Adroddiad Blynyddol Annual Report Cyngor Llyfrau Cymru Welsh Books Council 2 Adroddiad Blynyddol Annual Report Cyngor Llyfrau Cymru Welsh Books Council
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Cyngor Llyfrau Cymru Welsh Books Council Adroddiad Blynyddol Annual Report Cyngor Llyfrau Cymru Welsh Books Council 2 Adroddiad Blynyddol Annual Report Cyngor Llyfrau Cymru Welsh Books Council Swyddogaeth Purpose F Hybu diddordeb mewn llyfrau Cymraeg a llyfrau F To stimulate interest in books in Welsh and Welsh Saesneg o Gymru ynghyd â deunydd cyffelyb arall. books in English, together with other related material. F Hybu’r diwydiant cyhoeddi yng Nghymru F To promote the publishing industry in Wales and a chydgysylltu buddiannau awduron, to coordinate the interests of authors, publishers, cyhoeddwyr, llyfrwerthwyr a llyfrgelloedd. booksellers and libraries. F Cynorthwyo a chefnogi awduron trwy ddarparu F To assist and support authors by providing services gwasanaethau a thrwy ddyfarnu grantiau/comisiynau and by awarding grants/commissions which are a sianelir trwy gyhoeddwyr. channelled through publishers. F Dosbarthu grantiau i gynorthwyo cyhoeddi deunydd F To distribute grants to help publish quality material o ansawdd yn y Gymraeg a’r Saesneg gan sicrhau in both Welsh and English and to ensure that the bod y cynnyrch ar gael yn eang. output is widely available. Cyllid Funding F Oddi ar Ebrill 2002 ariennir y Cyngor Llyfrau’n F Since April 2002 the Welsh Books Council has been uniongyrchol gan Lywodraeth Cymru. funded directly by the Welsh Government. F Oddi ar Ebrill 2003 trosglwyddwyd cyfrifoldebau F From April 2003 the responsibilities of the Arts Cyngor Celfyddydau Cymru ym maes cyhoeddi i’r Council of Wales in the field of publishing were Cyngor Llyfrau. transferred to the Welsh Books Council. Adroddiad Blynyddol Annual Report 3 Y Cyngor a’i bwyllgorau The Council and its committees Rheolir y Cyngor Llyfrau gan Gyngor a Phwyllgor The Books Council is governed by a Council and Gwaith a benodir yn unol â’i Gyfansoddiad ac Executive Committee which are appointed under the sy’n cynnwys cynrychiolwyr o awdurdodau lleol terms of its Constitution, and comprise representatives Cymru, Llywodraeth Cymru a chroestoriad o of local authorities, the Welsh Government and a sefydliadau diwylliannol Cymru. [Am restr o’r cross-section of the cultural organisations of Wales. aelodau, gweler tt. 56–7.] Aelodau’r Pwyllgor Gwaith [For a list of members, see pp. 56–7.] Members of yw ymddiriedolwyr yr elusen. Un o is-bwyllgorau’r the Executive Committee serve as trustees of the Pwyllgor Gwaith yw’r Panel Enwebiadau sy’n charity. The Nominations Panel, a sub-committee penodi aelodau i’r panelau arbenigol sy’n adrodd of the Executive Committee, appoints members i’r Pwyllgor Gwaith. Swyddogaeth y Panel to specialist panels which report to the Executive Enwebiadau yw sicrhau bod y drefn o benodi Committee. The function of the Nominations Panel aelodau i’r panelau, trwy hysbysebu agored, yn is to ensure that the system of appointing members, deg a thryloyw, yn unol â threfn arfer gorau. through an open advertising process, is conducted with Y mae’r Cyngor Llyfrau’n paratoi Cynllun fairness and transparency, in line with best practice. Gweithredol blynyddol, a’r ddogfen hon sy’n The Books Council prepares an annual Operational cyfeirio gwaith y sefydliad. [Ceir copi o’r Plan, which directs the work of the organisation. ddogfen ar wefan y Cyngor: www.cllc.org.uk] [A copy can be found on the Council’s website: Y mae Llythyr Cylch Gwaith y Gweinidog dros www.wbc.org.uk] A Remit Letter from the Minister for Dreftadaeth yn amlinellu’r hyn y mae’n ofynnol Heritage outlines the Welsh Government’s requirements i’r sefydliad ei gyflawni yn ystod y flwyddyn. of the Council during the year. Cyfansoddiad Constitution Cyfansoddiad ysgrifenedig yw offeryn llywodraethu The governing instrument of the Welsh Books Council Cyngor Llyfrau Cymru. Sefydliad anghorfforedig is a written constitution. The Welsh Books Council annibynnol a sefydlwyd at ddibenion elusennol yn is an independent, unincorporated association unig yw’r Cyngor Llyfrau. established for charitable purposes only. CyngorLlyfrauCymru Welsh Books Council 4 Adroddiad Blynyddol Annual Report Adroddiad Blynyddol Annual Report 5 Cyflwyniad y Cadeirydd Chairman’s Introduction GELLID DWEUD bod Cymru newydd wedi’i geni yn THE YEAR 1961 could be said to have seen the birth y flwyddyn 1961. Yn y flwyddyn honno y pleidleisiodd of a new Wales. It was in that year the nation voted y genedl i ddiddymu’r Ddeddf Cau’r Tafarnau ar y for the repeal of the Sunday Closure Act: large areas Sul; trodd ardaloedd eang o Gymru, a fu unwaith yn of Wales turned from dry to wet on the Sabbath, ‘sych’ ar y Sul, yn ‘wlyb’ – newid sydd, o edrych yn ôl, a change that retrospectively seems to symbolise fel petai’n symbol o newid diwylliannol arwyddocaol. a deep shift in cultural orientation. That year, too, Y flwyddyn honno, hefyd, cymerwyd y cam dewr o saw the courageous launch of a visionary initiative lansio menter flaengar oedd ar y pryd wedi’i chyfyngu local to Cardiganshire but destined to mature into a i Geredigion, ond a ddatblygodd dros amser yn national institution: the Welsh Books Council. The sefydliad cenedlaethol; cyfeiriaf, wrth gwrs, at Gyngor story of its growth into its present bicultural and Llyfrau Cymru. Mae hanes twf graddol y Cyngor o’r multifaceted form represents a crucial chapter in the dyddiau cynnar hynny i’r hyn ydyw heddiw – corff sy’n development of contemporary Wales. It was made ymwneud ag agweddau amrywiol ar ddiwylliant Cymru possible by the invaluable contribution of several yn y Gymraeg a’r Saesneg – yn bennod hollbwysig yn generations of dedicated staff, it featured seminal natblygiad y Gymru gyfoes. Gwireddwyd y freuddwyd partnerships with writers, publishers, bookshops, gyda chymorth amhrisiadwy sawl cenhedlaeth o staff and all the other key agents of the book scene, ymroddedig, ffurfiwyd partneriaethau arloesol gydag and it involved several phases of indebtedness to awduron, cyhoeddwyr, llyfrwerthwyr, a holl elfennau important funding bodies – the local authorities, the allweddol eraill y fasnach lyfrau, ac aethpwyd trwy Welsh Arts Council, the Welsh Language Board, and wahanol gyfnodau o ddibynnu ar gefnogaeth ariannol finally the Welsh Government. Therefore, as part of nifer o gyrff pwysig – yr awdurdodau lleol, Cyngor its celebration of a half-century of proud existence, Celfyddydau Cymru, Bwrdd yr Iaith Gymraeg, ac yn the Welsh Books Council intends, this year, to olaf Lywodraeth Cymru. Felly, i ddathlu ei ddatblygiad commission a multi-authored volume that will dros hanner can mlynedd ei fodolaeth, mae Cyngor attempt, at least, to survey key stages in its history Llyfrau Cymru’n bwriadu comisiynu cyfrol a fydd yn and to indicate the complex scope of its current role. ceisio olrhain y camau allweddol yn ei hanes ac yn Over the last few years the Council’s efforts cwmpasu maes cymhleth ei swyddogaeth gyfredol. to keep abreast of the bewildering speed of new Yn ystod y blynyddoedd diwethaf bu cefnogaeth developments in the book industry have been ariannol hael a chyson Llywodraeth Cymru yn steadily and generously underpinned by the allweddol i ymdrechion y Cyngor Llyfrau i ymateb i substantial financial support provided by the 6 Adroddiad Blynyddol Annual Report Cyngor Llyfrau Cymru Cyngor Llyfrau Cymru Cyngor Llyfrau Cymru Welsh Books Council Welsh Books Council Welsh Books Council her gynyddol datblygiadau newydd syfrdanol yn y byd relevant arm of Welsh Government. This past year llyfrau. Yn ystod y flwyddyn ddiwethaf gwelwyd newid has seen a change of minister, but, thankfully, no o ran gweinidog yn y Llywodraeth ond, yn ffodus, ni significant change of policy, and our deep gratitude chafwyd newid arwyddocaol mewn polisi; wrth ddiolch to the outgoing minister, Alun Ffred Jones, for his yn ddiffuant i’r cyn-weinidog, Alun Ffred Jones, am ei rigorous but staunch support throughout his period in gefnogaeth gyson a chadarn trwy gydol ei gyfnod yn office is matched by our confidence that his successor, y swydd, teimlwn yn hyderus y bydd ei olynydd, Huw Huw Lewis, will show continuing confidence in the Lewis, yn dangos yr un hyder yng ngwaith y Cyngor. Council’s work. Our early meetings with him have Roedd ein cyfarfodydd cyntaf gydag ef yn rhai hynod been most cordial and fruitful. Since the last few years gyfeillgar a ffrwythlon. Gan fod y Cyngor Llyfrau, dros have seen the Council make ever more significant y blynyddoedd diwethaf, wedi gwneud cyfraniad pwysig contributions to the work of the education sector in i waith y sector addysg yng Nghymru – yn arbennig Wales – not least through its varied programme of trwy ei raglen amrywiol o weithgareddau i blant ac activities to promote and facilitate reading at both oedolion gyda’r nod o hybu a hyrwyddo darllen – cam school and adult levels – it seemed natural to invite naturiol, felly, oedd gwahodd Leighton Andrews, y Leighton Andrews, Minister for Education and Skills, Gweinidog Addysg a Sgiliau, i draddodi darlith Diwrnod to deliver this year’s World Book Day lecture, to what y Llyfr eleni, i gynulleidfa hynod werthfawrogol. proved to be an appreciative audience. Un o’r datblygiadau pwysicaf yn ystod y flwyddyn Among the most important new developments of oedd penodi nifer o olygyddion creadigol newydd yn the past year has been the successful ‘bedding in’ y prif weisg Cymraeg; y nod yn y tymor hir yw gwella of creative editors in the leading Welsh-language ansawdd llyfrau, a’u gwneud yn apelgar i farchnad publishing houses, with the long-term aim of producing ehangach. Bellach, mae angen cynllun cyffelyb i alluogi books both of enhanced quality and of greater market cyhoeddwyr Saesneg o Gymru i wynebu cystadleuaeth appeal. A matching initiative is now needed to enable frwd a phwysau cynyddol y farchnad fyd-eang y maent Wales’s English-language publishers to adjust to the yn rhan ohoni.