Blik Op in HET Volgende Lente 2015 Lente België Nummer De Ardennentoerisme Belgisch Luxemburg

nr9 Blik op In HET vOLGEnDE Lente 2015 Lente BelgiË nUmmER de ArdennenToerisme Belgisch luxemBurg

DOSSIER

De GROENTEKWEEKSTERS van vandaag TE PAARD in het land der HEKSEN DURBUY, stad van BEELDHOUWERS Trimestrieel magazine - 15 februari 2015 - P916467 - MassPost Centrum: 6800 Libramont Centrum: - MassPost - P916467 2015 magazine - 15 februari Trimestrieel La Roche-en-Ardenne 9 - B-6980 FTLB - Quai de l’Ourthe, - Directeur S. Vandermeulen uitgever: Verantw. M�� n�� Ar��

* Q�� b��* 100% genieten ! www.Ardennes-Etape.be

AE_2013-12_200_265_5_FTLB_RegarddArdennes_CPGJanvier_Branding_NL_ok.indd 1 13/12/2013 15:08:07 VERBAZEN

BETOVEREN Edito

artikel na artikel in dit nummer leest, ziet het plots. Er is Wie een band tussen alle hoofdrolspelers. De natuurfotograaf, de groentekweekster, de slimme visser… Of ook de beeldhouwer, de ruiter, de man die zijn leven aan zijn geloof wijdt of de vrouw die dol is op carnaval.

Ze koesteren allemaal hetzelfde ideaal, ze willen teruggaan naar de kern.

De tijd nemen om de natuur te observeren. Gewoon nog geraakt worden door de schoonheid en de finesse van een gebaar. De banden met de aarde aantrekken en weer van zelfgekweekt voedsel kunnen eten. Het product en de materie met respect behandelen. Tradities voortzetten. De stilte weer temmen.

Dat zijn de fundamentele waarden en een knowhow die de Ardenners die we ontmoetten, hoog in het vaandel dragen om ze door te geven aan de jongeren.

Is Belgisch Luxemburg dan inspirerend en stimulerend? Zeker weten. Proef er met volle teugen van. Het zal u smaken.

De redactie

3 nr9 - lente 2015 Blik op de ArdennenToerisme Belgisch Luxemburg

[email protected] [email protected]

Adres van de redactie: Blik op de Ardennen is gratis te verkrijgen in de verschillende toeristische Regards d’Ardenne c/o FTLB centra van Belgisch Luxemburg. quai de l’Ourthe, 9 B-6980 La Roche-en-Ardenne [email protected] Officieel orgaan van de Toeristische Ontvang het magazine thuis federatie van Belgisch Luxemburg VZW Tegen betaling van de verzendingskosten (voor 4 nummers : 5 €/België – 15€/ (FTLB) - Koninklijke maatschappij buitenland) krijg je het magazine elke trimester in de bus. Tel.: +32 (0)84 41 10 11 Fax : +32 (0)84 41 04 39 Laat ons gewoon je volledig adres weten en geef aan welke versie je wilt ont- info@luxembourg-tourisme.be vangen (de Franse of de Nederlandse):

Verantwoordelijk uitgever: Regards d’Ardenne - FTLB Sabine Vandermeulen quai de l’Ourthe, 9 Directeur FTLB - Quai de l’Ourthe, 9 6980 La Roche-en-Ardenne (Belgique) B-6980 La Roche-en-Ardenne [email protected] Nr ISNN : 2294.4214

Voorzitter: Bernard Moinet +32 (0)84 41 10 11

Hoofdredactrice: Anne Segers [email protected]

Redactiecomité: Vervolledig je collectie Directiecomité van de FTLB Eerder uitgegeven nummers kan je gratis downloaden op onze website Auteurs: www.luxemburg-tourisme.be P. Ghislain, F. Lutgen, F. Lardot, E. Batter, P. Willems, J. Cornerotte, K. Hazard, A. Segers, R. Dupont, G. Bissot, A. Quoitin Vragen ? Suggesties ? redactiesecretaris: J. Polet

Lay-out: A. Segers, G. Bissot [email protected]

Verantwoordelijke voor de advertenties: Rita Dupont - [email protected]

Abonnementen service: Adélaïde Delberghe Blijf op de hoogte en [email protected]

Vertaling: Lingua T - FTLB/A.Goris beleef Belgisch Luxemburg Oplage: 8.000 exemplaren elke dag gratis, behalve verzendkosten Druk: IPM Printing - Ganshoren nieuw! Blik op de Ardennen draagt zorg voor het milieu. Het magazine is gedrukt op papier http://blik-ardennen.luxembourg-belge.be dat afkomstig is van duurzaam beheerde Blik op de Ardennen heeft vanaf nu zijn blog waarop je de vele facetten bossen (PEFC) en van gecontroleerde en van Belgisch Luxemburg kunt ontdekken: natuur, gastronomie, gecertificeerde loten. wandeltochten, tips voor trips en ongewone escapades ... En waarom zou je je eigen leuke ervaringen er niet op delen en - op jou beurt - ambassadeur van Belgisch Luxemburg worden ?

Voor de artikels is enkel hun auteur aanspra- www.luxembourg-tourisme.be kelijk. Reproductie, zelfs gedeeltelijk, van artikels en illustraties die in Blik op de Ar- dennen verschenen, is verboden behoudens voorafgaand akkoord van de redactie. Belgisch Luxemburg

www.youtube/user/Belgisch Luxemburg Met de steun van de Provincie Luxemburg

Province de FTLB/J.Cornerotte, A.Segers, P.Willems Luxembourg

Blik op de Ardennen 4 inhoud

6 Mijn Ardennen Martin Dellicour, beeldenjager, altijd op de uitkjk. 11 ardens vakmanschap De groentekweeksters van vandaag. 12 Manon Bernier, beroep tuinierster. 14 Pays’âne, een verhaal van intergenerationele passie. 16 Eco-landbouwcoaching volgens Chantal Van Pevenage. 17 Horecatel, Horecadays, Bip Gourmands: aan tafel!

20 er even helemaal uit Te paard in het land der heksen.

26 Blik van de jongeren Houtopia, de Kinderwereld.

30 De ardennen voor fijnproevers Het ei. Symboliek en culinaire tradities.

34 op ontdekking in de natuur vissen kan je leren 36 Voor Guy Rousseau is het overal goed vissen. 38 hoe gezond zijn onze rivieren. 40 hengel initiatie in het provinciedomein van Mirwart. 42 la Maison de la Pêche in Habay, een groeiend succes. 44 Basisregels om te vissen in Belgisch Luxemburg. DOSSIER 45 Fishing Trip aan de Ourthe met Riveo.

48 De ARDENNEn zonder grenzen Afspraak op het Symposium Monumentaal Beeldhouwen van Durbuy.

55 Feest in de ardennen Daar is de confetti. Drie carnavals uit de Ardennen onder de loep.

61 DE ARDENNEn anders Herbronnen in Hurtebise en Orval. Twee plekken met een rijk verleden, om rust te vinden.

5 nr9 - lente 2015 Mijn Ardennen Tekst: Anne Segers en Kevin Hasard Foto’s: Martin Dellicour

Martin DELLICOUR Fotograaf van de essentie

Blik op de Ardennen 6 Mijn Ardennen Tekst: Anne Segers en Kevin Hasard Foto’s: Martin Dellicour

“Het is kwestie van weer de tijd te nemen om te

observeren.” © M. d’Oultremont M. ©

Uitgezuiverde, intieme beelden, die Een artistieke meer oproepen dan ze echt tonen. “Ik ben gefascineerd door onderwerpen zoektocht met een grote suggestieve kracht. Als ik de schaduw van een das fotogra- De passie voor het beeld bracht feer in het zwakke lichtschijnsel van Martin Dellicour, een jonge talentvolle de nacht, verplaats ik mij in de rea- fotograaf en regisseur, van diepe Ar- liteit van dat nachtdier, zoals we het dense valleien tot overweldigende ons graag voorstellen. In volle dag- Noorse sneeuwtoppen. Het parcours licht gaat er altijd iets van het myste- kan verrassen. Maar wie met zijn rie verloren.” werk kennismaakt, voelt meteen de harmonie. Hier komt zijn creatieve geest goed tot uiting. “Ik wil een foto maken die “Ik hou van eerder eenvoudige beel- een natuurtafereel schetst, maar tege- den. In een algemeen monochrome lijk het gevoel aanspreekt. Het is net omgeving, zoals sneeuwvlaktes, con- dat ietsje meer dan een gewone die- trasteert het onderwerp sterk en komt rendocumentaire.” Voor Martin moet het extra tot zijn recht. Meer is er niet het publiek die emotie ook voelen. nodig. De foto gaat recht naar de “Anders heb ik maar een kwart van de kern.” weg afgelegd.”

7 nr9 - lente 2015 Mijn Ardennen

We zien nog maar de eerste beelden van de film “Gnomes”1 en we hebben het al door. De regisseur wil ons mee- tronen naar zijn heel eigen wereld. Het “Binnen in mij brandt is geen toeval dat de prent onlangs in een vuurtje dat de prijzen viel op het natuurfilmfesti- zindert bij het contact val van Namen. met de natuur.” { Zolang ik me kan herinneren, ben ik ongelooflijk gefascineerd door het bos, en meer nog die aparte sfeer, dat raadselachtige, die geheimen. Op mijn zevende begon ik aan mijn speurtocht naar het onzichtbare. }

Zo wordt We zijn in Hoursinne, een langgerekt door ken, beleef ik soms nog fantas- dorpje midden in het Ardenner mas- een passie geboren tische momenten. Dat kan gewoon sief. Niet dat het plaatsje afgesloten is door de ladder te verplaatsen of een van de beschaving. Of toch? Volgens Het eerste fototoestel dat hij als tie- ander uitkijkpunt of gewoon een an- het verkeersbord staan we in ieder ner krijgt, doet hem op een heel ander tijdstip van de dag te kiezen.” geval aan een doodlopende straat. Na dere manier naar het bos kijken, maar de rijksweg resten nog drie kilome- het ook voelen en begrijpen. Van zijn { Elke wandeling doet mij ters. De rit door Grande-Hoursinne (!) wandelingen brengt Martin nu tast- en de aankomst in Petite-Hoursinne bare waarnemingen van de natuur dingen ontdekken … } hebben ons overtuigd. Nergenshuizen mee. Hij verzamelt talloze getuigenis- bestaat wel degelijk. sen van zijn eerste vluchtige ontmoe- Het is nochtans niet altijd gemakkelijk. tingen met de wereld in en van het Voor zijn dierenfoto’s tracht Martin Hier steekt het kind Martin de grens woud. Het is een echte openbaring. “een stukje wildleven” te vatten. Om over naar een wondere wereld. We- daarin te slagen, wachten hem vele gen worden paden, huizenrijen ver- De verhalen van dwaallichten in uren van geduldig wachten en kijken. anderen in bomenlanen, puppy’s in boomholtes zijn verleden tijd. Hoe- Hij zit wel vrij comfortabel, maar toch speelse vosjes. Het bos trekt hem al wel … Na vele jaren van volop klikken kan de tijd erg lang lijken. van jongs af aan. Het wordt zijn favo- onderweg2 en op vinkenslag liggen, riete speelterrein en later zijn uitver- getuigt Martin nog altijd: “Het bos “De eerste dertig minuten zijn de koren omgeving om te fotograferen. verrast telkens weer, pakt altijd on- zwaarste. Daarna dommel je soms verwacht uit en dat blijft me verwon- in. Dat gebeurt (lacht), of je went er- deren. Zelfs op plekken die ik door en aan. Je geest blijft wel werken. Na een

Blik op de Ardennen 8 Mijn Ardennen

zekere tijd raak je afgeleid en ga je de { De jaren gaan voorbij. dingen rondom anders zien. De ge- luiden, de geuren, alle zintuigen wor- De tijd staat niet stil, maar den wakker. Dan kom je in een andere mijn gedrevenheid om dimensie.” mijn droombeelden na te jagen, wordt nooit { … gewoon op de eerste afgeremd … } rij zitten voor het schouwspel van het leven. } En dat is al wat wij hem wensen.

Urenlang kan er niets gebeuren. Soms www.martindellicour.be leveren de uitstapjes zelfs helemaal niets op. Maar plots wordt dat allemaal beloond. Dat moment, hoe vluchtig ook, dat je samen met het gegeerde dier deelt, is erg intens. “Het zijn uit- zonderlijke ontmoetingen” die alle 1 Het filmpje ‘Gnomes’, een heuse lofzang op de natuur, won in oktober de moeilijkheden meteen doen vergeten. Grote Prijs op het 20ste Festival Nature Namur. U kunt het bekijken op de web- De magie werkt … nog maar eens. site van de auteur. De zinnen tussen { … } komen uit de film, in vrije vertaling. 2 De fotograaf die verborgen fotografeert, blijft ter plaatse op de uitkijk zitten (of soms liggen), terwijl hij bij het wandelfotograferen (billebaude in het Frans) onderweg fotografeert wat plots opduikt.

9 nr9 - lente 2015 Mijn Ardennen ardens vakmanschap Tekst: Fanny Lardot

is. Ik zou deze plekjes graag tonen aan De ongerepte Ardennen andere even geboeide blikken. Dan zal iedereen op zijn manier getuigen in 24 beelden/seconde van de bijzondere relatie die hij of zij heeft met een plek die hij of zij geko- Martin Dellicour voelt de nood om te zen heeft.” getuigen over deze wereld die hem Trouw aan zichzelf is Martin niet van omringt en wil een persoonlijk spoor plan om dierendocumentaires te gaan achterlaten. “Ik heb mij al snel afge- maken. Hij zoekt contact met mensen vraagd wat mijn werk uiteindelijk tot met een kunstzinnig gevoel (foto- doel had.” Zijn foto’s leveren er al veel graaf, musicus, schrijver …) en wil aan- toe bij maar hij gaat verder en maakt leunen bij de gevoelsbeleving. En dan nu ook natuurfilmpjes. Gesterkt door is het bos een onuitputtelijke bron van het succes van zijn eerste fictiefilm inspiratie. ‘Gnomes’ startte Martin een groot project voor een webdocumentaire In het najaar van 2015 zal het publiek met de titel ‘L’Ardenne sauvage’. al een eerste film kunnen zien. Tot dan is de hele evolutie van het project te “Wat ik zo boeiend vind aan de Ar- volgen op de specifieke website. dennen is dat er nog altijd echt ongerepte hoekjes te vinden zijn, waar de www.ardennesauvage.be natuur nog helemaal kan zijn wat ze

Verliefd op de Ardennen? Kan je drie niet te missen locaties “Absoluut. Ik ben zeer verknocht aan noemen? mijn stukje paradijs. Ik heb veel ge- “Dat is moeilijk, er zijn er zoveel. Ik zou reisd, naar prachtige streken met in- zeggen … het bos van ‘Les Epioux’ aan drukwekkende landschappen, maar de Semois. Dat is een heel bijzondere de Ardennen zijn erg afwisselend en rivier. Omdat hij hier en daar kronkelt, dat maakt ze zo boeiend. Daarbij bla- oogt het landschap rondom gecon- ken de mensen in onze contreien nog trasteerd. Hij is bedaarder dan andere echt van levenslust.” waterlopen, er gaat een zekere rust van uit. De Ourthe is wilder. Wie even Hoe zou jij de Ardenner omschrijver? weg wil van de wereld, gaat gewoon “Hij laat zich niet zomaar kennen. Je naar de Hérou. En iets verder denk ik Blik op hun Ardennen Blik op hun moet er de tijd voor nemen. Je krijgt aan het ‘plateau des Tailles’, het dak pas zijn vertrouwen als hij voelt dat van België met zeer specifieke land- de relatie oprecht is. En net zoals het schappen, fauna en flora.” Ardense grondgebied zelf is hij eerder discreet. Communicatie is zijn sterk- ste kant niet. We hebben fantastische ambachtsmensen en plaatselijke producenten van hoge kwaliteit, maar ze hebben de neiging om stilletjes in hun hoekje te blijven werken.”

Blik op de Ardennen 10 ardens vakmanschap Tekst: Fanny Lardot

De groentekweeksters van vandaag Oud vakmanschap voor moderne projecten

Bent u het beu om te twijfelen aan de herkomst van su- permarktproducten? Dat waren Manon, Margot en Chantal ook! Hun werk is hun passie. Dag na dag trachten deze drie dames ons weer te doen aanknopen bij productie- en consumptiewijzen die zowel voor ons als voor onze bodem gezonder zijn.

11 nr9 - lente 2015 ardens vakmanschap

Als de tuin gelukkig maakt

Manon vestigde zich in het en het grote terrein van noorden van de provincie. mijn grootouders in Vaux- De jongedame bruist van Chavanne gebruiken, wat energie en besloot onlangs mij helemaal over de streep om groenten te verbou- trok. Ik zou groenten gaan wen. Ze haalde intussen kweken!” haar eerste oogst binnen en de ervaring is meer dan positief. Elke dag bijleren Het begon “Tuinen boeien mij al van allemaal in Québec kindsbeen af. Mijn moeder was thuis in tuinieren en ik “Na mijn studies sociale leerde veel van haar. Maar ecologie in Brussel vertrok ik besliste om mijn kennis supermarkt. Ik kan rekenen een netwerk uitgebouwd ik voor zes maanden naar uit te diepen en ging biolo- op de hulp van mijn part- dat we ‘Ardenne Paysanne’ Canada. Daar volgde ik een gische landbouw studeren ner Xavier, die zich met het noemden. We beogen daar- aantal themastages (groen- in Gembloers. Daarnaast ‘technische’ aspect bezig- mee eerder samenwerking ten, kruiden, geneeskun- volgde ik een aantal andere houdt, en ook op mijn fami- dan concurrentie. We leg- dige planten, enzovoort) in stages (hoeve van Wellin, lie, vrienden en buren. Zij ko- gen de klemtoon op com- familiale hoeves op men- MAFA …). Ik wil kunnen le- men mee wieden, zaaien en municatie en het delen van senmaat. Als de mensen ven van de voedingswaren oogsten. We hebben trou- onze waarden. Als we de er daar van konden leven, die ik produceer. wens met andere jonge en krachten bundelen, hebben waarom dan niet in België, Dat vraagt veel inspanning minder jonge groentebou- we meer gewicht.” vroeg ik me af. Toen ik te- en werk en natuurlijk ont- wers uit de streek (Bastena- rugkwam, mocht ik het huis snap ik niet helemaal aan de ken, Fisenne, Jenneret…)

Blik op de Ardennen 12 ardens vakmanschap

Een voltijdse job voeding of mensen met een passie voor groenten “Ik heb dit jaar mijn eerste die in volle grond worden productie geoogst en ik kon gekweekt en rijp worden vijftien manden samenstel- geplukt! Ik hoop dat ik later len voor kennissen, vooral ook aan scholen en kanto- uit het Luikse. Planten en ren kan leveren. En ik ben oogsten gebeurde met de van plan om het potentieel hand of met een paard. Van van het huis te gebruiken juli tot oktober kregen de voor andere projecten. Ik kopers één keer per week heb sinds enkele maanden zes of zeven verschillende schapen en ik volgde een groenten thuis (sla, wor- cursus wol weven. Ik droom tel, pompoen, courgette, ervan om zelfgebreide trui- tomaat,…). Ik heb wat been te dragen! Onlangs heb waard voor mensen uit het ik aardbei-, frambozenstrui- dorp en voorbijgangers die ken en appelbomen geplant de producten kunnen kiezen om mijn aanbod te diversi- die ze willen. Het gaat zowel fiëren. Misschien dat ik mijn om oudere mensen die de fruit ooit ga verwerken in smaak van vroeger terug- bijvoorbeeld jam.” vinden als om mama’s die belang hechten aan goede Ideeën genoeg bij Manon!

Vaux-Chavanne – C1

Manon Bernier Bas-Vâ, 8 B-6960 Vaux-Chavanne (Manhay) [email protected]

13 nr9 - lente 2015 ardens vakmanschap

In Mierchamps kan je soms ik wou. Ik kom uit Henegou- de geiten van ver horen wen, maar ben Ardenner blaten. Maar waar verber- van afkomst via mijn groot- gen ze zich? In de schil- ouders. Het leek mij logisch Vader en dochter, derachtige en typische Ar- om de aarde te bewerken dense hoeve van Margot en en gezond te eten.” haar vader Bernard. allebei dol op “Toen ik de hoeve meer dan Margot neemt 30 jaar geleden overnam, moest ik bijna van nul begin- de fakkel over geiten en groenten nen”, herinnert de man des huizes zich. “Ik ben agro- “Ik was natuurlijk altijd al in noom van opleiding en wou contact met onze geiten”, altijd al een kudde melkgei- neemt Margot over. “In te- ten beheren om mijn eigen genstelling tot mijn grote kaas te maken en geleidelijk zussen wou ik er mijn be- zelfbedruipend te worden roep van maken. Daarom voor mijn voeding. ging ik een landbouwcursus Ik was al enigszins ver- volgen in La Reid. Daarna trouwd met de technieken nam ik nog lessen in kaas- van de biologische voeding. maken, dierlijke trekkracht, Deze hoeve in Mierchamps enzovoort. Ik ben daar echt stond leeg en was vervallen. in geboren! Ik doe dit nu Ik heb alles van a tot z moe- al vier jaar voltijds en blijf ten opbouwen. Het moeilijk- maar nieuwe ideeën vinden ste was de nodige grond te en toepassen.” vinden voor de teelten die

Blik op de Ardennen 14 ardens vakmanschap

Diversifiëren … de jonge tuinbouwers elkaar op fora om links en tips “Geiten houden is en blijft uit te wisselen zoals in echte de hoofdactiviteit van de netwerken. Margot gebruikt hoeve. Al zowat 15 jaar ver- ook Facebook en e-mailing kopen wij onze productie in om haar oogst van de week een winkeltje (verse, gerijp- voor te stellen. Ze ziet het te kaas, kazen met tuinkrui- aantal hits en aanvragen den, houtskool …). In 2010 zienderogen stijgen. beslisten mijn vader en ik om groenten te verbouwen, “Sommige klanten komen kwestie van zo ons aanbod wat ze nodig hebben recht- uit te breiden. We boden streeks bij ons halen. Als onze groenten al aan, maar dat op langere termijn toe- we wilden onze exploitatie- neemt, zal ik meer tijd heb- oppervlakte vergroten. Van- ben om ander werk te doen. daag nemen onze moes- We zouden bijvoorbeeld tuinen bijna 30 are in, die ook producten kunnen ge- bewerkt worden door onze ven in ruil voor enkele dien- ezel! We hebben ook zopas sten op de hoeve.” een kleine boomgaard met hoogstammige bomen aangelegd (pruimen, kersen, Klanten van peren, …), die binnenkort letterlijk hun vruchten zul- alle kanten len dragen. Ons verkoop- punt heeft dus een geva- “We waren de eerste in de rieerder aanbod (tomaat, streek die op de biotoer pompoen, ui, biet, honing) gingen, maar kregen al en we hebben vaste ope- heel wat gezelschap”, ver- Iedereen welkom ningsuren bepaald.” telt Margot. “Mensen willen meer en meer ‘lokaal’ con- “We ontvangen alsmaar sumeren. Ze worden be- meer mensen, stagiairs, ...en communicatie 2.0 koord door de verse groen- particulieren of scholen. ten en zoeken kwaliteit en Veel volwassenen vragen Mierchamps – C2 Werken zoals vroeger, wil smaak. Ze gaan ook be- mij advies voor een ge- niet zeggen zonder gebruik wuster consumeren. Onze slaagde moestuin en komen te maken van de huidige klanten zijn trouw en komen soms zelfs een handje hel- Chèvrerie du moulin technologieën. Margot is ofwel naar de markten waar pen. Ik wil mijn passie ook du wez / payz’âne een jonge vrouw die op we staan of naar de hoeve graag doorgeven. Daarom Bernard & Margot Moreau grote schaal de sociale me- zelf. Het zijn meestal inwo- zou ik meer tijd willen be- Moulin du Wez, 14 dia benut om haar werk en ners uit de streek, toeristen steden aan het onthaal van B-6980 Mierchamps (La Roche-en-Ardenne) producten bekend te ma- in de zomer, groepen of jon- scholieren. Helaas telt een +32 (0)84 41 19 59 ken. Bovendien ontmoeten ge gezinnen.” dag maar 24 uren!” +32 (0)474 84 98 56 www.payzane.blogspot.be

15 nr9 - lente 2015 ardens vakmanschap

Vorming en coaching door de seizoenen heen

Chantal is al bijna 30 jaar grootbrengen in openlucht, een nieuwe stage met het drogen of lactofermentatie echt gefascineerd door de met een moestuin en een oog op voedselautonomie. (einde zomer). Aan deze natuur en alles wat zich af- hoenderhof. Omdat we een Ik ben erg kritisch ten op- drie onderwerpen worden speelt in haar grote moes- groot huis hadden, konden zichte van de grote multi- elf dagen gewijd. De groep tuin, die ze dan ook met we in 1997 onze eerste va- nationals en ik vind het echt zal uit een tiental mensen de grootste aandacht ver- kantiewoning openen. En- essentieel om individuele bestaan en Chantal wil met zorgt. Zodanig zelfs dat kele jaren later, in 2005 en in mensen de kans te geven alle gegadigden eerst pra- ze, op aandringen van haar 2008, kwamen er nog twee om weer aan te knopen met ten om te peilen naar hun vrienden, besliste om zelf bij (met de keurmerken de oude werkwijzen van de verwachtingen. een opleiding in agro-eco- Panda en Groene Sleutel). grootouders.” logie te geven. “Het bijzondere aan deze Ik steun al lang de produ- stage is dat elke tuin door centen uit de regio. In 2007 Voor wie? Hoe? het collectief zal aangelegd Een aangeboren heb ik met andere liefheb- of verbeterd worden, om zo bers een aankoopgroepe- Welke competenties? een echte synergie tussen zin voor de natuur ring gevormd. Het magazijn elkaar te smeden. Het is dui- ligt naast mijn woning en Deze opleiding van een jaar delijk de bedoeling om te “Ik ben natuurgids van bewe werken met bestelbon- (van februari tot oktober) werken in symbiose met de roep. Mijn passie voor plan- nen. Onlangs ben ik lid ge- staat open voor al wie, be- aarde en haar elementen.” ten en wat we ermee kun- worden van de groep Coli- ginners of niet, een tuin wil nen doen, is dus normaal. bri Famenne, een beweging aanleggen (ruggen, bed- Maar ook mensen boeien van burgers die de banden den) of wil perfectioneren. Gevarieerde mij erg (sociale opleiding). aantrekt tussen lokale pro- Het is ook de bedoeling om Dat komt allemaal samen ducenten en consumenten andere competenties ver- contacten in mijn projecten, zowel die oren hebben naar de der te ontwikkelen, zoals vroeger als nu. Toen ik hier ecologische waarden. eetbare wilde planten her- “Zonder het zelf te beseffen, meer dan 30 jaar geleden kennen en bereiden (in de gaf ik al veel advies, ofwel aan uit Brussel aankwam, wou ik Ik broed nu al meer dan lente) en verschillende be- mijn gasten (voor de vakan- mijn kinderen als het ware een jaar op het idee van waartechnieken leren, zoals tiewoning, milieuvriendelijk

Blik op de Ardennen 16 ardens vakmanschap

consumeren), of aan kennissen, vaak jonge gezinnen. De leden van vzw’s en ngo’s komen hier werken en ik onthaal geregeld scholen voor Producten bezinningsdagen rond het thema “twee en een halve dag als ‘consum-acteur’. De van bij ons, leerlingen leren een moestuin beheren, ontmoeten mensen die er iets van afwe- bereid door ten en producenten. Ik heb nog andere ideeën, maar die moeten nog rijpen. Ik zou bijvoorbeeld joerts in de tuin grote chefs! willen plaatsen. Kortom, dit zal voor mij altijd een plek voor herbronning zijn, die mij veel energie geeft! ”    

Onze tomaten, onze courgetten en onze aardappelen zijn meer dan gewone groenten! In de handen van de meest ervaren keukenprinsen en -prinsessen veranderen ze als bij toverslag in heerlijk en ook nog Ambly – B2 eens oogstrelend lekkers.

In Belgisch Luxemburg, het land van de smaken, worden in de lente twee evene- Chantal Van Pevenage Gite Amandine menten georganiseerd die fijnproevers de rue Principale, 5 kans bieden om virtuozen van het fornuis B-6953 Ambly (Nassogne) en hun culinaire kunst te ontdekken. +32 (0)84 22 35 55 [email protected] www.giteamandinebe

17 nr9 - lente 2015 ardens vakmanschap ardens vakmanschap Tekst: Fanny Lardot

Wij zullen er zijn!

  Horecatel, bijna een  De Bib Gourmand halve eeuw smaak beloont onze tafels!

Van 8 tot 11 maart 2015, zal de expohal van Marche-en-Fa- menne (WEX) de lekkerste geuren verspreiden. De verte- De Bib Gourmand zouden we het broertje van de Guide genwoordigers van de Horeca, collectiviteiten en de gas- Michelin kunnen noemen. Deze gids rangschikt de restau- tronomie zijn er dan weer samen voor de 49ste Horecatel rants op basis van de verhouding tussen prijs en kwaliteit. Beurs. Het gaat om zaken die een driegangenmenu aanbieden (voorgerecht, hoofdschotel en dessert) voor minder dan Het wordt ook dit jaar vast een voltreffer. Het evenement 37€. Niets beters om een prima culinair moment te beleven geldt dan ook als referentiebeurs waar alsmaar meer be- zonder een al te grote aanslag op de beurs! roeps, restaurateurs, studenten van hotelscholen zij aan zij met de ‘gewone’ bezoekers komen speuren naar onze De nieuwe versie die begin november 2014 uitkwam, belicht streekproducten, de nieuwste tafeltrends, nieuwe smaken zowat 285 zaken, waarvan 14 nieuwe in Wallonië. Meer dan en de beste uitrusting. De gastronomie viert hoogtij in een de helft daarvan (8) is Luxemburgs. Dat bewijst de kwaliteit apart paleis waar de chefs, hun leveranciers en culinaire de- van onze ambachtelijke gastronomie. De kookstijlen lopen monstraties van de bovenste plank alle aandacht krijgen. uiteen, van streekgerechten tot regionale specialiteiten. Er worden ook wedstrijden georganiseerd met prijzen voor de beste talenten, maar ook voor vernieuwende produc- Welkom dus bij La Chambre d’Amis in Barvaux-sur-Ourthe, ten, zowel food als non-food (Innovatieprijs). Op dinsdag Le Bistrot des Saveurs in Houffalize,L e Baragou in Marche- 10 maart trekt Belgisch Luxemburg, en meer bepaald zijn en-Famenne, Vertige des Saveurs in Martelange, Le Bara- brouwers, de banden aan met Wallonië. Jean-Luc Bodeux, thym in Nassogne, L’Auberge de la Fermette in Rochehaut, expert ter zake, zal de bieren van de provincie toelichten en L’Hostellerie Sainte-Cécile in Sainte-Cécile en L’Ancien naar waarde doen schatten. Daarna zullen een aantal chefs Hôpital in Saint-Hubert. streekgerechten bereiden met een Luxemburgs bier. Om af te sluiten, worden de laureaten van de wedstrijd “Best bel- Een aantal zaken hadden al een Bib Gourmand en wis-

gian beer of wallonia” aan het publiek voorgesteld. ten hun vermelding te behouden, zoals Le Charme de BAMI/dbcreation Pevenage, Chantal van â ne, www.horecatel.be la Semois in Alle, Le Wagon Léo in Bastogne, L’Hôtel des Ardennes in Corbion, Le Moulin de Daverdisse in Daverdisse, La Brasserie Fred en Le Clos des Récollets  in Durbuy, Le Val d’Hébron in Hébronval, La Roseraie in De Horecadays verwennen Lacuisine, L’Auberge du Grandgousier in Mirwart en de smaakpapillen L’Empreinte du Temps in Torgny. Laat u dus zeker bekoren door één of zelfs meer van deze Ook dit jaar zullen tal van zaken (150 in 2014) hun klanten onderscheiden adressen! verwennen in het kader van dit initiatief dat van 20 tot 22 nl.viamichelin.be/web.Restaurants.be maart loopt. Het wordt weer genieten met een gratis ape- ritief, fles of menu, kortingen, verrassingen, nieuwigheden, speciale gerechten … Payz’ Manon Bernier, © FTLB/F.Lardot, Foto’s Restaurants, tavernes, brasseries, frituurzaken, bistro’s,… vergasten de plaatselijke bewoners en toeristen op gezellige momenten. www.horecadays.be

Blik op de Ardennen 18 Foto’s © FTLB/F.Lardot, Manon Bernier, Payz’âne, Chantal van Pevenage, BAMI/dbcreation ardens vakmanschp Tekst: Fanny Lardot gids tot een volledige dag Van een wandeling met de glimlach u deze mysterieuze regio met Met « wat plezierigsdoen en cultuur tuur enpuurna kalmte lucht, frisse van U bentliefhebber te hebben organisatorische rompslomp zonderwatdanookvan dien een unieke ervaring-boven geten. Laat u verleinden tot de sappigeanekdotestever van legendes, zonder daarbij avontuurlijk streek, deze regio loodst udoorheendeze uw groep, alles kan. Uw gids op maatsamengesteldvoor ? Gek op geschiedenis Ardenne Plaisir ! ? Uwildegraag ! » ontdekt » ontdekt ? - - - er even helemaal uit Tekst: Rita Dupont en Pascal Willems Foto’s: Pascal Willems

Te paardin het land der heksen

Blik op de Ardennen 20 er even helemaal uit Tekst: Rita Dupont en Pascal Willems Foto’s: Pascal Willems

In het noordoosten van de provincie leven nog tal van legendes. De Salm-regio is een streek van dichte bossen en diepe valleien, de favoriete omgeving van heksen dus. Deze staan niet allemaal goed aangeschreven, maar er is meer nodig om koene ruiters en hun ros af te schrikken. In Mont-le-Soie zijn een hele reeks routes voor ze uitgestippeld, midden in een domein van 50 ha. Daar leggen geleerde mensen zich toe op de gezondheid en het doorgronden van het paard.

© FTLB/A.Lejeune Het Domein van Mont-le-Soie is in opklommen. In het eerste weekend de eerste plaats een universitair cen- van mei organiseert hij een nationaal trum dat onderzoek verricht naar al- en internationaal concours in de bos- voor ruiters en gespannen, maar val- les wat met het paard te maken heeft. sen rond de site van Mont-le-Soie. len evengoed in de smaak van moun- Zowat acht jaar geleden bracht di- tainbikers en trekkers. recteur Pierre Arnould een nieuwe Voor de ruiters werden niet minder dynamiek in dit uitgestrekte domein dan 160 km toeristische routes aan- Zadels en bitten om te testen op de hoogtes van Grand-Halleux en gelegd. Ze waren eerst enkel bedoeld Petit-Thier. Hij zet zich al geruime tijd voor endurancewedstrijden en opge- Het centrum van Mont-le-Soie heeft in voor de Federaties van de Endu- deeld in lussen. Maar om ze niet elk nog meer origineels in petto. Het rancecommissie, die hem na aan het jaar opnieuw te moeten afbakenen, biedt ruiters de mogelijkheid om tij- hart ligt. Zijn dochter en zijn levens- bleef de bewegwijzering staan. Er is dens hun trektochten zadels en bit- partner zijn uitstekende amazones die keuze tussen zes lussen van 20 tot ten uit te testen. Ze kunnen kiezen uit tot de hoogste competitieregionen 40 km. Ze zijn voornamelijk bestemd meer dan 50 zadels en 100 bitten.

Het beheer van hengsten

Mont-le-Soie is ook een onderzoeks- Mont-le-Soie • D1 centrum dat verbonden is aan de Universiteit van Luik en een domein dat zich toelegt op het beheer van Domaine de Mont-le-Soie hengsten: zaad inzamelen, invriezen, Mont-le-Soie, 1 - B-6698 Vielsalm sperma bewaren, verzendingen, sa- +32 (0)80 21 65 56 nitair beheer, inseminaties … Dit cen- [email protected] trum werkt ook op osteochondritis www.linalux-montlesoie.com dissecans, ostheoartrose en atypische myopathie bij paarden.

21 nr9 - lente 2015 De rode lus

De tocht van 40 km, die met een rood biedt de lus prachtige uitzichten op deze landelijke regio blijft de veeteelt hoefijzer aangeduid is, loopt over piepkleine dorpen zoals Petit-Thier belangrijk, en dan vooral – toch wel veen-, steen- en rotswegen en kan in en Ville-du-Bois, om er maar twee te verrassend – van het runderras Sal- zowat zes en een half uur afgelegd noemen. Hier bleven de typische hui- lers. Het vlees van deze roodbruine worden. zen van de streek nog bewaard. runderen kan in Ennal rechtstreeks bij de producent worden geproefd Het vertrekpunt ligt 515 meter hoog in De rode wegwijzers op enkele kilo- in ‘Le Cabanon’. Even verder begint het Domein van Mont-le-Soie. Het to- meters van die dorpen voeren naar het tweede stuk van de rode route, tale hoogteverschil bedraagt 830 me- een indrukwekkend uitkijkpunt in het dat tot diep in het groot bosmassief ter, van het hoogste punt op 550 me- zogeheten ‘Trou Leroux’. We zijn nu van het Land van Salm dringt. Opge- ter tot het laagste op 310 meter. halfweg. Het uitgelezen moment om let, wie plots zin krijgt in bosbessen, even af te stappen voor een hapje in moet goed uitkijken, want het spook De landschappen bestaan vooral uit het afgelegen dorpje Ennal, dat be- van Gustine Maka zou wel eens kun- bossen en wegen die met loof- en kend is voor zijn museum rond de nen opduiken … harsbomen omzoomd zijn. Tegelijk beroemde Slag om de Ardennen. In

Blik op de Ardennen 22 er even helemaal uit

De legende van Gustine Maka

Op een dag beslissen de jonge Gen- goux en zijn vrienden om bessen te gaan plukken in het bos van Bonalfat in Vielsalm. Helaas waren de mooie paarse vruchten erg schaars en bijna onmogelijk te vinden. Wellicht was de winter te hard en liet de vorst te lang op zich wachten. Hoe dan ook, toen het stilaan laat werd, keerden de jonge vrienden terug naar het dorp. Onderweg verscheen plots ‘iets’ dat veel weg had van een mens. Het was Gustine Maka, een oud vrouwtje uit de buurt dat naar verluidt aan hek- serij deed. Zij droeg een mand vol bosbessen. Ze monsterde de jongelui en bood ze aan om van de vruchten in haar mand te proeven. Zonder nadenken verslonden ze letterlijk het lekkere fruit. Maar Gustine Maka had Slapen / eten Bezienswaardigheden ze behekst. Gengoux en zijn vrienden veranderden ter plekke in ‘makrallen’. Le Cabanon Musée de la bataille de Salm Plots gingen er zeven heksen aan het B-6698 Ennal et du Saillant dansen en tollen, terwijl de Salm-vallei www.ennal.be/leCabanon.php begon te beven … B-6698 Ennal www.musee-ennal.com Les Contes de Salme Roadbook B-6690 Vielsalm La Ferme de la Planche www.contesdesalme.be B-6670 Montleban www.fermedelaplanche.be … ook voor uw paard Niet te missen Hôtel Aux Massotais B-6690 Bihain De Makrallen van www.auxmassotais.com de Salm-vallei en Willow Springs Way Station het Blauwbessenfeest B-6673 Cherain In Vielsalm, elk jaar www.willowsprings.be op 20 en 21 juli. www.macralles.be La Cense aux Hirondelles Elevage de Rocky Mountain Horses © FTLB/L.Aprosio B-6690 Bihain www.lacense.be

23 nr9 - lente 2015 De man die ‘paards’ spreekt

Vielsalm is een plek waar paar- paardentaal. Verwonderlijk is dat niet, John & Josh Lyons Trainer’ op zak. Hij den zich lekker voelen. Bij- want zowat zijn hele leven stond in behaalt tegelijk ook een brevet van het teken van de edelste verovering lesgever bij de ‘Fédération équestre voorbeeld bij Didier Kempter van de mens. française’ (BFEE niveau 3***), de en zijn ‘Horsemanship’, in het Franse ruitersportfederatie. mooie dorpje La Comté op een Hij leert paardrijden op zijn twaalfde. korte galop van Salmchâteau. Op 15 neemt hij deel aan tal van jum- Eind 2013 legt hij in zijn geliefde Land ping- en dressuurwedstrijden. In 2003 van de Salm de laatste hand aan de Didier volgde les in de Verenig- volgt hij een opleiding ethologie of bouw van stallen die hij ‘Equi Harmo- de Staten en hanteert nieuwe gedragsbiologie. In die acht maanden ny Stables’ doopt. Sindsdien onder- opvoedings- en trainingsme- stelt hij zijn aanpak en methodes om wijst hij er zijn kunst, voor het opti- thodes voor zijn eigen paarden paarden op te leiden volledig in vraag. maal welzijn van ruiter en paard. en de dieren die hem worden In 2005 gaat hij les volgen bij John Of zoals hij zelf zegt: “Ik probeer mijn toevertrouwd. Lyons in de Verenigde Staten, de man kennis ten dienste te stellen van de die in het ruitermilieu beschouwd internationale paardensport. Ik heb Het is heel eenvoudig. Didier begrijpt wordt als ‘The Most Trusted Horse- trouwens meegewerkt aan stages de dieren en geeft ze zijn kennis door. man of the USA’. Zeven maanden la- tot in Colombia. Ik bereid het paard Met andere woorden, hij spreekt de ter heeft Didier zijn diploma ‘Certified voor om in alle disciplines bereden te

Blik op de Ardennen 24 Wij zullen er zijn!  Een beurs voor de paardensport op 4, 5 en 6 april 2015 Wallonie Expo (WEX) in Marche-en-Famenne

Wallonie Equestre Event: de belangrijkste ruitersportbeurs in België en een totaalevenement dat bezoekers de kans geeft om alles en nog meer te weten te komen over de wereld van het paard. De beurs belicht talloze ruiterdisciplines en biedt een ruime keuze aan producten en diensten, zowel voor liefhebbers als voor beroeps. www.wallonie-equestre-event.be

Maar ook worden, naargelang het doel dat de eigenaar voor ogen heeft. Ik werk altijd met het grootste respect voor het de paard. Ze noemen mij een fluisteraar. Ik ben rustig en praat altijd zacht te- vrouw gen het paard. Dat is volgens mij de ideale methode om tot een uitste- die ... kende relatie tussen ruiter en paard te komen. Ik gebruik ook lichaamstaal. Ik geef mijn opleiding in vrije training, Een boogscheut verder past ook Le- “Door het contact met de paarden en met grondwerk, bereden… In het alge- nie Krijgsman deze methode toe. in korte tijd gaan we veel dieper dan meen vraagt het twee weken tot een Paarden zijn haar grote passie. Vol- met een coach of een therapeut. Het maand om een paard op te leiden. De gens haar geeft het contact met het is een verrassende vaststelling hoe ruiter zelf moet daar altijd bij betrok- paard en zijn lichaamstaal een betere sterk het paard, zonder enige eigen ken worden, daar hangt het succes kijk op non-verbale communicatie. agenda of bijgedachte, de deelne- echt van af.” Dat is dan ook wat de deelnemers mers kan aanvoelen. Deze ervaring is leren tijdens de teambuildingwork- even vernieuwend als onthullend.” Hij krijgt steeds meer erkenning voor shops die ze geeft. zijn methodes. Tien jaar geleden kwamen mensen meestal met pro- Een paard reageert onmiddellijk op bleempaarden bij hem aankloppen. het gedrag en de energie van de deel- Vandaag komen de mensen vooral nemers. Mousny huisvest paarden die om problemen te vermijden. Als dat opgeleid zijn in deze praktijken, met geen onmiskenbaar bewijs is van zijn een loop- en een longeerpiste en trek- Mierchamps • D2 efficiëntie! routes. Lenie onthaalt er evengoed bedreven ruiters als beginners die de taal van het paard willen leren. Deze Brandsport Adventure methode wordt dan in de praktijk La Comté • D1 & Teambuilding gebracht tijdens tochten langs de Mierchamps, 15 Ourthe. B-6980 La Roche-en-Ardenne +32 (0)475 69 59 41 Equi Harmony Stables [email protected] La Comté, 13 - B-6690 Vielsalm www.brandsport.be +32 (0)495 43 33 19 [email protected] www.didierkempter.be 25 nr9 - lente 2015 blik van de jongeren Tekst: Kevin Hazard

Als de weekends zo koud worden dat niemand de neus nog buiten wil steken, is het zoeken naar leuke activiteiten voor kinderen. Dan is een plek waar de jeugd zich niet alleen buiten, maar ook binnen kan amuse- ren meer dan welkom. Houtopia in Houffalize bijvoorbeeld. Daar kunnen kinderen al spelend zelfs nog iets bijleren over de wereld rondom. Ze gaan er op ontdekking met al hun zintuigen.

Delphine Didriche, directrice van Houtopia, vertelt er Delphine is afkomstig van Wellin. Na haar studies fi- ons meer losofie werkt ze mee aan over. een toeristisch project in het zuiden van Frankrijk. In 2008 komt ze aan het roer van Houtopia. Wat ze voor ogen heeft? Dat kinderen hier allerlei zintuiglijke ervaringen kunnen opdoen. “We zitten momenteel volop in een periode van veranderingen. Houtopia is globaal toegespitst op de 3- tot 12-jarigen. Natuurlijk komen ze hier vooral spelen, maar we willen ze ook dingen bijbrengen, maken dat de kinderen hun wereld èn tegelijk zichzelf beter begrijpen.

Blik op de Ardennen 26 blik van de jongeren blik van de jongeren Tekst: Kevin Hazard

We zetten ze aan om al hun zintuigen te gebruiken. We willen jongeren in twee uurtjes tijd meer bewust maken van hun lichaam, van wat ze voelen. Onze werkwijze noemen wij ‘sensori- eel interactief’. Op deze manier beleven ze niet alleen iets, ze onthouden ook de boodschappen beter. Er wordt een filmpje afgespeeld tegen het pla- fond, waar de kinderen liggend naar kijken. Omdat het zo ongewoon is, zal het beter doordringen en blijven hangen.”

Het was geen toeval dat de keuze in 1996 op Houf- falize viel om een dergelijke activiteit uit te bouwen. “De toenmalige burgemeester José Lutgen wou met een toeristische trekpleister nieuw leven blazen in zijn stad. In die tijd had Houffalize geen erfgoed om mee uit te pakken, in tegenstelling tot La Roche-en- Ardenne, Bouillon, Bastenaken … Het was dus van nul beginnen. Wel was Houffalize in 44-45 een martelaar- stad. Veel kinderen lieten er het leven. Net als Bastenaken wilden wij putten uit het verleden, maar met de blik op de toekomst. Dat was het basisidee voor Houtopia, een plek vol herinneringen maar gericht op de toekomst en vooral op het kind. De naam zelf maakt duidelijk waar het hier om te doen is: de eerste letters van de stad gekoppeld aan Het team van Houtopia telt zes mensen, waaronder vier het woord ‘utopia’. Die gelukkige samenleving van morgen animatrices. De groepen bestaan uit maximaal tien kin- waar we allemaal naar streven…” deren per animatrice. Zo kan elk kind iedere ervaring in Houtopia volop beleven. “We werken met kleine groepen, zodat elk kind actief kan meedoen en alles goed kan opne- men. We willen het heel bewust maken van wat het voelt. Onze waarden zijn erg uitgebreid en moeten het kind beter doen beseffen hoe zijn wereld in elkaar zit. We werken vooral rond gezondheid, veiligheid en milieu.”

De kinderen kunnen door een reuzengroot menselijk lichaam reizen, of fietsen tegenover een interactief scherm dat ze volop onderdompelt in het stadsverkeer. “We willen vragen oproepen bij de kinderen, zonder al te theoretisch of te belerend te zijn. Ze nemen de dingen veel vlotter aan als ze zelf actief kunnen experimenteren. Hier moeten ze nadenken over wat ze doen. Als het om voeding gaat, krijgen ze bijvoorbeeld vragen over wat ze eten, waarom en hoe ze eten.”

27 nr9 - lente 2015 blik van de jongeren

bezoek aan de tentoonstelling Wa Zegde. Ze vertrokken dus samen met andere kinderen voor twee In Houtopia ontmoetten we Maggy, Patrick en hun klein- uren van ontspannende maar te- dochters Olivia en Estelle. Terwijl de meisjes gelijk pedagogische gingen meedoen aan de animatie van animatie. Hier is het Wa Zegde, wilden hun grootouders, erg afwisselend, zowel qua thema gepensioneerde pedagogen, wel als qua ruimtes: binnen en bui- antwoorden op de vragen van ten plezier met een vleugje Blik op de Ardennen. “We pedagogie. Ze gaan tot bezochten al de megalieten de kern hier. Dergelijke in Wéris, het museum En plekken zijn meer en Piconrue, het dierenpark meer nodig. De kinde- van Bouillon, het Bastog- ren kunnen zelf testen, ne War Museum… en nog de dingen aanraken andere locaties. Hier zijn en ‘aan den lijve’ on- de activiteiten echter spe- dervinden. Dat maakt cifiek kindgericht. Toen we alles concreter in een hier aankwamen, zonder af- wereld die alsmaar vir- spraak, stelden de animatrices tueler wordt. We merken Estelle en Olivia voor om ze mee dat onze kleindochters daar te nemen voor een geanimeerd blijven staan waar ze gestimu- leerd worden.”

Houtopia ligt aan de rand van de Ourthe, in de schaduw van de kerk van Houffalize. Het is een uitgestrekte ruimte die in vier delen is opgesplitst: een multimediavoorstelling op vijf schermen over de rechten van het kind, een doorlopen- de ontdekkingsruimte, een tentoonstellingsruimte met activiteitenmodules en een buitenspeeltuin

Sinds juli 2013 is er ook een avonturenparcours in de speeltuin van Houtopia. In de zomer ver- rijzen er een hele reeks springkastelen. Het park bestaat uit apenbruggen, klimnetten, houten torens in originele vormen (ver- vaardigd in Bastenaken). Deze klimtorens leiden naar een glijbaan van 30 meter lang die bollebozen in enkele seconden tijd naar de overkant van de Ourthe brengt. De vei- ligheidspiste voor kinderen van 3 tot 8 is niet zo nieuw, maar daarom niet minder in trek. De ‘zwakke gebruikers’ krijgen hier een eerste les over rijden op de openbare weg, met alle regels en gevaren van dien.

Blik op de Ardennen 28 de socialebandenweer aante trekken. het overbrengen van positieve engelukkigegevoelens om sturen. Ze leren zo hetbelang van communicatie envan animatie af. Hierkunnen dekinderen eenbriefkaartje ver- jes wordt Wa Zegde weer rood. Een workshop rondt de waar defilmopgenomen werd. Doorde verzamelde hart- activiteiten komen dekinderen indekamer van Wa Zegde Voor elke activiteit krijgendekinderen eenhartje. Navier ren …communicatie indetoekomst, viaschaduwtheater. zijn, wat decodes betekenen, hoedieren communice- en ontdekken wat non-verbale communicatie kan gaan op weg in de doolhof van de communicatie sen. Metdehulpvan dekinderen, natuurlijk. Zij krijgt eenideeomzijnprobleem opte los- ren alleenisopdewereld. Maarhetfiguurtje hij doorzijnonvermogen omte communice- zaamheid geworden. Wa Zegde beseftdat is zijnstem kwijt enzijnhartiszwart van een- Hij kampt meteencommunicatieprobleem. Hij Eerst isereenfilmpje. Wa Zegde stelt zich voor. beter samente leven. communicatie enhetdoelisbeter communiceren om verkenning in de wereld van Wa Zegde. Het thema is delijke expo in.Tot juni2015 kunnen kinderen op matrices van hetcentrum elkjaarookeentij- Naast de vaste tentoonstelling richten de ani- dezelfde. maal andersdanvoor Wa Zegde, maardewerkwijze iswel laten we boertjes? Hetthemaendeopstelling zijnhele- lichaam afspelen.Waarom krijgenwe kippenvel? Waarom de enmindervreemde dingen ontdekken diezichinhun het menselijklichaamgaan.Dekinderen zullenallevreem- De volgende expo gaat openinoktober 2015 enzalrond 29 www.houtopia.be [email protected] +32 (0)61 2892 05 B-6660 Houffalize place del’Eglise, 17 Hout

opia Houffalize –C2 n r 9 -lente 2015

Foto’s © asbl Côté Enfance, FTLB/K.Hazard /P.Willems /L.Aprosio de ardennen voor fijnproevers Tekst: Emilie Batter het ei

Het ei mag dan eenvlakkig zijn, het is bepaald veelzijdig. Het staat symbool voor het leven, inspireert creatievelingen eindeloos en voedt heel wat bijgeloof. Maar het is vooral erg voedzaam voor ons lichaam en leent zich voor talloze bereidingen. In Belgisch Luxemburg, het land van de smaken, is het dan ook in heel wat ambachtelijke recepten te vinden, die met veel vakmanschap worden uitgevoerd. Een nadere kennismaking …

Blik op de Ardennen 30 de ardennen voor fijnproevers de ardennen voor fijnproevers Tekst: Emilie Batter

Het ei als pure luxe

“Gatchina Palace Egg” In de middeleeuwen wisselden de koninklijke families gouden eieren uit, als teken van welvaart. Iedereen kent wel Pierre-Karl Fabergé, de Rus- sische kunstenaar die eind de negentiende eeuw het ei naar een nog hoger, schitterend niveau tilde. De collectie van 52 keizerlijke Paaseieren is aan deze beroemde juwelier te danken. Hij vervaardigde Van volksgeloof ze voor de familie van de Rus- en symbolen sische tsaar.

Het ei is algemeen sym- “Rose Trellis Egg” bool van de vruchtbaar- heid, maar speelt ook een rol in bepaalde religieuze gebruiken. Kleur, kleur en nog eens kleur

Christenen zien in het ei de Wist u dat Paaseieren beschilderen en werden de eieren in dat vocht ge- verrijzenis van Christus. In versieren al een heel oud gebruik is? kookt, met een scheutje azijn om de de middeleeuwen verbood De gewoonte om gekleurde eieren te kleur aan de schelp te doen hechten. de katholieke kerk eieren schenken is zo oud als de straat en Ze gebruikten bijvoorbeeld: net als vlees in de vasten- elke beschaving heeft haar eigen sym- tijd. De kippen hielden daar boliek. In het christendom brengt een • blaadjes van rode kool voor een natuurlijk geen rekening versierd ei niet alleen geluk, het geldt mooie rode kleur mee en begonnen vrolijk ook als teken van vernieuwing. • andijvie of uienschillen voor aan hun legcyclus in de len- bruin te. Die eieren werden dus in En waarom geen • spinazie, bladeren van dovenetel, de vasten bewaard om ze natuurlijke kleurstoffen? munt of zelfs groene thee voor met Pasen te kunnen eten. groen Onze voorvaders deden dat Pasen nadert en de klokken hebben • schil van radijs of van rode ui in was of vloeibaar vet. heel wat tips om eieren natuurlijk te voor roze kleuren. We geven er u alvast enkele, • bieten om ze violet te kleuren. Vandaag leeft nog een an- van onze eigenste grootmoeders. der bijgeloof sterk. Wie Of hoe creatief zijn met wat schillen … graag mooi weer wil op Zij vingen het kooknat van bepaalde zijn of haar huwelijksdag, groenten of planten op om Paaseie- brengt best eieren naar de ren een mooi kleurtje te geven. Daarna heilige Clara.

31 nr9 - lente 2015 Karine Bourguignon, Groot- De Matoufè, meester van de Broederschap weer die lekkere smaak van het platteland van de Matoufè.

Een Matoufè wordt bereid met eieren en spek. Het is een typisch plattelands- recept dat van generatie op generatie doorgegeven wordt, zonder ooit een rim- pel te krijgen. Dat u er vandaag nog kan van smullen, is te danken aan de broederschap die in Marche-en-Famenne werd opgericht om de traditie “De Matoufè voort te zetten. maakt vrouwen vrolijk en Ruikt u al die lekkere geur de bloem waren trouwens smaak geeft. Het is een ge- van het spek dat knispert in alle ingrediënten voorhan- zellig gerecht. De hele fa- mannen de pan en die ons authen- den op de eigen boerderij. milie is er dol op, zelfs de viriel.” tieke smaken van vroeger Ik ben geboren in Afrika, kleinkinderen.” Dicton belooft? We zijn naar Mar- maar mijn familie woont al che gekomen om een duik sinds zeven generaties in Wat serveert u erbij? te nemen in de folklore van Marche. Voor de inwoners de streek. Dan komt natuur- is een vijftiende augus- K.B.: “Een Bourgogne lijk dat gerecht ter sprake tus zonder een boterham Passe-tout-grains past er dat grootmoe vroeger met Matoufè ondenkbaar! goed bij, of een lokaal bier- klaarmaakte en dat ons nog (marche1900.be) Het is een tje zoals de Saint-Monon altijd doet watertanden. We specialiteit die erg aan- met honing.” hebben een afspraak met slaat bij de toeristen, hoe- Karine Bourguignon, Groot- wel het eigenlijk gewoon Wat maakt volgens u de Marche • B1 meester van de Broeder- om geklopte eieren gaat. kwaliteit van een ei? schap van de Matoufè. Eenvoudiger kan bijna niet. Er schiet mij trouwens een K.B.: “Ik zou zeggen, als het Wat roept de Matoufè anekdote te binnen. Als ie- van kippen met vrije uitloop Confrérie du Matoufè bij u op? mand suiker bij zijn Matoufè komt. Het eigeel is dan erg [email protected] vraagt, is het beslist een voedzaam en heeft een confrerie.matoufe Karine Bourguignon: “Zoals Luikenaar.” mooie kleur. Als je ziet wat voor zoveel mensen doet de moderne maatschappij het gerecht mij denken aan Voegt u uw eigen toets toe ons allemaal doet eten, vind mijn oma die het vaak be- als u een Matoufè bereidt? ik het hoog tijd om terug reidde. Vroeger aten alle naar de bron te gaan. En om Ardense gezinnen Matou- K.B.: “In de plaats van ma- gezond te eten, moet je bij fè. Het was grootmoeders ger spek gebruik ik ge- de plaatselijke ambachtsza- recept bij uitstek. Buiten rookt spek, dat een andere ken zijn.”

Blik op de Ardennen 32 sieke grijze rok endeheren eenblauwe kieleneenpied-de-poulebroek. uit eenhogehoedenwijnrode strikdas. Dedamesdragen eenklas- De kostuums van deledenvan debroederschap ogenelegant.Ze bestaan Om u een idee te geven: is onsgrootste evenement. in Marche op15augustus en De 1900-markt vindtplaats kanker (RelaispourlaVie). kader van destrijd tegen naval of evenementen inhet september, somsookcar- in Waha, hetstadsfeest in versmarkt van de Hédrée de 1900-markt, defijnproe- tiviteiten. Ikdenkdanaan wij deelaandelokale ac- plaatsen. Vandaag nemen hart lag,indekijker wilden teit, diehenzo na aan het die deze culinaire speciali- handelaars van Marche werd in1961 opgerichtdoor K.B.: voorstellen? schap inenkele woorden Hoe zou udebroeder- de streek te kunnen delen. liefde voor detradities en van deMatoufè, omhaar lid van de Broederschap chende Karine werd in1975 De pittigeenaltijdglimla- Enhetaspect “Het genootschap folklore? jaarthema. Zo introniseren burgers, opbasisvan het eregasten. We kiezen vijf activiteiten, maarzijnonze Zij nemennietdeelaande minenten in(introniseren). pen uitenwijdenwe pro - wij andere broederschap - end van april.Dannodigen pittel inhettweede week wij eennieuwPlechtigKa- Argentier). Elk jaar houden (GrandPenningmeester’ onze boekhouder‘Grote (Garde-Notes)voerder’ en heet onze secretaris ‘Pen- Maître) voor devoorzitter, staat (Grand ‘Grootmeester’ hebben eenaparte naam.Zo De belangrijkste functies menteel zijnwe metzestien. ventien ledentellen. Mo- groep maar maximaal ze- gens deonze magonze heeft eigenstatuten. Vol - K.B.: broederschap? Hoe werkt de vraag.” ke bereid, naargelang de De Matoufè wordt ter plek en bakken we 45kilospek. dan breken we 1200eieren “Elke broederschap - - schitterend kader.” prachtige trappen, in een hebben gedineerd aande kasteel van Chambord. We van broederschappen inhet bijbleef, isde samenkomst lekkers. Maarwat mevooral proefden we van onbekend den we toffe contacten en pen bezoeken. Danleg- vaak andere broederschap - men. Inhetbegingingenwe we hebbenhetaltijdleuksa- K.B.: Uw mooiste herinnering? uit debolte gaan.” pelingen niettegenhield om zelfde naam,maardedor- kermis indewijkmet- die elkjaarvieltijdensde betekent ‘kleine fijne regen’, kledij van toen. Denaam brengt oudedanseninde zijn. Deze folkloregroep vinète’ waar we peter van bij dedansgroep ‘La Plo- folklore ensloten onsaan zijn erg gehechtaanonze schap dieonsbezoekt. We iemand van elke broeder- de burgemeester, maar ook we sporters, kunstenaars of “Ik heb er zoveel, want de ardennenvoorfijnproevers 1 eetlepelbloem.8stevig geklopte gieten. Alroerend bakken. W brengen enindepanmetspek 200 gram ongezouten magere opdienen ineenpannetje, met melk mengenmet1kop water, spekblokjes bakken. 2koppen eieren toevoegen. Opsmaak Het receptvande In eenpanmetbrede rand 33 Matoufè bruin brood. werk ophetveld. op tedoenvoorhetharde het ’sochtendsomkrachten Onze grootvadersaten wordt bereid. die meestalvoorveelgasten inderdaad eenrijkeschotel, de hongerdoodt.Hetis wil Matoufèzeggen:die roerei’. Indevolkstaal betekent ‘indepangebakken specialiteit. Denaam Matoufè iseenWaalse Wist udit? Saveurs d’Icietd’Ailleurs www.saveursdici.be op hetmenu? n hethelejaar de Matoufè W r 9 -lente 2015 aar staat arm

Foto’s © Confrérie du Matoufè, FTLB/P.Willems op ontdekking in de natuur Tekst: Pascale Ghislain en Jacques Cornerotte

Vissen brengt ons dingen bij, leert ons dingen, toont ons dingen … Hoe het ook zij, het leidt altijd ergens heen. Wat en waar hangt af van hoe diep, hoe breed onze tas, onze korf wel is. Het brengt ons naar diverse landschappen, het ene al ongerepter dan het andere, naar het water en zijn kleuren die voortdurend veranderen. Lesse, Aisne, Ourthe, Semois laten zich zien, voelen, opsnuiven, beluisteren, zonder mate. Dein mee op de klank van het water, zachtjes of klotsend. Wie weet krijgt u ook de smaak voorgoed te pakken.

Blik op de Ardennen 34 35 nr9 - lente 2015

Ze zijn wel heel erg mooi, de wegen van de Ourthevallei specialist. De echte specialist wil niet zozeer de vis van- die naar Herlinval leiden. Het is in dit dorpje bij La Roche- gen, maar houdt vooral van de schoonheid, de precisie en en-Ardenne dat Guy Rousseau en zijn echtgenote Annie de finesse van het gebaar. Uit dat gebaar spreekt een diep hun stek vonden na jaren leven en werken in Brussel en nog respect voor de biotoop, voor de rivier en zijn bewoners, in veel andere landen wereldwijd (Canada, de Verenigde Sta- stilte, met alle zintuigen op scherp, vol aandacht voor de ten …). Hier wilden ze tot rust komen, maar dat wil in hun geringste trilling van het water, het licht, de wind …” geval zeker niet zeggen stilzitten. Het verwonderde kind, de prooienjager, de specialist … drie Annie schildert en schrijft. Guy is een vooraanstaand we- manieren om te vissen, drie fasen die Guy allemaal doorliep. tenschapper. Twee vriendelijke, gastvrije mensen, in alle eenvoud. Nieuwsgierig als ze zijn, bouwden ze een grote De eerste eenvoudige, kennis op. Ze bekijken het leven door een humoristische maar betoverende emoties bril en hebben de grootste aandacht voor mens en natuur.

De nauwgezette wetenschapper is nooit ver weg, maar we “Ik verloor mijn hart aan vissen toen ik nog een kind was. komen vandaag vooral praten met de visser Guy Rousseau. Het was een fantastische ontdekking, een echte verrassing En we horen een verhaal van een passie die al heel lang duurt. zoals wanneer je ontdekt wat Sinterklaas je gebracht heeft. Ik ben geboren in Florenville, waar ik tot mijn achtste heb gewoond. Ik was nog maar vijf toen ik mijn eerste hengel Van kind tot volwassene in handen kreeg, een rudimentaire houten stok met paar- denhaar. Ook het aas was heel eenvoudig: pieren, enkele Guy steekt meteen van wal: “Voor mij zijn er drie soor- sprinkhanen in de zomer of platgeslagen vliegen in een ten vissers: het verwonderde kind, de prooienjager en de luciferdoos.”

* Een langwerpige mand van riet of notenhout. ** Naar de film uit 1992, in een regie van Robert Redford, een bewerking van de novelle van Norman Maclean. Het verhaal speelt zich begin de twintigste eeuw af in de weidse ruimtes van Montana. Hier brengt de strenge dominee John Maclean zijn twee jonge kinderen Norman en Paul de liefde voor het vliegvissen bij. Hun latere levenswegen zullen erg verschillen, maar het vliegvissen zal de twee broers altijd weer samenbrengen in deze onmisbare eenheid met de natuur. Blik op de Ardennen 36 op ontdekking in de natuur

De tijd van de jonge ’prooienjager’ “Vliegvissen is een precisie- en behendigheidssport. Het doelwit beweegt voortdurend en is vaak onzichtbaar en de goede omstandigheden om het te vangen, veranderen de Guy is acht als het gezin naar Hoei verhuist. Maar hij blijft hele tijd (wind, beplanting, lichtsterkte, …). Ik beschouw het de Semois trouw. Elke zomervakantie brengt hij door bij als een kunst, die heel boeiend maar ook moeilijk is.” zijn neven in Les Bulles, in hun afgelegen hoeve aan de rand van het bos, op een boogscheut van de Vierre. Hoewel, vakantie … Hij krijgt hier heuse levenslessen die hij alleen in de De westelijke Ourthe, natuur kan leren. Iedereen werkt hard, ook de kinderen. En ons eigen Montana? vissen hoort daar bij. Guy ging al vissen in heel wat andere contreien die bulken Omstreeks zijn twaalfde komt Guy terecht in de wereld van van meren en rivieren. Maar hij blijft een fervente fan van de de ‘vissers-prooienjagers’! In die tijd kwam er op vrijdag fantastische omgeving die Belgisch Luxemburg hem biedt. geen vlees op tafel en was vis het hoofdgerecht. Op don- derdagavond, na het hakken en opslaan van het hout, ren- “Hier vind je werkelijk prachtige, kronkelende en snelle ri- den de jongens naar de rivier. Ze vonden het geweldig dat vieren zoals de Ourthe, maar ook andere die rustiger en zij het eten voor de volgende dag moesten vangen. toch heel interessant zijn. Vrienden brengen al eens vissers van elders mee naar de westelijke Ourthe. Amerikanen “We spanden een zijden touw over de rivier, dat we aan één bijvoorbeeld, die hier gelijkenissen zien met hun Montana. kant om een boom bonden en met een steen naar de an- Zo dacht ook de beroemde Ernest Hemingway erover toen dere oever gooiden. Aan dit zijden touw hingen latten met hij in 1944 oorlogscorrespondent was in onze Ardennen en groot aas, zoals deze negenogen die we hadden gevangen soms ging vissen tussen Maboge en Nisramont!” in het slijk van kleine beken en die we in een grote ‘banse’* meenamen. De volgende ochtend vroeg, nog voor vijf uur Ja, ook bij ons ‘runs a river through’ …** en nog voor de haan kraaide, in de ochtendnevel en de geuren van de moerasspirea, gingen we naar de rivier om de vangst los te maken eer de zon opkwam, want volgens de Waarden doorgeven legende deed de zon met aas gevangen vis loskomen.” Guy is een attente vader en grootvader. Als de jongste Op tafel kwamen mooie dikke vissen, kopvoorns en barbe- kleindochter Kathel de stad achter zich laat om enkele da- len. De jongelui konden fier zijn op hun vangst. gen bij oma en opa door te brengen, gaat ze graag mee vissen. Een kostbaar moment van bondgenootschap tussen de ervaren man en het kind. Het is ook een moment De kunst van het vliegvissen, om van te genieten, terwijl tegelijk het kind respect wordt een keuze, een passie … bijgebracht, voor de rivier, voor zijn bewoners en voor zijn omgeving. Een moment om niet alleen te leren vissen, maar ook om goed te leren kijken naar de natuur en naar al het Guy wordt stilaan volwassen, wordt bedachtzamer. Intus- heerlijke dat onze Ardennen te bieden hebben. sen verandert ook de wet op de visvangst. Dit is de tijd dat vissers kiezen tussen de wereld van de ‘prooienjagers’ Als nu eens meer grootvaders bij hun kleinkinderen dat (zoveel mogelijk vissen, gewoon voor het plezier van het zaadje zouden planten van de visser die van onze stromen- vangen en om op te eten) en van de ‘specialisten’. Daartoe de waters houdt en ze respecteert. behoren de vliegvissers. Het is deze fijne techniek die Guy Rousseau koos en die hij vandaag nog altijd beoefent.

37 nr9 - lente 2015 Yves Hauptmann

Zowel voor wie hier woont als voor wie op bezoek komt, “Op een voormiddag ‘elektrisch’ vissen (de vis is dan staan de Ardennen gelijk met natuur. Bossen, landschap- gewoon een beetje van slag), halen we meer dan pen, dorpen en rivieren geven onze groene provincie een eens bijna een ton vis binnen,” licht Yves Hauptmann welverdiende faam. Algemeen gaat het ook niet slecht. Dat toe. “Op deze locatie komen de voorn, de baars en de bevestigen Yves Hauptmann en Daniel Waltzing, ambtena- snoek paaien. Het is dus normaal dat we hier vrij renbij het departement Natuur en Bossen (DNF - (Départe- grote formaten zien.” ment de la Nature et des Forêts), die vooral verknocht zijn aan de visserij en aan de waterlopen. Nog een uitgebreid programma is de zuivering van het af- valwater sinds een twintigtal jaren. Dat maakt de waterlopen van goede kwaliteit. “Het meest treffende voorbeeld,” Nuttige projecten gaat onze gesprekspartner verder, “is het bovengedeelte van de Semois, van aan zijn bron in Aarlen tot Etalle. Tot We treffen het. We mogen erbij zijn als de Illé-vijver in Etal- voor kort had dat stuk veel weg van een riool in openlucht, le wordt leeggemaakt. Om de twee jaar halen een twaalf- maar de situatie is veel verbeterd dankzij de nieuwe stati- tal ambtenaren van het DNF, samen met vrijwilligers van ons. En natuurlijk spelen ook de moerassen van Vance een de vismaatschappijen van de streek, aan de rand en in het belangrijke rol als heuse reservaten met een grote biodi- midden van de vijver kostbare vissen naar boven, waarmee versiteit.” Dat is alleen maar goed nieuws voor de fauna en ze daarna de meanders van de Semois en van de Rulles flora die nauw met de rivier verbonden zijn. zullen herbevolken. Eerbiedwaardige snoeken, flukse kar- pers, indrukwekkende forellen, maar ook een kleine kolonie bevers vormen dit bijzonder rijke visreservaat. We mogen dus optimistisch zijn?

Ja en nee, want in de loop der jaren staken nieuwe problemen de kop op. De situatie is bijzonder onrustwek- kend voor de parelmossel. Vroeger was dit één van de meest voorkomende weekdieren in Europa. Maar vandaag zijn alle populaties ten westen van de Rijn, en dus in de

Blik op de Ardennen 38 op ontdekking in de natuur

Etalle • C4

de Illé-vijver De Illé-vijver na het leegmaken

Ardennen, praktisch uitgestorven. In de vorige eeuw alleen genoemde soorten zoals de Turkse rivierkreeft, de Califor- al verdween meer dan 95% uit onze beken en rivieren. Er nische rivierkreeft, de Louisiana-rivierkreeft (zie BodA nr. 6 zijn nog maar enkele kleine kolonies over in de bijrivieren / zomer 2014). van de Semois en de Moezel. “Gelukkig,” vertrouwt Yves Hauptmann ons ietwat geheim- De vissers en viskwekers hebben nog andere zorgen. Het zinnig toe, “weten we dat bepaalde beken nog mooie ko- is misschien niet nieuw, maar soorten zoals de reiger en de lonies van onze inheemse rivierkreeft huisvesten. Maar sst, aalscholver, die allebei bekend staan als grote eters, zijn niet verklappen waar ze zitten!” Dat begrijpen we maar al te een heuse plaag geworden in bepaalde hoekjes van de Ar- goed! In Bellefontaine ging Etienne D’Hoedt de uitdaging dennen. Van hun kant stellen ornithologen vast dat de be- aan om onze inheemse rivierkreeft te reproduceren voor standen van deze roofdieren maar blijven groeien. Volgens consumptie, maar ook om de afstamming van de soort te heel wat viskwekers worden de vogels alsmaar opportunis- waarborgen, met doelgerichte herpopulatie in bepaalde tischer en gaan ze met veel vis aan de haal. waterlopen.

Dan is er nog een ander verschijnsel, dat minder specta- Het is duidelijk, het is nog niet zo slecht gesteld met de culair lijkt omdat het amper zichtbaar is, maar wel grote kwaliteit van onze rivierwateren, ook al moeten de factoren gevolgen kan hebben. Onze inheemse rivierkreeft, de die een negatieve invloed kunnen hebben, goed in het oog zogenaamde roodpootkreeft, is namelijk bijna volledig worden gehouden. verdwenen. Ze kunnen niet meer op tegen de invasief

De Illé-vijver

39 nr9 - lente 2015 Marie Arnould Hervé Golinvaux

Het is een mooie namiddag in oktober. De bomen hebben met evenveel ernst als de volwassenen. Valentin vangt een hun fraai goud en roodbruin herfstkleed aangetrokken. De eerste forel, die door nog enkele zal gevolgd worden … Hij langzame afdaling naar het dorp Mirwart voert naar de heeft er duidelijk zin in en dat snappen we heel goed! wat magische plek van de site van de Oude Molen waar de Lhomme zich een weg baant tussen de vijvers die in het dal aangelegd werden. Respect voor de rivier en de vis

Daar treffen weH ervé Golinvaux van het Provinciaal Do- Hervé houdt ze allemaal goed in het oog. Hier en daar ont- mein van Mirwart. Hij maakt een tiental hengels klaar voor wart hij een lijn, vangt een andere forel in het schepnet en deze namiddag. Marie Arnould, natuuranimatrice van het herhaalt meteen nog eens dat de vis respect verdient. Dat CRIE (Regionaal Centrum voor Milieuopleiding) van Le wil zeggen de haak voorzichtig verwijderen zodat het dier Fourneau Saint-Michel heeft laten weten dat ze straks met niet gekwetst wordt. zowat tien kinderen komt voor een initiatie vissen. Zodra de kinderen aankomen, neemt Hervé ze onder zijn hoede. Ook Marie volgt alles aandachtig. Zij weet goed waarom de Hij kent zijn vak, het water en de vis als geen ander en leert kinderen (en ook de ouders) enthousiast zijn over de activi- de kinderen snel de juiste gebaren aan. Het aas aan de haak teiten van het CRIE. “Naast onze zuiver natuurgerichte ac- doen (de meisjes trekken even een gezicht) en daarna de tiviteiten hebben we al snel banden gesmeed met het do- lijn leren werpen zoals het moet. Marie ziet erop toe dat de mein van Mirwart”, vertelt ze me. “Omdat het hier tegelijk kinderen allemaal de juiste gebaren onder de knie hebben, magisch en rustgevend is en alles voorhanden is voor een om ze dan pas te laten gaan zitten aan de rand van de vij- ludieke ontdekking van het watermilieu. De rivier begrijpen, ver, waar duidelijk veel vis zit. een complex ecosysteem ontcijferen is niet voor iedereen weggelegd. Maar door de animatie van het CRIE en deze De kinderen worden al snel gebeten door het spel, met samenwerking met Mirwart kunnen we kinderen (en ook meer of minder enthousiasme en succes. Zowel de meis- volwassenen) sensibiliseren voor deze wriemelende wereld jes als de jongens concentreren zich op alles wat ze doen, die we amper vermoeden op de bodem van de rivier of de vijver.”

Blik op de Ardennen 40 op ontdekking in de natuur

Saint-Hubert • B2

CRIE du Fourneau Saint-Michel Fourneau Saint-Michel, 10 B-6870 Saint-Hubert +32 (0)84 34 59 73 [email protected] www.criesthubert.be

Domaine provincial de Mirwart rue du Moulin, 16 B-6870 Mirwart +32 (0)84 36 62 99 [email protected] www.province.luxembourg.be

Opvoeden in de natuur en in het respect voor die natuur, dat is de inzet voor de generaties die na ons volgen.

Vissen lijkt rustgevend voor de kinderen. Er is geen enkel vertellingen en legendes aan de rand van het water kunnen geluid, behalve van de wind die door de takken zingt. Een combineren met een visactiviteit in Mirwart.” mooie manier in feite om weer aan te knopen met het contact met de natuur zelf, ook al hebben een aantal van de Als we zien met hoeveel toewijding het kleine team van aanwezige kinderen al samen met papa of opa de rivier- Marie zich deze herfstnamiddag van de taak kwijt, zouden grondel of de forel geplaagd. Maar ze zijn in de minderheid! we best kunnen zeggen dat ook van de kinderen veel te leren valt.

Het CRIE, kruispunt van generaties? Het provinciaal domein van Mirwart biedt het hele jaar door ook een hele waaier visinitiaties en -stages. U zoekt een En Marie gaat verder: “Ik zou heel graag, zoals we al op ideetje voor uw klas of voor een gezinsuitstapje? “De cyclus het CRIE deden, maar dan op andere gebieden, interge- van het water”, “Het water en het leven”, “Op zoek naar het nerationele dagen rond het thema van de visvangst orga- onzichtbare”, “Vissen maar” of ook “Allemaal viskwekers”. niseren. Ik weet dat er veel oudere vissers in de regio wo- Dat is maar een greep uit alle mogelijke activiteiten van nen en zij zouden maar wat graag anekdotes en kneepjes Mirwart. Neem contact op met vakkundige mensen met doorgeven aan de jonge kinderen. We zouden bijvoorbeeld een passie voor hun beroep. U zal niet ontgoocheld zijn!

Het Provinciaal Domein van Mirwart

41 nr9 - lente 2015

In Habay prijkt een mooie houten constructie aan de rand voor de vis en de watermilieus. Kijken wat er gebeurt om te van de vijver. Het bouwsel werd opgetrokken met steun begrijpen hoe de levende wezens en hun biotoop interage- van het Waals Gewest en wordt beheerd door de lokale ren. We wilden van de hengelsport ook een democratische visserijmaatschappij, La Bourriche (viskorf). We praatten vrijetijdsbesteding maken. Zo organiseren we twee tot drie met voorzitter Thierry Thieltgen met Vincent Fostier, die keer per jaar halve dagen om het water- en visserijmilieu te instaat voor alles wat verband houdt met de initiaties en ontdekken. Op die dagen kunnen de jongeren (en ook wie stages in het Huis van de Visvangst van Luxemburg (Mai- minder jong is), de staat van de rivier of een vijver leren son de la Pêche). kennen via deze biotische indexen. De watercyclus staat ook op het programma, net als vissen leren herkennen en Thierry Thieltgen is een discreet man. Hij is voorzitter van noties van viskwekerij.” de Waalse Hoge Visserijraad, voorzitter van het Visserij- fonds en actief lid van zowat alle visverenigingen in Wal- lonië en Luxemburg. Moet het nog gezegd dat zijn leven Een heel palet (buiten zijn gezin en zijn beroep, natuurlijk) helemaal in het teken van de visvangst en de promotie van die sport staat. Nog andere stages worden georganiseerd rond de visvangst: het materiaal onderhouden en klaar maken, hengels samenstellen volgens de juiste technieken … om Werk, veel werk eindelijk echt te gaan vissen: op witvis, op big game, op zalmachtigen. “Gelukkig,” zegt hij, “is mijn echtgenote heel begripvol. Ze helpt ons zelfs vaak een handje met de organisatie van al Maar de grote struikelblok is en blijft, zoals bij veel vereni- onze evenementen.” gingen, de vrijwilligers of beter het tekort eraan. “We worden zoveel gevraagd”, beaamt Thierry Thieltgen. “We kun- Daar zitten ze wel met een probleem. Het Maison de la Pê- nen gewoon niet op alles ja zeggen.” che heeft het druk, druk, druk. “We hebben vijf jaar gewerkt aan onze faam van ernst en sindsdien wordt het Maison de De sportcentra van de regio, scholen, gespecialiseerde on- la Pêche alsmaar bekender. Van in het begin hebben we derwijsinstellingen kloppen het hele jaar door aan bij het een zekere kijk op de visserij willen invoeren, met respect Maison de la Pêche.

Blik op de Ardennen 42 op ontdekking in de natuur

Habay-la-Neuve • C3

Maison de la Pêche du Luxembourg rue des rames, 23 B-6720 Habbay-la-Neuve +32 (0)61 21 64 74 [email protected] www.mplux.be

Tevredenheid alom roos, met een grote opkomst op Pinksterzondag! “Wij willen vindingrijker, familialer zijn en nog intensiever werken”, Onze twee gastheren vertellen ons grif wat op het eerste beklemtoont Thierry Thieltgen. gezicht een anekdote kan lijken, maar nochtans erg belangrijk is. Vorig jaar belden twee onderwijzeressen Vincent Met Pasen wordt de jaarlijkse visstage georganiseerd. “Dit Fostier met de vraag om een initiatie in de visvangst te jaar pakken we met iets nieuws uit. Het team van het Mai- organiseren. Niet ongewoon, zegt u? Het ging echter wel son de la Pêche heeft een beroep gedaan op Peggy Dihé, degelijk om een experiment, want zij stonden in voor een een kunstenares die befaamd is voor haar ‘land art’ en die groep overbeweeglijke kinderen. Niet vanzelfsprekend op deze stage voor kinderen van 8 tot 15 een extra creatieve het eerste gezicht. En nochtans. Na afloop werd met verba- toets zal geven.” zing vastgesteld hoe rustig de kinderen waren gebleven en hoe ze zich van hun taak gekweten hadden. Zou hengelen Nog een ander project ligt de vereniging na aan het hart. therapeutisch werken? Ze wil erkend worden als PBM-vriendelijke site. Het Maison de la Pêche werkt er trouwens al jaren aan om gehandi- capten de kans te geven aan alle activiteiten voor valide Nog meer projecten? bezoekers deel te nemen.

2015 zal kunnen rekenen op een ambitieus programma De dagen van initiatie in de verschillende technieken, de met onder meer de onmisbare “Dag van de Visvangst”, deelnames aan beurzen allerhande vragen evenveel ener- de tiende dit jaar. Het wordt zeker weer een schot in de gie maar, wie liefheeft, rekent niet, dat weet toch iedereen.

43 nr9 - lente 2015

Enkele basisregels

Op de eerste plaats moet u een visverlof van het Waals met een visverlof. Een volwassene mag maximaal vier kin- Gewest hebben. Waar vindt u het? In elk postkantoor voor deren begeleiden en deze laatste mogen enkel vissen met de prijs van 12,39 € voor de vergunning A (enkel vissen aan één lijn met een enkelvoudig aas. de rand van het water) en van 37,18 € voor de vergunning B (vissen van op een bootje, in het water zelf, nachtelijk Bij uw visverlof krijgt u een nuttig boekje over de vereen- karpervissen …). Het vermelden waard is dat de prijs van de voudigde visserijregelgeving in Wallonië. Daarin staan de visverloven niet meer steeg sinds 1989! openingsuren en -periodes, naargelang de soorten vissen, de vismaterialen, de verboden en toegestane locaties, het Kinderen onder de veertien kunnen zonder vergunning vis- aantal vissen die per dag mogen gehouden worden, de mi- sen op zaterdag, zondag, feestdagen en tijdens de school- nimale grootte om te vangen en ook de nuttige adressen vakantie, als ze begeleid zijn door een ouder of een voogd en gegevens voor alle bijkomende info.

Alle regelgeving en nog veel meer info op de website van het ‘Maison wallonne de la Pêche’:

www.maisondelapeche.be

Blik op de Ardennen 44 op ontdekking in de natuur

Net als wij houdt u ook van de Ardennen. U wandelt on- de rivier specifieke voorzieningen aangebracht: voor een getwijfeld graag langs de Ourthe, op een stralende zo- vlottere bereikbaarheid, duidingsborden, faciliteiten voor merochtend of omringd door zachte herfsttinten. Wie weet personen met beperkte mobiliteit … Alle dertien sites (Ere- kan u er misschien ook een forel of een baars lokken? En als zée, La Roche-en-Ardenne, Houffalize, dam van Nisramont, het kan, enkele dagen lang genieten. Rendeux, Durbuy en Hotton) zijn op een welbepaald publiek toegespitst: gezinnen die een initiatie willen, vlieg- Dankzij een reeks gesprekspartners met hart voor de vissers en vissers met levend aas of gewoon wandelaars Ourthe en zijn vallei, maar ook met de hulp van de ge- die de Ourthe anders ontdekken, in bijzonder opmerkelijke meentes, van het Commissariaat-Generaal voor Toerisme landschappen, zoals tussen Maboge en Nisramont. en van de Provincie, werden op verschillende plaatsen van

45 nr9 - lente 2015 ‘Fishing’Trip’-formules Aux Saveurs d’Enneille

Als u een tijdje wil verblijven in de Ourthevallei en les krijgen in uw favoriete sport, dan moet u bij Riveo (Centre d’Interprétation de la Rivière, Centrum voor Rivierinter- pretatie) zijn. In samenwerking met logiesuitbaters uit de streek biedt het centrum ‘Fishing’trip’-formules aan. Over- nachten kan in charmante gastenkamers of in familieho- tels. De uitbaters sprongen op de kar om ontspannende en droommomenten te bieden aan groepjes vrienden, gezinnen of koppels. In alle flexibiliteit.

Ook beginners zijn welkom. De animatoren van Riveo zijn Dit charmante huis met vakwerk telt vijf gastenkamers en erkende visserijgidsen, die u al het nodige zullen geven om ligt in Grandhan. Het werd onlangs met smaak heringericht vlot te starten zonder de moed te verliezen: materiaal, ad- door zijn eigenares Michèle Collin. De plek ademt het verle- viezen en mooie plekjes. den, maar biedt veel comfort en onovertroffen rust. Ook de streekgerechten die hier op tafel komen, zijn een omweg Om te overnachten, is er keuze te over. Volgende drie waard. adressen werken vaak samen met Riveo: www.auxsaveursdenneille.be

Chez Tante Alice Gîtes Durbuy

In deze drie vakantiehuisjes die ingericht zijn in een oude schuur in Longueville kunnen tot 15 personen logeren. Ze heten Coquay, Vintage en Cocoon. Ze zijn allemaal heden- daags ingericht met veel zorg voor detail. Het interieur is eenvoudig, uitgepuurd en erg rustgevend. Te meer daar het licht en de landschappen volop te zien zijn doorheen de grote ramen in het oude gebouw. Bovendien kan u helemaal op uzelf de maaltijden bereiden www.gites-durbuy.be

Marie-France Lesage ontvangt u in één van haar superknus- se gastenkamers die ze in een oud huis in Aisne-sous-Heyd (Durbuy) inrichtte. U kan er rekenen op een hartelijk onthaal en op rust, in een kader dat aanzet tot bezinning en ontspanning. www.cheztantealice.be

Blik op de Ardennen 46 (bijna) geengeheimenmeer voor de bezoeker.” gie, morfologie, … na het bezoek aan de expo heeft het dier inventaris van deverschillende aanwezige soorten, biolo- ren: dezoetwaterkreeft (zieBodAnr. 6/zomer 2014). Een geheimen van eenzeer discreet schaaldiervan onze rivie- lijk mogelijk te zijn.Ditjaaronthult‘Schaarmaar waar!’ de museografie, altijdmethetdoel voor ogenom zo begrijpe- thematentoonstelling van formaat op, meteenverzorgde “Om detwee of driejaar,” legtValérie“zetten uit, we een voor wieinteresse heeftvoor deze stille wereld. Ardense rivieren bevolken. Hetiseenfascinerende ruimte rium herbergt demeest voorkomende vissoorten dieonze op een ludieke manier te leren kennen. Een groot aqua- Hier isalleszo ontworpen omdewereld van derivieren (net alsdevolwassenen) De jongekinderen bewust maken informatief.” blijft aantrekken. Deuitdagingen zijnnatuurlijk educatief en water enalleswat ernauwmeeverbonden is,demensen dan 13.000 bezoekers in2014 isRiveo hetbewijs dat het sen, vissen opwitvis,biggame, statisch vissen. Metmeer We willenze degebruikelijke vistechnieken leren: vliegvis- onze rivieren stellen, zowel opesthetisch alsopmilieuvlak. om onspubliekte sensibiliseren voor deuitdagingen die ren aantrekken. Erworden geregeld stages georganiseerd len ookdemensenuitstreek endanvooral dekinde- “We onthalenvooral eentoeristisch publiek.Maarwe wil- alles wat hiereneldersgebeurt,dat isopslagduidelijk. ton. Directrice Valérie R Riveo isgehuisvest ineenprachtig beschermdhuisinHot- De magievan Riveo enard heefteenheusepassie voor (foto hiernaast bovenaan depagina)

Heel hetteam van Riveo

naar descholen. plaatse komen? Geenprobleem, dangaandeanimatoren spelen zijndankbare hulpmiddelen.En kan een klas niet ter terlopen. Depedagogischekoffertjes endegezelschaps- te geven over de uitdagingen van het behoudvan onze wa- De animatoren van Riveo hebbenhungelijke nietomuitleg En danisernogalleanimatie inhetcentrum endaarbuiten. onze rivieren, geloofons! brengen? Ukomt erbuiten meteenheelandere kijkop de mondzalkrijgen.Waarom ze geen bezoek ter plaatse aan hunwebsite. Niemand betwijfelt dat uhetwater in mogelijkheden dieRiveo biedt.Begindusmeteenbezoek We zouden nogeenhelelijst kunnen opsommenvan de king metRendovive inRendeux. visstage ininternaat worden georganiseerd insamenwer- kinderen van 5tot 12.Voor heteerst deze zomer zaleen dens deschoolvakanties denatuur- envisserijstages voor vistechnieken eigen te maken. Endan zijn er natuurlijk tij- om eengrote hapfrisse luchtte nemenenzicheenaantal van derivier, enzovoort) voor papa, mamaendekinderen rivierkreeft, dewoensdagen van debaars, donderdagen In dezomer zijnerallerleiinitiaties (vliegvissen, vissen op En gaanwe dannuvissen? op ontdekkingindenatuur www.riveo.be [email protected] +32 (0)8441 35 71 B-6990 Hotton rue Haute, 4 Riveo 47 Hotton •B1 n r 9 -lente 2015

Foto’s (dossier) © Riveo, René Dumoulin, P.E. Leclercq, Dimitri Crickillon, J. Perin, MPLUX.be, FTLB/J.Cornerotte /A.Segers, Chez Tante Alice, Gîtes Durbuy, Aus Saveurs d’Enneille de ardennen zonder grenzen Tekst: Pascale Ghislain - Foto’s: Frédéric Thiry

Blik op de Ardennen 48 de ardennen zonder grenzen Tekst: Pascale Ghislain - Foto’s: Frédéric Thiry

Het idee voor een internationaal sculptuurfestival ging Durbuy zoeken in het Franse massief van de Vogezen, meer bepaald in La Bresse. Het evenement heeft het skigebied dan ook tot ver over de grenzen bekendheid gegeven. Vandaag trekt dit cultureel treffen duizenden bezoekers. De inwoners van Durbuy pasten het uitstekende idee van de ‘Bressauds’ aan hun eigen grondgebied aan, als regio waar de mens 5000 jaar geleden al steen bewerkte.

Alles voor de kunst flaneren langs de rivier die langs de mogelijk mensen, in een inspirerende ‘toeristische weg’ loopt. Deze rustige natuur en ver van de mondaine salons. weg leidt naar het Juliénas-park, waar Durbuy kan bogen op een mooie na- in de lente van 2015 een internationale “Onze bezoekers zijn niet zo ver- tuur en een rijke geschiedenis. Guil- ontmoeting van beeldhouwers loopt. trouwd met kunstgaleries, maar tonen laume de Machaut, kanunnik, dichter, hier echt belangstelling. Dat maakt, componist en ook secretaris van ko- De internationaal vermaarde schilder samen met de efficiënte inzet van de ning Jan van Bohemen, zong in de en beeldhouwer Gilbert Laloux is één organisatoren en het gemeenteperso- veertiende eeuw al de lof van de stad. van de grote bezielers van de organi- neel, het evenement van Durbuy heel Deze landelijke gemeente is internati- satie. Hij woont al meer dan twintig opmerkelijk. De kunstenaars verbroe- onaal ook bekend als het kroonjuweel jaar in Durbuy. Deze gedreven profes- deren, zoals tijdens grote werken in van het Luxemburgse toerisme. Dat sional werkt zich uit de naad om de de middeleeuwen. Ze helpen elkaar, leverde haar in 2007 de ronkende titel artistieke kwaliteit van het Symposi- de oudste geven hun ervaring door van “European Destination of Excel- um te garanderen. Alle deelnemers en aan de jongste, die dan weer verras- lence” of Europese modelbestemming organisatoren delen de waarden die sen met hun originele aanpak. Het op. De toeristen komen van heinde en aan de basis van deze tweejaarlijkse ’gezellensysteem’ herleeft hier, en dat ver om door de steegjes te wandelen, ontmoeting liggen: de smaak voor wekt veel enthousiasme, twee weken de dorpen rondom te verkennen, te het mooie overbrengen op zoveel lang.”

49 nr9 - lente 2015 Gilbert Laloux (rechts), één van de organisators van het Symposium

oproep om ambassadeur van het fes- plekke krijgen. De kunstenaars zijn blij Een ‘beeldig’ festival tival te worden. Ook vandaag dragen met de zeldzame kans om uit monu- de kunstenaars bij tot de verrijking mentale blokken te houwen en tege- Dit tweejaarlijks symposium in van ons erfgoed, van ons gevoelsle- lijk technieken uit te wisselen met hun Durbuy brengt meer dan tien beeld- ven zelfs. Zij zetten ons venster op de collega’s en het publiek deelgenoot houwers samen in een park dat om- wereld nog wat meer open. Kunst is te maken van hun eigen emoties en geven is door beboste heuvelflanken onze identiteitskaart, de uitdrukking ‘struikelblokken’. en een golvende rivier. De toeristen van onze cultuur die de nieuwe gene- en andere nieuwsgierigen worden uit- raties zullen erven. Thema 2015 : muziek, genodigd om in een openluchtatelier nader kennis te maken met het werk Monumentale sculpturen bron van emotie van de modelleerders die de harde steen leven en volume geven. Zij wer- Het Symposium van Durbuy wordt Peter van het volgende evenement ken met plaatselijke steen, het materi- ook door de kunstenaars zelf erg op is Patrick Nothomb, ex-diplomaat aal dat symbool staat voor de streek. prijs gesteld en niet enkel omwille van en vader van schrijfster Amélie No- Er is veel kracht en techniek nodig het werkkader en de kwaliteit van het thomb. Hij treedt zo in de voetsporen om deze steen vorm te geven. Het is materiaal waar ze het ‘gevecht’ mee van Jean-Michel Folon, Daniel Seret, een heuse strijd met de materie, die zullen aangaan. Ze waarderen ook de Gilbert Laloux en Isy Brachot. bescheiden maakt. Als enige toege- gezellige sfeer en de hulpvaardigheid ving aan de moderne tijd gebruiken van de organisatoren en het gemeen- “Ik hou van muziek en door mijn car- de beeldhouwers naast de traditio- tepersoneel. Het is voor de makers rière als ambassadeur kon ik Belgi- © Juillet musical nele beitels en raspen slijpschijven en een hele opdracht om het graniet of sche musici laten optreden in bijvoor- pneumatische hamers. de kalksteen in amper twee weken de beeld Tokio of Rome”, stelt Patrick beoogde vorm te geven. Ook de or- Nothomb. “In Japan heb ik een heuse Wie overdag moet werken, kan op ganisatoren staan voor een karwei. Zij passie gekregen voor het Nō-theater. twee nocturnes de beeldhouwers ontmoeten de blokken van twee tot drie Een zeer prestigieuze Meester wijd- moeten. Zeker doen! Dit is meteen een ton van de groeve van Sprimont ter de mij in de discipline in. De acteurs

Blik op de Ardennen 50 © Juillet musical “Ik benookondervoorzitter van het Nō-zanger met de blauwe ogen’. Patrick Nothomb de bijnaam’de In hetlandvan derijzende zon kreeg beter kon verdedigen.” de belangenvan mijneigenlandnog mij populairder gemaakt, waardoor ik tistieke milieu voor mijopen.Dat heeft gingen de deuren van hetJapansear- vreemd overkomt opeenwesterling, re, dat opheteerste gezicht nogal belangstelling voor dittheatergen- twee trommels eneenfluit.Doormijn zingen korte gedichten, begeleiddoor De kijkvan dekinderen dat samen met haar klas meedoet klinkt hetenthousiast van eenmeisje “Mijn heleleven wilikalbeeldhouwen” , gendom van destad. Het collectieve werk wordt daarnaei- kunst, eenwereld van stof enzweet. nemen achter deschermenvan de talenten indedop, eenkijkjekunnen lieren, misschien wel grote artistieke dit jaarookvroeger, zodat descho- teschool tekenden. Daarom valt het wen wat leerlingenvan eengemeen- naars zullen ‘in het groot’ beeldhou - pedagogische dimensie. Dekunste- Het evenement krijgtin2015 eenmeer den. Ikgadaarwerk van maken.” artistieke uitwisseling zou kunnen lei- panse stad Hanyu, dietot vruchtbare blazen indeverbroedering metdeJa- mij ookgevraagd omnieuwleven te tieke steun aanverleen. Durbuyheeft waarSaint-Hubert’, ikalmijnlogis- vermaarde festival ‘Juillet musicalde naars spreken. die alsvanzelf detaalvan dekunste- de rijke verbeelding van dekinderen, varing. Ze zijnvol bewondering voor soms verrassende pedagogischeer- wel wat opsteken van deze nieuwe en de leerkrachten zelf. Zijkunnen best en handigheid.Hetisookleerrijkvoor stenen slijpen,vraagt voorzichtigheid heidsmaatregelen meete geven. Want Het is wel de kans om ze wat veilig- is geenspekvoor hunbek,natuurlijk. de slijp-enschaafmachines.Maardat Sommige worden aangetrokken door om aandeslagte gaan metde steen. symposium. Ook dejongenspopelen aan het educatieve project van het © J.C. Minet 51 n r 9 -lente 2015

de ardennen zonder grenzen de arde nn e n zond r gr nz

Twee kunstenaars pantoffels. Mijn voorbeelden waren de Haar werken staan bol van symbo- keizerlijke adelaar van het Romeinse len, zoals het teken van het heilige “Made in Ardenne” rijk of van het Duitse Reich, die sym- woord van de Tibetanen. Ze drukken bool staat voor macht door kracht. Ik ook het nut van meditatie uit, die de Laten we twee kunstenaars eens wat heb hem pantoffels aangetrokken, om geest vrijmaakt van de drukte en ver- beter leren kennen. Het zijn de lokale hem aan te sporen om lekker thuis te strooiing van buitenaf, om een heuse vertegenwoordigers in het team, Pier- blijven. De actualiteit inspireerde mij ‘innerlijke ruimte’ te creëren. Haar re Closset uit Harre en Naja uit Bar- om “Yankees go home” te schrijven grote hart doet haar mede-beeldhou- vaux. De eerste specialiseerde zich in aan zijn voeten, kwestie van niemand wers goed. Ze noemen haar dan ook dierenkunst. Hij werd geboren in Ver- te vergeten. Die uitspraak haalde ik bij ‘mamy’ (oma), omdat ze altijd klaar viers, maar verpandde zijn hart aan de Venezolaanse president Hugo Cha- staat om aan te moedigen of ze het de Ardennen. Hij wordt vooral aan- vez. Amerikaanse toeristen die naar wat makkelijker te maken. gesproken door de fauna, waarvan hij Durbuy kwamen, vonden het werk ge- zich een beetje als een ‘fabeldichter’ weldig. Ik denk echter dat ze de slo- bedient. Hij sculpteert dieren om de gan niet goed hebben gelezen.” Internationale kunstenaars mensheid een spiegel voor te houden. De werken van Naja vertolken haar Het Symposium 2015 zal 14 kunste- “Voor het thema van de herinne- spirituele parcours, dat door de boed- naars bij elkaar brengen. Ze komen ring in 2013 bedacht ik een arend in dhistische wijsheid wordt ingegeven. uit Frankrijk, Italië, Spanje, Duitsland,

Blik op de Ardennen 52 de arde nn e n zond r gr nz

Francis Dumoulin en Naja

Nederland en België, van beide kan- Laten we eindigen met de getuige- ten van de taalgrens. Misschien zit er nis van een nieuwe deelnemer die ook een Japanse kunstenaar tussen? speciaal uit Spanje kwam: Pedro Ania Het Symposium van Durbuy is een uit- Gérez uit San Lorenzo del Flumen zonderlijke kans voor de kunstenaars (Huesca). “Beeldhouwen is een een- en voor het publiek! Om zonder aar- zame bezigheid. Het is belangrijk dat zelen de kwaliteit van het evenement je buitenkomt om andere kunstenaars te ontdekken of te herontdekken, te ontmoeten, die andere technieken dat met veel enthousiasme gesteund toepassen. En dat kan op symposia. Ik wordt door Francis Dumoulin, Sche- heb deelgenomen aan het symposium pen van Toerisme, en zijn dynamisch van Differdange en van La Bresse, organiserend comité. waar ik over Durbuy hoorde. Het werk dat ik zal uitvoeren, heet “Ritmo”. “We vieren dan de twintigste ver- De notie ‘ritme’ geldt niet enkel voor jaardag van de verbroedering tussen muziek, maar ook voor de beeldende Durbuy en Hanyu”, vertrouwt Francis kunsten. In de beeldhouwkunst is dat Dumoulin ons toe. “De Japanse bur- de organische afwisseling tussen licht gemeester en zijn adjuncten zullen en schaduw, vol en hol, golvend en aanwezig zijn voor de afsluiting van rechtlijnig, wat de illusie van bewe- het symposium van 7 juni.” ging geeft.”

53 nr9 - lente 2015 feest in de ardennen Tekst: Audrey Quoitin en Gilles Bissot de arde nn e n zond r gr nz

5de Symposium van Durbuy Vincent Rousseau en Isy Brachot, Van 22 mei tot 7 juni 2015 Een kunstroute zelf beroeps en bezeten van kunst. Juliénas-park in Op die zelfde tentoonstelling zullen Barvaux-sur-Ourthe Na het Symposium worden de beeld- ook vroegere creaties te zien zijn, die houwwerken tentoongesteld in de trouwens verkocht worden. Natuurlijk 22 mei: vernissage van de ten- dorpen, op zorgvuldig uitgekozen mogen ook de projecten van de leer- toonstelling (Louise Gallery in locaties die als omkadering van de lingen niet ontbreken. Durbuy), officiële inhuldiging werken zullen dienen. De beeldhou- van het Symposium en voor- wers zelf, mannen en vrouwen van Bij het evenement hoort ook een fo- stelling van de beeldhouwers hier en elders en met zeer uiteenlo- towedstrijd. Kandidaat-fotografen aan de pers. pende achtergronden en culturen, moeten de gebaren, gezichtsuitdruk- nodigen ons uit om ons te bezinnen, kingen van de beeldhouwers in volle van 23 mei tot 6 juni: creatie om te dromen, om te breken met het arbeid vatten. Uit alle foto’s wordt dan van de werken in het Juliénas- dagdagelijkse, om te proeven van de het beeld geselecteerd voor de affi- park van Barvaux-sur-Ourthe. kunst die tijdens wandelingen op- che van het volgende symposium. duikt. Deze moderne werken worden 7 juni: slotfeest met voorstel- gemengd onder het oude erfgoed en Tijdens het weekend kan het publiek ling van de beeldhouwwerken de schoonheid van de landschappen. deelnemen aan workshops rond ver- aan de autoriteiten en aan het schillende technieken, zoals houtbe- publiek. werking, steen slijpen, raku (een kera- Een expo, misch bakproces met zowel rook als een fotowedstrijd, vuur), modelleren, urban art. workshops Het Symposium wordt afgesloten met Barvaux-sur-Ourthe • C1 de voorstelling van de sculpturen die in die twee weken werden gecreëerd. Het publiek kan ook de maquettes Twee delegaties van La Bresse in de Office communal du bekijken die de kunstenaars vervaar- Vogezen (Festival Camille Claudel) tourisme de Durbuy digden voor de jury, die op deze ba- en uit het Japanse Hanyu (zusterstad Grand Rue, 24 sis over hun kunnen moest oordelen. van Durbuy) zullen deze internatio- B-6940 Barvaux-sur-Ourthe (Durbuy) Voor de editie 2015 bestaat de jury uit nale artistieke ontmoeting nog meer +32 (0)86 21 98 68 Serge Gangolf, Ana-Belen Montero, uitstraling geven. [email protected] www.symposium.durbuy.be

Blik op de Ardennen 54 feest in de ardennen Tekst: Audrey Quoitin en Gilles Bissot

Carnaval kent geen leeftijd en geen grenzen. Het is een traditie die al eeuwen standhoudt. In de hele wereld haalt klein en groot maskers en slingers boven om een dagje of zelfs enkele dagen uit de bol te gaan. Bel- gisch Luxemburg, dat zijn tradities hoog houdt, is geen uitzondering op die regel. Ook hier wordt graag gefeest. Zomaar eventjes dertien carnavals per jaar, dat zegt genoeg. Heel wat Ardenners zijn al maanden druk bezig om ook nu weer een gran- dioos schouwspel op poten te zetten!

Carnavaldata 2015 Bastogne : 14>15/2 Marche-en-Famenne : 14>15/2 Virton : 28/2>1/3 Martelange : 21>22/2 Barvaux-sur-Ourthe : 1/3 Arlon : 5>8/3 Wellin : 6>9/3 La Roche-en-Ardenne : 13>15/3 Florenville : 13>15/3 Meix-devant-Virton : 5/4 Hotton : 12/4 Habay-la-Neuve : 17>19/4 Houffalize : 1>2/8 55 nr9 - lente 2015 feest in de ardennen

Het Carnaval van La Roche is u niet bekend? Hoog tijd om uw licht op te steken bij Benoît Bourivain, de man achter deze festiviteiten. Wedden dat u meteen beslist om een bont weekend lang mee te feesten met een hele menigte die door het dolle heen is. omringen met licht en liefde. Het is amateur-humoristen geven dan met Benoît werd in La Roche geboren. Dat belangrijk om samen te komen om te de nodige zelfironie hun eigen kijk op hij van zijn streek houdt, zal iedereen feesten, op voet van gelijkheid. Als ik de markante gebeurtenissen die zich geweten hebben. “La Roche is voor de ogen van de kinderen zie glinste- het voorbije jaar in en rond La Roche mij de mooiste stad van België. De ren, geeft me dat veel voldoening.” voordeden. Ardennen zijn echt een stukje paradijs, waar de mensen nog weten wat “Tradities zijn erg belangrijk”, ver- gastvrijheid is. Ardenners hebben een trouwt Benoît Bourivain ons toe. sterk karakter en zijn niet bang om de Het Carnaval van La Roche evolueerde “We moeten dus die fakkel van de handen uit de mouwen te steken.” en spiegelde zich aan het voorbeeld traditie doorgeven, zodat ook de van het typisch “Rijns” festival van de volgende generaties ze blijven koes- Hij is trots op zijn herkomst en vertelt Oostkantons. Elk jaar kiest het comité teren. We merken trouwens dat hon- ons honderduit over een evenement achter gesloten deuren een prins die derden jongeren gehecht blijven aan dat geen enkele inwoner van La Ro- op zaterdagnamiddag aan de voet van hun wortels. Elk jaar komen ze mas- che wil missen: “Het Carnaval van La het feodaal kasteel aan het volk zal saal terug naar La Roche, om hun Roche ontstond 42 jaar geleden. Ik voorgesteld worden. Tijdens de kro- kindertijd weer te beleven als het weet het nog goed. We zaten op een ning geeft de uittredende prins de fak- ware.” winters avondje samen met vrienden, kel door aan zijn opvolger die hoog op toen één van hen het voorstel op- het perron van het stadhuis een toe- Het comité organiseert niet enkel het perde om carnaval in onze stad te vie- spraak houdt carnavalweekend, maar richt ook al ren. Wat eerst maar een gewoon idee jaren “Les Cochonnailles” in. Dit mid- was, groeide al snel uit tot een heus De volgende dag gaat een stoet van deleeuws festijn speelt zich af in de epos. Vandaag is het Carnaval van La praalwagens en banda’s uit, die de ruïnes van het feodaal kasteel van La Roche een must in Belgisch Luxem- stad in een feestelijke sfeer dompelt, Roche. Heel wat sympathisanten van burg. Mensen komen uit heel België echt een lust voor het oog. “Wij nodi- het carnaval van La Roche en ook tal en zelfs uit de buurlanden om mee gen graag groepen en wagens uit de van bezoekers gaan er elk jaar lekkers te doen aan het feest: de stoet, de Oostkantons uit, want dat zijn carna- proeven. Purnalet (likeur van slee- gemaskerde bals, de ‘Cochonnailles’ valvierders bij uitstek”. doorn), lokale bieren en varken aan (proeverijen van varkensvlees in al zijn het spit … allemaal in een feestelijke vormen). Als ambassadeurs van het Nog een concept dat uit ooste- en ontspannen sfeer. De volgende carnaval hebben wij een heel belang- lijk België overwaaide, is de ‘Avond afspraak is op zaterdag 21 februari rijke sociale rol. We willen mensen die van de Prinsen’. Die avond zet de 2015 (voorverkoop in het Syndicat een anders maar grijs bestaan leiden, carnavaltijd in La Roche in. Lokale d’Initiative).

Blik op de Ardennen 56 “Tradities zijn feest in de ardennen levensbelangrijk voor het lokaal, regionaal en verenigingsleven èn voor onze mooie provincie Luxemburg”

Het Carnaval van La Roche, dat is vier dagen gekte, samen plezier maken en ontspannen, in alle veiligheid. De kleinsten kunnen zich op woensdag- namiddag uitleven tijdens het ’Kinder- bal’. De grootsten worden weer kind tijdens het gemaskerd bal, op traditi- onele en typische deuntjes. Op zondag komen ze allemaal samen voor de stoet, die de kroon zet op het hele gebeuren. Die schitterende praalwagens en kostuums zorgen voor een prach- tig schouwspel.

“Ons carnaval is trouw aan zijn faam. Het is milieuvriendelijk, veilig en voor iedereen toegankelijk. We willen de avondvoorstellingen ook democratisch houden. Wie verkleed is, mag gratis binnen.”

www.carnavaldelaroche.be

Tijdens de Eerste Wereldoorlog vroegen de Duitsers, die de gewoonte hadden om carnaval te vieren, een staakt-het-vuren om het feest te vieren. Ironisch genoeg kwamen de strijders buiten met marionetten en niet met bajonetten. Zo werd de marionet het symbool van vrede en maakt sindsdien deel uit van de folklore.

57 n°9 - printempsnr9 - lente 2015 feest in de ardennen

Marc Knoden, één van de stichters van het ‘Carnaval du Soleil’ van Houf- falize, en Sylvie Dislaire, de huidige voorzitster, leggen ons uit waar ze de aansloeg. Dergelijk succes verwacht- kiezen. Het publiek laat ons trouwens mosterd voor dit zomerse gebeuren ten we niet eens. Het aantal toe- weten dat ze erg tevreden zijn. Nog haalden: “Jarenlang hebben wij een schouwers en deelnemers blijft toene- een voordeel is dat de festiviteiten toeristische decatlon georganiseerd. men. Momenteel komen zowat 5000 zeer democratisch zijn. De toegang op De teams namen deel aan een steden- mensen met ons mee feesten. De zaterdag- en zondagavond is gratis. spel om daarna door de stad te trek- toeristische impact is buitengewoon. Alleen de stoet is betalend. Zo kunnen ken op een wagen die ze zelf hadden Hotelinfrastructuren zoals Ol Fosse wij liefdadigheidsverenigingen steu- ontworpen. Dat evenement doofde d’Outh stellen speciale arrangemen- nen met een deel van de winst.” echter jaar na jaar uit. De leden van de ten samen voor de gelegenheid. Ook toeristische dienst wilden het nieuw de kampeerterreinen verwelkomen www.carnavaldusoleil.be leven inblazen, maar wel de datum en gezinnen en zelfs heel wat jongeren de stoet van de wagens behouden. En die hier samen drie dagen komen zo ontstond het Carnaval van Houffa- feesten.” Voor Jean-Marie 1, Zonnekoning 2014, lize in 2001. We hoopten dat de naam is het carnaval synoniem van feest, ‘Carnaval du Soleil’ ons geluk zou van weerzien en ontmoetingen. “Het brengen en dat was ook zo. Ieder jaar is een dolgek weekend. Ik heb me ‘s weer straalt de zon volop. We hebben avonds dansend op het podium zo maar één keer regen gehad.” goed geamuseerd dat mijn broek Op de vraag wat nu de grootste troef scheurde (lacht).” Van haar kant ver- Het ‘Carnaval du Soleil’ vindt elk jaar is van het carnaval van Houffalize, ge- trouwt Elodie, de prinses 2014, ons drie dagen lang plaats begin augus- ven Marc en Sylvie een eensgezind toe dat ze het een hele eer vond om tus. Op vrijdag is er een grote muziek- antwoord: “Zonder enige twijfel, de Prinses te worden. quiz, in kostuum, waar iedereen mag sfeer! Omdat het in volle zomer ge- aan meedoen! Dan gaat het feest ver- vierd wordt, is de sfeer heel uitgela- der met de kroning van de Zonneko- ten. De mensen zijn met vakantie en ning en zijn Carnavalprinses, gevolgd komen flaneren. De kinderen moeten door vuurwerk en een dansavond. De niet naar school op maandagochtend, feestelijkheden worden op zondag af- het is niet koud en de zon gaat pas gesloten met de grote kleurige stoet laat onder. Ons carnaval breekt wel door de straten van Houffalize. De be- met de traditie van de Rijnse festivals zoekers kunnen dan hun ogen de kost en met de Laetare (halfvasten), maar geven aan de kleurige fanfares van de dat belet niet dat de bezoekers hun bovenste plank. mooiste pak aantrekken om helemaal in de carnavalsfeer te duiken. Nog een “We mogen wel zeggen dat ons troef is de kwaliteit van de stoet. We Carnaval een succesverhaal is. We maken er een erezaak van om wagens, zijn trots dat het concept zo goed groepen en fanfares van kwaliteit te

Blik op de Ardennen 58 zelfs deAntillen!” Frankrijk ensomszelfs Duitslanden groepen uit Zwitserland, Nederland, gens voorbijtrekken, netalsmuziek is dat er op zondag bloemenwa- aanvankelijk nietzo, maarhetaparte 65ste editie toe zijn.Ookalwas dat “Het Carnaval zalin2015 aanzijn van BelgischLuxemburg te zijn. Het tweede heeftdeeerhetoudste vierde zondag indeVeertigdagentijd. carnaval van Florenville plaats op de Net alsinLaRoche vindtookhet betekent die titel dusveel voor mij.” geboren engetogen beninFlorenville deel uitvan detradities enomdat ik tegenwoordigen. Hetcarnaval maakt de stad opdeze maniermagver- naval verkozen. Ikbenbest trots dat ik doen! Vorig jaarwerd iktot PrinsCar- echt leukvindenomsamendingente Het gaat vooral omamusement,het brengt veel vrijwilligers op de been. krachten methetcomité. Hetcarnaval bundelen allelokale verenigingen de werk! Tijdens hetcarnavalweekend gen. Deoptocht isdekroon opalhet besteden aandebouwvan dewa- jaar betekent dat veel uurtjesdiewe men elkweekend samen.Ineenheel we hard omhetuitte voeren. We ko- thema inoktober ensindsdienwerken van eengroep. Ditjaarkozen we ons twintig jaarinvoor hetcarnaval alslid zing beleefde: “Ikzet mijalmeerdan hoe hijzijndeelnameaandeverkie- val van Florenville in2013, vertelt ons Samuel Schloremberg, prinscarna- www.carnaval-florenville.com

- feest indeardennen 59 n r 9 -lente 2015

Foto’s © Sébastien Henrotte, J.M. Bodelet, SI Houffalize, FTLB/P.Willems /G.Bissot in rochehaut-sur-semois, de ardennen anders Tekst: Fanny Lardot en Audrey Quoitin oP 15 km van Bouillon,

vindt u dit Paradijs

voor een geslaagde dag HOTEL-RESTAURANT of meerdaags verBlijf TAVERNE DE LA FERMETTE ARDEENSE WINKEL SEMINARIEZALEN DIERENPARK • LANDBOUWMUSEUM

o m lekker te eten o m rustig te slapen ... in het gastronomische restaurant van ... in ons hotel van « L’Auberge de la Ferme » « L’Auberge de la Ferme »

...in de taverne met streekproducten en een typisch Ardens decor ...andere overnachtingsmogelijkheden zijn : « La Taverne de la Fermette » De 3 vakantiegîtes “Les Tilleuls”

De 2 apparthotels “Le Séchoir à Tabac”

De hotelchalet “Le Chalet”

o m te ontdekken Profiteer van onze themaPrijzen, ...de oude ambachten maand na maand! van de Ardennen aan de hand van twintig taferelen « L’Agri-Musée »

...bezoek met het toeristische treintje het dierenpark met meer dan 40 in- en uitheemse diersoorten « Entre Ferme et Forêt »

...onze streek- en ambachtelijke producten uit Luxemburg in Denken al uw verblijven voor 2015 te reserveren : « La Boutique beschikbaarheden en informaties Ardennaise » op www.aubergedelaferme.com of op de 061/46.10.00 Voor elk pakket krijgt u een cadeau aangeboden!

Auberge de la Ferme S.A. - Familie Boreux - Rue de la Cense, 12 - B 6830 Rochehaut sur Semois (Bouillon) Tel. +32(0)61 / 46 10 00 • [email protected] • www.aubergedelaferme.com de ardennen anders Tekst: Fanny Lardot en Audrey Quoitin

Herbronnen in Orval en Hurtebise

Het lijkt wel alsof er in onze westerse samenleving niet veel tijd en ruimte meer is om geloof praktisch te belijden. Nochtans zijn er ook vandaag nog heel wat pelgrims. De moderne bedevaarder trekt naar religieuze plekken, zoals kloosters. Die instellingen ade- men geschiedenis en blijven intrigeren. Het beeld van de terug- getrokken gemeenschap die zich afsluit voor de wereld klopt wel niet meer helemaal. Monniken en kloosterzusters bieden een gast- vrij onthaal voor al wie zich even wil bezinnen. Broeder Bernard- Joseph en zuster Marie-Raphaël openen voor ons de deuren van hun oase van rust.

61 nr9 - lente 2015 de ardennen anders

“Stilte wordt een luxe”

Weer leren stil en traag zijn in Hurtebise

Zuster Marie-Raphaël ontvangt al enkele jaren de gasten van het klooster Onze-Lieve-Vrouw van Hurtebise. Ze is Allerlei drijfveren afkomstig van Vlaams-Brabant, maar kwam in 1988 onder de betovering van deze plek. Ze besloot om hier haar per- Zuster Marie-Raphaël merkt vooral twee einddoelen bij de soonlijke relatie met God verder uit te bouwen. Zij vertelt gasten. Een aantal wil het eigen geloof verdiepen en con- ons over haar dagelijkse taken. tact leggen met de kloosterzusters. Met zeventien zijn ze nog. Twee ervan staan in voor het onthaal van de gasten. “Wij doen niet aan toerisme in de gebruikelijke zin van het “We kunnen ook rekenen op vrijwilligers om dit onthaal en woord. Hier onthalen we mensen, al dan niet gelovigen, ieders persoonlijkheid in goede banen te leiden.” die op zoek zijn naar innerlijke vrede. Het is zeker niet de De meeste gasten komen naar hier om weer te leren om- bedoeling om te concurreren met het logiesaanbod in de gaan met stilte, om weer te bidden. Lezen, schrijven, wan- streek. Wij merken dat mensen alsmaar vermoeider zijn. Ze delen, studeren, bezinnen zijn evenveel manieren om dat leven in een wereld vol lawaai en staan erg onder druk. In doel te bereiken. het hart van de weelderige natuur van Belgisch Luxemburg zijn er nog veel ongerepte en vredige plekken. Stilte wordt Om iedereen te helpen om hier in een serene sfeer te vin- dan een luxe, die toch niets kost. Dat moet je beschermen, den wat ze zoeken, peilt zuster Marie-Raphaël bij elke koesteren en daarvoor is onze omgeving ideaal.” gegadigde vooraf naar diens spirituele zoektocht en verwachtingen. “Een beweegreden die vaak naar boven komt, is de nood aan herbronning. Bijgevolg gelden er en- De evolutie van de religieuze gastvrijheid kele basisregels zoals wederzijds respect, onderlinge hulp en gezelligheid aan tafel.” Het klooster van Hurtebise bestaat sinds 1939. Vroeger was het een uitgestrekt plattelandscomplex. Er vestigde zich een gemeenschap van benedictinessen die zich vooral toe- Nieuw in Hurtebise legde op het gebed en gastvrijheid, volgens de regel van Benedictus zelf. De gasten komen alleen, met twee of in “Naast het klassieke onthaal in volpension in één van de groep, om zich enkele dagen lang te herbronnen. dertig kamers van het klooster, werden andere gebouwen gerenoveerd om meer autonome nieuwe logeeralternatie- “Sinds enkele jaren komen er meer en meer Vlamingen en ven te kunnen aanbieden. Enerzijds een afgelegen hoeve ook agnosten en atheïsten hier uitblazen. De mensen we- met een slaapzaal en een keuken voor jeugdbewegingen. ten dat ze allemaal op dezelfde manier zullen onthaald en Anderzijds nieuwe ermitages voor mensen alleen of stellen behandeld worden, ongeacht hun filosofie. Hun levensroute om uit te rusten. Wij stellen ons ook open voor de buiten- en hun gedachtewereld sluiten aan op de onze. We kregen wereld. Enkele keren per jaar worden lezingen en activitei- in het klooster trouwens ook al moslims en zelfs Tibetaanse ten voor volwassenen en kinderen georganiseerd, die wel boeddhisten over de vloer, die hier bijvoorbeeld nader ken- altijd verband houden met de liturgie.” nis komen maken met de christelijke principes.”

Blik op de Ardennen 62 Wat denken de jongeren van deze plek? Nathanaël, van het instituut ‘Le Tremplin’ uit Moeskroen, dat te gast is in Hurtebise, vertelt het ons.

“Ik zit in het vierde jaar tuinaanleg en tuinbouw en was hier al eerder voor een stage. Een week lang helpen we de zusters met het onderhoud van hun tuin en de omgeving van het klooster. Ze zijn erg vriendelijk en het is er aan- genaam werken. Het religieuze aspect stoort mij helemaal niet. Sommigen wonen de diensten bij, maar iedereen gaat wel naar de avondwake.”

Gesprek met Jacques Delcourt, di- aken en docent godsdienst aan het Institut du Sacré-Cœur van Barvaux.

“Ik organiseer al meer dan 30 jaar retraites en ik ga ook naar gebedslo- caties met anders-gelovigen. De sfeer en aanpak verschillen erg. De kinderen zijn veel dynamischer en actiever. Ze zoeken eerder toenadering tot elkaar dan dat ze hun geloof willen belijden. Die plekken maken meestal heel wat gevoelens los. Ze zijn die sfeer van stilte en introspectie niet meer gewoon. Tijdens deze retraites kunnen ze andere manieren ontdekken om hun leven op te bouwen.”

Saint-Hubert – B2

Monastère Notre-Dame d’Hurtebise rue du Monastère B-6870 Saint-Hubert +32 (0)61 61 11 27 [email protected] http://users.skynet.be/hurtebise

63 nr9 - lente 2015 de ardennen anders “Rust en kalmte laten zich temmen”

Orval, een verademing

Geboren Namenaar broeder Bernard-Joseph leidt nu al 44 jaar een leven van gebed en noeste arbeid in het kloos- Respect en stilte, voorwaarden ter van Onze-Lieve-Vrouw van Orval. “Wie in het klooster gaat, blijft er ook. Dat is een verbintenis voor het leven en voor een geslaagd verblijf je schiet echt wortel in een gemeenschap, op een plek.” Laten we duidelijk zijn, de abdij van Orval is geen uitvalsba- In het klooster van Orval resten nog twaalf monniken van sis om zuidelijk Belgisch Luxemburg te verkennen. Broeder de ruim veertig in de jaren zeventig. Er komen echter nog Bernard-Joseph beklemtoont dat ze hier niet aan toerisme veel mensen naar de abdij, gewoon voor een bezoekje of doen. Een verblijf in het klooster doet de Ardennen wel an- om zich enkele dagen terug te trekken op deze prachtige ders beleven, maar moet vooral aanzetten om na te denken plek. Broeder Bernard-Joseph, die instaat voor het onthaal, over het eigen leven en de eigen persoonlijkheid. noteert jaarlijks 11.000 tot 12.000 overnachtingen. “Wij geven voorrang aan gasten die hier in stilte willen ko- “Gastvrijheid was altijd al belangrijk hier, maar de concrete men nadenken. Elke instelling heeft zijn eigen kenmerken invulling evolueerde wel sterk. Vroeger liet de abdij alleen en regels. Zo wordt er in Orval in stilte gegeten. Het vraagt mannen toe, maar sinds de jaren zestig zijn ook vrouwen even tijd om helemaal tot rust te komen en te ‘af te kopen scholen welkom. Vandaag nemen schoolgroepen, pries- pelen’ om aan onze levenswijze te wennen. De ene kan dat ters uit de buurt, stellen, mensen alleen of groepen van al vlotter dan de andere. De gasten moeten de erediensten bepaalde instellingen contact met ons op met de vraag of niet bijwonen, maar we vragen wel respect voor elkaar en ze hier eventjes rust mogen komen zoeken. Ze komen uit voor de harmonie van de site. Sommigen komen om de ba- heel België en zelfs de rest van de wereld (vooral Frankrijk, lans van hun leven op te maken, andere willen grondig na- maar ook het Groothertogdom, Australië, Italië, de Verenig- denken over een bepaalde beslissing of, en dat komt meer de Staten enzovoort). Ons publiek is vandaag veel diverser en meer voor, om even alle stress af te schudden. Omdat dan vroeger. Iedereen is welkom, ongeacht geslacht, nati- onze prijzen laag zijn, toetsen we eerst de beweegredenen onaliteit of zelfs geloofsovertuiging. Wat telt, is hun spiri- van elke aanvrager. Wij willen enkel die mensen ontvangen tuele ingesteldheid. Vorige week kregen we trouwens het die het echt nodig hebben. Velen komen trouwens terug.” bezoek van een gesluierde moslima. Ze kwam alleen, om even afstand te kunnen nemen. Ze kwam niet om te bidden, maar om te genieten van de schoonheid van deze plek.”

Villers-devant-Orval – B4

Hôtellerie de l’Abbaye d’Orval Orval, 1 B-6823 Villers-devant-Orval +32 (0)61 32 51 10 [email protected]

Blik op de Ardennen 64 Een andere verblijfsoptie: het chalet

“Mensen kunnen bij ons ook logeren in het chalet, een soort van slaapzaal. Gezinnen en groepen kiezen meestal deze optie. De voorwaarden op het vlak van stilte en dagindeling zijn wat minder streng. De bewoners moeten zelf koken en eten dus niet samen met de anderen. Sommige jongeren vinden deze optie ook een goed alternatief omdat ze dan meer dingen samen kunnen doen.”

Een dag in het klooster

Ontbijten, met zelfbediening, kan hier tussen zes en negen. De gasten organiseren hun dag zoals ze willen. Ze kunnen deelnemen aan de gebedsdiensten, vijf keer per dag, de ruïnes bezoeken, al wandelend mediteren, lezen, gezelschapsspelen spelen, enzovoort.

“Wij respecteren de gemeenschap en vooral wat iedereen graag wil. Wie raad wil, kan met een broeder praten. Sommige helpen ons ook met het onderhoud van het klooster. Wij vinden het altijd erg boeiend om mensen van buiten te ontmoeten en banden met ze te smeden.” FTLB/F.Lardot /P.Willems /A.Segers /P.Willems © FTLB/F.Lardot Foto’s

65 nr9 - lente 2015 Une solution de mobilité à la demande dans les communes d’Arlon, Durbuy, Hotton, Paliseul, Rendeux et Tellin

FlexiTEC en pratique:

1. J’appelle (au moins 24h à l’avance) *1 2. Je voyage 3. J’arrive à destination L’opérateur recherche la meilleure Je suis embarqué à l’adresse de mon Je suis déposé à un arrêt TEC solution de déplacement choix Je continue éventuellement en bus ou Le cas échéant et si possible, la Je fais éventuellement de petits en train *2 course FlexiTEC est réservée détours pour embarquer d’autres clients

*1 Pour les communes d’Arlon et Paliseul: 063/211.748 Pour les communes de Durbuy et Hotton: 086/219.640 - Rendeux 0496/86.82.46 - Tellin: 0495/80.71.83

*2 L’origine ou la destination du trajet comprend obligatoirement un arrêt TEC de la commune. Les trajets se font uniquement sur le territoire de la commune.

Tarifs et conditions principales d’utilisation du FlexiTEC sur infotec.be, rubrique ME DÉPLACER/Solutions de mobilité. A B C D

AMSTERDAM BONN EINDHOVEN DUSSELDORF MAASTRICHT KOLN LIÈGE AACHEN BELGIË BELGIË PROVINCIE NAMEN Tohogne Bomal Ozo PROVINCIE LUIK te Durbuy Villers-S -Gertrude Tour Bohon Barvaux Grand-Halleux Wéris Grandhan Mont-le-Soie Vaux-Chavanne 1 Rencheux LIÈGE Ny Erezée Manhay Vielsalm Soy La Comté BRUXELLES Hotton Dochamps Salmchâteau NAMUR Baraque de Fraiture Rendeux Beho Marche-en-Famenne Marcourt Waha Samrée Cielle Montleban Courtil Marloie Bérismenil Gouvy La Roche-en-Ardenne Chérapont Buisson Nadrin Achouﬀe OOSTENDE AMSTERDAM Mierchamps Nisramont BRUXELLES BREDA Ambly NAMUR ANTWERPEN Nassogne Ortho Houﬀalize Champlon Grupont Tenneville 2 Wellin Fourneau St-Michel Bertogne Wicourt Natuurpark Sohier Tellin Awenne Roumont van de 2 Ourthes Mirwart Recogne Saint-Hubert Sainte-Ode E25 Daverdisse Tillet Smuid Hatrival Redu Bastogne Transinne Bras Porcheresse Libin

E411 Libramont-Chevigny Natuurpark Recogne Ourt Vaux-sur-Sûre Hollange Paliseul Haute-Sûre - Forêt d’Anlier

Verlaine GROOTHERTOGDOM Chêne Bertrix Petitvoir Fauvillers 3 Neufchâteau LUXEMBURG Rochehaut Grapfontaine Oﬀaing Martelange Frahan Natuurpark Laviot Les Hayons Botassart Louftémont van de Attertvallei Poupehan Cugnon Léglise Corbion Bouillon Dohan Les Fossés Herbeumont Mellier Anlier Suxy Heinstert E25 Attert Nobressart Chiny SEDAN Sainte-Cécile Marbehan Habay Rossignol Rulles Bonnert REIMS Muno Lacuisine PARIS Chassepierre Florenville Izel Jamoigne Breuvanne Tintigny Arlon Chameleux Etalle Clairefontaine Vance Weyler Autelbas Buzenol Orval Villers-dvt-Orval LUXEMBOURG Saint-Léger 4 vt TRIER Meix-d -Virton Messancy FRANKFURT Robelmont Rachecourt FRANKRIJK Aix-sur-CloieAix-sur-Cloi Bleid Mussy-la-Ville Virton Aubange Natuurpark Musson Latour van de Gaume Montquintin Rouvroy

Torgny

Amsterdam

London

Anvers Maastricht Op deze kaart vind je de locaties die aan bod komen Bruxelles in de verschillende artikels van dit nummer. Elk artikel Lille Namur heeft een referentiecode (bv. Manhay C1) die het zoeken Frankfürt vergemakkelijkt.

Luxembourg

Paris 67 nr9 - lente 2015 In HET vOLGEnDE nUmmER

DE mESA. TUSSEn HERInnERInG En DUURZAAm TOERISmE De zeer populaire Europese Mars van Herdenking en Vriendschap (MESA) loopt door de mooiste Ardense landschappen. Deze mars is een initiatief van het prestigieuze regiment van de Ardense Jagers. Wie zijn

DOSSIER ze? Vanwaar de naam? Welke rol hebben ze vandaag?

CHInY, LAnD vAn vERTELLInGEn En LEGEnDES

In juli trekt Chiny zijn mooiste denkbeeldige pak aan. Het is dan gezellig druk in de straatjes van dit schilderachtige dorp en groot en klein duiken in een wondere wereld. Een ontmoeting met de mensen die het Vertelfestival volop beleven …

TUF TUF DOOR HET PLATTELAnD We nemen u mee langs de Aisne, op de klank van de dieselwagens en de voertuigen die al meer dan 40 jaar met veel zorg worden gerestaureerd door een bende fervente fans van de buurttram. En maar goed dat ze er zijn. Klaar voor een nostalgisch reisje? Instappen dan maar!

DE TRAIL, EEn OP En TOP ARDEnSE DISCIPLInE De trail, die alsmaar meer aanhangers krijgt, kan beschreven worden als een wedloop langs paden en weggetjes. Met hun golvend reliëf en prachtige landschappen zijn de Ardennen een ideale omgeving voor trailers om hun discipline te beoefenen.

