Załcznik do Uchwały Nr XX/125/04 Rady Miasta Siemiatycze z dnia 17 wrzenia 2004 r.

„Program Ochrony rodowiska dla Miasta Siemiatycze na lata 2004-2015”

PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

SPIS TRECI

1. WPROWADZENIE ...... 2 1.1. Podstawa prawna opracowania ...... 5 1.2. Treć dokumentu ...... 5 2. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA MIASTA SIEMIATYCZE ...... 6 2.1 Połoenie, historia i ogólne dane fizjograficzne ...... 6 2.2 Sytuacja demograficzna...... 7 3. ANALIZA STANU RODOWISKA MIASTA SIEMIATYCZE...... 8 3.1 Połoenie geograficzne i rzeba terenu...... 8 3.2 Warunki klimatyczne ...... 9 3.3 Zasoby glebowe ...... 10 3.4 Budowa geologiczna ...... 11 3.5 Zasoby wód powierzchniowych i podziemnych...... 12 3.6.1 Szata rolinna ...... 13 3.6.2 wiat zwierzt...... 14 3.7 Obiekty podlegajce szczególnej ochronie ...... 14 4. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA OCHRONY RODOWISKA...... 14 4.1 Ujcia, wodocigi i stacje uzdatniania wody ...... 14 4.2 Oczyszczalnie cieków wraz z systemem kanalizacji ...... 15 4.3 Gromadzenie i unieszkodliwianie odpadów...... 16 4.4 Infrastruktura zwizana z zaopatrzeniem w energi ciepln...... 17 4.5. Zaopatrzenie w energi elektryczn...... 17 5. ZAGROENIA RODOWISKA PRZYRODNICZEGO MIASTA ...... 18 5.1 Zanieczyszczenia wód ...... 18 5.2 Zanieczyszczenia powietrza...... 18 5.3 Zanieczyszczenia powierzchni ziemi...... 21 5.4 Zagroenia elektromagnetycznym promieniowaniem niejonizujcym .. 21 5.4.1 Hałas i wibracje ...... 22 5.4.2 Awarie ...... 23 6. ZAŁOENIA POLITYKI EKOLOGICZNEJ MIASTA SIEMIATYCZE WYNIKAJCE Z PRZYJTYCH DO REALIZACJI DOKUMENTÓW OKRELAJCYCH STRATEGI ROZWOJU REGIONU...... 24 7. PROGRAM OCHRONY RODOWISKA MIASTA SIEMIATYCZE ...... 29 7.1. Cel strategiczny i cele ogólne...... 31 7.2. Cele i zadania realizacyjne ...... 32 7.2.1. Ochrona przyrody i krajobrazu ...... 32 7.2.2. Ochrona rodowiska naturalnego...... 33 7.2.3. Racjonalne gospodarowanie zasobami naturalnymi ...... 35 7.2.4. Działania o charakterze systemowym...... 36 7.3. Program ochrony rodowiska w latach 2004 – 2007...... 37 8. ZARZDZANIE PROGRAMEM OCHRONY RODOWISKA ...... 46 8.1. Instrumenty polityki ochrony rodowiska ...... 46 8.2. Finansowanie zada...... 55 Literatura ...... 57

1 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

1. Wprowadzenie

Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej, przyjta w 1997 roku stwierdza, e Polska – kierujc si zasad zrównowaonego rozwoju – zapewnia ochron rodowiska naturalnego. Nakłada ona równie na władze publiczne obowizek zapewnienia bezpieczestwa ekologicznego współczesnemu i przyszłym pokoleniom. W 2000 roku sporzdzony został dokument programowy II Polityka ekologiczna pastwa, który w 2001 roku został zaakceptowany przez Sejm. Ustala on cele ekologiczne do 2010 i 2025 roku. II Polityka ekologiczna pastwa zakłada, e niepodwaalnym kryterium obowizujcym na kadym szczeblu jej realizacji – take regionalnym i lokalnym – jest człowiek, jego zdrowie oraz komfort rodowiska, w którym yje i pracuje. Człowiek jest cile zwizany w swojej działalnoci z systemem przyrodniczym (ziemia, woda, powietrze, zasoby i rónorodnoć biologiczna, ekosystemy). Zachowanie równowagi w tym zwizku wymaga spójnego zarzdzania wieloma czynnikami oddziaływujcymi na rodowisko, w tym: ‹ dostpem do zasobów rodowiska, ‹ racjonalnym uytkowaniem zasobów przyrodniczych, ‹ zapobieganiem powstawaniu negatywnych skutków działalnoci gospodarczej, ‹ likwidacj negatywnych skutków działalnoci gospodarczej. Głównym celem II Polityki ekologicznej pastwa jest zapewnienie bezpieczestwa ekologicznego kraju, przy załoeniu, e właciwa regulacja korzystania ze rodowiska przyczyni si do eliminacji zagroe dla jakoci i trwałoci zasobów przyrodniczych. Przy jej realizacji powinny obowizywać zasady: ‹ zrównowaonego rozwoju – jako zasada podstawowa, ‹ przezornoci – przewidujca, e rozwizywanie pojawiajcych si problemów powinno nastpować po stronie bezpiecznej oraz zwizana z ni zasada wysokiego poziomu ochrony rodowiska, ‹ integracji polityk: ekologicznej i sektorowych, ‹ równego dostpu do rodowiska przyrodniczego, w kategoriach równowaenia szans człowieka i przyrody oraz sprawiedliwoci midzypokoleniowej, midzyregionalnej i midzygrupowej, ‹ regionalizacji w ramach ekosystemów europejskich oraz regionalizacji w stosunku do obszarów o zrónicowanym stopniu przekształcenia i degradacji z równoczesnym rozszerzeniem uprawnie samorzdu terytorialnego i wojewodów, ‹ uspołecznienia, ‹ „zanieczyszczajcy płaci”, ‹ prewencji – przeciwdziałanie negatywnym skutkom dla rodowiska powinno być podejmowane na etapie planowania i realizacji przedsiwzić, ‹ stosowania najlepszych dostpnych technik (BAT), ‹ klauzul zabezpieczajcych, umoliwiajcych pastwom członkowskim stosowanie ostrzejszych kryteriów w porównaniu z wymogami prawa wspólnotowego, ‹ skutecznoci ekologicznej i efektywnoci ekonomicznej.

2 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

Proces osigania bezpieczestwa ekologicznego kraju podzielono na trzy etapy: ‹ I etap - realizacja celów krótkookresowych (lata 2000 – 2002) w trakcie ubiegania o członkostwo w UE, ‹ II etap - realizacja celów redniookresowych (lata 2003 – 2010) w pierwszym okresie członkostwa, zakładajcym okresy przejciowe i realizacje programów dostosowawczych, ‹ III etap - realizacja celów długookresowych w ramach Strategii zrównowaonego rozwoju Polski do 2025 roku. Głównymi zadaniami polityki ekologicznej I etapu były: ‹ pełna realizacja postanowie „Układu Europejskiego”, ustalajcego dziesicioletni okres dla harmonizacji polskiego prawa ekologicznego z wymogami Unii Europejskiej (1994 – 2004), ‹ pełna realizacja narodowego programu przygotowania do członkostwa w Unii Europejskiej, ustalajcego zadania szczegółowe dla okresu przedakcesyjnego i zakładajcego gotowoć integracji w roku 2002. Wymienione zadania były realizowane poprzez: • harmonizacj polskich przepisów prawnych z regulacjami obowizujcymi w Unii Europejskiej, • reform mechanizmów zarzdzania ochron rodowiska, dostosowujc j do wymogów zwizanych z integracj europejsk, • stworzenie warunków prawnych i organizacyjnych do realizacji midzynarodowych konwencji ekologicznych, • pełne wdroenie reformy zarzdzania pastwem we wszystkich ogniwach zwizanych z ochron rodowiska, • sukcesywne wdraanie rozwiza prawnych w sferze ekologicznej, przyjtych w latach 2000 – 2002 przez Uni Europejsk, • zmniejszenie negatywnego oddziaływania na rodowisko i zdrowie człowieka tak zwanych „gorcych punktów”, tzn. miejsc intensywnego zagroenia ekologicznego oraz zmniejszenie ich liczby, • usprawnienie systemu przeciwdziałania powstawaniu nadzwyczajnych zagroe rodowiska (powanych awarii) oraz rozbudow systemu ratownictwa ekologicznego i likwidacji skutków takich zagroe, • podjcie działa zmierzajcych do zintegrowania celów polityki sektorowej z polityk ekologiczn, • rozpoczcie wdraania do realizacji polityki ekologicznej, nowoczesnych i skutecznych mechanizmów, metod i procedur, których pełne wdroenie powinno nastpić w okresie dostosowawczym. Cele redniookresowe II etapu (2003 – 2010) przewiduj istotn popraw stanu rodowiska, praktyczne wdroenie unijnych przepisów i standardów ekologicznych oraz postanowie konwencji midzynarodowych i umów dwustronnych, a take wzmocnienie instytucjonalne podejmowanych działa. Cele długookresowe III etapu (do 2025 roku) wi si z perspektyw zrównowaenia społeczno – gospodarczych procesów rozwojowych i pełn rewitalizacj zniszczonych ekosystemów. Zakładaj one: • ugruntowanie konstytucyjnej zasady zrównowaonego rozwoju, • utrwalenie zasady skutecznej kontroli pastwa nad strategicznymi zasobami przyrodniczymi,

3 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

• pełn integracj polityk – przestrzennej, ekologicznej i sektorowych, • dokonanie przebudowy modelu produkcji i konsumpcji w kierunku poprawy efektywnoci surowcowo-energetycznej oraz minimalizacji negatywnego oddziaływania na rodowisko wszelkich form działalnoci człowieka i rozwoju cywilizacyjnego, • zachowanie obszarów o wysokich walorach turystyczno – rekreacyjnych, • utrzymanie i ochron istniejcych ekosystemów o cennych wartociach przyrodniczych i kulturowych, • odbudow zniszcze powstałych w rodowisku przyrodniczym i renaturalizacj cennych przyrodniczo obszarów, • efektywny wzrost wartoci produkcji w rolnictwie i lenictwie poprzez lepsze wykorzystanie potencjału biologicznego oraz podnoszenie jakoci zdrowotnej produktów przy przeciwdziałaniu nadmiernej intensywnoci procesów produkcyjnych oraz metod upraw i chowu zwierzt, • rezygnacj z niektórych osignić nauki i techniki, które mogłyby negatywnie oddziaływać na rodowisko, • wypracowanie mechanizmów reagowania na nowe wyzwania pojawiajce si wraz z postpujcym rozwojem cywilizacji. W 2002 roku opracowany został Program wykonawczy do II Polityki ekologicznej pastwa, na lata 2002 - 2010, który jest dokumentem o charakterze operacyjnym tj. wskazujcym wykonawców i terminy realizacji konkretnych zada lub pakietów zada przewidzianych do realizacji, a take szacujcym niezbdne nakłady i ródła ich finansowania. W zwizku z koniecznoci dokonania harmonizacji polskiego prawa ochrony rodowiska z prawem Unii Europejskiej, przepisy zawarte w unijnych aktach prawnych w tym zakresie s automatycznie transponowane do prawa krajowego. Polska jest obecnie sygnatariuszem 33 konwencji, porozumie midzynarodowych oraz protokołów w dziedzinie ochrony rodowiska, z których 21 ratyfikowała. Postanowienia wikszoci konwencji maj odzwierciedlenie w przepisach Unii Europejskiej, natomiast postanowienia konwencji ratyfikowanych przez Polsk, do których nie przystpiły kraje Unii Europejskiej, zgodnie z zasad klauzul zabezpieczajcych, maj odzwierciedlenie w postanowieniach polskich przepisów prawnych.

4 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

1.1. Podstawa prawna opracowania

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony rodowiska (Dz. U. Nr 62 poz. 627 z pózn. zm.) nakłada na władze lokalne obowizek opracowania programów ochrony rodowiska w celu realizacji polityki ekologicznej pastwa. Z kolei ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U. Nr 62 poz. 628 z pózn. zm.) wprowadza obowizek opracowania planów gospodarki odpadami. W programie tym zawarte s take zagadnienia gospodarki odpadami, w zakresie wymaganym dla Gminnego Programu Ochrony rodowiska, opracowane w oparciu o Plan gospodarki odpadami. Przy opracowywaniu Gminnego Programu Ochrony rodowiska Miasta Sieimiatycze na lata 2004 – 2015 posłuono si aktualnie obowizujcymi przepisami prawnymi w zakresie ochrony rodowiska.

1.2. Treć dokumentu

Naczeln zasad przyjt w programie gminnym jest zasada zrównowaonego rozwoju, umoliwiajca harmonizacj rozwoju gospodarczego i społecznego powiatu z ochron jego walorów rodowiskowych. Przedstawiono w nim cele i zadania, zgodne z Programem Ochrony rodowiska Województwa Podlaskiego, Programem Ochrony rodowiska Powiatu SIEMIATYCKIEGO, oraz z Wojewódzkim Planem Gospodarki Odpadami, jak równie Planem Gospodarki Odpadami dla Powiatu SIEMIATYCKIEGO. Wszystkie te dokumenty wskazuj kierunki do stworzenia regionu realizujcego podstawowe zasady zrównowaonego rozwoju, czystego we wszystkich wymiarach rodowiska naturalnego i o kompletnej infrastrukturze ochrony rodowiska, radzcego sobie z problemami zanieczyszczenia pochodzcych z rónych ródeł oraz odtwarzajcego wartoci rodowiska naturalnego. W niniejszej pracy opisano aktualny stan rodowiska oraz zasobów naturalnych, zagroenia rodowiska wynikajce z rozwoju gospodarczego, krótkoterminow (2004 – 2007) i długoterminow (2008 – 2015) polityk ochrony rodowiska dla jego poszczególnych elementów oraz szacunkowe koszty wdroenia działa na rzecz jego ochrony.

5 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

2. Ogólna charakterystyka Miasta Siemiatycze

2.1 Połoenie, historia i ogólne dane fizjograficzne

Siemiatycze to liczce 16 000 mieszkaców miasto, lece na przeciciu wanych szlaków komunikacyjnych wschodniej Polski, w odległoci 100 km od Białegostoku, 140 km od Warszawy i 160 od Lublina i 7 km od rzeki . Najblisze przejcia graniczne znajduj si w Połowicach, Terespolu i Kunicy Białostockiej. Stacja kolejowa połoona jest w odległoci ok. 6 km od centrum miasta. Ze wzgldu na dogodne połoenie Siemiatycze stanowi doskonał baz wypadow do wdrówek po szlakach Nadbuaskiego Podlasia.

HISTORIA MIASTA

Pierwsza pisana wzmianka o Siemiatyczach, dotyczca budowy kocioła parafialnego, pochodzi z pierwszej połowy XV wieku. W 1542 roku, na mocy wydanego w Wilnie przywileju króla Zygmunta Augusta osada otrzymała prawa miejskie. Od tego czasu miastu, bdce własnoci rónych rodów magnackich dzieliło koleje ich fortun. Czas najwikszej wietnoci Siemiatycz przypadł na II poł. XVIII w. Kiedy włacicielk miasta była wojewodzina bracławska Ksina Anna Paulina z Sapiehów Jabłonowska. Niewiasta ta, znana z nader wszechstronnych zainteresowa, uczyniła ze swych posiadłoci wzorcowy orodek ycia gospodarczego i kulturalnego. Sw siemiatyck rezydencj wyposayła w dzieła sztuki, bogate zbiory geologiczne i botaniczne. Dobra siemiatyckie odwiedzały koronowane głowy, jak równie luminarze owiecenia, z biskupem Krasickim na czele. Ksina, majc na wzgldzie zintensyfikowanie rozwoju własnych włoci sprowadziła licznych rzemielników niemieckich i niderlandzkich, pozyskanych z dóbr Branickich. Uzupełniła w ten sposób mozaik narodowociow miasta, składajc si dotd z Polaków, Rusinów i ydów.

W wyniku rozbiorów Siemiatycze stały si czci Cesarstwa Rosyjskiego. Nie zahamowało to pocztkowo rozwoju miasta. Co wicej, w pocztkach XIX wieku miejscowe manufaktury produkowały najwicej sukna ze wszystkich, nader licznych orodków włókienniczych, umiejscowionych na terenie obwodu

6 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015 białostockiego. Karier tutejszego orodka przemysłowego przerwało ostatecznie Powstanie Styczniowe. W dniach 6 i 7 lutego 1863 roku doszło tutaj do jednej z najwikszych bitew tego powstania. Wskutek walk, a take pobitewnego pldrowania miasto zostało w znacznej czci zniszczone. Spłonł take, podpalony przez Rosjan, pałac Ksinej Anny. Po tym kataklizmie dziejowym Siemiatycze długo dwigały si ze zgliszcz. Wielka wojna lat 1914-1918 oszczdziła Siemiatycze. Okres niepodległej Polski to czas leczenia ran i przezwyciania spucizny, jak pozostawił po sobie zaborca. W miasteczku kwitnie ruch spółdzielczy, owiatowy, ycie polityczne i kulturalne, mimo zmiennej koniunktury rozwija si handel. W przede dniu II wojny wiatowej mieszkało tu 7000 dusz wyznania katolickiego, prawosławnego i mojeszowego. Wrzesie 1939 roku przyniósł ze sob gorycz przegranej wojny i utraty tak niedawno odzyskanej niepodległoci. Pocztkowo miasto zajły oddziały Wermachtu, by nastpnie na mocy ustale paktu Ribbentrop - Mototow przekazać je pod władanie sowieckiego najedcy. Lata wojny były szczególnie tragiczne dla mieszkaców narodowoci ydowskiej. Stanowili oni w przedwojennej rzeczywistoci liczn grup społeczna stanowic blisko 69% ludnoci. Sporód 7000 oddzielonych od reszty społecznoci w siemiatyckim getcie (znaleli si tam take ydzi z okolicznych miasteczek), ocalało jedynie ok. 400 osób, uwolnionych przez miejscowy oddział AK i ukrywanych przez swych dotychczasowych ssiadów. ycie pozostałych zakoczyło si w komorach gazowych Treblinki.

W wyniku kilkukrotnie przesuwajcych si przez Siemiatycze działa wojennych zabudowa miasta poniosła znaczny uszczerbek. Straty demograficzne były jeszcze wiksze. Przedwojenny poziom zaludnienia Siemiatycze osignły dopiero w latach 70. Lata powojenne to okres dynamicznego rozwoju. Stało si tak dlatego, i nigdy nie brakowało w Siemiatyczach ludzi, którzy jak przedwojenny społecznik, Ignacy Gilewski, przedkładali interes miejscowej społecznoci nad własne korzyci.

2.2 Sytuacja demograficzna

Na podstawie danych uzyskanych w Urzdzie Miasta oraz Urzdzie Statystycznym okrelono prognoz demograficzn dla Miasta Siemiatycze. Wynika z niej, e do 2014 roku nastpować bdzie wzrost liczby mieszkaców wynoszcy rocznie 0,5 %

ROK Liczba mieszkaców Zmiana 1993 15037 1994 15317 +280 1995 15557 +240 1996 15760 +203 1997 15870 +110 1998 15885 +15 1999 15990 +105 2000 16108 +118 2001 16098 - 10

7 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

2002 16154 +56

PROGNOZA LICZBY LUDNOCI DO 2014 roku

Rok Liczba mieszkaców 2003 16235 2004 16316 2005 16397 2006 16479 2007 16562 2008 16645 2009 16728 2010 16811 2011 16895 2012 16980 2013 17065 2014 17150

3. ANALIZA STANU RODOWISKA MIASTA SI MIATYCZE

3.1 Połoenie geograficzne i rzeba terenu

Miasto Siemiatycze z wyjtkiem niewielkiego skrawka jego południowej czci (Podlaski Przełom Bugu) połoone jest w obrbie duej jednostki fizyczno – geograficznej stanowicej mezoregion zwany Wysoczyzn Drohiczysk, wchodzc w skład makroregionu Niziny Północnopodlaskiej. Wysoczyzna Drohiczyska wyrónia si silnie zdenudowan moren stadium Warty. Same Siemiatycze zawdziczaj swoj rzeb działalnoci lodowca stadiału mazowiecko-podlaskiego, zlodowacenia rodkowo-polskiego. Wiksz czć miasta zajmuje jednostka morfologiczna zwana wysoczyzn polodowcow, któr mona podzielić na dwa odrbne obszary, zachodni i wschodni. Zachodnia czć, wyrónia si moren o płaskiej powierzchni, poprzecinan lekkimi dolinami o równoległych liniach. Wysoczyzna wzniesiona jest na wysokoci od 130 do 157 m n.p.m. o spadkach terenu w granicach 5 %. Wschodnia czć, morena falista wzniesiona jest na wysokoci od 130 do 165 m n.p.m., za spadki terenu mieszcz si w granicach od 5 do 10 %. Wysoczyzna charakteryzuje si wystpowaniem licznych niewielkich dolin oraz wzgórz moren czołowych o wzgldnych wysokociach od 3 do 10 m. Obie czci s przedzielone dolinami rzek Kamionki i Mahomet. Taras zalewowy Kamionki wystpuje po obu brzegach rzeki. Wzniesiony jest na wysokoci od 125 do 141 m. n.p.m. i w granicach od 1,5 do 2 m nad poziomem

8 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

redniej wysokoci stanów wody rzeki. Jego szerokoć wynosi do 350 m. Taras nadzalewowy połoony jest na wysokoci od 127 do 145 m n.p.m. Jego szerokoć wynosi do 300 m., z czego wiksza czć obszaru usytuowana jest po lewej stronie rzeki. Taras zalewowy rzeki Mahomet wystpuje po obu brzegach rzeki. Wzniesiony jest na wysokoci od 137 do 140 m. n.p.m. i w granicach od 1 do 1,5 m nad poziomem redniej wysokoci stanów wody rzeki. Jego szerokoć wynosi około 150 m., z obszarem równomiernie rozłoonym po obu brzegach rzeki. Taras nadzalewowy połoony jest na wysokoci od 140 do 145 m n.p.m. i wystpuje po prawej stronie rzeki. Ukształtowanie rzeby obszarów w granicach administracyjnych Siemiatycz pozwala na swobodny rozwój przestrzenny miasta.

3.2 Warunki klimatyczne

W podziale na krainy klimatyczne (wg S. I. Pióro) Siemiatycze nale do Krainy Nadbuaskiej, charakteryzujc si najlepszymi warunkami klimatycznymi w dawnym woj. białostockim. Bardziej ni w pozostałych obszarach Polski, klimat Ziemi Siemiatyckiej jest zbliony do klimatu kontynentalnego. Wystpuj tu zazwyczaj ostrzejsze zimy, a lata upalne.

Poniej przedstawiono notowania temperatury, opadów atmosferycznych i innych zjawisk atm. wg stacji meteorologicznej w Siemiatyczach i Drohiczynie.

Temperatura rednie temperatury powietrza: – w styczniu: – 4,0 o C / – 5,00o C, – w kwietniu: + 7,0 o C / + 8,00 o C, – w lipcu: + 18,00 o C, + 20 o C – w padzierniku: + 7,0 o C / + 8,00 o C rednia roczna temperatura wynosi + 7,4 o C

Opady atmosferyczne (i inne zjawiska atmosferyczne) – rednia roczna suma opadów: 555 mm – rednia roczna czstotliwoć burz: 13 – rednia roczna czstotliwoć burz gradowych: 2 – rednia wilgotnoć wzgldna powietrza: 80-82 % – rednia roczne zachmurzenie: 6,4 pokrycia nieba – liczba dni pogodnych: ok. 51 – liczba dni pochmurnych: ok. 140 – rednie nasłonecznienie: 4,4 godz./ dob

Okres bezprzymrozkowy wynosi rednio 160 dni. Okres wegetacyjny rozpoczyna si 4-6 kwietnia i trwa do 208 dni. Okres utrzymywania si pokrywy lodowej na wodach stojcych wynosi ponad 60 dni, a zalegania pokrywy nienej od 70 do 80 dni. Miasto otrzymuje ok. 250 cal/cm kw. na dob promieniowania całkowitego słoca (wg W. Okołowicza). Stanowi to wartoć jedn z wyszych w Polsce.

9 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

Najkorzystniejsze (temperatura, nasłonecznienie i wilgotnoć) warunki rozwoju budownictwa osiedli mieszkaniowych wystpuj na obszarach połoonych ponad dolin Kamionki i jej dopływów, a w szczególnoci na terenach zboczy ekspozycji południowej. Tereny połoone w dolinie rzek pod wzgldem klimatycznym nie s korzystne dla rozwoju budownictwa.

3.3 Zasoby glebowe

Obszar Siemiatycz w podziale byłego woj. białostockiego (11 regionów wg IUNG Puławy z 1988r.) zaliczany jest do dwóch regionów: Bielsko-Drohickiego i Mielnicko- Kleszczelowskiego. W skład regionu Bielsko-Drohickiego wchodzi północna i rodkowo-zachodnia czć miasta. Wymieniony teren Siemiatycz zalicza si do najlepszych glebowo obszarów w województwie i poddawany jest intensywnej produkcji rolnej. Obszary o niszych walorach glebowych, zaliczane do regionu Mielnicko-Mazowieckiego, połoone s w rodkowo-wschodniej i południowej czci miasta. Stanowi obszar o ograniczonych moliwociach wykorzystania w produkcji rolnej.

Waloryzacja przyrodnicza gleb Skał macierzyst gleb dla obszaru miasta s utwory czwartorzdowe pochodzenia lodowcowego i wodnolodowcowego, wykształcone w postaci glin, piasków, pyłów, namułów i torfów. Dominujcym typem s gleby piaskowe rónych typów genetycznych: bielicowe, rdzawe, brunatne kwane (AB). Wymienione typy wystpuj na całym obszarze, z najwiksz koncentracj w północno-wschodniej i południowej czci miasta; s zaliczane do V i VI klasy bonitacyjnej uytków rolnych. Gleby pseudobielicowe (A), gleby brunatne wyługowane i kwane (Bw) wystpuj w zachodniej i południowo-zachodniej czci Siemiatycz. S to gleby wytworzone z piasków gliniastych i gliniasto- pylastych, zaliczane do gleb dobrych i rednich, IIIb i IVa, b klasy uytków rolnych, udział procentowy do ogółu gruntów jest niewysoki. W dolinie rzeki Kamionki z jej dopływami wystpuj gleby mułowo-torfowe, murszowo-mineralne i mady. Gleby stanowi uytki zielone w strukturze bonitacyjnej oceniane jako słabe i rednie: 3z i 2z. Waloryzacja uytkowo-rolnicza gleb

Pow. Lasy Pozostałe ogólna Uytki rolne razem grunty sady łki pastwiska orne ha 3625 2025 1766 29 83 147 961 639 % 100 55,86 48,71 0,8 2,29 4,05 26,51 17,63 Razem uytki rolne na obszarze Siemiatycz zajmuj 2025ha. Wzgldem ogólnej powierzchni miasta (3625 ha) zajmuj one 55,86%. Zauwaa si tendencj spadkow, gdy w 1994 r. udział ten kształtował si w granicach 61,9 %.

10 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

Grunty orne i sady Uytki zielone klasa ha % klasa ha % I – – I – – II – – II – – IIIa – – III 8 3,38 IIIb 52 2,74 IV 107 45,15 IVa 467 24,57 V 93 39,24 IVb 561 29,51 VI 13 5,49 V 397 20,88 VIz 16 6,74 VI 389 20,46 VIz 35 1,84 razem 1901 razem 237 Czynnikiem hamujcym rozwój budownictwa mieszkaniowego i przemysłowego oraz innych inwestycji pozarolniczych, s wysokie walory gleb połoonych głównie w zachodniej czci miasta.

3.4 Budowa geologiczna

Miasto połoone jest na terenach objtych geologicznym obszarem prekambryjskiej platformy wschodnioeuropejskiej Niecki Mazowieckiej Obnienia Podlaskiego z utworami triasu dolnego. Dno niecki składa si z utworów Kredy Górnej tj. wapieni, margli i kredy piszcej. Glaukonitowe i mioceskie piaski, iły oligoceskie oraz mułki zalegaj utwory trzeciorzdowe, które zanikaj na wschód od Siemiatycz wzdłu doliny Bugu. Miasto ley nad stropem utworów trzeciorzdowych zalegajcych zmienne głbokoci, w granicach od 70 do 160 m p.p.t. Najwiksza miszoć w województwie podlaskim wynosi 224 m. Na utwory czwartorzdowe składaj si gliny ułoone na kilku poziomach. Warstwy s rozdzielone utworami wodnolodowcowymi. Na przypowierzchniow sfer miejskiego obszaru składaj si utwory plejstocenu tj. utwory moreny czołowej oraz holoceskie osady rzeczne: torfy, mułki i namułki. Wystpowanie powyszych utworów (wg danych Geoprojektu, Warszawa 1985 r.) w obrbie miejskich terenów: – rednio i drobnoziarniste piaski o miszoci ponad 4,5 m wystpuj wzdłu doliny rzek Kamionka i Mahomet, – piaski, wiry i kamienie, lokalnie gliny o miszoci od ok. 2 do ponad 4,5 m wystpuj w formie pagórków w południowej i wschodniej czci obszaru miasta, – utwory akumulacji lodowcowej; piaski rednio i drobnoziarniste, lokalnie wiry o miszoci od 1,5 do ponad 4,5 m oraz gliny o miszoci przekraczajcej 4,5 m wystpuj na całym obszarze, – utwory akumulacji wodnolodowcowej; piaski rednio i drobnoziarniste wystpuj na wschód od doliny rz. Kamionki, – utwory akumulacji zastoiskowej; pyły i gliny pylaste o miszoci ponad 4,5 wystpuj wzdłu doliny rz. Kamionki oraz:

11 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

– utwory aluwialno-bagienne; namuły organiczne pylaste i piaszczyste, piaski hamusowe o miszoci od 2 do ponad 4,5 m wystpuj w dolinkach bocznych rz. Kamionki, – utwory aluwialne; piaski rednio i drobnoziarniste o miszoci ponad 4,5 m wystpuj w dolinach bocznych rzek Kamionka i Mahomet, – utwory deluwialne; piaski pylaste i gliniaste o miszoci ok. 2 m wystpuj na dnach suchych nieckowatych dolinkach. Grunty pochodzenia plejstoceskiego, zaliczane do nonych, umoliwiaj rozwój budownictwa oraz mog stanowić ródło eksploatacji kruszyw budowlanych. Grunty pochodzenia holoceskiego, zaliczane do słabononych, nie nadaj si do wykorzystania pod budownictwo mieszkaniowe i przemysłowe.

3.5 Zasoby wód powierzchniowych i podziemnych

Wody powierzchniowe

Pod wzgldem hydrograficznym obszar miasta Siemiatycz naley do dorzecza Wisły i połoony jest w obrbie zlewni Bugu. Odwadniany jest przez rzek Kamionk wraz z jej dopływami: rzekami Mahomet, Muchawiec i ciekiem bez nazwy. Wody Kamionki, na odcinku miasta, płyn wcitym erozyjnie korytem o szerokoci od 5 do 8 m. ródła rzeki wypływaj w okolicach wsi Czerepy. Długoć rzeki wynosi ok. 27 km, jej rodkowy bieg usytuowany jest w Siemiatyczach, dzielc miasto na dwie podobnej wielkoci czci. Rzeka Mahomet jest lewobrzenym dopływem rz. Kamionki, odwadniajcym północno-wschodni czć obszaru miasta. Szerokoć koryta rzeki waha si w granicach od 3 do 4 m. Rzeka Muchawiec wraz z ciekiem bez nazwy jest prawobrzenym dopływem rzeki Kamionki. Oba cieki wodne maj charakter rowów i odwadniaj zachodni czć miasta. Według regionalnego planu gospodarki wodnej w woj. białost. Hydroprojekt W-wa 1982 r., SNQ dla rzeki Kamionka w przekroju ujcia do Bugu wynosi 0,095 m3/ sek. Do wanych składników wód powierzchniowych Siemiatycz naley zaliczyć zbiorniki retencyjne o funkcjach rekreacyjnych, ekologicznych, ale te i gospodarczych. Bezimienne zbiorniki oznakowano liczbami 1, 2 i 3. Pierwszy z nich zajmuje 6,2 ha pow., a jego pojemnoć wynosi 0,09 mln m3 połoony jest w dolinie rz. Kamionki, przy ujciu rz. Muchawiec. Powierzchnia wspólna zalewów 2 i 3 wynosi 27,4 ha, objtoć 0,59 mln m3, rednia głbokoć 2 m, maksymalna 5,10 m (rzdna 138,25 m n.p.m.). Zbiorniki s połoone w dolinie rz. Kamionki i Mahomet, ograniczone od strony zachodniej i południowej wałami, za od strony wschodniej i północno-wschodniej, naturalnym zboczem wysoczyzny. Stan czystoci wód powierzchniowych: Rzeka Kamionka i zbiorniki retencyjne – II kl. czystoci Pozostałe cieki wodne – II kl. czystoci

12 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

Wody podziemne Głównym ródłem zaopatrzenia Siemiatycz w wod, podobnie jak i w całym województwie podlaskim s wody podziemne, trzecio- i czwartorzdowe. Do najwaniejszego ródła ujmowania wód podziemnych dla celów uytkowych na obszarze miasta stanowi utwory czwartorzdowe, wyróniajce si kilkoma wodononymi poziomami. Poziom I przypowierzchniowy, II midzymorenowy i III (najgłbszy) spgowy. Pierwszy poziom mona podzielić na obszary o zrónicowanym reimie wód i rónej przepuszczalnoci gruntów (przypowierzchniowych). Drugi poziom jest podstawowym ródłem wód podziemnych i podzielony jest na dwa kolejne poziomy: IIb i IIa. Wody poziomu IIb ujmowane s na głbokociach od 40 do 80 m z warstwy wodononej o miszoci od 4 do 36 m. Wydajnoć wynosi od kilku do kilkudziesiciu m3/ h. Najsłabiej rozpoznanym ródłem wody jest poziom III, tym niemniej równie eksploatowany przez miasto. Na podstawie przeprowadzonych bada w województwie podlaskim w latach 1999-2001, mona stwierdzić, e wody podziemne wykazuj nadal wysok jakoć, co potwierdza fakt, e ok. 60 - 70 % sklasyfikowanych ujć to wody wysokiej jakoci. Zaobserwowano popraw jakoci wód w roku 2000 w stosunku do roku 1999, natomiast w 2001 r. nastpiło nieznaczne jej pogorszenie (dotyczy to wód wszystkich klas). Popraw czystoci wód do klasy najwyszej (Ia) i wysokiej jakoci (Ib) z klasy redniej jakoci (II) i niskiej jakoci (III) stwierdzono w punktach pomiarowych w Sokółce, Szepietowie, Białymstoku, Ostrówku, Sidorówce, Gródku, Suwałkach i Wasilkowie (w roku 2000). Natomiast w 2001 r., w stosunku do roku poprzedniego: w Kołakach Kocielnych, Bielsku Podlaskim, Surau, Siemiatyczach, Wysokim Mazowieckim i Broku.

3.6 rodowisko przyrodnicze

3.6.1 Szata rolinna

Zgodnie z podziałem Polski na krainy przyrodniczo-lene lasy połoone w obrbie Siemiatycz nale do Krainy Mazowiecko-Podlaskiej w Dzielnicy Mazursko- Podlaskiej. Według podziału administracyjnego miejskie lasy nale do Nadlenictwa Nurzec i zajmuj 23,4 % (stan z 1998 r.) powierzchni ogólnej miasta. Wystpowanie lasów ma tendencj wzrostow, gdy w 1996 roku, lasy zajmowały 22,7 % pow. ogólnej (dane statystyczne WUS Białystok). Lasy na terenie miasta nie stanowi zwartego kompleksu i wystpuj w rozdrobnieniu głównie w północnej, wschodniej i południowej czci miasta, co wie si z jakoci wystpujcych tam gleb. Do najbardziej rozpowszechnionych nale bory wiee z sosnami i domieszk drzew liciastych; drzewostan zrónicowany wiekowo – przewanie do 40 i rzadziej powyej 60 lat.

13 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

Ogólne wystpowanie obszarów lenych na terenie miasta jest wystarczajce. Z uwagi na osigane dziki temu walory ekologiczne, rekreacyjne, klimatyczne naley zachować obecny stan zalesienia.

3.6.2 wiat zwierz t

Na terenie miasta Siemiatycze wystpuj synantropijne gatunki zwierzt, zwizane z osiedlami ludzkimi, wród nich gromad ssaków reprezentuj: je wschodni, kret, wiewiórka pospolita, nornica ruda, mysz domowa, szczur wdrowny, kuna domowa, tchórz zwyczajny, ptaki natomiast m.in.: kawka, gawron, srok oraz wiele gatunków wróblowatych.

3.7 Obiekty podlegaj ce szczególnej ochronie Do obiektów podlegajcych ochronie prawnej, znajdujcych si na terenie Siemiatycz, zaliczamy: – fragment południowej czci miasta tj. chroniony krajobraz „Doliny Bugu”, utworzony uchwał nr XII/84/86 WRN w B-stoku z 29.04.1986 r., – pomniki przyrody: 1. Lipa drobnolistna o obw. pnia 360 cm, wysokoci 19 m i wieku około 220 lat, usytuowana przy Parafii Rzymsko-Katolickiej przy ul. 3 Maja 2 2. Jesion o obw. pnia 263 cm, wysokoci 27 i wieku 180, usytuowany przy ulicy witojaskiej 9.

4. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA OCHRONY RODOWISKA

4.1 Uj cia, wodoci gi i stacje uzdatniania wody

Wskanik iloci mieszkaców Siemiatycz korzystajcych z sieci wodocigowych w 1997 roku wynosił 89,9% i był niszy od redniej krajowej (91,7%). Długoć sieci wynosiła 34,6 km, a zuycie na 1 mieszkaca 31,3 m3/ r (85,5 dm3/ d). W 1998 roku długoć sieci zwikszyła si o 0,8 km, podłczajc tym samy do systemu wodocigowego 29 budynków mieszkalnych. Odsetek mieszkaców wzrósł do 73%. W 2002 roku długoć sieci wzrosła do 39,3 km. Tym samym iloć mieszkaców podłczonych do sieci wodocigowej osignła liczb 15 267. Zaopatrzenie miasta w wod odbywa si za porednictwem stacji wodocigowej przy ul. Sportowej, obsługiwanej przez Przedsibiorstwo Komunalne Sp. z o.o. w Siemiatyczach. Stacja korzysta z ujcia wód wgłbnych z utworu czwartorzdowego, składajcego si z 3 studni wierconych. Wodocigi (komunalne) posiadaj 50% rezerw wody. Charakterystyka studni:

14 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

Studnia Nr 1B, zlokalizowana przy ul. Norwida, o głbokoci 52 m, wydajnoć eksploatacyjna 50 m 3/ h, przy depresji s=16 m ujmuje si wod z II warstwy wodononej, Studnia Nr 3B, zlokalizowana przy ul. Kasztanowej, o głbokoci 121 m, i Nr 4 zlokalizowana na terenie stacji uzdatniania, o głbokoci 98 m i wydajnoci po 100 m3/ h, kada przy depresji s=3,6-4 m ujmuj wod z trzeciej warstwy wodononej. Woda surowa charakteryzuje si nast puj cymi wskanikami: mtnoć 7-10 mg/ l barwa 30-35 mg/ PŁ odczyn pH 7,5 twardoć ogólna 4,3 nval elazo ogólne 1,1-1,3 mg Fe/l mangan 0,13 mg Mn/ l amoniak 0,28 mg N/ l miano coli ponad 50 Urz dzeniami do poboru i uzdatniania wody s : – 3 pompy głbinowe Grundfos SP 77-5 – 4 filtry cinieniowe, 2 selekcyjne poziome 2200/ 3500 – 2 zbiorniki wodno-powietrzne, przekrój 1,2 m – agregat sprarkowy WAN-K, wydajnoć 16 m3/ h – zbiorniki spronego powietrza, poj. 2,5 m3 – dmuchawa powietrza do płukania filtrów , wydajnoć 3,72 m3/ min – zestaw hydroforowy typu ZH-Z.6.80.200, wydajnoć 500 m3/ h – 2 zbiorniki betonowe, pojemnoć 2700 m3 – zbiornik podziemny betonowy, pojemnoć 700 m3 – 3 wodomierze rubowe, przekrój 100 mm – wodomierz z impulsatorami przepływu Zakładowe uj cia wody W Siemiatyczach działaj oprócz komunalnych inne ujcia wody: – OERLEMANS FOODS SIEMIATYCZE Sp. z o.o. - 4 studnie wiercone podstawowe i 1 studnia awaryjna – Zakład „Polser” Sp. z o.o. w Siemiatyczach, 2 studnie wiercone – Białostockie Kopalnie Surowców Mineralnych w Siemiatyczach, 2 studnie wiercone – Przedsibiorstwo po byłym POM, 2 studnie wiercone

4.2 Oczyszczalnie cieków wraz z systemem kanalizacji

Do 1993 roku w Siemiatyczach do kanalizacji sanitarnej odprowadzane były cieki przede wszystkim z budynków wielorodzinnych. W nastpnych latach nastpiła rozbudowa i zostały podłczone kolejne budynki jednorodzinne (najwyszy wskanik przypada na rok 1998). W 1997 roku miasto pod wzgldem iloci mieszkaców korzystajcych z sieci wynosił 53,6% i był znacznie niszy od redniej wojewódzkiej (70,0%). W 2002 roku długoć sieci wzrosła do 27,3 km, miało miejsce 46 nowych przyłcze, osigajc tym samym liczb 11.792 mieszkaców podłczonych do sieci kanalizacyjnej, co stanowi73% ogółu mieszkaców.

15 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

Miasto posiada mechaniczno-biologiczn oczyszczalni cieków o przepustowoci 14000 m3/ d, która jest eksploatowana od 1985 r. Technologia oczyszczania nie jest przystosowana do redukcji zwizków biogennych.

Urz dzeniami oczyszczaj cymi cieki s : – przepompownia cieków – komora krat mechanicznych – piaskownik o przepływie poziomym – komora wstpnego napowietrzania – 2 osadniki wstpne radialne – 2 komory osadu czynnego – 2 osadniki wtórne radialne – zagszczacz osadu – 2 otwarte baseny fermentacyjne – poletka do suszenia osadów Przy oczyszczalni znajduje si punkt zlewny nieczystoci płynnych dowoonych. Przedsibiorstwo Komunalne Sp. z o.o. w Siemiatyczach posiada pozwolenie wodno-prawne na eksploatacj urzdze i odprowadzanie cieków do rzeki Kamionki zaliczonej poniej Siemiatycz do III klasy czystoci. Oczyszczalnia przyjmuje cieki socjalno-bytowe z terenu miasta oraz z byłego OERLEMANS FOODS SIEMIATYCZE Sp. z o.o. i zakładu „Polser” po uprzednim ich podczyszczeniu we własnych oczyszczalniach. Iloć cieków odprowadzanych do miejskiej oczyszczalni ulega zmniejszeniu, wie si to ze spadkiem zuycia wody w gospodarstwach domowych oraz w zakładach. Wykorzystanie urzdze oczyszczajcych cieki mieci si w granicach od 24% do 26%.

Ogólna ocena i modernizacja oczyszczalni cieków Gospodarka ciekowa na terenie Siemiatycz ulega systematycznej poprawie, jednak skanalizowanie jest cigle mniejsze od zwodocigowania miasta. W przewaajcej wikszoci iloć cieków pochodzi z budownictwa wielorodzinnego, zamieszkałego przez 50% ogółu mieszkaców oraz z zakładów przemysłowych, usługowych i uytecznoci publicznej. Ogólnie tereny zabudowy jednorodzinnej s słabo skanalizowane. Miejska oczyszczalnia cieków posiada due rezerwy i pod tym ktem nie wymaga rozbudowy, wykorzystywana jest w niewielkim stopniu, ok. 25%, co wiadczy o jej znacznym przewymiarowaniu. Sytuacja została zmieniona po ukoczeniu modernizacji oczyszczalni. Obecnie oczyszczalnia jest w stanie oczyszczać zwizki biogenne, a jej wydajnoć wynosi 4730 m3/d.

4.3 Gromadzenie i unieszkodliwianie odpadów

Prowadzenie racjonalnej gospodarki odpadami naley do zada własnych gmin. Program gospodarki odpadami stanowi załcznik do niniejszego opracowania.

16 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

4.4. Infrastruktura zwi zana z zaopatrzeniem w energi ciepln

System ciepłownictwa w Siemiatyczach składa si z kotłowni osiedlowych, kotłowni indywidualnych gospodarstw domowych i zakładowych. Moc ogólna kotłowni wynosi ~74,2 MW i jest w stanie zabezpieczyć obecne potrzeby miasta. Charakterystyka paliw stosowanych w wymienionych kotłowniach wyglda nastpujco: 57% kotłowni zasilanych jest gazem ziemnym, 39% wglem, 3,1% olejem opałowym. Jak wynika z powyszego zestawienia, w zasilaniu cieplnym miasta du rol pełni paliwa ekologiczne. Najwiksza kotłownia w miecie, naleca do byłego ZPOW „Hortex”, zasilana jest gazem ziemnym. W szeciu kotłowniach na terenie Siemiatycz wystpuj nadwyki mocy kotłów. Naley dokonać działa umoliwiajcych wykorzystanie pełnej mocy, poprzez przyłczanie kolejnych odbiorców energii. Opracowany przez Narodow Agencj Poszanowania Energii w Warszawie Filia w Białymstoku projekt (na zlecenie zarzdu Miasta Siemiatycze), zawiera całoć zagadnie zwizanych z funkcjonowaniem i udoskonaleniem systemu ciepłownictwa. Powysze opracowanie pn. "Projekt załoe do planu zaopatrzenia w ciepło, energi elektryczn i paliwa gazowe dla miasta Siemiatycz" zostało złoone w 2001 r. Za w 2002 zostało przyjte do realizacji uchwał Rady Miasta.

4.5. Zaopatrzenie w energi elektryczn

ródłem zasilania Siemiatycz w energi elektryczn jest stacja transformatorowo-rozdzielcza RPZ 110/ 15 kV, zlokalizowana na terenie miasta w jego południowej czci. Wskazane ródło w pełni zaspakaja potrzeby mocy i energii elektrycznej Siemiatycz. Zapewnia wysoki poziom niezawodnoci w układzie dwustronnego zasilania Stacja transformatorowo-rozdzielcza RPZ 110/ 15 kV zasilana jest lini WN 110 kV relacji Adamowo-Siemiatycze o długoci 21, 7 km oraz lini WN 110 kV relacji Siemiatycze-Siedlce o długoci 15, 7 km (po stronie województwa podlaskiego). Obie linie posiadaj przekrój 240/120 mm2 i spełniaj warunki dla przewidywalnych obcie. Istniejca sieć SN 15 kV jest przeznaczona do przesyłu energii do odbiorców na terenie miasta za porednictwem linii napowietrznych i kablowych. W wikszoci stacji transformatorowych, których na terenie miasta jest 67, istnieje moliwoć zmiany transformatorów na wiksze jednostki. W obszarze tych działa mona uzyskać rezerwy dla zwikszonego poboru mocy. Obecne typy stacji transformatorowych to: STRw 315, STS 250, WSTtp 400, H 15B, STSpb 250, WST 160, STS 100, STSR 75, MSTt 630, STMw 400, WSTtp 400, MSTt 630, WSTtp 630, STW 250, STSa 250.

Dane z ostatnich 10 lat wskazuj, i rednia poboru energii elektrycznej obnia si w ujciu na jednego mieszkaca i na jednego odbiorc, przy jednoczesnym wzrocie punktów odbiorczych. Stan ten podyktowany jest

17 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

bardziej racjonalnym wykorzystywaniem energii (wzrost cen) oraz wprowadzaniem do uycia energooszczdnych odbiorników. W celu uzyskania wikszej swobody w planowaniu i racjonalnego wykorzystania miejskich terenów naley dyć do likwidowania linii napowietrznych i zastpowania ich liniami podziemnymi. Dla zapewnienia wikszej sprawnoci i jakoci dostarczanej energii naley wyeliminować zasilanie miejskich stacji transformatorowych z linii energetycznych terenowych (Ciechanowiec, Boćki, - i innych). Naley dyć do ustalenia przyszłych potrzeb miasta w kontekcie synchronizacji z moliwoci systemu redniego i niskiego napicia.

5. ZAGROENIA RODOWISKA PRZYRODNICZEGO MIASTA

5.1 Zanieczyszczenia wód

Potencjalnym zagroeniem wód powierzchniowych jest bezporednie odprowadzanie do nich cieków nie oczyszczonych i wód opadowych.

Ponadto zagroeniem dla wód powierzchniowych moe być równie nadmierne stosowanie nawozów sztucznych i chemicznych rodków ochrony rolin, które razem z wodami opadowymi mog spływać do cieków i je zanieczyszczać. Do zagroe naley zaliczyć równie nieprawidłow utylizacj i składowanie odpadów, w szczególnoci tych o silnej zawartoci zwizków toksycznych. Okrelone zagroenie dla wód wgłbnych, o lokalnym oddziaływaniu, moe wywierać eksploatacja surowców mineralnych złoa „Siemiatycze”.

Na terenie miasta Siemiatycze w ramach monitoringu krajowego badano jakoć wody ze studni głbinowej (głbokoć stropu – 93m). Charakterystyka wód podziemnych sieci krajowej monitoringu na obszarze miasta Sieimiatycze w latach 2000-2002 r.

Lp. Miejscowoć Wody Klasa czystoci wody 2000 r. 2001 r. 2002 r. 1 Siemiatycze W II Ia Ib

W - wody wgłbne

5.2 Zanieczyszczenia powietrza

Głównymi produktami procesu spalania s dwutlenek wgla (C02) i para wodna, jednak pozostałe produkty powstajce w ilociach o kilka rzdów wielkoci mniejszych, s bardziej istotne z punktu widzenia ochrony rodowiska, z uwagi na ich szkodliwe oddziaływanie na ekosystemy. Wród zanieczyszcze powstajcych w procesie energetycznego spalania paliw jako podstawowe traktowane s: dwutlenek siarki (SOz), tlenki azotu (N0x),

18 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

tlenek wgla (CO) oraz pył. Pozostałe, jak wgiel elementarny (sadza), benzoalfapiren (BaP) stanowi grup charakterystyczn głównie dla spalania wgla w ródłach lokalnych. W ilociach ladowych, w zalenoci od domieszek w paliwie i technologii spalania, mog wystpować: trójtlenek siarki, metan i inne wglowodory nienasycone, aldehydy oraz metale cikie, a w przypadku spalania odpadów równie dioksyny. Do najwaniejsze ródła emisji zanieczyszcze do powietrza nale zakłady przemysłowe i kotłownie. • Oerlemans Food Sp. z o.o. w Siemiatyczach. Eksploatuje 2 kotły typu Loos ULS 8000/18 oraz 2 kotły OR-10-40 o łcznej mocy 27 MW opalane gazem ziemnym, olejem i wglem. Zakład nie posiada urzdze oczyszczajcych. Kontrola przeprowadzona w 1999 roku stwierdziła, i zakład posiada uregulowany stanu formalnoprawny z zakresie ochrony powietrza. Od 1997 roku dopuszczalna wielkoć emisji zanieczyszcze do powietrza nie była przekroczona. • Zakłady Mleczarskie „Polser" Siemiatycze. Eksploatuje 2 kotły typu Babcock Wanson o mocy łcznej 9,6 MW opalane gazem i olejem. Kontrola sprawdzajca w zakresie ochrony powietrza przeprowadzona w lipcu 1999 wykazała, i zakład posiada uregulowany stan formalno- prawny w zakresie emisji substancji zanieczyszczajcych do powietrza. Kotły wglowe w 1999 r. zostały zastpione przez kotły gazowo-olejowe. Dopuszczalna wielkoć emisji zanieczyszcze do powietrza nie była przekroczona. • Przedsibiorstwo Komunalne Siemiatycze. Eksploatuje 6 kotłowni wglowych i l kotłowni gazow na terenie miasta. Obiekty nie posiadaj urzdze oczyszczajcych. Według kontroli WIO z sierpnia 2000 roku przedsibiorstwo posiada decyzj Starosty Siemiatyckiego, regulujc stan formalno-prawny w zakresie ochrony powietrza. Zakład w 2000 roku przekroczył dopuszczalne wielkoci emisji tlenku wgla i dwutlenku azotu przez kotłowni przy ul. Ogrodowej 11 C na osiedlu „Sady" w Siemiatyczach. Zakład prowadzi obecnie modernizacj kotłowni, polegajc na wymianie kotłów wglowych na kotły gazowo-olejowe w celu redukcji zanieczyszcze emitowanych do powietrza. Iloć zanieczyszcze odprowadzonych do powietrza przez najwikszych emitentów powiatu (ponad 80% emisji gazów) w 2002 r. podano w tabeli . Emisja zanieczyszcze powietrza z zakładów w Siemiatyczach w 2002 r. (w Mg/rok) Emisja zanieczyszcze do powietrza pyłowych gazowych w tym ze w tym Wyszczególnienie ogółe ogółem spalania dwutlene m pozostałe paliw k wgla Przedsibiorstwo 12,3 11,7 8293,6 8118,9 174,7 Komunalne Bauer (Oerlemans) 0,5 0,1 7579,7 7563,7 16,0

19 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

Emisja zanieczyszcze do powietrza pyłowych gazowych w tym ze w tym Wyszczególnienie ogółe ogółem spalania dwutlene m pozostałe paliw k wgla Polser 0,0 0,0 6098,2 6090,7 7,4 Razem 12,8 11,8 21971,5 21773,3 198,1

Pozostałe obiekty na terenie miasta to głównie niewielkie kotłownie emitujce do powietrza zanieczyszczenia powstajce w wyniku spalania wgla, drewna i oleju opalowego oraz niewielkie ródła technologiczne.

Zanieczyszczenie powietrza od rodków transportu ma charakter ograniczony do okolic dróg o znaczcym nateniu ruchu. Jest to zwizane zasadniczo z tym, e ródło emisji zanieczyszcze znajduje si na wysokoci do metra od powierzchni ziemi, a take z unosem pyłu drogowego spowodowanym ruchem pojazdów. Uciliwoci zwizane z obnieniem jakoci powietrza atmosferycznego wokół szlaków komunikacyjnych maj inny charakter na terenie osłonitym (zabudowania, wzniesienia, lesistoć), a inny na otwartych przestrzeniach. Równoczenie zale od stałych parametrów pogody dla danego obszaru, t.j.: kierunek wiatru, pułap chmur, czstotliwoć opadów atmosferycznych. Transport drogowy naley do powierzchniowych ródeł emisji. W terenie zurbanizowanym, a szczególnie w okolicy skrzyowa głównych dróg, natenie ruchu jest najwiksze i wystpuje kumulacja strumienia emisji oraz z reguły gorsze warunki jej rozpraszania, co czsto jest przyczyn powstawania lokalnych zagroe (długotrwała ekspozycja, smogi). Du rol odgrywa tu przepustowoć dróg i zwizana z tym płynnoć jazdy, a take lokalizacja dróg tranzytowych (czy w centrum, czy na obrzeach osiedli). Zanieczyszczenia komunikacyjne maj charakter fizyko-chemiczny i s to głównie : o zanieczyszczenia gazowe jak tlenki azotu, tlenki wgla, wglowodory, o zanieczyszczenia pyłowe - w pyle drogowym wystpuj due koncentracje metali cikich jak ołów i kadm oraz azbestu pochodzcego z klocków hamulcowych, zwizki biogenne (azot, fosfor, wgiel w postaci sadzy), chlorki, zwizki organiczne i nieorganiczne okrelone zawartoci wgla całkowitego oraz biochemicznym (BZT) i chemicznym (ChZT) zapotrzebowaniem tlenu, substancje ropopochodne, w tym wglowodory aromatyczne.

Układ komunikacyjny miasta Siemiatycze składa si z:

• dróg krajowych 10,054 km o nawierzchni twardej bitumicznej.

• dróg wojewódzkich 5,897 km o nawierzchni twardej bitumicznej.

20 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

• dróg powiatowych zaliczanych do ulic miejskich 14376 m, długoć łczna odcinków o nawierzchni gruntowej wynosi 5100 m.

• ulic (dróg gminnych) 32,228 km; o twardej nawierzchni 23,710 km oraz gruntowych ulepszonych 1,680 km i dróg gruntowych naturalnych 6,838 km.

5.3 Zanieczyszczenia powierzchni ziemi Odpady stałe oraz osady ciekowe stanowi bardzo powane zagroenie dla rodowiska przyrodniczego. Dotyczy to zwłaszcza wód powierzchniowych, podziemnych oraz gleb. Z tego powodu racjonalna gospodarka odpadami i minimalizacja ich wytwarzania stała si w ostatnich latach jednym z najwaniejszych aspektów w dziedzinie ochrony rodowiska. W zwizku z przystpieniem Polski do Unii Europejskiej wystpiła koniecznoć dostosowania naszego prawodawstwa do przepisów unijnych. Dotyczy to równie uregulowa prawnych w zakresie gospodarki odpadami. Równie bardzo niebezpieczne dla rodowiska s odcieki ze składowisk odpadów. Powane zagroenie dla rodowiska glebowego stanowi „dzikie” wysypiska odpadów, z których odcieki, wraz z wodami opadowymi, bez adnych przeszkód mog infiltrować wgłb profilu glebowego. Podczas procesu oczyszczania cieków powstaj osady ciekowe, które s bardzo grone dla rodowiska i człowieka, ze wzgldu na obecnoć w ich składzie mikroorganizmów chorobotwórczych oraz jaj pasoytów. Osady ciekowe musz być prawidłowo unieszkodliwione w celu zmniejszenia ich zagniwalnoci (stabilizacja osadu), wyeliminowania organizmów chorobotwórczych (higienizacja osadu) oraz zmniejszenie ich objtoci i masy (odwadnianie, suszenie i/lub spalanie).

5.4 Zagroenia elektromagnetycznym promieniowaniem niejonizuj cym

Na obszarze miasta głównym urzdzeniem wytwarzajcym elektromagnetyczne promieniowanie niejonizujce, szkodliwe dla rodowiska jest napowietrzna linia elektromagnetyczna WN 110 kV – Białystok--Adamowo-Siemiatycze-Siedlce oraz stacja rozdzielcza RPZ 110/ 15 kV. W celu uniknicia szkodliwego oddziaływania naley zachować nastpujce szerokoci stref ochronnych: dla linii WN 110 kV - min 14,5 m. od skrajnego przewodu linii przy zalecanej odległoci od osi linii – 40 m, za istniejca rozdzielnia energetyczna 110/15 kV, której uciliwoć winna miecić si w granicach działki tego obiektu. Szczegółowe zasady ochrony przed szkodliwym promieniowaniem okrela Rozporzdzenia Ministra O..Z.N. i L. z dnia 11 sierpnia 1998 r., Dz. U. Nr 107.

21 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

5.4.1 Hałas i wibracje Hałas i wibracje s w ostatnich latach rosncym zagroeniem dla rodowiska, zdrowia i ycia ludzi. Bardzo czsto oddziaływanie hałasu i wibracji odbierane jest w sposób subiektywny, co powoduje, e dziedzina ta jest niedostatecznie eksponowana i doceniana przy rozpatrywaniu spraw zwizanych z ochron i kształtowaniem rodowiska. Zagroenie hałasem i wibracjami charakteryzuje si mnogoci ródeł i powszechnoci wystpowania. Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska w Białymstoku prowadzi badania hałasu przemysłowego i komunikacyjnego na terenie całego woj. podlaskiego. Badania prowadzone s w ramach planowych kontroli oraz w ramach działa interwencyjnych w wyniku skarg społeczestwa. W ewidencji WIO znajduje si 46 podmiotów gospodarczych na terenie powiatu siemiatyckiego, których działalnoć gospodarcza moe być przyczyn uciliwoci poprzez pogorszenie klimatu akustycznego wokół obiektu. Waniejsze obiekty skontrolowane na tym obszarze w 2000 roku to: • „PATER-FIRMA" – Wytwórnia Kostki Brukowej w Siemiatyczach. Kontrola planowa wykazała przekroczenia wartoci dopuszczalnych hałasu w porze nocnej.

Hałas komunikacyjny Komunikacja drogowa jest najwaniejszym czynnikiem majcym wpływ na klimat akustyczny województwa. Jest to główne ródło uciliwoci hałasu dla ludzi i rodowiska przyrodniczego. Badania klimatu akustycznego prowadzone w ramach Pastwowego Monitoringu rodowiska przez Inspekcj Ochrony rodowiska obejmowały pomiary hałasu komunikacyjnego w wikszych miastach województwa oraz na głównych drogach komunikacyjnych. Bada tych nie prowadzono na terenie powiatu siemiatyckiego, jednak wnioski wycignite na podstawie przeprowadzonych bada mona uogólnić na obszar wszystkich powiatów województwa. Stwierdzono, e: • badania klimatu akustycznego wikszych miast województwa wykazuj rosnce przekroczenia norm na głównych cigach komunikacyjnych; przyczyn tego jest zwikszajca si liczba pojazdów samochodowych, w szczególnoci transportowych oraz pogarszajcy si stan nawierzchni dróg, • istniejce konfiguracje układów komunikacyjnych miast województwa, przy cigle rosncym nateniu ruchu pojazdów, powoduj rozprzestrzenianie si stref przekrocze hałasu komunikacyjnego w głb osiedli mieszkaniowych, Docelowym rozwizaniem tego problemu moe być jedynie budowa obwodnic miejskich, szczególnie w miastach połoonych przy trasach krajowych i midzynarodowych prowadzcych do przejć granicznych w Ogrodnikach, Kunicy Białostockiej, Budzisku, Bobrownikach i Połowcach.

22 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

Ograniczenie hałasu komunikacyjnego mona uzyskać równie poprzez : • wprowadzenie ogranicze prdkoci ruchu pojazdów, • popraw jakoci i ewentualn wymian nawierzchni dróg, • stosowanie ekranów akustycznych tj. naturalnych lub sztucznych przeszkód zakłócajcych rozchodzenie si fal akustycznych w kierunku budynków mieszkalnych, • właciwe kształtowanie linii zabudowy i brył powstajcych budynków w celu zminimalizowania wpływu hałasu drogowego.

5.4.2 Awarie Awarie zagraajce rodowisku mog wystpić zarówno na terenie zlokalizowanych na terenie miasta obiektów przemysłowych, jak równie poza nimi. Wród przewidywanych potencjalnych zdarze, wyrónić mona nastpujce: • awarie i katastrofy w zakładach przemysłowych, transporcie, rozładunku i przeładunku, powodujce wydobycie si substancji chemicznych, palnych i tworzcych z powietrzem mieszaniny wybuchowe, substancji rcych lub trujcych w postaci par i gazów skaajcych atmosfer poza terenem zakładu powodujcych szczególne zagroenie dla ycia i zdrowia ludzi w obszarach zurbanizowanych, • awarie i katastrofy jak wyej, powodujce skaenia wód powierzchniowych, podziemnych i powierzchni ziemi, • rozszczelnienie magistralnych rurocigów przesyłowych i zbiorników substancji szkodliwych w postaci gazów lub produktów ropopochodnych, skaajcych atmosfer, wody powierzchniowe i podziemne oraz powierzchni ziemi, • katastrofy budowli powodujcych zniszczenie instalacji z materiałami niebezpiecznymi, • poary na rozległych obszarach lub długotrwałe, a take towarzyszce awariom i katastrofom w zakładach przemysłowych i transporcie. Skutkiem takich zdarze jest zniszczenie znacznych kompleksów przyrodniczych a przede wszystkim bezporednie zagroenie ludnoci, • zniszczenie budowli hydrotechnicznych, powodujcych zagroenie w obszarach zalewowych, łcznie z zagroeniem epidemiologicznym, • skaenia obszarowe substancjami radioaktywnymi. W wyniku awarii w obiektach jdrowych znajdujcych si na terenie kraju lub poza jego granicami, w wyniku której nastpuje uwolnienie si do otoczenia w sposób niekontrolowany, znacznych iloci substancji promieniotwórczych.

Według „Rejestru potencjalnych sprawców powanych awarii” prowadzonego przez WIO w Białymstoku na terenie miasta jednostk znajdujc si w tym rejestrze jest:

Oerlemans Foods Sp. z o.o. w Siemiatyczach

23 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

Podstawowym ródłem zagroenia w tym zakładzie jest amoniakalna instalacja chłodnicza. W przypadku wystpienia awarii z udziałem amoniaku, w zalenoci od jej miejsca oraz wielkoci emisji, moe nastpić zanieczyszczenie powietrza w stopniu stwarzajcym zagroenie dla ludnoci równie poza granicami zakładu.

Transport Istotnym ródłem zagroe na analizowanym obszarze, ze wzgldu na moliwoć wystpienia katastrofy kolejowej, czy wypadku, s rodki transportu przewoce materiały niebezpieczne. Szczególnie niebezpieczne mog być awarie na mostach, gdy gro one bezporednim skaeniem rzek. Przewoników materiałów niebezpiecznych, obowizuje zgłaszanie do Komend Wojewódzkich Pastwowej Stray Poarnej, przewozów kolejowych i drogowych przewozów autocysternami tzw. „ledzonych” substancji niebezpiecznych. Poniewa obowizek ten nie zawsze jest przestrzegany, std te nie s dokładnie znane iloci transportowanych materiałów.

6. Załoenia polityki ekologicznej Miasta Sieimiatycze wynikaj ce z przyj tych do realizacji dokumentów okrelaj cych strategi rozwoju regionu.

Wprowadzenie Obszar funkcjonalny Zielone Płuca Polski, w skład którego wchodzi Miasto Siemiatycze posiadajcy wybitne walory przyrodnicze, pełni wane funkcje ekologiczne w skali krajowej i europejskiej. Podstawowymi dokumentami, które odnosz si do ochrony rodowiska w regionie nale midzy innymi: - „Strategia rozwoju województwa podlaskiego” - „Program rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich w latach 2003 – 2006” - „Strategia rozwoju obszaru funkcjonalnego Zielone Płuca Polski” - „Program Ochrony rodowiska Województwa Podlaskiego na lata 2003 – 2006” - „Program Ochrony rodowiska Powiatu SIEMIATYCKIEGO na lata 2004 – 2014”

„Strategia rozwoju województwa podlaskiego” Strategia przewiduje trzy scenariusze rozwoju województwa: zachowawczo – ostrzegawczy, umiarkowany i optymistyczny. Załoono, e najbardziej realnym bdzie scenariusz umiarkowany i na jego podstawie sformułowano szczegółowo misj rozwoju województwa. Scenariusz ten zakłada stały wzrost gospodarczy w całym okresie objtym strategi, a priorytety przewiduj kierunki działa, których realizacja zmierzać bdzie do zachowania jakoci rodowiska naturalnego. Priorytet I – podniesienie atrakcyjnoci inwestycyjnej i turystycznej województwa przewiduje midzy innymi nastpujce kierunki działa: 1. w zakresie rozwoju systemu transportowego województwa:

24 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

- „Budow i modernizacj dróg krajowych i wojewódzkich zgodnie ze stosownymi programami, zapewniajc prawidłowe funkcjonowanie midzynarodowego, krajowego i regionalnego ruchu kołowego”, „Rozbudow i modernizacj istniejcych oraz budow nowych miejsc obsługi podrónych, stosownie do potrzeb ruchu turystycznego i towarowego przy drogach krajowych i wojewódzkich”, - „Modernizacj linii i urzdze kolejowych w dostosowaniu do midzynarodowych i krajowych potrzeb przewozowych oraz wymogów ekonomiki”, - „Tworzenie warunków do poprawy obsługi ludnoci województwa podlaskiego w zakresie komunikacji zbiorowej”, - „Tworzenie warunków do realizacji lotnisk”, - „Wspieranie sukcesywnej modernizacji rozbudowy miejskich układów komunikacyjnych”, - „Opracowanie koncepcji rozwoju białostockiego wzła komunikacyjnego umoliwiajcej w szczególnoci rezerwowanie korytarzy dla perspektywicznych i kierunkowych elementów drogowych i kolejowych oraz etapowania ich realizacji”. 2. W zakresie rozwoju systemów energetycznych: - „Dostarczenie energii w normatywnym standardzie jakociowym stosownie do potrzeb województwa”, - „Rozwój systemu gazowniczego województwa” - „Rozwój systemów ciepłowniczych, zwłaszcza miast stosownie do potrzeb rozwoju zagospodarowania i standardów ochrony rodowiska ” 3. W zakresie rozwoju systemów zaopatrzenia w wod, odprowadzania i oczyszczania cieków oraz usuwania i utylizacji odpadów stałych: a) „Rozwój systemu zaopatrzenia w wod ukierunkowanego na objcie scentralizowanymi systemami wszystkich mieszkaców jednostek osadniczych o zwartej przestrzennie zabudowie”, b) „Rozwój systemów odprowadzania i oczyszczania cieków, ukierunkowany w szczególnoci na zapewnienie współczesnych standardów cywilizacyjnych zamieszkiwania oraz eliminacj zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych; wymagać bdzie działa w zakresie: - budowy oczyszczalni cieków w miastach i wsiach nie posiadajcych takich urzdze, - modernizacji istniejcych oczyszczalni pod ktem zwikszenia ich sprawnoci, zwłaszcza redukcji zwizków biogennych, - budowy sieci kanalizacji sanitarnej, zwłaszcza w miejscowociach połoonych na obszarach ochrony prawnej i obszarach rozwoju gospodarczego”, c) „Rozwój systemów usuwania i utylizacji odpadów stałych ukierunkowany na ochron rodowiska i gospodarcze wykorzystania wymagać bdzie działa w zakresie: - modernizacji istniejcych i budowy nowych składowisk dla potrzeb miast i gmin, w szczególnoci na obszarach chronionych i rekreacyjnych,

25 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

- powszechnej selektywnej zbiórki odpadów, - rozwizania problemu unieszkodliwiania odpadów medycznych, utylizacji odpadów pochodzenia zwierzcego i likwidacji zagroe z istniejcych składowisk odpadów niebezpiecznych. Priorytet II – wzmocnienie bazy ekonomicznej województwa – przewiduje miedzy innymi nastpujce kierunki działa: 1. w zakresie rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich: - „Tworzenie warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych do poprawy jakoci i struktury rolniczej przestrzeni produkcyjnej”, - „Wspieranie specjalizacji i intensyfikacji produkcji rolniczej, dostosowanej do potrzeb rynku ywnociowego, przetwórstwa rolno – spoywczego i eksportu”, - „Stymulowanie rozwoju otoczenia rolnictwa i wzrostu zatrudnienia pozarolniczego na wsi”, - „Wspomaganie przedsiwzić zmierzajcych do poprawy warunków cywilizacyjnych, ycia i pracy ludnoci rolniczej”. 2. w zakresie rozwoju turystyki i lecznictwa uzdrowiskowego: - „Koncentracj działa wspierajcych kompleksowe zagospodarowanie turystycznych jednostek osadniczych, obszarów i obiektów o najwyszych w województwie walorach przyrodniczych i kulturowych”, - „Tworzenie warunków lokalizacyjnych oraz preferencji finansowych, organizacyjnych i prawnych sprzyjajcych pozyskiwaniu inwestorów do modernizacji i realizacji bazy turystycznej w najatrakcyjniejszych do tego celu obszarach”, - „Wspieranie rozwoju agroturystyki”. Priorytet III – zrównowaone gospodarowanie przestrzeni województwa z zachowaniem wanych w skali krajowej i europejskiej walorów przyrodniczych i kulturowych, a take z ich racjonalnym wykorzystaniem dla przyspieszonego rozwoju – przewiduje podjcie nastpujcych działa w zakresie ochrony i kształtowania rodowiska: 1. „Tworzenie warunków prawnych do zachowania cigłoci przestrzennej i prawidłowego funkcjonowania podstawowych elementów rodowiska przyrodniczego. 2. „Wzbogacenie systemu przyrodniczego województwa w szczególnoci poprzez: - zalesiania gruntów marginalnych dla produkcji rolniczej zgodnie ze stosownymi programami zwikszania lesistoci województwa, - sukcesywne zwikszanie iloci zieleni erozyjnej, - modernizacj i budow zbiorników wodnych według programu małej retencji i racjonalnego ich wykorzystania. 3. „Ochron wód powierzchniowych i podziemnych w szczególnoci poprzez: - objcie ochron prawn głównych zbiorników wód podziemnych pradolin rzek Biebrzy (GZW 217) – ujcie w planach zagospodarowania przestrzennego, - wspieranie rozwoju systemów kanalizacji sanitarnej i deszczowej oraz innych działa zapobiegajcych zanieczyszczeniom i degradacji wód,

26 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

w szczególnoci na obszarach zasobowych ujć komunalnych oraz wód na obszarach cennych przyrodniczo i rekreacyjnych”. 4. „Ochron powierzchni ziemi i powietrza oraz wykorzystanie surowców mineralnych w szczególnoci poprzez: - ochron wartociowej rolniczej przestrzeni produkcyjnej przed nieuzasadnionym przeznaczeniem na cele nierolnicze w planach zagospodarowania przestrzennego i ekologizacj technologii produkcji rolniczej w szczególnoci na obszarach chronionych, - racjonaln eksploatacj złó surowców mineralnych i rekultywacj wyrobisk oraz zachowanie w dotychczasowym uytkowaniu rejonów perspektywicznej ich eksploatacji, - wspieranie zwikszania udziału proekologicznych noników energetycznych w ródłach ciepła oraz wprowadzania na szersz skal technologii ograniczajcych emisj zanieczyszcze i zmniejszenie strat ciepła w budownictwie, - rozwój stałego monitoringu urzdze i obiektów zagraajcych rodowisku i przygotowanie rodków zapobiegajcych zagroeniom, - wspieranie rozwoju nowoczesnego systemu przetwarzania i utylizacji odpadów stałych w szczególnoci na obszarach chronionych. 5. „Ochron ludzi i rodowiska przed hałasem, wibracjami i elektromagnetycznym promieniowaniem niejonizujacym poprzez: - stosowne rozwizania planistyczne i projektowe głównych urzdze komunikacyjnych, energetycznych i telekomunikacyjnych województwa, - zastosowanie urzdze technicznych eliminujcych i ograniczajcych uciliwoci. 6. „Ochron przed nadzwyczajnymi zagroeniami rodowiska w szczególnoci poprzez: - system monitoringu obiektów i urzdze mogcych spowodować nadzwyczajne zagroenia rodowiska, - planowanie i przygotowanie rodków przeciwdziałania tym zagroeniom. 7. Sporzdzenie opracowa studialnych zagospodarowania przestrzennego dla wyodrbnionych obszarów województwa np. „Przyrodnicza Perła Polski Biebrza - Wigry”. Priorytet IV - rozwój midzynarodowych kontaktów regionalnych – oraz midzynarodowa promocja rolnictwa.

Program rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich Program zakłada wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich ze szczególnym uwzgldnieniem problemów jawnego i ukrytego bezrobocia na wsi, proponujc midzy innymi rozwój infrastruktury otoczenia rolnictwa, zwłaszcza przetwórstwa rolno – spoywczego, wspieranie zarówno rolnictwa ekologicznego jak te intensywnego, zalesianie gruntów marginalnych i wdraanie proekologicznych zasad gospodarowania. Idea Programu zawarta została w dwóch priorytetach

27 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

Priorytet I - rozwój infrastruktury obszarów wiejskich, zmierzajcy do stymulowania rozwoju otoczenia rolnictwa i wzrostu zatrudnienia poza rolnictwem oraz do poprawy warunków cywilizacyjnych ycia i pracy ludnoci. Priorytet II – poprawa efektywnoci sektora rolno – spoywczego poprzez wsparcie restrukturyzacji przetwórstwa i poprawy marketingu artykułów misnych i mleka oraz wspieranie zrónicowania systemów rolniczych dostosowanych do wymogów rynku ywnociowego i ochrony rodowiska naturalnego.

Strategia rozwoju obszaru funkcjonalnego Zielone Płuca Polski Według Strategii priorytetowymi celami rozwoju obszaru s: - stworzenie warunków do zachowania i wzmocnienia ekosystemów oraz ochrony wód i zasobów naturalnych, - umoliwienie awansu cywilizacyjnego społecznociom lokalnym, - aktywizacj gospodarcz zharmonizowan z wymogami rodowiska przyrodniczego. Uwzgldniajc uwarunkowania zewntrzne za główne wyznaczniki polityki przestrzennej uznano: - historycznie uwarunkowane zapónienie strukturalne i technologiczne gospodarki oraz mał dynamik rozwoju, - wykorzystanie granicznego i tranzytowego połoenia oraz wysokie walory rodowiska przyrodniczego, - wykorzystanie zasobów endogenicznych stymulowanych popytem zewntrznym poprzez stworzenie wielofunkcyjnej struktury gospodarczej.

Strategia zakłada realizacj niej wymienionych programów: 1. Program ochrony rodowiska przyrodniczego, którego celem jest zapewnienie skutecznej ochrony obszarów, doprowadzenie do dalszej poprawy stanu rodowiska oraz wykorzystanie walorów i zasobów dla rozwoju regionu. 2. Program ochrony i racjonalnego wykorzystania zasobów wodnych, majcy na celu popraw stanu czystoci wód powierzchniowych oraz skuteczn ochron głównych zbiorników wód podziemnych. 3. Program usprawnienia gospodarki odpadami stawiajcy sobie za cele likwidacje ródeł zagroe zdrowia i rodowiska, upowszechnienie zorganizowanego usuwania odpadów oraz zabezpieczenie przed zamiecaniem obszaru. 4. Program rozwoju gospodarczego majcy na celu przekształcenie proekologiczne oraz modernizacj i rozbudow potencjału gospodarczego ukierunkowan na minimalizacj ujemnego wpływu inwestycji na rodowisko przyrodnicze. 5. Program racjonalizacji gospodarki wodno – ciekowej majcy na celu racjonalizacj zuycia wody, popraw zaopatrzenia ludnoci w wod oraz ochron zasobów wodnych.

28 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

6. Programy rozwoju sieci transportu drogowego, kolejowego i lotniczego oraz sieci zasilania energetycznego stawiajce za cel popraw dostpnoci do jednostek osadniczych, popraw obsługi uytkowników sieci komunikacyjnej i energetycznej oraz zmniejszenie uciliwoci transportu dla mieszkaców i redukcj zagroe rodowiska przyrodniczego. 7. Program zagospodarowania walorów turystycznych majcy na celu popraw stanu i nie dopuszczenie do degradacji walorów przyrodniczych i turystycznych obszaru oraz wytworzenie atrakcyjnej oferty produktu turystycznego. 8. Program promocji i marketingu stawiajcy za cel promowanie i kultywowanie tradycji tworzenia towarów markowych, np. piwo ubr, propagowanie produktów obszaru ZPP oraz powołanie instytucji odpowiedzialnej za wymienione działania.

7. Program ochrony rodowiska Miasta Siemiatycze

Zamierzenia samorzdu Miasta Siemiatycze w zakresie ochrony rodowiska analizowano na podstawie nastpujcych dokumentów: o Powiatowy Program Ochrony rodowiska dla Powiatu SIEMIATYCKIEGO na lata 2004 – 2011. o Wojewódzki Program Ochrony rodowiska – załczniki 8.1, 8.6 WPGO, o Strategia Rozwoju Miasta Siemiatycze na lata 2003-2013

Wykaz zrealizowanych i planowanych inwestycji NAZWA ZADANIA KOSZT KOSZTY KOSZTY W OGÓŁE PONIESIO DO LATACH M NE PONIE- SIENIA

Budowa kanału sanitarnego – ul. 51 51 Kociuszki 1997

Budowa kanału sanitarnego i 30 30 deszczowego – ul. Obroców Westerplatte

Budowa kanału sanitarnego – ul. 30 30 Dbrowskiego

Budowa kanału sanitarnego – ul. 106 106 Armii Krajowej i Sobieskiego

Budowa kanału sanitarnego – ul. 71 71 Lewandowskiego i Łkowa

29 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

Budowa kanału sanitarnego i 54 54 deszczowego – ul. Obroców Warszawy i Obroców Westerplatte

Budowa kanału deszczowego – 52 52 ul. Drohiczyska

Budowa kanału sanitarnego i 30 30 deszczowego – ul. Obroców Warszawy

Budowa wodocigu – ul. 39 39 Lewandowskiego i łkowa

Budowa kanału sanitarnego i 152 152 deszczowego – ul. Obroców Wizny

Budowa kanału sanitarnego – do 18 18 Przedszkola Nr 1

Budowa kanału sanitarnego i 110 110 deszczowego – ul. Obroców Westerplatte, Obroców Helu, Obroców Warszawy, Bohaterów Monte Ciasno, Raginisa

Budowa wodocigu – ul. Górna 14 14

Budowa kanału deszczowego – 52 52 ul. Lewandowskiego 1998

Budowa sieci wodocigowej – ul. 97 97 eromskiego

Budowa kanału sanitarnego i 422 422 deszczowego – ul. Drohiczyska

Budowa kanału sanitarnego – ul. 37 37 Mokra i Rumiankowa

Budowa wodocigu – ul. Mokra i 15 15 Rumiankowa

Budowa kanału sanitarnego 10 10 cinieniowego – ul. Sportowa

Budowa wodocigu – ul. 56 56 Sportowa 1999

30 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

Budowa kanału sanitarnego i 765 765 deszczowego – ul. Kiliskiego

Budowa kanału sanitarnego i 27 27 wodocigu wzdłu zalewu górnego 2000

Budowa wodocigu – ul. Armii 37 37 Krajowej 2001

Remont budowli pitrzcej na 530 161 zbiorniku wodnym, dolnym i górnym

Modernizacja miejskiej 10 600 405 oczyszczalni cieków 2002

Modernizacja miejskiej 10 195 oczyszczalni cieków (kontynuacja)

Remont budowli pitrzcej na 166 zbiorniku wodnym,dolnym i górnym (kontynuacja) 2003

Remont budowli pitrzcej na 203 zbiorniku wodnym,dolnym i górnym (kontynuacja)

Budowa kanału sanitarnego – ul. 2 800 2 800 B. Głowackiego i Powstania 2004- Styczniowego 2005

Budowa kanału sanitarnego i deszczowego – ul. eromskiego i 2006- Annopolska 2 700 2 700 2007

SUMA 18 905 2841 16064

7.1. Cel strategiczny i cele ogólne Na podstawie analizy Polityki ekologicznej pastwa, Programu Ochrony rodowiska Województwa Podlaskiego na lata 2003 – 2006, Programu Ochrony rodowiska Powiatu SIEMIATYCKIEGO na lata 2004 – 2011, oraz zagroe wynikajcych z sytuacji ekologicznej w gminie, ustalono, i celem strategicznym jest:

31 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

MIASTO SIEMIATYCZE - GMIN ZMIERZAJC DO ZACHOWANIA WALORÓW RODOWISKA NATURALNEGO ORAZ JEGO POPRAWY

Racjonalne wykorzystanie zasobów rodowiska naturalnego w celach rozwojowych, warunkach powszechnego dostpu do dóbr przyrody, wymaga powszechnego stosowania proekologicznych metod gospodarowania oraz podejmowania działa sprzyjajcych zachowaniu potencjału przyrodniczego regionu. Realizacja Programu Ochrony rodowiska Miasta Siemiatycze zmierzajca do zachowania walorów rodowiska naturalnego oraz poprawy jego stanu uzaleniona jest od upowszechnienia informacji o planowanych kierunkach rozwoju oraz uzyskania akceptacji społecznej dla podejmowanych działa.

Długoterminowe cele ogólne programu (do 2011 r.) przewiduj: ∑ Zachowanie oraz odtwarzanie rodzimego bogactwa przyrodniczego i walorów krajobrazowych. ∑ Ochron zasobów i popraw jakoci wód podziemnych i powierzchni ziemi. ∑ Ochron zasobów wód powierzchniowych, popraw ich jakoci i zapobieganie ich zanieczyszczeniu. ∑ Popraw stanu czystoci terenów i zapobieganie zanieczyszczeniu powierzchni ziemi. ∑ Popraw jakoci powietrza atmosferycznego. ∑ Wzrost wiedzy społeczestwa i wiadomoci ekologicznej mieszkaców w zakresie ochrony i racjonalnego wykorzystania zasobów naturalnych gminy. Przedstawione cele realizowane bd przez działania o charakterze inwestycyjnym i organizacyjno – prawnym w nastpujcych obszarach: ∑ Ochrona przyrody i krajobrazu. ∑ Ochrona rodowiska naturalnego. ∑ Działania o charakterze systemowym.

7.2. Cele i zadania realizacyjne

7.2.1. Ochrona przyrody i krajobrazu Cel ogólny: Zachowanie rodzimego bogactwa przyrodniczego i walorów krajobrazowych Cele szczegółowe: ∑ Zachowanie i wzbogacanie istniejcych oraz odtwarzanie zanikłych elementów rónorodnoci biologicznej, w tym renaturalizacja cennych ekosystemów i siedlisk. ∑ Usuwanie lub ograniczanie aktualnych i potencjalnych zagroe w celu zachowania rónorodnoci biologicznej.

Zadania krótkookresowe do roku 2007: 1. zwikszenie obszarów zieleni i parków, wzbogacenie zieleni przydomowej i osiedlowej

32 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

Zadania długookresowe do roku 2011: 1. upowszechnienie i wprowadzanie form indywidualnej ochrony przyrody w postaci uytków ekologicznych, zespołów przyrodniczo krajobrazowych i stanowisk dokumentacyjnych przyrody, 2. rozwój rolnictwa ekologicznego, 3. ochrona elementów rodowiska przyrodniczo kulturowego, 4. rozwój sieci szlaków turystycznych i cieek przyrodniczych,

7.2.2. Ochrona rodowiska naturalnego Ochrona wód podziemnych, gleb i powierzchni ziemi Cel ogólny: Ochrona i poprawa jakoci wód podziemnych, gleb i powierzchni ziemi

Cele szczegółowe: ∑ Eliminacja czynników zagroenia dla jakoci wód podziemnych. ∑ Rekultywacja terenów poeksploatacyjnych. Zadania krótkookresowe do roku 2007: 1. doskonalenie inwentaryzacji oraz likwidacja nieczynnych i nie nadajcych si do eksploatacji studni wierconych i kopanych, 2. realizacja zada wynikajcych z planu gospodarki odpadami. 3. modernizacja technologii uzdatniania wody do picia,

Zadania długookresowe do roku 2011: 1. prowadzenie monitoringu lokalnego potencjalnych ródeł zanieczyszcze, 2. realizacja zada wynikajcych z planu gospodarki odpadami. 3. umieszczanie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego granic obszarów udokumentowanych i potencjalnych złó kopalin.

Ochrona wód powierzchniowych Cel ogólny: Ochrona zasobów i poprawa jakoci wód powierzchniowych i zapobieganie ich zanieczyszczeniom

Cele szczegółowe: ∑ Zapobieganie zmniejszaniu si zasobów wód powierzchniowych. ∑ Stałe ograniczanie zanieczyszcze wód powierzchniowych. ∑ Przywracanie jakoci wód do stanu wynikajcego z ich funkcji ekologicznych oraz sposobów uytkowania.

Zadania krótkookresowe do roku 2007: 1. ograniczenie zanieczyszcze wód: a) podłczenie gospodarstw w zabudowie rozproszonej do zbiorczej kanalizacji lub wyposaenie w przydomowe oczyszczalnie cieków, b) realizacja inwestycji ograniczajcych zanieczyszczenia rolnicze

Zadania długookresowe do roku 2011: 1. sukcesywne podłczanie gospodarstw do istniejcych wodocigów,

33 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

2. realizacja działa w zakresie programów zapobiegania zanieczyszczeniom azotanami 3. podłczenie gospodarstw w zabudowie rozproszonej do zbiorczej kanalizacji lub wyposaenie w przydomowe oczyszczalnie cieków, 4. poprawa stanu technicznego i konserwacja cieków wodnych, 5. odbudowa i utrzymanie właciwego stanu melioracji szczegółowej i podstawowej,

Gospodarka odpadami Cel ogólny: Poprawa stanu czystoci terenów i zapobieganie zanieczyszczeniu powierzchni ziemi

Cele szczegółowe: ∑ Zmniejszanie iloci produkowanych odpadów. ∑ Odzysk surowców wtórnych oraz odpadów organicznych w celu ich dalszego wykorzystania. ∑ Właciwe składowanie i unieszkodliwianie odpadów.

Zadania krótkookresowe do roku 2007: 1. utworzenie zwizku gmin z terenu powiatu w celu racjonalnej gospodarki odpadami, 2. objcie wszystkich mieszkaców systemem zorganizowanej zbiórki odpadów komunalnych, 3. budowa instalacji i urzdze do unieszkodliwiania, odzysku i recyklingu odpadów, 4. rozwój systemu selektywnej zbiórki odpadów w celu zmniejszenia udziału odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych, 5. rozpoznanie stanu aktualnego gospodarki odpadami w małych i rednich podmiotach gospodarczych,

Zadania długookresowe do roku 2011: 1. organizacja gospodarki odpadami opakowaniowymi, 2. organizacja gospodarki odpadami biodegradowalnymi, 3. rozwój systemu selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych, 4. rozwój systemu selektywnej zbiórki odpadów budowlanych, 5. rozwój systemu selektywnej zbiórki w celu zmniejszenia udziału odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych, a w szczególnoci azbestu. Ochrona powietrza Cel ogólny: Poprawa jakoci powietrza atmosferycznego Cele szczegółowe: ∑ Ograniczenie emisji „u ródła” w energetyce, ∑ Ograniczenie zanieczyszcze komunikacyjnych powietrza. Zadania krótkookresowe do roku 2007: 1. zmniejszenie emisji zanieczyszcze do powietrza z palenisk domowych, 2. ograniczenie emisji „u ródła” poprzez modernizacj lub wymian istniejcych ródeł ciepła opalanych paliwem stałym na nowoczesne

34 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

kotły opalane paliwem gazowym, płynnym lub biomas wyposaone w automatyczn regulacj procesów spalania podnoszcych wydajnoć ciepln ródła.

Ochrona przed hałasem i promieniowaniem Cel ogólny: Poprawa klimatu akustycznego i ochrona przed promieniowaniem

Cele szczegółowe: ∑ Ograniczanie oddziaływania hałasu komunikacyjnego.

Zadania krótkookresowe do roku 2007: 1. poprawa stanu nawierzchni dróg, 2. wspomaganie zapobiegania hałasu i promieniowania „u ródła”. Zadania długookresowe do roku 2011: 1. bieca modernizacja dróg, 2. budowa ekranów przeciwhałasowych.

Ograniczania ryzyka wystpienia powanych awarii Cel ogólny: Minimalizowanie ryzyka wystpienia powanych awarii oraz sprawne usuwanie ich skutków

Cele szczegółowe: ∑ Doskonalenie istniejcego systemu ratowniczego na wypadek zaistnienia awarii i klsk ywiołowych..

Działania krótkookresowe do roku 2007 i długookresowe do roku 2015 1. opracowanie programu informowania społeczestwa o powanych awariach rodowiska i edukacji w tym zakresie, obejmujcego działania na szczeblu lokalnym.

7.2.3. Racjonalne gospodarowanie zasobami naturalnymi

Cel ogólny: Racjonalne gospodarowanie wod, kopalinami i innymi zasobami naturalnymi

Cele szczegółowe: ∑ Racjonalizacja poboru wód do celów komunalnych i przemysłowych. ∑ Racjonalizacja wykorzystania gleb i złó kopalin. ∑ Zmniejszenie zuycia energii na potrzeby ludnoci. ∑ Zmniejszenie wodochłonnoci gospodarki.

Zadania krótkookresowe do roku 2007: 1. restrukturyzacja poboru wody dla celów uytkowych, w taki sposób, aby zasoby wód podziemnych były uytkowane wyłcznie dla potrzeb ludnoci, jako woda do picia i surowiec dla przemysłu spoywczego,

35 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

2. wspieranie działa majcych na celu zmniejszenie zuycia wody w gospodarce, 3. wprowadzenie obowizku umieszczenia w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego granic obszarów udokumentowanych i potencjalnych złó kopalin, 4. opracowanie programu eksploatacji kopalin,

Zadania długookresowe do roku 2015: 1. ochrona zasobów udokumentowanych przed zainwestowaniem uniemoliwiajcym ich póniejsz eksploatacj (uwzgldnienie zasobów w studiach uwarunkowa oraz planach zagospodarowania przestrzennego), 2. weryfikacja bazy danych o kopalinach w ramach regionalnej bazy danych, 3. wspieranie przedsiwzić dotyczcych korzystania z ekologicznych ródeł energii w indywidualnych gospodarstwach.

7.2.4. Działania o charakterze systemowym

Monitoring rodowiska Cel ogólny: Zwikszenie zakresu informacji o stanie rodowiska naturalnego, jego zagroeniach oraz sposobach przeciwdziałania zagroeniom

Cele szczegółowe: ∑ Doskonalenie monitoringu stanu rodowiska, analiza zmian zachodzcych w rodowisku i ocena zagroe.

Działania krótkookresowe do roku 2007 i długookresowe do roku 2015 1. rozpoznawanie i monitorowanie stanu rodowiska i biorónorodnoci oraz istniejcych i potencjalnych zagroe.

Edukacja ekologiczna Cel ogólny: Wzrost wiadomoci ekologicznej mieszkaców miasta oraz poprawa komunikacji społecznej w zakresie ochrony i racjonalnego wykorzystania zasobów naturalnych gminy

Cele szczegółowe: ∑ Wspieranie działa uzupełniajcych system edukacji formalnej, podnoszcych ekologiczn wiadomoć społecznoci i władz lokalnych. ∑ Zwikszenie efektywnoci edukacji ekologicznej przez promowanie najskuteczniejszych jej form i najwaniejszych treci.

Działania krótkookresowe do roku 2007 i długookresowe do roku 2015: 1. udział w organizacji regionalnego systemu informacji o edukacji ekologicznej, 2. uczestnictwo w szkoleniach zawodowych w zakresie prawa, zarzdzania, technik ochrony rodowiska, zagospodarowania przestrzennego, ródeł finansowania ochrony rodowiska,

36 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

3. upowszechnianie i praktyczne wdraanie zasad „Kodeksu dobrej praktyki rolniczej”, 4. wspomaganie prowadzenia edukacji ekologicznej przez samorzd, 5. wspieranie wdraania nowoczesnych technik przyjaznych rodowisku BAT (Best Available Technique).

7.3. Program ochrony rodowiska w latach 2004 – 2007

Przedstawiony Program Ochrony rodowiska zawiera wymienione imiennie w poprzednim rozdziale zadania o charakterze inwestycyjnym jak równie organizacyjno-prawnym. Zadania zostały sformułowane po szczegółowej analizie istniejcego stanu rodowiska w miecie oraz sporzdzonej na podstawie danych statystycznych, ankietowych i danych z Urzdu Miasta. Niniejszy rozdział zawiera uszczegółowienie zada. Zadania dla organów samorzdu terytorialnego zostan rozdzielone według kompetencji oraz uzupełnione o szacowane niezbdne nakłady na realizacj Programu i stopie wanoci. Okrelone zostan równie priorytety dla zada koordynowanych oraz oszacowane koszty realizacji zada koordynowanych o charakterze inwestycyjnym. Niektóre z wymienionych zada powinny być realizowane przez samorzd powiatu, jak te samorzd gminy oraz inne instytucje lub podmioty. Zgodnie z treci sformułowanych przez Ministerstwo rodowiska Wytycznych sporzdzania programów ochrony rodowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym (2002 r.) program gminny winien składać si z dwóch czci: - zada własnych gminy (W) - pod zadaniami własnymi naley rozumieć te przedsiwzicia, które bd finansowane w całoci lub czciowo ze rodków bdcych w dyspozycji gminy, - zada koordynowanych (K) – pod zadaniami koordynowanymi naley rozumieć pozostałe zadania zwizane z ochron rodowiska i racjonalnym wykorzystaniem zasobów naturalnych, które s finansowane ze rodków przedsibiorstw oraz ze rodków zewntrznych, bdcych w dyspozycji organów i instytucji szczebla wojewódzkiego i centralnego i powiatowego, bd instytucji działajcych na terenie gminy, ale podległych bezporednio organom powiatowym, wojewódzkim bd centralnym, Program realizacyjny ochrony rodowiska Miasta Siemiatycze na lata 2004 – 2007 uwzgldnia: − zadania, − priorytety, − jednostki odpowiedzialne i uczestniczce w realizacji zadania − terminy realizacji, − koszty realizacji – dla zada własnych oraz koordynowanych, za które odpowiedzialne s samorzdy gminne, − ródła finansowania,

37 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

Wymieniono zadania własne oraz zadania koordynowane. Dokonano równie podziału na zadania o charakterze organizacyjno – prawnym i inwestycyjnym. Zgodnie z II Polityk ekologiczn pastwa, dla zada własnych miasta przyjto nastpujce stopnie priorytetowoci: I Priorytet – likwidacja bezporednich zagroe dla ycia i zdrowia ludzi, II Priorytet – koniecznoć przeciwdziałania degradacji rodowiska w obrbie terytorium naszego kraju, III Priorytet – koniecznoć partycypowania Polski w przeciwdziałaniu zagroeniom globalnym (zmiany klimatyczne, warstwa ozonowa). Gminne programy ochrony rodowiska powinny zostać sporzdzone na podstawie gruntownej znajomoci aktualnego stanu rodowiska w gminie. Podobnie jak polityka ekologiczna pastwa musz one okrelać przede wszystkim: ° cele polityki ekologicznej na terenie gminy, ° wybrane priorytety ekologiczne, ° rodzaj i harmonogram działa ekologicznych, których podejmuje si dana gmina, ° rodki niezbdne do osignicia załoonych celów, w tym mechanizmy prawno – ekonomiczne i rodki finansowe. Zaplanowane cele, priorytety, działania (zadania) i rodki musz zostać zdefiniowane dla kadego z obszarów ochrony rodowiska, którymi zajmuje si dana gmina, a wic: 1) ochrona dziedzictwa przyrodniczego; 2) poprawa jakoci rodowiska i bezpieczestwa ekologicznego; 3) racjonalne uytkowanie zasobów naturalnych; 4) działania systemowe. Czci gminnego programu ochrony rodowiska jest plan gospodarki odpadami.

38 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

Tabela Zadania własne gminy ródło: opracowanie własne na podstawie diagnozy oraz Planu Ochrony rodowiska Województwa Podlaskiego i Powiatowego Programu Ochrony rodowiska.

Termin i koszty realizacji Jednostka Podmioty (w tys. zł) Lp Nazwa zadania ródła finansowania odpowiedzialna uczestnicz ce 2008- 2004 2005 2006 2007 2015 Zadania organizacyjno-prawne Ochrona przyrody i krajobrazu Tworzenie nowych obszarów zieleni i rodki własne gminy, 1 Samorzd gminy SłKom 20 30 30 30 zadrzewie oraz bieca ich pielgnacja fundusze celowe Ochrona gleb i wód podziemnych Umieszczanie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego granic rodki własne gminy, 2 Samorzd gminy SłPl w ramach działa statutowych obszarów udokumentowanych i potencjalnych złó kopalin Doskonalenie nadzoru nad przestrzeganiem rodki własne gminy, 3 ustale zawartych w decyzjach dotyczcych Samorzd gminy SłPl, RZGW w ramach działa statutowych

ustanowienia stref ochronnych ujć wody Dokonanie inwentaryzacji i doprowadzenie do Uytkownicy ujć rodki własne gminy, 4 likwidacji nieczynnych i nie nadajcych si do Samorzd gminy lub właciciele 0,2 0,4 0,4

eksploatacji studni wierconych i kopanych gruntów Ochrona wód powierzchniowych Zapewnienie ochrony naturalnych zbiorników rodki własne gminy, 5 retencyjnych w miejscowych planach Samorzd gminy SłPl w ramach działa statutowych

zagospodarowania przestrzennego gmin Inspirowanie wdraania najlepszych Podmioty rodki własne gminy, 6 dostpnych technologii w procesie Samorzd gminy w ramach działa statutowych gospodarcze wydawania pozwole wodno-prawnych Ochrona powietrza

39 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

Termin i koszty realizacji Jednostka Podmioty (w tys. zł) Lp Nazwa zadania ródła finansowania odpowiedzialna uczestnicz ce 2008- 2004 2005 2006 2007 2015 Opracowanie i wdroenie planów Budet pastwa, ograniczania emisji spalin ze rodków rodki własne, fundusze GDDPiA, 7 transportu poprzez popraw stanu dróg oraz Samorzd gminy b.d. celowe, rodki zarzdy dróg zagospodarowanie zieleni otoczenia dróg pomocowe i strukturalne UE Ograniczanie ryzyka wyst pienia powanych awarii Opracowanie gminnego planu zarzdzania rodki własne gminy, 8 Samorzd gminy SłKom 6 ryzykiem fundusze celowe Racjonalne uytkowanie zasobów naturalnych Opracowanie planów eksploatacji kopalin i rodki własne gminy, 9 Samorzd gminy SłPl 4 rekultywacji terenów poeksploatacyjnych fundusze celowe Wspieranie działa majcych na celu Podmioty Podmioty rodki własne podmiotów 10 w ramach działa statutowych zmniejszenie zuycia wody w gospodarce gospodarcze gospodarcze gospod., fundusze celowe Monitoring rodowiska rodki własne gminy, brak dostatecznych danych do ustalenia 11 Monitoring składowiska odpadów Samorzd gminy SłKom opłaty za składowanie kosztów odpadów Monitoring jakoci cieków doprowadzanych i Podmioty 12 Samorzd gminy w ramach działa statutowych rodki własne oczyszczanych w oczyszczalniach gospodarcze Działania systemowe Wspomaganie prowadzenia edukacji NGO, szkoły, rodki własne gminy, 13 ekologicznej przez samorzdy, lokalne Samorzd gminy w ramach działa statutowych ODN fundusze celowe organizacje pozarzdowe i grupy obywatelskie w ramach Utworzenie społecznej rady ds. trwałego i NGO, Eksperci działa 14 Samorzd gminy rodki własne gminy zrównowaonego rozwoju przy urzdzie miasta lokalni, statutowyc h podmioty Propagowanie modelu trwałego i prowadzce rodki własne gminy, 15 Samorzd gminy w ramach działa statutowych zrównowaonego rozwoju w gminie edukacj fundusze celowe rodowiskow Upowszechnianie informacji o samorzdy, OEE, podejmowanych akcjach, kampaniach i rodki własne gminy, 16 Samorzd gminy radio, prasa, w ramach działa statutowych działaniach na rzecz aktywnej ochrony fundusze celowe telewizja rodowiska w województwie, kraju i na wiecie

40 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

Termin i koszty realizacji Jednostka Podmioty (w tys. zł) Lp Nazwa zadania ródła finansowania odpowiedzialna uczestnicz ce 2008- 2004 2005 2006 2007 2015 Wspieranie szkolnych kół zainteresowa, Samorzd gminy, rodki własne gminy, 17 konkursów ekologicznych, „ekologizacji” władze szkoły w ramach działa statutowych fundusze celowe obiektów dydaktycznych i otoczenia szkół owiatowe Zadania inwestycyjne

Ochrona przyrody i krajobrazu Samorzd gminy, Zalesienia gruntów na glebach niskiej jakoci właciciele rodki własne, 18 Samorzd gminy b.d b.d b.d według wykonanych projektów lasów, Fundusze celowe nadlenictwa Ochrona wód powierzchniowych w latach 2006-2007 Budowa kanału sanitarnego i deszczowego – rodki własne, 19 Samorzd gminy Sł.kom. 2 700 ul. eromskiego i Annopolska fundusze celowe

Budowa kanału sanitarnego – ul. B. w latach 2004-2005 rodki własne, 20 Samorzd gminy Sł.kom. Głowackiego i Powstania Styczniowego 3 300 fundusze celowe Remont budowli pitrzcej na zbiorniku w latach 2004-2005 rodki własne, 21 Samorzd gminy Sł.kom. wodnym,dolnym i górnym (kontynuacja) 203 fundusze celowe Stała modernizacja i usprawnianie funkcjonowania oczyszczalni cieków poprzez brak brak brak brak rodki własne gminy, 22 Samorzd gminy Sł.kom. wprowadzanie najlepszych dostpnych danych danych danych danych fundusze celowe technik (BAT) Zmniejszenie wodochłonnoci produkcji Podmioty Podmioty 23 przemysłowej oraz wprowadzanie w ramach działa statutowych rodki własne gospodarcze gospodarcze zamknitych obiegów wody Ochrona powietrza Racjonalizacja wykorzystania i modernizacja istniejcych scentralizowanych systemów grzewczych (modernizacja lub rozbudowa brak brak brak rodki własne gminy, 24 Samorzd gminy Sł.kom. ciepłocigów i wzłów cieplnych z danych danych danych fundusze celowe zastosowaniem najnowszych technologii i rozwiza technicznych)

41 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

Termin i koszty realizacji Jednostka Podmioty (w tys. zł) Lp Nazwa zadania ródła finansowania odpowiedzialna uczestnicz ce 2008- 2004 2005 2006 2007 2015 Modernizacja lub wymiana istniejcych ródeł ciepła opalanych paliwem stałym na Sł.kom. nowoczesne kotły opalane paliwem brak brak brak brak rodki własne gminy, 25 Samorzd gminy Właciciele gazowym, płynnym lub biomas, wyposaone danych danych danych danych fundusze celowe obiektów w automatyczn regulacj procesów spalania podnoszc wydajnoć ciepln ródła Budowa nowych i modernizacja istniejcych instalacji oczyszczajcych gazy odlotowe Sł.kom. wprowadzane do atmosfery, a w brak brak brak rodki własne, 26 Samorzd gminy Właciciele szczególnoci majcych na celu popraw danych danych danych fundusze celowe obiektów skutecznoci usuwania czstek o rednicy ziarna poniej 10 m Poprawa jakoci rodowiska naturalnego Uytkownicy ujć Likwidacja nieczynnych i nie nadajcych si rodki własne, 27 lub właciciele Samorzd gminy w ramach działa statutowych do eksploatacji studni wierconych i kopanych fundusze celowe gruntów Gospodarka odpadami – szczegółowy harmonogram znajduje si w Gminnym Planie Gospodarki Odpadami

42 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

Tabela Zadania koordynowane Termin i koszty realizacji Jednostka Podmioty ródła Lp Nazwa zadania (tys. zł) odpowiedzialna uczestnicz ce finansowania 2004 2005 2006 2007 2008-2011 Zadania organizacyjno-prawne Ochrona przyrody i krajobrazu Budet pastwa, rodki Samorzd gminy, ARiMR, 1 Realizacja programu zwikszania lesistoci kraju MRiRW, M w ramach działa statutowych własne, LP, fundusze celowe Poprawa jakoci rodowiska naturalnego Ochrona gleb i wód podziemnych Wzmoenie działalnoci kontrolnej dla 2 wyeliminowania niekoncesjonowanej eksploatacji WIO WIO, samorzd gminy 0,3 0,3 rodki własne kopalin Ochrona wód powierzchniowych Budet Opracowanie programu zwikszenia retencji wód pastwa, 3 oraz racjonalizacji gospodarowania spływami wód RZGW Samorzd gminy w ramach działa statutowych fundusze opadowych celowe Budet Opracowanie regionalnego programu redukcji pastwa, 4 zanieczyszcze w wydzielonych obszarach RZGW Samorzd gminy w ramach działa statutowych fundusze hydrograficznych – zlewniach lub grupach zlewni celowe Działania systemowe Edukacja ekologiczna Prowadzenie szkole zawodowych w zakresie prawa, zarzdzania rodowiskowego, technik ochrony 5 ON Samorzd gminy, ON w ramach działa statutowych rodki własne rodowiska, zagospodarowania przestrzennego, ródeł finansowania ochrony rodowiska

Zadania inwestycyjne

Ochrona powietrza Podmioty rodki własne Modernizacja lub wymiana istniejcych ródeł ciepła gospodarcze, podmiotów 6 opalanych paliwem stałym na nowoczesne ródła Samorzd gminy w ramach działa statutowych właciciele i osób opalane paliwem gazowym, ciekłym lub biomas budynków fizycznych, fundusze

43 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

Termin i koszty realizacji Jednostka Podmioty ródła Lp Nazwa zadania (tys. zł) odpowiedzialna uczestnicz ce finansowania 2004 2005 2006 2007 2008-2011 Ochrona przed hałasem i promieniowaniem

Budowa ekranów dwikochłonnych w miejscach 7 GDDPiA Samorzd gminy w ramach działa statutowych nasilonej emisji hałasu

Ochrona przed hałasem i promieniowaniem Analiza potrzeb i budowa ekranów rodki własne, w ramach działa statutowych 8 dwikochłonnych w miejscach nasilonej emisji GDDPiA zarzdy dróg fundusze

hałasu celowe Ograniczanie ryzyka wystpienia powanych awarii rodki własne, Doposaenie systemu ratownictwa drogowego w 9 WIO WIO, samorzd gminy b.d. b.d fundusze zakresie zwalczania zagroe rodowiskowych celowe Racjonalne uytkowanie zasobów rodki własne włacicieli Ograniczanie zuycia energii cieplnej poprzez Właciciele gospodarstw, 10 Samorzd gminy b.d. b.d. b.d. termomodernizacj budynków gospodarstw budet gminy, fundusze celowe Gospodarka odpadami – szczegółowy harmonogram znajduje si w Gminnym Planie Gospodarki Odpadami

ródło: opracowanie własne na podstawie diagnozy oraz Planu Ochrony rodowiska Województwa Podlaskiego i Powiatowego Planu Gospodarki Odpadami.

44 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

Wykaz skrótów: ARiMR – Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa PGNiG – Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo BO – Bank Ochrony rodowiska PIH - Pastwowa Inspekcja Handlowa GDDPiA – Generalna Dyrekcja Dróg Publicznych i Autostrad PIP - Pastwowa Inspekcja Pracy LP – Lasy Pastwowe RZGW – Regionalny Zarzd Gospodarki Wodnej MPEC – Miejskie Przedsibiorstwo Energetyki Cieplnej SG – Stra Graniczna MRiRW – Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi SłKom – samorzdowe jednostki organizacyjne wypełniajce MSZ – Ministerstwo Spraw Zagranicznych zadania M – Ministerstwo rodowiska w zakresie gospodarki wodnociekowej i oczyszczania NGO – organizacje pozarzdowe terenów ODR – Orodek Doradztwa Rolniczego SłOP – słuby ochrony przyrody ODN – Orodek Doskonalenia Nauczycieli SłPl – słuby planistyczne – (wykonawcy dokumentów, OEE – orodki edukacji ekologicznej konsultanci) ON – orodki naukowe UE – Unia Europejska WIO – Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska WZMiUW – Wojewódzki Zarzd Melioracji i Urzdze Wodnych

45 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

8. Zarz dzanie programem ochrony rodowiska

Do instrumentów wspomagajcych realizacj programu ochrony rodowiska nale instrumenty polityki ekologicznej, zasady zarzdzania rodowiskiem, wynikajce z zakresu kompetencyjnego administracji samorzdowej szczebla powiatowego i gminnego. W zarzdzaniu rodowiskiem szczególn rol pełni „Program ochrony rodowiska", który, z punktu widzenia władz gminy, moe być postrzegany jako instrument koordynacji działa na rzecz ochrony rodowiska oraz intensyfikacji współpracy rónych instytucji i organizacji, opartej o dobrowolne porozumienia na rzecz efektywnego wdraania niniejszego Programu.

8.1. Instrumenty polityki ochrony rodowiska Instrumentarium słuce realizacji polityki ochrony rodowiska wynika z szeregu ustaw, z których najwaniejsze to: prawo ochrony rodowiska, prawo wodne, o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, o ochronie przyrody, o odpadach, prawo geologiczne i górnicze, prawo budowlane. Wród instrumentów zarzdzania ochron rodowiska mona wyrónić instrumenty o charakterze politycznym (np. Polityka Ekologiczna Pastwa, wojewódzkie, powiatowe i gminne programy ochrony rodowiska), instrumenty prawno - administracyjne oraz instrumenty o charakterze horyzontalnym (systemy zintegrowanego zarzdzania rodowiskiem, monitoring rodowiska, system statystyki, społeczna partycypacja, działania edukacyjne, narzdzia polityki technicznej i naukowej, konwencje, umowy i porozumienia midzynarodowe). Tradycyjny podział instrumentów zarzdzania rodowiskiem wyrónia instrumenty o charakterze prawnym, ekonomicznym i społecznym oraz strukturalnym. Instrumenty prawne

- Ustawa z dn. 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony rodowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z póniejszymi zmianami), - Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz. U. nr 62 poz. 628 z póniejszymi zmianami), - Ustawa z dnia 27 marca 2003r.m o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80 poz. 717 z póniejszymi zmianami), - Ustawa z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne (Dz. U. Nr 115 poz. 1229 z póniejszymi zmianami). Do zakresu działania gminy nale wszystkie sprawy o znaczeniu lokalnym, niezastrzeone ustawami na rzecz innych podmiotów. Do zada gminy naley: 1. Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty a w szczególnoci zadania własne obejmuj sprawy: 1) ładu przestrzennego, ochrony rodowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej, 2) gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego, 3) wodocigów i zaopatrzenia w wod, kanalizacji, usuwania i oczyszczania cieków komunalnych, utrzymania czystoci i porzdku oraz urzdze sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energi elektryczn i ciepln oraz gaz,

46 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

4) lokalnego transportu zbiorowego, 5) edukacji publicznej, 6) zieleni gminnej i zadrzewie, 7) utrzymania gminnych obiektów i urzdze uytecznoci publicznej oraz obiektów administracyjnych, 2. Ustawy okrelaj, zadania o charakterze obowizkowym, Ustawy mog nakładać na gmin obowizek wykonywania zada zleconych z zakresu administracji rzdowej, jak równie z zakresu organizacji przygotowa i przeprowadzenia wyborów powszechnych oraz referendów.

Poniej wymieniono waniejsze kompetencje organów gminy w zakresie ochrony rodowiska, lenictwa, rolnictwa oraz prawa górniczego i geologicznego.

W zakresie ochrony i kształtowania rodowiska: Rada gminy − uchwala gminny program ochrony rodowiska, − ustanawia ograniczenia co do czasu funkcjonowania instalacji lub korzystania z urzdze, których emitowany hałas moe negatywnie oddziaływać na rodowisko, − zatwierdza zestawienia przychodów i wydatków gminnego funduszu ochrony rodowiska i gospodarki wodnej na dany rok.

Burmistrz: − sporzdza projekt gminnego programu ochrony rodowiska po zasigniciu opinii zarzdu powiatu, − sporzdza co 2 lata raport z wykonania gminnego programu ochrony rodowiska, − udostpnia znajdujce si w jego posiadaniu informacje o rodowisku i jego ochronie na zasadach okrelonych w art. 19-24 PO, − w zakresie swojej właciwoci prowadzi publicznie dostpny wykaz danych o dokumentach, o których mowa w art. 19 ust. 2 oraz moe zamieszczać w nich dane, o których mowa w art. 19 ust. 3, − Moe odmówić udostpnienia informacji, jeeli: • wymagałoby to dostarczenia dokumentów lub danych bdcych w trakcie opracowania lub przeznaczonych do wewntrznego komunikowania si, • wniosek o udostpnienie informacji jest w sposób oczywisty do zrealizowania lub w sformułowany w sposób zbyt ogólny, − moe na uzasadniony wniosek przekazujcego informacje wyłczyć z udostpniania dane o wartoci handlowej, w tym zwłaszcza dane technologiczne, o ile ich ujawnienie mogłoby pogorszyć jego pozycj konkurencyjn, − podaje do publicznej wiadomoci informacj o zamieszczaniu w publicznie dostpnym wykazie danych o decyzjach wymagajcych udziału społeczestwa, w trybie i na zasadach okrelonych w Dziale V Tytułu I PO, − przyjmuje wyniki pomiarów wielkoci emisji z instalacji w ramach zwykłego korzystania ze rodowiska, − moe nałoyć obowizek prowadzenia dodatkowych, wykraczajcych

47 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

poza okrelone ustaw, pomiarów wielkoci emisji z instalacji – w przypadku zwykłego korzystania ze rodowiska, − przyjmuje zgłoszenie instalacji nie wymagajcej pozwolenia, która moe negatywnie oddziaływać na rodowisko – w przypadku zwykłego korzystania ze rodowiska, − moe ustalić wymagania w zakresie ochrony rodowiska wymagajce eksploatacji, z której emisja nie wymaga pozwolenia, o ile jest to uzasadnione koniecznoci ochrony rodowiska – w przypadku zwykłego korzystania ze rodowiska, − przyjmuje informacje o rodzaju, iloci oraz miejscach wystpowania substancji stwarzajcych szczególne zagroenie dla rodowiska od osób fizycznych nie bdcych przedsibiorcami, − przedkłada wojewodzie otrzymane od przedsibiorców informacje o rodzaju, iloci oraz miejscach wystpowania substancji stwarzajcych szczególne zagroenie dla rodowiska, − przyjmuje informacje o wystpieniu powanej awarii przemysłowej, − przyjmuje wykaz, na podstawie którego ustalono opłaty za składowanie odpadów, do którego złoenia obowizany jest podmiot korzystajcy ze rodowiska, − moe nakazać osobie fizycznej eksploatujcej instalacj w ramach zwykłego korzystania ze rodowiska lub eksploatujcej urzdzenie wykonanie czynnoci zmierzajcych do ograniczenia ich negatywnego oddziaływania na rodowisko, − moe wstrzymać uytkowanie instalacji w razie naruszenia warunków decyzji okrelajcej wymagania dotyczce eksploatacji instalacji, z której emisja nie wymaga pozwolenia, prowadzonej przez osob fizyczn w ramach zwykłego korzystania ze rodowiska, − wyraa zgod na podjcie wstrzymanej działalnoci oraz oddanie do eksploatacji obiektu budowlanego, zespołu obiektów lub instalacji po stwierdzeniu ustania przyczyn uzasadniajcych wstrzymanie, − sprawuje kontrol przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie rodowiska w zakresie objtym swoj właciwoci, − wystpuje w charakterze oskaryciela publicznego w sprawach o wykroczenia przeciw przepisom o ochronie rodowiska, − wystpuje do wojewódzkiego inspektora ochrony rodowiska o podjcie działa bdcych w jego kompetencji, jeeli stwierdzi w wyniku kontroli naruszenie przez kontrolowany podmiot przepisów o ochronie rodowiska lub wystpuje uzasadnione podejrzenie, e takie naruszenie mogło nastpić (wraz z wystpieniem przekazuje wio dokumentacj sprawy), − przedstawia do zatwierdzenia radzie gminy projekt zestawienia przychodów i wydatków gminnego funduszu na dany rok, do dnia 15 stycznia, − podaje do publicznej wiadomoci zatwierdzone zestawienie przychodów i wydatków gminnego funduszu ochrony rodowiska.

W zakresie gospodarki odpadami Burmistrz: − opracowuje projekt gminnego planu gospodarki odpadami, − opracowuje projekt wspólnego planu gospodarki odpadami dla gmin

48 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

bdcych członkami zwizków midzygminnych, − składa radzie gminy, co dwa lata, sprawozdanie z realizacji planu gospodarki odpadami, − aktualizuje gminny plan gospodarki odpadami nie rzadziej ni co cztery lata, − opiniuje program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, przedkładany przez wojewod lub starost, − opiniuje zezwolenia na prowadzenie działalnoci w zakresie zbierania lub transportu odpadów, − opiniuje pozwolenia na wytwarzanie odpadów lub decyzje zatwierdzajce program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, jeeli miejsce prowadzenia odzysku, unieszkodliwiania lub zbierania przez wytwórc, o którym mowa w art. 31 ust. 1, jest inne ni miejsce wytwarzania odpadów, − nakazuje posiadaczowi odpadów usunicie odpadów z miejsc nieprzeznaczonych do ich składowania lub magazynowania ze wskazaniem sposobu wykonania tej decyzji, − jako organ właciwy do wydania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu dla składowiska odpadów moe uzalenić wydanie tej decyzji od przedstawienia przez inwestora ekspertyzy co do moliwoci odzysku lub unieszkodliwiania odpadów w inny sposób ni przez składowanie, − jako organ właciwy do wydania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu dla składowiska odpadów odmówi wydania takiej decyzji w przypadku braku zgody wymaganej w ust. 2-4 lub jeeli istnieje uzasadniona technicznie, ekologicznie lub ekonomicznie moliwoć odzysku lub unieszkodliwiania odpadów bez budowy składowiska odpadów.

W zakresie gospodarki wodnej Rada gminy − wyznacza miejsce wydobycia kamienia, wiru, piasku oraz innych materiałów, w granicach powszechnego korzystania z wód. Burmistrz: - wyznacza czć nieruchomoci umoliwiajcej dostp do wody objtej powszechnym korzystaniem z wód, - moe nakazać włacicielowi gruntu przywrócenie poprzedniego stanu wody na gruncie lub wykonanie urzdze zapobiegajcych szkodom, jeeli spowodowane przez niego zmiany stanu wody na gruncie szkodliwie wpływaj na grunty ssiednie, - zatwierdza ugod w sprawie zmiany stanu wody na gruncie.

49 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

W zakresie ochrony przyrody Rada gminy − sporzdza miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego po ustanowieniu planu ochrony dla obszaru objtego planem ochrony lub dokonuje zmian w obowizujcym planie miejscowym – w terminie 1 roku od dnia wejcia w ycie aktu ustanawiajcego plan ochrony, − uzgadnia jako organ zainteresowanej jednostki samorzdu terytorialnego (właciwy miejscowo) projekt rozporzdzenia w sprawie utworzenia, powikszenia, zmniejszenia lub likwidacji parku narodowego1, − wprowadza ochron przyrody w formie: uznania za pomnik przyrody, stanowiska dokumentacyjnego, uytku ekologicznego, zespołu przyrodniczo – krajobrazowego oraz wyznacza obszary chronionego krajobrazu, − sporzdza plan zagospodarowania przestrzennego dla obszarów chronionego krajobrazu oraz zespołu przyrodniczo – krajobrazowego poddanych ochronie przez rad gminy, − moe uznać teren pokryty drzewostanem parkowym za park gminny, − zapewnia mieszkacom miast i wsi o zwartej zabudowie korzystanie z przyrody, przez tworzenie i utrzymywanie naleytym stanie terenów zieleni i zadrzewie łczcych si w miar moliwoci z terenami zielonymi.

Burmistrz: − opiniuje projekty planów ochrony dla obszarów objtych formami ochrony przyrody jako organ zainteresowanej jednostki samorzdu terytorialnego, − uzgadnia jako organ jednostki samorzdu terytorialnego, projekt rozporzdzenia w sprawie utworzenia, powikszenia, zmniejszenia lub likwidacji parku narodowego, − desygnuje do rady parku narodowego, na trzyletni kadencj, przedstawiciela właciwego terytorialnie samorzdu gminnego, − uzgadnia jako organ zainteresowanej jednostki samorzdu terytorialnego projekt rozporzdzenia w sprawie utworzenia parku krajobrazowego, − opiniuje jako organ zainteresowanej jednostki samorzdu terytorialnego, projekt rozporzdzenia w sprawie zniesienia parku krajobrazowego lub ograniczenia jego obszaru, − desygnuje do rady parku krajobrazowego przedstawiciela właciwego terytorialnie samorzdu gminnego, − informuje ministra właciwego do spraw rodowiska o wydaniu decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu dla inwestycji realizujcej cel publiczny na obszarze parku krajobrazowego lub obszarze chronionego krajobrazu, − wydaje zezwolenie na usunicie drzew lub krzewów z terenu nieruchomoci, − ustala wysokoć opłaty za usunicie drzew lub krzewów, − odracza, na okres dwóch lat, termin uiszczenia opłaty za usunicie drzew i krzewów, jeeli zezwolenie przewiduje przesadzenie ich w inne miejsce, − wymierza kar administracyjn za zniszczenie terenów zieleni albo drzew lub

1 Ze wzgldu na fakt, i ustawa o ochronie przyrody nie precyzuje, który organ jako organ jednostki samorzdu terytorialnego jest zobowizany do uzgodnienia, utworzenia, powikszenia, zmniejszenia lub likwidacji parku narodowego. 50 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

krzewów powodowane niewłaciwym wykonywaniem robót ziemnych lub wykorzystaniem sprztu mechanicznego albo urzdze technicznych oraz zastosowaniem rodków chemicznych w sposób szkodliwy dla rolinnoci oraz za usuwanie drzew lub krzewów bez wymaganego zezwolenia, a take za zniszczenie spowodowane niewłaciw pielgnacj terenów zieleni, zadrzewie, drzew lub krzewów.

W zakresie przeznaczenia gruntów do zalesienia Rada gminy: − wyraa opini w sprawie zmiany charakteru uytkowania gruntu z rolnego na leny.

Burmistrz: − uzgadnia roczny limit zalesienia (ogóln powierzchni gruntów rolnych, które maja być przeznaczone do zalesienia).

W zakresie prawa geologicznego i górniczego Burmistrz: − opiniuje koncesje na poszukiwanie i rozpoznawanie złó kopalin, − uzgadnia koncesje, a take wszystkie jej zmiany, na wydobywanie kopalin ze złó, na bezzbiornikowe magazynowanie lub składowanie odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych, − opiniuje decyzj zatwierdzajc projekt prac geologicznych, − wykonuje uprawnienia organów podatkowych w odniesieniu do opłat za działalnoć regulowan Prawem geologicznym i górniczym w zakresie, w jakim gmina jest wierzycielem nalenoci z tytułu tych opłat.

W zakresie inspekcji ochrony rodowiska Rada gminy: − rozpatruje informacj wojewódzkiego inspektora ochrony rodowiska o stanie rodowiska na obszarze województwa.

Burmistrz: − wydaje właciwemu organowi Inspekcji Ochrony rodowiska polecenie podjcia działa zmierzajcych do usunicia bezporedniego zagroenia rodowiska.

W zakresie utrzymania czystoci i porzdku w gminach − Utrzymanie czystoci i porzdku w gminach naley do obowizkowych zada własnych gminy. − Gminy zapewniaj czystoć i porzdek na swoim terenie i tworz warunki niezbdne do ich utrzymania, a w szczególnoci: 1) tworz warunki do wykonywania prac zwizanych z utrzymaniem czystoci i porzdku na terenie gminy lub zapewniaj wykonanie tych prac przez tworzenie odpowiednich jednostek organizacyjnych, 2) zapewniaj budow, utrzymanie i eksploatacj, własnych lub wspólnych z innymi gminami, składowisk odpadów komunalnych i obiektów wykorzystywania lub unieszkodliwiania tych odpadów,

51 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

3) zapobiegaj zanieczyszczaniu ulic, placów i terenów otwartych przez: likwidacj składowania odpadów w miejscach do tego nie przeznaczonych i przeciwdziałanie takiemu składowaniu, budow i utrzymanie szaletów publicznych, ustawianie koszy ulicznych na odpady w rejonach intensywnego ruchu pieszego, organizowanie odbioru odpadów komunalnych z urzdze ruchomych, 4) okrelaj wymagania wobec osób utrzymujcych zwierzta domowe w zakresie bezpieczestwa i czystoci w miejscach publicznych, 5) organizuj ochron przed bezdomnymi zwierztami na zasadach okrelonych w odrbnych przepisach, 6) tworz warunki do selektywnej zbiórki, segregacji i składowania odpadów przydatnych do wykorzystywania oraz współdziałaj z jednostkami organizacyjnymi i osobami podejmujcymi zbieranie i zagospodarowywanie tego rodzaju odpadów, 7) współdziałaj z właciwymi organami administracji rzdowej w organizowaniu gospodarki odpadami niebezpiecznymi wydzielonymi z odpadów komunalnych.

Instrumenty ekonomiczne Do instrumentów ekonomicznych nale przede wszystkim: opłata za gospodarcze korzystanie ze rodowiska, administracyjne kary pienina i dotacje z funduszy celowych. Opłaty za gospodarcze korzystanie ze rodowiska Opłaty te pełni funkcje prewencyjne i redystrybucyjne. Funkcja prewencyjna realizowana jest poprzez, zachcanie podmiotów (dotyczy to podmiotów gospodarczych) do wyboru technologii, lokalizacji produkcji, instalowania urzdze ochronnych oraz oszczdnego korzystania z zasobów naturalnych w sposób najodpowiedniejszy z punktu widzenia ochrony rodowiska. Funkcja redystrybucyjna polega na gromadzeniu rodków finansowych jako odrbne fundusze przeznaczone na cele ochrony rodowiska. Opłaty pobierane s za: − wprowadzanie substancji zanieczyszczajcych do powietrza, − pobór wód i wprowadzanie cieków do wód lub do ziemi, − składowanie odpadów, − wyłczanie gruntów rolnych i lenych z produkcji, − usuwanie drzew i krzewów. Opłaty trafiaj do funduszy celowych (fundusze ochrony rodowiska i gospodarki wodnej oraz fundusz ochrony gruntów). Pobieraj je organy administracji (np. Urzd Marszałkowski, organ gminy) lub, jak w przypadku gruntów rolnych i lenych, wnoszone s bezporednio do funduszu celowego. Podmiot korzystajcy ze rodowiska ustala we własnym zakresie wysokoć nalenej opłaty (według stawek obowizujcych w okresie, w którym korzystanie ze rodowiska miało miejsce) i wnosi j na rachunek właciwego urzdu marszałkowskiego. Osoby fizyczne nie bdce przedsibiorcami ponosz opłaty za korzystanie ze rodowiska w zakresie, w jakim to korzystanie wymaga pozwolenia na wprowadzanie substancji do rodowiska oraz pozwolenia wodnoprawnego na pobór wód w rozumieniu przepisów ustawy Prawo wodne. Naley take

52 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

wspomnieć, e podobne opłaty pobiera si na podstawie przepisów prawa górniczego i geologicznego za działalnoć koncesjonowan. Administracyjne kary pienine Kary pienine nie s sensu stricte rodkiem ekonomicznym, s raczej zwizane z instytucj odpowiedzialnoci prawnej. Spełniaj jednak funkcje podobne do opłat. Kary pobiera si w tych samych sytuacjach co opłaty, lecz za działania niezgodne z prawem. W odniesieniu do wód, powietrza, odpadów i hałasu, kar wymierza wojewódzki inspektor ochrony rodowiska, a w odniesieniu do drzew i krzewów - organ gminy. Stawki kar zwykle s kilkakrotnie wysze ni opłaty i trafiaj do funduszy celowych. Ustawa PO przewiduje moliwoć odraczania, zmniejszania lub umarzania administracyjnych kar pieninych. Fundusze celowe Fundusze celowe to fundusze tworzone ze rodków opłat ekologicznych (fundusz ochrony rodowiska i gospodarki wodnej szczebla centralnego, wojewódzkiego, powiatowego gminnego). Formy pomocy finansowej z funduszy celowych to: kredyty i poyczki preferencyjne, dotacje, subwencje. Instrumenty społeczne s to narzdzia słuce usprawnianiu współpracy i budowaniu partnerstwa. Wród nich istnieje podział na dwie kategorie: pierwsza dotyczy działa samorzdów – a narzdziami s przede wszystkim działania edukacyjne, druga polega na budowaniu powiza midzy władzami samorzdowymi a społeczestwem, gdzie podstaw jest komunikacja społeczna: systemy konsultacji i debat publicznych oraz wprowadzanie mechanizmów tzw. budowania wiadomoci (kampanie edukacyjne). Działania edukacyjne realizowane s w rónych formach i na rónych poziomach, poczwszy od szkół wszystkich stopni a skoczywszy na tematycznych szkoleniach adresowanych do poszczególnych grup zawodowych i organizacji. Działalnoć ta prowadzona jest od wielu lat, lecz cigle wymaga dalszego poszerzania sposobów aktywizacji społeczestwa oraz szkolenia coraz to innych grup zawodowych i społecznych. Czynnikami decydujcymi o sukcesie realizowanej edukacji ekologicznej jest rzetelna informacja o stanie rodowiska i działaniach na rzecz jego ochrony oraz umiejtnoć komunikowania si ze społeczestwem. Komunikacja społeczna coraz czciej nabiera form zinstytucjonalizowanych. Z jednej strony jest to tworzenie biur komunikacji społecznej w urzdach, z drugiej strony – podpisywanie formalnych deklaracji współpracy z organizacjami społecznymi i wspieranie ich działa poprzez np. wprowadzanie przedstawicieli organizacji do rónego rodzaju ciał opiniodawczo- doradczych, organizowanie regularnych spotka z organizacjami, itp. W nowym podziale kompetencji ustawodawca nakłada na instytucje rzdowe i samorzdowe obowizek wzajemnego informowania si i uzgadniania. Obowizek ten dotyczy w pierwszej kolejnoci wymiany informacji midzy przedstawicielami rónych szczebli samorzdu i rzdowych organizacji ochrony rodowiska. Ustawa Prawo ochrony rodowiska nie przewiduje adnych ogranicze w korzystaniu z prawa dostpu do informacji o rodowisku i jego ochronie, a dostp do informacji nie jest uzaleniony od uczestnictwa w adnym konkretnym postpowaniu i posiadania jakiegokolwiek interesu w sprawie. Szeroko pojta komunikacja moe słuyć wymianie informacji roboczej z innymi osobami

53 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

pracujcymi nad tym samym tematem, wspieraniu procesu decyzyjnego, podejmowaniu współpracy. Współdziałanie jest niezbdnym instrumentem w przypadku koniecznoci uczestniczenia kilku podmiotów w finansowaniu przedsiwzicia objtego programem ochrony rodowiska. Uczestnictwo prywatnych włacicieli działek (np. w przypadku budowy systemu kanalizacji) wymaga zastosowania rozwiza prawnych umoliwiajcych uczestnictwo grupy prywatnych podmiotów fizycznych jako partnera dla innych podmiotów prawnych. Takie rozwizania w postaci np. utworzenia komitetu budowy, mog take umoliwić formalne przekazywanie dofinansowania grupie prywatnych włacicieli ze strony podmiotu dysponujcego rodkami na realizacj przedsiwzicia np. w rodzaju przydomowych oczyszczalni cieków.

Instrumenty strukturalne Instrumenty strukturalne rozumiane s jako narzdzia dla formułowania, integrowania i wdraania polityk rodowiskowych. S to przede wszystkim strategie i programy wdroeniowe oraz systemy zarzdzania rodowiskowego. Strategie i programy wdroeniowe Zarówno program ochrony rodowiska, jak i plan gospodarki odpadami stanowi polityk ochrony rodowiska do 2011 roku oraz okrelaj program wdroeniowy na najblisze 4 lata (2004 - 2007). Systemy zarzdzania rodowiskowego Od zakładów przemysłowych, które nadal s ródłem powanych zagroe dla rodowiska, oczekuje si zwikszonej aktywnoci na rzecz jego ochrony. Ochrona ta nie moe sprowadzać si tylko do naprawy ju zaistniałych szkód i spełniania wymogów zdefiniowanych w pozwoleniach na korzystanie ze rodowiska. Konieczne staje si przede wszystkim zapobieganie powstawaniu negatywnych oddziaływa czy szkód w rodowisku. Działania na rzecz, ochrony rodowiska wymuszane były przez czynniki zewntrzne: społeczestwo, przepisy prawne, administracj publiczn zajmujc si ochron rodowiska. Koncepcja zrównowaonego rozwoju stwarza podstaw do zmiany nastawienia przedsibiorców do ochrony rodowiska, polegajce na samodzielnym definiowaniu problemów i szukaniu (z wyprzedzeniem) rodków zaradczych. Std powstała koncepcja zarzdzania rodowiskowego. Cech zarzdzania rodowiskowego jest włczenie rodowiska i jego ochrony do celów strategicznych firmy i przypisanie tych zagadnie do kompetencji zarzdu firmy. Idea ta jest realizowana poprzez wprowadzanie systemów zarzdzania rodowiskiem (systemy sformalizowane - np. normy ISO 14000, EMAS, lub niesformalizowane - np. Program Czystszej Produkcji). Powinny być prowadzone działania inspirujce firmy do stara o wprowadzenie systemu zarzdzania rodowiskowego, wskazujce na niewtpliwe korzyci wynikajce z jego wprowadzenia. Wspomniane systemy zarzdzania rodowiskowego polecane s równie dla zakładów gospodarki komunalnej oraz instytucji publicznych, w tym Urzdów Wojewódzkich, Powiatowych i Gminnych.

54 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

8.2. Finansowanie zada Koszt wykonania wymienionych w programie ochrony rodowiska zada oszacowano na podstawie wskaników kosztów realizacji inwestycji przyjtych w Wojewódzkim Programie Ochrony rodowiska dla województwa podlaskiego, Powiatowym Programie Ochrony rodowiska dla powiatu SIEMIATYCKIEGO na lata 2004 – 2014. Moliwoci realizacji inwestycji w zakresie ochrony rodowiska ze rodków własnych samorzdów s limitowane ogóln sum moliwych do uzyskania dochodów oraz potrzeb realizacji inwestycji w innych sferach działalnoci.

W latach realizacji Programu dofinansowanie zada bdzie moliwe z funduszy celowych oraz programów pomocowych i strukturalnych UE: • Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego Województwa Podlaskiego na lata 2004 – 2006 umoliwia uzyskanie dofinansowania zada z zakresu ochrony rodowiska w ramach: − działania 1.2 na infrastruktur ochrony rodowiska w zakresie gospodarki wodnociekowej oraz gospodarki odpadami – 7 000 tys. EURO, − działania 4.1 Rozwój wsi i infrastruktury lokalnej zwizanej z rolnictwem – 7000 tys. EURO, − działania 4.2 Tworzenie warunków dla zwikszenia poziomu inwestycji lokalnych – 3 400 tys. EURO, − działania 4.3 Promocja turystyki –3 000 tys. EURO, W ramach działa 4.1 – 4.3 na infrastruktur mona bdzie przeznaczyć jedynie czć rodków – około 40 % tzn. 5 360 tys. EURO. Łcznie ze rodków Programu Operacyjnego… mona bdzie pozyskać 6 180 tys. EURO, tj. około 24 720 tys. zł. Szacowana kwota dofinansowania moe ulec zmianie w zwizku z faktem, i ostateczna wersja Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego na lata 2004 – 2006, od którego zaley tekst Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego Województwa Podlaskiego, jest w fazie opiniowania przez Komisj Europejsk. • Wojewódzki, powiatowe i gminne fundusze OiGW dysponuj rocznie kwot około 24 000 tys. zł. Zakładajc pełne wykorzystanie rodków w cigu 4 lat mona bdzie dofinansować zadania kwot około 96 000 tys. zł, w tym inwestycyjne kwot około 85 000 tys. zł. • Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych dysponuje rocznie kwot około 1 000 tys. zł, tzn. e przy spełnieniu warunków dofinansowania zada mona bdzie uzyskać w cigu 4 lat około 4 000 tys. zł. • Fundusz SAPARD przeznacza na rozwój infrastruktury w rolnictwie kwot 3 515 531 EURO tj. około 14 000 tys. zł. • Fundusz Spójnoci bdzie od roku 2004 wspierał zadania inwestycyjne o wartoci powyej 10 000 tys. EURO. Bdzie on finansował zadania na podobnych zasadach jak obecnie fundusz ISPA. Uwarunkowania co do wartoci zada oraz nieustalone dotychczas limity dla województw, pozwalaj jedynie na szacunkowe okrelenie moliwoci dofinansowania zada. Szacunkowa kwota pozyskania rodków z funduszu spójnoci wynieć moe nawet 664 647 tys. zł. Przyjto jako kwot realn dla całego województwa podlaskiego 200 000 tys. zł.

55 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

• Ekofundusz oraz NFOiGW; fundusze te dysponuj w skali roku rodkami w wysokoci około 2 250 000 tys. zł. Zakładajc dofinansowanie zada z funduszy ekologicznych na poziomie lat ubiegłych, mona przewidywać uzyskanie dofinansowania z tych funduszy w kwocie około 25 000 tys. zł rocznie tj. 100 000 tys. zł w skali całego województwa

Realizacja zada wymienionych w programie zmierza do zmniejszenia dysproporcji w rozwoju sieci wodocigowych i kanalizacyjnych, zwikszenia liczby obsługiwanych mieszkaców w zakresie oczyszczania cieków, znacznej poprawy stanu czystoci powierzchni ziemi, poprawy stanu czystoci wód i powietrza oraz zwikszenia stopnia bezpieczestwa ekologicznego mieszkaców. Okres realizacji programu winien take owocować wzrostem wiadomoci ekologicznej mieszkaców, niezbdnej dla realizacji zada proekologicznych. Nadal jednak pozostanie do realizacji wiele zada inwestycyjnych, niezbdnych do uzyskania stanu pełnej poprawy w zakresie ochrony rodowiska. Bdzie to głównie kontynuacja zada wymienionych w niniejszym programie, w zakresie: – rozbudowy sieci kanalizacyjnej, – rekultywacji składowiska odpadów, poprawy efektywnoci selektywnej zbiórki odpadów oraz budowy Miejskiego Centrum Odzysku Surowców, – modernizacji istniejcych ródeł ciepła oraz rozwoju i modernizacji instalacji zapobiegajcych zanieczyszczaniu powietrza, – rozwoju energetyki odnawialnej, – poprawy infrastruktury komunikacyjnej miasta, – doskonalenia zakresu monitoringu rodowiska, – rozwoju materiało- i energooszczdnych technologii, – upowszechniania edukacji rodowiskowej.

56 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

Literatura

1. Długookresowa strategia trwałego i zrównowaonego rozwoju - Polska 2025; Rzdowe Centrum Studiów Strategicznych, Warszawa 2000. 2. II Polityka Ekologiczna Pastwa, Warszawa, 2001. 3. Informacja o stanie rodowiska na terenie powiatu SIEMIATYCKIEGO, Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska w Białymstoku 2002. 4. Informacje Ochrona rodowiska i lenictwo w województwie podlaskim w 2001 r. Informacje i opracowania statystyczne, Urzd Statystyczny w Białymstoku, Białystok 2002. 5. Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwo rodowiska, Warszawa, 2002. 6. Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju; Rzdowe Centrum Studiów Strategicznych, 2000. 7. Krajowa strategia ochrony i umiarkowanego uytkowania rónorodnoci biologicznej - projekt, Ministerstwo rodowiska, 2002. 8. Krajowa strategia ograniczenia emisji metali cikich i trwałych zanieczyszcze organicznych; Ministerstwo rodowiska, 1999. 9. Krajowy plan gospodarki odpadami, Warszawa 2002. 10. Narodowa strategia edukacji ekologicznej; Ministerstwo rodowiska, 1998. 11. Narodowa strategia ochrony rodowiska na lata 2000-2006; Ministerstwo rodowiska, 2000. 12. Narodowa strategia rozwoju regionalnego; Ministerstwo Gospodarki, 2000. 13. Narodowy Plan Rozwoju (NPR), Ministerstwo Gospodarki, 2003. 14. Narodowy program przygotowania do członkostwa w Unii Europejskiej; Komitet Integracji Europejskiej, 1998 (ze zmianami). 15. NATURA 2000 Europejska sieć ekologiczna, Ministerstwo rodowiska, Warszawa, 2002. 16. Ogólnie dostpne ródła internetowe. 17. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa podlaskiego, projekt, Podlaskie Biuro Planowania Przestrzennego, Białystok, 2002 18. Polityka Ekologiczna Pastwa na lata 2003-2006 z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2007-2010, Warszawa 2002. 19. Polityka lena pastwa (wraz z dokumentami uzupełniajcymi, takimi jak Krajowy program zwikszania lesistoci, Strategia ochrony lenej rónorodnoci biologicznej i in.), Ministerstwo rodowiska, 1996. 20. Polityka transportowa pastwa na lata 2001 - 2015 dla zrównowaonego rozwoju kraju, Ministerstwo Infrastruktury, 2001. 21. Program Ochrony rodowiska Powiatu SIEMIATYCKIEGO, Białystok 2003. 22. Program Ochrony rodowiska Województwa Podlaskiego, Białystok 2003. 23. Program wykonawczy do II Polityki Ekologicznej Pastwa na lata 2002 -2010. 24. Spójna polityka strukturalna rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa; Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 1999. 25. Strategia ochrony lenej rónorodnoci biologicznej, Ministerstwo rodowiska, 1996. 26. Strategia rozwoju energetyki odnawialnej; Ministerstwo rodowiska, 2000. 27. Strategia rozwoju turystyki w latach 2001-2006; Ministerstwo Gospodarki, 2001 28. Strategia rozwoju turystyki województwa podlaskiego, 2002

57 PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA SIEMIATYCZE NA LATA 2004-2015

29. Strategia Rozwoju Województwa Podlaskiego, 30. redniookresowa strategia rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 1998. 31. Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami, Białystok 2003. 32. Wskaniki emisji substancji zanieczyszczajcych wprowadzanych do powietrza z procesów energetycznego spalania paliw, Materiały informacyjno- instruktaowe, Ministerstwo rodowiska, Warszawa 1996. 33. Wytyczne dla Planów Gospodarki Odpadami na szczeblu Gmin/Powiatów - opracowane przez Ministerstwo rodowiska. 34. Wytyczne do sporzdzania programów ochrony rodowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym – opracowane przez Ministerstwo rodowiska. 35. Załoenia polityki energetycznej Polski do 2020 roku, Ministerstwo Gospodarki, 2000.

58