Sayi-61-62.Pdf
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Üç Aylık Dergi Yıl 16, Sayı 61-62, Kış-Bahar 2011 Takdim ............................................................................................................................................................3 Marksizm Niçin Hâlâ Popüler? ..............................................................................................................7 Atilla Yayla “Aydınlık Bir Adam: Korkut Boratav” Üzerine Bir Değinme ................................................... 23 Tanel Demirel Demokrasi Teorisine Geri Dönüş ...................................................................................................... 39 Giovanni Sartori Demokratik Devletin Gerekleri ve Türkiye ..................................................................................... 49 Efe Baştürk Karşılaştırmalı Bir Perspektiften Anayasalar ve Temsil Ettikleri Değerler ...................... 61 Serdar Gülener Osmanlı Modernleşmesi, Fransız İhtilali ve Ahmed Şuayb Örneği ...................................... 77 Atila Doğan Cemevleri-Dedelerin Statüsü ve AB Ülkelerindeki Uygulamalar .......................................... 97 Bilal Sambur Topluluk, İktidar İlişkileri, Birey ve Müzakereci Demokrasi ..................................................111 Ahmet Kemal Bayram Pierre Bourdieu Sosyolojisinde “Habitus”, “Sermaye” ve “Alan” Üzerine ........................121 Adem Palabıyık Kuvvetler Ayrılığı: Bir İndirgeme ve Dönüşüm ..........................................................................143 İrfan Çelik Türkiye’de Partilerin Oy Toplama Stratejisi ve Seçmen Davranışına Etkisi: 2009 Yerel Seçimleri İstanbul Örneği ...........................................................................................167 Ömer Çaha ve Michelangelo Guida Zayıf Bağlar, Girişimcilik ve Muhteşem Toplum: Ekonomik Gelişmenin Anahtarı .......199 Sandy Ikeda Yükseköğretimin Finansmanı: Son On Yılda Görülen Değişiklikler ....................................203 Thierry Chevaillier ve Jean –Claude Eicher Özelleştirme Sonrası Türk Telekom ...............................................................................................217 Mehmet Tunçer Üç Aylık, Yerel-Süreli Dergi Yıl 16, Sayı 61-62, Kış-Bahar 2011 Sahibi Publisher Liberte A.Ş. adına Özlem Çağlar Yazı İşleri Müdürü General Director Harun Kaban Editör Editor Yusuf Şahin Yardımcı Editörler Assistant Editors Mustafa Acar, Bahadır Akın, Atilla Yayla, Bilal Sambur Sanat Yönetmeni Art Director Muhsin Doğan Yayın Kurulu Editorial Board Eser Karakaş, Fuat Erdal, Fuat Oğuz, Asaf Savaş Akat, Turan Yay, Bican Şahin, Bekir Berat Özipek, Kürşat Aydoğan, Levent Korkut, Mehmet Turhan, Melih Yürüşen, Metin Toprak, Murat Yılmaz, Mustafa Erdoğan, Nuri Yurdusev, Ömer Çaha, Sait Akman, Yavuz Atar, Zühtü Arslan Uluslararası Danışma Kurulu Advisory Board Angelo Petroni, Chandran Kukathas, Charles K. Rowley, Gary Becker, Hardy Bouillon, Imad-Ad-Dean Ahmad, James Buchanan, Leonard Liggio, Norman Stone, Pascal Salin, Ralph Raico, Richard Epstein, Ronald Hamowy, Suri Ratnapala, Victoria Curzon-Price Adres G.M.K. Bulvarı 108/16 06570 Maltepe-Ankara Türkiye Tel: (312) 230 87 03 Faks: (312) 230 80 03 www.liberte.com.tr e-mail: [email protected] Abonelik www.liberte.com.tr Baskı Cantekin Matbaası Zübeyde Hanım Mah. Samyeli Sok. No: 15 İskitler/Ankara Basım Tarihi: Nisan 2011 Liberal Düşünce, hakemli bir dergidir. Takdim Yeni bir Liberal Düşünce sayısıyla daha okuyucularımızın karşısına çıkıyoruz. Bu sayı, dergi olarak, 15 yılı bitirdiğimiz anlamına geliyor. İstatistiksel olarak yeni bir değerlendirme dilimine girmiş oluyoruz. Bu sayı, Atilla Yayla’nın “Marksizm Niçin Hâlâ Popüler?” başlıklı yazısıyla başlıyor. Marksizm, insanlığa sunduğu idealler bakımından oldukça çekici belki, ama bu ideallere nasıl ulaşılacağı sorusu da en az idealler kadar önemli aslında. Yayla bize, teorik olarak çürütülmesine ve tarihî olarak hayat tarafından yalan- lanmasına rağmen Marksizm’in niçin bu kadar rağbet gördüğünü anlamaya dö- nük bir rehber sunuyor. Ayrıca, Marksizm’in popülerliğini yitirmesi durumunda bile sorunun bitmediğine; daha özgürlükçü fikriyatın performansının düşüklü- ğünün, Marksizm’in yerini Marksizm benzeri yeni totaliter ideolojilerin almasını beraberinde getireceğine işaret ediyor. İkinci yazı, bir önceki yazıda Yayla’nın işaret ettiği Marksist kimliğin, nispî olarak demokrat bir tutum sergilemiş bir Türk sosyalist akademisyenin kimliğin- de nasıl olup da özgürlük karşıtı bir karaktere dönüştüğünü ortaya koyan bir ana- liz. “Aydınlık Bir Adam: Korkut Borotav Üzerine Bir Değinme” başlıklı yazısında Tanel Demirel, Borotav’ın nasıl olup da demokrasi karşıtı yollara kapı aralayan görüşleri dile getirebildiğini çarpıcı bir şekilde ortaya koyuyor. Borotav, örneğin, AKP zihniyetinin yok edilmesinin demokrasi için elzem, bunun hangi yolla mü- cadele edilirse edilsin doğru olduğunu belirtiyor. Efe Baştürk biri bir kitap değerlendirmesi biri de telif olmak üzere iki yazıyla bu sayıya katkıda bulunuyor. Baştürk, ilk olarak, Giovanni Sartori’nin “Demokrasi Teorisine Geri Dönüş” adlı kitabını ele alıyor. Bu kitapta Sartori, demokrasinin ilkelerinin bugün yeterli ve tatminkâr gelmemesine karşılık mevcut sorunların yine de demokratik ilkelere sığınılarak atlatılabileceğini, kısacası, demokrasinin yine –ve sadece– demokrasinin kendisiyle iyileştirilebileceğini ileri sürüyor. Baştürk, “Demokratik Devletin Gerekleri ve Türkiye” başlıklı telif yazısında da, demokrasi kavramı, demokratik meşruiyetin inşası ve bunun Türkiye’deki gelişi- 3 mi üzerinde duruyor. Bu değerlendirmelerinin sonucunda Baştürk, Türk siyasal yaşamında demokrasinin tabandan yükselen bir özgürlük olarak gelişememiş, devletin bütünüyle siyasî hayatın üzerinde kapsayıcı ve kuşatıcı rolü sebebiyle demokrasinin ve dolayısıyla demokratik meşruiyetin oldukça kısıtlı düzeyde kal- mış olduğuna işaret ediyor. Baştürk’ün demokrasi ve demokratik meşruiyet kavramı üzerinden yaptığı tartışmaya benzer bir tartışma, Serdar Gülener tarafından, “Karşılaştırmalı Bir Perspektiften Anayasalar ve Temsil Ettikleri Değer” başlıklı yazıda yapılıyor. … bu yazısında, özellikle son iki anayasada devlet ile toplum arasındaki ilişkinin otoriteyi esas alan bir anlayışla yazıldığını, bireyin ise ikincil konumda görüldü- ğü ortaya koyuyor. “Osmanlı Modernleşmesi, Fransız İhtilali ve Ahmed Şuayb Örneği”, Atila Doğan’ın Cumhuriyetin inşasında fikirleri etkili olmuş bir Osmanlı aydınının Fransız İhtilali’nden nasıl etkilendiğini gözler önüne seriyor. Bilal Sambur da, “Cemevleri-Dedelerin Statüsü ve AB Ülkelerindeki Uygulamalar” başlıklı yazı- sında, beş Avrupa Birliği üyesi ülkesindeki devlet ile dinî cemaatler arasındaki ilişkiden hareketle, Alevilerin kamusal alanda nasıl din ve vicdan hürriyetlerini yaşayacaklarına ilişkin bir tartışma yürütüyor. Bu sayıda, daha sonra, Ahmet Kemal Bayram’ın, son zamanlarda popüler hale gelen müzakereci demokrasiyi eleştirel bir şekilde ele aldığı “Topluluk, İk- tidar İlişkileri, Birey ve Müzakereci Demokrasi” başlıklı yazısı yer almaktadır. Bayram’ın yazısı, aynı zamanda müzakereci demokrasinin anlaşılması bakımın- dan da oldukça doyurucu bilgiler ve değerlendirmeler içeriyor. Adem Palabıyık tarafından yazılan “Pierre Bourdieu Sosyolojisinde ‘Habitus’, ‘Sermaye’ ve ‘Alan’ Üzerine” başlıklı yazı, başka kaynaklardan okuma yapıp da anlayamayacaklar için iyi bir Pierre Bourdieu okuması niteliği taşıyor. Bu yazı- da, Bourdieu sosyolojisinin temel kavramları olan “habitus”, “sermaye” ve “alan” kavramları sosyal bilimlerin faklı alanlarında çalışanlar içinde oldukça berrak bir şekilde ortaya konuluyor. Palabıyık, bir de, Bourdieu’nün kavramlarını ayrı ayrı ele almanın sakıncalarına dikkat çekiyor. “Kuvvetler Ayrılığı: Bir İndirgeme ve Dönüşüm”, İrfan Çelik’in kuvvetler ay- rılığı düşüncesinin tarihi seyri hakkında doyurucu bilgiler aktardığı değerli bir özet mahiyetinde. Ömer Çaha ve Michelangelo Guida, “Türkiye’de Partilerin Oy Toplama Stratejisi ve Seçmen Davranışına Etkisi: 2009 Yerel Seçimleri İstanbul Örneği” başlıklı alan çalışmasına dayalı yazılarında, yerel siyaset üzerine çalışa- caklara ampirik bilgi sağlıyorlar. Çaha ve Guida, 2009 yılında yapılan yerel se- çimlerde Adalet ve Kalkınma Partisi ve Cumhuriyet Halk Partisi’nin İstanbul’un Kadıköy, Küçükçekmece ve Üsküdar ilçelerinde sürdürdükleri seçim kampanyala- rıyla bunların seçmen davranışı üzerindeki etkisini araştırıyorlar. 4 Son yazılar girişimcilik ve özel sektörün önemi hakkında. Bunlardan birinci- si, Arda Akçiçek tarafından çevrilen ve dar sosyal ilişkilerimizin dışındaki iliş- kilerden (zayıf bağlardan) müteşekkil piyasadan nasıl muhteşem bir toplumun doğduğunu anlatan “Zayıf Bağlar, Girişimcilik ve Muhteşem Toplum: Ekonomik Gelişmenin Anahtarı” çevirisi, ikincisi, Filiz Gölpek tarafından yapılan ve yük- seköğretimdeki özelleştirme eğilimlerinin ele alındığı “Yükseöğretimin Finans- manı: Son On Yılda Görülen Değişiklikler” başlıklı çeviri ve sonuncusu da, Türk Telekom özelleştirmesinin bir değerlendirmesi mahiyetindeki Mehmet Tunçer tarafından yazılan yazı. Açık zihinli günler temennisiyle… Yusuf Şahin 5 Marksizm Niçin Hâlâ Popüler? Atilla Yayla Prof. Dr. | Plato Meslek Yüksek Okulu Müdürü Liberal Düşünce, Yıl 16, Sayı 61-62, Kış-Bahar 2011, s. 7 - 22 Entelektüel dünyada cevaplanması gereken çok önemli bir soru var. Bu soru Marksizm’le ilgili ve ısrarla ihmal edilmekte, görmezden gelinmekte; hatta, onun dile getirilmesine yönelik çabalar bazen doğrudan ve kaba saldırılarla, bazen ince, kurnaz, örtülü ve dolaylı baskılarla engellenmekte.1 Soru şu: Teorik olarak çürütülmesine, tarihî olarak hayat tarafından