DOCSLIB.ORG

Filologiya Məsələləri, № 8 2018

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Filologiya Məsələləri, № 8 2018 Filologiya məsələləri, № 8 2018 AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASI M. FÜZULİ adına ƏLYAZMALAR İNSTİTUTU FİLOLOGİYA MƏSƏLƏLƏRİ № 8 Топлу Азярбайъан Республикасы Президенти йанында Али Аттестасийа Комиссийасы тяряфиндян рясми гейдиййа- та алынмышдыр (Filologiya elmləri bюлмяси, №13). Азярбайъан Республикасы Ядлиййя Назирлийи Мятбу няшрлярин рейестриня дахил едилмишдир. Рейестр №3222. «Елм вя тящсил» Бакы – 2018 1 Filologiya məsələləri, № 8 2018 Ъурналын тясисчиляри: Азярбайжан Милли Елмляр Академийасы Ялйазмалар Институту вя «Елм вя тящсил» няшриййаты РЕДАКСИЙА ЩЕЙЯТИ: академик Иса Щябиббяйли, академик Васим Мяммядялийев, академик Теймур Кяримли, akademik Мющсцн Наьысойлу, akademik Низами Ъяфяров, АМЕА-нын мцхbир цзвц, ф.ü.е.д., проф. Ябцлфяз Гулийев, ф.ü.е.д., проф. Вилайят Ялийев, ф.ü.е.д., проф. Fəxrəddin Veysəlli, ф.ü.е.д., проф. Гязянфяр Казымов, ф.ü.е.д., проф. Рцфят Рцстямов, ф.ü.е.д., проф. Надир Мяммядли, ф.ü.е.д., проф. İsmayıl Məmmədli, ф.ü.е.д., проф. Мясуд Мащмудов, ф.ü.е.д., проф. Nizami Xudiyev, ф.ü.е.д., проф. Sevil Mehdiyeva, ф.ü.е.д., проф. Buludxan Xəlilov, ф.ü.е.д., проф. İlham Tahirov, ф.ü.е.д., prof. Əzizxan Tanrıverdiyev, ф.ü.е.д., проф. Мцбариз Йусифов, ф.ü.е.д., проф. Гязянфяр Пашайев, ф.ü.е.д., проф. Ябцлфяз Ряъябли, ф.ü.е.д., проф. Ъялил Наьыйев, ф.ü.е д., prof. Камиля Вялийева, ф.ü.е.д., prof. Азадя Мусайева, ф.ü.e.d. Paşa Kərimov, f.ü.f.d., dos. Нязакят Мяммядли Бурахылыша мясул: академик Теймур Кяримли Ряйчи: filologiya elmləri doktoru, professor Надир Мяммядли Филолоэийа мясяляляри. Бакы, 2018, № 8 ISSN 2224-9257 © ”Elm və təhsil” nəşriyyatı, 2018 www. filologiyameseleleri. net 2 Filologiya məsələləri, № 8 2018 DİLÇİLİK rof. MƏSUD MƏMMƏDOV Dos.LEYLA MƏCİDOVA Lənkəran Dövlət Universiteti [email protected] AZƏRBAYCAN COĞRAFİ ADLARI HAQQINDA DÜŞÜNCƏLƏR Açar sözlər: Azərbaycan, dil, söz, toponim, oykonim Ключевые слова: Азербайджан, язык, слова, топоним, ойконим Key words: Azerbaijan, language, word, toponym, oyconym Azərbaycan ərazisi etnoslar laboratoriyası olmuş və indi də davam et- məkdədir. Bu səbəbdən də Azərbaycan coğrafi adları (toponimlər) dil ba- xımından mənşəyinə görə müxtəlifdir. Məlumdur ki hər hansı dilin ən ilkin (ən qədim) söz-terminləri qo- humluq terminəridir. Bu terminlərin yaranma tarixinə nisbətən (yəni sonra- dan), ilk insanın şüurlu həyatını (sənətini, duasını, vərdişini, yayılmasını, da- ğını, dərəsini, yolunu və bərəsini) coğrafi adların mənşəindən, mənasından öyrənirik. Bu iş nə qədər çətin olsa da, bir o qədər də maraqlıdır. Dünənimizi bilməsək, gələcəyə qırmaq ata bilmərik. Dil inkişaf edərək çox sözləri arxaikləşir, tarixə çevrilir. Vəziyyət elə hala çatır ki, dilin bəzi ünsürlərinin tarixən nə məna daşıdığını müəyyən etmək olmur. Mənasını itirən söz dilimizdə şəkilçi və komponent halına düşür və bu ünsürlərin çoxu, Azərbaycan dil tarixinin “Şah əsəri”-dir desək yanılmarıq. Məsələn, Azərbaycanın tanınmış alimi, professor Məsud Məmmədov təməli ilə desək, “-çi4” şəkilçiləri Azərbay- can xalqının qədim və oturaq həyat keçirməyinin göstəricisidir. Çünki bu şəkilçi peşə bildirir. Peşələrin də ən qədimi əkin+çi terminidir. Bu termin məlum edir ki, xaqlqımız oturaq həyat keçirmiş və əkib-becərməklə məşğul olmuşdur. əkin+çi termini ilə bərabər sıraya düzülən qədim və Azərbaycan dilinə məxsus olan sözlərdir ki, onları qabartmaq vacibdir: biçinçi, (əkdin, gərək biçəsən), də- mirçi (biçmək üçün alət düzəldəsən), dəyirmançı (əkdin biçəsən, biçdin üyüdə- sən), dulusçu (əkdin biçəsən, biçdin üyüdəsən, üyüdüb bişirib bir qabda yeyə- sən) və s. terminlər xalqımızın həyatına daxil olmuşlar, ölməz, pozulmaz bir tarix salnaməsidir. Hər hasnı sözün etimologiyasını açmaq asan iş deyil. Coğrafiyaşünas sözləri şəffaf və qeyri-şəffaf deyərək iki qrupa bölürlər. Şəffaf olanların mənası aydın olduğundan, tez təyin olunduğunda belə adlanır, qeyri-şəffaflar 3 Filologiya məsələləri, № 8 2018 isə mənasını açmaq çətin və ya mümkün olmayanlara deyilir. Doğrudur, çox- larının şəffaf bildiyi coğrafi terminlər və ya sözlər dilçi alimlər üçün qeyri-- şəffaf görünə bilir. Məsələn, Aqsu. Çoxları üçün bu söz iki komponentdən ibarətdir: “Aq” və “su”. Dilçi alim nostpotik təhlil apararaq bəlli edir ki, “aq”-“dağ” sözündəndir (oronimdir), -su isə hidronimdir, “çay” deməkdir. Bütövlükdə bu oro-hidro-aykonimin mənası “dağ çayı” birləşməsindən yaranmışdır. Göründüyü kimi, etimologiya bölməsi çox çətin sahədir. Bu barədə F.Cəlilov dürüst qeyd edir ki, “düzgün etimoloji yozumun bir neçə şərti vardır ki, bunlar da tarixilik, semantiklik, morfoloji rekonstruksiya (praforma) və morfonoloji quruluşla bağlı məsələlərdir. Etimoloji yozumda bu şərtlərdən biri nəzərədn qaçıralanda alınan nəticənin düzgünlük ehtimalı azalır. Ona görə də dilçilikdə etimologiya bölməsi ən çətin sahələrdən hesab olunur, hətta ən görkəmli dilçilər belə nadir hallarda cəsarət edib bu və ya digər sözün etimolonji izahına girişir (5, 126). Məsələn, Nadir Məmmədov “Azərbaycanın yer adları” kitabındakı cəfəngiyyatını “yer adları” yox, “göy adları” səviyyəsinə qaldırılmış yalanlarla doludur. Bu kitabda hər nə var, elmədn başqa. Bir neçəsinin adını çəkək, müəllif yazır: “Oronimik terminlərdən düzəlmiş toponim bumdur (Qəbələ rayonu); Bum kəndinin ərazisindən axan kiçik çay da Bumçay adlanır. Həmin kəndin ərazisində Bum yamacı, Bum çökəkliyi, Bum dərəsi, Bum təpəsi adlı oronimik toponimlər də qeydə alınmışdır”, sonra müəllif oronimin etimologiyasını vermədən, mənbəsini belə göstərmədən yazır: “Altay dillərində indi də baom, bom sözləri işlnməkdədir. Bu sözlər “dar dərədə əmələ gəlmiş sıldırım”, “dik qayalıq”, “burun formasında uca qaya”, “çay ilə dağ arası dar yer” və s. mənalardadır (2, 22). Bu gediş ilə coğrafiyaşünas toponimist özünün uydurmasını davam edərək yazıb ki, “maraqlı cəhət budur ki, “buk” sözü “bək” yazılış formasında “meşəli təpə”, “bəku” formasında isə “təpə” deməkdir. Bu baxımdan “Bakı” toponiminin mənşəyi haqqında mövcud mülahizələrdən biri diqqəti cəlb edir. Tarixçi- toponimist A.Hüseynzadəyə görə “Bakı” toponimi türk dilərindəki “bəku”-“təpə” sözündəndir. (2, 22). Bununla da müəllif orbonimini bom və ya bum və bu sözə birləşən komponentləri sadalamaqla işini bitirir. Gülüş doğuran Bakı orbonimini türk mənşəli hesab edən (bəku-“təpə”) Ə.A.Hüseynzadənin, eləcə də, B.B.Radlovun “bum”-“çaylı dərə” mənasını göstərən fikirlərinə heç bir münasibət bildirmir. Nadir Məmmədov coğrafiyaşünas olmaqla, gərək Azərbaycan coğrafiyasına bir nəzə salaydı və ona məlum olardı ki, Azərbaycanın Xəzər sahilləri ətrafında Şimalında İrandilli tatlar, cənubunda irandilli talışlar və giləklər yaşayıb və yaşamaqdadır. Artıq hamıya məlumdur ki, “Bakı”-“badi+ku” söz birləşməsindən yaranıb, mənası da “küləkli təpə” anlamındadır. Bum oroniminə gəldikdə , bu sözün geniş meydanı var və “b” ilə başlayan sözlərlə oyun qursaq doğru bir nəticəyə gələ bilərik. Məsələn, Talış dilində 4 Filologiya məsələləri, № 8 2018 “büm(ə)+larzə” hərfi mənası “yer titrəyişi”- zəlzələ, “büm(ə)-rişə” – yerkökü, “buk//bük(ə)”-burun, qoxu, eləcə də, Azərbaycan dilində “bük+mək” feili var. Sözün əsası və kökü “bük”-dür. (Məsələn, əlini bük, çörəyi bük, yaranı bük və s.)Talış dilində isə “bıkə”-feili “etmək” feilidir və sözün “-ə” məsdər göstəricisini atsaq, “bik” kökü və əsası qalar. Amma nastrotik təhlil apardıqda (bu kiçik məqaləmdə verilməsini lüzumsuz saydım. – L.M.) bəlli olur ki, “bum”- “torpaq” mənasını daşıyır. Bu sözün antonimi “qum”-dur. Bir məsələni də qısa olaraq xatırlatmaq istəyirəm ki, Azərbaycan dilində “dəmyə torpaq”, “dəmyə yer”, “dəmyə zəmi” ifadələri işlənilir. Bu sözün (“dəmyə”) mənası bərk torpaq, bərk yer, bərk zəmi (əkilmyən torpaq) deməkdir və yaranışı tarixən iki sözün kökündəən əmələ gəlmişdir: “Də+biyə”; də - yamac, dərə, çöl, -biy(ə)- soyuq, buz. Burada biz B.B.Əhmədovun yolu ilə getsək, ban, bət. Van, bad, bəy, beş, bij, bic, boğ sözlərini də bu sıraya düzə bilərik. Tədqiqatçı oxucunu elə hala salır ki, özünün də nə yazdığını düşünmür. Məsələn, yazıb: Boq-baldırğanın qurumuşu, içi boş gövdəsidir. Həmin sözə “bok” şəklində V.V.Radlovun lüğətində “ağac qabığı” mənasında rast gəlirik. (Buraya rus diindəki bok (болить), Azərbaycan dilində işlənən “böyrək ” sözünü də əlavə etmək olar, görəsən bu yazdığı turşlu aşa bunları niyə əlavə etməyib?!-Leyla Məcidova). B.B.Əhmədov sonra da cəfəngiyyatına davam edərək qeyd edir ki, “bıy” (Şimal dialektimizdir) mənası “donmaq”, “buz bağlamaq” deməkdir. M.H.Rəhimov mancur dilində “bele”-donmaq sözünün işləndiyinə əsaslanıb onu türk dillərinin altay dövrü ilə bağlayır. Bu sözə oxşar M.Ə.Məmmədov da öz sözünü deyib. Alim yazır və deyir ki, Astara rayonunun Turadi kəndinin cənub dağ yamacı olan Lullubi və qısalmış formasında Lullum tərəfində bulaq var və bulağın adı “Biyə-honi”- dir, yəni “Lullumi biyəhoni”- Lulluminin soyuq suları. Talış dilində “honi”-bulaq deməkdir. Azərbaycan dilində “b” ilə başlanan sözləri bu cərgəyə yığsam B.B.Əhmədov təməli ilə olacaq və hətta buz, boz, boş, bin(ə), binəqədi, bənövşə, bərzani, bəbir, bəd, bədbin və bəlkə də, müəllif qazanın dibi mənasını verən “bın” sözünü də türk mənşəli sayardı?! B.B.Əhmədovlar sırasına başqa alimləri də əlavə etmək olar. Məsələn, Y.Yusifov, Q.Qeybullayev, bunlardan bəhrələnən Q.Kazımovun əsərlərində qeyri-elmi fikirlərə rast gəlinir. Müəlliflər leksik mənası olan və sözlərdə komponent kimi işlənən –bi//-pi//-me sözləri şəkilçi kimi götürmüşlər. Burada da ardıcıllığı izləsək, əvvəl –pi, sonra –vi və -bi gəlməlidir. (bax: pan>van>ban). Əgər Azərbaycan alimlərinə məlum olub ki, bu dildə “z”, “r” və “l” ilə başlanan söz türk mənşəli deyil, bəs onda “Lullubi” hardan türk mənşəli
Load more

Recommended publications
  • Western Culture in Eastern Lands;
    LfBRARY UNIVERSITY OF '"RNIA rt SAN >IEGO WESTERN CULTURE IN EASTERN LANDS WESTERN CULTURE IN EASTERN LANDS A COMPARISON OF THE METHODS ADOPTED BY ENGLAND AND RUSSIA IN THE MIDDLE EAST BY ARMINIUS VAMBERY, C.V.O. AUTHOR OF 'TRAVELS IN CENTRAL ASIA,' 'HISTORY OF BOKHARA,' ETC LONDON JOHN MURRAY, ALBEMARLE STREET, W. 1906 PREFACE DURING the many years that I have been engaged in studying the political and cultural questions of Inner Asia, it has often been laid to my charge that, in my criticism and appreciation of the two chief factors of our civilising influence in the East, I have not taken up a purely objective standpoint, and that, because of my partiality to the one, I have not been quite fair to the other. In Europe the prevailing idea is that the Russians, who in many respects are themselves still semi- Asiatic, are better fitted to undertake the civilisation of Asia, and will be more likely to bring about the transition from one sphere of action to another, than the English, the accomplished representatives of Western culture, who lack the necessary pliability, and whose stiff, proud bearing is supposed to be detrimental to the work of transformation. To prove the erroneousness of this view, and also to defend myself against the accusation of an unjustifiable partiality, these pages have been written. The comparative survey of the various innovations and reforms introduced by Russia and by England respectively, which I have endeavoured to give, will convince the reader that, in forming my conclusions, I have not been guided by personal motives, but that they are the outcome of a close investigation of what has actually been done by our two Culture-bearers.
    [Show full text]
  • Filologiya Məsələləri 1 2018.Pdf
    Filologiya məsələləri, № 1 2018 AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASI M. FÜZULİ adına ƏLYAZMALAR İNSTİTUTU ÔÈËÎËÎÜÈÉÀ ÌßÑßËßËßÐÈ № 1 Топлу Азярбайъан Республикасы Президенти йанында Али Аттестасийа Комиссийасы тяряфиндян рясми гейдиййа- та алынмышдыр (Filologiya elmləri bюлмяси, №13). Азярбайъан Республикасы Ядлиййя Назирлийи Мятбу няшрлярин рейестриня дахил едилмишдир. Рейестр №3222. «Елм вя тящсил» Бакы – 2018 1 Filologiya məsələləri, № 1 2018 Ъурналын тясисчиляри: Азярбайжан Милли Елмляр Академийасы Ялйазмалар Институту вя «Елм вя тящсил» няшриййаты РЕДАКСИЙА ЩЕЙЯТИ: академик Иса Щябиббяйли, академик Васим Мяммядялийев, академик Теймур Кяримли, akademik Мющсцн Наьысойлу, akademik Низами Ъяфяров, АМЕА-нын мцхbир цзвц, ф.ü.е.д., проф. Ябцлфяз Гулийев, ф.ü.е.д., проф. Вилайят Ялийев, ф.ü.е.д., проф. Fəxrəddin Veysəlli, ф.ü.е.д., проф. Гязянфяр Казымов, ф.ü.е.д., проф. Рцфят Рцстямов, ф.ü.е.д., проф. Надир Мяммядли, ф.ü.е.д., проф. İsmayıl Məmmədli, ф.ü.е.д., проф. Мясуд Мащ- мудов, ф.ü.е.д., проф. Sevil Mehdiyeva, ф.ü.е.д., проф. Buludxan Xəlilov, ф.ü.е.д., проф. İlham Tahirov, ф.ü.е.д., prof. Əzizxan Tanrıverdiyev, ф.ü.е.д., проф. Мцбариз Йусифов, ф.ü.е.д., проф. Гязянфяр Пашайев, ф.ü.е.д., проф. Ябцлфяз Ряъябли, ф.ü.е.д., проф. Nizami Xudiyev, ф.ü.е.д., проф. Ъялил Наьыйев, ф.ü.е д., prof. Камиля Вялийева, ф.ü.е.д., prof. Азадя Мусайева, ф.ü.e.d. Paşa Kərimov, f.ü.f.d., dos. Нязакят Мяммядли Бурахылыша мясул: академик Теймур Кяримли Ряйчи: filologiya elmləri doktoru, professor Надир Мяммядли Филолоэийа мясяляляри. Бакы, 2018, № 1 ISSN 2224-9257 © ”Elm və təhsil” nəşriyyatı, 2018 www.
    [Show full text]
  • REPUBLIC of AZERBAIJAN on the Rights of the Manuscript ABSTRACT
    REPUBLIC OF AZERBAIJAN On the rights of the manuscript ABSTRACT of the dissertation for the degree of Doctor of Philology LITERARY RELATIONS BETWEEN AZERBAIJAN AND GREAT BRITAIN OVER THE PERIOD OF INDEPENDENCE Specialities: 5716.01 – Azerbaijani literature 5718.01 – World Literature (English Literature) Field of science: Philology Applicant: Ilaha Nuraddin Guliyeva Baku - 2021 The work was performed at the World Literature and Comparative Science Department of the Nizami Ganjavi Institute of Literature of the Azerbaijan National Academy of Sciences. Scientific supervisor: Academician, Doctor of science in philology, Professor Isa Akber Habibbeyli Official opponents: Professor, Doctor of Philology, Nigar Valish Isgandarova PhD in philology, Associate Professor Leyli Aliheydar Aliyeva PhD in philology, Associate Professor Razim Ali Mammadov Dissertation council ED – 1.05/1 of Supreme Attestation Commission under the President of the Republic of Azerbaijan operating at the Institute of Literature named after Nizami Ganjavi, Azerbaijan National Academy of Sciences Сhairman of the Dissertation Counsil: Academician, Doctor of science in philology, Professor Member _________ Isa Akbar Habibbeyli Scientific Secretary of the Dissertation Council: Doctor of science in philology, Associate Professor _________ Elnara Seydulla Akimova Chairman of the scientific seminar: Doctor of Philology, Associate Professor _________ Aynur Zakir Sabitova 2 GENERAL CHARACTERISTICS OF THE WORK Revelance and studying degree of the topic. The dissertation Literary relations between Azerbaijan and Great Britain over the period of independence, is devoted to one of the most important and relevant areas of modern comparative literary science. The further development of political, economic, cultural and literary relations with the foreign countries over the period of independence played an important role in the recognition of our country in many countries of the world.
    [Show full text]
  • On Theatre Stage
    Prof. Dr. Şeref Ateş President Greetings our esteemed readers in the last issue of the year 2017, e experience the sweet weariness of lea- from concerts performed by famous Turkish artists ving a busy year behind, and the excite- to film screenings where the most popular examp- Wment of welcoming a new year which har- les of Turkish cinema are shared with the audience, bingers the new projects to be launched. from gastronomic trainings where traditional, unique We have come a long way in teaching Turkish within Turkish dishes are introduced to exhibitions where the past year, that is among our primary goals. We Anatolia's centuries of artistic heritage is presented, have reached 10 thousand people in the last year in short, with both short and long-term projects in a by way of 54 Enstitü centres in 43 countries on 5 very wide range, promoting Turkey still remains as continents, schools with which we have agreements one of our top priorities. within the scope of My Preference Turkish Project, We think that bringing the accumulation of our an- and universities with which we signed cient civilization to regions we reach, is the Turcology protocol. Since the foun- a debt we owe to civilizations that lived dation of the Enstitü, we have taught on these lands for centuries as well as Turkish to nearly 120 thousand people. to our country, and the ties we have es- These figures were multiplied thanks to tablished with all the cultures we have Turkish Instruction Portal. The portal encountered from America to Asia, and has served 65,000 users in as little as from Europe to Africa since 2009, come 9 months.
    [Show full text]
  • Folklor/Edebiyat / Folklore Literature
    450 adet 26,5x37 kapak CMYK 101 Cilt - Vol. 26, folklor/edebiyat folklore/ literature Sayı - No. 101 folklore folklor/edebi / litera HALKBİLİM FOLKLORE tur e ANTROPOLOJİ ANTHROPOLOGY DİL LANGUAGE DİLBİLİM ya LINGUISTICS 2020/1 - Sayı Cilt ISSN 1300-7491 t 101 - Vol. 26, - Vol. EDEBİYAT No. 101 No. LITERATURE folklor/edebiyat folklore& literature halkbilim • edebiyat• antropoloji • dil ve dilbilim dergisi ULUSLARARASI HAKEMLİ DERGİ / YILDA DÖRT SAYI ÇIKAR A Peer Reviewed Quarterly International Journal ISSN 1300-7491 DOI:10.22559 CİLT: 26 SAYI: 101, 2020/1 Sahibi ULUSLARARASI KIBRIS ÜNİVERSİTESİ adına Prof. Dr. Halil Nadiri (Rektör) Yayın Yönetmeni Prof. Dr. Metin Karadağ ([email protected]) Yayın Koordinatörü Metin Turan ([email protected]) Yönetim Yeri ve Yazışma Adresi [email protected] Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi, Haspolat-Lefkoşa Tel: 0392 671 11 11 - (2601) folklor/edebiyat’ta yayımlanan yazılar ULAKBİM-Dergipark (Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi); Milli Kütüphane/Türkiye Makaleler Bibliyografyası , Scopus, DOAJ, MLA Folklore Bibliography; Turkologischer Anzeiger; ERIH PLUS (The European Reference Index for the Humanities and the Social Sciences); CEEOL (Central and Eastern European Online Library ); ACLA (American Comparative Literature Association); SOBIAD (Sosyal Bilimler Atıf Dizini); TEI (Türk Eğitim İndeksi; İdealonline Veritabanı; Universityjournals; Worldcat; Elektronische Zeitschriftenbibliothek; International Innovative Journal Impact Factor (IIJIF); Scientific Indexing Services (SIS); Academic Resource
    [Show full text]
  • History of Azerbaijan (Textbook)
    DILGAM ISMAILOV HISTORY OF AZERBAIJAN (TEXTBOOK) Azerbaijan Architecture and Construction University Methodological Council of the meeting dated July 7, 2017, was published at the direction of № 6 BAKU - 2017 Dilgam Yunis Ismailov. History of Azerbaijan, AzMİU NPM, Baku, 2017, p.p.352 Referents: Anar Jamal Iskenderov Konul Ramiq Aliyeva All rights reserved. No part of this book may be reproduced or transmitted in any form by any means. Electronic or mechanical, including photocopying, recording or by any information storage and retrieval system, without permission in writing from the copyright owner. In Azerbaijan University of Architecture and Construction, the book “History of Azerbaijan” is written on the basis of a syllabus covering all topics of the subject. Author paid special attention to the current events when analyzing the different periods of Azerbaijan. This book can be used by other high schools that also teach “History of Azerbaijan” in English to bachelor students, master students, teachers, as well as to the independent learners of our country’s history. 2 © Dilgam Ismailov, 2017 TABLE OF CONTENTS Foreword…………………………………….……… 9 I Theme. Introduction to the history of Azerbaijan 10 II Theme: The Primitive Society in Azerbaijan…. 18 1.The Initial Residential Dwellings……….............… 18 2.The Stone Age in Azerbaijan……………………… 19 3.The Copper, Bronze and Iron Ages in Azerbaijan… 23 4.The Collapse of the Primitive Communal System in Azerbaijan………………………………………….... 28 III Theme: The Ancient and Early States in Azer- baijan. The Atropatena and Albanian Kingdoms.. 30 1.The First Tribal Alliances and Initial Public Institutions in Azerbaijan……………………………. 30 2.The Kingdom of Manna…………………………… 34 3.The Atropatena and Albanian Kingdoms………….
    [Show full text]
  • 117 Köroğlu Ve Albert Camus'da Başkaldırı Ali Osman GÜNDOĞAN1, Sibel Turhan TUNA2 Öz Araştırma Makalesi Rebellion In
    Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi Bahar/Spring 2018, Cilt/Volume 19 Journal of Social Sciences and Humanities Researches Sayı/Issue 41 Köroğlu ve Albert Camus’da Başkaldırı Ali Osman GÜNDOĞAN1, Sibel Turhan TUNA2 Öz Araştırma Makalesi Köroğlu, bilinçli eylemleriyle destanlaşan bir şahsiyet ve başkaldırma felsefesinin somut bir örneği olarak, adaletsizliğe, eşitsizliğe, kötülüğe, sınıf ayrımına, başkaldırarak bu durumu kendi varoluş sebebi saymış, yaşam ilkesi olarak görmüştür. Anlatmalarda, isyan halindeki Köroğlu, “Başkaldırıyorum, öyleyse bu dünyada ben de varım” ya da “var olmak için başkaldırıyorum” diyebilen ve varoluş sebebinin bilincinde olan bir şahsiyet olup aynı zamanda onun gibi düşünen insanların prototipidir. Onun başkaldırısına, kendi varoluşsal özelliğini kazandıran, absürt olan dünyaya ve bu dünyada yaşadıklarına karşı, eylemlerinde ortaya çıkmıştır. Türk Halk Edebiyatı ürünleri içinde tıpkı kaçak anlatmalarında olduğu gibi, Köroğlu’nun şahsiyeti etrafında oluşan anlatmaların hemen hepsinde ‘başkaldırı eylemi’ni bulmak mümkündür. Dolayısıyla bu çalışmanın da hareket noktasını, disiplinler arası bir yaklaşımla (edebiyat ve felsefe arasındaki ilişkiden hareketle), Köroğlu anlatmalarının başkahramanı Köroğlu’nun şahsiyetinde ve eylemlerinde ‘bir tür absürt olanın aşılması’ anlamına da gelen başkaldırma felsefesi oluşturmaktadır. Anahtar Kelimeler: Köroğlu Destanı, Başkaldırı, Absürt, Başkaldırma Felsefesi Rebellion in Koroghlu and Albert Camus Abstract Research Paper As a character becoming epic by his conscious actions and a concrete example of rebellion philosophy, Koroghlu revolts against injustice, inequality, malignance and class discrimination, and considered the case as the reason for his existence and his principle of life. The revolting Koroghlu is a character aware of his reason of existence, who is able to say “I revolt, therefore I also exist in this world”, or “I revolt for existing” in the narratives, and at the same time, he is the prototype of the people who think like him.
    [Show full text]
  • Bu Eserin Tam Metnini Indirmek Için Tıklayın
    IJOESS Year: 9, Vol:9, Issue: 31 MARCH 2018 THE BENEFITS OF USING WORKS ADAPTED FROM EPICS TO OPERAS FOR THE TEACHING OF EPICS Halide Gamze İnce Yakar Assist. Prof. Dr., Okan Universiy , [email protected] ORCID Number: 0000-0002-9165-7037 Received: 22..12.2017 Accepted: 21.03.2018 ABSTRACT Epics as products of oral literature tradition have found their way into the forms of performance since the disappearance of the epic tradition, opera being one of such forms of performance. Difficulties are observed in the teaching of epics in high-schools because they express the life and times of an era distant from the students’ time period. In the teaching of epics, it is possible to make use of multi-dimensional contributions made by an inter-disciplinary learning environment and form an effective learning environment by means of the works adapted from epics to opera. The present paper aims to present the relationship between epics and opera, a short history of opera in Turkey, major works adapted from Turkish and world epics, the benefits of making use of the works adapted from epics to opera, the works of literature and opera with titles, and some ways of making use of them in the teaching of epics. Keywords: The teaching of epics, opera, effective teaching, inter-disciplinary learning. 312 İnce Yakar, H. G. (2018). The Benefits Of Using Works Adapted From Epics To Operas For The Teaching Of Epics, International Journal Of Eurasia Social Sciences, Vol: 9, Issue: 31, pp. (312-319). IJOESS Year: 9, Vol:9, Issue: 31 MARCH 2018 INTRODUCTION It is possible to make use of modern genres of art in the teaching of epics, which are the products of oral culture in which the stories of heroism, natural disasters, wars, immigrations, love and religion as formed in mythological eras and holding a position in the anonymous memory and common emotions of a nation.
    [Show full text]
  • 15 Education in Azerbaijan.Cdr
    International Journal of Life Sciences 9 (6) : 2015; 96 - 99 ISSN: 2091 - 0525 Founded 2007 An Independent, Open Access, Peer Reviewed, Non-Profit Journal Year 2015 / / Volume - 9 / / Issue - 6 International Journal of InternationalInternational JournalJournal ofof LifeLife SciencesSciences ISSN 2091-0525 website: http://nepjol.info/index.php/IJLS/index ifeSciences Published by - Research Laboratory for Biotechnology and Biochemistry (RLABB), Kathmandu, Nepal LCopyright © International Journal of Life Sciences Research Article Education in Azerbaijan: New Stage of Literary Social Thought Ziyaddin Maharramov Candidate of Philological sciences, Assistant professor of Academy of Public Administration under the President of the Republic of Azerbaijan. Article Information ABSTRACT Key words: In the XIX century in all Caucasus Azerbaijanians most densely lived in the Western Azerbaijan. The Education; originality material and moral riches, folklore literature, art ашугов, a mass school network, Azerbaijan; school; monuments of art, architecture differed. At the same time, the Azerbaijanians living in the Western literature Azerbaijan were an example of preservation and enrichment of our literary language, our religion, our customs and traditions, not marriages with other nationality. In the XIX century in Azerbaijan, in its Western part, school business and education developed. With opening here for people education in row settlements of the country of schools, along with national language, Russian studying didn't remain unaddressed also. In article educational activity such Azerbaijani and intellectuals as, Jalil Mamedkulizade, Firudin Bey Kocharli, etc. is investigated. INTRODUCTION worked in Caucasus vicegerent. In 1829-1832 years he investigated the history and geography of Caucasus, as well as Erevan and Nahchivan khanates, according to The development of education in Russia at the beginning General Paskevich's instruction.
    [Show full text]
  • Alchemy in Eastern Literature
    Khazar Journal of Humanities and Social Sciences Volume 23 № 1 2020, 22-47 © Khazar University Press 2020 DOI: 10.5782/2223-2621.2020.23.1.22 Alchemy in Eastern Literature Hamlet Isakhanli Khazar University, Baku, Azerbaijan [email protected] Abstract Alchemy, developing in Ancient Egypt and its environs, was formed during the Islamic age as the branch of science and technology. The transmutation of base metals into noble metals and attempts to achieve immortality or rejuvenation by elixir or philosopher`s stone have been expansively reflected in Eastern literature and folklore. This research discusses the endeavors of great rulers of the ancient East, alchemists of the pre-Islamic and, especially, Islamic periods, and prominent writers of the Islamic Golden Age and contemporary period who wrote various treatises devoted or related to alchemy and alchemists. Discussions here include the great Sumerian epic “Gilgamesh” and the legend of Alexander the Great’s attempt to gain immortality, as well as the story of alchemist Mary of Copt. The last two are related in a poem by Nizami, prominent representative of the twelfth century Azerbaijani literary school that wrote in Persian. Distinct images of alchemy were rendered in his poems, moreover, he created multi-faceted alchemical metaphors to describe transformations within humanity. Khagani Shirvani, Nizami’s contemporary, and nineteenth century Azerbaijani thinker Mirza Akhundov, also addressed the topic of alchemy, as well as religious mysticism in Islam and alchemy. Alchemical episodes in the works of great figures of Eastern Sufi literature like Al-Ghazali, Suhrawardy, Ibn Arabi and Rumi have been scrutinized. Keywords: alchemy, metal transmutation, immortality, Sufi literature, Azerbaijani literary school, religious mysticism.
    [Show full text]
  • MOBIL ISMAYIL Oglu ASLANLI Doctor of Pedagogy Senior Researcher Of
    MOBIL ISMAYIL oglu ASLANLI Doctor of pedagogy Senior Researcher of scientific research laboratory "Dede Korkut" Official telephone: 012-539- 09-29 E-mail: [email protected] PERSONAL DATA Born on July 1, 1950 in the village of Suleimanly, Jabrail region. In 1956–1966 years, studied at the secondary school named after M.Gorky in Dzhabrail region. In 1969-1973 years studied at Kyrgyz State Institute, Faculty of Physical Education. In 1969-1974 years studied at Azerbaijan State Institute of Physical Education Married, has a child SCIENTIFIC DEGREE AND ACADEMIC RANK 1984-1989 was candidate of Economic Sciences, Azerbaijan Research Institute of Pedagogical Sciences. In 1990 defended his thesis on the topic “Formation of the unity of morality and moral behavior of high school students” and got the degree of candidate of pedagogical sciences. In 1992, became an assistant professor. In 2013 defended his doctoral thesis on the topic “Problems of physical education in the literature of Azerbaijan” and got the degree of doctor of pedagogical sciences. LABOUR ACTIVITY Physical education teacher and boxing coach at schools №13 and 15 of Sumgayit in 1975-1982. 1982-1985 years - lecturer at Department of Physical Education and Sport, BSU. 1985-1992 years senior lecturer at the Department of Physical Education and Sport, BSU. 1992-2007 years associate Professor, Department of Physical Education and Sport, BSU In 2007-2011 years a researcher at the Laboratory of Islamic Studies at Baku State University. 2011-2015 years senior researcher at National Research Laboratory Dede Korkut of Baku State University Since 2015 - senior researcher at National Research Laboratory Dede Korkut of Baku State University SUBJECTS TAUGHT Physical education Pedagogy RESEARCH AREA Physical education in oral and written literature of Azerbaijan Physical culture in the epic "Book of Dede Korkut INTERNATIONAL CONFERENCES, SYMPOSIUMS, COURSES, TRAININGS 2011, Baku, Azerbaijan.
    [Show full text]
  • İncəsənət Və Mədəniyyət Problemləri Jurnalı
    AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASI AZERBAIJAN NATIONAL ACADEMY OF SCIENCES НАЦИОНАЛЬНАЯ АКАДЕМИЯ НАУК АЗЕРБАЙДЖАНА MEMARLIQ VƏ İNCƏSƏNƏT İNSTİTUTU INSTITUTE OF ARCHITECTURE AND ART ИНСТИТУТ АРХИТЕКТУРЫ И ИСКУССТВА İncəsənət və mədəniyyət problemləri Beynəlxalq Elmi Jurnal N 1 (71) Problems of Arts and Culture International scientific journal Проблемы искусства и культуры Международный научный журнал Bakı - 2020 Baş redaktor: ƏRTEGİN SALAMZADƏ, AMEA-nın müxbir üzvü (Azərbaycan) Baş redaktorun müavini: GULNARA ABDRASİLOVA, memarlıq doktoru, professor (Qazaxıstan) Məsul katib : FƏRİDƏ QULİYEVA, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru (Azərbaycan) Redaksiya heyətinin üzvləri: ZEMFİRA SƏFƏROVA – AMEA-nın həqiqi üzvü (Azərbaycan) RƏNA MƏMMƏDOVA – AMEA-nın müxbir üzvü (Azərbaycan) RƏNA ABDULLAYEVA – sənətşünaslıq doktoru, professor (Azərbaycan) SEVİL FƏRHADOVA – sənətşünaslıq doktoru, professor (Azərbaycan) RAYİHƏ ƏMƏNZADƏ - memarlıq doktoru, professor (Azərbaycan) VLADİMİR PETROV – fəlsəfə elmləri doktoru, professor (Rusiya) KAMOLA AKİLOVA – sənətşünaslıq doktoru, professor (Özbəkistan) MEYSER KAYA – fəlsəfə doktoru (Türkiyə) VİDADİ QAFAROV – sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru (Azərbaycan) Editor-in-chief: ERTEGIN SALAMZADE, corresponding member of ANAS (Azerbaijan) Deputy editor: GULNARA ABDRASSILOVA, Prof., Dr. (Kazakhstan) Executive secretary: FERİDE GULİYEVA Ph.D. (Azerbaijan) Members to editorial board: ZEMFIRA SAFAROVA – academician of ANAS (Azerbaijan) RANA MAMMADOVA – corresponding-member of ANAS (Azerbaijan) RANA ABDULLAYEVA – Prof., Dr.
    [Show full text]