For Vestre Slidre Blir Frelser-Født

VS_Menighetsblad 3-2016_Layout107.12.1614.04Side

3/2016 - årgang 57 Kyrkjeblad for Vestre Slidre blir frelser-født. barnet-vår I lyset av regnbuens løfte mot skjæret av Ragnarok-rødt: Jeg løftersom envisshet deg, barn trass alle tap det har lidt. skal mennesket tro og håpe hellig og rent som ditt, skapes Så lenge et hjerte er kjent av noenpåjord. som Angsten og Hatet og Hevnen da undres jeg over at ord Du ser påmeg, blidt og stille- fra livet og håpet og Gud. fra verdener bakenfor denne, et selsomt, forklaret bud Fra mørke i morslivet kom du: meg heim fra vegløse mil. men DUer denrøst som skal rope mitt følge var og smerte tvil, Jeg vandret påvillstrå i verden, BARNET H ANS B ØRLI VS_Menighetsblad 3-2016_Layout 1 07.12.16 14.04 Side 2

Hamar biskops andakt til menighetsbladene Julen 2016

Det var sent da Maria og Josef ankom den lille Mange av dem som har utsmykket kirkene rundt byen Betlehem. De slitne føttene fikk endelig om i verden er også tydelig berørt av fortel- hvilt seg da de fant husrom i den enkle stallen. lingen om den lille hellige familie. Øverst på De hadde reist langt – ja, nesten hele 150 km til mange altertavler finner vi engler; og det er der- fots. Den unge Maria var gravid, og kanskje var for treffende at det er fra alteret at nettopp det ikke helt enkelt å hanskes med et esel heller. ordene «Ære være Gud i det høyeste» lyder i Men da stjernen kom opp på himmelhvelvingen våre gudstjenester. Dette er med på å under- og tonene fra englesangen hørtes, ble nok utslitt- streke lyset og stemmen fra evigheters evighet, heten fylt av glede over det lille barnet som ble og slik holde fast på at evangeliet alltid er større født. Da Maria og Josef la i vei for å la seg inn- enn det vi fatter dybden av. Dette er det godt å skrive i manntall, visste de ikke at de satte i ha med seg inn i høytiden og inn i det nye året. gang en bevegelse som spredte seg fra denne lille byen og ut til alle verdens hjørner. En be- Nederst i en krybbe i en stall er det lille Jesus- vegelse som også nådde oss her i nord. Denne barnet: Guds kjærlighet. Englene synger fort - bevegelsen fortsetter å berøre, utfordre og av - satt: «Frykt ikke»! De vet at vi trenger det mer dekke. Det er en bevegelse fyllt av budskapet enn noen gang. om barmhjertighet og nestekjærlighet som kaller oss til å formidle dette i ord og handling. Velsignet julehøytid og godt år 2017!

Solveig Fiske BISKOP

SIDAN SIST: – har vi forretta vår fyrste messe ved Mariaikonet i Slidredomen, ei historisk hending! Vi har flytt litt om på benkane, og ein kveld det var lite folk, hadde vi ei fyrste oppleving der. Ei fin stund som syner at side - altaret kan nyttas ved særlege høve. Kom innom å sjå ein sundag, då vel… Det er vakkert! – har soknepresten gått ut i pappapermisjon og Terje Eklund er tilsett som prestevikar ut mars. I soknepresten sitt fråver går vesperen ut. – har Caroline Synvis diverre slutta i trusopplæringa. Jobben hennar vil bli lyst ut att saman med kyrkje- verjestillinga utpå vinteren. Vi takkar for jobben ho har gjort og kjem til å sakne henne.

2 VS_Menighetsblad 3-2016_Layout 1 07.12.16 14.04 Side 3

Sokneprestvikaren hilser

Jeg har gjennom flere år gjort prestetjeneste i fjorten dager forrettet jeg åtte begravel ser. Store Vestre Slidre. Nå er det en god stund siden sist, kontraster sammenliknet med Vestre Slidre hvor men fra 1. oktober og frem til 1. april skal jeg det bare er to-tre gravferder i løpet av en måned. fungere som sokneprestvikar i Ola Døhls pappa - permisjon. Jeg gleder meg over å være tilbake i Men jeg har så visst også andre oppgaver å utføre: Vestre Slidre, hvor jeg møter igjen mange kjente Guds tjenester, dåpssamtaler, konfirmantundervis- ansikter og noen ukjente, foruten gode med- ning, sjuke heimen, fengslet, møter og besøk. Om arbeidere. noen ønsker samtale, besøk eller nattverd i hjemmet, er det bare å kontakte meg på telefon Det siste året har jeg gjort tjeneste i Hallingdal 975 31366. prosti, hvor jeg også er godt kjent etter å ha virket der med jevne mellom rom. Før vikariatet i Hal- Så vil jeg ønske alle en velsignet julehøytid og et lingdal var jeg tre år på Ringerike. I sommer var godt nytt år! jeg gravferdsprest i Sandefjord der vi har hytte. På Terje Eklund

Gammelpresten på besøk

I høst hadde jeg besøk i Ulnes av min gode venn Sigmund Lindekleiv. De siste årene har vi hatt en kveld eller to på Hilmebøl hvor vi dyrker vår felles lidenskap; klassisk musikk, har gode samtaler og nyter bordets gleder. Det ble også en kjøretur gjennom Vestre Slidre, slik at Sigmund skulle få gjense sitt gamle prestegjeld. Underveis kjørte vi opp til Erik og Kirsten Rostbøll på Kvitsyn, der vi ble tatt vél i mot. Det ble et hyggelig gjensyn for Sigmund og Rostbøll-folket. Vi fikk en stille stund i Noahs Ark med derpå følgende kaffestund og en god prat.

Jeg vet det er mange som husker tilbake med glede på tiden Sigmund Lindekleiv var sokneprest i Vestre Slidre, fra 1985-1993. Han hadde stort engasjement for menighets- vekst, og hans forkynnelse var solid forankret i det evangelisk klassiske kirkesyn. I mars rundet Sigmund de 70 og på Maria budskapsdag tok han avskjed med Fagerborg menighet etter åtte års virke som sokneprest der. Sigmund og Kari er bosatt på Voksen i Oslo, og Sigmund vil gjennom menighetsbladet hilse til alle kjente med ønske om en god julehøytid. Sigmund Lindekleiv utenfor Noahs Ark sammen med Erik Terje Eklund Rostbøll og Terje Eklund. (Foto Kirsten Rostbøll)

3 VS_Menighetsblad 3-2016_Layout 1 07.12.16 14.05 Side 4

Frå førre året sitt «Vi syng jula inn i Røn» saksar vi følgjande: Hvis ingen går i fella … En adventsbetraktning av Trine Geicke Kolbjørnshus

«Dette har jeg aldri gjort før, så det klarer jeg helt sikkert,» sier Pippi. Nå er det jeg som sier det. For nå skal jeg gjøre noe som jeg ikke har gjort før. Jeg skal holde noe som LIGNER på andakt. Men jeg får lov til å gjøre det på min måte. Og nå står jeg her og lurer på hvordan jeg skal få det til.

Hvordan skal jeg klare å åpne ordene i stedet for å lukke dem, slik at du får lyst til å følge med, ja, kanskje til og med ikke helt kan la det være. For her er det jammen mye fint folk og mange aldre. Hvordan skal jeg klare å fange dere i ett, og likevel snakke om jul? Det er jo ikke nok å komme med musevisa her, akkurat. Hva betyr det egentlig å gå i fella? Kanskje vet du det og mere til – når dette er over.

Nå har vi handlet gaver, mange gaver, dyre gaver, og gaver som vi slett ikke trenger. Så har vi vaska rundt, og vi har bakt så mange slags kaker at småfuglene skal få litt på nyåret.

Mormoren min hadde et lys i en stake, hun, og et lite vers som det lyste av. Jeg husker det glade ansiktet hennes, da hun leste juleverset. Hvem fikk gaven hennes?

Julen hennes var ikke fattig, pleide hun å si. Hun hadde ryggen. Men gull, sølv og edle stener- ja, det hadde de nok ikke hatt fattig jul noen gang hun, sa hun – enda de ikke av. Og nå kom de- ut av kroker og kriker og ringet seg nys- hadde nåla i veggen. Men fattige, nei det var de ikke. Ikke gjerrig om Jesusbarnet. Noe så lyst og vakkert hadde de i jula. En gang fortalte hun oss ungene om nok ikke sett,» fortalte mormor. «Og nå begynte de å danse og hoppe rundt Jesusbarnet i bare glede.

«BARN JESUS HOS DE UNDERJORDISKE» Midt under denne leken var det en av de små, grågamle som kom borti Jesusbarnet. I samme stund begynte huden – Han satt i gresset og lekte, og så kom det ei marihøne og hans å glatte seg og bli lys og skjær – som på et menneske. satte seg på hånden hans. Jesusbarnet hørte hva marihøna Og nå ville alle sammen at Jesusbarnet skulle komme nær hvisket: «Bli med, bli med- så skal du få se.» Dermed dem. Og det gjorde han gjerne, kan du skjønne. – Han brettet den ut vingene og fløy. Men Jesusbarnet løp etter, klappet dem på kinnet og strøk dem over hår og hender. der marihøna fløy foran – først over en bekk, så gjennom Alle ble liksom forynget da Jesusbarnet rørte ved dem. Slik en skog og til slutt til en bergvegg. holdt de på en god stund.

I bergveggen var det en sprekk, der slo marihøna vingene Tiden gikk og nå begynte moren hans, som du nok vet heter sammen og krøp inn. Barn Jesus krøp etter, for han kunne Jomfru Maria – å bli litt engstelig. Hvor hadde barnet gjøre seg så liten han ville. hennes tatt veien?

«Bak bergveggen bodde dvergfolket,» fortalte mormor. «Har dere sett barn Jesus,» spurte hun fiskene i bekken. «Tusen år eller mer hadde de holdt til der inne, gamle, grå «Mener du Gudsbarnet, ja, så vadet han over her,» svarte og skrukkete var de blitt. Krokete i knærne, krumme i fiskene.

4 VS_Menighetsblad 3-2016_Layout 1 07.12.16 14.05 Side 5

«Har dere sett barn Jesus,» spurte hun trærne i skogen. Det var Jesusbarnet hun ventet på, skjønner du nok. Hun «Mener du Gudsbarnet- ja så løp han gjennom her,» svarte visste at menneskene ikke ville huse ham. At han ble født trærne. i stallen, blant dyrene. Slik ble det kanskje riktig likevel, på en måte. Til sist kom hun til bergveggen og møtte marihøna. «Har du sett Gudsbarnet,» spurte hun. «Titt gjennom sprekken «Han kom til sine egne, men hans egne tok ikke i mot ham, her,» svarte marihøna. står det», sa mormor. «Hva er det som gjør at de ikke klarer å ta i mot,» spurte jeg, og holdt på hjertet mitt. Da kan det nok hende at Jomfru Maria gjorde store øyne. For der så hun barnet sitt stå- midt mellom dvergfolk og «Hue deres står liksom i veien,» sa far, han kom inn fra underjordiske. Nå hadde de fått velsignelsen og takket for stua. «Folk skulle tenke litt mere som diktera. Dem vil bare det- attpå til. Han skulle få en bukk av dem til å leke med, stikke hue sitt inn i himmern for å la seg inspirere, dem sa de. liksom. Helt annerledes blir’e med dem som trur ‘em må tenke logisk på detta og. Det er da hue deres står i veien. «Men vi må nok tilbake til menneskenes verden,» sa Jom- Dem vil liksom ha hele himmern inn i hue sitt dem, og det fru Maria. Og Jesusbarnet fulgte lydig med. er deres hue som går i stykker.»

Morgenen etter sto det en bukk bundet ved døren der Da lo mormor og jeg ropte: «Er det det som er å gå i fella?» Barnet bodde. Det var en gave fra dem som holder til bak stein og torv,» sa mormor. («Barn Jesus hos de underjordiske» er etter Dan Lindholm.)

Nå først tente hun lyset: «O høye barn vi venter deg, o, høye barn vi venter deg. Med fryd og sang og harpeklang, med fryd og sang og harpeklang,» sang mormor.

KYRKJA I VESTRE SLIDRE Kyrkjekontoret er opent: måndag, onsdag og torsdag kl. 09.00 – kl. 15.00, tysdag kl. 12.00 – 15.00. Kyrkjekontoret kan vere stengt i denne tida pga. møte, ferie og anna. Sokneprest Ola Døhl. Tlf. 61345052 / 48132050 – E-post: [email protected] Vikar: 01.10.16 – 01.04.17: Prestevikar Terje Eklund. Tlf. 97531366 – E-post: [email protected] TILSETTE – Vestre Slidre kyrkjeleg fellesråd Namn Tlf. Jobb Elisabeth Myhre 61345095 Kyrkjeverje 90591761 Eldbjørg Myrvang Wiknes 61345098 Kontorfullmektig 45202615 Diakonimedarbeidar Klokkar i Lomen sokn. Klokkar i Slidre sokn Are Alund 99734175 Kantor Magnhild Skjel 95821005 Klokkar i Røn sokn Trine Geicke Kolbjørnshus 41201165 Klokkar i Slidre sokn Odd Kolbjørnshus 91754905 Kyrkjetenar i Slidre sokn Safet Vladovic 99221198 Kyrkjetenar i Røn sokn. Røn og Øyjar Kyrkjetenar i Lomen sokn Kyrkjetenar i Slidre sokn Ringjar i Slidre. Reinhaldar i alle sokna Jan Ole Bråten 91364677 Ringjar i Slidre Nils Einar Ormestad 90178983 Tilsynshavar i Lomen stavkyrkje

5 VS_Menighetsblad 3-2016_Layout 1 07.12.16 14.05 Side 6

«At du er født herinne i hjertets dype grunn!» I 1732 vart det gjeve ut eit lite hefte i den sør-danske byen stillast, og han skal finne den verkelege skatten, Jesus - Tønder. Tittelen var ikkje den mest slagferdige verda har barnet. Her blir den mørke stallen til den kristne sitt slott. sett, men relativt informativ. På forsida kunne ein lese Her ser vi sporet av pietismens tankegang – det verda ser Nogle Julesalmer, Gud til Ære og kristne Sjæle, især sin som målet – slottet – er ikkje viktig. For den som har blik- elskelige Menighed, til Opmuntring; til den forestaaende ket vendt mot himmelen, veit at underet skjer i ein liten glædelige Julefest enfoldig og i Hast sammenskrevne af stall, sjølv om dei uomvende kanskje spottar han for det. H. A. B.» Diktaren var den unge hjelpepresten i Tønder, Hans Adolph Brorson, som på den tida var 38 år. Brorson Etter desse to strofene følgjer tre strofer der diktaren medi - vart seinare domprost og biskop i byen Ribe i Danmark, terer over det forunderlege – at den himmelske kongen vart men for oss er han mest kjend som salmediktar. Dette vesle fødd som eit lite, ubeskytta barn. Diktaren spør: Kvifor bur heftet han gav ut i 1732 inneheld sju julesalmar, og av dei du ikkje i utsmykka salar, går med fine klede, får alt du vil sju er det fire salmar som er mykje brukt i Noreg i dag, ha og let alle kongar kysse handa di? Kvifor brukte du ikkje nemleg «I denne søte juletid», «Her kommer dine arme heile himmelen som telt, stjernene som faklar og englane små», «Den yndigste rose er funnet» og ikkje minst «Mitt som vakter når du vart fødd? Og når fuglane og dyra på hjerte alltid vanker». jorda har hus og krypinn på jorda, kvifor skal da Gud vere den som gøymer seg i ei lånt krybbe? Han som har all makt Brorson var ein del av den kristendomstypen som vi kjen- er altså forvist til ein framand stall – som eit ubeskytta ner som pietismen, og som har prega deler av norsk kyrkje - barn? liv heilt sidan Hans Nielsen Hauge. Pietismen opererte med to typer menneske. På den eine sida hadde ein dei som I møte med alle desse spørsmåla blir diktaren nærast mot- berre brydde seg om det som skjer på jorda, dei som ikkje laus – kvifor skal Gud gjere seg så utsett? Så kjem løys- var omvende. På den andre sida fann ein dei som var om- inga: Det vesle Jesusbarnet må inviterast inn i hjartet på vende, og som retta blikket mot himmelen og det evige den enkelte kristne og gøyme seg der. Plutseleg har det livet. Desse skulle ikkje bry seg med jordisk moro – slikt vorte slik at hjartet ikkje berre skal konsentrere seg om kva var utan verdi. Heile juleheftet er prega av denne tankegan- som skjer i stallen, men det har sjølv vorte ein stall – føde- gen, ikkje minst i den fyrste salmen «Bort verdens jule- staden for Jesus. Jesus vel ikkje å busette seg i jordisk glede». Kort fortalt handlar denne salmen om at folk må prakt, men i eit audmjukt hjarte. Når det skjer, er den slutte å gå på puben i jula og heller bry seg om Jesu fødsel kristne klar til å vie livet sitt til Jesus – «for deg, for deg – kort oppsummert i strofa «Hvor kunne noen mene, som alene jeg leve vil og dø». At Jesus bur i hjarta gjev har natur lig sans, at man sin Gud kan tjene med syndig mennesket den gleda det djupast sett lengtar etter – når drikk og dans?» Altså: Ikkje eit menneskje som har noko Jesus er «født herinne i hjertets dype grunn.» som liknar fornuft, kan meine at det sømer seg å feire jula på puben, eller med lystige lag, for den saks skuld. Teksten er altså ei inderleggjering av juleevangeliet – ei inder leggjering i ordets bokstavlege meining. Historia om Innafor denne horisonten er det altså vi finn opphavet til Jesu fødsel blir noko som skjer inne i menneskehjarta. Kvi- «Mitt hjerte alltid vanker». Korleis kan ein salme frå eit for er det så mange som likar ein tekst med slike bilete og slikt salmehefte appellere til mange i dag? For det fyrste slik teologi? Eg veit ikkje om eg har noko godt svar på det, har salmen ein melodi, ein svensk folketone, som er svært men eg trur kombinasjonen av tekst og melodi er viktig her. vakker og uttrykksfull. For det andre så trur eg det er ve- På same måte som teksten er innovervend, kan ein seie det sentleg at teksten fokuserer på kva ein skal gjere, ikkje kva same om melodien, ein roleg, lågmælt folketone som ein skal unngå. Her handlar det om den einskilde sitt møte mange er glade i. Og kanskje er det, trass ein avstand på med den forunderlege Julebodskapen, og korleis han skal snart 300 år, noko med språket som er kjend. Kulturen vår gjere det til noko viktig i livet sitt. er full av tekstar om lengting og om å ofre seg og overgje seg sjølv til den store kjærleiken. Om vi ikkje er vande til Dei to fyrste strofene er innleiinga til teksten. Den som å bruke eit slikt språk i ein religiøs samanheng, så kjenner syng seier at hjartet skal befinne seg i stallen, «i Jesu føde - vi oss kanskje att likevel? rom» – og at den kristne skal samle konsentrasjonen om Are Alund det som skjedde der i jula. Gjer han det, skal lengtinga hans kantor

6 VS_Menighetsblad 3-2016_Layout 1 07.12.16 14.05 Side 7

Hausttakkefest med meir … Mitt hjerte Den niande oktober var det fleire ting som sto på program- met ved gudstenesta i Røn kyrkje. Det var hausttakkefest, alltid vanker vikarprest Terje Eklund blei innsett og 4-åringane i Vestre Slidre vart inviterte til å motta kyrkjebok.

av H. A. Brorson (1732) Sundagsskulen, som var med og song, gjekk inn i prosesjon med kvar sin frukt/grønnsak til hausttakkebordet. Dei song nokre songar i saman med trusopplærar Caroline Synvis, Mitt hjerte alltid vanker i Jesu føderom, medan nokre songar blei leia av sundagsskulelærar Hilde der samles mine tanker som i en hovedsum. Nybråten Berg. Magnhild Skjel las opp eit velkomstbrev Der er min lengsel hjemme, der har min tro sin skatt; til Terje frå biskopen. Etter gudstenesta vart det kyrkje - jeg kan deg aldri glemme, velsignet julenatt! kaffe.

Den mørke stall skal være mitt hjertes frydeslott, der kan jeg daglig lære å glemme verdens spott. Der kan med takk jeg finne hvori min ros består, når Jesu krybbes minne meg rett til hjertet går.

Men under uten like, hvor kan jeg vel forstå at Gud av himmerike i stallen ligge må! At himlens fryd og ære, det levende Guds ord, skal så foraktet være på denne arme jord!

Hvi skulle herresale ei smykket for deg stå? Du hadde å befale alt hva du pekte på. Hvi lot du deg ei svøpe i lyset som et bånd, og jordens konger løpe å kysse på din hånd

Hvi lot du ei utspenne en himmel til ditt telt og stjernefakler brenne, å store himmelhelt? Hvi lot du frem ei lyne en mektig englevakt, som deg i silkedyne så prektig burde lagt?

En spurv har dog sitt rede og sikre hvilebo, en svale må ei bede om nattely og ro, en løve vet sin hule hvor den kan hvile få - skal da min Gud seg skjule i andres stall og strå?

Akk, kom, jeg opp vil lukke mitt hjerte og mitt sinn og full av lengsel sukke: Kom, Jesus, dog herinn! Den sekstande oktober var det hausttakkefest i Lomen Det er ei fremmed bolig, du har den selv jo kjøpt, kyrkje. Fleire av 6-åringane i Vestre Slidre var møtt fram så skal du blive trolig her i mitt hjerte svøpt. for å gå i prosesjon inn i kyrkja med bidrag til Jeg gjerne palmegrene vil om din krybbe strø, haust takke - for deg, for deg alene jeg leve vil og dø. bordet. Seinare Kom, la min sjel dog finne sin rette gledes stund, i gudstenesta at du er født herinne i hjertets dype grunn! mottok dei kyrkje boka si.

7 VS_Menighetsblad 3-2016_Layout 1 07.12.16 14.05 Side 8

Søndagsskule i Lomen og samtale med Leif Homme

Det er søndag 6. november – snøen la seg i går - eit kvitt lag ligg og glitrar, ja, det er kaldt ute, men inne på arbeidsrommet i Lomen kyrkje er det lunt og godt. Eg er blitt ønskt velkomen av Leif Homme. Han har gjort i stand og sit og førebur seg på tema for dagen. Så kjem Joan med famnen full av kake, og etter kvart kjem dei, både barn og vaksne.

Vi følgjer alle godt med – det er både interessant og spennande å høre Leif fortelje.

Dette fører oss over til flyktningsituasjonen i dag – vi må gjere så godt vi kan for å hjelpe flyktningane både ute i verda og dei som kjem til bygda vår. Vi samtalar litt om flyktningane. Ta vare på dei du kjenner og dei du møter som ikkje har det så godt, er konklusjonen før vi får utdelt ein Tema denne dagen er vår neste og forteljinga om Den del oppgåver. barmhjertige samaritan – Denne forteljinga er ei av Jesu likningar og står i Lukas 10, 25-37. Jesus fortel denne likninga for å vise kven som er vår neste, og korleis vi skal vere mot vår neste. Bodskapen er: ”Du skal elske nesten din som deg sjølv”. Det betyr igjen at vi skal sjå til at nesten vår har det godt, og vi må hjelpe han når han treng det. Leif viser oss først på eit kart kvar handlinga i for - teljinga går føre seg – Ein mann er på veg frå Jerusalem til Jeriko. Jeriko ligg ved Dødehavet og det er omtrent så langt frå denne byen til Jerusalem som frå Lomen kyrkje til Fagernes, 35 km, men vegen er bratt, han stig med 1000 meter og går gjennom eit tørt og livlaust landskap. På vegen blir mannen overfallen av røvarar og blir liggjande hjelpelaus. Både ein prest og ein levitt går forbi utan å hjelpe, men så kjem ein samaritan forbi, og han hjelper den Oppgåveløysinga er tydeleg populært. stakkars mannen.

Leif fører oss så over til dagen i dag. Kan denne likninga Og så kjem noko av det beste – Joan ber oss inn til eit dekka fortelje oss noko om menneska i vår tid – og stiller så spørs- bord med tente lys, og etter at vi har sunge ”Å du som met- målet: Kven er nesten min i dag? Det må jo vere familien, ter liten fugl” får vi sjokoladekake, saft og kaffe. Slik er det naboar og venner, kjem vi fram til. Men kan andre vere nes- kvar gong, men Joan fortel at kakebakinga går på omgang ten min – ein eg ikkje kjenner? spør Leif. Vi tenker på for- mellom foreldra. teljinga og svaret må bli ja. Kan nesten min vere ein som Vi samtalar og eg får høyre litt med Ingrid, Malin, er slem mot meg? Ja, han og. Kan nesten min vere ein i eit Håkon, Marte, Audun og Nils om kva som er fint med sun- anna land? Ja, for alle menneske er nesten vår. dagsskulen. Dei synest dei får lære så mykje nytt og på ein

8 VS_Menighetsblad 3-2016_Layout 1 07.12.16 14.05 Side 9

måte som gjer det lettare å forstå. Dei lærer forteljingane viktig å vite noko om for å forstå tida vi lever i. Får vi sett på ein annan måte, seier dei - Leif får det ned og gjort det det inn i den rette samanhengen, betyr det meir for oss. forståeleg - det er også lettare å forstå og hugse for - teljingane når ein får illustrert dei så godt. Og så er det fint Gjennom arbeidet i kyrkja får ein ei positiv haldning til å vere saman og høyre på forteljingane. Eg får også høyre ting, og ein får lyst til å gjere meir. Eg kan aldri slå meg til at dei har juleverkstad dei to siste sundagane i advent der ro med at vi har gjort nok. Vi får aldri hjelpt alle, men vi dei lagar mykje fint til jul. Det gjer dei også til påske. må gripe den anledningen vi får. Ingrid Røvang er kreativ leiar og fortel at dei også elles i Det er meir einsamheit i nærmiljøet enn vi kanskje trur, året driv med ymse aktivitetar og forming. så vi bør bruke nokre timar på å besøke den som sit åleine.

Leif fortel at dei har ein del aktivitetar også ute – dei har Søndagsskulen er snart ferdig for i dag, men Leif vil ha skirenn og så har dei kyrkjevandring kvar vår, både inne med litt meir på tampen. og ute på kyrkjegarden, dei går også opp i tårnet – mange Han fortel at søndagsskulen får tilskot frå kommunen, synest det er spennande. frå banken, takkoffer frå kyrkjelyden og frå frifondmiddel. Leif synest det er viktig at vi blir kjende med kyrkja vår Søndagsskulen er kvar 14. dag kl 10.00 i arbeidsrommet så tidleg som mogleg, og at vi føler at kyrkja er vår. nedst i tårnet i Lomen kyrkje. Det er så viktig for fellesskapet i ei bygd at kyrkja finst Lomen er søndagsskule også for Slidre – alle er vel- som ein samlingsplass både i glede og sorg – og i kvar - komne, også foreldre og besteforeldre – det er fint å vere dagen. saman om dette. Det må eg seie meg einig i – det har vore Skal vi rekruttere nokon til kvardagsgudsteneste, må vi så hyggeleg og interessant å vere med - eg unner fleire ei begynne med søndagsskulen. slik god stund. Ingrid seier og at søndagsskulen er veldig bra, og ho sy- Det sentrale i kyrkja er Jesus. Eg har alltid vore oppteken nest det er imponerande med all tid som Leif bruker på alle av og fasinert av Jesus, og det eg er så oppteken av må eg andre. fortelje andre. Dei som ikkje får vite det sentrale i Jesu liv Ja, eg tenker og på alt han har gjort for ungdomane i går glipp av noko veldig viktig – viktig for alle menneske bygda gjennom ungdomsklubben Måndagstreff på Kvams- og for den kulturarven vi skal føre vidare. hall. Det har han halde på med i ein mannsalder – og der Ord, bilde og begrep som har ein kristen bakgrunn er er det som det alltid har vore, fullt. L.V. Open kyrkje sommaren 2016

Slidredomen var open onsdagar og laurdagar i sommar, frå hyra inn som vakter, men det vart faktisk ein del guiding og, onsdag 29. juni til laurdag 6. august. Medlem i pensjon- men kvir ein seg for det, held det med å dele ut brosjyrar. istlaget og sanitetslaget var vakter – to kvar veke hadde Vi anbefaler fleire å melde seg som vakter neste vakt frå kl. 11.00 til kl. 17.00 desse dagane. sommar – det er både hyggeleg og interessant å vise fram Vi har prata med vaktene, og dei har fortalt om bra den flotte kyrkja vår. besøk, gjennomsnittleg 15 til 30 personar kvar dag. Dei L.V. meiner det er viktig for bygda å halde fram med denne ord- ninga, og får ein gjort han meir kjent, så vil endå fleire finne vegen til kyrkja. Nokre ynskte og at kyrkja skulle vere open fleire dagar i veka, t.d. fredagar då ein del denne dagen hadde kome til stengt dør. Vaktene syntes det var både morosamt og interessant å vise fram kyrkja til dei besøkande. – Vi var stolte over å kunne vise fram noko så flott – dette er kyrkja vår! Vi lærte og mykje ved berre å vere i kyrkjerommet, fekk verkeleg tid til å sjå oss om. Dessutan var det lagt fram bøker, brosjyrar og kort med mykje interessant stoff om kyrkja – ein del var og til salgs. Vi møtte mange hyggelege menneske frå inn- og utland, heldigvis er det laga gode brosjyrar på fleire språk. Vi var Det var spennande å sjå kyrkja frå preikestolen.

9 VS_Menighetsblad 3-2016_Layout 1 07.12.16 14.05 Side 10

10 VS_Menighetsblad 3-2016_Layout 1 07.12.16 14.05 Side 11

En pilegrim i kvardagen

Føtene er såre. Ryggen verker. Når vi er framme, har vi lagt bak oss 170 kilometer. Kan eg klare det?

Av Knut Aastad Bråten

Eg tek den nødvendige sistesjekken før vi dreg. Det meste er klart, men noko skurrar. Ikkje alt er slik det burde vere. Det er som om motivasjonen er på eit botnnivå. Kanskje kjem turen brått på? Kvardagen slepper liksom ikkje taket, og klamrar seg fast som flakkande blikk og overdriven fik- ling med iPhonen. I hovudet surrar deadline og jobbavtalar. Har eg hugsa å melde ifrå til skribentane? Best å ta med PC. Kan hende finst straumuttak langs ruta. Aldri godt å vite.

Vi er mange. I 2014 vart det registrert nær 250 000 pile- grimar i den spanske pilegrimsbyen Santiago de Compos- tela. Pilegrimsturane har fått ein renessanse, også i Noreg. I dag finst seks offisielle pilegrimsruter, og fleire uoffi- sielle, blant dei pilegrimsleia gjennom Valdres.

Kva vil det seie å vere ein moderne pilegrim i dag? Men- nesket har gjennom alle tider søkt helsebot og sjelefred gjennom å gå, men kan hende er motivasjonen for å legge ut på reise annleis i dag enn den gongen? For mange dreier det seg enno om sjelefred, men også om sjølvutvikling og ei annleis kulturoppleving. Har Gud blitt borte på vegen?

Eg er ikkje ukjent med det å vere pilegrim. Eg har gått leia gjennom Valdres ein gong tidlegare, i 2013, og veit kva vi Det er godt å kjølne beina sine … har i vente av store natur- og kulturopplevingar. Samstun- des ynskjer eg å vere open for det som måtte skje under- I fellesskapen mellom oss? Gud er stor, har vi lese, men vegs. Eg ber på ein spirituell lengt. Er Gud i nærheita? også diffus, vanskeleg å nå. I staden samlar eg på auge- blikk, og gjer meg tankar undervegs om det å vere menneske: Om å setje ein fot framføre den andre. Om fordom- mar og forventingar. Om tid og om å ta seg tid. Om små glimt av store hendingar.

Du har sikkert kjent på forventingane i møte med det nye og ukjente: denne motsetningsfulle kjensla av glede inn- kapsla i frykt og redsle. Inntil du står midt i det: Samværet gjekk ikkje så ille likevel. Foten svikta ikkje. Dei andre i følget var korkje slik eller slik.

Dagane før pilegrimsturen: Mest av alt kvir eg meg til praten, at vi må gje av oss sjølve, snakke ut om korleis vi har Solglans som skjelv det, dele kjensler og magekjensler. Slike ting. Eg ser for

11 VS_Menighetsblad 3-2016_Layout 1 07.12.16 14.05 Side 12

Det er overvekt av godt vaksne folk her. Det kjennest i grunnen greitt. Den mentale alderen min korresponderer ikkje alltid med dei biologiske fakta. No og då føler eg meg som 63. Andre gonger er eg 25. På papiret er eg nettopp 40.

Den umiddelbare tillita som oppstår mellom to som vil kvarandre vel, som vågar å by på seg sjølv. Eg får raskt kontakt med fleire av vandrarane. Elisabeth har vore med på turen gjennom Valdres tidlegare. I pausane snakkar vi om det som engasjerer oss: ytringsfridom og psykisk helse. Og hijab. Temaa er djupe og har eit alvorleg drag over seg.

Då er det annleis med Odd. Han er med i arrangementsko- miteen, køyrer madrassar og hjelper til med alt førefal- lande. Vi møtest med fleip og humor, og mykje latter. Snak- kar om slekt og gard. Ein dag gjev han meg ein blome. For- gløymmegei.

* Den moderne pilegrim. Vi er midtvegs. Framfor oss ligg Fagernes – med kjøpe- meg damer i femtiåra, som plaprar om skilsmisser og strik- senter, kafear, kommunehus og attkjennande kvardagsliv. kebøker, om utruskap og kjærleiksdrama. Men det var for- Eg kjenner tørsten etter kaffi og bolle, lette sko og Face- dommane. Ikkje sjeldan er dei på kollisjonskurs med røyn- book. domen. Ofte er verda annleis enn kva vi trur og tenkjer om ho. Og gjer det eigentleg noko om nokon ynskjer å skravle? Ein representant frå kommunen møter oss på Skiferplas- sen. Deler ut is og fortel om tenestetilboda i kommunen. Turen er lang og krevjande, men ikkje verre enn at det er Vi takkar for serveringa og kvitterer med pilegrimsongen mogleg å gjennomføre han for ein middels sprek 40-åring. vår, den keltiske velsigninga om livsvegen og vona om ei Eg skal konsentrere meg om å flytte den eine foten framfor rik avling å hauste. den andre. Men det skal gjerast. I åtte dagar. Når vi er ved målet, har vi lagt bak oss 170 km. Dessutan veit eg kva eg Det er regn i lufta, så eg tek på meg regncapen, tettar meg går til, så eg gjev pilegrimsturen ein ny sjanse og let grub- til slik at berre andletet stikk fram. Sidan legg vi i veg, ut linga sigle sin eigen sjø. av bygdebyen og sivilisasjonen, forbi kafear, COOP og bensinstasjonar, tilbake til stigane og røyndomen der vi * etter kvart kjenner oss heime. Har eg funne livsvegen?

Den fyrste bakken går greitt, men tempoet er høgt. Eg be- * stemmer meg for ta det med ro. Ingen grunn til å kave seg opp. Vegen er målet, kviskrar eg stilt. Vi går på traktorvegar Vennis: Det står ein slåttekar utpå eit jorde. Han snur seg og grusvegar, stigar og over blaute myrdrag. Bak meg høy- mot oss, nikkar og helsar på framandfolket. Det er tydeleg rer eg sukk og pesing. Ein av pilegrimane har dårlege sko, at han vil slå av ein prat. Den eldre mannen bur ikkje her, kjem det fram. Vatnet har byrja å piple inn i dei holete jog- forstår eg, men lenger sør i bygda. Dette er berre ein gamal geskoa hennar. plass, ei utslåtte, men høyet må inn.

Dei høge forventningane til pilegrimsturen er der framleis. Praten går om arbeid og slått, lastebilar – og om bestefar. Turen vil by på sterke og minnerike opplevingar. Det veit «Eg skifta dekk på bilen til bestefar din mang ein gong.» eg frå sist gong eg var med. Førebels er hovudet mitt opp- Den eldre mannen tygg på eit strå, og fortel historier eg teke av andre enkle, basale og livsnødvendige behov: Eg aldri har høyrt. Over oss er skyfri himmel. Det er varmt og tenkjer på varme klede og turre sko, på halsvarmar og su- stille. Dei andre pilegrimane er ute av syne. Eg takkar for perundertøy, mat og dorullar – og set Gud og kjenslelivet praten, og hastar vidare. på førebels vent. Eg vart aldri kjent med bestefar min. Han døydde nokre år * før eg kom til, og eg har få referansar å halde meg til. His- toriene og forteljingane frå slåttekaren er med på å danne eit omriss av kven han var. Så veit eg litt meir.

12 VS_Menighetsblad 3-2016_Layout 1 07.12.16 14.05 Side 13

stoff, det som får kroppen og hovudet til å tenke og verke endå betre.

Valdres skjerpar sansane. For nokre år sidan blir desse tre orda det nye slagordet for Valdres. Sansane skulle skjer- past, vart det sagt. Og det var i Valdres det skulle skje. Men har sansane betre kår her enn andre stader i landet? Luktar det betre av blomane i Valdres enn på Kapp?

Eg gjev sansesnakket ein god dag. Inntil i sommar. Inntil eg sjølv står midt i det, så å seie. Naturen er vakker, forun- derleg – og magisk. Langs grusvegen på Vennis i Vang slår det mot meg ei varm, søt lukt av markjordbær. Smaken av barndomsminne. Det er som om eg ser klårare, lukta blir sterkare. Eg set meg ned, plukkar og et. Dei sterke inn- trykka er alle stader.

Feginsbrekka. Du finn ikkje namnet på kartet, men endeleg er vi her. Og langt der framme, som ein prikk i landskapet ser vi målet: Tomas-kyrkja. Det er hit vi skal. Bak oss ligg myr og skog, gnagsår og blaute sko. Og kva tenkjer ein då? Føtene er overraskande fine, kroppen har endeleg kome i form. Det er som om eg kan halde på i fleire dagar til. Men Møtte ein slåttekar undervegs … hovudet gjev motstand. Ei ubestemmeleg kjensle av vemod og lette, og alt ein kan klare, om ein vil, og ein tek seg god Kor mange gonger har det ikkje slått meg: dei tilfeldige tid. Prøv. møta. Dei som berre oppstår. Ein framandkar langs ein bygdeveg. Augeblikksmøte.

Pilegrimane helsar kyrkjene på sin eigen måte. I gamal tid tok dei tre rundar rundt kyrkjebygningen før dei tok av seg hatten og andektig steig over dørstokken. Dagens pilegri- mar tek framleis av seg skyggelua, men nøyer seg med éin runde.

Kyrkjene er høgdepunkt langs pilegrimsvegen. Det er hit vi skal. Dei er kvileplassar for trøytte kroppar og søkjande sjeler, og samlingsplass om den daglege liturgien. Presten gjentek formularane sine. Sidan song og andakt, og tre slag på eit triangel, før vi pakkar sekkane og vandrar vidare. Bak oss syng kyrkjeklokkene farvel og på gjensyn.

Liturgien tek ikkje stor plass, men blir ein meiningsfull overbygning gjennom turen, ein raud tråd, eit mentalt driv- Mo kyrkjeruin.

«Aldri før i kjent historisk tid har det eksistert en epoke da sjelene har vært så utsatt for farer som nå, over hele jorden.» (SIMON WEIL)

13 VS_Menighetsblad 3-2016_Layout 1 07.12.16 14.05 Side 14

MESSELISTE frå julaftan 2016 til påske 2017

Dato Dag Stad Tid Teneste Takkoffer 24.12.16 Lomen kyrkje Julaftan 14.00 Familiegudsteneste Prestevikar Terje Eklund Frelsesarmeen 24.12.16 Slidredomen Julaftan 15.00 Familiegudsteneste Prestevikar Terje Eklund Redd Barna 24.12.16 Røn kyrkje Julaftan 16.00 Familiegudsteneste Prestevikar Terje Eklund Frelsesarmeen Fagernes 25.12.16 Slidredomen 1.juledag 11.00 Høgtidsmesse Prestevikar Terje Eklund Soknerådet 26.12.16 V.S.sjukeheim 2.juledag 11.00 Høgtidsmesse på Prestevikar Terje Eklund sjukeheimen 2017 01.01.17 Øyjar kapell 1.nyårsdag 11.00 Nyårsmesse Prestevikar Terje Eklund Soknerådsarbeid 15.01.17 Lomen kyrkje 2.s.i Kr. op. 11.00 Høgmesse m. dåp Prestevikar Terje Eklund Redd barna 22.01.17 Slidredomen 3.s.i Kr. op. 11.00 Høgmesse m. dåp Prestevikar Terje Eklund Soknerådsarbeid 29.01.17 Røn kyrkje 4.s.i Kr. op. 11.00 Høgmesse Prestevikar Terje Eklund 05.02.17 Slidredomen 5.s.i kr. op. 19.30 Kveldsmesse Prestevikar Terje Eklund Barne- og ungdomsarbeid 12.02.17 Øyjar kapell Såmann 11.00 Høgmesse Prestevikar Terje Eklund søndag 12.02.17 Lomen kyrkje Såmann 19.30 Kveldsmesse Prestevikar Terje Eklund Kirkens nødhjelp søndag 26.02.17 Slidredomen Fastelavn 11.00 Høgmesse Prestevikar Terje Eklund søndag 01.03.17 Slidredomen Oskeonsdag 19.30 Oskeonsdagsmesse Prestevikar Terje Eklund Soknerådsarbeid 05.03.17 Lomen kyrkje 1.s.i fastetida 11.00 Familiemesse. Prestevikar Terje Eklund Søndagsskulen Søndagsskuleskirenn i Lomen 19.03.17 Røn kyrkje 3.s.i fastetida 11.00 Høgmesse Prestevikar Terje Eklund 26.03.17 Slidredomen Maria 11.00 Høgmesse Prestevikar Terje Eklund Frelsesarmeen bodskapsdag i Valdres Vi tek atterhald om endringar i messelista. Sjå «Det skjer» i avisa Valdres.

Vi ønsker alle ei god og fredeleg jul

Helsing oss i redaksjonen Per Olav Eide Randi I. Øraker Horge Trine Geicke Kolbjørnshus Veslemøy Kvamme Lisbet Vik

14 VS_Menighetsblad 3-2016_Layout 1 07.12.16 14.05 Side 15

Treng du eit ærend for å gå i kyrkja?

Kyrkja har ein høg dørstokk, tenkjer du kanskje. Då er du kan hende ein av dei som synest du treng eit ærend for å gå dit. Vi i kyrkja synest det er synd om du tenkjer slik. Kyrkja er der for alle, og om litt kan det hende det er den eine staden i samfunnet vårt som tilbyr stillheit, stemning, høgtid ved sida av teater og konsertar.

Tida vår blir meir og meir fullstappa, og vi i kyrkja vil minne om at vi menneska har godt av å stoppe opp i blant, sette ned tempoet og berre vera. Vi trur og at ungane våre har godt av å forhalde seg stilt til noko, lytte, lære seg til å vente, sitte stille, kanskje kjede seg, falle til ro eller lære frå ministrantane, dei fine konfirmantane våre om korleis ein ter seg i eit heilagt rom.

Dette vil vi iallfall at du skal vite: Du er hjarteleg velkomen med og utan ærend! Vi har ein dyktig stab her i Vestre Slidre, som ynskjer at du skal våge å koma og vere med, ikkje minst for å vise at kyrkjene skal BLI i kulturen vår. At noko verdfullt forsvinn dersom ein kuttar arven desse bygga formidlar. Velkomne til kyrkje!

(Treng du skyss er det berre å ringje kyrkjekontoret i åpningstida- dvs alle dagar (stort sett), minus fredag.)

KYRKJELEGE HANDLINGAR august – desember

Døypte Lomen sokn 04.09.2016 Ava Lulu Fretheim Kjøs (stavkyrkja) 04.09.2016 Emanuel Adonai Oppedal Døhl (stavkyrkja) 30.10.2016 Ola Dalbø Slidre sokn 02.10.2016 Jonas Tvenge Ranheim 02.10.2016 Kari Marie Svanheld Einang 02.10.2016 Synne Øen Nystuen Røn sokn 27.11.2016 Ingrid Haugli Lasskogen Vigde Slidre sokn 19.08.2016 Lilibeth Goloso og Ole Olsen 08.10.2016 Kjersti Øksendal og Eivind Røe

Jordfesta Slidre sokn: 10.08.2016 Henny Johnsrud (Gravlagt ved Bruflat kyrkje, Etnedal ) f. 1924 09.09.2016 Evy Sonja Rolland f. 1923 21.10.2016 Bjørnar Olav Pedersen f. 1959 02.12.2016 Knut T.Kvale f. 1930 Røn sokn 06.09.2016 Inger Johanne Røine (Øyjar kapell) f. 1932 25.10.2016 Marit Nyhagen f. 1925 15.11.2016 Endre Ulven (Øyjar kapell) f. 1929 29.11.2016 Anne Marit Ødegård f. 1940

15 VS_Menighetsblad 3-2016_Layout 1 07.12.16 14.05 Side 16

Glasmåleria i Lomen kyrkje Ikkje mange har sett kor vakre glasmåleria i Lomen kyrkje er. Dei er litt gøymt bak altaret i kyrkja, og det bør ein få gjort noko med, meiner Leif Homme. Kanskje ein kan gjere noko med altaret slik at glasmåleria vert meir synleg for kyrkjelyden. Måleria er laga av Emmanuel Vigeland i 1940 og er som eit triptyk, ei tredelt altartavle. Dei framstiller Jesu likning om den bortkomne sonen – Lukas 15, 11 – 32.

Sonen ber faren om sin del av arven og Han reiser ut i verda, lever eit vilt liv, Han bestemmer seg for å reise heim, og får han. sløser bort alt og ender opp med å der tar faren imot han med opne armar. passe griser og ete det same som dei.

Leif fortel så levande om bilda at eg blir gripen både av forteljinga og måleria. Vi i bygda vår treng ikkje reise langt for å sjå god kyrkjekunst, og vi treng heller ikkje reise langt for å finne nokon som kan formidle det. L.V.

• Alt i vann, varme og sanitær • Vi er behjelpelig med utslippstillatelse • Vi utfører gravearbeid RØN VVS AS RØRLEGGERMESTER TORGEIR HEGGE RØN BUTIKKSENTER, 2960 RØN TLF. 61 34 44 15 FAKS 61 34 45 90 - MOBIL 95 81 68 99

Røn Gard

Desse annonsørane betaler for utsendinga av dette nummeret.