Program Opieki Nad Zabytkami Gminy Chojnice Na Lata 2010 – 2014 ______
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY CHOJNICE NA LATA 2010 – 2014 _______________________________________________________________________________ GMINA CHOJNICE PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY CHOJNICE NA LATA 2010 – 2014 PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO -REALIZACYJNE sp. z o.o. ul. Kościuszki 34G 83-200 Starogard Gdański (0-58) 56-220-57 DYREKTOR mgr in Ŝ. arch. Maria Kiełb-Sta ńczuk PRACOWNI członek Izby Urbanistów, nr ewid. G-006/2002 POIU Gda ńsk mgr Regina Pernak OPRACOWANIE mgr in Ŝ. Marta D ąbrowska DATA MARZEC 2010 PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY CHOJNICE NA LATA 2010 – 2014 _______________________________________________________________________________ 1. WST ĘP................................................................................................................ 2 2. PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA GMINNEGO PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI ...................................................................................................... 2 3. UWARUNKOWANIA PRAWNE OCHRONY I OPIEKI NAD ZABYTKAMI W POLSCE ................................................................................................................ 3 4. UWARUNKOWANIA ZEWN ĘTRZNE OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO....................................................................................................... 4 4.1. Strategiczne cele polityki pa ństwa w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami................................................................................................................ 4 4.2. Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie województwa ............................................................. 5 5. UWARUNKOWANIA WEWN ĘTRZNE OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO ....................................................................................................... 9 5.1. Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie gminy (analiza dokumentów programowych gminy)....... 9 5.2. Charakterystyka zasobów i analiza stanu dziedzictwa i krajobrazu kulturowego gminy ................................................................................................ 12 5.2.1. Zarys historii obszaru gminy................................................................ 12 5.2.2. Krajobraz kulturowy............................................................................. 13 5.2.3. Zabytki nieruchome............................................................................. 13 5.2.4. Zabytki ruchome.................................................................................. 16 5.2.5. Zabytki archeologiczne ...................................................................... 16 5.2.6. Dziedzictwo niematerialne................................................................... 17 5.3. Zabytki obj ęte prawnymi formami ochrony ................................................. 18 5.4. Zabytki w gminnej ewidencji zabytków....................................................... 23 5.5. Zabytki o najwy Ŝszym znaczeniu dla gminy ............................................... 24 6. OCENA STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO GMINY. ANALIZA SZANS I ZAGRO śEŃ ............................................................................................................. 27 7. ZAŁO śENIA PROGRAMOWE .......................................................................... 27 7.1. Priorytety programu opieki ......................................................................... 27 7.2. Kierunki działa ń i zadania programu opieki w ramach poszczególnych priorytetów ............................................................................................................ 27 8. INSTRUMENTARIUM REALIZACJI PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI 31 9. ZASADY OCENY REALIZACJI PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKMI ........ 31 10. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI ......... 32 11. REALIZACJA I FINANSOWANIE PRZEZ GMIN Ę ZADA Ń Z ZAKRESU OCHRONY ZABYTKÓW .......................................................................................... 33 12. CZ ĘŚĆ GRAFICZNA PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI ................... 34 13. ANEKSY ........................................................................................................ 34 1 PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY CHOJNICE NA LATA 2010 – 2014 _______________________________________________________________________________ 1. WST ĘP Przedmiotem niniejszego opracowania, wykonanego przez Przedsi ębiorstwo Projektowo – Realizacyjne „DOM” w Starogardzie Gda ńskim, jest dziedzictwo kulturowe znajduj ące si ę w granicach administracyjnych gminy Chojnice. Podmiotem formułuj ącym program jest samorz ąd gminy. Realizacja programu odbywa si ę poprzez szereg działa ń gminy, które powinny doprowadzi ć do osi ągni ęcia zawartych w nim celów. Przyj ęty przez rad ę gminy w formie uchwały gminny program opieki nad zabytkami jest elementem polityki samorz ądowej. Zachowane dziedzictwo kulturowe wyró Ŝnia obszar – okre śla jego atrakcyjno ść i to Ŝsamo ść . Konieczne jest uznanie potrzeby zachowania zasobów dziedzictwa kulturowego, za wa Ŝny czynnik wpływający na kształtowanie si ę to Ŝsamo ści regionalnej oraz promocji turystycznej gminy. Celem opracowania jest okre ślenie zasadniczych kierunków działa ń i zada ń na rzecz ochrony i opieki nad zabytkami gminy Chojnice. Poprzez te działania nale Ŝy d ąŜ yć do poprawy stanu dziedzictwa kulturowego gminy, w szczególno ści w zakresie stanu zachowania i utrzymania obiektów zabytkowych oraz zachowania krajobrazu kulturowego regionu. Głównym odbiorc ą programu jest społeczno ść lokalna, która powinna bezpo średnio odczu ć efekty jego działania. Gminny program opieki nad zabytkami jest opracowywany na okres 4 lat. Co 2 lata wójt sporz ądza sprawozdanie z realizacji programu, które przedstawia radzie gminy. 2. PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA GMINNEGO PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI Obowi ązek wykonania programu opieki nad zabytkami okre śla art. 87 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568 z pó źn. zm.). Wg przywołanej ustawy, celem opracowania programu jest: „1) wł ączenie problemów ochrony zabytków do systemu zada ń strategicznych, wynikaj ących z koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju; 2) uwzgl ędnianie uwarunkowa ń ochrony zabytków, w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa archeologicznego, ł ącznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody i równowagi ekologicznej; 3) zahamowanie procesów degradacji zabytków i doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania; 4) wyeksponowanie poszczególnych zabytków oraz walorów krajobrazu kulturowego; 5) podejmowanie działa ń zwi ększaj ących atrakcyjno ść zabytków dla potrzeb społecznych, turystycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw sprzyjaj ących wzrostowi środków finansowych na opiek ę nad zabytkami; 6) okre ślenie warunków współpracy z wła ścicielami zabytków, eliminuj ących sytuacje konfliktowe zwi ązane z wykorzystaniem tych zabytków; 7) podejmowanie przedsi ęwzi ęć umo Ŝliwiaj ących tworzenie miejsc pracy zwi ązanych z opiek ą nad zabytkami.” 1 1 Art. 87, ust. 2 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568 z pó źn. zm.) PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY CHOJNICE NA LATA 2010 – 2014 _______________________________________________________________________________ 3. UWARUNKOWANIA PRAWNE OCHRONY I OPIEKI NAD ZABYTKAMI W POLSCE Obowi ązuj ące uregulowania prawne dotycz ące ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. • Zabytki zostały obj ęte ochron ą zadeklarowan ą jako konstytucyjny obowi ązek pa ństwa i ka Ŝdego obywatela. W my śl art. 5 i art. 6 Konstytucji RP „…Rzeczpospolita Polska stwarza warunki upowszechniania i równego dost ępu do dóbr kultury, b ędącej źródłem to Ŝsamo ści narodu polskiego, jego trwania i rozwoju (…) strze Ŝe dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochron ę środowiska, kieruj ąc si ę zasad ą zrównowa Ŝonego rozwoju.” Natomiast art. 86 wskazuje, i Ŝ „Ka Ŝdy jest obowi ązany do dbało ści o stan środowiska i ponosi odpowiedzialno ść za spowodowane przez siebie jego pogorszenie.” • Głównym aktem prawnym reguluj ącym zasady ochrony i opieki nad zabytkami z Polsce jest ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568 z pó źn. zm.). W my śl art. 6: „ochronie i opiece podlegaj ą, bez wzgl ędu na stan zachowania: 1) zabytki nieruchome b ędące, w szczególno ści: a) krajobrazami kulturowymi, b) układami urbanistycznymi, ruralistycznymi i zespołami budowlanymi, c) dziełami architektury i budownictwa, d) dziełami budownictwa obronnego, e) obiektami techniki, a zwłaszcza kopalniami, hutami, elektrowniami i innymi zakładami przemysłowymi, f) cmentarzami, g) parkami, ogrodami i innymi formami zaprojektowanej zieleni, h) miejscami upami ętniaj ącymi wydarzenia historyczne b ądź działalno ść wybitnych osobisto ści lub instytucji; 2) zabytki ruchome b ędące, w szczególno ści: a) dziełami sztuk plastycznych, rzemiosła artystycznego i sztuki u Ŝytkowej, b) kolekcjami stanowi ącymi zbiory przedmiotów zgromadzonych i uporz ądkowanych według koncepcji osób, które tworzyły te kolekcje, c) numizmatami oraz pami ątkami historycznymi, a zwłaszcza militariami, sztandarami, piecz ęciami, odznakami, medalami i orderami, d) wytworami techniki, a zwłaszcza urz ądzeniami, środkami transportu oraz maszynami i narz ędziami świadcz ącymi o kulturze materialnej, charakterystycznymi dla dawnych i nowych form gospodarki, dokumentuj ącymi poziom nauki i rozwoju cywilizacyjnego, e) materiałami bibliotecznymi,