Jaargang 6 nr. 4 - december 1991 AU COURANT
Driemaandelijks tijdschrift van de Vereniging van Kranten- en Tijdschriftenverzamelaars ISSN - No. 0920 - 4180
(!tbe little StnltOnto. De kleinste krant SllALLEBT NIIWBPAPKR IN Tnl'l WORLD, No, 2. TOIlQUAY: FEBlWAIlY, 181H,
CON80LlDA1'lON. ITE}[S. ter wereld : op Mr. E. Plke .llccee,l. Dr. La.t month wlll be rem em· Andrew RB o'w ot the Cnun bere,1 tor .ome Ume to come cilloro tor EIiRcomhe. .8 the perlor! wh en the con· 1'he IInclmllltun 1'ollrna, oollclntlon ot the puhllc lonll .... ment reolllte De Dleest gelezen krant ter wereld ! Ook uit het Guinness' Book of Records: " De krant met de grootste lees dichtheid ter wereld is de ARRAN BANNER. Deze wordt gelezen door 97 procent van de bewoners van de Arran-eilanden. Wij weten er veel méér over te vertellen: zie blz. 9 in de reeks "Kranten in focus" van D. Oostra, Een halve eeuw geleden: De dagbladen van De oorlog in het 4de NewEngland kwartaal van 1941 Over verzamelen Verslag van onze aktiviteiten in Zutphen en Barneveld gesproken Een rubriek vol ... misverstanden Onze nieuwe voorzitter van Klaas Salverda heet Klaas Kornaat Au Courant / Jaargang 6 nr. 4 / december 1991 LEDENBESTAND GEEN DAGBLAD.JUBILEA De volgende nieuwe leden hebben In de nummers 4 van vorige jaar zich het afgelopen kwartaal bij gangen hebben steeds een overzicht onze vereniging gemeld: gegeven van de voornaamste dag 215 J.A.C.Cozijnsen-Pietersen, bladen die het volgende jaar Raadhuisstraat 58-C, 3681 KT zouden jubileren. Toen wij een PUTTEN (razzia Putten 1-10-44) dergelijke lijst voor dit nummer 216 H.van Westen, Breedstraat 193 wilden voorbereiden bleek de data 2513 VT DEN HAAG (boeken met bank waaruit wij deze gegevens facsimile's van kranten plegen te putten, en waar veel pagina's) tijd en moeite in is gestoken, 217 L.Derix, Elsbeemden 25, onvindbaar te zijn. Mochten deze 5961 JZ HORST (Lbg) (Horster gegevens alsnog boven water komen Bode 1932-'41, Mooi Limburg, dan zullen wij ze U in een later Limburg in Beeld, Limburgsche nummer van AC alsnog verstrekken. Illustratie) Onze excuses hiervoor. 218 Alb.M.Eveleens, Beermansbos 57, 1971 EZ IJMUIDEN (Neder lands Rode Kruis) 219 P.Koudenburg, Cortenhoeve 14, 2411 JM BODEGRAVEN Helaas hebben we deze keer vrij veel opzeggingen te melden, alle OUD HORST IN HET NIEUWS per 1-1-92: GESCHIEDENISBOEKEN MET DE KRANT 048 J.Vrielink, Amsterdam ALS BRON VAN INFORMATIE 117 H.J.de Jager, Nijmegen 142 H.H.Jennissen, Heerlen Onlangs werd Loe Derix lid van 151 A.v.d.Made, Mijdrecht onze vereniging. Hij verzamelt 153 W.v.Plateringen, Aalsmeer o.a. exemplaren van de "Horster 157 M.J.Koolhaas, Amsterdam Bode", een weekblad dat tussen 182 J.G.Koens, Oud-Beijerland 1932 en 1941 in zijn woonplaats 186 J.L.W.Wijler, Den Haag Horst (Limburg) verscheen. De 192 E.de Wilde, Ekeren (BIg) drukker bewaarde weliswaar van 205 H.v.d.Eeckhout, Amsterdam iedere editie een exemplaar, maar Verder melden wij U een aantal vernietigde deze in de Tweede adreswijzigingen: Wereldoorlog uit angst voor de 058 Drs.G.Groeneveld, Rodenrijse Duitsers. laan 37-B, 3037 XC ROTTERDAM Het grootste deel van Loe zijn 135 C.J.P.M.Luten, "De Verzamel vrlJe tijd gaat echter op aan het, krant", Postbus 395, 9640 AJ samen met· enkele vrienden, door VEENDAM (tlf. 05987-12203) lezen van Noordlimburgse kranten, 189 Documentatiegroep '40-'45, die verschenen tussen 1843 en p/a M.Jongste, Vlasakker 20, 1950. Hij maakt van de belang 3124 AK SCHIEDAM (tlf. 010- rijkste artikelen m.b.v. een hand 4703996) kopiëerapparaatje afdrukken, 196 L.Riedé, Staten plein 17, ordent deze en zoekt er achter 2582 EZ DEN HAAG grondinformatie bij. Tevens Onze vereniging telt momenteel 160 verzamelt hij bijpassende foto's. leden, de bovenstaande opzeggingen In november 1990 presenteerde hij nog niet meegerekend, de nieuwe de eerste resultaten, n.l. "Oud leden wél. Horst in het Nieuws" (deel 1), handelend over de jaren tussen 1843 en 1900. Op 8 november van di t jaar vers,chenen de delen 2 en FINAL DEADLINE _ 3, over de jaren tussen 1900 en Een bedrijf in Sydney, Australie, 1930. De boekenserie zal vijfdelig heeft een subsidie van 40.000 worden, en zal straks naar ver gulden ontvangen voor het ont wachting ongeveer 6000 krante wikkelen van een doodkist gemaakt artikelen en ca. 1250 bijbehorende van pulp uit oude kranten en een foto's bevatten. Afgaande op de aantal niet nader gespecificeerde verkoopresultaten spreekt de hier ingrediënten. (JF) gehanteerde formule vele lezers aan: inmiddels is de derde druk van deel 1 vrijwel uitverkocht. ++ r+++-+++++- Krantofielen die belangstelling hebben voor de boeken, of die meer over dit projekt willen weten, LEDENLI.JST Bijgaand vindt U als voorgaande kunnen kontakt opnemen met Leo Derix, Elsbeemden 25, 5961 JZ keren een exemplaar ingesloten van de VKTV ledenlijst per 1-1-92. HORST (Lbg), tlf.04709-83961.- 2 Vereniging van Kranten- en Tijdschriftenverzamelaars / Au Courant EEN NIEUWE vOORZITTER VOOR DE VKTV Zoals bekend maakt belofte schuld. Op de ledenvergadering van 1990 had ik laten doorschemeren dat ik het voorzittersohap van onze vereniging ooit wel op me zou willen nemen. Onze secretaris had dit natuurlijk geregistreerd en voor iemand het in de gaten had, de zittende voorzitter incluis, was ik op 9 november om een uur of twee in de middag in functie. Terwijl we ons in Barneveld niet meer verstaanbaar konden maken, het personeel moest ineens de zaal verbouwen, was 'de coup' een feit. Natuurlijk beschouw ik de onlangs verkregen titel als een eer. Ik herinner me nog goed hoe het initiatief van Koos Kaspers, die enkele jaren geleden overleed, om te komen tot een krantenverza melaarsclub (1985), mij als muziek in de oren klonk. Wat was er leuker dan met geestverwanten keuvelen over historische uitgaven en verzamelperikelen ? Elkaar informeren, ruilbeurzen organiseren of gewoon onder het genot van een biertje de wereld van dag- en weekblad doorlichten ? Inmiddels hebben we een bloeiende vereniging, die met 'Au Courant' een lijfblad heeft, dat elke keer weer goede informatie en geestige varia bevat, en dat bovendien gezien mag worden. Bladerend door de jaargangen viel mij weer eens op dat de VKTV op twee pijlers gebouwd is. Ten eerste een kleine kern van aotieve leden, van levensbelang voor elke vereniging, en ten tweede de creativiteit en enthousiaste speurzin, die alle gedreven verzame laars dienen te bezitten. Een woord van dank is op zijn plaats voor de aftredende voorzit ter U. Nimmegeers. Zijn kleurrijke bijdragen aan 'Au Courant' en zijn presentatie als 'eerste man', waarin de broodnodige humor nooit ontbrak, werden zeer gewàardeerd. De door hem georgani seerde tocht door de bruisende Antwerpse binnenstad, al weer enkele jaren geleden, blijft voor mij altijd een hoogtepunt in de VKTV-geschiede~is. Rest mij te verklaren dat ik zal proberen de VKTV zo goed mogelijk te promoten, zodat nog meer mensen kunnen genieten van de jaarlijkse aotiviteiten en ons 'Wereldtijdschrift' . Voor 1992 zijn al een aantal leuke ideeen gelanoeerd, dus ik zie een en ander met vertrouwen tegemoet. Alvast een goede start voor het nieuwe jaar toegewenst. Klaas Kornaat uÎl de vorige eeuw, bijvoorbeeld, kost dus zeshonderd gulden (er waren twee edities OPRUIMING per dag), en alle jaargangen van 1845 101 1970 zouden hondcrdviifenveertigduizcnd gulden kosten. Volgens H. Groenhof sr. van hel Junior Antiquariaat maken studenten hel nog De oude kranten van de bomer: 'Ze kopen bij ons een halve jaar gang, snijden de kranten eruit en verkopen ze voor een tientje per SlOk. Daar betalen ze hun studie van. ' Bij de Tweede Kamer ligt de N Re van Tweede Kamer 1845 tol 1970. 'Als we die konden kopen,' zegt Groenhof, 'dan zouden we het doen.' Nog afgezien van de historische waarde Ontleend aan: Vrij Nederland, 15 juni 1991 (wat, loegegeven, een btlwistbaar en nogal elitair begrip is) is de kranlencollectie van de Tweede Kamer dus ook nog een kost· e Tweede Kamer der Sta- Jan Kees Wiebenga, nog niet zo lang gele~ Ni,d,r/atul, (1940-1945) wil hebben, en de baar bezit: als ze met beleid op de markt ten Generaal heeft een in den steevast gekwalificeerd als een van de Koninklijke Bibliotheek, die maar in leen wordt gebracht, zou ze een miljoen kunnen drukwekkende verzame· jonge honden van de VVD-fractie (hij is nu paar meter' is geïnteresseerd (Hel Parool opbrengen (niet alles in ~n keer I wanl dan ling knmten op zolder: elf vierenveertig), vindt dil 'betreurenswaar~ van 1945, Hel Centrum, de Vooruit en het wil niemand ze kopen en sIOn de markt in). honderd meter Nederland· dig'. 'Het is niet alleen belangrijk,' zegt hij, weekblad De Vrijzinnige DtmlXTaat). Veel Is htl allliquariaal al afgeschreven als mo ie dag- en weekbladen van 'dat de Tweede Kamer in eigen huis een meer belangstelling, zegt hij, is er niet te gtlijkheid! voor 1945, en nog eens zes goed inzicht heeft in de publieke opinie van venvachten. 'Zover zijn wc nog niet,' zegt bibliotheek tienhonderd meter van voorbije tijden, maar het drukt ook de ver·. Waar, onder meer, geen ~Iangstclling hoofd Keukens nadat hem deze berekening daarna. Daar gebeurt niet zoveel mee. Een wantschap uit tussen het parlement en de voor is: het Algemem Handelsblad van 1854 werd voorgelegd, 'maar cr zal zeker een Dkeer in de maand vraagt een kamerlid om publieke opinie.' tot 1970, de Nieuwt ROlltrdamse Couranl deel worden vernietigd.' er cen stuk in op te zoeken. Voor de paele Als die kranten dan toch weg moeten, vindl van 1854 tot 1970, De Tijd van 1852 tot Kunntn IU flit' gewoon op zolder blijven mentsbibliotheek is het een verzameling hij, dan alleen als een ander ze wil hebben. 1974 (bijna compleet), Dt Maasbode van liaan? oud papier die iedereen in de weg staat, cn Zijn verschil van inzicht met het hoofd van 1918 tot 1959, Dt Ntdtrlander van 1895 tot 'Nee, want daar komt onze boekenverza· daarom heeft het presidium van de Tweede de bibliotheek schrijft hij IOC aan 'het ver· 1941, D, Standaard van 1874 tot 1943, Het meling. Die staat nu in de kelder, maar Kamer (ecn klein comité voor huishoude schillussen een technocraat en een demo- Vaderland van 1869 tot 1974, Htl Volk van door het vocht gaan de boeken kapot.' lijke zaken, onder voorzitterschap van craat', Wiebenga kreeg geen bijval van an· 1900 tot 1944 (nadien Htl Vrijt Volk, dat er Htbbm dit bOlk", dan g,m klimaatb, Wim Deetman) besloten dat de kranten den parlementariërs IOcn hij in de Kamer trouwens ook slaal) en Th, Times Van 1940 httning nodig? worden 'afgeSloten' en, als er geen gegadjg~ de plannen veroordeelde. tot 1990_ Volgens Keukens hebben die 'meer last de is, "crnieligd. Bovendien, zegt Jan Keu· De kans is niet gering dat de kramen wor· Het Junior Antiquariaat in Nieuw·Buinen, van vocht dan van andere invloeden'. kens, het hoofd van de bibliotheek (het was den versnipperd, want bibliothecaris Jan vlak bij Stadskanaal. is gespecialiseerd in Of zou het hier al gaan om het zorgvuldig zijn idee om de kranten op te ruimen), lis cr Keukens heeft ze al aangeboden aan het In oude kranten. Het verkoopt ze voor twee geregisseerde laatste stadium van de boe· "lDp zolder geen klimaatbeheersing, dus ka· ternationaallnstituut voor Sociale Geschie· gulden per stuk_ Een ingebonden halfjaar kencollectie van de Tweede Kamer? ·~..,ut gaan ze toch'. denis, die aUeen de DtulSche leitung in der gang van de Nieuwe Rotlerdamse Coura111 JAN FRED VAN WIJNEN 3 Au Courant / Jaargang 6 nr. 4 / INGEZONDEN Heer Nierynck over een speciaal nummer van het blad "Volk en Mijne Heren, Vaderland". In 1935 deed de NSB Zoals U inmiddels wel zal weten van Mussert voor het eerst mee aan lees ik iedere keer "Au Courant" de verkiezingen voor de Provinci met veel belangstelling en ale Staten en behaalde daarbij interesse. Zo ook het laatste ongeveer 300.000 stemmen (ca 8%). nummer en in het bijzonder de Dit was goed voor 44 zetels in de krantencuriosa van de Heer verschillende Provinciale Staten Nierynck. Daarbij trof mij de en 4 zetels in de Eerste Kamer, opmerking over het meevechten van die toen uit 50 leden bestond. Japanse militairen tijdens de De NSB kreeg toen een wel zeer Eerste Wereldoorlog in België. grote mond, zo ook in "Volk en Dat Japan aan de kant van Enge Vaderland". Een advertentie in het land en Frankrijk tegenover Duits nummer van 26 oktober 1935 waarin land stond was mij bekend en wel een Minister van Defensie werd grotendeels uit Japans eigen gevraagd bij voorkeur van de R.K. belang. Maar dat er Japanse Staatspartij, en dat alles op een militairen zouden hebben gevoch denigrerende toon, was aanleiding ten in Europa kan ik nergens voor de Regering om de persen te bevestigd krijgen in de boeken die laten verzegelen. ik over de Eerste Wereldoorlog in Op een NSB-aanplakbiljet uit die mijn bezit heb. Maar misschien heb zelfde tijd staat dan ook: "Volk ik wel de verkeerde. Zou de Heer en Vaderland in beslag genomen! De Nierynck hierover meer informatie persen verzegeld, redakteuren in hebben? Dan houd ik me gaarne aan nood? De NSB in nood? Geen nood!" bevolen hiervoor. Alleen een foto In het boek "Hou zee kameraad", van Japanse militairen (officie een dokumentaire over de NSB van ren) kan ook duiden op beroeps de schrijvers J.~.A.Aarse en matige belangstelling voor de B.Marinus en uitgegeven door de strijd aan het front, daar Japan Arbeiderspers in 1967, komt ook in die tijd veel Engelse wapens een afbeelding voor van dezelfde had aangeschaft.- "Volk en Vaderland" als door de H.J.C.Bosman, Dordrecht. Heer Nierynck in AC afgebeeld. Het lijkt me derhalve dat na de ver [Uw redaktie kan U over Japanse zegeling van de persen van "Volk deelname aan de strijd te land in en Vaderland" de NSB bij een de Eerste Wereldoorlog ook v~rder andere drukkerij een nood-editie niets vertellen. Wél over die ter heeft laten drukken.- zee: Vera Brittain vertelt in haar H.J.C.Bosman, Dordrecht autobiografie "Testament of Youth" over toen zij van Malta vertrok na Mijne Heren, daar een tijd als verpleegster in Ik wil U hierbij in alle beschei een militair hospitaal te hebben denheid enkele suggesties doen om gewerkt. Ook in de Middellandse AC aantrekkelijker te maken voor Zee waren toen nogal wat U-boten de ware krantenverzamelaar. aktief, en een onderzeebootjager 1) Beperkt U de informatie Qver de van de Japanse marine heeft op die Tweede·Wereldoorlog tot een reis het Italiaanse schip waarmee minimum. Er zijn genoeg boeken en zij de oversteek naar Syracuse andere tijdschriften over dit maakte geëscorteerd.- red.] onderwerp. Het doel van AC is het geven van informatie over de pers. Mijne Heren, 2) Legt U zich dus toe op berich Wie zijn hoofd niet gebruikt moet ten over de pers. Ik ben net tweemaal een brief schrijven .... als andere VKTV-leden bereid om In het juni-nummer van AC vroeg de aktuele zaken aan te dragen. (Een I De krant als wapen tegen geslachtsziekten. Uit "Light on Dark C~rners" (1894h I I Uit: De Volkskrant 21-04-90 4 Vereniging van Kranten- en Tijdschriftenverzamelaars / Au Courant aantal hiervan is reeds in dit nummer vermeld.- red.) U heeft leden in meerdere landen; maakt U Zoekertjes daar gebruik van. Ze doen dat graag, want het is hun hobby. Ik vind het vooral jammer geen van en voor berichten over de ontwikkelingen in de pers van Centraal- en Oost onze leden Europa in AC aan te treffen. 3) Gaat U ook verder met het ont- wikkelen van bestaande rubrie ken zoals "Focus", desnoods over meerdere dagbladen. Er is meer dan genoeg materiaal voorhanden, en ik GEVRAAGD: Oude tijdschriften met zal U daarvan graag het e.e.a. reklame, vooral auto's en motoren aandragen. Ik heb ook andere meer zoals "Life", ·Saturday Evening specifieke bijdragen die ik U wil Post", "Illustrated London News", leveren. De lijsten met dagbladen "Engelbert" , "Haagsche Post", zijn ook heel nuttig; gaat U daar kerstnummers etc. G.ten Brink, vooral mee door. Leeuwerikstraat 18, 2211KX 4) Vraagt U de leden-verzamelaars NOORDWIJKERHOUT, tlf 02523-72134 artikelen bij te dragen over hun collecties, vooral ook met daarbij de nodige illustraties. De artike AANGEBODEN: Complete jaargangen len van de Heer Nierynck b.v. vind van "NRC-HANDELSBLAD vanaf 1983 ik altijd bijzonder boeiend. Er tot heden, tegen elk aannemelijk zijn zeker ook andere leden met bod. Tel. 03240-17327. bijzondere exemplaren in hun ver zamelingen waar een artikel aan GEZOCHT: Alles van BRIGITTE kan worden gewijd. BARDOT, en POPMUZIEKBLADEN zoals Dit zijn zo enkele suggesties, Muziek Parade, Muziek Express, waarvan de realisatie niet alleen Tuney Tunes, Picolo enz., jaren mijzelf plezier zou doen~ Op deze '50-'60 en '70. Willem Kulk, wijze kunt U ook een deel van Uw Vreewijk 27, 2161 PB LISSE werk aan andere leden uitbesteden. tlf 02521-12798 Velen van hen zijn ware bronnen van informatie; ze moeten het ANTIQUARIAAT Hans R.Russer, alleen aan AC presenteren, opdat Duivenkamp 282, 3607 AN MAARSSEN AC de andere leden kan informeren. BROEK, tlf.03465-68356 voor boeken Het gaat mij er niet om kritiek te over PAPIER, SCHRIFT, GRAFOLOGIE, leveren. AC heeft vele kwalitei MINIATUREN, BRIEVEN, GRAFISCHE ten, met name ook in grafisch TECHNIEK EN TYPOGRAFIE, KAARTEN, opzicht, en wil degenen die zich HET BOEK, UITGEVERS, BOEKHANDEL, daarmee bezighouden feliciteren PERS en REKLAME. Vraagt U onze met het resultaat van hun werk.- katalogus aan. F.Mans, Lyon, Frankrijk GEZOCHT: Duitse ROMANS IN TIJD (Dank U voor deze bijdrage in de SCHRIFTVORM zoals Buffalo Bill, discussie. Weer een heel ander Nick Carter, Nat Pinkerton, Texas geluid dan dat van de Heer Tigay Jack, Frank Allen, Jörn Farrow, in ons vorige nummer! Zoals ook Haraid Harst, Alaska Jim, Billy toen al gezegd is deze kwestie Jenkins, John Kling, Sun Koh, Tom onderwerp van gesprek geweest op Shark, Percy Stuart, Rolf Torring, onze ledenvergadering, en wij Coyote, Tom Brack, Tom Prox, Der verwijzen dan ook naar het verslag Texaner, Frank Kenney, Jack daarvan elders in dit no.- red.) Morlan, Hans Warren, Fledermaus etc. Klaas Vanderspoel, Henri Dunantiaan 81, 9728 HC GRONINGEN Te koop een collectie van 50 TE RUIL / TE KOOP: nrs. 18 t/m 24 krantekoppen van oude kranten van jaargang 1945 weekblad "KIJK"; periode 1733-1946 (selectie 'ONS VRIJE NEDERLAND" nrs. 8 en uit landen). De kranten zelf 10; "BIG BEN" nrs 5 en 7; "VRIJ 8 NEDERLAND" Engelse uitgave, juni waren geschonden,maar de koppen 1945; "DE VRIJE PERS' Dordrecht,2 niet. Portvrij toegezonden voor nrs. aug. 1945; "DE TELEGRAAF" 21 fl. 35, --. en 22 mei 1940; "DORDRECHTSCH Nierynck-Verdilnan 85 NIEUWSBLAD" 12 dec 1936; "DOR DRECHTSCHE COURANT" 2 maart 1945. 4384 LD Vlissingen (Ned) H.J.C.Bosman, Vondelstraat 16, 3314 BR DORDRECHT tel.078-311998 5 Au Courant / Jältrgang 6 nr. 4 / december 1991 tegen 2 uur naar de Walburgskerk, ZUTPHEN 28 SEPTEMBER een grote driebeukige kapittel Ons VKTV-uitstapje naar Zutphen op kerk, met als speciale attraktie zaterdag 28 september j.l. was, de, zeker voor Nederland, unieke ondanks bange voorgevoelens met middeleeuwse Librije, met haar betrekking tot het weer en de wat collectie handgeschreven boeken teleurstellende deelname (13 aan en blokdrukken aan de ketting. wezigen) toch wel een succes. De Het woord ·uniek" moet even worden verwacht~ regen bleef uit, en tot toegelicht: er zijn wel meer oude na de middag was het zelfs wel bibliotheken in Europa en elders, aangenaam buiten. ook in Nederland, maar onze rond Van 10 tot 11 I s-morgens druppel leider kende er maar vier, naast den de deelnemers binnen in café die in Zutphen, waar de boeken nog restaurant De Fontein, midden in aan de ketting lagen. Twee daarvan de binnenstad, waar ze met koffie bevinden zich in Engeland (Welis en gebak werden ontvangen. en Hereford) en twee in Italië Uiteraard namen een aantal van ons (waarvan één in Florence en één in van de gelegenheid gebruik om een klooster in het Noorden van ruilmateriaal uit te wisselen. het land). Het kan zijn dat er nog Tegen 11 uur liepen we naar het een zesde is, ergens in Silezië. Grafisch Museum aan het Kerkhof, Tijdens de bezetting is de sinds juni vorig jaar, to~het collectie, die zich bevindt in een werd geopend, gevestigd in het daarvoor speciaal in de 16e eeuw historische pand van de voormalige gebouwde vleugel, ondergedoken brandewijnstokerij "De Mispelblom" geweest. Allerlei geruchten doen tegen de gerestaureerde stadsmuur daaromtrent nog steeds de ronde. aangebouwd. De bibliotheek is destijds, in De rondleiding werd verzorgd door tegenstelling tot de Z.g. Olde vrijwilligers, die ook enkele van Librije die er inmiddels niet meer de aanwezige machines demonstreer is en voor de geleerde kanunniken den. Op de bovenverdieping bevindt van het kapittel was gereserveerd, zich een collectie werktuigen en als een soort openbare bibliotheek gereedschappen met betrekking tot opgezet. Een groot deel van de het papierscheppen en -snijden en boeken is overigens toch van het boekbinden, wat een vak op religieuze aard. Daarnaast zijn er zichzelf is. Met name de verzame nogal wat boeken over kerkelijk en ling stempels waarmee de banden wereldrijk recht. De rest, en dat werden versierd (met de hand van zijn er niet veel, gaat over zaken zelfsprekend) is uniek te noemen. als geschiedenis en de beperkte Vroeger werden boeken niet in kennis van medische onderwerpen grote oplagen kant en klaar op de (kruidenleer e.d.) die men had. markt gebracht zoals nu, maar werd Sinds een aantal jaren is de de (beperkte) oplage voor een Librije ondergebracht in een groot deel in ongebonden staat aparte stichting, met o.m. het apart gelegd voor latere verwer doel om aldus gemakkelijker geld king. De rest werd min of meer los te krijgen voor zaken als provisorisch ingebonden en aldus restauratie. Uiteraard is de verkocht. De klant die geld had ruimte inmiddels behandeld tegen stapte met zijn aankoop naar de ongedierte, en wordt het lucht bÓekbinder en liet het opnieuw vochtgehalte beheerst. Maar aan inbinden en het omslag naar eigen temperatuurbehandeling doet men smaak en inzicht vervaardigen en niets. Het schijnt ook niet zo versieren, zodat het in zijn nodig te zijn; het papier is van bibliotheek paste. De versieringen uitstekende kwaliteit. Maar de met name waarvoor die stempels verzuring van het milieu baart werden g~bruikt, waren van strikt natuurlijk wel enige zorgen, en individuele aard. De koper die daarom worden de boeken in kleine hiervoor geen geld had, zoals een aantallen tegelijk opgeknapt en arme student bijvoorbeeld, moest geconserveerd door een Limburgse dit achterwege laten. firma. Op de begane grond staat een .. Na een aansluitende rondleiding grafisch machinepark met zetter~) door de kerk - in verband met een van ieg maar, vóór de oorlog CD-opname waren kerk en Librije opg~steld. De meeste machines die dag voor het publiek gesloten, waren ons al min of meer bekend behalve voor ons omdat wij een van ons bezoek aan het museum te afspraak hadden - stonden we om Meppel, ruim twee jaar geleden. drie uur weer buiten, en kon Al met al duurde de rondleiding iedereen zijns weegs gaan. Zutphen ruim een uur. is een aantrekkelijke winkelstad, Na de broodmaaltijd in De Fontein en er was nog markt ook, en een (prima verzorgd) begaven we ons aantal van ons hebben daar zeker gebruik van gemaakt.- DJO 6 Vereniging van Kranten- en Tijdschriftenverzamelaars / Au Courant BLACK BRITON Coming soon ... Dit is de naam van een nieuwe weekkrant voor de Afro-Caribische gemeenschap in het Ver. Koninkrijk, Black Briton ~ die sinds 3~ augustus te Londen wordt uitgegeven.- (JF) The Afro-Caribbean newspaper for the '90s KRANTEN IN HARTVORM Een bericht uit de Amerikaanse ·Weekly World News· van 9-7-89: "In Japan proberen sommige kranten de verkoopcijfers op te peppen door op hoogtijdagen kranten in afwijkende vormen uit te brengen. Zo kwam de "Kyoto Shimbun" op Valentijnsdag met een krant in de vorm van een hart, en verkocht er 122.000 méér van dan van de gewone rechthoekige krant. Er zijn plannen om met de Kerst ee9 krant in kerstman-vorm uit te geven, en er schijnt zelfs al te worden ge dacht aan eentje in de vorm van' een draak, ter gelegenheid van het Chinees/Japanse Nieuwjaar." (JF) NOG ÉÉN KEER: DE GOLFOORLOG Het Freedom Forum te New York (voorheen de Gannett Foundation) heeft een 116-pagina's tellend Thc bcst rol' IlCWS, Illusie, showbiz. I l~t I"I{, ...... I fi'h' ('111'" >1t··~.1"...... rapport uitgebracht over de slJorls Uil(I blISIIlCSS ,., Ii. 11 (',. { I verslaggeving van de Golfoorlog...... 10hl -I ('I:,> In deze in vier kleuren gedrukte AT LAST! ...... 11!{'10 ,' uitgave, die is getiteld "The A newspaper that takes YOU sel'jously ...... J Media At War: The Press and the Persian Gulf Conflict·, zijn dis cussies opgenomen over de censuur en het systeem van nieuwspools, een terugblik irr de geschiedenis van de oorlogsverslaggeving, een TE RUILEN: exemplaren van de bloemlezing uit redaktionele enige krant op de Maldiven (in kommentaren en een uiteenzetting het specifieke, Indisch-aandoende over de gebruikte technische schrift) tegen elk aannemelijk hulpmiddelen.- (E&P/JF) aanbod: U. Nimmegeers, Potvlietlaan 10/86, B-2600 Berchem. tel. (32) (3) 2352104. NIEUWE DAGBLADEN Wij lazen in "Le Petit Jour", het blad van onze Franse zustervereni ging AJOUREP, dat in Genève zeer Wij wensen alle onlangs een nieuw dagblad van IJKTIJ-Ieden start is gegaan onder de naam "NOUVEAU QUOTIDIEN". Even prettige feestdagen verderop in Lausanne, ook in en lJoor het Zwitserland, is de "Gazette de Lausanne" op 28 juni j.l. opgegaan 11 Europese 11 jaar 1992 in de "Journal de Genève". het allerbeste!!! Het IJKTIJ zal zich in 1992 Het financiële dagblad "L'AGEFI" is gefuseerd met zijn vakbroeder inspannen lJoor een aller "La Cöte Desfossés·. (PJ) beste 11 Ru Courant 11 en Ook Australië heeft er weer een hoopt op een ruime dagblad bij: de NORTHERN TERRI deelname aan de TORY NEWS· uit Darwin verschijnt ak:tlJiteiten. sinds 29 juli j.l. dagelijks. (FM) 7 Au Courant / Jaargang 6 nr. 4 / december 1991 LEEUWARDER PHILIPS DROGISTEN BARNEVELD 9 NOVEMBER 1991 KOERIER Nee, er sprong niemand van de Onze ouwe trouwe leeuwarder toren deze keer. Wat de belang Courant had de vorige dag net een stelling betreft, Jan van S. heeft het waarschijnlijk met minder uitgebreide repo~tage afgedrukt, op de voorpagina, van het staats moeten doen, want er was weer bezoek van oud-premier Thatcher behoorlijk wat volk op de been. Helaas opnieuw relatief weinig aan Friesland. Met kleurenfoto· VKTV-ers. ligt het aan de afstand? prima werk. Maar wat kwam er die Ligt het aan de tijd van het jaar dag door de bus, in plaats van de LC? De leeuwarder editie van de of nog ergens anders aan? laat U het ons weten, dan kunnen we er Philips Koerier. Een bedrijfskrant nota bene! En in de kleuren van rekening mee houden. Alleen het "Het Volk", die uit Vlaanderen. weer hebben we niet in de hand. Krijg je doodleuk te horen dat de Hoe het ook zij, het was zeker wol leeuwarder Courant is overgenomen een gezellige boel, en ook qua door Philips. Zomaar, zonder voor omzet hoorden we over het algemeen afgaande aankondiging. We hebben positieve geluiden. Geslaagd was meteen ons abonnement opgezegd, en deze gezamenlijke Documentatie we waren de enigen niet. Wat moet groep '40-'45 / V.K.T.V.-beurs dus je nou met een krant die er uit zonder meer. ziet als een folder van de drogist De algemene vergadering werd te op de hoek. Extra laatste nummers midden van enig tumult afgewik van de LC waren ook al niet meer keld; hoewel ons een zaaltje was te krijgen. toegezegd bleek dit door een mis Dit alles speelde zich af op verstand niet voorhanden, en vrijdag 18 oktober j.l., net moesten we in een hoek van de voordat ik wakker werd. Mijn grote zaal, die voor een feest eerste en tot dusver enige avond werd omgebouwd, onze beraad krantendroom.- DJO slagingen verrichten. Dat ging nog vrij goed. Wie prijs stelt op een exemplaar van de notulen kan zich tot onze sekretaris wenden. Het belangrijkste wapenfeit was het DE GRIEKSE PERS aftreden van voorzitter Nimmegeers, die door de ad-hoc Enkele tijd geleden is in Au Courant een vice-voorzitter de Heer löwen• overzicht verschenen van de Griekse dagblad hardt werd bedankt voor ZlJn in deze funktie voor de club gedane pers, op basis van gegevens uit Benn's inspanningen. In zijn plaats werd Media 1987 en van ons lid de h. François verkozen de Heer K.Kornaat uit Mans uit Sathonay (Fr.). Daarbij stond Vlaardingen, die wij dan ook bij te lezen: de Griekse dagbladpers is uiterst dezen van harte begroeten. dynamisch: dagbladen verschijnen en Verder kwam uiteraard de WO-II herdenking in AC aan de orde. Na verdwijnen in hoog tempo. Volledigheid stemming werd besloten de her in dit opzicht is derhalve praktisch onhaalbaar. denking als zodanig aan te houden, Een recente reis naar Hellas, waarbij wij maar het kalendarium te doen ver ons verdiepten in pers-kontakten op vallen. Dit is dan ook de laatste Kreta, heeft ons van deze stelling des te meer keer dat U die driekoloms bijdrage aantreft. In plaats daarvan zullen overtuigd. Het aanbod in dit armste land we proberen meer WOII-vóórpagina's van de EG is groot en o.m. het verschil af te drukken. tussen dagbladen en zondagbladen is Tenslotte zij vermeld dat we begin essentieel voor de verzamelaar. 1992 een beurs' met veiling zullen Daarover in ons volgend nummer meer. proberen te organiseren.- (UN). TE KOOP: ·über Land und Meer: Allgemeine Illustrierte Zeitung" jaargang 1881-1882 NLG 75.= excl. verzendkosten. • Nederland in den Oorlog": facsimile-uitgave van Te koop een collectie van 9 krante-artikelen en originele miniatuur tijdschri ftjes uit dokumenten uit de periode mei '40 Nederland (± 48 png elk)voor tot december 1941, in zes delen. fl. 12,50 portvrij. NLG 125.= excl. verzendkosten. B.Benjamins, Chopinstraat 18, 6443 Nierynck - Verdil,aan 85 CW BRUNSSUM Tel.045-273688 4384 LD Vlissincen (Med) 8 Vereniging van Kranten- en Tijdschriftenverzamelaars / Au Courant Een weekblad (en een eiland) 111 in focus 111 ARRAN BANNE Toen wijlen Donaid "Tattie" flessen wijn rond de tafel te MacKelvie de naam "Arran Banner" scharen en ingezonden brieven te bedacht voor een aardappel-ras kon schrijven, om de nog overgebleven hij niet vermoeden dat het ook gaten op te vullen. eens de naam van een krant zou worden. Maar.overleven deed de krant. al hoewel het in 1976 ophield een Weggekropen in een hoekje van het coöperatie te zijn. In 1977 werd terrein van het Douglas Hotel in de Banner eigendom van Ronnie Mann Brodick, het hoofdstadje v~n het en Marc Head. Het werd toen ook Schotse eiland Arran, bevindt zich een weekblad, en was begonnen een het uiterst bescheiden en kompakte grote lezerskring op te bouwen. Er gebouw van het weekblad "Arran werd regelmatig en behoorlijk in Banner". Desondanks heeft men geadverteerd. Desondanks begon het vanuit het gebouw een schitterend enthousiasme van de nieuwe eige uitzicht over Brodick Bay, de naars wat in te zakken, en in 1980 werd er een redakteur/direkteur bossen rondom het naburige kasteel en de hellingen van Goat FeIl in aangetrokken. de verte. John Millar was geboren in een De Banner was niet de eerste krant voorstad van Glasgow en had een op Arran. In de zomer van 1965 aantal jaren gevaren bij de koop lanceerde Bob Cuddihy, die nu voor vaardij voordat hij in Glasgow een de commerciële TV werkt, een week academische graad haalde. Daarna blad genaamd "The Islander". Na 7 ging hij in het onderwijs, waar afleveringen was het gebeurd. hij zijn ei slecht kwijt bleek te kunnen. Als producent bij de BBC Acht jaar later, in 1974, kwam een school-TV ging het beter, maar groep plaatselijke enthousiaste helemaal tevreden was hij nog lingen samen om een nieuwe poging niet. Hij zocht iets zelfstandigs. te wagen. Het was een kwestie van Arran kende hij van vroeger. vóór en dóór het volk, want, zoals het eerste nummer in maart '74 Maar er waren ook minpunten. Geld meldde, was de onderneming niet hadden ze niet. De banken zagen er bedoeld om winst te maken, en hing geen gat in: de krant had nu niet men geheel af van de bevolking, bepaald de reputatie van een zowel voor de nieuwsvoorziening gezonde onderneming. En juist het als voor steun in de vorm van feit dat Millar zoveel mensen op advertenties. het eiland kende zette hem ook aan het twijfelen. Arran is een Aanvankelijk zou de krant "The gemeenschap waar iedereen elkaar Island Gazette" gaan heten, maar kent, en waar tegenstellingen een dag of wat voordat het eerste bestaan net als overal elders. nummer uit zou komen werd in een Daartegenover hoefde hij niet meer flits van inspiratie de naam "Arran Banner" bedacht. De prijs zo vaak van huis, en kon meer tijd zou 5p bedragen en het blad zou doorbrengen met zijn jonge gezin. eens per maand verschijnen. John Millar en zijn vrouw Deanna vonden beide de kwaliteit van hun Als men de verhalen uit de begin gezinsleven op Arran de gok waard, tijd beluistert is het een wonder en zetten hun plannen door. dat de Banner het langer volhield dan zijn voorganger. Wanneer de In December 1980 namen de Millars dag van ter perse gaan naderde de Banner over. En dat terwijl de placht een groep eilanders van krant in al de zes jaren van z1Jn diverse pluimage zich met een paar bestaan nog nooit iemand van een 9 Au Courant / Jaargang 6 nr. 4 / december 1991 Another issue oft the press. Proprietor John Millar outside the newspaper's premises in Brodick. Deanna laying out a Banner page in the roof space of the paper's tiny building. What's the news? Henry Tait, alocal builder, buys his Banner from Margaret Murchie at Currie's of Brodick, one of the island's principal newsagents. 10 Vereniging van Kranten- en Tijdschriftenverzamelaars / Au COUl'lIJlt inkomen had voorzien waar men van noemen. Zoals bekend is dit in het kon bestaan. Door geldgebrek was Verenigd Koninkrijk wél gebruike het machinepark verwaarloosd, en lijk. In de woorden van John ook het gebouw was in slechte Millar: "Arran is maar een klein staat geraakt. eiland. De anonimiteit van de stad bestaat hier niet. De familie en Aangezien men geen krant kan maken de vrienden van wetsovertreders met een kapotte pers was dat de hebben het al moeten bezuren. Wat eerste prioriteit. Binnen enkele is de zin van het hen nog een keer maanden na de overname was er van te laten ondergaan, vooral omdat de oorspronkelijke toestand weinig het wel een half jaar kan duren meer hetzelfde. Vandaag de dag voordat een zaak voor het gerecht beschikt de Banner over een bijna komt?" unieke combinatie van moderne elektronica en traditionele mecha Millar is van mening dat iemand in nische grafische machines. zijn positie zich niet kan ver oorloven een bepaalde principiële Het individuele karakter van de houding aan te nemen. "Er moet een krant reikt nog verder. Zelfs de zeker evenwicht zijn in het nieuws meest nabije krant op het Schotse en in foto's en andere bijdragen, vasteland, "The Ardrossan and die door de redaktionele artikelen Saltcoats Heraid", telt acht tot één geheel moeten worden ge redakteurs en nog meer mensen die smeed. En dan zijn er natuurlijk' werken aan opmaak, het drukken en de brieven." de administratie. De Arran Banner heeft totaal vier mensen aan het Hij is trots op z1Jn rubriek van werk. Slecht twee van hen hebben ingezonden brieven. De populari een volledige baan: John Millar teit ervan weerspiegelt die van de zelf en de 19-jarige Hazel Banner zelf."In sommige opzichten Hamilton. John's vrouw Deanna en is het waar dat de mensen alleen Howard Driver, e'en Engelsman die schrijven als ze iets hebben te vroeger vertegenwoordiger was in klagen. Toch is het opvallend hoe landbouwprodukten, werken slechts moeilijk de eilanders het vinden part-time. om hun ziel open te leggen. Hun kritiek geldt bijna uitsluitend Deanna zorgt voor de boekhouding mensen van elders, en neutrale en de correspondentie en doet een instanties zoals Caledonian groot aantal diverse klusjes. MacBrayne (het bedrijf dat de Waarvan het bijleggen van ruzies meeste Schotse veerdiensten één van de belangrijkste is! onderhoudt.- red.)." Howard Driver kwam zes jaar terug op Arran wonen met zijn gezin. Hij Sommige brieven beslaan wel drie is de eigenaar van Glen Scorrodale kantjes, maar zelfs dan is het Farm met zijn befaamde tearoom. vaak nog maar het topje van een ijsberg. "Er kwam eens een vrouw Ondanks dat hij niets van kranten naar me toe, en die zei dat ze me afwist kwam Howard bij de Banner elke week een brief schreef. Is werken, en bedient nu het offset dat zo, vroeg ik. Ik zie ze nooit persje. Hij weet het ding zover te bij de post. Nee, zei ze, ik ver krijgen dat het met niet méér dan stuur ze nooit. Ik verscheur ze af en toe een kleine storing één altijd weer. Ik wil niet dat de pagina per sekonde produceert. Een mensen zeggen van daar gaat ze belangrijke prestatie als men be weer, één van die zonderlingen die denkt dat een bezoek van een brieven schrijven aan de Banner." onderhoudsmonteur van de vaste wal handen vol geld kost. Hij moet lachen als hij vertelt van een beledigende brief die hij Hazel Hamiltin was nog maar zes eens kreeg van iemand die hem een toen de Banner voor het eerst "middelmatig, kruiperig en banaal verscheen, en is er dus praktisch persoon" vond. "Daar heb ik een mee opgegroeid. Ze volgde een hoop moeite mee gehad. Vooral met sekretaresse-opleiding in Ayr, en de spelling!" Ook heeft iemand hem is nu verantwoordelijk voor het ooit eens gezegd dat hij hem beide zet- en vouwwerk, het bevrouwen benen zou breken als een bepaald van de receptie en het zetten van artikel gepubliceerd zou worden. de thee. Maar dat heeft hij waarschijnlijk niet zo bedoeld, want kort daarna De krant weerspiegelt de saam heeft die persoon zijn veront horigheid van het eiland ook door schuldigingen aangeboden. haar beleid om de namen van de eilander wetsovertreders niet te Een ander verhaal van niet zo lang 11 Au Courant I Jaargang 6 nr. 4 / december 1991 geleden gaat over een eilander Het spreekt bijna vanzelf dat alle dominee die vanaf de kansel te plaatselijke evenementen ruim de keer ging tegen een bezoek end aa~dacht krijgen in de Banner. Het k?pstuk van één of andere partij dr1e dagen durende Drama Festival d1e een speech kwam houden. De bijvo?rbeeld. De meeste dorpen correspondentie in de Banner die vaard1gen een team af in de hoop daarop volgde amuseerde een jour dat de jury, meestal bestaande uit nalist van de Glasgow Heraid die beroemdheden van de TV, hun pogin op het eiland was met vakantie gen zal weten te waarderen. Ook de zodanig dat hij er een artikel' Arran Show krijgt veel aandacht. over schreef voor zijn eigen krant. "Zoals je mocht verwachten stonden de schrijvers van al die ingezonden brieven allemaal achter de dominee. Maar het amusante was dat als je de mensen op straat hun Eén van de meest succesvolle zaken mening vroeg dan vqpd iedereen dat die de krant zelf heeft opgestart een dominee zulke taal niet hoorde is de jaarlijkse foto-wedstrijd. te gebruiken!" ·Ze beginnen eerst heel voorzich tig binnen te druppelen, en dan "Natuurlijk zijn er altijd mensen worden we plotseling overspoeld. die gelijk hun kritiek willen Fantastisch! Precies wat we nodig spuien. De telefoontjes beginnen hebben in september en oktober, al zodra de krant op de toonbanken toch meestal slappe maanden. Ik ligt. Maar we hebben nu thuis een krijg er minstens drie keer een geheim telefoonnummer, zodat ze dubbele middenpagina mee vol." ons niet me~r vóór 's-maandags kunnen bere1ken. En dan zijn de Afgezien van de onbezoldigde meesten al een stuk bekoeld." schrijvers, moet natuurlijk de meeste kopij en moeten ook de De mensen zijn altijd van harte meeste foto's van John Millar zelf welkom als ze artikelen willen komen. "Dat was mijn grootste bijdragen, vooral als het om een verrassing," zegt hij. "Mij werd geregelde bijdrage gaat. Het is verteld dat ik niet naar kopij alleen wel eens moeilijk om mensen hoefde te zoeken. Ik hoefde het van hun stokpaardjes af te houden. zelfs niet op te schrijven. Het "De meesten die ons schrijven zou allemaal vanzelf op me af willen dolgraag hun mening ergens komen. Maar zo was het niet! Soms over kwijt. Soms zijn we daar blij heb ik op maandagavond nog mee, maar soms ook niet." helemaal niets. Geen foto's, geen artikelen, niks. We drukken op de Sommigen, zoals David Henderson, donderdag. Dan zit ik me thuis zijn zo binnen komen wandelen en achter mijn bureau een tijdje op hebben gevraagd of ze niet een te vreten, en dat levert misschien rubriek konden verzorgen. Deze twee pagina's op. Al die kleine effektenmakelaar, die een huisje dingen die mensen hebben aange heeft in Lochranza, schrijft nu dragen komen op zo'n moment als elke veertien dagen een stuk onder geschenken uit de hemel. We hebben de titel "Money Matters·. Een nog nooit zelf ingezonden brieven tiidje geleden begon hij met "The hoeven schrijven." Banner Portfolio·. De tuin rubriek is in de vertrouwde Het binnenkrijgen van voldoende whanden van John Basford de nieuws is op een eiland als Arran tU1nman. van Brodick Castie.' De een konstant probleem. De Banner plaatselijke voetballers hebben te drukt verslagen af van samenkom lijden van de pennevruchten van sten van de talrijke plaatselijke een anoniem kritikus die zich "The organisaties zoals de plattelands Fanatic· noemt, en John Rhead die vrouwenclubs en commissies die van artikelen bijdraagt over het ' de kerk uitgaan, en publiceert een vogelleven op het eiland, staat uitvoerige agenda. als een vooraanstaand ornitholoog bekend. Hij leidt de hele zomer Elke aflevering begint haar leven groepen toeristen rond langs die op maandagochtend op de niet ruim plekken waar je de vogels het best bemeten zolderverdieping. kunt waarnemen. Jim en Shona Lees Artikelen, nieuws, advertenties en verkopen allerlei handgemaakte foto's worden in elkaar gepast tot produkt en in hun winkeltje maar een goede lay-out. En dat is heus weten ook veel van antiek. In hun niet altijd even gemakkelijk. Dit is werk dat John Millar zelf doet rubriek geven ze de vele amateur Met de lijmkwast. Hij gelooft dat verzamelaars op het eiland waarde mensen ten onrechte zijn gaan volle adviezen. 12 Vereniging van Kranten- en Tijdschriftenverzamelaars / Au Courant geloven dat moderne technologie op krant in elk gezin wordt gelezen. iedere vraag het beste antwoord Het is zelfs'zo dat, samen met The geeft. In feite zijn er talloze Sunday Post, de Arran Banner wordt karweitjes, en daar is dit één vermeld in het Guinness Book of van, die op de oude manier een Records als zijnde de in zijn ver stuk vlugger gaan. Natuurlijk moet spreidingsgebied meestgelezen er vaak het nodige goochelwerk krant. In de zomer wordt de oplage worden verricht, en soms is er iot 3000 opgevoerd. Vele van die gewoon geen genoeg ruimte om alles extra exemplaren gaan naar hotels te kunnen plaatsen. In zo'n geval en pensions, en het aantal lezers komen er al snel boze telefoontjes zal dan tegen de 12.000 lopen. van mensen die precies weten welke stukjes best hadden kunnen wachten De lezers van de Banner zijn zodat die van henzelf geplaatst zonder meer loyaal. Elke week hadden kunnen worden. worden er 270 exemplaren per post verzonden naar tal van bestemmin De gedrukte vellen worden met de gen overzee: Bermuda, Zuid-Afrika, hand gevouwen. Dat klinkt alsof Hong Kong, de Falkland Eilanden, het vervelend rotwerk is, maar Saoedi-Arabië, Nederland,. Canada allen zijn het er over eens dat en natuurlijk door heel het Ver zo'n hersenloos karweitje aan het enigd Koninkrijk heen. eind van een drukke week helemaal niet zo onwelkom is. "Ik kan voor Het grootste probleem van de E8000.= een vouwmachine kopen," Banner is de kosten in verhouding zegt John Millar. "Die jaagt de tot de schaal van de onderneming. vellen er in een paar minuten Aangezien de oplage niet verder door. Maar wat moet ik mijn mensen vergroot kan worden zijn de de rest van de dag laten doen?" Millars gedwongen om te diversi ficeren. Er wordt nu handelsdruk Zoals bij alle kleine bedrijven is werk geproduceerd zoals catalogi, de financiering een konstante bron brochures, folders, ansichtkaarten van zorg. De Banner kost inmiddels toegangskaartjes en zelfs een paar 25p, 5p meer dan in 1985. Maar boeken. Bijna alle bedrijven op alles wordt duurder. Zoals het het eiland maken min of meer ge papier bijvoorbeeld. "De mensen regeld gebruik van de drukpers van hebben geen idee van wat het kost de Arran Banner. De kwaliteit is om een krant als de Banner te zeer goed, en de prijzen zonder maken. Er zijn er die denken dat meer concurrerend. we een openbare dienst zijn, die door de gemeente wordt betaald!" Illustraties en lay-out worden John lacht een beetje als hij dit meestal door John Millar zelf ver zegt, maar het zit hem duidelijk zorgd, omdat de klanten vaak geen niet lekker. Hij is er trots op idee hebben van wat ze willen. dat hij geen amateur-buurtkrantje "Het enige dat ze weten is dat het runt maar een op commerciële leest gisteren klaar moest zijn, en als geschoeide krant die winst moet ze dat ons een paar weken van maken. "Als onze lezers horen dat tevoren vertellen lukt het ons de redakteur van hun krant een meestal nog wel ook!" zakenlunch heeft gehad met de staatssekretaris voor Schotland De Banner is ook de enig overge dan weten ze niet wat'ze horen." bleven ·studie-krant" is het land. Vorig jaar is een groep studenten In de winter bedraagt de oplage van Napier College uit Edinburgh zo'n 1800 stuks. Aangezien er een week op het eiland geweest, en ongeveer 4000 mensen wonen op het heeft onder John's leiding een eiland mag men aannemen dat de nummer in elkaar gezet. Voor hen Breng eens een bezoek aan EL Het Surinaams Historisch Museum en U ziet het oude en het nieuwe Suriname Te bereiken met bus 22 of met tram 6 0110 ENTREE F 5," * Hel Museum Is geopond ~", maand. Vm zaterdag 10.0Q..17.00 • Zon- en Feestdagen 12.(X)..17.00 13 Au Courant / Jaargang 6 nr. 4 / december 1991 was het zeker de moeite waard ;~::~ONECENT RF.WARO:-""'--, omdat het de enige kans voor ze R AN \lwayfrom mei the Sllbrc~if)er~ was om ooit de produktie van een an indeotèd Apprenlice; oBmed JOHN 5«:0 .. krant van begin tot eind helemaal ,IBL", in histwcntielh "rar, àbQlI1 five leet feven te begeleiden. Het College wil dan Inches high; had 011 when he wen'l Qwaya Jhorl Illue jacket and oankln Iro .... ft;n. Who~ver wlII ook graag nog eens een keer weer take \111 raid runaway, /hall,. receive Ihe ;lbovere. een groep naar het eiland sturen. ward.llnd '110 c.hllq~e8 p~id~ 1 h~ri:by furbid Ril)' per/on harboflOg or trulhng' raid boy, ;tS' Ihe, In de winter verschijnt de Banner wOllld with 10 avoid the penaltvof the hw. . , lltJ/lon, JUf/( I, J79S. 'l jOHN NJï;AT. ' twee weken lang niet. Waarschijn lijk is er in het hele land geen fidvertentie zoals die voorkomt andere krant die gewoon dicht gaat als het personeel op vakantie is. in de Amerikaanse krant "De mensen zijn heel verdraagzaam t'lASSACHUSE'r'rS j'fERCURY van hier,· zegt John. ·Op andere Vrijdag 15 juni 1798. plaatsen zouden ze er misschien geen genoegen mee nemen, maar het kan ook niet anders. Er zijn er Een \'Iel zèèr !~oed1cope leer wel die zich afvragen of we niet jongen! De advertentie ~al iemand voor tijdelijk kunnen krij veel meer gekost helJben gen, maar probeer maar eens iemand dan de beloning ...••••• te vinden die geschikt is." Hoe ziet John Millar de toekomst? ·Om te beginnen zit ik voor 150% vast aan de Banner. Ondanks alles kan ik niets bedenken dat ik liever zou doen. En ik hoop van harte dat één van mijn kinderen te Zl]ner tijd de krant overneemt. Dat is wat me de meeste voldoening geeft: te weten dat ik ze die kans kan geven. Als ze het willen, na tuurlijk. Ik hoop alleen dat ze eerst ook nog iets van het leven buiten Arran zullen willen leren kennen." Zonder twijfel is het runnen van een kleine weekkrant als de Arran Banner een moeilijke taak. Het is De zetmachine. Een prent /lit /9/2 I te hopen dat er ook in de toekomst mensen als John Millar en zijn Couranten, Tijdschriften vrouW zullen zijn die het werk, de en Folders van verantwoordelijkheid en de zorg voor zulke bladen op zich willen 1720 tot heden nemen, en de negatieve kanten voor lief willen nemen. Arran zou zonder zijn Banner een veel armer eiland zijn. ################################# Het bovenstaande is een artikel van Christine McKerrel1 in 1987 verschenen in "The Scots Magazine" Het werd ons toegezonden door John H. Groenhof jr. Frost: Many thanks!- vert.DJO Zuiderdiep 52 9521 AT Nieuw Buinen ({) Te koop gevraagd: Tijdschriften en magazines, zowel Hollandse 05990-16443 als buitenlandse bladen, los ol jaargangen Openingstijden: van: Saturday Evening Post, Lile, London Maandag gesloten IIlustrated, Lady's Home Journal, Plaisir de Dinsdag en Woensdag 13.30 tot 18.00 uur France, l'lliustration, Englebert, Jugend, Donderdag 13.30 lol 21.00 uur Wendingen, Elegance, Panorama, Spiegel, Vrijdag 10.00 lol 18.00 uur Katholieke Illustratie, Wij, Auto's en Zaterdag 10.00 lot 11.00 uur Motoren, etc. Periode 1900 tot circa 1960. • Autoweg Borger richting Sladskanaal Uw reaktie gaarne aan: • Afslag Nieuw Buinen Cenlrum nemén W. Frank, Lotusbloemweg 88, • Bij hel Ie kruispunt, aan de bekende Mondenweg, ziel u hel antiquariaal NL - 1338 ZD Almere. Tel 03240-27446. aan uw rechterhand. 14 Vereniging van Kranten- en Tijdschriftenverzamelaars / Au Coul'unt DE DAGBLADPERS VAN NIEUW ENGELAND The Advocate T~M Stamford CT 1829 30.500 Athol Daily News Athol MA 1934 5.700 Bangor Daily News (0) Bangor ME 1889 78.800 The Bennington Banner (0) Mil Bennington VT 1903 7.900 The Berkshire Eagle (0) Mil Pittsfield MA 1889 33.000 The Beverly Times Ott Beverly MA 1893 9.400 The Boston Globe (0) Boston MA 1872 509.000 Boston Sunday Globe (Z;1pw) Boston MA 1872 799.200 Boston Herald (0) Boston MA 1903 355.300 Brattleboro Reformer (0) Mil Brattleboro VT 1913 8.900 Bridgeport Post Bridgeport CT #1979 18.600 Bridgeport Telegram Bridgeport CT (in 1990 opgehouden te bestaan) Bristol Press Bristol CT 1871 19.000 Brown Daily HeraId (5pw) Providence RI 4.000, (Brown University) The Bulletin Providence RI 1829 121.300 Burlington Free Press (0) Gan Burlington VT 1827 51.500 The Caledonian-Record St.Johnsbury VT 1837 9.300 Cape Cod Times (0) Ott Hyannis MA 1936 43.200 Central Maine Morning Sentinel (m) GGP Waterville ME 1904 26.300 Christian Science Monitor (m) Boston MA 1908 146.700 The Chronicle Willimantic CT 1877 10.400 Citizen Laconia NH 1925 10.200 Concord Monitor NNE Concord NH 1808 21 .000 ,Conn Daily Campus (5pw) Storrs CT 1896 10.000 (University of Connecticut) Conway Daily Sun North Conway NH 1989 8.100 Daily Collegian (5pw) Amherst MA 1879 19.000 (University of Massachusetts) Daily Evening Item Lynn MA 1877 29.600 Daily Free Press (5pw) Boston MA 1970 18.500 (Boston University) Daily Hampshire Gazette Northampton MA 1786 20.400 Daily Item Clinton MA 1893 4.300 The Daily News Ott Newburyport MA 1887 11.900 The Daily News-Mercury MVN ?Malden MA 1990 Daily Times Chronicle Woburn MA 1901 15.100 Daily Transcript HHC Dedham MA 1973 12.200 Dartmouth (5pw) Hanover NH 1799 3.100 (Dartmouth University) The Day New London CT 1881 38.200 Eagle Times: zie The Times, Claremont NH The Enterprise Brockton MA 1880 59.600 Evening Express GGP Port land ME 1888 27.400 (in 1991 opgehouden te bestaan) The Evening Gazette Worcester MA 1866 84.000 (sinds 1989 Telegram & Gazette) The Evening Times Ing Pawtucket RI 1885 27.200 Fall River HeraId News Ing Fall River MA 1877 38.200 Fitchburg-Leominster Sentinel and Enterprise Tho Fitchburg MA 1838 23.500 15 Au Courant / Jaargang 6 nr, 4 / december 1991 ,"'\ i"', ,\' I~;" "'- ... I \~ --"" , \ I \ I \ I , I \ I ,I \('" \ \ I \ ~ I I I \~ \ \... "'P I '-"\ I ) "I , ( "I \pI' " ,1 " 1 ...,~ l .... MAINE' ~ l- ..... r h. ~ ,"\) "" f'" ( ... u,, ) \ f \ ...... '\ \ o ...... --"..- -- Watorvill " I Nowport VT I \ • \ \ Augusto J \ • St, John.bury ./ D.. \ .,/ '111 \ I," lQt_ \ Lowiston• Burllngton• Barro \ ::t' \ VE~MONT' } Ir \ Portland Whito I or r \ Rivor Junction,,:_nov < laconia \ • dJ .J !l: ,. \'" jBidderord .... Autlond I Cloremont 10 ord 1- "'!II. Conc • \, '" \ J ,;Ih lil Oovor .. ~ ~ Monc;o.tor portomouth o Wo.tflold 1& ... SpringrtoldW-_ ...... ,-1 - NNlfC'1"CUT" CO . Manchostor OT • s Torrington Hort ford. storr Willimantio • 4IID • l Bd.to • Now• Bri tolo Watorbury • 411DMiddletown . 41 Wostorly Maridon 16 Vereniging van Kranten- en Tijdschriftenverzamelaars / Au Courant Foster's Democrat Dover NH 1873 25.400 Tha Gardner News Gardner·MA 1869 8.800 Gloucester Daily Times Ott Gloucester MA 1856 12.100 Good 5 Cent Cigar (4pw) Kingston RI 6.500 (University of Rhode Island) Greenwich Time T-M Greenwich CT 1877 13.700 Hairenik (Armeens; 3pw) Watertown MA 1899 - 2.000 The Hartford Courant (0) T-M Hartford CT 1764 221 .200 Harvard Crimson Cambridge MA 1873 3.500 (Harv~rd University) The HaverhilI Gazette Scr HaverhilI MA 1821 16.900 The HeraId New Britain CT 1880 40.700 The Hour· Norwalk CT 1871 21.300 Hudson Daily Sun WTG Hudson-Marlboro MA 1889 2.700 The Independent North Conway NH 1990 ..... Item Wakefield MA 1894 7.100 The Journal (0) providence RI 1829 87.800, The Journal-Bulletin (Z) Providence RI 1829 256.300 Journal-Courier (0) New Haven CT 1755 37.800 (in 1987 opgehouden te bestaan) Journal-Inquirer Manchester CT 1968· 43.000 Journal-Tribune Biddeford ME 1884 14.900 The Keene Sentinel Keene NH 1799 14.700 Kennebec Journal (0) GGP Augusta ME 1825 18.610 Kent County Daily Times: zie Pawtuxet Valley Daily Times Lawrence Eagle-Tribune Lawrence MA 1867 58.400 Lewiston Daily Sun (0) Lewiston ME 1893 34.500 (plm. 1990 gefuseerd met L.Journal tot Sun-Journal) Lewiston Journal Lewiston ME 1861 11.800 (plm. 1990 gefuseerd met L.Daily Sun tot Sun-Journal) Maine Campus (5pw) Orona ME 4.500 (University of Maine) , Maine Sunday Telegram (Z) GGP Portland ME 133.200 Malden Evening News MVN Malden MA 1892 7.800 (fusie 1990 met Medford D.Mercury en Melrose E.News tot The Daily News-Mercury) Manchester HeraId Scr Manchester CT 1881 9.300 . (in 1991 opgehouden te bestaan) Marlboro Enterprise WTG Marlborough MA 1889 4.100 Medford Daily Mercury MVN Medford MA 1880 5.200 (zie Malden Evening News) Melrose Evening News MVN Melrose MA 1969 2.000 (zie Malden Evening News) The Middlesex News HHC Framingham MA 1897 47.500 The Middletown Press Middletown CT 1884 20.300 Milford Daily News Milford MA 1887 13.100 Milford Citizen Ing Milford CT 1894 7.400 Nashua Telegraph Nashua NH 1832 30.200 Naugatuck Daily News Naugatuck CT 1885 4.800 New Hampshire Sunday News Manchester NH 1946 82.800 New Haven Register New Haven CT 1812 90.600 The Newport Daily News Newport RI 1846 16.600 Newport Daily Express Scr Newport VT 1863 4.700 News NNG Spring field MA 1880 65.900 (plm. 1988 fusie met The Union tot Union-News) The News Southbridge MA 1923 6.400 17 Au Courant / Jaargang 6 nr, 4 / december 1991 The News-Times (0) Ott Danbury CT 1883 40.100 The News-Tribune HHC . Waltham MA 1862 13.000 Norwich Bull~tin (0) Gan Norwich CT 1791 34.600 The Patriot Ledger . Quincy MA 1837 89.200 The Pawtuxet Valley West Warwick RI 1892 9.100 Daily Times (thans bekend als Kent County Daily Times) The Peabody Times Ott Peabody MA 1893 3.500 Portland Press-Herald (0) GGP Portland ME 1862 61.000 The Portsmouth HeraId Tho Portsmouth NH 1886 14.700 Record Chelsea MA 1890 5.000 (thans opgehouden te bestaan) The Recorder NNE Greenfield MA 1792 15.300 Record-Journal (0) Meriden CT 1867 29.900 Register-Citizen (0) Mil Torrington CT 1874 16.300 Republican (Z) NNG Spring field MA 1824 151.700 Rutland Daily HeraId (0) RHN Rutland VT 1794 24.000 St.Albans Daily Messenger St.Albans VT 1861 4.600 The Salem Evening News Salem MA 1880 31.100 Sentinel Tho Ansonia CT 1871 16.600 The Standard-Times Ott New Bedford MA 1850 48.000 The Sun Lowell MA 1878 55.500 The Sun Chronicle Attleboro MA 1889 23.600 The Sunday Call (Z) Ing Woonsocket RI 1892 31.000 The Sunday Post (Z) Bridgeport CT #1979 90.300 Sunday Republican (Z) Waterbury CT 72.700 The Sunday Sun (Z) Lowell MA 1878 52.900 Sun-Journal: zie Lewiston Daily Sun en Lewiston Journal Sunday Sun-Journal (Z) Lewiston ME 1983 38.900 . Sunday Telegram (Z) WTG Worcester MA 1886 125.300 Taunton Daily Gazette Tho Taunton MA 1848 14.100 Times Ing Claremont NH 1835 10;000 (thans bekend als Eagle Times) The Times-Argus RHN Barre VT 1897 12.600 Times-Record Brunswick ME 1967 13.900 The Transcript Ing North Adams MA 1843 11 .100 Transcript-Telegram NNE Holyoke MA 1849 25.000 Tufts Daily (5pw) Medford MA 5.000 (Tufts University) ·Union (0) NNG Springfield MA 1864 69.400 (plm. 1988 fusie met News tot Union-News) The Union Leader (0) Manchester NH 1863 70.000 Union-News NNG Springfield MA #1988 (zie The News en Union) Valley News NNE White River Junction VT 1952 17.500 Waterbury American Waterbury CT 1844 29.300 Waterbury Republican (0) Waterbury CT 1881 39.900 (beide bovengenoemde dagbladen fuseerden in 1991 tot:) Waterbury Republican-American Waterbury C,T 1991 ...... The Westerly Sun Westerly RI 1893 11.800 West field Evening News Alb Westfield MA 1931 6.100 Winsted Citizen (?pw) Winsted CT 1888 5.125 The Woonsocket Call Ing Woonsocket RI 1892 31.000 Worcester Telegram (0) WTG Worcester MA 1886 57.500 Vale Daily News (5pw) New Haven CT 1878 3.000 (Vale University) ########################################################### 18 Vereniging van Kranten- en Tijdschriftenverzamelaars / Au Courant CT = Connecticut MA Massachusetts ME = Maine NH = New Hampshire RI = Rhode Island VT = Vermont ######################################################.##### N.B. : volgens informatie die ons via F.Mans bereikte dateert de Eagle-Times uit Claremont' NH van 1914 en heeft een oplage van 10.575. Alb Allbritton Newspapers, Paterson NJ Gan Gannett Newspapers Group, Rochester NV GGP Guy Gannett Publishing Co., Portland ME HHC Harte-Hanks Communications Inc., San Antonio TX Ing Ingersoll Publications, Princeton NJ Mil MilIer Newspapers Group, Pittsfield MA MVN Mystic Valley Newspapers, Malden MA NNG Newhouse Newspapers, New Vork NV NNE Newspapers of New England, Inc., Concord NH Ott Ottaway Newspapers Group, Campbell Hall NV (eig. Dow RHN Rutland HeraId Newsp., Rutland VT /Jones & Co.lnc.) Ser Scripps League Newspapers Inc. , Charlottesville VA Tho Thomson Newspapers Group, Des Plaines IL (eig.: /Thomson Newspapers Ltd, Toronto, Ont., Canada) T-M Times-Mirror Group, Los Angeles CA WTG Worcester Telegram & Gazette, Worcester MA ########################################################### (0) = ochtend blad; (Z) = Zondagsblad; overige: avondbladen ########################################################### Bron: Editor & Publisher Vearbook 1986, aangevuld en gecorrigeerd door: F.Mans, D.J.Oostra en A.Tigay. ########################################################### . ,------,' }'CI11.1[I(E VEHKOOPING. ':'q~~~::, r,;:. 4~~:~/r,:,n~::: \ OP HED.E1\ MOHGEK, 'rvo (f"" "v '1rO PIIl"n) R,u. til f'<"" I Allllltrqr ~r ~."rt,.,., R.u. 11 hl Z t::;:~~~J t~~~~~~'~~~~~~~rD~ :~:ct~t~~:! tel"" tlv W.d~ "I ,ltt ''1411" D/ T .. u r.k".UII,omukrM"tlftluU," d4~·,'·np,(",.ulll"'''''',')bv''''''!f1/ IlUfH\MJ.\rLr.s, TIIONrSON A PILLANS. "'''pplmort!' t. tA, 1'ridJI'I1'. P",-. u prfjrtnJ, ndl.';!~1'""A ..rll',", f" Rdl. HEDEN liIORCEN; ~: 4: "'" QUIl""_ EENE BI~NEN.VEnKOOPINO, (Ju te 'fort" gtrJdt.,rl.:~d,) I ZAL WORDEN CEHOUDEN DOOR • DE GE81\OEDERS SlMPSO~ &. c.,,' Au Courant / Jaargang 6 nr. 4/ december 1991 Pers- La Truffe is "passé" ft Het oneerbiedige Franse dagblad La Truffe is na 7 nieuws weken over de kop. Er werden 25.000 ex. verkocht, terwijl het streefgetal 50.000 was en de banken weigerden verder leningen te verstrekken. Een andere bron vermeldt dat de eerste dagen de verwacht ingen overtroffen waren: 69.000 verkochte ex. alleen al in Parijs, maar nadien slonk de verkochte oplage zeer snel. Jean Schalit, een oude rot in het lanceren van nieuwe kranten (zoals het eerste nulnummer van The European) wou een krant ontdaan van alle reklame Maar ook van dure korres Koning Boudewijn met een pondenten of persagentschap échte Hanse-pleister op de pen. De journalisten moesten mond: met deze gimminck hun "carnet d'adresses" maar poogde begin september het gebruiken. Onthullings Vlaamse weekblad Panorama / journalistiek dus. Maar dàt De Post extra kopers te lok soort journalistiek elke ken. Dit voor een reeks van dag opnieuw bedrijven, lijkt zes bijdragen over de macht mij toch van het goede te en onmacht van de Belgische veel - net zoals je niet koning. " De wet verbiedt mag overdrijven met die hem vragen te beantwoorden," Franse lekkernij bij de zei de advertentie. Omdat maaltijden - des truffes. er geen afwerkingsmachine is die een dergelijke klus aankan, moesten de pleisters Britse dagbladen met de hand worden aange bracht. Het aanbrengen van door diep dal de pleisters (125.000 stuks) De Britse nationale dagblad"!i1 gebeurde in Nederland, want hebben het nog nooit zo moeilijk Panorama / De Post wordt in gehad. Volgens een recent in Den Bosch gedrukt. Het Groot-Brittannië uitgevoerd on derzoek ondergaan de kranten de aanbrengen van de pleisters ernstigste recessie in adverten (op zwaarder papier) werd tie-inkomsten sinds een eeuw. dank zij een indrukwekkend Alleen de regionale dagbladen, aantal thuiswerkers in één verreweg het belangrijkste druk dag gepiept. medium, slagen er in hun positie redelijk te handhaven. De infla Een unicum in de Bel tiecijfers meeberekend zagen re gionale kranten de adverlentie gische perswereld: een inkomsten vorig jaar met 8 pro hoofdredakteur die over cent dalen tot f 1,2 miljard, tegen stapt van de ene krant 11 procent voor de nationale naar de andere. Lou De dagbladen. Voor dit jaar wordt Clerck, voormalig woord een verdere 12 procent daling voerder van premier voorspeld. De budgetten voor direct mail stegen met liefst 29 Martens, gaat per 1 jan. procent tot f 979 miljoen .• van Gazet van Antwerpen naar de Standaardgroep. 20 Vereniging van Kranten- en Tijdschriftenverzamelaars / Au Courunt ' De journalistieke droom van Robert Maxwell De dood van de persmagnaat Maxwell zal wellicht even mysterieus blijven als de wijze waarop hij zijn fortuin ver SPOAT THOUGHT: So Ihat's the secre' 0' gaarde, maar misschien heeft scrowing up Liverpool at Anfleld. ook hij zich verkeken op een • rh journalistieke droom: een Onze correspondent François Mans Europese krant in de Engelse meldt dat de Britse zondagskrant taal. "The European" werd door ·Sunday Sport" sinds kort iedere hem in mei gelanceerd dag verschijnt, en wel onder de 1990 titel "Daily Sport". Een krant is maar al vlug tot een weekblad het alleen in die zin het om be omgevormd. Maxwells droom was drukt krantenpapier gaat en dat nu eenmaal een Europa met het met regelmaat verschijnt. vele open deuren en vensters, Nieuws bevat het alleen wanneer het over sport gaat. Voor de rest van de Oeral tot Ijsland, wars moet men bedenken dat het, volgens van kommunisme en Thatcherlsme.. een Britse zegsman, een produkt Ook "The European" is nu een van een porno-magnaat is. broos journalistiek produkt geworden. Andere misrekeningen The Times stopte met de Times van Maxwell waren: de avond The Times is afgestapt van krant London Daily News (1987) zlJn zeer leesbare letter - hier was alweer de distri de Times New Roman, die butie het breekpunt - en de tussen 1931 en 1935 was ont te dure aankoop van de worpen door Stanley Morrison New York Daily News dit jaar. en zelfs verkrijgbaar was in het Grieks en Cyrillisch. De Persmagnaten verkopen in de Times was een echte "lood eerste plaats gedrukt papier. letter" die rekening hield Soms gebruiken ze hun kranten met de vloeibare eigenschap om hun eigen ego te strelen pen van metaal. Met de en om meer invloed te verwer moderne zetsystemen komt deze ven. Maxwell was zo'n pers letter (die voor onze cover magnaat in het kwadraat. Maar pagina is gebruikt) toch iets toch had hij ergens een mooie minder tot zijn recht. De journalistieke droom ... (un) nieuwe letter hee t nu Times Millennium. Vijfduizend .' letters, in 14 types, werden hertekend door Britse en NO 1lfANI<: YOII IJslandse ontwerpers. (un) NON MERflr Nel'" DA~KE Krant op Zondag NO (f~A'2;.U:~ NOW/Î'RAG/AS Deze is volgens Graficus van O~I EYXAPltTO 27 sept. jl. al aan een derde financiële injektie toe. De oplage zou op schema liggen, maar de advertentie-inkomsten vallen tegen. Volgens het FinancieeleDagblad is deze keer f 16 miljoen nodig om de continulteit van de uitgave zeker te stellen. Er zouden 70.000 abonnees zijn en nog eens 20.000 ex. 1110s" verkocht. 21 Au Courant / Jaargang 6 nr. 4 / december 1991 I -k n- 111 Krantencuriosa Uit de verzameling van L.Nierynck (deel 8) V l"ndM l~l.,a",,,,~,\h.,,l1~ .w~ .... hD~ • .,..6 u~.I~,,- Die titels waarvan men verwachtte dat ze zouden weigeren waren entoesiast en vice versa. In het eerste vervolg van 'Krantencuriosa' neo ~K nogaL wat tekst gewijd aan de kleinste krant ter wereld. Dat onderdnel wil ik graag hieronder aanpassen en aanvullen. Lang v66r de registratie in een Guinnoss Record boek, vermeldt in 1936 de catalogus van het Aachener Zeitungsmuseum het bezit van een kleinste krant ter wereld EL TELEGRAMA dat in 1887 in Guadalajara verscheen. De afme tingen werden niet vermeld doch het krantje bleek groter te zijn dan DIARIO DI ROMA (6,8x12,7cm) van 28 februari 1829 dat op de achterzijde van hun in 1964 aangepaste catalogus werd afgedrukt. Zoals ik al meldde in mijn 2e artikel, werd deze krant ook in het Guinness Book of Records opgetekend als de kleinste ter wereld. Als zodanig komt het ook voor in de '1991 editi". In die recente uitgave van dat boek werd tevens opgenomen dat de DAILY BANNER uit Roseberg, Oregon met 7,6x9t5cm de kleinste krant in Amerika is en de WATFORD NEWS AND ADVERTlSER van 1-4-1ö99 met 7,5x10am de kleinste in Engeland. Ik heb niet alleen deze laatste bewering achterhaald met mijn zo gelukkige recente aankoop van THE LITTLE STANDARD van Febr.189/~ uit Torquay - afmeting 6,4x7,3cm - (11) doch ben tahne hiermede tevens in het bezit van de "smallest newspaper in the world",hetgeen overigens waarheidsgetrouw in de kop van het krantje wordt medegedeeld. Zowel het museum in Aken als het Guinness Book of Records kunnen na publikatie van dit artikel hun teksten aanpassen I Een andere mededeling in de zopas verschenen nederlandse editie van het Guinness boek dient nodig aangepast. Hen beweert dat "Elseviers Maandschrift" uit 1890 het eerste gerllustreerde tijdschrift in Nederland zou zijn. Ik weet niet hoe lang deze regels in dat boek voorkomen maar er zijn natuurlijk talloze nederlandse tijdschriften die vroeger al met illustraties verschenenl De oudste in mijn verzameling is het allereerste nummer van de "GEïLLUSTREERDE COURANT" van 6 juli 1844, dat werd uitger;even bij K.Fuhri te Den Haag. De meest recente bijzonderheid, die wellicht thans in het bezit is van alle leden van onze club:het Belgische LAA'fSTE NlEU\'I'S, verscheen op 4 oktober jl met blanko voorpagina. Zelfs de verkopers dachten met een misdruk te doen te hebben en één van hen draaide zelfs pag.3 met tekst, naar de voor kant, want de I~ant met die witte pagina ging niet van de hand •••• Er waren verscheidene Belgische dagbladen die zo verschenen, maar ook andere die de goedbetaalde advertentie weigerden. De acht woordjes die onderaan de blanko pagina toch nog een verklaring gaven luidden "zonder telecommunicatie zou uw krant er z6 uitzien". 22 Vereniging van Kranten- en Tijdschriftenverzamelaars / Au Courant ~en zeldzaam stuk uit de collectie is THE DESERET NEWS uit Great Salt Lake City (1855)de eerste krant van de Amerikaanse staat Utah, die in 1850 werd opgericht. Natuurlijk is het grootste deel van de inhoud gewijd aan de Mormonen. TUr. TRlIR LA 11'R1t UA Y SA INTS' HE·RAj~D" Utah's eerste krant. Mormoons weekblad. 'fiIE TRUE LATTER DAY SAINTS' HERALD is een ander Amerikaans weekblad van de Mormonen, dat verscheen in Plano, Illinois. Mijn exemplaar dateert van 15 juli 1868. Een stukje curiosa is de laatste uitgave van DEUTSCHE KRIEGS OPFERSORGUNG uit het Berlijn van april 1945, waarin nog eens de eed van trouw aan Hitler door de 'Deutschen Volkssturma' was opgenomen. Er zal niet veel meer gezworen zijn in de laatste dagen van het nationaal socialistisch Berlijn. Ik heb heel wat Antwerpse kranten in mijn verzameling, maar de meest decoratieve uit de 1ge eeuw is de GAZETTE.JlET ANTWERPSCH NIEU\1SBLAD van 5 februari 1807. De houtgavure, vertonende een gezicht op de Schelde met enkele schepen en een tweetal magazijnen op de kade, neemt bijna de helft van de voorpagina in beslag. De DEUTSCHE INSELZEI'ruNG met in de kop eronder 'Evening Post' van het eiland Jersey uit 1940 heeft heel ongebruikelijk tweemaal het swastika teken. Uit Engeland stamt het curieus weekblad THE VISIONS OF SIR HEISTER RYLEY:~IITH OTHER ENTER'rAINMENTS (sept 6, 1710)dat ik ontving van een Amerikaanse verzamelaar. Dit nummer beschrijft een dame van zeer hoogst~de intelligencie. \ , ( '9 ) Numb. W. 'I T 11 I! VISION SIf,"'; o F Sir IIciHcr ltyley~ WiTn OTIIP.t\ .1.' "'I ENTER TAINMENTS.· I i 1"''''',,,,,,,,1. r.'u"rvrtl,,,,CrR,/t. """"..(fi"Orul Mulboroulh. flra., "·tllrn"H4- ~I:~"~'":h:~;::;~~ffr,:!;-::,~ I toIl'>nI'f,j:-"jtt"\\"",,,n,h.1 111.I,rr MlndlY1U1ifif,f wil" Wif.l"nl,llIdtlnlll\ln(..bnlrmf" f\fl'!u(,/lt _i,k Ihli~hl, Htt VoÎçco :i,:n;I:~;~~~i~~':'I~ ,[t'b:~!~ In" 1I11kir"..-" \\'htnnu I 01«1 ;j~~/~~&r~ ~1:~~I;:h:e Il.~!. ~iWtl tJ~vc J"{un',f dopn in 1111 Lh~ or "1111" lIlt (;"Mt" i>f,rncn thtl ~fr ~h~f'lr~~~t6 \'~J::r!. :!I1L~7. ntrialtd he V'fr"" I.., m~ .. I ." 1.,I"J. hor,,'t r~u. Thl. 'l' Of" !'ll'j:~l~~:~;I~ #l;~,! si;~b 1~\~Jt;a~1 Een dame van hoog staande intelligencie. dubbele swastika - 23 Au Courant / Jaargang 6 nr. 4 / december 1991 Tijdens onze beurs in Barneveld kocht ik de 2 eerste nummers van PRISMA (22 en 29-9-1945}uitgegeven door oud-illegale strijders, een 'onafhan kelijk weekblad voor recht en rechtvaardigheid'. Nergens in beide nummers echter een naam of adres. Hen vraagt 'na lezing het blad door te geven', alsof het toen nog oorlog wasl!n nr.3 zou "een aantal hoogst belangwekkende feiten gepubliceerd worden",maar ik betwijfel of dat nr ooit verscheen. De inhoud van beide bladen is verwarrend. De K.B. vermeldt hiervan geen bezit. Weet iemand hierover iets meer? DEUTSCHE KR2E I : ' , t tlr~nfn fn IIn,'tn "rhn '1111. pnnrltn, 'I rnnlltnl Itn 'lItJtnnpfn, tn .hIJI" ·.~rmJl ItIt , ;n hllf entn. , I " , ' , '" ' ~-; '.....,.....,.._... , ~~~"T.~ : ·OOltft \nn~~ _ dl~ "1\ tTnf I'InruIt1,U,i& ~f1. ',,,trl Icheln 't 'Jn. It wtdtlf1m .wnrt,,, .Itk.", · ~1')'!~hltt AtD1lf'll" dI~hctf .,.1\ ht' horn" Rd,' hn3 ~ elfn klmin. ~.II 'I',il"PIl i dit ,Itrttr "tNl.. \~rti~l" ~n .~r n~~n~~f~~~,t t':or.dnc~'~~:,'j:~~~ l.(ln ltn bW.md .1. IIwl,dtll .r;!l. 111 d. pl'~I' Yltl;l~nb~::!' ,~~n f~':~::f>~~ "'f>6~ ,,~~ kon\IIA r"t~. dtn nur KIti ... Aunlldfn, Irn I,dt dll rltn f, .... Ichrn èlh-,Iuu un bUo" 'AtJo1.I'b, d," \roolt· I'rl"' "0 OtltIl1u,ktn, I. hlnfnCo,Hnh •• rn.'d',. Ithtrd. Mtn b!,t•• uuh,n.dll'tf,tnflfon.1 · .,uod""'. "UI 1I luchl.drn m btl ttltlhlldtl .t1llm. tin Z"ddro. L 11. Lio'~,,,~. 6 I.Jl~4'7' Mln .Hnt~m', dit ,ie uh'rtn I" hH ~t.~)Hn tl/mooI nt ui ht~bt" t>nl(.n~f", Mil hn", MlheMn !~rt~~:;~: ~n, hh!,\f~,e;~If,"'~~: !~I~rt~~:'~I1~ U1!~: (10~itt:NRlk! kEYZ!.RRYK. I~;r~~~:~" ~~ 'n,,~~~;~~~ :~~J:' ~j ll!dl'tlo~::n,: IIl1krn " nlCtoi~'". en af".""I1~ 11 b'fdtn Un 1I'''''f1 1 ti i"/I'ltHY. rll ,UUtn. rllt 1'1 W.!hrMtn f" Mold"'fn Itnl· Itn ""_'______l1, hfTl~(U. "'h m'" un,unA,..!, rr'"Il,n lIu' It.,k,d" en Hlul.tlle Ifrt1f~ln "'I'tr tr"t.pn 11" nn'. r,nAfn hfm , hthl>fn .1~ butllt.,' RH!'!. ehn 11 o n L. ~ N. dUfl'llt", vUt'm,ld, .1. ft!! ~"IJ'I lIuk," In Au. th~lfn. ',.,1" _el "" Inl Hnr ttnm~lkfl1h 'r Jn(~tf", " i.~~"'y. mr~ lfn.'''')<1t. "Ir m'n IUllcbfn d. ,~ tn 1",01\0 I, rnll'l ,ulk '~If Mn mU);lt lo,bufyI1U!t1l om rit "" h "ni lt>n atl hl" 111 1" r"'1It I tOll '"ol ,unru'~uIJf fPII''', dIt ut"" Ie Fod.l.nt 'H>nthn, fJ'f' "l"leh, I,,!d~r'fn, ,hl mt" ~fr Het bestuur van de stichting Het Nederlands Persmuseum deelt u mede dat vanaf 12 december a.s. tot en met 4 januari 1992 de tentoonstelling "ALLEMAAL THEATER !" Politieke tekenaars en toneelscénes in ons museum te zien zal zijn. Aan de hand van ongeveer 100 spotprenten grotendeels origi nelen, van het begin van deze eeuw tot heden wordt duidelijk gemaakt welke verbanden tekenaars legden tussen politieke gebeurtenissen en het theater. De politici wordt als het ware een spiegel voorgehouden. De tentoonstelling was eerder te zien in het Haags Historisch Museum en wordt nu wegens succes geprolongeerd. 24 Vereniging van Kranten- en Tijdschriftenverzarnelaars / Au Courunt Freddy Mercury lijdt aan Aids. Over Freddy Mercury sterft aan Aids. Twee koppen uit dezelfde krant, verzamelen het AI~emeen Da~blad van maan da~ 25 november jon~stleden. gesproken ... Twee kaderstukjes op de voorpa ~ina. Het eerste uit de vroe~e door Klaas Salverda editie die in het Noorden van het land wordt verspreid en het tweede in de Randstad-editie, die later sluit. De dienstdoende nieuwsredacteur Freddy Mercury moet aardi~ wakker zijn ~eweest. Het lijden werd sterven, maar lijdt aan Aids hij bleef keuri~ binnen de ruim te, zodat de pa~ina niet opnieuw LONDEN - De zanger Freddy hoefde te worden ~emaakt. Mercury van de popgroep Queen lijdt aan Aids. De popster zei dit Overi~ens werd ook de leeftijd op weelwinde in Londen dat het tijd is het laatste moment no~ aan~~past, dat zijn vrienden en fans weten dat hij ziel{ is. tenzij de populaire zan~er van De afgelopen weken deden al de legendari sche pop~roep. echt sterke geruchten àe ronde dat de net 45 jaar was ~eword~n. 44-jarige zanger, die jarenlang hét gezicht van Queen was, de onge neeslijke ziekte heéft. Ik had zlJn naam trouwens nooit Mercury en zijn band hadden in met Queen in verbindin~ ~ebracht. 1974 hun eerste hit met het nummer Killer Queen, en lieten daarna suc Soms hebben namen zo'n prachti~e ces op succes volgen. overeenkomst met het werk of de In 1970 richtte hij samen met Ro functies die mensen uitoefenen, ger Taylor, John Deacon en Brian May de groep Queen op. Sinds het dat je hen onmiddellijk onthoudt. begin' vaT\ de jaren tachtig woont Wat te denken van voorzitter hij in New york. In 1985 bracht Mercury zijn eerste solo-plaat uit, Salm van de Vereni~ing tot Behoud onder de titel Mr. Bad Guy. van het IJsselmeer? Van de heer Hommeles die op de afdeling schade en reparatie van de auto-lease maatschappij OW Lease werkt? Van Freddy Mercury captain Baksteen, ooit in de luèht gehoord? Of van psycholoog De 'sterft aan Aids ment? LONDEN (Reuters) - De zanger Zo hoorde ik laatst ook dat de Freddy Mercur:( van de popgroep voorlichter van de Drentse Ver Queen is gisteravond overleden. voers Maatschappij Jeroen Bus Juist zaterdag liet de popster in Londen weten dat hij aan Aids lijdt. heet. Miep Brons staat voor de Het overlijden werd bekendge pornobazin die in sexvideo's han maakt door zijn agent Roxy Meade. delt. In nieuwe Niedorp woont e.en De afgelopen weken deden al sterke geruchten de ronde dat de 45-jarige notaris Rentenaar en in Den Haag zanger, die jarenlang Mt gezicht zetelt het makelaarskantoor van Queen was, de ongeneeslijke 'Reichmann & Rommelaar'. Drs. L. ziekte heeft. van de Kerkhof hield onlangs in Mercury en zijn band hadden in 1974 hun eerste hit met het nummer Utrecht een inleiding over de Killer Queen, en lieten daarna suc nieuwe Wet op de lijkbezorging. ces op succes volgen. In 1970 'richtte hij samen met Ro In Voorschoten is een fietsenhan ger Taylor, John Deacon en Brian del, die de opmerkelijke naam May de groep Queen op. Sinds het begin van de jaren tachtig woont Jaap Roest heeft. Soms begin je hij in New York. In 1985 bracht echt te geloven dat mensen een Mercury zijn eerste solo-plaat uit, vak induiken op grond van hun onder de titel Mr. Bad Guy. naam. 25 Au Courant / Jaargang 6 nr. 4 / december 1991 .1' prijs \ J:ftsiJhvSC2:crric!{$i ,seprestaties, dil .. ,.rdl uitgereil 26 Vereniging van Kranten- en Tijdschriftenverzamelaars / Au Courant i'1isverstand (4) Mourners waitwhile lÎ~os loelft workman digs grave MOURNERS HAD to wait leden oflder 90 minutes [or a council workman to dig a grave. The council has accepted ....-;, sclloliererl full responsibility and apolo gised to the family. (Van een onr,er verslaggevers I The funeral party had ar TROS blijkt leden te werven onder rived at Machynlleth cemetery leerlingen van scholen.. In Tilburg to find a grave ordered by Zijn oP: deze manier ongeveer 50 le undertakers had not been dug. den ingeschreven. They waited more than Twee weken geleden stonden aan one-and-a-half hours while a de openbare u.l.o.-school twee Plan workman dug the grave. nen van 20 ti, 25 jaar. Zij vroegen Mr David Jones, vice-chair aan de' leerlingen of zij de TROS man of Montgomeryshire meer zendtijd gunden - wie dat wil District Council and chairman de moest een kaart invullen. Vijftig jongens en meisjes in de leeftijd van of the environmental health 12 tot 15 jaar hadden !leen bezwaar committee, said yesterday, t.egen meer zendtijd voor de TROS, "The undertakets had ordered vulden de kaart In en . " blijken l:U a grave at Machynlleth area als lid ingeschreven te staan 1)1j de office, but as far as I am aware TROS. Het weekblad Trnskompas the instruction was not passed werd hun toegezonden en daarbij een on to the Machynlleth charge bevestiging van inschrijving In het hand. ledenregister. "Such an instruction should Het blijkt dat de TROS-colporteurs also be passed on to the coun ook in hun huis-aan-huis '!lctie {lP cll's depot, but unfortunately deze wijze te werk gaan, waardooI' this was not done. mensen worden Ingeschreven .lie "Montgomeryshire council daar helemaal geen vrljs up stellen. admits full responslbllity for th is unfortunate incident and Een alweer wat oudere, uit de a full investigation will be rubriek 'Aan & Uit' in het in carried out." middels ter ziele gegane Vrije Volk van 12 mei 1967. Met dank aan de inzender uit onze ver eniging. En we zijn reuze be Zeker een misverstand! nieuwd hoe het de Vpro en de RIJNSATERWOUDE (CPD) - De H ochtenddiensten in de Christelijk Ce (j) EO bij het Commissariaat voor reformeerde Kerk in Rijnsaterwoude ,.0 de Media vergaat. gaan de eerste vier weken niet door, S (j) n~dat afgelopen zondag tijdens de :> dIenst een vechtpartij is uitgebrolèen o !(unst aangezien voor waarbij twaalf mensen waren betrok !=l ken. Bovendien is een gezin door de kerkeraad de toegang tot de kerk ont: kindergeknutsel zegd. "Als ze niet terugkeren met schuldbelijdenis en berouw, komen ze DUESSELDORF (DPA) - Een uit de kerk niet meer in ", aldus M. van -f-.:l beuketakken en staaldraad bestaande der Zwam, scriba van de kerkeraad en !=l plastiek die de 38-jarige beeldhouwer een van de vechters. cd Pier re Weber uit Parijs de vçJOrbije H twee weken had opgencht op het ter Een en ander is pas nu bekend ge ;::) o rein van het Europese Sculptuurpark worden omdat de rijkspolitie, burge o in Willebadessen bij Hö,t'ter in Noord meester M. J. J. M. Boelen en de kerke rijn-Westfalen, is gisteren door arbei raad een .poginr; hebben gedaan de H ders van publieke werken als "ge vechtpartij geheIm te houden. Directe (j) knutsel van kinderen" uit elkaar ge aanleiding ·tot de vechtpartij afgelo '(j pen zondag was het 'niet in de maat en H trokken en met de vuilnisman meege cd geven. Volgens Johannes Saggel van in de verkeerde toonsoort' zingen van ::s: het bestuur van het Europese Sculp psalmen door C. van Braak-Van der ;::) tuurpark had Weber zijn "bij het Zwam. Toen scriba Van der Zwam (j) landschap bet1'Okken" kunstwerk ge haar broer, vroeg of zij wilde stoppel; (j) maakt in verband met een treffen van met zingen ("zodat we het orgel lcon H beeldhouwers uit de Bondsrepubliek, den horen") begonnen de verschillen (j) Frankrijk, Luxemburg en Nederland, de kemphanen Ol'er en weer te schel '(j dat op 2 augustus begint. den. Vlak daarna ontstond in de k('rk de vechtpartij, waaraan tlcaol! men sen deelnamen. Er l'ielen ra/;e Idup Was dit een misverstand??? pen, maar niemand raakte ge/concl. 27 Au Courant / Jaargang 6 nr. 4 / december 1991 Misverstand (6) one sollrce close to the talks, sunk, Wonderbeeld trekt Pope warns Poles of massa gelovigen West's decadenee BALLINSPITTLE (AP) - In de Ier POPE JOHN Paul. In the nent's cultural herltage, . se plaats BallinspittIe zijn gisteren ",Intest blast of his mom I By plunglng Into sensuallty, 30.000 gelovigen samengestroomd bij Western Europe had lost lts crusade through Poland, roots tIl the ancient Chris een grot, waar een beeld van de denounced West European tendom of tile early martyrs maagd Maria bewogen zou hebben. decadenee yestel'day and and could no longer claim to Zij trotseerden het slechte weer en told poles not to lInltate It represent true European cul sceptische verklaringen van geleer by rushing Into a "clvllls ture, the Pope declarcd, aHon of desll'e and consu "Do not let yOllrsclf get den in de hoop het beeld opnieuw te mCl'lsm", caught up by th Is clvllisallon ol zien bewegen. Het staatsvervoersbe deslre and consumptIon," he drijf zette extra busdiensten en in de Hls volce rlslng to a shout, told 150,000 Poles at the raln the Pope Invoked hls fuII autho soaked open air service. omgeving van de grot werden tele rity as BIshop ol Rome at a fooncellen en openbare toiletten mass In the centra! city of Wloc- "Is It a civIlIsatIon or an antl j, lawek, to denounce Western civIlIsatIon, a culture or an geïnstalleerd. Twee weken geleden Ii Europe for dlstortlng tile conti· anll-culture?" he asked, waren honderden mensen er naar hun zeggen getuige van dat het gra nieten beeld bewoog. Volgens de Dit bericht_ afkomstig uit de overlevering is dit een voorteken van Western Mail (Wales) van 8 juni ,een, wonder" c,;-; '1/:,', '1:-:: ; jongstleden, kent een diep serieu ze ondertoon: de Paus die Polen Geen misverstand! oproept geen misstanden te begaan. Met dank aan onze secretaris die MINI-EDITORIAL - Last zo nijver meevorst en dat we het week, the heart of an Israeli komende jaar maar veel misverstan ,soldier was transplanted into a den uit de weg mogen ruimen! Palestinian. The soldier had been Klaas Salverda.- shot to death while on duty ne ar Gaza City. The anger and mis trust between these two cultures is so pervasive that such a ges JOS COLLIGNON ture by the soldier's family can only he descrihed as courageous. PI'TwAS 11.,., 8 u(,\~ .PuRI/MI. The recipient should he held up as VOOR ~HÇ CH I'ru ff:~tM)K G~!>?Pf.~ \4..ltlH5H W ,)O(.H~HALI~\~ a symbol of what might beo , OHP~~U w~eR rOf MIPIi~RttACHr 'f~Hr Ol' PI, re:Lf-"fi?Ol'lHUKH~ VAN D~ Sl1CHTlI'{G Laat hier ook geen CORRHATle- misverstand over bestaan! ...; LOI~11 '~uoden 'ed' and couldn't was injured,' lid Mr Haughey. Don't .. . med ask US! (IJ..- ~0' MOST WEEKS we (1)0' have requests from Z..-- .itary readers - '1 was up at ~ ·01 Uit: a barman in the court, - could you ~ e Park Hotel and H ;:I De Journalist van 3 december 1990 please keep my casè <1) 'r;) details were sup out of the paper.' ,ol e manager. H'Û Itcrviewed Uttle Always we ha"e ;:IN aving worked at to say 'sorry' even to o ObL' Hiernaast een herboren ut said his \Vork some of our best m krant sedert de naam 1non Swifts was friends. (1)rQ ~ (IJ wisseling van Leningrad If l'OU don't wish nce solicitor said o ~ en Sint-Petersburg. De een working full your name to appear H <1) Irman and ",hen :>'0 tweetalige Sankt-Peters in 'around' the 0:: ~ redundant suc courts' there is a burgische Zeitung is er :mplalion to eam weer; de krAnt verscheen /, simple nnswer - , 1111 was ordered don't break the law. reeds in het Duits sedert 1728. 28 HHlpOpMilIL\MOllllblH 610nneTeHb neHMHrpiliAcKo~~ Bulletin der Leningrader Deulschen Gesellschaft NI Au'gust 1991 Nach 75 Jahren CnycTJI 75 neT .SANKT-Pelersburgische Zeilung», so hie6 eine der erslen Zeilungen Ru6- .CAHKT-HeTepc6YPrlHlIe l\aHTyllI" - llalDallHC OAIIOH "" nepDblX pOC lands, die seil 1727 herausgegcben wurde. Fasl 200 Jahre gab es diese, gernge CIIHCKIIX raleT. PeAaKl\IIJI CH~ C'IIITaeT ce6" npaDonpeeMlllHleH cTapeHlllelï lesene 8Iall, das nach dem Willen Pelers des Gro6en enslanden war, bis 1916 sein ra3eTbl, KOTopa" c 1727 rOAa 113AaDanaCh 0 HeTep6ypre lIa lIeMel\KOM 1I3b1KC. Erscheinen eillgeslellt wurde. B03HHKIIYO no none [leTpa I, 3TO nonyJulplloe 0 TC'telille nO'ITII AOyx cTOnenl" Heule, noch 75-jährigem nolgedrungcnem Schweigen, bahnl sieh die 113Aalll.e 6bIRo npeKl'all\ello 11 1916 rOI!:J. .SI.-Pelersburgische Zeilung') wieder den Weg zu ihren Lesern. Auf ihren SeHen '1epc3 75 neT oblllylKAeJllloro MOn'lallHlI .CaIlKT-HeTepCOYPl'llllle l\allTyll'" werden Ereignisse des gesellschaflspolilischen, ökonomischen und kulturellen clIODa npHXOAIlT K ,,"TaTenlO. Ha ee C1valllll\aX nony43T oTpalKclllle COOblTII" Lebens der Leningrader Deulschen ihren Widerhall finden, die sieh als Erben 06u~ccTneHllo-nonHTlfllccKoi1, 3KOIiOMU I ICCKOH. KynbTypllOlt lKlt3HIt nelll1llrpa,o, der Trndilionen der ewigen Sladl SI.-Pelersburg - Pelrograd Leningrad CKIIX IICMl\eD, "DJIH1Oll\HXC" lIaCJleAHI1KaMII TPUAIHII1H De'lIIoro rOl'OAB C.-HeTel' belrachlen. oYPI'a - nCTl'orpaAa - Jlelllllll')JaAa. Die lleiträge werden in Russisch und Deulsch veröffentlichl. Y"l'~AIITenll D03001l0DJI"CMOro 11 "A3 1111 11 - J1ellHllrpaACKoe lIeMel\Koe Gdindcr der Zeilung siud die Leningrader Deulsche Gesellschaft und die 06ll\ecTDo 11 XYAOlKeCToellubllï, lIay41l0-npOMbluUle'III1.H KoonepaTHo .Apl'yc, Kuusl-, Wissel1schafls- uud luduslriegel10sseuschaft <,Argus.) (.Arila.). (.ApIlTID». An die Uedaklion der rJlaolloMy pen.aKTOpy lIeMcl.l,KoA . c SI.~PctcrsburgI5ch(,11 Zelluug» .cAHKT-nIlTIlPJlyprCKOIl rA31lTbh Mit gro6em Inleresse habc ich voo I1PUBETCTBYIO BblXOA, IleMCl,IWH der Gri1ndung Ihrcr Zcltung crfahren, die sich .CaIlKT~neTep6yprcKon nl1en.... Yncpcll, lfTO anschickt, an doe lange und bcdeulende olla olleen CDOn 8IUUlJl, D palBUTIIC KyJlbTypbl Trndltlon anwknUpren. leh wUnsche Ihncn 11 BOlpo>K,llellUe 118lUero ropo.lla. repM311 BAJIYED, vld I!rfolg bel Ihrem Pla"" den hl~r lehemlen Menschen lIeulscher lIerkuolt ein Spracchrohr fJl88t1b1n pc,n.anop raJ.CTbi zU schafren und danûl auch cinen 8eltrag zur ..nllupnop •• kulrureUt'1l WJedergcoort der Sladf 00 der NI."'AII :w Jehft'n \lenning voo Wistinghausen, ocr Generaikonrui der Dundcsrt'pubHk l)cutschland Während seines Aufenlhaltes in Deutschland gab der llUrger meister von St.-Petersburg (Le Aus dem Inlerview mil Jewgenij ningrad) Herr A. A. Soblschak Geiser, Yorsilzcnder der Dcutschcn ei ne Erklärung darüber ab, da6 Gescllschaft Leningrad in der freien Wirtschaftszone deut sche Bauernhöfe eine bestimmte Die Leningrader Dculsl.:he GesellschaCt Rolle spielen werden. Die Lenin (LDG), die illl Oktober 19H9 gegrOndet wurde, isl noch 1111 Bestehen bcgriHcn, was skh u. a. grader Deulsche Gesellschafl, die ill1 zweifaehclI WCcllSci ihres VnrsÎtLClldcn sich fast zwci Jahre lang mit der witlerspiegelt. Nachdcm Illein Vorgängcr Ro~ Klärung dieser und anderer Fra bert Scheide nicht wicdcrgcwähll worden war, gen beschäftigt, ist an einem kon grül1lll."le er die Lcningradcr Gesell"chaft ror slrukliven Dialog mlt dem BUrger deutsche Kultur und war ZII keiner weitcren Zusamrnelwrbeit mehr bereil. Die Neuorgani meister über eine Reihe von Pro .'i.uion der Arbeil Cid uns nicht leidi!. Eo; isl aber blemen inleressiert • 'lum Deispicl gelungclI, gUle BeziehuIlgeIl ZUIIl Ocr Vorsil7.ende der Lt'ningrader o Der Dilrgcrmeisler A. Soblschak Generalkollsulal der BRD herzuslellen, was Deulschen Gesellschaft J. Geiser o fOlografie VOII Alexander Spill_YIl vor allem das Verdiensl des SIi."Uverlrclers des Vorsitzcnden der tDO W. Zillserling is!. Die LOG isl kcin lleslamJrcil der Verdnig Alltag des driften Vorsifzenden ten Gest;'lIschaft sowjctischcr Deulscher eWie dergeburl •. Wir unlcrstntzen tHese aber· vuil iJl ihrcm Kalilpr fOr die Einheit dcr Uewt'gllng Leider sind dic Errolge IJci der Lösung der Dculst'hen UlIlI nach Möglichkeil Blleh der Aurgabcl1 auf dem Gebicl vun Dildung nwlcriell. Da die rinanzielle Siluatioll tier LDG und Kullur noch bescheiden. Sprachkurse bYAH.,. TpeTberO noch nkhl gdcstigt ist, winl jede Spcnde wunlcn orgauisierl, cine deulsche Naliollal~ dankbar enlgegengelllll1llllen (aur das Konlo ,schlile erörrnel ulld - ein bcmerkenswcrter Nr. ·HIOOO700165 bei der Leningrader Bank Erfolg - es wurde mil der Uernusgabe eines lnrormalionsbullelins begonnen. Der .Deulsche n peACeAaTeJ151 Gawansknje oldeJenije Shilsozhallka, Ml"O J 7(323). Kuturfolld. Î51 in Vorbereilung; eÎuc seiner Im llereich der Wirlsçhaft siJld be.'iHnderc Allrgaben wird die EröHnung eines MliseulI1s YCTao JIClllWrpUllcKoro HeMel.lwro 00- MonOHOCTIt, Ta y llieitt\e 3a IUle1lilMlt 6,,,/1 Erwarhlllgen 111 i I der EriHfnung einer freien der Pclershurgcr Deulschen sein. All der U.l,eCTDa (JII-tO) :JapenlCTpnpooali fleul'op 60rDTl~H .i"UI'Jllellllwl onL.n. OJ.l,lIaKO :nol'O, l 29 Au Courant / Jaargang 6 nr. 4/ december 1991 STICHTING ~ INFORMATIECENTRUM VOLKSCULTUUR r I ~ PERSBERICHT LUCASBOLWEf1K 11 ALLEDAAGSE DINGEN, TIJDSCHRIFT VAN HET 3512 EH UrnECHT INFORMATIECENTRUM VOLKSCULTUUR TELEFOON 030-319997 POSTGlnO 810806 Eindelijk is er een blad voor volkscultuur-mlnnend Nederland: ALLEDAAGSE DINGEN. Dit tlJdschrllt belicht uiteenlopende zaken als puzzels, Sint Nlcolaas op Ameland en ondergoed. Het hoort er allemaal biJ, want volkscultuur beslaat een zeer breed terrein. Er Is tegenwoordig heel veel belangstelling voor de cultuur van het dagelijks leven. Voor al die mensen, die zich daarvoor Interesseren Is er nu ALLEDAAGSE DINGEN. Volkscultuur De titel van het tijdschrift Is nu precies waar het Informatiecentrum Volkscultuur zich mee bezig houdt: ALLEDAAGSE DINGEN. Talloze dingen In het dagelijks leven zijn zo gewoon dat we vaak niet weten waarom ze zo zijn, waar ze vandaan komen en hoe het vroeger was. Denk bijvoorbeeld aan gebruiken rondom geboorte, huwelijk en sterven, maar ook aan kermis, wonen, bijgeloof en rages als punk, gralliti en tatoeages. Niet alleen wordt het dagelijks leven van Nederlanders onder de loep genomen, ook dat van mensen van culturele minderheden In Nederland komt aan bod. Alledaagse Dingen Iedereen vindt In ALLEDAAGSE DINGEN wel lets van zijn gading. In het blad kom~n uitgebreide artikelen over aspecten van zowel traditionele als hedendaagse volkscultuur (zoals volksdansen en tatoeage) te staan; er is plaats ingeruimd voor tastbare uitingen van volkscultuur (bijvoorbeeld bidprentjes, behang, puzzels) en Interessant onderzoek naar zaken als hekserij, liefde en bijgeloof wordt voor een breed publiek toegankelijk gemaakt. Ook de volkskunst en streekcultuur wordt niet vergeten. De achtergrondartikelen en de agenda nemen In ALLEDAAGSE DINGEN een belangrijke plaats In. De lezers worden goed op de hoogte gehouden van tentoonstellingen, manifestaties, cursussen en dergelijke. Alle boeken die op volkskundig gebied uitkomen, worden meteen nadat ze verschenen zijn genoemd. Het Ujdschrllt Is nog eens extra aantrekkelijk door de vele illustraties. Eerste nummer Eind november komt het eerste nummer van ALLEDAAGSE DINGEN uit. Hierin vindt u al meteen hele leuke leesbare artikelen: de geschiedenis van de legpuzzel, een verhaal over koekplanken en de aparte viering van het Sint-Nicolaas-feest op Ameland. Verder de eerste delen van de series over het leven van mensen In een middeleeuwse stad en over spreekwoorden. Er Is uitgebreide Informatie over een tentoonstelling over de geschiedenis van het ondergoed en verslagen van studiedagen over textiel en historische Illms. Ook Is er aandacht voor het Informatiecentrum Volkscultuur, het behang project en de uitgaven van een liedboek Onder de groene linde en het conferentieverslag Begeleiding in de Regionale Geschiedbeoefening. Alle actuele inlormaUe over tentoonstellingen, exposities, studiedagen en dergelijke kunt u vinden In de overzichtelijke Agenda. Korting voor de lezer ALLEDAAGSE DINGEN verschijnt B x per jaar en kost FI. 6,95 In de losse verkoop. Lezers van uw blad kunnen een proefexemplaar aanvragen door een envelop met een brielje met naam en adres (in bloklettersi) en FI. 3,00 aan postzegels te sturen naar: Informatiecentrum Volkscultuur Lucasbolwerk 11 3512 EH UTRECHT 30 Vereniging van Kranten· en Tijdschriftenverzamelaars / Au Courunt NEWSINTHE AR , 11 t!llu"ln. RYAL sr:~~~~~~I~!~h Dt, A'~,,"dH, 'h f' no Nt'" rllrk uonflmld, ,~nlrd til Iht Ttlthfn' ,tlIult _, ~Inlll Ilrh,a1 .nd Indldm,rlt tlf I ffl1lM wrll hl' r atttlfltlp ~7;:::,i"~:'~;:'~:~"';~;':;I------r-N-I-G-HT--'I'ABlrcraft"",.1 '/0,'" ,~ tlnl'nl. d.. d . r~lff" ,r"." , "TA' tln",llIwn,ftri,,', ~,:':"'~:"'7:~,~;;::: ;;'::':,~ , ,,"AH '''''" EDIT ION I Carr.Ber TurnlnK til Ihf tompara· ;~~r~~:rrl::,~!, t~~~ ~~:::~~::I_N=,. ...:..:19=.tM.:...-::::.DA=ILY--='~::::~:'~,:.:::.":'=-~~"-.:..:FR=IDA.:.:.:Y,.:.:.:N_OV_[MB_ER---'14._1_941 ____ -'-:'-~~~'_I·Y_~=::._' .. I_',I't:: IT 0 rpe doed LONDON, No •. H (AP).-Th.alrcra" carrier ;~;":;:::',::;::;:'·,::~::.:,~~~:i:Sl'r'/"<'II\'II~I"~ '~"lrrIID, REUS PIERCE LENINGRAD LINESI Ark Rord, whlcb lbe OennAnl orten had reportèd G ,1,d'lf,),,~1f' Inl rh/ll A1H. !sUnk, DOlT really hu been loal--vletlm of. OermaD I.::~~,: ~:~m~:; ,:;::1 :/ .____ lIubmArlne--the DrJUsb Admlra.lty anDouneed \od~1' SPOTPRIJZEN ARNHEMSCHE COURANT 1826-1827 NLG 4.= p.stuk of 3 voor NLG 10.= DE TIJD 1890-1910 NLG 1.= p.stuk of 14 voor NLG 10.= HAARLEMSCHE COURANT 1821, 1830, NLG 4.= p.stuk 1831, 1859, 1863, 1864, 1944 of 3 voor NLG 10.= (1944 : 6 voor NLG 10.=) NEDERLANDSCHE STAATSCOURANT NLG 4.= p.stuk 1822-1824 of 3 voor NLG 10.= KONINKLIJKE COURANT 1808-1810 NLG 5.:::;: p.stuk (Napoleontische tijd) of 6 voor NLG 25.= LE VRAI LIBERAL, BRUSSEL, 1820 NLG 4.= p.stuk of 3 voor NLG 10.= EMMER COURANT 1920-21-28-32 &c. 4 voor NLG 5.= (slechts 7000 stuks, (in pakketje) binnenpagina's ontbreken soms) EN DAN DE NIEUWE RIJWIELBELASTINGPLAATJESKATALOGUS MET ééN BELASTINGPLAATJE (bijna nieuw), SAMEN, ZOLANG DE VOORRAAD STREKT, voor NLG 15.= ALLES MAG GERUILD WORDEN TEGEN BONKAARTEN, STAM KAARTEN, PERSOONSBEWIJZEN, ILLEGALE BLADEN EN N.S.B.-DOKUMENTATIE. OOK NOG ENGELSE WEEKBLADEN: PUNCH, het beroemde satyrische NLG 2.50 p.stuk tijdschrift, 1855-1870, of 50 voor NLG 100.= plm. 200 stuks in voorraad. A· KREUZEN LEEUWERIKSTRAAT 44 ~7~TZ BADHOEVEDORP TLF· 020-6595~38 (na 19.00 uur) 31 Au Courant / Jaargang 6 nr. 4 / december 1991 J, EXTR -~TUlYIlVlER. "',1' ".' ag .·,He'· t' NI' e· zond 28 November 19';a'.' n' den ' ·:~t s .• :;!,'t~; '~.)" fW h.· . (OIJgerlcht door G. L. FUNKE en P. VAl'vSANTEN.) :~1{~ \~ " AB01Jl'flrJlm1rl' na DRm MA.1.NDRNI ;. D 'V :Eli T 1: N 'flH NI ..~\1. :~:,' , :- T... A.msI4Td .... /UO, mei Z .Àmsterdam, 23 November iOO1V• . Zijne Majesteit WILLEM III is niet meel'. . . !- Hedenmorgen te kwartiel' vóor vijf uren blies hij den laatsten adem \ .. uit op zijn buitenver?lijf Het Loo, waal' J een langdurig en smartelijk lijden het eens zoo }n'achtige,. lichaam sloopte. ,. I. ' , • . - ,',,~, , ",Yan ·h~t. ~Pàleis 'beric~tte een bulletin het volgende: ..... < I ~ .. ,.: ' ,'. Doctor -4 heeft bij zijn~- komst op het Koninklijk Paleis te circà half twee uren het bestaan del' uraemie bij Zijne Majesteit den Koning insgelijks geconstateerd. "Alle door de beide geneesheeren aangewende 'pogingen om verbete ring in den toestand te brengen, hebben helaas niet mogen baten." Dit Bulletin was geteekend door de dolders Roessingh, van De venter, en Vlaanderen. Schoon langen tijd voorzien, treft de gevallen slag pijnlijk en wreed, en uiterst moeilijk valt het, zich rekenschap te geven van het droeve feit, dat de laatste mannelijke telg van het Huis van Oranje ontviel aan het Nederlandsche Volk, dat er zich éen mee gevoelde. Met WILLEM lIJ is een goed, rechtvaardig en wijs Vorst heenge gaan, een Koning wiens nagedachtenis bij zijn volk tot in lengte van dagen zal voortleven. Op het Paleis Het Loo waait heden de standaardvlag halfstok De Kerkdienst in de Kapel heeft geen vourtgang. Een speciale editie wordt altijd met haast gemaakt: vandaar wellicht dat dit extra-nummer uit 1890 het jaartal ... 1980 draagt. (Met dank aan de h. Bosman). 32 Vereniging van Kranten- en Tijdschriftenverzamelaars / Au Courant Central Star N e-ws Republic of Nauru Published= Fortnighlly Advertising and Editorial: Phone +674 +4413 SATURDA Y, 26 OCTOBER, 1991 ANGAM DAV Happy Angam and ekamwir omo to each and everyonc to your first issue Greetings trom Ipumatang of Centra! Star News. Much time and effort, many trials and ''Ekamawir me ekeal~i omo ea Kamle memak ean ngabumine edaen Angam. errors, sl'/eat and tears, have all come Greetlngs and good wishes 10 you all on Ihis day of Angam. togcthcr 10 pnxluce what you are now r am Ipumlllllng, Ihe nld W Ons gewaardeerd VKTV-lid Hartmut Dach uit Berlijn 20 bezorgde de eerste editie van Central Star News, een 14-daags blad van de republiek Nauru. Deze krant (van 12 tot 20 pagina's) is de eerste sinds twee jaar op het merkwaardig-ronde eiland Nauru in de Stille Oceaan. Nauru ligt net onder. de Evenaar, veel dichter bij Nieuw-Guinea dan bij Australie en nabij de Gilbert-eilanden. Lezenswaard is de CSN in elk geval. U kunt een abonnement nemen aan 130 Australische dollar per jaar, schreef uitgever Briar-Rose aan Hartmuch Dach. 33 Au Courant / Jaargang 6 nr. 4/ december 1991 Kalendarium Eerste kwartaal 1942 01 jan 1942 5 feb 1942 Pact van Washington getekend: 26 Nieuw kabinet gevormd in Egypte. landen aanvaarden het Atlantisch Handvest on beloven geen afzonder 6 feb 1942 lijke vrede te sluiten. Het comité der Gecombineerde Chefs van Staven, waarin de hoogste 02 jan 1942 Britse en Amerikaanse militaire Gealliëerd opperbevel in het Verre leiding wordt geïntegreerd, komt Oosten ingesteld te Bandoeng, tot stand. onder de naam ABDACOM. Generaal Ter Poorten wordt commandant van ,7 feb 1942 de landstrijdkrachten. Speer benoemd tot minister van bewapening als opvolger van Todt, 10 jan 1942 die bij een vliegongeval omkwam. Japanse troepen landen op Noord Celebes.- De Duitsers openen een 13 feb 1942 nieuw offensief op de Krim. Operatie Seelöwe (Duitse invasie van Groot-Brittannië) definitief 14 jan 1942 afgelast. De eerste Conferentie van Wash ington tussen Roosevelt en 15 feb 1942 Churchill afgesloten. Singapore valtj 138.000 Britse en Australische militairen raken in ..:!lLj an 1942 Japanse krijgsgevangenschap . Panamerikaanse Conferentie geopend te Rio de Janeiro. 16 feb 1942 Duitse onderzeeboten voeren een 17-18 jan 1942 aanval uit op Aruba.- Eerste deportaties van Joden naar Premier Tojo verklaart in het Westerbork. Zaandamse Joden worden Japanse parlement dat het doel van als eersten gedwongen te,verhuizen de oorlog is de vestiging van een naar Amsterdam.- Japanse orde in Groot-Oost-Azië. De partij-ideoloog van de SOAP, H.B.Wiardi Beckman, wordt bij een 19 feb 1942 vluchtpoging op het strand van Te Riom, Frankrijk, begint een Scheveningen gearresteerd. "proces" tegen o.m. Daladler en Léon Blum.- 20 jan 1942 Wannsee-conferentie te Berlijn: 20 feb 1942 hoge nazi's besluiten tot de z.g. Roosevelt akkoord met de interne "Endlösung der Judenfrage". ring van ca. 100.000 Japanse ingezetenen van de Westkust naar 22 jan 1942 kamp~n in Utah en Colorado. Achtste officiële Elfstedentocht verreden in Friesland. 25 feb 1942 ABDACOM t~ Bandoeng opgeheven. 20 jan 1942 Het Rode Leger onder Timoshenko 27 feb 1942 rukt de Oekraine binnen. Slag in de Javazeej gealliëerd eskader onder schout-bij-nacht Doorman vernietigend verslagen. ?~Lj~942 Groot-Brittannië en de Sovjet Unie sluiten een verdrag met Iran 28 feb 1942 over olie-Ieveranties.- Eerste wapendroppings vinden Benghazi door de Duitsers op de plaats boven Nederland. Britten heroverd. Japanse troepen laden op Java. 34 Vereniging van Kranten- en Tijdschriftenverzamelaars / Au Courant 6 mar 1942 De ondergrondse Nationale Belgi sche Beweging publiceert program. In België wordt gedwongen tewerk stelling in Duitsland ingesteld. Met de arrestatie van SOE-agent Nog te veel Lauwers door de SD begint het Z.g. "Englandspiel". U-boten en 8 mar 1942 nog te weinig Het KNIL capituleert te Kaliji bij Bandoeng. Alleen op Nieuw-Guinea gaat de strijd verder. GMC's. 9 mar 1942 Val van Rangoon. In het Kalendarium van het eerste kwartaal van 1942, gebaseerd op 11 mar 1942 gegevens uit de Elsevier-uitgave Brazilië legt beslag op bezit "Kroniek van de 20e Eeuw·, zult U tingen van As-mogendheden als geen data aantreffen die betrek vergelding voor het torpederen van king hebben op de Slag op en om de handelsschepen. Atlantische Oceaan. Toch waren juist de Duitse pogingen om door 13 mar 1942 het afsnijden van de scheepvaart Nazi's geven bevel tot deportatie routes Groot-Brittannië van haar van 110.000 Roemeense Joden naar bondgenoten, met name de Verenigde Duitse vernietigingskampen. Staten, te isoleren, potentiëel gevaarlijker dan b.v. de Japanse 17 mar 1942 opmars in het Verre Oosten. Soekarno door Japanners bevrijd Immers, zonder een konstante uit Fort de Kock. stroom grondstoffen en andere zaken konden de Britten op den 21 mar 1942 duur geen stand houden. De grote Sauckel benoemd tot alg. gevol scheepswerven, de vliegtuig- en de machtigde voor de Arbeitseinsatz. wapenindustrie zouden niet kunnen blijven draaien, en die waren al 26 mar 1942 een tijdlang op volle kapaciteit Het eerste "Eichmann-transport" bezig. Zonder steun uit het naar Auschwitz-Birkenau vindt moederland zouden Egypte, Malta en plaats. daarna ook Gibraltar en het olie rijke Midden-Oosten aan de As ten 27 mar 1942 prooi vallen. Spanje en Turkije Britse commando's voeren ondanks zouden zich dan zonder twijfel bij zware verliezen een succesvolle Duitsland en Italië aansluiten. raid uit op St.Nazaire. De hele Middellandse Zee zou verloren zijn. 28 mar 1942· Lübeck volgens nieuw systeem door U-BOTEN GAAN HUN GANG RAF gebombardeerd.- Sommigen in Berlijn begrepen dit Karel Lotsy leider van de Neder vrij goed. Ondanks de konvooien landse Voetbalbond. waar de gealliëerden hun handels schepen in lieten varen, en tegen 30 mar 1942 maatregelen van de Royal Navy en Gen.MacArthur wordt US opperbevel Coastal Command van de RAF die hebber in de ZW Pacific; Admiraal verscheidene U-boten tot zinken Nimitz in de rest van de Pacific. brachten, slaagden de Duitsers er in de druk steeds verder op te voeren. Zodra de Verenigde Staten aktief bij de oorlog betrokken raakte verplaatsten zij het werk terrein van hun onderzeeërs naar de kusten van Noord-Amerika, tot in de monding van de St.Lawrence toe. Ook in de Caribische Zee werden ze aktief: op 16 februari bracht er één een kleine tanker THANK YOU! tot zinken in de haven van Aruba Many thanks to Mr.John Frost for en beschadigde een andere. Een his usual kind (and prompt) grote tanker bleef gespaard, en assistance with the WW-II front het beschieten van walinstallaties page illustrations! had vrij weinig effekt. 35 Au Courant / Jaargang 6 nr. 4 / december 1991 r- TMt/,Ncl.", ...... V CitOCOLATI LAlCAnVl ., YElST - VITE The Lightning Piek-Me-Up ,...... &OIU ... un, onoun_ lTt. 1' ...... ~':a .. I ... ·_...... __ ... ,. eRlANG KAI·snEK SEES DOITISH E:oiVO\' fJIIU~UKI SIJ, .....~~,_ G.-..nl ehb., lLu.-r.~~.(klr". C-tf,It.. _. nn ...... ft, Joull/.. _H C\.UII., ... ", 8I'1U"', A..lUOA,l....."U••. '_'lra ... h.-kl .aoI n .. "...... ~." ..... ~h~, ,,"tRItorn .f tI!. O .....,ul ... c...,.. "nr..".IlI •• ~. ("IRn ",...... ~ YEAST -VITE Th. Lightnlng Piek·Me·Up n, _UIO, .. II 011111 ..... U .. ___ Ul- ('1;0. lJ,015 Thundar, Ftbrunry 12. 19",2 ,.~ I".' •. "' I ol "'_.!~, _,_ .. " .. ___O_n,_r_"_,,_,,, __ ..:":~~~~_---.::======~/ CO!!!.~UN!.9!!..~L~h,=-.J!!.pane~~,.iJle.. on _S.!!!Jl!!PC!.!:..~_ c.i!Y _!YES be~~'!?~~~s~d._ with' ~igo.~.__ ~u,..!.'.'..~!!p·s !!.~~~ been fo"ce:~ fue:!!!e,,!.!.~c!t. JF!f!fttÎ!!.fI i~..!!!!.t'!! SINGAPORE: THE LAST STA D Dutch admiral 'RISJNG SUN FLIES leads allied 'ABDA' fleets OVER RA CECOURSE , Jap claims stop al suburbs Indian ;a Ka \ Oce~m opened 36 Vereniging van Kranten- en Tijdschriftenverzamelaars / Au Courant In januari 1942 bedroegen de ver in de Noorse wateren moest houden. liezen aan gealliëerde handels Dit was zeer tegen de zin van de schepen op de Atlantische Oceaan admiraal, die ervan overtuigd was en aangrenzende zeeën, zoals de de slag op de Oceaan te kunnen Caribische, bijna 200.000 BRT. In winnen, nu de Amerikanen nog niet februari liep dit op tot bijna op sterkte waren. HitIer hield 300.000, en in maart 350.000 BRT. echter voet bij stuk, en staafde Iets meer dan een derde hiervan zijn beslissing door te wijzen op voer onder Amerikaanse vlag, en de schaarste aan brandstof voor de ongeveer een kwart onder Britse. U-boten. Ook in het tweede kwartaal van 1942 zou deze tendens zich nog TIRPITZ voortzetten. Pas daarna kwamen de Het effekt van de onderzeeboot Amerikaanse marine en de oorlogs aanvallen had nog versterkt kunnen industrie goed op gang, en kreeg worden als de Duitsers hun enig men grip op de situatie. Achter overgebleven slagschip "Tirpitz· af is het natuurlijk een beetje en wellicht nog hun slagkruisers bevreemdend dat de Amerikanen in "Scharnhorst" en "Gneisenau" de de maanden dat ze nog "neutraal" oceaan op hadden gestuurd. Het waren geen enkele voorbereiding uitvaren moet de Duitsers echter hebben getroffen voor de bewaking zeer riskant hebben geleken; niet en bescherming van hun vaarroutes onbegrijpelijk met het verlies v~n langs de eigen kusten en in de de "Bismarck" nog steeds vers in Caribische Zee, waar ze immers het geheugen. Bovendien was de over voldoende bases beschikten. "Tirpitz· zo groot dat ze in geval van schade maar op één plek kon NOORWEGEN worden gerepareerd, namelijk in De druk op de gealliëerde scheep het reusachtige droogdok van de vaart zou nog groter zijn geweest Franse haven St.Nazaire. Dit was als HitIer niet het idee had gehad de reden waarom de Britten, met dat zijn tegenstanders een zeer hun voor dit soort gelegenheden grootscheepse invasie in Noorwegen opgerichte Commandotroepen, juist voorbereidden~ Een vreemd idee was deze haven uitkozen voor een zeer dit niet; Churchill was sterk ge gewaagde en zeer spektakulaire porteerd voor een aanval op en be aanval, die veel levens kostte zetting van Noord-Noorwegen. Maar maar buitengewoon succesvol was. zijn militaire leiders wilden Eén van de vijftig oude onderzee zelfs daar niets van weten. Heel bootjagers die van de Amerikanen Skandinavië bezetten zou inderdaad waren overgenomen voer onder moeilijk zijn geweest, zeker nu moordend vuur de Loiremonding op, Amerika nog op gang moest komen, werd vastgeramd in de sluisdeur maar zou Duitslands's noordeijke van het droogdok en daar tot flank open hebben gebroken. Het zinken gebracht. De boeg van het was om dit te voorkomen dat de schip was volgestouwd met een paar Duitse marine sterke eenheden ton springstoffen, die een dag paraat hield in de Noorse wateren. later, met een groot aantal hoge Hierbij waren onderzeeboten en ook Duitse officieren en experts aan het grote slagschip Tirpitz, boord, explodeerden. De schade was zusterschip van de Bismarck. zo enorm dat het dok voor het eind van de oorlog niet meer kon worden gerepareerd. DUITSE WERVEN LOBECK Tegen eind 1941 had de vloot Ook de zware aanval van de RAF op U-boten van admiraal Dönitz een LObeek moet in verband worden ge omvang van 250 stuks bereikt, bracht met de slag op de Atlanti ondanks verliezen op zee, en on sche Oceaan. Er waren belangrijke danks blokkades en bombardementen scheepswerven gevestigd die bij de van de Britten. Twee van de vijf bouw van onderzeeërs waren inge (100 dus) waren in operationele schakeld. Het bijzondere van deze dienst. Iedere maand leverden de raid was dat het groeiende over Duitse werven er vijftien nieuwe wicht van Bomber Command er in tot af, die ook telkens 'weer een uitdrukking kwam. De Duitse lucht beetje verfijnder en effektiever afweer begon het steeds moeilijker waren. Het feit dat die U-boten in te krijgen. Voor een deel was dit drie maanden tijd zo'n schade te de verdienste van de Britse vlieg weeg konden brengen krijgt nog tuigindustrie die nu een grotere meer reliëf doordat Dönitz er ook capaciteit had dan de Duitse. Voor een aantal in de Middellandse Zee een ander deel was het een kwestie moest laten opereren, en dus op van de gevolgde taktiek: boven bevel van HitIer een flink aantal Lübeck werd niet langer de ene 37 Au Courant / Jllargang 6 nr. 4 / december 1991 v:: ;) CC!1tavos IJ PAG/NAS ANO XXXIII fANILA, r. F., LUNf~S, JO In;; )"Emmno, l\I4~ NU~ll! CHURCHltf~' AOMI EOE SI G PUR VA H C 10 UNA GENTRAL EI imcodiarismo OESEMBAAGO La rendicion es (astigado (00 incondicional AUTOAIZAOA mucha severidad OE NIPONES ,~\ ,'"11"',, ,..IIU.r ".lkUI' .... ,r h~ 1II"lIlId,ut.1 I'''J qu" ft d.. lII... se firmo anoche !Ir 'nr, ",Ihlrlnll", nno d .. 1,,'11 til"" l;t .ulmln"I,.",,;n 1IIi111n, Solo mil ,oldado. 'ng'e,o. armado. s. qveduran;, A FUNGIUNAR rh... \Rn.1 ",,,trI' ''''' IIUI~ ".'f"Oo EN SUMATRA IIorrlll ,,.,nd,,,,,,,,m ""'f'ramtn'!', .1 Pre mi., Ing'o. dIe. quo "o'ro~ la de Toriac, çonsideradn la I'M f~lf' hwlh'o ~fl. J'l"r""II. Paraealdistas en Palembang pollgroJ Je clelnen" r'·~I ..... I'jU"" ti .. hal... , .. MII!"I"I .. mayor de LUlon, enlpela. f'~f' .,IIlh.)' ",U" l.f"II "".1,' ... "... r.'orzados; Islas ocupadas, lIJ, h, A""" IJ,,,,,,, T. ,1.ut""MllfnlJ· hlU'''U •• d. ra a moler canadulce rou I. ,'"111-1,, MHihu JIt,,,,tlM Wereldnieuws in de kranten van maandag 16 februari 1942: de val van Singapore wordt door Churchill in een radio-boodschap toegegeven. Q!ll)f ~a.ily artlegrapIl1.: No :7,0~5 LO:-lDO~ ":0;\0:\\' rt:B 1f lU~ _nb Jllornin.o p(l!it rrlf\ltd ~ lO;\OI)N .~~ :>.'ANe!lt:STt:R PR,et I PREMIER ANNOUNCES ;....:.;..:.:.....:.:.:::.::::....:.::::.:.:--=.:.-....~---...-;.;.----. FALL OF SINGAPORE UA FAR·REACHING AND HEAVY DEFEAT" APPEAL FOR SPIRIT OF 1940 "Ol\LY \\'EAKNESS CAN US OF VICTORY" Tilt fall of Sinrapore wu announctd by )Ir. ChurchlU In , broldcasl lilt nlghL Ht dcscrlbcd the I-ou of \ht ,nat na"'.! bale .nd fotlrtu, ",hleb (osl 130.000,000 tI) conllruc'. u a .. hav)' .nd far·nacblor nlllitJu')·dtfut." l'Jltoalatt hournodetaib ol tht enplullalion ln hll b""oun. "'1'I1~h ...... nl.)'ed Ihtoulhout Ih~ ... orld. lla hum "',"dltr ...... mtd Ûlt 1>.0.\1<>0 11>.0.1 rmny _IonunH .rul ."",,,11" la}' .hud. . .. 0" mlOU/ ..I,.,~ lot .t'fb.n-4... e:", m Il.t •• 'It'dp.a .._.lt~It,", •• _llo;:nl".III.,tr,.i1'OK 'H \I>'n'o" ,,, ..,,)-111-1\ h lh_ l'IiIorbl Cn"'f.n C.lhnl 101 ~ f<:nt,.-.l olt"" 'P"'1 ol Ju"" "'0, dIn Pj'h~r~ ~~ ~~rl~ ~~I:~,~.~rl ~~~:~~~ ~~~ _b,"" " Ith 'I ,'n dCI~nnm..ulCO'l .... h,f/'! nOl to ...... , "C' .._ ...Jo, ...... b_"...... ". 38 Vereniging van Kranten- en Tijdschriftenverzamelaars / Au Courant aanvalsgolf gevolgd door de andere das om zouden doen, bijna zonder. maar verschenen de bommenwerpers enige hulp van de Russeh. vrijwel tegelijkertijd boven hun doelgebied en lieten hun lading WINTEROFFENSIEF tegelijk vallen. Niet uitgevlakt moet worden dat de Japanse vrees mede was ingegeven TEGENSLAGEN door het succes dat de Sovjet Maar in hoofdzaak was het nog troepen hadden gehad tijdens hun steeds een opeenvolging van neder winteroffensief. De Duitsers waren lagen voor de gealliëerden, begin op sommige plekken, zoals vóór 1942. Rommel heroverde Benghazi. Moskou, een behoorlijk eind terug De Japanners veroverden Malakka gedreven. En dat ondanks een zeer met Singapore, en Nederlands Oost ernstig gebrek aan mobiliteit. Indië. Ze dwongen ook Rangoon tot Voor de hele Moskouse sektor van overgave, waarmee de aanvoer van het front waren er maar ca. 8000 voorraden naar China, toch al geen vrachtwagens beschikbaar. Dat eenvoudige zaak, nog verder werd lijkt veel maar het was volkomen bemoeilijkt. De ·Scharnhorst" en ontoereikend. Sleden door paarden de "Gneisenau· slaagden er, ~amen getrokken hielpen bij het trans met de kruiser ·Prinz Eugen", in port van munitie, levensmiddelen uit de haven van Brest te ontkomen en andere voorraden. Pas in de en in de nacht van 11-12 februari loop van 1943 zouden vele door het Kanaal een Duitse thuis honderdduizenden Amerikaanse haven te bereiken, zij het niet trucks (GMC's en andere merken) onontdekt en niet geheel onbescha het Rode Leger echt mobiel maken. digd. En-er waren dus de verliezen Desondanks hadden de Sovjets rond op zee. Churchill kreeg ten de jaarwisseling evenveel soldaten gevolge van deze rampspoed met aan het front als de Duitsers, en zoveel kritiek in het Lagerhuis te in bepaalde sektoren hadden ze maken dat hij dat Huis vroeg om zelfs een overwicht in tanks en in een motie van vertrouwen. Deze vliegtuigen. In anti-tank wapens werd met overgrot~ meerderheid evenwel hadden de Duitsers een aangenomen. overwicht van 3:1. JAPANSE ANGST Evenwel, ten gevolge van de ver Het was omstreeks dezelfde tijd, plaatsing van industrieën en hun in maart 1942, dat de Duitse spion wederopbouw elders was de Sovjet Jahnke terugkwam in Berlijn van oorlogsproduktie op dat moment nog een reis naar Zwitserland. Wat hij lang niet volledig op gang. daar had vernomen was niet gering: Reserves werden beetje bij beetje de Japanners zouden van plan zijn ingezet. De Duitsers hadden zich te bemiddelen bij de totstand goed ingegraven, en uiteindelijk koming van een wapenstilstand ge hadden de Russen zelf minstens net volgd door vredesonderhandelingen zo veel te lijden van de winter tussen de Sovjet-Unie en Duits als hun vijanden. Ze waren dan ook land. De Japanners hadden namelijk niet bij machte om de steden Orel op hun beurt informatie gekregen en Briansk te heroveren, zoals'de van hun agenten in de Sovjet-Unie ·Stavka" (de Sovjet-legerleiding) met betrekking tot de verwachte had verlangd. Toen eind maart het groei van het oorlogspotentiëel voorjaar inviel was het met de van dat land. Zij voorzagen dat mobiliteit bijna helemaal gedaan. binnen het jaar de Sovjets sterk Alles liep vast in de modder. genoeg zouden zijn om de Duitse Luchtsteun hadden de Russen nog legers, met hun lange door parti maar nauwelijks, en de bevoorra zanen bedreigde aanvoerlijnen, dingslijnen waren zo goed als terug te dringen. Stal in zou, afgesneden. Het was dan ook gedaan volgens de Japanners, bij een met het tegenoffensief, dat de langdurig uitblijven van een provincie Moskou van Duitsers had aanval van Amerikanen en Britten gezuiverd, evenals Tula, en grote op de kust van West-Europa, ook delen van Kalinin en Kaluga. Maar wel tot zo'n compromis bereid Moskou werd nog steeds bedreigd, zijn. De Japanners zagen toen al hoewel de Duitsers de slàg om de aankomen dat indien de strijd tot stad hadden verloren.- DJO het bittere einde zou worden uitgevochten, zij bij de uit ################################## eindelijke verliezers zouden gaan Bronnen: Churchill's Memoires van horen. Wat ze niet voorzagen was de Tweede Wereldoorlog; "Russia at dat de Westelijke gealliëerden, in War· ,. door Alexander Werth; hoofdzaak uiteraard de Amerikanen, "Hitler's Secret Service", door en de Chinezen natuurlijk, hen de Walter Schellenberg. 39 Au Courant / Jaargang 6 nr. 4 / december 1991 n[d'lll,.,.oH"t',1 Advertentie voor de ~ ,·"II,lq"II,,,I,,,,',!,I',,,, Belgische radio BRT-1. .,,1. \\'1'""",,, 11" ZO .. ,,,,I,,·,, ,1,,,,,1,,,,, "",I,,, DAT WAS DE KRANT.. MAAR INTUSSEN .::,:,',,'.:: DE WERELD :',:::,::'::, STOND-=-=--=-=--=..::=--=::...::=---=--=-=:.:...:=-==-===- \'"'''' NIET STIL.. '1"1" lil "d 0 ,,[, IItd 111".,01.,. I"d. "111.\.,,1.,, :IHV." p-~._)j/,,\I', ""'"''1''''''''''"''''''1''''' \ .. ~pltU ~II ''1 1 , I ,~ j\1J , ItfWJ'1PUI" >!F"~·i\,,, Au Courant is het verenigingsblad van de 1 'ffM"I~l" ~!t~~;~~,':~;~,I',\. 1/1, • .... 'U\t~ IUI\ljlll., , <1"'11'1"'11,11',,-, ",.,,1.10' VKTV en verschijnt eens per drie maanden. •• ,'Iij~,2tlq Hl t • De Vereniging voor Kranten- en Tijdschriften ,·'JI,.",IIO""I"'.I'·'II" '.1' verzamelaars stelt zich ten doel de band /., 11'" I' ""_,, ,I, ,,,.101,, d, r.1' !i" 10' >\~ j.,' \,,','" I I, I ) • 'I I" tussen kranten- en tijdschriftenverzamelaars ~"II <1_,);1,1 ,.I'! .. ('W "' "' I h" I \', in Nederland en in andere landen te ver stevigen, het uitwisselen van ruil materiaal te bevorderen en ter zake dienend materiaal aan de leden door te geven. Als middel daartoe dient, behalve Au Courant, een aantal periodiek te organiseren beurzen en excursies. KORRESPONDENTIE-ADRES: VKTV POSTBUS 137 NL - 8300 AC EMMELOORD Bestuur: • Drs. Klaas Kornaat (voorzitter) Aristide Briandring 161, 3137 DA Vlaardingen Tel. 10/4751209 • D.J. Oostra (sekretaris) De Bosporus 6, 8303 WB Emmeloord Tel. 5270/98032. • Mw. A. Oostra-Boelens, penningmeester. • O.M.A. Spronk, Den Haag. * W. Löwenhardt, Amsterdam (oud -voorzitter). • U. Nimmegeers, Antwerpen (oud-voorzitter) . Redaktie Au Courant: D.J. Oostra, U. Nimmegeers, R. Grooten, drs. K. Salverda. Lidmaatschap: Hfl. 35.- per jaar (jaarabonnement op Au Courant inclusief). Giro 3853388 t.n.V. VKTV Emmeloord, Eurocheque, International Money Order. Advertenties in Au Courant: gratis voor leden ( 1 per nummer), max. 10 regels. Niet leden Hlf. 10,-. Tarieven voor grotere ruimtes op aanvraag. 40