RL Rotterdams Dagblad Donderdag 8 april 2004 FC 64 RD080404 C164RLFC 1 Redactie Digi@taal Eindredactie Peter Otte Postbus 1474, 3000 BL Rotterdam [email protected] www.rotterdamsdagblad.nl/digitaal 010-4000622

Rotterdams Dagblad ’Daten’ met Praten tegen je je walkman navigatiesysteem Wie in de toekomst een navigatiesysteem van Medion (o.a. Aldi) aanschaft kan er tegen praten. Samenleving rond muziek ScanSoft, leverancier van spraaktechnologie heeft zijn kennis gekoppeld met de maker van de navigatiesoftware Navigon. Zij maken Mobi- dichter bij elkaar brengen Samen leNavigator voor pda’s (handcomputers) met Navtech- kaarten van meer dan 21 landen in Onderzoekers verzinnen van al- Jeroen, gave muziek man, die wil spelletje doen Europa. De software wordt op de markt gezet les. Het MIT Media lab Europe ik ook!’’ Even op het beeldscherm- in combinatie met het pda-merk Medion. ,,De in het Ierse Dublin heeft nu tu- pje tikken en de mp3-fi le wordt op mobieltje spraakherkenning van ScanSoft zorgt voor nA ontwikkeld, een draadloze overgestuurd. Jij wilt natuurlijk Samen muziek luisteren is vlotte en gemakkelijke toegang tot naviga- en mobiele meeluisterdienst. weten waar die Jeroen naar luis- leuk, in Japan spelen ze samen tiegegevens en laat handen en ogen vrij Muziek uitwisselen tussen hand- terde toen hij instapte. Katie Me- spelletjes op de computer én voor andere belangrijke taken,’’ zo schrijf held-computers. luan. ,,Hip joh, die heb ik nog op het mobieltje. Je ziet bij ScanSoft. Kortom, je noemt een bestem- niet.’’ Jeroen stuurt je de mp3’tjes het spel Mogi op het ming en het navigatiesysteem plant de route. van de jonge zangeres. Het con- ken. TunA kan als een doodnor- scherm waar iedere deelne-  www.navigon.de Door Peter Otte tact is gelegd, het gesprek komt male mp3-speler worden gebruikt mer is, immers het gsm- op gang en het dagelijks heen en op een handcomputertje, maar netwerk doet aan plaats- Stel je voor je zit in de bus, metro, weer reizen is ineens niet zo saai het kan, als je dat wilt en de wifi - Naar een bepaling. Samen moet je tram of trein en luistert met tuneA meer. voorziening aanzet, ook andere ander virtueel dingen verzame- communiceren met Wifi in telefooncellen op je handcomputer naar mp3’tjes. De vragen die de onderzoekers handcomputers in de smiezen mp3’tje op de len, terwijl je door de stad iemand in de andere me- KPN keert een beetje terug naar de jaren tachtig. Daar zit ook draadloos internet zich stelden: Kan een walkman houden. En contact leggen met pda van de ander luiste- loopt. Je kunt net als bij kwar- tro- of treincoupé. Toen hingen er overal zenders voor het Kermit- sy- (wifi ) op en die voorziening staat een sociaal fenomeen worden en persoonlijke profi elen (cv en foto) ren kan weer niet. Dat is tetten, dingen ruilen met an- Maar je kunt ook op een vrije mid- steem, de mobiele telefoon waarmee je alleen kon aan. Er stapt bij de volgende halte kan iedereen een wandelend ra- en de muziek waarnaar een mede- niet sociaal... dere deelnemers. En als je dag op het strand of in het bos sa- bellen in de buurt van zo’n zender. Ze hingen overal, een zo op het oog leeftijdgenoot diostation worden? Dit vanuit de reiziger luistert. Je kunt zo samen Zo kun je je medereizigers be- thuis achter de pc zit kun je men met vrienden naar dezelfde bij benzinepompen en ook op stations, ook op Rot- van je in en hij maakt met zijn pda idee dat de samenleving met al naar dezelfde muziek luisteren, ter leren kennen, je weet nooit mensen op straat hints geven muziek luisteren zonder de omge- terdams CS. Nu gaat KPN in een moordend tempo al contact met de jouwe en hoort dan die geoordopte forensen wel erg interesses delen en in gesprek ra- wat er van komt... Uitwisselen waar ze voor hen waardevolle ving te storen. die oude plaatsen waar veel mensen komen voorzien wat jij op dat moment beluistert. individualistisch en afgestompt ken. Je kunt zulke gedeelde mu- van getikte berichtjes hoort daar objecten kunnen vinden. ,,Kijk van wifi , de nieuwe ’Kermit’. KPN onderzoekt bij- Hij herkent je aan de foto in je raakt. TunA wil mensen met el- ziek ook in een favorietenlijst zet- ook bij. Wifi draagt immers zo’n daar, links van je, achter die Een eerste bèta-versie van de voorbeeld hoe en waar het draadloos internet kan in- profi el dat op het schermpje van kaar in contact brengen, ze naar ten, zodat je later bij een volgende 30 meter ver, dus je hoeft elkaar vuilnisbak...’’. Wie de meeste tunA-software is deze zomer te stalleren op NS-stations. KPN-dochter Huphop heeft zijn pda verschijnt, komt op je af- elkaars muziek laten luisteren en ontmoeting weer samen naar de- niet per se te zien. Je kunt ook punten verzamelt wint. Maar downloaden. nu op 120 plaatsen in het land zo’n zogeheten hotspot. gelopen en stelt zich voor: ,,Ik ben meer saamhorigheidsgevoel kwe- zelfde muziek kunt luisteren. luisteren naar muziek van en dat is geen verrassing...  www.medialabeurope.org/hc/tuna Voor het eind van het jaar moeten het er 650 zijn.  www.mogimogi.com Nog voor de zomer installeert KPN bij tweehonderd pleinen en terrassen wifi -toegangspunten. Er komen antennes op bestaande telefooncellen. KPN plaatste Ernie gaat ook bij 53 hotels van het Van der Valk-concern Internet op de keukentafel hotspots. Eind 2004, of begin 2005 verwacht KPN dat uit z’n dak zijn klanten naadloos kunnen schakelen tussen de Glazen tafels diverse draadloze netten, wifi , gprs en umts. De cd-roms van Sesamstraat zijn zijn in, ook in al een jaar of zes favoriet bij kinde- de keuken. ren tot zo’n zeven jaar. De stem- En achter men van Wim T-Schippers (Ernie) Colin McRae een glazen Pda in de auto ingebouwd en Paul Haenen (Bert) komen ook tafel kun je Door Fons Simons Rally 04 voor op de computerspellen en gemakkelijk dat verklaart een hoop van de po- een plat Een pocket-pc, pda (persoonlijke digitale assistent) pulariteit. computer- leent zich uitstekend als routeplanner en navigatie- De tot vorig jaar verkochte cd- beeldscherm instrument in de auto. We schreven het hier al vaker, roms waren fl 39,95 adviesprijs, nu schroeven. vorige week nog. Maar dan zit je al snel met een komen de spellen uit in dvd-doos- Internetten spaghetti aan kabels en een niet erg fraai zuignapsy- jes voor €4,99 of €9,99. Ook de ou- aan de keu- steem om de pda mee aan de voorruit te bevesti- de spellen uit 1998 zijn in die kentafel. Bij gen. nieuwe outfi t weer te koop. Er zijn het huis van Net als een draagbare telefoon zul je de pocket-pc twee nieuwe de toekomst netjes een plaatsje moeten geven in de auto. En dat uitgaven: Elmo van Matsu- levert voor voornamelijk de leaserijders problemen in Mopperland shita (Pana- op, omdat er in het dashboard dan vaak gaatjes moe- en Ernie’s Mu- sonic) in Tok- ten worden geboord. HP, leverancier van de iPaq poc- Colin McRae Rally 04 PC ligt in de ziekstudio. In yo gingen ze ket-pc zag dat probleem en ontwikkelde in samen- winkel. Producent Codemasters die laatste gaat een stap ver- werking met DMS Holland en het Belgische bedrijf wil zoveel mogelijk mensen en- Ernie volledig der. Ze Alturion een systeem dat schroefl oos kan worden in- thousiast maken voor het spel en uit z’n dak. Een maakten van gebouwd. De hardware bestaat uit een iPaq van HP biedt een speelbare demo aan op heerlijke klus het hele gla- en een compleet navigatie- en inbouwpakket van Al- internet. Met een adsl- of kabel- moet het opne- zen tafelblad turion. DMS Holland is een bedrijf dat intermediair verbinding is die 160 Mb in ruim men daarvan een aanraak- wil zijn tussen garagebedrijf en klant. De kopers van drie kwartier binnen. Met maxi- voor Wim T. Schippers en Paul scherm. Sur- een inbouwpakket kunnen contact opnemen met maal 8 spelers is het mogelijk on- Haenen zijn geweest. Swingend fen, e-mai- het bedrijf en krijgen dan te horen bij welke garage line of via een netwerk deel te ne- stellen ze muziekinstrumenten len, ontwer- ze het pakket geïnstalleerd kunnen krijgen. men aan 3 van de 48 beschikbare voor, leggen ze de verschillen in pen tekenen. Door de grote variëteit in auto’s zal het pakket waar- rallyproeven in de game. Er kan 1 toonhoogte uit en geven ze een Alles kan. Je schijnlijk voorlopig niet gewoon in de computerwin- op 1 tegen elkaar worden geracet rock ’n roll jamsessie. moet de tafel kels liggen. Voor de handige doe-het-zelver zal het via of gekozen voor de zogenaamde Het leukste Sesamstraatspel tot alleen niet DMS Holland verkrijgbaar zijn. De standaardversie ’co-operative team challenges.’ nu toe. afdekken met een iPaq gaat dan rond de 825 euro kosten in- Hierbij nemen teams van spelers Ernies Muziekstudio, vanaf PII met een ta- clusief inbouwmateriaal, software en gps-ontvanger. het tegen elkaar op. 233 Mhz, Mindscape, € 9,99 fellaken... Voor het inbouwen zullen de garage’s zeker hun uur-  www.codemasters.com/colinmcraerally04  www.mindscape.nl Foto Reuters tarief in rekening brengen. De software van Alturion is te koop voor 169 euro in de standaardversie en 269 euro in de professionele versie. BadBad BBoysoys III:I:  www.dmsholland.nl

Er zijn veel programma’s die de andere computer. En ook handig, Simputer voor het volk pc tiptop in orde zeggen te hou- per ongeluk gewiste zaken haal je De simputer, de Indiase computer voor den. We kunnen en willen ook Voorjaarsschoonmaak zo weer terug. het volk, is er na drie jaar vertraging ein- niet alles bespreken. Maar soms troleert en blokkeert desgewenst van het systeem. Het geheel werkt Heel erg delijk. Het is een pda-kloon met mono- valt een programma op. Aladdin’s ongewenste installaties, een foefje Dat duurt een naar tevreden- chroom-scherm. De Simputer is de eer- Spring Cleaning is geleend van het kwartier tot een heid en is gemak- ste computer die ontwikkeld en gemaakt zo’n programma. Aladdin virus- en uurtje. Dan volgt kelijk te bedienen is in India. Bedoeld om de grote massa Ten eerste natuur- fi rewallprogramma de keuze, wil je met de keuzeknop- van de laag opgeleide bevolking van het lijk de opvallende E-Safe, en gooit on- dubbele bestanden pen waar je op moet Indiase platteland aan te sluiten op in- naam, voorjaars- nodige ballast, res- en mappen weg- klikken. Bad ternet. Het pda’tje is te gebruiken voor schoonmaak op de tantjes van pro- gooien, wil je het surfen, e-mail en er zit een tekstverwer- computer. En dan gramma’s die al ge- register schoonmaken, Spring Cleaning 3.0, kingspakket in Hindi and Kannada op. de veelzijdigheid. wist zijn, van de wil je programma’s instal- Engelstalig, voor alles Om de kosten te drukken werkt het ap- Het programma harde schijf. leren of juist van de computer Windows-versies, $29,99 paraatje onder Linux. kan het register Het start na instal- halen of zelfs geïnstalleerde pro-  www.simputer.org schoonmaken en verbeteren, con- latie met een grondige controle gramma’s verplaatsen naar een  www.aladdinsys.com/win/springcleaning

Door Bas Boot teurs niet aan het spel geleend hebben, het niet realistischer had- Skype nu Wat is er erger dan een game over den kunnen maken. Skype op z’n Nederlands een fi lm? Juist, een game geba- De levels zijn zo eenvoudig dat het ook mobiel seerd op de sequel. De fi lm Bad bijna onmogelijk is verkeerd te lo- Boys II is er één in het genre her- pen. Daarbij hoef je niet zelf te De eerste beelden waren te zien woordapparaatfunctie) zijn voor- le over de computer van een an- op 25 maart op het Hotspot-event lopig gratis. Tot het programma der overnemen en met maximaal Skype, van de makers van Ka- senloos vermaak, helaas sluit het richten, en wordt een plek waar je zaa, biedt het gratis bellen via spel hierbij slechts gedeeltelijk veilig kunt gaan staan netjes met in Amsterdam. De Cock met C o c Voipster zo populair zou vier mensen tegelijk voipen (in- k, die met Voipster communi- worden dat ternettelefoneren). En, wat later internet nu ook aan op de aan. Niet vermakelijk, maar wel een rode cirkel gemarkeerd. Ja, handcomputer, de pocketpc, heel erg hersenloos. stel je voor dat je zelf iets moet be- ceert met zijn medewerkers. probeert meer de voice- dit voorjaar, Bloedanalyse van een slachtof- mailserver gezamenlijk met Windows Mobile 2003 er- Het doel van het spel is schieten denken. Gelukkig is het camera- op. Met PocketSkype wordt op alles wat beweegt, en heb je ko- werk erg slecht want daardoor fer, foto’s van de wond, een ge- te bieden dan overbelast aan een docu- sprek tussen drie collega’s tege- zou raken. ment werken. het mogelijk om bijvoorbeeld gels over dan ook op alles wat niet wordt het soms toch nog span- met een handheld vanaf een beweegt. Bij de zeer afwisselende nend omdat je de bad guys niet lijk, het kan allemaal met Voip- Kazaa-jongens Conferentie- Met de betaalde ster. telefonie en versie richt Voip- station of in een hotel via wifi missies -soms schiet je buiten, an- kunt zien. te bellen. Waar geen wifi voor dere keren weer binnen- speel je Het leukste aan het spel is dat on- het geza- ster zich op de menlijk zakelijke handen is, maar wel een gprs- om de beurt met Marcus en Mike, geveer alles in de omgeving kapot verbinding, kan niet gebeld waarschijnlijk omdat de één kan kan, en er een teller meeloopt om Door Peter Otte mensen die een directe spraak- bewerken markt. Een verbinding aangaan over inter- van documen- abonnement worden, maar werkt de instant rennen en schieten, en de ander... te zien voor hoeveel dollar schade messaging-functie volgens ook. je aanricht. Ze hadden de teller al- De makers van Kazaa zijn al enige net. ten kosten geld. kost €5,- per tijd bezig Skype, internetbellen Voipster wil meer. Met meer men- Vanaf vandaag, 10 april, is het pro- maand. Behalve in het Neder- Skype prima. Het programma Omdat ze met zijn tweeën zijn, de leen beter kunnen laten beginnen PocketSkype werkt alleen op namen van de fi lmkarakters dra- bij de aanschafprijs van het spel. tussen twee computers, aan de sen tegelijk kunnen praten, sa- gramma gratis te downloaden. lands zal het programma ook in man te brengen. Vanaf deze week men aan een document werken, je Gebruikers kunnen via internet het Engels en Spaans worden het Microsoft besturingssy- gen en daarbij nog zwart zijn ook, steem Windows Mobile 2003 denken we dat er een poging is ge- Bad Boys II (16+), Blitz Games, ook te gebruiken op een pocketpc pc op afstand besturen en bereik- gratis met elkaar telefoneren via uitgebracht. (zie kader) Nog steeds met bèta- baar en bellen op en vanaf elke de pc. Ze dienen zich alleen te re- Met de betaalde en is gratis te downloaden. daan om Will Smith en Martin Empire Interactive, getest op  www.skype.com/download_pda.html Lawrence te digitaliseren. Het re- PS2, ook verkrijgbaar voor test-versies, maar het werkt prima computer. gistreren en over speakers (of versie kunnen ze, als Voipster, vanaf vandaag gra- sultaat is echter dusdanig dat zelfs XBox, GameCube en PC. en is gebaseerd op de zogeheten Bellen over de computer en het koptelefoon) en een microfoon te ze daar toestemming tis te downloaden. de originele stemmen, die de ac-  www.empireinteractive.co.uk/badboys2 peer-to-peer-technologie, twee ontvangen van voicemail (ant- beschikken. voor vragen en krijgen, de contro-  www.voipster.net