Protegowani Jakuba Bermana Jako Przykład Klientelizmu I Nepotyzmu W Elicie Władzy PRL
VARIAIII MIROSŁAW SZUMIŁO Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Biuro Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej Protegowani Jakuba Bermana jako przykład klientelizmu i nepotyzmu w elicie władzy PRL Zjawisko klientelizmu w perspektywie historycznej było już przedmiotem wielu prac naukowych. W Polsce zajmował się nim przede wszystkim Antoni Mączak1. Wzbudzało ono również zainteresowanie zachodnich sowietologów, którzy zauważyli, że niemal od początku rządów bolszewickich w Związku Sowieckim następowało grupowanie kadr wokół wpływowych towarzyszy2. Analizie poddawano m.in. układy klientelistyczne w ekipie Leonida Breżniewa3. Według Johna Willertona klientelizm oznacza wzajemne popieranie własnych interesów w zakresie uczestnictwa w elicie władzy, interesów frak- cyjnych i sektorowych oraz wspieranie się w trakcie kariery w związku ze wspólnym pochodzeniem etnicznym, pokoleniowym itp.4 Tworzenie się sieci klientelistycznych oraz nepotyzm w elicie władzy PRL nie były do tej pory przedmiotem odrębnych badań. W ujęciu socjologicznym poru- szał to zagadnienie Krzysztof Dąbek, ale tylko w kontekście funkcjonowania ukła- dów patron–klient w aparacie partyjnym w latach 1956–19805. W odniesieniu do kadry kierowniczej Służby Bezpieczeństwa tego typu dysfunkcje analizował Daniel 1 A. Mączak, Nierówna przyjaźń. Układy klientalne w perspektywie historycznej, Wrocław 2003. 2 T.H. Rigby, Early Provincial Cliques and the Rise of Stalin, „Soviet Studies” 1981, nr 33, s. 25. 3 J.P. Willerton, Clientelism in the Soviet Union: An Initial Examination, „Studies in Comparative Commu- nism” 1979, nr 12, s. 159–211. 4 Ibidem, s. 162. 5 K. Dąbek, PZPR. Retrospektywny portret własny, Warszawa 2006, s. 201–216. 456 2 (34) 2019 pamięć i sprawiedliwość Protegowani Jakuba Bermana jako przykład klientelizmu i nepotyzmu w elicie władzy PRL Wicenty6.
[Show full text]