DOCSLIB.ORG

Kazimierz Krajewski Tomasz £Abuszewski POLEGLI NA STRACONYCH POSTERUNKACH Z Dziejów Polskiego Podziemia Niepodleg³oœCiowego Na Kresach II Rzeczypospolitej (1944–1956)

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Kazimierz Krajewski Tomasz £Abuszewski POLEGLI NA STRACONYCH POSTERUNKACH Z Dziejów Polskiego Podziemia Niepodleg³oœCiowego Na Kresach II Rzeczypospolitej (1944–1956) Kazimierz Krajewski Tomasz £abuszewski POLEGLI NA STRACONYCH POSTERUNKACH Z dziejów polskiego podziemia niepodleg³ociowego na Kresach II Rzeczypospolitej (19441956) AUGUSTÓW Sierpieñ 2013 Wydanie okazjonalne - bezp³atne Bêdziemy zobowi¹zani za przekazywanie wszelkich informacji na temat polskiego podziemia na Kresach Wschodnich oraz ¿o³nierzy AK i cywilnych mieszkañców poleg³ych lub zamordowanych przez NKWD do Fundacji Pamiêtamy lub bezporednio autorom niniejszej broszury. Niniejsza publikacja zosta³a wydana z okazji uroczystoci ods³oniêcia w Augustowie wzniesionego przez Fundacjê Pamiêtamy pomnika upamiêtniaj¹cego ¿o³nierzy Polskiego Pañstwa Podziemnego poleg³ych w walce z sowieckim zniewoleniem na Kresach w latach 19441954. Prace projektowe, których przedmiotem by³a koncepcja artystyczna pomnika, zosta³y zrealizowane dziêki finansowemu wsparciu Banku Zachodniego WBK. Zdjêcie na ok³adce: ppor. Anatol Radziwonik Olech, oficer VII batalionu 77 pp AK, w latach 19451949 komendant Obwodu AK Szczuczyn-Lida. Fotografie opublikowane w niniejszym opracowaniu pochodz¹ ze zbiorów K. Krajewskiego, T. £abuszewskiego, M. Wo³³ejko, P. Niwiñskiego, Z. Charytoniuka, M. Downar-Zapolskiego, AIPN, NAC, SPP w Londynie. ZAMIAST MOTTA: 5 maja 1948 r. oddzia³ pod dowództwem Niedziñskiego przyszed³ na dniówkê do wsi D¹browa, oko³o 5 km od Grodna, gdzie siê zamaskowali w liczbie 16 ludzi. Tam rozszyfrowa³ ich szpicel i da³ cynk sowietom do Grodna. Ze wzglêdu na bliskoæ Grodna, nadjecha³a szybko samochodami masa wojsk sowieckich i okr¹¿y³a wie z daleka, posuwaj¹c siê tyralier¹. AK-owcy w tej sytuacji próbowali siê broniæ, a raczej przebiæ przez okr¹¿enie, ale przy takiej masie wojska, a w dodatku na odkrytym terenie [ ] ca³a obrona by³a bezskuteczna. Ostatni dowódca obwodu Grodno, kapitan Mieczys³aw Niedziñski ps. Niemen trafiony w g³owê zgin¹³ na miejscu i wiêkszoæ ¿o³nierzy zosta³a tam zabita. [ ] Bolszewicy chcieli siê upewniæ, czy rzeczywicie zabito dowódcê 5-ej kompanii w Druskiennikach, a ostatnio dowódcê Obwodu Grodno, kapitana Mieczys³awa Niedziñskiego ps. Niemen. W dniu 5-go maja 1948 r. wo¿ono zabitego Niedziñskiego po wszystkich wioskach woko³o w celu rozpoznania g³ównego bandyty w grodzieñskim, a na koñcu przywieziono go do Druskiennik, gdzie rzucono na rynku miejskim, aby ludzie mogli rozpoznaæ i kto mo¿e przyzna siê do niego. Le¿a³ na tym rynku, a¿ zaczê³o czuæ od niego, wtedy zabrano te zw³oki i wywieziono w nieznanym kierunku. Nikt nie wie, gdzie zosta³o rzucone [ ] Za Mieczys³awa Niedziñskiego ps. Men, Ren, Niemen nie by³o kogo aresztowaæ, bo wczeniej jego ca³¹ rodzinê Niemcy aresztowali i rozstrzelali. (ze wspomnieñ ¿o³nierza grodzieñskiej organizacji AK Jana £opaciñskiego Skowroñskiego) To opracowanie jest powiêcone pamiêci ¿o³nierzy polskiego podziemia niepodleg³ociowego na Kresach II Rzeczypospolitej, którzy oddali ¿ycie w walce o ca³oæ i niepodleg³oæ Polski, za wiarê przodków i wolnoæ cz³owieka, gin¹c z r¹k okupanta sowieckiego Kilka refleksji dotycz¹cych polskich Kresów Wschodnich Zazwyczaj bez zastanowienia i g³êbszej refleksji pos³ugujemy siê ter- minem Kresy, czy te¿ Kresy Wschodnie. Có¿, kresy jaki teren le¿¹- cy na skraju, w tym przypadku na wschodnim skraju pañstwa polskiego w jego przedwojennych granicach. Gdy jednak siêgniemy do podstawo- wych danych dotycz¹cych owych Kresów, oka¿e siê ¿e wymowa liczb jest wstrz¹saj¹ca. Kresy Wschodnie to nie by³ ¿aden skraj pañstwa, to przesz³o po³owa terytorium dzisiejszej Rzeczypospolitej Polskiej! Kresy Wschodnie zagarniête w 1939 r. przez Zwi¹zek Socjalistycznych Repu- blik Sowieckich i ostatecznie anektowane przez to pañstwo w roku 1944 to siedem województw (wileñskie, nowogródzkie, poleskie, wo³yñskie, tar- nopolskie, lwowskie i stanis³awowskie). A tak¿e czêæ województwa bia- ³ostockiego, tj. Grodno z powiatami grodzieñskim i wo³kowyskim oraz spora czêæ powiatu augustowskiego (gminy £abno, Sopoækinie i Ho³ynka). Te- reny, o których mówimy, zamieszkiwa³o w 1939 r. oko³o 13 milionów oby- wateli Rzeczypospolitej Polskiej, z czego blisko po³owê stanowili Polacy (ponadto mieszkali tam Ukraiñcy i Rusini, Bia³orusini, ¯ydzi, Litwini, Tata- rzy a zupe³nie ladowo tak¿e Karaimi, Ormianie, Niemcy, Rosjanie i Czesi). W województwach wileñskim i nowogródzkim Polacy stanowili ponad po³owê mieszkañców, podobnie by³o na Grodzieñszczynie, nie- wiele mniej w województwach lwowskim i tarnopolskim. Znaczenie kresowej czêci Polski dla ca³oci naszego pañstwa jest nie do przecenienia. Wilno, Lwów i Grodno to najwiêksze oprócz Warsza- wy i Krakowa orodki polskiej kultury, a dwa pierwsze z wymienionych miast - to najstarsze po Krakowie polskie centra akademickie. To kraina Adama Mickiewicza, Juliusza S³owackiego, Zygmunta Krasiñskiego, Eli- zy Orzeszkowej, Józefa Mackiewicza, Zbigniewa Herberta i wielu innych wybitnych twórców naszej narodowej kultury. To tak¿e kraina Tadeusza Kociuszki i Józefa Pi³sudskiego. Teren Kresów do Polski ju¿ nie nale¿y, zosta³ oderwany od niej na mocy ja³tañskich wyroków podjêtych bez zgody rz¹du Rzeczypospolitej Pol- skiej i wbrew zasadom prawa miêdzynarodowego. Co wiêcej, decyzje 6 Wilno Ostra Brama dotycz¹ce naszego kraju zapada³y w Ja³cie wbrew sojuszniczym zobo- wi¹zaniom jakie alianci zachodni mieli wobec Polski. Tak¿e wbrew szum- nym has³om demokracji, wolnoci czy praw cz³owieka, jakimi liderzy wolnego wiata ustawicznie siê pos³ugiwali. Owi piewcy wolnoci i de- mokracji wiadomie podjêli decyzjê o przepo³owieniu Polski i oddaniu jej we w³adanie straszliwego sowieckiego systemu totalitarnego, przy którym chwilami blad³ nawet system hitlerowski. Podjête przez naszych sojuszni- ków decyzje w odniesieniu do Kresów Wschodnich sankcjonowa³y czwar- ty rozbiór Polski dokonany w 1939 roku przez Zwi¹zek Sowiecki Józefa Stalina i Trzeci¹ Rzeszê Niemieck¹ Adolfa Hitlera. Autorzy podrêczników wydawanych w rz¹dzonej przez komunistów Polsce uzasadniali zagarniêcie po³owy naszego pañstwa przez bratni Zwi¹zek Sowiecki koniecznoci¹ dziejow¹, podnosili te¿ atrakcyjnoæ go- spodarcz¹ Ziem Odzyskanych, maj¹cych stanowiæ rekompensatê za oj- cowiznê naszych przodków, udzielon¹ przez Stalina. Nawiasem mówi¹c, nic go to nie kosztowa³o, bo dawa³ ludowej Polsce ziemie nale¿¹ce przed wojn¹ do pañstwa niemieckiego. Gdy przegl¹damy wspó³czesne, polskie podrêczniki do historii, nie znaj- dujemy w nich zrozumienia dla dramatu jaki rozegra³ siê po 1944 roku na Kresach w wyniku decyzji podjêtych w Ja³cie przez ludzi nazwanych Wielk¹ Trójk¹. Ot, palec wielkiego cz³owieka przesun¹³ siê po mapie, trzej przy- 7 wódcy antyhitlerowskiej koalicji zgodnie zdecydowali, ¿e granice zostan¹ przesuniête na zachód, Zwi¹zek Sowiecki dostanie po³owê Polski, za druga jej po³owa zostanie zho³dowana i znajdowaæ siê bêdzie w strefie sowieckich wp³ywów. Nikt nie zamierza³ pytaæ mieszkañców o zdanie, wielcy przywódcy zapewne wietnie wiedzieli, ¿e w przypadku przepro- wadzenia referendum ludnoæ opowiedzia³aby siê w wiêkszoci za Pol- sk¹, a przeciw Zwi¹zkowi Sowieckiemu. Ludnoæ mia³a zostaæ przesie- dlona. Nie znajdziemy we wspomnianych podrêcznikach informacji o tym, jak ów jawny gwa³t przyjêty zosta³ przez ludnoæ oderwanego od Polski terytorium. Ani o tym, w jak zbrodniczy i nieludzki sposób Zwi¹zek So- wiecki zaprowadzi³ na Kresach sw¹ w³adzê, ani o tym jak naprawdê wy- gl¹da³a zapowiedziana repatriacja. Nie znajdziemy te¿ informacji o pol- skim oporze przeciw tym straszliwym decyzjom mimo ¿e historia lat czter- dziestych i piêædziesi¹tych ubieg³ego stulecia terenów anektowanych przez Rosjê Sowieck¹ obfituje w niezwyk³e postacie, niektóre o wymiarze wrêcz symbolicznym, pomnikowym. Doprawdy, mog³oby siê wydawaæ, ¿e obywatele polscy, zw³aszcza Polacy, których kilka milionów nadal mieszka³o na tym terenie, przyjêli ja³tañskie decyzje z pokor¹ i biernoci¹. ¯e zgodzili siê na oderwanie po- ³owy Polski i przy³¹czenie do znienawidzonej Rosji Sowieckiej. ¯e polscy katolicy mieszkaj¹cy na Kresach nie mieli nic przeciwko temu, ¿e znaleli siê nieoczekiwanie w kraju bez Boga. ¯e mieszkañcy opisywanych tere- nów nie mieli nic przeciwko temu, i¿ odebrano im wolnoæ, zabrano w³a- snoæ, zapêdzono do niewolniczej pracy w ko³chozach, zabroniono prak- tyk religijnych, pozbawiono mo¿liwoci nauczania dzieci po polsku. Prawda wygl¹da jednak zupe³nie inaczej. Oderwanie po³owy kraju i w³¹czenie jej do innego, wrogiego przecie¿ pañstwa, spotka³o siê z za- ciek³ym oporem mieszkañców Kresów. Przez wiele lat kontynuowana by³a tam polska konspiracyjna dzia³alnoæ niepodleg³ociowa i trwa³y zaciête walki partyzanckie polskiej poakowskiej samoobrony z Wojskami We- wnêtrznymi NKWD. Polska spo³ecznoæ ponios³a wówczas olbrzymie straty w wyniku terroru stosowanego masowo przez aparat represji ZSRS. Ta ksi¹¿eczka powiêcona jest w³anie tym ludziom, kresowym Pola- kom, bohaterom, którzy nie chcieli przyzwoliæ na przedmiotowe potrakto- wanie przez wielkich polityków, którzy nie pogodzili siê z utrat¹ w³asnej wolnoci, dokonanym kolejnym rozbiorem i utrat¹ niepodleg³oci swego kraju. Mówi o ludziach, którzy podjêli walkê z sowieckim systemem totali- tarnym, którzy w latach najczarniejszej komunistycznej nocy, gdy wyda- wa³o siê, ¿e nie ma cienia nadziei, sw¹ walk¹ dawali wiadectwo wiêzi Kresów z Polsk¹ - rozumian¹ jako idea, bo przecie¿ nie o tak¹ Polskê, 8 jak¹ by³a wasalna wobec Stalina PRL, walczyli i ginêli. Skala polskich strat poniesionych w tej walce jest ogromna. Wymieniona na wzniesionym przez Fundacjê Pamiêtamy pomniku w Augustowie liczba siêgaj¹ca pó³- tora tysi¹ca poleg³ych i zamordowanych nie jest cis³ym wyliczeniem. Ma ona wymiar przede wszystkim
Load more

Recommended publications
  • Special Operations Executive - Wikipedia
    12/23/2018 Special Operations Executive - Wikipedia Special Operations Executive The Special Operations Executive (SOE) was a British World War II Special Operations Executive organisation. It was officially formed on 22 July 1940 under Minister of Economic Warfare Hugh Dalton, from the amalgamation of three existing Active 22 July 1940 – 15 secret organisations. Its purpose was to conduct espionage, sabotage and January 1946 reconnaissance in occupied Europe (and later, also in occupied Southeast Asia) Country United against the Axis powers, and to aid local resistance movements. Kingdom Allegiance Allies One of the organisations from which SOE was created was also involved in the formation of the Auxiliary Units, a top secret "stay-behind" resistance Role Espionage; organisation, which would have been activated in the event of a German irregular warfare invasion of Britain. (especially sabotage and Few people were aware of SOE's existence. Those who were part of it or liaised raiding operations); with it are sometimes referred to as the "Baker Street Irregulars", after the special location of its London headquarters. It was also known as "Churchill's Secret reconnaissance. Army" or the "Ministry of Ungentlemanly Warfare". Its various branches, and Size Approximately sometimes the organisation as a whole, were concealed for security purposes 13,000 behind names such as the "Joint Technical Board" or the "Inter-Service Nickname(s) The Baker Street Research Bureau", or fictitious branches of the Air Ministry, Admiralty or War Irregulars Office. Churchill's Secret SOE operated in all territories occupied or attacked by the Axis forces, except Army where demarcation lines were agreed with Britain's principal Allies (the United Ministry of States and the Soviet Union).
    [Show full text]
  • Szlak Żołnierzy I I II Konspiracji Na Nowogródczyźnie Białoruś
    Szlak Żołnierzy I i II Konspiracji na Nowogródczyźnie Białoruś 1. Grodno – miejsce śmierci Mieczysława Niedzińskiego „Rena” Mieczysław Niedziński „Ren” – oficer Armii Krajowej, uczestnik Operacji Ostra Brama. Poległ w miejscowości Kulbaki (dziś na przedmieściach Grodna) w dniu 8 maja 1948 roku. Jego 15- osobowy oddział został otoczony przez sowieckie oddziały NKWD. Dziewięciu ludzi poległo, trzech dostało się w ręce komunistów, trzech przebiło się. W miejscu śmierci Rena stoi dziś pomnik z tablicą. 2. Jewłasze – Bogdany – miejsce śmierci Jana Piwnika „Ponurego” Jan Piwnik „Ponury” – dowódca VII Batalionu 77 ppAK, cichociemny. Ponury poległ w dniu 16 czerwca 1944 roku, podczas ataku na niemiecki stützpunkt, położony pomiędzy Jewłaszami a Bogdanami, nieopodal Szczuczyna. W miejscu jego śmierci znajduje się pomnik i tablica. 3. Jeremicze – miejsce śmierci Czesława Zajączkowskiego „Ragnera” Czesław Zajączkowski „Ragner” – oficer AK, dowódca IV Batalionu 77 ppAK, kawaler Krzyża Orderu Virtuti Militari. Poległ w miejscowości Jeremicze w dniu 3 grudnia 1944 roku. Jego 30- osobowy oddział otoczyły oddziały sowieckie w liczbie ponad 1400 żołnierzy. W Jeremiczach poległ Ragner i jego młodszy brat oraz pięciu innych żołnierzy. Reszta przebiła się. W miejscu śmierci Ragnera stoi pomnik z tablicą. 4. Nieciecz – kwatera żołnierzy AK na miejscowym cmentarzu W Niecieczy na miejscowym cmentarzu znajduje się kwatera żołnierzy IV Batalionu 77 ppAK. Na cmentarzu pochowano ok. 40 żołnierzy AK, W kwaterze znajduje się pomnik i 23 kamienne krzyże. 5. Wawiórka – kwatera żołnierzy AK na miejscowym cmentarzu W Wawiórce na miejscowym cmentarzu znajduje się kwatera żołnierzy VII Batalionu 77 ppAK. Na cmentarzu pochowano również niegdyś Jana Piwnika, ale jego szczątki ekshumowano w roku 1987 i przewieziono do Polski, Dziś na cmentarzu w Wawiórce znajduje się 11 kamiennych krzyży żołnierzy Jana Piwnika „Ponurego”.
    [Show full text]
  • The Polish Section of SOE
    The Polish Section of SOE “Cichociemni” – The Airborne Soldiers of the Polish Home Army A.K. The Silent and Unseen, 1940-1945 International Military History Conference Saturday 11th June 2016 The Embassy of the Republic of Poland in London 1 2 It is a great pleasure to yet again be working closely with The Polish Heritage Society UK in arranging this memorable Conference, especially as this year has been nominated the year of “Cichociemni”, “The Silent and Unseen”, by The Government of Poland. We are lucky to have with us speakers and representatives from Poland and The EU and NATO countries, and would particularly warmly welcome our British specialist speakers who will give us an insight into this brave group of people, whose value to the Allies was undeniable. It has long been known that it was due to the critical intelligence supplied by the Polish Home Army, from these courageous people, that WWII concluded when it did. I would also like to thank The Polish Heritage Society UK and all of the speakers for giving freely of their time, knowledge and skills. I am delighted to host this conference “The Polish Section of SOE, “Cichociemni” The Airborne Soldiers of The Polish Home Army (AK)” 1940 – 1945 here in The Polish Embassy and I wish you all a most enjoyable, informative and successful event. Mr. Witold Sobków The Ambassador of the Republic of Poland to the Court of St James’s in London 3 As President of the Polish Heritage Society UK, I am honoured to be able to support the first of the The Society's 2016 Military History Conferences.
    [Show full text]
  • Próba Charakterystyki Psychologicznej Cichociemnego1
    Państwo i Społeczeństwo 2015 (XV) nr 2 Jakub Lickiewicz, Jolanta Szymańska, Łukasz Burkiewicz PRÓBA CHARAKTERYSTYKI PSYCHOLOGICZNEJ CICHOCIEMNEGO1 An attempt to characterize psychological of Cichociemny Cichociemni were the elite of the Polish Armed Forces in the West. They were trained in Great Britain to operate in occupied Poland and were ready for any sacrifi ce for the Fatherland. Despite the fact that over 2600 candidates volunteered for training and served only 316 of them were parachuted into occupied Poland. The article raises the issue of psychological traits of Cichociemny. The current literature on the subject focuses mainly on aspects of physical training, marginalizes an issue of personality and temperament. Today, the problem exists in the currently recruitment process of a modern soldier of the special forces. From the perfect soldier, popularly called the commandos, is expected not to only excellent physical fi tness, but also appropriate psychological predispositions as self effi cacy, commitment and sacrifi ce. According to the analysis of documents from the period of activity of Cichociemni these traits were also important then as today. It allows to put the thesis of the psychological profi le of the ideal warrior, regardless of the time and place. Key words: psychological traits, Cichociemny, the Silent Unseen, psychological train- ing, World War II, special forces 1 „Szukasz śmierci, wstąp na chwilę”. Wymowny napis umieszczony nad bramą ośrodka wstępnego szkolenia spadochronowego w Largo House pod Leven, tzw. Małpi Gaj. 114 JAKUB LICKIEWICZ, JOLANTA SZYMAŃSKA, ŁUKASZ BURKIEWICZ Wprowadzenie Niniejszy szkic nie rości sobie pretensji do wyczerpującego omówienia zagad- nienia związanego z analizą psychologiczną Cichociemnego, lecz chciałby je- dynie przybliżyć wybrane zagadnienia, które nie zostały jeszcze do tej pory sze- rzej omówione w literaturze przedmiotu.
    [Show full text]
  • Kilka Słów O Gen. Elżbiecie Zawackiej – Cichociemnej
    BEZPIECZEŃSTWO SECURITY TEORIA I PRAKTYKA THEORY AND PRACTICE e-ISSN 2451-0718 2020 ISSN 1899-6264 Nr 2 (XXXIX) DOI: 10.34697/2451-0718-btip-2020-2-012 Received: 15.02.2020 Accepted: 25.05.2020 Katarzyna Minczykowska Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej, Toruń ORCID: 0000-0002-4657-3192 Jak dokonać niemożliwego? Kilka słów o gen. Elżbiecie Zawackiej – cichociemnej Rzeczy wielkich, tych o doniosłym znaczeniu, najważniejszych, ale i pozornie nie- możliwych do zrealizowania, dokonują ludzie przede wszystkim zdeterminowani w działaniu, przekonani o słuszności powierzanych im misji, wierzący, że nie ma rzeczy niemożliwych, a jedynie trudne do wykonania. Trudności jednak to nie kłopot. To po prostu wyzwanie, które należy podjąć i doprowadzić do końca. Tak do zadania stworzenia pierwszej jednostki specjalnej na początku lat 90. XX w. pod- chodził gen. Sławomir Petelicki (wówczas pułkownik), tak postrzegali rzeczywistość w latach II wojny światowej twórcy nieformalnej grupy bojowej określanej mianem „cichociemnych”: kpt. kpt. Maciej Kalenkiewicz i Jan Górski. Tak też do swoich zadań podchodziła Elżbieta Zawacka – jedyna kobieta wśród „ptaszków”1. Postać, która, wydawałoby się, w ogóle nie powinna istnieć, biorąc pod uwagę standardy spo- łeczne lat międzywojennych XX w., gdy przechodziła swoje pierwsze szkolenia woj- skowe, ale i późniejszych, tych wojennych, gdy była już żołnierzem jedynej w swoim rodzaju tajnej armii – Służby Zwycięstwu Polski–Związku Walki Zbrojnej–Armii Kra- jowej (SZP–ZWZ–AK). Elżbieta Zawacka urodziła się 19 marca 1909 r. w Toruniu, jako siódma z ośmiorga dzieci podoficera armii pruskiej Władysława (vel Ładysława) Zawackiego i Marianny 1 „Ptaszki” – kryptonim żołnierzy szkolonych w Wielkiej Brytanii przez Sztab Naczelnego Wodza (SNW) we współpracy z SOE, używany w depeszach SNW do KG ZWZ–AK.
    [Show full text]
  • 31. Cichociemni
    CICHOCIEMNI – ELITA POLSKI WALCZĄCEJ (Materiały z konferencji 10 maja 2016 r.) Zespoły senackie, zeszyt 31/2016 Kancelaria Senatu CICHOCIEMNI – ELITA POLSKI WALCZĄCEJ (Materiały z konferencji 10 maja 2016 r.) Kancelaria Senatu 2016 Opracowanie, redakcja: Biuro Spraw Senatorskich (Piotr Świątecki, Dorota Wojucka, Piotr Bożym) Projekt okładki : Krzysztof Korneluk Zeszyty zespołów senackich Zeszyt 31/2016 Redaktor serii – Piotr Świątecki Druk: Biuro Informatyki Dział Edycji i Poligrafii Warszawa 2016 r. Nakład 200 egz. 2 SPIS TREŚCI Od redakcji………………………………………………………….…4 Cichociemni prekursorzy współczesnych sił operacji specjalnych prof. dr hab. Hubert Królikowski, Uniwersytet Jagielloński………………………………...…..…7 Cichociemni - zarys historii formacji dr Agnieszka Polończyk, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie…………………...….52 Ojcowie idei Cichociemnych mgr Tomasz Jasionek, Muzeum Wojska Polskiego, Fundacja im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej………………………….…69 Monografia ojca, Romana Wiszniowskiego, Cichociemnego ps. Harcerz dr Jan Wiszniowski…………………………………………...88 Jak upamiętniamy pamięć o Cichociemnych dr Bogdan Rowiński, Fundacja im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej ……………………………99 Publikacje przygotowane przez Biuro Spraw Senatorskich…………..116 3 Od redakcji 10 maja 2016 r. w Senacie odbyła się konferencja Cichociemni – Elita Polski Walczącej, zorganizowana przez Parlamentarny Zespół Miłośników Historii oraz Fundację im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej. Wzięli w niej udział m.in. prof. Wojciech Fałkowski, wiceminister
    [Show full text]
  • ARTYKUŁ Terror of the Red Army and NKVD in the Polish Lands Between 1944-1945 Author: MIROSŁAW GOLON 11.05.2020
    ARTYKUŁ Terror of the Red Army and NKVD in the Polish lands between 1944-1945 Author: MIROSŁAW GOLON 11.05.2020 Victories of the Red Army ended the German occupation of Poland which brought millions of victims. However, the same Amy, which had the NKVD (People’s Commissariat for Internal Affairs) and SMERSH (military counterintelligence) in its structures, did not bring back the lost independence nor provided safety to the country’s citizens. Poland became the victim of the expansion desires of Moscow marked by mass repressions. Although this time, Stalin, contrary to 1939, was taking control of the entire Poland. The satellite model of dependence would not be possible without the total annihilation of the Polish Underground State. As a conqueror and enemy The Red Army crossed the Polish border near Sarny on January 3rd, 1944. It did not act as an ally, but rather as a conqueror and enemy. The Polish underground was either fought with by the invading army, by the NKVD or by the red guerrillas. Nonetheless, the structures of the Home Army were so strong that they even played an important role in i.e. driving out the Germans from Vilnus, alongside the Red Army soldiers. Right after that victory, repressions began. Home Army Commander, Col. Aleksander Krzyżanowski was arrested by the NKVD on 17.07.1944. He returned from a gulag in 1947. Soon after that he was arrested once again and on 29.09.1951 tortured to death in prison on Rakowiecka street in Warsaw, the worst Stalinist torture facility in Poland. Another symbol of the operation “Gate of Dawn” was Col.
    [Show full text]
  • Losy Hubalczyków Po Śmierci Mjr. Henryka Dobrzańskiego „Hubala”
    UNIWERSYTET ŚLĄSKI WYDZIAŁ NAUK SPOŁECZNYCH INSTYTUT HISTORII Krzysztof Ciszewski NR ALBUMU 225961/Z Praca magisterska Losy hubalczyków po śmierci mjr. Henryka Dobrzańskiego „Hubala”. Prof. UŚ dr hab. Sylwester Fertacz Katowice 2010 1 Imię i nazwisko autora pracy Krzysztof Ciszewski Imię i nazwisko promotora pracy prof. UŚ dr hab. Sylwester Fertacz Wydział / Jednostka niebędąca wydziałem Wydział Nauk Społecznych Kierunek studiów Historia Specjalność Archiwalna Losy hubalczyków po śmierci mjr. Tytuł pracy Henryka Dobrzańskiego „Hubala”. Odział majora „Hubala, hubalczycy, II Słowa kluczowe wojna światowa. Wyrażam / nie wyrażam* zgodę na udostępnienie mojej pracy dyplomowej (licencjackiej / magisterskiej*) dla celów naukowo – badawczych. Niniejsza zgoda obejmuje: ` - rozpowszechnianie pracy poprzez publiczne udostępnianie w wersji drukowanej i elektronicznej w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niej dostęp w miejscu, w którym praca jest przechowywana tj. w Archiwum Uniwersytetu Śląskiego, - rozpowszechnianie pracy poprzez publiczne udostępnienie pracy w wersji elektronicznej w sieci Internet w domenie us.edu.pl oraz w innych serwisach internetowych, tworzonych z udziałem Uniwersytetu Śląskiego. Data: ……………………………………...…………..…. Podpis autora: ………………………………………..…. * (niepotrzebne skreślić) Oświadczenie autora pracy Świadoma odpowiedzialności prawnej oświadczam, że niniejsza praca dyplomowa została napisana przeze mnie samodzielnie i nie zawiera treści uzyskanych w sposób niezgodny z obowiązującymi przepisami. Oświadczam również, że przedstawiona
    [Show full text]
  • SR January 2015
    THE SARMATIAN REVIEW Vol. XXXV, No. 1 __ _____________ __ January 2015 Remembering Katyń in Baltimore National Katyń Memorial, Baltimore, Maryland. Wikipedia Commons. January 2015 THE SARMATIAN REVIEW The Sarmatian Review (ISSN 1059- 5872) is a triannual publication of the Polish Institute of Worth remembering: Houston. The journal deals with Polish, Central, and Eastern European affairs, while exploring their implications donations to for the United States. We specialize in the translation of documents. Sarmatian Review is indexed in the American Sarmatian Review Bibliography of Slavic and East European Studies, EBSCO, and P.A.I.S. International Database. From January 1998 on, files in PDF format are available at the Central and Eastern are tax-deductible. European Online Library (www.ceeol.com). Subscription price is $21.00 per year for individuals, $28.00 for institutions and libraries ($28.00 for individuals, $35.00 for libraries overseas, air mail). The views expressed by authors of articles do not necessarily represent those of the In this issue: Editors or of the Polish Institute of Houston. Articles are SR Data . .1881 subject to editing. Unsolicited manuscripts and other James Edward Reid, Justice Denied: in re Janowiec materials are not returned unless accompanied by a self- et al vs. Russia before the European Court of Human addressed and stamped envelope. Please submit your contribution electronically and, if requested, send a printout Rights (poem) . 1883 by air mail. Submissions and Letters to the Editor can be Warsaw 1944: Hitler, Himmler, and the Warsaw emailed to <[email protected]>, with an accompanying Uprising, by Anna M. Cienciala (review).
    [Show full text]
  • Przemówienie Okolicznościowe
    Kurów, 5.03.2017 r. Czcigodni Księża. Szanowni Państwo ! W poniedziałek dnia 6 marca 1944 r. w Kurowie hitlerowscy okupanci dokonali publicznej egzekucji więźniów zamku lubelskiego, w większości żołnierzy AK 641 Obwodu AK Puławy /obejmował on powiaty: puławski, opolski, rycki oraz część garwolińskiego/ oraz Obwodu BCh Puławy /obejmującego powiat puławski/. Była to jedna z największych egzekucji na Lubelszczyźnie. Pod koniec maja 1943 r. członek sztabu tego obwodu ppor. Franciszek Walasek ps. „Zawiślak” zamelinowany w młynie we wsi Klikawa k. Góry Puławskiej sporządzał wykaz sieci łączności bojowej obwodu i posiadał przy sobie część archiwum tego obwodu. Kiedy od strony Kozienic nadjechała żandarmeria niemiecka, uciekając porzucił teczkę z dokumentami. Pomimo ostrzału udało mu się zbiec. Żandarmi zabezpieczyli porzuconą dokumentację. Zdekonspirowanym polecono przeniesienie na inny teren, jednak odmówili. W nocy z 23/24 stycznia oraz na początku lutego 1944 r. w obwodzie dokonano aresztowań członków AK, BCh, którzy później znaleźli się na obwieszczeniu o egzekucji. Aresztowanych przewieziono na zamek lubelski a następnie brutalnie przesłuchiwano i torturowano w siedzibie gestapo „Pod zegarem”. Nikt nikogo nie wydał. /Szczególnie okrutnie traktowano Wojciecha Leśkę komendanta V Rejonu AK Dęblin /Irena/ - Stężyca i pozostałych więźniów z Dęblina /Ireny/ oraz Zbigniewa Panasia ps. „Zemsta” Komendanta Rejonu VIII Puławy – Końskowola, adiutanta komendanta Obwodu Puławy oraz Ignacego Mazurkiewicza dowódcę plutonu placówki Kurów VII Rejonu AK Kurów-Markuszów –Garbów/. W nocy 3 marca 1944 r. pomiędzy Chrząchowem a Żyrzynem oddział lotny AK pod dowództwem Aleksandra Sarkisowa ps. "Szaruga", zaatakował transport niemiecki. W czasie potyczki zastrzelono 2 gestapowców. Ten incydent zdecydował o losie więźniów zamku. Rankiem 6 marca 1944 r. na Rynek w Kurowie wjechały niemieckie ciężarówki, przywiozły szubienice oraz skazanych, rozklejano plakaty wieszczące o egzekucji, 10 z nich powieszono na rynku, 34 rozstrzelano na skarpie ul.
    [Show full text]
  • W Tym Roku Przypada 223. Rocznica Uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Jak Zawsze, Obchody Tego Wydarzenia Odbędą Się W Okuninie. W
    Miesięcznik Samorządowy Egzemplarz bezpłatny, Wydanie 60/ Kwiecień 2014 W tym roku przypada 223. Rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Jak zawsze, obchody tego wydarzenia odbędą się w Okuninie. W imieniu organizatorów zapraszamy serdecznie do uczestnictwa w nich. Szczegóły na plakacie w dziale „Ogłoszenia i informacje” na str. 5 TYDZIEŃ ŚWIĘTOWANIA DNI MIASTA str. 7 WAŁY ZOSTAŁY OSWAJAMY POSPRZĄTANE AUTYZM str. str. 33 32 OD REDAKCJI FAKTY NOWODWORSKIE lenia konstytucji 3 Maja odbędą się koncerty. Po południu także Nowodworski Festiwal Rockowy, Spis treści Od Burmistrza podczas którego wystąpi m.in. legendarna Ar- mia. Szczegóły dot. imprez na ostatniej stronie TEMAT NUMERU Historycznie, sportowo i kulturalnie – tydzień świętowania okładki. Dni Miasta! 7 Już dziś mogę też zaprosić wszystkich na 15. Dni Baśka otworzyła sezon na Mazowszu 2,8 Zakład Wodociągów i Kanalizacji ma nowe logo! 8 Miasta. W tym roku, z okazji 640. rocznicy nada- Konserwator już pracuje! 8 nia naszemu miastu praw miejskich obchody po- Termomodernizacja NOSIR 2,9 Baza i więcej połączeń z Modlina! 9 trwają przez okrągły tydzień. Specjalny program Mamy Certyfi kat Lotniska upoważniający do obsługi przygotował na tę okazję Nowodworski Ośrodek II kategorii systemu ILS 2,10 Kultury wspierany przez inne miejskie instytucje Nowe połączenia z nowodworskiego lotniska! 2,10 i organizacje. Więcej informacji na temat propo- WIEŚCI Z RADY Nowy Dwór w klastrze rzecznym 3 zycji w temacie numeru. Miasto kupi kasyno! 3 Polecam Państwa uwadze lekturę kwietniowych Przygotowanie miasta na wypadek powodzi 4 Nowodworska Karta Familijna 2014 5 Faktów Nowodworskich, w których piszemy Kalendarium 5 także o termomodernizacji Nowodworskiego WIEŚCI Z POWIATU Ośrodka Sportu i Rekreacji, dalszym rozwoju lot- 15 lat Polski w NATO – uroczystość w L im.
    [Show full text]
  • Kwartalnik Styczeń – Luty – Marzec 2018 – Nr 1/84
    Nr 1(84) Nr ISSN 1641-1587 ISSN Warszawa styczeń – luty – marzec – luty 2018 styczeń Warszawa KWARTALNIK Stowarzyszenia Łagierników Żołnierzy AK Nr 1 (84) WARSZAWA Styczeńkwiecieństyczeń – Luty –— majluty – Marzec –— marzecczerwiec 2018 2015Nr 2015 1 (84) NrNr 2 (75)(74) Wydawca: Stowarzyszenie Łagierników Żołnierzy Armii Krajowej Zarząd Główny w Warszawie, Ul. Zielna 39, 00-108 Warszawa Tel.: 505 047 488 www.armiakrajowa-lagiernicy.pl Konto bankowe: Stowarzyszenie Łagierników Żołnierzy AK PKO BP II Oddział/Warszawa 71 1020 1026 0000 1502 0015 5093 Zespół redakcyjny: Aneta Hoffmann, Artur Kondrat, Anna Milewska-Młynik (redaktor naczelna), Stefania Szantyr-Powolna (redaktor honorowy, konsultacja) Skład komputerowy i druk: ARWIL s.c. Redakcja zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów w dostarczonych tekstach. Uwagi oraz materiały przeznaczone do druku prosimy przesyłać na podany adres Stowarzyszenia: Stowarzyszenie Łagierników Żołnierzy Armii Krajowej, ul. Zielna 39, 00-108 Warszawa lub adres e-mail: [email protected] Niniejszy numer „Kwartalnika” wydano przy wsparciu finansowym Ministerstwa Obrony Narodowej 2 KWARTALNIK Stowarzyszenia Łagierników Żołnierzy AK Nr 1 (84) Od Redakcji Po raz kolejny 1 marca 2018 r. obchodziliśmy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Stowarzyszenie Łagierników Żołnierzy AK – wydawca niniejszego „Kwartalnika” zrzesza w swych szeregach weteranów Armii Kra- jowej z Kresów Wschodnich II RP, aresztowanych i więzionych przez władze sowieckie w najcięższych łagrach w głębi ZSRS, na mocy wieloletnich wy- roków. Misją naszej organizacji jest m.in. przypominanie wysiłku zbrojnego tych Żołnierzy Kresowych, Żołnierzy Niezłomnych i ich dalszych losów. Nie inaczej jest w przypadku tego numeru naszego „Kwartalnika”. Pragnie- my w nim zainteresować Państwa wspomnieniami o wydarzeniach, jakie w walkach o polskość Kresów były udziałem żołnierzy Armii Krajowej w ob- liczu zbliżającej się ponownie do ziem polskich w 1944 r.
    [Show full text]