1 Filmmuziekmagazine Merlijn Snitker
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
FILMMUZIEKMAGAZINE MERLIJN SNITKER - Componist van Publieke werken NUMMER 185 – 44ste JAARGANG – DECEMBER 2015 1 Score 185 December 2015 44ste jaargang ISSN-nummer: 0921- 2612 Het e-zine Score is een uitgave van de stichting FILMMUZIEKMAGAZINE Cinemusica, het Nederlands Centrum voor Filmmuziek REDACTIONEEL Informatienummer: +31 050-5251991 Wat hebben de films Mission: Impossible - Rogue Nation, Spectre en In the Heart of the Sea met elkaar gemeen? Behal- E-mail: ve dat het alle drie grote spektakelfilms zijn werd de muziek [email protected] van deze films opgenomen in Londen. En niet alleen de sco- res van deze films, ook van heel veel films uit eigen land en steeds meer van Hollywoodproducties, groot en klein. Maar Kernredactie: Paul ook veel Europese filmcomponisten zoals Alexandre Desplat, Stevelmans en Sijbold Alberto Iglesias en Gabriel Yared nemen hun muziek bij Tonkens voorkeur op in de Britse hoofdstad. Aan Score 185 werkten mee: Paul Stevelmans, Score sprak met enkele mensen die hun brood verdienen in Sijbold Tonkens deze kleine wereld van de opnamestudio's voor filmmuziek. Een van de filmcomponisten die dit jaar in een van de Lon- dense studio's verbleef om er zijn muziek te dirigeren en op te Eindredactie: Paul nemen is Roque Baños. In deze Score vertelt hij over de crea- Stevelmans tie van deze voor hem bijzondere score en ook over de opna- men. Ook in België staat een studio die erg in trek is en waar steeds meer Nederlandse filmcomponisten hun muziek graag Vormgeving: Paul opnemen: de Galaxy Studio in Mol. Een van hen was Merlijn Stevelmans Snitker, zo blijkt uit een interview met hem in deze Score. Met dank aan: Merlijn Snitker, Roque Baños, Costa Communications, INHOUDSOPGAVE Tom Bullen, Maggie Rodford, Dave Stewart 3 Interview met Merlijn Snitker 8 Interview met Roque Baños 11 Londense opnamestudio's in trek 15 Boekbespreking 16 Recensies 2 ‘MIJN EIGEN STEM ALS FILMCOMPONIST ONTWIKKELEN’ Interview met Merlijn Snitker Weinig films van vaderlandse bodem kregen de afgelopen jaren nog voordat ze in roulatie gingen zoveel publiciteit als Publieke werken, de verfilming van Thomas Rosenbooms best- seller uit 1999. Vooral de spectaculaire filmopnamen in een studio in Boedapest, waar het Amsterdam van de jaren 1890 werd nagebouwd, haalden ver vóór de premièredatum de me- dia. Voor de muziek van deze grote productie deed regisseur Joram Lürsen wederom een be- roep op filmcomponist Merlijn Snitker die vorig jaar nog met hem samenwerkte bij Bloed- link. Score sprak onlangs met Snitker die tot voor enkele jaren deel uitmaakte van het Amster- damse componistentrio Meirmans, Snitker, Wiegel en nu voortvarend aan een solocarrière bouwt. Als er één muzikaal geluid is dat deze film kenmerkt, dan is het wel het geluid van rit- mische heipalen dat de onstuimige bouw- woede uit dat laatste decennium van de ne- gentiende eeuw treffend in de score sym- boliseert. Snitker: ‘Toen Joram mij vroeg om de muziek te componeren en we daar een aantal keren over brainstormden, wilde ik één ding heel graag erin hebben, maar ik wist toen nog niet precies hoe. Ik had het scenario gelezen waarin een aantal keren ‘De nieuwe tijd’ valt. In die periode veran- dert er van alles in de stad en dat is een on- omkeerbaar proces. Het Centraal Station wordt gebouwd, dus de trein komt de stad binnen en toen Joram mij had verteld dat het om een noodlotsdrama ging, voelde die nieuwe tijd voor mij als een soort grote machine die de stad overneemt en die niet meer te stoppen is. Ik wilde een pulse in de muziek hebben die een heipaal suggereert Merlijn Snitker. en die als het ware een onafwendbaar ge- voel geeft. Dat was het eerste idee dat ik Publieke werken volgt hoofdzakelijk de le- bij de muziek kreeg voordat ik nog een vens van twee mannen: de in Amsterdam noot op papier had staan.’ woonachtige vioolbouwer Walter Vedder (Gijs Scholten van Aschat) en zijn neef, de Viool apotheker Christof Anijs (Jacob Derwig) uit Hoogeveen. In de hoofdstad wordt flink Het prominente geluid van heipalen is gebouwd aan het Centraal Station en op slechts één van de vele kenmerken van de andere plekken. Dit vooruitgangsoptimis- gevarieerde, aan thema's en melodieën rij- me zal de levens van beide hoofdfiguren ke score die Snitker (1970) creëerde. Een ingrijpend bepalen dan wel veranderen. ander kenmerk is de viool die veelvuldig te 3 Gijs Scholten van Aschat als Walter Vedder in Publieke werken. horen is. Zowel binnen de score als in het Het snaarinstrument was ook op een ande- filmverhaal speelt het instrument een cru- re manier van groot belang. Al direct in de ciale rol. ‘Walter Vedder is van oorsprong heftige beginscène zien we een joodse turf- kastenbouwer, maar om meer aanzien te steker in de buurt van Hoogeveen gedwon- verkrijgen kiest hij ervoor om vioolbouwer gen viool spelen terwijl zijn dochter wordt te worden. De viool kan best een fijnge- verkracht. Vóór deze opnamen moest er al voelig instrument zijn, maar als ik naar het muziek zijn. Snitker was dan ook al in een personage keek, vond ik die fijngevoelig- vroeg stadium bij de film betrokken. Ook heid niet terug in zijn karakter. Toen ik be- voor een paar andere scènes waarin de gon met de eerste thema's heb ik om die re- viool in beeld komt, moest vooraf muziek den de viool nog vermeden. Het heeft even worden gecomponeerd. Hoe is die compo- geduurd voordat ik erachter kwam hoe ik sitie met een onmiskenbaar joodse klank- de viool zodanig in kon zetten dat het dicht kleur voor die eerste scène tot stand geko- bij het karakter van Vedder kwam. Dat men? ‘Ik wilde weten wat voor culturele lukte onder andere door de violist de solo's achtergrond zo'n arme man heeft die in een sul ponticello te laten spelen. Dat is een plaggenhut leeft en wat voor muziek hij speeltechniek waarbij dicht tegen de kam zou spelen. Ik heb toen contact gezocht aan gestreken wordt waardoor je een ijzige met Niki Jacobs, een zangeres die een band klank krijgt met veel dissonante bovento- heeft die Nikitov heet en gespecialiseerd is nen. Die klank vond ik goed bij zijn karak- in joodse volkmuziek. En dan niet alleen ter passen. Verder heb ik veel verschillen- maar Klezmer, maar ook allerlei soorten de effecten met de violist opgenomen, zo- liedjes: slaapliedjes, volksliedjes, liedjes als het stuiteren van de stok op de snaren. die gezongen of gespeeld worden bij be- Dit zorgt voor een vervreemdend effect in grafenissen en bruiloften. Ik ben met vra- de muziek. In het verhaal zien we Walter gen bij haar gekomen, zoals: kun je mij la- Vedder steeds gekker worden en vervreem- ten horen wat voor soort muziek er werd den van zijn omgeving. Die viooleffecten gespeeld in 1890? Zij heeft mij toen met zorgen er onder andere voor dat de muziek een aantal liedjes op een spoor gezet en ik meekleurt met de gekte van Vedder.’ heb vervolgens veel naar dat soort muziek 4 geluisterd. Daarna heb ik dat weer allemaal zenlijke invloed uit kunt oefenen op de terzijde geschoven en heb ik het thema ge- film. Ik vind dat proces interessant, wan- componeerd dat de vader speelt. Dat begint neer ik dus in overleg met de editor en de heel twijfelachtig, aangezien hij erg onder regisseur met mijn muziek kan reageren op druk staat, hij wordt met een mes tegen de de film. En ik merk ook dat de editor met strot gedwongen om te spelen. Hij zet dat zijn montage dan weer reageert op mijn aarzelend in, maar gaandeweg komt hij in muziek, en zo ontstaat er een echte wissel- een soort van trance, hij sluit zich af voor werking. Door al heel vroeg op die manier de ellende en komt dan uiteindelijk in zijn betrokken te zijn, wordt de muziek belang- spel terecht zoals hij gewend is om altijd te rijk gemaakt.’ spelen en dat gaat dan naar een climax toe. Die scène eindigt met een grote dreun: de heipalen beginnen al onder die verkrach- tingsscène en op het hoogtepunt zie je zo'n heipaal in de grond gaan en dan ben je van Hoogeveen in Amsterdam terechtgekomen. Het thema dat die vader speelt komt op veel plekken in de score terug, bijna altijd gespeeld op piano en heel af en toe op viool - gespeeld door violist Ro Krauss - tot helemaal aan het eind van de film. Dan Gijs Scholten van Aschat en Jacob Derwig in hoor je nog één keer datzelfde thema, wan- Publieke werken. neer het beeld naar het heden draait.’ Joram Lürsen weet hoe hij muziek moet in- Bij deze film werkte Snitker nauw samen zetten in zijn films. Naast de originele sco- met zowel regisseur Lürsen als editor Peter re zijn er enkele klassieke stukken van Alderliesten. ‘Vóór het draaien hebben we Brahms en Bruch te horen. ‘Joram is een een dag bij elkaar gezeten om over de mu- groot liefhebber van klassieke muziek. Hij ziek te praten. Over de stukken die op de wilde heel graag iets van Janine Jansen in set werden gebruikt, heb ik regelmatig met de film hebben. Het vioolconcert van hen overleg gehad. Ik heb gedurende de Brahms is een opname van haar, maar in hele opnameperiode mee gecomponeerd de film zie je iemand anders dat concert met het draaien, ik kreeg af en toe rushes te spelen. Dat stuk komt ook nog een keer zien waarna ik thema's ben gaan maken. terug op de aftiteling.’ Had Snitker be- Vanaf het moment dat de montage echt moeienis bij deze bestaande klassieke wer- opstartte, waren er dus al heel veel thema's. ken? ‘In zoverre dat Joram een aantal op- Toen ben ik gedurende het hele montage- ties had voor stukken die hij graag in de proces mee blijven componeren, waarbij ik film wilde hebben en dan aan de editor en samen met de editor en de regisseur steeds mij vroeg: ‘Wat vinden jullie, welke van aan het ‘pingpongen’ was.