NOVEMBER 2007 | Jaargang 11 | nr. 10

MAANDBLAD VOOR DE BEWONERS VAN DE VLAAMSE RAND VERSCHIJNT NIET IN AUGUSTUS IN NIET VERSCHIJNT | Kleuteronderwijs in de rand (3) Kleinere klasjes blijven een utopie

FiguranDten

AFGIFTEKANTOOR: 9240 ZELE – P2A9271 – ZELE 9240 AFGIFTEKANTOOR: Radio- en tv-stem Geert Segers ‘Ik zoek het beeld niet op, ik hoef niet echt bekend te zijn’

15 jaar Vlabinvest levert 283 woningen op

De moeizame redddingsoperatie van het sanatorium in Tombeek

Plateau van Moorsel blijft groene buffer tussen Brussel en Leuven

FOTO: FILIP CLAESSENS FILIP FOTO: 1 Marc Platel: ‘Coherente Vlaamse visie op de rand ontbreekt’

‘Vlaanderen heeft geen visie op de toekomst van Brussel, noch op het Nederlandstalige karakter van de rand.’ Die boodschap geeft journalist en publicist Marc Platel mee in een toelichting bij een boek van zijn hand dat in september l.l. verscheen.

TEKST Johan Cuppens

l 35 jaar woont hij in de faciliteiten- Het hek van de dam nationaliteiten wonen en dat van de 13.000 gemeente Kraainem (na eerst een De stellingen van Platel hebben het voordeel inwoners er 3500 geen Belg zijn. Maar van verblijf in Brussel) en dus heeft Gen- van de duidelijkheid en zijn gestoeld op ja- een aanhechting van die almaar internatio- tenaarA Platel recht van spreken. Beroepshalve ren ervaring. Zijn gram geldt echter niet al- naler wordende faciliteitengemeenten bij het heeft de gewezenbrt/vrt -journalist decen- leen arrogante Franstaligen of meegaande internationale Brussel - waarvoor sommigen nialang het reilen en zeilen van de Belgische Dansaert-Vlamingen, maar ook, en breder, pleiten – kan volgens hem geen sprake zijn, binnenlandse politiek op de voet gevolgd én de lamlendige Vlaamse politici die ‘niet van want dan is het hek helemaal van de dam en aan de lijve ondervonden hoe het moeizame Brussel houden en geen visie hebben op de worden vervolgens gemeenten als Tervuren samenlevingsproces tussen Vlamingen en faciliteitengemeenten of de rand’. Volgens en Kortenberg, waar ook veel buitenlanders Franstaligen niet alleen in de rand maar ook hem is er aan ronkende beleidsverklarin- wonen, geannexeerd. in Brussel evolueerde. Onder de titel Brussel gen of nota’s geen gebrek, maar ontbreekt is ook van ons. Een Vlaamse Randbewoner een coherente visie. De omzendbrieven van Blok aan het been getuigt (uitgegeven door het Davidsfonds) Vlaams minister Leo Peeters uit 1997 – ‘tien Het boek van Marc Platel telt weliswaar schetst Platel een erg realistisch beeld van die jaar geleden!’ – over het taalgebruik in de fa- slechts 103 bladzijden, maar zit boordevol ontwikkelingen. ciliteitengemeenten gaven volgens hem de historische duiding en stellingnames bij een juiste richting aan, maar kwamen hopeloos cruciaal thema in de geschiedenis van de ‘Dansaert-Vlamingen’ te laat. ‘Als zo’n maatregel vijfentwintig jaar Vlaamse Beweging. Voor Platel zouden de Naar eigen zeggen is hij ‘niet moedeloos’, eerder was gekomen, had die het toen al aan Vlamingen er goed aan doen ‘eens en voor maar stemt het hem wel bitter dat de Frans- de gang zijnde en moeilijk omkeerbare ver- altijd duidelijk te maken wat ze met Brus- taligen gemaakte afspraken niet nakomen fransingsproces misschien binnen de perken sel willen. Als ze de hoofdstad willen opge- en dat veel Vlamingen zich weinig gelegen kunnen houden.’ Maar Platel is realistisch ven - wat ik dom zou vinden - moeten ze dat laten liggen aan Brussel en de rand. Meer genoeg om te erkennen dat je het huidige zeggen en kan de discussie worden gesloten. bepaald stoort hij zich aan wat hij de ‘Dan- internationaliseringproces in Brussel en de Anders moet Vlaanderen meer inspannin- saert-Vlamingen’ noemt, een volgens hem rand en de daarmee gepaard gaande verfran- gen doen voor Brussel en het niet langer als kleine groep welgestelde intellectuelen uit de sing en verengelsing niet meer kunt tegen- een blok aan het been beschouwen. Maar hoofdstad of elders die zich lyrisch uitlaten houden. Hij wijst daarbij naar het gegeven daarvoor is een visie nodig; op Brussel én op over het kosmopolitisme van Brussel maar dat in Kraainem maar liefst 80 verschillende de Vlaamse rand rond Brussel’. intussen doof en blind zijn voor de verdruk- king van de kleine Vlaming in Brussel of de positie van de Vlamingen in de rand waar Bruxelles nous appartient aussi dezen in botsing komen met Franstaligen die zich niets aantrekken van (taal-)afspraken ‘La Flandre n’a pas de vision sur l’avenir de Bruxelles, ni sur le caractère néerlandophone du die decennia geleden werden gemaakt en die Vlaamse rand’, selon l’ancien journaliste de la vrt Marc Platel. Il vient de publier l’ouvrage verankerd liggen in wetten en/of de grond- Brussel is ook van ons. Een Vlaamse Randbewoner getuigt (Trad. Bruxelles nous appartient wet. ‘Je kunt voor of tegen de taalgrens en de aussi. Un habitant flamand du Vlaamse rand témoigne). Il y exprime son mécontentement taalgebieden zijn, maar ze bestaan en ze zijn à propos du petit groupe d’intellectuels flamands aisés (les ‘Flamands de Dansaert’) qui democratisch tot stand gekomen. Dus moe- sont sourds et aveugles face à l’oppression du petit Flamand de Bruxelles ou à la position ten ze door iedereen worden gerespecteerd. des Flamands dans le Vlaamse rand. Platel estime que les francophones devraient enfin De Franstaligen verstaan het echter zo niet. comprendre que les régions linguistiques dans ce pays sont le résultat d’un processus dé- Ze gaan nog altijd uit van het hopeloos ver- mocratique et qu’elles doivent donc être respectées par tous. Platel estime aussi qu’il est ouderde idee dat het gebruik van de talen in grand temps que les hommes politiques flamands expliquent une fois pour toutes claire- België vrij is’, aldus jurist Platel. ment ce qu’ils veulent faire de Bruxelles. Selon lui, il serait stupide de renoncer à la capitale.

2 04 inhoud november 2007 | nr. 10

04 Plateau van Moorsel september presenteert de man uit blijft groene buffer tussen Overijse voor Radio 1 het programma Brussel en Leuven De nacht van Radio 1. Het plateau van Moorsel, dat 15 jaar Vlabinvest levert © FC gekenmerkt wordt door zijn weidse 12 vergezichten, grote percelen 283 woningen op landbouwgrond en oude boskernen, beslaat een groot deel van de open 22 De moeizame reddingsoperatie ruimte tussen Brussel en Leuven. van het sanatorium in Tombeek Om de sterke verstedelijkingsdruk In september was het voormalig uit Brussel en Leuven tegen te gaan, sanatorium Joseph Lemaire in heeft de Vlaamse regering vier Tombeek precies 70 jaar oud. landinrichingsprojecten op stapel Er zijn tal van plannen geweest staan om deze open ruimte in zijn om het verloederde gebouw een oorspronkelijke staat te behouden. nieuwe bestemming te geven, maar die werden uiteindelijk allemaal 08 Kleuteronderwijs in de rand (3) afgeblazen. Nu wil een Nederlandse De Werkgroep Kleuterscholen projectontwikkelaar er een residentieel © FC 10 Vlaanderen is niet onder de indruk wooncomplex van maken, een voorstel van de maatregelen van minister van dat niet door iedereen op gejuich wordt Onderwijs Frank Vandenbroucke om onthaald. vanaf dit jaar voor kleinere klasjes te 22 zorgen. Volgens de directies van enkele 26 Vier seizoenen natuur kleuterscholen in de rand zijn die in de rand (10) nieuwe maatregelen nauwelijks meer dan een druppel op een hete plaat.

10 FiguranDten en ook nog … Bijna iedereen kent de stem 06 Van Asse tot Zaventem van Geert Segers, het weze van 24 Zonder omwegen de radioprogramma’s die hij 25 Van huizen en tuinen presenteerde of van het populaire 28 RestauranDt © KM televisieprogramma Man Bijt Hond 30 Tussen hemel en aarde waaraan hij al 10 jaar meewerkt. Sinds 32 Gemengde gevoelens

Floris’ kijk op de leuke kant van de rand

‘Binnenlucht in scholen is niet gezond’

colofon RandKrant verschijnt maandelijks op 176.000 exemplaren ten behoeve van de bewoners van de Vlaamse rand rond Brussel en is een uitgave van de Vlaamse Gemeenschap en de provincie Vlaams-Brabant | Realisatie vzw ‘de Rand’ | Hoofdredactie Henry Coenjaarts | Eindredactie en coördinatie Marjan Van Hecke | Vormgeving Jansen & ­Janssen, Gent | ­Fotografie Patrick De Spiegelaere, Filip Claessens en Kris Mouchaers | Illustratie Floris De Smedt | Druk A. De Cuyper-Robberecht, Zele | Redactieadres Witherendreef 1, 3090 ­Jezus-eik/Overijse, tel 02-767 57 89, fax 02-767 57 86, e-mail [email protected], website www.derand.be | Verantwoordelijke uitgever Jan de Bock, Ministerie van de Vlaamse ­Gemeenschap, ­Boudewijnlaan 30, 1000 Brussel | Randuit Agenda wordt gerealiseerd met de financiële steun van de provincie Vlaams-Brabant en de Vlaamse­Gemeenschap.

3 Plateau van Moorsel blijft groene buffer tussen Brussel en Leuven

De Vlaamse regering trekt in totaal 6 miljoen euro uit voor de realisatie sus en met het Vlaamse geld dat we krijgen, van vier projecten om de leefbaarheid te verhogen van het zogenaamd kunnen we volgend jaar alles planmatig voorbereiden. Als we op korte termijn al iets plateau van Moorsel, een gebied dat tussen Brussel en Leuven ligt concreet kunnen aanpakken, zullen we niet nalaten dat te doen, maar zoals de kaarten nu en een groot deel van de open ruimte tussen beide steden beslaat. liggen, zullen we pas in 2009-2010 echt star- Kenmerkend voor het plateau zijn de uitgestrekte landbouwgronden, ten’, aldus Luc Vander Elst, woordvoerder van de Vlaamse Landmaatschappij. de weidse vergezichten, oude bossen en de kleinschalige en fraaie Netwerk van open ruimtes dorpskernen. De sterke verstedelijkingsdruk zorgt echter voor tal van Het eerste en ook meest prioritaire project, problemen die de leefbaarheid bedreigen zoals schade aan het milieu waarvoor de Vlaamse regering 2 miljoen euro uittrekt, heeft betrekking op het noord- en de verkeersonveiligheid. Er werden vier projecten geselecteerd om oostelijk deel van de Vlaamse rand rond Brus- sel met Zaventem als centrale gemeente, een hieraan iets te doen en de open ruimte te herwaarderen. project dat afgestemd moet worden op de plannen die de Vlaamse Administratie Ruim- TEKST Luc Vanheerentals | FOTO Filip Claessens telijke Planning momenteel uittekent voor de afbakening van het Vlaams Stedelijk Gebied rond Brussel. Er is hierover in eerste instantie l in 1999 gaf de regering de werkwijze op het vlak van landinrichting, ook nog veel overleg gepland met de betrok- Vlaamse Landmaatschap- waarin vraaggestuurd werken centraal staat, ken gemeentebesturen. ‘Wat wij in deze regio pij (VLM) opdracht om een voerde de Vlaamse Landmaatschappij voor- vooral beogen, is het behoud van bestaande voorstudie te maken voor een afgaandelijk uitgebreid overleg met alle be- open ruimtes en die ecologisch en recreatief landinrichtingsproject voor trokken partijen. met mekaar verbinden, zoals het park van deze regio. Oorspronkelijk was sprake van ‘In het voorjaar van 2006 hebben we naast Tervuren, de hippodroom van Sterrebeek en Aeen project voor het Brabants plateau dat een de 7 betrokken gemeentebesturen ook aan 6 kasteel Ter Meeren in Sterrebeek, zodat in de twaalftal gemeenten omvat. Vorig jaar werd provinciale diensten, 7 Vlaamse overheids- stadsrand een netwerk van open ruimtes ont- echter gekozen om zich te beperken tot het diensten en het Regionaal Landschap Dijle­ staat’, aldus Vander Elst. plateau van Moorsel, dat zich uitstrekt over land gevraagd om nu eens te zeggen wat zij ‘Om dergelijke ecologische verbindingen Huldenberg, Kortenberg, Bertem, Wezem- vooral gerealiseerd willen zien. Hieruit heb- tot stand te brengen, willen we de ecologische beek-Oppem, Kraainem, Zaventem en Ter- ben we vier projecten geselecteerd die ieder- en landschappelijke infrastructuur zoals holle vuren. Overeenkomstig de nieuwe Vlaamse een belangrijk vond. Op basis van die consen- wegen, knotbomen en houtkanten verster-

4 Groene band door Zaventem

‘Het openhouden van open ruimtes in onze ken. Het gemeentebestuur sloot al beheers- gemeente en het ecologisch en recreatief overeenkomsten af met de vzw’s ­Natuurpunt met mekaar verbinden van deze gebieden, en Econet om natuurgebieden en holle wegen sluit nauw aan bij de visie die wij hebben op een ecologisch verantwoorde manier te geformuleerd in het voorontwerp van ge- beheren. meentelijk ruimtelijk structuurplan’, vindt de ­Zaventemse burgemeester Francis Vermeiren, Speculatieve bedoelingen verwijzend naar het project ‘groene band, eco- Ook Luc Caluwaerts van de actiegroep Ster- logisch netwerk’. Zaventem wil met name een rebeek 2000 is blij met de plannen van de groene band doorheen de gemeente realiseren vlm. ‘Wij hebben er steeds voor gepleit om die de grotere open ruimtes (agrarische gebie- de open ruimtes in Sterrebeek te behouden. den) en de grotere groene gebieden (kasteel- Voor ons hoeven die terreinen daarom niet domeinen, golfterrein, parken …) met elkaar steeds een recreatieve functie te krijgen; er verbindt. In totaal gaat het om 18 gebieden moet ook zoveel mogelijk ruimte voor land- (stapstenen) die het gemeentebestuur door bouw blijven.’ Over het hippodroomproject allerlei ecologische ingrepen met mekaar wil is Caluwaerts best te spreken, met uitzonde- verbinden. ring van de woonfunctie die de promotoren Een van de stapstenen van het groene net- hier willen realiseren. Bezorgd is hij evenwel werk wordt een bebossingsproject aan de Mo- over de toekomst van het kasteel Ter Meeren lenstraat. In afwijking van een ontwerpplan en zijn omgeving dat onlangs verkocht werd. dat Zaventem reeds ontving van de Vlaamse Hij vreest dat de kopers speculatieve bedoe- Landmaatschappij (vlm) wil men bovendien lingen hebben, terwijl Sterrebeek 2000 ook de 77 ha omvattende Nossegemdelle, tussen hier de open ruimte graag zou willen behou- de Leuvensesteenweg en de woonkernen van den. ‘Een privaat-publieke aanpak waarbij Zaventem en Nossegem, als open gebied be- enkele gebouwen een recreatieve functie houden. Vermeiren is wel van mening dat er krijgen en het park openbaar wordt, zou de meer dan 2 miljoen euro nodig zal zijn om het beste oplossing voor Ter Meeren zijn’, aldus Vlaamse project voor de hele regio waar te ma- Caluwaerts.

ken. Er wordt ook gedacht aan de aanleg van ject heeft ook dit zowel ecologische als recre- niets gerealiseerd. We hopen dus dat alsnog groenbuffers met mogelijk recreatief medege- atieve aspecten. Zo wil men het fietspad dat rekening zal worden gehouden met onze bruik, en aan meer ruimte voor waterlopen langs de Voer loopt op een aantal plaatsen ho- voorstellen. Er zijn bijvoorbeeld misschien zodat hun bergingscapaciteit verhoogt, aan ger gaan aanleggen waardoor het beter bruik- nog mogelijkheden om de fietsroutes veiliger een groene inkleuring van bedrijventerrei- baar wordt. In de vrijgekomen ruimtes langs te maken door fietspaden achter de huizen te nen, alsmede aan versterking van de plaatse- de waterloop zal de Voer meer mogelijkheden laten lopen in plaats van langs de weg. We zul- lijke landbouw. Ook de recreatieve infrastruc- krijgen tot meanderen wat de waterbergings- len ook pleiten voor het aanleggen van eco- tuur in het gebied zal worden aangepakt door capaciteit vergroot, het risico op wateroverlast verbindingen onder de weg zoals tunnels als onder meer nieuwe wandel- en fietspaden aan vermindert en nieuwe kansen biedt voor die- oversteekplaats voor de hamsters die recent in te leggen, de bestaande uit te bouwen en aan ren zoals hamsters, akkervogels e.a. Er komen Bertem zijn uitgezet. Om de weg landschap- te sluiten op culturele en gemeenschapsvoor- ook maatregelen ter bestrijding van erosie en pelijk en ecologisch beter in te passen denken zieningen en veld- en voetwegen’, verduide- ter beperking van het sluipverkeer. we onder meer ook aan een aangepaste be- lijkt Vander Elst. planting’, aldus Vander Elst. ‘We moeten eerst wachten op de lijst van De n253 tussen Leuven en Overijse gebieden die de Administratie Ruimtelijke Het derde project voorziet flankerende maat- Recreatie en ecologie Planning wil openhouden vooraleer we de- regelen in het kader van de plannen om de hand in hand finitief van start kunnen gaan. Zodra er een smalle en kronkelende N253 tussen Leuven Het vierde project ten slotte is het streek- consensus is over een bepaald gebied willen en Overijse te verbeteren. ‘Het is de bedoeling project Dijleland, dat werd voorgesteld door we er zo snel mogelijk aan beginnen. Dit na- de weg zo goed mogelijk landschappelijk en Regionaal Landschap Dijleland. Ook hier jaar ligt de klemtoon nog op overleg en het ecologisch in te passen met aandacht voor het gaan recreatieve en ecologische doelstellin- naast elkaar leggen van de bestaande plan- leven in de dorpskernen waar hij doorheen gen hand in hand. Hier is de bedoeling een nen. We hebben al een eerste schets gemaakt loopt. De belangrijkste doelstellingen zijn het gebiedsgerichte visie op recreatie te ontwik- met algemene voorstellen over wat het zou behoud van het landschappelijk karakter van kelen en anderzijds een praktijkgericht sa- kunnen worden om met de gemeentebestu- de weg, het aanleggen van alternatieve lokale menwerkingsverband tot stand te brengen ren, de provincie en de verschillende admi- fietsroutes, het uitdokteren van een oplos- met landbouwers, uitbaters van maneges en nistraties een eerste gesprek te kunnen aan- sing voor de ecologische barrière die deze andere betrokkenen voor het onderhoud van gaan’, aldus projectleider Maarten Sper bij de weg voor tal van dieren is, het nemen van kleine landschapselementen. Er wordt ook Vlaamse Landmaatschappij. maatregelen om de erosie tegen te gaan en het gedacht aan maatregelen zoals erfbeplantin- versterken van cultuurhistorische elementen gen om gebouwen mooier in te passen in het De groene Voervallei langs de weg’, aldus Vander Elst. gebied, het verbeteren van holle wegen, als- Het tweede project situeert zich in de groene, ‘De plannen die de Administratie Wegen mede de aanleg van wandel- en fietslussen en recreatieve vallei van de Voer tussen Vossem Vlaams-Brabant opmaakt voor deze weg zijn picknickplaatsen. (Tervuren) en Leuven. Net als het vorige pro- al grotendeels af, maar in de praktijk is er nog

5 Grimbergen Merchtem Meise Vilvoorde

Asse Machelen

Wemmel Zaventem

Dilbeek Kraainem Wezembeek-Oppem Tervuren Drogenbos Sint-Pieters- Leeuw Linkebeek Overijse Hoeilaart Van tot Beersel Asse Zaventem Sint-Genesius-Rode NIEUWS UIT DE GEMEENTEN

Europees label voor Ook de fanfare Vlaams-Brabantse tafeldruif is cultuur

van Vlaams minister-president Kris Peeters. VLAAMS-BRABANT De provincie Vlaams- De erkenning zal normaliter in de loop van ­Brabant geeft 865.000 euro subsidie voor 2008 een feit zijn. zogenaamde concrete cultuurparticipatie- Het gaat om de erkenning ‘Beschermde initiatieven. ‘We geven die ondersteuning Geografische Aanduiding’ (BGA) die begin aan onder meer muziekverenigingen, ama- dit jaar ook de Geraardsbergse mattentaart teurtoneelverenigingen en andere sociaal- te beurt viel. De erkenning impliceert dat de culturele verenigingen. Zij steunen al jaren Vlaams-Brabantse tafeldruif nog alleen mag op de onbaatzuchtige inzet van heel wat worden geproduceerd in de Druivenstreek- vrijwilligers en zijn het schoolvoorbeeld gemeenten Huldenberg, Hoeilaart, Overijse, van laagdrempeligheid en toegankelijkheid’, Tervuren en Terhulpen mits het volgen van vindt gedeputeerde voor cultuur Tom Troch. een productdossier. Het Europees label moet ‘We willen met de provincie een ‘cultuur de verkoop van de druiven een duw in de rug voor allen’-beleid voeren, waarin iedereen geven. meetelt, ook op het vlak van cultuur. Cultuur Toenmalig Vlaams minister-president moet daarom zo toegankelijk mogelijk wor- Yves Leterme maakte in maart 2006 de aan- den gemaakt. Ons cultuurbeleid moet ver- vraag tot erkenning over aan de Europese der reiken dan alleen Cultuur met een grote Commissie. Na het beantwoorden van vra- C ondersteunen. Precies daarom willen we gen door de vzw De Serredruif en het de- samenwerken met de bestaande cultuurver- partement Landbouw en Visserij van het enigingen en organisaties. Naast die nood- © PDS Vlaamse Gewest vond er in mei van dit jaar zakelijke financiële steun verdienen mensen bilateraal overleg plaats met de Europese die zich inzetten voor cultuur in de brede zin DRUIVENSTREEK De Europese erken- Commissie. Binnenkort wordt de registra- ook onze uitgesproken waardering.’ ning voor de Vlaams-Brabantse tafeldruif tieaanvraag gepubliceerd in het publicatie- zit in een eindfase. Dat meldt Vic Laureys, blad van de EU gevolgd door een bezwaar- TD voorzitter van de Vlaams-Brabantse provin- procedure. cieraad en gewezen burgemeester van Hoei- laart, op basis van informatie die hij ontving LV

Nederlands voor ouders

WEMMEL Het Audiovisueel Centrum cvo De leerkracht van het cvo maakt deel uit van van Meise, het Huis van het Nederlands en het team van de gastschool en krijgt infor- drie Wemmelse basisscholen zijn gestart matie over de activiteiten op school doorge- met een nt2-project ‘School en ouders’. Ze speeld, die hij/zij op zijn beurt doorgeeft aan bieden ouders praktische lessen Nederlands de ouders. Op het einde van het schooljaar aan. ‘We merken dat de communicatie van krijgen de ouders een officieel certificaat en de ouders met de scholen niet zo vlot ver- een klein presentje.’ De lessen Nederlands loopt. Dat heeft veel te maken met het feit worden gegeven in de Mater Dei school, dat ze het Nederlands niet voldoende mach- maar ook ouders van leerlingen van de Sint- tig zijn’, legt Ria Cauchie, directrice van het Jozefschool en de gemeentelijke basisschool Audiovisueel Centrum cvo uit. ‘Daarom zijn er welkom. zijn we gestart met een reeks heel praktische TD lessen op woensdag. De ouders leren onder meer wat er in de agenda van de kinderen Voor meer info over de lessen Nederlands voor ouders, kan staan, wanneer er oudercontact is, wat ze kun je bellen naar 02 269 55 46 of e-mailen naar moeten meebrengen naar school, enzovoort. [email protected]. © PDS

6 Lagere energierekening

VLAAMS-BRABANT De provin- bouwen, krijgen nieuwbouwers cie Vlaams-­Brabant organiseert in of verbouwers nuttige informatie samenwerking met Dialoog vzw over isolatie, ventilatie, verwar- en de gemeentebesturen van on- ming, zonne-energie en duur- der meer Halle, Grimbergen en zame materialen. Dialoog vzw Asse een aantal cursussen over maakt zich sterk dat het met het energiezuinig bouwen voor par- BouwTeam-concept mogelijk is ticulieren. ‘Woningen zijn nog te om de energierekening met 50 tot weinig geïsoleerd’, vindt gedepu- 75 procent te drukken. teerde voor leefmilieu Jean-Pol Wie geïnteresseerd is in een Olbrechts. ‘Huishoudens gebrui- BouwTeam-cursus, kan op 12 ken nochtans zowat 30 procent en 19 januari 2008 nog ­terecht in © KM van de totale energie in ons land het gemeentehuis van Grimber- en zijn dus mee verantwoorde- gen. De deelnameprijs bedraagt  Oud Nieuws lijk voor de te hoge co2-uitstoot. 30 euro. ­Inschrijven kan bij Dia- Energiezuinig leven begint in een loog vzw via het nummer 016-23 duurzaam gebouwd huis.’ In de 26 49 of [email protected]. Een buitenissig man BouwTeam-cursus energiezuinig TD In een karos bespannen met vijf paarden en één muil- ezel, zo toerde markies Paul Arconati-Visconti, de kas- Schuldbemiddelingsdienst teelheer van Gaasbeek, van zijn middeleeuwse burcht langs ­Vlezenbeek via het Rad in Anderlecht en zo verder GRIMBERGEN Het ocmw van Ze worden bijgestaan door een naar Kuregem tot aan de Grote Markt in Brussel. Steevast Grimbergen wordt almaar vaker advocaat die voor de juridische stopte hij te Anderlecht in het Rad aan de afspanning die geconfronteerd met problemen ondersteuning zorgt’, zegt ocmw- sindsdien ‘le Relais d’Arconati’ heet. Wie was deze kas- rond financiële schulden omdat voorzitter Patrick Mensalt. Het teelheer eigenlijk? steeds meer mensen worstelen ocmw van Grimbergen wil als er- met het beheren van hun bud- kende schuldbemiddelingsdienst Paul Arconati-Visconti werd geboren op 25 oktober get. Daarom heeft het ocmw een in de toekomst ook structurele 1754 als tweede zoon van Galeazzo Arconati-Visconti ­erkenning aangevraagd als schuld- maatregelen nemen om de schuld­ die op 3 mei 1747 was gehuwd met Henriette Schockaert, bemiddelingsdienst. ‘Dat betekent problematiek aan te pakken. ‘We jongste kind van Alexander Louis Schockaert, de tweede dat we de burgers van Grimbergen denken daarbij in de eerste plaats graaf van Tirimont, baron van Gaasbeek, heer van Vle- efficiënter kunnen bijstaan. Tot aan preventie. Schulden voorko- zenbeek, Dilbeek, Sint-Martens-Bodegem, Itterbeek, al- nu toe werkten we samen met het men is minstens even belangrijk lemaal dorpen in de rand. In zijn jeugd was Paul kapitein Leger des Heils om te onderhan- als schulden bestrijden’, vindt Pa- geweest in het Oostenrijkse leger en kamerheer van kei- delen met de schuldeisers over af- trick Mensalt. zerin Maria-Theresia. Als erfgenamen van hun kinder- betalingsplannen. Voortaan kun-­ TD loos overleden tante Brigitte Schockaert (+ 21 april 1796) nen we dat zelf. Twee maatschap- Meer informatie over de werden de Arconati’s de nieuwe eigenaars van het kasteel pelijke assistenten van het Grim- schuldbemiddelingsdienst van Gaasbeek. Een familieakkoord uit 1796 voorzag dat bergse ocmw zullen actief zijn van het OCMW krijg je bij de Gaasbeek vererfde op de tweede zoon Paul Arconati- op de schuldbemiddelingsdienst. Sociale Dienst (tel. 02-267 15 05). Visconti. Paul Arconati-Visconti verbleef meestal in Brussel. Het kasteel in Gaasbeek bewoonde hij in de zomermaan- Carrefour terug naar afzender den en tijdens het jachtseizoen. In het republikeinse jaar V ­(= 1797) werd Paul Arconati voorzitter van de muni- TERVUREN Het gemeentebe- grijpen om taalgroepen tegen el- cipale raad van Brussel, en in 1800 werd hij burgemees- stuur van Tervuren ergert zich net kaar op te zetten. De Franstalige ter van de stad. In 1804 werd hij benoemd tot lid van als heel wat andere blauw aan de burgers worden gedesinformeerd de Departementale raad van het Dijledepartement verspreiding van het Franstalige en dat kunnen we niet tolereren.’ (= Brabant). huis-aan-huis-blad Carrefour in Vraag is dan wel wat het gemeen- Paul Arconati was een buitenissig man en had de de gemeente. ‘Tervuren is een tebestuur daaraan kan doen. ‘We ­gewoonte om in Brussel rond te toeren met zijn karos Vlaamse gemeente zonder faci- beseffen dat het heel moeilijk is bespannen met zes paarden. In de Hollandse tijd (1814- liteiten waar de bestuurstaal het om de verspreiding van het blad 1830) was zo’n zesspan echter uitsluitend voorbehouden Nederlands is. Door de versprei- op ons grondgebied te stoppen. aan het koninklijk hof. Geen nood, Arconati verving ding van een blad als Carrefour Daarom proberen we nu de bur- ­gewoon een paard door een muilezel. wordt de indruk gewekt dat je gers van Tervuren vooral attent Paul Arconati-Visconti stierf op 20 april 1821 en werd in Tervuren ook in het Frans ge- te maken op de strategie van een begraven op het kerkhof van het Pajotse Gaasbeek. Nabij meentelijke informatie krijgt aan- blad als Carrefour en vragen we het koor van de Onze-Lieve-Vrouwkerk prijkt nog altijd geboden en dat onze gemeente hen te reageren. We denken eraan zijn opvallend grafmonument. Hij liet zijn goederen na tweetalig is. Dat kan natuurlijk om net zoals in Halle onze inwo- aan zijn neef Giuseppe die samen met zijn vrouw Cos- niet’, zegt schepen van Vlaams ners te vragen het blad terug te tanza Trotti van Gaasbeek een toevluchtsoord maakte Beleid Mario Van Rossum. ‘De sturen naar afzender, zodat men voor Italiaanse nationalisten. Carrefour-redactie probeert een bij Carrefour beseft dat de Tervu- aantal gemeentelijke items aan te renaars er niet van gediend zijn.’ Jaak Ockeley

7 3 KLEUTERONDERWIJS IN DE RAND Kleinere klasjes blijven een utopie

De eerste schooldag ligt alweer een poosje achter ons en het schooljaar een nieuwe juf, hetzij naar een nieuwe klas. 2007-2008 begint op kruissnelheid te komen. Hoog tijd dus voor een Dus streven we ernaar om bij de start van het schooljaar evenwichtige klasjes te organise- evaluatie van al die aangekondigde maatregelen in het raam van het ren, rekening houdend met een aantal kleu- ters dat zich daarna nog zal melden. Indien Jaar van de Kleuter. Zijn de kleuterklasjes dit jaar inderdaad kleiner en nodig opteren we dan ook liever voor ge- krijgen de kleuterscholen voelbaar meer ondersteuning dan voordien? mengde leeftijdsgroepen, dan voor oneven- wichtige klassen naar aantal.’ RandKrant vroeg het aan enkele directeurs van kleuterscholen uit de Een juf voor vijf uur per week? Vlaamse rand. Kleinere klasjes in het kleuteronderwijs blijven dus vooralsnog een utopie, spijts de TEKST Klaartje Van Rompaey | FOTO Filip Claessens optimistische boodschappen van het onder- wijskabinet. Veerle Seré verduidelijkt met concrete cijfers de praktische problemen die og voor het schooljaar echt de grootte van de kleuterklassen. ‘De kleuter- zich in haar school stellen. ‘Met het ontvan- van start was gegaan, plaats- klassen zijn op dit ogenblik nog steeds niet gen lestijdenpakket op basis van de telling te Guido Sauwens van de kleiner. De lestijdentabellen zijn immers nog van 1 februari 2007 kon ik net geen vijf vol- werkgroep Kleuterscholen altijd dezelfde als 20 jaar geleden. Wij zijn waardige klassen maken. Ik kwam met name Vlaanderen al een stevige een grote kleuterschool; op een september twee lestijden tekort en moest die dus uit kanttekening bij de belofte van Vlaams mi- hadden we 245 kleuters. Om een voltijdse de lagere school overhevelen. Zo had ik net Nnister van Onderwijs Frank Vandenbroucke kleuterklas te kunnen inrichten, moeten wij genoeg lestijden om te starten met vijf klas- om dit schooljaar meer kleuters in kleinere gemiddeld 25 kleuters per klas hebben. Dat sen, maar ik kon geen enkele juf zelfs maar klasjes te krijgen. Volgens Sauwens zou dat is een gemiddelde, want vaak ligt het aantal één lestijd ondersteuning geven voor de een loze belofte zijn en zou de nieuwe regel- kleuters zelfs hoger. In de lagere school zit- zwakkere kleuters. Alleen de kinderverzorg- geving nog te veel hiaten bevatten om in de ten er doorgaans minder leerlingen per klas! ster, die negen uur per week in onze school praktijk enig verschil te kunnen maken. De Een aanpassing en minstens een gelijkscha- staat, helpt de eerste kleuterklas. Dus zijn we werkgroep Kleuterscholen Vlaanderen ver- keling met de lagere school dringt zich dus op 3 september gestart met een onthaalklas tegenwoordigt de Vlaamse kleuterscholen echt op. De redenen die vroeger gehanteerd van negen kleuters. Die klas zal met de nu al uit alle netten. werden om dit verschil te verantwoorden, geregistreerde inschrijvingen tegen Pasen onder andere de lagere effectieve aanwezig- gegroeid zijn tot 21 kleuters. En dan hou- Geen kleinere klasjes heden in de kleuterschool, zijn niet meer van den we nog geen rekening met de kleuters De vrees van de schooldirecties in Vlaande- toepassing. De zomerklasjes kunnen vanaf die zich nog niet gemeld hebben. De eerste ren lijkt ondertussen gegrond, afgaande op dit schooljaar inderdaad vroeger worden kleuterklas telt op dit moment 27 kleuters, een kleine rondvraag bij schooldirecteurs uit ingericht, maar voor de hele kleuterschool is de tweede kleuterklas heeft er 26 en we heb- de rand net na de start van het nieuwe school- dit maar een tijdelijke en een op één leeftijd ben twee derde kleuterklassen met telkens jaar. ‘Als administratief directeur van een au- gerichte verbetering.’ 24 kindjes. Deze maand zal ik met de nieuwe tonome kleuterschool en lagere school kan Hetzelfde verhaal krijgen we te horen uit regelgeving vijf lestijden mogen toevoegen ik u vertellen dat de voorgenomen maatrege- de mond van Veerle Seré, directrice van de omdat ik meerdere instappers heb, maar len van de minister weinig aan de bestaande Vrije Basisschool Don Bosco in Sint-Pieters- welk klas moet ik helpen met die vijf uurtjes? toestand zullen veranderen’, zegt Geneviève Leeuw. ‘Ik wil benadrukken dat ik blij ben Iedere klas wil wel een deel van de koek! En Ockerman van de Sint-Clemensschool in met de aandacht die onze minister schenkt niet onbelangrijk: wie vind ik voor die vijf Hoeilaart. ‘De zomerklasjes zijn, zoals elk aan de problematiek van het kleuteronder- uurtjes? In januari 2008 zal ik met de nieu- jaar in onze kleuterschool, bij het begin van wijs. Jammer genoeg zijn de maatregelen we regelgeving nog eens drie lestijden mo- het schooljaar nog klein. Maar over enkele slechts druppels op een hete plaat en wijzigt gen toevoegen. Maar met die in totaal acht maanden moet ik een tweede peuterklasje er fundamenteel weinig omdat het zo’n ver- uurtjes kan ik nog steeds niet al mijn grote inrichten. Voor ik mag uitbreiden, moet de snipperde regelgeving is dat ze in de praktijk klassen opsplitsen. Wat ik nu wel kan, is elke huidige peuterklas eerst groeien om overeen moeilijk in te vullen en te realiseren valt. De klas bijvoorbeeld twee uur ondersteuning te komen met de telling van vorig jaar. De klasjes zijn niet kleiner geworden, wel zul- geven om zwakke kinderen te begeleiden. klassen zijn dus zeker niet kleiner; om ze len ze gaandeweg, vooral naar Pasen toe, Maar dan blijft het nog maar de vraag of ik echt te verkleinen moet de minister aan het meer ondersteund kunnen worden. Maar ondertussen al een kleuterjuf heb gevonden hele bestaande telsysteem werken en elke aan een echte opsplitsing kunnen we niet die bereid is om nu te beginnen met vijf uur- kleuter volwaardig laten meetellen.’ beginnen en daar hebben we weldoordachte tjes in afwachting van acht lesuren in januari Koen Gevers, coördinerend directeur van redenen voor. Wij vinden het pedagogisch met daarna misschien tegen het einde van de scholengemeenschap De Parel in Grim- niet verantwoord om tijdens het schooljaar het schooljaar een deeltijdse job van bijvoor- bergen, komt tot dezelfde slotsom wat betreft kleuters te moeten doorschuiven, hetzij naar beeld 18 uur in het vooruitzicht.’

8 Kleinere klasjes blijven een utopie

De klok rond op school anderstalige kinderen hebben. Met die grote klok rond op onze school aanwezig. Ouders Minister Vandenbroucke heeft een budget versnippering van een klein aantal uren vul extra aanmoedigen om hun kinderen naar van enkele miljoenen euro’s op tafel gelegd je die intenties van de overheid niet in en school te sturen is bij ons niet aan de orde!’ voor extra ondersteuning in de kleuterklas- zorg je voor frustraties op de scholen.’ jes met veel kansarme en of anderstalige Geneviève Ockerman heeft ook zo haar Extra ondersteuning, kinderen. En hij heeft ook geld vrijgemaakt bedenkingen bij de nieuwe vormen van geen resultaat om de scholen in staat te stellen een beleid ondersteuning. ‘Wij hebben in onze school De schooldirecteurs zijn natuurlijk allemaal uit te werken om zoveel mogelijk kleuters te geen GOK-uren (Gelijke Onderwijskansen), blij met de extra aandacht die het kleuteron- bereiken. Maar ook die investeringen maken wel lestijden rand en taal om de Franstalige derwijs dit jaar krijgt, maar ze hadden zich in de praktijk nauwelijks enig verschil, aldus leerlingen beter Nederlands te leren zodat ze de invulling van het Jaar van de Kleuter een de schooldirecties. ‘De overheid investeert in mee kunnen in onze Vlaamse scholen. We beetje anders voorgesteld. ‘Meer aandacht enkele uurtjes die veel verwachtingen schep- krijgen acht zorg+uren per week voor een voor de kleuters is fantastisch,’ zegt Gene­ pen bij buitenstaanders’, zegt Koen Gevers. scholengemeenschap van meer dan 2700 viève Ockerman overtuigd, ‘maar dat de mi- ‘We zijn een scholengemeenschap met meer kinderen en we moeten deze uren dan nog nister het eens ten gronde aanpakt in plaats dan 1200 leerlingen en voor al die leerlingen inrichten voor kinderen die in de kleuter- van versnipperd hier en daar enkele uurtjes krijgen we vier zogenaamde zorg+uren om school af en toe afwezig zijn. Nu, al onze uit te delen. Hij zou beter elke school een vast het scholenbeleid rond kleuterparticipatie kleuters komen regelmatig naar school. aantal leerkrachten geven, bijvoorbeeld per uit te werken. We hebben daarnaast recht Zelfs als ze ziek zijn, komen ze. We hebben 20 kinderen. In plaats van versnipperde en op een mentor/coach voor drie lesuren per geen spijbelende kleuters, bijna alle ouders al ingekleurde uren, bepalen wij als school week en per school krijgen we 6 uurtjes voor werken in het Brusselse en onze opvang zit liever zelf waar we ondersteuning kunnen Nederlandse taalstimulering omdat we veel steeds vol. Sommige kinderen zijn bijna de gebruiken.

9 FIGURANDTEN

Radio- en tv-stem Geert Segers: ‘Ik zoek het beeld niet op, ik hoef niet echt bekend te zijn’

Bijna iedereen kent de stem van Geert Segers. Misschien herinner je je die nog van Opera en belcanto of van één van de andere Radio 1-programma’s die hij gepresenteerd heeft. Wellicht ben je hem ook al tegengekomen als stem van het populaire televisieprogramma Man Bijt Hond. En sinds kort houdt Segers je ook gezelschap tijdens slapeloze nachten, want na de recente vernieuwingsoperatie bij Radio 1 verzorgt hij er het nachtprogramma.

TEKST Ines Minten | FOTO Filip Claessens

ndirect is Geert Segers bij de radio kar getrokken om die evolutie waar te maken Radio 1-publiek blijkbaar smaken. We had- terechtgekomen dankzij Gilbert Bé- en ben blij met hoe de job er vandaag uitziet. den een vaste kern trouwe luisteraars.’ Het caud. Als student vertaler deed hij Jonge mensen die nu binnenkomen, kunnen programma sneuvelde in 2000, toen de zen- mee aan een proef voor omroepers veel meer kanten uit.’ der zijn vorige facelift kreeg. en Jan Schoukens, die op dat moment producer was, liet hem een autobiografie van Verknocht aan de VRT Aan de kant geschoven GilbertI Bécaud vertalen. ‘Het origineel be- Vanaf het eerste ogenblik raakte Geert Segers Sinds begin september is Radio 1 nog een stond uit drie LP’s. Ik moest met de vertaling verknocht aan de VRT. ‘Ik zit er nog altijd. En keer volledig op zijn kop gezet. Gespecia- een radio-uitzending in elkaar knutselen.’ Het nog altijd heel graag.’ Tweeëntwintig jaar lang liseerde programma’s maakten plaats voor resultaat beviel, want Geert Segers mocht aan presenteerde hij Opera en belcanto, een van muziekblokken die afwisseling in genres de slag als regisseur-omroeper. ‘Die job hield de langst lopende programma’s uit de VRT- hoog in het vaandel dragen en de duidings- toen veel minder in dan nu. Je las berichten, geschiedenis. ‘Frans Van den Broeck was de en cultuurprogramma’s kregen een hipper officiële mededelingen, het weerbericht, de grote man van dat programma. Hij schreef kleedje aangemeten. Zo goed als iedere Ra- waterstanden. Eigenlijk zat je te wachten tot teksten op mijn lijf. Het prettige daaraan dio 1-medewerker kreeg een nieuwe taak. je nog iets mocht voorlezen. Dat stramien was dat we de stukken niet langer volgens de Voor Geert Segers was dat niet anders. ‘De is langzaam geëvolueerd naar de presentatie klassieke formule aankondigden. We gingen nieuwe Radio 1 is nu volop aan het inlopen. die we vandaag kennen. Nu zijn wij allemaal wat dieper in op de fragmenten en deden dat Blijkbaar kan een zender niet buiten ver- programmamedewerkers die erg polyvalent met een knipoog – we riepen niet langer vol nieuwingen. Ik begrijp dat jonge mensen ingezet worden. Je kunt op een redactie wer- enthousiasme uit: ‘Luister naar Maria Callas! kansen moeten krijgen, dat een medium nu ken, een programma presenteren, reportages Dit is het van het!’ Natúúrlijk is Callas het van en dan jong bloed nodig heeft. Toch vind ik maken … die variatie is natuurlijk veel uitda- het. Maar wij vonden het interessanter om de het erg jammer dat dit ten koste gaat van de gender, veel interessanter én veel leuker om idolatrie wat meer te relativeren. We bekeken ‘ervaringsdeskundigen’. Niet alleen ik, maar te doen. Ik heb een klein beetje mee aan de opera met een ironische blik en dat kon het ook enkele andere medewerkers van mijn

10 Radio- en tv-stem Geert Segers: ‘Ik zoek het beeld niet op, ik hoef niet echt bekend te zijn’

generatie zijn zo’n beetje aan de kant gescho- gin ik aan mijn dagtaak bij Radio 1 en als die radio aan, en ook in de auto staat altijd mu- ven.’ In het begin stond Geert Segers een tikje erop zit, ga ik naar Woestijnvis. Ik ben daar ziek op. ‘Muziek is iets aangenaams en wekt huiverachtig tegenover de nachtpresenta- ondertussen de laatste schakel in het pro- emoties op’, vindt hij. ‘Ik koop cd’s omdat ze tie die hem werd toebedacht. ‘De nacht van ductieproces.’ Vroeger viel die eer te beurt een bepaalde sfeer oproepen. Onlangs heb Radio 1 wordt niet live uitgezonden. De tek- aan de motorrijder die de beeldbanden in ik die van Amy Whinehouse en Gabriel Rios sten neem ik overdag op in een zogenaamde allerijl naar de VRT bracht. Nu het volledige gekocht. Prachtig vind ik ze, allebei. Een klas- ‘nachtcel’, en dat is wennen. Een programma programma digitaal verstuurd kan worden, siek werk kan ik echter evenzeer appreciëren. live tot bij de luisteraar brengen is heerlijk; is die taak weggevallen. ‘Man Bijt Hond ligt Ik maak graag kennis met zoveel mogelijk volgens mij is het een van de leukste jobs me helemaal’, zegt Geert Segers. ‘Het is een verschillende genres, dat vind ik een ver- die er bestaan. Dit is een heel andere manier pittig programma dat altijd origineel uit de rijking. Wereldmuziek vind ik bijvoorbeeld van werken, maar hoe langer ik het doe, hoe hoek weet te komen.’ Bovendien heeft de ook fantastisch. Daarvoor wil ik al eens naar prettiger ik het vind. Je werkt in je eentje aan Man Bijt Hond-stem van ironie zijn handels- een festivalletje of concert gaan en dan tref je dat programma, dus je hebt veel vrijheid om merk gemaakt – Geert ­Segers op en top. Hoe me aan op de eerste rij.’ het naar je hand te zetten. Je kunt muziek belangrijk is ironie eigenlijk? ‘Je moet vooral verschuiven naargelang de sfeer, zodat alles kunnen relativeren, de dingen met een knip- Op internaat in Overijse goed bij elkaar past. Ik probeer er echt iets oog nemen. Ironie helpt je om door het leven Geert Segers woont al jaren in Overijse. ‘Het van te maken, met korte interventies en niet te gaan en niet alles te serieus te nemen. Dat is een rustige gemeente omgeven door een te veel informatie. Tegelijk hoort de luiste- is erg belangrijk, zowel op het werk als daar- prachtig landschap. Je moet het dorp een raar toch dat er iemand is die hem ’s nachts buiten. Zonder die knipoog wordt het leven beetje leren kennen, maar als je wat moeite gezelschap houdt.’ een stuk minder leuk!’ Aan de andere kant doet, tref je er mooie dingetjes aan. De wan- mag je er ook niet mee overdrijven. ‘Ironie del- en fietsroutes vind ik bijvoorbeeld heel Geef mij maar radio moet gedoseerd blijven. Daar slagen ze met leuk. Een paar jaar geleden ontdekte ik zo ‘Radio is leuk omdat het geen televisie is’, stelt Man Bijt Hond altijd goed in, vind ik. Neem de route tussen Overijse en Korbeek-Dijle, Geert Segers en hij verklaart zich wat nader: nu de rubriek Wordt vervolgd – zo eenvou- waar een van mijn zonen woont. Gewoon ‘Je zit in je studio en eigenlijk doe je daar he- dig en zo leuk! Soms zit er een vleugje ironie prachtig, vooral als het weer een beetje mee- lemaal wat je zelf wil. Er staan niet voortdu- in, maar er wordt nooit met de mensen ge- zit.’ ­Segers werd geboren in Aalst. ‘Daar heb rend camera’s op je gericht. Je kunt aantrek- lachen. Mensen uitlachen vind ik ook totaal ik alles bij mekaar zo’n negen dagen doorge- ken wat je wil, hoeft er niet op te letten hoe je niet kunnen. Man Bijt Hond doet dat nooit bracht’, lacht hij. ‘Vervolgens heb ik een tijdje eruitziet. Een groot voordeel’, lacht hij. ‘Radio en daarin schuilt net de kracht van het pro- in Lebbeke gewoond, tot mijn ouders in 1950 is ook een intiem gebeuren; gezelschap voor gramma. Voor mijn part mag het nog twintig naar Watermaal-Bosvoorde verhuisden. Ik de luisteraar. In vergelijking met televisie zit jaar zo doorgaan.’ was toen één jaar oud.’ Als middelbare scho- radio veel eenvoudiger in elkaar en op die lier kwam Geert Segers in Overijse terecht. eenvoud ben ik enorm gesteld. Geef mij dus Muziek en emoties ‘Ik zat er op internaat en heb er enkele van maar radio.’ Met voorstellen om een tv-pro- Geert Segers is vertaler van opleiding en had de mooiste jaren van mijn leven gesleten. Er gramma te presenteren hoeven ze bij Geert al in zijn jeugd een passie voor voordracht en heerste een heel goede sfeer op die school, de Segers dus niet aan te komen? ‘Nee bedankt’, toneelspelen. Het was dus vooral het woord – leerlingen kregen er veel vrijheid. Na mijn lacht hij, maar hij nuanceert onmiddellijk: meer dan de muziek – dat hem in radio aan- studie vertaler ben ik getrouwd en na enkele ‘Ik zou me misschien nog wel kunnen vinden trok. ‘De interesse in muziek was ook aanwe- tussenstops in Watermaal-Bosvoorde en in van die Canvastoestanden, zoals quizzen zig hoor, maar die is door mijn professionele ­Oudergem hebben we ons in Overijse geves- bijvoorbeeld. Maar die doet Herman Van bezigheden pas in de loop van de jaren uitge- tigd. Wie weet verhuis ik ooit nog wel eens, Molle al en hij doet dat schitterend. Ik zoek diept.’ Zodra hij ’s ochtends opstaat, zet hij de maar voorlopig zit ik goed waar ik zit.’ het beeld niet op. Ik hoef niet echt bekend te zijn. Al die poeha die tegenwoordig rond het privé-leven hangt … aan dat soort informa- Rundfunk- und Fernsehstimme Geert Segers tie hebben de mensen uiteindelijk toch niks. Ik vind het dus goed zoals het is.’ Seit der Umstrukturierung bei Radio 1 Anfang September ist Präsentator Geert Segers aus Overijse zuständig für das Nachtprogramm der Sendeanstalt. ‚Rundfunk macht Spaß, weil De stem van Man Bijt Hond es kein Fernsehen ist: Im Studio tut man im Grunde alles, so wie man es selber will, und Met het medium televisie op zich heeft Geert man braucht nicht darauf zu achten, wie man aussieht. Ein besonders großer Vorteil! Auch Segers anders allesbehalve een probleem. die Einfachheit des Rundfunks mag ich sehr gerne.‘ Geert Segers leitet auch schon seit zehn Hij is nu aan zijn elfde jaar bezig als ‘de stem Jahren die Reportagen von Man Bijt Hond ein.‚ Man Bijt Hond liegt mir ganz besonders, ein van Man Bijt Hond’. ‘Dat vind ik nog altijd temperamentvolles Programm, das immer originell ist und die Dinge nicht zu ernst nimmt. fantastisch om te doen. Het is voor mij de Meinetwegen darf es noch 20 Jahre so weitergehen!‘ uitsmijter van de dag. In de voormiddag be-

11 In 1992 richtte de Vlaamse regering Vlabinvest oftewel het Investerings- fonds voor Grond- en Woonbeleid voor Vlaams-Brabant op om iets te doen aan de problemen op het vlak van sociale verdringing in de ­Vlaamse rand rond Brussel. Naar aanleiding van de 15e verjaardag organiseert ­Vlabinvest in november en december in de gemeenschapscentra de Kam (Wezembeek-Oppem), de Moelie (Linkebeek) en de Zandloper (Wemmel) tentoonstellingen om zijn werking in de kijker te zetten.

TEKST Luc Vanheerentals | FOTO Filip Claessens

15 jaar Vlabinvest levert 283 woningen op

e opdracht die Vlabinvest van de ren. De uitbreiding van het werkingsgebied ons aanbod aan koopwoningen kunnen uit- Vlaamse regering kreeg, was per- biedt alleszins nieuwe perspectieven’, vindt breiden zodat mensen die nu huren, kunnen sonen met een middelgroot inko- Lyben. doorschuiven.’ Hoe zit het met de binding met Dmen, zonder onroerende eigendom en met Tegen eind 2009 voorziet hij 250 tot 275 het gebied? Wat bijvoorbeeld de kopers be- een aantoonbare economische, culturele en/ nieuwe woongelegenheden, wat het tot dus- treft, blijkt uit onderzoek dat 95 procent een of sociale band met het gebied een betaal- ver gerealiseerde aantal zou verdubbelen. ‘Het maatschappelijke band heeft met de regio, 68 bare en goede woning aan te bieden zodat ze staat vast dat nog dit jaar kan worden gestart procent een socio-culturele en 37 procent een in hun eigen streek kunnen blijven wonen. met bouwwerven in de Woestijnstraat in Asse economische binding. Aanvankelijk omvatte het werkingsgebied en in de Begoniagaarde in Machelen, samen ‘In het kader van de uitbreiding van ons de zes faciliteitengemeenten plus Hoeilaart, goed voor 51 woningen’, aldus Lyben. In de werkgebied stoppen we op dit ogenblik nogal Overijse en Tervuren. Sinds 1 juli 2006 om- nabije toekomst staan er voorts nog projec- wat energie in het informeren van gemeen- vat het werkterrein het hele arrondissement ten op stapel in de Rodestraat in Galmaarden tebesturen om samen met ons projecten op Halle-Vilvoorde, aangevuld met Bertem, (12), het project Koveris in Grimbergen (12), stapel te zetten. Gemeenten, OCMW’s, kerkfa- Huldenberg, Kortenberg en Tervuren. Bij de Kerkstraat in Dworp (21), Walravenstraat in brieken en dergelijke hebben vaak her en der start in 1992 kreeg het fonds een kapitaal van Lot (7), en Houtemsesteenweg in Vilvoorde gronden liggen waarmee wij iets zouden kun- 24,7 miljoen euro en een jaarlijkse dotatie van (21). Ook in het oorspronkelijk werkgebied nen doen’, besluit Hubert Lyben. 4 miljoen euro. In juni 2005 kwam daar nog – met name Hoeilaart, Kraainem, Overijse, eens 25 miljoen euro bij. Sint-Genesis-Rode, Tervuren, Wemmel, We- Info zembeek-Oppem – zijn op termijn een aantal De tentoonstelling over Vlabinvest werd Moeilijk werkgebied nieuwe projecten voorzien. samen met vzw ‘de Rand’ en de provincie Tot dusver werden met de sociale huisves- Vlaams-Brabant gerealiseerd. De expo tingsmaatschappijen Providentia, Elk Zijn Huisvesting voor jonge mensen vindt plaats van 3 t.e.m. 11 november Huis en de Gewestelijke Maatschappij voor Lyben is wel tevreden over het publiek dat in GC de Kam (Wezembeek-Oppem), Volkshuisvesting en de intercommunale Ha- Vlabinvest heeft kunnen huisvesten. In de van 24 november t.e.m. 2 december viland projecten gerealiseerd in Overijse (27), huurprojecten is de grootste groep tussen in GC de Moelie (Linkebeek) en van Wemmel (8), Tervuren (147), Wezembeek- 25 en 35 jaar oud, bij de kopers is dat tussen 8 t.e.m. 16 december in GC de Zandloper Oppem (34), Hoeilaart (20) en Sint-Genesi- 25 en 30. ‘Het gaat om jonge mensen die hier (Wemmel). us-Rode (47), in totaal dus 283 woningen en anders wellicht moeilijk hadden kunnen blij- Meer info over Vlabinvest op appartementen. ven wonen. Ik hoop dat we in de toekomst www.vlabinvest.be of 02-505 45 00 Hubert Lyben, leidend ambtenaar van Vlabinvest, is niet onverdeeld tevreden over de tot op heden gerealiseerde nieuwbouw, 15 jaar Vlabinvest maar roept verzachtende omstandigheden in. ‘Het oorspronkelijke werkgebied was niet The Land and Housing Policy Investment Fund for Flemish Brabant (Vlabinvest) was set up het meest eenvoudige om projecten te realise- by the Government of Flanders in 1992. The aim was to offer decent affordable accommoda- ren. Kraainem bijvoorbeeld is een heel kleine tion to prospective home owners in their own districts, provided they earned an average gemeente met vooral bel-etagewoningen wat income and had demonstrable economic, cultural and/or social ties with the area. Since het realiseren van een groot project steden- July 2006 Vlabinvest’s operations have been extended to the entire Halle-Vilvoorde district bouwkundig moeilijk maakt. Iets dergelijks and the Bertem, Huldenberg, Kortenberg and Tervuren municipalities. Vlabinvest has al- doet zich ook elders voor. In diverse andere ready financed 283 houses and apartments, including 81 social housing units. Vlabinvest’s faciliteitengemeenten stelt zich bovendien het Hubert Lyben says: ‘We have been able to offer a solution to many young people who had probleem van een gebrek aan samenwerking a problem finding accommodation in their own districts.’ of zelfs tegenwerking door de gemeentebestu-

12 van 5 november agenda t.e.m. 4 december RANDUIT Wouter Deprez Op reis met nieuwe comedy show met Mozart HUMOR Eelt ontstaat als de huid zich wil zijn vader naar het leven staat en vervolgens THEATER Wolfgang Amadeus Mozart beschermen tegen overmatige wrijving of intieme contacten met zijn moeder zoekt, (1756-1791) heeft in zijn korte leven onwaar- druk. Wouter Deprez (32) heeft zijn nieuwste ligt hem niet. Liever jongleert hij met grap- schijnlijk veel gereisd. Eerst was het zijn vader comedy show naar dit verschijnsel genoemd. pige anekdotes en bestookt hij het publiek Leopold die hem naar de belangrijkste Euro- Hij heeft het vooral over zijn vader, die zo met originele doordenkertjes. Nadat hij het pese vorstenhuizen en muzikale centra zeulde. hard heeft gewerkt dat hij er ‘leren werkers­ eelt van de ziel heeft gekrabd, nodigt hij een Als knaap speelde Wolfgang voor keizerin poten’ aan overhield. Verwacht echter niet zachtaardige schoonheidsspecialiste uit om Maria Theresia in Wenen, koning George III in dat de Slimste Mens Ter Wereld – een titel die zijn nagels te vijlen. Wouter Deprez sleepte Londen, koning Louis xv in Versailles en paus hij in 2006 verwierf na een spannende tele­ zeven jaar geleden al de Humorologie prijs in Clemens xiv in Rome. Haast overal vierde hij visiequiz - zal uitweiden over het oedipoes- de wacht. Nadien volgden het Nederlandse triomfen. Maar de reis die hij op zijn 22e met complex. De mythe van de zoon die onbewust Camerettenconcours, Humo’s Comedy Cup zijn moeder en zijn zus Nannerl naar Parijs en het Amsterdams Kleinkunst Festival. On- ondernam, werd een flop. Tot overmaat van dertussen deinsde hij er niet voor terug om ramp stierf zijn moeder en was hij in de licht- Ne me quitte pas van Jacques Brel in het West- stad financieel op zichzelf aangewezen. Het Vlaams te vertalen als ‘Meug nie weggaan was waarschijnlijk de invloedrijkste gebeurte- nie’. Ook flirtte hij met het country repertoire nis op weg naar zijn volwassenheid. Tijdens van Johnny Cash. de terugtocht werd hij in Mannheim verliefd LD op zangeres Aloysia Weber die hem echter als ­huwelijkskandidaat afwees. Later zou hij in Van 7 t.e.m. 10 november, 20.15 Wenen met haar dochter Constanze trouwen. (premièrereeks) Acteur Warre Borgmans kruipt in de huid Grimbergen, CC Strombeek, van de reizende Mozart, en het Fidelio Strijk- info 02-263 03 43 kwartet speelt zijn allereerste composities. Ter ­vergelijking worden ook menuetten van tijd­ Op 7/11 is er een benefietvoorstelling genoten uitgevoerd. ten voordele van Die Sterreweg van Dreamcatcher. De opbrengst gaat naar een LD dagverblijf voor kinderen en jongeren met Vrijdag 23 november, 20.30 een mentale handicap in het Zuid-Afrikaanse Overijse, CC Den Blank, © Stephan Vanfleteren Plettenberg Bay. info 02-687 59 59

Onvervaarde meiden geringeloord

TONEEL Onvervaarde meiden zijn Mieke Damme. Hij is een sluwe manipulator en ver- De Groote en Tania Van der Sanden alleszins. zint de onmogelijkste grappen. De actrices In de Malpertuisproductie En maar niet willen worden er hoorndol van en laten zich steeds sneeuwen … lijken ze bij momenten op ontem- weer door de andere sekse ringeloren. Als een bare furies die de mannen de laan uitsturen of relatie ontspoort, staat er meteen een andere integendeel aan zich binden. Maar hun grote partner klaar. Niet alleen de hormonen, maar woorden worden hen ingelepeld door Jo Van ook de weersomstandigheden beïnvloeden hun humeur. Als ze zich maar sterk genoeg op de wolken concentreren, valt er misschien ook in het midden van de zomer sneeuw! Huisregis- seur Bob De Moor jaagt geregeld adrenaline- stoten door deze surrealistische slapstick.

LD

Vrijdag 23 november, 20.30 Vilvoorde, CC Het Bolwerk, info 02-255 46 90 © Luk Monsaert

13 RANDUIT Europalia belicht eenheid en verscheidenheid van Europese cultuur

Vijftig jaar na de ondertekening van het Een apart luik is gewijd aan de overgang van Op reis naar Rome Verdrag van Rome speurt Europalia naar de tweedimensionale schilderkunst naar die Aan de allesbehalve comfortabele reizen die overeenkomsten en verschillen tussen de 27 van de ruimtelijke illusie. Hoe Jan Van Eyck dit kunstenaars, schrijvers en filosofen tussen de landen van de Europese Unie. Er worden, probleem oploste, blijkt uit het Turijns Getij- 16e en de 17e eeuw vanuit alle delen van Europa ­verspreid over het hele land, bijna driehon- denboek. naar Rome maakten, is een aparte tentoonstel- derd evenementen georganiseerd, waaronder ling gewijd in het Museum van Elsene. Ze ver- ook enkele opmerkelijke theater- en circus- Caleidoscopische aanpak plaatsten zich te voet, te paard, met de post- voorstellingen. Liever dan een voorspelbaar panoramisch koets of met de diligence naar de stad van hun overzicht te bieden, kozen de samenstellers dromen. Reisboeken, literaire getuigenissen en voor een caleidoscopische aanpak. ‘We hopen schilderijen van nauwelijks bekende schilders De centrale tentoonstelling in het Paleis voor dat de bezoeker iets opsteekt’, nuanceert Rol- illustreren hun wedervaren. Schone Kunsten Het meesterlijk atelier. Euro- and Recht. ‘De nadruk ligt op de circulatie van Voor Agorafolly werd uit elk land van de pese kunstroutes gaat over het ontstaan en de ideeën en kunstvoorwerpen. De Brabantse re- ­Europese Unie een hedendaagse kunstenaar evolutie van de Europese cultuur tussen de 5e tabels waren indertijd ook in Portugal en Scan- geselecteerd, die een Brussels plein heeft en de 18e eeuw. ‘De migrerende volkeren, die dinavië erg in trek. Een prachtexemplaar, dat ­getransformeerd. Europa na de val van het Romeinse rijk in alle zich normaal in Stockholm bevindt, kunnen we Ludo Dosogne richtingen doorkruisten, werkten de artis- nu eindelijk tonen in de stad waar het werd ge- tieke kruis­bestuiving in de hand’, licht curator beeldhouwd. We besteden ook aandacht aan Het meesterlijk atelier Roland­ Recht van het Collège de France toe. de exportroutes van email vanuit Limoges en Tot 20 januari, 10-00-18.00 ‘Met eenvoudige werktuigen vervaardigden de van albasten sculpturen vanuit York.’ Brussel, Paleis voor Schone Kunsten, nomaden schitterende sieraden, waarvan de Satellietkaarten, ‘touch screens’ en detail- info 070-34 45 77 motieven ook opduiken in de verluchte manus- projecties ondersteunen het complexe ten- Alle wegen leiden naar Rome cripten van Ierse monniken, die naar het con- toonstellingsverhaal dat in 14 kamers wordt Tot 26 januari tinent reisden om de bevolking tot het chris- verteld. In het laatste zaaltje komen de 17e Brussel, Museum van Elsene, tendom te bekeren. Vanaf het Karo­lingische eeuwse kunstkabinetten aan bod. Sommige info 02-515 64 21 rijk spelen de scriptoria tussen de Rijn en de vorsten of particulieren pronkten maar al te Agorafolly Seine een sleutelrol. Daar worden Griekse en graag met hun immense verzameling schilde- Tot 9 december Latijnse teksten niet alleen gekopieerd, maar rijen en beeldhouwwerken. Aan de Allegorie Brussel, diverse locaties ook versierd met antieke of bijbelse taferelen. van het gezicht en de reuk, dat in de ultieme expo­ Via Venetië dringt de Byzantijnse en via Spanje ruimte is opgehangen, hebben niet alleen de Voor het volledige programma de Islamitische kunst binnen.’ Fluwelen Bruegel en Rubens, maar nog tal van van Europalia kun je terecht op 02-507 85 94 andere kunstenaars meegewerkt. of www.europalia.eu.

© Museo Nacional del Prado Allegorie van het gezicht en de reuk

14 Een greep uit het Kwartslagaanbod Kwartslag voor deze maand

Afrekening onder bloedverwanten

THEATER Familiebanden kunnen zowel Aanvankelijk wilden de drie acteurs van Com- heilzaam als verstikkend zijn. Wie geborgen- pagnie Lodewijk/Louis onmiddellijk na hun heid zoekt, weet dat hij doorgaans in het ou- schuchtere debuutproductie Voorbij de liefde derlijk nest of bij gewillige broers of zussen een nieuwe tekst van Jan Decorte. Maar de terecht kan. Maar lang niet iedereen heeft Brusselse theaterauteur vond het verkieslijker zo’n toevluchtsoord. In my FLESH-MY blood dat ze aan de slag gingen met dit bizar verhaal, nemen Yves De Pauw, Dominique Van Mal- dat hij al enkele decennia geleden schreef. der en Iris Van Cauwenbergh de toeschouwer LD mee naar de onderbuik van een familie waar de ‘liefde’ domineert. Maar de geborgenheid ontaardt in een nachtmerrie. Niemand weet nog hoe gemeend een knuffel of een kus is. Donderdag 22 november, 20.30 De bloedverwanten worden al wrevelig zodra Dilbeek, CC Westrand, een ander in de buurt komt. info 02-466 20 30

In de ban van de seizoenen

DANS Mystiek krijgt haast altijd een eroti- reldje. Zelf belichaamde hij van in het prilste dien als een rode draad door zijn oeuvre. Zijn sche wending in de dansstukken van Thierry begin het liefst de Icarus figuur. Hoe dichter bij nieuwste choreografie, die iets meer dan drie Smits, die met Compagnie Thor steevast een de goddelijke zon, hoe meer hij op zijn tellen uur duurt, vertrekt van De Vier Jaargetijden van buitenbeentje blijft in het Belgische danswe- moet letten. Vallen en opstaan lopen sinds- Antonio Vivaldi. Maxime Bodson voegt er elektronische geluiden aan toe. Elk seizoen komt overeen met een stemming en een li- chamelijke toestand. Tijdens het winters luik (Ice) verstijft het lijf en komen de levensfunc- ties in gevaar. Fluid Mechanics verwijst naar de lente. De choreograaf focust op de seksuele begeerte en de lichaamssappen. In Tan (zo- mer) zijn fysische uitdroging en de afschilfe- ring van de huid aan de orde. De herfst (Moss & Mould) wordt geassocieerd met bederf en aftakeling. Niet alleen de dansers, maar ook de voor- werpen die van aanschijn veranderen, spelen een sleutelrol. Peter Verhelst en Caroline ­Lamarche leverden de teksten. LD

Van 7 t.e.m. 10 november, 20.30 20 en 21 november, 19.00 Brussel, Kaaitheater, info 02-201 59 59 © Marie-Francoise Plissart De kvs, het Kaaitheater en de cultuurcentra Westrand en Strombeek zetten elke maand een voorstelling in de kijker. Met de Kwartslagpas (28 euro), die éénmaal geldig is in elk van deze theaters, kan hieruit een selectie worden gemaakt. www.kwartslag.be

Joodse liederen van Brave Old World

KLEZMERMUZIEK Met een knipoog verwerkt. Het kwartet zingt liederen uit het 1990 van Michael Alperts vormt een tegenwicht naar de cultroman Brave New World van Aldous getto van Lodz, waar de nazi’s in de tweede voor de ironische ballades van Yankele Hers- Huxley toert deze maand een New Yorkse for- wereldoorlog grote vernielingen aanrichtten. kowicz. matie onder de naam Brave Old World door De verdreven bewoners zochten troost in aan- LD Europa. Onder elkaar spreken de muzikanten stekelijke klezmermelodieën. Ze schreven ook Jiddisch, een voor iedereen begrijpelijk taal- ironische en meewarige cabaretteksten. Dit Donderdag 15 november, 20.30 tje omdat er oerelementen van het Duits, het herontdekt historisch materiaal wordt afge- Zellik (Asse), CC Asse, NIET TE Nederlands, het Pools en het Engels in zijn wisseld met nieuwe, eigen composities. Berlin info 02-466 78 21 MISSEN

15 RANDUIT

Rubens en het ontstaan van zijn meesterwerken

TENTOONSTELLING De Koninklijke toegeschreven. Het Inbev Baillet-Latour fonds Musea voor Schone Kunsten van België zijn in sponsorde bovendien de restauratie van vijf het bezit van een uitzonderlijke collectie olie- topstukken, waaronder het vermaarde portret verfschetsen, schilderijen en altaarstukken van Hélène Fourment, de Triomf van het geloof, de van Rubens (1577-1640), die nog lang niet al Madonna met de maagdenpalm en Christus en de hun geheimen hebben prijsgegeven. Ze stam- overspelige vrouw. Het monumentale altaarstuk Christus en de overspelige vrouw men uit de vruchtbaarste periode van de veel- De kroning van Maria werd omwille van zijn gi- zijdige kunstenaar, toen hij aan de Wapper in gantische afmetingen in de museumzaal onder Hij schilderde met evenveel zwier overrompe- Antwerpen een atelier leidde. handen genomen. Het kan op de tentoonstel- lende, mythologische taferelen. De Spaanse ling worden vergeleken met de voorbereidende koning Filips de Vierde engageerde hem voor Met behulp van de nieuwste laboratorium- schets die Rubens op paneel schilderde. Dit een groot aantal decoratieve schilderijen voor technieken werden een aantal werken door een schilderijtje is afkomstig uit een privé-verza- zijn jachtpaleis Torre de la Parada. Het Brus- gespecialiseerd onderzoeksteam grondig on- meling. sels museum verwierf twaalf schetsen uit deze derzocht, zodat nu meer duidelijkheid bestaat De samenstellers van deze expositie speur- reeks, die zijn geïnspireerd op de Metamorfosen over de gebruikte materialen en de historische den in buitenlandse musea naar werken van Ovidius. Het Prado in Madrid zal daarom de situering. Ook pluisden de wetenschappers uit die enige helderheid verschaffen over het komende maanden het gigantische doek Land- in hoeverre de panelen en doeken aan de mees- ontstaans­proces van de schilderijen uit de ei- schap met de jacht van Atalanta moeten missen. ter zelf of aan zijn leerlingen kunnen worden gen collectie. Zo troffen ze in het Berkeley Art Ook als portrettist verdiende Rubens zijn Museum in Los Angeles een bescheiden ‘grisail- sporen. Zijn alom bekende zelfportret uit het le’ op hout aan van De tocht op de Calvarieberg, Antwerpse Rubenshuis, dat in veel schoolboe- waarvan het Brusselse museum de gigantische ken staat afgebeeld, dient om bezoekers naar versie op doek bezit. Het Louvre in Parijs leende deze tentoonstelling te lokken. Waarom ook de krijttekening Pieta met Sint Franciscus uit, die het portretmedaillon dat Velazquez van don nu kan worden getoetst aan het gelijknamige Gasparo de Guzman vervaardigde, een ere- geschilderde doek. plaats krijgt op deze tentoonstelling zal in de opgefriste Rubenszaal en de aanpalende loka- Godsdienst en mythologie len zowel visueel en tekstueel als via de audio- Rubens werkte zowel voor eigen rekening als foon uitgebreid worden toegelicht. in opdracht. Hij werd overstelpt met bestellin- gen vanuit contra-reformatorische hoek. De LD kerken en kathedralen hoopten na de schade die de protestanten hadden aangericht, de re- Rubens, een genie aan het werk ligieuze beeldcultuur in ere te herstellen. Maar Nog tot 27 januari, de kunstenaar beperkte zich niet tot gods- dinsdag tot zondag, 10.00-17.00 dienstige thema’s zoals De marteling van de hei- Brussel, Koninklijke Musea lige Livinus, dat de Gentse jezuïetenkerk moest voor Schone Kunsten van België, opfleuren, ofMaria Magdalena in extase, dat het info 02-508 32 11 Zelfportret Rubens Rijselse Palais des Beaux Arts tijdelijk afstaat. www.fine-arts-museum.be

Kindercultuur van de bovenste plank

EVENEMENT Vijf Vlaams-Brabantse ge- die voor de gemeente Grimbergen meewerkt we ook heel wat van de workshops ‘schedels meenten organiseren dit najaar een Kinder- aan de Kinderhoogdag. In de zone rond het prepareren’ - met konijnenkopjes en geen men- hoogdag. De bedoeling is om kinderen tussen cultuurcentrum Strombeek en in en rond het senschedels! - en ‘het eiland van de tovercirkel’, 6 en 12 jaar een dag lang te laten proeven van Guldendal, met onder meer het Museum voor een (folk)dansinitiatie voor kids.’ het beste op het vlak van kindercultuur. Net Oudere Technieken, vinden talloze voorstel- zoals de Kinderhoogdag in Vlaanderen is het lingen, workshops en animatie voor kinderen Waanzinnige draaimolen programma in elk van de vijf deelnemende vanaf 6 jaar plaats. De activiteiten in het Gul- Een week later, op zondag 25 november, kun- ­gemeenten uniek. dendal staan in het teken van de middeleeu- nen kinderen van 3 tot 10 jaar en jongeren van wen (de ridders in het bijzonder), terwijl het in 10 tot 12 jaar op cultuuravontuur gaan in het Een vorstelijke ontvangst in een sprookjesach- en rond cc Strombeek allemaal om sprookjes centrum van Overijse. Ook hier stelden de or- tig kader! Zo worden op zondag 18 november draait. Het aanbod is zo ruim en divers dat je ganisatoren een gevarieerd aanbod samen met de twee centrale thema’s van de 3e editie van de als bezoeker al snel een verscheurende keuze film (o.a. de spannende avonturenfilmDe schat Kinderhoogdag (‘ridders’ en ‘sprookjes’) aan moet maken. ‘Het reizend dubbeldektheater van de tempelridders alias ‘The Da Vinci Code voor het jonge publiek voorgesteld in Grimbergen. bus-a-nova en zeker ook het slotspektakel kinderen’), boeiende theatervoorstellingen ‘In Grimbergen ligt de nadruk op een erg geva- met circus theater Vladimir zijn voorstellingen (zoals Puck’s World, de gloednieuwe productie rieerd cultuuraanbod voor een zo groot mo- waar ik absoluut met mijn kinderen naar toe van figurentheater Froe Froe – winnaar van gelijk (jeugdig) publiek’, verduidelijkt Els Mets, wil’, weet Els Mets nu al. ‘Verder verwachten de cultuurprijs van de Vlaamse Gemeenschap

16 Herdenkingsexpo Henry Van de Velde (1863-1957) in Tervuren ‘Kunst als sieraad van het leven’

Motte uit. De voorzitter van de Koninklijke verfschilderijen naar hier halen’, betreurt Vic Heemkundige Kring Sint-Hubertus streelt de Motte. ‘Maar van zijn decoratief werk, dat in vitrinekast in bilinga nauclea, die Van de Velde feite belangrijker was, hebben we wel voldoen- vervaardigde voor de Salle des Exportations de authentieke voorwerpen. Het Antwerps van de Koloniale Tentoonstelling in 1897. ‘Om- Plantin-Moretus museum leende ons zowel dat de nerven van deze tropische houtsoort houtsneden en houtblokken, die Van de Velde niet gelijklopend zijn, moet het voor hem al- vervaardigde om de dichtbundels van Max Els- leszins een hele krachttoer zijn geweest om deze kamp te illustreren, als publiciteitsontwerpen. kast te maken. Uit dezelfde periode stamt ook Van privé-verzamelaars kregen we onder meer een merkwaardig krullende chirurgenkast die een zilveren visbestek, een dessertbestek, lede- hij ontwierp voor de operatiezaal van dokter ren boekbanden en een fotolijst in bruikleen. Clercx in Ukkel.’ Twee met ribfluweel overtrok- We beschikken zelfs over de door hem geteken- ken stoelen in mahoniehout zijn afkomstig uit de plannen voor zijn ‘Nouvelle Maison’, waar Van de Veldes eigen ‘Bloemenwerf’ woning. hij van 1927 tot 1947 resideerde.’ Een afgedankt maar onverslijtbaar houten treinbankstel herinnert er ons aan dat Van de Verbitterd naar Zwitserland Velde in de jaren dertig artistiek adviseur was Na de oorlog werd Van de Velde van collabora- van de Belgische Spoorwegen! tie beschuldigd, maar die aantijgingen bleken ongegrond. Desalniettemin verhuisde hij als Van Parijs naar Wechelderzande een verbitterd man naar Zwitserland. De brief, Aanvankelijk had Henry Van de Velde een schil- die hij bij wijze van afscheid op 28 augustus derscarrière voor ogen. Tegen de wil van zijn 1947 schreef, is te zien op de tentoonstelling vader, die apotheker was, volgde hij een oplei- in Tervuren. Vic Motte vindt dat Van de Veldes ding aan de Antwerpse academie. Hij verhuis- veelzijdigheid een halve eeuw na zijn dood nog Henry Van de Velde de zelfs naar Parijs waar hij leerling werd van te weinig bekend is. ‘Onze wooninrichting, Charles Duran. Omdat hij wou proeven van onze kledij en alle voorwerpen waarmee we TENTOONSTELLING Op 15 oktober l.l. de impressionistische openluchtschilderkunst ons omringen, zouden een artistieke meer- was het precies een halve eeuw geleden dat ging hij de sfeer opsnuiven in het kunstenaars- waarde moeten krijgen. Kunst is immers de Henry Van de Velde, die gedurende twee de- dorp Barbizon. Hij kon daar moeilijk aarden parel van het leven en de dood, placht Henry cennia in Tervuren woonde en daar ook met en kwam al vlug terug naar Antwerpen. In 1886 Van de Velde te zeggen. Met deze tentoonstel- zijn vrouw Maria Sèthe ligt begraven, in een nam hij zijn intrek in pension ‘De Keizer’ in We- ling ­proberen we die visie uit te dragen.’ Zürichs ziekenhuis overleed. Het Hof Van chelderzande. Hoe zijn schilderstijl tijdens zijn ­Melijn ­herdenkt de ontwerper-architect, die vierjarig verblijf in deze plattelandsgemeente LD ook schilder en kunstpedagoog was, met een evolueerde, is te zien op de bovenverdieping verrassende tentoonstelling. van het Hof van Melijn, waar fotoreproducties Expo Tervuren herdenkt Henry Van de Velde van zijn doeken worden geconfronteerd met Tot januari 2008 ‘Hoewel we voor dit project weinig financiële een reeks schilderijen van de School van Tervu- Open op zaterdag en zondag armslag hadden, kunnen we op deze tentoon- ren die behoren tot de vaste museumcollectie. van 14.00 tot 17.00 u. en op afspraak stelling toch de verschillende fases van zijn ‘Door de hoge verzekering en transportkosten Tervuren, Hof van Melijn, artistieke ontwikkeling illustreren’, legt Vic konden we onmogelijk de oorspronkelijke olie- info 02-769 20 13

2006 – waarbij het publiek in een fascinerende (Overijse) bovenop. Samen met het polsbandje 12-hoekige tent in het midden van een arena zit ontvang je ook een inschrijvingsformulier met rond zich 12 poppenkasten!), leuke work- voor de workshops en voorstellingen die je wil shops (muziek maken op uit afval gemaakte bijwonen! instrumenten, koken, dansen, tekenen, schrij- ven, poppentheater, toveren, …), vertellingen Info en gekke straatanimatie. Op het stationsplein Kinderhoogdag Grimbergen zal een ongewone Vlaamse draaimolen staan: Zondag 18 november, 11.00-17.00 de kermismolen hangt vol met waanzinnige 02-263 03 43 (CC Strombeek) figuren om op te zitten, aan te hangen, rond of 0478-80 83 58 (Patrick Vertongen, Figurentheater Froe Froe speelt in Overijse te draaien of over te kruipen en op de achter- schepen van jeugd in Grimbergen) de nieuwe productie Puck’s World. grond klinkt muziek van Mauro. Sprookjesach- Org.: Gemeentebestuur Grimbergen, tig draaiplezier verzekerd! gemeentelijke academie en bibliotheek, Overijse, gemeentelijke bibliotheek, Museum voor de Oudere Technieken, BKO, gemeentelijke raad voor Tim Vanderweyen CC Strombeek en provincie Vlaams-Brabant. ontwikkelingssamenwerking, Standaard boekhandel, Verenigde handelaars Overijse, Praktisch Kinderhoogdag Overijse Academie voor muziek, woord en dans en Deelnemen kan door een Kinderhoogdagbandje Zondag 25 november, 10.00-18.00 provincie Vlaams-Brabant. te kopen. Het kost 6 euro, geeft toegang tot alle 02-687 59 59 (CC Den Blank) activiteiten en bij aankoop krijg je er een gratis Org.: Gemeentebestuur Overijse, Meer info en het volledige programma hotdog (Grimbergen) of druivenversnapering CC Den Blank, Jeugddienst en Jeugdraad vind je op www.kinderhoogdag.be

17 RANDUIT

Familievoorstellingen Dans Zaterdag 24 november, 20.30 agenda Beter dan tevoren Vrijdag 16 november, 19.45 Woensdag 7 november, 20.30 door De Schedelgeboorten Miss Mouskou & De Ann Van den Broeck CC Het Bolwerk, Potloodmoordenaar door CC Westrand, Bolwerkstraat 17, Vilvoorde PODIUM­ Hanneke Paauwe/Villanella Kamerijklaan, Dilbeek 02-255 46 90 KUNSTEN CC Westrand, 02-466 20 30 Kamerijklaan, Dilbeek Woensdag 28 november, 20.30 02-466 20 30 Zaterdag 1 december, 20.30 Zout door Schudden Theater Pro arte: a time for dancing CC Westrand, Zondag 18 november, 15.00 CC Den Blank, Kamerijklaan, Dilbeek Vrijdag 9 november, 20.00 Haram Begijnhofplein 11, Overijse 02-466 20 30 Nieuwe Maatjes door Theater Wederzijds (10+) 02-687 59 59 CC Westrand, CC Westrand, Zaterdag 1 december, 20.00 Kamerijklaan, Dilbeek Kamerijklaan, Dilbeek Humor Caveman door Kurt Defrancq 02-466 20 30 02-466 20 30 De Muze van Meise, Vrijdag 9 november, 20.30 Brusselsesteenweg 69, Meise Dinsdag 13 november, 20.30 Zondag 25 november, 15.00 Intiem door Vitalski 02-268 61 74 Van ridder Boudewijn Prookjes door HetPaleis (6+) GC de Moelie, door De Sprook CC Westrand, Sint-Sebastiaanstraat 14, Literair CC Asse, Noorderlaan 20, Zellik Kamerijklaan, Dilbeek Linkebeek 02-466 78 21 02-466 20 30 02-380 77 51 Donderdag 15 november, 20.30 Literaire ontmoeting: 16 en 17 november, 20.00 Zondag 25 november Vrijdag 9 november, 20.30 Walter van den Broeck Zondag 18 november, 15.00 Sinterklaasfeest Het leven zoals het is en Jos Borré Midzomernachtsdroom Centrum van Drogenbos door Raf Coppens Sint-Martinuscollege, door K.T. De Alsembloem en gemeentelijke feestzaal CC Het Bolwerk, Brusselsesteenweg 147, Overijse CC de Meent, Bolwerkstraat 17, Vilvoorde 02-687 57 18 Gemeenveldstraat 34, Beersel Zondag 25 november, 15.00 02-255 46 90 www.dealsembloem.be Action ZjoeZjoe Donderdag 22 november, 20.30 door Duo XXI (5+) Zaterdag 10 november, 20.00 Axel Bouts 16 en 17 november, 20.00 CC Het Bolwerk, Blauwbaard door Vitalski De Muze van Meise, Zondag 18 november, 15.00 Bolwerkstraat 17, Vilvoorde De Muze van Meise, Brusselsesteenweg 69, Meise De Rumba van Lamoemba 02-255 46 90 Brusselsesteenweg 69, Meise 02-268 61 74 door De Sterre 02-268 61 74 Zaal Ons Huis, Zaterdag 1 december, 15.00 Senioren Kerkdries, Sterrebeek Sinterklaasfeest (3+) 02-731 31 55 CC Westrand, Vrijdag 16 november, 14.30 Kamerijklaan, Dilbeek Het allermooiste Zaterdag 17 november, 20.15 02-466 20 30 door Garry Hagger Iemand van ons door Tristero Dienstencentrum De Boomgaard, CC Strombeek, Zaterdag 1 december, 14.00 Vergeet-mij-Nietjeslaan 8, Gemeenteplein, Grimbergen Sinterklaasfeest Sint-Genesius-Rode 02-263 03 43 GC de Bosuil, 02-381 14 51 Witherendreef 1, Jezus-Eik (GC de Boesdaalhoeve) Zaterdag 17 november, 20.00 02-657 31 79 Medea door Theaterboeketoe Maandag 3 december, 14.30 De Muze van Meise, Zondag 2 december, 15.00 Geen wonder dat ik ween Brusselsesteenweg 69, Meise Het tinnen soldaatje Zaterdag 10 november, 20.00 - een ode aan de smartlap 02-268 61 74 door poppentheater Zondag 11 november, 15.00 door Eddy en de Schellekens Damiët Van Dalsum Iedereen zoekt door Komma CC Asse, 23 en 24 november, 20.00 De Muze van Meise, CC de Meent, Noorderlaan 20, Zellik Zondag 25 november, 15.00 Brusselsesteenweg 69, Meise Gemeenveldstraat 34, Beersel 02-466 78 21 De Mannen van Wendy 02-268 61 74 02-359 16 00 door K.T. Lustig en Vrij CC de Meent, Zondag 2 december, Zondag 11 november, 20.30 Gemeenveldstraat 34, Beersel 14.30 en 16.30 Les Frères Taloche 02-359 16 00 Een belletje in het bos CC Het Bolwerk, (Sinterklaasvoorstelling) Bolwerkstraat 17, Vilvoorde MUZIEK Donderdag 29 november, 20.30 door Het Kinderuur 02-255 46 90 Joe’s Ark door De Roovers GC de Boesdaalhoeve, CC Westrand, Hoevestraat 67, Donderdag 22 november, 20.00 Dinsdag 6 november, 20.15 Kamerijklaan, Dilbeek Sint-Genesius-Rode Democlash door Nigel Williams Sourdine – Acoustic Lounge 02-466 20 30 02-381 14 51 GC de Bosuil, CC de Meent, Witherendreef 1, Jezus-Eik Gemeenveldstraat 34, Beersel 02-657 31 79 02-359 16 00

18 Woensdag 7 november, 20.30 Donderdag 15 november, 20.30 Vrijdag 23 november, 21.00 Vrijdag 30 november, 20.30 Delcroix & Eriksson Coast2Coast Nailpin Wizz Jones CC Het Bolwerk, CC Westrand, Fenikshof Grimbergen, De Muze van Meise, Bolwerkstraat 17, Vilvoorde Kamerijklaan, Dilbeek Abdijstraat 20, Grimbergen Brusselsesteenweg 69, Meise 02-255 46 90 02-466 20 30 02-263 03 43 02-268 61 74

Donderdag 8 november, 20.30 Donderdag 15 november, 20.15 Vrijdag 23 november, 20.30 Zaterdag 1 december, 20.15 Jukebox 2000 door Solissimo door Thé Lau Wielerjaar 2007 door Liekes door Axl Peleman Lucas Van den Eynde, CC Strombeek, Karl Vannieuwkerke CC Strombeek, Tine Embrechts en Nele Bauwens Gemeenteplein, Grimbergen & Les Supappes Gemeenteplein, Grimbergen CC Den Blank, 02-263 03 43 GC de Boesdaalhoeve, 02-263 03 43 Begijnhofplein 11, Overijse Hoevestraat 67, 02-687 59 59 Donderdag 15 november, 20.00 Sint-Genesius-Rode Zondag 2 december, 17.00 De Kleine Avonden 02-381 14 51 Arax Armeens Donderdag 8 november, 14.30 GC de Zandloper, Belgische volksmuziek Willy Claes en Maurice Dean Kaasmarkt 75, Wemmel Vrijdag 23 november, 20.30 CC de Meent, GC Papeblok, 02-460 73 24 Leuke liedjes uit een vervlogen tijd Gemeenveldstraat 34, Beersel P.Vandersandestraat 15, Tervuren door Jan Muës Combo 02-359 16 00 02-769 20 92 Vrijdag 16 november, 20.30 GC Papeblok, Daddy’s darlings P.Vandersandestraat 15, Tervuren Jazz Vrijdag 9 november, 20.00 De Muze van Meise, 02-769 20 92 Elvis Peeters & co: Brusselsesteenweg 69, Meise Vrijdag 16 november, 20.15 het paard van Nietzsche 02-268 61 74 Vrijdag 23 november, 20.30 Piano solo door Stefano Bollani Felix Sohiecentrum, En het dorp zal lachen door CC Strombeek, Gemeenteplein, Hoeilaart Vrijdag 16 november, 20.30 Wigbert, Bart Plouvier en Gemeenteplein, Grimbergen 02-657 05 04 Weep, O Mine Eyes door Pjeroo Roobjee 02-263 03 43 Kamerkoor Helicante CC Asse, Vrijdag 9 november, 20.30 Kerk van Nieuwenrode Noorderlaan 20, Zellik Klassiek Fingernail Moon 02-269 41 10 02-466 78 21 door HT Roberts & friends 11 en 22 november, 16.30-17.30 De Muze van Meise, Vrijdag 16 november, 20.00 Zaterdag 24 november, 20.00 Zondagsrecital door Rien Aarssen Brusselsesteenweg 69, Meise Liekes door Axl Peleman Gospelconcert Basiliek Sint-Servaas, Grimbergen 02-268 61 74 GC de Kam, Sint-Godarduskerk, Bekkerzeel. Beekstraat 172, 02-452 33 85 (Pauwels Yves) Woensdag 14 november, 20.15 Vrijdag 9 november, 20.30 Wezembeek-Oppem Anne Cambier & Jan Vermeulen Aan de arbeid door Yevgueni 02-731 43 31 Zaterdag 24 november, 20.00 Abdijkerk Beigem, Grimbergen CC Asse, Rock-‘n-roll-avond 02-263 03 43 (CC Strombeek) Noorderlaan 20, Zellik GC de Lijsterbes, 02-466 78 21 Lijsterbessenbomenlaan, 6, Zondag 18 november, 11.15 Kraainem Yu-Cheng Lu & Carmen Van Hees Zaterdag 10 november, 20.30 02-721 28 06 De Muze van Meise, In de Maat van de Seizoenen Brusselsesteenweg 69, Meise door Wannes Van de Velde Zaterdag 24 november, 20.00 02-268 61 74 CC Westrand, Emocratie door Hans de Booij Kamerijklaan, Dilbeek De Muze van Meise, Zaterdag 24 november, 20.30 02-466 20 30 Zaterdag 17 november, 20.00 Brusselsesteenweg 69, Meise Made in Belgium Filmmuziek door K.H. Crescendo 02-268 61 74 door Muziekacademie Zaterdag 10 november, 20.30 i.s.m. K.H. Hergenrath CC Westrand, Jukebox 2000 door CC Westrand, Donderdag 29 november, 20.00 Kamerijklaan, Dilbeek Lucas Van den Eynde, Kamerijklaan, Dilbeek La Douce France door Jo Lemaire 02-466 20 30 Tine Embrechts en Nele Bauwens 0495-84 15 84 (Erik De Knijf) GC de Zandloper, CC Het Bolwerk, Kaasmarkt 75, Wemmel Zondag 2 december, 11.00 Bolwerkstraat 17, Vilvoorde Donderdag 22 november, 20.30 02-460 73 24 Aperitiefconcert Thoover 02-255 46 90 Esmé Bos & Morten Ginnerup Vrijdag 30 november, 20.15 CC Den Blank, CC Het Bolwerk, Licht ontvlambaar door Yasmine Begijnhofplein 11, Overijse Zondag 11 november, 15.00 Bolwerkstraat 17, Vilvoorde CC de Meent, 02-687 59 59 Gemeentelijk concert van het koor 02-255 46 90 Gemeenveldstraat 34, Beersel Serenata en de K.F. Sint-Niklaas 02-359 16 00 Gemeentelijke feestzaal, Vrijdag 23 november, 20.30 Drogenbos Tatave Vrijdag 30 november, 20.30 CC Westrand, Liekes door Axl Peleman FILM Zondag 11 november, 20.00 Kamerijklaan, Dilbeek CC Westrand, Billie King in concert 02-466 20 30 Kamerijklaan, Dilbeek GC de Bosuil, 02-466 20 30 Dinsdag 6 november, 20.30 Witherendreef 1, Jezus-Eik Caramel 02-657 31 79 CC Strombeek, Gemeenteplein, Grimbergen 02-263 03 43

19 RANDUIT

Woensdag 7 november, 20.30 Dinsdag 20 november, 14.00 Van 1 november t.e.m. 2 februari Van 23 november t.e.m. Ratatouille (OV) An Inconvenient Truth 2008, do, vr, za en zo 10.30-18.30 16 december, doorlopend CC Den Blank, CC Den Blank, Albert Van Dyck Levensverhaal op doek Begijnhofplein 11, Overijse Begijnhofplein 11, Overijse Museum Felix De Boeck, door Anne Nys 02-687 59 59 02-687 59 59 Kuikenstraat 6, Drogenbos GC de Bosuil, 02-377 57 22 Witherendreef 1, Jezus-Eik Donderdag 8 november, 20.00 Woensdag 21 november, 20.30 02-657 31 79 Man zkt vrouw The Brave One Van 5 t.e.m. 25 november GC de Kam, Beekstraat 172, CC Den Blank, Fototentoonstelling over fauna Wezembeek-Oppem Begijnhofplein 11, Overijse en flora van de Oosterschelde, 02-731 43 31 02-687 59 59 Noordzee en de exotische wateren VOOR­ (n.a.v. 10 jaar Adventure Diving DRACHTEN & Zondag 25 november, 20.00 Dilbeek) CURSUSSEN The Bourne ultimatum CC Westrand, CC de Meent, Kamerijklaan, Dilbeek Gemeenveldstraat 34, Beersel [email protected] Voordrachten 02-359 16 00 Van 7 november tot 4 december, 6 en 13 november, 4, 11 en Maandag 26 november, 20.30 doorlopend 20 december, 14.00-16.30 Anche libero va bene Fotoreportage Armenië De ‘zeevolken’ uit de late bronstijd Zondag 11 november, 20.00 CC Strombeek, door Yotanka Verrept Felix Sohiecentrum, Das Leben der Anderen Gemeenteplein, Grimbergen CC de Meent, Gemeenteplein, Hoeilaart CC de Meent, 02-263 03 43 Gemeenveldstraat 34, Beersel 02-657 35 77 (Davidsfonds Gemeenveldstraat 34, Beersel 02-359 16 00 Hoeilaart) 02-359 16 00 Dinsdag 27 november, 20.30 Control Van 7 november tot 3 december, Woensdag 7 november, 20.00 Dinsdag 13 november, 20.30 CC Strombeek, doorlopend Als de wereld er anders uit ziet: Copying Beethoven Gemeenteplein, Grimbergen Fotografiecircuit: Nele Decock waarneming bij mensen met CC Strombeek, 02-263 03 43 GC de Zandloper, autisme Gemeenteplein, Grimbergen Kaasmarkt 75, Wemmel GC de Lijsterbes, 02-263 03 43 Woesndag 28 november, 20.30 02-460 73 24 Lijsterbessenbomenlaan 6, Mio fratello e figlio unico Kraainem Woensdag 14 november, 20.00 CC Den Blank, Van 10 t.e.m. 25 november, 09-238 18 18 (Autisme Centraal) Tibet, kroniek van een tragedie Begijnhofplein 11, Overijse woe, za en zo, 14.00-18.00 CC Westrand, 02-687 59 59 Jos Decordier – Olieverf op doek Woensdag 7 november, 20.00 Kamerijklaan, Dilbeek ‘t Moment van Meise, Marokko en Marrakech 02-466 20 30 Donderdag 29 november, 14.00 Brusselsesteenweg 40, Meise Cultuurhoeve Mariadal, Het gezin van Paemel 02-268 61 74 Kouterweg 2, Zaventem Woensdag 14 november, 20.30 De Muze van Meise, 02-720 23 92 The Bourne Ultimatum Brusselsesteenweg 69, Meise Van 10 tot 30 november, (VTB-VAB Zaventem) CC Den Blank, 02-268 61 74 doorlopend Begijnhofplein 11, Overijse De Voer: verleden en heden Donderdag 8 november, 02-687 59 59 Zondag 2 december, 20.00 van een waterweg 19.30-22.00 Depuis q’Otar est parti Openbare Bibliotheek, Jong zijn en kanker krijgen, Vrijdag 16 november, 20.00 CC de Meent, P. Vandersandestraat 15, Tervuren. uit eigen ervaring Little Miss Sunshine Gemeenveldstraat 34, Beersel 02-767 28 36 CC Westrand, GC de Zandloper, 02-359 16 00 Kamrijklaan, Dilbeek Kaasmarkt 75, Wemmel Van 11 november t.e.m. 6 januari, 02-227 69 56 02-460 73 24 Dinsdag 4 december, 14.00 vrij, za en zo, 14.00-18.00 (Vlaamse Liga tegen Kanker) When the road bends Hugo Meert (keramiek) Zaterdag 17 november, 14.00 - tales of a gypsy caravan Galerie budA, Vrijdag 9 november, 20.00 Azur en Asmar (6+) CC de Meent, Buda 14-16, Asse Een nutstuin voor een nieuw CC Westrand, Gemeenveldstraat 34, Beersel 02-306 50 95 millennium door Peter Bauwens Kamerijklaan, Dilbeek 02-359 16 00 Cultuurhoeve Mariadal, 02-466 20 30 Van 16 november t.e.m. Koutzerweg 2, Zaventem 16 december, doorlopend 02-720 20 67 (Velt Zaventem) Zondag 18 november, 20.00 Looking for the border The Simpsons TENTOON­ CC Strombeek, Woensdag 14 november, 20.00 CC de Meent, STELLING Gemeenteplein, Grimbergen De betekenis van plaatsnamen Gemeenveldstraat 34, Beersel 02-263 03 43 CC Westrand, 02-359 16 00 Kamerijklaan, Dilbeek Van 1 t.e.m. 30 november, T.e.m. 18 november, 02-466 44 05 (A. Janssens) Dinsdag 20 november, 20.30 doorlopend za en zo, 14.00-18.00 Jindabyne Kam Kiest voor Kunst Schilderijen Maio Wassenberg Woensdag 14 november, 14.00 CC Strombeek, – Marijke Wiedijk en Pierre Bogaerts Iconen, mozaïken en basilica Gemeenteplein, Grimbergen Cafetaria van GC de Kam, Galerij het Huis Der Zinnen, CC Strombeek, 02-263 03 43 Beekstraat 172, Albert Biesmanslaan 18, Hoeilaart Gemeenteplein, Grimbergen Wezembeek-Oppem 0475-28 11 75 (vzw Eksit) 016-31 06 70 02-731 43 31 20 Vrijdag 16 november, 20.00 10, 11, 15, 16 en 30 november, Dinsdag 4 december, 9.30 Zondag 25 november, Rioolwaterzuivering 10.00-16.00 Tussen afstand en 10.20-16.30 in Grimbergen Pottendraaien: theepotten nabijheid in de zorg Trage Wegen Wandeldag Charleroy-hoeve, (10 en 11/11), Collages met stof GC de Zandloper, Marktplaats, Dilbeek Lierbaan, Grimbergen en papier (15 en 16/11) en Kaasmarkt 75, Wemmel 02-644 28 29 (Hugo Marissens) 02-270 01 76 (Natuurpunt) Vilten (30/11) 016-24 39 75 Athena, Zondag 25 november, 7.00-15.00 Dinsdag 20 november, Humbeeksesteenweg 184, Zoniënwandeltocht 20.00-22.00 Grimbergen door De IJsetrippers Overijse Spiritueel agnosticisme 02-460 44 92 Start in Het Groene Dal, door Jan Verachtert W. Matstraat, Hoeilaart GC de Kam, Beekstraat 172, 13 november, 20.00 WANDELINGEN 02-687 42 94 Wezembeek-Oppem Kleur in de kunst. Inleidingen in (Jacqueline van der Horst) 02-731 43 31 het kijken naar kunst CC de Meent, Woensdag 7 november, 20.00 Zondag 25 november, 14.00 Woensdag 21 november, 20.00 Gemeenveldstraat 34, Beersel Paddenstoelen determineren Middenhut wandeling Autisme en schilderkunst 02-359 16 00 Start aan Kasteel La Motte, Start aan parking Middenhut, GC de Lijsterbes, Lumbeekstraat 20, Waterloosteenweg 1, Lijsterbessenbomenlaan 6, Donderdag 15 november, 18.30 Sint-Ulriks-Kapelle Sint-Genesius-Rode Kraainem Kooklessen ecologische voeding 0474-41 48 25 (Marc Bruneel) 02-358 32 93 (Dirk Raes) 09-238 18 18 (Autisme Centraal) CC Den Blank, Begijnhofplein 11, Overijse Donderdag 8 november, 14.00 Donderdag 29 november, 14.00 Donderdag 22 november 2007, 02-454 54 01 Zevenborrewandeling door NGZ Voerbronnenwandeling in het 20.00 Start aan parking Kapucijnenbos Infoavond over de voedselsituatie 15 en 22 november, 9.30 Vastiau-Godeau, Steenweg Start aan parking sportcentrum in de wereld, met Jef Vandeput De zorgbalans in evenwicht: op Eigenbrakel, Alsemberg Diependaal, Tervuren GC Papeblok, aandacht voor jezelf in de 02-358 32 93 (Dirk Raes) 02-657 21 22 (Oscar Ravoet) P.Vandersandestraat 15, Tervuren zorgrelatie 02-767 73 55 (KWB Tervuren) GC de Zandloper, Zaterdag 10 november, 14.00 Kaasmarkt 75, Wemmel Wandeling Ontgin-ni Dinsdag 27 november , 20.00 016-24 39 75 Start aan de Nijvelsebaan, Overijse Speakers’ Corner: de toekomst van de regio’s in de Europese Unie Zaterdag 17 november, 10.00 Zondag 11 november, 14.00 VARIA door Luc Van den Brande Zelfmanagement Wapenstilstandwandeling Koloniënpaleis, Tervuren GC de Zandloper, door NGZ i.s.m. Inverde 02-462 08 47 (vzw ‘de Rand’) Kaasmarkt 75, Wemmel Start aan parking Ganzepootvijver, Zondag 12 november, 10.00-17.00 Inschrijven is verplicht 02-454 54 01 Duboislaan, Hoeilaart Tweedehandsbeurs 02-358 32 93 (Dirk Raes) voor platen en cd’s Cursussen Woensdag 21 november, Zaal ’t Vijverdal, 14.00-17.00 Donderdag 15 november, 14.00 Kerkstraat 14, Merchtem Maandag 5 november, Schrijf over je leven Doode Bemdewandeling 0474-88 55 83 (KEEKS Merchtem) 19.00-22.15 CC de Meent, Start aan parking onderaan de Constructief omgaan Gemeenveldstraat 34, Beersel Sint-Pieter- en Pauluskerk, Neerijse Van 23 november t.e.m. met wat moeilijk is 02-454 54 01 02-358 32 93 (Dirk Raes) 2 december, van ma tot CC de Meent, vrij 9.00-12.00 en 13.00-17.00, Gemeenveldstraat 34, Beersel Zaterdag 24 november, Donderdag 22 november, 14.00 za 9.00-18.00, zo 13.00-18.00 02-454 54 01 14.00-17.00 Parmentierpadwandeling Artotheek: uitleendienst voor Gespreksnamiddag over ‘Hopen’ Start aan parking kruispunt kunstwerken 5, 12, 19 en 26 november, 20.00 GC Felix Sohie, Hoeilaart Drève Joséphine en Drève de la CC Den Blank, A. Vivaldi. De verrukkelijke 02-657 51 50 (Klavertje4Zelfzorg) Ramée, Gaillemarde (La Hulpe) Begijnhofplein 11, Overijse rijkdom van de Italiaanse barok 02-358 32 93 (Dirk Raes) 02-687 59 59 GC de Boesdaalhoeve, Maandag 3 december, 14.00-17.15 Hoevestraat 67, Single zijn Zaterdag 24 november, 14.00 Sint-Genesius-Rode CC de Meent, Landschapswandeling 02-305 71 95 (Davidsfonds Rode) Gemeenveldstraat 34, Beersel Steenbergpad in Brussegem 02-454 54 01 Start aan taverne Steenberg, Dinsdag 6 november, 16.45 Brusselsesteenweg 302, Brussegem Mamamia! Italiaanse gerechten 02-461 35 32 (Natuurpunt) in onze eigen keuken De Parkvilla, Parklaan 24, Asse 02-454 54 01

Organisaties en verenigingen die hun activiteiten opgenomen willen zien in de volgende agenda die de periode van 5 december 2007 tot 4 januari 2008 bestrijkt, moeten ons de nodige informatie bezorgen voor 1 november a.s. U kunt uw gegevens faxen naar 02-767 57 86 of e-mailen naar [email protected]. U kunt uw informatie ook per brief sturen naar ons redactieadres:Witherendreef 1, 3090 Jezus-Eik/Overijse, met de vermelding RandUit Agenda. Gezien het beperkte aantal beschikbare pagina’s wordt bij de aankondigingen prioriteit verleend aan de activiteiten in de gemeenschapscentra en de culturele centra in de rand. Om voor plaatsing in aanmerking te komen worden de andere activiteiten vooral beoordeeld op hun uitstraling naar alle inwoners van de rand. Het cursusaanbod wordt mee geselecteerd door Arch’educ, het vroegere Vormingplus Halle-Vilvoorde. Info: www.archeduc.be. 21 In september was het voormalige sanatorium Joseph Lemaire in Tombeek (Overijse) of wat er nog van overblijft, precies 70 jaar oud. Toen het in 1937 werd gebouwd, was het een modelinstelling, een schoolvoorbeeld van modernistische ziekenhuisarchitectuur. 20 jaar leegstand, verwaarlozing en vandalisme hebben echter een zware tol geëist. Maar er bestaat opnieuw enige hoop.

TEKST Paul Geerts | FOTO’S Kris Mouchaers

Van ruïne naar luxe residentie De moeizame reddingsoperatie van het sanatorium in Tombeek

et heeft iets onwezenlijks als Meesterwerk verval. Maar zonder die bescherming stond je de site bezoekt. Voorbij Ondanks die extreme verwaarlozing impo- het er misschien al lang niet meer, of was het de portierswoning kom je neert het gebouw nog altijd door zijn evi- dermate verbouwd dat architect Maxime op een royale laan met een dente architecturale kwaliteiten, met zijn Brunfaut zijn kind niet meer herkend zou paar dienstwoningen. Hier uitgepuurde volumes en transparante struc- hebben. ziet het er nog allemaal redelijk geciviliseerd tuur, de manier waarop de architect licht en Maxime Brunfaut (1909-2003) was nau- Huit. Maar als je dan bij het imposante hoofd- lucht integreerde in de architectuur, en de welijks 25 toen hij van de socialistische verze- gebouw komt, dat is afgezet met een metalen sublieme inplanting in een prachtige omge- keringsmaatschappij De Sociale Voorzorg de hek, waan je je in oorlogsgebied. Alle ramen ving. Het wordt terecht beschouwd als een opdracht kreeg voor de bouw van het sanato- en deuren zijn gesloopt, vloeren zijn opge- van de meesterwerken van de modernisti- rium. Hij ontwierp het samen met zijn vader, broken, plafonds en terrassen ingestort, ba- sche architectuur in ons land. Het is dan ook Fernand Brunfaut die naast architect ook so- lustrades, trapleuningen en de hele inboedel opgenomen in de Belgische selectie van top- cialistisch volksvertegenwoordiger was. Sa- is geplunderd, de tegels vallen van de gevels, monumenten van de Moderne Architectuur, men ontwierpen ze heel wat gebouwen voor hele stukken dak zijn verdwenen en het gepubliceerd in The Modern Movement in de socialistische beweging, zoals de redac- ­regent langs alle kanten binnen … De vloe- Architecture: selections from the DOCOMOMO tie- en drukkerijgebouwen van de Vooruit in ren liggen bezaaid met afval en puin. Hier en Registers. Sinds 1976 is het samen met de Gent en Le Peuple in Brussel, het volkshuis in daar herinnert een detail – zoals de restanten omliggende gebouwen en de omgeving be- Willebroek en de zetel van La Prévoyance So- van het wapenschild van de PS (Parti Soci- schermd ‘als monument van artistieke, archi- ciale in Anderlecht. Maxime Brunfaut, die bij aliste) in de marmeren vloer van de hoofd- tectuurhistorische en historische waarde en Horta had gestudeerd en stage had gelopen, ingang – nog aan het verleden. Enkele jaren als dorpsgezicht van artistieke waarde’. Maar ontwierp ook de befaamde Germinalwijk in geleden is een deel van het gebouw zelfs afge- dat heeft de teloorgang dus niet kunnen te- Evere, de terminal van Sabena in Brussel en brand tijdens een uit de hand gelopen brand- genhouden. Volgens sommigen is die be- gebouwen op de luchthaven van Zaventem, weeroefening. De tuinen zijn nog nauwelijks scherming, met de beperkingen en de eisen het zwembad van Leuven, het treinstation te herkennen en er groeien zelfs bomen in en die daaraan verbonden zijn, zelfs een van de Congres en talrijke metrostations in Brussel, op het gebouw. oorzaken van de jarenlange leegstand en het het Paviljoen van Bell-Telephone op Expo ’58 … Samen met Horta ontwierp hij ook het Centraal Station in Brussel dat hij na de dood La laborieuse opération de sauvetage van Horta afwerkte. du sanatorium de Tombeek Onverzoenbaarheden Le sanatorium Joseph Lemaire de Tombeek est un exemple typique d’architecture mo- Het sanatorium Joseph Lemaire wordt al- derne des années ’30. Mais le bâtiment se dégrade depuis 20 ans. La conceptrice de projet gemeen beschouwd als een van zijn mees- néerlandaise Victoria Lofts est intéressée par l’implantation d’un complexe de logements terwerken. Er zijn in Europa maar een paar résidentiels à cet endroit. Toutefois, certains conseillers communaux d’Overijse craignent sanatoria die even belangrijk zijn voor de que des appartements chers attirent un public surtout francophone, ce qui risque de com- geschiedenis van het modernisme: het Sana- promettre le caractère flamand de Tombeek. Des exigences ont également été imposées torium Paimio van Alvar Aalto in Finland, en matière de protection des monuments, de gestion de la nature et d’aménagement du en Zonnestraal van Jan Duiker in Hilversum, territoire. On ne sait pas encore avec certitude si Victoria Lofts pourra et voudra satisfaire twee gebouwen waarop Brunfaut zich duide- ces exigences. lijk heeft geïnspireerd. Die beide gebouwen werden recent gerestaureerd en hebben op-

22 De moeizame reddingsoperatie van het sanatorium in Tombeek

nieuw een ziekenhuisfunctie gekregen. Daar Residentieel wooncomplex tect van de gemeente Overijse alvast bekend ligt precies één van de problemen van derge- Maar misschien is er opnieuw hoop. In het dat de bouwaanvraag is ingediend en bespro- lijke gebouwen: dat hun functionele architec- zog van de Monumentenstrijd lanceerden ken is met alle betrokken administraties, dat tuur zo scherp is afgesteld op hun doel – de enkele Brusselse architectuurstudenten vo- het openbaar onderzoek is afgerond en dat genezing van TBC-patiënten – dat het moei- rig jaar een actie Red het Sanatorium. Met het dossier met een gunstig advies klaar ligt lijk wordt als die functie wegvalt. Wanneer ze een website, rondleidingen, voordrachten en voor goedkeuring door het gemeentebestuur. een nieuwe bestemming krijgen, zijn zoveel ludieke acties hebben ze het dossier opnieuw Daar wordt de renovatie niet eensluidend aanpassingen nodig, dat niet alleen een aan- onder de aandacht gebracht. Eind maart op gejuich onthaald. Sommigen vrezen im- tal historische aspecten, maar zelfs de ziel zelf raakte bekend dat de Nederlandse project- mers dat de dure appartementen vooral een van het gebouw dreigt verloren te gaan. ontwikkelaar Victoria Lofts zeer geïnteres- Franstalig publiek zullen lokken, waardoor De ombouw van sanatorium tot ziekenhuis seerd is en er een residentieel wooncomplex het Vlaams karakter van Tombeek-Overijse en later tot verzorgingstehuis verliep nog vrij wil vestigen. Victoria Lofts is gespecialiseerd in het gedrang zou komen. Of de projectont- rimpelloos. Sindsdien zijn er tal van voor- in de reconversie van historische stadspan- wikkelaars willen en kunnen ingaan op alle stellen en zelfs concrete plannen geweest om den en landhuizen tot chique residenties. eisen die gesteld worden vanuit de monu- het om te bouwen tot kantoren, appartemen- Ook in België hebben ze al enkele projecten mentenzorg, het natuurbeheer, de ruimte- ten, een hotel, om er opnieuw een ziekenhuis gerealiseerd, zoals de verbouwing van een lijke ordening en het gemeentebestuur is nog onder te brengen, zelfs een asielcentrum … voormalige chocoladefabriek in Koekelberg niet duidelijk. Zo zouden de oorspronkelijke Maar telkens werden de plannen afgeblazen. en een voormalige tabaksfabriek en een plannen om er een zwembad en tennisterrei- Omdat het gebouw niet geschikt was voor klooster in Jette tot luxueuze lofts en appar- nen aan te leggen, alvast zijn opgeborgen en de voorgestelde functie zonder ingrijpende tementen. wordt momenteel een beheersplan opgesteld aanpassingen, omdat de eisen die vanuit de Op de website van Victoria Lofts wordt voor het natuurgebied rond de gebouwen. monumentenzorg of de natuurbescherming ‘Tombeek Residences’ momenteel aange- Over één ding is iedereen het blijkbaar wél werden gesteld niet verzoenbaar bleken met prezen als de reconversie van een ‘geklas- eens: het is vijf voor twaalf, en als ook deze de ambities en de verwachtingen van de pro- seerd vorstelijk Art Deco sanatorium’ tot 55 plannen zouden mislukken, dan zou het jectontwikkelaars, omdat het project finan- luxueuze appartementen van 85 tot 350 m2. sanatorium wel eens definitief kunnen ver- cieel niet haalbaar was, omdat een nieuw ge- ‘Standing like an ocean liner in a sea of green, dwijnen. Al blijft het mogelijk dat in extremis bouw van dezelfde grootte veel minder zou this magnificent Deco style Sanatorium was opnieuw een oplossing uit Nederland wordt kosten dan een restauratie … Met als gevolg conceived by Maxime Brimful (sic) in the aangereikt. Dertig studenten van de afdeling dat het gebouw bleef leegstaan en overgele- mid 30’s. With a style more associated with Architectuur van de universiteit van Delft verd werd aan de elementen en de vandalen. Florida, vaster walkways, ample balconies gaan dit academiejaar immers nadenken Waarbij gezegd moet worden dat de Brussel- and terraces as well as stunning window fil- over een mogelijke herbestemming van het se vastgoedmakelaar en bouwonderneming led halls and expansive view over rolling voormalige sanatorium. Herpain, die sinds 1994 eigenaar is van het countryside are a marriage made in heaven gebouw, weinig of niets heeft gedaan om die fore those seeking a remarkable place to live.’ verloedering tegen te gaan. Misschien was Het prijskaartje is natuurlijk navenant: een dat wel de bedoeling: het complex zo laten appartement zou minimaal tussen de 250 en verkommeren, dat restauratie uitgesloten is 400.000 euro kosten. en alleen nog de financieel interessantere op- Over de precieze plannen bestaat nog heel tie van nieuwbouw overblijft. wat onduidelijkheid. Maar op een debat- Info avond in Leuven einde mei maakte de archi- www.redhetsanatorium.be

23 z o n d e r omwegen

Zjef Vanuytsel neemt de draad van zijn carrière als chansonnier weer op, en reken maar dat ieder publiek zijn succesnummer ‘De Zotte Morgen’ zal willen horen. Dat is een lied om een optreden mee te (her)beginnen, zodat Zjef dan als uitsmijter zijn vaderlandse hymne ‘België’ kan zingen. Dat lied schiet me deze maanden dikwijls te binnen als ik de krant lees – ‘België, België, ’t schoonste land op de wereldbol’. Een echte meezinger, hup, hup, hup, die dan ook nog zijn Franstalige tegenhanger heeft, ‘La belle gigue’ van de Waal André Bialek. Als die zich ook opnieuw zou laten horen, is het groot feest nationale.

TEKST Brigitte Raskin | FOTO Patrick De Spiegelaere

En attendant Diguedon

n het treinstation van La Hulpe, in Wal- dereizigers en ik elkaar in beide talen (of in Entre Wallons et Flamands’, en die twee zijn lonië, vraag ik om een aller retour Gand het Engels). Het is zonder meer goed, aan- dan nog uit te breiden met ‘les bourgeois, en toon ik mijn reductiekaart, alias carte genaam en gemakkelijk reizen op de lijn les fransquillons’. Om opnieuw de gigue te Ide réduction familles nombreuses. Want mijn Brussel-­Ottignies. Die bedient nota bene ook dansen, moeten ‘les vieilles digues, digues’, kaart is in het Frans opgesteld, omdat ik ze de stopplaatsen Groenendaal en Hoeilaart, de aloude opgeworpen dammen, worden in datzelfde station (voor mij het dichtstbij- verbindt Brussel, Vlaams en Waals grondge- gesloopt. En wie zal dat doen? ‘Diguedon les zijnde) heb gekregen. Via La Hulpe reis ik bied, is onmiskenbaar Belgisch. fera tomber’, Diguedon, don, don, don, een naar Brussel, vandaag tot Brussel-Noord, En met niets van wat Belgisch is op mijn soort Godot. om er over te stappen naar Gent, op andere traject, heb ik een probleem, integendeel, wat Maar en attendant Diguedon kunnen we dagen tot Brussel-Centraal, als ik in de stad Belgisch is, amuseert me. Het Waals-Vlaams de boel toch verder laten draaien? Bijvoor- moet zijn, soms tot Brussel-Zuid, de Thalys­ gemengde publiek, uitgebreid met vele Euro- beeld de treinen op tijd laten vertrekken? haven. ’s Avonds retour, via Brussel terug peanen en een aantal Congolezen. Het ofwel naar La Hulpe, waar manlief me komt oppik- Franse ofwel Vlaamse accent van de omroe- PS En als Diguedon dan ooit de aloude dam- ken. Binnen de vijf minuten steken we dan de pers in de stations en treinen. De tweetalige men komt slopen, breekt hij gegarandeerd taalgrens over, naar Overijse, in Vlaanderen, namen van sommige stations, Boitsfort dat ook de faciliteiten af. waar we thuishoren. hetzelfde is als Bosvoorde, en Bruxelles Midi Ik voel me overigens thuis op het hele be- als Brussel Zuid. Dat laatste leidt dikwijls schreven traject, net zo goed in Wallonië en tot verwarring onder buitenlanders. ‘Geen Brussel als in Vlaanderen. In La Hulpe weet nood,’ voeg ik dan toe aan mijn behulpzaam ik op welk perron ik moet zijn en waar het antwoord op hun vragen, ‘ons Brussels mo- bij regen drupt in de voetgangerstunnel. In nument heet in alle talen Manneken Pis.’ Brussel Noord heet een tapkast in de gang België, België, het is allesbehalve ‘t schoon- ‘Aarschot’, de naam van mijn geboortestad ste land op de wereldbol’. Maar het is wel een die ook aan de aanpalende Aarschotstraat in biotoop waarop het goed leven is, precies Schaarbeek werd gegeven. In Brussel Cen- zoals het goed reizen is op mijn vertrouwde traal sla ik blindelings de richting in naar de treintraject in ‘dat paradijs van ons’, nog Koninklijke Bibliotheek, het PSK, de metro of een kwalificatie die Zjef Vanuytsel het land de stad. In Brussel Zuid heb ik met mijn ge- meegeeft in zijn (welteverstaan ironisch be- zinsleden een vast afspraakpunt ‘aan de post’, doeld) loflied. De Vlaamse zanger gaat licht dat wij zo noemen naar een verdwenen post- over de dingen heen, ‘de taalproblemen, de kantoor waar wij lang geleden op zondag te- werkloosheid, alles wordt hier opgelost’, lich- rechtkonden. ter dan zijn Waalse collega André Bialek dat Eigenlijk ben ik op het beschreven traject doet in ‘La belle gigue’, anders ook een zeep- thuis zoals ik dat in heel België ben, van-zelf- bel van een lied. Het is lang geleden dat we spre-kend. Mijn gedrag is navenant, gerou- in het Belgisch koninkrijk met zijn allen de tineerd en aangepast. Natuurlijk bestel ik gigue hebben gedanst, moppert Bialek, en in La Hulpe mijn treinticket in het Frans en dat komt ervan, van stramme benen, niet praat ik met de kaartjesknipper op de trein meer weten op welke voet te dansen, eeuwig Nederlands. En zo nodig verstaan mijn me- kibbelen. ‘C’est cause aux vieilles querelles /

24 Van huizen & tuinen

Wordt Gaasbeek het Mooiste Dorp van Vlaanderen?

In april-mei 2008 wordt het Mooiste Dorp van Vlaanderen verkozen. mooiste gemeente van Vlaanderen! Lieflijk Met dit initiatief willen Toerisme Vlaanderen, vrt, Het Nieuwsblad en dorp met toch rijke geschiedenis, authentiek en tegelijk toeristisch …’ Zelfs Paulus VW uit Uitgeverij Lannoo, Vlaanderen als vakantiebestemming op een positieve het ook geselecteerde OLV-Lombeek verkiest Gaasbeek: ‘Adembenemende landschappen en originele manier in de kijker zetten en de interactie met het publiek en natuur, prachtige geschiedenis en archi- stimuleren. tectuur, ­achter elke bocht een nieuw uitzicht, Gaasbeek mag er zijn, en hoort zeker thuis bij de 15 schoonste dorpen zoniet het mooiste!’ TEKST Paul Geerts | FOTO’S Pascal Vigneron Dat Luc Vanackere enthousiast is over Gaas- beek, ook al woont hij in OLV-Lombeek, hoeft aasbeek is één van de vijftien fina- finalisten zijn Baarle-Hertog, Bazel, De Haan, niet te verwonderen: hij is directeur van het listen uit een shortlist van 50 mooie Deurle, Gors-Opleeuw, Hakendover, Kanne, kasteel van Gaasbeek. ‘Een droomburcht in dorpen. Die werden geselecteerd Kasterlee, Lissewege, Oud-Rekem, Sint- een eeuwenoud park; rondom glooiende pa- Gdoor een professionele jury aan de hand van Amands, Stuivenkenskerke en Water­vliet. norama’s; een rijke museumcollectie en dito volgende selectiecriteria: pittoresk karakter Alle finalisten zullen in de komende maan- tuinen … een kasteel aan de Loire? Nee, Gaas- (authentiek dorpsplein, kerk, coherente archi- den uitgebreid worden voorgesteld in het beek heeft het allemaal!’ tectuur …), landelijke omgeving (groene om- tv-programma Vlaanderen Vakantieland, op Maar ook OLV-Lombeek heeft heel wat sup- geving, mooie vergezichten), historisch aspect Radio 2 en in een serie in Het Nieuwsblad. In porters. Michel Hemmeryckx is fier op zijn (legendes en verhalen, historische figuren, rijk mei 2008 verschijnt ook een boek waarin de dorp. ‘Woorden schieten tekort, voor ons is patrimonium, culturele activiteiten), Vlaams, 15 dorpen worden voorgesteld. Bovendien is Lombeek het mooiste dorp, Lombeek ken- Bourgondisch karakter (eten en drinken, er een website (www.hetmooistedorp.be) met nen is op Lombeek stemmen.’ Voor Christine feestelijkheden en evenementen) en toeris- informatie over de geselecteerde dorpen, waar Hemerijckx is ‘Loemek gewoon het mooiste tisch ­recreatieve activiteiten (mooie fiets- en inwoners en bezoekers hun favoriete dorp dorp van Vlaanderen. Overtuig jezelf. Kom wandelroutes, leuke musea …). Blijkbaar telt kunnen aanprijzen. In april-mei 2008 volgt genieten van het zalige landschap met een de rand rond Brussel en vooral dan het Pajot- de finale en zal de titel van ‘Mooiste Dorp van lekker streekbiertje. Loemek straalt.’ Volgens tenland heel wat ‘mooie dorpen’: van de 10 Vlaanderen’ worden toegekend aan het dorp een anonieme correspondent is OLV-Lom- dorpen die in Vlaams-Brabant werden gese- dat de meeste internetstemmen krijgt. beek ook ‘culinair op en top, van een goed pak lecteerd, liggen er 6 in het Pajottenland: Beer- frit aan de kerk tot de sterrenmenu’s van De sel, Gaasbeek, Gooik, Onze-Lieve-Vrouw- Enthousiaste supporters Kroon, De Filosoof en De Brabantse ­Ardennen, Lombeek, Pepingen en Sint-Anna-Pede. Gaasbeek beschikt natuurlijk over heel wat af en toe mossel- of pensenkermis, en cafee- troeven. Laura Van Waeyenberge uit Gaas- kes voor den dorst!’ Vijftien finalisten beek twijfelt er op de campagnewebsite dan Gaasbeek of Lombeek, in feite verdienen Na een eerste publieke stemronde in juli- ook niet aan: ‘Voor mij staat dit als een paal ze allebei de titel van Mooiste Dorp. Net zoals augustus 2007, waarbij meer dan 50.000 boven water: Gaasbeek is het mooiste dorp overigens Beersel, Gooik, Pepingen en Sint- stemmen werden uitgebracht, werden vijf- van Vlaanderen. Ik ben er geboren en geto- Anna-Pede. tien finalisten geselecteerd. Naast Gaasbeek gen en na vele omzwervingen rond de wereld, behoort ook het nabijgelegen Onze-Lieve- ben ik er weer komen wonen.’ Ook voor Erika Info Vrouw-Lombeek tot de finalisten. De andere uit Lennik is ‘Gaasbeek zonder twijfel de www.hetmooistedorp.be

25 10 VIER SEIZOENEN NATUUR IN DE RAND Klimop is geen wurger

De rand behoort tot de dichtst bebouwde gebieden van Vlaanderen, wat niet wegneemt dat hier nog aardig wat dier- en plantensoorten voorkomen. In deze elfdelige natuurreeks laten we per aflevering minstens enkele soorten de revue passeren, waarbij de soortkeuze is afgestemd op het seizoen. Er wordt ook vermeld waar de besproken soorten, mits een dosis geluk, te zien zijn. De natuur is immers geen etalage.

TEKST Herman Dierickx | FOTO’S Vildaphoto

e meeste mensen denken dat vlinders bij ons niet voorko- men in de winter, maar niets is minder waar. Verschillende soorten hebben een strategie ontwikkeld om ons (weliswaar steeds minder Dbar) winterseizoen moeiteloos te overleven. Zo vliegt bijvoorbeeld de voorjaarsspanner tussen half februari en half april, de perentak doet nog beter met vliegtijden tussen half ja- nuari en eind april. Overleven zonder eten De meest voorkomende spanner die overal opduikt in de rand, is ongetwijfeld de kleine wintervlinder, want sommige jaren groeien de rupsen zelfs uit tot plagen op vooral zo- mereik. De volwassen dieren zie je dikwijls al vanaf begin oktober en, afhankelijk van het seizoen, kunnen ze actief blijven tot voorbij de jaarwisseling. De kans dat je op een wijfje loopt is bijzonder klein, want die zijn vleugel­ loos en kunnen dus absoluut niet vliegen. Ze bevinden zich meestal op boomstammen, wachtend op een mannetje, of ze zijn volop bezig met het leggen van eitjes. Hoe weinig mobiel het wijfje is, zo beweeglijk is het man- netje. Die komen soms in erg grote aantallen af op licht en plakken dan zelfs tegen vensters waarachter lang licht brandt. Met hun zes- tiental millimeter lengte en een tweetal cen- timeter spanwijdte vallen ze op, ook al is de kleur van hun voorvleugels te omschrijven als grauw vuilwit tot donkerbruin met enkele donkere dwarslijnen, die van de achtervleu- gels is meestal effen lichtbruin. In deze perio- de van het jaar is het in Vlaanderen zowat de enige soort die zo algemeen is, al laat ook de grote wintervlinder zich sommige jaren niet onbetuigd. Maar met zijn 25 millimeter is deze laatste meteen een stuk groter en goed te onderscheiden van de kleine broer. De levenscyclus van de kleine winter- vlinder loopt ongeveer als volgt. Rond no- vember-december zet het wijfje de eieren af op allerlei loofbomen en struiken, al geniet © Rollin Verlinde zomereik de voorkeur. Die eieren gaan de Parende kleine wintervlinders hele winter mee, want pas in april komen de

26 Klimop is geen wurger

rupsen uit die zich dan tegoed doen aan de dood materiaal), parasieten (leven ten koste bladeren van de waardplant. In juni laat de van een gastorganisme zoals een boom), rups zich aan een zelfgesponnen draad op de symbionten (leven in harmonie met een an- grond zakken, waarna ze onmiddellijk een der organisme) en mycorrhizavormend (erg cocon maakt om te verpoppen in de strooi- nauw verbonden met boom- of plantenwor- sellaag. Begin oktober, soms zelfs al begin tels). De witte kluifzwam hoort tot de eerste september vliegt de volwassen mannelijke groep, die van de saprofyten dus, en leeft op © Rollin Verlinde vlinder uit of zoekt het wijfje een strategische dode bomen of ander plantenmateriaal. Witte kluifzwam plaats waar een mannetje haar kan vinden. In principe is de witte kluifzwam eetbaar, Geen van beide geslachten is in staat om te maar omdat ze niet zo smakelijk is, wordt ze je echter aan planten die worden gebruikt als eten en dat hoeft niet te verbazen, want in de weinig geconsumeerd en is ze zeker geen de- bodembedekker in tuinen. winter valt er toch niet veel te rapen. Daarom licatesse. Blijkbaar denken slakken daar an- In deze tijd van het jaar kan het nog heel zijn de monddelen weinig ontwikkeld zodat ders over en vinden die ze wel een lekkernij mooi weer zijn en komen vele insecten zo- ze niet in staat zijn welk voedsel ook op te ne- want je ziet regelmatig aangevreten exempla- als bijen, hommels en zweefvliegen af op de men. De vlinders hebben voldoende reserves ren. Het is even zoeken naar de witte kluif- overvloedige nectar die de bloemen afschei- om het enkele weken uit te houden, voldoen- zwam, en je hebt de meeste kans om haar te den, waardoor een goede vruchtontwikke- de om voor nageslacht te zorgen. En daar is vinden in de noordelijke regio van de rand, ling gegarandeerd is. Die kleine, blauwige het hem uiteindelijk om te doen. Kleine win- met zijn wat zandige bodems. bessen dienen op hun beurt als voedsel voor tervlinders vind je overal in de rand, tot zelfs vogels en zoogdieren die er suikers uithalen in hartje Brussel. Een geliefde schuilplaats om de winter door te komen. Voor de mens en voedselbron zijn de bessen niet eetbaar, dus zijn we geluk- Opvallend maar geen delicatesse Als de witte kluifzwam een buitenbeentje is kig geen concurrenten voor de soorten die Traditiegetrouw is deze periode van het jaar in het zwammenrijk, is de klimop dat zeker de bessen wel lusten. rijk aan paddenstoelen. Het op naam bren- in dat van de planten. Welke plant bloeit er Het is bekend dat klimop kan weerstaan gen ervan is geen gemakkelijke klus, want in nu volop in de herfst en draagt rijpe vruch- aan koude temperaturen, en dat is geen toe- ons gewest groeien enkele duizenden soor- ten in het putje van de winter? val. De bladeren en de vruchten zijn bedekt ten waarvan er veel op de koop toe goed op Er zijn nog veel andere redenen waarom met een speciale waslaag die bescherming elkaar gelijken. Gelukkig zijn er hier en daar klimop zo’n bijzondere soort is en van groot biedt tegen lage temperaturen. Diezelfde wat uitzonderingen zoals de witte kluifzwam ecologisch belang in onze contreien. Het is bescherming zorgt er trouwens voor dat die werkelijk uniek is wat de verschijnings- immers een van onze weinige altijd groene de plant zo goed als nooit wegrot, want de vorm betreft. regen- of dauwdruppels rollen er gewoon Ze is meestal niet hoger dan vijftien centi- Klimop is van groot af. Dat is erg belangrijk om te kunnen over- meter, helemaal wit, met een eigenaardig ge- leven in ons kil en vochtig klimaat waar vele vormde hoed, die het midden houdt tussen ecologisch belang schimmelsoorten zorgen voor een efficiënte een zwaaringedeukte cowboyhoed en een in in onze contreien afbraak van organisch materiaal dat niet be- de lengte verfrommeld vrouwenhoofddeksel. schermd is. Zo snap je meteen waarom je zo Een blik op het internet kan wonderen doen weinig schimmels aantreft op die klimop- om je iets voor te stellen bij deze omschrij- inheemse plantensoorten, waardoor hij planten, zelfs al staan ze op plaatsen waar de ving. De steel is ook al kenmerkend, want die een erg geliefde schuil- of nestplaats is voor zon zich zo goed als nooit laat zien. heeft diepe lengtegroeven en -ribbels zoals je allerlei ongewervelden-, zoogdier- en vo- Toch is de soort nogal controversieel om- ze bij weinig andere soorten ziet. De meest gelsoorten. Naarmate de plant ouder wordt dat zijn groeidrift er wel eens voor zorgt dat typische standplaats is langs wegen in loof- breidt het hechtwortel- en bladsysteem zich dakpannen omhoog worden geduwd of dat bossen, liefst tussen grazige vegetatie, en de dermate uit dat je uiteindelijk een enorm la- hier en daar cement van de muurvoegen af- kluifzwam laat zich vooral zien tussen begin byrint krijgt waar het goed vertoeven is: hier splintert. Desalniettemin zijn er nogal wat september en eind november. Ze heeft een vind je veel schaduw en dus afkoeling in de huiseigenaars die best tevreden zijn over voorkeur voor bodems met een belangrijke zomer en windluwe, warme hoekjes in de de bescherming en isolerende werking die fractie zand erin, maar ook op leemhou- winter. Geen wonder dat zovele organismen klimop biedt aan hun huis. Door hem op tijd dende grond kan ze gedijen, zolang er maar zich daar ophouden want het is er relatief vei- te kortwieken, kun je trouwens beletten dat voldoende zand in zit. Als de soort eenmaal lig en er heerst een interessant microklimaat. de pannen van het dak vliegen. Bovendien op een specifieke groeiplaats voorkomt, is ze Tussen maart en augustus zie je zo goed als kun je de soort aanplanten langs de noord- meestal vele jaren na elkaar aanwezig. Omdat alleen maar bladeren aan de plant, waarvan kant, een plaats waar weinig andere soorten het een enigszins opvallende paddenstoel is, de onderste min of meer cirkelrond zijn, en gedijen en zo tegelijk een kale muur onttrek- kun je hem nogal gemakkelijk terugvinden, de bovenste handvormig uitgespreid met ken aan het zicht. maar de tijd tussen verschijnen en verdwij- vijf grote lobben. In volle schaduw, zoals in Het gebeurt dat boomkruinen afbreken nen duurt meestal maar een week. dicht bos, komt de soort niet tot bloeien als onder het gewicht van klimopranken, maar Bij paddenstoelen heb je enkele grote de takken niet hoog genoeg in de kruin van dat de plant bomen zou wurgen of zou para- groepen, als daar zijn: saprofyten (leven op de bomen geraken. De meeste bloemen vind siteren is dan weer een fabeltje.

27 RESTAURANDT

Een pareltje van eenvoud

Al vijf generaties lang wordt restaurant In de Oude Pruim in Beersel uitgebaat door dezelfde familie. Paula Debremaeker is 68 jaar en staat vandaag samen met haar zoon Antoine in de zaak. Tijdens de zomer zit de mooie tuin vol, maar ook in de winter is een bezoek aan het restaurant de moeite waard.

TEKST Veronique Verlinden | FOTO’S Filip Claessens

e stappen het restaurant binnen een boterham met plattekaas kon krijgen’, dat een eenvoudig gerecht zo heeft gesmaakt! op een druilerige dinsdagavond vertelt Paula. ‘Toen probeerde een goeie Spontaan denken we terug aan onze kinder- begin september. De zaak is zo klant me ertoe aan te zetten om ook warme tijd. De enige kanttekening is dat het stukje goedW als leeg. Paula geeft eerlijk toe dat de zo- gerechten op te dienen. Maar ik ben een boe- vis net iets groter mocht zijn. mer het topseizoen is. Het enige hoogtepunt rendochter en ik zag dat niet zitten. Hij bleef Het smaakt allemaal naar meer en we fan- tijdens de winter is de driedaagse pensenker- echter aandringen en eerst kookte ik alleen af taseren over typische nagerechten zoals cho- mis tijdens het eerste weekend van februari. en toe voor hem. Langzaam breidde dat uit. comousse of rijstpap met bruine suiker. De Toegegeven – het restaurant nodigt niet echt Een hele tijd is een groepje van zo’n tien man dessertkaart is echter verrassend: uitsluitend uit tot lang en gezellig tafelen; het is er vrij hier elke zondag komen eten. Dan stond ros- flensjes of ijscoupes. We kiezen voor een kil en het interieur gaat al enkele generaties bief, ossentong of waterzooi op het menu. kruising: Flensjes met ijs (€ 6.30). Ook hier mee. Toch ademt het ook een zekere charme Omdat het zo’n succes was, zijn we uiteinde- zijn we onder de indruk. De flensjes zijn dui- met zijn tinnen borden en spreuken aan de lijk voor iedereen gaan koken.’ Aanvankelijk delijk net gemaakt en lekker dun. Het zoete wand en grootvaders klok die om het uur van stond Paula in de keuken, maar toen haar ijs smaakt er heerlijk bij. zich laat horen. zoon Antoine erbij kwam, nam hij die plaats in. Paula staat nu in de zaal. Feestjes op maat Koken voor één klant Paula vertelt ook nog dat je bij hen ‘op maat’ Het huis werd 140 jaar geleden eigenhandig Eten zoals vroeger kunt feesten. ‘We hebben een zaaltje dat je gemetseld door Petrus Degrauw, de eerste We bekijken de kaart. De boterhammen ne- kunt huren voor communies of trouwfees- uitbater van In de Oude Pruim. Naast metser men nog altijd een prominente plaats in, en ten. Er zijn geen speciale menu’s, maar we en herberguitbater was de overgrootvader Paula verzekert ons dat dit altijd zo zal blij- vragen naar de smaak van de feestvierders: ook fruithandelaar. Toen hij op zekere dag ven om de traditie in ere te houden. Daar- wat lusten ze, wat willen ze zeker niet op hun zijn kar met pruimen niet aan de man kreeg naast is er ook een grote keuze aan omelet- bord? Op basis van hun budget, maken we gebracht, bleef hij toch koppig volhouden. ten. De grote gerechten vallen op door hun dan een menu op.’ Waar vind je zo’n service Maar ook de daaropvolgende dagen negeer- eenvoud. Wij kiezen voor ‘Kabeljauw met vandaag nog? In de Oude Pruim is een klein den de marktbezoekers zijn fruitkraam. En Hollandse saus’ (€ 12,85) en ‘Kippenfilet met pareltje. de pruimen, die werden er natuurlijk niet champignonroomsaus’ (€ 15), beiden met frisser op. Dit ontging ook de Beerselaars kroketjes. Wat we krijgen voorgeschoteld, is niet en Petrus kreeg z’n bijnaam: ‘Pie met zijn een brokje nostalgie: eten zoals je het vroeger Info oude pruimen’. Toen hij in 1871 zijn herberg op je bord kreeg. Mijn tafelgenote merkt op In de Oude Pruim, Steenweg op Ukkel 87, opende, moest hij niet lang over een naam dat Antoine kookt volgens de regels van de 1650 Beersel, 02-331 05 59, nadenken. Belgische kookbijbel: het kav-kookboek. Ik www.indeoudepruim.com ‘Eerst was de zaak alleen een café waar je kan haar alleen maar bijvallen. Lang geleden Woensdag en donderdag gesloten

28 Soroptimist International Beersel Een ruggensteun voor vrouwen hier en elders

Op 17 november a.s. wordt in Beersel de jongste telg van Soroptimist International, de grootste niet-gouvernementele vrouwenorganisatie ter wereld, boven de doopvont gehouden. De Beerselse club, die behoort tot de grote internationale organisatie, zal zich inzetten voor vrouwen en meisjes overal ter wereld en ook lokale projecten lanceren.

TEKST Tina Deneyer | FOTO Kris Mouchaers Sophie Van den Bosch

eer dan twintig kersverse leden wordt de grote uitdaging voor de Beerselse Even op adem komen zullen deel uitmaken van de nieu- club. Op het vlak van sociale voorzieningen ‘Heel wat van de opvanggezinnen waarop de we afdeling van Soroptimist Inter- hinkt de brede regio rond Beersel in tal van Kinderdienst een beroep kan doen, komen Mnational in Beersel. Net als de 95.000 andere opzichten nog achterop. Hier is dus nog veel uit de Vlaamse rand. We zijn altijd op zoek leden die de vrouwenorganisatie wereldwijd werk aan de winkel.’ naar extra gastgezinnen, maar ook financieel telt en die verdeeld zijn over 3000 clubs in 125 hebben we het niet makkelijk. Wij zijn voor landen, zullen ze hun stem laten horen in een Probleemgezinnen ontlasten een deel afhankelijk van giften en sponso- groot aantal maatschappelijke kwesties, met De eerste opdracht van Soroptimist Interna- ring, en daarom zijn we natuurlijk erg blij bijzondere aandacht voor vrouwen- en kin- tional Beersel wordt de ondersteuning van de met de steun die we van Soroptimist Inter- derrechten. ‘We willen onze schouders zetten vzw Kinderdienst die zich bezighoudt met national Beersel krijgen’, zegt Wilfried Beir- onder projecten die de zogenaamde ‘empo- gezinsondersteunende pleegzorg. De Kin- naert, voorzitter van de vzw Kinderdienst. werment’ van vrouwen en meisjes beogen en derdienst zorgt ervoor dat kinderen waarvan ‘Elk jaar organiseren we een vakantiekamp hen weerbaarder maken. Het komt erop neer de ouders om uiteenlopende redenen tijdelijk voor de kinderen uit gezinnen die het tijde- dat we hen geen vis geven, maar wel leren hoe niet voor hen kunnen zorgen, terecht kunnen lijk moeilijk hebben. Zo kunnen niet alleen ze vissen kunnen vangen. Heel veel vrouwen bij gastgezinnen. ‘De Kinderdienst levert fan- de moeders, maar ook de kinderen even hebben het nog altijd zwaar te verduren. Als je tastisch werk, maar moet elk jaar opnieuw op op adem komen. Voor die kinderen is dat weet dat vrouwen in de wereld amper 1 % van zoek naar de broodnodige financiële midde- elk jaar opnieuw een fantastische ervaring. de totale rijkdom bezitten, terwijl ze 2/3 van al len om probleemgezinnen te kunnen ontlas- Dankzij de steun van de Beerselse club kun- het werk verrichten, besef je dat er nog altijd ten’, vertelt Sophie Van den Bosch. ‘Zeventig nen we volgend jaar weer op kamp.’ iets grondig scheef zit’, zegt Sophie Van den procent van de vragen om tijdelijke opvang ‘De Kinderdienst zal hopelijk een van de Bosch, voorzitster van Soroptimist Interna- komt van alleenstaande moeders. Zij zijn een vele projecten zijn die we met onze Beerselse tional Beersel. ‘De voorbije jaren zette de or- erg kwetsbare groep. Onze Beerselse club wil club kunnen ondersteunen. Naast financi- ganisatie het ‘Project Independence Women via financiële steun aan de Kinderdienst die ële steun willen we ook projecten uitwerken Survivors of War’ op poten voor de vrouwe- vrouwen helpen en hen even op adem laten waarin we onze kennis doorgeven, die vrou- lijke slachtoffers in oorlogszones waaronder komen. Elk van ons is op zoek gegaan naar wen hier en elders in de wereld weerbaarder Afghanistan, Bosnië en Rwanda. Maar ook sponsors en zo hebben we al meer dan 7000 kunnen maken. Met deze groep enthousiaste in ons land werkt Soroptimist International euro kunnen inzamelen voor de Kinder- en geëngageerde vrouwen zal dat zeker luk- aan ‘empowerment’-projecten en precies dat dienst.’ ken’, besluit Sophie Van den Bosch.

Soroptimist International in Beersel Info A local branch of Soroptimist International was set up in Beersel this month. The world’s Voor meer informatie over Soroptimist leading non-governmental organisation for women, this entity seeks to empower women International kun je terecht op de and help them to stand up for their own rights. The Beersel branch is also set to launch website www.soroptimist.be of via projects for the benefit of women and girls in the region. For example, financial support e-mail: [email protected] (Soroptimist is being offered to vzw Kinderdienst, whose remit is to find temporary foster homes for International Beersel). Voor meer children from problem families. informatie over de vzw Kinderdienst: [email protected].

29 TUSSEN HEMEL EN AARDE

Kerkhoven zonder ziel

Ter gelegenheid van de tiende verjaardag van vzw ‘de Rand’ maakte luchtfotograaf Karel Tomeï zo’n 1500 luchtfoto’s van de rand. Daaruit werd een selectie gemaakt voor het fotoboek Rand in Zicht. RandKrant presenteert elke maand een van die 1500 foto’s, waarbij onze medewerker Paul Geerts details belicht die de camera niet kan vertellen.

TEKST Paul Geerts | FOTO Karel Tomeï

30 materiële teken van een leven in het hierna- In de meeste dorpen en kleinere steden ging maals. de verbanning naar de buitenrand niet ge- In een aantal landelijke dorpen bestaan paard met een nieuwe esthetiserende aan- die kerkhoven nog en worden ze soms nog pak, maar werd de stijl van de vroegere kerk- gebruikt, maar de meeste zijn verdwenen en hoven met rechte paden en met lange rijen vervangen door parkeerplaatsen. Waardoor grafzerken aan beide kanten van de paden, vaak het enige groen in het dorpscentrum gewoon overgenomen. Maar dan zonder de werd opgeofferd aan koning auto. symbolische en de vaak, in al zijn eenvoud, In 1784 verbood keizer-koster Jozef II het poëtische waarde van die oude kerkhoven. begraven binnen de kerk en op kerkhoven Ook het groen is er grotendeels afwezig. Zo- in dichtbevolkte centra. Daardoor ontston- als op deze foto van de begraafplaats in Asse. den de begraafplaatsen aan de rand van de dorpen en steden die geen directe ruimte- Begraven in het groen lijke binding meer hadden met het religieuze De laatste jaren worden op tientallen plaat- centrum. Door die verwijdering uit het cen- sen in Vlaanderen nieuwe begraafplaatsen trum, en dus ook letterlijk uit het zicht, kreeg aangelegd of bestaande begraafplaatsen het taboe dat stilaan rond de dood ontstond uitgebreid en gemoderniseerd. Misschien en dat zich vooral in de 19e eeuw zou door- het meest opmerkelijke daarbij is het totaal zetten, ook ruimtelijk vorm. gebrek aan traditie, aan een referentieka- der waarop men zich kan richten. Alle stro- Oord van pronkzucht mingen, stijlen en modes binnen de land- De officiële reden voor het verbod op de schapsarchitectuur vinden wel ergens hun kerkhoven was van hygiënische aard, ook neerslag in die begraafplaatsen. Als er al één politieke motieven, zoals het inperken van duidelijke trend is, dan is het de hernieuwde de kerkelijke macht, waren zeker niet veraf. aandacht voor de landschappelijke aspecten De strijd om de secularisatie van de begraaf- van de begraafplaats en voor het gebruik van plaatsen was overigens niet typisch Belgisch, groen. Dat is op zich een gelukkige evolutie. © vzw ‘de Rand’ maar speelde zich op hetzelfde moment Het doorsnee kerkhof telt inderdaad te veel ook af in Frankrijk, Nederland, Engeland, stenen, te veel grafmonumenten en te weinig Duitsland, enz. Het eerste kerkhof-nieuwe- bomen en gras. Het gevaar is echter reëel dat generatie was het Parijse Père Lachaise dat in men in het andere uiterste vervalt waarbij ‘de 1804 werd geopend en dat overal in Europa natuur, het groen overheersend is’, zoals ik navolging kreeg. Bekende kerkhoven in ons ergens las. Indien er geen duidelijk ruimtelijk land, zoals dat van Laken of de begraafplaat- concept aan de basis ligt, geen sterke compo- e geschiedenis van onze sen van Evere en Elsene, zijn allemaal in min sitie én geen reflectie over het afscheidsritu- begraafplaatsen is nog vrij of meerdere mate geïnspireerd op de ‘roman- eel waarvan een kerkhof deel uitmaakt, dan jong. Ze zijn pas ontstaan tische’ stijl van Père Lachaise: een centrale zal het resultaat uiteindelijk even banaal en aan het einde van de 18e en structuur met formele avenues en rotondes even weinig bevredigend zijn als het vroe- vooral het begin van de 19e waar de avenues samenkomen, vaak afge- gere stenen kerkhof. eeuw. Vóór die tijd werden de doden begra- zoomd met hoge bomen, en een minder for- Dven in de kerk als ze geld en aanzien hadden, meel netwerk van cirkelvormige of kronke- en in de tuin rond de kerk voor wie zich geen lende paden die vertrekken van de centrale plaatsje binnen kon veroorloven. assen. Ze hadden de allures van heuse parken en werden soms door bekende architecten Taboe rond de dood of landschapsarchitecten ontworpen. Van Het kerkhof had een sterk symbolische bete- een symbolische plaats die de levenden con- Win een boek! kenis. Zowel de vestigingsplaats – in het cen- fronteerde met de dood en verwees naar een Stuur ons vóór 15 november een e-mail trum van het dorp, vlak naast de kerk – als de leven na de dood, werd de begraafplaats een ([email protected]) of kaartje inrichting en de beplanting en de schikking publiek park waar de dood esthetisch verant- (RandKrant, Witherendreef 1, van de graven (bij voorkeur met de voeten en woord werd verdoezeld, een oord ook van 3090 Jezus-Eik) en maak kans op een het hoofd uitkijkend op het Oosten), hadden pronkzucht voor de rijke burgerij die haar ij- exemplaar van het boek Rand in Zicht. een spirituele betekenis. De dood was niet delheid en mercantilisme etaleerde in steeds We geven er opnieuw vijf weg! het definitieve einde, het kerkhof was het pompeuzer wordende grafmonumenten.

31 gemengde gevoelens

Schoonmaaksters leren praten met rusthuisbewoners

In het rusthuis Heilig Hart in Grimbergen pakken ze problemen op een inventieve manier aan. Directeur Kris Vandeneede stelde vast dat zich geregeld erg geschikt schoonmaakpersoneel aanmeldde, dat echter geen of onvoldoende Nederlands kende. ‘En in een Nederlandstalig rusthuis is dat natuurlijk een vereiste. Daarom heb ik vier van deze dames aangeboden om hier ter plaatse onze taal te leren, op de werkplek.’ Ondertussen spreken ze al een aardig mondje Nederlands. Makkelijk om hun werk goed te doen en al eens een praatje te maken met de bewoners. RandKrant sprak met drie van hen: Antoinette Mazzeo, Ana Merilo en Fina Raia.

TEKST Ines Minten | FOTO Filip Claessens

n het voorjaar kregen de vier dames 40 knie krijgen want hoe beter je de taal spreekt, zwanger werd. Ze leerde zich een beetje be- uur les. Een cursus op maat, uitgestip- hoe gemakkelijker het is op het werk, om helpen in beide landstalen, maar was toch peld door de VDAB, die zich vooral richtte boodschappen te doen en om met de mensen blij toen haar werkgever met de cursus Ne- opI mondelinge kennis. Alledaags taalgebruik te spreken.’ derlands op de proppen kwam. ‘We hebben en een woordenschat die handig is voor hun veel woordenschat geleerd die op het werk werk kwam eerst. Ana: ‘Ik heb ook speciaal Iedereen tevreden van pas komt. We kunnen ook al eens een geoefend op de lidwoorden. In mijn moeder- Ook Antoinette is afkomstig uit Italië, meer woordje zeggen tegen de bewoners. Niet dat taal, het Engels, is elk substantief the, maar in bepaald uit Napels. Ze woont 19 jaar in Grim- we veel tijd hebben voor babbeltjes, want we het Nederlands heb je het- en de-woorden. bergen. ‘Toen ik naar hier verhuisde, sprak moeten natuurlijk zien dat de kamers schoon Ondertussen weet ik dus wel dat ik niet de ik uitsluitend Italiaans. Ik kende alleen mijn raken. Maar we kunnen toch goeiedag zeg- raam moet zeggen’, lacht ze. man en schoonouders en omdat ik in het be- gen en de mensen vragen hoe het met ze gaat gin niet werkte, leerde ik ook niet zo vlot an- als we bij hen aankloppen. Ook zij waren dus Uitspraak niet makkelijk dere mensen kennen.’ Op straat, in winkels heel tevreden toen we met de cursus van start Ana is blij dat de nadruk in de lessen op pra- en bij officiële instanties ben je verloren als gingen.’ Fina ­besluit: ‘s Morgens krijgen we ten lag. ‘De uitspraak van het Nederlands is je de taal niet kent, ondervond Antoinette. onze opdrachten. Daarvoor moeten we na- niet makkelijk, maar wel heel belangrijk’, legt ‘Als iemand me vroeg hoe laat het was, kon tuurlijk Nederlands kennen, anders weten ze uit. ‘Je moet duidelijk deur of keuken zeg- ik geen antwoord geven. Na een jaar vond ik we niet wat we precies moeten doen. En dat gen. Als je die woorden uitspreekt als kuken dan ook dat ik meer onder de mensen moest gaat allemaal heel vlot sinds de cursus.’ Ze of duur, begrijpen de mensen je niet.’ Ana komen en Nederlands en Frans moest leren.’ raadt elke werkgever aan om zijn andersta- komt uit de Filippijnen en woont sinds 1994 Antoinette schreef zich in voor een cursus lige werknemers lessen Nederlands op de in België. Ze is met een Vlaming getrouwd en Nederlands, maar moest afhaken toen ze werkvloer te laten volgen. heeft een dochter van 11. ‘Sinds ik de lessen gevolgd heb, spreekt mijn dochter bijna al- tijd Nederlands tegen me. Zo moedigt ze me aan om te oefenen. Toen ik hier pas woonde, Antoinette, Ana und Fina sprak ik geen woord in jullie taal. Ik trok me uit de slag in het Engels, wat veel mensen hier lernten Niederländisch am Arbeitsplatz ook begrijpen, maar het is toch gemakkelij- Direktor Kris Vandeneede des Pflegeheims Heilig Hart in Grimbergen entwickelte zusam- ker nu ik Nederlands ken.’ Ana woont graag men mit dem flämischen Arbeitsamt vdab für das anderssprachige Putzpersonal einen in Grimbergen, vertelt ze. Alleen haar fami- maßgeschneiderten Niederländischkurs. Inzwischen sprechen Antoinette Mazzeo, Ana lie mist ze. Merilo und Fina Raia schon ziemlich gut Niederländisch. Sie lernten am Arbeitsplatz den Fina woont vijf jaar in ons land. In 2002 Wortschatz, den man bei der Ausübung des Jobs und im Alltag braucht. ‚Je besser man die verhuisde ze met haar moeder en zusje van Sprache spricht, um so einfacher ist es am Arbeitsplatz, wenn man Einkäufe macht und ­Sicilië naar hier. Nu is ze getrouwd en woont sich mit den Menschen unterhält‘, sagt Fina. ‚Wenn wir bei den Pflegeheimbewohnern an ze in Vilvoorde. Over het Belgische weer is die Tür klopfen, können wir mit ihnen auch schon etwas plaudern. Auch sie sind froh, dass ze niet te spreken, maar verder valt alles best wir an diesem Kurs teilgenommen haben.‘ mee. ‘Ik wil de taal wel nog beter onder de

32