1

Gebiedsplan 2019 2

In dit gebiedsplan leest u wat de belangrikste onderwerpen zin in gebied Bos en Lommer en wat de gemeente samen met bewoners, ondernemers en maatschappelike organisaties in 2019 gaat doen.

Inhoud

Inleiding 3

Prioriteit 1 Gelike kansen voor een betere toekomst 6

Prioriteit 2 Veilig en prettig samenleven 11

Prioriteit 3 Schoon, Groen en Duurzaam 15

Prioriteit 4 Ontwikkelen in Balans 19

Prioriteit 5 Innovatie en Economie 22

Prioriteit 6 Democratie en Participatie en wikaanpak 25

Hoofdstuk 7 Meerjarenperspectief 28 3

Inleiding

Kenmerken en ontwikkelingen

Bos en Lommer verandert, het gebied kent een sterke groei van het aantal woningen, vooral ook midden-huursegment. De sociale woningvoorraad krimpt. De samenstelling van de wik verandert door sloop-nieuwbouw, nieuwbouw en de verkoop van sociale huurwoningen. De meer gevarieerde woningvoorraad wordt positief gewaardeerd, maar kent ook een keerzide: de woonkosten stigen, er zin minder woningen voor mensen met een kleinere beurs, en er is een tekort aan levensloopbestendige woningen.

Bos en Lommer kent ook de sterkste bevolkingsgroei in de westelike ringzone (14%) en de samenstelling van de bevolking verandert. Het aantal bewoners met een migrantenachtergrond neemt af en het aantal ouderen neemt toe. In de buurten Kolenkit, Gibraltar en zien we een hardnekkige achterstand op het gebied van langdurige bistand, schuldenproblematiek, langdurige armoede, slechte startkwalifcaties voor kinderen en sociale uitsluiting. De huisvesting van kwetsbare doelgroepen (statushouders, vluchtelingen, mensen met GGZ- en licht verstandelike beperkingsproblematiek) heeft ook invloed op de verschillen. In tegenstelling tot de positieve waardering van de gevarieerde woningvoorraad vraagt het samenleven van de verschillende bevolkingsgroepen extra aandacht.

Ondanks de positieve ontwikkelingen in het gebied moeten we ook constateren dat bewoners zich vaak weinig betrokken voelen in deze buurten, de sociale samenhang is gering en er spanningen ontstaan tussen verschillende bewonersgroepen. De bevolkingsgroei vraagt om extra aandacht voor de woonomgeving: de openbare ruimte, horeca, winkels, culturele voorzieningen en evenementen.

In Bos en Lommer hebben te maken met meer en ander afval. Dat betekent dat de afvalvoorzieningen beter moeten aansluiten op intensiever gebruik. Daarbi zal ook het gedrag van bewoners, ondernemers en bedriven onder de loep moeten worden genomen vanwege de invloed hiervan op de vervuiling.

Veel kleinschalige bedrifsgebouwen en (stadsverzorgende) bedrifsterreinen zin getransformeerd naar een woonfunctie. Dit is van invloed op de ruimte die beschikbaar is voor bedrivigheid, tegelikertid neemt de vraag naar bedrifsruimte door creatieve ondernemers (startups, pop-ups, sociale ondernemingen) toe. Het marktaanbod op het Bos en Lommerplein sluit niet meer aan op de vraag.

De bewoners van Bos en Lommer waarderen hun wik steeds meer en beter. Er heerst een aangename stedelike drukte en de tevredenheid van de bewoners met hun omgeving stigt. 4

Totstandkoming van het gebiedsplan

Dit is het eerste gebiedsplan dat onder het nieuwe bestuursstelsel is gemaakt. Het dageliks bestuur van stadsdeel West heeft de ambities uit het coalitieakkoord van vertaald naar ambities voor de gebieden in West. Hiervoor hebben we ook bewoners en ondernemers geraadpleegd. Met verhalen van bewoners en ondernemers (storytelling) is de diversiteit van ons stadsdeel in beeld gebracht. De verhalen informeren en inspireren, ze nodigen bewoners, ondernemers en maatschappelike organisaties uit om samen te werken aan een stadsdeel waar het voor iedereen prettig leven is. Bewoners hebben ideeën voor het gebiedsplan geleverd via een buurtenquête in oktober en november. Ook is de nieuwe digitale tool West Begroot gelanceerd: iedereen kan plannen indienen en daarna kunnen bewoners en ondernemers aangeven welke plannen in 2019 geld krigen uit de gebiedsbegroting.

Financiën

Stadsdeel West stelt een deel van de begroting ter beschikking voor de gebiedsactiviteiten, het gebiedsbudget. Dit is een manier waarop het DB in West direct sturing geeft aan het realiseren van de in de Gebiedsagenda’s gestelde ambities. De activiteiten die worden gedekt met het fexibel gebiedsbudget staan opgenomen in het activiteitenoverzicht. Er gebeurt echter veel meer om de doelstellingen te behalen. Vanuit de romp en de directies wordt ook gebiedsgerichte inzet gepleegd die niet regulier is. Het Gebiedsplan geeft hier inzicht in, zonder daarbi uitputtend te zin. Zo gaan we bivoorbeeld vrouwen in achtergestelde posities koppelen aan vrouwennetwerken en organisaties met een breed aanbod aan activiteiten. We zetten vanuit het buurtbudget in op maatschappelike initiatieven. Ook is er stedelike dekking voor bivoorbeeld buurtgerichte armoede aanpak en ondersteuning van mantelzorgers. Verder wordt vanuit groengelden en het stedelik mobiliteitsfonds ingezet op een aantrekkeliker openbare ruimte met meer ruimte voor fetsers en voetgangers.

Samenvatting van het gebiedsplan

Bewoners van Bos en Lommer zin in toenemende mate tevreden over hun buurt. Stadsdeel West wil die trend in 2019 vasthouden. Schone, groene en duurzame buurten waar geen enkele bewoner buiten de boot valt en iedereen sociale aansluiting vindt, zin het ideaal waar we naar streven. Om daar te komen nemen we (veelal samen met bewoners) maatregelen op de zes terreinen die onze prioriteit hebben: gelike toekomstkansen voor iedereen, veilig en prettig samenleven, een schone en groene stad, leefbare buurten, innovatie & economie en burgerparticipatie.

In Bos en Lommer spelen eenzaamheid, armoede en sociale uitsluiting een grotere rol dan in andere gebieden. Langdurige armoede en schuldenproblematiek vergen extra inspanningen. Het versterken van taalvaardigheid, meer voorlichting en zorg vanuit Buurtkamers moeten die problemen terugdringen. Ook het bevorderen van een gezonde leefstil kan bidragen aan het voorkomen van sociaal isolement.

Gelukkig voelen bewoners van Bos en Lommer zich steeds veiliger, hoewel er nog wel wordt geklaagd over hangjongeren. Met BuurtPraktikTeams proberen we te voorkomen dat gezinssituaties uit de hand lopen, zodat jongeren niet op straat gaan hangen en overlast veroorzaken. Onderlinge verdraagzaamheid wordt vergroot door sociale activiteiten op buurtniveau. Cascoland is een lichtend voorbeeld om de sociale cohesie in een buurt te verbeteren. We stimuleren creativiteit en verbondenheid door kunst via Cultuurtafels. 5

Bos en Lommer kent een prangend afvalprobleem. Er zin meer adoptanten nodig en het voerverbod moet beter worden nageleefd om overlast door ongedierte tegen te gaan. Acties als De Schoonste Straat van Bos en Lommer kunnen bidragen aan bewustwording en gedragsverandering. Op containers wordt informatie ook in het Engels weergegeven, zodat bivoorbeeld grof vuil op de juiste dag wordt aangeboden.

Met het programma Groen in de Buurt helpen we bewoners met het vergroenen van hun straat of wik. Er is een grote groei van het aantal woningen. We moeten ervoor zorgen dat woningen ook bereikbaar bliven voor mensen met een kleine beurs. Waar mogelik worden straten autoluw en groener. Dat geldt ook voor de winkelgebieden, die aan vernieuwing toe zin, zoals het Bos en Lommerplein. Niet alleen groen, maar ook schoon en duurzaam zin ambities voor winkelstraten. Met participatietools als Stem van West en West Begroot betrekken we de bewoners bi de besluitvorming. Zo werken zi mee aan een leefbare stad. We streven ernaar dat de tevredenheid onder bewoners van Bos en Lommer in 2019 opnieuw Prioriteit 1 Gelike kansen voor een betere toekomst

Het terugdringen van eenzaamheid, armoede en het verbeteren van de sociaal economische positie van kwetsbare groepen – en vooral jongeren – is één van de belangrikste opgave die speelt in Bos en Lommer. We zien steeds duideliker een economische en sociaal-maatschappelike tweedeling, vooral in de buurten Kolenkit, Gibraltar en Landlust. Hier is een groeiende achterstand op het gebied van langdurige bistand, schuldenproblematiek, slechte startkwalifcaties en sociale uitsluiting. Daarnaast treft langdurige armoede vooral de eenoudergezinnen. Verbetering van deze situatie gaat langzaam, we kiken naar nieuwe werkwize om dit te versnellen. 7

Wat gaan we doen in 2019?

Doelstelling 1 De economische positie van zzp’ers, ondernemers, vrouwen, laagopgeleiden, bewoners met problematische schulden en bewoners van niet-westerse herkomst wordt verbeterd

Met informatie over armoederegelingen helpen we mensen om hun fnanciële positie te verbeteren. De toeleiding naar die voorzieningen krigt extra aandacht. Ook stimuleren we bewoners om in beweging te komen en weer deel te nemen aan de maatschappi. Een speciale campagne wist zzp’ers op de bizondere bistand voor zelfstandigen (BBZ regeling).

1. Ontwikkelen van vrouwenemancipatie We bieden vrouwen begeleiding om op eigen kracht vooruit te komen. We (co) fnancieren ontmoetingsactiviteiten, cursussen, opleidingen en coaching trajecten. Zo kunnen vrouwen hun talenten ontplooien en hun eigen koers kiezen.

2. Inloopspreekuren jongeren met schulden Het Jongeren Service Punt organiseert samen met de Jeugdschuldhulpverlening inloopspreekuren. De medewerkers helpen jongeren om hun schulden af te bouwen of te stabiliseren. Ook beantwoorden zi hun vragen over school, werk en geld. Waar nodig kunnen ze jongeren doorverwizen naar de juiste zorgaanbieder.

3. Talentenbeurs Met de Talentenbeurs koppelen we bewoners die (vriwilligers)werk zoeken aan organisaties en bedriven die vriwilligers of betaalde krachten zoeken. De beurs wordt 2 x per jaar gehouden, het is de plek waar duurzame één-op-één contacten ontstaan. In 2019 willen we meer mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt matchen aan de deelnemende organisaties en bedriven.

4. Netwerksamenwerking De sociale problemen in de wiken vragen om een gezamenlike aanpak. Aanbod en werkwize van de betrokken partien moeten beter op elkaar aansluiten. We stimuleren daarom de samenwerking tussen Wikzorg, Samen Doen, OKT, WPI en de gebiedsteams.

5. Preventieve aanpak armoede Het stadsdeel, de directie Werk, Participatie en Inkomen en de maatschappelike organisaties ontwikkelen hier een gezamenlike aanpak. De focus ligt op de buurten Kolenkit, Gibraltar en een deel van Landlust. De aanpak richt zich op het tidig vinden van bewoners die in armoede leven en mogelik ook schulden hebben. We begeleiden deze bewoners naar inkomensondersteunende voorzieningen, schulddienstverlening en wikzorg. Daarnaast stimuleren we mensen om mee te doen aan activiteiten en helpen we ze om nieuwe vaardigheden te leren. Zo krigen ze weer perspectief en regie over hun leven.

In Amsterdam West wonen veel werkende armen: mensen die ondanks hun baan tot de minima behoren, ook veel zzp’ers kampen met armoede. Deze groep verdient minder dan 120% van het minimumloon en maakt weinig gebruik van de inkomens ondersteunende voorzieningen en/of 8

de bizondere bistand voor zelfstandigen (BBZ regeling). We ontwikkelen interventies om deze doelgroep te stimuleren om gebruik te maken van de bestaande voorzieningen.

6. Preventie schulden In Bos en Lommer willen we extra aandacht besteden aan mensen met schulden. Om te voorkomen dat mensen diep in de schulden raken, versterken we de taalvaardigheid en digitale vaardigheid van kwetsbare bewoners. Dit geeft mensen een betere toegang tot informatie, voorlichting en het treffen van een betalingsregeling. Maar ze krigen ook meer perspectief en de kans op deelname aan (vriwilligers)werk of andere activiteiten neemt toe. Daarnaast wordt gericht voorlichting gegeven aan groepen over budgettering en voorzieningen.

7. Meer voorlichting over de factoren, de invloed en effecten van armoede op mensen Het ZID theater werkt samen met de Weekendacademie en basisscholen in de Kolenkitbuurt en Gibraltarbuurt. Ze maken armoede via een theatrale weg bespreekbaar onder kinderen en hun ouders. Kinderen worden gestimuleerd om ook thuis over armoede te praten en er zin dialoogbieenkomsten met de ouders. En de maatschappelike dienstverlening licht ouders voor over inkomensondersteunende voorzieningen.

8. Zorg vanuit Buurtkamers We helpen kwetsbare mensen om zo lang mogelik zelfstandig thuis te wonen. Daarvoor breiden we het aantal hulpvoorzieningen uit. We ondersteunen buurtkamers die zelfstandig activiteiten organiseren op het gebied van zorg en welzin. Zo bieden we deze buurtkamers onder meer gratis ruimte.

Doelstelling 2 Minder bewoners uit kwetsbare groepen zin sociaal geïsoleerd en eenzaam

We stimuleren initiatieven en activiteiten die verschillende groepen bewoners samenbrengen. Zo krigen ook kwetsbare mensen een sociaal netwerk. Denk bivoorbeeld aan ouderen en mensen met een ggz achtergrond. Ook hier geldt dat de toeleiding naar die initiatieven extra aandacht krigt. De toeleiding naar initiatieven is vaak moeilik. We gaan concreet werken aan de bereikbaarheid van de initiatieven. We werken daarbi graag samen met kunstenaars en wikondernemingen. Via Sociale Helden West hebben we inmiddels een groot netwerk van buurt en sociale ondernemers opgebouwd en inzichtelik gemaakt.

1. Bestriding eenzaamheid en sociaal isolement We ondersteunen onder andere buurtkamers en huizen van de buurten waarin activiteiten worden georganiseerd zoals maaltiden, dansavonden, bingoavonden enz. die als doel hebben om eenzaamheid en sociaal isolement tegen te gaan.

2. Expeditie in het gebied Bos en Lommer heeft verschillende vrouwennetwerken. Zi helpen vrouwen om regie te voeren over hun leven en stimuleren actieve deelname aan de samenleving. Met het project Expeditie In het gebied ondersteunen we de ‘sleutelvrouwen’ bi het organiseren van activiteiten. 9

Doelstelling 3 Vergroten taalvaardigheid bi bewoners met een taalachterstand

Wi versterken de taalvaardigheid van bewoners met een taalachterstand. Daarnaast verbeteren we de digitale vaardigheden van kwetsbare bewoners. Dit vergroot hun kansen op meedoen in de samenleving.

1. Taalinformatiepunt Het Taalinformatiepunt houdt elke week spreekuur in de Mansveltschool. Iedereen die taalhulp nodig heeft kan hier terecht. Vriwilligers geven taal- en computerlessen aan bewoners die weinig tot geen contacten hebben. Vaak volgen zi al een taaltraject, of hebben dit al afgerond. Maar doordat zi weinig mensen spreken, blift hun taalvaardigheid achter. Tidens conversatielessen kunnen zi oefenen met Nederlands spreken.

2. Training professionals Professionals in de wiken krigen een training, ze leren laaggeletterdheid en een slechte beheersing van de taal herkennen. Ze kunnen mensen vervolgens doorverwizen naar de juiste organisaties en professionals.

Doelstelling 4 Meer bewoners (jong en oud) hebben een gezonde leefstil

We stimuleren een gezonde leefstil, waarbi bewoners bewuster omgaan met voeding, stoppen met roken en meer gaan bewegen en sporten. Zo willen we onder andere overgewicht tegengaan. Ouderen die beperkingen ervaren met dagelikse activiteiten en mensen met psychische problemen willen we helpen om meer regie te krigen op hun eigen leven en gezondheid. Daarnaast investeren wi in jongerenwerk, talentontwikkeling en sport voor jongeren in Bos en Lommer. Dat doen wi door te investeren en samenwerken met jongeren, het organiseren van activiteiten via het jongerenwerk, meidenwerk en West Beweegt.

1. Inzet programma aanbod Speeltuin de Gibraltar Sinds de zomer van 2017 wordt speeltuingebouw De Gibraltar beheerd door startende sociale ondernemers. Zi willen een trefpunt creëren voor iedereen in de buurt. De activiteiten richten zich onder meer op een gezonde leefstil, ontmoeting en educatie.

2. Aanbod Gezond voedsel op locaties in de buurt Op verschillende locaties in de buurt stimuleren we beheerders en initiatiefnemers om de bezoekers gezonde voeding aan te bieden: minder suiker, minder vet, meer groente en fruit. Dit gebeurt bivoorbeeld in het Wachterliedpaviljoen, de Mansveltschool, verzorgingshuis de Boeg en de buurtkamers

3. Rookvri maken van speeltuinen, kinderboerderien en andere plekken in West waar kinderen veel komen We organiseren voorlichting en educatie over roken op scholen in het voortgezet onderwis. Ook streven we naar rookvrie schoolterreinen, speeltuinen, kinderboerderien, kinderspeelplaatsen en sportvelden. Met deze focus op de directe leefomgeving van jongeren, willen we voorkomen dat jongeren gaan roken en jongeren die wel roken bewegen om te stoppen. 10

4. GGD Gezond Kopen, Gezond Koken Bi de cursus Gezond Kopen, Gezond Koken leren mensen met een lage sociaaleconomische status lekker, gezond en goedkoop koken. De cursus bestaat uit vier bieenkomsten onder leiding van diëtiste. Doel is gezond eten en drinken stimuleren en overgewicht voorkomen. De cursus is ontwikkeld door GGD Amsterdam.

5. B-Challenged Evenementenbureau B-Challenged verbindt jeugdzorg, welzin en arbeid via cultuur. B-Challenged biedt jongeren die het moeilik hebben nieuw perspectief. Denk aan jongeren met een zorgvraag en jongeren die het niet lukt om naar school of werk te gaan. Zi krigen de kans om werkervaring op te doen bi festivals en evenementen en volgen workshops en trainingen, zodat zi uiteindelik zelf evenementen kunnen organiseren of werk kunnen vinden in deze sector. De deelnemers worden individueel gecoacht. Doordat zi samen positief bezig zin en successen beleven, krigen de jongeren zelfvertrouwen en de professionele opleidingsmogelikheden brengen participatie en werk dichterbi.

6. Jongerenplatform West We zin gestart met het oprichten van een overkoepelend jongeren platform. Deze groep jongeren functioneert voor ons als klankbordgroep bi actuele thema’s en maatschappelike vraagstukken. Jongeren kunnen zo hun stem laten horen en werken tegelik aan hun eigen ontwikkeling. Het overkoepelend jongerenplatform werkt samen met bestaande platforms.

7. Inzet jongerenwerk Het jongerenwerk van Dock draagt bi aan een omgeving waarin jongeren gezond en veilig kunnen opgroeien en zich volledig kunnen ontwikkelen. Dock helpt jongeren om hun kracht en talent te ontdekken en hun netwerk te versterken. Hiervoor organiseren de jongerenwerkers ontmoetingen tussen jongeren onderling en tussen jong en oud. Ze voorkomen problemen of pakken die aan. Als de problemen te groot zin schakelen zi passende professionele hulpverlening in. Prioriteit 2 Veilig en prettig samenleven

De samenstelling van de woningvoorraad verandert door sloop-nieuwbouw, nieuwbouw en verkoop van sociale huurwoningen. Ook de samenstelling van de bevolking verandert. Het aantal bewoners met een migrantenachtergrond neemt af en het aantal jongeren en ouderen neemt toe. Kwetsbare doelgroepen worden vaker gehuisvest in Bos en Lommer. De buurtbetrokkenheid is vaak klein, de sociale samenhang ontbreekt en de spanningen tussen verschillende bewonersgroepen neemt toe. 12

Wat gaan we doen in 2019?

Doelstelling 1 Meer mensen voelen zich veilig in hun eigen buurt (vergroten sociale veiligheid en verdraagzaamheid in de buurt)

De meest recente cifers laten zien dat het steeds veiliger is geworden, maar bewoners van Bos en Lommer ervaren dat niet zo. Zi ondervinden nog veel overlast van de jeugd, drank- en drugsgebruik in de openbare ruimte, spanningen tussen jeugd en volwassenen en burenruzies. Om de veiligheidssituatie aan te pakken maken we gebruik van preventieve activiteiten, zoals de BuurtPraktikTeam (BPT)-methodiek. Daarnaast pakken we de overlast gericht aan door de inzet van handhaving en jongerencoaches en inzet politie.

1. Extra aandacht voor kwetsbare meiden. In samenwerking met scholen organiseren jongerenwerkers activiteiten voor meiden. Zi creëren een veilige omgeving waarin deze meiden onderwerpen kunnen bespreken die hen bezighouden. Indien nodig krigen meiden individuele begeleiding en wordt er contact gelegd met hun ouders.

2. Beheerkosten ‘t Landhuis ’t Landhuis richt zich op de uitwisseling van expertise en samenwerking tussen deskundigen op het gebied van complexe jeugdproblematiek. ‘t Landhuis is inmiddels een centrale plek voor bewoners, kinderen en jongeren en een trefpunt voor professionals die met kinderen en jongeren werken. We bieden fnanciële ondersteuning voor het beheer, zodat ‘t Landhuis haar succesvolle rol kan bliven vervullen.

Doelstelling 2 Het tegengaan van discriminatie en uitsluiting van bevolkingsgroepen en het vergroten van de onderlinge verdraagzaamheid in de buurten

De veranderingen in woningvoorraad en bevolkingssamenstelling zorgen voor steeds grotere verschillen tussen de bewoners van de buurten Kolenkit, Gibraltar en Landlust. De buurtbetrokkenheid in deze buurten is gering en er zin spanningen tussen verschillende bewonersgroepen. Tegelikertid zien wi dat programma’s zoals Vreedzame Wiken belangrike samenhang brengen door conficten zichtbaar te maken, dialoog te faciliteren en bewoners eigenaar maken van hun buurt, stadsdeel en stad. We gaan bewonersgroepen meer met elkaar in verbinding brengen bivoorbeeld door buurtgesprekken te organiseren. Buurtkamers spelen hier een belangrike rol.

1. Buurtaanjagers Vreedzaam West Het landelike programma De Vreedzame Wik komt voort uit De Vreedzame School en is inmiddels op veel Nederlandse basisscholen ingevoerd. Kinderen ontwikkelen allerlei burgerschapsvaardigheden. Ze mogen meepraten over diverse zaken, krigen verantwoordelikheden en leren hoe zi zorgzaam met elkaar om kunnen gaan en ruzies constructief kunnen oplossen. De ‘buurtaanjagers’ geven Vreedzaam West vorm in de wik. Zi betrekken bewoners en partners en ondersteunen de Kinderwikraad. De aanpakt raakt zo steeds dieper verankerd in de buurt. De buurtaanjagers worden door het stadsdeel gefnancierd. 13

2. Social Placemaking Operatie Periscoop Stichting Operatie Periscoop verbindt bewoners met hun fysieke en sociale omgeving via creatieve en participatieve projecten in de openbare ruimte. Het team van Operatie Periscoop werkt nauw samen met bewonersgroepen, scholen, ondernemers, maatschappelike instellingen, kunstorganisaties, de politie en het gebiedsteam. Belangrike thema’s in hun werk zin: tegengaan polarisatie, stimuleren culturele diversiteit, talentontwikkeling bi kinderen en jongeren en (preventieve) interventies bi armoede.

3. Activiteiten in het kader van inclusieve samenleving, dialoog en debat. Het gastvrie en magische dialogenfestival Alf Laila Walaila was afgelopen jaren succesvol. Verschillende culturen komen hier samen om te spelen en te genieten. Maar bovenal om met elkaar in gesprek te gaan en van elkaar te leren. In 2019 organiseren we dit festival opnieuw, samen met bewoners en mogelik met een iets andere opzet.

Doelstelling 3 Vergroten van de acceptatie van de LHBTIQ+ gemeenschap en het tegengaan van discriminatie

In West moet iedereen zichzelf kunnen zin. We profleren ons als het stadsdeel van vriheid en verbondenheid. We gaan door met programma’s die inclusie bevorderen zoals Vri West. We ondersteunen initiatieven voor meer ontmoetingsplaatsen voor lhbtiq+-ers en faciliteren gesprekken over tegengaan discriminatie. Via het programma Vreedzame School maken basisscholieren kennis met de inclusieve en democratische samenleving.

1. Netwerksamenwerking partners De aanpak van jongerenoverlast en criminaliteit vereist samenwerking tussen de verschillende partners. Het is belangrik dat de expertises van de verschillende partners goed op elkaar aansluiten. We stimuleren daarom de samenwerking tussen de teams veiligheid (BPT), politie, Dock, Streetcornerwork en het gebiedsteam.

Doelstelling 4 Meer aandacht voor maatschappelik initiatief en samenwerking tussen stadsdeel, bewoners en netwerken bi aanpak sociaal- maatschappelike problemen

In Bos en Lommer wonen veel mensen die niet actief deelnemen aan de maatschappi, meer dan gemiddeld in Amsterdam. Dat zorgt voor een sociaal-maatschappelike problematiek die het stadsdeel niet alleen kan oplossen. De hulp van bewoners, instellingen en andere partners is daarom belangrik. Het stadsdeel helpt sociale netwerken te versterken. We streven naar een zo groot mogelik diversiteit van en in deze netwerken. We willen dat iedereen moet kunnen meedenken en meedoen. We moedigen bewoners aan zich in te zetten voor de buurt. Via Sociale Helden West hebben we inmiddels een groot netwerk van buurt en sociale ondernemers opgebouwd en inzichtelik gemaakt. 14

1. Inzet Cascoland Cascoland pakt knelpunten in de buurt op een creatieve manier aan. Daarbi wordt altid de verbinding gezocht met bewoners en andere mensen/partien in de buurt. Cascoland is al jaren actief in Bos en Lommer. Het is een collectief van beeldend kunstenaars, ontwerpers, architecten en betrokken buurtbewoners. Samen hebben zi een scala aan projecten opgezet en de leefbaarheid in de buurt verbeterd.

2. Verbinden buurtgebonden cultuur en stedelike kunstinstellingen We geven een impuls aan creatieve energie uit de buurt en bieden een divers cultureel aanbod van artistiek hoogwaardige kwaliteit dat aansluit bi de specifeke thema’s die spelen in West. Wi zien kansen om de samenwerking en uitwisseling tussen buurtgebonden culturele organisaties en stedelike culturele instellingen te versterken en in 2019 organiseren we Cultuurtafels om dit te bevorderen. Prioriteit 3 Schoon, Groen en Duurzaam

Afval en rommel op straat zorgen voor veel overlast in Bos en Lommer. Containers zin vaak vol of stuk, afvalzakken en grofvuil liggen vaak naast de container. Een schone buurt heeft een hoge prioriteit bi de bewoners. Wi gaan extra inzetten op de aanpak van afvaloverlast in de buurten. Projecten in de Openbare Ruimte voeren we voortaan standaard Rainproof uit en we stimuleren bewoners om hun tuinen klimaatbestendig in te richten. We realiseren meer en beter groen in buurten op basis van bewoners zelfbeheer. In Bos en Lommer spannen we ons in voor een diverse en duurzame lokale economie. We moedigen ondernemers aan om een bidrage te leveren aan de circulaire economie. 16

Wat gaan we doen in 2019?

Doelstelling 1 Minder afval in de openbare ruimte

Op druk bezochte plekken laten mensen rommel achter, we zien hier meer zwerfafval, soms is zelfs sprake van verloedering. Ook zetten bewoners hun afval op verkeerde plekken in de straat, er is een toename van verpakkingsmateriaal door online aankopen en het voeren van dieren is een hardnekkig probleem. We richten ons op de hotspots: plekken met voortdurend afval naast de containers. We werven nog meer containeradoptanten. Daarnaast intensiveren we de schoonmaak en handhaving, met name in de winkelstraten en Bos en Lommerplein (Aanvalsplan Schoon West).

1. Adoptanten Met het programma Adopteer Uw Bak stimuleren we ook in 2019 bewoners zich verantwoordelik te voelen voor hun leefomgeving. Met het grote aantal afvalbakadoptanten in West bliven we 2019 het goede werk van de adoptanten ondersteunen en streven we naar uitbreiding van het bestand.

2. Voerverbod en rattenoverlast We slaan de handen ineen met bewoners, ondernemers en woningbouwverenigingen om de rattenoverlast in de wik te lif te gaan. We doen dat met een voorlichtingscampagne, het openbaar groen wordt extra gesnoeid zodat ratten er geen nesten gaan maken en de GGD- plaagdierenbestriding bestridt. In 2019 wordt ook voor de inzameling van oud brood (zonder verpakking) broodkliko’s gebruikt. Een elektrische wagen van GroenCollect haalt het brood op, waarna er groene energie van wordt gemaakt.

3. Schoonste straat van Bos en Lommer Met een verkiezing stimuleren we bewoners van Bos en Lommer om met elkaar de eigen straat schoon te maken en schoon te houden. Vier keer per jaar kiest een onafhankelike jury de schoonste straat van Bos en Lommer. De winnende straat ontvangt prizengeld om de straat verder te verbeteren.

4. Introductie “Aanvalsplan Schoon West” In 2019 wordt het Aanvalsplan West opgesteld met maatregelen om de voorlichting te verbeteren, meer adoptanten te werven, zwerfafval tegen te gaan en hotspots schoner te krigen.

5. Informatievoorziening over afvalaanbieding in meerdere talen De stickers op de bestaande afvalbakken worden aangepast door toevoegen van een Engelse tekst. Bi de containers komen instructies waar materialen die niet in de container kunnen of mogen, kunnen worden ingeleverd. 17

Doelstelling 2 Meer bewoners scheiden hun afval

Wi stimuleren bewoners om hun afval (papier, plastic, textiel, glas) gescheiden in te zamelen, zodat dit materiaal hergebruikt kan worden. Daarvoor gaan we experimenten starten, voorlichting intensiveren (in meerdere talen) en beter handhaven.

1. Stimuleren van bewoners om hun afval gescheiden in te zamelen. De gemeente zet zelf in op verbeteren inzameling grof en bizonder afval met als doel meer recycling en een schonere straat en onderzoekt de mogelikheden van een lokaal recyclepunt. Er wordt meer gehandhaafd op verkeerd aangeboden afval, bewoners worden gewezen op hun gedrag. We stimuleren scholen in hun afval educatieprogramma.

Doelstelling 3 Meer bewoners zin eigenaar van groen in hun buurt; binnentuinen worden groener in samenwerking met bewoners, en meer en mooier groen wordt toegevoegd.

Vergroening is een terugkerende wens bi bewoners en ondernemers. We realiseren meer en mooier groen ook op basis van zelfbeheer. We stimuleren niet alleen het zelfbeheer maar nemen als stadsdeel ook zelf initiatieven. De komende jaren gaan we werken aan meer groen, samen met en door bewoners en ondernemers (ook in de winkelstraten). Hierbi zal ook aandacht zin voor extra bomen en bivriendelike planten. Met het programma ‘Groen in de buurt’ helpen we bewoners om de buurt groener te maken en leuker, mooier groen te planten.

1. Vergroenen openbare ruimte met bewoners (zelfbeheer) We juichen groene bewonersinitiatieven toe en stimuleren het zelf onderhouden van het groen. We breiden dit verder uit en ondersteunen initiatiefnemers met kennis, budget en materiaal. Het is belangrik om het bestaande groen te behouden en waar mogelik extra groen toe te voegen.

2. Open Tuinendag West In 2018 trok de eerste Open Tuinendag veel bezoekers. In het voorjaar van 2019 wordt de open Tuinendag in heel West gehouden en worden de binnentuinen opgesteld voor het publiek. Hiermee willen we bewoners inspireren en stimuleren om hun binnentuin groen en klimaatbestendig te maken.

Doelstelling 4 Tenminste 10 duurzame initiatieven in West van bewoners of ondernemers worden ondersteund met kennis, netwerken of middelen

We zin bli met creatieve en innovatieve ondernemers en bewoners die willen bidragen aan de circulaire economie. Deze voorlopers ondersteunen we. We zien graag dat ook andere ondernemers zich laten inspireren en hun bedriven verduurzamen. Daarbi stimuleren we vooral een schone en effciënte bevoorrading en uitlevering. Ook gaan we bewonersinitiatieven op het gebied van duurzaamheid ondersteunen. 18

1. Ondersteunen initiatieven van bewoners op het gebied van duurzaamheid We hebben budget voor het ondersteunen van bewonersinitiatieven. Daarnaast kunnen bewoners via de nieuwe online participatietool West Begroot voor een aantal thema’s initiatieven indienen. Bewoners van West mogen stemmen welke initiatieven worden uitgevoerd. Hiervoor wordt een bedrag vrigemaakt. In 2019 is duurzaamheid een van de thema’s. We stimuleren ondersteunen bewoners en ondernemers met ons kennisnetwerk.

2. Uitvoeren programma Mode en Duurzaamheid Het programma Mode en Duurzaamheid maakt bewoners bewust: bewoners ontdekken het bestaan van duurzame mode en gaan zich betrokken voelen bi deze nieuwe manier van kleding maken. Prioriteit 4 Ontwikkelen in Balans

We werken samen met bewoners en ondernemers aan gebiedsvisies, zoals de gebiedsontwikkeling in de Gulden Winckelbuurt, de ING-locatie (Gibraltarbuurt) en Tetterode/ Nieuwpoortstraat/ Den Brielstraat (Landlust). We vragen aandacht voor de vaak slecht onderhouden sociale huurwoningen (Landlust, Gibraltar en Kolenkit) waar veel kwetsbare doelgroepen wonen. We streven door toevoeging van midden huur woningen naar een betere en evenwichtige verdeling in de woningvoorraad. We willen daarnaast verkeersveilige en autoluwe buurten. 20

Wat gaan we doen in 2019?

Doelstelling 1 Een evenwichtige verdeling van (kwetsbare) groepen

Bos en Lommer kent een sterke groei van het aantal woningen en tegelikertid krimpt de sociale woningvoorraad. Ook de woonkosten (zowel koop als huur) stigen. De samenstelling van de wik verandert door sloop-nieuwbouw, nieuwbouw en de verkoop van sociale huurwoningen. Dit leidt tot minder woningen voor mensen met een kleinere beurs. Verhuizen is vaak geen optie, waardoor grote gezinnen in te kleine woningen wonen. Ook zien we een tekort aan levensloopbestendige woningen. In Bos en Lommer werken we aan een evenwichtige woningvoorraad, toegankelik voor iedereen. We willen een meer divers aanbod van woningen en vooral meer woningen voor ouderen en grote gezinnen. We gaan in gesprek met corporatie over stoppen met de verkoop van (sociale) corporatiewoningen en over de spreiding van plaatsing van kwetsbare groepen.

1. Evenwichtig toewizen woningen kwetsbare bewoners Bi het toewizen van woningen aan kwetsbare bewoners houden we rekening met de bestaande bevolkingssamenstelling in de buurten. We gaan hierover in gesprek met de woningcorporaties. Ook willen we de corporaties bewegen om te stoppen met de verkoop van (sociale) woningen.

Doelstelling 2 Bi de vernieuwing van buurten worden maatschappelike voorzieningen gepland waar de buurtbewoners behoefte aan hebben

In de Kolenkit- en Gulden Winckelbuurt gaan we de komende jaren door met de stedelike vernieuwing. Vooral sociaal maatschappelike voorzieningen, speelplekken en groen krigen aandacht en we betrekken bewoners en ondernemers actief bi de plannen. De vernieuwing moet in balans zin met de oude bestaande situatie.

1. Agenderen Jaarliks heeft onze portefeuillehouder Wonen overleg met de woningcorporaties over de gebieds- en planontwikkeling. De vernieuwing van de buurt en de wensen van de bewoners is hierbi een vast agendapunt.

2. Onderzoeken mogelikheden Gulden Winckel (Scholendriehoek) Op de hoek van de Wiltzanghlaan en Sara Burgerhartstraat staat de voormalige LTS. Het gebouw wordt slechts incidenteel en gedeeltelik gebruikt door de huidige eigenaar. We willen nader onderzoeken wat de mogelikheden zin voor een voor de buurt waardevolle invulling. Ook staat er op de hoek van de Wiltzanghlaan en de Krelis Louwenstraat een (tidelik) gebouw waarin de buurtkamer Gulden Winckelbuurt en een kinderopvang zin gevestigd. Ook voor deze locatie willen we de ontwikkelingsmogelikheden in de toekomst onderzoeken. 21

Doelstelling 3 Minder verkeer in de woonbuurten (autoluw)

We gaan waar mogelik straten herinrichten om de verkeersveiligheid te verbeteren en maken enkele straten autoluw. We zorgen voor meer fetsparkeervoorzieningen en voor betere markeringen voor fetsers. Hiermee maken meer ruimte voor fetsers en voetgangers.

1. Stedelik beleid Autoluw We maken gebruik van het stedelik beleid Autoluw: in 2019 heffen we een deel van de parkeerruimte op straat op ter verbetering van de verkeersveiligheid en parkeerplekken voor fetsen. We zorgen tegelikertid voor een mooiere en kwalitatief beter openbare ruimte.

Doelstelling 4 Betere verkeersveiligheid bi oversteekplaatsen

Het opheffen van haltes resulteert vaak in een hogere snelheid van het openbaar vervoer. We gaan daar waar mogelik straten of oversteekplaatsen herinrichten om zo de verkeersveiligheid te verbeteren. Vooral op de hoofdroutes in Bos en Lommer (Hoofdweg, Bos en Lommerweg, Admiraal de Ruiterweg en Willem de Zwigerlaan) is de verkeerssituatie vaak (zeer) onveilig.

1. Stedelik beleid Autoluw We maken gebruik van het stedelik beleid Autoluw: in 2019 heffen we een deel van de parkeerruimte op straat op ter verbetering van de verkeersveiligheid bi oversteekplaatsen. Vooral op de hoofdroutes in Bos en Lommer is de verkeerssituatie vaak (zeer) onveilig. Denk aan Hoofdweg, Bos en Lommerweg, Admiraal de Ruiterweg en Willem de Zwigerlaan. Prioriteit 5 Innovatie en Economie

We willen meer economische bedrivigheid, een beter vestigingsklimaat en behoud van diversiteit van voorzieningen maar ook rekening houden met nieuwe bewoners. Ook willen we meer ruimte voor kleinschalige creatieve ondernemers uit de buurt. Het voorzieningenniveau in Bos en Lommer verbetert wel, maar zit nog niet op het gewenste niveau. De bewoners zin kritisch over het winkel- en horeca-aanbod. We zoeken daarom naar innovatieve oplossingen om bewoners te stimuleren gebruik te maken van de voorzieningen. We gaan voor een winkelgebied waar het plezierig is om naar toe te gaan (mooie, schone en groene openbare ruimte, terrassen en horeca). 23

Wat gaan we doen in 2019?

Doelstelling 1 Het winkelgebied wordt aantrekkeliker voor de bewoners van Bos en Lommer

Samen met de nieuwe eigenaar van het winkelgebied Bos en Lommerplein gaan we aan de slag om het gebied nieuw leven in te blazen. Daarbi kiken we naar de positie van de markt en zorgen we dat aanbod en vraag beter aansluiten bi de behoeften van zowel de oude als de nieuwe bewoners. Ook kiken we hoe de economische verbinding tussen Bos en Lommerweg en de, De Vlugtlaan versterkt kan worden.

1. Financiële ondersteuning winkelstraatmanagement voor Bos en Lommerplein en Bos en Lommerweg Afgelopen jaar zin de contacten met de ondernemersvereniging van het Bos en Lommerplein en de Bos en Lommerweg (BIZ) verbeterd. In de zomer van 2018 is een nieuw verenigingsbestuur voor Bos en Lommerplein aangetreden. De vereniging maakt op dit moment een evenementenplanning in overleg met de eigenaar. We bieden ondernemersverenigingen een fnanciële bidrage voor de inhuur van winkelstraatmanagement.

2. Financiële ondersteuning gebiedsgerichte initiatieven door de ondernemersverenigingen We moedigen ondernemers en winkeliers aan zich te verenigen en een bedriveninvesteringszone (BIZ) op te richten. De deelnemers van een BIZ zetten zich gezamenlik in voor de veiligheid en kwaliteitsverbetering van hun winkelgebied. Op dit moment is er alleen de ondernemersvereniging Bos en Lommerweg een BIZ.

3. Inzet Nederland Schoon op het plein Een schoon, heel en veilig Bos en Lommerplein krigt alle aandacht. Onze nieuwe afdeling Schoon in West (i.o. onder Stadswerken) bedenkt samen met Nederland Schoon acties voor een schoner plein. Samenwerking met ondernemers en marktondernemers staat daarbi centraal. Suggesties zin: campagnes tegen zwerfafval, onderzoek naar de logistiek rond afvalstromen, rechtstreekse voorlichting aan bedriven en aanstekelike acties voor een schoner plein.

4. Groen in winkelstraten Op initiatief van ondernemers en bewoners zin in veel winkelstraten groenbakken, bomen en ‘hanging baskets’ gekomen. Ook op de bruggen zin groenbakken en ‘hanging baskets’ aangebracht. Dit maakt de openbare ruimte aantrekkeliker. Een deel van dit groen wordt onderhouden door de initiatiefnemers zelf. Waar zelfbeheer niet toereikend is, besteden we het onderhoud uit.

Doelstelling 2 Winkeliers, ondernemers en bewoners werken samen aan een aantrekkelik schoon winkelgebied

Voor de ontwikkeling van het Bos en Lommerplein werken we samen met BIZ Bos en Lommerweg, ondernemers en bewoners om het winkelaanbod verder verbeteren. Ook willen we de kwaliteit en 24

het winkelaanbod van de Bos en Lommerweg tussen de ringspoorlin en de Willem de Zwigerlaan verbeteren. Met intensievere schoonmaak en handhaving gaan we vervuiling van het winkelgebied tegen. Daarbi stemmen ondernemers, straatreinigers, handhavers en afvalinzamelaars hun werkzaamheden beter op elkaar af. Buurtconciërges gaan dit coördineren. In samenwerking met de ondernemers behouden we het groen. We maken met iedereen die betrokken is een visie voor een aantrekkelik schoon winkelgebied.

Doelstelling 3 Meer bewoners maken gebruik van voorzieningen en activiteiten op het Bos en Lommerplein

Samen met de nieuwe eigenaar van het winkelgebied Bos en Lommerplein en de bewoners en ondernemers daar, gaan we aan de slag om het gebied nieuw leven in te blazen. We willen een aantrekkelik winkelcentrum voor de dagelikse boodschappen, maar ook met een aantrekkingskracht voor bewoners buiten Bos en Lommer.

1. Onderzoeken toekomstperspectief van markt In 2018 heeft de gemeenteraad De Marktvisie Amsterdam 2018-2026 vastgesteld. De visie wordt de komende tid verder uitgewerkt. Per markt wordt gekeken naar karakter en positionering: hoe kan de markt zich het beste ontwikkelen in relatie tot de andere markten in de omgeving. Voor de markt op het Bos en Lommerplein formuleren we in 2019 een visie en aanpak.

2. Organiseren buurtbieenkomsten, verbindingsprojecten en events Buurtbieenkomsten, verbindende projecten en events zorgen voor meer sfeer en binding op het Bos en Lommerplein. In de eerste helft van 2018 had Operatie Periscoop een werkplaats op Bos en Lommerplein 148. In afwachting van de planvorming van de eigenaar en de Amsterdamse marktvisie hebben zi vele bizondere activiteiten op het plein georganiseerd. Dit samen met markt, buurtbewoners en ondernemers. In 2019 organiseren de eigenaar en ondernemersvereniging verschillende events. Misschien kunnen we dit samen met bewoners aan- of invullen met activiteiten die focussen op de sociale binding met de buurt.

Doelstelling 4 Meer buurtbewoners aan het werk in hun eigen buurt

We zorgen voor bedrifsgebouwen voor kleinschalige (creatieve) ondernemers. Ook zoeken we naar nieuwe locaties en inventariseren alle bedrifs- en winkelruimten in Bos en Lommer die op dit moment niet in gebruik zin. Daarna gaan we in overleg met corporaties en eigenaren om deze ruimten te huur aan te bieden aan kleinschalige (maatschappelike) dienstverlening, consumentverzorgende dienstverlening en ondernemers in brede zin uit Bos en Lommer.

1. Stimuleren van creatieve ondernemers en startups In Bos en Lommer zin op dit moment kleinschalige bedrifs- en winkelruimten niet in gebruik. We treden in overleg met corporaties en eigenaren om deze ruimten tegen een acceptabele huur aan te bieden aan kleinschalige maatschappelike dienstverleners, consumentverzorgende dienstverleners en ondernemers uit Bos en Lommer. Prioriteit 6 Democratie en Participatie en wikaanpak

We geven bewoners grotere zeggenschap over hun buurt door te experimenteren met allerlei nieuwe vormen van digitale participatie. Ze worden betrokken bi de planvorming voor alle beleidsgebieden, en waar het kan ook bi de uitvoering. Het gaat niet alleen om het betrekken van meer bewoners maar ook van andere bewoners, zoals jongeren. Hiermee willen we dat bewoners en ondernemers “eigenaarschap” ervaren. Naast digitale participatie blift er ook aandacht voor offine participatie. 26

Wat gaan we doen in 2019?

Doelstelling 1 Meer bewoners hebben invloed op de plannen van de gemeente

We willen bewoners niet alleen laten meepraten maar ze ook de mogelikheid geven om zelf plannen te initiëren. De Via Stem van West kunnen bewoners plannen, stellingen en ideeën agenderen voor de Stadsdeelcommissie. Bi de herinrichting van straten en pleinen geven we bewoners veel ruimte om mee te denken en te beslissen. Dit kan de plannen van de gemeente versterken en effectiever maken.

1. De Stem van West Op dit digitaal platform kunnen bewoners voorstellen, stellingen en ideeën uploaden. Iedere maand bespreekt de stadsdeelcommissie een voorstel van de Stem van West. Het voorstel dat op een vaste peildatum de meeste stemmen heeft (minimaal honderd likes), wordt automatisch geagendeerd. De indiener van het voorstel wordt uitgenodigd om zin of haar plan toe te lichten. Leden van de commissie bespreken het voorstel met de indiener en adviseren het dageliks bestuur over een vervolgstap. Het dageliks bestuur besluit het voorstel wel of niet te realiseren en motiveert zin beslissing.

Doelstelling 2 Meer initiatieven van bewoners door inzet digitale tools

In het najaar van 2018 hebben we de online tool West Begroot gelanceerd. Bewoners kunnen plannen indienen, hebben stemrecht en budgetrecht. Net als bi de Stem van West kunnen bewoners dus plannen indienen maar West begroot gaat verder: bewoners kunnen met stemmen aangeven welke plannen budget moeten krigen. Het gebruik van deze tools dient laagdrempelig te zin. Daarnaast gaan we door met de buurtbudgetten voor kleine activiteiten en projecten in de buurt. Vertegenwoordigers van de buurt besluiten in de zogenaamde regiegroepen over de besteding.

1. West begroot, participatieve democratie Stadsdeel West maakt elk jaar gebiedsplannen, hierin staat waarin we dat jaar extra investeren. In 2019 geven we voorrang aan Groen en Openbare ruimte, Duurzaamheid en Diversiteit en Inclusiviteit. Het bestuur stelt € 300.000 (10%) van de gebiedsplangelden beschikbaar voor plannen van bewoners. In oktober 2018 zin maar liefst 216 plannen ingediend. Deze plannen verzamelden samen 21.635 stemmen. 167 plannen haalden de drempel van 50 positieve likes en gingen door naar de volgende ronde. Daarin zin ze getoetst op haalbaarheid en uitvoerbaarheid. Vervolgens heeft de stadsdeelcommissie in december 2018 de 30 beste plannen gekozen. In januari 2019 kunnen de bewoners van West hun voorkeur aangeven. De plannen met de meeste stemmen worden in 2019 uitgevoerd. Hoeveel plannen dit zin is afhankelik van de begrotingen: we voeren uit tot 300.000 euro. 27

Doelstelling 3 Meer sociale ondernemingen in de buurt

We streven naar een levendige, gemengde buurt met goede winkelstraten, passende horeca, kantoren, bedrifsverzamelgebouwen en broedplaatsen. Creatieve, sociale ondernemers en startups zien we graag komen naast de reguliere ondernemingen. We gaan door met Sociale Helden West. Dit programma ondersteunt wikondernemingen met een sociale impact in de buurt. De komende jaren richten we ons op het netwerk, wi willen een omgeving creëren waarin sociale helden elkaar helpen en inspireren.

1. Sociale Helden Sociale Helden zin bedriven, ondernemers of bewoners die zich inzetten voor West, of een product of dienst bieden waar de bewoners van West beter van worden. Deze initiatiefnemers streven naar fnanciële onafhankelikheid van de overheid. We geven een eenmalige subsidie (maximaal € 25.000), dit is bedoeld als steuntje in de rug bi het opstarten van de onderneming.

Doelstelling 4 Een effectievere aanpak van de maatschappelike problemen door versterking van de samenwerking tussen ambtenaren, ondernemers, professionals, vriwilligers en netwerken uit de buurt

Hoewel er een stigende lin is in Bos en Lommer valt een aantal mensen buiten de boot. Deze sociaal- maatschappelike problematiek kan het stadsdeel niet alleen kan oplossen. De hulp van bewoners, instellingen en andere partners is daarom belangrik. Het stadsdeel helpt sociale netwerken te versterken en we moedigen bewoners aan zich in te zetten voor de buurt.

1. Sociale netwerken We hebben periodiek overleg met de belangrikste sociale, maatschappelike en economische partners en stakeholders over kansen en mogelikheden voor samenwerking. 28

Hoofdstuk 7 Meerjarenperspectief

In dit hoofdstuk zetten wi de activiteiten met een meerjarenperspectief op een ritje. Het gaat om activiteiten waarvan wi het Dat zin activiteiten waarvan wi het zeer wenselik vinden dat ze verder worden uitgewerkt, en indien dat het geval is worden voortgezet in 2020.

Prioriteit 1 Gelike kansen voor een betere toekomst

1. Uitbreiden/verbreden van de huidige invulling jongerenwerk, niet alleen de meest problematische groep, maar met name ook meisjes en vrouwen. Aandacht voor inclusiviteit en emancipatie. We investeren onder meer in genderspecifeke activiteiten voor meiden. Denk aan inloopmiddagen gericht op moeders en dochters en meidenproblematiek. We organiseren conferenties voor professionals die werken met kwetsbare meiden om kennis en effectiviteit van de samenwerking te vergroten.

2. Aandacht voor eenzaamheid Taal is voor mensen een eerste vereiste om te kunnen deelnemen aan de samenleving en de afstand tot de arbeidsmarkt te verkleinen. In aanvulling op het stedelik aanbod biedt West laagdrempelige taal- en volwasseneducatie aan; Met onze gebiedsteams, welzinsaanbieders en activeringsmedewerkers helpen we bewoners op weg naar werk; Vrouwen in achtergestelde posities worden gekoppeld aan vrouwennetwerken en organisaties met een breed aanbod aan activiteiten; Voor bewoners die wat meer ondersteuning nodig hebben en met die extra zorg volwaardig en met een zinvolle dagbesteding kunnen meedoen aan de samenleving, zin er projecten die passen bi verschillende kwetsbare doelgroepen. Denk bivoorbeeld aan het Jan Maienbuurtproject op het vlak van werk en inkomen en tidelike banen; We zetten waar mogelik ervaringsdeskundigen in en ontwikkelen samen met de centrale stad banenplannen.

Prioriteit 2 Veilig en prettig samenleven

1. Met de Amsterdammers maken we de stad, met onze handhavers en camerabewaking bewaken we de stad Veilige wiken maken we met Amsterdammers, ondernemers en onze partners samen. Om de inzet op straat (van handhavers en toezichthouders) zinvol te benutten is het nodig om een ander sluitend te organiseren in de wiken, zeker ook het toezicht in de late/nachtelike uren. Ook de problematiek omtrent verwarde personen vergt inzet en belast de meldpunten. 29

2. Straatgerichte aanpak (voorkomen ondermining) De aanpak van het voorkomen van ondermining is nog in ontwikkeling, de samenwerking rondom dit thema is al steviger. Tegelikertid merken wi daarmee de toename van vragen aan het stadsdeel. Om adequate inzet te plegen is capaciteit, expertise en middelen nodig. Het verbreden en delen van de expertise in de stad op dit onderwerp kan een nuttige bidrage leveren.

3. Veiligheid/weerbaarheid vergroten (aanpak polarisatie en radicalisering) Weerbaarheid verdient maatwerk, maar veriest ook dat er veel wordt samengewerkt en geleerd. De aanpak van radicalisering en extremisme is volop in ontwikkeling, en moet portefeuille overstigend worden benaderd: denk aan tegengaan van discriminatie, verstevigen van opvoeding en kansen, versterken netwerken. Het vergroten van veiligheid in de buurten en van weerbaarheid tegen het Grote Geld bi jongeren is eveneens in ontwikkeling. We zien verharding en ook dat de probleemgroep steeds jonger wordt. We hebben rond deze complexe problematiek en fuïde netwerken al geleerd dat maatwerk ook hier noodzakelik is. Daarom is er ook voor dit onderwerp capaciteit en budget nodig.

4. Voorkomen aantrekkende werking criminaliteit onder jongeren (snel geld verdienen). Weerbaarheid jongeren vergroten. De structurele inzet van straatcoaches draagt in West, maar feitelik ook voor de hele stad, bi aan vroegsignalering en is daarom essentieel in het tegengaan van jeugdoverlast. Een deel van de inzet bestaat nu echter uit incidentele middelen en is nu minimaal, we dienen aandacht te hebben voor de continuïteit. Door maatwerk en individuele benadering is de groepsaanpak een belangrik instrument om jongeren uit criminaliteit te houden. Ook via samenwerking tussen professionals en vriwilligers (bivoorbeeld ouders) worden jongeren in hun ontwikkeling ondersteund en weerbaarder gemaakt.

5. Verbinden van verschillende groepen inwoners door cultuur Kunstinitiatieven om mensen dichter bi elkaar te brengen krigen onze warme steun. Wi zoeken daarbi samenwerking met stedelike initiatieven die in West plaatsvinden, zoals de Nacht van de Arabische Literatuur en Holland Festival. Concreet voorbeeld: In de starten we met een CommunityArt project waarbi oude bewoners uit de Spaarndammerbuurt aan nieuwe bewoners uit de Houthavens worden verbonden.

6. Investeren in de aanpak Vreedzaam bi scholen Via het programma Vreedzaam worden basisscholieren voorbereid om deel te nemen aan een democratische samenleving, waarbi men leert discussiëren, verschillen leert respecteren en conficten met bemiddeling en tolerantie te benaderen. Het gaat hierbi niet alleen om investeren op scholen maar juist ook breder: we zorgen dat alle partners in de buurt naast de school - zoals (voor en naschoolse) opvang, jongerenwerk, Ouder Kind Teams, VVE (voor- en vroegschoolse educatie) – met het programma aan de slag gaan met training en ondersteuning via deze Vreedzame aanpak.

7. Sport als instrument voor verbondenheid en emancipatie door inzet van West Beweegt Sport en beweging zorgen voor verbinding tussen alle bewoners, van jong tot oud. Voor jongeren specifek zin we met West Beweegt zichtbaar op scholen, speelpleinen en in buurten waar meer onderlinge verbinding nodig is. We geven jongeren een rol bi de organisatie van sportactiviteiten om beter aan te sluiten bi de wensen en behoeften en daarmee verhogen we de sportparticipatie voor jongeren en specifek ook de doelgroep tienermeiden. Via leerwerktrajecten bi West Beweegt, zoals de Jongeren Sport Coaches, helpen we jongeren die soms geen startkwalifcatie hebben aan een sportdiploma. 30

Prioriteit 3 Schoon, groen en duurzaam

1. Terugbrengen van de vereiste stedelike schoongraad in West. We willen samen met bewoners en ondernemers werken aan het terugdringen van afval op straat. Door gezamenlik oorzaken en oplossingsrichtingen in beeld te brengen komen we tot een maatwerkaanpak die ervoor zorgt dat stadsdeel West weer voldoet aan de stedelik vereiste schoongraad (score-B) in de Monitor Schoon.

2. Zomerse weekend ophaal Op zomerse dagen, zeker in het weekend, worden de parken heel intensief gebruikt. Dat levert extra veel vuil op. In 2018 is succesvol geëxperimenteerd met het extra legen van prullenbakken en afvalcontainers in het weekend. Deze aanpak willen we structureel maken.

3. Schoon houden markten en winkelgebieden Om de winkelgebieden schoner te krigen willen we extra inzet plegen in de vorm van uitbreiding van het toezicht met name op de markten, vaker reinigen op specifeke momenten en capaciteit om ondernemers aan te kunnen spreken op hun eigen verantwoordelikheid.

4. Communicatie over energietransitie om draagvlak te bouwen en enthousiasme te stimuleren Het creëren van maatschappelik draagvlak in West voor duurzame en groene initiatieven is een belangrike taak voor stadsdeel. We faciliteren en ondersteunen ondernemers en bewoners die hieraan bi dragen.

5. Bouwverkeer /stadslogistiek slimmer organiseren Vernieuwende innovaties stimuleren en in samenwerking met bewoners vormgeven (vb. Rainproof, versnellen autoluw maken en aanpak stadslogistiek)

6. Meer groene ontmoetingsplaatsen Door herinrichting van pleinen realiseren we aantrekkelike groene pleinen met voorzieningen voor verschillende doelgroepen. Zo zorgen we voor meer groen in de buurt, meer sociale cohesie en gaan we overlast tegen.

7. Voortzetting groengelden met structurele dekking We ondersteunen zelfbeheerinitiatieven rond groen in de buurt, zodat we verder werken aan een verduurzaming van het openbaar groen op ecologische basis in samenwerking met betrokken bewoners van het stadsdeel. 31

Prioriteit 4 Behoud fjne leefbare buurten, ontwikkelen in balans

1. Handhaving bi evenementen Westerpark, onderdeel van programma Westerpark in Balans Door uitbreiding van de capaciteit op parkregie en handhaving, maar ook door goed crowdmanagement proberen we de veiligheid rond evenementen te verhogen en de overlast te beperken.

2. Verbeteren openbare ruimte in de stad (meer ruimte voor fetsers en voetgangers, verbeteren luchtkwaliteit, autoluw) Voor een prettiger woon- en verblifsklimaat, een betere verkeersveiligheid en betere doorstroming van fetsers, voetgangers en OV zetten we de komende jaren in op het verbeteren van de openbare ruimte. Een voorbeeld is de herinrichting van de Kinkerstraat.

3. Aanpak fysieke barrières in de openbare ruimte die zorgen voor sociale barrières of gevoelens van onveiligheid

4. Aandacht voor fetsparkeren en handhaving fetsparkeren Steeds meer mensen maken gebruik van de fets. Door herinrichting, het slim organiseren van fetsparkeerplekken en handhaving krigen fetser én voetganger meer ruimte en gaan we overlast tegen.

5. Realiseren van tidelike extra aanmeerplekken voor woonboten tidens renovatie kades en muren. De instandhoudingsopgave van 450 km walkanten en 2100 bruggen in Amsterdam, is groter gebleken dan voorzien. Recent is geconstateerd dat vele houtfunderingen van kades sterk verzwakt zin (rotting) de komende 5 a 10 jaar veel herstelwerk nodig is. Ook wordt het remmingwerk voor het hoofdriool dat in het Jacob van Lennepkanaal ligt vernieuwd. Dat vergt wissellocaties voor woonboten en pleziervaartuigen.

6. Verbeteren van de bereikbaarheid in de stad (stadsbrede aanpak) In het kader van de verbetering en veiliger maken van de binnenstedelike bereikbaarheid willen we de fetsverbinding tussen het Vondelpark en het Westerpark tot een fetsstraat maken. Dat betekent dat op de lange termin de straat zal worden ingericht als fetsroute, maar waarop tevens auto’s zin toegestaan. Dit autogebruik wordt echter beperkt door het karakter en de inrichting van de fetsstraat.

7. Verbeteren OV-netwerk in Noord, Nieuw-West en West als gevolg van de verhoging van de parkeertarieven. 32

Prioriteit 5 Innovatie & economie

1. Verbinden van verschillende groepen inwoners door lokale economie/sturen op diversiteit in winkelaanbod en duurzame lokale economie De aanpak behoud winkeldiversiteit wordt in navolging van Centrum ook in West uitgerold. West steunt creatieve en innovatieve ondernemers die willen bidragen aan de circulaire economie.

Prioriteit 6 Democratie en participatie, gebiedsgerichte aanpak

1. Versterken eigenaarschap in de buurt door participatie, inwoners voelen zich verantwoordelik voor hun omgeving (samenkracht), inzet buurtbudgetten in buurtinitiatieven In 2019 wil West meer doen met ‘Groen en Openbare ruimte’, ‘Duurzaamheid’ en ‘Diversiteit en Inclusiviteit’. Omdat bewoners zelf vaak de beste ideeën hebben voor hun buurt, heeft het bestuur van West geld vri gemaakt voor bewoners: om zelf met plannen te komen die bidragen aan deze drie thema’s en om zelf te begroten. De creativiteit van bewoners en ondernemers om zich in te zetten voor West worden gestimuleerd.

2. Moderne en open overheid Interactie, informatie en digitalisering

3. Democratisering, Vernieuwende vormen van participatie stimuleren/faciliteren, alle inwoners meenemen in de ontwikkelingen. Co-creatie ruimte geven, als gemeente faciliteren Gemeentelike participatie meer richten op locatie-gebonden participatie, betrekken alle doelgroepen afhankelik van het gebied en/of onderwerp, verbinding tussen doelgroepen en ruimte voor bewoners voor het ‘hoe’. Slagvaardige samenwerking met inwoners.