Archive of SID

نشریه میکربیولوژی دامپزشکی/ دوره پانزدهم، شماره دوم، 8931، پیاپی 93: 883-821

گزارش انگلهای داخلی و خارجی پرنده ابیا اوراسیایی (Scolopax rusticola) در شمال ایران

محمد اسدی ایرایی1، محمدرضا یوسفی*2، شهاب رمضانپور3، محمدجواد مشایخ نیا4، محمدرضا رودکی4، محمدمهدی یزدانیرستم4 1 دامپزشک عمومی، عضو باشگاه پژوهشگران و نخبگان جوان 2 دانشیار انگلشناسی دامپزشکی، دانشکده دامپزشکی واحد بابل دانشگاه آزاد اسالمی، بابل،ایران 3 دانشجوی دکتری پاتولوژی تخصصی دامپزشکی، دانشگاه تهران 4 دانشجوی مقطع دکتری دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسالمی بابل، عضو باشگاه پژوهشگران و نخبگان جوان تاریخ دریافت: 23/11/1331 تاریخ پذیرش: 1338/11/11 خالصه: ابیاها به عنوان یک گروه از هشت گونهی زندهی مرغ های پا دراز در جنس اسکولوپکس )Scolopax( در نظر گرفته میشوند که در جنگل- های مخلوط یا برگ ریز زندگی و معموال به صورت منفرد مهاجرت میکنند و همچنین یکی از پرندگانی است که دارای آلودگی های انگلی است. در این پژوهش از مجموع 18 پرنده ابیا اوراسیایی )S. rusticola( )11 نر و 1 ماده( که توسط مأموران محیط زیست مازندران از شکارچیان غیر مجاز ضبط شد، به منظور مطالعهی انگلهای خارجی و داخلی مورد بررسی قرار گرفتند که در نتایج، میزان عفونت کلی انگلی در پرندههای مورد مطالعه 111 % و انگلهای خارجی و داخلی پرندگان شامل دو گونه سستود ).Hymenolepis spp و Davinia proglottina(، یک گونه ترماتد )Echinoparyphium(، یک گونه جرب )Megninia cubitalis( و دو گونه شپش )Philopterus و Lipeurus( است. عالوه بر این، شایع ترین آلودگی با 22/12 درصد انگل )M. cubitalis( بوده است. یافتهها و مقایسهی آنها با مطالعههای دیگر نشان می دهند که ابیای اوراسیایی با توجه اهمیت مهاجرت، نقش مهمی در انتقال انگلها داشته و نیاز به تحقیقهای بیشتر در مورد این پرنده و سایر پرندگان مهاجر در ایران احساس میشود و همچنین این مطالعه نخستین گزارش انگلهای مذکور در پرنده ابیا اوراسایی از ایران است.

کلمات کلیدی: ابیا، اوراسیا، انگل، ایران نویسنده مسئول: محمد رضا یوسفی آدرس: گروه انگل شناسی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسالمی واحد بابل- ایران. تلفن: 13111148131 پست الکترونیک: [email protected]

www.SID.ir

821. نشریه میکروبیولوژی دامپزشکی/ پانزدهم، شماره دوم، 8931، پیاپی Archive of SID 93

مقدمه مواد و روش ابیاها به عنوان یک گروه از هشت گونهی زندهی مرغ در طی ماههای آبان تا بهمن سال 1331، 18 بهله ابیای های پا دراز در جنس اسکولوپکس )Scolopax( در اوراسیایی از شکارچیان غیرمجاز توسط ماموران محیط نظر گرفته میشوند)10(. امروزه گونه هایی که از این زیست مازندران توقیف گردید که در میان این پرنده ها باقی مانده اند شامل ابیای اوراسیایی پرندگان، 11 بهله نر و 1 بهله ماده وجود داشته است. )Eurasian (، ابیای بوکیدنون ) Bukidnon تمامی نمونهها جهت انجام آزمایشهای انگلی به woodcock(، ابیای امامی )Amami woodcock(، آزمایشگاه تشخیص طبی دانشکده دامپزشکی دانشگاه ابیای گینهی نو )New Guinea woodcock(، ابیا آزاد اسالمی واحد بابل ارسال گردید. برای جداسازی جاوان )Javan woodcock(، ابیا سوالوسی ) Sulawesi انگلهای خارجی از بدن و بالهای پرنده به وسیلهی woodcock(، ابیای ملوکن )Moluccan woodcock( نیدل، از دستگاه استریومیکروسکوپ استفاده و هر و ابیای آمریکایی )American woodcock( است)5(. نمونه با یک قطره الکتوفنول به مدت 12 ساعت تا 1 ابیا اوراسیایی به یک زیستگاه تولید مثل وسیع شامل هفته واضح گردید. به منظور یافتن انگلهای داخلی، بخش های تفکیک نشدهی درختان پهن برگ برگریز سراسر دستگاه گوارش شامل معده، رودهی کوچک و یا پهن برگ مخلوط و درختان (Coniferous) با بوته رودهی بزرگ به صورت طولی برش داده شده و برای های متراکم زیرین آن نیازمند است. این پرندهدارای جمع شدن تمام محتویات، چندین بار مورد آبکشی قرار دامنهی پراکندگی وسیع در حدود11 میلیون کیلومتر گرفتند. محتوای هر عضو به صورت جداگانه با Mesh مربعی بوده و جمعیت آن نیز به 11 میلیون میرسد. 70 بررسی و سپس قسمتهای باقی مانده برای ابیاها معموال به صورت منفرد مهاجرت میکنند تحقیقات بیشتر به ظرفهای پتریدیش منتقل گردیدند. درحالیکه شرایط جغرافیایی و آب و هوایی می توانند ترماتدها و سستودهای استخراج شده پس از فیکس آنها را مجبور به جمع شدن یا باهم بودن کند)5(. شدن و نگهداری در اتانول 11%، رنگآمیزی با فصل مهاجرت ابیا اوراسیایی در ایران، غالبا از آبان تا روشهای اسید کارمین و فرآیندهای آبگیری و بهمن است. هر ساله تعداد زیادی از پرندگان مهاجر شفافسازی، در چسب کانادا بالزام فیکس گردیدند. دریایی از نیمکرهی شمالی به استان مازندران در شمال همچنین شناسایی کرمها با استفاده از کلیدهای ایران مهاجرت میکنند. استانهای شمالی ایران به عنوان سیستماتیک موجود، انجام گرفت. اقامتگاههای زمستانی مناسب برای پرندگان دریایی نتایج مهاجر و همچنین مقیم شمرده میشوند. با این حال میزان عفونت کلی انگلی در نمونههای مورد مطالعه توجه کافی بر شیوع و شدت آلودگی انگلی ابیای 111 درصد )18 قطعه( بوده است که 11/11 درصد )11 - اوراسیایی صورت نگرفته است. از این رو هدف این قطعه( آن را نرها و 83/38 درصد )1 قطعه( آن را ماده مطالعه، تعیین آلودگیهای انگلی داخلی و خارجی ها تشکیل دادند. انگلهای داخلی و خارجی ابیا پرنده ابیا در استان مازندران می باشد. اوراسیایی بررسی شده شامل دو گونه سستود ).Hymenolepisspp و Davinia proglottina(

www.SID.ir

گزارش انگلهای داخلی و خارجی پرنده ابیا SID اوراسیایی Archive828 ... of

)تصاویر 2 و 1(، یک گونه جرب ) Megninia پرنده به میزان 22/12 درصد بوده است و پس از آن cubitalis( )تصویر 3(، یک گونه ترماتد )Hymenolepis. spp( و )D. proglotina( با درگیری )Echinoparyphium( )تصویر 4( و دو گونه شپش 11 قطعه به میزان 11/11 درصد قرار داشتند )جدول )Philopterus و Lipeurus( بوده اند. عالوه بر این، شماره 1(. شایع ترین انگل )M. cubitalis( با درگیری 13 قطعه

جدول 1. میزان و محل مشاهده انگلهای داخلی و خارجی استخراج شده از ابیای اوراسیایی

نوع انگل نام انگل محل مشاهده درصد عفونت)تعداد( درصد ماده)تعداد( درصد نر )تعداد(

سستود .Hymenolepis spp روده باریک 21/18 )5( 28/51 )2( 21/21 )3(

سستود D. proglottina روده باریک 33/33 )1( 28/51 )2( 31/31 )4(

ترماتد Echinoparyphium روده باریک 5/55 )1( 1 )1( 3/13 )1(

جرب Megninia cubitalis بدن و پرها 12/22 )13( 11/42 )5( 12/12 )8(

شپش Philopterus بدن و پرها 5/55 )1( 1 )1( 3/13 )1(

Lipeurus شپش بدن و پرها 5/55 )1( 14/28 )1( 1 )1(

Hymenolepis spp _ تصویر 1_ سستود D. Proglottina تصویر 2 سستود

www.SID.ir

822. نشریه میکروبیولوژی دامپزشکی/ پانزدهم، شماره دوم، 8931، پیاپی Archive of SID 93

تصویر 3_ جرب Megninia cubitalis تصویر 4_ ترماتد Echinostoma

بحث در این انگل بسیار آسان میباشد. حقایق فوق حاکی از پرندگان مهاجر با توجه به عبور از سرزمینهای مختلف این است که آلودگی به انگلهای داخلی و خارجی با جغرافیای متفاوت، نقش عمدهای در انتقال انگلهای مختلف میتواند بهای مخفی مهاجرت باشد)11(. داخلی و خارجی داشته و به عنوان یک میزبان نهایی و در این بررسی، طبق جدول شماره 1، میزان کل

ناقل اصلی به حساب میآیند. در واقع، با توجه به این آلودگی 111 درصد بوده که 11/11 درصد آن را نرها حقیقت که مهاجرت فعالیتی انرژی گیر بوده و با و 83/38 درصد آن را ماده ها تشکیل میدهند. در کاهش سطح ایمنی همراه است، پرندگان مهاجر نسبت مطالعهای مشابه که بر روی انگلهای گوارشی در

به مقیمها حساستر میباشند. به عنوان نمونه میتوان به خوتکای بال سبز (Anas crecca) به عنوان پرندهای

مطالعهی شریفی دروازه و همکاران در سال 1335 اشاره مهاجر در شمال ایران صورت گرفت، میزان آلودگی

کرد که در آن بر روی هفت بهله باکالن که به علت سستودی در آن 5/22 درصد در نرها و 35/31 درصد استرس مهاجرت و همچنین عوارض ناشی از تجمع در مادهها گزارش شده است که نزدیک به میزان (Contracaecum تعداد زیادی از نماتد کنتراسکوم ) در آلودگی رخ داده در این تحقیق بوده است در صورتی دستگاه گوارش آنها در اطراف تاالب میقان تلف شده که میزان آلودگی ترماتدی روده کوچک، 5/41 درصد بودند، مطالعه انجام گردیده است)1(. با اشاره به در نرها و 11/41 درصد در مادهها گزارش گردید که Megninia مطالعهای دیگر در برزیل که به بررسی ) به مراتب بیشتر از این مطالعه میباشد. به عالوه، میزان cubitalis ( به عنوان یکی از شایع ترین انگلهای این آلودگی کلی در پرندگان نر و ماده به ترتیب - خارجی پرندههای اهلی این کشور در سال 2115 می 31/18 و 13/11 درصد بوده است و انگلهای یافت پردازد، میتوان به وسعت پراکنش این انگل پی برد)3(. شده شامل(Hypoderaeum conoideum) ، Megninia cubitalis الزم به یادآوری است که ) ( (Notocotylus attenuatus) ،(Diorchisste fanskii) بیشترین درصد آلودگی را در این بررسی دارا بوده و با و الرو )Contracaecum( میباشند که شامل نماتدها توجه به محل تولید مثل و تغذیه آنها، انتقال آلودگی هم میگردد )1(. در مطالعه ای دیگر که بر روی

www.SID.ir

گزارش انگلهای داخلی و خارجی پرنده ابیا SID اوراسیایی Archive829 ... of

پرندهای مهاجر به نام پلیکان قهوهای در کشور نخستین همایش ملی بیماری های مشترک بین انسان و دام، پرتوریکو صورت گرفت، میزان کلی آلودگی 5/51 اصفهان، سازمان نظام دامپزشکی استان اصفهان. 2. Drooge BV, Mateo R, Vives I, Cardiel I, درصد بوده است )12(. در مطالعه ای دیگر نیز، انگل Guitart R. (2008). Organochlorine residue levels in livers of of prey from Spain: Fuhrmanolepisdubinskyi ) ( در یک ابیا اوراسیایی inter-species comparison in relation with diet and migratory patterns. Environmental گزارش شده است)Pollution; 153: 84-91. .)4 انگل های پرندگان مهاجر به دلیل داشتن پتانسیل .(Farias JD, Canaris AG. (1986 .3 Gastrointestinal helminths of the Mexican جابهجایی در مسافت های طوالنی از اهمیت باالیی duck, Anas platyrhynchos diazi Ridgway, from north central Mexico and southwestern United برخوردارند و برخی انگل ها دارای توانایی آلوده .States. Journal of Wildlife Diseases; 22: 51-54 کردن میزبان های مناسب را در مناطق وسیع جغرافیایی .Macko JK, Hanzelova V, Dudinak V .4 (2008). Fuhrmanolepis dubinskyi n. sp. نیز هستند. با مقایسه کردن تنوع کرم های موجود در Cestoda: Dilepididae) from woodcock) Scolopax rusticola (L.) (Aves, ابیاهای مورد مطالعه در این تحقیق با دیگر تحقیقات، ) in Slovakia. Journal of Helminthologia; 45: 130-133. ممکن است نتیجه گیری شود که انواع مختلفی در ;.Kennedy, Robert S.; Fisher, Timothy H .5 جمعیت های کرم ها وجود دارد. عالوه براین، :Harrap, Simon C.B.; Diesmos, Arvin C &Manamtam, Arturo S. (2001). A new species مسیرهای مهاجرتی به علت تأثیر احتمالی آنها در of woodcock (Aves: Scolopacidae) from the Philippines and a re-evaluation of other گونههای انگل پرندگان مهاجر، نباید نادیده گرفته –Asian/Papuasian woodcock. Forktail; 17: 1 شوند. این تحقیق اولین گزارش (Hymenolepis spp)، .12 6. Mahdavi SA, Raeesi A, Faraji L, Youssefi (MR, Rahimi MT. (2013). A case of (M. ،(Echinoparyphium spp.) ،(D. proglottina misdiagnose of malaria infection. Asian Pacific Lipeurus (Philopterus) cubitalis) ، و ) ( را در ابیا .Journal of Tropical Biomedicine; 3: 748-750 7. Youssefi M, Hosseini S H, اوراسیایی از ایران را ارائه میدهد. ,AlizadehTabarestani A, Alijani Ardeshir H بررسیهای بیشتر انگلشناسی به منظور تهیهی اطالعات .(Jafarzade F, Rahimi M. (2014 Gastrointestinal helminthes of green-winged بیشتر دربارهی تنوع انگلهای داخلی و خارجی teal (Anascrecca) from north Iran. Asian Pacific Journal of Tropical Biomedicine; 4: پرندگان مهاجر در کشور ما برای روشن کردن ساختار 143-147. طبقه بندی و تنوع فصلی انگلها و همچنین مشخص ,Mowlavi GR, Massoud J, Mobedi I .8 Gharagozlou MJ, Rezaian M, Solaymani- کردن نقش احتمالی آنها در انتقال انگلها به میزبان- Mohammadi S. (2006). Tetrameres (Tetrameres) grusi (Shumakovich, 1946) های دیگر به منظور پیشگیری از بیماریهای قابل Nematoda: Tetrameridae) in Eurasian cranes) (Grus grus) in central Iran. Journal of Wildlife انتقال می تواند بسیار کمک کننده باشد. Diseases. 42: 397-401 9. Rezende, Leandro do Carmo, Cunha, Lucas Maciel, Martins, Nelson Rodrigo da Silva, منابع Teixeira, Cristina Mara, & Oliveira, Paulo 1. شریفی دروازه ز، پیرعلی خیرآبادی خ، شانقی م، حمزه Roberto de. (2015). Epidemiology of Megninia spp. in laying flocks from the State of Minas لوییان ا، )1335(، گزارش آلودگی به انگل کنتراسکوم در Gerais, Brazil. Revista Brasileira de باکالن های تلف شده دراطراف تاالب میقان استان مرکزی، Parasitologia Veterinária, 24: 198-203 10. Thomas, Gavin H.; Wills, Matthew A. & Székely, Tamás (2004). A supertree approach

www.SID.ir

821. نشریه میکروبیولوژی دامپزشکی/ پانزدهم، شماره دوم، 8931، پیاپی Archive of SID 93

Jim´enez-Marrero, Lucy Bunkley-Williams, to shorebird phylogeny. BMC Evolutionary Debra P. Moore and Danny B. Pence. (2002). Biology 4: 28 Helminth and arthropod parasites of the brown 11. Waldenstrom, J., S. Bensch, S. Kiboi, D. pelican, Pelecanus occidentalis, in Puerto Rico, Hasselquist, and U. Ottosson. (2002). Cross- with a compilation of all metazoan parasites species infection of blood parasites between reported from this host in the Western resident and migratory songbirds in Africa. Hemisphere. Avian Pathology journal, 31:441- Molecular Ecology; 11: 1545-54. 448. 12. William G. Dyer, Ernest H. Williams Jr., Antonio A. Mignucci-Giannoni,Nilda M.

www.SID.ir

Archive of SID

Journal of Veterinary Microbiology, Volume 15, Issue 2, 2019

Report of internal and external parasites of the (Scolopax rusticola) in north of Iran

Asadi-irayi, M.1, Yousefi, M.R2*, Ramezanpur, Sh.3, Mashayekh-nia, M.4, Yazdani-rostam, M.4, Roudaki, M.4 1. Doctor of Veterinary Medicine, Member of Young Researchers Club 2. Ph.D. Associate Professor, Department of Veterinary Parasitology, Babol Branch, Islamic Azad University, Babol, Iran 3. Ph.D. Student of Veterinary Medicine Pathology, Tehran University 4. Member of Young Researchers Club. Doctorate of Veterinary Medicine Student, Babol Branch, Islamic Azad University, Babol, Iran. Received: 12 February 2019 Accepted: 05 February 2020 Abstract: are considered as a group of eight living species of Wading birds in the Scolopax genus which often migrate individually, choosing mixed or deciduous forests for their Habitation and are also One of the birds with parasitic infections. In this research, a total of 18 Eurasian woodcocks (S. rusticola) (11 males and 7 females), recorded from unauthorized hunters by Mazandaran environmental agents, were examined in order to study their external and internal parasites which showed 100% of total parasitic infection in the results. Many species of external and internal parasites were found including two species of cestoda (Hymenolepis spp. and Davinia proglotina), one species of Termatoda (Echinoparyphium), one species of mite (Megninia cubitalis) and two species of lice (Philopterus and Lipeurus). In addition, M. cubitalis with the infection rate of 72.22%, was the most prevalent parasite. Comparison of The findings in this research with other studies show that Eurasian woodcock have an important role in the transmission of parasites due to the importance of their migration and further researches seem required on this and other migratory birds in iran. This study is also the first report of the parasites in Eurasian woodcock in Iran.

Key words: woodcock, eurasian, parasite, iran *Correspondingauthor:YousefiM.R Address: Department of Veterinary Parasitology, Babol-Branch, Islamic Azad University, Babol , Iran E-mail: [email protected]

www.SID.ir