhistorycznych brak jest dotychczas odkrytych śladów, nie ma tu równie ż śladów staro żytnego hutnictwa dymarkowego. Z epoki przedchrze ścija ńskiej znaleziono ślady stołów kultowych w rejonie Widełek, w obr ębie ścisłego rezerwatu przyrody „Zamczysko". Pó źniejsze ślady to średniowieczne zało żenia obronne z XIV wieku w Widełkach. Teren gminy Daleszyce nie został przebadany archeologicznie, st ąd brak jest konkretnych obiektów i zespołów zabytkowych wpisanych do rejestru zabytków archeologicznych, przeznaczonych do bezwzgl ędnego zachowania. Wyznaczone zostały natomiast przez Wydział Archeologiczny Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, strefy ochrony biernej, z cz ęś ciowymi zakazami do uwzgl ędniania na etapie planowania we wsiach: Marzysz, Mójcza, Słopiec, Suków i Widełki oraz mie ście Daleszyce. W obr ębie tych stref wszelka działalno ść budowlana powinna by ć prowadzona pod nadzorem WKZ.

∑ Pozostało ści kultury żydowskiej

Pomimo zakazu osadnictwa żydowskiego na terenie miast ko ścielnych i królewskich w 1792r roku, w Daleszycach w domach katolików mieszkało 12 rodzin żydowskich. W latach 1819, 1847 i 1855 miały miejsce nieudane próby usuni ęcia społeczno ści żydowskiej z miasta.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

W 1942r. liczba Żydów wzrosła do ok. 600 osób, głównie na skutek przesiedle ń z innych miejscowo ści, pó źniej zostali wywiezieni do obozów zagłady - głównie w Treblince. Formalnie gmin ę wyznaniow ą zało żono w 1869r, faktycznie istniała ju ż w I połowie XIX wieku. Żydzi utrzymywali si ę z handlu i rzemiosła. W okresie mi ędzywojennym gmina żydowska była wła ścicielem bó żnicy, mykwy, cmentarza i placu. Bó żnica została spalona podczas II wojny światowej, wzniesiono ją jako obiekt drewniany na podstawie zezwolenia gubernatora guberni kieleckiej z 28 lipca 1894 r.

∑ Układ urbanistyczny miejscowo ści

Decyzj ą KL.II-5340/1044/88 z dnia 30 marca 1988 r. Urz ędu Wojewódzkiego, Wydział Kultury i Sztuki, układ urbanistyczny Daleszyc, w granicach stref ochrony konserwatorskiej został wpisany do rejestru zabytków pod nr rej. 1044. Układ urbanistyczny stanowi istotny element historycznych przekształce ń struktury przestrzennej i kompozycji urbanistycznej dzisiejszej miejscowo ści Daleszyce. Miasto Daleszyce zostało zało żone na prawie magdeburskim. Centrum miasta stanowił wówczas czworok ątny rynek o wymiarach 150x180m, z trzema, usytuowanymi centralnie w stosunku do pierzei rynku, wychodz ącymi ulicami oraz ulicami prostopadłymi do rynku w jego naro żach. Jedna z ulic ukierunkowana była na istniej ący ju ż ko ściół. Na rynku do 1843r. znajdował si ę ratusz, Pl. Cedry stanowił dawne targowisko. Wzdłu ż ulic i pierzei rynku lokalizowane były parterowe drewniane typowo wiejskie zabudowania sytuowane szczytami lub kalenicami w stosunku do placu. Kolejna zabudowa odbywała si ę wzdłu ż głównych szlaków komunikacyjnych przechodz ących przez miasto. Historyczny układ urbanistyczny miasta Daleszyce w du żej mierze zachował si ę do dnia dzisiejszego pomimo modernizacji osady, jedynie cz ęść niegdysiejszego rynku, w latach 70 XX w. została zabudowana współczesnymi obiektami tj. siedziba U.G., dom handlowy i restauracja, stanowi ącymi obcy organizm w historycznym układzie urbanistycznym. Na terenie miasta Daleszyce, jedynie zabudowa ul. Głowackiego, dawniej ul. Zadusznej stanowi pozostało ść zabudowy mieszkalnej zachowanej w takiej formie do czasów dzisiejszych. Sposób dalszego zachowania istniej ących obiektów powinien zosta ć rozstrzygni ęty na drodze specjalistycznego opracowania przy udziale WKZ.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

∑ Zabytkowe układy przestrzenne wsi

Obszar gminy odzwierciedla procesy kształtowania się współczesnego układu przestrzennego wsi kieleckiej. Teren gminy był zasiedlony ju ż prawdopodobnie we wczesnym średniowieczu (pierwsze wzmianki o wsiach pochodz ą z XII w.). Stabilizacja układów nast ąpiła w wiekach średnich. Wsiom średniowiecznym i pó źniejszym układom osadniczym towarzyszył nowy układ pól i trójpolowa gospodarka. Wsie urz ądzane w poł. XIX w. otrzymywały kształt rz ędówki, lokalizowanej po jednej stronie drogi, najcz ęś ciej północnej oraz ulicówki zabudowywanej obustronnie. Wskazanie ewentualnych form pierwotnych wsi wymaga odpowiednich bada ń archiwalnych. Kolejne przeobra żenia i przebudowy wsi spowodowały, że do czasów dzisiejszych przetrwały nieliczne pojedyncze fragmenty, podobnie stało si ę z konkretnymi obiektami zabudowy. Do wsi cz ęś ciowo urz ądzonych w oparciu o istniej ące w XIX w. układy komunikacyjne nale żą wie ś Sieraków i Słopiec. Wsie w cało ści przebudowane i urz ądzone w XIX w. to: Cisów, Niestachów, Smyków i Suków. Do wsi nie przebudowywanych nale żą Widełki. BORKÓW - stara osada szlachecka, której dzieje si ęgaj ą pocz ątków XVI wieku. W XVIII wieku istniała tu ku źnica, browar, folwark karczma i młyn. W 1838 roku zało żono tu now ą ku źnic ę, której wła ścicielem był Wojciech Nowosielski ze Szczecna. Wie ś nale żała do dóbr Szczecno, które w 1875 roku kupił Feliks Blumenthal. Ku źnica czynna była do ok. roku 1880. Jej ślady do niedawna jeszcze były widoczne obok szosy do Szczecna. We wsi zachowała si ę zabytkowa figura przydro żna w formie kamiennego krzy ża na cokole z dat ą 1811 r. Zbudowany w 1976 roku zalew na Belniance sprawił, że Borków stał si ę ulubionym miejscem wypoczynku Kielczan. Borków jest miejscowo ści ą typowo wypoczynkow ą, znanym ośrodkiem je ździeckim. BRZECHÓW - bardzo stara wie ś b ędąca w posiadaniu kanoników kieleckich, o której wzmiankuje w kronikach ju ż Jan Długosz. W ko ńcu XVIII wieku we wsi było 38 chat chłopskich i dwa budynki dworskie, była te ż karczma i młyn. Zespół dworski ulokowany był w miejscu obecnej szkoły podstawowej i kaplicy. W czasach staszicowskich funkcjonowały tu kopalnie rudy. CISÓW - malownicza wie ś poło żona w górskiej dolinie, otoczona przez lesiste stoki gór Włochy, Małznej, Stołowej i Grzebienia. Le ży nieopodal szosy Kielce-Raków. Pocz ątki wsi si ęgaj ą roku 1529. W 1701 roku wła ścicielem wsi był synowiec Jana Chryzostoma Paska. Pisarz, który przebywał tu pod koniec życia uwiecznił Cisów w swoich "Pami ętnikach". W 1837 roku było tu 35 domów i 196 mieszka ńców. Parafi ę Cisów erygowano w 1765 roku. Budow ę ko ścioła na wzgórzu rozpocz ęto w 1770 roku, a uko ńczono dopiero w 1816. W ko ściele zachował si ę barokowo- klasycystyczny ołtarz z ko ńca XVIII wieku oraz ołtarze boczne z pocz. wieku XIX. Na starym cmentarzu parafialnym warte obejrzenia s ą kamienne nagrobki z II poł. XIX wieku. Wie ś znana jest z tradycji patriotycznych. W okresie Powstania Styczniowego

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

mieli tu obóz powsta ńcy gen. Mariana Langiewicz i Józefa Hauke-Bosaka oraz płk. Dionizego Czachowskiego i Karola Kality- R ębajły. Podczas II wojny światowej wie ś była zapleczem oddziału AK "Wybranieckich" 'Mariana Sołtysiaka "Barabasza". DANKÓW-WÓJTOSTWO - wie ś biskupia na prawym brzegu Belnianki do ko ńca XIX wieku istniał tu drewniany dwór wójtowski i zabudowania dworskie. Wie ś zachowała do dzi ś swoj ą dawn ą zabudow ę.

KOMÓRKI - stara wie ś folwarczna na skrzy żowaniu drogi do Pierzchnicy i Skrzelczyc, dzi ś ulubione miejsce weekendowego wypoczynku.

KRANÓW - wie ś poło żona przy drodze z Sukowa do Daleszyc, nieopodal stolicy gminy. Jej dogodne poło żenie sprawia, że jest miejscem, w którym w nowych domach osiedla si ę coraz wi ęcej rodzin z Kielc i Daleszyc.

MARZYSZ - bardzo stara wie ś przy dawnym trakcie z Kielc przez Zagórze, Mójcz ę, Suków do Małogoszczy. Zachowany został układ przestrzenny podporz ądkowany ulicy. Nad Czarn ą Nid ą istniała od XVI wieku osada młynarska z młynem wodnym, a pó źniej tartakiem.

MÓJCZA - bardzo stara podkielecka wie ś biskupia przy drodze z Kielc przez Zagórze i Suków do Radomic, wzmiankowana przez Jana Długosza. Obok wsi istniała w XVII wieku huta ołowiu, do której rudy czerpano z kieleckich kamieniołomów na Wietrzni i Kadzielni. Drewniany ko ściół parafialny pod wezwaniem Matki Boskiej Cz ęstochowskiej konsekrowany został w 1865 roku. Pocz ątkowo, a ż do erygowania parafii w 1982 roku drewniana kaplica wł ączona była do parafii w Sukowie. Na Lubrzance od XV wieku istniał młyn wodny, wielokrotnie przebudowywany.

NIESTACHÓW - stara wie ś, dawniej nale żą ca do biskupa krakowskiego. Kaplica w Niestachowie pw. Naj św. Serca Pana Jezusa o powierzchni 170 m2. We wrze śniu 1983 r. bp Stanisław Szymecki po świ ęcił plac pod budow ę kaplicy. Kaplic ę wybudowano w 1986 r. staraniem proboszcza par. Daleszyce, ks. Zdzisława Bartosza. Parafi ę erygował bp Kazimierz Ryczan 28 VI 1995 r., wydzielono j ą z macierzystej parafii w Daleszycach.

NIWY - niegdy ś osada hutnicza niedaleko Daleszyc, dzi ś wie ś, która słynie z tego, że przez cały sezon mo żna tu kupi ć zebrane w okolicznych lasach pi ękne grzyby i jagody.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

SIERAKÓW - wie ś poło żona na śródle śnej polanie na południe od Belnianki u stóp góry Krzemionki Zało żona prawdopodobnie dopiero w XIX wieku jako osada le śna.

SŁOPIEC - bardzo stara osada mły ńska. Młyn i tartak czynne były aż do czasów współczesnych Zachował si ę w Słopcu stary dwór z I poł. XIX wieku ( obecnie w przebudowie) wraz z pozostało ściami ogrodu dworskiego. Nad Belniank ą zachowane są ruiny młyna wzmiankowanego jeszcze w XVI wieku.

SMYKÓW - pocz ątki osady wi ążą si ę z istniej ąca tu w pocz. XVII wieku ku źnic ą na Belniance. Z tego czasu zachowało si ę uj ęcie wodne wykorzystywane przez młyn wodny i du że żużlisko na prawym brzegu rzeczki.

SUKÓW - bardzo stara osada nad Lubrzank ą. Ju ż Jan Długosz wspomina, że we wsi była karczma i młyn. Na rzece Warkocz istniał w XVII wieku zakład papierniczy oraz ku źnica. Zakład papierniczy czynny był jeszcze w XIX wieku. Ko ściół parafialny z kamienia pod wezwaniem Naj świ ętszej Marii Panny Królowej Polski. Zbudowany został w latach 1930-1936 wg. projektu architekta prof. Jana Karola Sas-Zubrzyckiego.

SZCZECNO - wie ś królewska nad Pierzchniank ą przy drodze do Chmielnika, powstała w ko ńcu XV wieku. Od połowy XIX wieku wie ś nale żała do rodziny Nowosielskich. Rezydowali oni w pi ęknym krytym gontem dworze. Dobra Szczecno, składaj ące si ę z kilku folwarków, ku źnic i fryszerek sprzedano w 1875 roku Feliksowi Blumenthalowi. W 1910 kupiła Szczecno niemiecka rodzina Karola i Matyldy Mauwe. Mauwowie byli wła ścicielami dóbr do 1941 roku. Po wojnie maj ątek przej ęło pa ństwo i został on rozparcelowany. Obecnie budynek dworu pozostaj ący w r ękach prywatnych jest w ruinie. Zachowała si ę prowadz ąca do dworu aleja topolowa oraz resztki parku.

TRZEMOSNA - niegdy ś stara osada hutnicza nale żą ca do wła ścicieli Szczecna, poło żona na śródle śnej polanie przy drodze ze Szczecna do Borkowa. Zachowała tradycyjny układ ulicówki. Oaza ciszy. Ulubione miejsce spacerów wypoczywaj ących w Borkowie.

WIDEŁKI - stara wie ś w rozwidleniu rzeki Łukawki. W XVI wieku istniała tu huta szkła. We wsi był te ż młyn wodny na Łukawce. W pobli żu le ży rezerwat le śny "Zamczysko"

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

∑ Obiekty wpisane do rejestru dóbr kultury i pozostałe b ędące w ewidencji WKZ

CISÓW

1. ZESPÓŁ KO ŚCIOŁA PAR. P.W. ŚW. WOJCIECHA:

a cmentarz przyko ścielny - teren w granicach ogrodzenia, b ko ściół XVIII w., mur., nr rej. 375 z 14. 01. 1957 oraz nr rej. 292 z 15.06.1967 c lamus (ze stodoł ą), XVIII w., drewn., 1763r, d ogrodzenie (z bramk ą), XIX w., mur., 1 ćw. XIX, e ogród (przy plebanii), XX w., ok. 1900r., f plebania, XX w.,drewn., remont., ok. 1900, remont. 1986r.

2. CMENTARZ PARAFIALNY:

a stary, XIX w., nr rej. 1148, teren w granicach ogrodzenia , poł. XIX w, b nowy, XIX w., nr rej. 1149, teren w granicach ogrodzenia, 2 poł. XIX w.

3. DOM NR 39, XIX w., nr rej. 552 wł. Józefa Krzemi ńska, drewn., 1827r,

4. DOM (z cz ęś ci ą gospodarcz ą) NR 114, XX w., wł. Bolesław Ruczy ński, drewn., ok. 1918r.

DALESZYCE

5. UKŁAD URBANISTYCZNY, nr rej. 1044 XVI-XIX,

6. ZESPÓŁ KO ŚCIOŁA PAR. P W. ŚW. MICHAŁA ARCHANIOŁA: a cmentarz przyko ścielny - teren w granicach ogrodzenia, b dzwonnica (dzwonnica-brama ze schodami), XIX w., nr rej. 1040 przebud., mur., 1833,

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

c ko ściół, XIII w., mur., przebud., nr rej.1040., 1221, gruntownie przebud. XVII, przebud. i rozbud. 1907-1920, arch. Stefan Szyller, d ogrodzenie (z bramkami), XIX w., mur., przebud., 1 ćw. XIX, przebud. po 1907r.

7. ZESPÓŁ CMENTARZA PARAFIALNEGO a cmentarz , XIX w., nr rej. 1140 teren w granicach ogrodzenia , 2 ćw. XIX w., b kaplica, XX w., mur nr rej. 1043, 1908r,

8. KAPLICZKA ŚW. JANA NEPOMUCENA, XIX w., mur, remont., przy ul. Ko ścielnej, poł. XIX, remont. 1986.

9. KAPLICZKA ŚW. JANA NEPOMUCENA, XX w., mur., remont, nr rej. 1041, przy drodze do Górna, 1 poł. XIX, remont. I. 80 XX,

10. ZESPÓŁ ZAGRODY, ul. Głowackiego NR 5:

a dom (z cz ęś ci ą gospodarcz ą), XIX w., drewn., 1892, b stodoła, XIX w., drewn., 1892.

11. ZESPÓŁ ZAGRODY, u!. Głowackiego NR 9:

a brama, XX w., drewn., pocz. XX w., b dom (z cz ęś ci ą gospodarcz ą), XX w., drewn.-mur., przebud., ok. 1920, rozbud., c stodoła, XX w., drewn., pocz. XX, 12. ZESPÓŁ ZAGRODY, u!. Głowackiego NR 11

a dom (z cz ęś ci ą gospodarcz ą), XVIII w., drewn., przebud., 1797, przebud. 1946, b stodoła, XIX w., drewn., pocz. XIX.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

13. ZESPÓŁ ZAGRODY, ul. Głowackiego NR 21:

a dom (z cz ęś ci ą gospodarcz ą), XIX w., drewn., XIX / XX przebud,, 1963,

14. ZESPÓŁ ZAGRODY, ul. Głowackiego NR 23:

a dom (z cz ęś ci ą gospodarcz ą), XX w., drewn., ok. 1920, remont. 1973.

15. ZESPÓŁ ZAGRODY, ul. Głowackiego NR 25:

a dom (z cz ęś ci ą gospodarcz ą), XX w., drewn., ok. 1915, przebud., ok.1926, remont, 1937, 1977, 1980, b stodoła, XX w., drewn., 1928,

16. ZESPÓŁ ZAGRODY, ul. Głowackiego NR 27:

a dom (z cz ęś ci ą gospodarcz ą), XX w., drewn., 1910, przebud., po 1946, remont 1973, b ogrodzenie , XX w., mur., 1910, c piwnica , XX w., mur., 1910, d stodoła, XX w., drewn., 1910.

17. DOM ul. Głowackiego Nr 14 , XX w., drewn., przebud., z cz ęś ci ą gospodarcz ą, ok. 1870 r., przebud. 1960r.

18. DOM u!. Głowackiego Nr 15 , XIX w., mur.-drewn., przebud., z cz ęś ci ą gospodarcz ą, ok. 1880 r., rozbud. 1920r.

19. DOM ul. Głowackiego Nr 16 , XIX w., drewn., przebud., z cz ęś ci ą gospodarcz ą, ok. 1835 r,

20. DOM ul. Ko ściuszki NR 57, XX w., drewn., przebud., z cz ęś ci ą gospodarcz ą., ok. 1901.

21. DOM ul. Ko ścielna NR 18, XIX w., drewn., 2 poł. XIX.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

22. DOM (z cz ęś ci ą gospodarcz ą) ul. 3 Maja NR 10, XX w., drewn., 1915r.

23. STODOŁA, pl. Cedry nr 17, XIX w., drewn., wł. Henryk Lizis, ok. 1890

24. CMENTARZ ŻYDOWSKI, XIX w., 1 poł. XIX, teren nie ogrodzony przy szosie z Daleszyc do Rakowa za rozwidleniem drogi do Nap ękowa.

25. CMENTARZ EPIDEMICZNY, XIX w., 2 poł. XIX,

MÓJCZA

26. KO ŚCIÓŁ P. W. MB CZ ĘSTOCHOWSKIEJ, XIX w., drewn., przebudów. 1865 r., rozbud. 1917r, dobud. cz ęś ci mur. 1982r.

NIESTACHÓW

27. ZESPÓŁ ZAGRODY NR 28:

a dom (z cz ęś ci ą gospodarcz ą), XX w., drewn., wł. Eugenia Grzegulec, ok. 1900 r, b stodoła, XX w., drewn., ok. 1900 r.

SŁOPIEC RZ ĄDOWY

28. ZESPÓŁ DWORU:

a dwór, XIX w., mur., nr rej. 503 z 9.09.1957 oraz nr rej. 636 z 28.10.1971, 1 poł. XIX, b ogrodzenie (pozostało ści ogrodzenia z bram ą), XIX w., mur.- drewn., z bram ą, 1 poł. XIX.

29. MŁYN WODNY, XIX w., mur.- drewn., ruina, nr rej. 805 z 15.05.1958, nr rej. 298 z 15.02.1967, wł. Janusz Tomala, 1861 r., od 1964 w post ępuj ącej ruinie.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

SUKÓW

30. ZESPÓŁ KO ŚCIOŁA PAR. P.W. NMP KRÓLOWEJ POLSKI:

a ko ściół, XX w., mur.-drewn., nr rej. 1046, 1930-1936, arch. Jan Karol Sas - Zubrzycki, b ogród (przy plebanii), XX w., z zespołem starodrzewia po starym ko ściele, c plebania, XX w., drewn., remont, nr rej.1046, 1918 r., dobud. ganku 1936, remont, ok.1975.

31. DOM (z cz ęś ci ą gospodarcz ą) nr 106, XX w., drewn., wł. Władysław Cedro, 1901 r.

32. CMENTARZ PARAFIALNY, XX w., teren w granicach ogrodzenia , 1918 r.

SZCZECNO

33. ZESPÓŁ DWORU

a dwór, XVIII w., mur.- drewn., przebud., nr rej.1042 rozbud. 4 ćw. XIX, od 1996 r. nie u żytkowany, b park krajobrazowy, XIX w., nr rej. 579, 2 poł. XIX.

WIDEŁKI

34. DOM NR 30, XIX w., drewn., wł. Michalina Pietras, drewn., 1829 r.

Wszystkie obiekty zabytkowe, stanowi ące obiekty kultu religijnego lub obiekty użyteczno ści publicznej znajduj ą si ę w dobrym stanie technicznym i s ą u żytkowane. W gorszej sytuacji s ą budynki mieszkalne, cz ęsto opuszczone, o standardach odbiegaj ących od aktualnych wymaga ń egzystencjonalnych.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

∑ Cmentarze

Obiekty cmentarne obj ęte ochron ą konserwatorsk ą:

1. Cisów - cmentarz przyko ścielny, 2. Cisów - cmentarz parafialny rzymsko - kat., stary, 3. Cisów - cmentarz parafialny rzymsko - kat., nowy, 4. Daleszyce - cmentarz przyko ścielny, 5. Daleszyce - cmentarz parafialny rzymsko-kat., 6. Daleszyce - cmentarz żydowski, 7. Daleszyce - cmentarz epidemiczny, 8. Suków - cmentarz parafialny.

∑ Miejsca pami ęci

Na terenie gminy Daleszyce wyst ępuj ą nast ępuj ące miejsca pami ęci narodowej – obj ęte ochron ą:

• Tablica Partyzantów - Armii Krajowej Żołnierzy „Barabasz" - Wybranieccy Cisów, ko ściół parafialny, • Pomnik Członków Ruchu Oporu 1939 -1945, Daleszyce, Pl. Cedry - skwer, • Tablica Ks. Kpt. Henryka Peszko Ps. „Wicher", kapelana IV pułku leg. AK, Daleszyce, wmurowana w figur ę Matki Boskiej, park, pl. Staszica, • Pomnik - Mogiła Żołnierzy Armii Krajowej, Cisów, cmentarz parafialny, • Tablica Żołnierzy AK „Wybranieccy" 1939-1945, Daleszyce, w kruchcie ko ścioła parafialnego, • Mogiły Ofiar Egzekucji 1944 r. - Daleszyce, cmentarz parafialny, Mogiły Ofiar Wojny 1944-1945 r., Suków, cmentarz parafialny, • Pomnik Powsta ńców 1883 r. i Partyzantów 1943 -1945, Cisów, lasy Cisowskie przy szlaku do Widełek, • Tablica Żołnierzy - Partyzantów 1939 -1945, Kaczyn - ko ściół parafialny, • Pomnik - Miejsce Obozu Oddz. AK „Barabasza", Cisów, w lasach Cisowskich na stoku Góry Stołowej,

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

• Pomnik-Mogiła Żołnierza AK 1944 r., Cisów, cmentarz parafialny, • Mogiła Partyzanta AK, Cisów - cmentarz parafialny, • Obelisk - Powsta ńców 1863 r., Cisów - lasy Cisowskie, przy szlaku niebieskim z Daleszyc do Widełek, • Tablica Partyzantów AK „Wybranieccy", - Cisów, ko ściół parafialny, • Symboliczna Mogiła Powsta ńców 1863 r. Żołnierzom I i II Wojny Światowej, Kranów, w polu przy drodze z Daleszyc do Kranowa, • Pomnik Ofiar Egzekucji 1942-1944 r., Suków - Papiernia, 80 m. w gł ąb lasu, przy drodze Daleszyce - Suków, na odcinku Marzysz - Papiernia, • Mogiła Partyzancka AK 1945 r., Cisów, cmentarz parafialny, • Pomnik Ofiar Egzekucji 1943 r., Suków, na skraju lasu, przy drodze Daleszyce - Suków, na odcinku Marzysz-Papiernia, • Pomnik Walki Partyzanckiej 1944 r., Niestachów, przy drodze Niestachów - Radlin w pobli żu szkoły podstawowej, • Mogiła Partyzanta 1943 r. - Niestachów, w lesie na poł. od skrzy żowania dróg do Sukowa i Daleszyc, • Pomnik - Miejsce L ądowania Desantu mjr Józefa Sobiesiaka, Szczecno, w lesie na wschód od wsi Szczecno przy le śnym dukcie do wsi Holendry, • Tablica pami ątkowa Ku Czci por. dypl. Edwarda Witolda Skrobota „Wiernego", partyzanta oddziału AK pod dowództwem „Barabasza", Cisów, Ko ściół parafialny.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

2.4.2 Uwarunkowania wynikaj ące z warto ści środowiska kulturowego

Uwarunkowania kulturowe stwarzaj ą szans ę rozwojow ą w zakresie:

V Dalszego rozwoju turystyki ( du ża atrakcyjno ść ) i rekreacji ( mo żliwo ść zagospodarowania na ten cel );

V Bazy obsługi bada ń naukowych i penetracji dydaktycznej ( du że walory naukowe i dydaktyczne );

V Wykorzystania zasobów jako dobra u żytkowego do ró żnych funkcji ( kontynuacja użytkowania obiektów lub ich zagospodarowania po rewaloryzacji );

V Kreowania korzystnego wizerunku gminy, zach ęcaj ącego do zamieszkiwania i inwestowania.

Skuteczna ochrona warto ści kulturowych gminy Daleszyce warunkowana jest:

V Ochron ą i wła ściwym zagospodarowaniem obiektów i zespołów zabytkowych łącznie z ich otoczeniem;

V Wyeksponowaniem, uporz ądkowaniem i szerszym udost ępnianiem najcenniejszych zasobów dziedzictwa kulturowego;

V Uświadomieniem potrzeby wspierania si ę na źródłach to żsamo ści regionalnej – patriotyzm i duma „ Małych Ojczyzn”;

V Aktywnym, pomysłowym i komercyjnym podej ściem do zagadnienia ochrony warto ści kulturowych, poniewa ż niejednokrotnie tylko w ten sposób mo żna pozyska ć finansowe podstawy rewaloryzacji obiektów zabytkowych.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

2.5 Uwarunkowania wynikaj ące z jako ści życia mieszka ńców

2.5.1 Charakterystyka stanu istniej ącego

Demografia – stosunki ludno ściowe

Według danych statystycznych gmin ę Daleszyce na koniec 2008 r. zamieszkiwało 15136 osób. Liczba ta w ostatnich latach uległa niewielkiemu wzrostowi z 13900 osób w 1999r. do 15136 osób w 2008 r. Tak, wi ęc odnotowano wzrost ogólnej liczby ludno ści o 1236 osób.

Wzrost liczby ludno ści w latach 1999-2008 w gminie Daleszyce przedstawia poni ższe zestawienie *:

ROK LICZBA LUDNO ŚCI

2008 15 136 2007 14 961 2006 14 798 2005 14 615 2004 14 587 2003 14 419 2002 14264 2001 14 123 2000 14 017 1999 13 900

Wska źnikami charakteryzuj ącymi sytuacj ę demograficzn ą gminy s ą :

• Ludno ść , • Ruch naturalny ludno ści, • Ruch migracyjny ludno ści, • Struktura według ekonomicznych grup wiekowych. Procesem kształtuj ącym liczb ę ludno ści jest ruch naturalny ludno ści wyra żany przez liczb ę urodze ń i liczb ę zgonów w danym roku. Napływ ludno ści do gminy Daleszyce od roku 2001 zwi ększył si ę natomiast zaobserwowano nieznaczny proces migracji wewn ętrznych polegaj ących na odpływie ludno ści z gminy od roku 2000. W strukturze migracji dominuje odpływ ludno ści do

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

miast co jest rzecz ą normaln ą ( migracja w celu poszukiwania pracy, migruj ą ludzie którzy nie mog ą na miejscu znale źć pracy – tendencja korzystna poniewa ż obecne rolnictwo zatrudnia zbyt du żo osób ), natomiast w strukturze napływu przewa ża napływ ludno ści ze wsi. W strukturze wiekowej w śród ludno ści migruj ącej przewa żaj ą osoby młode w wieku mobilnym. Podobny model migracji obserwowany jest na terenie województwa świ ętokrzyskiego.

MIGRACJE WEWN ĘTRZNE – MIGRACJE WEWN ĘTRZNE – ROK * NAPŁYW DO GMINY ODPŁYW Z GMINY

OGÓLNE M K OGÓLNE M K 2008 305 70 76 150 68 82 2007 263 78 81 124 56 68 2006 159 138 125 101 56 45 2005 146 141 164 83 43 40 2004 212 107 105 74 44 30 2003 207 111 96 97 49 48 2002 128 66 62 89 45 44 2001 113 54 59 69 36 33 2000 158 72 86 85 33 52

W 2004r w gminie Daleszyce sytuacja dotycz ąca struktury ludno ści wg ekonomicznych grup wiekowych przedstawia si ę nast ępuj ąco:

• Ludno ść w wieku przedprodukcyjnym stanowi 20,6% - ogólnej liczby ludno ści w roku 2004 r., • Ludno ść w wieku produkcyjnym – 39,7% - ogólnej liczby ludno ści w roku 2004 r., • Ludno ść w wieku poprodukcyjnym – 28,3% - ogólnej liczby ludno ści w roku 2004r.

Wysoki udział ludno ści w wieku produkcyjnym powoduje poda ż r ąk do pracy na lokalnym rynku pracy (du ża liczba bezrobotnych i pobieraj ących zasiłki socjalne), sytuacja ta mo że si ę znacznie pogorszy ć po wej ściu ludno ści najmłodszej w wiek mobilny. Tak, wi ęc najwa żniejszym celem do zrealizowania w najbli ższych latach winna by ć polityka prowadz ąca do tworzenia nowych miejsc pracy.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Infrastruktura społeczna i ekonomiczna

Gospodarka jest dziedzin ą wiod ącą w rozwoju gminy, warunkuj ącą poziom dobrobytu ludno ści, wpływaj ącą na dochody gminy i po średnio na typ i stopie ń urbanizacji.

Szczególnie istotn ą funkcj ą lokalnej gospodarki jest zapewnienie wystarczaj ącej liczby miejsc pracy w zgodzie ze struktur ą zawodow ą i poziomem kwalifikacji zawodowo czynnej grupy ludno ści.

Poj ęcie „gospodarki" obejmuje wszystkie dziedziny generuj ące miejsca pracy, takie jak:

• infrastruktura społeczna, • usługi komercyjne, • turystyka, • przemysł, • rolnictwo.

Gospodarka lokalna powstaje pod silnym wpływem czynników stymulowanych przez władze centralne i polityk ę zatrudnieniow ą prowadzon ą w skali województwa i skali krajowej. Mimo niezwykle silnych uwarunkowań zewn ętrznych i cz ęsto nieprzewidywalnych inicjatyw inwestorów, władze gminy powinni anga żowa ć si ę w obserwacj ę stanu gospodarki lokalnej, reagowa ć na zachodz ące zmiany i stymulowa ć wszelkie zwi ązane z nimi akcje, które uznaj ą za niezb ędne lub po żą dane. Jednym z narz ędzi tych działa ń jest studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy.

Stan infrastruktury społecznej

Dziedzina szeroko rozumianej infrastruktury społecznej w realizacji celów rozwojowych gminy spełnia dwie wa żne funkcje:

- z jednej strony umo żliwia dost ęp i korzystanie z urz ądze ń usługowych zgodnie z powszechnie wyst ępuj ącymi potrzebami mieszka ńców, - z drugiej strony ma istotny i stale rosn ący udział w tworzeniu miejsc pracy.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

∑ Oświata i wychowanie *

Na obszarze gminy Daleszyce funkcjonuje 11 Przedszkoli w tym . 1. Samorz ądowe Przedszkole w Daleszycach, 2. Dziewi ęć punktów przedszkolnych realizowanych na podstawie projektu „Dobry Start” kompleksowe wsparcie edukacji przedszkolnej w Gminie Daleszyce w latach 2009-2011, za środki unijne w nast ępuj ących miejscowo ściach: Mójcza, Marzysz, Suków, Borków, Słopiec, Brzechów, Sieraków, Cisów i Widełki 3. Jeden punkt przedszkolny prowadzony przez Stowarzyszenie na rzecz rozwoju Szczecna w budynku szkolnym w Szczecnie.

W gminie Daleszyce funkcjonuje aktualnie Zespół Szkół Ponadpodstawowych w Daleszycach i Zespół Szkół Ogólnokształc ących w Sukowie oraz 5 szkół podstawowych w miejscowo ściach: Daleszyce, Borków, Brzechów, Mójcza, Suków prowadzonych przez Gmin ę Daleszyce, oraz od 1 wrze śnia 2007r. 5 szkół prowadzonych przez stowarzyszenia tj. w miejscowo ści Słopiec przez „Towarzystwo Przyjaciół Słopca” klasy I-VI z oddziałem tzw. „0”; w miejscowo ści Sieraków „Towarzystwo EKO Rozwoju Sierakowa i Smykowa” klasy I-VI z odziałem tzw. „0”; W miejscowo ści Szczecno „Stowarzyszenie na rzecz rozwoju Szczecna” klasy I-VI z odziałem tzw. „0”; w miejscowo ści Marzysz „Towarzystwo Przyjaciół Marzysza” klasy I-VI z odziałem tzw. „0”; w miejscowo ści Kranów „Stowarzyszenie na rzecz rozwoju Kranowa” klasy I-III z odziałem tzw. „0”

Szkoła Podstawowa umo żliwia:

1. Podtrzymywanie poczucia to żsamo ści religijnej poprzez umo żliwianie uczniom ucz ęszczania na lekcje religii na życzenie rodziców, 2. Uzyskanie pomocy pedagogicznej, w tym: • opiek ę ze strony pedagoga szkolnego, • uczestnictwo w zespołach wyrównawczych, • diagnoz ę trudno ści szkolnych i wychowawczych oraz zaburze ń rozwojowych w poradni psychologiczno-pedagogicznej, • szczególn ą opiek ę nad uczniami niepełnosprawnymi.

3. Rozwój zainteresowa ń uczniów poprzez uczestnictwo w kołach przedmiotowych, kołach zainteresowa ń, zespołach artystycznych i sportowych, a tak że poprzez działalno ść redakcyjn ą w szkolnych mediach,

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

4. Realizowanie indywidualnych programów nauczania oraz uko ńczenia szkoły w skróconym trybie.

∑ Ochrona zdrowia

Na terenie Gminy Daleszyce funkcjonuj ą 3 o środki zdrowia znajduj ące si ę w nast ępuj ących miejscowo ściach: Daleszyce, Szczecno, Suków. S ą one prowadzone przez niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej tj. Centrum Sp. z o.o. przychodnia nr 6 w Daleszycach i przychodnia nr 6 w Szczecnie oraz Rodzinn ą Poradni ę Zdrowia w Sukowie.

Mieszka ńcy tych wsi oraz s ąsiaduj ących z nimi maj ą zapewniony dost ęp do tych usług. Sposób rozmieszczenia tych o środków wskazuje na ograniczon ą dost ępno ść do tego rodzaju usług dla mieszka ńców wsi takich jak: Niestachów, Cisów, Widełki. Mieszka ńcy Niestachowa korzystaj ą z usług ochrony zdrowia w miejscowo ści Radlin gmina Górno. Mieszka ńcy gminy korzystaj ą z całej gamy usług zdrowia znajduj ących si ę w aglomeracji kieleckiej.

Bazuj ąc na niew ątpliwie korzystnych warunkach przyrodniczych i kulturowych i tworz ąc w gminie na bazie tych elementów sprawnie funkcjonuj ący organizm turystyczny, mo żna zakłada ć wzrost popytu na usługi rehabilitacji, jak równie ż na podstawowy zakres usług zdrowia.

∑ Kultura, wypoczynek, sport

Amatorski ruch artystyczny na terenie naszej gminy koncentruje si ę głównie wokół dwu zinstytucjonalizowanych form, tj. Miejsko - Gminnego O środka Kultury w Daleszycach oraz prawie we wszystkich szkołach zlokalizowanych na terenie gminy.

Przybiera on zró żnicowane formy wyrazu od ta ńca i śpiewu kultywuj ących tradycj ę ziemi daleszyckiej i regionu świ ętokrzyskiego, po twórczo ść literack ą i teatraln ą. Ostatnie z wymienionych rozwijane s ą głównie przez szkoły z terenu gminy. Szeroki jest odbiór społeczny działalno ści artystycznej: od dzieci i młodzie ży szkolnej po dorosłych mieszka ńców gminy. Uczestnicy ruchu artystycznego bior ą udział w wi ększo ści imprez kulturalno-oświatowych organizowanych na terenie gminy (szkoły, poszczególne sołectwa, w tym głównie – co zrozumiałe – Daleszyce). Taki zakres działalno ści sił ą faktu przynosi wielorakie korzy ści dla mieszka ńców gminy w ró żnych

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

grupach wiekowych. Starszej generacji mieszka ńców pozwala czynnie rozwija ć tradycje kulturowe regionu; u młodzie ży kształtuje wła ściw ą postaw ę wobec zarówno tradycji jak i nowych i najnowszych trendów kultury artystycznej, wreszcie – co bardzo istotne – kształtuje społecznie po żą dane wzory zachowa ń w śród dzieci i młodzie ży.

Amatorski ruch artystyczny w Gminie Daleszyce, niezale żnie od swojej powszechno ści, odnosił i odnosi spektakularne sukcesy poza granicami gminy: na szczeblu powiatu, województwa i ogólnopolskim. Jest to dowodem ogromnego zaanga żowania jego promotorów i wykonawców.

Na terenie gminy działa Gminny Ludowy Klub Sportowy “Spartakus”, który w latach 1989/99 grał w III lidze piłkarskiej. Obecnie z powodzeniem gra w IV lidze. Dru żyna młodzików “Spartakusa” dwukrotnie, w latach 2000-2001, zaj ęła I miejsce w turnieju “Piłkarska kadra czeka”.

∑ Pomoc społeczna

Liczb ę bezrobotnych w gminie Daleszyce w latach 2004 -2008 przedstawia nast ępuj ące zestawienie:

Rok Ogólna liczba Kobiety Męż czy źni Liczba Stopa bezrobotnych Ludno ści bezrobocia 2008 1215 649 566 15136 8,0 2007 1167 642 525 14961 7,8 2006 1348 695 653 14798 9,1 2005 1698 811 887 14615 11,6 2004 1723 837 886 14587 11,8

Jak wynika z powy ższego zestawienia bezrobocia w Gminie Daleszyce w analizowanym okresie wykazywało tendencj ę spadkow ą w roku 2007 było o 4 punkty procentowe ni ższe ni ż w 2004 , nieznaczny wzrost o 0.2% odnotowano tylko w 2008 r. Na przestrzeni tych lat zmieniła si ę struktura płci osób pozostaj ących bez pracy - na pocz ątku badanego okresu przewa żaj ącą grup ą bezrobotnych byli m ęż czy źni, tak w nast ępnych latach dominuj ą kobiety.

Wydatki bud żetu gminy Daleszyce na opiek ę społeczn ą w latach 2005– 2008 obrazuje tabela:

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

WYDATKI NA ZADANIA WYDATKI NA ZADANIA ROK OGÓŁEM ZLECONE WŁASNE 2008 890069 524962 365107 2007 752750 395229 357521 2006 819565 572464 246101 2005 491661 241203 250458

W latach 2005-2008 sukcesywnie wzrastały wydatki z bud żetu Gminy Daleszyce na świadczenia przyznaane na mocy przepisów ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. W analizowanym okresie nast ąpił wzrost nakładów Gminy Daleszyce na świadczenia z pomocy społecznej o blisko 45%.

Wg. stanu prawnego na dzie ń 1.11.2009r. świadczenia z pomocy społecznej świadczone s ą w postaci:

1. zada ń zleconych: a zasiłki celowych na pokrycie wydatków zwi ązanych z kl ęsk ą żywiołow ą lub ekologiczn ą,

b specjalistycznych usług opieku ńczych w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi,

2. zada ń własnych: a zasiłków stałych

b zasiłków celowych

c specjalnych zasiłków celowych.

d zasiłków okresowych

e posiłku

f refundacji kosztów pobytu w domu pomocy społecznej

g sprawienia pogrzebu

h usług opieku ńczych

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

i schronienia

j pracy socjalnej

Do najcz ęś ciej wyst ępuj ących przyczyn udzielania świadcze ń z pomocy społecznej nale żą : 1. ubóstwo

2. bezrobocie

3. niepełnosprawno ść

4. wielodzietno ść

5. długotrwała lub ci ęż ka choroba

6. bezradno ść w sprawach opieku ńczo-wychowawczych.

Wśród osób korzystaj ących z pomocy społecznej przewa żaj ą kobiety 75% i osoby w wieku 18-45 lat pozostaj ące w zwi ązkach mał żeńskich, posiadaj ące trzy lub wi ęcej dzieci.

Poni ższa tabela ilustruje struktur ę wieku i płci osób obj ętych świadczeniami z pomocy społecznej w Gminie Daleszyce w roku 2008:

Wiek Kobiety Męż czy źni 18-25 36 6,6 8 4,5 26-35 148 27,4 19 10,6 36-45 177 32,4 33 18,4 46-55 133 24,4 71 39,7 56-65 32 5,8 42 23,4 66 i wi ęcej 19 3,4 6 3,4

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Stan infrastruktury ekonomicznej

∑ Usługi komercyjne

Popyt na usługi komercyjne, w gminie Daleszyce, ich rozmieszczenie i struktura kształtowały si ę pod wpływem przemian społecznych i ekonomicznych, takich jak: rozmieszczenie ludno ści i struktura wieku.

Na terenie gminy Daleszyce obserwuje si ę najwi ęcej podmiotów gospodarczych z zakresu: kupno, remont, sprzeda ż samochodów, handel art. spo żywczymi i przemysłowymi, usług remontowo - budowlanych i usług transportowych.

Najbardziej pr ęż ne pod wzgl ędem usług komercyjnych s ą miejscowo ści: Daleszyce, Niestachów, Mójcza, Suków, Borków.

Dochody bud żetu gminy Daleszyce w latach 2001-2008 z tytułu podatku od środków transportowych i wpływu z usług przedstawia poni ższa tabela:

DOCHÓD BUD ŻETU DOCHÓD BUD ŻETU DOCHÓD GMINY GMINY ROK BUD ŻETU GMINY - PODATEK OD - PODATEK Z WPŁYWÓW - LICZBA OGÓLNA ŚRODKÓW Z USŁUG TRANSPORTU

2008 35773153 296126 76879

2007 32341781 310528 64324

2006 28332805 285222 74147

2005 28656805 243437 62842

2004 23834909 192670 36478

2003 20594626 267836 -

2002 20248021 157742 25231

2001 20505615 134913 25168

Z powy ższego zestawienia wynika, że 0,21% liczby ogólnej dochodu bud żetu gminy Daleszyce stanowiła podatek z wpływów z usług, natomiast 0,83% liczby ogólnej dochodu bud żetu gminy Daleszyce stanowiła podatek od środków transportu.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Usługi komercyjne s ą wa żną i dynamicznie rozwijaj ącą si ę gał ęzi ą gospodarki gminy Daleszyce, przynosz ącą dochody nie tylko ich wła ścicielom, lecz tak że po średnio gminie i maj ącą znaczny udział w tworzeniu nowych miejsc pracy.

Wyró żnikiem usług komercyjnych jest ich cz ęsto rynkowy charakter, a ingerencja władz samorz ądowych jest znacznie ograniczona. Pewien wyj ątek stanowi ą targowiska, których organizowanie i utrzymywanie, zgodnie z ustaw ą o samorz ądzie terytorialnym, jest zadaniem własnym gminy.

Sie ć usług komercyjnych w powi ązaniu z sieci ą usług publicznych, w oparciu o w ęzły komunikacyjne tworz ą tzw. "kr ęgosłup urbanistyczny", zatem prawidłowe rozmieszczenie usług na terenie gminy odgrywa istotn ą rol ę w kształtowaniu si ę struktury przestrzennej gminy Daleszyce.

Miasto Daleszyce jest zorganizowan ą struktur ą przestrzenn ą w której obserwuje si ę w obr ębie rynku wzmo żon ą koncentracj ę usług komercyjnych i usług publicznych, tworz ących wyró żniaj ące si ę centrum miejscowo ści.

Sektor usługowy jest w Polsce uznawany za barometr przemian gospodarczych i wraz z okresem wychodzenia Polski z okresu przej ściowego i wzrostem gospodarczym, udział sektora usługowego b ędzie gwałtownie rósł.

∑ Turystyka

O skali atrakcyjno ści turystycznej gminy świadcz ą : • atrakcyjno ść kulturowa , • atrakcyjno ść przyrodnicza • struktura bazy noclegowej i żywieniowej.

Gmina Daleszyce to najwi ększa w powiecie Kieleckim - s ąsiadka Kielc - stolicy regionu, pozostaj ąca w otulinie malowniczych, przyjaznych tury ście Gór Świ ętokrzyskich.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Atrakcyjno ść kulturowa

O atrakcyjno ści kulturowej gminy Daleszyce świadczy zarówno zorganizowana działalno ść kulturowa, jak i zabytki kultury materialnej, pamiątki narodowe, zwyczaje i obyczaje (działalno ść zespołów folklorystycznych) oraz wszelkie formy odr ębno ści kulturowej.

Działalno ść zorganizowan ą prowadzi o środek kultury w Daleszycach, 1 biblioteka znajduj ąca si ę równie ż w Daleszycach oraz jej 2 filie. Zakres tej formy działalno ści nie nale ży do szerokich.

Drugie oblicze kulturowo ści gminy Daleszyce, stanowi nasycenie obiektami zabytkowymi. Są to obiekty głównie z XIX - XX w,, w szczególno ści z XVII w., układ urbanistyczny Daleszyc z XVI-XIX w., ko ściół w Daleszycach - Xlllw.

Nasycenie obiektami zabytkowymi w gminie Daleszyce jest średnie, najwi ększe obserwuje si ę w Daleszycach. Miejscowo ść ta miała swój pocz ątek w XII w. Zachował si ę do dnia dzisiejszego interesuj ący układ urbanistyczny z XVI - XIX w. Niezmieniona w swej formie została ul. Głowackiego (dawna ul. Zaduszna), z zabytkow ą drewnian ą zabudow ą (głównie z XIXw.). Serce Daleszyc - centrum, ma specyficzny nastrój małego miasta.

Niezwykłe warto ści kulturowe posiadaj ą takie wsie jak: Mójcza, Cisów, Suków, Widełki. Mójcza - pocz ątki tej miejscowo ści si ęgaj ą XI w.; w XIII w. prowadził tamt ędy szlak handlowy.

Cisów - miejscowo ść ta jest poło żona na wysoko ści 400 m.n.p.m.; w 1700r. Mieszkał tu Jan Chryzostom Pasek.

Suków - wie ś pojawia si ę w dokumentach pisanych w 1470r, jako „Sułków".

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Widełki - w jej rejonie wyst ępuj ą skały pochodzenia wulkanicznego; w pobli żu wsi znajduje si ę góra Zamczysko, na szczycie której znajduj ą si ę ślady dawnej warowni.

W miejscowo ściach tych znajduje si ę stara drewniana zabudowa (XIX, XX w.), której tak charakterystyczne elementy jak: drewniane detale sztuki ciesielskiej, w ąskie ukształtowanie działek - np. Daleszyce, usytuowanie zabudowy szczytem do drogi - np.: Mójcza, stanowi ą o atrakcyjno ści pod wzgl ędem kulturowym i przydatno ści do celów turystycznych.

Na terenie gminy Daleszyce w obr ębie Cisowsko - Orłowi ńskiego Parku Krajobrazowego spotyka si ę liczne pami ątki narodowe - miejsca akcji partyzanckich z czasów li wojny światowej, mi ędzy innymi miejsca walk AK pod dowództwem słynnego „Barabasza". Kultura w gminie Daleszyce nie jest dziedzin ą pierwszoplanow ą, Dziedzina ta jest najbardziej zaniedban ą stron ą życia i postrzega si ę coraz to wi ększy spadek aktywno ści kulturalnej.

Najwi ększ ą atrakcyjno ść pod wzgl ędem kulturowym posiadaj ą miejscowo ści i ich okolice: Daleszyce, Cisów, Widełki, Suków.

W dzisiejszej sytuacji zabytki architektury, kultury materialnej, tradycyjne umiej ętno ści, wszelkie formy odr ębno ści lokalnej powinny by ć chronione przy jednoczesnym wykorzystaniu ekonomicznym. Niektóre z nich tylko w ten sposób mog ą pozyska ć finansowe podstawy rewaloryzacji i zachowania. Wymaga to aktywnego, pomysłowego i komercyjnego podej ścia do tej problematyki.

Z drugiej strony brak jest preferencji dla wła ścicieli i u żytkowników, za spoczywaj ące na nich obowi ązki i ograniczenia sposobu u żytkowania. W takiej sytuacji rygor nakazów i zakazów planistyczno - konserwatorskich mo że przynie ść tylko cz ęś ciowe rezultaty.

Przedsi ęwzi ęcia polegaj ące na wykorzystaniu warto ści kulturowych, jako czynnika rozwoju ekonomicznego, podejmowane mog ą by ć przez rozmaite jednostki pocz ąwszy od pojedynczych, prywatnych osób, na spółkach sko ńczywszy. Umowa o zarz ądzaniu instytucj ą kulturaln ą pomi ędzy samorz ądem, a organizatorem stałaby si ę w takiej sytuacji klasycznym kontraktem mened żerskim.

Ka żde udane przedsi ęwzi ęcie z udziałem finansów z innych źródeł np.: prywatnych zwi ększy powodzenie nast ępnych takich działa ń. Wzrosłaby społeczna świadomo ść warto ści tradycji kulturowych, oraz zainteresowanie inwestora t ą dziedzin ą biznesu, a dochody tym sposobem uzyskane słu żyłyby nast ępnym przedsi ęwzi ęciom prozabytkowym.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Atrakcyjno ść przyrodnicza

Do walorów przyrodniczych gminy Daleszyce nale żą m.in.:

• urozmaicona rze źba terenu, • du że kompleksy le śne, • cieki wodne oraz zbiorniki wodne przeznaczone m.in. do celów rekreacyjnych, • du ża liczba obszarów i obiektów chronionych.

Obszar gminy odznacza si ę urozmaicon ą rze źbą terenu. W znacznej cz ęś ci ma charakter górzysty i pagórkowaty.

Daleszyckie lasy stanowi ą „zielone płuca" aglomeracji świ ętokrzyskiej i nale żą do Europejskiej Sieci Ekologicznej - ECONET - obszar węzłowy o znaczeniu krajowym. Lasy porastaj ą 58% powierzchni gminy. Charakteryzuj ą si ę du żą ró żnorodno ści ą siedlisk, bogactwem zespołów ro ślinnych i flory. Wyró żniono tu ponad 20 typów siedlisk - od boru suchego do olsu, z bogatymi zespołami ro ślinnymi. W lasach i na torfowiskach żyje wiele gatunków zwierz ąt, w tym chronionych i rzadkich. Na uwag ę zasługuje bóbr europejski, który po przeprowadzonej introdukcji na te tereny znalazł tu sprzyjaj ące warunki do swego rozwoju.

Niewielkie, ale liczne cieki wodne sprzyjaj ą uprawianiu w ędkarstwa, s ą te ż miejscem kąpieli. Do tego ostatniego celu słu żą przede wszystkim dwa zbiorniki wodne – w Borkowie oraz Wojciechowie.

Walory krajobrazowe gminy wynikaj ą z cech środowiska przyrodniczego. Na du żą atrakcyjno ść wpływa urozmaicona rze źba terenu w poł ączeniu z kompleksami le śnymi a tak że ciekami wodnymi o naturalnym przebiegu.

Gmina Daleszyce znajduje si ę w zasi ęgu Cisowsko - Orłowi ńskiego Parku Krajobrazowego wraz z Cisowsko – Orłowińskim Obszarem Chronionego Krajobrazu oraz Podkieleckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.

Na terenie gminy wyst ępuje du ża ilo ść istniej ących form ochrony przyrody, takich jak:

• rezerwaty przyrody:

- „Cisów im. prof. Zygmunta Czubi ńskiego”, - „Białe Ługi”, - „Słopiec”,

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

• użytki ekologiczne:

- „Bagno”, - „Torfowisko przej ściowe”’

• zespół przyrodniczo – krajobrazowy – „Ostra Górka”,

• stanowisko dokumentacyjne,

• pomniki przyrody o żywionej,

• pomniki przyrody nieo żywionej.

Atrakcyjne i dobrze zachowane walory przyrodniczo - krajobrazowe stanowi ą podstaw ę do rozwoju turystyki w gminie Daleszyce. Cz ęść lasów jest przydatnych do rekreacji i tworzenia parków le śnych bez ogranicze ń. Natomiast cz ęść nale ży udost ępni ć dla turystyki pieszej wył ącznie po wyznaczonych szlakach. Du ża atrakcyjno ść krajobrazowa, lesisto ść , naturalnie rozwini ęta sie ć rzeczna, istniej ące i projektowane zbiorniki wód powierzchniowych to główne walory przyrodnicze gminy Daleszyce. Dodatkowym plusem umo żliwiaj ącym wykorzystanie ww. walorów turystycznych gminy jest jej dobra dost ępno ść .

Mieszka ńcy Kielc ch ętnie korzystaj ą z uroków przyrodniczo - krajobrazowych gminy Daleszyce, maj ąc mo żliwo ść dojazdu nie tylko własnym pojazdem, ale równie ż kursuj ącym na tej trasie autobusem MPK. Wzajemne zale żno ści pomi ędzy turystyk ą a transportem maj ą ogromne znaczenie dla rozwoju obu tych dziedzin. Usługi transportowe uznawane s ą za czynnik dynamizuj ący ruch turystyczny.

Struktura bazy noclegowej i żywieniowej i ruch turystyczny na terenie gminy

Sytuacja w gminie Daleszyce na dzie ń dzisiejszy w zakresie bazy noclegowej nie rysuje si ę najlepiej. Wła ściwie jedynie w obr ębie zbiornika wodnego w Borkowie powstało kilka o środków dysponuj ących miejscami noclegowymi.

Infrastruktura turystyczna w gminie skupia si ę głównie nad zbiornikiem wodnym w Borkowie, gdzie zlokalizowane s ą o środki wypoczynkowe. S ą to:

• Ośrodek szkoleniowo – wypoczynkowy „Exploris” (56 miejsc noclegowych – całorocznych),

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

• Ośrodek rekreacyjno – wypoczynkowy „Jodła" (97 miejsc noclegowych – czynny w sezonie maj-wrzesie ń),

• Ośrodek wypoczynkowy „Uroczysko” (150 miejsc noclegowych – czynny w sezonie),

• Dawny O środek Jazdy Konnej „Amazonka" (80 miejsc noclegowych).

• Ośrodek wypoczynkowo-gastronomiczny „ Karczma ” w Sukowie

• Ośrodek wypoczynkowo-gastronomiczny „Sosnowy Dwór” w Sukowie (20 miejsc noclegowych)

Ponadto w Kaczynie funkcjonuje o środek charytatywny dla dzieci (Caritas Kielecka), o charakterze wypoczynkowym. Aktualny stan bazy noclegowej wskazuje na brak obiektów o średnim standardzie świadczonych usług tj.: pensjonatów, obiektów zbiorowego zakwaterowania, o środków szkoleniowo – wypoczynkowych. Znaczne wyeksploatowanie bazy o ni ższym standarcie pogł ębia deficyt miejsc noclegowych wyst ępuj ący w tej grupie.

Zaspokojenie szybko rosn ących potrzeb w tym zakresie wymaga wsparcia inicjatyw ”małego biznesu".

We wsiach, takich jak: Marzysz, Borków, Komórki wytworzył si ę w latach powojennych z uwagi na niezwykłe walory krajobrazowe - przyrodnicze trend budownictwa letniskowego, zwi ązanego z wypoczynkiem letnim - weekendowym.

Są plusy i minusy tego zjawiska. Minusem na pewno jest strona estetyczna, bowiem budownictwo to cechuje chaotyczno ść , nieestetyczno ść , brak nawi ązania do budownictwa regionalnego.

Letniskowce były nader cz ęsto stawiane na terenach nie przeznaczonych do zabudowy. Brak jest "ko ść ca urbanistycznego", zró żnicowanych pod wzgl ędem charakteru wn ętrz urbanistycznych i ich logicznej hierarchii. Sama forma architektoniczna elementów zabudowy jest pretensjonalna, nadmiernie dominuj ąca, niezgodna z funkcj ą.

Cz ęsto na terenach zabudowy letniskowej zostały postawione budynki o gabarytach wskazuj ących na ich całoroczne wykorzystanie jako budynki mieszkalne.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

W gminie Daleszyce s ą podstawy do rozwoju tzw. turystyki wiejskiej.

• Na obszarze gminy Daleszyce funkcjonuje 33 gospodarstwa agroturystyczne, w tym – 16 zrzeszonych w działaj ącym od 6 lat Stowarzyszeniu Gospodarstw Agroturystycznym „ Żeremie”, zapewniaj ąc zwłaszcza: wiejskie jadło, łowienie ryb, zbieranie jagód i grzybów, wypoczynek w siodle a tak że mo żliwo ść uczestnictwa w gospodarskim obrz ądku. Do gminy Daleszyce zapraszaj ą liczne gospodarstwa agroturystyczne

Wsie takie jak: Cisów, Widełki, Szczecno, Sieraków, posiadaj ą szczególne walory pozwalaj ące na rozwój takiej, a nie innej formy wypoczynku. Najcenniejszymi walorami turystyki wiejskiej s ą:

• mo żliwo ść kontaktu z mało zmienionym i nie zanieczyszczonym środowiskiem przyrodniczym, • cisza, spokój, niewielki ruch, • mo żliwo ść kontaktu z życiem wiejskim, zwierz ętami domowymi i pracami rolnymi, folklorem wsi.

Turystyka wiejska jest przyjazna środowisku naturalnemu oraz jest sektorem gospodarki turystycznej, zarówno dla oferuj ącego jak i korzystaj ącego z tej formy wypoczynku.

Inn ą form ą wypoczynku wyst ępuj ącą na terenie gminy Daleszyce jest turystyka krajoznawcza. Przez obszar gminy przebiegaj ą trasy turystyczne – niebieski i żółty szlak turystyczny oraz przyrodnicza ście żka dydaktyczna.

Szlak niebieski jest fragmentem znanego szlaku turystycznego o długo ści 69 km, prowadz ącego z Ch ęcin, przez Kielce do Łagowa. Na całej swej długo ści, w tym tak że na terenie gminy Daleszyce, przebiega głównie przez tereny le śne. Prowadzi przez kilka znacz ących wzniesie ń - Gór ę Zalasn ą, Otrocz, Sikorz ą, Wrze śni ę, Stołow ą i Włochy. Na jego trasie znajduje si ę pomnik przyrody na G. Wrze śni oraz rezerwat „Cisów”, a tak że miejsce pami ęci narodowej - pomnik „Barabasza” u podnó ża G. Wrze śni i „droga krzy żowa” na G. Zalasnej. Szlak przebiega przez Daleszyce co umo żliwia tury ście obejrzenie miejscowo ści.

Drugi szlak jest mniej znany i rzadziej odwiedzany. Prowadzi z Widełek, przez Raków, do Szydłowa. W Widełkach ł ączy si ę ze szlakiem niebieskim. Na terenie gminy znajduje si ę jedynie jego niewielki odcinek (ok.3 km), w miejscowo ści Widełki.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Przyrodnicza ście żka dydaktyczna „Cisów – Góra Wrze śnia – Daleszyce” oznakowana przez Zarz ąd Świ ętokrzyskich i Nadnidzia ńskich Parków Krajobrazowych pokrywa si ę z odcinkiem niebieskiego szlaku turystycznego. Ma długo ść 10,5 km i 8 przystanków.

W Niestachowie funkcjonuje od sezonu zimowego 2007/2008 wyci ąg narciarski

Wyst ępuj ą tu nast ępuj ące formy turystyki: weekendowa, krajoznawcza, oraz turystyka wiejska.

Gmina predysponowana jest głównie do rozwoju turystyki mi ękkiej łagodnej, przyjaznej środowisku, ze wzgl ędu na walory przyrodniczo - kulturowe.

Koncepcja rozwoju turystyki na terenie Miasta i Gminy Daleszyce została opracowana m.in. w Planie Rozwoju Lokalnego Gminy Daleszyce opracowanego przez Agencje Rozwoju Regionalnego i jej zało żenia znalazły si ę równie ż w Lokalnej Strategii Rozwoju Lokalnej Grupy Działania „Białe Ługi”.

Na terenie Gminy Daleszyce znajduj ą si ę Trasy Rowerowe, które wiod ą przez najpi ękniejsze miejsca okolicy. Trasy o ł ącznej długo ści blisko 350 km zostały poprowadzone w taki sposób aby nie sprawiały kłopotów nawet pocz ątkuj ącym miło śnikom turystyki rowerowej. Dodatkowymi atrakcjami jedno śladowych podró ży s ą liczne zabytki architektury i kultury ludowej m. in. Ko ściół w Cisowie i Kamienny kr ąg w Widełkach.

Relatywnie mała wyst ępuj ąca tu baza noclegowa, a wła ściwie brak tanich obiektów noclegowych: domów wycieczkowych, schronisk młodzieżowych, dost ępnych dla dzieci I młodzie ży, stanowi barier ę dla rozwoju turystyki w gminie Daleszyce.

∑ Przemysł

Z uwagi na to, że gmina Daleszyce w cało ści obj ęta jest formami ochrony przyrody na tym terenie przemysł nie jest wiod ącą dziedzin ą gospodarki. Udział sektora prywatnego w przemy śle daleszyckim jest du ży i wynosi 78,9%.

Liczba zakładów drobnego przemysłu jest niewielka, liczba zatrudnionych w przemy śle analogicznie równie mała.

Przemysł na terenie gminy Daleszyce to głównie drobne zakłady wytwórcze i punkty usługowe ( samochodowe, kamieniarskie, obróbki drewna, ubojnie z masarni ą, liofilizacja zdrowej żywno ści, przetwórstwo tłuszczów zwierz ęcych ), zaliczaj ące si ę do obiektów o znikomym, ujemnym wpływie na stan środowiska, (zakłady s ą wyposa żone w urz ądzenia chroni ące środowisko przed ich szkodliwym wpływem).

Najwi ększymi przedsi ębiorstwami s ą:

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

- Zakład Masarski „Zychowicz” w Daleszycach

- Przedsi ębiorstwo P.U.H. „AWEX” – Daleszyce – produkcja spo żywcza,

- „TES” – Spółka z o.o. – Niwy – materiały budowlane (izolacyjne).

Mo żliwo ści chronienia zakładów i utrzymywania poziomu zatrudnienia ze strony władz samorz ądowych s ą praktycznie znikome; mo żna rozwa żać warianty odmiennego wykorzystania terenów podupadłych zakładów.

Mieszkalnictwo

W strukturze gminy przewa ża zabudowa mieszkaniowa zagrodowa, funkcj ą uzupełniaj ącą jest zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna. Na terenie gminy nie funkcjonuj ą spółdzielnie mieszkaniowe brak jest te ż typowego budownictwa wielorodzinnego. W gminie Daleszyce zdecydowana wi ększo ść mieszka ń stanowi własno ść prywatn ą.

Wg danych Urz ędu Statystycznego stan zasobów mieszkaniowych na koniec 2007r. wynosił 4163 mieszka ń, w których było 15477 izb o powierzchni u żytkowej 329000 m 2. Mieszka ń oddanych do u żytku było 26, w których było 153 izb, o powierzchni u żytkowej 2543 m 2.

Liczba oddanych mieszka ń w gminie Daleszyce wzrosła od 2000 r., o 966 mieszka ń co odpowiada tendencji panuj ącej w województwie świ ętokrzyskim w województwie.

Aspekty obronne

Istotne znaczenie dla bezpiecze ństwa i ochrony mieszka ńców gminy maj ą przedsi ęwzi ęcia z zakresu obrony cywilnej, jakie nale ży uwzgl ędnia ć na ró żnych poziomach działa ń zwi ązanych z zagospodarowaniem przestrzennym gminy, ze szczególnym uwzgl ędnieniem ustale ń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i wymaga ń w toku działalno ści inwestycyjnej w oparciu o wytyczne wojewódzkich słu żb zarz ądzania kryzysowego, ochrony ludno ści i spraw obronnych.

Do przedsi ęwzi ęć z zakresu obrony cywilnej nale ży:

• budowle ochronne , • urz ądzenia specjalne do przeprowadzania odka żania i dezaktywacji sprz ętu i odzie ży oraz zabiegów sanitarnych ludno ści,

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

• alarmowanie i powiadamianie mieszka ńców w przypadku zagro żeń, • zaciemnianie i wygaszanie zewn ętrznego o świetlenia • zaopatrzenie w wod ę w warunkach specjalnych, • zachowanie odpowiednich wymaga ń dotycz ących formy przestrzennej i struktury wewn ętrznej zabudowy, • nie wskazywanie nowych terenów pod zabudow ę w bezpo średniego zagro żenia powodziowego.

2.5.2 Uwarunkowania wynikaj ące z jako ści życia mieszka ńców

Poprawa jako ści życia mieszka ńców na terenie gminy Daleszyce warunkowana jest:

V Poszerzeniem zakresu świadczonych usług publicznych – szczególnie usług zdrowia, kultury, sportu i rekreacji, a co za tym idzie zwi ększeniem dost ępno ści do tego rodzaju usług;

V Wzmo żeniem aktywno ści gospodarczej mieszka ńców gminy poprzez wspomaganie drobnej przedsi ębiorczo ści - rozwijanie drobnych zakładów produkcyjno – usługowych, przetwórstwa rolno - spo żywczego;

V Wykreowaniem poda ży i popytu na formy rekreacji wypoczynku zwi ązane z lasem i wod ą ( agroturystyka, małe pensjonaty);

V Rozwojem działalno ści gospodarczej, podporz ądkowanej zachowaniu warto ści środowiska przyrodniczego, które stanowi główny walor turystyczny;

V Powstaniem planowanych zbiorników wodnych, których realizacja zwi ększyłaby zapotrzebowanie na usługi turystyczno – rekreacyjne na terenie gminy;

V Przeprowadzeniem remontów i modernizacji starych zasobów mieszkaniowych na terenie gminy;

V Stworzeniem warunków dla lepszego wykorzystania infrastruktury technicznej poprzez jej racjonaln ą rozbudow ę i modernizacj ę;

V Wyrównaniem dysproporcji w obsłudze infrastruktury technicznej na obszarze gminy.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

2.6 Uwarunkowania wynikaj ące, ze stanu rolniczej przestrzeni produkcyjnej

2.6.1 Charakterystyka stanu istniej ącej rolniczej przestrzeni produkcyjnej

Podstawowe dane liczbowe charakteryzuj ące ekologiczn ą struktur ę gleb

Powierzchnia u żytków rolnych wynosiła wg danych WUS-Kielce z 2003 r. -7763 ha i stanowi 34,97% ogólnej powierzchni gminy ( średnio w województwie wska źnik ten kształtuje si ę na poziomie 61,40%).

Tabela: Struktura u żytków rolnych Użytki rolne w Pa ństwowe Niepa ństwowe ogółem % użytków (ha) w (ha) w (ha) rolnych Grunty orne 142 5312 5454 70,26 Sady 3 92 95 1,22 Łąki 66 1505 1571 20,24 Pastwiska 26 617 643 8,28 Ogółem 237 7526 7763 100

Grunty rolne, które uwzgl ędniaj ą u żytki rolne oraz grunty rolne zabudowane, grunty pod stawami i grunty pod rowami zajmuj ą powierzchni ę 8253 ha, co stanowi 37,18% ogólnej powierzchni gminy. O rolniczym charakterze gminy świadczy liczba 2532 gospodarstw posiadaj ących powy żej 1 ha u żytków rolnych, przy całkowitej liczbie 2788 indywidualnych gospodarstw rolnych. S ą to z reguły niewielkie gospodarstwa rolnicze o powierzchni 3-5 ha. Z uwagi na nisk ą klas ę bonitacyjn ą gleb ( przewaga IVb, V, VI) ich produkcyjno ść jest niezbyt wysoka.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Tabela: Struktura przydatno ści rolniczej gleb Wyszczególnienie Kompleksy gruntów ornych Kompleksy użytków zielonych

1 2 3 4 5 6 7 8 9 1z 2z 3z

- 0,6 3,1 0,9 12,5 25,7 38,5 6,3 11,8 - - - Grunty orne

(100%)

------49,5 50,5 Użytki zielone

(100%)

Gmina charakteryzuje si ę (jak ju ż wspomniano) bardzo niekorzystnymi warunkami przyrodniczymi rozwoju rolnictwa, co potwierdza wska źnik bonitacji u żytków rolnych wynosz ący 0,73 pkt. Oznacza to, że przeci ętny hektar przeliczeniowy posiada klas ę bonitacyjn ą nieco poni żej – V, w ramach której wi ększo ść gruntów jest obecnie nieopłacalna w u żytkowaniu rolniczym.

∑ Dane liczbowe i wska źniki uzupełniaj ące charakterystyk ę gleb

Ogólny wska źnik jako ści rolniczej przestrzeni produkcyjnej( wg JUNG Puławy w skali 120 punktowej wynosi zaledwie 45,4 pkt i klasuje gmin ę na trzecim od ko ńca miejscu w województwie ( po gminie Skar żysko – Ko ścielne i mie ście Skar żysko Kamienna), w województwie ten wska źnik wynosi 68,1 pkt . Na tak nisk ą bonitacj ę rolniczej przestrzeni produkcyjnej wpływa zarówno bardzo niska jako ść gleb ( grunty klasy bonitacyjnej V-VI zajmuj ą 77,1% areału u żytków rolnych) jak i niekorzystny agroklimat (wska źnik bonitacji agroklimatu wynosi 9,0 pkt., podczas, gdy średni wska źnik dla województwa kształtuje si ę na poziomie 10,5 pkt.). Mniej korzystne od średnich wojewódzkich s ą tak że warunki wodne w glebie (wska źnik stosunków wodnych w glebie wynosi 2,4 pkt., podczas, gdy średni wska źnik dla województwa kształtuje si ę na poziomie 3,4 pkt.) oraz ukształtowania terenu dla potrzeb rolnictwa (wska źnik przydatno ści dla rolnictwa rze źby terenu wynosi 2,6 pkt., podczas, gdy średni wska źnik dla województwa kształtuje si ę na poziomie 2,9 pkt.). Tereny o najni ższej bonitacji rze źby terenu skupiaj ą si ę we wschodniej cz ęś ci gminy.

Ogółem tereny o niekorzystnej i małokorzystnej dla rolnictwa rze źbie terenu zajmuj ą 46% u żytków rolnych za ś gleby erodowane w stopniu silnym i bardzo silnym stanowi ą 1,5 % gruntów rolnych.

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Procentowy udział u żytków rolnych poło żonych w poszczególnych przedziałach spadków terenu przedstawia si ę nast ępuj ąco:

Grupy spadków terenu Gmina 0-3° 3-6° 6-10° 10-15° >15°

gm. Daleszyce w % 54 21 14 9 2

Województwo w % 62 23 10 4 1

Wysoki poziom zakwaszenia gleb zwłaszcza w centralnej i wschodniej cz ęś ci gminy (gleby bardzo kwa śne i kwa śne zajmuj ą ł ącznie 71% u żytków rolnych a w województwie 54%).

Gleby wykazuj ą ni ższ ą ni ż średni ą w województwie naturaln ą zawarto ść pierwiastków plonotwórczych w glebach, zwłaszcza magnezu ( udział gleb o bardzo niskiej zawarto ści Mg wynosi w gminie 47%, a w województwie 23%) oraz fosforu (w gminie bardzo nisk ą zawarto ść P 205 wykazuje 39% gleb za ś w województwie 27% gleb).

Stopie ń zakwaszenia gleb oraz zawarto ści przyswajalnych form: fosforu, potasu i magnezu w gminie Daleszyce kształtuj ą si ę nast ępuj ąco:

A. Zakwaszenie (odczyn w "pH") - % ogółu gleb.

bardzo kwa śny kwa śny lekkokwa śny oboj ętny zasadowy

43 28 14 13 2

B. Zawarto ść P 205, K 2O i Mg (% gleb).

Fosfor Potas Magnez

bardzo niska 15 19 37

niska 41 32 14

średnia 22 21 19

wysoka 9 12 14

bardzo wysoka 13 16 16

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Niesprzyjaj ące s ą równie ż warunki agrarne. Gmina zalicza si ę do obszarów o najwy ższym w regionie rozdrobnieniu gospodarstw indywidualnych ( średni areał jednego gospodarstwa wynosi zaledwie 2,79 ha u żytków rolnych) oraz bardzo niskim udziałem gospodarstw wi ększych obszarowo (gospodarstwa powy żej 10 ha stanowi ą w gminie 1,8%, a w województwie 4,3%).

Nieco mniej uci ąż liwa jest natomiast szachownica gruntów. Na jedno gospodarstwo przypada w gminie 3,4 działki ( w województwie – 3,8 działki), za ś średnia odległo ść najdalej poło żonej działki od siedliska wynosi 1,7 km (w województwie 2,0 km).

Korzystnym elementem jest natomiast stosunkowo dobry stan ekologiczny gleb. Zdecydowana wi ększo ść terenów rolnych posiada stopie ń zanieczyszczenia gleb metalami ci ęż kimi i siark ą siarczanow ą – „0” lub „I” co oznacza brak przeciwwskaza ń do rozwoju produkcji ekologicznej.

∑ Charakterystyka i zró żnicowanie przestrzenne gleb

Zgodnie z regionalizacj ą glebowo-rolnicz ą opracowan ą przez JUNG Puławy, gmina Daleszyce zakwalifikowana jest do regionu Daleszycko - Rakowskiego, charakteryzuj ącego si ę wysok ą przewag ą gleb żytnich o bardzo słabej i słabej przydatno ści rolniczej, wytworzonych głównie z piasków, średniokorzystnej rze źbie terenu i warunkach wodnych w glebie oraz wysokim udziale u żytków zielonych w strukturze u żytków rolnych. Mo żliwo ści intensyfikacji rolnictwa z uwagi na niewielki dobór ro ślin i małokorzystne warunki agroklimatyczne s ą niewielkie. W układzie przestrzennym nieco korzystniejsze ni ż średnie w gminie warunki glebowe s ą we wsiach, w których wyst ępuj ą wi ększe masywy gleb lessowych (Cisów i Widełki), rędzinowych (Szczecno), a tak że brunatnych o mało przepuszczalnym podło żu (Brzechów i Suków). Doda ć jednak nale ży, że wsie te posiadaj ą równocze śnie bardzo siln ą mozaik ę gleb, charakteryzuj ącą si ę wyst ępowaniem skrajnie zró żnicowanych warunków glebowych nawet w obr ębie tej samej działki. Ponadto znaczne ograniczenia uprawowe powoduje fakt, że wi ększo ść najcenniejszych gleb lessowych i r ędzinowych zalega na stromych stokach i podlega procesom erozyjnym oraz jest trudna w uprawie mechanicznej.

We wsiach tych podstawowe znaczenie gospodarcze posiadaj ą średniej jako ści gleby bielicowe (pseudobielicowe) lub brunatne wyługowane wytworzone najcz ęś ciej z piasków gliniastych, rzadko r ędzin lub lessów.

Pierwszym co do wielko ści zajmowanej powierzchni typem gleb s ą gleby pseudobielicowe ("A"). Wspóln ą cech ą tych gleb jest wyst ępuj ący nad poziomem próchniczym jasny poziom wymywania (ługowania). Wapnowanie i obfite nawo żenie organiczne poprawiaj ą odczyn gleby i ich wła ściwo ści fizykochemiczne. W warunkach złej agrotechniki szybko jednak trac ą cechy nabytej kultury rolnej.

100

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Przydatno ść rolnicza tych gleb zale ży w decyduj ącym stopniu od skały macierzystej z jakiej zostały wytworzone. W obr ębie tego typu wyst ępuj ą wi ęc gleby dobre wytworzone z glin lub utworów pyłowych jak równie ż gleby bardzo słabej jako ści wytworzone z piasków lu źnych lub żwirów. Omawiany typ gleb wyst ępuje powszechnie w wi ększo ści wsi i skupia si ę na terenach lepiej uwilgotnionych.

Drugim co do wielko ści zajmowanej powierzchni typem gleb s ą gleby brunatne wyługowano lub kwa śne("Bw"). W obr ębie tego typu przewa żaj ą gleby wytworzone z piasków gliniastych, piasków lu źnych i piasków słabogliniastych. We wsiach Cisów i Widełki wyst ępuj ą te ż gleby brunatne wytworzone z lessów.

Wspóln ą cech ą omawianych gleb jest wyst ępuj ący w profilu glebowym poziom brunatnienia oraz do ść du że zakwaszenie zwłaszcza poziomu powierzchniowego. Podobnie jak gleby bielicowe silnie reaguj ą na poziom kultury rolnej. O przydatno ści rolniczej decyduj ą równie ż: skład mechaniczny i układ stosunków wodnych. W gminie Daleszyce dominuje podział na gleby brunatne deluwialne (w miejscach ni żej poło żonych i brunatne wyługowane i kwa śne stanowi ące najsłabsze grunty klas bonitacyjnych V i VI - przewa żnie stale za suche.

Trzeci ą co do znaczenia grup ą gleb s ą gleby hydromorficzne, wytworzone w warunkach trwałego uwilgotnienia (poziom uwilgotnienia waha si ę od 1,2 m do powierzchni gruntu). W obr ębie tej grupy gleb wyst ępuj ą:

• gleby glejowe ("G") które w warunkach gminy stanowi ą gleby deluwialne wyst ępuj ące jako u żytki zielone. Nadmierne nawodnienie spowodowało rozwój procesów glejowych redukuj ących zawarto ść substancji od żywczych i pot ęguj ących zakwaszenie;

• gleby mułowo-torfowe i torfowo-mułowe ("Emt", "Etm") w profilu których warstwy torfu przemieszane s ą z mineralnym mułem (wyst ępuj ą w dolinach wi ększych rzek i wył ącznie jako u żytki zielone). Obecnie wi ększo ść z nich prawnie zalicza si ę do gleb mineralnych;

• gleby torfowe i torfowo-murszowe ("T") wytworzone z ró żnego rodzaju torfów (najcz ęś ciej niskich), przy czym niektóre z nich posiadaj ą rozwini ęty poziom murszenia (gleby te zaliczaj ą si ę w cało ści do organicznych i wyst ępuj ą wył ącznie jako u żytki zielone);

• gleby murszowo-mineralne i murszaste ("M") powstałe z płytkich zatorfie ń, s ą glebami zawieraj ącymi w poziomie próchniczym znaczne ilo ści słabo rozło żonej substancji organicznej. Nie tworz ą trwałych poł ącze ń organiczno-mineralnych i w stanie suchym łatwo je oddzieli ć. W zale żno ści od gł ęboko ści poziomu murszowego s ą zaliczane do gleb organicznych lub mineralno-organicznych;

101

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

- mady ("F") powstałe z osadów rzecznych wyst ępuj ą w dolinie rzeki Belnianki we wsiach: Wójtostwo - Danków, Daleszyce, Borków, Słopiec Szlachecki, Mójcza i Suków. Stanowi ą najlepsze w gminie u żytki zielone oraz towarzysz ące im grunty orne - głownie kompleksów pastewnych. S ą to gleby mineralne o du żej, potencjalnej warto ści biologicznej.

Wśród gleb o mniejszym znaczeniu gospodarczym (z uwagi na niewielki areał) wymieni ć nale ży:

• Rędziny wyst ępuj ące wył ącznie w typie rędzin brunatnych ("Rb") i wytworzone ze skał wapiennych (głównie w ęglanowych). Wspóln ą cech ą tych gleb jest du ża zawarto ść wapnia i wyst ępuj ący pod poziomem próchniczym poziom brunatnienia, przechodz ący w rumosz skalny. W gminie zalicza si ę je do gleb najcenniejszych. Wyst ępuj ą w małych areałach w dziewi ęciu wsiach, przy czym najwi ększe masywy spotyka si ę w Daleszycach i Szczecnie.

• Czarne ziemie zdegradowane ("Cz") i czarne ziemie deluwialne ("C") spotyka si ę w bardzo małych areałach na u żytkach zielonych tylko kompleksów średnich. Równie ż te gleby nale ży uzna ć za najcenniejsze w gminie, gdy ż zawieraj ą relatywnie najwi ęcej próchnicy, mimo że niekiedy s ą ci ęż kie w uprawie.

∑ Przydatno ść rolnicza gleb

Pod wzgl ędem wła ściwo ści uprawowych przewa żaj ą zdecydowanie (90%) gleby bardzo lekkie i lekkie nadaj ące si ę do uprawy mechanicznej. Około 9% u żytków rolnych zajmuj ą gleby średnioci ęż kie do uprawy (warstw ę wierzchni ą stanowi glina lekka) za ś 1% gleby bardzo ci ęż kie i ci ęż kie, które wyst ępuj ą na niewielkich obszarach we wsiach: Komórki, Daleszyce, Widełki, Brzechów, Mójcza i Suków (ł ącznie około 37,8 ha). Gleby zagro żone erozj ą wodn ą siln ą i bardzo siln ą wyst ępuj ą we wsiach: Widełki, Daleszyce oraz Cisów i zajmuj ą odpowiednio 28,3 ha i 30,3 ha. Powoduje ona zmywanie gleb ze zboczy i jej osadzanie u podnó ży stoków lub w innych miejscach, gdzie zmniejsza si ę pr ędko ść wody. Na terenie gminy Daleszyce czynnikami degraduj ącymi pokryw ę glebow ą jest równie ż intensywne budownictwo oraz eksploatacja kopalin. Na glebach obj ętych erozj ą nale ży podejmowa ć zabiegi przeciw erozyjne. Najbardziej skutecznymi s ą działania fitomelioracyjne i specjalne zabiegi techniczne. W warunkach gminy grunty te winny by ć w zasadzie trwale zadarnione lub zalesione.

102

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

W zakresie przydatno ści dla rolnictwa gleby gminy Daleszyce dziel ą si ę nast ępuj ąco: a. Kompleks 2 - pszenny dobry - skupia najcenniejsze rolniczo gleby gruntów ornych (lessowe lub r ędzinowe) i wyst ępuje w małych areałach we wsiach: Cisów, Szczecno i Brzechów. Nadaje si ę uprawy wi ększo ści ro ślin naszej strefy klimatycznej i winien by ć szczególnie chroniony na cele produkcji polowej. Z uwagi na niewielki areał nie odgrywa jednak wi ększej roli gospodarczej. Klasa bonitacyjna głównie IIla. b. Kompleks 3 - pszenny wadliwy, wyst ępuje w wy żej wymienionych wsiach towarzysz ąc glebom kompleksu 2, a ponadto w Widełkach, Komórkach i Daleszycach. S ą to równie ż gleby r ędzinowe lub lessowe lecz poło żone na stokach i w zwi ązku z tym ulegaj ące okresowemu, nadmiernemu przesuszaniu. Potencjalnie posiada cechy u żytkowe kompleksu 2, lecz z uwagi na okresowy niedobór wilgoci jest zawodny w plonowaniu, a ponadto ulega procesom degradacyjnym zwi ązanym z erozj ą wodn ą. Odczyn gleby zbli żony do oboj ętnego lub zasadowy. W klasyfikacji bonitacyjnej przewa ża klasa IVa, a nast ępnie lllb i lVb. c. Kompleks 4 ( żytni bardzo dobry) obejmuje gleby strukturalne wytworzone z piasków gliniastych, posiadaj ące dobrze wykształcony poziom próchniczy i zalegaj ące na zwi ęź lejszych podło żach. Przy dobrej agrotechnice mo żliwo ści produkcyjne tych gleb zbli żone s ą do kompleksów pszennych. Z uwagi na niewielki areał (wyst ępuje tylko w Sukowie, Brzechowie i Mójczy) posiada wył ącznie znaczenie lokalne. Pod wzgl ędem bonitacyjnym s ą to gleby klasy lllb oraz (w niewielkim areale) klasy IVa. d. Kompleks 5 ( żytni dobry) stanowi gleby l żejsze i mniej urodzajne ni ż zaliczane do kompleksu 4. Nale żą tu głównie gleby wytworzone z piasków gliniastych lekkich zalegaj ących na nieco lu źniejszym podło żu w typie pseudobielic lub brunatnych wyługowanych. S ą to gleby do ść wra żliwe na susze, przewa żnie gł ęboko wyługowane i zakwaszone. Gleby te uwa ża si ę za typowo żytnio- ziemniaczane, lecz mo żna na nich uprawia ć j ęczmie ń i inne ro śliny polowe o średnich wymaganiach glebowych pod warunkiem zachowania wysokiego stopnia kultury. W klasyfikacji bonitacyjnej zaliczane s ą do gleb chronionych warunkowo - klasy IVa i IVb. Omawiany kompleks występuje w du żych masywach w Sukowie, Brzechowie i Szczecnie oraz w nieco mniejszych w Cisowie i Widełkach. Obok u żytków zielonych i cenniejszych kompleksów pastewnych (omówionych w dalszej cz ęś ci niniejszego rozdziału) współtworzy do ść rozległe obszary rolniczej przestrzeni produkcyjnej decyduj ące o rozwoju produkcji rolniczej gminy. e. Kompleksy 6 żytni słaby i 7 żytni bardzo słaby - charakteryzuj ą si ę okresowym lub trwałym nadmiernym przesuszeniem oraz nisk ą i bardzo nisk ą zawarto ści ą substancji organicznych w poziomie ornym. Kompleksy te zalicza si ę do gleb o

103

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

najni ższej przydatno ści rolniczej, gdy ż potencjalnie nadaj ą si ę w zasadzie do uprawy zaledwie kilku najmniej wymagaj ących ro ślin polowych jak żyta, ziemniaków, seradeli i łubinu. S ą to gleby wytworzone z piasków słabogliniastych i piasków lu źnych, na podło żu przepuszczalnym. Łatwo ulegaj ą degradacji i zakwaszeniu. Przez nawo żenie mineralne uzyskuje si ę niewspółmiernie niski wzrost plonów.W obecnych warunkach wysokich cen środków produkcji wi ększo ść tych gleb uznaje si ę za nieekonomiczne w u żytkowaniu rolniczym. Zalicza si ę je do klas bonitacyjnych V oraz VI i nie podlegaj ą ochronie prawnej przed zagospodarowaniem na cele nierolnicze (z wyj ątkiem gleb organicznych). f. Kompleksy 8 (pastewny mocny) obejmuje gleby dolinne średniozwi ęzłe i ci ęż kie, okresowo nadmiernie uwilgotnione. Towarzysz ą one przewa żnie użytkom zielonym. Z natury swej s ą to przewa żnie gleby zasobne w składniki pokarmowe i potencjalnie żyzne lecz z uwagi na nadmiar wilgoci i znaczn ą zwi ęzło ść trudne w uprawie. Dobór ro ślin ogranicza si ę do znosz ących nadmiar wilgoci (pastewne). Po uregulowaniu stosunków wodnych mog ą awansowa ć do kompleksu pszennego dobrego lub żytniego bardzo dobrego. Klasa bonitacyjna IVb i IVa. Nale ży doda ć, że wi ększo ść tych gleb w gminie obj ęta jest melioracjami. g. Kompleks 9 (pastewny słaby) - skupia lekkie gleby dolin rzecznych i bezodpływowych. Nadmierne uwilgotnienie wyst ępuje tu przewa żnie wiosn ą, za ś w latach suchych obserwuje si ę cz ęsto niedobór wilgoci. Dlatego te ż problem regulacji stosunków wodnych tych gleb jest bardzo trudny. Drenowanie likwiduje nadmierne uwilgotnienie ale pogł ębia okresow ą susz ę. Tym samym melioracje tylko odwadniaj ące raczej nie mog ą by ć stosowane. Bonitacyjnie gleby te zalicza si ę do klasy V (rzadko IVb) i nadaj ą si ę do uprawy ro ślin pastewnych o niskich wymaganiach (owies, ziemniaki, mieszanki pastewne gleb słabych). h. Kompleks 2z - użytki zielone średnie obejmuje najwarto ściowsze w gminie ł ąki i pastwiska u żytkowane przewa żnie w systemie dwuko śnym. Wi ększo ść z nich jest zmeliorowana i stanowi główne źródło pasz obj ęto ściowych dla bydła. Bonitacyjnie s ą to gleby klas III i IV. Winny by ć ści śle chronione przed zagospodarowaniem na inne cele. i. Kompleks 3z - u żytki zielone słabe stanowi ą ł ąki i pastwiska na glebach mineralnych i organicznych zbyt suchych lub zbyt wilgotnych (cz ęsto przesuszanych lub podtapianych). W stanie naturalnym dominuj ą ł ąki jednoko śne turzycowate i trawiaste o niskiej warto ści rolniczej, wra żliwe na źle funkcjonuj ącą melioracj ę. Cz ęść – zwłaszcza suchych pastwisk przyle śnych jest nieekonomiczna w u żytkowaniu rolniczym i mogłaby by ć zalesiona.

104

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

∑ Zagadnienia degradacji gleb

Degradacja gleb jest spowodowana wieloma czynnikami, a jej efektem ko ńcowym jest zawsze zmniejszenie aktywno ści biologicznej środowiska glebowego, zmniejszenie produktywno ści oraz zniszczenie pokrywy glebowej. Procesy degradacji w zale żno ści od przyczyn dzieli si ę na naturalne, geotechniczne, przemysłowe, urbanizacyjne, komunikacyjne, agrotechniczne oraz chemiczne. Gleba opiera si ę najdłu żej presji czynników degraduj ących, gdy ż specyficzne naturalne wła ściwo ści, które opó źniaj ą i zwalniaj ą procesy degradacyjne. Odporno ść ta zale ży od składu mineralnego i granulometrycznego oraz od zawarto ści próchnicy. Najmniejsz ą odporno ść na działanie czynników degraduj ących wykazuj ą gleby pyłowe, piaskowe lu źne i słabogliniaste. Na obszarze gminy z najwa żniejszych zagro żeń degraduj ących gleby jest powierzchniowa erozja wodna. Powoduje ona zmywanie gleby ze zboczy i jej osadzanie u podnó ży stoków lub w innych miejscach, gdzie zmniejsza si ę pr ędko ść pr ądu wody. Głównym elementem klimatycznym wpływaj ącym na wyst ępowanie erozji wodnej jest wielko ść i nat ęż enie opadów atmosferycznych oraz wiosenne spływy roztopowe, zwłaszcza na obszarach o rze źbie wy żynnej i o znacznych spadkach, jakie dominuj ą w niektórych rejonach obszaru gminy. Wska źnik zagro żenia erozyjnego uzależniony od rocznej sumy opadów, przedstawia si ę nast ępuj ąco:

< 600 mm wska źnik 1,00, 600-700 mm wska źnik 1,19,

700 - 800 mm wska źnik 1,40,

800 - 900 mm wska źnik 1,69.

Wielko ść erozji gleb jest równie ż uzale żniona od ich podatno ści na rozmywanie w zale żno ści od rodzaju, typu i składu granulometrycznego. Przedstawia si ę nast ępuj ąco:

• gleby organiczne, mady - podatno ść niska, • gliny lekkie, piaski gliniaste i utwory szkieletowe - podatno ść słaba, • piaski lu źne, słabogliniaste - podatność średnia, • utwory lessowe - podatno ść silna.

Najwa żniejszymi elementami rze źby wpływaj ącymi niekorzystnie na wyst ępowanie i nasilenie procesów erozyjnych s ą: nachylenie i długo ść zbocza, ekspozycja i rozczłonkowanie powierzchni terenu.

Ocena zagro żenia uzale żniona od nachylenia stoku przedstawia si ę nast ępuj ąco:

105

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

• 0-2% - erozja nie wyst ępuje, • 2-5% - zagro żenie słabe, • 5-10% - zagro żenie średnie i silne, • pow. 10% - zagro żenie silne i bardzo silne.

Na obszarze bada ń miejscami w du żym stopniu na degradacj ę gleb wpływaj ą czynniki wynikaj ące z urbanizacji i uprzemysłowienia. Głównymi czynnikami degraduj ącymi pokryw ę glebow ą jest budownictwo zagrodowe, przemysłowe i komunikacyjne oraz zwi ązane z eksploatacj ą kopalin.

Ponadto zanieczyszczenia przemysłowe powoduj ą mo żliwo ść kumulowania w glebie nadmiaru pierwiastków szkodliwych dla zdrowia, które w działaniach rekultywacyjnych s ą trudne do usuni ęcia. Ocen ę stopnia ska żenia gleb na terenach zurbanizowanych mo żna dokona ć na podstawie wielko ści opadu pyłu w t/km 2/rok gdzie wyst ępuj ą nast ępuj ące przedziały:

a. opad pyłu poni żej 100 t/km 2/rok - gleby w niewielkim stopniu zdegradowane chemicznie, b. opad pyłu 100- 200 t/km 2/rok – gleby nieznacznie zdegradowane chemicznie

W oparciu o sze ściostopniow ą skal ę zanieczyszcze ń zawart ą w „Ramowych wytycznych dla rolnictwa" opracowanych przez JUNG w Puławach wynika, że gleby kwalifikuj ą si ę do umieszczenia w 0 i 1 stopniu zanieczyszczenia tj. nie s ą zanieczyszczone metalami ci ęż kimi. W 1993r. stwierdzono na obszarze gminy jedno punktowe zanieczyszczenie kadmem (Cd) u żytku zielonego.

Uwzgl ędniaj ąc ł ącznie wszystkie wymienione czynniki nale ży stwierdzi ć, że w obr ębie gminy jedynie w przykraw ędziowych oraz stokowych cz ęś ciach wysoczyzny lessowej (okolice Cisowa i Widełek) gleby podlegaj ą erozji do ść intensywnej. Nie dotyczy to stoków wzniesie ń zalesionych, na których procesy te zostały zahamowane, gdzie lasy na tych obszarach pełni ą funkcje glebochronne. Na pozostałych terenach niezalesionych wyst ępuje niska i słaba podatno ść erozyjna. W planowaniu przestrzennym i w gospodarowaniu, na glebach zagro żonych erozj ą nale ży podejmowa ć ró żne zabiegi przeciwerozyjne. Najbardziej skutecznymi s ą działania fitomelioracyjne i specjalne zabiegi techniczne.

106

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

∑ Uwarunkowania wynikaj ące z prawa własno ści gruntów

Gmina w zasadzie nie dysponuje zasobami gruntów komunalnych pod zabudow ę. Brak jest równie ż pa ństwowych terenów budowlanych. Pewne mo żliwo ści zwi ększenia terenów komunalnych stwarza przeznaczenie pod zabudow ę nie zagospodarowanych gruntów A.W.R.S.P. i Skarbu Pa ństwa, które mo żna skomunalizowa ć oraz ewentualny - celowy zakup od wła ścicieli prywatnych.

Uwzględniaj ąc fakt, że obecnie znaczny areał gruntów rolnych pozostaje niezagospodarowany za ś gmina znajduje si ę w strefie „silnego potencjalnego wzrostu popytu" na tereny budowlane i rekreacyjne. Zwi ększenie i koncentracja zasobów gruntów komunalnych na obszarach predysponowanych pod zabudow ę (w tym pod inwestycje komunalne) mo że sta ć si ę wa żnym źródłem zwi ększenia dochodów gminy i winna ju ż teraz znale źć wła ściwe miejsce w działaniach samorz ądu.

∑ Uwarunkowania wynikaj ące z dotychczasowego rozmieszczenia i rozwoju zabudowy rolniczej

Na obszarze gminy przewa ża zdecydowanie drobnotowarowa zabudowa zagrodowa skupiaj ąca si ę wzdłu ż wa żniejszych dróg w charakterystycznych układach liniowych. Tylko niewielka cz ęść tej zabudowy wyst ępuje w rozproszeniu z reguły w s ąsiedztwie własnych rozłogów. Obecny układ przestrzenny wsi ma gł ębokie tradycje historyczne i jest wynikiem utrzymuj ącego si ę od szeregu lat rozdrobnienia agrarnego i podziałów własno ściowych gruntów, które wytworzyły charakterystyczn ą rozdrobnion ą szachownic ę działek.

W gminie Daleszyce (podobnie jak w wi ększo ści gmin podmiejskich) zabudowa rolnicza uległa dodatkowo silnemu przemieszaniu z zabudow ą mieszkaniow ą i usługow ą wywołuj ąc liczne konflikty i kolizje.

Mo żna przyj ąć , że dzisiejsze rozmieszczenie zabudowy wiejskiej (usankcjonowane w kolejnych edycjach planów miejscowych) jest wzgl ędnie trwałym elementem zagospodarowania przestrzeni i nie wykazuje od lat znacz ących zmian. Czynnikiem utrwalaj ącym ten układ jest realizowany (zgodnie z dzisiejszymi potrzebami) program budowy wodoci ągów wiejskich oraz projektowane systemy kanalizacji i gazoci ągów, które przewiduje si ę do praktycznie wszystkich cz ęsto oddalonych terenów zabudowy.

Trzeba jednak zaznaczy ć, że w świetle przewidywanych przekształce ń strukturalnych obszarów wiejskich zmierzaj ących z jednej strony do powi ększenia areału gospodarstw i zmniejszeniu zatrudnienia w rolnictwie za ś z drugiej do aktywizacji przedsi ębiorczo ści nie zwi ązanej bezpo średnio z areałem, obecny układ zabudowy

107

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

wiejskiej b ędzie czynnikiem ograniczaj ącym po żą dan ą restrukturyzacj ę funkcji rolniczej, gdy ż nie zapewnia dobrych warunków lokalizacji zarówno wi ększych obszarowo gospodarstw rolnych jak i prowadzenia na wi ększ ą skal ę działalno ści gospodarczej zwłaszcza uci ąż liwej dla otoczenia.

Uwzgl ędniaj ąc jednak fakt, że nawet w sprzyjaj ących warunkach poprawa struktury agrarnej b ędzie procesem długotrwałym (za ś w realiach gminy utrudniały j ą b ędą równie ż niska jako ść gleb i s ąsiedztwo miejskiego rynku pracy) mo żna zało żyć, że dotychczasowy (drobnoskalowy) charakter zabudowy nie ulegnie szybkim zmianom a nawet zmierzał b ędzie w kierunku dalszego rozdrobnienia gospodarstw i ograniczanie jej funkcji rolniczej.

Niemniej jednak (zwłaszcza we wsiach o korzystniejszych warunkach przyrodniczych rozwoju rolnictwa) nale żałoby przewidzie ć potrzeby kształtowania nowych struktur zabudowy wiejskiej determinowanych rozwojem gospodarki rynkowej. Dotyczy ć to b ędzie przykładowo:

• przedsi ębiorczo ści (rolniczej i nierolniczej), która z uwagi na uciąż liwo ść dla otoczenia lub wi ększe potrzeby terenowe nie mo że by ć lokalizowana w dotychczasowej zabudowie zwartej, • wi ększych obszarowo gospodarstw (np.: hodowlanych), których z uwagi na gabaryty siedliska nie da si ę usytuowa ć w tej zabudowie, • gospodarstw wielofunkcyjnych np.: agroturystycznych lub letniskowych zwi ązanych z okre ślonym terenem np.: stawem rybnym, zbiornikiem wodnym, obszarem le śnym itp.

Przewiduje si ę tak że, że na terenach znajduj ących si ę w bezpo średnim s ąsiedztwie Kielc zwi ększeniu ulegn ą potrzeby, lokalizacyjne inwestorów z zewn ątrz dotycz ące zarówno przedsi ębiorczo ści gospodarczej jak i mieszkalnictwa.

Elementem kreuj ącym te procesy mogłaby by ć celowa koncentracja i rozwój usług publicznych, preferencje „w uzbrojeniu" jak i przygotowanie odpowiedniej oferty terenów pod wzgl ędem własno ściowym w sposób nie koliduj ący z funkcj ą rolnicz ą.

108

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

2.6.2 Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu istniej ącej rolniczej przestrzeni produkcyjnej

Wnioski wynikaj ące z obecnego stanu produkcji rolniczej i organizacji obsługi rolnictwa:

V Produkcja rolnicza gminy znajduje si ę w znacznym regresie i obni żyła si ę do poziomu samozaopatrzenia;

V Nie s ą praktycznie wykorzystane warunki ekonomiczne rozwoju rolnictwa zwi ązane z poło żeniem gminy w bezpo średnim s ąsiedztwie rynku żywno ściowego Kielc oraz w strefie masowego wypoczynku i rekreacji;

V Gmina posiada predyspozycje do rozwoju produkcji pasz obj ęto ściowych i chowu bydła a tak że rozwoju specjalizacji podmiejskiej. S ą równie ż mo żliwo ści rozwoju gał ęzi pracochłonnych dostosowanych do niekorzystnych warunków glebowo - klimatycznych (niektóre owoce jagodowe, nasiennictwo, zielarstwo itp.);

V Struktury wolnorynkowe nie powstały w zakresie usług mechanizacyjnych oraz skupu pozostałych artykułów rolnych (skup ten realizowany jest dora źnie przez po średników);

V Brak jest tak że trwałego powi ązania usług z produkcj ą rolnicz ą (np. na zasadach „agrobiznesu").

109

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

2.7 Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu gospodarki le śnej

2.7.1 Charakterystyka gospodarki le śnej

∑ Uwarunkowania zewn ętrzne

Gmina Daleszyce zalicza si ę do grupy gmin o najwy ższej w województwie lesisto ści (lasy zajmuj ą ponad 58% powierzchni ogólnej) i do obszarów, na których zachowały si ę du że i w znacznej cz ęś ci pozostaj ące w stanie naturalnym formacje le śne, stanowi ące pozostało ść pradawnej Puszczy świ ętokrzyskiej. Fakt ten usankcjonowany został obj ęciem ochron ą parkow ą prawie 72% powierzchni le śnej. Ochron ę t ę zapewnia Cisowsko - Orłowi ński Park Krajobrazowy, którego najcenniejszym elementem s ą porastaj ące stoki i wzgórza, naturalne lasy mieszane jodłowo - bukowe, a tak że wyst ępuj ące w licznych i rozległych dolinach lasy i bory bagienne oraz rzadko spotykane olsy jesionowe. W śród drzewostanów parkowych nierzadko spotyka si ę ponad 100 - letnie zgrupowania jodły i buku oraz cenne gatunki cisa, modrzewia, wi ązu, d ębu i jesionu. Doda ć nale ży, że COP-K zaliczony został w europejskim systemie ekologicznym ECONET do grupy w ęzłów ekologicznych o randze krajowej, posiadaj ących kluczowe znaczenie dia stabilizacji krajowego systemu ochrony środowiska. Pod wzgl ędem funkcjonalno - przestrzennym najwa żniejszym jest fakt, że wi ększo ść obszarów le śnych gminy poło żona jest w strefie dogodnej dost ępno ści turystycznej z ośrodka wojewódzkiego - Kielc (dojazd samochodem nie przekracza izochrony - 30 min.) a ponad 3,2 tys. ha lasów znajduje si ę w promieniu 10 km od miasta licz ącego powy żej 50 tys. mieszka ńców, co kwalifikuje je do uznania za lasy chroni ące wielkomiejskie środowisko przyrodnicze (obecnie status lasów ochronnych w tej grupie posiada ok. 800 ha lasów pa ństwowych obr ębu „Szczecno"). Podkielecki obr ęb „Marzysz", znajduj ący si ę równie ż w tym promieniu wskazuje stopie ń uszkodze ń przemysłowych drzewostanów, pozwalaj ący zaliczy ć je do II grupy uszkodze ń przemysłowych i wymaga sukcesywnej przebudowy oraz wzmo żonych działa ń piel ęgnacyjno - ochronnych, koliduj ących z intensywnym udost ępnianiem turystycznym. Doda ć nale ży, że „lasy daleszyckie" nale żą do najatrakcyjniejszych w regionie obszarów pozyskiwania runa le śnego, zwłaszcza grzybów, za ś lasy w rejonie Sukowa, Borkowa, Marzysza, Szczecna i Mójczy poddane s ą masowej i narastaj ącej penetracji turystycznej.

110

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Reasumuj ąc mo żna postawi ć tez ę, że środowisko le śne gminy wespół z innymi walorami przyrodniczymi (zbiorniki wodne, urozmaicony krajobraz, czyste powietrze) stanowi dla mieszka ńców Kielc najatrakcyjniejszy obszar rekreacyjny, który powinien by ć racjonalnie wykorzystany zarówno z po żytkiem dla społeczno ści lokalnej jak i mieszka ńców Kielc a tak że regionu kieleckiego.

∑ Ogólna ocena zasobów le śnych gminy

Powierzchnia lasów w gminie Daleszyce w 2007 r. wynosiła 12 928 ha, to jest około 56,8% ogólnej powierzchni gminy (wska źnik lesisto ści jest zatem dwukrotnie wy ższy od przeci ętnego w województwie ( 27,8%). Średnia europejska wynosi 32%, Unii Europejskiej 42%. Lasy pa ństwowe zajmuj ą powierzchni ę 11 329,1 ha, a lasy nie stanowi ące własno ści Skarbu Pa ństwa (lasy b ędące własno ści ą Gminy, Agencji Nieruchomo ści Rolnych oraz osób prywatnych, wspólnot gruntowo – le śnych i spółdzielni produkcyjnych) zajmuj ą powierzchni ę 1598,9 ha. W strukturze własno ściowej dominuj ą lasy zarz ądzane przez Nadle śnictwa Daleszyce, Łagów i Kielce.

W „Wojewódzkim programie zwi ększania lesisto ści na lata 2000-2020” gmina Daleszyce została zaliczona do gmin o wysokich preferencjach zalesieniowych. W zaktualizowanym w 2003 roku „Krajowym programie zwi ększania lesisto ści” gmina Daleszyce si ę nie znalazła.

111

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Tabela: Powierzchnia lasów w poszczególnych sołectwach, dane za rok 2007

Udział powierzchni lasów w powierzchni Sołectwo sołectwa (%) Borków 11,68 Brzechów 1,02 Cisów 85,89 Daleszyce 1,78 Danków 7,04 Komórki 43,19 Kranów 68,28 Marzysz 15,14 Mówcza 25,96 Niestachów 69,44 Niwy 69,54 Sieraków 37,17 Słopiec 24,73 Smyków 4,38 Suków 41,87 Szczecno 73,73 Trzemosna 44,41 Widełki 81,03 Ogółem 56,80 Źródło: Dane Urz ędu Gminy Daleszyce

Pod wzgl ędem rejonizacji przyrodniczo – le śnej jest to teren VI Krainy Małopolskiej, dzielnicy 2 Gór Świ ętokrzyskich. Pod wzgl ędem poło żenia geograficznego cało ść obszarów le śnych gminy zalicza si ę do mezoregionu „Łysogórskiego" stanowi ącego południow ą cz ęść dzielnicy „Puszcza Świ ętokrzyska", gdzie zachowały si ę jeszcze du że i zwarte kompleksy lasów pa ństwowych, z których cz ęść posiada charakter naturalnych zbiorowisk le śnych charakterystycznych dla pradawnej Puszczy Świ ętokrzyskiej. Z uwagi na zró żnicowan ą budow ę geologiczn ą oraz warunki glebowo-wodne siedliska le śne s ą równie ż bardzo zró żnicowane. Wyst ępuj ą tu prawie wszystkie typy siedliskowe: od bardzo żyznych lasów świe żych (24,1% ogólnej pow. Lasów Pa ństwowych), olsów (3,2% pow., z której znaczn ą cz ęść stanowi bardzo cenne siedlisko olsu jesionowego) i lasów wilgotnych (1,4% pow.), poprzez żyzne: lasy mieszane świe że (20,6% powierzchni) i lasy mieszane wilgotne (1,6% powierzchni), średnio żyzne: bory mieszane świe że (16,2% pow.), bory mieszane wilgotne (3,8% pow.) do ubogich: borów świe żych (20,3% pow.), borów wilgotnych (4,8% pow.), borów bagiennych (1,2% pow.) po najubo ższe bory suche (2,8% pow.).

Doda ć nale ży, że wi ększ ą cz ęść lasów świe żych, lasów mieszanych świe żych i borów mieszanych świe żych stanowi ą siedliska wy żynne, charakterystyczne dla tej cz ęś ci Gór Świ ętokrzyskich.

112

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Korzystny układ siedlisk ukształtował zbiorowiska drzew o charakterystycznym składzie gatunkowym. Gatunkami dominuj ącymi s ą: sosna (57% powierzchni) i jodła (17% powierzchni). Pozostała cz ęść powierzchni przypada na buka (7%), brzoz ę (7%), d ęba (4%), olsz ę (4%), świerka (1 %), osik ę (1 %), graba (1 %) i inne (1 %).

Przewa żaj ą drzewostany mieszane z du żym udziałem gatunków iglastych. Tylko w południowo-wschodniej cz ęś ci obr ębu „Łagów" wyst ępuj ą do ść du że obszary borów świe żych i borów suchych charakteryzuj ących si ę praktycznie monokultur ą sosnow ą (z niewielk ą domieszk ą brzozy).

W strukturze wieku przewa żaj ą drzewostany w III i IV klasie tj. 40-80 lat (53% pow.), ale spotyka si ę równie ż 100 - 120-letnie drzewostany jodłowe.

W lasach nie stanowi ących własno ści Skarbu Pa ństwa najwi ększ ą powierzchni ę zajmuj ą średnio żyzne siedliska borów mieszanych świe żych i borów mieszanych wilgotnych (43% pow.), ubogich borów świe żych (27% pow.) i borów wilgotnych (9%). Nast ępne w kolejno ści s ą żyzne siedliska lasu mieszanego (14%), olsu zwykłego (5%). Pozostałe siedliska zajmuj ą 2% powierzchni.

Gatunkiem zdecydowanie dominuj ącym w drzewostanach jest sosna (87% pow.) oraz brzoza (6% pow.). Olsza zajmuje 5% powierzchni, a na pozostałe (jodła, świerk, grab i d ąb) przypada zaledwie 2% powierzchni. Drzewostany w wieku do 60 lat zajmuj ą 82% powierzchni, przy czym na skutek nadmiernych, cz ęsto „rabunkowych" wyr ębów średnia wieku tych lasów ulega systematycznie obni żeniu. Lasy niepa ństwowe maj ą ponadto niekorzystn ą struktur ę powierzchniow ą i własno ściow ą, za ś wła ściciele tych lasów nie wykazuj ą dostatecznej troski o prawidłowe prowadzenie prac odnowieniowych i hodowlanych.

Wi ększo ść lasów gminy poło żona jest w obr ębie Cisowsko-Orłowi ńskiego Parku Krajobrazowego (ł ącznie 8960 ha), z czego lasy nie stanowi ące własno ści Skarbu Pa ństwa stanowi ą 494 ha. Drzewostany lasów pa ństwowych tworz ą zwarte kompleksy lasów poło żonych w obr ębach: Łagów, Daleszyce i Szczecno. Lasy niepa ństwowe poło żone w obr ębie C-OPK nale żą do mieszka ńców sołectw: Cisów, Sieraków, Trzemosna, Widełki, Niwy, Daleszyce, Słopiec, Smyków i Szczecno.

113

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Lasy uznane za ochronne (glebochronne, wodochronne) zajmuj ą 8761,4 ha i skupiaj ą si ę wył ącznie w lasach pa ństwowych).

Za lasy chroni ące środowisko i zagro żone nadmiernym ruchem turystycznym z uwagi na poło żenie w odległo ści 10 km od granic administracyjnych miasta Kielc uznaje si ę lasy całego obr ębu Marzysz i 792,8 ha lasów obr ębu Szczecno.

Na terenie gminy Daleszyce bogactwo wyst ępuj ących siedlisk i drzewostanów sprawiło, że prawie cało ść lasów pa ństwowych i nie stanowi ących własno ści Skarbu Pa ństwa obj ęta została obszarow ą ochron ą prawn ą jako:

a. Cisowsko – Orłowi ński Park Krajobrazowy, b. Cisowsko – Orłowi ński Obszar Chronionego Krajobrazu, c. Podkielecki Obszar Chronionego Krajobrazu, d. Rezerwaty przyrody „Cisów”, „Białe Ługi” oraz „Słopiec”. Okre ślona w ten sposób prawnie funkcja lasów ogranicza ich eksploatacj ę gospodarcz ą, a stwarza korzystne warunki dla rozwoju turystyki. Podstawowym akrem prawnym, którym reguluje zasady prowadzenia gospodarki le śnej w lasach wszystkich kategorii własno ści jest ustawa o lasach z dnia 28 wrze śnia 1991 roku ( tekst jednolity Dz. U. z 2005r. Nr 45 poz. 435 z pó źniejszymi zmianami ).

Nadzór nad gospodark ą le śną sprawuje:

a. minister wła ściwy do spraw środowiska w – w lasach stanowi ących własno ść Skarbu Pa ństwa;

b. starosta oraz w zakresie okre ślonym w ustawie wojewoda – w lasach nie stanowi ących własno ści Skarbu Pa ństwa.

Gospodarka le śna w odniesieniu do Lasów Pa ństwowych, powinna by ć realizowana zgodnie z planem urz ądzenia lasu. Na terenie gminy Daleszyce lasy pa ństwowe administrowane s ą przez trzy Nadle śnictwa: Nadle śnictwo Kielce zgodnie z planem urz ądzania lasu opracowanym na okres od 01.01.2009r. do 31.12.2018r., Nadle śnictwo Łagów zgodnie z planem urz ądzania lasu opracowanym na okres od 01.01.2007r. do 31.12.2016r oraz Nadle śnictwo Daleszyce na okres od 01.01.2007r. do 31.12.2016r.

114

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Dla lasów nie stanowi ących własno ści Skarbu Pa ństwa (niepa ństwowych) gospodarka le śna powinna by ć realizowana zgodnie z uproszczonymi planami urz ądzania lasu, które sporz ądza si ę dla poszczególnych sołectw na okres dziesi ęciu lat.

∑ Struktura przyrodnicza lasów

Na obszarze gminy Daleszyce wyst ępuje bogata struktura siedliskowa lasów obejmuj ąca wi ększo ść siedlisk charakteryzuj ących Małopolsk ą Krain ę przyrodniczo – le śną. Jak ju ż wspomniano w poprzednim rozdziale najcenniejszymi przyrodniczo siedliskami na terenie gminy (zaliczanymi do siedlisk bardzo żyznych o najwy ższej warto ści taksacyjnej) s ą:

a. Las świe ży "L św", b. Las wilgotny "Lw".

Siedliska te wyst ępuj ą w wi ększych kompleksach we wszystkich obr ębach lasów pa ństwowych i decyduj ą o wysokiej warto ści przyrodniczej obszarów le śnych gminy.

Cech ą charakterystyczn ą omawianych siedlisk jest drzewostan pi ętrowy jodłowo- sosnowy lub bukowy, z domieszk ą grabu i świerka (w "L św") oraz brzozy i olszy w "Lw". Wi ększo ść z tych siedlisk posiada charakter wy żynny.

Są to tak że siedliska o najwy ższej warto ści ekologicznej odporne na zagro żenia antropogeniczne o zró żnicowanym z uwagi na uwilgotnienie bioklimacie (znacznie mniej korzystny wyst ępuje w "Lw" i w bukowych lasach "L św". Zró żnicowany jest równie ż podszyt i runo (znacznie bardziej rozwini ęte w "Lw").

Na cele turystyczno-rekreacyjne bardziej nadaje si ę siedlisko "L św", cho ć z uwagi na du żą zawarto ść drzewostanów jodłowo-sosnowych oraz małe nasłonecznienie i du żą wilgotno ść lasów bukowych siedlisko to winno by ć wykorzystywane z ograniczeniami (lokalizacja baz dla rekreacji nie jest wskazana, za ś penetracja turystyczna mo że by ć realizowana tylko po wyznaczonych szlakach, pod warunkiem krótkiego przebywania w tych siedliskach).

Las mieszany świe ży ("LM św),

Las mieszany wilgotny ("LMw").

Siedliska te zalicza si ę do żyznych, przy czym charakterystyczny jest drzewostan li ściasto-iglasty, wielopi ętrowy i wielogatunkowy z przewag ą d ębu, jodły lub sosny. Domieszk ę stanowi ą buk, osika i grab, za ś w miejscach bardziej wilgotnych ("LMw") brzoza, świerk i olsza. Podszyt zró żnicowany, runo lu źne (bardziej rozwini ęte w "LMw"). Bioklimat korzystny w "LM św" i małokorzystny w "LMw". Bardzo wysoka

115

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

odporno ść na antropopresj ę. Na cele turystyczno-rekreacyjne bardziej nadaje si ę siedlisko "LM św". Omawiane siedliska towarzysz ą "L św" i "Lw" w wymienionych uprzednio obr ębach lasów pa ństwowych.

Ols jesionowy ("OI-J")

Ols zwykły ("Ol")

Siedlisko żyzne ("OI-J") i średnio żyzne ("Ol") wytworzone na terenach o bardzo wysokim poziomie wody gruntowej, si ęgaj ącym niekiedy powierzchni terenu. Wyst ępuje przewa żnie w postaci pasmowej wzdłu ż cieków i zbiorników wodnych. Porasta je olsza (z domieszk ą brzozy i sosny - w "Ol" lub jesionu w "OI-J"). Podszyt silnie rozwini ęty. Runo z ro ślin znosz ących nadmiar wilgoci. Niekorzystny bioklimat. Siedlisko nie nadaje si ę na cele turystyczno-rekreacyjne. Spełnia natomiast funkcje wodochronne.

Bór mieszany świe ży ("BM św")

Bór mieszany wilgotny ("BMw")

Siedliska te zalicza si ę do średnio żyznych i stanowi ą je drzewostany iglasto-li ściaste, dwupi ętrowe. Gatunkiem panuj ącym jest sosna z domieszk ą brzozy, d ębu i buka lub świerka i olszy ("BMw"). Podszyt i runo od znacznie rozwini ętego w "BM św" po bardzo rozwini ęte w "BMw". Wysoka zdolno ść regeneracji oraz korzystny bioklimat w "BM św" predysponuj ą to siedlisko do wszechstronnego wykorzystania na cele turystyczno- rekreacyjne. "BMw" nadaje si ę na te cele w niewielkim zakresie (penetracja turystyczna tylko po wyznaczonych szlakach.

Bór świe ży ("B św")

Bór wilgotny ("Bw")

Bór bagienny ("Bb")

Główn ą pozycj ę w omawianej grupie siedlisk zajmuje bór świe ży, który porasta głównie gleby piaszczyste (bielicowe) o niezbyt wysokim poziomie wody gruntowej. Bór wilgotny porasta natomiast obszary dolinne okresowo nadmiernie uwilgotnione. Odr ębnym (w zakresie warunków wodnych) siedliskiem jest natomiast bór bagienny porastaj ący obszary bagien i mokradeł. Najwi ększe kompleksy tego siedliska wyst ępuj ą w północnej cz ęś ci obr ębu Szczecno. Gatunkiem panuj ącym jest sosna z domieszk ą brzozy ("B św") lub olchy ("Bb", "Bw"). W "B św" podszyt jest do ść ubogi (głównie jałowiec i jarz ębina, a na zr ębach i polanach maliny i je żyny).

116

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Runo do ść g ęste cho ć niebogate w gatunki (przewa żaj ą mchy, paprocie i ró żne ro śliny zielne). W "Bw" podszyt i runo bardziej rozwini ęte, za ś w "Bb" zalicza si ę do ubogich (posiada charakterystyczny układ k ępowy i tworzy je obfita warstwa mchów oraz charakterystycznych krzewinek).

Pod wzgl ędem przydatno ści na cele turystyczno-rekreacyjne najkorzystniejsze warunki posiada "B św" (lu źny, widny drzewostan, bardzo korzystny bioklimat, średnia odporno ść na antropopresj ę). Mniej przydatny na te cele jest "Bw", a całkiem nieprzydatny "Bb".

Walory ekologiczne i ochronne (wodochronne) dwóch ostatnich siedlisk s ą natomiast bardzo wysokie.

Najsłabszym pod wzgl ędem żyzno ści jest bór suchy "Bs", który ro śnie na piaskach lu źnych i gł ębokich, przy bardzo niskim poziomie wody gruntowej (ponad 3 m). Dominuj ą mniej lub bardziej karłowata sosna z domieszk ą słabo rozwijaj ącej si ę brzozy. Podszycie rzadkie ogranicza si ę (poza porostami drzew) do jałowca. W runie wyst ępuj ą mchy, wrzosy i borówki.

Siedlisko to posiada bardzo korzystny bioklimat. Jest natomiast podatne na odsłoni ęcia podło ża i uruchomienie procesów erozyjnych w zwi ązku z czym penetracja turystyczna winna si ę odbywa ć tylko po wyznaczonych (umocnionych) szlakach.

∑ Wiek drzewostanów i zagro żenia lasów

Do najwa żniejszych zagro żeń obszarów le śnych zaliczy ć nale ży uszkodzenia przemysłowe koron drzew powstałe w wyniku nadmiernej emisji pyłów i gazów. Najbardziej zagro żone s ą lasy w rejonie obr ębu Marzysz (cały teren obr ębu zaliczony został do II strefy zagro żeń przemysłowych - tzw. zagro żeń średnich). Pozostałe obr ęby Lasów Pa ństwowych zalicza si ę do l strefy zagro żeń przemysłowych (uznanych za słabe). Lasy niepa ństwowe, które nie były w tym zakresie klasyfikowane wykazuj ą podobne stopnie zagro żeń. Problem stanowi równie ż nadmierna penetracja turystyczna. Dotyczy to szczególnie ok. 793 ha Lasów Pa ństwowych w rejonie zalewu w Borkowie oraz 74 ha lasów w pobli żu wsi Cisów. W strukturze wiekowej drzewostanów w lasach pa ństwowych dominuje II i III klasa wieku (od 40 do 60 lat), które zajmuj ą 82% powierzchni le śnej. W lasach nie stanowi ących własno ści Skarbu Pa ństwa przewa żaj ą równie ż drzewostany II i III klasy wieku (40-60 łat). Znacz ący udział maj ą jednak drzewostany młode I i lI klasy wieku (do 40 lat).

117

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Do najwa żniejszych zagro żeń lasów wszystkich kategorii własno ści zaliczy ć mo żna:

• uszkodzenia drzewostanów spowodowane nadmiern ą emisj ą pyłów i gazów z lokalnych o środków miejskich, jak i s ąsiaduj ących aglomeracji przemysłowych, • za śmiecanie terenów le śnych wokół o środków osadniczych oraz szlaków, • wysokie zagro żenie po żarowe i po żary le śne zwłaszcza w okresach utrzymuj ących si ę suszy, • lokalne nadmierne rozlu źnienie drzew, • kradzie że drewna z lasów wszystkich kategorii własno ści, • niepełne wykonywanie zabiegów piel ęgnacyjno – ochronnych, • niedostateczny poziom edukacji ekologicznej społecze ństwa. a ponadto zagro żenia specyficzne dla lasów niepa ństwowych:

• powszechnie stosowane monokultury sosnowe powoduj ące wysokie zagro żenie po żarowe, • wypadki związane z nieplanowanym wycinaniem drzew, • lokalne nadmierne wycinanie drzew.

Do najwa żniejszych ogranicze ń zwi ązanych z ustanowieniem funkcji ochronnej rzutuj ących na zagospodarowanie przestrzenne zalicza si ę:

• ograniczenie pozyskania drewna, choinek, kory, igliwia, zwierzyny lub płodów runa le śnego, • ograniczenia zwi ązane z udost ępnianiem lasu dla ludno ści.

Zakłada si ę, że głównym celem zagospodarowania lasów poło żonych w parku krajobrazowym i jego otulinie b ędzie zachowanie i ochrona warto ści przyrodniczo – krajobrazowych, sukcesywna renaturalizacja obszarów zniekształconych i zdegradowanych oraz wzbogacenie walorów ochronnych, naukowo – dydaktycznych i turystyczno – rekreacyjnych. Lasy te w du żym stopniu nadaj ą si ę do tworzenia parków le śnych oraz rozwoju turystyki krajobrazowej (pieszej i rowerowej ).

118

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

2.7.2 Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu gospodarki le śnej

Główne uwarunkowania wynikaj ące z gospodarki le śnej to:

V Wysoki stopie ń lesisto ści gminy;

V Bogactwo siedliskowo – drzewostanowe lasów warunkuj ące charakterystyczny dla nich mikroklimat;

V Przewaga lasów pa ństwowych, która gwarantuje prawidłow ą gospodark ę le śną na tym obszarze;

V Wysoka warto ść ekologiczna lasów spowodowała, że wł ączone zostały w obr ęb Cisowsko – Orłowi ńskiego Parku Krajobrazowego i jego otuliny.

Do podstawowych ogranicze ń prawidłowego wykorzystania lasów na cele turystyczno – krajoznawcze nale ży zaliczy ć:

V niedobór parkingów i le śnych pól biwakowych wyposa żonych w mał ą infrastruktur ę turystyczn ą i komunaln ą;

V brak urz ądzonych pól namiotowych i kempingów;

V niedobór le śnych szlaków turystycznych dla penetracji pieszej i rowerowej;

V zbyt mał ą ofert ę lokalizacji stacjonarnej bazy turystyczno - wypoczynkowej;

V niedoskonały system organizacji informacji i promocji turystycznej.

119

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

2.8 Uwarunkowania wynikaj ące z prawa własno ści gruntów

Grunty b ędące własno ści ą Skarbu Pa ństwa, ANRSP oraz stanowi ące mienie komunalne znajduj ą si ę w du żym rozproszeniu i w wi ększo ści s ą to tereny le żą ce poza obszarami potencjalnego rozwoju zabudowy.

Układ taki stwarza nast ępuj ące ograniczenia rozwoju przestrzennego gminy:

V Utrudnia pozyskiwanie terenów pod inwestycje, co mo że powodowa ć rezygnacj ę potencjalnych inwestorów gospodarczych po żą danych na terenie gminy;

V Komplikuje istniej ącą struktur ę agrarn ą ograniczaj ącą mo żliwo ść zwi ększenia areału gospodarstw rozwojowych;

V Stwarza utrudnienia przy lokalizacji usług publicznych i urz ądze ń infrastruktury technicznej.

2.9 Uwarunkowania wynikaj ące z zada ń słu żą cych realizacji ponadlokalnych celów publicznych

Wojewódzki rejestr zada ń rz ądowych i samorz ądu województwa nie uwzgl ędnia zada ń wynikaj ących z programów ponadlokalnych i regionalnych celów publicznych odnosz ących si ę do gminy Daleszyce. Nie zale żnie jednak od wy żej stwierdzonego stanu formalnego, zadaniami słu żą cymi realizacji ponadlokalnych celów publicznych s ą: V Utrzymanie korytarza komunikacyjnego dla projektowanej trasy o przebiegu północ – południe kat. G 2/2 z mo żliwo ści ą jej przekształcenia do kategorii GP 2/2 – tzw.: wschodniej obwodnicy Kielc; V Lokalizacja uj ęcia wody i stacji uzdatniania wody dla potrzeb Kielc w rejonie Sukowa i Marzysz; V Ustalenie trasy wodoci ągu dosyłowego od uj ęć wody w rejonie Sukowa i Marzysz, wzdłu ż drogi Kielce – Suków, do granicy administracyjnej gminy;

120

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

2.10 Uwarunkowania wynikaj ące z dotychczasowego funkcjonowania systemu transportowego

2.10.1. Charakterystyka istniej ącego systemu transportowego

System transportowy dowolnego obszaru (w tym i gminy) obejmuj ący całość powi ąza ń przestrzennych, funkcjonalnych i komunikacyjnych stanowi jeden z podstawowych elementów zagospodarowania i jest obecnie coraz bardziej docenianym czynnikiem rozwoju gospodarczego.

W dobie powszechnej motoryzacji obszar źle obsłu żony komunikacyjnie (niedost ępny lub trudno dost ępny) przegrywa na samym pocz ątku walki konkurencyjnej.

Stawk ą w tej walce jest dobrobyt całej społeczno ści zamieszkuj ącej gmin ę. Gmina na której terenie znajduj ą si ę unikalne obiekty kultury, zabytki i ró żnorodne formy ochrony przyrody musi wykorzysta ć swe szanse. Jest to niew ątpliwie zwi ązane z konieczno ści ą zapewnienia m.in. wygodnego dotarcia do nich. Im bardziej gmina liczy na wzrost ruchu turystycznego i rekreacyjnego tym wa żniejszy si ę staje system transportowy.

∑ Układ drogowy

Analiza powi ąza ń zewn ętrznych

Gmina poło żona jest w pobli żu du żego w ęzła komunikacyjnego jaki stanowi ą Kielce i dlatego wi ększo ść powi ąza ń zewn ętrznych odbywa si ę poprzez ten w ęzeł. Poł ączenia w kierunku Warszawy, Łodzi i Krakowa realizowane s ą drog ą wojewódzk ą nr 764 Kielce - Staszów - Połaniec. Droga ta wyprowadza równie ż ruch lokalny z obszaru gminy, a tak że ruch tranzytowy z Kielc w kierunku Staszowa i Tarnobrzega.

Relacje dalekobie żne w kierunku Lublina i Rzeszowa odbywaj ą si ę drog ą powiatow ą nr 15511 Daleszyce - Nap ęków i dalej drog ą krajow ą nr 74 Sulejów - Kielce – Kra śnik, a w kierunku Tarnowa drog ą powiatow ą nr 15542 Suków - Borków - Chmielnik do drogi krajowej nr 73 Kielce – Tarnów.

121

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Poł ączenia z s ąsiednimi o środkami gminnymi odbywaj ą si ę drog ą wojewódzk ą i drogami powiatowymi:

- nr 764 z Kielcami i Rakowem, - nr 15517 Górno - Borków z Górnem, Bielinami, - nr 15542 Suków - Borków - Chmielnik z Pierzchnic ą - nr 15552 Wojciechów - Skrzelczyce z Morawic ą

Analiza powi ąza ń sieci ą drogow ą i indywidualnymi środkami komunikacji wykazała, że Daleszyce w obszarze obj ętym 30 – to minutowym dojazdem obejmuje teren 11 – tu gmin.

W najdogodniejszej sytuacji s ą gminy poło żone w odległo ści mierzonej 15-to minutowym dojazdem ( Górno, Bieliny ) oraz 20 – to min. dojazdem ( Kielce, Masłów, Bodzentyn, Pierzchnica ).

Najdalej poło żone gminy w strefie 21-30-to minutowego dojazdu to:

- Miedziana Góra, Sitkówka-Nowiny, Ch ęciny na zachodzie, - Nowa Słupia, Łagów, Raków na wschodzie, - Morawica, Pierzchnica, Chmielnik, na południu.

Analiza powi ąza ń na obszarze gminy

Miejscowo ści poło żone na obszarze gminy s ą najlepiej powi ązane z Daleszycami. Sołectwa Suków, Kranów i cz ęś ciowo Niwy s ą bezpo średnio powi ązane z Daleszycami przez drog ę wojewódzk ą, a pozostałe sołectwa przez drogi powiatowe. Najmniej korzystne powi ązania z Daleszycami maj ą sołectwa:

• Widełki, • Szczecno, • Trzemosna.

Wszystkie sołectwa poło żone s ą w 15 – to minutowej strefie dojazdu samochodem osobowym do centrum Daleszyc ( w warunkach optymalnych – poza godzinami szczytu ) a wi ększo ść (12) znajduje si ę w strefie 5-10 - cio minutowej.

122

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Brak powi ązania wyst ępuje pomi ędzy sołectwami Widełki i Cisów, Cisów i Sieraków i Smyków, Marzysz i Komórki.

Najniekorzystniejszymi powi ązaniami charakteryzuj ą si ę relacje:

- Cisów – Sieraków, - Komórki – Marzysz, - Cisów – Trzemosna, - Widełki – Cisów, - Szczecno – Trzemosna, - Cisów – Szczecno, - Niestachów – Mójcza.

Charakterystyka istniej ącego układu drogowego miasta Daleszyce

Droga wojewódzka przebiegaj ąca ulicami Sienkiewicza, Pl. Staszica, Ko ścieln ą, Głowackiego i pokrywa si ę z podstawowymi relacjami ruchu wewnątrzmiejskiego, co utrudnia, z uwagi na szeroko ść tych ulic sprawne i bezpieczne ich funkcjonowanie.

Do podstawowego układu drogowego miasta Daleszyce obok ww. drogi wojewódzkiej zaliczy ć nale ży drogi powiatowe ł ącz ące miejscowo ść z najbli ższymi gminnymi o środkami usługowymi. Nale żą do nich nast ępuj ące drogi:

• Górno – Borków, • Radlin – Daleszyce, • Daleszyce – Nap ęków.

Pozostałe drogi maj ą mniejsze znaczenie prowadz ąc ruch lokalny.

Najsłabszymi ogniwami podstawowego układu drogowego jest ul. Głowackiego i jej skrzy żowanie z ul. Ko ścieln ą.

Charakterystyka układu drogowego gminy

Droga wojewódzka przebiega w układzie wschód – zachód na długo ści 23,3 km, posiada koron ę szeroko ści 8,5 – 9,5 m., jezdni ę bitumiczn ą o szeroko ści 5,5 – 6,0 m. Droga ta poza odcinkami w sołectwach Suków i cz ęś ciowo Daleszyc ma parametry normatywne i nie wymaga wi ększej modernizacji.

123

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Wa żne znaczenie maj ą drogi powiatowe Suków – Borków – Chmielnik, Górno – Daleszyce – Borków, Daleszyce – Nap ęków, Pierzchnica – Raków, Huta Szklana – Widełki – Makoszyn. Pozostałe odcinki dróg powiatowych maj ą znaczenie lokalne ł ącz ąc Daleszyce z poszczególnymi wsiami, sołectwa poło żone wewn ątrz gminy oraz miejscowo ści zlokalizowane na obrze żach s ąsiednich gmin.

Uzupełniaj ący układ stanowi ą drogi gminne.

Ogólna ocena układu komunikacyjnego

Podstawowy układ drogowy gminy ma charakter cz ęś ciowo koncentryczny z pewnymi odchyłkami od tej zasady spowodowanymi warunkami terenowymi ( du że kompleksy le śne ). Środek geometryczny układu stanowi ą Daleszyce. Pomocniczymi węzłami drogowymi s ą Suków i Borków.

Główne elementy układu – droga wojewódzka i drogi powiatowe s ą w dobrym stanie technicznym i maj ą odpowiednie do swej klasy parametry techniczne, wyj ątkiem odcinków drogi wojewódzkiej przebiegaj ących przez Daleszyce, gdzie trasa jest kr ęta i wyst ępuje blisko poło żona zabudowa mieszkaniowa.

Mo żna stwierdzi ć, że tylko niektóre ci ągi dróg powiatowych realizuj ą funkcje przewidziane dla tej kategorii dróg. Drogi gminne w przewa żaj ącej cz ęś ci posiadaj ą słabe nawierzchnie, zbyt w ąskie jezdnie, braki w poboczach, odwodnieniu i wymagaj ą generalnego uporz ądkowania. G ęsto ść sieci dróg jest wystarczaj ąca.

∑ Układ kolejowy

Na terenie gminy Daleszyce nie wyst ępuj ą linie kolejowe. Najkorzystniej poło żonymi stacjami kolejowymi s ą stacje w Kielcach poło żone w w ęź le linii kolejowych normalnotorowych Warszawa-Kraków i Opole - Cz ęstochowa - Kielce:

- dla ruchu osobowego Kielce Gł. oddalone od granic gminy ok. 8 km a od poszczególnych sołectw 8 – 29 km, - dla ruchu towarowego Kielce - Herby oddalone od granic gminy ok. 10 km a od poszczególnych sołectw 10 – 31 km.

Stacje te s ą dost ępne drog ą wojewódzk ą nr 764 oraz drogami powiatowymi.

124

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

∑ Komunikacja samochodowa

Obszar gminy obsługiwany jest masow ą komunikacj ą pasa żersk ą przez Przedsi ębiorstwo Komunikacji Samochodowej Kielce, Tarnobrzeg, Staszów, Kraków, i Zarz ąd Transportu Miejskiego w Kielcach, oraz prywatnych przewo źników. Daleszyce poł ączone s ą autobusami z Krakowem, Łodzi ą, Piotrkowem Trybunalskim, Busko Zdrojem i Starachowicami. Daleszyce maj ą poł ączenia z licznymi miejscowo ściami w województwie Świ ętokrzyskim m.in. Bodzentynem, Chmielnikiem, Cedzyn ą, Kazimierz ą Wielk ą, Ko ńskimi i Świ ętą Katarzyn ą. Lokalne linie autobusowe PKS i ZTM ł ącz ą Kielce z obszarem gminy, poprzez Daleszyce lub z ich pomini ęciem.

Linie podmiejskie MPK ł ącz ą okolice dworców PKP i PKS z:

- Niestachowem przez Radlin, - Mójcz ą przez ul. Zagórsk ą, - Sukowem -Babie przez Bukówk ę, - Daleszycami przez Suków i Kranów.

Przystanki autobusowe s ą skromnie wyposa żone. Lokalizacja przystanku w Daleszycach na placu Staszica jest korzystna. W ostatnich latach rozwój inicjatywy prywatnej w dziedzinie komunikacji spowodował znaczne udogodnienia w przemieszczaniu si ę w przestrzeni. Z Kielc praktycznie do wielu sołectw w gminie mo żna dojecha ć mini busem. Do samych Daleszyc kursy s ą średnio z cz ęstotliwo ści ą półgodzinn ą. Umo żliwiaj ą tak że komunikacj ę wewn ątrz gminy i z gminami s ąsiednimi.

2.10.2 Uwarunkowania wynikaj ące z funkcjonowania systemu transportowego

Poprawa warunków funkcjonowania układu transportowego gminy Daleszyce warunkowana jest:

V Utrzymaniem korytarza komunikacyjnego dla planowanej trasy o przebiegu północ – południe kat. G 2/2 z mo żliwo ści ą jej przekształcenia do kategorii GP 2/2 – tzw.: wschodniej obwodnicy miasta Kielce; V Wskazaniem korytarza obwodnicy miasta Daleszyce dla ograniczenia tranzytu przez Daleszyce (ograniczenie ruchu ci ęż arowego w obr ębie centrum Daleszyc);

125

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

V Budow ą fragmentu przeło żenia drogi wojewódzkiej Kielce – Staszów w obr ębie miasta Daleszyce; V Budow ą obwodnicy dla miejscowo ści Suków; V Popraw ą stanu technicznego dróg w gminie; V Wykształceniem systemu ście żek rowerowych, tras rekreacji pieszej; V Rozbudow ą sieci stacji paliw i stacji obsługi MOP; V Budow ą parkingów, w tym turystycznych.

2.11 Uwarunkowania wynikaj ące z uzbrojenia technicznego

2.11.1 Charakterystyka stanu uzbrojenia

∑ W zakresie systemu wodoci ągowego

Istniej ący na obszarze gminy system wodoci ągowy oparty jest o własne, udokumentowane zasoby wód podziemnych i aktualnie tylko w niewielkim stopniu jest uzale żniony od zewn ętrznych źródeł zasilania i systemów zaopatrzenia w wod ę. Wszystkie sołectwa w gminie Daleszyce zostały zwodoci ągowane. Gmina do zbiorowego zaopatrzenia w wod ę korzysta z własnych uj ęć wody zlokalizowanych w Niwkach Daleszyckich, Słopcu, Mójczy, Sukowie, Niestachowie, Smykowie i Marzyszu oraz 2 uj ęć zlokalizowanych poza terenem gminy w miejscowo ściach: Grodno w gminie Raków i Pierzchnianka w gminie Pierzchnica. Roczny pobór wody z uj ęć podziemnych w roku 2003 wyniósł 270,0 dam 3 tj. 270 000 m 3. Według pozwole ń wodnoprawnych całkowity pobór wody wynosi 3 252 m 3 /d.

Na koniec 2008r. gmina była zwodoci ągowania w 99%, a długo ść sieci wodoci ągowej wynosiła 175,52 km do której, podł ączono 3495 gospodarstw domowych, instytucji i obiektów działalno ści gospodarczej. Zu życie wody w gospodarstwach domowych wyniosło 297,3 dam 3, w tym zu życie wody w gospodarstwach w ci ągu roku w przeliczeniu na jednego mieszka ńca wyniosło 20,8 m 3 *.

W oparciu o udokumentowane zasoby uj ęć wody podziemnej zlokalizowane na terenie gminy Daleszyce jak i poza terenem gminy zbudowana została sie ć wodoci ągów grupowych, gdzie ich wydajno ść pokrywa zasoby odbiorców obecnie jak i w perspektywie.

126

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

1. Wodoci ąg wiejski zasilany z uj ęcia wody w Mójczy zaopatruj ący w wod ę miejscowo ść Mójcza. Układ ten zaspokaja zapotrzebowanie wody na cele gospodarcze i przeciwpo żarowe równie ż dla okresu perspektywicznego. Uj ęcie pracuje w oparciu o jedn ą studni ę ( zasadnicz ą ) o wydajno ści eksploatacyjnej Qe = 9,5 m 3 /h, depresji s = 23,0 m., gł ęboko ści 58,0 m.

Zasoby studni w kat. „B” zatwierdzone zostały decyzj ą Wydziału Ochrony Środowiska Urz ędu Wojewódzkiego w Kielcach znak: OS.II.8530/86 z dnia 09.01.1987 r. Pobór wody z uj ęcia uregulowany jest pozwoleniem wodno - prawnym udzielonym decyzj ą Starosty Kieleckiego, znak: RO.lII-6223-1/2004 z dnia 07.01.2004r. wa żnego do ko ńca 2013r.

Według pozwolenia wodno-prawnego pobór wody przedstawia si ę nast ępuj ąco: • Q śr.dob. = 110.0 m 3/d • Q max.dob. = 200.0 m 3/d • Q max.godz. = 9.5 m 3/h

wielko ści te odpowiadaj ą zatwierdzonym zasobom eksploatacyjnym uj ęcia

Dla uj ęcia decyzj ą Znak: OS.I – 6210/237/97 z dnia 28.11.1997 wydan ą przez Wydział Ochrony Środowiska Urz ędu Wojewódzkiego w Kielcach ustanowiono stref ę bezpo średniej ochrony sanitarnej oraz stref ę ochrony po średniej wewn ętrznej.

Strefa ochrony bezpo średniej – w obszarze istniej ącego ogrodzenia w formie prostok ąta o wymiarach 19,0 x 78,0m.

Strefa ochrony po średniej wewn ętrznej - obszar o promieniu 138,0 m wokół studni.

Nie ustanowiono strefy ochrony po średniej zewn ętrznej dla tego uj ęcia z uwagi na to, że studnia znajduje si ę w zewn ętrznej strefie ochrony po średniej uj ęcia Suków - Marzysz ustanowionej decyzj ą Wydziału Ochrony Środowiska Urz ędu Wojewódzkiego w Kielcach znak: OS.I.-6210/250/97 z dnia 14 stycznia 1997 r.

2. Wodoci ąg wiejski zasilany z uj ęcia wody w Niestachowie zaopatruj ący w wod ę miejscowo ść Niestachów. Układ ten zaspokaja zapotrzebowanie wody na cele gospodarcze i przeciwpo żarowe równie ż dla okresu perspektywicznego.

Uj ęcie pracuje w oparciu o jedn ą studni ę ( zasadnicz ą ) o wydajno ści eksploatacyjnej Qe = 37,0 m 3 /h, depresji 6,7 m., gł ęboko ści 60,0 m.

127

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Zasoby studni w kat. „B” zatwierdzone zostały decyzj ą Wydziału Ochrony Środowiska Urz ędu Wojewódzkiego w Kielcach znak: OS.II.7530/64/94 z dnia 20.07.1994 r. Pobór wody z uj ęcia uregulowany jest pozwoleniem wodno - prawnym udzielonym decyzj ą Urz ędu Wojewódzkiego w Kielcach - Wydział Ochrony Środowiska znak: OS.l - 6210/102/95 z dnia 16.05.1995r. oraz decyzj ą znak: OS.l - 6210/258/95 z dnia 27.10.1995 r., wa żnego do ko ńca 2012 r.

Według pozwolenia wodno-prawnego pobór wody przedstawia si ę nast ępuj ąco:

• Q śr.dobowe = 175,0 m 3/d • Q max. dobowe = 225,0 m 3/d • Q max. godz. = 24,0 m 3/h wielko ść ta jest mniejsza od zatwierdzonych zasobów eksploatacyjnych uj ęcia

Dla uj ęcia decyzj ą Znak: OS.I – 6210/236/97 z dnia 28.11.1997 r. wydan ą przez Wydział Ochrony Środowiska Urz ędu Wojewódzkiego w Kielcach ustanowiono stref ę bezpo średniej ochrony sanitarnej oraz strefy ochrony sanitarnej po średniej (wewn ętrzn ą i zewn ętrzn ą).

Strefa ochrony bezpo średniej - w obszarze istniej ącej wygrodzonej stacji wodoci ągowej, w formie czworoboku o wymiarach 23,5 x 22,0 x 24,0 x 22,3m.

Strefa ochrony po średniej wewn ętrznej - obszar przylegaj ący do strefy bezpo średniej w kształcie wycinka koła o promieniu 193,0 m wokół studni.

Strefa ochrony po średniej zewn ętrznej – obszar w kształcie wycinka koła o promieniu R= 1000,0 m wokół studni.

Uj ęcie nie posiada zabezpieczenia w postaci studni awaryjnej.

3. Wodoci ąg wiejski Marzysz – Suków zasilany z uj ęcia wody w Marzyszu zaopatruj ący w wod ę mieszka ńców sołectwa Marzysz ( przysiółki: Kaczyn, Młyny, Przypu ść , Znojów, Kiełków, Podmarzysz, Szkoda i Kaczyn Zdrój ) cz ęść terenu nale żą cego do sołectwa Suków poło żonego na prawym brzegu rzeki Czarnej Nidy i cz ęść wsi Borków na północ od rzeki Belnianki i na zachód od drogi Borków – Chmielnik. Układ ten zaspokaja zapotrzebowanie wody na cele gospodarcze i przeciwpo żarowe równie ż dla okresu perspektywicznego.

Uj ęcie tworz ą dwie studnie:

• studnia nr 1 – zasadnicza o wydajno ści eksploatacyjnej Qe = 40,0 m 3/h

128

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

zatwierdzonej w kat. B, depresji s =34,5 m., gł ęboko ści 150,0 m., • studnia nr 2 – awaryjna o wydajno ści eksploatacyjnej Qe = 14,6 m 3/h zatwierdzonej w kat. B, depresji s =25,0 m., gł ęboko ści 135,0 m. Według pozwolenia wodno - prawnego wydanego przez Starost ę Kieleckiego, decyzja znak: RO.III.6223-14/08/9 z dnia 26.02.2009r. wa żnego do ko ńca 2018r.,

pobór wody przedstawia si ę nast ępuj ąco: • Q śr.dob. = 372,0 m 3/d • Q max. dob. = 472,0 m 3/d • Q max. godz. = 35,1 m 3/h wielko ść ta jest mniejsza od zatwierdzonych zasobów eksploatacyjnych uj ęcia

Strefa ochrony bezpo średniej zgodna z dokumentacj ą hydrogeologiczn ą o szeroko ści 10,0 m. Brak ustanowionych stref ochrony sanitarnej.

4. Wodoci ąg grupowy „ Suków” zasilany z uj ęcia wody w Sukowie zaopatruj ący w wod ę mieszka ńców sołectwa Suków, Dyminy, (Granice) gm. Morawica oraz ulic ę Klecka w Kielcach. Uj ęcie to oprócz zaspokojenia potrzeb mieszka ńców gminy Daleszyce jest przewidziane dla zasilenia Kielc. Układ ten zaspokaja zapotrzebowanie wody na cele gospodarcze i przeciwpo żarowe równie ż dla okresu perspektywicznego.

Uj ęcie pracuje w oparciu o dwie studnie, studni ę (Nr V uj ęcia Marzysz - Suków) o wydajno ści eksploatacyjnej Qe = 180,0 m 3/h, depresji s = 9,8 m., gł ęboko ści 101,0m oraz studni ę ( Nr VI uj ęcia Marzysz - Suków ) o wydajno ści eksploatacyjnej Qe = 200,0 m 3/h, depresji s = 9,5 m., gł ęboko ści 100,0 m

Zasoby studni jako otworu Nr V i studni jako otworu Nr VI, zostały udokumentowane w ramach zasobów eksploatacyjnych wód podziemnych uj ęcia Marzysz - Suków zatwierdzonych decyzj ą Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le śnictwa znak: KDH/013/5852/95 r. z dnia 28.09.1995r. W powy ższych ilo ściach uwzgl ędnione zostały ustalone dla rejonu Sukowa – studni nr V i nr VI zasoby:

3 - eksploatacyjne Q E(S) = 380,0 m /h, 3 2 - dyspozycyjne Q D(S) = 428,0 m /h, na obszarze 34,57 km Pobór wody z uj ęcia uregulowany jest pozwoleniem wodno - prawnym udzielonym decyzj ą Starosty Kielceckiego znak: RO.IIl-6223-9/09 z dnia 5.11.2009 oraz znak: wa żnego do 05.11.2019r.

129

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Według pozwolenia wodno-prawnego pobór wody przedstawia si ę nast ępuj ąco:

• Q śr.dobowe - 535,0 m 3/d • Q max. dobowe - 691,3 m 3/d • Q max. godz. - 41,0 m 3/h wielko ść ta jest mniejsza od zatwierdzonych zasobów eksploatacyjnych uj ęcia

Pozostała ilo ść zasobów eksploatacyjnych uj ęcia Suków tj: ze studni nr V, Q = 137,0 m3/h i ze studni nr VI Q = 200,0 m 3/h przyznana została do zagospodarowania dla potrzeb wodociągu komunalnego aglomeracji Kielce Zwi ązkowi Komunalnemu Wodoci ągów i Kanalizacji w Kielcach.

Dla uj ęcia ( st. Nr V ) decyzj ą Znak: OS.I – 6210/189/96 z dnia 30.09.1996r. Wydział Ochrony Środowiska Urz ędu Wojewódzkiego w Kielcach ustanowił stref ę bezpo średniej ochrony sanitarnej.

Strefa ochrony bezpo średniej - w obszarze istniej ącej wygrodzonej stacji wodoci ągowej o wymiarach 60,0 x 21,0 x 20,0 x 45,0 x 24,0 m.( st. nr V ) Decyzj ą Znak: OS.I – 6210/250/96/97 z dnia 14.01.1997 wydan ą przez Wydział Ochrony Środowiska Urz ędu Wojewódzkiego w Kielcach ustanowiono dla studni nr V i VI uj ęcia Suków - Marzysz nast ępuj ące strefy ochronne: a Strefa ochrony bezpo średniej dla st. nr VI o powierzchni min. 16,6 x 16,5m i odległo ść od granicy obudowy studni min. 8,0m b Strefa ochrony po średniej wewn ętrznej obejmuj ąca teren wyznaczony: • lini ą drogi gruntowej prowadz ącej w kierunku NE od rzeki Lubrzanki ( wysoko ść • uj ścia cieku z rejonu Sukowa), • lini ą lokalnego działu powierzchniowego, a nast ępnie lini ą drogi gruntowej w kierunku zachodnim do pocz ątku zabudowy wsi Suków - Marzysz, a nast ępnie południow ą stron ą tej drogi na odległo ść 315 m od skrzy żowania z drog ą krajow ą 764, • drog ą gruntow ą przebiegaj ącą w kierunku wschodnim równolegle do drogi krajowej 764, a ż do przeci ęcia si ę jej przedłu żenia z rzek ą Warkocz, • drog ą gruntow ą przebiegaj ącą w kierunku południowym wzdłu ż zabudowa ń firmy „Styrbet”, • lini ą sztuczn ą do skrzy żowania starej i nowej drogi w kierunku wsi Marzysz,

130

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

• wzdłu ż napowietrznej linii elektrycznej do drogi gruntowej, • lini ą drogi gruntowej do rzeki Lubrzanki, wzdłu ż wschodniego brzegu rzeki do wysoko ści uj ścia cieku Sukowa. c Strefa ochrony po średniej zewn ętrznej o powierzchni 34,57 km, stanowi ąca obszar zasobów dyspozycyjnych studni nr V i VI , z podziałem na cz ęść „A” przylegaj ącą do granic terenu wewn ętrznego i obejmuj ącą obszar wyst ępowania utworów dewonu środkowego i cz ęść „B” poło żon ą mi ędzy obszarem cz ęś ci „A” a granicami terenu zewn ętrznego obejmuj ącą obszary wyst ępowania utworów dewonu dolnego i kambru.

5. Wodoci ąg grupowy zasilany z uj ęcia wody w Smykowie zaopatruj ący w wod ę miejscowo ść Smyków i Sieraków. Woda wymaga uzdatniania ze względu na ponadnormatywn ą zawarto ść żelaza 1,8 mg/l oraz wyczuwalny zapach siarkowodoru. Układ ten zaspokaja zapotrzebowanie wody na cele gospodarcze i przeciwpo żarowe równie ż dla okresu perspektywicznego.

Uj ęcie pracuje w oparciu o dwie studnie ( zasadnicze ) o wydajno ści eksploatacyjnej Qe = 22,0 m 3/h, depresji 2,4 m., gł ęboko ści 28,0 m Zasoby studni w kat. „B” zatwierdzone zostały decyzj ą Starosty Kieleckiego znak: RO.III.6223-17/2006 z dnia 05.02.2007 r.

Pobór wody z uj ęcia uregulowany jest pozwoleniem wodno - prawnym udzielonym decyzj ą Starosty Kieleckiego znak: RO.III.6223-17/2006 z dnia 05.02.2007 r.. wa żnego do 31.12.2016 r .

Według pozwolenia wodno-prawnego pobór wody przedstawia si ę nast ępuj ąco: • Q śr.dob. = 185.0 m 3/d • Q max.dob. = 254.0 m 3/d • Q max.godz. = 15.0 m 3/h wielko ść ta jest mniejsza od zatwierdzonych zasobów eksploatacyjnych uj ęcia Powy ższ ą decyzj ą ustanowiono stref ę bezpo średniej ochrony sanitarnej oraz strefy ochrony sanitarnej po średniej (wewn ętrzn ą i zewn ętrzn ą).

Strefa ochrony bezpo średniej – w granicach ogrodzonego terenu o wymiarach 68,0 x 30,0 x 16,0 x 30,0 x 32,0 x 15,0 x 42,0 x 30,0 m.

Strefa ochrony po średniej wewn ętrznej - obszar przylegaj ący do strefy bezpo średniej o zasi ęgu 66,0 m od obudowy studni

Strefa ochrony po średniej zewn ętrznej – obszar o zasi ęgu 661,0 m od studni.

131

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Uj ęcie nie posiada zabezpieczenia w postaci studni awaryjnej.

5. Wodoci ąg wiejski zasilany z uj ęcia wody w Niwkach Daleszyckich zaopatruj ący w wod ę miejscowo ści: Daleszyce, Niwy, Danków, Wójtostwo, Kranów, Brzechów. Układ ten zaspokaja zapotrzebowanie wody na cele gospodarcze i przeciwpo żarowe równie ż dla okresu perspektywicznego.

Uj ęcie tworz ą dwie studnie: • studnia nr 1 – zasadnicza o wydajno ści eksploatacyjnej Qe = 158,7 m 3/h, depresji s = 5,4 m., gł ęboko ści 100,0 m. • studnia nr 2 – awaryjna o wydajno ści eksploatacyjnej Qe = 56,8 m 3/h, depresji s =18,6 m., gł ęboko ści 80,0 m. Zasoby studni nr 1 w kat. „B” zatwierdzone zostały w ramach zasobów wód podziemnych na terenie Synkliny Gał ęzicko - Bolechowicko – Borkowskiej decyzj ą Prezesa Centralnego Urz ędu Geologii w Warszawie znak: OS.III-7211/116/88 z dnia 1988.09.02 na okres do 2005 roku. Zasoby studni nr 2 w kat. „B” zatwierdzone zostały decyzj ą Wydziału Ochrony Środowiska Urz ędu Wojewódzkiego w Kielcach znak: OS.II.7530/84/94 z dnia 10.12.1994.

Pobór wody z uj ęcia uregulowany jest pozwoleniem wodno - prawnym udzielonym decyzj ą Urz ędu Wojewódzkiego w Kielcach - Wydział Ochrony Środowiska znak: OS.l - 6210/103/95 z dnia 05.06.1995 r. oraz decyzją znak: OS.l - 6210/238/97 z dnia 28.11.1997r. wa żnego do ko ńca 2010r.

Według pozwolenia wodno-prawnego pobór wody przedstawia si ę nast ępuj ąco: • Q śr.dob. = 926,0 m 3/d • Q max. dob. = 1161,0 m 3/d

• Q max.godz. = 87.7 m 3/h wielko ść ta jest mniejsza od zatwierdzonych zasobów eksploatacyjnych uj ęcia Dla uj ęcia decyzj ą Znak: OS.I – 6210/238/97 z dnia 28.11.1997 wydan ą przez Wydział Ochrony Środowiska Urz ędu Wojewódzkiego w Kielcach ustanowiono stref ę bezpo średniej ochrony sanitarnej oraz strefy ochrony sanitarnej po średniej (wewn ętrzn ą i zewn ętrzn ą).

Strefa ochrony bezpo średniej – wielok ąt o wymiarach 47,0 x 92,0 x 47,0 x 62,0 x 23,0 x 27,0 x 23,0 x 3,0m;

Strefa ochrony po średniej wewn ętrznej - obszar przylegaj ący do strefy bezpo średniej w kształcie koła o promieniu 151,0 m wokół studni;

132

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Strefa ochrony po średniej zewn ętrznej – obszar w kształcie wycinka koła o promieniu 2100 m wokół studni, ograniczony od północy granic ą Cisowsko – Orłowi ńskiego Parku Krajobrazowego.

7. Wodoci ąg grupowy zasilany z uj ęcia wody w Słopcu zaopatruj ący w wod ę miejscowo ści: Borków, Słopiec i Trzemosna z przysiółkami. Układ ten zaspokaja zapotrzebowanie wody na cele gospodarcze i przeciwpo żarowe równie ż dla okresu perspektywicznego.

Uj ęcie pracuje w oparciu o jedn ą studni ę ( zasadnicz ą ) o wydajno ści eksploatacyjnej Qe = 112,4 m 3/h, depresji s = 10,3 m, gł ęboko ści 100,0 m.

Zasoby studni zatwierdzone zostały w ramach zasobów wód podziemnych na terenie Synkliny Gał ęzicko - Bolechowicko – Borkowskiej decyzj ą Prezesa Centralnego Urz ędu Geologii w Warszawie znak: KDH/”13/2957/J/70 z dnia 14.02.1970 r.

Pobór wody z uj ęcia uregulowany jest pozwoleniem wodno - prawnym udzielonym decyzj ą Urz ędu Wojewódzkiego w Kielcach - Wydział Ochrony Środowiska znak: OS.l - 6210/124/95 z dnia 02.06.1995 r. oraz decyzją znak: ROS.lX - 6210/118/98 z dnia 18.05.1998r. wa żnego do ko ńca 2012r .

Pobór wody z uj ęcia przedstawia si ę nast ępuj ąco: • Q śr.dob. = 627.0 m 3/d • Q max. dob. = 780.0 m 3/d

• Q max.godz. = 63.0 m 3/h wielko ść ta jest mniejsza od zatwierdzonych zasobów eksploatacyjnych uj ęcia. Uj ęcie wody Słopiec - Borków posiada urządzon ą i wygrodzon ą stref ę ochrony sanitarnej bezpo średniej wokół studni w kształcie kwadratu o wymiarach 20,0x20,0m.

Dla uj ęcia nie zostały ustanowione strefy ochrony sanitarnej . Uj ęcie nie posiada równie ż zabezpieczenia w postaci studni awaryjnej.

Ponadto na potrzeby gminy Daleszyce nast ępuje zakup wody z gminy Pierzchnica i gminy Raków:

1. Wodoci ąg grupowy zasilany z uj ęcia wody w Pierzchniance gm. Pierzchnica zaopatruj ący w wod ę mieszka ńców sołectwa: Pierzchnica, Skorzeszyce, Osiny, Pierzchnianka, Ujny, Górki oraz sołectwa: Szczecno i Komórki z gminy Daleszyce. Uj ęcie pracuje w oparciu o jedn ą studni ę o wydajno ści Qe = 41,0 m 3/h, zatwierdzonej w kat. B, gł ęboko ści 64,0 m.

133

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

2. Wodoci ąg grupowy zasilany z uj ęcia wody w Grodnie zaopatruj ący w wod ę mieszka ńców sołectwa: Ocios ęki, Nowa Huta, Wólka Pokłonna, Wola W ąkopna, Koziel oraz sołectwa: Widełki i Cisów z gminy Daleszyce.

Uj ęcie tworz ą dwie studnie:

• studnia nr 1 – zasadnicza o wydajno ści Qe = 36,0 m 3 / h zatwierdzonej w kat. B, depresji 2,2 m., gł ęboko ści 40,0 m.

• studnia nr 2 – awaryjna o wydajno ści Qe = 19,0 m 3/h zatwierdzonej w kat. B, depresji 3,5 m., gł ęboko ści 39,0 m.

Według pozwolenia wodno - prawnego wydanego przez Wydział Ochrony Środowiska Urz ędu Wojewódzkiego w Kielcach, decyzja znak: O Ś.l - 6210/233/94 z dnia 16.01.1995r. wa żnej do ko ńca 2014r., pobór wody przedstawia si ę nast ępuj ąco: • Q śr.dobowe - 883,0 m 3/d • Q max. dobowe - 1131,0 m 3/d • Q max. godz. - 55.0 m 3/h tj. do wysoko ści zatwierdzonych zasobów eksploatacyjnych uj ęcia

∑ W zakresie systemu kanalizacyjnego

Odprowadzanie ścieków sanitarnych

Na obszarze gminy Daleszyce, zgodnie z Rozporz ądzeniem Nr 17/2005 Wojewody Świ ętokrzyskiego z dnia 12 kwietnia 2005 r. (Dz. Urz. Woj. Świ ętokrzyskiego Nr 80 poz. 1090) oraz Rozporz ądzeniem Nr 63/2005 Wojewody Świ ętokrzyskiego z dnia 21 czerwca 2005 r. (Dz. Urz. Woj. Świ ętokrzyskiego Nr 133 poz. 1682) wyznaczono na podstawie art. 43 ust. 2a ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (tj. Dz. U.z 2005r. Nr 239, poz. 2019, z pó źn. zm.) aglomeracj ę Daleszyce, o równowa żnej liczbie mieszka ńców 5000, z oczyszczalni ą ścieków w Daleszycach, obejmuj ącą nast ępuj ące miejscowo ści z terenu gminy Daleszyce: Daleszyce, Danków- Wójtostwo, Kranów i Niwy.

134

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Na terenie gminy istniej ą trzy zorganizowane systemy odprowadzania ścieków sanitarnych pracuj ące w oparciu o trzy oczyszczalnie ścieków zlokalizowane w Daleszycach, Szczecnie i Marzyszu.

Mechaniczno – biologiczna oczyszczalnia ścieków w Daleszycach typu „BIOVAC” o przepustowo ści 750 m 3/d. Dla oczyszczalni tej w 2000 roku wydane zostało pozwolenie wodnoprawne na odprowadzanie ścieków po ich oczyszczeniu do rzeki Belnianki z terenu wsi Daleszyce, Niwy, Danków, Wójtostwo i Kranów. Na oczyszczalni ę dowo żone s ą ścieki ze zbiorników bezodpływowych z terenu gminy w ilo ści 100,0 m 3/d.

Mechaniczno – biologiczna oczyszczalnia ścieków w Szczecnie typu „BIO-PAK” pracuj ąca w oparciu o proces oczyszczania ścieków metod ą osadu czynnego o przepustowo ści 300 m 3/d. Dla oczyszczalni wydane zostało pozwolenie wodnoprawne na odprowadzanie ścieków po ich oczyszczeniu do rzeki Pierzchnianki lewego dopływu Czarnej Nidy z miejscowo ści Szczecno i Komórki. Na oczyszczalni ę dowo żone s ą ścieki ze zbiorników bezodpływowych z terenu gminy w ilo ści 100,0 m3/d.

Mechaniczno - biologiczna oczyszczalnia ścieków wraz z instalacj ą odwadniania osadów ściekowych we wsi Marzysz obsługuj ącej 3480 RLM, przy przepustowo ści 370 m 3/d, która przejmuje ścieki z miejscowo ści Marzysz I, II, Marzysz Młyny, Podmarzysz, Kaczyn Zdrój, Znojów, Kiełków w sołectwie Marzysz. Docelowa przepustowość oczyszczalni ścieków to 950 m 3/d, obsługuj ąca 7228 RLM, która przejmie ścieki z pozostałej cz ęś ci sołectwa Marzysz oraz sołectw: Kranów, Słopiec, Borków, Suków. Ścieki po oczyszczeniu odprowadzone zostan ą do rzeki Czarna Nida.

Ścieki bytowe z sołectwa Mójcza trafiaj ą na oczyszczalni ę ścieków w Sitkówce – Nowinach.

Rozwój kanalizacji sanitarnej na obszarze gminy uwarunkowany jest pokonaniem nast ępuj ących barier, do których nale ży zaliczy ć:

• du że rozproszenie zabudowy, powoduj ące konieczno ść budowy kilku oczyszczalni ścieków i długich odcinków sieci kanalizacyjnej maj ących cz ęsto funkcj ę wył ącznie tranzytow ą,

• zró żnicowanie wysoko ściowe terenu i zwi ązana z tym konieczno ść budowy przepompowni ścieków.

Odprowadzanie wód opadowych

Na obszarze gminy Daleszyce nie ma centralnego systemu kanalizacji deszczowej. Wody opadowe odprowadzane s ą systemem rowów przydro żnych. Jedynie na obszarze miasta Daleszyce istnieje jeden ci ąg kanalizacji deszczowej, odwadniaj ący

135

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

tereny le żą ce na zachód od ul. Mickiewicza. Kanał ten poło żony jest za ci ągiem zabudowy przylegaj ącej do ul. Mickiewicza i ma średnic ę 500mm. Nie ma podczyszczalni ścieków opadowych i s ą one odprowadzane bezpo średnio do rowu odwadniaj ącego, przebiegaj ącego na południowy-zachód od Daleszyc.

Rozwój kanalizacji nie nad ąż a za rozwojem systemów zbiorowego zaopatrzenia w wod ę, co stwarza zagro żenie dla Głównych Zbiorników Wód Podziemnych oraz użytkowego zbiornika wód podziemnych ( b ędących zbiornikami typu otwartego zasilanych bezpo średnio z infiltracji wód opadowych oraz przez wody dolin rzecznych) stanowi ących główne źródło zaopatrzenia gminy w wod ę oraz terenów źródliskowych głównych rzek oraz ich dopływów, które w zagospodarowaniu gminy winny podlega ć ochronie przed zanieczyszczeniami.

∑ W zakresie zaopatrzenia w gaz

Obecnie gmina Daleszyce nie jest zgazyfikowana. W ramach drugostronnego zasilania miasta Kielce przez teren gminy w rejonie wsi Komórki, Marzysz, Suków oraz Mójcza przebiega sie ć gazu wysokiego ci śnienia DN 300 PN 6,3 MPa. W miejscowo ści Mójcza zlokalizowana jest stacja redukcyjno – pomiarowa I o .

∑ W zakresie elektroenergetyki

Istniej ący system zasilania gminy

Gmina Daleszyce zasilana jest w energi ę elektryczn ą z istniej ącej wn ętrzowej rozdzielni sieciowej WRS-15 kV zlokalizowanej w Niwkach Daleszyckich. Dopływ energii elektrycznej do rozdzielni odbywa się za pomoc ą jednej linii 15 kV „zasilacza" wprowadzonego do WRS-u ze stacji transformatorowo - rozdzielczej GPZ - 110/15 kV Kielce-Wschód. Rozprowadzenie energii elektrycznej po obszarze gminy zrealizowane jest poprzez 8 linii magistralnych 15 kV wyprowadzonych z WRS-u w kierunkach: Dankowa, Lechówka, Korzenna, Ujen, Morawicy, Kielc oraz wokół Daleszyc poprzez dwie linie „pier ścieniowe". Północno - zachodnia cz ęść gminy, sołectwa: Suków i Mójcza, zasilane s ą z innego układu zasilania, nie zwi ązanego z WRS Daleszyce. Źródłem zasilania tej cz ęś ci gminy jest linia magistralna 15 kV relacji GPZ - Morawica - GPZ - Kielce - Wschód, biegn ąca głównie wzdłu ż drogi Kielce - Morawica, z odbiciem w kierunku Sukowa. Tranzytem, przez północno - zachodni kraniec gminy, wzdłu ż zabudowy wsi Mójcza przebiega linia 110 kV relacji Radkowice - Morawica - Kielce - Wschód. Na rzece Lubrzanka istniej ą 2 małe elektrownie wodne.

136

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

∑ W zakresie gospodarki odpadami

Na terenie gminy Daleszyce gospodarowanie odpadami jest zgodne z opracowanym przez Przedsi ębiorstwo Usług Geologicznych „KIELKART” w Kielcach „Planem Gospodarki Odpadami”.

Podstawowym sposobem unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest składowanie ich na wysypiskach śmieci poza terenem gminy. Odpady niesegregowane wywo żone są na składowiska w Promniku gmina Strawczyn i Przedworze gmina Chmielnik. Od osób prywatnych w 2008 roku zebrano 2000,0 Mg odpadów.

Wywozem odpadów z gminy Daleszyce zajmuje si ę 3 przedsi ębiorców PPUH „EKOM” oraz PPUH „Zieli ńscy” Raków, PUK „Fart-bis” Kielce, Veolia Usługi dla Środowiska S.A., Ekologiczny Zwi ązek Gmin dorzecza Koprzywianki” Klimonów, A.S.A Tarnobrzeg Sp. z o.o. Odpady przez mieszka ńców i przedsi ębiorstwa zbierane s ą do worków i pojemników o pojemno ści 110l, 120l, 220l i 1100l.

∑ W zakresie telekomunikacji

Gmina Daleszyce obsługiwana jest przez słu żby telekomunikacyjne za po średnictwem trzech central telefonicznych:

• w Daleszycach (1000 NN- centrala automatyczna), • w Szczecnie (100 NN - centrala automatyczna), • w Borkowie (600 NN - centrala elektroniczna).

Do centrali w Borkowie i centrali w Daleszycach doprowadzony jest Przesyłowy kabel światłowodowy powi ązany z Kielcami i Górnem. W gminie Daleszyce przebudowano system telekomunikacyjny z uwzgl ędnieniem zastosowania nowoczesnej techniki komunikacyjnej i zabezpieczeniem potrzeb społeczno ści gminy. Istniej ą techniczne i finansowe mo żliwo ści bie żą cego zaspokajania potrzeb ludno ści gminy w zakresie obsługi telekomunikacyjnej.

137

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

∑ W zakresie zaopatrzenie w ciepło

W zabudowie zagrodowej i jednorodzinnej na terenie gminy do ogrzewania pomieszcze ń mieszkalnych wykorzystywane s ą urz ądzenia tradycyjne kuchenne i piecowe na paliwo stałe, lub instalacje centralnego ogrzewania z własnymi kotłowniami na paliwo stałe. Do zaopatrzenia w ciepło budynków u żyteczno ści publicznej, usługowych, zakładów oraz o środków rekreacyjnych wykorzystywane s ą lokalne kotłownie najcz ęś ciej na paliwo stałe. Kotłownie olejowe na terenie gminy posiada urz ąd Miasta i Gminy w Daleszycach, Hala Sportowa w Daleszycach oraz Gimnazjum w Daleszycach, SP w Daleszycach, ZSO w Sukowie oraz SP w Brzechowie i SP w Borkowie. Coraz cz ęś ciej mieszka ńcy gminy, szczególnie w nowo powstaj ącym budownictwie, wykorzystuj ą w swych kotłowniach ekologiczne paliwa płynne. Dalsza poprawa czysto ści powietrza powinna nast ąpi ć po zrealizowaniu na terenie gminy sieci gazu średniego ci śnienia. Wówczas b ędzie mo żliwo ść zamiany kotłów z paliwa stałego na gazowe.

2.11.2 Uwarunkowania wynikaj ące z dotychczasowego uzbrojenia technicznego

V Rozwój kanalizacji nie nad ąż a za rozwojem systemów zbiorowego zaopatrzenia w wod ę.

V Wydajno ść urz ądze ń źródłowych ( studni ) nie stanowi ogranicze ń w rozwoju poszczególnych miejscowo ści. Ewentualne tereny zabudowy b ędzie wzgl ędnie łatwo zwodoci ągowa ć poprzez rozbudow ę istniej ących układów sieci i budow ę nowych w oparciu o istniej ące uj ęcia.

V Woda pobierana z uj ęć na potrzeby wodoci ągów jest dobrej jako ści i nie wymaga uzdatniania.

V Nie uporz ądkowana gospodarka ściekowa na terenie całej gminy stwarza zagro żenie dla jako ści Głównych Zbiorników Wód Podziemnych oraz u żytkowego zbiornika wód, stanowi ących główne źródło zaopatrzenia gminy w wod ę oraz terenów źródliskowych głównych rzek oraz ich dopływów, które w zagospodarowaniu gminy winny podlega ć ochronie przed zanieczyszczeniami.

V Du że nasilenie napowietrznych linii przesyłowych stanowi dysharmoni ę w krajobrazie gminy poło żonej w cz ęś ci na obszarze Cisowsko - Orłowi ńskiego Parku Krajobrazowego i jego otuliny. Wymaga to podjęcia działa ń ograniczaj ących dalsz ą degradacj ę krajobrazu. Jedn ą z mo żliwo ści rozwi ązania

138

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

tego problemu jest skomasowanie niektórych linii. Ponadto istotnym czynnikiem jest forma obecnych słupów no śnych. Celowe jest podj ęcie opracowania estetycznych wzorów takich słupów. Dotyczy to równie ż linii niskiego napi ęcia i linii telekomunikacyjnych ( prowadzonych poza terenami zabudowanymi).

V Na obszarze całej gminy w zabudowie zagrodowej i jednorodzinnej oraz w obiektach u żyteczno ści publicznej do ogrzewania pomieszcze ń wykorzystywane s ą urz ądzenia tradycyjne: trzony kuchenne, piece ceramiczne lub wewn ętrzne instalacje centralnego ogrzewania z własnych kotłowni na paliwo stałe, w nielicznych przypadkach na paliwo płynne i gazowe co wpływa znacznie na zanieczyszczenie powietrza. Nale ży d ąż yć do modernizacji istniej ących źródeł ciepła opalanych paliwem stałym na opalane paliwem ekologicznym gazem lub niskozasiarczonym olejem opałowym oraz do jak najszybszego rozwoju gazyfikacji gminy i maksymalnego wykorzystania gazu jako paliwa ekologicznego w systemach ciepłowniczych.

2.12 Uwarunkowania wewn ętrzne wynikaj ące z potrzeb i mo żliwo ści rozwoju gminy

Środowisko przyrodniczo – kulturowe 1. Bogate zasoby środowiska przyrodniczego i kulturowego oraz program małej retencji województwa kieleckiego szans ą rozwoju wszelkich form turystyki na terenie gminy. 2. Przewa żaj ące na terenie gminy, dobre warunki budowlane umo żliwiaj ące lokalizacj ę obiektów bez ogranicze ń. 3. Dobry stan środowiska i korzystne warunki klimatyczne. 4. Du że ilo ści gleb niskich klas bonitacyjnych umo żliwiaj ące pozarolnicze wykorzystanie terenu. 5. Zasoby surowców mineralnych stanowi ące baz ę rozwojow ą dla lokalnego przemysłu. 6. Lokalizacja w obr ębie GZWP daj ąca mo żliwo ść pozyskania dobrej jako ści wód do celów konsumpcyjnych.

Rolnictwo i le śnictwo

1. Usytuowanie w bezpo średniej strefie żywicielskiej miasta Kielce, stanowi ącego chłonny rynek zbytu, zwłaszcza na artykuły bezpo średniego spo życia.

139

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

2. Blisko ść du żych zakładów przetwórstwa rolno-spo żywczego, wymagaj ących rozwini ętej bazy surowcowej. 3. Poło żenie w strefie masowego wypoczynku sobotnio-niedzielnego i nasilonego ruchu turystycznego, który stwarza potencjalne zapotrzebowanie na sezonowe artykuły i produkty rolnicze. 4. Istniej ące w wi ększo ści wsi warunki do rozwoju agroturystyki.

5. Nadmierne zatrudnienie w rolnictwie sprzyjaj ące rozwojowi pracochłonnych gał ęzi specjalizacji jak równie ż umo żliwiaj ące przesuni ęcie cz ęś ci potencjału ludzkiego do nierolniczych gał ęzi produkcyjnych sprzyjaj ąc wielofunkcyjnemu rozwojowi gminy. 6. Przewidywany wysoki popyt na tereny budowlane (mieszkaniowe i rekreacyjne) umo żliwiaj ące zagospodarowanie cz ęś ci gruntów odłoguj ących i źle wykorzystywanych rolniczo. 7. Wyst ępowanie na terenie gminy bardzo du żych kompleksów le śnych o wysokiej warto ści przyrodniczej, posiadaj ących kluczowe znaczenie dla stabilizacji systemu ochrony przyrody i zaliczonych do grupy w ęzłów ekologicznych o randze krajowej. Lasy wespół z innymi walorami przyrodniczymi {zbiorniki wodne, urozmaicony krajobraz, czyste powietrze) - spełniaj ą w gminie wiod ącą rol ę w rozwoju funkcji turystyczno - rekreacyjnej.

8. Blisko ść aglomeracji kieleckiej zainteresowanej korzystaniem z walorów rekreacyjnych i turystycznych obszarów le śnych.

Komunikacja

1. Korzystne poło żenie w pobli żu kieleckiego w ęzła komunikacyjnego, dost ępnego alternatywnymi drogami. 2. Łatwa dost ępno ść do wa żnych dróg prowadz ących ruch tranzytowy ( S-7. 73 ). 3. Koncentryczny układ dróg dojazdowych do miasta Daleszyce ułatwiaj ący szybki dost ęp do usług zarówno z obszaru gminy jak i pobliskich miast. 4. Stosunkowo dobre skomunikowanie obszaru gminy z Daleszycami.

Infrastruktura techniczna

1. Usytuowanie wi ększo ści obszaru gminy w obr ębie głównych zbiorników wód podziemnych o du żych zasobach wody. 2. Zwodoci ągowanie sołectw gminy sieciami i urz ądzeniami wodoci ągowymi o dobrym stanie technicznym.

140

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

3. Istnienie bardzo du żych rezerw wody (w stosunku do wydanych pozwole ń wodno-prawnych):

a. w Niwkach Daleszyckich, b. w Słopcu, c. w Sukowie.

4. Istnienie bardzo dużych rezerw przesyłanych we wszystkich sieciach wodoci ągowych, z uwagi na zani żone pobory wody w stosunku do norm przyjmowanych w obliczeniach projektowych. 5. Istniej ąca rze źba terenu umo żliwiaj ąca realizacj ę kilku zbiorników retencyjnych wzdłu ż rzek przepływaj ących przez gmin ę. 6. Doprowadzony na teren gminy ruroci ąg gazu wysokopr ęż nego i zabezpieczenie dostawy gazu dla gminy. Wykonany projekt gazyfikacji gminy. 7. Mo żliwo ść w dłu ższej perspektywie czasu realizacji uciepłownienia w oparciu o gaz przewodowy.

141

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

III. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY DALESZYCE

Kierunki zagospodarowania przestrzennego okre ślone w niniejszym rozdziale stanowi ą generalne wytyczne do kształtowania zagospodarowania przestrzennego na terenie miasta i gminy Daleszyce poprzez uszczegółowienie na etapie sporz ądzania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

1. Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów

Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy i w przeznaczeniu terenów

Zachowuje si ę istniej ącą struktur ę funkcjonalno – przestrzenn ą z podziałem na 18 sołectw, z o środkiem administracyjno – handlowo – usługowym w mie ście Daleszyce.

W oparciu o zebrane informacje o istniej ących uwarunkowaniach, predyspozycjach rozwojowych, został przyj ęty model podziału terenu gminy na nast ępuj ące obszary funkcjonalne , w obr ębie których przewiduje si ę zmiany w strukturze przestrzennej gminy Daleszyce:

1) obszar wielofunkcyjny - obejmuj ący teren miasta Daleszyce i sołectwa Niwy (w granicach administracyjnych), ł ącz ący funkcj ę o środka mieszkalno - usługowego z funkcj ą usługowo-przemysłow ą. S ą to tereny o nasilonych procesach urbanizacji i uprzemysłowienia, o mało korzystnych warunkach rozwojowych dla rolnictwa,

2) obszar o dominuj ącej funkcji rolnej - obejmuj ący teren sołectwa (w granicach administracyjnych): Brzechów, Sieraków, Smyków, Trzemosna. Jest to teren o najkorzystniejszych, w skali gminy, warunkach dla rozwoju rolnictwa,

3) obszary o dominuj ącej funkcji rekreacyjnej - obejmuj ące teren sołectw (w granicach administracyjnych): Borków, Marzysz,

4) obszary o dominuj ącej funkcji rolno-rekreacyjnej - obejmuj ące teren sołectw (w granicach administracyjnych): Cisów, Widełki, Szczecno, Komórki, Danków,

142

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

5) obszary o dominuj ącej funkcji mieszkaniowej - obejmuj ące teren sołectw (w granicach administracyjnych): Mójcza, Niestachów, Suków, Słopiec, Kranów.

W obr ębie wy żej wyszczególnionych obszarów funkcjonalnych przewiduje si ę zmiany w przeznaczeniu terenów, warunkuj ące dalszy rozwój gminy, ukierunkowane głównie na wzrost:

1. zabudowy mieszkaniowej z usługami, usług komercyjnych z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej, działalno ści gospodarczej w obszarze wielofunkcyjnym,

2. wielofunkcyjnego rolnictwa, zró żnicowanego rodzajem produkcji ro ślinnej i zwierz ęcej, z dodatkowymi funkcjami, zale żnymi głównie od lokalnej warto ści przestrzeni produkcyjnej w obszarze o dominuj ącej funkcji rolnej,

3. usług turystyki, sportu, rekreacji i wypoczynku w obszarze o dominuj ącej funkcji rekreacyjnej z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej,

4. zabudowy zagrodowej, w obr ębie której rozwija ć si ę mo że turystyka pobytowa jak agroturystyka w obszarze o dominuj ącej funkcji rolno-rekreacyjnej,

5. zaplecza mieszkaniowego jednorodzinnego z usługami zwi ązanego z blisko ści ą miasta Kielce, stanowi ącego miejsce aktualnego i potencjalnego zatrudnienia dla wielu mieszka ńców gminy w obszarze o dominuj ącej funkcji mieszkaniowej.

Na mapie uwarunkowania i kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy Daleszyce – zał. nr 2 wskazano nast ępuj ące kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy i w przeznaczeniu terenów:

1. orientacyjne centrum mieszkaniowo – usługowe (obszary potencjalnego rozmieszczenia inwestycji celu publicznego o znaczeniu lokalnym), 2. planowane, istniej ące tereny zabudowy mieszkaniowej z usługami z przewag ą zabudowy wielorodzinnej, *) zmiana Nr 1 Zmiany studium wprowadzona uchwał ą Nr ……………………….. Rady Miejskiej w Daleszycach z dnia………………. r.

3. planowane, istniej ące tereny zabudowy mieszkaniowej z usługami z przewag ą zabudowy zagrodowej,

143

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

4. planowane, istniej ące tereny zabudowy mieszkaniowej z usługami z przewag ą zabudowy jednorodzinnej, 5. planowane, istniej ące tereny zabudowy mieszkaniowej z usługami z przewag ą budynków rekreacji indywidualnej, 6. planowane, istniej ące tereny usług turystyki, sportu, rekreacji i wypoczynku (obszary potencjalnego rozmieszczenia inwestycji celu publicznego o znaczeniu lokalnym), 7. planowane tereny usług turystyki, sportu, rekreacji i wypoczynku zwi ązane z istniej ącymi b ądź planowanymi zbiornikami wód powierzchniowych (obszary potencjalnego rozmieszczenia inwestycji celu publicznego o znaczeniu lokalnym), 8. planowane tereny usług turystyki – zabudowa ekstensywna, 9. planowane, istniej ące tereny usług u żyteczno ści publicznej, 10. istniej ące tereny kultu religijnego, 11. planowane, istniej ące tereny usług komercyjnych, 12. planowane, istniej ące tereny działalno ści gospodarczej, 13. tereny istniej ących obiektów zwi ązanych z produkcj ą roln ą, 14. istniej ące tereny obiektów zwi ązanych z gospodark ą le śną, 15. istniej ące, planowane cmentarze, 16. istniej ące tereny parków, 17. tereny przeznaczone do przekształce ń i rewitalizacji.

Na mapie uwarunkowania i kierunki zagospodarowania przestrzennego miasta Daleszyce – zał. nr 3 wskazano nast ępuj ące kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy i w przeznaczeniu terenów:

1. istniej ące centrum administracyjno – handlowo – usługowe miasta Daleszyce (obszar potencjalnego rozmieszczenia inwestycji celu publicznego o znaczeniu lokalnym), 2. planowane, istniej ące tereny zwartej zabudowy mieszkaniowo – usługowej, 3. planowane, istniej ące tereny zabudowy mieszkaniowej z usługami z przewag ą zabudowy jednorodzinnej,

144

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

4. planowane, istniej ące tereny zabudowy mieszkaniowej z usługami z przewag ą zabudowy zagrodowej, 5. planowane, istniej ące tereny usług u żyteczno ści publicznej, 6. istniej ący teren kultu religijnego, 7. istniej ący teren obiektów zwi ązanych z gospodark ą le śną, 8. planowane, istniej ące tereny usług komercyjnych, 9. planowane, istniej ące tereny działalno ści gospodarczej, 10. planowany, istniej ący cmentarz, 11. teren przestrzeni publicznej – rynek w Daleszycach, 12. planowane tereny zieleni otwartej, 13. planowane tereny sportu, rekreacji i wypoczynku.

Ponadto:

1. Dopuszcza si ę korekty granic w obr ębie terenów, o których mowa wy żej na etapie sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego pod warunkiem, że nie b ędą pozostawały w sprzeczno ści z przepisami odr ębnymi i pozostałymi kierunkami zagospodarowania przestrzennego gminy Daleszyce;

2. Nale ży d ąż yć do utrzymania istniej ącej zabudowy jednorodzinnej, zagrodowej i gospodarczej le żą cej poza wyznaczonymi terenami i nie b ędącej w sprzeczno ści z innym rodzajem zagospodarowania terenu i kierunkami ochrony środowiska przyrodniczego i kulturowymi, pod warunkiem uporz ądkowania gospodarki ściekowej zapewniaj ącego ochron ę środowiska;

3. Orientacyjne centra mieszkaniowo – usługowe w poszczególnych sołectwach to obszary potencjalnego rozmieszczenia inwestycji celu publicznego o znaczeniu lokalnym;

4. W obr ębie terenów planowanej, istniej ącej zabudowy:

a. mieszkaniowej z usługami z przewag ą zabudowy zagrodowej, b. mieszkaniowej z usługami z przewag ą zabudowy jednorodzinnej, c. mieszkaniowej z usługami z przewag ą budynków rekreacji indywidualnej,

uszczegółowienie z wyra źnym podziałem na typy zabudowy mieszkaniowej nast ąpi w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego;

145

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

5. Na etapie sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dopuszcza si ę wprowadzenie zabudowy mieszkaniowej w obr ębie terenów:

a. usług turystyki, sportu, rekreacji i wypoczynku, b. usług turystyki, sportu, rekreacji i wypoczynku zwi ązanych z istniej ącymi bądź planowanymi zbiornikami wód powierzchniowych

maj ąc jednak na wzgl ędzie, że funkcj ą podstawow ą czyli przewa żaj ącą tego terenu maj ą pozosta ć usługi turystyki, sportu, rekreacji i wypoczynku, a tereny wokół planowanych b ądź istniej ących zbiorników wód powierzchniowych winny mie ć charakter ogólnodost ępny;

6. Na etapie sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dopuszcza si ę wprowadzenie zabudowy mieszkaniowej w obr ębie terenów planowanych, istniej ących usług komercyjnych;

7. Dopuszcza si ę wprowadzanie funkcji turystycznej na całym obszarze gminy i miasta Daleszyce, z uwagi na walory przyrodniczo - krajobrazowe, oznacza to mo żliwo ść powstawania bazy turystycznej równie ż w obr ębie planowanej i istniej ącej zabudowy:

a. mieszkaniowej z usługami z przewag ą zabudowy zagrodowej, b. mieszkaniowej z usługami z przewag ą zabudowy jednorodzinnej; c. mieszkaniowej z usługami z przewag ą budynków rekreacji indywidualnej, d. centrum administracyjno – handlowo – usługowego miasta Daleszyce, e. tereny zwartej zabudowy mieszkaniowo – usługowej w obr ębie miasta Daleszyce;

8. Dopuszcza si ę wprowadzenie usług agroturystycznych na obszarze gminy i miasta Daleszyce w obr ębie planowanych i istniej ących terenów:

a. zabudowy mieszkaniowej z usługami z przewag ą zabudowy zagrodowej, b. zabudowy mieszkaniowej z usługami z przewag ą zabudowy jednorodzinnej; c. zabudowy mieszkaniowej z usługami z przewag ą budynków rekreacji indywidualnej, d. usług turystyki, sportu, rekreacji i wypoczynku, e. usług turystyki, sportu, rekreacji i wypoczynku zwi ązanych z istniej ącymi bądź planowanymi zbiornikami wód powierzchniowych, f. usług turystyki – zabudowa ekstensywna;

9. Dopuszcza si ę wprowadzenie terenowych urz ądze ń sportu i rekreacji na etapie sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na terenach obszarów głównych i bocznych dolin rzecznych;

146

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

10. Na terenach poło żonych wokół zbiornika wodnego, stanowi ącego obecnie eksploatowane zło że Suków, znajduj ących si ę w zasi ęgu terenu i obszaru górniczego po zako ńczeniu eksploatacji dopuszcza si ę zagospodarowanie na cele turystyki, sportu, rekreacji i wypoczynku;* *) zmiana Nr 1 Zmiany studium wprowadzona uchwał ą Nr ……………………….. Rady Miejskiej w Daleszycach z dnia………………. r.

11. W obr ębie terenów sportu, rekreacji i wypoczynku wskazanych na mapie uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Daleszyce nie nale ży sytuowa ć obiektów kubaturowych z uwagi na niekorzystne warunki gruntowo – wodne;

12.Obiekty produkcyjne, rzemie ślnicze i usługi komercyjne, nie maj ące charakteru działalno ści uci ąż liwej dla zabudowy mieszkaniowej, mog ą by ć lokalizowane w ramach obszarów zabudowy mieszkaniowej z usługami z przewag ą zabudowy jednorodzinnej lub obszarów zabudowy mieszkaniowej z usługami z przewag ą zabudowy zagrodowej;

13.Lokalizacja nowych obiektów produkcyjnych, rzemie ślniczych i usług komercyjnych musi odbywa ć si ę w zgodzie wymogami ochrony środowiska i ładu przestrzennego;

14.W obr ębie stref ochronnych od istniej ących i planowanych cmentarzy, zarówno w gminie jak i mie ście Daleszyce (za wyj ątkiem stref ochronnych w obr ębie terenów le śnych) dopuszcza si ę wprowadzenie na etapie sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego funkcji zwi ązanych z obsług ą cmentarzy, zgodnie z przepisami odr ębnymi; dla istniej ących siedlisk budowlanych poło żonych w obr ębie stref ochronnych od istniej ących i planowanych cmentarzy dopuszcza si ę remont, przebudow ę obiektu, tak by jego stan techniczny nie stwarzał zagro żenia dla bezpiecze ństwa i życia.

15.Zaleca si ę utrzymywa ć rezerwy terenu w ramach własno ści gminy lub tworzy ć zasoby gruntów pod realizacj ę obiektów u żyteczno ści publicznej;

16.Uszczegółowienie w zakresie obsługi komunikacyjnej oraz infrastruktury technicznej planowanych w niniejszej zmianie studium terenów zabudowy powinno nast ąpi ć na etapie sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego;

17.Na etapie sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nale ży wyznaczy ć zbiorcze korytarze dla dróg lokalnych, obsługuj ących planowane i istniej ące tereny przeznaczone pod zabudow ę, które dawałyby mo żliwo ść poprawy parametrów technicznych dróg w gminie Daleszyce celem osi ągni ęcia klasy „G” i „Z”.

147

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

18.Zmiana przepisów odr ębnych zwi ązanych z tre ści ą kierunków zagospodarowania przestrzennego nie powoduje potrzeby ich zmiany, je żeli w sposób oczywisty daje si ę je dostosowa ć do zmienionego stanu prawnego, bez uszczerbku dla ich istoty.

148

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

2. Kierunki i wska źniki dotycz ące zagospodarowania oraz u żytkowania terenów, w tym tereny wył ączone spod zabudowy

A. Kierunki i wska źniki dotycz ące zagospodarowania oraz u żytkowania terenów

W celu zapewnienia poprawy estetyki zabudowy oraz ochrony walorów krajobrazowych, zmiana studium wyznacza nast ępuj ące kierunki i wska źniki dotycz ące zagospodarowania oraz u żytkowania wskazanych terenów poprzez przestrzeganie nast ępuj ących zasad architektoniczno – budowlanych:

1. obowi ązek dostosowania gabarytu zabudowy obiektów mieszkalnych wielorodzinnych do otoczenia, nie powoduj ąc dysproporcji i dysharmonii z otaczaj ącym zagospodarowaniem,* *) zmiana Nr 1 Zmiany studium wprowadzona uchwał ą Nr ……………………….. Rady Miejskiej w Daleszycach z dnia………………. r.

2. ograniczenie gabarytu zabudowy obiektów mieszkalnych jednorodzinnych i wielorodzinnych do maksymalnie 3 kondygnacji nad terenem,

3. dla budynków u żyteczno ści publicznej, takich jak: szkoła, o środek zdrowia, poczta, itp.: a. zharmonizowanie z otoczeniem, b. funkcj ę dominanty w układzie przestrzennym jednostki osadniczej, c. kolorystyk ę elewacji stonowan ą z otoczeniem, d. wprowadzenie w otoczeniu zieleni urz ądzonej, zwłaszcza wysokiej,

4. dla budynków usługowych, gospodarczych i produkcyjno - usługowych: a. wysoko ść zale żną od rozwi ąza ń funkcjonalnych i technicznych - dostosowanie gabarytów do otoczenia, b. kolorystyk ę elewacji stonowan ą z otoczeniem, c. wprowadzenie w otoczeniu zieleni izolacyjnej w postaci ci ągów skomponowanych z drzew i krzewów,

149

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

5. dla budynków inwentarskich: a. wysoko ść zale żną od rozwi ąza ń funkcjonalnych i technicznych i technologicznych - dostosowanie gabarytów do otoczenia, b. kolorystyk ę elewacji stonowan ą z otoczeniem, c. wprowadzenie w otoczeniu zieleni izolacyjnej w postaci ci ągów skomponowanych z drzew i krzewów.

6. preferowane dachy symetryczne dwuspadowe i ewentualnie czterospadowe o nachyleniu połaci 20-50 °, z mo żliwo ści ą wprowadzenia przyczółków i naczółków,

7. ograniczenia do świetlania pomieszcze ń w u żytkowanym poddaszu do maksimum połowy długo ści połaci dachowej,

8. ograniczenia wysoko ści podpiwniczenia do max. 1,3 m ponad poziom terenu, - w przypadkach realizacji podpiwniczenia powy żej 1,3 m ponad poziom terenu, traktowanie takiego rozwi ązania jako kondygnacji budynku,

9. preferowana wielko ść powierzchni biologicznie czynnej nie mniej ni ż 40 %,

10. zakaz realizowania obiektów budowlanych z dachami, kopertowymi, uskokowymi i asymetrycznymi oraz stosowania w budynkach schodkowego zwie ńczenia ścian, wykorzystania lusterek, stłuczki szklanej i porcelanowej w elewacjach,

11. zalecenie stosowania w obiektach budowlanych poszerzonych okapów (50-70 cm) oraz wprowadzanie materiałów kamiennych i drewna do prac wyko ńczeniowych w elewacjach.

Aspekty obronne Bardzo wa żne znaczenie dla bezpiecze ństwa i ochrony mieszka ńców gminy maj ą przedsi ęwzi ęcia z zakresu obrony cywilnej, jakie nale ży uwzgl ędni ć na ró żnych poziomach działa ń zwi ązanych z zagospodarowaniem przestrzennym gminy, ze szczególnym uwzgl ędnieniem ustale ń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i wymaga ń w toku działalno ści inwestycyjnej prowadzonej w oparciu o wytyczne wojewódzkich słu żb zarz ądzania kryzysowego, ochrony ludno ści i spraw obronnych.

Do tych przedsi ęwzi ęć nale ży budownictwo ochronne i urz ądzenia specjalne do przeprowadzania odka żania i dezaktywacji sprz ętu, alarmowanie i powiadamianie mieszka ńców w przypadku zagro żeń, zaciemnianie i wygaszanie zewn ętrznego oświetlenia oraz zaopatrzenie w wod ę w warunkach specjalnych, a tak że zachowanie

150

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

odpowiednich wymaga ń dotycz ących formy przestrzennej i struktury wewn ętrznej zabudowy.

Nale żałoby podj ąć odpowiednie działania organizacyjne , realizacyjne i kontrolne w toku wydawania pozwole ń na budow ę, tak by przestrzegano wymaga ń dotycz ących zachowania struktury przestrzennej i sposobu zabudowy, ułatwiaj ących czynno ści ratownicze i minimalizuj ących straty powodowane kl ęskami żywiołowymi.

W ramach tych wymaga ń nale ży: - sytuowa ć strefy budownictwa mieszkaniowego z dala od obiektów zagro żonych oraz od terenów zalewowych zagro żonych powodzi ą, - unika ć nadmiernego zag ęszczenia budynków w celu zminimalizowania mo żliwo ści rozprzestrzeniania si ę po żarów oraz powstawania zawałów, - sytuowa ć budynki po dwu stronach ulic tak , by odległo ść mi ędzy nimi nie była mniejsza ni ż suma ich wysoko ści + 10, 0 m, - zapewni ć pełn ą przelotowo ść ulic i dróg, umo żliwiaj ącą sprawne roz środkowanie i ewakuacj ę ludno ści oraz manewr sił ratowniczych.

B. Tereny wył ączone spod zabudowy

Terenami wył ączonymi spod zabudowy s ą:

1. tereny lasów, za wyj ątkiem tych które zostały wskazane pod funkcj ę inn ą ni ż le śna (wymagane uzyskanie zgody na etapie sporz ądzenia planu miejscowego na przeznaczenie gruntów le śnych na cele niele śne, uzyskan ą zgodnie z przepisami odr ębnymi), 2. teren i obszar górniczy dla zło ża „Suków” znajduj ący si ę obr ębie sołectwa Suków, 3. tereny rezerwatów przyrody, zespołu przyrodniczo – krajobrazowego, u żytków ekologicznych, 4. tereny złó ż kopalin mineralnych o zasobach udokumentowanych, 5. tereny w obr ębie stref ochrony od istniej ących i planowanych napowietrznych linii elektroenergetycznych wysokiego napi ęcia, 6. tereny w obr ębie stref ochrony od istniej ących i planowanych napowietrznych linii elektroenergetycznych średniego napi ęcia, 7. tereny w obr ębie strefy ochronnej od istniej ącego gazoci ągu wysokopr ęż nego, 8. tereny w obr ębie planowanych korytarzy i tras dróg, 9. tereny w obr ębie stref ochronnych od planowanych b ądź istniej ących cmentarzy (za wyj ątkiem funkcji zwi ązanych z obsług ą cmentarzy, zgodnie z przepisami odr ębnymi),

151

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

10. planowane tereny sportu, rekreacji i wypoczynku wyznaczone w obr ębie miasta Daleszyce, 11. tereny bezpo średniej ochrony uj ęć wody, 12. tereny b ędące w zasi ęgu strefy ochronnej od terenu zamkni ętego.

152

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

3. Obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego

A. W odniesieniu do wszystkich komponentów środowiska przyrodniczego nale ży wymieni ć nast ępuj ące kierunki działa ń zgodnych z ide ą ekorozwoju:

1. prowadzenie działalno ści gospodarczej, w taki sposób by nie zaburzała prawidłowego funkcjonowania Cisowsko – Orłowi ńskiego Parku Krajobrazowego,

2. utrzymanie bioró żnorodno ści pa ństw członkowskich UE poprzez ochron ę najcenniejszych siedlisk oraz gatunków fauny i flory na ich terytorium w ramach NATURY 2000, w obr ębie potencjalnego specjalnego obszaru ochrony siedlisk – Lasy Cisowsko – Orłowi ńskie,

3. wdra żanie głównych kierunków ochrony środowiska przedstawionych w „Programie ochrony środowiska w gminie Daleszyce” sporz ądzonym przez Pracowni ę Projektow ą „Kielkart” w czerwcu 2004 r.

4. propagowanie rozwoju rolnictwa ekologicznego i agroturystyki jako źródła dodatkowego dochodu mieszka ńców gminy,

5. ochrona obszaru źródliskowego przed zanieczyszczeniem,

6. rozwi ązanie gospodarki wodnej poprzez budow ę proponowanych zbiorników wód powierzchniowych,

7. ochrona zgrupowa ń stanowisk zagro żonych wygini ęciem gatunków zwierz ąt (orlika krzykliwego, bociana czarnego i cietrzewia),

8. ochrona przed zabudow ą złó ż kopalin mineralnych,

*) zmiana Nr 1 Zmiany studium wprowadzona uchwał ą Nr ……………………….. Rady Miejskiej w Daleszycach z dnia………………. r.

9. eksploatacja złó ż kopalin powinna odbywa ć si ę w sposób gospodarczo uzasadniony oraz przy zachowaniu środków ograniczaj ących szkody w środowisku,

153

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

10. zło że wapieni „Suków-Babie” przewiduje si ę do eksploatacji,*

11. w zwi ązku rosn ącym zapotrzebowaniem na surowiec piasku istnieje pilna potrzeba rozszerzenia granic zło ża „Suków” w kierunku północnym i północno – wschodnim, gdzie według informacji geologicznej wyst ępuje kontynuacja piasków rzecznych i cz ęś ciowo wodnolodowcowych; Kieleckie Kopalnie Surowców Mineralnych Spółka Akcyjna podj ęły czynno ści zmierzaj ące do wykonania dokumentacji geologicznej dla zło ża „Suków III” – uzyskania koncesji na geologiczne udokumentowanie wskazanego na mapie uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Daleszyce – zał ącznik nr 2, zło ża i docelowo koncesji na wydobywanie, *

*) zmiana Nr 1 Zmiany studium wprowadzona uchwał ą Nr ……………………….. Rady Miejskiej w Daleszycach z dnia………………. r.

12. zło że piasku "Suków II" o wielko ści zasobów 4624 tys. ton i kategorii rozpoznania C2 mo że by ć dopuszczone do eksploatacji w cz ęś ci znajduj ącej si ę w zasi ęgu granicy wewn ętrznej strefy ochrony po średniej od uj ęcia wody w Sukowie po zmianie polegaj ącej na likwidacji zakazu wydobywania kopalin oraz prowadzenia odwodnie ń górniczych poza obszarami dopuszczonymi do eksploatacji złó ż na podstawie aktualnej koncesji w decyzji Urz ędu Wojewódzkiego w Kielcach Wydział ochrony Środowiska znak: OS.I- 6210/250/96/97 z dnia 14.01.1997 r. ustanawiaj ącej wy żej wymienion ą stref ę,

13. doprowadzenie do I i II klasy czysto ści wód powierzchniowych, poprzez respektowanie odno śnych nakazów, zakazów i ogranicze ń wynikaj ących z prawa, w tym uporz ądkowanie gospodarki wodno-ściekowej,

14. w celu ochrony i wzbogacenia walorów krajobrazowych nale ży realizowa ć przy obiektach kubaturowych i ci ągach drogowych sadzenie zieleni wysokiej,

15. ochrona gruntów zmeliorowanych, zdrenowanych; w przypadku zabudowy na terenach zmeliorowanych nale ży zobowi ąza ć inwestora do przebudowy istniej ących urz ądze ń melioracyjnych celem uj ęcia w projekcie wła ściwych rozwi ąza ń zapobiegaj ących ich zniszczeniu lub uszkodzeniu. Projekty budowlane w tym zakresie nale ży uzgodni ć ze Świ ętokrzyskim Zarz ądem Melioracji i Urz ądze ń Wodnych w Kielcach,

16. minimalizowanie skutków antropogenicznych barier ekologicznych, do których nale żą przede wszystkim nie dostosowane do potrzeb środowiska naturalnego mosty i przepusty w strefie dolin rzecznych i lasów na drogach obci ąż onych znacznym ruchem kołowym oraz długie zwarte ciągi zabudowy, głównie przez obudow ę biologiczn ą i proekologiczne rozwi ązania przej ść pod

154

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

drogami oraz pozostawienie w ci ągach zabudowy wolnych przestrzeni z po żą danym ich zazielenieniem.

B. W stosunku do istniej ących form ochrony przyrody nale ży przyj ąć nast ępuj ące kierunki działania:

1. Cisowsko – Orłowi ński Park Krajobrazowy

Do szczególnych celów ochrony Parku nale ży:

a. zachowanie cennych biocenoz z chronionymi i rzadkimi gatunkami flory i fauny; b. zachowanie ró żnorodno ści geologicznej, w tym obszarów wyst ępowania rze źby lessowej; c. racjonalne wykorzystanie zasobów złó ż kopalin; d. zachowanie naturalnych fragmentów ekosystemów wodnych (rozlewisk i starorzeczy); e. zachowanie populacji ro ślin, zwierz ąt i grzybów obj ętych ochron ą gatunkow ą; f. zachowanie siedlisk zagro żonych wygini ęciem, rzadkich i chronionych gatunków ro ślin; zwierz ąt i grzybów, w tym w szczególno ści torfowisk; g. zachowanie układów i obiektów zabytkowych, a także licznych miejsc pami ęci narodowej; h. preferowanie zabudowy nawi ązuj ącej do regionalnej tradycji i otaczaj ącego krajobrazu; i. zachowanie warto ści historycznych, kulturowych i etnograficznych; j. zachowanie istniej ących punktów i ci ągów widokowych; k. ograniczanie negatywnego wpływu działalno ści gospodarczej na krajobraz.

Zgodnie z rozporz ądzeniem Nr 72/2005 Wojewody Świ ętokrzyskiego z dnia 14 lipca 2005r. w sprawie Cisowsko – Orłowi ńskiego Parku Krajobrazowego ( Dz. Urz. Woj. Świ ętokrzyskiego Nr 156, poz. 1933) na terenie parku zakazuje si ę:

1) realizacji przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko w rozumieniu art. 51 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (tj. Dz. U. z 2008r. Nr 25, poz. 150, z pó źniejszymi zmianami); 2) umy ślnego zabijania dziko wyst ępuj ących zwierz ąt, niszczenia ich nor, legowisk, innych schronie ń i miejsc rozrodu oraz tarlisk i zło żonej ikry, z

155

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

wyj ątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wykonywania czynno ści w ramach racjonalnej gospodarki rolnej, le śnej, rybackiej i łowieckiej; 3) likwidowania i niszczenia zadrzewie ń śródpolnych, przydro żnych i nadwodnych, je żeli nie wynikaj ą z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej lub zapewnienia bezpiecze ństwa ruchu drogowego lub wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy urz ądze ń wodnych; 4) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcaj ących rze źbę terenu, z wyj ątkiem prac zwi ązanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym lub przeciwosuwiskowym lub budow ą, odbudow ą, utrzymaniem, remontem lub napraw ą urz ądze ń wodnych; 5) dokonywania zmian stosunków wodnych, je żeli zmiany te nie słu żą ochronie przyrody lub racjonalnej gospodarce rolnej, le śnej, wodnej lub rybackiej; 6) likwidowania, zasypywania i przekształcania zbiorników wodnych, starorzeczy oraz obszarów wodno - błotnych; 7) wylewania gnojowicy, z wyj ątkiem nawo żenia własnych gruntów rolnych; 8) prowadzenia chowu i hodowli zwierz ąt metod ą bez ściółkow ą.

Zakaz, o którym mowa w pkt. 1) nie dotyczy realizacji przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko, dla których sporz ądzenie raportu o oddziaływaniu na środowisko nie jest obowi ązkowe i przeprowadzona procedura oceny oddziaływania na środowisko wykazała brak niekorzystnego wpływu na przyrod ę parku.

Zakazy, o których mowa w pkt 1) – 8) nie dotycz ą:

a. wykonywania zada ń wynikaj ących z planu ochrony; b. wykonywania zada ń na rzecz obronno ści kraju i bezpiecze ństwa pa ństwa; c. prowadzenia akcji ratowniczej oraz działa ń zwi ązanych z bezpiecze ństwem powszechnym; d. realizacji inwestycji celu publicznego w rozumieniu art.2 pkt. 5 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zmianami.), zwanej dalej „inwestycj ą celu publicznego”.

156

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Szczegółowe zasady ochrony i gospodarowania na obszarze Cisowsko- Orłowi ńskiego Parku Krajobrazowego okre ślone zostan ą w nowym planie ochrony Cisowsko – Orłowi ńskiego Parku Krajobrazowego, poniewa ż plan ochrony zatwierdzony rozporz ądzeniem nr 2/97 z dnia 5 marca 1997 roku w sprawie zatwierdzenia planów ochrony zespołu Parków Krajobrazowych Gór Świ ętokrzyskich i Zespołu Parków Krajobrazowych Ponidzia (Dz. Urz. Woj. Kieleckiego nr 8, poz. 29 z dnia 14 marca 1997r. z pó źniejszymi zmianami) utracił moc obowi ązuj ącą. W zwi ązku z art. 154 ustawy o ochronie przyrody istnieje obowi ązek sporz ądzenia w terminie do 5 lat od dnia wej ścia w życie w/w ustawy nowego planu ochrony.

2. Cisowsko – Orłowi ński Obszar Chronionego Krajobrazu ( C-OOChK )

Na terenie Obszaru obowi ązuj ą nast ępuj ące działania w zakresie czynnej ochrony ekosystemów:

a. ochrona du żych kompleksów le śnych dla zachowania ró żnorodno ści biologicznej lasu; b. zapewnienie bioró żnorodno ści ekosystemów, a w szczególno ści najcenniejszych zbiorowisk ł ąk i torfowisk; c. zachowanie naturalnych fragmentów obszarów wodnych i torfowisk; d. zachowanie tworów i składników przyrody nieo żywionej.

Zgodnie z rozporz ądzeniem Nr 80/2005 Wojewody Świ ętokrzyskiego z dnia 14 lipca 2005 r. w sprawie Cisowsko – Orłowi ńskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (Dz. Urz. Woj. Świ ętokrzyskiego Nr 156, poz. 1941) na terenie obszaru zakazuje si ę:

1) zabijania dziko wyst ępuj ących zwierz ąt, niszczenia ich nor, legowisk, innych schronie ń i miejsc rozrodu oraz tarlisk, zło żonej ikry, z wyj ątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wykonywania czynno ści zwi ązanych z racjonaln ą gospodark ą roln ą, le śną, ryback ą i łowieck ą; 2) likwidowania i niszczenia zadrzewie ń śródpolnych, przydro żnych i nadwodnych, je żeli nie wynikaj ą one z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej i zapewnienia bezpiecze ństwa ruchu drogowego lub wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy urz ądze ń wodnych; 3) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcaj ących rze źbę terenu, z wyj ątkiem prac zwi ązanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym lub przeciwosuwiskowym lub utrzymaniem, budow ą, odbudow ą, napraw ą lub remontem urz ądze ń wodnych;

157

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

4) dokonywania zmian stosunków wodnych, je żeli słu żą innym celom ni ż ochrona przyrody lub zrównowa żone wykorzystanie u żytków rolnych i le śnych oraz racjonalna gospodarka wodna lub rybacka; 5) likwidowania naturalnych zbiorników wodnych, starorzeczy i obszarów wodno- błotnych.

Zakazy, o których mowa w pkt 1) – 5) nie dotycz ą:

a. wykonywania zada ń na rzecz obronno ści kraju i bezpiecze ństwa pa ństwa; b. prowadzenia akcji ratowniczej oraz działa ń zwi ązanych z bezpiecze ństwem powszechnym; c. realizacji inwestycji celu publicznego.

3. Podkielecki Obszar Chronionego Krajobrazu ( POCHK )

Na terenie Obszaru obowi ązuj ą nast ępuj ące działania w zakresie czynnej ochrony ekosystemów:

a. zachowanie i ochrona zbiorników wód powierzchniowych naturalnych i sztucznych, utrzymanie meandrów na wybranych odcinkach cieków; b. zachowanie śródpolnych i śródle śnych torfowisk, terenów podmokłych, oczek wodnych, polan, wrzosowisk, muraw, niedopuszczenie do ich uproduktywnienia lub te ż sukcesji; c. utrzymanie ci ągło ści i trwało ści ekosystemów le śnych; d. zachowanie i ewentualne odtwarzanie lokalnych i regionalnych korytarzy ekologicznych; e. ochrona stanowisk chronionych gatunków ro ślin, zwierz ąt i grzybów; f. szczególna ochrona ekosystemów i krajobrazów wyjątkowo cennych, poprzez uznawanie ich za rezerwaty przyrody, zespoły przyrodniczo – krajobrazowe i u żytki ekologiczne; g. zachowanie wyró żniaj ących si ę tworów przyrody nieo żywionej.

Zgodnie z rozporz ądzeniem nr 89/2005 Wojewody Kieleckiego z dnia 23 lipca 2005 roku w sprawie obszarów chronionego krajobrazu (Dz. Urz. Woj. Świ ętokrzyskiego Nr 156, poz. 1950 ze zmianami) na terenie obszaru zakazuje si ę:

158

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

2) likwidowania i niszczenia zadrzewie ń śródpolnych, przydro żnych i nadwodnych, je żeli nie wynikaj ą one z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej i zapewnienia bezpiecze ństwa ruchu drogowego lub wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy urz ądze ń wodnych; 3) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcaj ących rze źbę terenu, z wyj ątkiem prac zwi ązanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym lub przeciwosuwiskowym lub utrzymaniem, budow ą, odbudow ą, naprawą lub remontem urz ądze ń wodnych; 4) dokonywania zmian stosunków wodnych, je żeli słu żą innym celom ni ż ochrona przyrody lub zrównowa żone wykorzystanie u żytków rolnych i le śnych oraz racjonalna gospodarka wodna lub rybacka; 5) likwidowania naturalnych zbiorników wodnych, starorzeczy i obszarów wodno- błotnych.

Zakazy, o których mowa w pkt. 1) – 5) nie dotycz ą:

4. Rezerwaty przyrody, zespół przyrodniczo – krajobrazowy, u żytki ekologiczne, stanowisko dokumentacyjne, pomniki przyrody

W zakresie ochrony rezerwatów przyrody, zespołu przyrodniczo – krajobrazowego, u żytków ekologicznych, stanowiska dokumentacyjnego i pomników przyrody obowi ązuj ą nast ępuj ące zasady:

1) w/w formy ochrony przyrody podlegaj ą ochronie prawnej wynikaj ącej z aktów o ich utworzeniu; 2) respektowanie zasad ochrony i gospodarowania na obszarze rezerwatu przyrody „Cisów” zgodnie z planem ochrony rezerwatu przyrody zatwierdzonym rozporz ądzeniem Nr 57/2002 Wojewody Świ ętokrzyskiego z dnia 18.11.2002r. (Dz. U. Nr 165 poz. 2058); 3) obowi ązuj ą zakazy wynikaj ące ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tj. Dz.U. 2009 nr 151 poz. 1220 ze zmianami) i aktów wykonawczych wydanych do tej ustawy. .

159

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

C. Postuluje si ę obj ąć ochron ą prawn ą w trybie obowi ązuj ących przepisów nast ępuj ące cenne obszary i obiekty przyrodnicze:

1. Jako rezerwat przyrody:

1) le śny „Szczecno” - obiekt usytuowany jest na gruntach Lasów Pa ństwowych administrowanych przez Nadle śnictwo Daleszyce, Le śnictwo Łuczewnica oddziały nr 75 i 79. Ochronie podlega ć b ędą lasy gr ądowe i ł ęgowe z naturalnie wykształconymi zbiorowiskami le śnymi i obecno ści ą rzadkich gatunków: tojad dziobaty, lilia złotogłów, kokoryczka okółkowa, 2) le śny – „Góra Wrze śnia" obiekt usytuowany jest na gruntach Lasów Pa ństwowych administrowanych przez Nadle śnictwo Daleszyce, Le śnictwo Niwy ( cało ściowo oddziały 74 - 77; cz ęś ci oddziałów: 89 - 92). Ochronie podlega ć b ędzie fragment lasu - buczyna karpacka w odmianie podgórskiej i fragment gr ądu. Wyst ępuje tu du że nagromadzenie rzadkich i chronionych gatunków ro ślin, w tym gatunków górskich: orlik pospolity, czosnek siatkowy, lilia złotogłów, paprotnik kolczysty, buławnik mieczolistny. Projektowany rezerwat obj ąłby istniej ący pomnik przyrody (nr rej. 150) – rumowisko skalne typu małego gołoborza ( średnica kilkadziesi ąt metrów). Wyst ępuj ą tu bloki skalne o średnicy do 1,5 m, przewa żaj ą jednak mniejsze głazy. Zbudowane s ą one z jasnoszarych i drobnoziarnistych piaskowców, w tym cz ęś ciowo z piaskowców kwarcytowych (dewon dolny), 3) torfowiskowy „Białe Ługi" - powi ększenie istniej ącego rezerwatu. Obiekt usytuowany jest na gruntach Lasów Pa ństwowych administrowanych przez Nadle śnictwo Daleszyce, Le śnictwo Trzemosna (powi ększenie w kierunku na południe oddz. 35; 36; 45; 46). Ochronie podlega ć b ędzie fragment lasu z naturalnie wykształconymi borami sosnowymi, borami wilgotnymi, bagiennymi, łęgami i olsem o du żym bogactwie florystycznym w runie. W śród borów na szczególn ą uwag ę zasługuj ą płaty zespołu świerczyny borealnej - rzadko spotykane zbiorowisko w Polsce centralnej (typowe dla terenów północnych).

2. Jako u żytek ekologiczny:

1) torfowiska wysokie i przej ściowe z obecno ści ą rzadkich gatunków ro ślin: rosiczka okr ągłolistna, modrzewnica zwyczajna, bagno zwyczajne, żurawina błotna usytuowane na gruntach miejscowo ści Smyków w pobli żu istniej ącego użytku wpisanego do rejestru Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody pod nr 12.

3. Jako pomnik przyrody:

1) lip ę drobnolistn ą w granicach parku, w miejscowo ści Cisów przy zabudowaniach nr 77, o wymiarach: obwód pnia na wys. 1,3 m – 4,65 m, wysoko ść około 25,0 m.

160

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

D. Ochrona zasobów i jako ści wód powierzchniowych i podziemnych:

1. W zakresie wód powierzchniowych:

Obowi ązuje bezwzgl ędna ochrona wód powierzchniowych. Niezb ędne s ą tu działania prowadz ące przede wszystkim do poprawy czysto ści wód w rzekach, doprowadzenie do I i II klasy czysto ści poprzez respektowanie nast ępuj ących nakazów, zakazów i ogranicze ń:

1) uporz ądkowanie gospodarki wodno – ściekowej poprzez jak najszybsze zrealizowanie sieci kanalizacyjnej, 2) podj ęcie działa ń zmierzaj ących do powstania zbiorników wodnych, które ureguluj ą stosunki wodne w dorzeczu rzeki Czarnej Staszowskiej, Lubrzanki i Belnianki, 3) likwidacja w obrębie dolin rzecznych wszystkich „dzikich wysypisk” odpadów komunalnych i przemysłowych, 4) zakaz wylewania nieczysto ści z szamb w miejscach przypadkowych, 5) zakaz lokalizacji zakładów wodochłonnych i uci ąż liwych dla czysto ści wód, 6) ograniczenie stosowania chemicznych środków ochrony ro ślin i nawozów mineralnych na terenach dolinnych, płytko wyst ępuj ących wód gruntowych i użytków rolnych o wi ększych spadkach w kierunku dolin rzecznych.

Ogólne wskazania dla systemu stref dolinnych głównych rzek wymagaj ących ochrony jako obszary cenne przyrodniczo, pełni ących wa żne funkcje korytarzy i ci ągów ekologicznych oraz systemów wentylacyjnych i odwadniaj ących:

1) preferowanie rozwoju trwałych u żytków zielonych, zwłaszcza na terenach przylegaj ących bezpo średnio do rzek i cieków wodnych, 2) ochrona gleb pochodzenia organicznego, 3) działania w kierunku likwidowania oraz ograniczenie wprowadzenia poprzecznych barier hamuj ących przepływ powietrza i pozostawienie wód jako tereny otwarte, 4) utrzymanie dro żno ści rzek i cieków, dbało ść o stan brzegów i terenów zalewowych – usuwanie przeszkód wodnych i nadmiernego zarastania, utrzymanie dotychczasowej retencji, 5) wskazane jest wprowadzenie pasów zieleni wzdłu ż górnych kraw ędzi poziomów terasowych, w celu wzmacniania procesów spływu powietrza i wentylacji, a tak że w celu zahamowania procesów powierzchniowych spływów z pól – nawozy i inne zanieczyszczenia,

161

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

6) dopuszcza si ę prowadzenie terenowych urz ądze ń sportu i rekreacji na etapie sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na terenach obszarów głównych i bocznych dolin rzecznych.

2. W zakresie wód podziemnych:

1) W zakresie ochrony wód podziemnych nale ży podj ąć kroki w celu:

a. ustanowienia stref ochronnych dla wszystkich uj ęć wody, dla których jest to wymagane przepisami oraz ścisłego przestrzegania okre ślonych dla nich wymogów ochrony, b. likwidacji stwierdzonych ognisk zanieczyszcze ń i zagro żeń dla wód podziemnych, a w pierwszym rz ędzie nielegalnego składowania odpadów w wyrobiskach po eksploatacyjnych, c. podj ęcia działa ń maj ących na celu w pierwszej kolejno ści skanalizowanie domostw znajduj ących si ę w strefach ochronnych uj ęć wody, w drugiej za ś na terenie GZWP nr 418 Gał ęzice- Bolechowice – Borków oraz GZWP nr 417 Kielce wymagaj ącej najwy ższej ochrony ONO.

2) GZWP nr 417 Kielce:

Powy ższy zbiornik posiada dokumentacje hydrogeologiczn ą, zatwierdzon ą decyzj ą Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Le śnictwa nr KDH/013/5876/96 z dnia 11 maja 1996r. Według dokumentacji hydrogeologicznej dla RE Kielce–417 na obszarze gminy wyst ępuje strefa najwy ższej ochrony ONO.

W obszarach najwy ższej ochrony ONO zaleca si ę:

a. modernizacj ę obiektów, które spowodowały ju ż zanieczyszczenie stwarzaj ące małe zagro żenie dla jako ści wód podziemnych, b. rekultywacj ę gruntów i wód w rejonie obiektów stwarzaj ących małe zagro żenia dla jako ści wód, c. ograniczenie rozbudowy dróg kołowych o du żym nat ęż eniu ruchu,

162

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

d. obj ęcie kanalizacj ą wszystkich zwodoci ągowanych wsi i osiedli mieszkaniowych, które dotychczas takiej kanalizacji nie maj ą, e. wytyczenie tras przewozu środków szczególnie niebezpiecznych dla jako ści wód podziemnych ( w tym celu nale ży sporz ądzi ć specjalny operat, w którym zostanie okre ślony wykaz tych środków, warunki i trasy ich przewozu), f. nale ży ustali ć lokalne zasady nawo żenia i stosowania środków ochrony ro ślin pod k ątem ochrony jako ści wód podziemnych (dawki, rodzaj, stan nawozów termin ich wysiewania), zapozna ć z nimi u żytkowników gruntów i okre śli ć preferencje finansowe dla stosuj ących te zasady.

W obszarach najwy ższej ochrony ONO nakazuje si ę:

a. likwidacj ę (ewakuacj ę) niektórych obiektów, które ju ż spowodowały bardzo du że zagro żenie dla jako ści wód podziemnych, b. modernizacj ę obiektów, które spowodowały ju ż zanieczyszczenie gruntu i wód podziemnych i stanowi ą dla GZWP zagro żenie du że i średnie dla jako ści wód podziemnych, c. rekultywacj ę gruntów i oczyszczenie wód podziemnych zanieczyszczonych, stanowi ących zagro żenie du że i średnie, d. utworzenie i prowadzenie wokół obiektów stwarzających zagro żenie du że i średnie, lokalnego monitoringu wód podziemnych, e. prowadzenie monitoringu jako ści wód GZWP w ramach monitoringu krajowego i wojewódzkiego, f. w szczególnych przypadkach prowadzenie bada ń zanieczyszczenia gruntów.

W obszarach najwy ższej ochrony ONO zakazuje si ę:

a. lokalizacji nowych obiektów przemysłowych potencjalnie uci ąż liwych dla wód podziemnych, b. wprowadzenie ścieków do ziemi i wód powierzchniowych, c. rolniczego wykorzystania ścieków, d. budowy nowych osiedli o zabudowie zwartej je śli ta zabudowa powoduje ograniczenie infiltracji opadów atmosferycznych na powierzchni wi ększej ni ż 20% osiedla, e. zakaz eksploatacji i dokumentowania nowych złó ż surowców skalnych wyst ępuj ących poni żej zwierciadła wód podziemnych,

163

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

f. lokalizowania nowych ferm chowu zwierz ąt, g. lokalizowania wysypisk i wylewisk odpadów komunalnych i przemysłowych, h. lokalizowania mogielników środków ochrony ro ślin i przeterminowanych nawozów sztucznych, i. lokalizowania mogielników zwierz ąt, j. lokalizowania nowych magazynów produktów ropopochodnych, nowych stacji paliw i ruroci ągów do ich transportu, k. lokalizowania du żych magazynów substancji chemicznych, l. budowy nowych wodociagów wiejskich i osiedlowych w mie ście bez kanalizacji i lokalnej oczyszczalni ścieków.

3) GZWP nr 418 Gał ęzice-Bolechowice–Borków. Zbiornik nie posiada szczegółowej dokumentacji hydrogeologicznej. Brak jest ustanowionych rozporz ądzeniem dyrektora regionalnego zarz ądu gospodarki wodnej obszarów ochronnych zbiornika o których mowa w art. 59 ustawy prawo wodne, a tym samym brak jest zakazów, nakazów oraz ogranicze ń w zakresie u żytkowania gruntów lub korzystania z wody w celu ochrony zasobów tych wód przed degradacj ą.

4) Na obszarach GZWP nale ży stosowa ć zakazy i nakazy wynikaj ące z prawa wodnego, prawa ochrony środowiska oraz prawa geologicznego i górniczego.

5) Uj ęcia wód podziemnych na terenie gminy dla celów komunalnych w miejscowo ściach: Mójcza, Niestachów, Marzysz, Suków, Smyków, Niwki, Słopiec posiadaj ą wydzielone i ogrodzone strefy ochrony bezpo średniej, za ś dla uj ęć w Mójczy, Niestachowie, Sukowie, Smykowie, Niwkach zostały decyzjami ustanowione strefy wewn ętrznej i zewn ętrznej ochrony po średniej, co jest zwi ązane z obowi ązkiem przestrzegania na obszarze tych stref ustanowionych dla nich zakazów, nakazów i ogranicze ń. Dla uj ęcia Słopiec, wskazane jest ustanowienie strefy ochrony po średniej.

6) Na mapie uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Daleszyce wskazano projektowan ą granic ę zewn ętrznej strefy ochrony po średniej od uj ęcia wody w Dyminach,

7) Teren ochrony bezpo średniej wyznaczony jest przez ogrodzenie. Na terenie tym nie powinny przebywa ć osoby nieupowa żnione, nale ży tam zapewni ć czysto ść i zagospodarowanie terenu zieleni ą oraz odprowadzi ć poza obr ęb strefy wszelkie powstaj ące ścieki, zarówno sanitarne jak i opadowe. Nie nale ży równie ż zajmowa ć terenu na cele inne ni ż zwi ązane

164

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

z poborem wody. Zabrania si ę tak że wprowadzania na teren uj ęć zwierz ąt i pojazdów mechanicznych.

8) Teren ochrony po średniej uj ęcia wód podziemnych obejmuje obszar zasilania uj ęcia wody; je żeli czas przepływu wody od granicy obszaru zasilania do uj ęcia jest dłu ższy od 25 lat, strefa ochronna powinna obejmowa ć obszar wyznaczony 25 – letnim czasem wymiany wody w warstwie wodono śnej. Na terenach ochrony po średniej zgodnie z art. 54 ustawy z dnia 18 lipca 2001r. prawo wodne mo że by ć zabronione lub ograniczone wykonywanie robót oraz innych czynno ści powoduj ących zmniejszenie przydatno ści ujmowanej wody lub wydajno ści uj ęcia, a w szczególno ści:

a. wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, b. rolnicze wykorzystanie ścieków, c. przechowywanie lub składowanie odpadów promieniotwórczych, d. stosowanie nawozów oraz środków ochrony ro ślin, e. budow ę autostrad, dróg oraz torów kolejowych, f. wykonywanie robót melioracyjnych oraz wykopów ziemnych, g. lokalizowanie zakładów przemysłowych oraz ferm chowu lub hodowli zwierz ąt, h. lokalizowanie magazynów produktów ropopochodnych oraz innych substancji, a tak że ruroci ągów do ich transportu, i. lokalizowanie składowisk odpadów komunalnych lub przemysłowych, j. mycia pojazdów mechanicznych, k. urz ądzanie parkingów, obozowisk oraz k ąpielisk, l. lokalizowanie nowych uj ęć wody, m. lokalizowanie cmentarzy oraz grzebanie zwłok zwierz ęcych.

8) Na terenach ochrony po średniej uj ęcia wody podziemnej oprócz zakazów lub ogranicze ń, o których mowa w pkt.7 mo że by ć zabronione lub ograniczone:

a. wydobywanie kopalin, b. wykonywanie odwodnie ń budowlanych lub górniczych.

9) Na terenie ochrony po średniej uj ęcia wody powierzchniowej, oprócz zakazów lub ogranicze ń, o których mowa w pkt. 8) mo że by ć zabronione lub ograniczone:

165

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

a. lokalizowanie budownictwa mieszkalnego oraz turystycznego, b. używanie samolotów do przeprowadzania zabiegów rolniczych, c. urz ądzanie pryzm kiszonkowych, d. chów lub hodowla ryb, ich dokarmianie lub zan ęcanie, e. pojenie oraz wypasanie zwierz ąt, f. wydobywanie kamienia, żwiru, piasku oraz innych materiałów, a tak że wycinanie ro ślin z wód lub brzegu, g. uprawianie sportów wodnych, h. użytkowanie statków o nap ędzie spalinowym.

Dopuszcza si ę, wprowadzenie zabudowy wskazanej na mapie uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Daleszyce – zał. Nr 2, poło żonej w obr ębie w zasi ęgu granicy wewn ętrznej strefy ochrony po średniej od uj ęcia wody w Sukowie, po zmianie polegaj ącej na likwidacji zakazu budowy nowych budynków mieszkalnych, zabudowa ń gospodarczych i letniskowych w decyzji Urz ędu Wojewódzkiego w Kielcach Wydział ochrony Środowiska znak: OS.I-6210/250/96/97 z dnia 14.01.1997 r. ustanawiaj ącej wy żej wymienion ą stref ę.

E. Planowane zbiorniki wód powierzchniowych:

W celu uregulowania stosunków wodnych w obr ębie dorzecza Czarnej Nidy, niniejsze studium przewiduje budow ę 4 zbiorników wodnych planowanych w starym „Programie małej retencji dla województwa kieleckiego”:

Lp Nazwa Dane charakterystyczne zbiornika Ciek/ rzeka Rz ędna Mak pow. Mak. pojemno ść pi ętrzenia zalewu w ha zbiornika w m 3 1 Mójcza Lubrzanka 252,5 130,8 4 708 000 2 Niestachów Warkocz 250,0 21,4 410 000 3 Danków Belnianka 261,25 48,5 967 000 4 Wojciechów Pierzchnianka 259,0 30,0 500 000

W obowi ązuj ącym „Programie małej retencji dla województwa świ ętokrzyskiego” zostały umieszczone zbiorniki Mójcza i Danków, znajduj ące si ę równie ż w „Programie ochrony środowiska dla woj. świ ętokrzyskiego”, zatwierdzonego Uchwałą Nr IX/152/07 Sejmiku Województwa Świ ętokrzyskiego z dnia 20 wrze śnia 2007 roku. Nowy program małej retencji dla województwa świ ętokrzyskiego został uchwalony dnia 27 grudnia 2007 roku (Uchwała Sejmiku Województwa Świ ętokrzyskiego nr XI/192/07). Opracowany zostanie przez Świ ętokrzyski Zarz ąd Melioracji i Urz ądze ń Wodnych.

166

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Ponadto na mapie uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Daleszyce – zał. Nr 2, oprócz zbiorników wymienionych wy żej został wskazany na wniosek wła ściciela gruntów zbiornik wód powierzchniowych na rzece Lubrzanka w miejscowo ści Suków. Zbiornik ten b ędzie spełniał zarówno funkcj ę retencyjn ą jak i rekreacyjn ą.

Wymienione zbiorniki posiada ć b ędą charakter wielofunkcyjny. Spełnia ć b ędą nast ępuj ące zadania:

a. magazynowanie i nawodnienia zmeliorowanych terenów w okresach suchych, b. regulacj ę przepływów w okresach podwy ższonych stanów wód w rzekach, zmniejszenie ryzyka powodzi, c. zahamowanie odpływu wód z dorzecza, d. zahamowanie w obr ębie dolin erozji dennej i bocznej oraz utrzymanie naturalnej retencji, e. ograniczenie transportu głównie zwi ązków biogennych (azot, fosfor), f. uatrakcyjnienie terenów w s ąsiedztwie.

Wymienione zbiorniki w zagospodarowaniu ogólnym gminy mog ą by ć wykorzystywane do pełnienia funkcji rekreacyjnej.

Dopuszcza si ę na terenach korzystnych pod wzgl ędem ekofizjograficznym na sytuowanie stawów hodowlanych.

Zbiornik wodny, stanowi ący obecnie eksploatowane zło że Suków, znajduj ący si ę w zasi ęgu terenu i obszaru górniczego po zako ńczeniu eksploatacji zło ża powinien posiada ć funkcj ę rekreacyjn ą.

167

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

4. Obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej

A. Strefy ochrony konserwatorskiej

Decyzj ą KL.II-5340/1044/88 Urz ędu Wojewódzkiego, Wydział Kultury i Sztuki, Wojewódzki Konserwator Zabytków w Kielcach z dnia 30 marca 1988 r. układ urbanistyczny Daleszyc, w granicach stref ochrony konserwatorskiej został wpisany do rejestru zabytków pod nr rej. 1044. W celu sprecyzowania wniosków i wytycznych konserwatorskich wprowadzono strefy ochrony konserwatorskiej:

STREFA "A" – ścisłej ochrony konserwatorskiej obejmuj ącej obszary szczególnie warto ściowe o bardzo dobrze zachowanej historycznej strukturze przestrzennej do bezwzgl ędnego zachowania.

1. Obszar miasta zwi ązany z lokacj ą, w granicach wykre ślonych ulicami: Żeromskiego, Kanałow ą, Kili ńskiego, fragm. Reja i pl. Cedry, Marchlewskiego, Moniuszki i Mickiewicza – bardzo rzadki ju ż w skali krajowej, w pełni niemal zachowany, renesansowy układ urbanistyczny. 2. Obszar mi ędzy ulicami Moniuszki i Chopina oraz 1 Maja ( od niej równie ż do pl. Cedry ) – rejon wsi przed lokacj ą miasta ( miejsce średniowiecznych korzeni Daleszyc ) i element cało ści historycznego rozwoju osady. 3. Wzgórze ko ścielne z zespołem ko ścioła parafialnego, w granicach wyznaczonych ulicami: Świ ętokrzysk ą i Ściegiennego, z pozostałych stron dawnymi podziałami własno ściowymi, a tak że „grunty pleba ńskie” mi ędzy wzgórzem a zagrodow ą zabudow ą przy ul. Głowackiego – zachowany integralny element najstarszego zało żenia osady. 4. Ulica Głowackiego ( niemal do mostu na Belniance ) w granicach podziałów własno ściowych parcel, po obu stronach ulicy – teren zabytkowego budownictwa ludowego; podobnie naro żny fragment pl. Cedry, od nr 1 do 7.

Ad. 1,2,3: Zaleca si ę utrzymanie dotychczasowej siatki ulic i rynku oraz niewprowadzanie na obszary nigdy niezabudowane ( rynek i teren mi ędzy wzgórzem ko ścielnym a zabudow ą ul. Głowackiego ) nowych, stałych elementów architektoniczno – przestrzennych; utrzymanie historycznego typu zwartej zabudowy działek ( szczytowej w ulicach, kalenicowej w rynku i przy ul. 1 Maja, do skrzy żowania z ul. Chopina ), jej tradycyjnej linii i gabarytów – przy wprowadzaniu nowych gabarytów.

168

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Ad. 4: Ścisła ochrona maj ąca zabezpieczy ć tak zabytkow ą substancj ę zagród, jak i charakter zabudowy parcel przy ulicy.

Mo żliwe s ą tu modyfikacje układu funkcjonalno-przestrzennego, przy czym zakres Wymaga ń konserwatorskich i ramy dopuszczalnej ingerencji współczesnej urbanistyki musz ą by ć okre ślone indywidualnie dla ka żdego zespołu.

STREFA "B" - ochrony konserwatorskiej – obszar historycznych granic zabudowy – wykre ślona obrze żami zabudowy ulic: Mickiewicza ( do nr 54 ), Chopina, Ściegiennego, 3 Maja, dalej rzek ą Belniank ą, obrze żami zabudowy ul. Kili ńskiego, Ko ściuszki ( do numerów 50 – 53 ) i drog ą gospodarcz ą, ł ącz ącą ul. Mickiewicza i Ko ściuszki.

W strefie tej zaleca si ę utrzymanie siatki ulic w dotychczasowym kształcie, utrzymanie – przy wprowadzaniu nowego budownictwa – historycznego typu zwartej zabudowy działek, jej tradycyjnej linii i gabarytów; niewskazana lokalizacja zakładów przemysłowych.

Warunkiem lokalizacji wszelkich obiektów budowlanych oraz podejmowania jakichkolwiek prac przy obiektach znajduj ących si ę w strefie ochrony konserwatorskiej jest uzyskanie uzgodnienia z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków w Kielcach.

B. Obiekty wpisane do rejestru dóbr kultury i pozostałe b ędące w ewidencji WKZ

1. Uwzgl ędniaj ąc wymagania ochrony dóbr kultury podyktowane ustaw ą z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami ( Dz. U. z dnia 17 wrze śnia 2003 r. z pó źn. zm. ), w granicach gminy Daleszyce obowi ązuje zachowanie i konserwacja wszystkich obiektów zabytkowych znajduj ących si ę w rejestrze i ewidencji WKZ oraz obiektów wymienionych w Rozdziale II pkt. 2.3 - Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu i funkcjonowania środowiska przyrodniczego i krajobrazu kulturowego.

2. Warunkiem lokalizacji wszelkich obiektów budowlanych oraz podejmowania jakichkolwiek prac przy obiektach znajduj ących si ę w rejestrze – obj ętych ochron ą konserwatorsk ą, w ich otoczeniu ekspozycyjnym oraz b ędących jest uzyskanie uzgodnienia z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków w Kielcach.

169

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

3. W celu ochrony obiektów wpisanych do rejestru dóbr kultury, o których mowa w pkt.1 nale ży:

1) zakaza ć przekształce ń powoduj ących obni żenie ich warto ści historycznych, estetycznych lub architektonicznych, 2) dopu ści ć modernizacj ę pod warunkiem, że działania te nie spowoduj ą utraty cech stylowych obiektów, gabarytu bryły, kształtu dachu i detalu architektonicznego.

C. Strefy archeologiczne ochrony biernej

1. Uwzgl ędniaj ąc wymagania ochrony dóbr kultury podyktowane ustaw ą z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami ( Dz. U. Nr 162 poz. 1568 z pó źn. zm. ), ustala si ę zachowanie i ochron ę wszystkich stref archeologicznych ochrony biernej znajduj ących si ę w obr ębie gminy Daleszyce.

2. Zgodnie z art. 33 w/w ustawy, kto przypadkowo znalazł przedmiot, co do którego istnieje przypuszczenie, i ż jest on zabytkiem archeologicznym, jest obowi ązany, przy u życiu dost ępnych środków, zabezpieczy ć ten przedmiot i oznakowa ć miejsce jego znalezienia oraz niezwłocznie zawiadomi ć o znalezieniu tego przedmiotu wojewódzkiego konserwatora zabytków, a je śli nie jest to mo żliwe, władze gminy.

3. Wyklucza si ę przekształcanie b ądź u żytkowanie stanowisk archeologicznych w ich granicach, które mogłoby powodowa ć degradacj ę ich warto ści naukowej i kulturowej; do tych działa ń nale żą w szczególno ści prace wybierzyskowe i niwelacyjne.

4. Podejmowanie działa ń zmierzaj ących do zmiany dotychczasowego zagospodarowania w granicach stanowiska archeologicznego wymaga zapewnienia warunków dla nadzoru archeologicznego.

D. Ochrona krajobrazu kulturowego

W celu zachowania i ochrony przed degradacj ą wysokich warto ści krajobrazu gminy Daleszyce nale ży w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego wyznaczy ć tereny rolne o warto ściach krajobrazowych, w obr ębie których nale żałoby wprowadzi ć nast ępuj ące wymagania:

1) zakaz lokalizacji nowej zabudowy mieszkaniowej, w tym te ż zabudowy zagrodowej i zwi ązanej z przetwórstwem rolnym, 2) dopuszczenie lokalizacji terenowych urz ądze ń sportu i rekreacji,

170

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

3) utrzymanie warunków umo żliwiaj ących rozległe widoki z punktów i ci ągów widokowych, z nakazem utrzymania sposobu zagospodarowania umożliwiaj ącego pełn ą obserwacj ę widoków, 4) sukcesywne kablowanie istniej ących i nowych linii elektroenergetycznych niskich i średnich napi ęć oraz linii telekomunikacyjnych.

171

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

5. Kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej

5.1 Kierunki rozwoju systemów komunikacji

1. Podstawowy układ dróg gminy tworzy ć b ędą droga wojewódzka oraz drogi powiatowe, zmodernizowane do parametrów klasy technicznej dróg głównych lub zbiorczych. Docelowo układ uzupełniony byłby o drogę kat. G 2/2 z mo żliwo ści ą jej przekształcenia do kategorii GP 2/2 ( przeło żenie trasy drogi nr 73 ), po jej realizacji na zachodnim skraju gminy. Droga ta stanowi ąca rodzaj obwodnicy wschodniej Kielc dla ruchu tranzytowego, słu żyć b ędzie, obok tej funkcji, jako trasa umo żliwiaj ąca omini ęcie centrum miasta.

2. Wskazuje si ę korytarz drogi b ędącej składow ą układu obwodnic dla miasta Kielce – parametry i przebieg do uszczegółowienia na etapie sporz ądzania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.*

*) zmiana Nr 1 Zmiany studium wprowadzona uchwał ą Nr ……………………….. Rady Miejskiej w Daleszycach z dnia………………. r.

3. Do klasy dróg głównych zaliczono drog ę wojewódzk ą nr 764 Kielce – Staszów – Połaniec, na odcinkach Kielce – Suków i Daleszyce – Połaniec, oraz drogi powiatowe: nr 15517 Górno – Daleszyce – Borków, nr 15542 Suków – Borków – Chmielnik. Drogi te wi ąza ć b ędą obszar gminy z najbli ższymi o środkami usługowymi ( Kielce, Staszów, Busko – Zdrój ), oraz z trasami tranzytowymi ( S-7, S-74, 73 ), oraz obsługiwa ć ruch tranzytowy wyst ępuj ący na obszarze gminy.

4. Wskazuje si ę korytarz obwodnicy miasta Daleszyce dla ograniczenia tranzytu przez Daleszyce (ograniczenie ruchu ci ęż arowego w obr ębie centrum Daleszyc).

5. Przewiduje si ę budow ę fragmentu przeło żenia drogi wojewódzkiej Kielce – Staszów w obr ębie miasta Daleszyce oraz obwodnicy dla miejscowo ści Suków.

6. Trasy planowanych w niniejszej zmianie studium ci ągów korytarzy komunikacyjnych i dróg przedstawionych na mapach uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego dla gminy i miasta Daleszyce – zał. nr 2 i 3 uszczegółowione zostan ą na etapie sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

172

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

7. Okre ślenie szeroko ści w liniach rozgraniczaj ących dla dróg wszystkich klas powinno nast ąpi ć na etapie sporz ądzania planu miejscowego, po uwzgl ędnieniu rozwi ąza ń wysoko ściowych, sposobu odwodnienia i uwzgl ędniania urz ądze ń dodatkowych ( ci ągów pieszych, rowerowych, sieci infrastruktury technicznej ).

8. Uszczegółowienie stref uci ąż liwo ści od dróg nast ąpi w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.

9. Na etapie sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nale ży wyznaczy ć zbiorcze korytarze dla dróg lokalnych, obsługuj ących planowane i istniej ące tereny przeznaczone pod zabudow ę, które dawałyby mo żliwo ść poprawy parametrów technicznych dróg w gminie Daleszyce celem osi ągni ęcia klasy „G” i „Z”.

10. Sie ć dróg lokalnych tworz ą odcinki wybranych dróg gminnych, pozostałe nie wymienione powy żej odcinki dróg powiatowych, ulice w Daleszycach pozostałe po przeło żeniu dróg głównych na nowe trasy, niektóre istniej ące ulice Daleszyc.

11. Pozostałe drogi gminne oraz drogi obsługuj ące istniej ącą i projektowan ą zabudow ę mieszkaniow ą oraz tereny działalno ści gospodarczej b ędą drogami dojazdowymi.

12. Nale ży d ąż yć do zapewnienia wła ściwej (na wysokim poziomie - stan nawierzchni, atrakcyjny dojazd ) dost ępno ści komunikacyjnej terenów o głównej funkcji usług turystyki, rekreacji, wypoczynku i sportu, uwzgl ędniaj ąc wyposa żenie w infrastruktur ę komunikacyjn ą – parkingi, stacje obsługi itp.

13. Priorytetem jest realizacja Miejsc Obsługi Podró żnych ( MOP) oraz stacji obsługi i stacji paliw przy trasach komunikacyjnych – przede wszystkim przy trasach układu podstawowego.

14. Sie ć układu komunikacyjnego nale ży wzbogaci ć poprzez system ście żek rowerowych i tras turystycznych w powi ązaniu z o ściennymi terenami. Zaprojektowane ście żki rowerowe przy trasach układu podstawowego musz ą by ć całkowicie wydzielone od ruchu kołowego. Należy opracowa ć etapowanie realizacji systemu ście żek rowerowych.

173

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Kierunki rozwoju infrastruktury technicznej

Uszczegółowienie zagadnie ń zwi ązanych z infrastruktur ą techniczn ą nast ąpi w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.

I. Zaopatrzenie w wod ę

Zasoby eksploatacyjne w wod ę pitn ą istniej ące na terenie gminy Daleszyce stwarzaj ą mo żliwo ści pełnego pokrycia potrzeb jej mieszka ńców. Wszystkie miejscowo ści posiadaj ą wodoci ągi. S ą to obiekty nowe, wykonane z rur PCW, nie ulegaj ące korozji. Wodoci ągi były zaprojektowane zgodnie z obowi ązuj ącymi normami z uwzgl ędnieniem perspektywy 20 lat oraz przy zało żeniu umiarkowanego rozwoju wodoci ągowanych terenów. Wszystkie wodoci ągi (oprócz wodoci ągu w Mójczy) s ą w stanie zaspokoi ć obecne i perspektywiczne potrzeby mieszka ńców oraz potrzeby przyszłych terenów przeznaczonych pod zabudow ę. W obecnej chwili, gdy rzeczywiste pobory wody s ą 5 - 6 razy mniejsze ni ż wyliczone wg normatywnego zapotrzebowania mieszka ńcom Mójczy nie brakuje wody, jednak w przyszło ści taka sytuacja mo że wyst ąpi ć i wtedy powinno si ę doł ączy ć t ą miejscowo ść do uj ęcia Suków – Marzysz. Uj ęcie w Niwach posiada pozwolenie wodno - prawne na pobór wody, jednak jest ono wystarczaj ące tylko przy obecnych poborach wody, jednak w najbli ższym czasie, gdy pobory wody zbli żą si ę do normatywnych b ędzie ono za niskie i nale ży je zwi ększy ć. Wydajno ść studni jest na tyle wysoka, że ta zmiana b ędzie mo żliwa. Oprócz tego uj ęcie posiada studni ę awaryjn ą i nawet w przyszło ści uj ęcie b ędzie dysponowa ć zapasem wody w ilo ści około 2177 m 3/d (patrz zał ączona tabela). Bardzo dobr ą sytuacj ę osiadaj ą uj ęcia w Słopcu, Niestachowie i Smykowie, posiadaj ą one du że dyspozycyjne zapasy wody nawet przy jej zwi ększonym poborze zbli żonym do norm zu życia i wynosz ą one odpowiednio: 2400 m 3/d; 678,6 m 3/d; 378,6 m 3/d. Zapas ten gwarantuje dalszy rozwój zwodoci ągowanych terenów, tak że pod wzgl ędem turystyki i wypoczynku. Sołectwa zaopatrywane w wod ę z gmin Raków i Pierzchnica maj ą równie ż dobr ą sytuacj ę. Studnie zaopatruj ące wodoci ągi maj ą du że wydajno ści a miejscowo ści pobieraj ące wod ę były uwzgl ędnione w obliczeniach projektowych równie ż pod wzgl ędem zapotrzebowania wody na cele przeciwpo żarowe. Najwi ększe dyspozycyjne zapasy wody posiada uj ęcie Suków - Marzysz. Uj ęcie to, oprócz zaspokojenia potrzeb mieszka ńców gminy Daleszyce, jest przewidziane dla zasilenia Kielc. W zwi ązku z czym nale ży przewidzie ć budow ę magistrali wodnej ∅ 800mm, od uj ęcia, w kierunku zachodnim wzdłu ż drogi Suków -Dyminy.

174

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

II. Gospodarka ściekowa

Kanalizacja sanitarna

Na obszarze gminy Daleszyce, zgodnie z Rozporz ądzeniem Nr 17/2005 Wojewody Świ ętokrzyskiego z dnia 12 kwietnia 2005 r. (Dz. Urz. Woj. Świ ętokrzyskiego Nr 80 poz. 1090) oraz Rozporz ądzeniem Nr 63/2005 Wojewody Świ ętokrzyskiego z dnia 21 czerwca 2005 r. (Dz. Urz. Woj. Świ ętokrzyskiego Nr 133 poz. 1682) wyznaczono na podstawie art. 43 ust. 2a ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (Dz. U. Nr 115, poz. 1229, z pó źn. zm.) aglomeracj ę Daleszyce, o równowa żnej liczbie mieszka ńców 5000, z oczyszczalni ą ścieków w Daleszycach, obejmuj ącą nast ępuj ące miejscowo ści z terenu gminy Daleszyce: Daleszyce, Danków- Wójtostwo, Kranów i Niwy.

Istotn ą spraw ą jest rozwi ązanie gospodarki wodno-ściekowej ze wzgl ędu na poło żenie terenu gminy Daleszyce w obr ębie: • Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 418 Gał ęzice- Bolechowice –Borków oraz Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 417 Kielce, • użytkowego zbiornika wód podziemnych, • terenów źródliskowych.

Dla odprowadzania ścieków zarówno z terenów ju ż zainwestowanych, jak i projektowanych do zabudowy konieczna jest budowa kanalizacji sanitarnej, która nie nad ąż a za dobrze rozwini ętymi systemami zaopatrzenia w wod ę. W zwi ązku z powy ższym nale ży nada ć priorytet takim zamierzeniom inwestycyjnym, które rozwi ązały by problem zagospodarowania ścieków przy równoczesnym doko ńczeniu programu zaopatrzenia w wod ę. Na mapie uwarunkowania i kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy Daleszyce – zał. nr 2 przedstawiono orientacyjne lokalizacje planowanych oczyszczalni ścieków oraz planowane obiekty zwi ązane z obsług ą sieci kanalizacyjnej. U ści ślenie i przes ądzenie lokalizacji nast ąpi na etapie sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Pojedyncze gospodarstwa lub grupy gospodarstw, które nie zostan ą obj ęte kanalizacj ą zbiorcz ą, ze wzgl ędu na du że rozproszenie lub zbyt du żą odległo ść od oczyszczalni powinny mie ć indywidualnie rozwi ązany problem gospodarki ściekowej. Mo że to by ć dokonane dzi ęki małym, lokalnym oczyszczalniom pod warunkiem, że w pobli żu istnieje ciek, staw lub rzeka, które mogłyby by ć odbiornikiem oczyszczonych ścieków, lub te ż powinny by ć te ścieki rozs ączkowane w ziemi. Ścieków w glebie nie powinno si ę rozs ączkowywa ć na obszarze strefy ochrony zbiorników wodnych. W tych miejscach rozwi ązaniem mog ą by ć bezodpływowe zbiorniki na ścieki sanitarne regularnie opró żniane z wywozem nieczysto ści do punktów zlewnych na oczyszczalniach ścieków.

175

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Kanalizacja deszczowa Na obszarze gminy Daleszyce brak centralnego systemu odprowadzania wód deszczowych. Z obszaru gminy wody opadowe odprowadzane s ą bez wst ępnego podczyszczania, systemem rowów przydro żnych. Na obszarze miasta Daleszyce, aktualnie istnieje jeden odcinek kanalizacji deszczowej ø500mm, biegn ący za lini ą zabudowy wzdłu ż ulicy Mickiewicza i odprowadzaj ący ścieki do rowu odwadniaj ącego pola. Do istniej ącego kanału zostan ą równie ż wprowadzone wody opadowe zebrane w nowoprojektowanym korytku opadowym, w północnej cz ęś ci ulicy Mickiewicza. Przewiduje si ę równie ż, lokalizacj ę kanalizacji deszczowej w pasie jezdnym nowoprojektowanej drogi ł ącz ącej ulice Zielon ą i Sienkiewicza. Odcinek zostanie doł ączony do istniej ącego kolektora. Z pozostałego odcinka wody opadowe odpłyn ą zgodnie z projektowanym spadkiem drogi i w najni ższym miejscu zostan ą odprowadzone bezpo średnio do rowu odwadniaj ącego. W przyszło ści, planuj ąc remonty ulic w centrum Daleszyc, nale ży przewidzie ć budow ę kanalizacji deszczowej na tych terenach.

III. Gospodarka odpadami

Gospodarka odpadami w gminie Daleszyce jest realizowana zgodnie z „Planem gospodarki odpadami dla gminy Daleszyce” sporz ądzonego przez Przedsi ębiorstwo Usług Geodezyjnych „Kielkart” w czerwcu 2004 r.

IV. Zaopatrzenie w gaz

Na mapie uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Daleszyce – zał. nr 2 pokazano przebieg istniej ącego gazoci ągu wysokiego ci śnienia DN 300 PN 6,3 MPa wraz ze stref ą ochronn ą wynosz ącą 6 m., po 3 m. od osi gazoci ągu. Gazyfikacja gminy nale ży przeprowadzi ć zgodnie z „Programem gazyfikacji gminy Daleszyce”.

V. Elektroenergetyka

1. W stosunku do istniej ącej napowietrznej linii elektroenergetycznej 110 kV RADKOWICE-MORAWICA-KIELCE-WSCHÓD wyznacza si ę stref ę techniczn ą wynosz ącą 14.5 m. liczon ą od skrajnego przewodu z dopuszczeniem zmiany tej odległo ści na podstawie opinii zarz ądcy tej linii, popartej obliczeniami na podstawie przepisów szczególnych, uzasadniaj ącymi istnienie dostatecznej ochrony przed promieniowaniem szkodliwym dla ludzi i środowiska.

176

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

2. W stosunku do planowanej napowietrznej linii elektroenergetycznej 110 kV wyznacza si ę stref ę techniczn ą wynosz ącą 14.5 m. liczon ą od skrajnego przewodu z dopuszczeniem zmiany tej odległo ści na podstawie opinii zarz ądcy tej linii, popartej obliczeniami na podstawie przepisów szczególnych, uzasadniaj ącymi istnienie dostatecznej ochrony przed promieniowaniem szkodliwym dla ludzi i środowiska.

3. Budowa przy istniej ącej wn ętrzowej rozdzielni sieciowej WRS-15kV w Niwach stacji transformatorowej GPZ 110/15 kV.

4. Wykonanie nawi ąza ń rezerwowych pomi ędzy odr ębnymi aktualnie sieciami 15 kV dla poprawy pewno ści zasilania w zachodniej cz ęś ci gminy.

5. Sukcesywna przebudowa magistralnych linii 15 kV w celu wymiany konstrukcji wyeksploatowanych i doprowadzenia trzonów linii do przekrojów 70 mm 2 .

6. Sukcesywna dobudowa stacji transformatorowych 15/0,4 kV na terenach przewidywanych pod intensywniejszy rozwój, tworzenie układów zasilania wzajemnie si ę rezerwuj ących.

7. Sukcesywna przebudowa układów zasilania po stronie niskiego napi ęcia w celu poprawy warunków zasilania odbiorców i umo żliwienie dostawy do nich zwi ększonej mocy.

8. Wprowadzenie alternatywnych, ekologicznych rozwiąza ń zwi ązanych z gospodark ą energetyczn ą jak np.: budowa: małych elektrowni wodnych, elektrowni wiatrowych; szczegółowa lokalizacja na etapie sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

VI. Telekomunikacja

Kontynuacja prowadzonej kompleksowej przebudowy i rozbudowy systemu telekomunikacyjnego dla pokrycia zapotrzebowania na stacje telefoniczne.

VII. Zaopatrzenie w ciepło

Obecnie na terenie gminy prywatne budynki ogrzewane s ą tradycyjnymi piecami lub za pomoc ą instalacji centralnego ogrzewania na paliwo stałe. Budynki u żyteczno ści publicznej korzystaj ą z kotłowni na paliwo stałe lub olejowych. Po doprowadzeniu gazu do poszczególnych mieszka ń i instytucji b ędzie mo żna dokona ć ich wymiany na kotłownie gazowe, co na pewno b ędzie korzystne dla czysto ści powietrza w gminie Daleszyce.

177

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

6. Obszary, na których rozmieszczone b ędą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym

Obszarami, na których preferuje si ę rozmieszczenie inwestycji celu publicznego o znaczeniu lokalnym s ą:

1. Orientacyjne centra mieszkaniowo - usługowe; 2. Centrum administracyjno – handlowo-usługowe miasta Daleszyce; 3. Tereny wskazane pod usługi turystyki, sportu, rekreacji i wypoczynku, 4. Tereny wskazane pod usługi turystyki, sportu, rekreacji i wypoczynku zwi ązane z istniej ącymi b ądź planowanymi zbiornikami wód powierzchniowych.

7. Obszary, na których rozmieszczone b ędą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa

Obszarami na których rozmieszczone b ędą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa świ ętokrzyskiego s ą:

1. Korytarz komunikacyjny dla projektowanej trasy o przebiegu północ – południe kat. G 2/2 z mo żliwo ści ą jej przekształcenia do kategorii GP 2/2 – tzw.: wschodniej obwodnicy Kielc. 2. Korytarz drogi b ędącej składow ą układu obwodnic dla miasta Kielce.* *) zmiana Nr 1 Zmiany studium wprowadzona uchwał ą Nr ……………………….. Rady Miejskiej w Daleszycach z dnia………………. r.

3. Korytarz obwodnicy miasta Daleszyce dla ograniczenia tranzytu przez Daleszyce (ograniczenie ruchu ci ęż arowego w obr ębie centrum Daleszyc).

178

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

8. Obszary, dla których obowi ązkowe jest sporz ądzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odr ębnych, w tym obszary wymagaj ące przeprowadzenia scale ń i podziału nieruchomo ści, a tak że obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzeda ży powy żej 2000 m 2 oraz obszary przestrzeni publicznej

Obszarem, dla którego obowi ązkowe jest sporz ądzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odr ębnych jest obszar znajduj ący si ę w zasi ęgu terenu górniczego dla zło ża „Suków”, zgodnie z art. 53 ust.1 ustawy – Prawo geologiczne i górnicze z dnia 4 lutego 1994 r. ( Dz. U. z 1994 r. Nr 27, poz. 96 ). W art. 53 ust.6 wy żej cytowanej ustawy ustawodawca dopuszcza, że Rada Gminy mo że podj ąć uchwał ę o odst ąpieniu od sporz ądzania planu, je żeli przewidywane szkodliwe wpływy na środowisko b ędą nieznaczne.

Ponadto wskazuje si ę na mapie uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania kompleks terenu zabudowy mieszkaniowej z usługami z przewag ą zabudowy jednorodzinnej, który wymaga przeprowadzenia scalenia i podziału nieruchomo ści.

Nie wyznaczono obszarów wymagaj ących rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzeda ży powy żej 2000 m 2 oraz przestrzeni publicznej.

179

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

9. Obszary, dla których gmina zamierza sporz ądzi ć miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w tym obszary wymagaj ące zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne

Po sporz ądzeniu przez Wójta Gminy Daleszyce analizy dotycz ącej zasadno ści przyst ąpienia do sporz ądzenia planu i stopnia zgodno ści przewidywanych rozwi ąza ń z ustaleniami studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Daleszyce uchwalonego Uchwał ą Nr X/59/99 Rady Gminy w Daleszycach z dnia 28.X.1999 r., Rada Gminy Daleszyce podj ęła Uchwał ę Nr VII/48/2003 z dnia 28 lipca 2003 r. w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Daleszyce w granicach sołectw gminy:

W zwi ązku z art. 7 ust. 1 ustawy o ochronie gruntów rolnych i le śnych z dnia 3 lutego 1995 r. (tj. Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1266 z pó źn. zm. ), dla terenów rolnych i le śnych chronionych na podstawie wy żej wymienionej ustawy, a wskazanych w niniejszym studium na inny cel ni ż rolny i le śny, nale ży dokona ć zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne, w trybie okre ślonym w ustawie z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ( Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717, poz. 78 z pó źn. zm.).

180

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

10. Kierunki i zasady kształtowania rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej

10.1 Kierunki i zasady kształtowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej

I. Główne kierunki zagospodarowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej

Głównym kierunkiem zagospodarowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej b ędzie dostosowanie tej przestrzeni do warunków rynkowych z równoczesnym zapewnieniem respektowania wymogów ochrony środowiska przyrodniczego a tak że priorytetów przestrzennych ustalonych dla poszczególnych obszarów i wsi.

W warunkach gminy Daleszyce transformacja rynkowa rolniczej przestrzeni produkcyjnej wyra żać si ę b ędzie przede wszystkim wył ączeniem z rolnictwa znacznych obszarów gruntów nieekonomicznych w uprawie polowej i wprowadzeniem w to miejsce funkcji nierolniczych jak i drobnej i średniej przedsi ębiorczo ści, mieszkalnictwa oraz funkcji turystyczno - rekreacyjnej. Na niektórych terenach istotn ą rol ę spełnia ć b ędą zalesienia oraz zadrzewienia.

Punktem wyj ścia do przyspieszenia tych procesów winno by ć pełne wyposa żenie wsi w nowoczesn ą infrastruktur ę techniczn ą za ś na obszarze turystyczno - rekreacyjnym dodatkowo realizacja zbiorników wodnych oraz podstawowej infrastruktury turystycznej (parkingi, pola namiotowe, ście żki rowerowe itp.).

W samym rolnictwie za najwa żniejsze kierunki działalno ści przestrzennej nale żałoby uzna ć:

1. wprowadzenie systemu preferencji lokalizacyjnych dla rozwojowych gospodarstw rolniczych przejmuj ących ziemie i unowocze śniaj ących rolniczy warsztat pracy, 2. tworzenie atrakcyjnej oferty terenów pod przedsiębiorczo ść wiejsk ą zwłaszcza umo żliwiaj ącą zwi ększenie miejsc pracy oraz stanowi ącą rynkowe otoczenie rolnictwa.

Równolegle powinny by ć tworzone warunki przestrzenne do uruchomienia procesów rynkowych w obecnych realiach własno ściowych i ekonomicznych, które obj ęłyby:

181

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

1. łączenie drobnych producentów rolnych w grupy producenckie i marketingowe mog ące sprosta ć rosn ącej konkurencji na rynku artykułów żywno ściowych, 2. wprowadzenie komplementarnego rozwoju gospodarstw indywidualnych polegaj ące na uruchomieniu drobnych funkcji gospodarczych na bazie istniej ących siedlisk rolniczych.

Uwzgl ędniaj ąc s ąsiedztwo Kielc optymalnym rozwi ązaniem byłaby organizacja grup dysponuj ących pełnym ła ńcuchem żywno ściowym (od producenta do konsumenta), który funkcjonowałby na zasadach współzale żno ści finansowej poszczególnych jego ogniw i mógł skutecznie wyeliminowa ć po średnictwo w obrocie artykułami rolnymi.

W zakresie rozwoju komplementarnego gospodarstw rolniczych preferencje uzyskałyby przedsi ęwzi ęcia gospodarcze zwi ązane z obsług ą rynku miejskiego i miejscowej ludno ści.

II. Kierunki i zasady rozwoju głównych elementów funkcji rolniczej

Zasady lokalizacji ekstensywnych elementów zabudowy rolniczej jak i drobnotowarowych gospodarstw indywidualnych i u żytkowników działek rolniczych (do 1 ha u żytków rolnych) winna by ć ich koncentracja na terenach zabudowy mieszkaniowej z usługami z przewag ą zabudowy zagrodowej.

Wy żej wymienione tereny skupiałyby jednocze śnie wiejsk ą przedsi ębiorczo ść komercyjn ą i usługi publiczne o standardzie sołeckim, a tak że rozproszone funkcje mieszkaniowe.

Gospodarstwa towarowe zwi ększaj ące areał gruntu i produkcj ę rolnicz ą mogłyby by ć natomiast lokalizowane, preferencyjnie poza terenami zabudowy mieszkaniowej z usługami z przewag ą zabudowy zagrodowej, przy czym ze wzgl ędu na brak kryteriów prawnych wyodr ębnienia tej grupy gospodarstw przyjmuje si ę tymczasowo nast ępuj ące warunki ich lokalizacji:

1. areał u żytków rolnych nie mo że by ć mniejszy od średniego w gminie (po żą dane minimum obszarowe - 10 ha u żytkowych),

2. gospodarstwo posiada opracowany program rozwoju uzgodniony z wła ściw ą placówk ą terenow ą doradztwa rolniczego,

3. lokalizacja posiada pozytywn ą opini ę Komisji Rolnictwa Rady Gminy.

182

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

III. Gospodarka gruntami

Jak ju ż wspomniano, w warunkach rozwoju funkcji rolniczej, podstawowym instrumentem osi ągni ęcia celów przestrzennych w tym dziale gospodarki b ędzie aktywna polityka samorz ądu w zakresie gospodarki gruntami. Podstawa tej polityki będą zasoby gruntów komunalnych, które powinny by ć tworzone na obszarach przewidzianych do realizacji celów publicznych. Obszary te po opracowaniu planu miejscowego i uzbrojeniu ich, b ędą stanowi ć ofert ę gminy dla inwestorów zainteresowanych realizacj ą programów strategicznych w gospodarce żywno ściowych, a tak że przedsi ęwzi ęć daj ących znaczn ą ilo ść miejsc pracy.

Z uwagi na brak mo żliwo ści komunalizacji gruntów Skarbu Pa ństwa, powy ższ ą ofert ę nale żałoby sukcesywnie powi ększa ć drog ą zakupu i wymiany np.: ta ńszych obecnie od terenów budowlanych gruntów rolnych jak równie ż drog ą „bezinwestycyjnego" pozyskania terenów przy okazji komasacji gruntów. W ofert ę t ą wł ączone winny by ć tak że nie zagospodarowane tereny dawnych baz usług rolniczych, grunty przekazywane gminie w zarz ąd lub u żytkowanie a tak że poło żone na obszarach przewidzianych do zabudowy działki rolne wypadaj ące z sektora indywidualnego. Rozwi ązaniom tym winno sprzyja ć przewidywane powołanie na poziomie samorz ądowym „banków ziemi", które przej ęłyby cało ść gospodarki gruntami.

183

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

10.2 Kierunki i zasady kształtowania le śnej przestrzeni produkcyjnej

Podstawowe zało żenia i kierunki rozwoju funkcji le śnej

Rozwój funkcji le śnej powinien by ć realizowany zgodnie z ustaw ą z dnia 28 wrze śnia 1991 roku o lasach (Dz. U. z 2005 r. Nr 45, poz. 435 z pó źn. zm.) oraz polityka le śna pa ństwa oparta na postawach ekologicznych, która okre ślona została w dokumencie rz ądowym z dn. 22. 04. 1997 r. Przyj ęto w szczególno ści, że granice i powierzchnia lasów, w tym lasów ochronnych powinny odpowiada ć ustaleniom, obowi ązuj ących na terenie gminy, planów urz ądzenia lasów. W świetle wymienionych dokumentów zakłada si ę, że głównym kierunkiem rozwoju funkcji le śnej na obszarze gminy Daleszyce jest powszechna i ci ągła ochrona zasobów le śnych oraz sukcesywne ich zwi ększanie zarówno drog ą zalesie ń jak i w wyniku oparcia gospodarki le śnej o zasady ekorozwoju.

Jako priorytetowe w polityce przestrzennej samorz ądu gminnego przyjmuje si ę zatem nast ępuj ące kierunki i zasady zagospodarowania le śnego: a. przeznaczenie lasów na cele niele śne mo że by ć dokonane tylko w uzasadnionych przypadkach i przy braku innych rozwi ąza ń przestrzennych pod warunkiem spełnienia wymogów i trybu okre ślonych w obowi ązuj ących przepisach prawnych, b. zwi ększanie lesisto ści oraz rozwój funkcji ochronnych lasów b ędą posiadały preferencje na nast ępuj ących terenach:

- obj ętych prawn ą ochron ą przyrody oraz w strefach ochrony zbiorników wodnych i rzek oraz obszarach źródliskowych, - przewidzianych do intensywnego rozwoju funkcji turystyczno - rekreacyjnej w tym zwłaszcza wypoczynku masowego, - poło żonych na silnych stokach podatnych na erozj ę wodn ą gleb, - spełniaj ących rol ę ochronn ą wokół obiektów uci ąż liwych dla otoczenia, - umo żliwiaj ących kształtowanie le śnych korytarzy ekologicznych ł ącz ących odległe kompleksy le śne. c. tworzone b ędą sprzyjaj ące warunki przestrzenne do likwidacji zagro żeń środowiska le śnego a zwłaszcza uszkodze ń drzewostanów powstałych w wyniku szkodliwego oddziaływania przemysłu oraz zagro żenia po żarowego.

184

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Preferencje zalesieniowe obejmowa ć powinny równie ż obszary koncentracji gruntów Skarbu Pa ństwa i nieekonomicznych w u żytkowaniu rolniczym, które powinny by ć przeznaczone na cele le śne ze wzgl ędów społecznych i gospodarczych.

Jednocze śnie z uwagi na rosn ące zainteresowanie społeczne wypoczynkiem w środowisku le śnym przewiduje si ę szersze udost ępnienie lasów na cele turystyczno - rekreacyjne. Z uwagi na konieczno ść zapobie żenia dewastacji i za śmiecania omawianych lasów niezb ędna jest na tych obszarach rozbudowa „małej infrastruktury turystycznej" oraz infrastruktury komunalnej.

Rozwój funkcji le śnej w obr ębie gminy Daleszyce winien by ć realizowany z uwzgl ędnieniem nast ępuj ących zasad:

1. zwi ększenia powierzchni le śnej poprzez sukcesywne zalesianie gruntów mało przydatnych dla rolnictwa, 2. prowadzenia prawidłowej gospodarki le śnej na zasadach ekologicznych szczególnie w lasach niepa ństwowych, 3. kształtowania wi ększych i bardziej zwartych kompleksów le śnych przy jednoczesnym unikaniu nadmiernego upraszczania granicy lasów sprowadzania jej kształtów do prostych figur geometrycznych, 4. ograniczenia kolizji lasów z innymi funkcjami terenu a zwłaszcza funkcj ą rolnicz ą.

Dolesienia zostały wskazane na mapach uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy miasta Daleszyce – zał. nr 2 i 3.

185

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

11. Obszary nara żone na niebezpiecze ństwo powodzi i osuwania si ę mas ziemnych

Na mapach uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego dla miasta i gminy Daleszyce – zał. Nr 2, 3 wskazano w zakresie obszarów nara żonych na niebezpiecze ństwo powodzi i osuwania si ę mas ziemnych:

1. tereny zalewowe wyznaczone w 1989 r. w „Operacie przeciwpowodziowym dla woj. Kieleckiego”, 2. dna obni żeń terenu (bezodpływowe) podmokłe lub zabagnione, 3. tereny podmokłe okresowo, 4. tereny stale podmokłe, najcz ęś ciej na obszarach równiny torfowej – cz ęś ciowo zalesione, 5. wysoczyzn ę lessow ą - wyniesienie 320-390 m.n.p.m. silnie zniszczon ą przez erozj ę wodn ą, z wyra źnie zaznaczonymi w ąwozami parowymi i jarami.

Na terenach zalewowych, o których mowa w pkt.1 według Rozporz ądzenia Nr 11/92 Wojewody Kieleckiego z dnia 21 grudnia 1992 roku w sprawie okre ślenia nie obwałowanych obszarów nara żonych na niebezpiecze ństwo powodzi zabronione jest:

1. wznoszenie obiektów budowlanych,

2. składanie materiałów,

3. zmienianie ukształtowania powierzchni gruntu,

4. sadzenie drzew i krzewów oraz wykonywanie urz ądze ń lub robót, które mog ą utrudnia ć ochron ę tych obszarów przed powodzi ą.

Na terenach wyszczególnionych w pkt. 2,3,4,5 nie wskazano terenów pod zabudow ę. Na terenach zalewowych, o których mowa w pkt.1, nie wyznaczono nowych terenów zabudowy, za wyj ątkiem tych, dla których w operatach wodno – prawnych, sporz ądzonych przez uprawnionych rzeczoznawców (zgodnie z przepisami odr ębnymi) wykazano, że nie stanowi ą terenów nara żonych na niebezpiecze ństwo powodzi i osuwania si ę mas ziemnych.

186

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

Dopuszcza si ę wprowadzenie nowej zabudowy na terenach zalewowych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, w przypadku wykazania w operatach wodno – prawnych, sporz ądzonych przez uprawnionych rzeczoznawców, zgodnie z przepisami odr ębnymi, że teren ten nie jest terenem nara żonym na niebezpiecze ństwo powodzi i osuwania si ę mas ziemnych.

187

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

12. Obszary wymagaj ące przekształce ń, rewitalizacji lub rekultywacji

Na terenie gminy Daleszyce zidentyfikowano nast ępuj ące obszary wymagaj ące:

1. przekształcenia i rewitalizacji, w obr ębie miasta Daleszyce - teren rynku - pl. Staszica oraz placu Cedry. 2. przekształcenia i rewitalizacji, w obr ębie sołectwa Szczecno – teren Zespołu Dworskiego, na który składa si ę:

a. dwór, mur.-drewn., XVIII, rozbud. 4 ćw. XIX, nr rej. 1042 , b. park krajobrazowy, 2 poł. XIX., nr rej. 579 .

3. przekształcenia, w obr ębie postulowanych centr mieszkaniowo – usługowych w poszczególnych miejscowo ściach gminy, w celu skoncentrowania w tych rejonach usług i przekształcenia istniej ącej struktury w sprawnie działaj ące centrum.

13. Tereny zamkni ęte i ich strefy ochronne

Na terenie gminy Daleszyce, w obr ębie sołectwa Suków wyst ępuje teren zamkni ęty wraz ze stref ą ochronn ą w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2000 r. Nr 100, poz. 1089 z pó źn. zm.), wyznaczony Decyzj ą Nr 011/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 28 grudnia 2000 r. (nieogłoszon ą).

Zgodnie z art. 4 ust. 3 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. ( Dz. U. z 2003 roku, Nr 80, poz. 717 z pó źn. zm.), w odniesieniu do terenów zamkni ętych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego ustala si ę tylko granice tych terenów oraz granice ich stref ochronnych. W strefach ochronnych ustala si ę ograniczenia w zagospodarowaniu i korzystaniu z terenów, w tym zakaz zabudowy.

W celu zapewnienia odpowiedniej ochrony wy żej wymienionych terenów nale ży wprowadzi ć :

- zakaz wznoszenia w obr ębie obiektów wojskowych budowli i wykonywania prac in żynierskich, które mogłyby zagra żać bezpiecze ństwu kompleksów wojskowych i umo żliwia ć ich penetracj ę

188

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

- umo żliwi ć dost ęp do terenów wojskowych z istniej ącego i projektowanego układu komunikacyjnego - nale ży uwzgl ędni ć uci ąż liwo ści, jakie istniej ą w zwi ązku z eksploatacj ą tych terenów

14. Synteza ustale ń projektu zmiany studium

1. Podstawowe ustalenia kierunków rozwoju i przekształce ń struktury funkcjonalno - przestrzennej gminy Daleszyce dotycz ą zapewnienia warunków rozwoju równowa żonego tj. takiej organizacji przestrzennej, która eliminowałaby ilo ść konfliktów mi ędzy ochron ą środowiska i dóbr kultury a rozwojem gospodarczym i działaniami na rzecz poprawy warunków życia mieszka ńców ( w tym rozwoju mieszkalnictwa ). Przedstawione aspekty kierunków rozwoju i przekształce ń struktury funkcjonalno - przestrzennej dotycz ą zagospodarowania obszaru wynikaj ące z ogranicze ń szczegółowo ustalonych w przepisach odr ębnych, wzgl ędnie proponowane do przyj ęcia w ramach planu miejscowego jako prawa miejscowego z uwagi na powszechn ą konieczno ść zabezpieczenia powszechnie uznanych warto ści. Dotyczy to szczególnie zapewnienia warunków ochrony środowiska i ochrony dóbr kultury.

2. Oprócz zapewnienia realizacji przestrzennych aspektów ochrony środowiska i ochrony dóbr kultury a tak że zabezpieczenia warunków dla funkcjonowania i realizacji ponadlokalnych celów publicznych głównymi kierunkami rozwoju i przekształce ń struktury funkcjonalno - przestrzennej gminy Daleszyce s ą:

V stworzenie warunków przestrzennych dla poprawy jako ści życia mieszka ńców, V stworzenie warunków przestrzennych dla o żywienia życia gospodarczego gminy (w tym tak że dla przekształce ń rolnictwa i wykorzystanie rolniczej przestrzeni produkcyjnej ), V zwi ększenie efektywno ści gospodarowania terenami oraz zapewnienie warunków ładu przestrzennego.

3. W zakresie poprawy warunków życia mieszka ńców kierunki zagospodarowania przestrzennego dotycz ą:

V zapewnienia odpowiedniej wielko ści terenów mieszkaniowych i rekreacyjnych w obszarach posiadaj ących szczególnie predyspozycje dla rozwoju tej funkcji w warunkach nie stwarzaj ących istotnych kolizji z wyst ępuj ącymi zasobami przyrodniczo – krajobrazowymi i uwarunkowaniami ochrony środowiska oraz zasobami kulturowymi, V tworzenia warunków dla rozwoju inicjatyw ludno ści zmierzaj ących do uruchomienia działalno ści zwi ązanej z obsług ą ludno ści w zakresie usług komercyjnych ( handel, gastronomia, rzemiosło usługowe i inne ),

189

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

V ustalenia przestrzennych warunków sprzyjaj ących rozbudowie systemu infrastruktury technicznej, V doskonalenia systemu komunikacyjnego oraz zapewnienia warunków dost ępno ści dla wyznaczonych terenów zabudowy. 4. W odniesieniu do o żywienia życia gospodarczego w obszarze gminy poza wspomnianym tworzeniem warunków dla uruchomienia działalno ści zwi ązanej z obsług ą ludno ści nale ży:

V zapewni ć przestrzenne warunki realizacji inwestycji strategicznych w obszarach przydatnych dla tych celów w ramach istniej ącego zainwestowania oraz wyznaczenie nowych terenów dla tych inwestycji pod warunkiem spełnienia wymogu ich nieuci ąż liwo ści dla otoczenia, V wyznaczenie nowych terenów dla rozwoju funkcji gospodarczych, w tym szczególnie usług maj ąc na uwadze wyst ępuj ące uwarunkowania, V wspieranie inicjatyw lokalnej ludno ści w zakresie uruchomienia drobnej działalno ści gospodarczej, V tworzenie warunków dla rozwoju nieuci ąż liwych dla środowiska rolniczych gospodarstw specjalistycznych na obszarach rolniczej przestrzeni produkcyjnej.

5. Zwi ększenie efektywno ści gospodarowania przestrzeni ą dotyczy zarówno gospodarowania terenami, jak i zasobami kubaturowymi i jest zwi ązane z:

V intensyfikacj ą u żytkowania terenów poprzez uzupełnienia lub rozbudow ę istniej ącego programu kubaturowego oraz wykonanie pełnego programu towarzysz ącego lub uzupełniaj ącego (w tym zieleni i urz ądze ń komunikacyjnych), V przeciwdziałaniu rozproszeniu zabudowy, V racjonalnym gospodarowaniu istniej ącymi obiektami kubaturowymi i ich wykorzystaniem poprzez ustalenie odpowiednich funkcji u żytkowych ( dotyczy obiektów stanowi ących mienie gminy lub własno ść Skarbu Pa ństwa ).

Powy ższe wi ąż e si ę z prawidłowym wykorzystaniem istniej ącego oraz projektowanego uzbrojenia, a konsekwencj ą tych działa ń winno by ć osi ągni ęcie poprawy ładu przestrzennego.

6. Bardzo istotnym w zakresie ładu przestrzennego jest okre ślenie skali, typu i formy nowej zabudowy, w tym szczególnie jednorodzinnej i zagrodowej dla zharmonizowania z krajobrazem oraz najbli ższym otoczeniem poprzez wykonanie, a nast ępnie tworzenie zach ęt dla stosowania katalogów powtarzalnych projektów uwzgl ędniaj ących elementy regionalnej architektury.

190

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

7. Program Zrównowa żonego Rozwoju dla Miasta Kielce oraz Kielecki Obszar Metropolitalny okre śla, że najbli ższe tereny dla Miasta Kielce to tereny również Gminy Daleszyce w których wprowadzono najwi ęcej terenów mieszkaniowych jednorodzinnych ze wzgl ędy na tzw. „Sypialnie dla Miasta Kielc”.

*) zmiana Nr 1 Zmiany studium wprowadzona uchwał ą Nr ……………………….. Rady Miejskiej w Daleszycach z dnia………………. r.

191

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

IV. BIBLIOGRAFIA

∑ Wykaz opracowa ń studialnych i badawczych oraz innych wykorzystanych przy sporz ądzaniu „Zmiany Nr 1 Zmiany Studium”

• Roczniki statystyczne województwa świ ętokrzyskiego – 2000 – 2008 r. ; • Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Daleszyce uchwalone Uchwał ą Nr X/59/99 Rady Gminy w Daleszycach z dnia 28.X.1999 r. sporz ądzone przez Biuro Planowania Przestrzennego Zwi ązku Mi ędzygminnego z siedzib ą w Kielcach: • Uchwała Nr XV/97/07 Rady Miejskiej w Daleszycach z dnia 29.11.2007r. w sprawie zatwierdzenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania Gminy Daleszyce

Zespół autorski:

- mgr in ż. arch. Barbara Godzisz-Grychowska – Główny Projektant nr upr. 1256/92, - mgr in ż. Marian Olech - mgr in ż. Bogumiła Ruzikowska - mgr in ż. Edmund Augustyniak - in ż. El żbieta Adamowska - mgr in ż. Małgorzata Adach - mgr Rafał Kozieł - tech. Maria Chodkowska - tech. Erna Jagi

192

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

• Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Świ ętokrzyskiego – Świ ętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego w Kielcach:

Zespół autorski: mgr in ż. arch. Jerzy Wójcik — Generalny Projektant mgr in ż. Edmund Augustyniak — Kierownik Zespołu Projektowego mgr in ż. arch. Jerzy Bielecki mgr in ż. arch. Katarzyna Bieniek- Kaszy ńska mgr in ż. Jolanta Florczyk mgr in ż. Katarzyna Jandała mgr Agnieszka Malina mgr in ż. Marian Olech mgr Andrzej Sikora mgr in ż. arch. Karol Skuza — Opracowanie graficzne Włodzimierz Bednarczyk Konsultacje: dr hab. arch. Zygmunt Ziobrowski mgr in ż. Andrzej Michno

• Filonowicz P., 1978, Mapa geologiczna Polski, ark Kielce 1:200 000, Mapa utworów powierzchniowych i Mapa bez utworów czwartorz ędowych ark. Kielce 1:50 000, • Kondracki J., 1998, Geografia regionalna Polski, PWN, Warszawa, • Okołowicz W., 1978, Regiony klimatyczne Polski, w: Narodowy Atlas Polski, PAN IG, Wrocław, 1973-1978, • Zbiorowa, 2000, Program ochrony środowiska oraz tworzenia warunków zrównowa żonego rozwoju woj. świ ętokrzyskiego, Zarz ąd Województwa Świ ętokrzyskiego, Kielce, • Zbiorowa, 2001, Stan środowiska w województwie świ ętokrzyskim w roku 2004. Raport, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Kielce,

193

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

• Zbiorowa, 1999, Obszary zagro żeń powodziowych i ich wpływ na gospodarowanie przestrzeni ą województwa kieleckiego, Biuro Rozwoju w Łodzi – Urbanistyka i Komunikacja, • Zbiorowa, 2000, Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Daleszyce, • Przyroda Województwa Świ ętokrzyskiego, Kielce 2000r., • Plan ochrony Zespołu Parków Krajobrazowych Gór Swiętokrzyskich (operat generalny ), GEO – FIZ Kielce, 1996r, • W. Nicpo ń - Inwentaryzacja złó ż kopalin i uj ęć wód podziemnych z uwzgl ędnieniem ochrony środowiska w gminie Daleszyce, PG Kielce, 1995r, • A.S. Kleczkowski - Koncepcja ochrony zbiornika (GZWP 417) zawieraj ąca wskazania co do form jego ochrony wraz z wyszczególnieniem zakresu zakazów, nakazów i sposobów u żytkowania terenu na obszarze wydzielonych stref ochrony zbiornika, AGH, Kraków 1994r, • J. Pra żak - Projekt sieci regionalnej monitoringu jako ści zwykłych wód podziemnych w województwie kieleckim, PIG Kielce, 1992r, • J. Pra żak - Dokumentacja hydrogeologiczna rejonu eksploatacji ( RE) Kielce w tym GZWP 417 Kielce, PIG Kielce, 1994r, • S. Rogala – Góry Świ ętokrzyskie, Przewodnik Wyd. Elipsa, 1997r, • Z Rubinowski – Dokumentacja dla utworzenia Obszarów Chronionego Krajobrazu (OChK ) w województwie kieleckim, KTN Kielce, 1995 r, • Zbiorowa, Zasoby wodne dorzecza Nidy, WSP Kielce, 1994r, • Zbiorowa – Program małej retencji województwa kieleckiego, WZMiUW w Kielcach, 1997 rok • Zbiorowa – Bilans zasobów wód podziemnych województwa kieleckiego, PG Kielce, 1991r, • Zbiorowa- Zabytki architektury i budownictwa w Polsce. Województwo Kieleckie Nr 15, O środek Dokumentacji zabytków Warszawa, 1995. • Zbiorowa – Studium zagospodarowania przestrzennego województwa kieleckiego – Diagnoza stanu, UW Kielce- WRRiZP, 1998r.,

194

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

• Zbiorowa - Opracowanie ekofizjograficzne do studium zagospodarowania przestrzennego gminy Daleszyce 1998r, Biuro Geologiczno – Fizjograficzne „GEO-FIZ” w Kielcach, • Zbiorowa - Miejscowy plan ogólny zagospodarowania przestrzennego gminy Daleszyce, • Opracowanie zbiorowe pod redakcj ą dr M. Kucharczyka – Waloryzacja przyrodnicza Cisowsko – Orłowi ńskiego Parku Krajobrazowego, Lublin 1998r.

195

“STUDIO A i U” pracownia architektoniczno – urbanistyczna Kielce ul. Prosta 55

∑ Literatura

• Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy - poradnik metodyczny - praca zbiorowa - IGPiK - Kraków, 1996 ; • Koncepcja krajowej sieci ekologicznej ECONET - POLSKA - praca zbiorowa pod redakcj ą dr Anny Liro, Fundacja IVCN Poland, Warszawa, 1995 ; • Ochrona środowiska kulturowego - Edmund Małachowicz -PWN Warszawa, 1988 ; • Przyrodnicze obszary chronione - mo żliwo ści u żytkowania - Danuta Ptaszycka - Jachowska, Maria Baranowska -Janota - IGPiK - Warszawa, 1996 ; • Wodoci ągi i kanalizacja w planowaniu przestrzennym - Alina Nowakowska - Błaszczyk, Paweł Błaszczyk - Warszawa, 1994 • Bariery modernizacji i rozwoju miast – praca zbiorowa – IGPiK Kraków – Kraków 1998, • Komunikacja miejska – C. Rozkwitalska i zespół IGPiK –Kraków 1994, • Oceny oddziaływania dróg na środowisko – GDDP – Warszawa 1997 tom I i II • Parkingi i gara że – Władysław Korzeniowski – 1997, • Planowanie miejscowe w działalno ści samorz ądów miast i gmin – B. Zastawniak, M. Szopa, • Planowanie systemów transportu w miastach – W. Suchorzewski z zespołem – 1999, • Polityka komunikacyjna w miastach w nowych warunkach – W. Suchorzewski – 1990 / 1997, • Zagospodarowanie przestrzenne małych miast – T. Kachniarz, • Uwarunkowania wielofunkcyjnego rozwoju gminy – M. Kłodzi ński.

196