Jazz

Barry Guy New Orchestra vrijdag 9 februari 2007 Jazz . Seizoen 2006-2007

Come Sunday #2 zondag 14 januari 2007

Barry Guy New Orchestra vrijdag 9 februari 2007

Michiel Borstlap Trio vrijdag 16 februari 2007

Kevin Norton’s Bauhaus Quintet vrijdag 9 maart 2007

Brussels Jazz Orchestra . Gianluigi Trovesi klarinet zaterdag 28 april 2007 Barry Guy New Orchestra

Barry Guy Study 15’

Evan Parker Vosteen 20’ begin concert 20.00 uur pauze omstreeks 20.40 uur einde omstreeks 21.55 uur pauze inleiding Frederik Goossens . 19.15 uur . Foyer teksten programmaboekje Frederik Goossens Barry Guy coördinatie programmaboekje deSingel Oort-Entropy (Belgische première) 55’ gelieve uw GSM uit te schakelen! ism. New Think, Radio 1, Focus Knack

Cd’s Bij elk concert worden cd’s te koop aangeboden door ’t KLAverVIER, Kasteeldreef 6, Schilde, 03 384 29 70 www.tklavervier.be

Foyer deSingel enkel open bij avondvoorstellingen in Rode en/of Blauwe Zaal open vanaf 18.40 uur kleine koude of warme gerechten te bestellen vóór 19.20 uur broodjes tot net vóór aanvang van de voorstellingen en tijdens Barry Guy bas & muzikale leiding pauzes Agusti Fernandez piano Evan Parker sax Hotel Corinthia (Desguinlei 94, achterzijde torengebouw ING) Mats Gustafson sax & fluteophone • Restaurant HUGO’s at Corinthia Hans Koch sax & klarinet open van 18.30 tot 22.30 uur Herb Robertson trompet • Gozo-bar Johannes Bauer trombone open van 10 uur tot 1 uur, uitgebreide snacks tot 23 uur Per Åke Holmlander tuba deSingelaanbod: tweede drankje gratis bij afgifte van uw percussie toegangsticket van deSingel voor diezelfde dag Raymond Strid percussie BGNO: Oort-Entropy: muzikale energie

Het eerste instrument dat Barry Guy (°1947) ooit speelde was de blokfluit en hij heeft daarna heel wat geprobeerd: trompet, trombone, tuba. Veeleer toevallig stuitte hij op het instrument waarmee hij naam zal maken. Net als die andere bekende Britse bassist, Paul McCartney, was hij de enige die bas wilde spelen in zijn toenmalige groepje. Daarenboven lijkt het wel of Guy van dan af de hele geschiedenis van de jazzmuziek moest doorlopen - van swing over blues en bebop - vooraleer hij een pionier van de Europese vrije geïmproviseerde muziek werd. Het eerste besnaarde basinstrument dat hij speelde was een theekistbas met één snaar in een dixielandband. We schrijven begin jaren zestig, tijdens de hoogdagen van de skiffle, wanneer het gebruik van zelfgemaakte hobbyinstrumenten heel erg populair was bij de Britse jeugd. Maar Barry Guy had zijn stem gevonden. Van zijn ouders kreeg hij een heuse contrabas, die hij eerst met een beschreven karton achter de snaren moest bespelen, zodat hij kon zien welke noten waar op de toets lagen. Maar misschien heeft net die initiële beperking van op één snaar te moeten spelen van Guy wel zo’n onovertroffen virtuoos gemaakt. Weinigen hebben een dergelijk meesterschap over hun instrument en weten er zulke ongehoorde klanken uit tevoorschijn te toveren. Weinigen ook zijn zo veelzijdig. Barry Guy voelt zich zowel thuis in een ensemble of als solist, in het keurslijf van een klassieke partituur (hij is jarenlang bassist geweest in The Academy of Ancient Music olv. Christopher Hogwood) of in vrije improvisatie.

Tegen de jaren zestig was de functie van de contrabas in de jazz reeds grondig herdacht. In ‘klassieke’ jazzensembles was ze eerst en vooral functioneel: ze zorgde voor de harmonische basis voor de melodische spelers (trompet, klarinet, saxofoon) en verzekerde tegelijk de vaste ritmische puls van het ensemble. In tegenstelling tot bijvoorbeeld percussionisten of pianisten, wordt met de solist. De bas wrikt zich los van het strikte tempo, die dezelfde ondersteunende en begeleidende rol deelden, verkent alle beschikbare registers en verhuist zo naar het hadden bassisten weinig of geen gelegenheid om uit die voorplan van de muziek. ondankbare rol van begeleider te stappen. In eerste instantie Daarenboven was de jazz die Barry Guy als jonge knaap speelden ze op de eerste en derde tel van de maat en kozen begon te spelen een muziek geworden die steeds minder daarbij meestal de grondnoot en de dominant van het akkoord. geïnteresseerd was in harmonie en die tegelijk ook de ritmische Wanneer in de jaren dertig, tijdens het swingtijdperk, de bas basis van onder de muziek onderuit haalde. Er bleef uiteindelijk op elke tel begon te spelen, werd een stijl ontwikkeld waarbij geen enkele houvast. Jazzmuzikanten als Ornette Coleman, noten uit het hele akkoord werden gekozen. Het leek alsof de Cecil Taylor of Sun Ra begonnen volume, textuur, toonkleur te bas doorheen de akkoorden wandelde. Dit heet toepasselijk de gebruiken om variatie te creëren. Zij eisten van de luisteraar “walking bass”. Walter Page, de bassist van de erg populaire een interesse voor geluid op zich. Soms lijkt het zelfs dat het ritmesectie van het orkest van Count Basie, creëerde hiermee resultaat van free jazz en experimentele klassieke muziek een sound die door velen werd bewonderd en geïmiteerd. Het hetzelfde is: de geïmproviseerde collectiviteit van Ornette werd de standaard voor jazzbas van het volgende decennium. Colemans ‘Free Jazz’ en van John Coltranes ‘Ascension’ lijken erg Maar tegen de late jaren dertig was de ideale bassist en hét te verwant met Karlheinz Stockhausens ‘Zeitmasse’. volgen voorbeeld de jonge Jimmy Blanton, de bassist van het Soloperformances van andere instrumenten dan de piano Duke Ellington Orkest. Hij improviseerde en soleerde op de werden normaal. Er ontstonden nieuwe ideeën over de bas alsof het een blaasinstrument was, gebruikte achtste en esthetiek van jazz (‘la beauté de la laideur’, wordt wel eens zestiende noten in ongehoorde harmonische en melodische gezegd) en over het doel van toonhoogte, tonaliteit, en vibrato. patronen. De tessituur van instrumenten werd tot het uiterste gedreven, In de jaren veertig speelden bewonderaars van Blanton, er werd op nieuwe manieren op instrumenten gespeeld en het zoals Oscar Pettiford en Ray Brown baslijnen die bij de ‘geluid’ op zich won aan belang. En het concept van ‘swing’ nieuwe, ingewikkelde harmonieën van de bebop pasten. Zij werd geherdefinieerd of zelfs volledig overboord gegooid. De ontwikkelden een techniek die hen in staat stelde om met individuele virtuositeit werd van het allerhoogste belang, vooral een onvoorstelbare snelheid in elke toonaard te soleren. voor bassisten en drummers die verondersteld werden zowel Van de nieuwe generatie bassisten werd sindsdien niet melodisch als ritmisch te kunnen spelen. alleen meer verwacht dat ze konden begeleiden: Charles In deze periode van regelrechte weerstand tegen het Mingus zorgde er voor dat bassisten heel flexibel met die establishment van de muziek(-industrie) kreeg de Europese begeleidende rol konden omspringen. Hij speelde op een jazz voor het eerst haar eigen stem. Europese improviserende intuïtieve en contrapuntische manier tegenover de rest van het muzikanten begonnen zich bewust af te zetten tegen hun ensemble, waarbij hij veelvuldig gebruik maakte van ostinaten, Amerikaanse collega’s. Hun muziek bouwt minder op bestaande pedaaltonen en plotse tempowisselingen. Hij gaf het instrument jazztradities dan op persoonlijke interesse en techniek. In plaats een grote onafhankelijkheid en opende de weg naar de van de nieuwste plaat van John Coltrane slaafs te imiteren, experimenten van de free jazz. Charlie Haden zal deze manier waren hun voorbeelden componisten van hedendaagse avant- van spelen ten volle ontwikkelen bij het Ornette Coleman gardemuziek, zoals Iannis Xenakis, Pierre Boulez of Karlheinz Quartet. Hij en bassisten als Scott LaFaro en Red Mitchell Stockhausen. Je moest vooral improviseren zonder ook maar ontwikkelen een manier van begeleiden die veeleer een dialoog enigszins aan jazz, blues, klassiek of pop te refereren. Deze manier van spelen eiste erg veel techniek - denk aan het gebruik Bijna dertig jaar lang wist Barry Guy zijn London Jazz Composers van circulaire ademhaling waarin saxofonist Evan Parker een Orchestra bij elkaar te houden tot, door gebrek aan fondsen meester is - en heeft op zich misschien weinig met de jazz te en de druk van een verpletterende logistieke organisatie, dit maken. In de Little Theater Club in het centrum van Londen instituut in 1998 haar totnogtoe laatste concert gaf op het onstond de Britse ‘Free Music’. Muzikanten als Derek Bailey, Berlin Jazz Festival. Dertig jaar lang had Guy met dit orkest Evan Parker, , Paul Rutherford, Trevor Watts of Barry een balans proberen vinden tussen (vrije) improvisatie en Guy gaven er zich aan het totale experiment over. compositie, tussen formele structuren en de dynamiek van En toch is dit soort muziek vaak veel meer het resultaat van het moment; een vraagstuk dat jazzcomponisten sinds Jelly collectieve samenwerking dan de Amerikaanse jazz dat ooit Roll Morton had beziggehouden. Het onderscheid tussen was. Er was een ware revival van big bands. In Denemarken compositie en improvisatie was in jazz sowieso nooit heel vormt gitarist Pierre Dørge een reeks bands die eerst free jazz erg duidelijk te maken. Het is bijvoorbeeld mogelijk om spelen, dan Zuid-Afrikaanse muziek en Ellington, tot ze bekend genoteerde muziek zo te spelen dat het geïmproviseerd lijkt. worden als het New Jungle Orchestra. In Oostenrijk heeft het En het is evenzeer mogelijk om muziek te componeren die Vienna Art Orchestra misschien wel het meest brede repertoire geïmproviseerd klinkt. Dat is wat de beste componisten en dat een band ooit heeft gehad, van Monk en Ellington, arrangeurs van de jazz - Jelly Roll Morton, Duke Ellington, Gil Satie en Brahms, over Mozart tot Cocteau en Gershwin. In Evans, Charles Mingus, George Russell - hebben gedaan. Ook Duitsland bestond het Globe Unity Orchestra van Alexander Barry Guy kan zich moeiteloos in beide disciplines vinden: “I von Schlippenbach uit een internationale schare jazzartiesten. didn’t find any conflict between composition and improvisation. In Nederland stichtten Misha Mengelberg, en One is intense discipline at the table, one is intense discipline Willem Breuker de Instant Composers Pool. Zij brachten een mix in the live situation.” En was niet elke jazzmuzikant ook een van free jazz, cabaret en (soms komisch, soms politiek) theater. componist die ter plekke componeert met het materiaal Bij ons was Fred Van Hove de drijvende kracht achter WIM dat hem ter beschikking staat en binnen de tijd die hem is (Werkgroep Improviserende Musici). En in Groot-Brittanië werd toegemeten? Maar wat als de improvisatie van deze muzikanten de Musicians Cooperative opgericht. Er waren de verschillende aan geen enkele regel meer is gebonden? Hoe verenig je een bands geleid door Kenny Wheeler, Chris McGregor, Mike passionele toewijding tot vrije improvisatie met de interesse om Westbrook én Barry Guy. In 1972 stond hij aan de wieg van het grootschalige werken te schrijven? beroemde London Jazz Composers Orchestra, waarvan hij de Binnen de composities van Guy kan het hele orkest gedurende artistieke leider, dirigent én componist bleef. langere tijd samen improviseren. Of tegen elkaar: dan plaatst hij Deze big bands klonken niet alleen allemaal anders, ze waren groepen, duo’s, trio’s of een solo instrument voor of tegenover ook anders georganiseerd. Sommige hadden hun basis in één het orkest. De aanwijzingen die zijn partituur uitmaken zien stad of één land, andere waren internationaal; enkele werden eruit als losse aantekeningen op papier. Hij schrijft net als geleid door één individu, maar de meeste waren collectieven. een schilder met een borstel aan de slag gaat. Veelal zijn het Het LJCO, zoals het gemeenzaam bekend staat, werd een opeenstapeling van beelden die de improvisatie van de langzaamaan een internationaal samengesteld gezelschap, spelers moet vorm geven; afspraken waarmee elke muzikant waarvan ook bijvoorbeeld de Amerikaanse saxofonist Anthony moet rekening houden, maar die op elk moment anders Braxton, de Zwitserse pianiste Irène Schweizer of de Duitse kunnen worden ingevuld. De muziek van het ensemble wordt tubaspeler Conrad Bauer deel konden uitmaken. op deze manier een architectuur van klanken, waardoorheen de luisteraar wordt geleid. Op een of andere mysterieuze activity motivated by a faith in the actuality of existence, which is manier krijgen de groepen waarvoor Barry Guy schrijft toch outside and beyond knowing.” Onder entropie kan je dan weer een heel herkenbare stem. Ze zijn een organische ontmoeting de gelijktijdigheid van orde en chaos verstaan. Het is een begrip van verschillende stijlen en speelwijzen, maar waarbij elke uit de thermodynamica die de maat voor de wanorde die kan muzikant hetzelfde doel nastreeft. Net als Duke Ellington of bestaan in een systeem beschrijft. Entropie ontstaat als er zich Charlie Mingus, schrijft ook Guy met zijn muzikanten in het een gebeurtenis in een systeem voordoet die vooraf onzeker en achterhoofd. Hij componeert naar de individuele kwaliteiten onvoorspelbaar was. Die onzekerheid, dat mysterieuze kantje van muzikanten die hij zeer goed kent en moedigt hen aan om van de muzikale creatie, is ook wat Guy en zijn orkest op hun hun creativiteit de vrije loop te laten gaan. Zijn composities zijn publiek willen overbrengen. Hun concerten zijn een proces van meestal een schetsmatig raamwerk, dat pas bij de opvoering constante sonore evolutie waarbij instinctief het ene idee naar meer complex en vloeiend wordt. het andere leidt. Wanneer hij werd gevraagd of hij zijn muziek Wanneer het LJCO werd opgedoekt, bracht hij in het minder kon beschrijven antwoordde Barry Guy: “Sound in space, really. logge en - belangrijker- minder dure Barry Guy New Orchestra Energy. I’m communicating musical energy.” muzikanten bij elkaar waarmee hij door de jaren heen in diverse trio’s of duo’s had gespeeld. Het trio met oude vrienden Paul Lytton en Evan Parker bijvoorbeeld werd het startpunt. Een ander trio is dat met de Zweedse muzikanten en Raymond Strid. Of het trio van de pianiste (die later door de Spaanse pianist Augustí Fernandéz werd vervangen). Elke van de muzikanten van het BGNO heeft in één of andere bezetting ooit wel eens met elkaar gespeeld en weten elkaar perfect aan te vullen en te voelen.

‘Oort-Entropy’, het stuk dat vanavond in Belgische première door het BGNO zal worden gespeeld, kende haar wereldcreatie op het Taktlos Festival van 2004 in Zûrich. Twee jaar geleden verscheen een opname op het Zwitserse Intakt-label. Deze driedelige ‘suite’ is, na ‘Inscape - Tableaux’, de tweede compositie van Barry Guy voor het BGNO. De titel van het stuk verwijst naar de Oortwolk, waarvan het bestaan door de Nederlandse astronoom Jan Hendrik Oort (1900-1992) werd beschreven. In deze wolk van rotsen en ijsklompen die ons zonnestelsel op een afstand van 1 à 2 lichtjaar omgeeft, zouden alle kometen hun gemeenschappelijke oorsprong hebben. Deze hypothetische theorie is niet wetenschappelijk bewezen, maar ze past wel perfect in de esthetiek van Barry Guy: “I work with the conviction that art is something basically natural, an Barry Guy Barry Guy, één van de meest vooraanstaande bassolisten en - improvisatoren in de wereld, is bekend als leider en oprichter van het London Jazz Composers Orchestra en tevens als componist van nieuwe muziek voor kamermuziekensembles en symfonische orkesten. Zijn nieuw opgerichte groep, Barry Guy New Orchestra, is een all-star band die de grootste namen uit de wereld van de hedendaagse jazz en improvisatie uit de Verenigde Staten, Groot- Brittannië, Zweden, Zwitserland en Duitsland samenbrengt. De wereldpremière van zijn nieuwe compositie ‘Inscape-Tableaux’ vond tijdens het Mostly Modern Festival 2000 in Ierland plaats. Gedurende vier dagen voerden de muzikanten een unieke set trio’s, duo’s, solo’s uit en tenslotte de nieuwe creatie. Open repetities en workshops verleenden inzicht in het creatieproces van een nieuw ensemble en in de intrigerende combinatie van vrije improvisatie en gecomponeerde structuren.

Agusti Fernandez Agusti Fernandez speelt professioneel jazzpiano sinds zijn dertiende. Hij volgde opleidingen aan het conservatorium van zijn geboortestad Palma de Mallorca en nam deel aan de zomercursussen in Darmstadt bij Iannis Xenakis en Carles Santos. Van grote invloed was de kennismaking met twee grote figuren van de avant-garde: Cecil Taylor in de jazz en Iannis Xenakis in de hedendaagse muziek. In 1985 bracht Fernandez zijn eerste cd uit getiteld ‘Ardent’ met solo piano improvisaties. Sinds zijn deelname aan de Biennale voor Jonge Creatieve Artiesten in Thessaloniki in 1987 nam zijn carrière een hoge vlucht. Fernandez kreeg compositie-opdrachten voor dans-, theater-, film- en televisieproducties. Van 1982 tot 1998 werkte hij regelmatig samen met Carles Santos. In de vroege jaren negentig was hij muziekdirecteur van het Big Ensemble del Taller de Musics in Barcelona en nadien leidde hij er het Orquestra del Caos. Samen met Joan Saura en Liba Villavecchia richtte hij het IBA op (Improvisers of Barcelona Association). Binnen de scene van de vrije improvisatie gaf hij optredens met Tom Cora, Evan Parker, Butch Morris, Peter Kowald, Marilyn Crispell en vele anderen. Naast zijn solowerk zijn Fernandez’ belangrijkste projecten het Trío Local (met sampler en saxen) en een duo met violist Christian Imler. Sinds 2001 liedt hij de improvisatieklas van het conservatorium van Barcelona.

Evan Parker Evan Parker is allicht de grootste saxofonist sinds John Coltrane. Net als Coltrane bespeelt hij de tenor en sopraan saxofoon en Parker noemt hem ook als één van zijn belangrijkste invloeden. Parker is nadrukkelijk geen entertainer, maar een ware artiest Herb Robertson die een volledig nieuwe manier om de saxofoon te bespelen Herb Robertson is internationaal bekend als een vernieuwend ontwikkelde. Meer dan ieder ander heeft hij de mogelijkheden instrumentalist, componist en bewerker van traditionele en avant- van niet ingestudeerde muziek in de diepte onderzocht, waarbij garde jazz en nieuwe muziek. Hij speelde en maakte opnamen met hij een persoonlijk vocabularium ontwikkelde dat zowel direct Tim Berne, Mark Helias, John Zorn, George Gruntz, Bobby Previte, herkenbaar is als aanpasbaar aan de meest uiteenlopende London Jazz Composers Orchestra, Charlie Haden’s Liberation situaties. Zijn discografie is zo uitgebreid dat ze in boekvorm werd Music Orchestra en Bill Frisell. Onder zijn leiding werden ook gepubliceerd. Meer dan honderd vijftig albums worden vermeld vijf albums opgenomen voor het label JMT. De New York Times over een periode van meer dan drie decades, nog aan te vullen schreef over hem: “Herb Robertson heeft een gulzige honger met een uitgebreid aantal cd’s die hij de laatste jaren opnam. naar het jazzverleden, met een oog op de toekomst gericht … Hij produceert runs van bovenmenselijke lengte, kracht en densiteit Mats Gustafsson uit zijn trompet, terwijl de toon verrassend helder is.” Mats Gustafsson werd geboren in Umeå, een stad in het noorden van Zweden, met een rijk cultureel leven en een inspirerende Johannes Bauer jazzscène. Momenteel is hij één van de meest belangrijke Johannes Bauer is meest bekend van de samenwerking met zijn nieuwe gezichten in de improvisatiemuziek. Grote sensitiviteit broer Connie Bauer en de bands Doppelmoppel en Slawterhaus. combineert hij met aandacht voor detail en onbegrensde energie. Hij is één van de meest dramatische en heldere trombonespelers Hij bouwde samenwerkingsverbanden op met een groeiend in de Duitse improvisatiescène en leverde een belangrijke aantal topmuzikanten, waaronder bassist Barry Guy, violist bijdrage aan vrije en nieuwe muziek sinds de jaren zeventig, Philipp Wachsmann, cellist Günter Christmann, percussionist zowel als solist als als componist en als lid van verschillende Michael Zerang en meer recent saxofonist Peter Brötzmann. ensembles. Hij is onmiddellijk herkenbaar aan zijn verbazende Mats Gustafsson is één van de meest moderne muzikanten die sound, retoriek en de onberispelijke mengeling van uiterst jazzgenres, noise, experiment en om het even welke avant-garde theatraal en lyrisch spel. uiteindelijk transcendeert voor een nieuw millennium - waar compositorische concepten onmiddellijk in verband staan met Per Åke Holmlander open improvisatie en superpostmodernisme uiteindelijk wordt wat Per Åke Holmlander is één van de toonaangevende exponenten we altijd wilden: rock & roll. van de nieuwe generatie muzikanten improvisatie of nieuwe muziek in Zweden. Zowel in de nieuwe muziek als de vrij Hans Koch improvisatiescène staat hij bekend als een virtuoos op de tuba Hans Koch werkte eerst als solist klarinettist in Winterthur en met een verbazende dynamiek en kleurenpallet. Hij maakt deel concerteerde uitgebreid als solist en kamermuzikant. Begin jaren uit onder meer deel uit van Mats Gustafssons NU Ensemble en tachtig kwam hij in contact met jazz en onderging hij invloed Barry Guys London Jazz Composers Orchestra. Daarnaast is Per Åke van muzikanten als John Coltrane, Albert Ayler, Anthony Braxton Holmlander bekend voor zijn theatermuziek. en Evan Parker. In zijn eerste trio met Martin Schütz en Marco Käppeli begon hij meer en meer te experimenteren met een Paul Lytton mengeling van compositie en improvisatie. Sindsdien bracht Paul Lytton is één van de oorspronkelijke leden van de zijn carrière als vrije improvisator en componist hem samen met experimentele Britse vrije improvisatie avant-garde in Londen Cecil Taylor, met wie hij samen speelde in de European Big band, gedurende de jaren zestig en begin jaren zeventig. Hij was Shelley Hirsch, Butch Morris, David Moss, Andrew Cyrille en vele stichtend lid van de London Musicians Coop en de Aachen andere vooraanstaande Europese improvisatoren. Met Barry Guy Musicians Cooperative. Sedert 1969 bouwt hij zelf instrumenten, speelde hij als duo partner en zijn samenwerking met de Zwitserse die in 1980 in Wuppertal tentoongesteld werden. Sedert 1975 muzikanten Werner Lüdi, Stephan Wittwer en Fredi Studer woont hij in België. Samen met Paul Lovens richtte hij in 1976 Po leidde tot talrijke opnames. Hans Koch is een briljante, virtuoze, Torch Records op, als duo brachten ze drie albums uit. In Groot- onafhankelijke saxofonist en basklarinettist met een mooie, Brittannië en de Verenigde Staten is hij meest bekend als lid van heldere en overtuigende klank, en een eersteklas improvisator. het Parker/Guy/Lytton trio en voordien als duo met Evan Parker. Raymond Strid Raymond Strid is een van de toonaangevende figuren van de Zweedse improvisatiescène. Hij treedt geregeld op met Mats Gustafsson, Marilyn Crispell, Barry Guy en hun respectieve formaties. In heel Europa en de Verenigde Staten is hij een veelgevraagd ensemblelid in verschillende grotere ensembles. volgend jazzconcert in deSingel vr 16 feb 2007 . 20 uur . Blauwe Zaal

Michiel Borstlap Trio Michiel Borstlap piano . Ernst Glerum contrabas Han Bennink slagwerk

€ 20, € 15 (-25/65+ € 15, € 10 / -19 jaar € 8) ism. New Think, Radio 1, Focus Knack inleiding Frederik Goossens . 19.15 uur . Foyer