Ledenblad van de Partij van de Arbeid • 10de jaargang • nr 4 • december 2013

Martin van Rijn over zorg in de buurt het grote campagnenummer alles over de Gemeenteraadsverkiezingen 2014

december 2013 rood 1 rode loper

Negen maanden lang reisde Ralph van Hertum iedere dag drie uur van Goes naar Amsterdam om als vrijwil- liger zijn energie te steken in het Leergierig analyseren van wijkenquêtes. Nu is hij weer terug op zijn oude post in het De Rode Loper wordt uitgerold voor PvdA’ers die bestuur van de PvdA in Goes, waar normaal gesproken achter de schermen werken. hij zich voornamelijk bezighoudt met Deze keer rollen we de loper uit voor Ralph van social media en het organiseren van partijactiviteiten. Bovendien staat de Hertum (26), vrijwilliger en kandidaat voor de jonge Zeeuw voor de gemeenteraads- gemeenteraadsverkiezingen in Goes. verkiezingen op de derde plek van de Tekst Laura Overdorp Foto De Beeldredaktie kandidatenlijst. Feitjes Ralph wil veel weten. Hij verdiept zich graag in de Amerikaanse poli- tiek, de geschiedenis van Neder- landse steden en topografie. ‘Op mijn negende zat ik tijdens vakanties al voorin de auto naast mijn vader om de kaart te lezen.’ Nu nog herkent hij de namen van de kleinste Neder- landse dorpen, als hij bijvoorbeeld verkiezingsuitslagen in Nederland bekijkt. Waar deze fascinatie voor die dorpjes uit voortkomt? ‘De gedachte dat alles en iedereen meetelt,’ zegt Ralph. ‘In alle plaatsjes wonen men- sen. Zij hebben een verhaal en ik vind het belangrijk om te weten wat er onder hen leeft.’ Quizzen Al zijn kennis brengt Ralph samen in een van zijn grootste hobby’s: quiz- zen. Niet alleen om naar te kijken op tv, maar hij doet er ook graag aan mee. Op dit moment laat hij zelfs zijn creativiteit los op het maken van een eigen algemene kennisquiz. ‘Het lijkt me leuk om een pubquiz te organiseren, maar dat kost helaas veel tijd. Dat is dus iets voor de toekomst, voor na de gemeenteraadsverkiezin- gen.’ Sport Naast politieke junkie is Ralph een sportliefhebber. Niet alleen schreef hij jarenlang teksten voor een voet- balwebsite, hij was ook een fervent korfballer. ‘En als het weer het even toelaat ga ik fietsen door de polder.’ inhoud

4/5 Nieuws uit de partij 5 Column 6 Inter­­­view Martin van Rijn 10 Leden aan het woord campagnevoeren doe je zo 12 Afrikadag 13 De Commissie Melkert 14 Hans Spekman trapt de campagne af 16 Platform­ zorg in de buurt 18 Rode families 20 Werkgroep Integriteit 21 In beeld op campagne 22 Opinie Jeugdzorg 24 Het congres Breda als proeftuin 26 Achter­grond geschiedenis SDAP 28 De campagne in cijfers 29 Europa verkiezingsprogramma 30 Linkse hobby 31 Uitgesproken 32 Column Diederik Samsom

Paul Tang Kom naar de Europees lijsttrekker PvdA campagne­ ‘Een krachtige, energieke en geweldige lijst- aftrap trekker die namens de PvdA in Brussel gaat werken aan een sterker en socialer Europa.’ Buurthuis Kanalen­eiland Met die woorden maakte Hans Spekman eind Zuid (Marco Pololaan 115) november bekend dat de PvdA-leden in Utrecht vormt op 18 hebben gekozen tot Europees lijsttrekker voor januari het decor van onze de verkiezingen van 22 mei. campagneaftrap voor de Paul Tang: ‘Aan mij nu de taak dat waar te gemeenteraadsverkiezin- maken en de kiezer ervan te overtuigen dat de gen, van 14.30 tot 16.30 PvdA de juiste ideeën heeft voor een Europa uur. Er is voor ieder wat dat weer zorgt voor banen. Met ons verkie- wils, je kan 'speeddaten' zingsprogramma in de hand ben ik ervan met bewindspersonen, er overtuigd dat dit kan.’ is een podiumprogramma De leden konden stemmen op vier kandida- met lokale helden, onder ten: Robbert Baruch, Bernard Naron, Zita nacht in touw geweest. Spekman: ‘Het is altijd anderen Diederik Samsom Schellekens en Paul Tang. Spekman: ‘Om een mooi om te zien hoe vrijwilligers zich hebben en Hans Spekman zullen toekomstige crisis te voorkomen is Europa ingezet voor hun favoriete kandidaat. Dat laat de aanwezigen toespreken. nodig. Dat zien we terug in de uitslag: uitein- zien dat onze interne ledendemocratie werkt Voor de kinderen is er een delijk heeft 28,8 procent van de leden hun stem en onze mensen motiveert. We gaan eensge- workshop 'Panna' (voetbal) uitgebracht. Dat is de helft meer dan vijf jaar zind aan de slag met onze Europese campagne.’ en een springkussen. Gratis geleden. Dankzij een goede campagne van de Tang is met deze uitslag beoogd lijsttrek- poffertjes, koek en zopie, vier kandidaten en een Europa dat herleeft in ker: het Congres (15 en 16 februari in Breda) iedereen is welkom! Voor de PvdA.’ moet de uitslag van de ledenraadpleging nog meer informatie zie de De kandidaten en hun campagneteams zijn in bekrachtigen. Eind januari wordt de volledige agenda op pvda.nl. de aanloop naar de ledenraadpleging dag en conceptkandidatenlijst bekendgemaakt.

december 2013 rood 3 nieuws uit de partij Congres in teken Partijbureau van Europa gereorganiseerd Op zaterdag 15 en zondag 16 februari houdt de Het partijbureau heeft een PvdA haar congres in het Chassé Theater, Claudius reorganisatie achter de rug. Het Prinsenlaan 8, in Breda. Het Congres staat voor een uitgangspunt van de nieuwe groot deel in het teken van Europa. De kandidatenlijst organisatie is dat deze klaar is voor de verkiezingen voor het Europees Parlement voor de toekomst en goed om kan wordt vastgesteld en er wordt gestemd over het gaan met allerlei veranderende Europees verkiezingsprogramma. Maar natuurlijk en onvoorspelbare factoren - blikken we ook vooruit op de gemeenteraadsverkie- eigen aan de 21e eeuw en aan ons zingen. Daarnaast kiezen we een gedeeltelijk nieuw werkveld, de politiek. partijbestuur en zal er gedebatteerd worden over het Wat de gevolgen zijn voor de onlangs gepubliceerde rapport van de Commissie vereniging kunt u lezen op Melkert De bakens verzetten; De economie terug naar pvda.nl/partijbureau. de mensen, investeren in werk en innovatie. Aanmelden kan via de reserveerlijn van de PvdA: 0900-9553. U heeft dan wel de nummers van deze bijeenkomst nodig: 5877 (zaterdag) en 5878 (zon- dag). Houd ook uw relatienummer en postcode bij Win een boek de hand. Alles over het Congres vindt u op Over alle reizen die Tweede Ka- www.pvda.nl/congres merlid maakte als directeur van Stop Kindermisbruik (nu Free a Girl), een stichting die strijdt tegen meisjeshandel, schreef hij het boek Een meisje als Roopa. Rood verloot drie exemplaren. Stuur voor 1 februari een mail naar i e D e B eeld r edakt [email protected] o.v.v. Roelof of een Foto kaartje naar PvdA, Postbus 1310, 1000 BH, Amsterdam t.a.v. redactie Rood. In memoriam Roelof komt graag langs bij PvdA- Bob Molenaar afdelingen of groepen om over dit Tot ons verdriet is op 17 november boek en over meisjes in ontwikke- op 90-jarige leeftijd onze partijge- Vereniging op pvda.nl lingslanden te vertellen. Daarvoor noot en lid van het eerste uur Bob De PvdA telt meer dan 50.000 leden die in ruim kunt u hem per mail uitnodigen: Molenaar overleden. We zullen in 400 lokale afdelingen actief zijn. Leden die zich [email protected] Bob een bevlogen en eigenzinnige met tomeloze energie sterk maken voor de soci- Europeaan missen, een Europeaan aaldemocratie. De redactie van pvda.nl besteedt die zich een leven lang heeft ingezet Heeft u ook nieuws vanuit uw hier ruimschoots aandacht aan door initiatieven, voor sociale rechtvaardigheid, men- afdeling dat interessant kan acties en bijzondere verhalen uit de partij te bun- senrechten en internationale solidari- delen op: www.pvda.nl/vereniging zijn voor het hele land? Mail teit. Op www.pvda.nl/vereniging een Heeft u een verhaal dat hier niet mag ontbreken? het ons dan: [email protected] In Memoriam door Internationaal Laat het ons weten via [email protected] Secretaris Kirsten Meijer.

Primeur in Staphorst De PvdA heeft een primeur in Staphorst: Liesbert gereformeerd geloof zijn moeilijk met elkaar te u i ke n Lubberink mag zich sinds kort de eerste vrou- verenigen. Toen de PvdA vroeger op de markt welijke lijsttrekker van de Overijsselse gemeente stond, kregen we vaak negatieve reacties. De noemen. De PvdA is de kleinste partij in de buurt in gaan is ook niet heel makkelijk. We gaan gemeenteraad van Staphorst, waar de ‘strakke echter vol vertrouwen de verkiezingscampagne coalitie’ van SGP, CDA en Gemeentebelangen in. Het echte werk begint nu pas.’ K i e / E elco t r eek edact

S de scepter zwaait. Lubberink: ‘De PvdA en het Foto

4 rood december 2013 van de voorzitter Doe mee met onder- wijsparlement PvdA Doorzetten , en vinden de uitwisse- ling van kennis en ervaring met gespecialiseerde en betrokken PvdA-leden van og ruim twee maanden tot de gemeente- groot belang. Ben je PvdA-lid, werkzaam in het onderwijs (PO tot WO, docent raadsverkiezingen en daarna nog twee maan- tot bestuurder) en geïnteresseerd om met onze onderwijswoordvoerders in de den tot de verkiezingen voor het Europees Tweede Kamerfractie mee te denken over onderwijsthema’s? Parlement. Voor ons als partij ligt er een Mail om u aan te melden naar [email protected] N drukke periode voor de boeg. Over het hoe en wat van de verkiezingen leest u elders meer in dit blad. Zie bij- voorbeeld het interview met Martin van Rijn over hoe hij denkt over zorg dichtbij of het stuk over de campagne op pagina 14. Hier wil ik stilstaan bij het belang van een goede uitslag. We zitten nu ruim een jaar in het kabinet, iedereen heeft bij de oliebollen de politieke jaaroverzichten kunnen zien. Het kabinet heeft in zijn eerste volle jaar belang- rijke maatregelen in gang gezet om dit land weer uit de crisis te helpen. Ik noem de banenplannen van of de Participatiewet van , een wet die veel verbetert voor mensen met een handicap of zonder baan, maar die ook veel vragen oproept bij onze achterban. Terecht maken veel mensen die nu nog beschut werk hebben in de sociale werkplaats, zich zorgen. Zorgen n tegema die ik begrijp, maar intussen doen we er alles aan om a n S

J die zorgen zo veel mogelijk weg te nemen. Wij vinden

Foto immers dat we mensen met een arbeidshandicap niet mogen vervreemden van de samenleving. Dat vond ik als wethouder in Utrecht, daarna als Kamerlid en nu nog Herinneringen aan steeds. Maar de invoering van een nieuwe wet gaat niet zomaar. Collega’s op de werkvloer moeten mensen met een han- Nelson Mandela dicap steunen. En van werkgevers vragen we wat meer De wereld heeft met het heengaan van Nelson Mandela een groot ruimte en begrip. Zo kunnen mensen met een handicap staatsman en een moreel baken verloren. Hij was een verzoener zonder zichzelf ontwikkelen, erbij horen, krijgen ze meer zelfver- weerga. Wij herdenken Nelson Mandela in grote eerbied en dankbaar- trouwen. Zo telt niet langer wat je als stempel of aandoe- heid. Op www.pvda.nl/vereniging herdenken Ed van Thijn en Wim ning hebt, maar wat je kunt. Kok hem. Daar leest u ook de fraaie herinneringen van Jan Marinus Een wet invoeren is één, hem volgend jaar Wiersma, internationaal secretaris tussen 1987 en 1999. Hij was erbij uitvoeren twee. Ik heb liever een PvdA- toen Mandela vlak na zijn vrijlating de PvdA-partijraad toespraak in wethouder aan de knoppen dan een een bomvolle Meervaart in Amsterdam. VVD’er die alleen maar let op de centen of een SP’er die vergeet dat we niet alleen socialer maar ook sterker uit deze crisis Gewijzigd moeten komen. Contributie Om dit kabinetsbeleid in de komende jaren Met ingang van 1 januari 2014 wordt rekeningnummer te laten slagen is een sterke lokale de ledencontributie met 2 procent De contributierekening van de vertegenwoordiging van groot verhoogd. De contributie wordt PvdA is gewijzigd. Als u uw belang. We hebben al laten rond de 20ste van iedere maand contributie zelf overmaakt, zien dat we gedreven door geïncasseerd. Wanneer u via een kunt u dit voortaan doen naar idealen verantwoordelijkheid automatische overschrijving betaalt, NL21RABO0330044117. Sinds durven nemen. Nu is het een past u dan alstublieft het bedrag november worden de incasso’s kwestie van doorzetten. aan. Als u bezwaar heeft, kunt u ook vanaf dit rekeningnummer contact opnemen met: ledenadmi- gedaan. Hans Spekman [email protected] of 020-5512155. [email protected]

december 2013 rood 5 interview

6 rood december 2013 Volksgezondheid, Welzijn en Sport. De portefeuille van staatssecretaris Martin van Rijn is momenteel niet de makkelijkste. Jeugdzorg en mantelzorg zijn twee hete hangijzers, waar iedereen wel wat over roept. Maar Van Rijn is koersvast. ‘Het gaat erom hoe het in de praktijk gaat, niet om hoe je het systeem hebt ingericht.’

Tekst Carel Helder Foto’s Tessa Posthuma de Boer

‘Beleid moet wérken ’

r wacht een sterke man, brede polsen, vroeger scheepstimmerman, hij werkte bij Wilton- goedzittend donkerblauw pak, voeten Fijenoord, later in de volkshuisvesting. Mijn moeder een halve meter uit elkaar, aan de stand was huisvrouw. Ik heb tot mijn elfde in van de schoenen te zien is het tien voor gewoond en daarna zijn we naar Den Haag verhuisd. twee. De armen hangend, de handen over Maar Rotterdammer blijf je altijd.’ elkaar gevouwen - een kapitein op de brug van een E Heeft u een leuke jeugd gehad? schip, daar doet Martin van Rijn (Rotterdam, 1956) een ‘In het algemeen heb ik beetje aan denken. We zijn in het ministerie van Volks- gelukkige herinneringen, ja. Er was geborgenheid. Ik gezondheid, Welzijn en Sport. Van Rijn is er staats- moest wel presteren, hard werken is me als voorbeeld secretaris, sinds november 2012. Geen onbekend meegegeven. Ik dat ik in de familie de eerste terrein, want van 2003 tot 2007 was hij hier directeur- was die ging studeren, dat gaf ook nog wel een zekere generaal Gezondheidszorg. Het woord topambte- positieve druk.’ naar valt vaak als je over hem leest; hij gaf leiding op verschillende ministeries. In 2006 was hij overheids- Er is veel discussie over de veranderingen in de manager van het jaar. Hij is getrouwd en heeft twee jeugdzorg. Vanaf 2015 ligt de verantwoordelijkheid volwassen kinderen. Met onder meer de zorg onder voor het jeugdbeleid grotendeels bij de gemeenten. zijn hoede is Van Rijn een van de gevoeliger portefeuil- Wat is er mis met de huidige situatie? ‘Om te beginnen les toevertrouwd. Hij praat vlot en duidelijk, achter is er een wirwar van verantwoordelijkheden. hem zakt de zon boven Scheveningen. Soms is de provincie verantwoordelijk, soms de gemeente, soms het departement, soms zelfs Het is een jaar na uw aanstelling. Valt het u mee of verschillende departementen, waardoor je heel tegen? ‘Ik ben hier natuurlijk directeur-generaal veel financieringssystemen hebt, met verschillende geweest, dus de mensen en de inhoud zijn vertrouwd. verantwoordelijkheden. Je krijgt diverse hulpverleners Zelf het beleid maken en verdedigen en zelf in de over de vloer, die door de versnippering vaak meer spotlight staan is nieuw, maar ik heb er tot nu toe geen aan het registreren dan aan het zorgen zijn. Dat moeite mee.’ kan akelige gevolgen hebben, waar de betrokkenen overigens niks aan kunnen doen. Een ander punt: Om met Tante Es te spreken: wie is uw vader, wie is als je naar de kwetsbare kinderen kijkt, zie je uw moeder? ‘Mijn vader is gepensioneerd en was jongeren die onderbehandeld worden, en jongeren

december 2013 rood 7 die juist overbehandeld worden. Onderbehandeld omdat vaak te laat ontdekt wordt dat er iets psychisch aan de hand is, ‘Hoe we de zorg overbehandeld omdat te snel een medicatiestempel op hen gedrukt wordt. Waar ze ook nog eens heel slecht vanaf komen. meer op maat Er vroeg bij zijn en tot de juiste hulp komen, is essentieel. Meer aan de voorkant dan aan de achterkant werken, heet dat in het kunnen maken. jargon. Een maand geleden was ik bij een door de gezamenlijke inspec- Daar gaat het om’ ties georganiseerd congres. Leren van Calamiteiten, heette dat. Wat leren we nou eigenlijk van casussen als van het Maasmeisje en Savannah. Wat mij trof was: als je achteraf naar zulke zaken kijkt, zie je dat er op verschillende plekken wel degelijk signalen organiseren, zal de gemeente hun ondersteuning moeten bieden. waren, snippers van informatie. En dan kun je je niet aan de Door bijvoorbeeld begeleiding of met zaken als woningaanpas- indruk onttrekken dat als die bij elkaar waren gekomen, we er singen. Zodat de mantelzorger het volhoudt, en degene voor eerder bij waren geweest. Door ervoor te zorgen dat de infor- wie hij zorgt lang thuis kan blijven wonen. En als dat niet meer matie aan de voorkant uitgewisseld en gedeeld wordt, dat daar kan: ook in de zorginstellingen wordt de kwaliteit echt beter als wordt samengewerkt door professionals, zouden we een flinke die rekening houden met wat mantelzorgers voor hen kunnen slag maken. Dat vind ik belangrijker dan de hele discussie over betekenen. Wat weten die van de cliënt? Hoe kunnen we ze de systeemingrepen en de wetten en de regels. Ook belangrijk betrekken bij het werk? Als we dat samen weten te bewerkstel- hoor. Maar de kinderen zijn het belangrijkst. Als de financie- ligen, kunnen we de zorg naar een hoger plan tillen.’ ringslijnen en de verantwoordelijkheden helderder zijn, heb je in elk geval de kans dat het doel van één plan, één regisseur, één Misschien een goed moment om uzelf even te citeren: ‘Kwetsbare gezin dichterbij komt.’ mensen die veel zorg nodig hebben, verdienen ook in de toekomst goede, betaalbare zorg dichtbij huis. Daarom wil ik de zorg En toch. In mijn eigen gemeente lukt het niet eens om een voor ouderen, chronisch zieken en mensen met een beperking vuilnisbak te bestellen. ‘We moeten de gemeente er dus niet hervormen. Bij deze zware opgave hebben wij elkaar hard nodig. alleen een taak bijgeven, maar er ook voor zorgen dat ze naast Ik wil samen optrekken met cliënten, mensen die in de zorg de mensen komt te staan. Het moet geen nieuw bureaucratisch werken, gemeenten en verzekeraars.’ Werkt dat in de praktijk? loket worden. Ik ben echt geen staatssecretaris die zegt: ‘Toevallig hadden we vanochtend een mooie discussie. Die werd “Ik maak een wet, nu is het de verantwoordelijkheid van de gevoerd met alle partijen in de zorg, van cliëntenorganisaties tot gemeente en zoek het maar lekker uit.” We zeggen dat de zorg verzekeraars, van gemeenten, mensen uit de welzijnshoek tot en de ondersteuning beter moeten worden, dus moeten we ook landelijke en regionale zorgaanbieders. Ik heb gezegd: we zitten in de gaten houden of dat gebeurt. Dan hebben we het er ook nu midden in een fase waarbij we over de wetten en de regels en over hoe de gemeenten het doen.’ de budgetten praten, maar hebben we nu ook een gezamenlijke agenda om de jeugdzorg beter te maken? Zou het niet heel goed Mantelzorg, daar wordt ook een heleboel over geroepen. zijn om gezamenlijk zichtbaar te maken waarom we het doen, Wat vindt u belangrijk, hoe stelt u zich dat voor? ‘We zullen en hoe we met elkaar aan het werk zijn om ervoor te zorgen dat de discussie met elkaar moeten voeren over de vraag hoe het beter gaat? En weet je wat, dan zie je de lichtjes in de ogen we in de zorg meer rekening kunnen houden met iemands komen. En dan zie je: ja, daar wil ik graag aan werken. En de een persoonlijke situatie. Hoe we de zorg meer op maat kunnen zegt: “Dit kan ik doen.” En de ander: “Dat kan ik doen.” Ik vind maken. Daar gaat het om. Het beleid dat we nu ontwikkelen dat mooi. Samen bezig zijn om iets beters te maken. Natuurlijk is een bevestiging van een beweging die al lang gaande is. snap ik dat iemand zich zorgen maakt, omdat hij denkt: dan heb Dertig jaar geleden schreven mensen zich op hun 55ste in een ik volgend jaar geen contract meer. Maar je mag niet uit het oog verzorgingshuis in. Dat was luxer dan thuis, dan hadden ze een verliezen voor wie je het doet, waar we eigenlijk mee bezig zijn. goede oude dag. Als je mensen nu vraagt hoe ze tegen hun oude Over de schutting van je eigen organisatie kijken. dag aankijken, krijg je steeds hetzelfde te horen. Namelijk: ik wil Ik vind het ook mooi dat het herkend wordt door de mensen zolang mogelijk zelfstandig blijven wonen en toch niet eenzaam in het veld als we de verschillende partijen in de zorg samen- zijn. Zonder mantelzorgers – er zijn al tweeënhalf miljoen brengen. Ik heb wel met wijkverpleegkundigen gepraat, mensen vrijwilligers – is dat niet mogelijk. Nederland vergrijst, daarbij die de Haagse politiek niet op de voet volgden, maar die wel worden we ouder dan vroeger; als we een samenleving krijgen denken: hé, hij snapt wat wij nodig hebben. Dat is goed om te waarin mensen zwaardere zorgvragen hebben en we willen al die merken. mensen ook goed kunnen verzorgen, dan moeten we vragen om Kijk, ik zit hier om randvoorwaarden te scheppen, om wetten lichte ondersteuning zelf te regelen. Zodat je juist die zwaardere te maken. Maar uiteindelijk gaat het erom hoe het in de praktijk zorg uit de wind kunt houden. gaat, niet om hoe je het systeem hebt ingericht. Met de minister Wat dat betreft is het elementair om niet alleen naar de patiënt heb ik een verhaal gemaakt met als titel Van Systemen naar Men- en de cliënt te kijken, maar ook rekening te houden met de sen. Voor mij is dat een leidraad. Die verbinding moet je steeds positie van de mensen om hen heen. Als je de zorg thuis wilt zoeken. Je zult af en toe elkaar de tent uit vechten, maar de kern

8 rood december 2013 Martin privé

Ontroerd door: onvoorwaardelijke Vakantiebestemming: zeer liefde verschillend Trots op: mijn kinderen Mooiste plek in Nederland: bos en hei Drijfveer: zorg beter en houdbaar in Drenthe en Twente maken Eten: hutspot Boek: De zaak 40/61 van Harry Mulisch Vrije tijd: lezen, films kijken Krant: NRC Handelsblad, , Sport: wielrennen, fitness, golf De Telegraaf, AD, FD Muziek: Neil Young Radio: Radio 1, BNR Nieuwsradio PvdA’er: Joop den Uyl Beste tv-programma: DWDD, Pauw & Favoriete moment: toen ik mijn vrouw Witteman ontmoette

van de discussie moet zijn, zeker in de zorg. Het gaat over jouw zit een zeker pragmatisme in... En dat ik het belangrijk vind dat of andermans kinderen, je buurman, zijn moeder, je opa. Over beleid in de praktijk werkt, dat het lukt. Als ze dat zeggen, vind mensen. Dat element moet er altijd inzitten.’ ik het leuk.’

Heeft u een voorbeeld als politicus? ‘Nee, ik vind dat je een Wat doet u thuis graag? ‘Ik houd van gadgets, ben veel met ict beetje moet uitkijken voor persoonsverheerlijking. Ik kan bezig. Ik heb bijvoorbeeld een iPhone App om je hartslag te wel zeggen door wie ik in de politiek terecht ben gekomen en meten en een zonnebril die foto’s kan maken. Verder ben ik erg geïnteresseerd ben geraakt in de Partij van de Arbeid. Dat is geïnteresseerd in domotica (techniek in huis) in de zorg. Ook Joop den Uyl. Door de onderwerpen die hij aan de orde stelde klus ik graag in huis, elektriciteit en tegelen en zo. En, dat klinkt en de discussies die hij voerde en bewust uitlokte om erachter wat saai misschien, ik zit graag na te denken over mijn werk en te komen waar het naartoe moest met de samenleving, dacht welke onderwerpen in de toekomst belangrijk worden.’ ik: die politiek, die doet ertoe. Ik heb een tijdje in de partijraad gezeten en als hij binnenkwam, gebeurde er altijd wat. Mensen Welke zijn dat? ‘Ik denk dat innovaties op gebied van ict en konden een onderwerp zo gek niet verzinnen of hij wist het zo techniek een heel grote invloed zullen hebben, ook in de zorg. te brengen dat je dacht: ja, daar moeten we toch over nadenken.’ En ik denk dat we aan de vooravond staan van het besef dat we een samenleving krijgen met een heel andere samenstelling Wat is de prettigste typering van uzelf die u hebt gelezen? ‘Ehm... dan die we tot nu toe gekend hebben, zowel in culturele zin Dat ik bereid ben te luisteren... Dat ik inhoudelijk ben... Dat als qua leeftijdsopbouw. Het feit van de vergrijzing en dat we een doel bereikt kan worden via verschillende wegen. Dus daar steeds ouder worden zal zowel aan de zorgkant als ethisch veel vraagstukken met zich meebrengen. Inclusief: moeten we alles wat kan ook doen, medisch gezien? En hoe zetten we de kwaliteit van leven af tegen een eventuele medische ‘Als je naar behandeling?’ Heeft u daar ideeën over? ‘Daar moet je als overheid heel de kwetsbare terughoudend in zijn. Dat zijn zulke individuele keuzes dat je daar eerder ruimte voor moet scheppen, dan dat je er beleid op kinderen kijkt, moet maken.’

zie je jongeren die Regeren kost vaak zetels. Wat vindt u daarvan? ‘Je doet dit niet om op korte termijn populair te worden, maar om op lange onderbehandeld termijn goede dingen te doen. De sociaaldemocratie moet altijd worden, en de verbinding leggen tussen de vernieuwing en het bestaande. Wij zijn altijd een partij geweest die de verantwoordelijkheid jongeren die juist heeft genomen voor veranderingen. Met oog voor het bestaande, met oog voor gewone mensen. Waar je toch soms niet populair overbehandeld van wordt, maar waarvan je dan hoopt dat je de verbinding met de mensen zodanig hebt gemaakt, dat ze zien: oké het is af en worden’ toe klote, maar het is wel nodig.’

december 2013 rood 9 leden aan het woord

Ze zijn de ronkende motor achter elke campagne en barsten van de ideeën om het PvdA-geluid te verkondigen. Rood vroeg drie campagnecoördinatoren naar hun geheim: hoe sleutel je een goedlopende campagnemachine in elkaar?

Tekst Niek Benedictus Foto’s De Beeldredaktie Campagnevoeren doe je zo

‘Veel de straat op gaan is ons devies’ Ben van Stijn (44), Brielle, jongerenwerker en fractiesecretaris

inds de raadsverkiezingen andere partijen uit Brielle. Door samen van 2010 zit ik in het cam- bijeenkomsten te houden kunnen we pagneteam van Brielle. Dat duidelijk maken wat ons onderscheidt jaar verloren we op tien van bijvoorbeeld de SP, die hier sinds ‘stemmenS een raadszetel. Voor ons valt 2006 meedoet. er dus genoeg winst te behalen. Een Veel de straat op gaan is ons devies. In goede motivatie om zo veel mogelijk Brielle gaan we voor het eerst canvas- mensen naar de stembus te krijgen. sen, samen met Tweede Kamerleden Voor een kleine afdeling is het lastig en Astrid Oosenbrug. om voldoende mensen op de been Daarnaast willen onze raadsleden te krijgen. Daarom voeren we samen koken op de markt en regelen we een met de afdelingen Westvoorne en ballonnenartiest voor de kinderen, dan Hellevoetsluis campagne, net als in heb je ook de ouders mee. Zo doen we 2012. Met een rode dubbeldekker meer dan alleen een saai verkiezings- maken we een tour over het eiland. kraampje. Zoiets hebben we hier nog nooit Het verkiezingsdebat dat we gaan gedaan. Bovendien gaan we ook langs organiseren wordt geleid door Cees kleine plaatsen als Vierpolders, waar Grimbergen, presentator van het voor- voorheen geen campagne werd gevoerd malig tv-programma Rondom 10. Naast door de PvdA. het debat zorgen we voor improvisatie- Niet alleen werken we samen met onze theater. We willen ook wat anders dan partijgenoten, we doen het ook met politiek bieden.’

10 rood december 2012 ‘Een persoonlijke benadering werkt echt’ Coen Hamers (67), Denekamp (afdeling Dinkelland, Overijssel), voormalig wethouder en gepensioneerd

amen met Cees Donkers (71) vorm ik grens met Duitsland en het naastgelegen Lattrop een duo dat onze campagne in goede kent slechts 800 inwoners, plus 400 in het aan- banen moet . Hij is de waterdrager grenzende platteland. Veel te winnen valt er niet, en regelt allerlei praktische zaken, ik mede omdat het simpelweg onbereikbaar is. We ‘ ben meerS de man achter het bureau die de plan- concentreren ons daarom op Denekamp. nen bedenkt. Zo wil ik voor deze campagne een Een persoonlijke overwinning is dat we iedere grote excursie naar Den Haag op poten zetten maand een zaterdagmorgen langs de deuren in om onze hele afdeling kennis te laten maken met Denekamp gaan. In eerste instantie kreeg ik de Kamerleden uit de regio. mensen niet de straat op, maar ik heb volgehou- Met het enthousiasme dat wij uitstralen denk den. ik dat wij de campagne gaan winnen. Bovendien Wat andere afdelingen van ons kunnen leren? heeft ons raadslid, Jan ter Schegget, vier goede Ik zou zeggen: pak de telefoon en bel je leden. jaren gedraaid. Dat helpt mee. Ook is het plezierig Van het partijbureau heb ik een lijst met namen dat we er sinds kort een aantal jongeren bij heb- gekregen en vervolgens ben ik gaan bellen. Die ben, die bekend zijn in de regio. Campagnevoeren persoonlijke benadering is zeer effectief: het heeft is hier wel moeilijk. Ik woon drie kilometer van de ons heel wat enthousiastelingen opgeleverd.’

‘Communiceren is het toverwoord’ Liesbeth Arends (50), Utrecht, ondernemer

k trek me niet altijd wat van de gevestigde orde aan en wil ook andere geluiden een podi- um bieden. Met het nieuwe campagneteam dat ik onlangs heb samengesteld, gaat dat vast lukken. Er zitten nieuwe, jonge mensen in met meer en minder campagne-ervaring. Samen zijn we al sinds september druk aan de slag, vooral ‘metI de voorverkiezingen voor het lijsttrekkerschap in Utrecht die in november plaatsvonden. Voor het nieuwe team een spannende warming-up. We hebben mid- den in de stad een aantal debatten georganiseerd. Na een van die debatten zijn we met elkaar gaan eten. Daar ging echt een magneetwerking van uit: iedereen vond het enorm gezellig, van wethouder tot vrijwilliger. De kracht van een goed team is dat het flexibel is en kan inspringen op onver- wachte gebeurtenissen. Het klinkt afgezaagd, maar communiceren is daarbij het toverwoord. Zo houd je mensen betrokken. Al met al hebben de voorver- kiezingen een hechter campagneteam opgeleverd, waarin iedereen nu weet wat het is om campagne te voeren. Tot voor kort was ik niet actief bij de PvdA, wel al jaren lid. Na een leuk en inspirerend gesprek met de voorzitter van de afde- ling Utrecht kreeg ik de vraag of ik campagnecoördinator wilde worden. Nu heb ik de voorverkiezingen al achter de rug. Wat me tot nu toe vooral is opgevallen, is de kracht van campagnevoeren op straat. Mensen verbazen zich erover als landelijke politici plotseling met een rode roos voor hun neus staan. Het is ook erg fijn iets te kunnen geven en het levert bijna altijd vriendelijke en lachende gezichten op. Dat is denk ik de magie: het opent deuren en je raakt met mensen in gesprek.’

december 2013 rood in beeld Foto’s Rebke Klokke

Afrikadag Het Koninklijk Instituut voor de Tropen in Amsterdam stroomde zaterdag 2 november vol met bezoekers van de Afrikadag, die dit jaar in het teken stond van werk. Hoofdgasten waren minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking en de Keniaanse Carol Kariuki, CEO van de grootste Keniaanse werkgeversorganisatie. De Afrikadag wordt ieder jaar georganiseerd door de Foundation Max van der Stoel en is dé dag voor politiek en maatschappelijk debat over internationale samenwerking.

12 rood december 2013 rapporten

De commissie Melkert werkte een jaar lang aan linkse alternatieven om uit de crisis te komen. Haar bevindingen staan in het rapport De bakens verzetten; de economie terug naar de mensen, investeren in werk en innovatie. Ad Melkert over het rapport.

Tekst Johan Vogels Foto Lex Draijer Economie in dienst van de maatschappij

e sociale, economische en eco- 3 procent. Als een van de twee niet wordt Niet alleen (oud)politici waren betrokken logische situatie in Nederland gehaald, moet er ingegrepen worden.’ bij de totstandkoming van de adviezen en Europa is ernstig. We zit- van Melkert, ook vrijwilligers zoals Hubert ten inmiddels in het zevende Hoe kan de overheid ingrijpen? ‘Overheden Schakenbos. Ga naar bit.ly/schakenbos om magereD jaar, maar er is geen uitzicht op zijn erg belangrijk in het op gang brengen zijn verhaal te lezen. ‘de vette jaren. De beproefde recepten om van de economie. Maar Europa aarzelt om Het rapport De bakens verzetten, de econo- uit dit dal te komen werken niet meer.’ Ad de rol te spelen die hem toekomt. Kijk mie terug naar de mensen staat op http:// Melkert schetst een duister beeld van hoe naar de Verenigde Staten. Daar investeerde bit.ly/commissiemelkert. De inhoud wordt Nederland en Europa er voor staan. Toch de overheid jarenlang in werkgelegenheid. besproken tijdens het voorjaarscongres. De is hij hoopvol: ‘Er is zoveel te zeggen over In eerste instantie liep daardoor de inhoud wordt besproken tijdens het Congres de problemen die er zijn, maar óók over de staatsschuld op, maar nu de werkloosheid op 15 en 16 februari in Breda. Daarna volgen kansen. Die liggen voor het oprapen.’ daalt, neemt ook het tekort af. Het debatsessies in het hele land, waarna het Het rapport De bakens verzetten, dat voor- mandaat van de Amerikaanse centrale partijbestuur in 2015 het Congres een reso- malig partijleider Ad Melkert onlangs bank is ruimer. Naast prijsstabiliteit is lutie zal voorleggen. presenteerde, schetst een vergezicht van daar werkgelegenheid een richtinggevend een economie waarin groei niet het doel criterium in het te voeren monetair beleid. op zich is, maar waar die in dienst staat van Een verruiming van het mandaat, die we maatschappelijk belang: werkgelegenheid, ook moeten doorvoeren bij de Europese duurzaamheid, zelfontplooiing en innova- Centrale Bank en De Nederlandsche tie. ‘We willen een beter evenwicht tussen Bank.’ economische en sociale doelstellingen.’ Een ander punt uit het rapport is de vier- daagse werkweek voor mannen en vrou- Hoe verhoudt uw visie zich tot het wen, zodat zorgtaken eerlijker worden ver- huidige regeerakkoord? ‘Het grootste deeld. Daarnaast ijvert de commissie onder verschil is dat we verder kijken. Een andere voor een quotum voor vrouwen op regeringsprogramma is een korte topposities en het heffen van meer belas- termijnovereenkomst en zorgt voor ting op vermogen en consumptie in plaats stabiliteit. Er is een koers voor de van op arbeid. ‘Ook duurzaamheid staat komende jaren, maar daarna? Er moet een hoog op de agenda. Economische groei en maatschappelijk debat komen over welke duurzaamheid worden vaak gezien als een richting we op willen met Nederland en tegenstelling. Groei is juist gebaat bij het met Europa. inzetten op duurzaamheid. Innoveren en Voor de kortere termijn geeft het rapport investeren in groene groei.’ ook een leidraad. Een van de concre- tere voorstellen is een Europese norm Hoe nu verder? ‘We willen met dit rapport van maximaal 5 procent werkloosheid. een richting aangeven waar we naar We moeten alles op alles zetten om de toe moeten. Als je dat niet weet, kun werkloosheid terug te dringen. Die norm je onderweg ook niet de juiste stappen moet vast komen te staan, net als dat het zetten. De partij moet die richting verder begrotingstekort niet hoger mag zijn dan invullen, van lokaal tot in Europa.’ campagne

Twee verkiezingen, één campagne

Op 18 januari trappen wij officieel de campagne voor de sporten, terwijl andere partijen daar geen oog voor lokale verkiezingen af. Deze verkiezingen draaien maar hebben en liever geld uitgeven aan een nieuwe om één vraag: komt Nederland sterker en socialer uit de parkeergarage of extra asfalt in de stad. bus? Dat antwoord vergt een politieke partij die doet Het duurt nog tweeënhalve maand voor Nederland wat nodig is en niet wegloopt voor problemen. weer naar het stemlokaal gaat. Wij als Partij van de Arbeid zijn er klaar voor. Achtduizend mensen zijn Tekst Hans Spekman bereid gevonden verkiesbaar te staan op kandida- Foto's PvdA ls oud-raadslid en voormalig wet- tenlijsten, de verkiezingsprogramma’s zijn geschre- houder en als inwoner van de stad ven en goedgekeurd, de campagneteams draaien. Utrecht voel ook ik de spanning Kortom, we staan er goed voor. langzaam weer opkomen. Noem Op 18 januari trappen wij met een landelijke het verkiezingskoorts of gezonde bijeenkomst in Utrecht officieel onze campagne af. spanningA zoals sporters die ook kennen. Voor velen We kiezen voor een grote landelijke bijeenkomst, onder jullie geldt waarschijnlijk hetzelfde. Iedereen omdat we met bekende gezichten als Diederik kijkt uit naar 19 maart, de dag van de verkiezingen. Samsom, onze Kamerleden en bewindspersonen de Kom je als kandidaat straks in de gemeenteraad en afdelingen zo veel mogelijk willen ondersteunen in kun je daarmee je sociaaldemocratische idealen in hun campagne. Het is het begin van een PvdA- de praktijk brengen? campagne die zijn weerga niet kent. Benaderden Ik weet nog goed hoe ik in 1994 voor het eerst de wij bij de verkiezingen in 2012 nog ruim 1 miljoen politiek betrad als jong raadslid. Trots als ik was mensen rechtstreeks met een gesprek, flyer of om een bijdrage te mogen leveren aan mijn stad. verkiezingstijdschrift, nu mikken wij op 1,5 miljoen We hadden er in de campagne alles aan gedaan om zogeheten kiezerscontacten. Verdeelden we vorig mensen ervan te overtuigen dat een stem op de jaar nog 400.000 tijdschriften 12, nu drukken de Partij van de Arbeid de juiste was. Dat geldt twin- afdelingen één miljoen exemplaren van Lokaal 14 tig jaar later natuurlijk nog steeds. Omdat onze om te verspreiden onder de kiezers. En dan heb partij er van alles aan doet om kinderen niet langer ik het nog niet gehad over al die stapels posters, in armoede op te laten groeien, ze te kunnen laten anderhalf miljoen laatste-dag-flyers, sociale media

14 rood december 2013 campagne en de betaalde radio- en televisiespotjes. En de We investeren ook in onderwijs, het fundament gadgets: 25.000 makelaarsborden, 200.000 cho- van onze economie. We brengen zorg dichterbij In onze colademelkzakjes, 1.000.000 rolletjes pepermunt mensen. Door ons zijn er al duizenden wijkver- slogan en de talloze bierplankjes tijdens carnaval met pleegkundigen bij gekomen, en de komende jaren daarop ons logo. zullen gemeenten de verantwoordelijkheid krijgen Nederland Dat doen we allemaal om ons verhaal te vertel- over zorg dichtbij. Voor de professionele zorg blijft len. Daarvoor krijg je vaak maar dertig seconden natuurlijk de dokter of verpleegkundige verant- sterker en of enkele zinnen. Iedere campagne heeft daarom woordelijk. Maar we vragen ook een bijdrage in socialer een slogan. Wij hebben gekozen voor ‘Nederland de hulp bij huishouding of vervoer van familie of sterker en socialer’. Inderdaad een oude bekende. vrienden. liggen Met diezelfde boodschap stuurden de kiezer ons Daarom de slogan Sterker en socialer. Campagne vorig jaar na de Tweede Kamerverkiezingen op voer je om steeds je eigen verhaal te vertellen – de missie en pad. En het is opnieuw in die slogan dat de missie kracht van een goede campagne ligt in de herha- strategie en de strategie van de partij besloten ligt. ling. De PvdA wil daarbij het hele, soms moeilijke verhaal vertellen. Deze crisis kun je alleen via besloten Inmiddels vormen PvdA en VVD een kabinet. lokale, landelijke en Europese samenwerking Een kabinet in bijzondere tijden. Na tien jaar bestrijden. Met belangrijke gevolgen voor gemeen- gesteggel was Nederland de opeenvolging van ten. Daarom gaan wij, samen met de afdelingen, coalities zat. Het was tijd voor een ploeg die de na 19 maart in één moeite door met de Europese rit gaat uitzitten. Dat doen we niet omdat we nu verkiezingen die 22 mei op stapel staan. Ons werk zo nodig in de regering willen zitten, maar omdat stopt niet in maart maar in mei. we met Nederland de goede kant op willen. Op naar een vruchtbaar campagnevoorjaar. Soms moeten we daarbij moeilijke keuzes maken, doen wat nodig is. We hebben nu eenmaal niet de Hans Spekman is voorzitter en campagneleider van absolute meerderheid in het parlement, dus dat de PvdA vergt politieke keuzes, compromissen. Mensen die ik spreek snappen dat, maar voegen daar met- een aan toe dat we als PvdA dan wel aanspreken- de resultaten moeten weten te bereiken. Dat is in een notendop ‘Nederland sterker en socialer’.

Eind dit jaar waren de economische cijfers be- moedigend te noemen. Nog steeds staan veel te veel mensen werkloos langs de kant en zijn nog veel meer mensen terecht bezorgd over hun baan. Maar het dieptepunt lijkt nu te zijn bereikt. Er worden meer huizen verkocht, we zijn formeel uit de recessie en de export trekt weer aan. Nu is het zaak dit zeer prille herstel voort te zetten. Nu de internationale economie weer aantrekt, mag Nederland niet achterblijven. Daar gaat het in deze verkiezingen over. Aan de kiezer stellen wij de vraag: Wilt u dat wij in Nederland samenwerken om het prille herstel voort te zetten of ziet u liever kibbelende partijen die Nederland in de achteruitstand zetten?

Wij als PvdA jagen de economie en werkgelegen- heid aan. Voor ons staat de aanpak van de werk- loosheid immers voorop. Iedere dag weer werken onze mensen in Den Haag, in de provincies en gemeenten aan een Nederland na de crisis. In ons land van morgen hebben mensen weer de zeker- heid van een baan, met een fatsoenlijk salaris. We laten verzekeraars en corporaties investeren in hypotheken en in de bouw. Dat betekent con- creet nieuwe banen.

december 2013 rood 15 platform

In Venlo vindt een stille revolutie plaats. Daar zien we hoe de zorg overal in Nederland beter en dichter bij mensen kan worden georganiseerd.

Tekst Stef Verhoeven Beeld Getty Images Slimme zorg in de buurt

iki Peters kan ze niet meer zou doen in de “gewone” mensenwereld. tellen, al die instellingen die Ik had mezelf allang afgeschreven en zo ze de afgelopen twintig jaar voelde ik me ook.’ van binnen heeft gezien. Ooit werkte ze als groeps- Reorganisatie leidsterN bij een instelling in Nijmegen, maar De Noord-Limburgse gemeente Venlo na een tijdje ging het mis op het werk. heeft zo’n honderdduizend inwoners die ‘Alles komt bij mij ongefilterd binnen,’ zegt verspreid wonen over de stadsdelen Venlo, ze. ‘Ik raak nogal snel overprikkeld.’ Ze Blerick, Tegelen, Arcen, Lomm, Velden en kwam overspannen thuis te zitten. Belfeld. In elk stadsdeel spreken de bewo- Al snel voelde ze zich een ‘hopeloos geval’. ners nog hun eigen variant van het zachte Elke nieuwe hulpverlener plakte een ander Limburgse dialect. In deze ogenschijnlijk stickertje op haar voorhoofd. Niki is rustige stad is een grootschalige reorgani- burned-out, Niki heeft ADD. Niki is een satie aan de gang. Een stille revolutie. borderliner. Niki is manisch depressief. De verkokering van de zorg is een van de Voor elk stickertje was een ander traject. grootste ergernissen van Ramon Testroote, ‘Zo heb ik bijna tien jaar lang lithium de eigenzinnige wethouder van Venlo, die geslikt om mijn “stemmingen te stabilise- zorg en werk in zijn portefeuille heeft. De ren”. Voor je het weet, zit je vast aan een voormalig technisch ingenieur wist niet zorgindicatie waar je nooit meer vanaf wat hij zag toen hij zich goed in de zorg komt,’ zegt ze fel. verdiepte. ‘Op de werkvloer is er een mi- Ze ontdekte dat de zorg in Nederland nutencultuur ontstaan en de schotten tus- Proeftuin gebaseerd is op een pervers systeem. ‘Al sen de instellingen zijn zo hoog geworden Het is niet toevallig dat Niki Peters juist in die goedbedoelde oplossingen voor mijn dat samenwerking nagenoeg onmogelijk Venlo de weg terug vond. Lang voordat op problemen pasten precies in de structuur is. Dat maakt niet alleen cliënten als Niki landelijk politiek niveau de woorden ‘de- en financiering van de instelling waar ik ongelukkig, maar ook de zorgprofessionals centralisatie’ en ‘zorg op menselijke maat’ werd behandeld. Niet ik, maar het systeem zelf.’ in de mond werden genomen, was in deze leek steeds centraal te staan. Het stickertje Voormalig therapeut Sef Peeters kan stad de reorganisatie al begonnen. Ruim moest passen bij het verdienmodel van de dat beamen. Peeters werkte meer dan vijf jaar geleden legde de gemeente, samen instelling. Ik dacht: hier klopt iets niet!’ vijftien jaar in de verslavingszorg in Venlo met het zorgkantoor en de zorgaanbie- Pas toen ze door omstandigheden weer en heeft het bureaucratisch monster ders, haar oor te luister in Zweden. Daar in Venlo terechtkwam, de plek waar ze zien groeien. ‘Protocollen, formulieren, is de zorg niet alleen beter georganiseerd, opgroeide en opnieuw wilde beginnen, verantwoordingsrapporten… Elke kleine maar ook nog eens een stuk goedkoper. ontdekte ze dat het ook anders kan. ‘Mijn stap die ik met een cliënt zette, moest ik Het werd de basis voor het project ‘Ven- toegewezen begeleider kwam bij me thuis tot achter de komma verantwoorden. Ik loDroom’, een breed opgezet innovatie- op bezoek. Dat was voor het eerst in mijn had het gevoel dat ik mijn werk niet meer platform waar wonen, welzijn en zorg in leven. Ze vroeg: “Wat wil je eigenlijk zelf? kon doen, het systeem was gebaseerd op samenhang worden aangepakt. Aandachts- Waar liggen jouw talenten?” Die bena- wantrouwen. Ik werd er letterlijk ziek van.’ wijk Venlo-Oost werd de proeftuin. dering was totaal nieuw voor me. Ik heb Hij ging, na wat omzwervingen, vervroegd ‘Het was een wild, maar ook eenvoudig jarenlang geloofd dat ik nooit meer mee met pensioen. gedachte-experiment,’ glimlacht Testroote.

16 rood december 2013 Standpunt zorg

De Partij voor Arbeid staat pal voor toegankelijke, betaalbare en goede zorg voor iedereen. Deze zorg orga- niseren we dichter bij mensen, in de buurt. Zodat ouderen en zieken zo lang mogelijk thuis kunnen wonen en de zorg krijgen die ze nodig heb- ben. Er komen daarom 2000 wijk- verpleegkundigen bij. En professio- nele zorg garanderen we. Daarvoor blijft de dokter of verpleegkundige verantwoordelijk. Voor hulp bij het huishouden of vervoer vragen we waar mogelijk een bijdrage van familie en vrienden. Zo garanderen we goede zorg op maat, waar dat kan tegen minder kosten.

terug in de wijk en dat werd hoog tijd,’ zegt Holla. ‘We hebben allemaal schotjes om ons heen gebouwd en daar is uiteinde- lijk niemand gelukkig van geworden.’

Keukentafelgesprekken In 2015 moeten alle gemeenten van Ne- derland klaar zijn voor de decentrale zorg. Volgens Bep Holla heeft Venlo een ruime voorsprong op andere gemeentes, ‘maar een klein jaar is zelfs voor ons krap om alles op orde te hebben.’ Toch durft ze wel vooruit te kijken. ‘Over een paar jaar staan hier achttien Huizen van de Wijk met minstens twaalf uit verschillende discipli- ‘Een wild, maar ook eenvoudig nes samengestelde sociale wijkteams, die met gewone keukentafelgesprekken zorg- gedachte-experiment’ en welzijnsvragen op maat oplossen.’ Niki heeft inmiddels een betaalde baan bij ‘We zetten de woon- en zorgbehoefte van voormalig wijkverpleegkundige, is een van VenloDroom en ziet tot haar grote trots de bewoner centraal en stelden de vraag: de drijvende krachten achter dat concept. geen psychiater of arts meer. Sef werkt nu welke professionals hebben we nodig Ooit was ze zelf een ‘stopwatchzuster’ die als vrijwilliger voor de Burenhulpdienst om het goed te regelen in deze wijk? Die moest woekeren met haar zorgminuten en leeft helemaal op. En Bep stelt op haar plaatsen we in het Sociale Wijkteam met voor patiënten. Het tempo van spreken 67ste haar pensioen nog even uit. Ze wordt een vast budget, gebaseerd op de samen- heeft ze sindsdien opgevoerd, zo lijkt het. de ombudsvrouw van Venlo in 2014. stelling van de wijk. De hele reken- en Het Huis van de Wijk is volgens Holla het Biedt Venlo burgerparticipatie in optima verantwoordingscultuur halen we daarmee knooppunt waar alles samenkomt: wonen, forma? Wethouder Testroote spreekt liever in een keer uit het systeem. De overhead werk, welzijn en zorg. De Sociale Wijk- van overheidsparticipatie. ‘Niet de burger die we daarmee besparen, ligt tussen de 30 teams overleggen er, er wordt gekookt hoeft zich te voegen naar de complexe en 50 procent.’ en gegeten, er wordt bloed geprikt en er systemen die we gebouwd hebben, het is De menselijke maat die VenloDroom is zelfs één keer per week een ‘vliegende de overheid zelf die de beweging terug voorstaat, krijgt concreet vorm in het schoester’, een schoenmaker die te repare- moet maken naar de burger. En ja, in Venlo zogenoemde Huis van de Wijk. Bep Holla, ren schoenen ophaalt. ‘Zo komt de cohesie gebeurt dat.’

december 2013 rood 17 Waar bij de andere families het enthousiasme van vader op vereniging dochter is overgebracht, ging het bij Theo (58) en Eline Pullens (27) andersom. Eline is raadslid in Dongen en lijsttrekker bij de verkiezingen. ‘Ik kom wel uit een rood nest, maar mijn ouders Dat de PvdA een partij voor jong en oud is, waren geen lid. Dankzij mijn man die in een andere gemeente in bewijst de afdeling Dongen. Sinds kort telt de de raad zat, ben ik enthousiast geworden.’ Theo stemde altijd op de PvdA, maar sloot zich pas aan bij de partij toen Eline raadslid Noord-Brabantse afdeling vier ‘rode families’, werd. ‘Wij staan, net als de PvdA, voor een eerlijke verdeling van waarin zowel ouder als kind lid zijn. Rood ging welvaart en een rechtvaardige samenleving. Dat mijn dochter zich op onderzoek uit: waar komt dat familiale daar sterk voor maakt, heeft me over de streep getrokken.´ enthousiasme vandaan?

Tekst Jeroen Hellebrekers Foto’s De Beeldredaktie Rood nest

De familie IJpelaar spant de kroon met maar liefst drie gene- raties met politieke genen. Koos (68) en Maurice (42) IJpelaar zijn beiden PvdA-lid en Luna (11) neemt sinds kort zitting in de jeugdgemeenteraad van Dongen. ‘De raad bestaat uit kinderen uit groep 7 en 8, die de gemeente vertellen wat zij in het dorp belangrijk vinden. Luna kan daar ideeën aandragen,’ zegt vader Maurice. Hijzelf heeft de idealen van zijn vader overgenomen, die al op zijn vijftiende lid werd van de vakbeweging. ‘De PvdA is onze partij, omdat zij staat voor eerlijk delen en zorg voor de medemens, hier in Nederland en in de rest van de wereld.’

18 rood december 2013 Koos: 'Doordat jonge mensen weer worden aangesproken door de politiek, waait er een frisse wind in Dongen’

‘Politiek heb ik altijd al interessant gevonden, via mijn vader maakte ik kennis met de PvdA,’ aldus Maud Ebbers (19). Haar vader Willem (55) is fractievoorzitter in de gemeenteraad van Dongen. ‘Maud heeft me nog een tijdje voor de gek gehouden door te zeg- gen dat ze meer naar GroenLinks neigde. Maar ook nu hebben we nog steeds goede discussies.’ Willem is bij de volgende gemeente- raadsverkiezingen lijstduwer, Maud staat op plek tien om de jeugd te vertegenwoordigen. ‘Ik ben hartstikke trots, dat ik het stokje kan overdragen aan mijn dochter,’ zegt Willem.

Michel (46) en Renske (16) Speltie mogen zich ook tot een rode familie rekenen. ‘Ik zit nu zes jaar bij de PvdA en tijdens de vorige campagne hielp Renske al mee,’ zegt Michel. Renske: ‘Zodra ik zestien werd, ben ik lid gewor- den. Campagne voeren is leuk en ik heb ook meegewerkt aan het plaatselijk armoedebeleid.’ Michel, voorzitter in Dongen, is blij met de jeugdige aanwas. ‘Je merkt dat jonge mensen weer aangesproken worden door de poli- tiek. Daardoor waait er in Dongen een frisse wind.’

december 2013 rood 19 rapporten

De Werkgroep Integriteit heeft zich gebogen over de gedragsregels van partijleden en de Erecode aangepast. Dorien de Wit, voorzitter van de werkgroep, over het onlangs gepresenteerde rapport.

Tekst Johan Vogels

Moreel kompas Een van de aanbevelingen is het de kandidaatstellingscommissie of de zijn: “Dat gaan we tot op de bodem instellen van een commissie Integriteit. fractievoorzitter de code ondertekent. uitzoeken.” Als partij moet je uiteraard ‘Die commissie kan het partijbestuur Door mee te tekenen wordt diens wel een kritisch gesprek aangaan, maar adviseren en bijstaan in gevallen waarbij verantwoordelijkheid vastgelegd voor het totdat duidelijk is wat er aan de hand is, de integriteit van leden en politici in gevoerde gesprek met de kandidaat over moet je mensen niet verketteren.’ het geding komt. De commissie kan de integriteit. Met de aangepaste Erecode de zaak van alle kanten bekijken en zo en het rapport heeft de werkgroep een De boodschap van het rapport is het tot een weloverwogen advies komen. behulpzaam kader opgesteld, waaraan gesprek aangaan over integriteit. Daarnaast kan de commissie het debat leden en politici hun handelen kunnen ‘Politici, raadsleden bijvoorbeeld, over integriteit binnen de partij actueel reflecteren.’ moeten beter getraind worden op houden. integriteitskwesties. Dat kan onder meer Concrete integriteitdilemma’s De werkgroep deed haar onderzoek bij de start van een bestuursperiode met moeten worden begrepen in hun op een moment dat verschillende een cursus morele oordeelsvorming. maatschappelijke context. Waarden integriteitskwesties speelden met Raadsleden kunnen dan ervaringen zijn leidend, maar in een complexe PvdA’ers. ‘Dat zijn pijnlijke incidenten met elkaar uitwisselen. Zo creëer je samenleving raken mensen vaker in waar verschillende verhalen achter vertrouwen en de gewoonte om er met situaties waar zich morele dilemma’s schuil gaan. Veel mensen bekleden elkaar over te praten voordat er iets fout voordoen. Daarmee om kunnen gaan is voor de PvdA een publieke functie en gaat. een vereiste voor volkvertegenwoordigers zij opereren in een glazen huis. Het Overal waar mensen macht en aanzien en bestuurders.’ politieke werk betekent dat je vaak in krijgen, is de verleiding om in de situaties komt, waar eigenbelang een rol fout te gaan aanwezig. Dat willen we Wat is er aan de Erecode aangepast? gaat spelen. Elkaar daar op aanspreken voorkomen en we hopen met dit rapport ‘In de code staan de kernwaarden van is ontzettend belangrijk. Als dat niet meer bewustwording over integriteit te de partij, die een stevig anker vormen gebeurt, gaat het fout.’ kweken.’ voor het handelen van alle leden. Een moreel kompas waar we trots op mogen In het rapport beschrijft u hoe de partij Zie voor het rapport Integriteit en zijn. PvdA-leden worden geacht die te om moet gaan met leden wier integriteit Erecode, een debat dat nooit eindigt onderschrijven en na te leven. Politici in het geding is. ‘We moeten niet zomaar http://bit.ly/werkgroepintegriteit moeten de partijcode ook ondertekenen. partijleden aan de schandpaal nagelen Wat we aanpassen is dat naast de als hun integriteit ter discussie staat. politicus in spe ook de voorzitter van De boodschap moet in eerste instantie

20 rood december 2013 Foto’s Paul van Bueren in beeld

Moreel kompas

Samsom op campagne Diederik Samsom bracht eind oktober werkbezoeken aan bussenbouwer Berkel, technologie­ bedrijf Wetsus en zuivelproducent Friesland Campina. Ook ging hij met bewoners van in gesprek. Op 13 november waren er in vier nieuwe gemeenten zogenoemde herindelingsverkiezingen. De PvdA werd opnieuw de grootste in Leeuwarden (met zelfs een zetel winst) en in Heerenveen, en bleef de grootste partij op links in de nieuwe gemeenten Alphen aan den Rijn en De Friese Meren.

december 2013 rood 21 tweemaal opinie Zorgen over jeugdzorg Per 1 januari 2015 wordt de jeugdzorg overgeheveld naar de gemeenten. Hans Kamps heeft lof voor de nieuwe Jeugdwet, maar zet kanttekeningen bij de overgangsregeling.

e Tweede Kamer heeft tiekosten (kosten van afbouw, ontslagen, ingestemd met de nieuwe afstoten van panden) beperken. Op 31 Jeugdwet, binnenkort is de oktober moesten deze regionale plannen Eerste Kamer aan zet. De klaar zijn. Jeugdzorg Nederland heeft alle jeugdzorg,D maar ook de jeugd-GGZ en plannen bekeken en maakt zich grote de zorg voor jongeren met een (licht) ver- zorgen. Het leeuwendeel van de plannen standelijke beperking worden per 1 janu- is te vrijblijvend en biedt geen oplossing ari 2015 overgeheveld naar de gemeenten. voor belangrijke knelpunten. Het rijk en Jeugdzorg Nederland is een groot voor- de gemeenten lijken vooral oog te heb- stander van deze verandering en onder- ben voor elkaars belangen en de Tweede steunt de uitgangspunten van de nieuwe Kamer gaat daar in mee. Jeugdwet van harte. Sterker nog: al in De jeugdzorgaanbieders en de Bureaus 2009 pleitte de voorloper van Jeugdzorg Jeugdzorg hebben nog snel duidelijk- Nederland (MOgroep Jeugdzorg) voor heid nodig over wat er van hen gevraagd het integraal organiseren van de jeugd- wordt in 2015 en welk budget daar bij zorg en het doorbreken van de ‘kokers’ hoort. Zij hadden de afgelopen jaren in de financiering. De nieuwe Jeugdwet langlopende contracten met de provin- regelt dit: er komt één wettelijk kader en cies, maar die contracten zijn inmiddels één financier, namelijk de gemeente. Die allemaal opgezegd per 31 december kan de samenhang tussen verschillende 2014. Banken en toezichthouders vragen beleidsterreinen het beste organiseren. garanties voor 2015. Die kunnen de Investeringen in preventie en ‘de voor- jeugdzorgorganisaties nu niet geven. kant’ van het zorgtraject worden nu gesti- Ook de Transitiecommissie onder leiding muleerd. Tot nu toe zagen gemeenten van Leonard Geluk geeft aan dat er snel weinig terug van dergelijke investeringen, duidelijkheid nodig is over de budgetten, omdat de opbrengsten vooral ten goede zodat de intenties vlug kunnen worden kwamen aan de portemonnee van pro- omgezet in concrete afspraken. Staats- vincie en rijk. Kortom: veel lof voor de secretaris Van Rijn is echter duidelijk: die nieuwe Jeugdwet. Daarover bestaat geen duidelijkheid komt er pas in mei 2014. verschil van inzicht tussen Jeugdzorg En dat is te laat. Jeugdzorgaanbieders die Nederland en de Tweede Kamerfractie hun personeelsbestand moeten aanpas- van de PvdA. sen of afslanken en panden moeten Een wet die het stelsel zo ingrijpend wij- verkopen of huurcontracten moeten zigt, vraagt om een gedegen overgangs- opzeggen, hebben daar tijd voor nodig. regime. En daar ontstaat een probleem. Anders lopen de kosten onnodig hoog op Want de Jeugdwet kent geen landelijk en dreigen veel jeugdzorgorganisaties fail- overgangsregime om deze grote stel- liet te gaan. Zij kunnen op dat moment selwijziging goed te laten landen. Maar geen zorg meer leveren, terwijl die zorg vooruitlopend op de decentralisatie is nog wel hard nodig is. Het is met name ook de overgangsregeling alvast gedecen- in het belang van de kwetsbare kinderen traliseerd. De gemeenten hebben zich en hun gezinnen dat de overgang naar georganiseerd in 41 jeugdzorgregio’s en het nieuwe jeugdstelsel verantwoord en per regio is een ‘regionaal transitiearran- zorgvuldig verloopt. Daarvan is nu geen gement’ gemaakt. Deze regionale plan- sprake. nen moeten zorgen voor continuïteit van zorg na 1 januari 2015, continuïteit van de Hans Kamps is bestuursvoorzitter van zorginfrastructuur en ze moeten de fric- Jeugdzorg Nederland Illustratie Ronald Slabbers

22 rood december 2013 Met de maatregelen die de overheid genomen heeft om de jeugdzorg te verbeteren, krijgen kinderen snel de hulp die ze nodig hebben. De uitvoer is volgens Loes Ypma nu aan de gemeenten. Eindelijk snel hulp

e zorg voor kwetsbare kin- en kinderen centraal. Gezinnen voelen deren beter organiseren, dat zich hierdoor weer serieus genomen. Op is mijn grote motivatie als dit moment zijn er namelijk te veel (tus- Tweede Kamerlid. Als wet- sen de 9 en 17) hulpverleners in gezinnen houderD zag ik dat gezinnen met veel pro- met meerdere problemen. De hulp is blemen tegen een enorm versnipperde versnipperd en te langzaam en kost heel hulpverlening aanlopen. Met de nieuwe veel geld. Ouders zien door de bomen Jeugdwet kunnen gemeenten eindelijk het bos niet meer. Het gezin moet de doen wat nodig is: kinderen snel en regie weer krijgen doordat ze (eventueel dichtbij hulp bieden. De behoeften met ondersteuning) een familiegroeps- van het gezin komen centraal te staan, plan opstellen. Samen met de mensen gezinnen krijgen met één hulpverlener uit hun netwerk die betrokken of te maken en hulpverleners krijgen meer geschrokken zijn. Voor één gezin komt ruimte om hun werk te doen. er één plan en één ondersteunende Iedere maandag en vrijdag bezoek ik professional. jeugdzorginstellingen, scholen en ge- 3. Tot slot verdienen de keihard wer- meenten en daar spreek ik met kinderen kende hulpverleners het vertrouwen om en jongeren, hun ouders en professionals te doen wat nodig is. Zij moeten nu nog op de werkvloer. Ik zie met eigen ogen veel te veel tijd besteden aan afvinklijst- waar zij nu tegenaan lopen en ben dan jes of het overdoen van andermans werk ook blij dat in de vernieuwde Jeugdwet teneinde alles te kunnen verantwoorden. de grootste drie problemen worden Ondertussen wachten gezinnen en kin- aangepakt: deren op een oplossing. Daarom gaan 1. Kinderen krijgen sneller de juiste gemeenten kijken naar de resultaten hulp. Consultatiebureaus en scholen waardoor de administratieve lastendruk spelen hierin een belangrijke rol. Zij minder wordt, zodat de hulpverlener kunnen ervoor zorgen dat problemen meer tijd krijgt voor het gezin en het sneller worden gesignaleerd en de hulp kind en gewoon kan doen wat nodig is. aan het gezin op tijd in gang wordt ge- Zonder financiële schotten, omdat een zet, thuis of op school. Door problemen andere hulpverlener voor een ander deel vroegtijdig te signaleren voorkomen we van de hulp wordt betaald. Ze kunnen dat problemen escaleren en te zware specialistische hulp erbij halen in plaats jeugdzorg nodig is. Uithuisplaatsingen van het gezin doorschuiven. worden dan alleen in uiterste geval- Met deze maatregelen verbeteren we de len ingezet, doordat ouders zo goed jeugdzorg en krijgen kinderen snel de mogelijk worden ondersteund om dit hulp die ze nodig hebben. Gemeenten te voorkomen. Maar als het echt niet zijn op volle kracht aan het voorbe- anders kan, zie ik liever dat kinderen reiden en er gaat een groot leer- en inhuis geplaatst worden bij pleeggezin- voorbeeldeffect uit van gemeenten die al nen en gezinshuizen. Opvang binnen heel ver zijn. Onze lokale partijgenoten een gezinssetting - waarbinnen veilige in de gemeenteraad en de wethouders gehechtheid kan ontstaan - en continuï- zijn nu aan zet en ik ben graag bereik- teit zijn daarbij de toverwoorden. baar om mee te denken! 2. Niet langer is het aanbod van jeugd- zorginstellingen in hoge mate bepalend Loes Ypma is Tweede Kamerlid voor de diagnose en de bijbehorende voor de PvdA Illustratie Ronald Slabbers hulp, maar staat de hulpvraag van ouders

december 2013 rood 23 ledendemocratie

Breda als proeftuin Begin dit jaar kwam het rapport Tussen Leden en Leiders gronden uit om op het podium met elkaar - Over de noodzaak van permanente vernieuwing van de in debat te gaan. Zo kunnen de verschil- lende meningen binnen de afdelingen ook partijdemocratie uit. Wat gebeurt er met de aanbevelingen worden vertolkt.’ op het komende congres in Breda? 3. Een discussie over de verdere uitwer- king van de aanbevelingen van Noten. Tekst Jurjen Fedde Wiersma Foto’s PvdA Norder: ‘De praktische implicaties zijn namelijk enorm. Bijvoorbeeld moet je p het congres eind april in geen recht gedaan aan de argumentatie van meer zeggenschap aan individuele leden Leeuwarden omarmden de leden de afdelingen. Zoals Han Noten het in de geven of wil je dat bij de afdelingen laten. een reeks aanbevelingen die een eerste Rood van dit jaar verwoordde: ‘Een Of moet het mogelijk worden dat leden commissie onder leiding van congres waar zoals nu 1014 amendemen- thuis mee kunnen stemmen?’ Han O Noten deed om de partijdemocratie ten aan de orde komen, is niet serieus te verder te vernieuwen. Dat betekent niet nemen. We moeten toe naar een congres Norder heeft er zin in. ‘Het Congres is dat op het congres in Breda op 15 en 16 waar de fundamentele politieke besluiten het hoogste orgaan van de vereniging en februari het roer radicaal om gaat. Om de door de leden worden genomen en waar vormt voor veel leden het belangrijkste simpele reden dat de aanbevelingen sta- deze een weerspiegeling zijn van de wil van moment in het politieke jaar. Maar het is tutair nog niet verwerkt zijn. ‘Maar in de de leden.’ niet altijd de meest boeiende bijeenkomst, geest van het rapport willen we toch al een laten we eerlijk zijn. Iedereen is het in aantal zaken in gang zetten,’ zegt Marnix De drie veranderingen die als hoofdlijnen met elkaar eens dat het anders Norder, voorzitter van het presidium dat het aan het presidium ligt in moet, maar over sommige aanbevelingen de vergaderingen van het Congres voorzit. Breda al vorm krijgen: bestaan diepgaande meningsverschillen ‘Het doel van Noten is ons doel: het con- 1. Hoe om te gaan met moties en amende- tussen de leden. Daar moeten we het in gres aantrekkelijker maken. Maar we zullen menten. Norder: ‘We willen in gang zetten Breda met elkaar over hebben. Het rap- niets zonder toestemming van de leden in dat leden voortaan voorafgaand aan het port van Noten is niet bedoeld om van a gang zetten. Aan het begin van het congres congres online steun moeten verwerven tot z met één hamerklap over te nemen. zullen we de leden voorleggen dat we op voor hun motie of amendement. Alleen Ruimte voor de een, is beperking voor de een paar onderdelen bij wijze van proef zaken die het meest leven in de vereniging, ander. Het wordt een mooie puzzel!’ willen afwijken van het huishoudelijk regle- zullen op die manier nog aan bod komen.’ ment. Het Congres beslist vervolgens.’ 2. Het bespreken van het rapport van de In de beschrijvingsbrief voor het Congres zal Commissie Melkert (zie pagina 13 in deze het presidium bovengenoemde voornemens De makke van de huidige vorm kort Rood) niet via de gebruikelijke sprekers- nog eens uitgebreid toelichten. samengevat: het congres duurt lang, er is briefjes. Norder: ‘We nodigen een aantal Het rapport van Noten staat op te weinig ruimte voor debat en er wordt mensen met hele verschillende achter- http://bit.ly/ledendemocratie

24 rood december 2013 Verkiezingen voor de deur

Waar je ons mee kunt steunen: Iedere bijdrage telt! € 15,- Met dit geld kunnen we Op 19 maart 2014 zijn de gemeenteraads- 60 PvdA-pennen uitdelen verkiezingen en op 22 mei kiezen we een € 25,- Met dit bedrag zorg je ervoor dat nieuw Europees Parlement. Samen met we weer 50 rozen kunnen uitdelen. 5000 vrijwilligers, alle raadsleden en wet- houders gaan we de komende maanden € 50,- € 75,- daarom langer en harder dan ooit tevoren Dit betekent dat we Hiermee sponsor je een 1000 rolletjes PvdA- Facebook-actie met een pepermunt kunnen bereik van meer dan campagne voeren. Zonder de steun van bestellen en uitdelen. 50 duizend mensen. onze leden lukt dat niet. Daarom vragen € 100,- Dit is genoeg geld om een week lang met een grote we iedereen een bijdrage om juist in deze poster te kunnen adverteren op een NS-station. tijd onze partij te steunen. Elke stem, elke vrijwilliger, elke euro is hard nodig. NederlaNd sterker & socialer Meedoen? Kijk op pvda.nl/donatie !

Ik steun de PvdA om de komende tijd harder en langer dan ooit tevoren Ja campagne te kunnen voeren. Ik machtig de PvdA om eenmalig het volgende bedrag af te schrijven van mijn bankrekening

Bedrag Bankrekeningnummer

Datum Handtekening

Ook kunt u een bedrag doneren op rekening­ nummer NL23 RABO 0128698950 ten name van:

Naam

Adres

Postcode/Woonplaats

Stuur deze machtiging in een envelop naar: (postzegel niet nodig) PvdA, Antwoordnummer 3989, 1000 PA Amsterdam Dank u voor uw bijdrage! TI G IN MACH

december25 rood december2013 rood 2013 25 achtergrond

Een lange, harde strijd Het eerste landelijke gemeenteraadsprogramma was van de SDAP. Hiermee had de jonge partij een Nederlandse primeur. Toch duurde het nog lang voordat de idealen van de oprichters werkelijkheid werden. De geschiedenis van de SDAP in vogelvlucht.

Tekst Jan de Roos Beeld Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis, Amsterdam

an Schaper kwam uit een groot arbeidersgezin in 1899 en daarmee had de nog jonge SDAP de primeur in de vader- . Hij was huis- en decoratieschilder. Door landse geschiedenis. De confessionele en liberale partijen volgden een val uit een dakgoot raakte hij op zeventienjarige pas later. Zelfs internationaal liep de SDAP hiermee voorop; de leeftijd ernstig gewond. Het herstel duurde bijna twee Duitse sociaaldemocraten bijvoorbeeld kregen pas in 1928 een ge- jaar. JDie tijd gebruikte hij om een enorme berg boeken te lezen en meenteprogram. Ook met de oprichting van een eigen vereniging zich zo te ontwikkelen. Op zijn achttiende meldde hij zich aan als voor lokale bestuurders in 1901 waren de sociaaldemocraten in lid van de Sociaal-Democratische Bond (SDB), een voorloper van ons land de eersten. de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP). Schaper was Het eerste gemeenteprogramma, opgesteld door een commis- een van de ‘twaalf apostelen’ die de SDAP in 1894 oprichtten. sie waarvan Schaper als raadslid deel uitmaakte, bevatte een fors In 1897 deed de partij voor het eerst mee aan de gemeenteraads- aantal ‘eisen’: uitbreiding van het gemeentelijk grondbezit, ge- verkiezingen. Dat leverde vier zetels op: één in Friesland (T. de meentelijke zorg voor armen, zieken, gebrekkigen en werklozen, Boer, Idaarderadeel) en drie in Groningen: G. Petersen (Sappe- kosteloos lager- en middelbaar onderwijs, keuring van levensmid- meer), H. Wolterman (Zuidbroek) en Schaper, die in de stad Gro- delen, hogere lonen en een uitkering bij ziekte voor gemeente- ningen 453 stemmen kreeg. Hij had de kiezers beloofd te zullen werklieden. Er moesten arbeiderswoningen worden gebouwd en ijveren voor ‘kindervoeding van gemeentewege’ om te voorkomen elke woning moest op het waterleidingnet worden aangesloten. ‘dat ook maar één kind hongerig op de schoolbanken zit’. Verder Voorts dienden er gemeentelijke bad-, was- en slaaphuizen te wilde hij een fatsoenlijk loon voor gemeentepersoneel, billijke komen. Nutsbedrijven moesten in handen van de gemeente bestekbepalingen bij aanbestedingen en toegang tot het mid- komen, er moesten progressieve gemeentelijke belastingen delbaar onderwijs voor kinderen met talent uit arme gezinnen. worden ingevoerd en bepalingen in plaatselijke verordeningen die Ook mochten, als het aan Schaper lag, de slecht betaalde mannen de vrijheid van drukpers en vergadering belemmerden, moesten van de gemeentereiniging bij de arbeiders thuis geen tonnen met worden geschrapt. De burgemeester zou, als het aan de SDAP uitwerpselen meer ophalen tijdens lunchtijd, omdat zij dan in de lag, niet meer door het Rijk maar door de gemeenteraad worden stank zaten. Schaper beloofde vooral te zullen opkomen voor de benoemd, en hetzelfde gold voor de aanstelling van het gemeen- belangen van het ‘arbeidende en neringdoende, niet-bezittende telijke politiepersoneel. deel der burgerij. Ik meen dat dit in onze raad zeer nodig is.’ Nachtwakersstaat Gemeenteraadsprogramma In die tijd was er op maatschappelijk gebied inderdaad nog veel Schapers beloftes werden de basis voor het eerste landelijke te verbeteren. Het sociale beleid stond nog in de kinderschoe- gemeenteraadsprogramma van de SDAP. Dat programma is van nen. De Gemeentewet van 1851, geesteskind van de liberaal

26 rood december 2013 achtergrond

SDAP’ers op verkiezingscampagne in 1899. V.l.n.r. Harm Jan Kenther (Winschoten), F. Pomp (Gieterveen), partijleider Pieter Jelles Troelstra, Jan Schaper (Groningen) en Gerrit Melchers (Leeuwarden).

Schaper beloofde vooral te zullen opkomen voor de belangen van het ‘arbeidende en neringdoende, niet-bezittende deel der burgerij’

Thorbecke, had slechts een beperkte democratisering gebracht. eerste SDAP-lid in de gemeenteraad van Amsterdam. In het Er kwamen wel rechtstreeks gekozen gemeenteraden, maar het katholieke zuiden debuteerde pas in 1908 een SDAP’er in een ge- kiesrecht was alleen voor de elite weggelegd en vrouwen hadden meenteraad: de priester Jan van den Brink in Breda. In 1919, toen nog geen stemrecht. De overheid, meende men in die tijd, moest de gemeenteraden voor het eerst met algemeen mannenkiesrecht zich zo veel mogelijk onthouden van ingrijpen in het sociale leven werden gekozen, steeg het aantal sociaaldemocratische raadsleden en zich beperken tot het handhaven van de openbare orde en spectaculair naar 1218. Daarmee had de partij in 421 gemeenten wetten. Aan deze ‘nachtwakersstaat’ kwam pas geleidelijk een voet aan de grond. Nieuw was dat er ook vrouwen in de gemeen- einde. Een van de eerste sociale wetten was het bekende ‘Kinder- teraden kwamen. Zij werden nog door mannen gekozen. Pas in wetje’ van het liberale Kamerlid Samuel van Houten uit 1874, dat 1922 mochten zij zelf ook stemmen voor de gemeenteraad. kinderarbeid enigszins aan banden legde. In 1900 kwam er een Leerplichtwet, die het gemeentebesturen ook mogelijk maakte Wethouderskwestie voeding en kleding aan behoeftige schoolkinderen te verstrek- Om haar programma te verwezenlijken had de SDAP ook ken. In 1901 werden arbeiders bij bedrijfsongevallen financieel wethouderszetels nodig. Het landelijk partijbestuur vond dat schadeloos gesteld (tot 70 procent) krachtens de Ongevallenwet. SDAP’ers alleen zitting mochten nemen in B&W als de sociaal- Belangrijk waren verder de Woningwet en de Gezondheidswet democraten een meerderheid in de raad hadden en er dus zeker van 1901, die verbetering van arbeiderswoningen mogelijk maak- van konden zijn dat het socialistische gemeenteprogramma kon ten. Al die maatregelen werden doorgevoerd door kabinetten worden verwezenlijkt. Toch gaf het bestuur in enkele gevallen zonder sociaaldemocraten, al oefenden die vanuit de oppositie (in waarin die meerderheid ontbrak, het groene licht voor college- 1897 veroverde de SDAP haar eerste twee Kamerzetels) natuur- deelname. Dat was bijvoorbeeld het geval in Ambt Almelo, waar lijk wel veel druk uit. Pas in 1939 zou de partij voor het eerst twee Gerrit Schotveld wethouder werd in 1911 en in Zaandam, waar ministers leveren. Jan Duijs een jaar later op het pluche kwam. Jarenlang zou de ‘wethouderskwestie’ de partijgemoederen bezighouden. Partijlei- kiesrecht der Pieter Jelles Troelstra was sowieso niet erg gecharmeerd van Ook in de gemeenteraden had de partij lange tijd een zwakke socialistische wethouders. In 1920 verklaarde hij sommigen van positie. Confessionelen en liberalen maakten overal de dienst uit hen ‘wel van hun wethouderszetels te willen trappen’. Maar dat en die waren niet te porren voor ingrijpende hervormingen op bleek een achterhoedegevecht te zijn. De SDAP bezette op dat gemeentelijk terrein. Om echt iets te bereiken moest de SDAP moment al ruim 80 wethoudersposten in meer dan 70 gemeenten dus eerst haar positie versterken. Dat ging moeizaam zolang er en het zouden er steeds meer worden. Zo werden de idealen van nog geen algemeen kiesrecht was. In 1902 werd Henri Polak het Jan Schaper en de zijnen stukje bij beetje werkelijkheid.

december 2013 rood 27 Aantal vind-ik-leuks PvdA op Facebook Jongste gemeenteraadslid 15.818 Britt Hendrix: 18 jaar. Aantal posters 100.000

Aantal mensen dat we gaan spreken Aantal rolletjes pepermunt Aantal afdelingen PvdA Aantal posters op 1.500.000 1.000.000 388 treinstations 1000 De campagne in cijfers

19 Aantal maart chocolademelkzakjes

Aantal ‘laatste dag’-flyers 200.000 1.500.000 Aantal verkiezingstijdschriften Aantal rozen 1.000.000 500.000

Aantal twittervolgers @pvda

32.336 Aantal buurtenquêtes 50.000

Bereik laatste week Aantal vrijwilligers 500.000 mensen 8.000

Aantal huiskamer­ bijeenkomsten, picknick, buurtbarbecues Aantal flyers Aantal makelaarsborden Aantal kandidaatsraadsleden of koek & zopies 1.000.000 25.000 ca. 8.000 200

28 rood december 2013 verkiezingsprogramma EU

Mirthe Biemans en Walter Pfeil reageerden op de oproep om ideeën aan te dragen voor het verkiezingsprogramma voor de Europese verkiezingen. En met succes. Rood sprak met hen. Dat willen zij met Europa

Tekst Jurjen Fedde Wiersma Foto Stijn Haanschoten

irthe Biemans uit Wat wil jij Amsterdam kwam met het idee om eisen te stellen aan met Europa? de arbeidsomstandigheden van deM arbeiders die de producten maken die wij importeren en consumeren in de Europese Unie. ‘Het is een schande dat Via de website www.watwiljijmeteu- er in Europa producten worden verkocht ropa.nl kon iedereen afgelopen voorjaar en gekocht die zijn gemaakt in fabrieken ideeën aandragen voor het verkie- waar de arbeidsomstandigheden verge- zingsprogramma voor de Europese lijkbaar zijn met slavernij en uitbuiting. verkiezingen. In een paar weken tijd Sociaaldemocraten moeten er pal voor dienden honderden mensen, leden én staan dat iedereen, waar ook ter wereld, Walter Pfeil en Mirthe Biemans lichten hun niet-leden, hun ideeën en plannen voor in fatsoenlijke omstandigheden werk kan idee toe op het Europa-festival van de Partij Europa in. Van meer politieke integratie hebben.’ van de Arbeid begin juni in Utrecht. tot het in staatshanden houden van Ze vindt het ideaal dat ze online ideeën waterbedrijven. En van meer burgerin- mocht aanleveren. ‘Ten tijde van de op- wetgeving worden gerealiseerd.’ Het spraak tot een gemeenschappelijk roep woonde ik nog in Jeruzalem, waar ik aanleveren van ideeën fungeerde voor Bie- asielbeleid. vanwege de afstand weinig kon betekenen. mans als katalysator om ‘heel erg actief’ te Sinds augustus woon ik weer in Nederland worden. Pfeil bijt zich als freelance-onder- Het ontwerp-verkiezingsprogramma en dankzij dit initiatief zit ik nu in de zoeker al sinds midden jaren negentig vast ‘Voor een Europa dat werkt’ werd eind Buitenlandcommissie van het Internatio- in Europees beleid. ‘De aanpak van de oktober gepresenteerd. De programma- naal Secretariaat en ook in de Werkgroep belastingontwijking vergt een lange adem commissie onder leiding van Diederik Europa.’ en vormt voor sociaaldemocraten in heel Samsom schrijft in haar verantwoording Een van de drie ideeën van Walter Pfeil, Europa een belangrijk thema. Voor de dat daarin zo veel mogelijk van de die in het ontwerp-verkiezingsprogramma burger loont het om op 22 mei hiervoor te ingediende ideeën zijn opgenomen. Het zijn overgenomen, is een Europees actie- gaan stemmen.’ programma wordt definitief vastgesteld plan tegen structurele belastingontduiking De wijze waarop leden via ‘Wat wil jij met door het Congres op 15 en 16 februari en �ontwijking. De Arnhemmer hoopt Europa’ op een laagdrempelige manier in Breda, de verkiezingen voor het dat zo’n aanpak de critici van Europa de worden betrokken bij de totstandko- Europees Parlement volgen op donder- mond snoert en ervoor zorgt dat meer ming van een verkiezingsprogramma, dag 22 mei. mensen naar de stembus gaan. ‘De jaar- spreekt het tweetal erg aan. ‘We zijn lijkse schade voor Europa bedraagt meer een ledenpartij, dus de input moet van De PvdA kiest voor een Europa dat dan 100 miljard euro. Het herstel van een onderop komen,’ aldus Pfeil. ‘Sterker nog,’ werkt. Alleen een Europa dat werkt, kan eerlijke en rechtvaardige belastinggrond- benadrukt Biemans, ‘ik was al lid van de de basis leggen voor het Europa van de slag betekent voor burgers en bedrijven PvdA, maar dat had niet eens gehoeven. toekomst, het Europa van vooruitgang uitzicht op een forse belastingverlaging. Ontzettend goed dat ook niet-leden mee en welvaart. Op pvda.nl leest u het vol- Dat zou iedereen toch moeten aanspre- mochten doen. Een omslag die ik van ledige ontwerp-verkiezingsprogramma: ken. Het kan alleen door internationale harte toejuich.’ bit.ly/vpeuropa

december 2013 rood 29 linkse hobby

Eenmaal per week speelt wethouder Ad van der Wegen (51) uit Bergen op Zoom trompet in een dweilorkest. ‘Tijdens carnaval is er geen onderscheid tussen boer en notabele.’

Tekst Niek Benedictus Foto De Beeldredaktie

Even geen tijd voor politiek

n een stad die tachtig carnavalsbandjes telt, maakt Ad aanraking met de lokale politiek. ‘Voormalig voorzitter van ons muziek in de groep die doorgaat voor D’Opeloze, oftewel ‘de orkest en oud-wethouder, Kees Bakx, heeft mij warm gemaakt Ihopelozen.’ De formatie kent ruim dertig leden en kenmerkt voor het politieke werk.’ Tijdens ‘vastenavend’ staat de politiek zich door een gebrek aan regie. ‘Bij ons gaat het om muzikale echter volledig stil. ‘Dan voeren we bijvoorbeeld geen campagne. vrijheid en improvisatie. Waar de meeste orkesten een vast Iedereen hijst zich in de traditionele boerenkiel met rode zak- repertoire afwerken, spelen wij nooit hetzelfde. Iemand zet een doek en laat zich onderdompelen in de feestvreugde. Dat is ont- nummer in, de rest volgt.’ De geboren en getogen Bergenaar, die zettend ontspannend. Voor even ben ik geen wethouder, maar lid al sinds zijn vijftiende trompet speelt, kwam via zijn dweilband in van de hopelozen.’

30 rood december 2013 prijsvraag

Van welke PvdA’er is

dit een jeugdfoto? Ledenblad van de Partij van de Arbeid 1. Hans Spekman 10e jaargang • nr 4 • december 2013 2. Paul Tang 3. Colofon 4. Martin van Rijn Rood is het positief/kritische ledenblad van de Partij van de Arbeid waarin leden van Stuur uw oplossing voor 15 februari naar: de partij centraal staan. Leden worden van PvdA, redactie Rood, Postbus 1310, 1000 harte uitgenodigd te reageren op de inhoud BH Amsterdam of per mail naar rood@ van Rood en de redactie van ideeën, sug- pvda.nl. Onder de goede antwoorden gesties of kopij te voorzien. Rood verschijnt vier ­maal per jaar en wordt gratis verspreid verloten wij de DVD met de toneelregistratie onder de leden van de PvdA in een oplage van De verleiders: de casanova’s van de van 55.000 exemplaren. Niet-leden kunnen vastgoedfraude. De oplossing van de een abonnement aanvragen via de leden­ prijsvraag in de vorige Rood: . administratie ([email protected] of 020-5512155). Rood verschijnt ook in gesproken vorm voor mensen met een lees- handicap. Info: Dedicon. www.dedicon.nl uitgesproken Partij van de Arbeid Herengracht 54 / Postbus 1310 ‘Jantje zag eens pruimen hangen. O! Als eie- 1000 BH Amsterdam ren zo groot. ‘t Scheen dat Jantje wou gaan 020-5512155 (lokaal tarief) / www.pvda.nl plukken, schoon zijn vader ‘t hem verbood.’ Redactieadres: Zoals pruimen zo groot als eieren de hebbe- Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam rige Jantje verleidde tot het plukken ervan, [email protected] zo verleidde het grote geld de hoofdrolspe- Redactie: Michiel Reijnen en Jurjen Fedde lers van de fraudezaak rond het Bouwfonds Wiersma (samenstelling en eindredactie), tot het knoeien met cijfers. Jantje kon echter Niek Benedictus Jeroen Hellebrekers, Jan de verleiding weerstaan, de vastgoedfrau- Schuurman Hess deurs niet. Acteur George van Houts maakte over Eindredactie: Roselie Kommers Nederlands grootste financiële zwendel het Art direction en vormgeving: toneelstuk De Verleiders: de casanova’s van Paul Pollmann, art direction de vastgoedfraude. Ter inleiding draagt een samen met de andere Verleiders Pierre & grafisch ontwerp, Monique Smit kinderstemmetje het eerste gedeelte van Bokma, Victor Löw, Leopold Witte en Tom Medewerkers aan dit nummer: het bovengenoemde, beroemde versje van de Ket dit financiële verhaal tot een treffen- Carel Helder, Hans Kamps, Anne van Mourik, Hieronymus van Alphen voor. Het laatste de en spannende voorstelling te modelleren. Laura Overdorp, Jan de Roos, Diederik gedeelte, waarin Jantje’s gehoorzaamheid De enigszins moralistische ondertoon van Samsom (column), Hans Spekman (column), beloond wordt met een hoed vol pruimen, De Verleiders maakt het stuk niet minder Stef Verhoeven, Johan Vogels, Loes Ypma blijft achterwege. De boodschap: in de geslaagd. Juist de interactie met het publiek Fotografie:De Beeldredaktie, Paul van wereld van de vastgoed is niet gehoorzaam- maakt het tot een succesformule, waar- Bueren, Rebke Klokke, Tessa Posthuma de heid, maar oplichterij de norm. Maar zijn het door je je laat meeslepen in het verhaal en Boer, Stijn Haanschoten, Ronald Slabbers wel enkel deze vastgoedhaantjes die, zodra je jezelf afvraagt; wat had ik gedaan als ik (illustratie), Jan Stegeman ze de kans krijgen, pakken wat ze pakken onder de pruimenboom van Hieronymus van Lithografie en drukwerk: MediaCenter kunnen? Of worden wij misschien allemaal Alphen stond? Rotterdam gedreven door hebzucht en eigenbelang? De Verleiders is te zien van donderdag 9 t/m Door middel van vlijmscherpe satire en zondag 12 januari in Carré, Ansterdam Rood verschijnt onder verantwoordelijkheid geweldige acteerkunsten weet Van Houts Anne van Mourik van het partijbestuur. Overname van (delen van) artikelen, foto’s of ­illustraties alleen na uitdrukkelijke Rood mag 1 x twee kaarten verloten voor De verleiders - De val van een ­toestemming­ van de uitgever. super-man, op een datum naar keuze (zie www.de-verleiders.nl voor speellijst). Van de makers van De casanova’s van de vastgoedfraude, vanaf februari in de theaters. Stuur voor 15 februari een mail naar [email protected] o.v.v. Verleiders of een kaartje naar: Redactie Rood, postbus 1310, 1000 BH, ISSN 1574-2733 Amsterdam. WIN

december 2013 rood 31 column diederik samsom Foto Paul van Bueren

Samen campagne voeren

et was overal in de stad te lezen: ‘Henk werkt’. De En twee maanden om te laten zien dat alleen samenwerking Henk in kwestie is Henk Deinum - lijsttrekker van ons land daadwerkelijk verder helpt. Zodat mensen die thuiszit- de PvdA Leeuwarden - en de poster met zijn kale, ten, weer een baan krijgen. Zodat de huizenmarkt en de bouw onverzettelijke hoofd prijkte op iedere hoek van weer op gang komen. En de rekening van de crisis eerlijk wordt iedereH straat in Leeuwarden. Zoals ook de PvdA-posters in Alp- verdeeld. hen aan den Rijn, Heerenveen en De Friese Meren in de weken Voor dat Nederland doet het er meer dan ooit toe wie in de tot de verkiezingen op 13 november 2013 overal te zien waren. gemeente de besluiten neemt. Omdat er een keuze is tussen Dat was het werk van Hein, Tamara, Sjoerd, Teunis, Betty, meer banen, betere zorg of onderwijs enerzijds en meer asfalt Frans, Hélène, Henk, Gülhan, Wim, Tom, Jurjen, Meindert, en lantaarnpalen anderzijds. Die keuze was er in Leeuwarden, Anita, Coby en al die andere toegewijde PvdA’ers die samen tot Alphen, Heerenveen en De Friese Meren op 13 november en die 13 november campagne voerden voor een sterker en socialer keuze is er in de rest van ons land op 19 maart. Samen gaan we Nederland. Met resultaat. Want dankzij het feit dat zij deur daarvoor campagne voeren. Deur voor deur. Voor een sterker en voor deur campagne voerden, haalde de PvdA op 13 november – socialer Nederland! tegen de stroom in – een geweldig resultaat. Met nog twee maanden tot aan de gemeenteraadsverkiezingen Diederik Samsom op 19 maart zijn zij daarmee ons voorbeeld. Twee maanden waarin we in iedere gemeente laten zien dat de Partij van de Arbeid doet wat nodig is. Dat betekent dat we Nederland helpen uit de crisis te komen en werken aan het land van morgen. Waar jong en oud de zeker- heid van een baan hebben – met een fatsoenlijk inkomen. Waar ouderen en zieken zo lang mogelijk thuis kunnen wonen en de zorg krijgen die ze nodig hebben. Waar banken en aandeel- houders dienstbaar zijn aan de samenleving en niet enkel aan zichzelf. Nederland Sterker & Socialer