De Zelfzwichter • Voorjaar 2021
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
de Zelf Nummer 2021-01 zwichter De Malle Molenmeiden van Hollands Welvaart pagina 3 Henk Berends en De Eendracht pagina 7 Molenaar in coronatijd pagina 11 Molens in kinderboeken pagina 19 de Zelfzwichter • voorjaar 2021 COLOFON Inhoud de Zelfzwichter Jaargang 25, nummer 1, mei 2021 3 De ‘Malle Molenmeiden’ van Hollands Welvaart ISSN 1877-7732 Losse nummers: € 4,- plus porto 7 De Eendracht: multimediaal in beeld! De Zelfzwichter verschijnt in 2021 in de 11 Molenaar in coronatijd maanden mei, september en december. Donateurs van de Stichting Het 14 Ander molennieuws Groninger Molenhuis ontvangen het blad automatisch. 15 Molenonderhoud DONATIES Minimaal 20 euro per jaar 19 Mooie molenvondsten in het KinderBoekenHuis Het Groninger Molenhuis 23 Uit de Groninger molenwereld Lopende Diep 8, 9712 NW Groningen • Gilde van Vrijwillige Molenaars, afdeling Groningen (050) 313 00 52 • Molenstichting Midden- en Oost-Groningen www.erfgoedpartners.nl Rekeningnummer: NL32 TRIO 0784 Het Groninger Molenarchief is ondergebracht bij Erfgoedpartners 8534 28 Lopende Diep 8, 9712 NW Groningen (050) 313 00 52 REDACTIE Op de website www.groningermolens.nl vindt u een overzicht van Roeli Broekhuis, Ids van der Honing, bestaande en verdwenen molens, met een algemeen verhaal per molen Jan Kugel, Bert Steenhuizen, en afbeeldingen en archiefstukken. Margreet Versteeg eindredacteur: Thea Pol Zelfzwichter [email protected] Een wieksysteem met kleppen die automatisch openen en sluiten afhankelijk van de wisselende windkracht. Eén van de verbeteringen ten Aan dit nummer werkten mee: opzichte van de oudhollandse zeilwieken. Herman Bink, Albert Buursma, Johan van Dijk, Anja Sinnige De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden artikelen in te korten en/of aan te passen. Overname van artikelen is eerst na overleg met de uitgever toegestaan. Artikelen kunnen worden aangeboden maar zullen alleen geplaatst worden na beraad door de redactie. Vormgevingsconcep en lay-out: Gerard de Vries Drukwerk: Scholma Print & Media Sluitingsdatum: 28 juli 2021 kopij 2021/2 2 de Zelfzwichter • voorjaar 2021 De ‘Malle Molenmeiden’ van Hollands Welvaart: “Ontmoeting staat centraal” Tekst: Albert Buursma / Beeld: Anjo de Haan Dinsdag 30 maart 2021: een mooie voorjaarsdag, ideaal voor een fietstocht Groningen- Mensingeweer voor een interview met Miranda Narold van de ‘Malle Molenmeiden’ van Molenstichting Hollands Welvaart in Mensingeweer. Bij aankomst staat het terras deels buiten in ‘coronaproof’-opstelling. Je ontkomt er niet aan. Ter verwelkoming en voor de fotoshoot zijn twee andere bestuursleden aanwezig: Jolanda Bos en Gerda Bosscher. 3 de Zelfzwichter • voorjaar 2021 Het bestuur bestaat sinds de oprichting alleen uit bleven en met passende vormen. Zo is de toilet- dames. De mannen doen mee als ‘k(l)usteam’ al ruimte rond. Alles is demontabel, want het is een met ruim 25 vrijwilligers, inbegrepen zes mole- Rijksmonument. naars, onder wie David en Johan die deze middag We wilden ook iets vertellen. Daarom hebben we de molen laten draaien en ondertussen bezig zijn de cursus Molengids gevolgd. We werden hele- met de voorjaarsschoonmaak. maal ‘molengek’. Zo verzamelen we kunstwerken Miranda heeft een molenaarsopleiding gedaan, met molens erop en verder van alles wat met speciaal voor De David, de kleine molens te maken heeft, zoals de houtzaagmolen in Openluchtmu- geschiedenis. We hebben een seum Het Hoogeland in replica van een Romeinse Warffum, de enige resteren- molensteen en van een de met een houten handmolen, de ‘kweern’. lintzaagconstructie. Toen we ontdekten dat er een molen op de Theeschenkerij Antillen was gebouwd, Hoe is het allemaal bezochten we die. Het ontstaan? Miranda: was inmiddels een “Het is begonnen met nachtclub geworden, een stel vrouwen. We haha. wilden in Mensinge- We laten de werking weer graag een koffie- van de molen en het en theeschenkerij. malen van graan zien met Eerst hadden we een oude een opengewerkt molenmo- garage op het oog. Toen op del. In de molen hangen overal een gegeven moment gemeente naamkaartjes bij verschillende De Marne aan DBM (Dorpsbelangen onderdelen. Bob Poppen heeft minstens Mensingeweer) vroeg of er dorpsbewoners met tweeduizend benamingen verzameld, die hebben een idee voor de molen waren, zijn we de thee- we hier niet allemaal, hoor! schenkerij begonnen. We zitten nu in het vijftien- Op de zolder kunnen exposities worden gehou- de seizoen en daaraan ging vijf jaar voorbereiding den. Daarvoor worden kunstenaars uit de streek vooraf. Eerst was het van belang de mening van benaderd. We begonnen in Mensingeweer, daarna dorpsgenoten en van instanties, zoals Monumen- gingen we ‘breder’. Later hadden we ook buiten- tenzorg en Heemschut, te peilen. Daarna volgden landse kunstenaars, zoals een Tsjech die hier een subsidieaanvragen; we kregen onder andere tijdlang verbleef.” Europees Leader-geld. Bij de openingstijden kozen we zon- en feestda- Bezoekers gen omdat korenmolen De Lelie in het nabijgele- Over de vele molenbezoekers vertelt Miranda: “Dat gen dorp Eenrum zaterdags open is. De molen zijn vooral wandelaars, fietsers en vaarrecreanten, was al vroeg een trouwlocatie. Dat was gemakke- naast molenliefhebbers. We zitten in de eerste of lijk te regelen, omdat de molen nog gemeente-ei- laatste etappe van het Pieterpad. Wandelaars gendom was.” kunnen zo vanaf de stelling mooi de route overzien. Er komen vele nationaliteiten: Duitsers, Inrichting Spanjaarden en Engelsen, maar ook Tsjechen en Er moest heel wat gebeuren, want er was niks: Japanners. We leren nu gebarentaal.”(Miranda waterleiding noch riolering. Miranda: “We wilden demonstreert de gebaren voor ‘warme chocolade- de molen zo inrichten dat de onderdelen zichtbaar melk met slagroom’ en cappuccino). 4 de Zelfzwichter • voorjaar 2021 Samen met een molenaar is een Verder is de molen eenmaal in digitale luistertocht ontwikkeld, de vier jaar verzorgings- en Eigen activiteiten die buiten begint en verder door stempelpost bij de 'Noorder- Miranda: “Tweemaal per jaar de hele molen gaat. Moleninfor- rondtocht'.‘Tocht om de Noord’ hebben we spectaculaire, matie in het Engels en Spaans, had eens het thema 'zintuigen'. ludieke openingsacts en livemu- gemaakt door vrijwilligers, komt Van het Hoogholtje over de ziek, zoals het jaarlijks muziek- ook op de website, evenals een vaart hadden we een ‘zintuig- festival ‘Mens-swing-es-weer’. 360-gradenfilm van alle verdie- tunnel’ gemaakt met geluiden De muziek moet swingend zijn, pingen, gemaakt door een en lichtflitsen. Met slierten aan de bandjes liefst uit de omge- fotografe die voor Google werkt. het tunneldak, ‘gel-dingen’ op ving. Eerst waren er met het brugleuningen en oneffenheden Dorpshuis en ‘Laif en Nuver’ drie Deelname aan evenementen op het brugdek. In de molen locaties, waarbij groepen Het team van Hollands Welvaart stonden ‘voeldozen’ met wisselden van plek. Na de doet mee aan veel evenemen- graanproducten. verhuizing van ‘Laif en Nuver’ ten. Miranda somt op: “Bijvoor- Er is een locatie voor ‘Geo werd het één locatie: naast de beeld ‘Hogeland op de kaart’ en caching’ waarvan ik de precieze kerk. We hadden een thema ‘Pronkjewailpad’. Voor wande- plek maar niet zal verklappen. ‘Dichter bij de molen’, met laars is jouw ‘pronkjewail’ een We nemen deel aan Nationale- speciaal gemaakte gedichten, of lokkertje. Je hoopt dat ze nog en Groninger Molendagen, ‘Dag een wedstrijd ‘maak je mooiste eens terugkomen. Wanneer ze van de Wind’ en Open Monu- molen’. En een molenopera graan malen met de kweern, een mentendag. We zijn opgenomen waaraan vijftig mensen mee- handmolen, krijgen ze een in het Wad- en wierdenpad en werkten en kinderopera De ‘pronkjewailtje’: een boekenleg- zijn ANWB bandenplak- en Molenmuis. Die hadden we ger of een molenchocolaatje. oplaadpunt voor e-bikes.” gezien bij de Deventer molen. de Zelfzwichter • voorjaar 2021 Hier hebben we die georganiseerd met de Eenru- die chocolademolentjes bij een bestelling van ons mer fanfare. op voorraad heeft. Bij het thema ‘Spoken en griezelen’, maakten we En dan is er nog een arrangement met ‘Marenland’ met dorpsgenoten en muzikanten het stuk ‘De in Winsum met daar kanoverhuur en hier koffie meester van de zwarte molen’ met verteller Erik met gebak. In onze streekproductenkast verkopen van Dort, compleet met rookeffecten. Voor iedere we onder andere speltmeel van de Feerwerder akte moest het publiek in het donker naar een molen Joeswert.” andere zolder. En van jubilea maken we ook een feestje.” Nu en straks Momenteel gelden nog beperkingen vanwege de Arrangementen coronapandemie. De ‘Malle Molenmeiden’ kijken Daarnaast zijn er speciale arrangementen, zoals uit naar de heropening van het terras. Miranda: ‘Appeldag’ tijdens Monumentendag met de Enne “Dan zie je weer blije gezichten. Wandelen is nu Jansheerd te Maarhuizen. Miranda: “Mensen een echte hype, pauzeren met lekkere koffie geeft kunnen daar appels plukken, zelf appelsap maken nog blijere gezichten.” Nu is de molen open voor of proeven. In de molen kunnen ze meel kopen ‘coffee to go’. Dat ging niet zomaar: “Het toilet is te met daarbij een appeltaartrecept, of direct proe- dicht bij uitgiftepost. We hebben nu een andere ven. We verzorgen groepslunches, verjaardagen opstelling met spatschermen. Ook in coronatijd en buffetten op afspraak. probeer je mensen te enthousiasmeren. We geven We hebben een dealtje met bakker Peters in Leens, een flyer en hopen op een weerzien in beter die grote speltkoeken bakt. Voor ons maakt hij tijden.” ‘halfjes’. Een ander dealtje is met een groothandel, “De komende maanden gaan