Ils€MM»Ii:::Iiii
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
: 1 • m. : «- • ; : 1. : li .1 KI : n li I ü : : i;SS31 111 :::: ils€MM»ii : iiii Si*;;: ï r SS» *8 • * ^-f «r« «ii- MUI «SP :r.-:t< :::::) 111 .-. ia AH SSRSMapggSSSH mm HBHSSi • ! pH! • iiiilnp -;n.l.l. !•;::::; i. straten, mensen Momenten uit de geschiedenis van monumenten Een jubileumuitgave van de Stichting Stadsherstel Hoorn en de Vereniging 'Oud-Hoorn' tot stand gekomen in samenwerking met de gemeente Hoorn 1982 bladzijde 170 Jan van Neksteeg bladzijde 298 Ramen Inhoud 170 Jeroenensteeg 308 Rodesteen 171 Jeudje 312 Scharloo 173 Karperkuil 313 Schellinkhoutersteeg Karperkuilweg 314 Schoolsteeg bladzijde v Voorwoord 173 Kerkplein 316 Slapershaven vi Ontstaan en gebruik van dit boek 174 180 Kerksteeg 316 Slijksteeg XI Hoorn in tachtig jaar 181 Kerkstraat 317 Smelterssteeg 186 Kleine Havensteeg 317 Spoorstraat 1 ABC 186 Kleine Melknapsteeg 319 Tempelsteeg 1 Achter de Vest 186 Kleine Noord 318 Trommelstraat 4 Achterom 200 Kleine Oost 319 Turfsteeg 14 Achter op 't Zand 205 Kloosterpoort 319 Vale Hen 18 Achterstraat 205 Koepoortsplein 320 Varkenmarkt 21 Appelhaven 206 Konijnensteeg 320 Veemarkt 23 Appelsteeg 206 Korenmarkt 327 Veermanskade 24 Arminiaanse Glop 209 Korte Achterstraat 331 Venidse 24 Baadland 212 Kruisstraat 331 Vismarkt 24 Baanstraat 217 Kuil 333 Visserseiland 27 Bagijnensteeg 220 Lange Kerkstraat 336 Vollerswaal 28 Bierkade 224 Leliestraat 338 Vijzelstraat 32 Binnenluiendijk 225 Lindestraat 340 Warmoesstraat 33 Bottelsteeg 229 Mallegomsteeg 340 Watertje 34 Bottersteeg 229 Melknapsteeg 341 West 35 Breed 231 Modderbakken 350 Westerdijk 45 Breestraat 231 Molsteeg 356 Wester Sint Janssteeg 46 Brouwerij steeg 232 Mosterdsteeg 356 Wisselstraat 46 Buitenluiendijk 232 Munnickenveld 358 Wijdebrugsteeg 46 Buurtje 237 Muntstraat 357 Wijdesteeg 47 Claes Molenaersgang 241 Nieuwendam 358 Zon 47 Dal 249 Nieuwe Noord 361 Zoutkeetsteeg 52 Dubbele Buurt 254 Nieuwland 361 Zuiderplantsoen 59 Duinsteeg 260 Nieuwsteeg 62 Foreestensteeg 268 Nieuwstraat 363 Verklaring van begrippen en vaktermen 62 Gasfabrieksteeg 274 Noorderkerksteeg 364 Literatuuroverzicht 62 Gasfabriekstraat 274 Noorderplantsoen 364 Bronvermelding Deze uitgave is tot stand gekomen dankzij 63 Gedempte Appelhaven 274 Noorderstraat financiële steun van het Anjerfonds Noord-Holland en 70 Gedempte Turfhaven 277 Noorderveemarkt het Dr.J. E. Baron de Vos van Steenwijk fonds 77 Geldersesteeg 277 Onder de Boompjes • 79 Gerritsland 281 Oostereiland 86 Glop 281 Oosterkerksteeg COLOFON 86 Gortsteeg 281 Oosterplantsoen 87 Gouw 282 Ooster Sint Janssteeg Fotografie: Wijndel J. G. Jongens G.K.f. 9i Gravenstraat 282 Oude Doelenkade Vormgeving: Joop de Nijs gvn 97 Grote Havensteeg 285 Oude Turfhaven Zetwerk: Inter set Nederland B.V., Wormerveer 99 Grote Noord 288 Paardensteeg Litho's: Chemez, Haarlem 125 Grote Oost 289 Pakhuissteeg Druk: Drukkerij West-Friesland B.V., Hoorn 153 Hanekamsteeg 289 Pakhuisstraat Bindwerk: Spiegelenberg, Zoetermeer 153 Hogesteeg 292 Peperstraat 153 Hoofd 294 Pieterseliesteeg 156 Italiaanse Zeedijk 295 Pompsteeg ISBN 90 205 1691 4 170 Jan Haringsteeg 296 Proostensteeg • IV Vereniging Oud Hoorn V Postbus 346 |620 AH Hoorn Hoorn huizen, straten, mensen EINDREDACTIE N. j. GROOT, stichting Stadsherstel Hoorn Behoudens de door officiële instellingen j. M. BALT US, vereniging 'Oud-Hoorn' en particulieren verleende bijdragen A. BOEZAARD, vereniging 'Oud-Hoorn' kwam de tekst van dit boek in hoofdzaak tot stand j. j. SCHIPPER,gemeente Hoorn door de vrijwillige medewerking van: Archiefbewerking en coördinatie: A. BOEZAARD TH. J. M. VAN BALEN G. BOEKHOUT D. BREEBAART H. BROUWER L. P. M. HOOGEVEEN E. M. W. LUST H. W. SAALTINK J. SCHOUWINK-VANDER WINDT H. A. M. STUMPEL F. UITERWIJK Desalniettemin moet helaas worden vastgesteld dat Monumentale situaties staan in ons land, dat met zijn Het boek, waarvoor dit voorwoord geschreven is, is Voorwoord reeds veel verloren is gegaan van de mooie architectuur, kleine oppervlak een grote bevolkingsdichtheid heeft, daarvan een tastbaar bewijs. Het feit, dat de Vereniging die voornamelijk ontstond in de grote bloeiperiode van vaker bloot aan discussies dan waar ook ter wereld. Oud-Hoorn en de Stichting Stadsherstel hun jubileum• Hoorn, maar ook nog daarna in de 17de en 18de eeuw, Een evenwichtige belangenafweging op dit terrein is viering in 1982 hebben aangegrepen om in deze vorm toen men poogde het karakter ener voorname handels• daarbij noodzakelijk. een wezenlijke ondersteuning tot monumentenbehoud Dit jaar is het precies 625 jaar geleden dat Hoorn zijn stad te blijven behouden. Men ontkomt niet aan de De zorg voor monumentenbehoud speelt zich daarom te leveren, getuigt van inzicht en slagvaardigheid. Dat stadsrechten verkreeg (1357), waarmede tevens een indruk, dat destijds met meer inspanning meer bewaard per definitie binnen een groot spanningsveld af. Het is dit bovendien in nauwe samenwerking met de gemeente boeiende ontwikkeling werd ingeleid, die wij thans als had kunnen blijven zonder de gewenste ontwikkeling betreurenswaardig, dat monumentale waarden vaak kon geschieden, pleit voor het historisch besef van een roemrucht verleden kunnen kenschetsen. te belemmeren. door loze en soms zelfs onjuiste argumenten het stadsbestuur. Wie het mooie en zeer eigen karakter van Hoorn en zijn Dit concluderende, is er des te meer reden om thans verdwijnen. Voor zover in deze vaststelling een verwijt De Rijksdienst voor de Monumentenzorg was gaarne bijzondere ligging goed tot zich wil laten doordringen zeer zorgvuldig te zijn bij het afwegen van belangen ligt opgesloten aan het adres van diegenen, voor wie bereid de onder haar berustende tekeningen, in de moge ik aanraden deze oude stad vanuit 'zee' te wanneer het behoud van architectonisch mooie en cultuurbehoud kennelijk een vogelvrij verklaard oorlogsjaren rond 1944 door architecten van gevel- benaderen. Dit genoegen is mij nogal eens beschoren en historisch belangrijke objecten in het geding is. onderwerp is, moet ook worden aangetekend dat zelfs wanden van Hoorn gemaakt, af te staan. Een, hoewel brengt telkenmale de merkwaardige sensatie mede het Gelukkig zijn wij ons hier te lande, zeker het afgelopen de meest fervente behoeders van ons architectonisch onder ongelukkige omstandigheden ontstane, waarde• gevoel te hebben daadwerkelijk in ons historisch decennium, meer bewust geworden van de waarde erfgoed zich vaak onvoldoende wapenen. Dit laatste kan volle collectie, die een beeld geeft van de stad, zoals deze verleden te verkeren. Is het een wonder dat Jan van ons monumentenbezit. In tal van situaties blijken deels te wijten zijn aan het somtijds gebrekkig bewijs• er omstreeks het midden van deze eeuw uitzag. Pietersz. Coen, in deze stad geboren, haar zo diep in zijn oplossingen gevonden te kunnen worden, die de materiaal dat voorhanden is. Bewijsmateriaal, dat De samenstellers van deze uitgave wilden wijselijk hart meedroeg dat hij het door hem in het begin van de vooruitgang niet belemmeren en evenmin de eigenlijk gevonden moet worden in goede documentatie verder gaan dan een prentenboek dat, hoe mooi ook, in 17de eeuw gestichte Batavia gaarne Nieuw Hoorn geschiedenis van een stad uitwissen. Dat is daarom van en aanschouwelijke beeldvorming. verklarende tekst toch nog te kort zou schieten. Daarom genoemd had willen hebben? belang, omdat de cultuurdragers van de boeiende Om het arsenaal, waaruit zulks geput kan worden, te werd tevens veel informatie verzameld over de sociaal- Eenmaal aan wal is het niet moeilijk dit historisch besef samenlevingseenheid, die een stad nu eenmaal is, ook vullen zijn grote inspanningen vereist. De bijdrage, die economische aspecten rond de architectonische te behouden. Want naast de gelukkig eveneens van wezenlijke, positieve invloed kunnen zijn op het de Overheid daartoe geleverd heeft, blijkt tot dusverre ontwikkelingen binnen de stad Hoorn in de afgelopen aanwezige bewijzen, dat Hoorn ook heden ten dage als functioneren van de hedendaagse maatschappij binnen bij lange na niet voldoende. Gelukkig valt de laatste eeuw. De archiefdienst Westfriese Gemeenten bleek stad een rol speelt, geeft het stadsbeeld op vele plaatsen de desbetreffende historisch-geografisch bepaalde jaren te constateren dat het legioen van vrijwilligers, dat daartoe over waardevol materiaal te beschikken en nog een tastbaar getuigenis van een roemrijk verleden. grenzen. in deze leemte kan en wil voorzien, sterk groeiende is. verleende, tezamen met de Gemeentelijke Afdeling Voorlichting, daadwerkelijke medewerking. Daardoor, alsmede door de grote inzet van vele vrijwilligers, kon een boeiend overzicht worden gevormd. Geen gering karwei, als men beseft dat zo'n 40.000 documenten moesten worden geraadpleegd. Uiteindelijk werd uit dit overzicht het omvangrijke boek - 384 bladzijden - samengesteld, zoals dat thans vóór u ligt. Een boeiende uitgave, die de mogelijkheid biedt om uit de lessen van het verleden op uitnemende wijze lering te trekken voor de toekomst. Zowel het initiatief als het resultaat stemmen tot lof en erkentelijkheid en onderstrepen dat de Overheid, waar zij zich inzet voor monumentenbehoud, zich verzekerd weet van belangrijke steunpunten binnen de burgerij. J. JESSURUN Hoofddirecteur van de Rijksdienst mm voor de Monumentenzorg De gegevens hebben betrekking op bouwactiviteiten van (romein gedrukt) een redactionele aanvulling gegeven voor onmisbaar. De originelen van deze prenten berusten in het Ontstaan en gebruik allerlei aard, zoals nieuwbouw en verbouw van gebouwen, die gevallen waar wijzigingen in het gevelbeeld hebben archief van Monumentenzorg, ze zijn