Iv. Ocena Stanu I Tendencji Przeobrażeń Środowiska Przyrodniczego
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Program Ochrony Środowiska ABRYS Technika Sp. z o.o. dla Powiatu Rawickiego IV. OCENA STANU I TENDENCJI PRZEOBRAŻEŃ ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 4.1. Zmiany w rzeźbie terenu i przypowierzchniowej warstwie skorupy ziemskiej Na omawianym terenie, do czynników wywołujących zmiany w rzeźbie terenu należy przede wszystkim eksploatacja kruszywa naturalnego i surowców ilastych ceramiki budowlanej. Specyfika wydobycia i gazu nie powoduje następstw w postaci znacznych zmian rzeźby terenu. Eksploatacja gazu ziemnego na terenie powiatu prowadzona jest z dwóch złóż (Pakosław i Załęcze). Wydobycie prowadzone w takim zakresie, ma jedynie oddziaływanie punktowe i podlega kontroli oraz monitoringowi zgodnie z przepisami prawa górniczego. 4.2. Stan i tendencje zmian czystości powietrza atmosferycznego Do zagrożeń jakie powoduje zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego należą między innymi: zmiany klimatyczne – wzrost stężeń CO2, CH4, N2O oraz freonów i halonów w górnej warstwie atmosfery, poprzez wzmocnienie efektu cieplarnianego prowadzi do częstszych powodzi, susz, huraganów oraz zmiany w tradycyjnych uprawach rolniczych; eutrofizacja – nadmiar ilości azotu, pochodzącego z NO2 i NH3 docierającego z powietrza do zbiorników wodnych prowadzi do zmian w ekosystemach. Powyższe zjawiska są następstwem wzrostu ilości substancji zanieczyszczających atmosferę. Zanieczyszczenia przemysłowe, powstają w wyniku: spalania paliw: pył, dwutlenek siarki (SO2), dwutlenek azotu (NO2), tlenek węgla (CO), dwutlenek węgla (CO2), procesów technologicznych: fluor (F), kwas siarkowy (H2SO4), tlenek cynku (ZnO), chlorowodór (HCl), fenol, krezol, kwas octowy (CH3COOH). IV. OCENA STANU I TENDENCJI PRZEOBRAŻEŃ ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 51 Program Ochrony Środowiska ABRYS Technika Sp. z o.o. dla Powiatu Rawickiego Emisja niska, przyczynia się do wzrostu stężeń w atmosferze: dwutlenku siarki (SO2), tlenku węgla (CO), tlenków azotu i niemetanowych lotnych związków organicznych. Emisja komunikacyjna, powoduje wzrost zanieczyszczeń gazowych oraz pyłowych, będących efektem: spalania paliw - zanieczyszczenia gazowe: tlenek węgla (CO), dwutlenek węgla (CO2), tlenki azotu i węglowodory, ścierania opon, hamulców, nawierzchni drogowych - zanieczyszczenia pyłowe: zawierające ołów, kadm, nikiel i miedź. Na terenie powiatu rawickiego głównymi źródłami zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego są przede wszystkim zanieczyszczenia komunikacyjne – liniowe, a w mniejszym stopniu przemysłowe i niskiej emisji. Większe emitory zanieczyszczeń powietrza występują w Rawiczu i Miejskiej Górce. Zestawienie ilości zakładów szczególnie uciążliwych dla środowiska pod względem emisji zanieczyszczeń do powietrza wg WIOŚ Poznań, na terenie powiatu przedstawiono w tabeli 24. Zakłady szczególnie uciążliwe dla czystości powietrza T a b e l a 24 Posiadające urządzenia do redukcji Liczba zakładów Powiat zanieczyszczeń ogółem pyłowych gazowych Rok 2001 2 2 - Rawicki Rok 2000 2 2 - Źródło: WIOŚ Poznań Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce 2000 r i 2001 r. Do ważniejszych źródeł emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych na terenie powiatu rawickiego należy również zaliczyć zakłady wymienione w tabeli 25. Zestawienie ważniejszych źródeł emisji zanieczyszczeń na terenie powiatu T a b e l a 25 Emisja w Mg/rok Urządzenia Miejscowość Zakład redukujące pyły gazy zanieczyszczenia 1 2 3 4 5 Zakład Przetwórstwa Białykał 5,70 15,20 bd Mięsnego H Majerowicz Piekarnia i Ciastkarnia GS Jutrosin do 10 bd „Samopomoc Chłopska” Pakosław GS „Samopomoc Chłopska” 0,64 148,401) bd 1 2 3 4 5 IV. OCENA STANU I TENDENCJI PRZEOBRAŻEŃ ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 52 Program Ochrony Środowiska ABRYS Technika Sp. z o.o. dla Powiatu Rawickiego Gospodarstwo Pomocnicze – Masłowo Zakł. Prod. Przy Zakładzie do 10 odpylające karnym w Rawiczu Wielkopolskie tartaki „Witar” – Rawicz 0,09 1,90 bd Tartak Rawicz Rawicz Okręgowa Spółdz. Mleczarska 0,57 894,802) bd Rawibox S.A. ul Królowej Rawicz 10,70 2514,603) odpylające Jadwigi Rawicz Powszechna Spółdzielnia Spożywcza „Społem - Bratnia do 10 bd Pomoc” - piekarnia Miejska Cukrownia „Miejska Górka” 311,23 599,544) odpylające Górka S.A. Miejska Piekarnia do 15 bd Górka Słupia P.P.H. Ubój i przetwórstwo 9,3 27,20 bd Kapitulna indyka 1) – w tym emisja CO2 140,7 Mg/rok; 2) – w tym emisja CO2 522,2 Mg/rok; 3) - w tym emisja CO2 2461,2 Mg/rok; 4) - w tym emisja CO2 33,4 Mg/rok; Źródło danych: Komentarz do map sozologicznych, arkusze M-33-22-B, M-33-23-A. Dane dotyczące ilości emisji i redukcji zanieczyszczeń powietrza, pochodzących z zakładów szczególnie uciążliwych na terenie powiatu rawickiego w latach 1999, 2000 i 2001 r, przedstawiono w tabeli 26. Emisja i redukcja z zakładów szczególnie uciążliwych T a b e l a 26 Zatrzymane w gazowe urządzeniach oczyszczających w % zanieczyszczeń wytworzonych Powiat Pyłowe suma bez dwutlene tlenki CO2 k siarki azotu pyłowe gazowe w Mg/rok Rok 1999 157 316 114 49 80,1 bd Rok 2000 Rawicki 60 341 135 51 80,1 bd Rok 2001 39 209 104 28 80,2 bd Źródło: WIOŚ Poznań W roku 2001 WIOŚ Poznań przeprowadził na terenie powiatu kontrolę w ośmiu zakładach przemysłowych. W wyniku kontroli trzem zakładom wydano decyzję o karze godzinowej za przekroczenie wielkości dopuszczalnych ustalonych w decyzjach Starosty Rawickiego, były to: - Ital Pol Pierwszy Czeski Browar w Polsce w Bojanowie (za przekroczenie CO z kotłowni węglowej); IV. OCENA STANU I TENDENCJI PRZEOBRAŻEŃ ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 53 Program Ochrony Środowiska ABRYS Technika Sp. z o.o. dla Powiatu Rawickiego - RAWBUD Rawicz Sp. z o. o. (za przekroczenie wielkości dopuszczalnych z procesów malowania); - Stolarska Spółdzielnia Pracy Jedność Robotnicza w Rawiczu (za przekroczenie wielkości dopuszczalnych z procesów lakierowania). Na uwagę zasługują zmiany modernizacyjne przeprowadzone w Cukrowni Miejska Górka S.A. W ich następstwie zmniejszono zapotrzebowanie na parę technologiczną (zużycie pary na tonę buraków poniżej 30 %). Spadek zużycia pary spowodował spadek zużycia węgla, a co za tym idzie zmniejszenie emisji zanieczyszczeń w przeliczeniu na tonę wyprodukowanego cukru. Koncentracja źródeł zanieczyszczeń w Rawiczu i Miejskiej Górce powoduje także zanieczyszczenie w niewielkim stopniu okolicznych terenów. Stopień zanieczyszczenia w dużej mierze zależy od siły i kierunku (zasięg przenoszonych zanieczyszczeń) oraz częstotliwości wiatrów (ilość przenoszonych zanieczyszczeń). Wyniki badań imisji wybranych zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego w mieście Rawiczu, prowadzone w latach 2000 i 2001 r, przedstawiono w tabelach 27, 28, 29. Badano stężenie następujących wskaźników: dwutlenku azotu, dwutlenku siarki, pyłu zawieszonego. Wyniki badań imisji dwutlenku azotu T a b e l a 27 Dwutlenek azotu Stężenie Stężenie Miejscowość średnioroczne Stężenie maksymalne średniodobowe μg/m3 Rok 2000 20,8 65,1 71,0 Rawicz Rok 2001 11,9 34,2 37,0 Źródło: Starostwo Powiatowe w Rawiczu Wyniki badań imisji dwutlenku siarki T a b e l a 28 Dwutlenek siarki Stężenie Stężenie Miejscowość średnioroczne Stężenie maksymalne średniodobowe μg/m3 Rok 2000 2,7 10,4 17,0 Rawicz Rok 2001 3,0 19,5 21,0 Źródło: Starostwo Powiatowe w Rawiczu Wyniki badań imisji pyłu zawieszonego T a b e l a 29 IV. OCENA STANU I TENDENCJI PRZEOBRAŻEŃ ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 54 Program Ochrony Środowiska ABRYS Technika Sp. z o.o. dla Powiatu Rawickiego Pył zawieszony Stężenie Stężenie Miejscowość średnioroczne Stężenie maksymalne średniodobowe μg/m3 Rok 2000 13,9 61,4 65,0 Rawicz Rok 2001 15,5 68,6 72,0 Źródło: Starostwo Powiatowe w Rawiczu Jak wynika z danych zamieszczonych w powyższych tabelach w roku 2001 nastąpiło zmniejszenie imisji dwutlenku azotu o około 50 %, dotyczy to zarówno stężeń średniodobowych, średniorocznych jak i maksymalnych. Wzrosła natomiast imisja dwutlenku siarki i pyłu zawieszonego. Dla obu wskaźników najbardziej zwiększyło się stężenie średniodobowe, dla SO2 wzrosło o 87 %, a dla pyłu zawieszonego o 11,7 %. Poza możliwymi do kontroli emitentami (dużymi zakładami produkcyjnymi) zanieczyszczeń, na terenie powiatu również istotnymi źródłami zanieczyszczeń są tzw. źródła niskiej emisji. Do źródeł niskiej emisji należy zaliczyć przede wszystkim indywidualne posesje, w których występuje opalanie węglowe, a także mniejsze zakłady produkcyjne, punkty usługowe i handlowe. Wyniki badań sezonowych stężeń zanieczyszczeń powietrza na stanowisku pomiarowym w Rawiczu zamieszczono w tabeli 30. Sezonowe stężenia zanieczyszczeń powietrza w latach 1999 i 2000 w Rawiczu T a b e l a 30 Stężenie średniookresowe [μg/m3] Miejscowość Okres pył zawieszony dwutlenek siarki dwutlenek azotu Rok 1999 grzewczy 22,7 8,0 22,7 letni 3,6 2,7 18,9 Rawicz Rok 2000 grzewczy 25,4 5,6 23,8 letni 5,3 0,9 18,0 Źródło: WIOŚ Poznań, Raport o stanie środowiska w 1999 i 2000 r Zestawienie wyników badań za lata 1999 i 2000 obrazuje zmianę stężeń poszczególnych wskaźników na przestrzeni roku. W roku 2000 wzrosło stężenie pyłu zawieszonego (zarówno w sezonie grzewczym jak i letnim) oraz dwutlenku azotu (tylko w sezonie grzewczym). Zmniejszyło się natomiast stężenie dwutlenku siarki (zarówno w sezonie grzewczym jak i letnim) oraz dwutlenku azotu ale tylko w sezonie letnim. IV. OCENA STANU I TENDENCJI PRZEOBRAŻEŃ ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 55 Program Ochrony Środowiska ABRYS Technika Sp. z o.o. dla Powiatu Rawickiego Porównując stężenia zanieczyszczeń w poszczególnych okresach (grzewczym i letnim), widoczny jest wyraźny wzrost ilości zanieczyszczeń w sezonie grzewczym i to zarówno w roku 1999 jak i 2000. Zależność ta świadczy o znacznym udziale emisji niskiej w zanieczyszczeniu powietrza