Buddugoliaeth …Ond Angen Gweithredu Ar Fyrder
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Rhif: 422 Mehefin 2014 ECO’r Wyddfa Pris:60c Buddugoliaeth …Ond angen gweithredu ar fyrder. Fel roedd Eco’r mis diwethaf yn cyrraedd eich cartref, roedd sy’n bygwth bodolaeth y torgoch ac yn difwyno’r dyfroedd mewn datganiad o’r pwys mwyaf i drigolion y fro yn cael ei ryddhau i’r Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig. (Pwy all anghofio’r wasg. I’r rhai ohonoch sy’n dilyn colofn Hugh P. Hughes –‘ Ar algae gwyrdd afiach fu’n mygu’r llyn yn ystod 2009?) ben arall y lein’ – rydych yn ymwybodol o ymgyrch hir-hoedlog y Parhad Tudalen3 Gymdeithas Bysgota leol i geisio datrys y llygredd yn Llyn Padarn DYDDIAD A LLEOLIAD PLYGU’R ECO 2012 ECO’r Rhifyn Copi i law Bwndelu Ble Wyddfa Gorffennaf Mehefin 15 Mehefin 26 Bethel RHIF 422 LLYTHYRAU RHODDION Mehefin2014 Annwyl Olygydd Ariennir yn rhannol gan Argraffwyd gan Cinio Dathlu Penweddig yn 40 Lywodraeth Cymru Wasg Dwyfor Mae Ysgol Gyfun Penweddig, Aberystwyth, yn 40 eleni – ac rydym Penygroes 01286 881911 yn gwahodd cyn-athrawon a chyn-ddisgyblion i ymuno yn y dathlu £40: Helen Munro, Llanrug. ddydd Sadwrn, 28 Mehefin 2014! £20: John H. Hughes, Ffordd SWYDDOGION A GOHEBWYR Cynhelir diwrnod agored anffurfiol yn yr ysgol yn ystod y prynhawn gyda lluniaeth ysgafn, ac yna cynhelir bwffe yng ngwesty’r Belle Vue Capel Coch, Llanberis. Straeon ac erthyglau am 7pm. Gellir archebu tocyn ar gyfer y bwffe fel unigolyn neu fel £14: Arwyn Thomas, ar e-bost i grwp – beth am drefnu aduniad o’ch blwyddyn o fewn y parti mawr? Stourbridge; Rheon Thomas, Dafydd Whiteside Thomas Bydd yn gyfle gwych i ymlacio ac i gael hwyl yng nghwmni ffrindiau ac Caerdydd. Bron y Nant, Llanrug i adnewyddu cyfeillgarwch. Mae sawl un eisoes wedi rhoi hen luniau 01286 673515 ar fenthyg i’r ysgol ar gyfer arddangosfa yn ystod y diwrnod agored a £10: Teulu Enid Hughes, [email protected] gallwch hefyd weld detholiad dwy ymweld â www.facebook.com/ 31 Maes Padarn, Llanberis; Penweddig40. Gallwch ebostio unrhyw gyfraniadau at ymholiadau@ Mairwen Baylis, Ffordd CADEIRYDD penweddig.ceredigion.sch.uk neu dewch â nhw gyda chi. Capel Coch, Llanberis; Y PWYLLGOR GWAITH Felly ffoniwch yr ysgol ar (01970) 39499 i archebu tocyn/tocynnau’r Geraint Elis Mona Mai Griffiths, 2 Hafan bwffe, £15 y pen ar unwaith – rhag i chi golli’r cyfle. Elan, Llanrug; £10 Teulu GOLYGYDD CHWARAEON Y cyntaf i’r felin gaiff falu! Richard Ll. Jones, 5 Y Ddôl, Bethel. y diweddar Keith Morris, Yn gywir Victoria Terrace, Llanberis. (01248) 670115 Mark Watkins FFOTOGRAFFWR Swyddog Gwybodaeth a Chyfathrebu £7: Rhianwen Griffiths, Y Gwyndaf Hughes, Glasgoed, Drenewydd. Llanrug (238495) [email protected] Yn ystod y mis diwethaf…. £6: Mrs Closs Evans, TREFNYDD HYSBYSEBION Porthcawl. Eifion Roberts, Swˆ n-y-Gwynt, • Daeth buddugoliaeth i’r Gymdeithas Bysgota leol yn ei brwydr hir i Llanberis (870740) gael tegwch a gwrandawiad yn eu hymgyrch i sicrhau gwarchod Llyn £5: Iola Jones, 22 Y Ddol, [email protected] Padarn rhag llygredd ac achub y torgoch rhag difodiant. Yn ddiddorol Bethel; Dienw; TREFNYDD ARIANNOL iawn mae Diwrnod Bioamrywiaeth yn cael ei gynnal yn Llanberis ar Goronwy Hughes, Eithinog, 14 Afon £4: Gwyn Williams, Llys ddechrau Mehefin i dynnu sylw at amgylchedd unigryw y llyn a’r modd Myfyr, Brynrefail. Rhos, Llanrug (01286 674839) y gall pobl leol helpu i’w warchod. Noddir y diwrnod yn rhannol gan TREFNYDD GWERTHIANT POST Cyfoeth Naturiol Cymru a Dwr Cymru. A hyn yn dilyn y datganiad £2: Mrs Enid Jones, Talysarn Olwen Hughes, Eithinog, 14 Afon cyfreithiol yn gynharach y mis hwn. Cyd-ddigwyddiad tybed….? Rhos, Llanrug (01286 674839) Gair gan y Golygydd. TREFNYDD BWNDELU • Cynhaliwyd Triathlon Llanc y Llechi yn Llanberis. Digwyddiad Cafwyd trafferthion wrth Marian Jones, Minallt, 7 Bro Elidir, hynod lwyddiannus a ddenodd tua mil a hanner o gystadleuwyr drosglwyddo crynswth y Dinorwig (870292) i’r ardal, heb son am eu teuluoedd a chefnogwyr. Bu’r digwyddiad papur o’r teipydd i’r golygydd. GOHEBWYR PENTREFI yn hwb sylweddol i’r economi leol. Yn ystod yr un wythnos hefyd Canlyniad hyn oedd fod yr DEINIOLEN: Nia Gruffudd (872133) rhyddhawyd ystadegau gan Lywodraeth Cymru yn dangos fod sector acen grom wedi diflannu o rai BETHEL: Geraint Elis, Cilgeran gweithgareddau awyr-agored y diwydiant twristaidd yn werth £481 llythrennau, a’r llythrennau ‘w’ ac (01248) 670726 miliwn i’r economi, gyda gogledd Cymru yn arwain, ac ardal bro’r “Eco” ‘y’ wedi diflannu’n gyfangwbl! BRYNREFAIL: Mrs Lowri Prys Roberts- yn sicr yn elwa. Roedd 54% o’r rhai oedd yn aros noson yn adrodd na Ceisiwyd cywiro y mwyafrif Williams, Godre’r Coed (870580) fyddent wedi ymweld a Chymru onibai eu bod yn cymryd rhan mewn o’r gwallau hyn ar y funud olaf, CAEATHRO: Rhiannon Roberts, rhyw fath o weithgaredd awyr-agored. A Chyngor Gwynedd yn anfon ond ymddiheurwn os methwyd Cefn Rhos Isaf, Penrhos. [email protected] wardeiniaid traffic i’r pentref i roi croeso twym-galon i bawb oedd cywiro’r cyfan. Os oes ‘?’ yng yn methu darganfod lle addas i barcio! Pam yn enw rheswm na ellir nghanol neu ar ddiwedd rhai CEUNANT: Trystan a Sioned Larsen, Bodafon, Ceunant (650799) cynnig parcio am ddim ar safle Glyn Rhonwy yn ystod digwyddiadau geiriau, ‘w’ neu ‘y’ ddylai fod yno! o’r fath? A pham nad oes defnydd yn cael ei wneud bellach o’r wyneb CWM-Y-GLO: Mrs Iris Rowlands, Glanrafon (872275) caled rhwng maes parcio Castell Dolbadarn ac afon y Bala? DINORWIG: Marian Jones, Minallt, • Mae’r rhifyn hwn yn dathlu nifer helaeth o lwyddiannau lleol – yn 7 Bro Elidir, Dinorwig (870292) ddiwylliannol ac ym myd chwaraeon. Llongyfarchwn ein hieuenctid LLANBERIS: Gwyneth ac Eifion a’n hoedolion ar eu llwyddiant a’u gwobrau haeddiannol. Ac erbyn i’r Roberts, Swˆn-y-Gwynt (870740) rhifyn hwn gyrraedd eich cartref mae’n siwr y bydd mwy o lwyddiannau LLANRUG: Eryl Roberts, 3 Bryn wedi dod i’r fro yn Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd. Moelyn (675384) NANT PERIS: Kate Pritchard (872331) neu [email protected] PENISARWAUN: [email protected] Aelod o’r teulu neu ffrind wedi gadael yr ardal? WAUNFAWR: Mrs Nan Roberts, Pantafon, Waunfawr (650570) Beth am i ni anfon copi o’r Eco iddynt bob mis Gallwn anfon copiau drwy’r post neu dros y we. Cost anfon drwy’r post am flwyddyn - o fewn Prydain: £18.00 Cost anfon dros y we am flwyddyn - £6.00 Cysylltwch ag Olwen Hughes ar 01286-674839 neu [email protected] 2 Parhad Buddugoliaeth…. Ond angen gweithredu ar fyrder. Cydnabod Archwiliad Be nesa? Mae dyfroedd Llyn Padarn wedi eu difwyno a’u llygru ers Anghyfreithlon. degawdau gan arllwysiad o garthion wedi eu trin a charthion heb Bellach, mae Cyfoeth Naturiol Cymru, y corff sy’n gyfrifol am eu trin gan Dwr Cymru. Mae’n rhaid i Cyfoeth Naturiol Cymru yr amgylchedd, wedi cydnabod archwiliad anghyfreithlon i bellach gysidro effaith y gweithgaredd hwn ar y llyn, ond yn lygredd Llyn Padarn gan Dwr Cymru. Aeth Fish Legal, oedd ogystal, bydd yn rhaid iddynt hefyd gysidro effeithiau unrhyw yn cynrychioli’r Gymdeithas Bysgota leol, a Chyfoeth Naturiol weithgareddau eraill sydd wedi bod neu sydd yn andwyol i welyau Cymru i’r Uchel Lys am fethu ag ymchwilio’n gywir i weithgaredd dodwy’r torgoch. Dwr Cymru, a hynny’n ol cyfreithiau’r Undeb Ewropeaidd(UE). Mae’n ymddangos mai un o’r rhesymau dros fethiant Cyfoeth Mae wedi cymryd 22 mlynedd o ymgyrchu gan y Gymdeithas Naturiol Cymru oedd analluedd Gweinidogion Llywodraeth Bysgota leol i gael yr awdurdodau i addef eu methiant i reoli Cymru i ymgorffori cyfraith yr UE i reolau cenedlaethol. llygredd. Dywedodd William Rundle, prif gyfreithiwr Fish Legal, Arllwys Carthion heb eu trin. “Hyderwn y bydd yr archwiliad newydd yn cael ei wneud ar Yn ystod yr achos daeth gwybodaeth i’r amlwg fod Dwr Cymru, fyrder, oherwydd mae angen i’r sefyllfa wella’n sylweddol os oes ers blynyddoedd, wedi bod yn arllwys i’r llyn heb ganiatad, achubiaeth i’r torgoch.” a hynny ar brydiau yn cynnwys carthion heb eu trin. Roedd Llongyfarchwn y Gymdeithas Bysgota leol a’i swyddogion Dwr Cymru yn gynharach wedi hepgor y wybodaeth hon o’u gweithgar ar eu llwyddiant, ond cofiwn hefyd mai un tystiolaeth, ac wedi gwadu honiadau o’r fath gan bysgotwyr lleol buddugoliaeth yw hon mewn proses gyfreithiol gymhleth. Does ar hyd y blynyddoedd. ond gobeithio y bydd Cyfoeth Naturiol Cymru a Dwr Cymru yn gweithredu’n gyflym i arbed y sefyllfa rhag gwaethygu, neu bydd Canlyniad annigonol yr un rhan unigryw o gyfoeth naturiol Cymru yn diflannu am byth. archwiliad. Cychwynnwyd yr archwiliad ym mis Chwefror 2012 pan roddwyd rhybudd i Cyfoeth Naturiol Cymru gan Fish Legal o ddifwyno’r llyn yn ol Rheoliadau Difrod Amgylcheddol 2009. Parhaodd yr archwiliad am 17 mis. Yn yr adroddiad terfynol dynodwyd Dwr Cymru fel y corff fu’n gyfrifol am ddifrod amgylcheddol i’r llyn, ond methodd ag asesu llawn faint effaith ei weithgaredd. Mae Fish Legal nawr wedi gorfodi Cyfoeth Naturiol Cymru i gydnabod y dylid fod wedi cysidro y difrod a wnaed dros y tymor hir, gan gynnwys difrod o weithgaredd a gychwynnodd cyn i’r gyfraith ddod i fodolaeth, ond sydd wedi achosi difrod (ac a all achosi difrod) ers hynny. 3 DEINIOLEN Mrs Nia Gruffudd. Ffôn: (872133) Gwyl Deiniolen a’r Cylch 2014 Dyma restr o ddigwyddiadau eleni: Nos Wener Mehefin13 Clwb Cymdeithasol Llanberis - Bandana a Dilwyn Morgan - 8.00 Dydd Sadwrn Mehefin 14 Cae Bwthyn - Pêl-droed 5 bob ochr - 11.00 Nos Sul Mehefin 15 Eglwys Crist Llandinorwig - Cyngerdd coroni’r frenhines Alis gyda Erin Wyn, Osian Trefor, Catrin Llewelyn, Lleisiau Llanbabs, Côr Dre a Pharti canu Cadwyn - 6.30 Cwis yn y Bull - 9.00 Nos Lun Mehefin 16 Clwb Pêl-droed Ieuenctid Deiniolen Daeth diwedd ar dymor arall, ond mae tymor y twrnaments ar fin dechrau felly T? Elidir - Helfa Drysor neu cwis i’r plant os bydd yn bwrw - digon o gemau i fynd dros y misoedd nesaf.