Toekomstvisie Gemeente Noordoostpolder 2030 Ruimte Voor Kwaliteit
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Toekomstvisie gemeente Noordoostpolder 2030 ruimte voor kwaliteit N H S Toekomstvisie gemeente Noordoostpolder 2030 ruimte voor kwaliteit in opdracht van de gemeente Noordoostpolder Emmeloord - Utrecht, januari 2003 N H+N+S Landschapsarchitecten Laan van Chartroise 168 Postbus 10156, 3505 AC Utrecht H Telefoon (030) 244 57 57 S Telefax (030) 244 66 77 I N H O U D Inhoud VOORWOORD 3 INLEIDING 5 deel 1: opmaat 1 DE NOODZAAK VAN TOEKOMSTGERICHT DENKEN 7 2 ESSENTIES VAN DE KENMERKEN VAN DE NOORDOOSTPOLDER 11 3 BANDBREEDTE AAN MOGELIJKE ONTWIKKELINGEN IN DE TOEKOMST 19 deel 3: hoofdmoot 4 KOERS OP HOOFDLIJNEN 25 5 RUIMTELIJKE STRATEGIE IN STAPPEN 29 deel 3: ter illustratie 6 VOORBEELDUITWERKINGEN PER DEELGEBIED 41 7 EEN VERBEELDING VAN DE NOORDOOSTPOLDER ROND 2030 57 RAADSBESLUIT LITERATUURLIJST COLOFON 1 H + N + S 2003 T O E K O M S T V I S I E N O O R D O O S T P O L D E R 2 0 3 0 2 H + N + S 2003 VOORWOORD VOORWOORD In het collegeprogramma voor de periode De toekomstvisie 2030 werd zodoende meer 1998-2002 was de volgende passage een ontwikkelingsgerichte werkwijze om de opgenomen: vragen van de toekomst te kunnen vertalen in concrete polderoplossingen, dan een "Een ontwikkelingsvisie op lange termijn voor de statisch eindproduct. Eigentijds voortbouwen gemeente opstellen en aan de raad aanbieden". op de kwaliteiten van het oorspronkelijke concept en zo de eigenheid en authenticiteit Een ruim geformuleerde opdracht om de van het gebied behouden: nu en in de contouren van de toekomst van toekomst! Noordoostpolder voor de komende 30 jaar te gaan beschrijven. Dit alles onder het vrij vertaalde motto van De werkgroep “Gideon” ging aan de slag en Bilderdijk: legde zichzelf geen beperkingen op. De leden “In het heden ligt het verleden van de werkgroep oriënteerden zich op een In het nu wat worden zal”. breed terrein samen met uiteenlopende maatschappelijke smaakmakers en Mr. W.L.F.C. ridder van Rappard, “trendwatchers”. burgemeester De eerste belangrijke conclusie die zij trokken was dat toekomstvisies en groei bijna altijd hand in hand gaan. Voorts dat die kwantitatieve aannames bijna altijd anders uitkomen, en dat kwaliteit eigenlijk veel belangrijker is als richtsnoer, dan kwantiteit. Ook uit de reacties van de bevolking en met name de dorpen, bleek de erkenning van de ruimte die de kwaliteit in de toekomst moet krijgen. In diezelfde periode bracht de Rijksoverheid de nota Belvedere uit waarin een relatie wordt gelegd tussen cultuurhistorie en ruimtelijke ordening. Noordoostpolder scoort hoog in die nota vanwege het nog steeds herkenbare planningconcept en de kwaliteit van de uitwerking. 3 H + N + S 2003 T O E K O M S T V I S I E N O O R D O O S T P O L D E R 2 0 3 0 4 H + N + S 2003 INLEIDING INLEIDING voorkeur is voor een van de drie Aanleiding voor deze toekomstbeelden. De Toekomstvisie is dan toekomstvisie ook geen keuze voor één van de drie Toekomstbeelden. Wel vinden de meeste mensen dat de gemeente zich verder moet Kort verslag van het planproces ontwikkelen richting een ‘wervende polder’. Een belangrijke basis voor deze toekomstvisie Het imago, de rust en de ruimte, de vormde het in het najaar van 2001 met beheerste groei, de kwaliteiten van het bewoners en bedrijven in Noordoostpolder woonmilieu en natuur en recreatie dichter bij gevoerde debat. Deze discussie werd huis zijn onderdelen uit de wervende polder gehouden op basis van drie die het meest aanspreken. toekomstbeelden: de zelfstandige, de wervende en de aangesloten polder. Deze Type produkt drie toekomstbeelden gaven vanuit Dit is een samenvattend hoofdrapport. verschillende perspectieven antwoord op Uitgebreide beschrijvingen over de eerder geformuleerde kernkwesties waarvoor afzonderlijke onderdelen kunt u vinden in de het gemeentebestuur beleid moet achterliggende documenten: ontwikkelen. Het idee achter de drie • Verslag fase 1: kernkwesties voor de toekomstbeelden was het schetsen van de toekomstvisie bandbreedte van denkbare • Bouwstenen en toekomstbeelden ontwikkelingsperspectieven. • Verslag polderdebat • Deel 1 Kwaliteitskaart Noordoostpolder Zo’n 600 mensen bezochten de Urk: kenmerken en waarden Toekomstbus, 100 mensen waren aanwezig • Deel 2 Kwaliteitskaart Noordoostpolder- tijdens de debatavond, circa 150 mensen Urk: omgaan met cultureel erfgoed hebben een enquêteformulier ingevuld en ongeveer 75 mensen hebben gereageerd via Leeswijzer de reactiebon, de website en het telefonisch Dit rapport is opgezet in 3 delen: de opmaat, spreekuur. Daarnaast ontving de gemeente de hoofdmoot, en de illustratie van de een aantal brieven van aktief meedenkende toekomstvisie (zie schema). Hoofdstuk 1 en 2 organisaties. en 3 vormen de opmaat voor de toekomstvisie. Hoofdstuk 1 behandelt de Duidelijk is voor veel mensen dat er wat noodzaak voor toekomstgericht denken in moet gebeuren in Noordoostpolder, er is een bijzonder gebied als Noordoostpolder. In een ontwikkelingsperspectief nodig. Het hoofdstuk 2 worden de essenties van het imago moet worden geactualiseerd en oorspronkelijke ontwerp samengevat. Hierna opgepoetst. (hoofdstuk 3) volgt een verkenning van de Uit de reacties blijkt dat er geen duidelijke bandbreedte aan mogelijke ontwikkelingen 5 H + N + S 2003 T O E K O M S T V I S I E N O O R D O O S T P O L D E R 2 0 3 0 voor de toekomst. Hoofdstuk 4 en 5 vormen onderscheiden. Hoofdstuk 6 en 7 zijn de hoofdmoot van de toekomstvisie. bedoeld als illustratie van de mogelijke Hoofdstuk 4 geeft aan hoe de bandbreedte uitwerking van de in hoofdstuk en 5 aan mogelijke ontwikkelingen is ingeperkt na neergelegde visie. Hoofdstuk 6 beschrijft een discussies in het polderdebat: de koers op mogelijke uitwerking per deelgebied. hoofdlijnen. In hoofdstuk 5 wordt de koers Hoofdstuk 7 vat samen hoe de vertaald naar een ruimtelijke strategie voor Noordoostpolder als geheel er in 2030 uit de polder als geheel. Hierbij vormen de zou kunnen zien. Dit voor de verschillende essenties van het oorspronkelijke ontwerp situaties: met en zonder randmeer of (hoofdstuk 2) een belangrijke basis. In dit Zuiderzeelijn. hoofdstuk worden deelgebieden aangeduid, die zich meer ten opzichte van elkaar gaan noodzaak van toekomstgericht denken H1 essenties van het polderconcept H2 kernkwesties bouwstenen divergeren H3 kwesties, toekomsten kwesties, toekomstbeelden opmaat: noordoostpolder, opmaat: convergeren de visie koers op hoofdlijnen H4 hoofdmoot: ordeningsstrategie ontwerpstrategie H5 voorbeelduitwerkingen per deelgebied H6 verbeelding van de Noordoostpolder rond 2030 H7 uitwerkingen ter illustratie: 6 H + N + S 2003 DEH O NOODZAAK O F D S T UVAN K TOEKOMSTGERICHT DENKEN 1 DE NOODZAAK VAN TOEKOMSTGERICHT DENKEN De Noordoostpolder is een uniek De Noordoostpolder is bijzonder en integraal ontworpen gebied. De uniek waardering voor deze tot wasdom De IJsselmeerpolders weerspiegelen door gekomen jonge ontworpen hun omvang en vooral door de landschappen neemt toe. Maar hoe betrokkenheid van technische, sociale en houdbaar zijn deze landschappen op artistieke disciplines elk de geest van hun tijd. termijn? Vragen zijn bijvoorbeeld: zijn Ze zijn een cultuurmonument van de eerste grote ingrepen als de Zuiderzeelijn of orde. De Noordoostpolder neemt binnen de een randmeer zomaar inpasbaar? De reeks van deze jonge ontworpen samenleving is ten opzichte van de landschappen wel een heel bijzondere positie jaren vijftig fundamenteel veranderd. in. In eerste instantie vooral bedoeld als Er is vraag naar meer diversiteit en nutswerk: een vergroting van het areaal flexibiliteit ten opzichte van het landbouwgrond. Maar uiteindelijk was er oorspronkelijke ontwerp. En dat in een sprake van het schijnbaar met één hand veranderende bestuurlijke context. De integraal en eenduidig doorvoeren van regierol van de overheid ten opzichte maatschappijbeeld via ontwerp naar realisatie. van de burger is ook wezenlijk anders Vanuit een sterke overheidsregie en met een dan in de jaren vijftig. Omdat de helder en eenduidig toekomstbeeld voor Noordoostpolder gaaf en ogen. Het ontwerp en het onderzoek dat samenhangend is op basis van het hieraan ten grondslag heeft gelegen geeft de ontwerp uit de jaren veertig, moet nú indruk van een grote mate van trefzekerheid. nagedacht worden over haar Deze harmonie was kenmerkend voor de toekomst. vooroorlogse stedenbouwkundige traditie. In de naoorlogse periode is nog gepoogd deze traditie voort te zetten, maar er moest al spoedig plaats gemaakt worden voor ‘planning in onzekerheid'. 7 H + N + S 2003 T O E K O M S T V I S I E N O O R D O O S T P O L D E R 2 0 3 0 Nu het jonge ontworpen landschap van herbezinning op het ontwerp van de polder Noordoostpolder tot wasdom begint te nú aan de orde moet worden gesteld, omdat komen, neemt de waardering toe. Vanwege de gaafheid nog slechts gedeeltelijk is het integrale ontwerp en ook vanwege de aangetast. Een toekomstvisie is gewenst. Op grote gaafheid zijn Noordoostpolder en Urk twee typen veranderingen voor de toekomst in de rijksnota Belvedere gerangschikt onder moet een antwoord geformuleerd worden: de cultuurhistorisch meest waardevolle geleidelijke veranderingen en grote gebieden van Nederland, de transformaties. Belvederegebieden. Ook staat de Noordoostpolder op de nominatie om Geleidelijke veranderingen opgenomen te worden op de Dorpen groeien telkens een beetje. Een werelderfgoedlijst van Unesco. aantal boerderijerven werd te klein voor de huidige bedrijfsvoering en is uitgebreid. Andere boerderijerven hebben een woonbestemming gekregen. Emmeloord groeit gestaag. Het waterschap past oevers van waterlopen aan. De gemeente voorziet te drukke polderwegen van een fietspad. Deze ontwikkelingen zullen het aanzien van de polder geleidelijk veranderen. Ze kunnen echter overal plaatsvinden. Daarom is het effect toch groot. Grote transformaties De mogelijke komst van de Zuiderzeespoorlijn met een halte in Emmeloord is er één. Het zou een stimulans voor de ontwikkeling van de polder betekenen. Niet alleen de aanleg van het foto: Pim van der Made spoor zelf vraagt om een doordacht ontwerp. De grote gaafheid van het ruimtelijke ontwerp van de Emmeloord zou uit kunnen groeien tot een Noordoostpolder echte kleine stad met een breed pakket aan voorzieningen.