Lubliniec 2020 +
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata
2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Lubliniec – Cieszyn 2015 r.
Opracowanie: Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Gospodarczych DELTA PARTNER
Urząd Miejski Lubliniec
Zespół Redakcyjny: Sylwia Kopek, Artur Kubica, Marzena Manowita, Gabriela Mikrut, Bartosz Tyrna
Lubliniec – Cieszyn 2015 r.
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Spis treści Wprowadzenie. Metodologia i założenia ...... 5 1. Diagnoza strategiczna ...... 9 1.1 Ogólna charakterystyka gminy ...... 9 1.2 Uwarunkowania wewnętrzne ...... 12 1.1.1 Sfera społeczna i rynek pracy ...... 12 1.1.2 Sfera gospodarcza i edukacyjna ...... 25 1.1.3 Sfera turystyki i ochrony środowiska ...... 40 1.1.4 Sfera kulturowa ...... 49 1.1.5 Infrastruktura techniczna ...... 54 1.3 Uwarunkowania zewnętrzne ...... 60 1.3.1 Analiza ustaleń Strategii Rozwoju Województwa Śląskiego „ŚLĄSKIE 2020+” ...... 60 1.3.2 Analiza ustaleń Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Lubliniec ...... 60 1.4 Analiza badań ankietowych ...... 61 1.4.1 Wyniki badań ankietowych wśród mieszkańców ...... 61 1.4.2 Wyniki badań wśród przedsiębiorców ...... 69 1.4.3 Wyniki badań wśród organizacji pozarządowych ...... 78 2. Analiza SWOT ...... 83 3. Misja i wizja rozwoju Lublińca ...... 87 4. Struktura koncepcji rozwoju – plany operacyjne ...... 89 Obszar 1 Infrastruktura i gospodarka ...... 89 Cel strategiczny 1 Wzmocnienie atrakcyjności inwestycyjnej Lublińca w oparciu o kompleksową poprawę bezpieczeństwa i dostępności komunikacyjnej gminy oraz tworzenie stref aktywności gospodarczej ...... 90 Cel strategiczny 2 Budowa przyjaznej przestrzeni miejskiej w oparciu o zasoby komunalne oraz zintegrowaną rewitalizację techniczną, przestrzenną i społeczną ...... 91 Cel strategiczny 3 Rozwijanie zasobów sektora edukacji i tworzenie korzystnych warunków do wzmacniania kapitału ludzkiego i społecznego ...... 92 Obszar 2 Środowisko i turystyka ...... 92 Cel strategiczny 4 Wzmocnienie potencjału dla rozwijania ruchu turystycznego i tworzenia przemysłów czasu wolnego w oparciu o strefy rekreacji i wypoczynku ...... 93 Cel strategiczny 5 Podniesienie jakości środowiska naturalnego w oparciu o rozwiązania energooszczędne, poprawę efektywności energetycznej, rozwój OZE oraz uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej ...... 95 Obszar 3 Nowoczesne usługi publiczne ...... 99 Cel strategiczny 6 Tworzenie warunków dla wzrostu jakości życia wszystkich mieszkańców ...... 99 5. Prognoza finansowa Programu ...... 101 6. System wdrażania Programu ...... 107 7. Monitoring ...... 109 8. Konsultacje społeczne i proces uspołecznienia Programu ...... 113 9. Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko ...... 115 Spis grafik ...... 117 Spis tabel ...... 118 Spis wykresów ...... 119
3
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Załącznik nr 1 Kwestionariusz ankiety ...... 121 Załącznik nr 2 Warsztaty strategiczne zrealizowane podczas prac nad Programem ...... 123
4
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Wprowadzenie. Metodologia i założenia Prace mające na celu przygotowanie „Programu Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.” rozpoczęły się w marcu 2015 roku. W początkowej fazie projektu przeprowadzono badania wśród mieszkańców Lublińca, których celem było określenie poziomu oceny usług publicznych świadczonych przez Urząd Miejski oraz jednostki mu podległe, jak również ocena infrastruktury oraz jakości życia w mieście. Dodatkowo zwrócono się do mieszkańców z prośbą o wskazania najważniejszych potrzeb dotyczących ich samych, jak i związanych z rozwojem miasta. Badania przeprowadzano przy pomocy kwestionariusza ankiety (Załącznik nr 1), który był dystrybuowany poprzez: stronę www.lubliniec.pl, Urząd Miejski oraz Nowiny Lublinieckie. Ankiety następnie opracowano statystycznie i wyniki prezentowano na spotkaniach warsztatowych opisanych poniżej. Kolejnym etapem była praca grup warsztatowych, podczas której analizowano sytuację w mieście oraz wypracowywano możliwe rozwiązania i warianty strategiczne. Liczne i aktywne uczestnictwo przedstawicieli różnych środowisk, dało fundament do opracowania niniejszego dokumentu, a także możliwość wypracowania optymalnych rozwiązań dla zidentyfikowanych problemów. Odbyły się trzy warsztaty strategiczne (szczegóły w Załączniku nr 2). Opracowanie ostatecznej wersji Programu, zawierającej wyniki prac warsztatowych, analizy dokonane przez zespół realizujący projekt, a także odniesienia do innych dokumentów o znaczeniu planistycznym i strategicznym zakończyły się w czerwcu 2015 roku. Program rozwoju społeczno-gospodarczego jest podstawowym narzędziem służącym efektywnemu zarządzaniu gminą. Celem działania samorządu na szczeblu lokalnym jest w pierwszej kolejności zaspakajanie potrzeb mieszkańców, a także stymulowanie rozwoju gospodarczego i społecznego gminy. Samorząd gminny posiada narzędzia służące realizacji tych celów – zarówno finansowe jak i instytucjonalne, napotyka też różnorodne bariery i ograniczenia (zarówno wewnętrzne jak i zewnętrzne), które obniżają skuteczność podejmowanych działań. Planowanie strategiczne w wymiarze wieloletnim daje możliwość optymalnego wykorzystania zasobów do realizacji najbardziej potrzebnych z punktu widzenia rozwoju lokalnego zadań. Należy zaznaczyć, że plan strategiczny dla Gminy Lubliniec stanowi kontynuację poprzednich założeń rozwojowych. Precyzyjne wytyczenie kierunków rozwoju zakłada możliwie szerokie wykorzystanie potencjału, który został wypracowany na terenie miasta .
5
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
„Programu Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.” przygotowany został w oparciu o najlepsze schematy wieloletniego planowania i uwzględnia następujące podstawowe elementy zarządzania strategicznego: Misja – określa horyzontalny kierunek rozwoju – stanowi swoistą soczewkę, w której skupiają się aspiracje, cele lokalnej społeczności. Misja gminy odpowiada ogólnie na pytanie: „Dokąd zmierzamy?”. Zdefiniowanie misji pozwala wykorzystać metodę planowania „od ogółu do szczegółu” – cele strategiczne i poszczególne plany strategiczne stanowią narzędzia, które pozwalają skutecznie realizować misję; Identyfikacja barier i szans rozwojowych (analiza SWOT) – opracowana została dzięki wykorzystaniu informacji i danych zawartych w dokumentach opracowanych w latach poprzednich oraz udostępnionych zarówno przez Urząd Miejski, jak i przez organizacje społeczne i gospodarcze działające na terenie gminy. Innym ważnym źródłem danych wykorzystywanych na potrzeby diagnozy i analizy SWOT były wyniki badań ankietowych, które zostały przeprowadzone ściśle na potrzeby procesu planowania strategicznego. Mieszkańcy uczestniczący w badaniach mogli bezpośrednio ocenić poziom rozwoju Lublińca, wskazać najważniejsze problemy rozwojowe. W analizie SWOT znajdują się zatem szczegółowe i możliwie najbardziej aktualne zapisy, które wskazują na przewagi oraz deficyty gminy; Określenie celów strategicznych dla Gminy Lubliniec. Cele strategiczne wskazują konkretne kierunki działań – ich osiąganie stanowi zawsze wyraz realizacji misji gminy. Cele strategiczne wyznaczają też precyzyjne obszary dla formułowania planów operacyjnych i wskazywania konkretnych zadań, które mają być implementowane w ramach planu strategicznego. Ważne jest, że na etapie definiowania celów strategicznych wyodrębnia się także tzw. domeny (obszary) planowania strategicznego – ma to na celu klarowną demarkację pomiędzy poszczególnymi kierunkami rozwoju Gminy Lubliniec; Plany operacyjne – stanowią szczegółowe plany działań, które umożliwią skuteczne osiągnięcie celów strategicznych. Plany operacyjne zawierają konkretne zadania, których wdrożenie jest pożądane w okresie obowiązywania Programu. Plany operacyjne zostały wypracowane podczas spotkań warsztatowych, metodą „burzy mózgów”, a następnie poddane weryfikacji przez zespół SWIG DELTA PARTNER oraz pracowników Urzędu Miejskiego w Lublińcu. Należy podkreślić, że zestawienie planów
6
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
operacyjnych obejmuje zarówno zadania, które w trakcie procesu planowania strategicznego zostały uznane za priorytetowe z punktu widzenia rozwoju całego obszaru gminy, a także te, które są szczególnie istotne z perspektywy poprawy spójności społeczno-gospodarczej tego obszaru. Zastosowanie zaprezentowanych powyżej metod planowania strategicznego pozwoliło z jednej strony na uzyskanie wysokiego poziomu szczegółowości opracowania, przy zachowaniu dbałości o zachowanie głównych kierunków rozwojowych, w tym w szczególności kreowaniu spójności całego obszaru miasta. Poniżej na rysunku zaprezentowano strukturę „Programu Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.”
Grafika 1 Struktura metody planowania strategicznego
Misja i wizja Ogólne założenia rozwoju
Cele strategiczne Kluczowe kierunki i wyzwania rozwojowe
Cele operacyjne Programy działania obejmujące sekwencje działań i projektów
Źródło: opracowanie własne
7
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Podsumowując „Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.” został przygotowany z uwzględnieniem następujących sześciu założeń metodologicznych: 1. Charakter wieloletni – planowanie w odniesieniu do prognoz i trendów. 2. Planowanie „od ogółu do szczegółu” – od misji, poprzez problemy i pomysły na ich rozwiązanie, do konkretnych zadań. 3. Partycypacja, aktywne uczestnictwo – zaangażowanie w pracę nad Programem różnych środowisk, mieszkańców i zainteresowanych interesariuszy zewnętrznych. 4. Praca grupowa – organizacja warsztatów gwarantujących wypracowywanie optymalnych rozwiązań. 5. Przydatność – wypracowane rozwiązania stają się automatycznie projektami, dla których można poszukiwać źródeł finansowania. 6. Analiza SWOT – określenie zasobów, potencjałów, barier i zagrożeń rozwojowych zarówno w wymiarze wewnętrznym, jak również zewnętrznym.
8
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
1. Diagnoza strategiczna „Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.”, to nadrzędny gminny dokument planistyczny. Mając na uwadze jego kompleksowy charakter, część diagnostyczna składa się z czterech podstawowych komponentów. Pierwszym z nich jest ogólna charakterystyka Lublińca – w syntetyczny sposób opisująca determinanty geograficzne oraz uwarunkowania historyczne. Drugim jest analiza uwarunkowań wewnętrznych, a w szczególności sfery społecznej, gospodarczej, środowiskowej, kulturowej oraz infrastrukturalnej (analiza mikrootoczenia). Trzeci element to analiza uwarunkowań zewnętrznych, ogniskująca się głównie wokół kwestii związanych z otoczeniem prawno -instytucjonalnym – makrootoczenie definiowane głównie w kontekście rozpoczynającego się okresu programowania na poziomie regionalnym (Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego 2014-2020) i krajowym. Ostatnią częścią diagnozy strategicznej jest analiza wyników badań ankietowych i telefonicznych, która uprawnia do wnioskowania na temat oczekiwań i potrzeb mieszkańców, przedsiębiorców i organizacji pozarządowych, których adresatem jest lokalny samorząd. Zaproponowany układ umożliwi dokonanie bilansu strategicznego oraz wypracowanie spójnego katalogu celów i priorytetów rozwojowych korespondujących z identyfikowanymi deficytami i barierami oraz dostrzeganymi zasobami i potencjałami. 1.1 Ogólna charakterystyka gminy Lubliniec to drugie co do wielkości po Częstochowie miasto położone w północnej części województwa śląskiego, na terenie Równiny Opolskiej. Lubliniec został założony najprawdopodobniej w 1272 roku przez Władysława Opolskiego, na trasie szlaku handlowego łączącego Wrocław z Krakowem. W tym też roku rozpoczęła się budowa miejskiego ratusza oraz kościoła pw. św. Mikołaja. Lubliniec lokowany był na prawie magdeburskim, natomiast prawa miejskie otrzymał w 1300 roku. Od XIV wieku stanowi on siedzibę powiatu lublinieckiego. Często jest nazywany „Miastem św. Edyty Stein”, która jest jego patronką. Obecnie Lubliniec zamieszkiwany jest przez ok. 24 tysiące mieszkańców. Miasto zajmuje powierzchnię 89,8 km2 (co stanowi prawie 11% powierzchni całego powiatu lublinieckiego). Położenie miasta nad rzekami: Lublinicą oraz Małą Panwią, a także znaczne zalesienie terenu (blisko 70% powierzchni) determinują wysoki potencjał turystyczno-rekreacyjny miasta i jego najbliższego otoczenia. Korzystne położenie geograficzne spowodowało, ze Lubliniec stanowi
9
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
jeden z większych węzłów komunikacyjnych województwa śląskiego. Na terenie miasta krzyżuje się wiele dróg o znaczeniu krajowym oraz regionalnym. Usytuowanie na szlaku wielu połączeń komunikacyjnych sprawia, iż miasto jest atrakcyjne dla mieszkańców okolicznych miejscowości jako miejsce pracy oraz ośrodek świadczący usługi publiczne w wymiarze ponadlokalnym – usługi medyczne, edukacyjne czy też kulturalne. Teren całego miasta jest bardzo zróżnicowany pod względem geograficznym. Południowozachodnia cześć miasta położona jest na rozległym obniżeniu Małej Panwi, które jest oddzielone Garbem Woźnickim, przecinającym miasto z południowego wschodu na północny zachód. Północny wschód stanowi Garb Herbski, natomiast cześć północna zlokalizowana jest na obniżeniu Liswarty. Tak zróżnicowany krajobraz warunkuje odpowiednie jego zagospodarowanie. Szczególne znaczenie na tym terenie odgrywają ogromne połacie lasów, jak również licznie występujące kompleksy stawów. Średnia temperatura roczna w Lublińcu mieści się w przedziale 8,0–8,3 stopnia Celsjusza. Dodatkowo w gminie występuje znaczna amplituda ilości opadów – 410–839 mm rocznie, natomiast długość okresu wegetacyjnego wynosi ok. 220 dni. Sieć hydrograficzna na terenie gminy jest szeroko rozwinięta. Oprócz głównych cieków wodnych: Lublinicy, Małej Panwi, Leśnicy, Potoku Steblowskigo, Potoku Droniowickiego, dość licznie występują stawy i rowy melioracyjne, wśród których najważniejsze to duże stawy w dzielnicach Kokotek i Wymyślacz, a także Zalew Droniowicki.
Grafika 2 Lokalizacja Lublińca na tle powiatu, województwa i kraju
Źródło: opracowanie własne
10
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Lubliniec jest położony w północnej części województwa śląskiego i jest jedyną gminą miejską powiatu lublinieckiego, a zarazem jego stolicą. Gmina Lubliniec sąsiaduje z trzema gminami wiejskimi powiatu lublinieckiego: od zachodu z gminą Pawonków, od Północy z gminą Kochanowice, natomiast od wschodu z gminą Koszęcin. Od południa Lubliniec graniczy z dwoma gminami wiejskimi powiatu tarnogórskiego – gminą Krupski Młyn oraz gminą Tworóg.
Grafika 3 Gmina Lubliniec na tle najbliższego otoczenia wraz z zaznaczonym Śródmieściem
Źródło: opracowanie własne
11
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
1.2 Uwarunkowania wewnętrzne
1.1.1 Sfera społeczna i rynek pracy
Na terenie Lublińca mieszka 24 316 osób (stan na dzień 31.12.2013). Lubliniec, jest drugim pod względem wielkości miastem w północnej części obszaru Śląska. W ostatnim dziesięcioleciu obserwuje się niewielki spadek liczby ludności Lublińca. W dłuższej perspektywie będzie nadal odczuwalna spadkowa tendencja demograficzna obejmująca teren miasta (do 2050 roku). Lubliniec ma zrównoważoną strukturę płci mieszkańców. Stale około 51% stanowią kobiety. Na poniższym wykresie prezentowana jest analiza demograficzna Lublińca w okresie od 2003 do 2013 roku.
Wykres 1 Ludność Lublińca w latach 2003-2013 [os.] 30 000 24 500 24 372 24 359 24 394 24 373 24 394 24 316 24 400
25 000 24 242
24 172 24 300
24 173
20 000 24 200
11 897 11 872 11
11 951 11
11 961 11
11 966 11
11 920 11
11 833 11 11 770 11
15 000 23 992699 11 24 100 11 779 11
24 126 841 11
10 000 24 000 23 900
5 000
12 487 12
12 475 12
12 433 12 443 12
12 409 12 407 12
12 393 12 396 12
12 356 12 12 332 12 12 293 12 23 800 0 23 700 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Kobiety Mężczyźni Ludność ogółem
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS
Powodem niżu demograficznego jest stale malejąca liczba urodzeń. Na powyższym wykresie dokonano analizy przyrostu naturalnego. Wskaźniki demograficzne ujawniają tendencję spadkową. Zmniejszanie się liczby mieszkańców jest widoczne zarówno w skali kraju jak i województwa – w Lublińcu jest on większy od średniej wojewódzkiej oraz wskaźnika ogólnopolskiego. Ciągły odpływ młodych ludzi (emigracja zarobkowa, a także migracja wewnętrza), niska rozrodczość oraz starzenie się społeczeństwa wpływa na obniżanie się zdolności rozwojowych miasta. Mieszkańców Lublińca dotyka problem starzenia się społeczeństwa. Stale zmniejsza się liczba osób w wieku przedprodukcyjnym oraz produkcyjnym. Wydłużające się przeciętne trwanie życia oraz spadek liczby narodzin wpływa na funkcjonalne i trwałe zmiany struktury społecznej. Zjawisko to należy interpretować jako potencjalne zagrożenie, gdyż w dłuższej perspektywie czasowej musi ono doprowadzić do postępującego i pogłębiającego się
12
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
starzenia społeczeństwa – liczba urodzeń nie będzie w stanie skompensować liczby osób przechodzących w wiek poprodukcyjny. Dla zobrazowania powyższych wyników, w poniższej tabeli, prezentuje się zestawienie z danymi krajowymi, wojewódzkimi oraz powiatu lublinieckiego w latach 2003-2013.
Tabela 1 Przyrost naturalny na 1 000 ludności – analiza porównawcza Obszar 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Polska -0,4 -0,2 -0,1 0,1 0,3 0,9 0,9 0,9 0,3 0,0 -0,5 Województw -1,4 -1,2 -1,2 -0,8 -0,8 -0,2 -0,2 0,0 -0,6 -1,0 -1,4 o śląskie Powiat -0,8 -0,8 -0,7 0,5 0,1 0,5 -0,2 0,9 0,4 0,3 -0,6 lubliniecki Lubliniec -1,1 -2,4 -1,2 0,1 -1,7 1,6 -1,9 -0,7 -0,9 -1,4 -1,6 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS
Równie niekorzystny jest dla Lublińca wskaźnik migracji, zarówno wewnętrznej jak i zewnętrznej. Odpływ ludności z mniejszych obszarów miejskich do metropolii śląskich jest ruchem naturalnym. Potrzeba zmian, poszukiwanie pracy czy edukacja to powody przemieszczania się ludności na obszarze regionu. Śląsk jest regionem o dużej dynamice migracji wewnętrznej – najwyższej w kraju.
Wykres 2 Saldo migracji w Lublińcu w latach 2003 – 2013 150 106 76 100 65 38 41 33 19 24 14 50 1 1 -13
0
5 3
- -
72 78 41 48 12
82
83
88
- - - - -
- -
-50 - -27 -26 -40 -38 -100 -73 -75 -101 -150 -121 -113 -200 -154 -147 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Saldo migracji Saldo migracji wewnętrznych Saldo migracji zagranicznych
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS
W Lublińcu widoczny jest trend stale zwiększającego się udziału grupy osób w wieku poprodukcyjnym i zmniejszającej się liczby urodzin. Na wykresie to linie krzyżujące się. Jest to niekorzystny układ. Zmniejszająca się liczba osób w wieku przedprodukcyjnym, ujemne saldo migracji to proces przyśpieszający starzenie się społeczności Lublińca. Poniżej prezentowany jest wykres grup wiekowych mieszkańców miasta.
13
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Wykres 3 Udział ludności wg ekonomicznych grup wieku 24 500 63,9 64,3 64,9 65,0 65,2 65,2 65,3 65,5 65,4 65,0 64,6 70,0
24 400
60,0
24 300
50,0
24 200
24 394 24 24 394 24 24 373 24
24 372 24 40,0
24 359 24
24 242 24
24 172 24 24 173 24
24 100 316 24 24 126 24 21,8 20,9 992 23 30,0 24 000 20,1 19,6 18,9 18,5 18,1 17,7 17,4 17,2 17,1 23 900 20,0 23 800 17,7 18,3 10,0 14,3 14,8 15,0 15,5 15,9 16,4 16,6 16,8 17,3 23 700 0,0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Ludność ogółem Udział ludności w wieku przedprodukcyjnym Udział ludności w wieku produkcyjnym Udział ludności w wieku poprodukcyjnym
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS
Lubliniec to miasto o niskiej gęstości zaludnienia – jednej z najniższych w województwie. W 2010 roku gęstość zaludnienia w województwie śląskim wynosiła 376 osób/km2 i była najwyższa spośród wszystkich województw. Największa gęstość zaludnienia na terenie Województwa Śląskiego występuje w Świętochłowicach (4 138 osób/km2) i Chorzowie (3 415 osób/km2), natomiast najniższa w powiecie częstochowskim (88 osób/km2) i lublinieckim (94 osób/km2). Poniżej zaprezentowano wykres obrazujący gęstość zaludnienia Lublińca wraz z danymi porównawczymi.
Wykres 4 Gęstość zaludnienia na km2 450 382 381 380 379 377 377 376 376 375 374 373 400 350
300
250
273 273 273
272
271 271
270 270 270 270 200 268 122 122 122 122 122 122 122 123 123 123 123 150
100
94 94 94 94
93 93 93 93 93 93 50 93 0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Powiat lubliniecki Lubliniec Polska Województwo śląskie
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS
Lubliniec, leżący w północnowschodniej części województwa śląskiego, to z jednej strony miasto o wielowiekowej historii, ciekawy turystycznie obszar, a z drugiej, położone na peryferiach województwa miasto powiatowe poddane takim samym procesom demograficznym, jak pozostałe obszary kraju. Spadająca liczba dzieci i coraz dłuższe życie sprawia, że społeczność subregionu stale i nieprzerwanie zmienia swoją strukturę. Działania
14
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
realizowane zgodnie z dokumentami strategicznymi poprzedniego okresu wzmocniły i poszerzyły zakres usług medycznych i opieki zdrowotnej. To ważny element podnoszący jakość życia, szczególnie grupy osób starszych. Należy skupić uwagę na poszerzaniu działań związanych ze wzmacnianiem i wspieraniem rodzin tak, aby Lubliniec był miastem przyjaznym rodzinie – jej starszym oraz młodszym członkom – w zakresie opieki, jak również poszerzania oferty edukacyjnej, kulturalnej, tej związanej ze spędzaniem wolnego czasu, tak aby zostały stworzone warunki dla wzrostu naturalnego miasta. W zakresie dostępu do usług publicznych takich jak służba zdrowia, wskaźniki osiągane przez Lubliniec należy ocenić jako bardzo wysokie. Pomimo dostrzeganych deficytów w obszarze ochrony zdrowia, Gmina Lubliniec posiada swoistą premię miasta powiatowego związaną z funkcjonowaniem instytucji medycznych na jej terenie. Powyżej artykułowaną tezę potwierdza fakt, iż w minionym 10-leciu liczba aptek i punktów aptecznych wzrosła o blisko 47% i w roku 2013 liczyła 15 obiektów.
Wykres 5 Liczba przychodni 60 12 11 11 11 50 10 10 10 10 9 9 40 8 8 8 7 7 8 6 6 6 6 5 30 5 5 5 5 6 6 6 6 5 5 5 20 4 4 4 4 4 5 5 5 4
4 4 4 4 4
10 3 3 3 2
40 40 23 38 21 20 40 20 41 19 45 25 48 26 48 26 52 25 51 26 50 25 0 0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Powiat lubliniecki: przychodnie Lubliniec: przychodnie Polska: przychodnie na 10 tys. ludności Województwo śląskie: przychodnie na 10 tys. ludności Powiat lubliniecki: przychodnie na 10 tys. ludności Lubliniec: przychodnie na 10 tys. ludności
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Powyższe dane potwierdzają pośrednio i korespondują ze wskaźnikami dotyczącymi liczby ludności przypadającej na 1 aptekę ogólnodostępną. Gmina Lubliniec prezentuje się korzystniej na tle powiatu lublinieckiego, regionu oraz kraju.
15
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Wykres 6 Liczba ludności na aptekę ogólnodostępną 4 500 4 240 4 216 4 082 4 043 4 047 3 985 3 998 3 912 3 946 4 000 3 811 3 689 4 014 3 587 3 648 3 582 3 841 3 842 3 835 3 823 3 590 3 827 3 442 3 500 3 309 3 283 3 482 3 528 3 453 3 447 3 427 3 411 3 290 3 000 3 211 3 089 3 150 3 045 3 030 2 863 2 865 2 500 2 686 2 662 2 439 2 437 2 026 2 000 2 218 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Polska Województwo śląskie Powiat lubliniecki Lubliniec
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Według informacji udostępnionych przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Lublińcu liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej w 2013 roku wyniosła 664 i w porównaniu do lat minionych wzrosła.
Tabela 2 Liczba osób i rodzin korzystających z pomocy w MOPS w Lublińcu Rok Liczba rodzin Liczba osób w rodzinach 2010 588 1 386 2011 634 1 421 2012 641 1 392 2013 664 1 414 Źródło: opracowanie własne na podstawie „Sprawozdania z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lublińcu w 2013 r.” oraz „Sprawozdania z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lublińcu w 2012 r.” W poniższej tabeli zaprezentowano kwotowe zestawienie środków wypłacanych w ramach pomocy społecznej w Lublińcu. Nakłady te wzrosły o 380 tysięcy złotych. Należy podkreślić tendencję konsekwentnego wzrostu kwot przeznaczanych na pomoc społeczną w lublinieckim samorządzie.
Tabela 3 Świadczenia wypłacane w ramach pomocy społecznej w Lublińcu w 2012 oraz 2013 roku 2013 2012 Liczba osób korzystających z tej Liczba osób korzystających z tej Kwota Kwota Rodzaj świadczenia formy pomocy formy pomocy świadczenia świadczenia Zamieszkałych Zamieszkałych Zamieszkałych Zamieszkałych [zł] [zł] w środowisku w DPS w środowisku w DPS Zasiłki okresowe 914 590 399 - 696 749 370 - Program „Pomoc państwa 362 211 729 - 315 282 716 - w zakresie „dożywiania” Zasiłki stałe 397 107 89 12 306 306 71 11 Zasiłki celowe 177 309 455 - 180 749 410 -
16
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Rodzaj świadczenia 2013 2012 Składki zdrowotne 35 116 85 - 27 038 77 - Zasiłki celowe specjalne 38 350 41 - 33 690 43 - Zdarzenie losowe 4 900 8 - 2 000 1 - (podtopienia, pożar) Sprawienie pogrzebu 14 585 6 - 2 412 1 - Wynagrodzenie za 300 1 - - - - sprawowanie opieki Razem: 1 944 468 1 564 226
Źródło: opracowanie własne na podstawie „Sprawozdania z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lublińcu w 2013 r.” oraz „Sprawozdania z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lublińcu w 2012 r.” Identyfikowane przez MOPS w Lublińcu przyczyny trudnej sytuacji życiowej części mieszkańców miasta ogniskują się wokół zagadnień związanych z biedą i bezrobociem (dane podawane przez MOPS potwierdzają statystyki publiczne agregujące informacje na temat długotrwale bezrobotnych). Analizując poniższą tabelę należy zwrócić uwagę, że patologie życia społecznego nie stanowią kluczowego czynnika determinującego wykluczenie społeczne na terenie miasta.
Tabela 4 Przyczyny trudnej sytuacji życiowej mieszkańców Gminy Lubliniec 2013 2012 Przesłanka Liczba rodzin Liczba rodzin 1. Ubóstwo 544 538 2. Bezrobocie 401 396 3. Niepełnosprawność 207 200 4. Długotrwała choroba 179 185 5. Bezradność w sprawach opiekuńczo – wychowawczych 87 105 i prowadzeniu gospodarstwa domowego 6. Potrzeba ochrony macierzyństwa 43 45 7. Alkoholizm 27 18 8. Bezdomność 24 12 9. Trudności w przystosowaniu do życia po opuszczeniu Zakładu 11 6 Karnego 10. Zdarzenie losowe 7 2 11. Narkomania 2 1 12. Przemoc w rodzinie 1 2 Źródło: opracowanie własne na podstawie „Sprawozdania z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lublińcu w 2013 r.” oraz „Sprawozdania z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lublińcu w 2012 r.” Według danych GUS w minionym dziesięcioleciu liczba osób pracujących kształtowała się na stabilnym poziomie – nieznacznie przekraczając 7 tysięcy mieszkańców. W 2013 roku wśród pracujących dominowały kobiety, ich udział wynosił 52,1%.
17
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Wykres 7 Pracujący na terenie Gminy Lubliniec wg płci 8 000 7 213 7 412 7 156 7 243 7 342 7 344 7 551 7 528 7 383 7 184 7 146
7 000
6 000
3 719 3
3 777 3
3 630 3
3 713 3
3 616 3
3 711 3
3 571 3
3 528 3 3 477 3
5 000 422 3 3 569 3 4 000
3 000
2 000
3 832 3
3 753 3
3 751 3
3 728 3
3 724 3
3 707 3
3 699 3
3 685 3
3 672 3 3 631 3 1 000 587 3 0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Pracujące kobiety Pracujący mężczyźni Pracujący ogółem
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Liczba zarejestrowanych bezrobotnych w Gminie Lubliniec w 2013 roku stanowiła 4,4% łącznej liczby mieszkańców miasta. W 2008 roku zaobserwowano wzrost bezrobocia, niemniej aktualnie mamy do czynienia z ustabilizowaną sytuacją w tym zakresie. Dominującą grupą wśród osób zarejestrowanych w PUP stanowią kobiety – w 2013 roku ich udział wyniósł 54,1%.
Wykres 8 Liczba bezrobotnych na terenie Gminy Lubliniec wg płci 1 400 1 288 1 146 1 163 1 200 1 063 1 071 1 077 1 087
902 888
1 000
629
740
554 529
695 498
800
508
512
532
395
600 454
311
298
400
659
617
609
589
569
559 531
200 507
434
429 397 0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Bezrobotne kobiety Bezrobotni mężczyźni Bezrobotni ogółem
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym w Gminie Lubliniec w 2013 roku wyniósł 6,9% i co symptomatyczne, począwszy od 2008 roku systematycznie wzrasta.
18
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Wykres 9 Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym [%] 10,0 8,3 7,3 7,4 8,0 6,6 6,7 6,8 6,9 5,7 5,6
6,0 4,7 4,4
8,8
4,0
8,2
8,1
8,0
7,8
7,6
7,4
7,0
6,8
6,7
6,5
6,3
6,1
6,0 6,0
5,8
5,7
5,5 5,3
2,0 4,9
3,8 3,7 0,0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Udział bezrobotnych zarejestrowanych kobiet w liczbie kobiet w wieku produkcyjnym Udział bezrobotnych zarejestrowanych mężczyzn w liczbie mężczyzn w wieku produkcyjnym Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym ogółem
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Analizując szczegółowo zagadnienia bezrobocia w Gminie Lubliniec należy zwrócić uwagę na malejącą liczbę osób młodych pozostających bez pracy (do 25 roku życia). Wzrasta natomiast liczba kobiet, które nie podejmują zatrudnienia po urodzeniu dziecka (wzrost o 22%) oraz samotnie wychowujących dziecko (wzrost o 5,3%). Może to świadczyć o niedostosowaniu infrastruktury przedszkolnej do istniejących potrzeb. Spadającą liczbę bezrobotnych bez doświadczenia zawodowego można łączyć z efektywnym funkcjonowaniem lublinieckiej podstrefy Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Problemem jest rosnąca liczba osób długotrwale bezrobotnych, którzy stanowią istotną grupę (54% łącznej liczby pozostających bez pracy) wymagającą aktywizacji przy wykorzystaniu zróżnicowanych narzędzi wsparcia, takich jak spółdzielczość socjalna.
Tabela 5 Osoby będące w szczególnej sytuacji na rynku pracy w Gminie Lubliniec Wyszczególnienie 2010 2011 2012 2013 2014 Do 25 roku życia 230 228 203 227 158 Długotrwale bezrobotne 448 535 558 588 522 Kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po 99 96 115 127 122 urodzeniu dziecka Powyżej 50 roku życia 239 241 266 258 252 Bez kwalifikacji zawodowych 192 210 182 279 234 Bez doświadczenia zawodowego 211 215 176 213 163 Bez wykształcenia średniego 567 546 555 538 444 Samotnie wychowujące co najmniej jedno 71 72 81 95 75 dziecko do 18 roku życia Które po odbyciu kary pozbawienia 37 33 40 36 41 wolności nie podjęły zatrudnienia Niepełnosprawni 28 44 42 44 49 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PUP w Lublińcu Dla porównania w poniższej tabeli przedstawiono sytuację na rynku pracy w powiecie lublinieckim.
19
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Tabela 6 Struktura bezrobotnych w powiecie lublinieckim Wyszczególnienie 2010 2011 2012 2013 2014 do 1 362 280 305 302 248 1-3 866 669 696 603 614 Czas pozostawania 3-6 711 604 587 612 480 bez pracy w miesiącach 6-12 636 650 610 667 420 12-24 463 830 640 628 514 Pow. 24 308 445 708 829 731 18-24 905 909 860 871 629 25-34 992 1 020 998 1 054 847 35-44 530 604 613 632 543 Wiek 45-54 615 639 701 676 586 55-59 230 229 297 312 299 60 lat i więcej 74 77 77 96 103 Wyższe 318 366 358 378 351 Polic. i śr. zaw. 788 809 807 818 665 średnie 337 336 328 395 359 Wykształcenie ogólnokształcące. Zasadnicze 942 1 011 1 124 1 156 925 zawodowe Gimnazjalne i niższe 961 956 929 894 707 Do 1 roku 543 599 587 613 521 1-5 770 823 835 894 699 5-10 460 504 507 541 467 Staż pracy ogółem 10-20 497 528 573 553 462 20-30 354 381 405 416 355 30 lat i więcej 165 155 208 185 154 bez stażu 557 488 431 439 349 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PUP w Lublińcu: załącznik 1 do sprawozdania MPiPS - 01 W poniższym zestawieniu przestawiono absolwentów szkół ponadgimnazjalnych zarejestrowanych w PUP uwzględniając poszczególne zawody. Analiza została przeprowadzona na relatywnie małej populacji, niemniej pozwala na diagnozę lokalnego rynku pracy.
Tabela 7 Bezrobotni absolwenci szkół ponadgimnazjalnych i policealnych zarejestrowani w PUP wg zawodu – powiat lubliniecki Absolwenci, którzy Bezrobotni absolwenci zarejestrowani Lp Nazwa zawodu ukończyli szkołę w roku [%] w PUP w końcu roku 2013 2013 Szkoły policealne 1. Ratownik medyczny 12 0 0,0 2. Technik farmaceutyczny 16 2 12,5 3. Technik bezpieczeństwa i higieny pracy 8 2 25,0 4. Asystentka stomatologiczna 0 0 0,0 5. Technik masażysta 0 0 0,0 6. Opiekunka dziecięca 12 2 16,7 7. Opiekun medyczny 13 0 0,0 Licea ogólnokształcące 1. Bez zawodu 365 43 11,8 Zasadnicze szkoły zawodowe 1. Kucharz malej gastronomii 28 3 10,7 2. Fryzjer 16 7 43,8
20
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Absolwenci, którzy Bezrobotni absolwenci zarejestrowani Lp Nazwa zawodu ukończyli szkołę w roku [%] w PUP w końcu roku 2013 2013 3. Sprzedawca 22 10 45,5 4. Operator obrabiarek skrawających 1 0 0,0 5. Murarz 8 4 50,0 6. Monter instalacji i urządzeń sanitarnych 2 1 50,0 7. Malarz- tapeciarz 4 1 25,0 8. Lakiernik 8 3 37,5 9. Blacharz 2 0 0,0 10. Blacharz Samochodowy 4 1 25,0 11. Ślusarz 2 0 0,0 12. Mechanik pojazdów samochodowych 22 14 63,6 13. Elektryk 11 4 36,4 14. Elektromechanik poj. samochodowych 2 0 0,0 15. Monter elektronik 0 0 0,0 16. Cukiernik 6 2 33,3 17. Piekarz 12 3 25,0 18. Rzeźnik- wędliniarz 2 0 0,0 19. Stolarz 15 9 60,0 20. Tapicer 1 1 100,0 Technolog robót wykończeniowych 21. 1 1 100,0 w budownictwie Szkoły średnie techniczne (technika, licea zawodowe) 1. Technik elektronik 12 3 25,0 2. Technik poligraf 0 0 0,0 3. Technik elektryk 11 7 63,6 4. Technik technologii odzieży 4 0 0,0 5. Technik budownictwa 21 4 19,0 6. Technik mechanik 24 4 16,7 7. Technik informatyk 30 6 20,0 8. Technik handlowiec 20 6 30,0 9. Technik architektury krajobrazu 0 0 0,0 10. Technik hotelarstwa 20 6 30,0 11. Kucharz 0 0 0,0 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PUP w Lublińcu: Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie lublinieckim w 2013 roku. Raport roczny Część II – uzupełnienie o dane dotyczące absolwentów szkół ponadgimnazjalnych i policealnych Podaż ofert pracy na rynku, analizowana pod kątem zgłoszeń przekazywanych do Powiatowego Urzędu Pracy w Lublińcu, cechuje się tendencjami zbliżonymi do tych obserwowanych w skali krajowej i regionalnej.
21
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Wykres 10 Struktura ofert pracy zgłoszonych do PUP w Lublińcu według zawodów w I półroczu 2014 r. i w 2013 r.
120 100 80
60 118 95 40 82 80 62 71 62 57 55 49 20 42 40 38 33 33 28 27 20 16 15
0
Ślusarz
Ubojowy Ubojowy
Szwaczka
Pokojowa
Magazynier
Sprzedawca Sprzedawca
Doradcaklienta
Pomockuchenna
Doradcafinansowy
Sprzątaczka biurowa Sprzątaczka biurowa Sprzątaczka
Robotnik budowlany Robotnik budowlany Robotnik
Robotnik gospodarczy Robotnik gospodarczy Robotnik
Technik prac biurowych Technikprac biurowych Technikprac Technik organizacji produkcji organizacji Technik Oferty pracy w I półroczu 2014 r. Oferty pracy w 2013 r.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PUP w Lublińcu: Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie lublinieckim Raport powiatowy za I półrocze 2014r., RAPORT z monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie lublinieckim za 2013 r. Analizując kompleksowo sferę społeczną warto zwrócić uwagę na tendencje odnotowywane w gminach ościennych. Rozwój społeczno-gospodarczy jest warunkowany jakością i funkcjonowaniem kapitału ludzkiego. W samym Lublińcu dostrzegamy ujemny przyrost naturalny, a jego wskaźnik był zdecydowanie najniższy na tle gmin sąsiednich. Potwierdza to z jednej strony tezę o starzeniu się społeczeństwa, a z drugiej natomiast wpływa na konieczność poprawiania jakości i dostępu do usług publicznych – traktowanych jako stymulanty polityki prorodzinnej na poziomie lokalnym. Ujemny przyrost naturalny w perspektywie wzmacniania potencjału gospodarczego może ograniczyć atrakcyjność gospodarczą Gminy Lubliniec.
22
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Grafika 4 Wskaźnik przyrostu naturalnego ogółem w Lublińcu na tle gmin ościennych w 2013 roku
Źródło: opracowanie własne Saldo migracji w Lublińcu jest ujemne, niemniej nie odbiega znacząco od sytuacji odnotowywanej w sąsiednich gminach. Analizowany wskaźnik potwierdza konieczność wzmocnienia potencjału gminy w zakresie atrakcyjności osiedleńczej, który jest aktualnie niedostateczny. Potrzeba ta wynika również ze starzenia się społeczności lokalnej i wrastania liczby osób w wieku poprodukcyjnym.
23
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Grafika 5 Wskaźnik migracji na 1 000 mieszkańców w Lublińcu na tle gmin ościennych w 2013 roku
Źródło: opracowanie własne
- stabilna liczba osób w wieku - ujemny przyrost naturalny oraz Zagrożenia produkcyjnym, tzw. renta bilans migracji demograficzna - starzenie się społeczności lokalnej,
- wysoki poziom dostępności do usług malejąca liczba osób w wieku przedprodukcyjnym medycznych - stopniowo wzrastający udział osób bezrobotnych w grupie osób w wieku Potencjały produkcyjnym - wzrastająca liczba klientów pomocy społecznej
24
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
1.1.2 Sfera gospodarcza i edukacyjna
Lubliniec jest przede wszystkim ośrodkiem przemysłu lekkiego, elektromaszynowego, drzewnego, materiałów budowlanych i spożywczego. Ważnym elementem budującym atrakcyjność inwestycyjną Lublińca jest funkcjonowanie w północno-wschodniej części miasta podstrefy Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Analizując strukturę gospodarczą Gminy Lubliniec na podstawie wpisów do rejestru REGON – w latach 2009-2013 odnotowuje się blisko 6-cio procentowy wzrost.
Wykres 11 Podmioty gospodarki narodowej wpisane do rejestru REGON na terenie Lublińca 2 350
2 300
2 250
2 200 2 322 2 269 2 242 2 150 2 186 2 193
2 100 2009 2010 2011 2012 2013
Podmioty gospodarki narodowej wpisane do rejestru REGON
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Wrastająca liczba firm przemysłowych i z sektora budownictwa – o 37 podmiotów w analizowanym okresie, potwierdza rozwojowość tych branż dla lokalnej struktury gospodarczej. Jednocześnie działalność rolnicza i pochodne utrzymują się na stabilnym poziomie.
Wykres 12 Podmioty według grup rodzajów działalności PKD 2007 w Lublińcu 2 500 2 186 2 242 2 193 2 269 2 322
2 000
1 500 1 622 1 667 1 644 1 717 1 735 1 000
500 511 520 501 506 542 0 53 55 48 46 45 2009 2010 2011 2012 2013 Pozostała działalność Przemysł i budownictwo Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo Podmioty gospodarki narodowej wpisane do rejestru REGON
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS
25
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Wśród osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą poza wiodącą rolą handlu, dostrzega się silną pozycję budownictwa i przetwórstwa przemysłowego, które to branże determinują profil gospodarczy Lublińca. Jako korzystną należy podkreślić liczbę osób zajmujących się działalnością o charakterze profesjonalnym, naukowym i technicznym, co stanowi istotny potencjał innowacyjny.
Wykres 13 Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą wg sekcji PKD 2007 w Lublińcu w 2013 r.
Handel hurtowy i detaliczny 468
Budownictwo 243
Przetwórstwo przemysłowe 195
Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 161
Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 141
Pozostała działalność usługowa 82
Transport i gospodarka magazynowa 81
Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 81
Działalność związana z usługami gastronomicznymi 54
Edukacja 46
Informacja i komunikacja 44
Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 36
Pozostałe sekcje 76
0 100 200 300 400 500
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą wg sekcji PKD 2007
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Liczba osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej wg sekcji PKD 2007 korespondują z danymi dotyczącymi liczby osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą. Blisko 40 podmiotów świadczy usługi w zakresie szeroko rozumianych przemysłów czasu wolnego, co wskazuje na zróżnicowanie lokalnej gospodarki. Lubliniec określa się mianem „zielonych płuc” Górnego Śląska – jest to unikatowy zasób umożliwiający rozwój gospodarki związanej z turystyką i branżami pochodnymi.
26
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Wykres 14 Osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej wg sekcji PKD 2007– Lubliniec, 2013 r.
Handel hurtowy i detaliczny 112
Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 14 90
Pozostała działalność usługowa 82
Edukacja 40 21
Przetwórstwo przemysłowe 58
Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 15 20
Budownictwo 33
Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 2 25
Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 2 24
Administracja publiczna i obrona narodowa 14 1
Transport i gospodarka magazynowa 1 12
Działalność związana z usługami gastronomicznymi 1 10
Działalność w zakresie usług administrowania i wspierająca 9
Pozostałe sekcje 1 27
0 20 40 60 80 100 120
Sektor publiczny Sektor prywatny
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Wskaźniki dotyczące przedsiębiorczości w Gminie Lubliniec wzrastają i są wyższe od wartości uzyskiwanych przez powiat lubliniecki. Liczba podmiotów wpisanych do rejestru REGON na 10 tys. ludności dla Lublińca wynosi 955 i przewyższa wskaźnik uzyskiwany przez powiat lubliniecki o 166, natomiast w zakresie liczby podmiotów na 1 000 mieszkańców w wieku produkcyjnym różnica ta wynosi 25,4. Na tle ogólnowojewódzkim, Lubliniec cechuje się nieznacznie niższymi wskaźnikami, w odniesieniu do przywołanych zmiennych są one niższe odpowiednio o 46 i 9,1. Biorąc pod uwagę dynamikę wzrostu i potencjał społeczno- gospodarczy Lublińca zrównanie się ze wskaźnikami właściwymi dla województwa śląskiego będzie możliwe w perspektywie roku 2022 (horyzont czasowy niniejszego Programu).
27
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Tabela 8 Najważniejsze wskaźniki gospodarcze dla Gminy Lubliniec w latach 2009 – 2013 Najważniejsze wskaźniki gospodarcze 2009 2010 2011 2012 2013
Podmioty wpisane do rejestru REGON na 10 tys. ludności 904 919 900 930 955 Jednostki nowo zarejestrowane w rejestrze REGON na 10 tys. 86 97 66 92 86 ludności Jednostki wykreślone z rejestru REGON na 10 tys. ludności 83 72 89 53 60 Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na 100 10,6 10,7 10,3 10,6 10,9 osób w wieku produkcyjnym Fundacje, stowarzyszenia i organizacje społeczne na 10 tys. 23 23 23 24 24 mieszkańców Podmioty na 1000 mieszkańców w wieku produkcyjnym 138,5 140,2 137,7 143,0 147,8 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Struktura gospodarki wg klas wielkości charakteryzuje się dominującą pozycją mikro i małych przedsiębiorstw (w 2013 roku odpowiednio 2 177 i 112 podmiotów). Dodatkowo zidentyfikowano 29 średnich firm oraz 4 przedsiębiorstwa zatrudniające powyżej 250 pracowników. Wskaźniki opisujące udział poszczególnych podmiotów wg klasy wielkości w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców w wieku produkcyjnym mają dla Lublińca charakter korzystny. Na tle zilustrowanym na poniższym wykresie jedynie wartości dotyczące mikroprzedsiębiorstw są nieznacznie niższe od wartości krajowej i wojewódzkiej.
Wykres 15 Podmioty wg klas wielkości na 10 tys. mieszkańców w wieku produkcyjnym w 2013 r 1 400 1 200
1 000
800
1 593 1 1 489 1
600 386 1 1 163 1 400 200 60 65 49 71 12 13 11 19 2 2 1 3 0 0 - 9 10 - 49 50 - 249 250 i więcej
Polska Województwo śląskie Powiat lubliniecki Lubliniec
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Analiza atrakcyjności regionów opiera się na publikacji pn. „Atrakcyjność inwestycyjna regionów 2014. Województwo śląskie”, przygotowanej na zlecenie PAIiIZ przez Instytut Przedsiębiorstwa Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. W ramach badań realizowanych na potrzeby opracowań prowadzony jest ranking województw i gmin, którym przyznawane są następujące klasy atrakcyjności inwestycyjnej: A – najwyższa atrakcyjność inwestycyjna regionu, B – wysoka atrakcyjność inwestycyjna regionu, C - przeciętna atrakcyjność inwestycyjna regionu, D – niska atrakcyjność inwestycyjna regionu, E – bardzo niska atrakcyjność inwestycyjna regionu.
28
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Województwo śląskie charakteryzuje się bardzo wysoką ogólną atrakcyjnością inwestycyjną, o czym świadczy przyznanie województwu klasy A wg wskaźnika potencjalnej atrakcyjności inwestycyjnej PAI 2_GN. Region uzyskał także bardzo wysokie oceny potencjalnej atrakcyjności inwestycyjnej dla sekcji: przemysł pracochłonny (klasa A), przemysł kapitałochłonny (klasa B), handel (klasa A). Rzeczywista atrakcyjność inwestycyjna województwa oceniona została jako ponadprzeciętna dla gospodarki narodowej, przemysłu przetwórczego, handlu i napraw, hoteli i restauracji oraz działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej. Gmina Lubliniec znalazła się w grupie obszarów wyróżnionych złotą gwiazdą, która jest najwyższym wyróżnieniem i oznacza najwyższą ocenę wszystkich analizowanych sekcji gospodarczych w danej gminie. Uzyskała ocenę A – najwyższa atrakcyjność inwestycyjna w następujących sekcjach PKD 2007: C - przetwórstwo przemysłowe, G – handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle, I – działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi, M - działalność profesjonalna, naukowa i techniczna. Ważnym elementem lokalnej gospodarki jest funkcjonowanie Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej S.A. na terenie Lublińca. Została ona powołana rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 czerwca 1996 roku. Utworzono ją w celu wsparcia i przyspieszenia procesów restrukturyzacyjnych oraz stworzenia nowych miejsc pracy w regionie. Katowicka SSE od lat jest liderem wśród polskich specjalnych stref ekonomicznych. Dotychczas pozyskała już ponad 200 firm, które zrealizowały lub są w trakcie realizacji swoich inwestycji. Przedsiębiorstwa te zainwestowały łącznie już około 21,5 mld złotych oraz utworzyły ponad 53 000 nowych miejsc pracy. Największa inwestycja w KSSE to fabryka samochodów OPEL koncernu General Motors. Podregion Lubliniecki jest zlokalizowany w północnej części województwa śląskiego, w odległości ok. 50 km od aglomeracji śląskiej. Od zachodu graniczy z województwem opolskim. Rozpiętość podregionu to ok. 25 km w osi północ – południe oraz ok. 40 km w osi wschód – zachód. Powierzchnia podregionu to obszar ok. 820 km². Swoim zasięgiem obejmuje: miasto Lubliniec, miasto i gminę Woźniki oraz gminy: Boronów, Ciasna, Herby, Kochanowice, Koszęcin i Pawonków. Sieć komunikacyjna jest dość dobrze rozwinięta: istnieją połączenia z miastami Olesno, Częstochowa, Katowice – drogi krajowe 43, 46 i 11, duży węzeł linii
29
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
kolejowych (kierunki: E – Częstochowa, W – Opole, N – Kluczbork, S – Katowice). Większość powierzchni podregionu stanowią lasy, gospodarka bazuje głównie na rolnictwie i turystyce, jednakże na jego terenie znajduje się także kilka większych zakładów, jak np. Lentex, EthosEnergy Poland S.A, Hoger, Hygienika. Tereny Podregionu Lublinieckiej Katowickiej SSE znajdujące się na terenie Lublińca zajmują powierzchnię 32 ha. Obecnie zajęte są 4 działki obejmujące swoim zasięgiem teren o powierzchni 12,1 ha. Na działkach prowadzą działalność następujące podmioty: - Elhand Transformatory Sp. z o.o. – producent transformatorów suchych niskiego napięcia oraz dławików, - Krynicki Recykling S.A. – zajmuje się pozyskiwaniem i uzdatnianiem stłuczki szkła opakowaniowego na potrzeby hut szkła w kraju. Swoim dostawcom Krynicki Recykling zapewnia pełną logistykę odbioru stłuczki, a w razie częstych dostaw udostępnia własne kontenery, - DA GAMA – firma działa w branży meblarskiej. - Makpol Recykling Sp. z o. o. – główną ofertą firmy jest: recykling aluminium, skup złomu elektronicznego, produkcja paliw alternatywnych. Do dyspozycji inwestorów pozostaje 6 działek zlokalizowanych w Podregionie Lublinieckim Katowickiej SSE o łącznej powierzchni 18,1 ha. Szczegóły na temat funkcjonujących terenów inwestycyjnych prezentuje poniższa tabela.
Tabela 9 Parametry dostępnych terenów inwestycyjnych Lublińca Wyszczególnienie Lubliniec A Lubliniec G Lubliniec H Lubliniec I Lubliniec J Lubliniec F
Powierzchnia [ha] 5,1 6,0 1,9 1,5 3,0 0,6 Przeznaczenie w miejscowym Tereny Tereny Tereny Tereny Tereny Tereny planie przemysłowo- przemysłowo- przemysłowo- przemysłowo- przemysłow przemysłowo- zagospodarowania składowe składowe składowe składowe o-składowe składowe przestrzennego Historyczne Rolnicze Rolnicze Rolnicze Rolnicze Rolnicze Nieużytki użytkowanie Istniejąca
infrastruktura: - Elektryczność na T T T T T T terenie (T/N) - Gaz na terenie T T T T T T (T/N) - Woda na terenie T T T T T T (T/N) - Kanalizacja na T T T T T T terenie (T/N) - Telefony / Internet T T T T T T (T/N) Ryzyko wystąpienia N N N N N N
30
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Wyszczególnienie Lubliniec A Lubliniec G Lubliniec H Lubliniec I Lubliniec J Lubliniec F zalań lub obsunięć terenu (T/N) Istniejące ograniczenia N N N N N N ekologiczne (T/N) Występowanie N N N N N N zadrzewienia (T/N) Budynki i zabudowania N N N N N N na terenie (T/N) Maksymalna 80% 80% 80% 80% 80% powierzchni 80% powierzchni powierzchnia powierzchni powierzchni powierzchni powierzchni działki działki zabudowy działki działki działki działki Bocznica kolejowa w Bocznica kolejowa Bocznica Bocznica Bocznica Bocznica bezpośrednim w bezpośrednim kolejowa Specyficzne cechy kolejowa przy kolejowa przy kolejowa przy sąsiedztwie sąsiedztwie działek przy granicy granicy działki granicy działki granicy działki działek inwestycyjnych działki inwestycyjnych Źródło: Opracowanie własne na podstawie www.mapa.ksse.com.pl/, www.lubliniec.pl Wszystkie tereny inwestycyjne posiadają następujące połączenia transportowe: - droga dojazdowa do terenu o szerokości 7 m przystosowana do ciężkiego transportu, - 4,0 km do drogi głównej nr 46, - 47 km do autostrady A4 (węzeł Pławniowice); 45 km do autostrady A1 (węzeł w Piekarach Śląskich), - ok. 45 km do lotniska Katowice – Pyrzowice, - 2 km do centrum miasta Lubliniec.
Ożywienie gospodarcze i dynamika rozwoju lokalnej gospodarki jest warunkowana klasycznymi czynnikami produkcji, takimi jak: ziemia, kapitał oraz praca. Coraz częściej do wskazanych powyżej uwarunkowań dodaje się również zagadnienia związane z wiedzą i inteligencją pozwalające efektywnie łączyć pozostałe czynniki. W związku z funkcjonowaniem systemu naczyń połączonych pomiędzy gospodarką a sektorem edukacji w niniejszym podrozdziale poddano analizie kwestie związane z lokalną oświatą, począwszy od systemu żłobków do instytucji zajmujących się kształceniem ustawicznym.
Istotnym elementem systemu edukacji jest dostępność do infrastruktury edukacyjnej – Lubliniec posiada relatywnie dużą liczbę funkcjonujących placówek oświatowych (żłobki oraz przedszkola). Poniżej znajduje ich zbiorcze zestawienie.
31
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Na terenie Gminy Lubliniec zidentyfikowano dwie placówki znajdujące się w rejestrze żłobków i klubów dziecięcych opublikowanym na stronie internetowej lublinieckiego samorządu. Według danych GUS liczba dzieci objętych opieką w żłobkach wrasta, niemniej należy podkreślić, iż liczba ta nie odzwierciedla potrzeb mieszkańców. Mając na uwadze równomierny rozwój Lublińca należy zintensyfikować działania na rzecz tworzenia warunków dla rozwoju zróżnicowanych instytucji opiekuńczo-edukacyjnych dla dzieci w wieku do lat 3, stymulować poprawę standardów funkcjonowania instytucji opieki nad małymi dziećmi, co umożliwi rodzicom i opiekunom dzieci podjęcie aktywności zawodowej.
Wykres 16 Dzieci objęte opieką w żłobkach i w wieku żłobkowym w latach 2004-2013 900 14,4% 16,0% 13,1% 800 14,0% 700 12,0% 600 9,0% 8,6% 8,3% 8,3% 8,0% 8,0% 10,0% 500 7,9% 7,6% 8,0% 400 6,0% 300
200 4,0%
100 2,0%
748 606 48 636 57 642 53 689 59 723 60 60 794 60 747 60 703 92 658 95 0 0,0% 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Dzieci w wieku do 3 lat ogółem Dzieci objęte opieką w żłobkach Odsetek dzieci objętych opieką w żłobkach
Źródło: dane GUS W poniższej tabeli przedstawiono wykaz żłobków, przedszkoli i klubów dziecięcych funkcjonujących w Gminie Lubliniec.
Tabela 10 Wykaz żłobków, przedszkoli i klubów dziecięcych w Gminie Lubliniec Nazwa żłobka, przedszkola Adres Żłobek Miejski w Lublińcu ul. Sobieskiego 13 Klub Malucha „Stonoga" ul. Staszica 1 Przedszkole Miejskie Nr 1 ul. Słoneczna 13 Przedszkole Miejskie Nr 2 ul. Sądowa 10 Miejskie Przedszkole Integracyjne Nr 3 ul. Wojska Polskiego 6 Przedszkole Miejskie Nr 4 ul. Wawrzyńca Hajdy 20 Przedszkole Miejskie Nr 6 ul. Droniowicka 27 Przedszkole Miejskie Nr 7 ul. Powstańców Śląskich 6 Przedszkole Miejskie Nr 8 ul. Uchodźców 34 Przedszkole im. św. E. Stein KSW w Lublińcu ul. Piłsudskiego 8 Niepubliczne Przedszkole Artystyczne Joanna Cieślik ul. Częstochowska 2 Niepubliczne Przedszkole "Stumilowy Las" Katarzyna Bącławek ul. Wieniawskiego 6b Niepubliczne Przedszkole "BARTEK" Bartosz Bednarek ul. Częstochowska 12 Niepubliczne Przedszkole Językowe "Wyspa Szkrabów" Monika Głowa ul. Damrota 15 Źródło: opracowanie własne na podstawie www.lubliniec.pl/przedszkola
32
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Począwszy od roku 2011 obserwowano wzrost liczby przedszkoli oraz dzieci do nich uczęszczających. Z liczby dostępnych miejsc w przedszkolach, można wnioskować, iż infrastruktura wychowania przedszkolnego jest na dobrym poziomie i zaspakaja obecne potrzeby. Jednak ze względu na zły stan techniczny budynku Przedszkola nr 2, istnieje pilna potrzeba znalezienia nowego lokalu i przeniesienia dzieci do nowoczesnego budynku.
Wykres 17 Liczba przedszkoli, miejsc oraz dzieci w przedszkolach w Gminie Lubliniec
1 200 12 14 1 000 10 12 10 800 8 8 8 8 8 8 8 8 8
8
600
6
959
1 019 1
915
879
400
821
814
762
747 733
732 4
685
677
671
653
652
644
638
628
622
600
597 583 200 2 0 0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Miejsca Dzieci w przedszkolach Liczba przedszkoli
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Analiza liczby dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym na tle powiatu lublinieckiego, regionu i kraju świadczy o wysokiej dostępności do usług związanych z wychowaniem przedszkolnym, wpływa na to również miejski charakter Lublińca i jego powiatowy charakter.
Wykres 18 Odsetek dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym 90,0 87,4 84,1 82,3 85,0 80,5 80,1 78,2 79,4 76,6 80,0 76,3 73,7 72,9 74,6 75,1 78,5 75,0 76,1 67,8 74,8 70,0 68,0 74,2 72,4 75,3 71,4 71,6 65,0 62,2 62,3 63,9 70,8 66,6 65,8 68,0 62,9 62,8 67,3 60,0 61,8 60,1 54,9 57,9 63,1 55,0 54,6 58,3 59,2 50,0 55,4 52,3 53,7 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Polska Województwo śląskie Powiat lubliniecki Lubliniec
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Liczba szkół podstawowych i gimnazjalnych z obligatoryjnym nauczaniem języka obcego w Gminie Lubliniec wrasta. Szczególnie jest to widoczne w odniesieniu do języka angielskiego. Należy podkreślić, iż biorąc pod uwagę wymagania rynku pracy, kompetencje lingwistyczne mają często charakter podstawowy i są traktowane jako warunek brzegowy. Równocześnie
33
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
wzrost zainteresowania i obligatoryjnego nauczania języka angielskiego wpływa na stopniowy spadek zainteresowania językiem niemieckim wśród uczniów.
Wykres 19 Uczniowie szkół podstawowych i gimnazjalnych obowiązkowo uczący się języka obcego w Gminie Lubliniec 1 400 1 200
1 000
800
600
1 244 1
1 242 1
1 212 1
1 166 1
1 092 1
1 055 1
400
689
688
659
645
634
621
506
504 463
200 462
415
341 231 163 106 55 78 12 11 336 0 j. angielski szkoły j. niemiecki szkoły j. angielski gimnazja j. francuski gimnazja j. niemiecki gimnazja podstawowe podstawowe
2008 2009 2010 2011 2012 2013
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Analiza liczby szkół podstawowych oraz uczniów i absolwentów uczęszczających do nich potwierdza opisane uprzednio zjawisko niskiego przyrostu naturalnego.
Wykres 20 Liczba szkół podstawowych, uczniów i absolwentów w Gminie Lubliniec 2 000 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6
1 500 5 5
1 000 5
500
392 340 320 298 270 250 273 228 216 239 223
1 313 1 1 827 1 728 1 591 1 521 1 444 1 418 1 349 1 358 1 347 1 309 1 0 4 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Liczba uczniów szkół podstawowych Liczba absolwentów szkół podstawowych Liczba szkół podstawowych
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Analogicznie jak w przypadku szkół podstawowych – w przypadku gimnazjów odnotowano spadającą liczbę uczniów (o 40,1%) oraz absolwentów (o 32,8%) w latach 2003-2013. Spadająca liczba osób młodych – w wieku przedprodukcyjnym to jedna z kluczowych determinant definiujących sytuację demograficzną w mieście. Biorąc pod uwagę wskazane czynniki należy zauważyć potencjalną możliwość spadku atrakcyjności inwestycyjnej Gminy Lubliniec i jej pozycji konkurencyjnej.
34
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Wykres 21 Liczba gimnazjów, uczniów i absolwentów w Gminie Lubliniec 1 200 6 6 6 6 6 6 6 6 6
1 000
800 5 5 5 600 5
400
200
752 701 359 377 340 995 390 918 337 849 308 821 301 784 270 242 726 265 241
1 172 1 127 1 097 1 0 4 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Liczba uczniów szkół gimnazjalnych Liczba absolwentów szkół gimnazjalnych Liczba gimnazjów
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Analiza kierunków kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych wskazuje, iż wiodącą pozycję posiadają specjalizacje techniczne (architektura i budownictwo) oraz inżynieryjne. Struktura zilustrowana na poniższym wykresie ma charakter korzystny w kontekście profilu społeczno -ekonomicznego Lublińca.
Wykres 22 Liczba uczniów szkół ponadgimnazjalnych dla młodzieży wg kierunków kształcenia w latach 2012 i 2013
284 inżynieryjno-techniczne 283 172 architektury i budownictwa 195 146 usługi dla ludności 162 107 informatyczne 105 78 ekonomiczne i administracyjne 44 75 produkcji i przetwórstwa 75 65 opieka społeczna 24 64 medyczne 24 17 społeczne 16 2 artystyczne 1 0 50 100 150 200 250 300 2012 2013
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Liczba abiturientów wszystkich rodzajów szkół ponadgimnazjalnych w latach 2008-2013 malała. Jest to pochodna sytuacji demograficznej, związanej z malejącą liczbą uczniów w szkołach podstawowych i gimnazjach.
35
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Wykres 23 Maturzyści i absolwenci liceów ogólnokształcących oraz szkół ponadgimnazjalnych zawodowych, którzy otrzymali świadectwo dojrzałości 350 300 250
200
150
309
293
283
280
236
227
100
196
188
176
155 137 50 128 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Maturzyści i absolwenci liceów ogólnokształcących, którzy otrzymali świadectwo dojrzałości Maturzyści i absolwenci szkół ponadgimnazjalnych zawodowych, którzy otrzymali świadectwo dojrzałości
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Oferta edukacyjna Gminy Lubliniec ma bogaty charakter i kształci w kierunkach, które identyfikują się jako zapotrzebowanie na rynku pracy. Szczególnie cenne jest funkcjonowanie klas zawodowych i technicznych, które mogą stanowić element budowania przewagi konkurencyjnej w kontekście wzmacniania atrakcyjności inwestycyjnej.
Tabela 11 Oferta edukacyjna szkolnictwa ponadgimnazjalnego w Gminie Lubliniec Nazwa placówki edukacyjnej Kierunki kształcenia
Zespół Szkół Ogólnokształcąco Technikum nr 2 Technik budownictwa, technik handlowiec, technik hotelarstwa - Technicznych II Liceum Profilowane Zarządzanie informacją
Zespół Szkół nr 1 im. Adama Technikum nr 1 Technik ekonomista Mickiewicza Szkoła Policealna Inny V Liceum Profilowane Socjalny Zespół Szkół Medyczno - Społeczna Ratownik medyczny, Technik farmaceutyczny, Technik masażysta Ogólnokształcących Szkoła Policealna i Medycznych Szkoła Policealna Nr 1 Technik bezpieczeństwa i higieny pracy, Opiekunka środowiskowa, Opiekun dla Dorosłych w domu pomocy społecznej Fotograf, Kucharz małej gastronomii, Fryzjer, Sprzedawca, Cieśla, Murarz, Dekarz, Monter instalacji i urządzeń sanitarnych, Monter instalacji gazowych, Zasadnicza Szkoła Malarz-tapeciarz, Lakiernik, Blacharz, Blacharz samochodowy, Ślusarz, Zawodowa nr 2 Mechanik pojazdów samochodowych, Elektryk, Elektromechanik pojazdów samochodowych, Elektromechanik, Monter-elektronik, Cukiernik, Piekarz, Rzeźnik-wędliniarz, Stolarz, Krawiec, Tapicer Technik budownictwa, Technik mechanik, Technik informatyk, Technik Technikum nr 2 handlowiec, Technik hotelarstwa Zespół Szkół Zawodowych Technikum nr 3 Technik elektronik, Technik elektryk, Technik technologii żywności Technikum Uzupełniające Nr 1 Technik handlowiec dla Dorosłych Technikum Technik elektryk, Technik mechanik, Technik technologii drewna, Technik Uzupełniające nr 2 technologii żywności dla Dorosłych Szkoła Policealna nr 2 Technik elektryk dla Dorosłych Policealne Studium informatyczne im. św. E. Stein KSW Technik informatyk w Lublińcu Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna Specjalny Ośrodek Szkolno nr 3 dla Niesłyszących Ślusarz, Introligator, Krawiec, Drukarz - Wychowawczy dla i Słabosłyszących Niesłyszących w tym uczniów z i Słabosłyszących upośledzeniem Zasadnicza Szkoła Kucharz małej gastronomii, Fryzjer, Murarz, Lakiernik, Blacharz
36
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Nazwa placówki edukacyjnej Kierunki kształcenia Zawodowa Specjalna samochodowy, Ślusarz, Mechanik pojazdów samochodowych, Introligator, nr 4 dla upośledzonych Cukiernik, Piekarz, Rzeźnik-wędliniarz, Stolarz, Krawiec, Drukarz umysłowo w stopniu lekkim Technikum Specjalne nr 4 dla Niesłyszących Technik poligraf, Kucharz i Słabosłyszących Technikum Uzupełniające Specjalne dla Technik poligraf, Technik technologii odzieży Niesłyszących i Słabosłyszących Policealna Szkoła Zawodowa Specjalna Technik informatyk dla Niesłyszących i Słabosłyszących Źródło: opracowanie własne na podstawie www.lubliniec.pl/szkoly W poniższej tabeli przedstawiono zestawienie placówek oświatowych wszystkich szczebli funkcjonujących na terenie Gminy Lubliniec, wraz z informacjami na temat języków obcych, które są tam nauczane. Warto zwrócić uwagę na istnienie i aktywną działalność Uniwersytetu Trzeciego Wieku, który nie ma bezpośredniego wpływu na rynek pracy, ale zagospodarowuje potrzeby seniorów – rosnące również ze względu na starzenie się społeczeństwa.
Tabela 12 Wykaz szkół i placówek oświatowych w Gminie Lubliniec Nazwa szkoły, placówki Adres Nauczane języki obce
Szkoła Podstawowa nr 1 ul. Sądowa 9 angielski, niemiecki
Szkoła Podstawowa Nr 3 ul. Zwycięstwa 32 angielski, niemiecki
Gimnazjum nr 1 w Lublińcu ul. Płk. St. Wilimowskiego 8 angielski, niemiecki
Gimnazjum nr 2 ul. Droniowicka 45 angielski, niemiecki
Zespół Szkół Ogólnokształcąco - Technicznych ul. ks. płk. Jana Szymały 3 angielski, niemiecki angielski, francuski, Zespół Szkół nr 1 im. Adama Mickiewicza ul. Sobieskiego 22 niemiecki, rosyjski, łacina Zespół Szkół Ogólnokształcących i Medycznych ul. Grunwaldzka 48 angielski, niemiecki
Zespół Szkół Zawodowych ul. Klonowa 10 angielski, niemiecki
Zespół Szkół Specjalnych Nr 2 im. Marii Grzegorzewskiej ul. Pawła Stalmacha 14 angielski
Szkoła Podstawowa im. św. E. Stein KSW w Lublińcu ul. Piłsudskiego 8 angielski
Gimnazjum im. św. E. Stein KSW w Lublińcu ul. Piłsudskiego 8 angielski, niemiecki
Liceum Ogólnokształcące im. św. E. Stein KSW w Lublińcu ul. Piłsudskiego 8 angielski, niemiecki
Policealne Studium Informatyczne im. św. E. Stein KSW w Lublińcu ul. Piłsudskiego 8 angielski
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy dla Niesłyszących i Słabosłyszących ul. Stalmacha 90 angielski, niemiecki
Uniwersytet Trzeciego Wieku w Lublińcu ul. Sokoła 13 - Źródło: opracowanie własne na podstawie www.lubliniec.pl/szkoly Ze względu na miejski charakter Lublińca współczynniki skolaryzacji netto i brutto kształtują na wysokim poziomie, co wskazuje na efektywność systemu szkolnictwa publicznego.
37
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Tabela 13 Współczynnik skolaryzacji - szkolnictwo podstawowe i gimnazjalne Wyszczególnienie 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Szkoły podstawowe - współczynnik skolaryzacji 104,28 103,85 101,66 101,33 99,86 99,37 99,63 104,46 105,07 103,71 102,03 brutto Szkoły podstawowe - współczynnik skolaryzacji 101,14 100,96 98,79 97,67 97,65 97,20 97,42 101,31 101,33 100,63 98,91 netto Gimnazja - współczynnik 102,27 102,83 106,40 105,07 106,74 105,20 107,46 105,66 104,74 104,91 105,41 skolaryzacji brutto Gimnazja - współczynnik 96,51 97,08 98,64 97,89 100,35 98,02 98,69 97,98 96,38 96,97 97,44 skolaryzacji netto Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Wskaźnik komputeryzacji szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych kształtuje się na korzystnym poziomie (wskaźnik ten wzrasta równolegle z wzrostem dostępności do sieci szerokopasmowej). Liczba osób przypadających na komputer z dostępem do Internetu spada, co jest zjawiskiem korzystnym.
Wykres 24 Wskaźnik komputeryzacji - uczniowie przypadający na 1 komputer z dostępem do Internetu przeznaczony do użytku uczniów 25
20
15 25 23 10 19 15 15 14 15 12 11 14 12 5 10 11 10 9 0 2008 2009 2010 2011 2012
Wskaźniki komputeryzacji szkół podstawowych Wskaźniki komputeryzacji szkół gimnazjalnych Wskaźniki komputeryzacji szkół ponadgimnazjalnych
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Przedsiębiorczość identyfikowana na terenie Lublińca na tle okolicznych gmin kształtuje się na ponadprzeciętnym poziomie. Niemniej osiągany przez miasto współczynnik jest niedostatecznie wysoki w porównaniu z wartościami wojewódzkimi i krajowymi. Przedsiębiorczość stanowi mocną stronę Lublińca pomimo braku instytucji okołobiznesowych, zajmujących się inkubacją przedsiębiorczości.
38
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Grafika 6 Wskaźnik przedsiębiorczości w Lublińcu na tle gmin ościennych w 2013 roku [liczba podmiotów gospodarczych/1000 mieszkańców]
Źródło: opracowanie własne Wskaźnik skolaryzacji brutto to relacja liczby osób uczących się (stan na początku roku szkolnego) na danym poziomie kształcenia (niezależnie od wieku) do liczby ludności (stan w dniu 31 XII 2013 roku) w grupie wieku określonej jako odpowiadająca temu poziomowi nauczania. Wartości uzyskiwane przez Lubliniec cechują ośrodki o charakterze powiatowym, które stanowią centra świadczenia usług edukacyjnych.
39
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Grafika 7 Wskaźnik skolaryzacji brutto w szkołach podstawowych w Lublińcu na tle gmin ościennych w 2013 roku
Źródło: opracowanie własne
- rosnące wskaźniki gospodarcze, - relatywnie niski wskaźnik jednostek Zagrożenia wzrastający poziom przedsiębiorczości nowo zarejestrowanych w rejestrze - funkcjonowanie podstrefy Katowickiej REGON na 10 tys. ludności
Specjalnej Strefy Ekonomicznej - spadająca liczba uczniów i absolwentów w szkołach - wysokie oceny atrakcyjności inwestycyjnej podstawowych i gimnazjach
- wzrastający odsetek dzieci objętych Potencjały wychowaniem przedszkolnym
1.1.3 Sfera turystyki i ochrony środowiska
Gmina Lubliniec ze względu na dużą lesistość (69,2%), walory przyrodnicze i krajobrazowe stanowi destynację turystyczną dla mieszkańców ościennych miejscowości, głównie województwa śląskiego i opolskiego jako miejsce wypoczynku o charakterze weekendowym. Lasy Lublinieckie podlegają Nadleśnictwu Lubliniec. Jednym z trzech jego obrębów jest obręb
40
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Lubliniec, w skład którego wchodzą: Leśnictwo Koszwice, Leśnictwo Lubliniec, Leśnictwo Lubliniec-Kokotek, Leśnictwo Lubliniec-Łopian, Leśnictwo Łagiewniki oraz Leśnictwo Solarnia. Biorąc pod uwagę liczbę obiektów noclegowych Lubliniec potwierdza swoją atrakcyjność turystyczną.
Wykres 25 Turystyczne obiekty noclegowe w Gminie Lubliniec oraz powiecie lublinieckim 7 6 5 4 7 7 3 6 6 5 5 5 5 2 4 3 3 3 3 1 2 1 2 1 1 1 1 0 2009 2010 2011 2012 2013
Gmina Lubliniec: obiekty hotelowe Gmina Lubliniec: inne obiekty noclegowe - razem Powiat lubliniecki: obiekty hotelowe Powiat lubliniecki: inne obiekty noclegowe - razem
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Jeśli chodzi o liczbę miejsc noclegowych to ich łączna liczba w powiecie lublinieckim znacznie przekracza możliwości w zakresie obsługiwania dużego ruchu turystycznego przez Gminę Lubliniec.
Wykres 26 Miejsca noclegowe w turystycznych obiektach noclegowych w Gminie Lubliniec oraz powiecie lublinieckim 1 200 1 000
800
600
1 052 1
400
652
649
592
590
200
428
391
131 187 132 186 209 325 207 250
63 46 44 43 40 0 2009 2010 2011 2012 2013
Gmina Lubliniec: obiekty hotelowe Gmina Lubliniec: inne obiekty noclegowe - razem Powiat lubliniecki: obiekty hotelowe Powiat lubliniecki: inne obiekty noclegowe - razem
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS W zakresie udzielanych noclegów turystom zagranicznym w Gminie Lubliniec w analizowanym okresie odnotowano wzrost o blisko 66%. W odniesieniu do turystów krajowych wzrost był niższy i wyniósł 5,8%. Zwiększenie ruchu turystycznego to element mogący korzystnie wpłynąć na rozwój branż zajmujących się jego obsługą.
41
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Tabela 14 Liczba udzielonych noclegów w Gminie Lubliniec turystom krajowym i zagranicznym wg typów obiektów noclegowych Wyszczególnienie 2009 2010 2011 2012 2013 Udzielone noclegi turystom krajowym - 10 056 15 159 11 938 7 629 11 996 obiekty hotelowe Udzielone noclegi turystom krajowym - 1 619 207 159 26 397 inne obiekty noclegowe Udzielone noclegi turystom zagranicznym - 1 251 1 621 2 174 2 411 3 883 obiekty hotelowe Udzielone noclegi turystom zagranicznym - 112 26 4 24 59 inne obiekty noclegowe Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Dynamika liczby udzielanych noclegów podlega wahaniom głównie ze względu na silne uzależnienie od warunków pogodowych. Lubliniec to destynacja wypoczynku weekendowego, aktywnego i rekreacji nad akwenami wodnymi.
Wykres 27 Udzielone noclegi w Gminie Lubliniec turystom krajowym i zagranicznym 20 000 17 013 16 335 14 275 15 000 13 038 10 090 10 000 15 366 12 393 12 097 11 675 7 655 5 000
2 178 2 435 3 942 0 1 363 1 647 2009 2010 2011 2012 2013
Udzielone noclegi turystom zagranicznym Udzielone noclegi turystom krajowym Udzielone noclegi ogółem
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Gmina Lubliniec posiada rozwiniętą sieć dróg i tras rowerowych. Dane GUS w tym zakresie pokazują przyrost infrastruktury dedykowanej rowerzystom. Według danych Urzędu Miejskiego w Lublińcu rzeczywista liczba tras wynosi ponad 120 km, znacznie przewyższając statystyki udostępniane przez Bank Danych Lokalnych.
Wykres 28 Długość ścieżek rowerowych w Gminie Lubliniec oraz w powiecie lublinieckim [km] 35,0 30,0 25,0 20,0 33,3 15,0 29,5 25,8 10,0 16,9 16,9 19,0 5,0 0,0 2011 2012 2013
Powiat lubliniecki Lubliniec
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS
42
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
W Lublińcu wytyczono 17 ścieżek rowerowych, które stanowią jeden z kluczowych czynników przyciągających ruch turystyczny. Szczegółowe opisy i mapki poglądowe tras są dostępne na portalu turystycznym Gminy Lubliniec.
Tabela 15 Zestawienie tras rowerowych na terenie Gminy Lubliniec Numer trasy Długość Lp. Opis rowerowej [km] Trasa swój bieg przez tereny Lublińca rozpoczyna na południowej granicy gminy w okolicach miejscowości Żyłka. Wiedzie istniejącą drogą leśną w kierunku DK 11 i Kokotka, a następnie wytyczoną w terenach leśnych wzdłuż DK 11 ścieżką pieszo- rowerową aż do ul. Myśliwskiej. Tu przed siedzibą Nadleśnictwa Lubliniec mieści 1. NR 17 14,7 km się ścieżka edukacyjna i miejsce postojowe. Następnie trasa wiedzie ścieżką pieszo -rowerową wzdłuż ul. Stalmacha w kierunku centrum miasta, mijając Cmentarz Mauzoleum 1921-1939-1945. Trasa skręca w ul. Droniowicką, a następnie w Stawową wzdłuż nowoczesnego boiska i zalewu, wiedzie ul. Pokoju oraz Nową do skrzyżowania z ul. Cmentarną. Trasa swój bieg przez tereny Lublińca rozpoczyna na Lipskiej Górce na Steblowie pod Krzyżem Milenijnym. Rozpościera się stąd widok na Lubliniec i jego okolice. 2. NR 26 10,5 km Początkowo trasa prowadzi istniejącą drogą w dół w kierunku centrum miasta. Następnie wiedzie ul. Wawrzyńca Hajdy, Wyszyńskiego i ścieżką pieszo-rowerową na ul. Świętej Anny aż do zabytkowego drewnianego kościółka Świętej Anny. Trasa łączy miejscowości Solarnię i Jawornicę, graniczące z Lublińcem. Wzdłuż trasy zlokalizowanych jest wiele ciekawych miejsc i atrakcji turystycznych takich jak Kirkut, 3. NR 27 10,5 km zalew przy ul. Stawowej oraz wieża ciśnień przy skrzyżowaniu ul. Częstochowskiej z ul. Kochcicką. Trasa swój bieg przez tereny Lublińca rozpoczyna na zachodnich krańcach miasta w rejonie Dziewczej Góry. Wiedzie terenami leśnymi w kierunku północno-wschodnim 4. NR 30 6,4 km aż do DK 11, stanowiącej zachodnią obwodnicę miasta. Wzdłuż trasy zlokalizowanych jest wiele ciekawych miejsc i atrakcji turystycznych takich jak zabytkowy Hotel Zamek Lubliniecki, kościół pw. Św. Stanisława Kostki oraz kościół pw. św. Anny. Trasa stanowi uzupełnienie trasy nr 30, jako objazd strzelnicy poligonu wojskowego. 5. NR 30a 2,6 km Z objazdu należy korzystać w czasie prowadzonych ćwiczeń wojskowych. Trasa w całości przebiega w terenach leśnych. Trasa swój bieg przez tereny Lublińca rozpoczyna na południowej granicy gminy w Pustej Kuźnicy. Następnie wiedzie DK 11, mijając ośrodek ZHP z basenem 6. NR 425 6,7 km kąpielowym i amfiteatrem, do zjazdu na Kokotek i ulic Kokotek i Posmyk wzdłuż stawu Posmyk. Trasa prowadzi ścieżką leśną w kierunku miejscowości Piłka i Rusinowice. Trasa swój bieg przez tereny Lublińca rozpoczyna na zachodnich krańcach miasta w rejonie Dziewczej Góry. Wiedzie terenami leśnymi w kierunku drogi na Krupski Młyn, która wśród lasów doprowadza do DK 11. Trasa przecina DK 11 i kieruje się do Kokotka. 7. NR 432 13 km Prowadzi ulicami Kokotek i Posmyk wzdłuż stawu Posmyk, aż do stawów Kokotek II i Kokotek I do granicy miasta w okolicach miejscowości Piłka. Wzdłuż tej trasy na uwagę zasługują stawy oraz usytuowane tu ośrodki wypoczynkowe i harcerskie oraz drewniany most na rzece Małej Panwi. Trasa swój bieg rozpoczyna na ul. Skłodowskiej na Wymyślaczu, dzielnicy Lublińca. Wiedzie ul. Zagłówek i Sosnową, aż do zachodniej granicy miasta w rejonie miejscowości Solarnia. Następnie leśnymi ścieżkami wytyczonymi na terenie gminy Pawonków wraca do Lublińca w rejonie Dziewczej Góry i kieruje się ku drodze 8. NR 434 15,3 km powiatowej na Krupski Młyn. Trasa biegnie tą drogą na południe, a następnie leśną ścieżką okalającą staw Piegża dobiega do drogi łączącej DK 11 z miejscowością Żyłka. Dziewcza Góra i staw Piegża stanowią ostoje wielu gatunków ptaków, a lublinieckie lasy słyną z obfitości runa i nazywane są Zielonymi Płucami Śląska. W rejonie trasy zlokalizowane są Dziewcza Góra i staw Piegża, będący ostoją wielu gatunków ptaków. Trasa swój bieg przez tereny Lublińca rozpoczyna na wschodniej granicy miasta z miejscowością Sadów. Początkowo prowadzi ścieżką pieszo-rowerową prowadzącą wzdłuż ul. Powstańców Śląskich przez przemysłową część miasta. Mija wiadukt i skręca 9. NR 435 3,3 km w ul. Szaforza. Kieruje się ulicami Pokoju, i Stawową ku ul. Droniowickiej. Końcowy odcinek trasy przylega do nowoczesnego boiska piłkarskiego oraz Zalewu Droniowickiego. Miejscem godnym uwagi zlokalizowanym w rejonie trasy jest zalew przy ul. Stawowej.
43
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Numer trasy Długość Lp. Opis rowerowej [km] Trasa swój bieg rozpoczyna na Rynku Miejskim – placu Konrada Mańki. Będąc w tym miejscu warto zwrócić uwagę na zabudowę rynku, rzeźbę Jana Nepomucena, Muzeum pro Memoria Edith Stein, Mały Rynek czy kościół pw. Świętego Mikołaja. Początkowo trasa prowadzi staromiejską zabudową ul. Niedurnego i Damrota do ścieżki pieszo- rowerowej na al. Solidarności. Trasa przebiega aleją koło zabytkowego drewnianego 10. NR 439 3,7 km kościółka Świętej Anny i skweru poświęconego wywodzącej się z Lublińca rodzinie Świętej Teresy Benedykty od Krzyża – Edyty Stein, aż do ronda Władysława Opolczyka. Następnie trasa wiedzie ścieżką pieszo-rowerową wzdłuż ulic Zwycięstwa i Oleskiej, mijając m.in. siedzibę dwóch szkół, kompleks sportowy ORLIK, a w dzielnicy Steblów – nowoczesne boisko wielofunkcyjne oraz pierwszy na świecie kościół pw. Świętej Teresy Benedykty od Krzyża – Edyty Stein, Współpatronki Europy i Patronki Lublińca. Trasa poprowadzona jest w pobliżu wschodniej granicy Lublińca, niedaleko 11. NR 448 0,8 km miejscowości Piłka i wiedzie do Rusinowic. W całości trasa przebiega w terenach leśnych. Trasa swój bieg rozpoczyna od DK 11 i kieruje się do Kokotka. Prowadzi wokół stawu Posmyk, a następnie wzdłuż stawów Kokotek II i Kokotek I, aż do drogi łączącej Posmyk z Rusinowicami. Wzdłuż tej trasy na uwagę zasługują stawy oraz usytuowane tu ośrodki 12. NR 455 5,1km wypoczynkowe i harcerskie oraz drewniany most na rzece Małej Panwi. Jest to miejsce wyjątkowe ze względu na swoje walory przyrodnicze: nie brakuje drzew-pomników przyrody, licznych gatunków ptaków, lasy słyną z obfitości leśnego runa, a w pobliżu znajduje się także rezerwat przyrody Jeleniok-Mikuliny. Trasa rozpoczyna swój bieg koło leśniczówki Łopian i drogami leśnymi biegnie na południe ku trasie łączącej Lubliniec - Posmyk z Piłką. Wzdłuż tej trasy na uwagę zasługują stawy Posmyk, Kokotek I i Kokotek II oraz usytuowane tu ośrodki 13. NR 456 5,8 km wypoczynkowe i harcerskie oraz drewniany most na rzece Małej Panwi. Jest to miejsce wyjątkowe ze względu na swoje walory przyrodnicze: nie brakuje drzew-pomników przyrody, licznych gatunków ptaków, lasy słyną z obfitości leśnego runa, a w pobliżu znajduje się także rezerwat przyrody Jeleniok-Mikuliny. Trasa rozpoczyna swój bieg od ul. Myśliwskiej, mija siedzibą Nadleśnictwa Lubliniec ze ścieżką edukacyjną i miejscem postojowym, następnie wiedzie na południe ścieżką pieszo -rowerową wytyczoną wzdłuż ul. Stalmacha do skrzyżowania z DK 11. Tu trasa skręca w głąb lasu i malowniczymi leśnymi ścieżkami wiedzie do stawu Kokotek I, a następnie ku trasie łączącej Lubliniec-Posmyk z Rusinowicami. Wzdłuż tej trasy 14. NR 457 6,5 km na uwagę zasługują stawy Posmyk, Kokotek I i Kokotek II oraz usytuowane tu ośrodki wypoczynkowe i harcerskie oraz drewniany most na rzece Małej Panwi. Jest to miejsce wyjątkowe ze względu na swoje walory przyrodnicze: nie brakuje drzew-pomników przyrody, licznych gatunków ptaków, lasy słyną z obfitości leśnego runa, a w pobliżu znajduje się także rezerwat przyrody Jeleniok-Mikuliny. Trasa rozpoczyna swój bieg od skrzyżowania ulic Stalmacha i Myśliwskiej. Biegnie ul. Myśliwską, mija siedzibą Nadleśnictwa Lubliniec ze ścieżką edukacyjną i miejscem postojowym. Trasa na początkowym odcinku prowadzi wzdłuż lasu do skrzyżowania 15. NR 458 3,4 km z drogą prowadzącą od ul. Biała Kolonia do miejscowości Piłka (trasa rowerowa nr 26). Na tym skrzyżowaniu trasa odbija w prawo i zagłębia się w las ku skrzyżowaniu z trasą rowerową nr 457. Trasa przebiega na całej długości przez tereny leśne. Przy Nadleśnictwie Lubliniec warto zobaczyć ścieżkę edukacyjną. Trasa rozpoczyna swój bieg od pl. Sienkiewicza koło liczącego ponad 500 lat kościoła pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. Trasa wiedzie na południe ścieżką pieszo -rowerową wzdłuż ulicy P. Stalmacha, a następnie skręca w ul. Droniowicką, którą dociera do Droniowiczek i wschodniej granicy miasta. Tu trasa odbija w kierunku 16. NR 460 6,0 km południowo-wschodnim ku Leśniczówce Łopian i granicy miasta z miejscowością Rusinowice. Wzdłuż trasy oraz w jej rejonie zlokalizowanych jest wiele ciekawych miejsc i atrakcji turystycznych takich jak kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, zalew przy ul. Stawowej i leśniczówka Łopian. Trasa rozpoczyna swój bieg na zachodniej granicy miasta od skrzyżowania ul. Lisowickiej z DK 11, stanowiącej zachodnią obwodnicę miasta. Ścieżka pieszo- rowerowa prowadzi trasę ulicą Lisowicką, przy przydrożnym krzyżu odbijając lekko 17. NR 852 5,5 km w ul. Świętej Anny. Trasa dociera do zabytkowego drewnianego kościółka Świętej Anny i skweru poświęconego wywodzącej się z Lublińca rodzinie Świętej Teresy Benedykty od Krzyża – Edyty Stein, odbija w al. Solidarności. Następnie kieruje się ul. Damrota i Niedurnego ku Rynkowi Miejskiemu – placowi Konrada Mańki. Źródło: www.lubliniecturystycznie.pl
44
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Duża lesistość terenu, w powiązaniu z licznymi stawami i bardzo zróżnicowanym morfologicznie terenem, wpłynęły na intensywny rozwój Lublińca jako miasta słynącego z turystyki i rekreacji. Stanowi ono obecnie enklawę na terenie Górnego Śląska, gdzie zachowane zostały elementy środowiska naturalnego. Umożliwia to spędzanie wolnego czasu na spacerach, łowieniu ryb, jak również na jeździe rowerowej.
Tabela 16 Powierzchnia obszarów prawnie chronionych, liczba pomników przyrody - 2013 r. Wyszczególnienie Powierzchnia obszarów prawnie chronionych [ha] Liczba pomników przyrody [szt.] Lubliniec 57,6 9 Powiat lubliniecki 28 371,3 97 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Wśród atrakcji turystycznych Lublińca należy wymienić (informacje za stroną internetową www.lubliniecturystycznie.pl): Stare Miasto wraz z Rynkiem – placem Konrada Mańki. Współczesną zabudowę tworzą odrestaurowane kamienice z XIX i XX wieku – najstarsza z nich została wybudowana w latach 1792-1793 i należała do skarbnika miejskiego Franciszka Pyrkosza. Na jej fasadzie znajduje się tablica poświęcona Pawłowi Golasiowi, wybitnemu dowódcy z okresu Powstań Śląskich. Rynek zyskał nowe, stylowe oświetlenie, nawierzchnię z kostki brukowej oraz elementy małej architektury. Zostały również odmalowane wszystkie kamieniczki. Miejsce to stało się prawdziwym centrum chętnie odwiedzanym przez mieszkańców i turystów. Mały Rynek – pl. Mikołaja Kopernika. Swoistym przedłużeniem rynku jest tzw. Mały Rynek. W przeszłości handlowano tutaj solą z podlublinieckiej Solarni, dlatego plac nazywano dawniej Solnym. Obecnie urządzono tu miejski skwer, w centrum którego postawiono pomnik patronki miasta – Edyty Stein. Twórcą pomnika, powstałego w 2005 roku z inicjatywy Towarzystwa im. Edyty Stein, jest Stanisław Kowalczyk, rzeźbiarz z Lublińca. Klasztor Ojców Oblatów, ul. Piłsudskiego 6. Kościół p.w. św. Stanisława Kostki - wybudowany w latach 1928 - 1931, pierwotnie jako kaplica Seminarium Ojców Oblatów. Kościół wraz z zabytkowym gmachem dawnego zakładu wychowawczego dla sierot fundacji Franciszka Grotowskiego, wzniesionym w latach 1843-1848, tworzy jeden kompleks architektoniczny. Obecnie w budynku mieści się Zespół Szkół im. Św. Edyty Stein prowadzony przez Katolickie Stowarzyszenie Wychowawców. Warto zobaczyć także grotę Matki Bożej z Lourdes, pomnik św. Eugeniusza de Mazenoda, założyciela Zgromadzenia Oblatów Maryi Niepokalanej, a także ciekawe witraże z lat 50 XX wieku oraz pomnik bł. Józefa Cebuli OMI.
45
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Hotel Zamek Lubliniecki, ul. Grunwaldzka 48. Średniowieczny zamek został w XVI i XVII wieku przekształcony w reprezentacyjną budowlę pałacową, najpierw o charakterze barkowym, następnie klasycystycznym i pseudorenesansowym. Do lat 70-tych XX wieku pełnił funkcję jednego z pawilonów Szpitala Psychiatrycznego. Obiekt był przez lata dewastowany i rujnowany. Obecnie znajduje w rękach prywatnych, po kapitalnym remoncie mieści się tu hotel i restauracja, dzięki czemu zamek znów wrócił do dawnej świetności. Bunkier obronny z 1939 r. na Kochcickiej Górce. Stanowisko obronne 74 Górnośląskiego Pułku Piechoty, broniącego miasta przed wojskami niemieckimi nacierającymi na Lubliniec od strony Olesna. Kirkut, ul. 11 Listopada. Gmina Żydowska utworzyła kirkut w 1845 r. Na jego terenie zbudowano budynek parterowy mieszczący: kaplicę, kostnicę, pomieszczenie rytualnych obmywań, mieszkanie dla grabarza. Kirkut otoczono murem z czerwonej cegły z dwoma bramami, istniejącymi do dnia dzisiejszego oraz podzielono na 3 parcele: osobno chowano dzieci, mężczyzn i kobiety. Po licznych staraniach, w 2008 r. władzom samorządowym udało się odzyskać teren i przywrócić kirkutowi należną mu cześć. Analizując rozwój ruchu turystycznego warto zwrócić uwagę na dynamikę przyrostu całorocznych miejsc noclegowych w obiektach zakwaterowania zbiorowego. W Lublińcu, na tle sąsiednich gmin, odnotowano najwyższy wzrost. Jest to istotne ze względu na walory turystyczne miasta, rozległy kompleks leśny – „Lasy lublinieckie” oraz funkcjonowanie relatywnie dużej liczby zbiorników wodnych takich jak: Staw Posmyk, Staw Kokotek, Staw Fabryczny, Staw Leśny, Zalew Droniowicki czy też Zbiornik Steblów. Warto podkreślić, że strefy rekreacji i wypoczynku mają bardzo istotne znaczenie dla mieszkańców – stanowią bazę dla rozwijania przemysłów czasu wolnego. Jednocześnie Lubliniec to destynacja o uznanej marce w zakresie turystyki krótkoterminowej, szczególnie w miesiącach letnich.
46
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Grafika 8 Wskaźnik przyrostu miejsc noclegowych w Lublińcu na tle gmin ościennych w 2013 roku
Źródło: opracowanie własne Pomimo miejskiego charakteru Lublińca i pełnienia ponadlokalnych funkcji cechuje się on bardzo wysokim stopniem lesistości. Jest to potencjał o charakterze unikatowym. Jednocześnie, jest to zasób umożliwiający rozwijanie turystyki rowerowej. Aktualny kilometraż tras rowerowych to około 120 km. Biorąc pod uwagę powierzchnię gminy należy uznać ten wynik za bardzo korzystny.
47
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Grafika 9 Wskaźnik lesistości Lublińca na tle gmin ościennych w 2013 roku [%]
Źródło: opracowanie własne
- bogata i urozmaicona sieć - niedoinwestowane południowe Zagrożenia oznakowanych tras rowerowych dzielnice w zakresie infrastruktury - tradycje turystyczne sieciowej - duża lesistość, enklawa zieleni na - niedostateczna jakość bazy turystycznej i infrastruktury Górnym Śląsku okołoturystycznej - liczne akweny i zbiorniki wodne - niewykorzystany potencjał akwenów Potencjały - wzrastająca liczba turystów wodnych odwiedzających Lubliniec
48
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
1.1.4 Sfera kulturowa
Gminna Ewidencja Zabytków założona została Zarządzeniem Nr 49/2014 Burmistrza Miasta Lublińca z dnia 04 marca 2014 r. w sprawie założenia Gminnej Ewidencji Zabytków Miasta Lublińca. W ewidencji wpisanych jest obecnie 150 obiektów. W tabeli poniżej zaprezentowano najważniejsze zabytki Gminy Lubliniec.
Tabela 17 Najważniejsze zabytki wpisane do Gminnej Ewidencji Zabytków Miasta Lublińca Stan Lp. Obiekt Obecna funkcja Datowanie Adres Własność zachowania układ 1. Zabytkowy układ urbanistyczny XV wiek dobry - inna urbanistyczny 2. Kościół p.w. św. Mikołaja kościół XVI wiek dobry Św. Mikołaja 1 wyznaniowa 3. Dawny zamek wraz z parkiem hotel XIV wiek bardzo dobry Grunwaldzka 48 prywatna 4. Kościół p.w. św. Anny kościół XVII wiek bardzo dobry Świętej Anny wyznaniowa 5. Dawny pałac szkoła XVIII wiek dobry Piłsudskiego 8 wyznaniowa XIX/XX 6. Kamienica - Szkoła Muzyczna szkoła muzyczna bardzo dobry Pl. Konrada Mańki 9 państwowa wiek kancelaria 7. Plebania kościoła p.w. św. Mikołaja 1825 rok dobry Św. Mikołaja 1 wyznaniowa parafialna Plebania parafialna przy kościele 8. plebania XIX wiek bardzo dobry Św. Mikołaja 1 wyznaniowa p.w. św. Mikołaja (dawna szkoła) Folwark Droniowiczki - budynki budynki 9. XIX wiek dobry Dronowiczki 12 prywatna gospodarcze gospodarcze Dronowiczki 10. Kapliczka w Droniowiczkach kapliczka XIX wiek dobry naprzeciw budynku państwowa 15 na rozdrożu dróg 11. Budynek szpitalny szpital XX wiek dobry Grunwaldzka 9 państwowa Obiekty zespołu szpitala psychiatrycznego dawny budynek 12. szpital XIX wiek dobry Grunwaldzka 48 państwowa żeński, dawny budynek męskiski, tzw. dom pielegniarek Obiekty zespołu szpitala 13. psychiatrycznego: stara portiernia, szpital XIX wiek dobry Grunwaldzka 48 prywatna nowa portiernia 14. Pałacyk Myśliwski "Łopian" nieużytkowany 1870 r. zły Czarnoleska 120 prywatna 1909-10 15. Urząd Miejski Urząd Miejski bardzo dobry Paderewskiego 5 komunalna rok Budynek gospodarczy Urzędu budynek 16. XX wiek zaniedbany Paderewskiego 5 komunalna Miasta gospodarczy Starostwo 1894-95 17. Starostwo Powiatowe bardzo dobry Paderewskiego 7 państwowa Powiatowe rok Park łącznie z bramą, przylegającym zadrzewieniem od ul. kard. XIX/XX 18. park, brama, grota dobry Piłsudskiego 6 wyznaniowa Wyszyńskiego oraz sztuczną grotą i wiek skałami Budynki gospodarcze po północnej 19. stronie dawnego pałacu (obecnie pomocnicza XVIII wiek dobry Piłsudskiego 6 wyznaniowa szkoły) 20. Kościół oo. Oblatów kościół XIX wiek bardzo dobry Piłsudskiego 6 wyznaniowa Skrzydło zachodnie w Zespole 21. Zakładu Opiekuńczego (obecnie szkoła XVIII wiek dobry Piłsudskiego 6 wyznaniowa szkoła) Zabudowania dawnego folwarku 22. usługi XIX wiek dobry Piłsudskiego państwowa zamkowego XIX/XX 23. Budynek sądu sąd bardzo dobry Sądowa 3 państwowa wiek 24. Zespół więzienia więzienie XX wiek dobry Sobieskiego 6 państwowa 25. Wozownia "Łopian" nieużytkowany 1870 r. zaniedbany Czarnoleska 120 prywatna 26. Wieża ciśnień wieża ciśnień 1936 r. bardzo dobry Kochcicka 1 komunalna
49
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Stan Lp. Obiekt Obecna funkcja Datowanie Adres Własność zachowania 1927-29 27. Szkoła szkoła dobry Sobieskiego 22 prywatna rok XIX/XX 28. Wieża ciśnień wieża ciśnień dobry Dworcowa 18 prywatna wiek magazynowo- XIX/XX 29. Budynek kotłowni dobry Powstańców 54 prywatna przemysłowa wiek szkoła i internaty 30. Zespół Ośrodka dla Głuchoniemych 1935 rok dobry Stalmacha 90 państwowa dla dzieci Kościół filialny p.w. Podwyższenia 31. kościół XIX wiek dobry Stalmacha wyznaniowa Krzyża Świętego XIX/XX 32. Plebania plebania dobry Stalmacha 3 wyznaniowa wiek Budynek mieszkalny folwarku 33. mieszkalna XIX wiek zaniedbany Witosa 42 prywatna Steblów Budynek szpitalny (dawny internat) 34. szpital XX wiek zaniedbany Żwirki i Wigury 3 państwowa z budynkiem gospodarczym Restauracja "Strzelnica" z altaną i 35. restauracja XIX wiek dobry Żwirki i Wigury prywatna starodrzewem XIX/XX Pusta Kuźnica obok 36. Kapliczka w Pustej Kuźnicy kapliczka dobry prywatna wiek domu nr 5 XIX/XX 37. Posterunek Celny w Pustej Kuźnicy mieszkalna zaniedbany Pusta Kuźnica 1 prywatna wiek XIX/XX 38. Budynek dawnej szkoły w Kokotku mieszkalna dobry Kokotek 48 prywatna wiek 39. Oficyna południowa przy zamku budynek szpitala XIX wiek dobry Grunwaldzka państwowa mieszkalno- XIX/XX 40. Budynek - dawna Plebania dobry Stalmacha 1 prywatna użytkowa wiek Obiekty zespołu szpitala psychiatrycznego: budynek 41. szpital XIX wiek dobry Grunwaldzka 48 państwowa administracyjny, pralnia, tzw. dom poprawczy Źródło: opracowanie własne na podstawie Gminnej Ewidencji Zabytków Miasta Lubliniec Wskaźnik liczby ludności przypadającej na 1 placówkę biblioteczną w Lublińcu należy ocenić jako wysoki. Od 2007 roku wartości kształtują się na ustabilizowanym poziomie, a niewielkie wahania są wynikiem zmieniającej się sytuacji demograficznej.
Wykres 29 Ludność na 1 placówkę biblioteczną 6 000 5 575 5 589 5 377 5 434 5 466 5 456 5 500 5 256 5 294 5 295 5 288 5 289 4 835 4 879 4 875 4 879 4 863 5 000 4 825 4 798
4 500 4 103 4 029 3 990 4 072 3 871 3 940 4 000 3 733 3 771 3 823 3 602 3 648 3 689 3 500 3 030 3 000 2 708 2 707
2 500 2 639 2 637 2 630 2 642 2 667 2 662 2 474 2 575 2 577 2 000 2 401 2 401 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Polska Województwo śląskie Powiat lubliniecki Lubliniec
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS
50
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Wskaźnik korzystania z oferty bibliotek publicznych – mierzony liczbą czytelników plasuje Gminę Lubliniec na poziomie krajowym. Odnotowywany spadek czytelnictwa jest związany z tendencjami ogólnokrajowymi. Obserwowana sytuacja wiąże się z koniecznością rozbudowy oferty w oparciu o zasoby multimedialne – wykorzystujące nowoczesne technologie. Miejsko -Powiatowa Biblioteka Publiczna im. Józefa Lompy proponuje różnorodne formy pracy z czytelnikiem m. in. poprzez organizację Dni Otwartych Biblioteki, Nocy z Andersenem, Urodzin Kubusia Puchatka, spotkania autorskie oraz wystawy i wernisaże w Muzeum Pro Memoria Edith Stein.
Wykres 30 Czytelnicy na 1000 ludności 350
300
250
315
200 314
294
268
244
232 232
225
215
214
212
150
206
200
199
198
197 197
195
192 192
190
189
188
185
184
179 179
177
176
172 172 172
171
169 169
168 168
167
163
156
155
152
151 147 100 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Polska Województwo śląskie Powiat lubliniecki Lubliniec
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS W analizowanym okresie 2008-2013 postępowała komputeryzacja bibliotek funkcjonujących w Lublińcu. Warto zwrócić uwagę na niską liczbę komputerów stacjonarnych podłączonych do sieci internetowej.
Wykres 31 Komputeryzacja bibliotek w Lublińcu 25
20
15
10 21 21 22 22 22 17 17 17 19 19 19 14 5 9 9 9 9 6 6 6 6 6 6 6 6 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Komputery użytkowane w bibliotece ogółem Komputery użytkowane w bibliotece dostępne dla czytelników Komputery podłączone do Internetu Komputery podłączone do Internetu dostępne dla czytelników
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Lubliniec posiadający tradycje oraz status miasta powiatowego jest bardzo prężnym ośrodkiem kulturalnym o oddziaływaniu ponadlokalnym. Działa tu szereg instytucji
51
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
i stowarzyszeń kultywujących dziedzictwo historyczne i kulturowe miasta. Od 1948 roku prowadzi działalność Zespół Pieśni i Tańca „Halka”. Działa tu także chór parafialny im. św. Cecylii oraz Chór Stowarzyszenia Miłośników Lublinieckiej Fary (dawny chór przy parafii pw. św. Stanisława Kostki założony w 1945 roku). Przy Zespole Szkół im. św. Edyty Stein Katolickiego Stowarzyszenia Wychowawców istnieje prowadzony przez Krzysztofa Gembałę zespół Chór i Orkiestra OCH. Największą imprezą miejską są doroczne Dni Lublińca połączone od 2008 r. z Niebieskim Festynem współorganizowanym przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Policji IPA Region Lubliniec. Miejski Dom Kultury jest również organizatorem cyklicznych imprez ogólnopolskich, m.in. Konkursu Plastycznego na Świąteczną Kartkę Bożonarodzeniową i Wielkanocną, Przeglądu Twórczości Dziecięcej Zespołów Plastycznych, Festiwalu Krótkich Form Internetowych X-OZY, Festiwalu Tańca Disco. Według danych GUS w Lublińcu w 2013 roku instytucje publiczne zorganizowały 57 imprez o charakterze kulturalno-rozrywkowym, w których uczestniczyło 31 614 osób. Niemniej liczba uczestników maleje i od 2003 roku spadła o ponad 50%. Ważną instytucją kultury akcentującą specyfikę Lublińca jest otwarte w lutym 2009 roku Muzeum Pro Memoria Edith Stein (zlokalizowane przy ul. E. Stein 2). W obiekcie znajdują się dwie sale wystawiennicze ze stałą ekspozycją poświęconą Patronce Lublińca oraz monitorami, na których wyświetlane są m.in. filmy z obchodów nadania Lublińcowi patronatu św. Teresy Benedykty od Krzyża-Edyty Stein, sala wielofunkcyjna, a także zaplecze sanitarno -gospodarcze. Wstęp do Muzeum jest bezpłatny. Analizując czytelnictwo w Gminie Lubliniec na tle sąsiadujących z nią gmin należy ocenić jego poziom jako przeciętny. Wynika to częściowo z wyższej dostępności do instytucji i oferty kulturowej w Lublińcu w stosunku do sąsiednich miejscowości o charakterystyce wiejskiej.
52
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Grafika 10 Wskaźnik korzystania z bibliotek publicznych w Lublińcu na tle gmin ościennych w 2013 roku
Źródło: opracowanie własne
- bogactwo zabytków materialnych - spadające wskaźniki korzystania Zagrożenia dziedzictwa kulturowego Lublińca z publicznych instytucji kultury, w tym z - dziedzictwo historyczne związane z organizowanych imprez
z osobami Świętej Edyty Stein
i Błogosławionego o. Józefa Cebuli Potencjały
53
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
1.1.5 Infrastruktura techniczna
Wydatki na drogi publiczne w Lublińcu kształtują się na wyższym poziomie niż wartości krajowe i wojewódzkie. Jednocześnie środki wydatkowane na infrastrukturę drogową stanowią znaczącą część wydatków inwestycyjnych gminy.
Wykres 32 Udział wydatków na drogi publiczne w wydatkach ogółem 25,0
20,0
15,0
22,1
10,0
14,8
13,1
12,1
5,0 11,4
11,2
9,9
9,7 9,7
9,5
9,3
9,2
9,1
9,0
8,9
8,8
8,6 8,6 8,6 8,6
8,1
8,0
7,7 7,4 0,0 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Polska Województwo śląskie Powiat lubliniecki Lubliniec
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Wskaźniki zwodociągowania i skanalizowania Gminy Lubliniec wrastają, a ich dynamika jest korzystna. Łączna długość czynnej sieci kanalizacyjnej wynosi 110,8 km, natomiast wodociągowej (rozdzielczej) – 89,1 km.
Wykres 33 Sieć rozdzielcza wodociągowa i kanalizacyjna w Lublińcu na 100 km2 140,0 120,0
100,0
80,0
60,0
126,0
125,8
125,4
125,2
124,0
122,5 122,5
121,5
112,5
109,7
105,5
99,7
97,1
101,6
90,4 88,8
40,0 88,5
85,5
77,8
77,5
75,8 75,8 20,0 0,0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Sieć wodociągowa Sieć kanalizacyjna
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Wskaźniki zwodociągowania należy ocenić jako bardzo wysoki (tylko o 2,3% niższe od wartości osiąganych przez województwo śląskie). Odsetek korzystających z kanalizacji w Lublińcu jest wyższy od wojewódzkiego o 13,6%. Dostępność do analizowanej infrastruktury sieciowej jest na wysokim poziomie, co wpływa na pozytywnie na jakość życia mieszkańców.
54
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Wykres 34 Korzystający z instalacji w % ogółu ludności – wodociąg i kanalizacja Lublińca 90,9 90,9 91,0 91,1 91,3 92,0 90,3 90,3 90,4 90,6 89,7 90,0 90,0 88,0 85,1 86,0 84,5 84,6 84,8 85,0 83,9 84,1 84,1 84,2 84,3 84,0 83,3 82,0 80,0 78,0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Zużycie wody z wodociągów w gospodarstwach domowych na 1 mieszkańca w Gminie Lubliniec kształtuje się na zbliżonym poziomie do wskaźnika krajowego. Jego relatywnie wysoka wartość wynika również z wysokiego poziomu skanalizowania miasta.
Wykres 35 Zużycie wody z wodociągów w gospodarstwach domowych na 1 mieszkańca [m3] 36,7 36,8 38,0 35,9 36,0 33,8 33,5 33,2 32,7 33,2 34,0 32,1 32,2 32,0 32,0 31,8 31,8 31,5 31,1 31,2 31,2 30,9 32,0 31,3 33,2 30,0 32,0 30,7 31,4 31,1 30,6 29,8 28,0 30,7 30,5 30,3 29,8 28,7 29,4 26,0 28,3 28,2 28,5 26,9 27,0 24,0 26,3 25,8 25,8 22,0 23,1 23,2 20,0 21,6 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Polska Województwo śląskie Powiat lubliniecki Lubliniec
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Zużycie wody na potrzeby przemysłu i gospodarstw domowych w Lublińcu nieznacznie maleje w latach 2009-2013. Jest to efekt wdrażania technologii racjonalizujących zużycie wody – oszczędnych i zarazem ekologicznych.
55
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Wykres 36 Zużycie wody na potrzeby przemysłu i gospodarstw domowych w Lublińcu 1 200 1 051 1 108 1 070 1 054 977 1 000 800 784 826 810 600 816 748 400 200 267 282 260 238 229 0 2009 2010 2011 2012 2013
Zużycie wody na potrzeby przemysłu Woda dostarczona gospodarstwom domowym Woda ogółem
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Ilość odprowadzanych i oczyszczanych ścieków cechuje się tendencją spadkową. Świadczy to o coraz szerszym oddziaływaniu rozwiązań ekologicznych.
Wykres 37 Ilość ścieków odprowadzonych i oczyszczanych w oczyszczalniach biologicznych i z usuwaniem biogenów w Lublińcu [dam3] 1 200 1 033 1 057 983 954 1 000 905
800
600 1 033 1 057 983 954 905 400
200
0 2009 2010 2011 2012 2013
Ścieki oczyszczane z podwyższonym usuwaniem biogenów Ścieki oczyszczane biologicznie Ścieki oczyszczane biologicznie oraz oczyszczane z podwyższonym usuwaniem biogenów
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Warto zwrócić uwagę na wzrastający udział oczyszczalni przydomowych w zakresie gromadzenia i utylizacji nieczystości ciekłych – ich wzrost w latach 2009-2013 wyniósł blisko 76%. Wskazuje to na wykorzystywanie rozwiązań ekologicznych, które w wymiarze ekonomicznym cechują się niższą kosztochłonnością, szczególnie na obszarach oddalonych od centrum miejscowości (np. dzielnice południowe). Niemniej konieczność rozwijania przydomowych oczyszczalni jest identyfikowana jako konieczność wynikająca z funkcjonujących deficytów w gospodarce wodno-kanalizacyjnej wpływających na jakość środowiska.
56
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Wykres 38 Oczyszczalnie przydomowe i zbiorniki bezodpływowe do gromadzenia i wywozu nieczystości ciekłych w Lublińcu 400 349 352
300 256
200 323 323 88 102 230 100 81 94 0 7 8 26 26 29 2009 2010 2011 2012 2013
Zbiorniki bezodpływowe Oczyszczalnie przydomowe Zbiorniki bezodpływowe oraz oczyszczalnie przydomowe
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Zmieszane odpady komunalne stanowią ustabilizowany odsetek odpadów odbieranych i utylizowanych w województwie śląskim (wahania na poziomie 0,1%). Natomiast w wartościach bezwzględnych spadek wyniósł – 28,4%.
Wykres 39 Zmieszane odpady komunalne zebrane w ciągu roku [t] 15 000 1,2% 1,4% 1,1% 1,1% 1,0% 1,0% 1,2% 1,0% 10 000 0,8% 0,6% 0,6% 0,6% 0,6% 0,5% 0,6%
5 000
0,4%
0,2%
7 899 7 784 5 13 291 13 079 8 157 13 587 13 814 7 315 13 063 7 190 14 0 0,0% 2009 2010 2011 2012 2013 Powiat lubliniecki Lubliniec Powiat lubliniecki: udział odpadów w woj. śląskim Lubliniec: udział odpadów w woj. śląskim
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Wskaźnik zwodociągowania Gminy Lubliniec należy ocenić jako wysoki, jest on korzystny również biorąc pod uwagę sytuację w gminach ościennych. Deficyty w zakresie dostępności do wodociągów ogniskują się głównie w południowych dzielnicach miasta, takich jak Kokotek, które ze względu na oddalenie od centrum Lublińca nie posiadają niezbędnej infrastruktury w tym zakresie. Odsetek ludności korzystającej z wodociągów jest znacznie niższy w sąsiednich gminach znajdujących się w obrębie powiatu lublinieckiego. Warto podkreślić, iż funkcjonowanie analizowanej infrastruktury wpływa korzystnie na ocenę jakości życia w Lublińcu oraz jest to jeden z czynników budujących atrakcyjność inwestycyjną obszaru.
57
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Grafika 11 Wskaźnik zwodociągowania Lublińca na tle gmin ościennych w 2013 roku [%]
Źródło: opracowanie własne Wskaźnik skanalizowania jest w Lublińcu relatywnie wyskoki (tak jak w przypadku sieci wodociągowej deficyty ogniskują się w południowej części miasta). Z okolicznych gmin jedynie Krupski Młyn legitymuje się wyższym wskaźnikiem. Bardzo widoczne są dysproporcje pomiędzy Lublińcem a sąsiednimi gminami wiejskimi. W kontekście identyfikowanego potencjału turystycznego miasta, konieczne jest zachowanie szczególnej dbałości o środowisko naturalne i jego bioróżnorodność (wiąże się to również z dokończeniem projektów inwestycyjnych w zakresie gospodarki wodno-kanalizacyjnej).
58
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Grafika 12 Wskaźnik skanalizowania Lublińca na tle gmin ościennych w 2013 roku [%]
Źródło: opracowanie własne
- wysoki udział wydatków na drogi - deficyty w zakresie rozwoju sieci Zagrożenia publiczne w wydatkach ogółem (równy wodno-kanalizacyjnej w południowych wskaźnikowi wojewódzkiemu) dzielnicach Gminy Lubliniec
- korzystne wskaźniki skanalizowania - koniecznosć uporządkowania gospodarki wodami opadowymi i zwodociągowania całego obszaru
i rozwoju sieci kanalizacji deszczowej Potencjały
59
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
1.3 Uwarunkowania zewnętrzne
1.3.1 Analiza ustaleń Strategii Rozwoju Województwa Śląskiego „ŚLĄSKIE 2020+”
Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego „Śląskie 2020+” została przyjęta Uchwałą Sejmiku Województwa Śląskiego Nr IV/38/2/2013 podjętą 1 lipca 2013 r. Jej zapisy stanowią istotne ramy prawno-administracyjne, w których funkcjonuje samorząd lokalny. Gmina Lubliniec jest położona w północnej części subregionu centralnego (jednego z czterech wyodrębnionych w granicach administracyjnych województwa śląskiego), niemniej znajduje się poza „bezpośrednim otoczeniem funkcjonalnym” Metropolii Górnośląskiej. Gmina Lubliniec została zdefiniowana jako „lokalny ośrodek rozwoju”, który od południa sąsiaduje z gminami leżącymi w obszarze oddziaływania Metropolii Górnośląskiej. Dodatkowo Gmina Lubliniec ze względu na funkcjonowanie w ramach administracyjnych subregionu centralnego posiada możliwość ubiegania się o środki finansowe w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych (projekty te stanowią istotny element planów operacyjnych niniejszego opracowania).
1.3.2 Analiza ustaleń Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Lubliniec
Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Lubliniec umożliwia wskazanie kluczowych czynników wpływających na strukturę przestrzenną i funkcjonalną miasta. 1. Lubliniec pełni rolę ośrodka administracyjno – usługowego powiatu obejmującego powierzchnię 822 km2 i zamieszkałego przez ok. 76 500 mieszkańców. 2. Lubliniec to obszar o bardzo wysokiej lesistości – ponad 69% powierzchni miasta jest użytkowane jako lasy. 3. Lubliniec dysponuje zagospodarowanymi terenami o rozwiniętych funkcjach przemysłowo – usługowych, gdzie zatrudnienie znajduje ok. 13 000 osób, głównie w sektorze przemysłowym, budownictwie i branżach usług nierynkowych. 4. Dzięki swojemu położeniu geograficznemu Lubliniec stanowi węzeł komunikacji kolejowej i drogowej. 5. Lubliniec pełni rolę ośrodka obsługi przyległych terenów rolnych (blisko 20% powierzchni). 6. Lubliniec posiada tereny o funkcjach rekreacyjno–wypoczynkowych opartych o kompleksy leśne w rejonie Posmyk – Kokotek oraz parku leśnym w Lublińcu.
60
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
1.4 Analiza badań ankietowych
1.4.1 Wyniki badań ankietowych wśród mieszkańców
Jednym z kluczowych etapów opracowania „Programu Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014 -2020 z perspektywą do 2022 r.”, było przeprowadzenie badania ankietowego wśród mieszkańców. Jego celem było uzyskanie wiedzy w następujących obszarach: ocena usług publicznych świadczonych przez Urząd Miasta oraz jednostek mu podległych, ocena stanu infrastruktury w mieście, ocena jakości życia oraz wskazanie potrzeb mieszkańców, w tym związanych z rozwojem miasta. Badanie sondażowe było prowadzone od 27 marca do 10 kwietnia br. z wykorzystaniem dwóch metod. Tradycyjna dystrybucja ankiety w wersji papierowej w „Nowinach Lublinieckich” oraz udostępnienie jej w Urzędzie Miasta (łącznie 6 tysięcy egzemplarzy). Drugą możliwością było wypełnienie ankiety elektronicznej, do której linki znajdował się w widocznym miejscu na stronie głównej Urzędu Miasta w Lublińcu. Łączna liczba uzyskanych ankiet wyniosła 596 sztuk w tym: 314 przekazano w wersji papierowej, natomiast 282 w formie elektronicznej. Wśród respondentów nieznacznie dominowali mężczyźni, płeć nie stanowiła zmiennej wpływającej na reprezentatywność sondażu.
Wykres 40 Struktura płci respondentów [%] 3%
Mężczyzna Kobieta 50% 47% Brak odpowiedzi
Źródło: badania ankietowe, n=596 Połowa respondentów, którzy wypełnili ankietę to osoby w wieku średnim – od 26 do 45 lat. Elementem pozytywnym jest zainteresowanie rozwojem Gminy Lubliniec przez osoby znajdujące się w wieku produkcyjnym. Stosunkowo niski poziom uzyskiwania odpowiedzi zwrotnych został zaobserwowany w przypadku emerytów, seniorów stanowiących istotną liczebnie grupę wśród mieszkańców Lublińca.
61
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Wykres 41 Grupy wiekowe respondentów [%]
6% 3% 36-45 9% 31% 26-35 46-55 16-25 14% 56-66 67 i więcej Brak odpowiedzi 18% 19%
Źródło: badania ankietowe, n=596 Przeważającą grupę wśród respondentów stanowiły osoby pracujące oraz uczące się – 70%. Liczba bezrobotnych, którzy brali udział w badaniu była relatywnie niska (6%) i wpisywała się w odnotowane na terenie Lublińca wskaźniki bezrobocia.
Wykres 42 Status na rynku pracy [%] 6% 10%
Pracujący
Inne 11% Uczący się
Brak odpowiedzi 59% Bezrobotny 14%
Źródło: badania ankietowe, n=596 Najwyższe zainteresowanie rozwojem Gminy Lubliniec było udziałem osób z wykształceniem wyższym (39%), a w drugiej kolejności średnim (38%). Odzwierciedla to zasadę według której, wraz ze wzrostem poziomu edukacji formalnej rośnie odpowiedzialność obywatelska i zainteresowanie sprawami publicznymi, lokalnymi.
62
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Wykres 43 Wykształcenie respondentów [%] 2% 3% 3%
Wyższe 15% Średnie 39% Zawodowe Gimnazjalne Brak odpowiedzi Podstawowe
38%
Źródło: badania ankietowe, n=596 Oceny dotyczące jakości życia w Lublińcu są ogólnie korzystne. Szczególnie dobrze oceniana jest czystość i porządek publiczny w mieście, poziom odczuwanego bezpieczeństwa oraz funkcjonowanie placówek oświatowych na szczeblu podstawowym i gimnazjalnym (jakość kształcenia). Deficyty to głównie kwestie związane z prowadzeniem dzielności gospodarczej, rynkiem pracy, na który samorząd gminny ma ograniczony wpływ. Drugim obszarem traktowanym w kategoriach wyzwania stojącego przed władzami miasta są kwestie związane z transportem publicznym – głównie w zakresie komunikacji wewnętrznej. W zakresie usług publicznych mieszkańcy dostrzegają niedostateczną ofertę dedykowaną młodzieży oraz seniorom (głównie w zakresie jej dostępności oraz różnorodności). Warto podkreślić, iż mieszkańcy na średnim/przeciętnym poziomie ocenili kwestie związane z infrastrukturą (sieciową, kulturalną i edukacyjną) świadczy to o docenieniu przez mieszkańców inwestycji, które zostały zrealizowane w minionej dekadzie, które znacząco wpłynęły na poprawę warunków życia w mieście.
63
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Wykres 44 Ocena wybranych aspektów jakości życia w Lublińcu [%]
Czystość w mieście 52% 21% 26% 1%
Poziom bezpieczeństwa w mieście 50% 36% 11% 3%
Poziom edukacji podstawowej i gimnazjalnej 48% 23% 19% 10%
Stan środowiska naturalnego 42% 25% 29% 4%
Stan techniczny chodników i oświetlenia 41% 28% 30% 1%
Jakość obsługi w Urzędzie Miejskim i jego jednostkach 40% 27% 25% 8%
Sprawność systemu kanalizacji i wodociągów 37% 26% 32% 5%
Dostępność do przedszkoli i żłobków 36% 23% 28% 13%
Poziom edukacji ponadgimnazjalnej 35% 27% 22% 16%
Dostępność do Internetu 32% 21% 43% 4%
Stan techniczny infrastruktury drogowej 31% 39% 28% 2%
Stan infrastruktury kulturalnej i rozrywkowej 29% 26% 42% 3%
Stan infrastruktury sportowej i rekreacyjnej 27% 25% 44% 4%
Jakość oferty kulturalnej i rozrywkowej 25% 30% 41% 4%
Jakość oferty sportowej i rekreacyjnej 25% 25% 45% 5%
Aktywność organizacji pozarządowych 17% 21% 34% 28%
Poziom budownictwa mieszkaniowego 17% 23% 45% 15%
Jakość usług pomocy społecznej 15% 32% 30% 23%
Otwartość samorządu na inicjatywy mieszkańców 14% 18% 49% 19%
Dostępność usług służby zdrowia 13% 23% 61% 3%
Możliwość załatwiania spraw urzędowych przez Internet 13% 27% 37% 23%
Jakość oferty skierowanej do seniorów 13% 20% 40% 27%
Działalność Spółdzielni Mieszkaniowych 10% 19% 26% 45%
Warunki do prowadzenia działalności gospodarczej 10% 24% 36% 30%
Dostępność i jakość komunikacji publicznej 7% 15% 69% 9%
Jakość oferty i programów kierowanych do młodzieży 7% 22% 53% 18%
Możliwość znalezienia zatrudnienia w mieście 3% 12% 76% 9%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Bardzo dobra i dobra Średnia Słaba i Bardzo Słaba Nie mam zdania, brak odpowiedzi
Źródło: badania ankietowe, n=596 W ankiecie dla mieszkańców znajdowały się również pytania otwarte. Poproszono respondentów o wskazania elementów definiowanych jako pozytywy – mocne strony Gminy Lubliniec. Blisko ⅓ mieszkańców dostrzega dynamiczny rozwój miasta i ocenia prowadzenie procesów inwestycyjnych jako korzystne. Kolejnymi czynnikami ocenianymi wysoko są elementy związane z czystością i zadbanymi terenami zielonymi. Pomimo przeciętnych
64
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
ocen na temat infrastruktury w Gminie Lubliniec 12% respondentów jako mocną stronę wskazuje infrastrukturę drogową oraz sportowo-rekreacyjną.
Wykres 45 Elementy pozytywne – mocne strony Lublińca [%]
Rozwój i inwestycje 30% Tereny zielone i czystość miasta 19% Infrastruktura drogowa 12% Infrastruktura sportowa i rekreacyjna 12% Lokalizacja 8% Bezpieczeństwo publiczne 4% Infrastruktura kulturalna 3% Władze, urzędnicy 3% Inne 3% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% Źródło: badania ankietowe, n=596 Paradoksalnie jako słabe strony Lublińca część mieszkańców wskazuje deficyty w zakresie inwestycji. Potrzeby te ogniskują się głównie w peryferyjnych częściach miasta, takich jak np. dzielnica Kokotek. Można wnioskować, iż deklarowane deficyty infrastrukturalne również dotyczą obrzeży miasta.
Wykres 46 Elementy negatywne – słabe strony Lublińca [%]
Brak inwestycji na obrzeżach miasta 24% 19% Rozwój infrastruktury sportowej i rekracyjnej 10% 9% Infrastruktura drogowa 8% 7% Brak miejsc spotkań, aktywności 5% 3% Inne 3% 3% Brak rozrywek, brak imprez kulturalnych 2% 2% 0% 5% 10% 15% 20% 25% Źródło: badania ankietowe, n=596 Mieszkańców Lublińca zapytano również o ich przywiązanie do miasta. Blisko 80% ankietowanych deklarowało silny związek z aktualnym miejscem zamieszkania. Wynika to między innymi z wysokiej liczby ludności autochtonicznej w Gminie Lubliniec (tylko dla 2% Lubliniec jest obojętny). Bardzo korzystne i symptomatyczne czynniki – w kontekście wzmacniania postaw obywatelskich lokalnej społeczności – to wysoki poziom dumy i deklarowanej chęci zaangażowania się na rzecz rozwoju miasta – współczynnik w tym zakresie sięga ⅔ łącznej liczby wskazań.
65
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Wykres 47 Jaki jest Pana (i) stosunek do Lublińca [%]
Lubliniec jest mi obojętny2% 2% 6% 17% 69% 4%
Czuję się związany tylko z jedną dzielnicą miasta 12% 10% 11% 25% 39% 3%
Jestem dumna/y z tego, że mieszkam w Lublińcu 27% 32% 31% 3% 3% 4%
Chcę aktywnie działać na rzecz rozwoju miasta 30% 30% 25% 8% 3%4%
Jestem mocno związana/y z Lublińcem 53% 26% 13% 3%3% 2%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Tak Raczej tak Średnio Raczej nie Nie Brak odpowiedzi
Źródło: badania ankietowe, n=596 76% respondentów deklaruje, iż w perspektywie najbliższych pięciu lat chciałoby mieszkać w Lublińcu. Uzyskany wynik jest bardzo wysoki i koresponduje z powyższymi danymi na temat sinego przywiązania i dumy z bycia mieszkańcem Gminy Lubliniec. De facto tylko co dziesiąty ankietowany rozważa podjęcie jakiejś z form migracji zewnętrznych.
Wykres 48 Gdzie chciałbyś/chciałabyś mieszkać w perspektywie 5 najbliższych lat [%]
2% W Lublińcu (tu gdzie mieszkam) 3% 2% 3% W Lublińcu, ale w innej części miasta 6% Za granicą 8% Na wsi
Brak odpowiedzi
W innym mieście w województwie 76% śląskim W innym mieście w Polsce, poza Śląskiem
Źródło: badania ankietowe, n=596
66
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
W ankiecie poproszono mieszkańców o zdefiniowanie najważniejszego wyzwania inwestycyjnego stojącego przed lokalnym samorządem. Zadeklarowane przedsięwzięcia to głównie tematyka związana z tworzeniem i modernizacją infrastruktury sportowo -rekreacyjnej. Można wnioskować, iż takim elementem w oczach mieszkańców jest basen czy park wodny. Infrastruktura wodno-kanalizacyjna to przede wszystkim dzielnice peryferyjne – Kokotek. Zadania związane z uporządkowaniem gospodarki wodami opadowymi – systemem kanalizacji deszczowej dotyczą całego miasta, niemniej ze szczególną intensywnością ta problematyka jest obserwowana w dzielnicy Steblów. W odniesieniu do infrastruktury drogowej należy stwierdzić, iż jej modernizacje są konsekwentnie prowadzone i stanowią zasadniczą część środków przeznaczanych na inwestycje.
Wykres 49 Proszę wskazać jedno najważniejsze przedsięwzięcie/projekt/zadanie, które należy zrealizować w Lublińcu [%]
Budowa infrastruktury sportowo-rekreacyjnej 32%
Poprawa infrastruktury wodno-kanalizacyjnej 22%
Poprawa infrastruktury drogowej 9%
Odwodnienie 8%
Zagospodarowanie niszczejących budynków oraz działek, 8% rewitalizacja Przyciągnięcie inwestorów, rozwój przedsiębiorczości, stworzenie 4% nowych miejsc pracy
Poprawa czystości miasta/działania proekologiczne 3%
Poprawa komunikacji publicznej 3%
Poprawa zasobów mieszkaniowych (remont istniejących, 2% budowanie nowych)
Rozszerzenie oferty kulturalnej, rozrywkowej 2%
Budowa infrastruktury okołoturystycznej 2%
Dostępność do specjalistycznych usług medycznych, budowa 2% szpitala
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%
Źródło: badania ankietowe, n=596
67
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Symptomatyczne jest, iż mieszkańcy jako element warunkujący harmonijny rozwój Gminy Lubliniec wskazują na zagadnienia związane z rozwojem gospodarczym. Wynika to z niedostatecznej świadomości jakimi instrumentami i możliwościami w tym zakresie dysponuje gmina. Dodatkowo Lubliniec jako lokalny ośrodek wzrostu jest uzależniony od sytuacji społeczno-ekonomicznej w skali regionalnej i krajowej.
Wykres 50 Proszę wskazać, które kierunki działania mają największe znaczenie dla harmonijnego rozwoju Lublińca [%]
100% 3% 4% 4% 4% 3% 4% 3% 4% 3% 4% 1% 1% 1% 2% 1% 1% 1% 1% 3% 2% 3% 4% 3% 5% 6% 4% 90% 9% 7% 9% 15% 13% 14% 15% 18% 80% 20% 24% 22% 21% 24% 70% 15%
36% 30% 60% 39% 32%
50% 40% 34% 31% 29%
40%
64% 30% 63%
48% 44% 20% 41% 40% 33% 33% 30% 32% 10%
0%
Bardzo dobra Dobra Średnia Słaba Bardzo słaba Nie mam zdania Brak odpowiedzi Bardzo dobra i dobra Słaba i bardzo słaba
Źródło: badania ankietowe, n=596
68
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
1.4.2 Wyniki badań wśród przedsiębiorców
Na potrzeby „Programu Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.” przeprowadzono sondażowe badanie, w formie wywiadów telefonicznych, realizowane wśród przedsiębiorców funkcjonujących na terenie Lublińca. Poproszono ich o dokonanie ocen, wyrażenie swoich opinii i sugestii na temat warunków prowadzenia działalności gospodarczej w mieście oraz jakości i dostępności zasobów ludzkich na terenie Lublińca. W trakcie prac badawczych skontaktowano się z 208 firmami zarejestrowanymi i prowadzącymi działalność w granicach administracyjnych Gminy Lubliniec. Poniżej w formie zbiorczych zestawień zaprezentowano wyniki dla grupy 51 przedsiębiorców (liczba skutecznie przeprowadzonych i kompletnych wywiadów). Mając na uwadze deklaracje mieszkańców w zakresie deficytów dotyczących możliwości znalezienia pracy oraz niskiego poziomu przedsiębiorczości i innowacyjności w Lublińcu, uzyskane informacje pozwolą na sformułowanie zapisów planistycznych skutecznie oddziałujących na lokalną gospodarkę. Wśród branż w Lublińcu dominuje działalność handlowo-usługowa co jest powszechnym zjawiskiem. Korzystnie należy ocenić relatywnie silny segment firm zajmujących się działalnością profesjonalną, naukową i techniczną – wynika to między innymi z powiatowego statusu posiadanego przez Gminę Lubliniec.
Wykres 51 Proszę podać branżę w jakiej działa Pana/Pani firma [%]
Handlowo-usługowa 4% 6% Działalność profesjonalna i specjalistyczna 8% 29% Budowlana 10% Produkcyjna
Gastronomia 14% Motoryzacyjna 29% Turystyka i hotelarstwo
Źródło: telefoniczne wywiady pogłębione z przedsiębiorcami, n=51
69
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
¾ lokalnych firm zajmuje się szeroko rozumianym sektorem usług. Zilustrowana poniżej struktura ma charakter typowy w skali krajowej, niemniej niski odsetek firm zajmujących się działalnością produkcyjną jest zjawiskiem niekorzystnym, szczególnie w kontekście postulowanej reindustrializacji, jako jednej z szans rozwojowych dla gmin i regionów.
Wykres 52 Proszę podać główna formę działalności [%]
8%
Produkcja 16% Handel Usługi 76%
Źródło: telefoniczne wywiady pogłębione z przedsiębiorcami, n=51 Siłą lokalnej gospodarki są mikro i małe przedsiębiorstwa – zatrudniające do 50 pracowników, w badanej grupie stanowiły one 96%. W Lublińcu identyfikuje się również firmy zatrudniające większą liczbę pracowników, niemniej o jakości i specyfice lokalnej gospodarki decyduje zróżnicowana struktura mikro i małych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą.
Wykres 53 Liczba aktualnie zatrudnionych pracowników etatowych w firmie [%] 4%
8% 1-10 11-50 51-250 88%
Źródło: telefoniczne wywiady pogłębione z przedsiębiorcami, n=51 Identyfikowany popyt na pracowników wśród lublinieckich przedsiębiorców należy ocenić jako umiarkowany. Blisko 40% przedsiębiorców deklarowało, iż w minionych 12 miesiącach poszukiwało pracowników. Na tej podstawie nie możemy wnioskować na temat rzeczywistego wzrostu zatrudnienia, natomiast część firm poszukujących pracowników należy zakwalifikować jako rozwijające się i dbające o jakość swoich zasobów kadrowych.
70
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Wykres 54 Czy w ciągu ostatnich 12 m-cy Pani/Pana firma poszukiwała pracowników? [%]
39% Tak Nie 61%
Źródło: telefoniczne wywiady pogłębione z przedsiębiorcami, n=51 Co trzeci przedsiębiorca deklarował, że nie poszukiwał w minionym roku pracowników. Poprosiliśmy tą grupę o wskazanie przyczyn takiego stanu rzeczy. Główna determinantą zachowań biernych to brak rzeczywistego popytu na pracowników, co może świadczyć o stagnacji lub stabilnym poziomie rozwoju ekonomicznego i finansowego przedsiębiorstw.
Wykres 55 Deklarowane przyczyny braku zapotrzebowania/nie poszukiwania pracowników przez przedsiębiorstwo [%]
5% 5% 5% Stabilność zatrudnienia w firmie Nowa działalność 10% Firma bankrutuje 1 osobowa firma 75% Nie ma potrzeby
Źródło: telefoniczne wywiady pogłębione z przedsiębiorcami, n=51 Kolejnym krokiem, w analizie popytu na pracę na podstawie deklaracji pracodawców, jest diagnoza zapotrzebowania na pracowników uwzględniająca podział na zawody. Zaprezentowana poniżej struktura koresponduje ze zróżnicowaniem sektora lublinieckich firm pod kątem ich branż. 25% firm deklarowało zapotrzebowanie na specjalistów w dziedzinach wymagających szczególnych, specyficznych i relatywnie rzadkich kompetencji oraz wykształcenia formalnego. Wskazany czynnik to element, który może wpłynąć na innowacyjność Lublińca oraz na powstawanie atrakcyjnych miejsc pracy o wysokiej jakości.
71
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Wykres 56 Struktura zapotrzebowania na pracowników przez pracodawców według zawodów/grup zawodów [%]
Handlowo-usługowa 5% 10% Działalność profesjonalna i specjalistyczna 25%
Gastronomia i hotelarstwo 10%
Budowlana
10% Motoryzacyjna
Doradztwo finansowe 25% 15% Biurowo-administracyjna
Źródło: telefoniczne wywiady pogłębione z przedsiębiorcami, n=51 Wbrew częstym, obiegowym opiniom o trudnościach ze znalezieniem pracowników, większość lublinieckich przedsiębiorców nie posiada w tym zakresie znaczących utrudnień czy też barier. Tylko dwóch na dziesięciu przedsiębiorców wskazuje na istnienie obiektywnych trudności zachodzących podczas prowadzenia procesów rekrutacyjnych.
Wykres 57 Czy mieli Państwo trudności ze znalezieniem pracowników na poszukiwane stanowiska/zawody? [%]
25% Nie Tak 54% Nie dotyczy 21%
Źródło: telefoniczne wywiady pogłębione z przedsiębiorcami, n=51 Blisko ¾ pracodawców nie zatrudnia absolwentów. W tym kontekście można stwierdzić z jednej strony o konieczności stworzenia systemu wsparcia w formie programu stażów i praktyk, z drugiej natomiast o wzmacnianiu kompetencji miękkich wśród uczniów lublinieckich placówek oświatowych. Dopełnieniem działań w tym zakresie powinna być również promocja przedsiębiorczości, postaw aktywnych – w tym samozatrudnienia.
72
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Wykres 58 Czy Pani/ Pana firma zatrudniała kiedykolwiek absolwentów? [%]
30% Tak Nie 70%
Źródło: telefoniczne wywiady pogłębione z przedsiębiorcami, n=51 Ocena przygotowania absolwentów do pracy artykułowana przez lokalnych przedsiębiorców jest przeciętna. Słabymi stronami nowo wchodzących na rynek pracy są umiejętności praktyczne i kwalifikacje zawodowe (symptomatyczny jest brak ocen bardzo dobrych w tych kategoriach). Korzystnie należy ocenić kompetencje interpersonalne absolwentów: szybkość uczenia się i nabywania nowych umiejętności – 61% wskazań dobrych i bardzo dobrych. Dodatkowo w powszechnych opiniach przedsiębiorców umiejętności lingwistyczne oraz związane z IT są na relatywie wysokim poziomie – nie wymagającym podjęcia radykalnych kroków w tym zakresie (świadczy to o efektywnym nauczaniu tej tematyki w szkołach na terenie Lublińca).
Wykres 59 Jak Pan/ Pani ocenia przygotowanie do pracy absolwentów? [%]
Umiejętność posługiwania się specjalistycznym oprogramowaniem 23% 54% 15% 8%
Umiejętności praktyczne 31% 15% 39% 15%
Kwalifikacje zawodowe 38% 38% 24%
Budowanie dobrych relacji w pracy 8% 58% 26% 8%
Szybkość uczenia się/ nabywania nowych umiejętności 15% 46% 24% 15%
Wiedza teoretyczna 17% 33% 42% 8%
Znajomość języków obcych 23% 23% 23% 8% 23%
Umiejętność posługiwania się komputerem 38% 38% 24%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Bardzo dobrze Dobrze Średnio Źle Bardzo źle
Źródło: telefoniczne wywiady pogłębione z przedsiębiorcami, n=51
73
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Blisko 60% przedsiębiorców deklaruje współpracę z Urzędem Miejskim w Lublińcu. Wskazuje to na aktywność władzy publicznej na rzecz pobudzania życia gospodarczego w regionie, również poprzez tworzenie korzystnego klimatu inwestycyjnego i kontakt bezpośredni z sektorem biznesowym.
Wykres 60 Czy współpracuje Pan/ Pani z Urzędem Miejskim w Lublińcu? [%]
Tak 42% Nie 58%
Źródło: telefoniczne wywiady pogłębione z przedsiębiorcami, n=51 Jakość współpracy na linii sektor biznesu – Urząd Miejski jest oceniana generalnie jako dobra, wyróżnikiem jest 17% odsetek odpowiedzi bardzo dobrych w zakresie dostarczania materiałów informacyjnych przez UM w Lublińcu.
Wykres 61 Jak Pan/ Pani ocenia współpracę z Urzędem Miejskim w Lublińcu [%]
Ocena ogólnej współpracy z urzędem gminy 50% 16% 17% 17%
Ocena jakosci przygotowania terenów inwestycyjnych 50% 16% 17% 17%
Ocena jakości informacji zawartych na stronie www 50% 16% 17% 17%
Ocena dostarczonych materiałów informacyjnych 17% 50% 16% 17%
Ocena jakości obsługi w urzędzie 67% 16% 17%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Bardzo dobrze Dobrze Średnio Bardzo źle Nie mam zdania
Źródło: telefoniczne wywiady pogłębione z przedsiębiorcami, n=51 Większość ankietowanych przedsiębiorców uważa, iż Lubliniec wykorzystuje posiadany potencjał i zasoby – oceniając, iż absorbcja kapitału i inwestorów jest adekwatna i koresponduje z rzeczywistymi możliwościami gminy w tym zakresie oraz uwarunkowaniami zewnętrznymi.
74
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Wykres 62 Czy Pana/ Pani zdaniem Gmina Lubliniec wykorzystuje swój potencjał do przyciągnięcia inwestorów? [%]
15% Tak 46% Nie Nie wiem 38%
Źródło: telefoniczne wywiady pogłębione z przedsiębiorcami, n=51 Przedsiębiorcy zwracają uwagę na niezadowalający stan infrastruktury technicznej (głównie dróg), co wpływa niekorzystnie na wizerunek gminy ale przede wszystkim utrudnia prowadzenie działalności gospodarczej firmom. Z drugiej strony dobre oceny systemu edukacji i poziomu nauczania świadczą o wysokiej dbałości lokalnego samorządu o ten obszar usług publicznych.
Wykres 63 Ocena wybranych aspektów życia w Lublińcu [%]
Możliwość znalezienia zatrudnienia w mieście 12% 35% 25% 4% 24%
Warunki prowadzenia działalności gospodarczej 12% 33% 29% 4% 22%
Dostępność i jakość komunikacji publicznej 22% 22% 15% 4% 37%
Poziom bezpieczeństwa w mieście 24% 29% 21% 18% 8%
Jakość obsługi w Urzędzie Miejskim i jego jednostkach 4% 27% 24% 17% 4% 24%
Aktywność organizacji pozarządowych 4% 33% 24% 17% 8% 14%
Możliwość załatwiania spraw urzędowych przez Internet 4% 35% 37% 10% 10% 4%
Stan techniczny chodników i oświetlenia 6% 49% 14% 7% 6% 18%
Stan techniczny infrastruktury drogowej 8% 51% 27% 8% 6%
Poziom rozwoju budownictwa mieszkaniowego 8% 53% 24% 11% 2%2%
Poziom edukacji ponadgimnazjalnej 6% 59% 18% 13% 4%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Bardzo dobrze Dobrze Średnio Źle Bardzo źle Nie mam zdania
Źródło: telefoniczne wywiady pogłębione z przedsiębiorcami, n=51
75
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Ponad ¾ badanych przedsiębiorców korzysta z różnych form usług i oferty świadczonej przez instytucje okołobiznesowe. Ze względu na słabość tego sektora w Lublińcu (de facto brak IOB na terenie gminy), lublinieckie firmy korzystają z oferty IOB z poza obszaru samej gminy (niemniej głównie w obrębie województwa śląskiego).
Wykres 64 Czy w ramach prowadzonej działalności korzysta Pan/ Pani z usług innych firm czy instytucji? [%]
24% Tak Nie 76%
Źródło: telefoniczne wywiady pogłębione z przedsiębiorcami, n=51 Poniżej przedstawiono deklaracje przedsiębiorców w zakresie korzystania z poszczególnych usług instytucji wspierających sektor biznesu, jak również kooperantów realizujących zadania w ramach outsourcingu i zlecania części działalności podmiotom zewnętrznym.
Wykres 65 Z jakich usług IOB Pan/ Pani firma korzysta? [%]
Wsparcie w zakresie promocji firmy 5% 95%
Współpraca z ośrodkami naukowymi 5% 95%
Wsparcie w zakresie nawiązywania kontaktów biznesowych 8% 92%
Wdrażanie nowych rozwiązań organizacyjnych 11% 89%
Wdrażanie nowych technologii – innowacje technologiczne 14% 86%
Doradztwo w obszarze rozwoju działalności gospodarczej 16% 84%
Dofinansowanie projektów firmy z zewnętrznych środków 19% 81%
Usługi doradcze/konsultingowe 22% 78%
Dostarczanie usług zewnętrznych (np. sprzątanie, ochrona) 27% 73%
Doradztwo prawno/księgowe 32% 68%
Szkolenia zawodowe/podnoszące kwalifikacje 41% 59%
Dostarczanie materiałów, przysyłek (usługi kurierskie) itp. 86% 14%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Tak Nie
Źródło: telefoniczne wywiady pogłębione z przedsiębiorcami, n=51
76
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
75% przedsiębiorców nie potrafiło sprecyzować potrzeb związanych z rozwijaniem konkretnej oferty przez instytucje okołobiznesowe. Można wnioskować, iż wynika to głównie z bliskości i dobrego skomunikowania Lublińca z konurbacją górnośląską, stanowiącą swoiste skupisko tego typu organizacji. Konfrontując poniższe wyniki z oczekiwaniami mieszkańców Lublińca, należy uznać, iż dodatkowym priorytetem wydaje się stworzenie instytucji zajmującej się promocją i rozwijaniem przedsiębiorczości w formie inkubatora.
Wykres 66 Jakich usług wspierających przedsiębiorców Pana/ Pani zdaniem brakuje na terenie Lublińca [%] 3% 3% Związanych ze współpracą międzynarodową 4%
Szkolenia, IOB 8% Prawnych 8%
Doradcze - pomoc w pozyskaniu środków UE 74% Nie odczuwa braku
Trudno powiedzieć
Źródło: telefoniczne wywiady pogłębione z przedsiębiorcami, n=51 Między innymi ze względu na niski poziom zaufania społecznego identyfikowanego w skali krajowej, zrzeszanie się i kooperacja branżowa przedsiębiorstw jest słabą stroną sektora biznesowego. Ten sam mechanizm obserwuje się w Lublińcu, gdzie 80% firm nie zrzesza się. Motywy poza wskazanym na wstępie, to głównie brak czasu, brak identyfikowania takiej potrzeby w kontekście rozwijania danego przedsiębiorstwa oraz brak organizacji branżowej odpowiadającej profilowi i potrzebom danego przedsiębiorstwa.
Wykres 67 Czy Państwo należą do organizacji zrzeszającej przedsiębiorców ? [%]
20%
Tak Nie
80%
Źródło: telefoniczne wywiady pogłębione z przedsiębiorcami, n=51
77
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
1.4.3 Wyniki badań wśród organizacji pozarządowych
Prowadząc prace nad Programem Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020, zwrócono się do lublinieckich organizacji pozarządowych w celu uzyskania informacji i opinii na temat warunków prowadzenia działalności, aktywności społecznej oraz jakości zasobów ludzkich na terenie Gminy Lubliniec. Przeprowadzone badanie ankietowe miało charakter sondażowy i było realizowane w formie indywidualnych wywiadów pogłębionych (IDI) z przedstawicielami wybranych organizacji. W badaniu wzięło udział 11 podmiotów trzeciego sektora aktywnie uczestniczących w życiu społecznym Gminy Lubliniec. Uzyskane odpowiedzi prezentujemy w formie zbiorczych statystycznych zestawień opinii. Większość funkcjonujących w Lublińcu organizacji pozarządowych to stowarzyszenia. Warto podkreślić, że na terenie miasta nie prowadzą działalności żadne organizacje zajmujące się działalnością okołobiznesową (np. inkubatory przedsiębiorczości) czy też ekonomią społeczną (spółdzielnie socjalne).
Wykres 68 Forma prawna organizacji [%]
18%
Fundacja Stowarzyszenie 82%
Źródło: badanie IDI, n=11 Blisko ¾ ankietowanych podmiotów posiada status organizacji pożytku publicznego, co ułatwia pozyskiwanie środków zewnętrznych na bieżącą działalność.
Wykres 69 Czy organizacja posiada status organizacji pożytku publicznego [%]
27% Tak Nie 73%
Źródło: badanie IDI, n=11
78
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Główne pola aktywności trzeciego sektora to działalność pomocowa, niejako dopełniająca i uzupełniająca swoją ofertą pracę wykonywaną przez instytucje publiczne – takie jak Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Lublińcu. Poza pomocą społeczną i wsparciem dla osób niepełnosprawnych, drugim istotnym obszarem aktywności lublinieckich organizacji pozarządowych jest praca z młodzieżą o charakterze sportowym i edukacyjnym. Wśród funkcjonujących z trzecim sektorze instytucji należy podkreślić silną pozycję i prężną działalność na rzecz seniorów przez Uniwersytet Trzeciego Wieku w Lublińcu. W odniesieniu do pracy z młodzieżą szczególnie wysoką aktywność wykazuje Centrum Formacji NINIWA zlokalizowane w dzielnicy Kokotek w południowej części Lublińca.
Wykres 70 Szczegółowe obszary działalności organizacji [%]
Pomoc społeczna 19%
Niepełnosprawni 13%
Młodzież 13%
Oświata i edukacja 9%
Sport, turystyka 9%
Ochrona zdrowia, promocja zdrowia 6%
Kultura i sztuka 6%
Religia, wyznanie 6%
Seniorzy 6%
Działalność na rzecz rodziny 3%
Przeciwdziałanie uzależnieniom i patologiom społecznym 3%
Ekologia i ochrona środowiska 3%
Rozwój lokalny 3%
Źródło: badanie IDI, n=11 Analizując deklaracje lublinieckich organizacji pozarządowych w kwestiach związanych ze współpracą z władzami samorządowymi w minionym roku stopień kooperacji należy ocenić jako przeciętny. Tylko 27% ankietowanych podmiotów realizowało zadania publiczne zlecane przez gminę. Stopień partycypacji i wzrost zaangażowania partnerów społecznych w rozwój Gminy Lubliniec powinien wzrosnąć i stać się elementem wzmacniającym potencjał społeczeństwa obywatelskiego.
79
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Wykres 71 Czy w ostatnich 12 miesiącach Pana(i) organizacja współpracowała z urzędem lub podległymi mu jednostkami? [%]
Korzystając ze wsparcia niefinansowego samorządu 27% 73%
Przy realizacji zadań publicznych 27% 73%
Przy tworzeniu nowych rozwiązań prawnych, programów lub strategii 9% 91%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Tak Nie
Źródło: badanie IDI, n=11 Intensywność współpracy na linii: samorząd – trzeci sektor jest oceniana przez organizacje pozarządowe jako przeciętna.
Wykres 72 Jak Pan(i) ocenia intensywność współpracy swojej organizacji z samorządem w ostatnich 12 miesiącach? [%]
27% Średnia 45% Brak Duża 27%
Źródło: badanie IDI, n=11 Jakość współpracy w 54% przypadków była oceniana jako dobra lub bardzo dobra. Mniejszość respondentów wskazywała na brak współpracy lub jej efemeryczny charakter.
Wykres 73 Jak ogólnie ocenia Pan(i) jakość współpracy z samorządem w ostatnich 12 miesiącach? [%]
18% Dobrze 27% Brak Bardzo dobrze 27% Ani dobrze ani źle 27%
Źródło: badanie IDI, n=11 Nieco ponad ¼ organizacji pozarządowych współpracowała z sektorem przedsiębiorstw. W 60% przypadków zawiązane relacje były inicjatywą organizacji pozarządowej. Można wnioskować, że podejmowane partnerstwa międzysektorowe miały różne źródła, niemniej
80
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
niski udział kooperacji z biznesem to element negatywny i słaba strona lublinieckich organizacji pozarządowych.
Wykres 74 Czy w ciągu ostatnich 12 m-cy Pani/ Pana instytucja współpracowała z przedsiębiorcami? [%]
27% Tak Nie 73%
Źródło: badanie IDI, n=11 W przeprowadzonym badaniu zapytano przedstawicieli organizacji pozarządowych o potrzebę wspierania przedsiębiorczości w zinstytucjonalizowanej formie w Lublińcu. ¾ ankietowanych deklarowało, że organizacja definiowana jako IOB powinna powstać i aktywnie włączyć się w życie społeczno-gospodarcze miasta. Tylko 22% deklarowało, iż nie posiadają wypracowanej opinii w tym zakresie.
Wykres 75 Czy uważa Pan(i) że potrzebna jest organizacja wpierająca przedsiębiorczość na terenie Lublińca? [%]
22% Raczej tak Trudno powiedzieć 56% Zdecydowanie tak 22%
Źródło: badanie IDI, n=11
81
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
2. Analiza SWOT Analiza SWOT jest podstawowym narzędziem umożliwiającym diagnozowanie obecnej sytuacji danego podmiotu w kontekście planowania jego dalszego rozwoju. Jako główne zalety tej metody należy wskazać: generowanie z otoczenia szans rozwoju oraz zagrożeń hamujących rozwój miasta, szczególnie w kontekście efektywnego wykorzystania lokalnego potencjału, diagnoza bliższego oraz dalszego otoczenia miasta, określenie mocnych punktów oraz wskazania jej słabych stron pod kątem zasobów. Przeprowadzona w ramach procesu planowania strategicznego analiza SWOT opiera się na następujących kluczowych źródłach: wyniki prac warsztatowych realizowanych z lokalnymi aktorami oraz mieszkańcami Lublińca, wyniki badań ankietowych przeprowadzonych wśród mieszkańców, grupy lokalnych przedsiębiorców oraz przedstawicieli organizacji pozarządowych, syntetyczne ujęcie analizy danych statystycznych oraz pozyskanych podczas kwerendy ze źródeł wtórnych.
Tabela 18 Analiza SWOT - mocne i słabe strony miasta Analiza SWOT dla Gminy Lubliniec
Mocne strony Słabe strony
Funkcjonowanie podstrefy Katowickiej Nierównomierny rozwój gminy, Specjalnej Strefy Ekonomicznej – dostępność dysproporcje pomiędzy centrum do systemu ulg inwestycyjnych i dzielnicami o charakterze peryferyjnym Korzystne położenie geograficzne: bliskość Niewydolny system komunikacyjny Lublińca, głównych ośrodków gospodarczych niezadowalający poziom wewnętrznej konurbacji śląskiej oraz kluczowych szlaków dostępności komunikacyjnej związany komunikacyjnych w skali krajowej z funkcjonowaniem transportu publicznego Relatywnie wysoka jakość środowiska Niezaspokojone potrzeby mieszańców naturalnego, unikalne w skali regionalnej w zakresie tworzenia nowych i modernizacji enklawy zieleni – duży kompleks leśny Lasów istniejących stref wypoczynku i rekreacji Lublinieckich Brak ogólnodostępnego basenu (pływalni Walory przyrodnicze umożliwiające rozwój krytej, parku wodnego) przemysłów czasu wolnego – istnienie Lokalizacja miejskich zasobów komunalnych rozbudowanego systemu ścieżek i tras w ścisłym centrum miasta oraz postępująca rowerowych degradacja przestrzenna Śródmieścia Rozpoznawalność Lublińca (m.in. dzielnicy połączona z zjawiskiem kumulacji Kokotek) jako uznanej destynacji w zakresie problemów społecznych o charakterze turystyki weekendowej i aktywnego patologicznym wypoczynku
83
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Funkcjonowanie obiektów sakralnych Brak wyodrębnionego centrum handlowego stanowiących wyróżniki Lublińca w skali i społeczno-kulturalnego Lublińca – również ponadlokalnej (popularne miejsca w zakresie ekspozycji przestrzeni pielgrzymkowe związane z dziedzictwem o charakterze symbolicznym św. Edyty Stein oraz bł. o. Józefa Cebuli) Wysoka energochłonność obiektów Wysoki odczuwany poziom bezpieczeństwa mieszkalnych i budynków użyteczności – niski wskaźnik przestępczości na terenie publicznej miasta Wysoka emisyjność lokalnej gospodarki Posiadanie statusu miasta powiatowego – konieczność ograniczenia antropopresji przez Gminę Lubliniec, funkcjonowanie na środowisko naturalne instytucji świadczących usług, które nie Niedostateczny rozwój bazy podlegają bezpośrednio organom gminnym gastronomiczno-hotelowej Niedostateczny rozwój bazy turystycznej oraz infrastruktury okołoturystycznej Niedostatecznie rozwinięta sieć instytucji okołobiznesowych działających na rzecz rozwoju przedsiębiorczości (inkubatory) Zbyt niski poziom przedsiębiorczości na terenie miasta w porównaniu do wskaźników krajowych Wysoki stopień niezadowolenia mieszkańców w odniesieniu do potencjalnych możliwości związanych z rynkiem pracy i jakością dostępnych miejsc pracy Źródło: opracowanie własne W ramach analizy SWOT standardową procedurą jest także ocena szans i zagrożeń zewnętrznych z punktu widzenia rozwoju danej organizacji czy jednostki. W tabeli poniżej wskazano czynniki, które występują niezależnie od działań samorządu, lecz stanowią jednocześnie konkretne uwarunkowania dla projektowanego w niniejszej strategii zakresu interwencji samorządu.
Tabela 19 Analiza SWOT – szanse i zagrożenia Analiza SWOT dla Gminy Lubliniec Szanse Zagrożenia
Wykorzystanie potencjału w zakresie Niestabilność przepisów prawnych, głównie stworzenia marki turystycznej Lublińca jako w zakresie dochodów gminy, przy ośrodka turystyczno-rekreacyjnego jednoczesnym zwiększaniu zakresu zadań o znaczeniu ponadregionalnym (również własnych samorządu w powiązaniu z turystyką sakralną, aktywną Niestabilna sytuacja makroekonomiczna i weekendową) i geopolityczna, która może zahamować Dostępność środków unijnych proces napływu kapitału zagranicznego umożliwiających finansowanie inicjatyw i inwestycji oraz intensyfikacją procesów podejmowanych przez jednostki migracyjnych samorządowe (instrument Zintegrowanych Pauperyzacja i marginalizacja grup Inwestycji Terytorialnych), a także społecznych charakteryzujących się niskim
84
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
przedsiębiorstwa prywatne oraz organizacje stopniem aktywności i zaradności życiowej trzeciego sektora – polaryzacja społeczna Wykorzystanie potencjału lokalnego ośrodka rozwoju i statusu miasta powiatowego Dobrze rozwinięta baza edukacyjna na terenie Lublińca i w regionie wpływająca na dostępność do zasobów infrastruktury sektora edukacji Źródło: opracowanie własne
85
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
3. Misja i wizja rozwoju Lublińca Założenia rozwojowe Lublińca do roku 2020 koncentrują się na budowaniu spójności społecznej, przestrzennej i gospodarczej. Działania na rzecz podnoszenia jakości życia i kreowanie rozwoju gospodarczego jest warunkiem dla wzmacniania atrakcyjności osiedleńczej i inwestycyjnej. W tym sensie polityka zrównoważonego rozwoju jest spójna z działaniami stymulującymi lokalny wzrost gospodarczy. Z punktu widzenia rozwoju społeczno -gospodarczego Miasta równie istotne jest niwelowanie różnic pomiędzy jego poszczególnymi częściami. Misja Gminy Lubliniec została sformułowana następująco:
Misja Gminy Lubliniec Lubliniec miastem przyjaznym dla mieszkańców, podnoszącym ich jakość życia dzięki zrównoważonym przestrzennie inwestycjom infrastrukturalnym i przedsięwzięciom w obszarze społecznym, wykorzystującym swój potencjał dla kreowania lokalnej gospodarki.
Misja określa kluczowe, strategiczne założenia rozwojowe Gminy Lubliniec, wyznaczając tym samym kluczowe obszary, w jakich koncentrować ma się interwencja lokalnego samorządu w okresie do roku 2020. Kompleksowe podejście zgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju pozwala realizować zadania najbliższe mieszkańcom – oni stanowią podstawowy lokalny kapitał oraz budują wizerunek Gminy. Jakość życia mieszkańców Gminy Lubliniec to podstawowa wartość, wokół której z konieczności koncentruje się aktywność lokalnego samorządu. Dostępność i nowoczesność usług społecznych wpływa na atrakcyjność osiedleńczą i pozwala zachęcać młodych ludzi do pozostania w mieście. Dbałość o poziom życia społecznego oznacza tworzenie szans i pól działania dla aktywnych mieszkańców, a także dbałość i troskę o najsłabszych – zagrożonych wykluczeniem. W tej ostatniej
87
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
dziedzinie ważne jest łączenie sił organizacji społecznych (często nieformalnych) oraz instytucji, a w pierwszej kolejności samorządu lokalnego. Powyższe uwagi pozwalają zdefiniować wizję gminy, która obejmuje kluczowe aspiracje rozwojowe gminy w sensie wyobrażenia o efektach i oddziaływaniach zmian społeczno-gospodarczych, które mają zostać osiągnięte w perspektywie do 2020 roku.
Wizja Gminy Lubliniec Miasto zrównoważonego ekorozwoju, spójne pod względem przestrzennym, społecznym oraz gospodarczym, Miasto z atrakcyjną ofertą dla turystów oraz zewnętrznych podmiotów gospodarczych, Miasto estetyczne, posiadające atrakcyjnie zagospodarowaną przestrzeń publiczną, Miasto przyjazne dla mieszkańców, a także atrakcyjne miejsce osiedlenia, Miasto korzystające z potencjału swoich mieszkańców, ale również umożliwiające efektywny rozwój osobowościowy i podnoszenie kwalifikacji, Miasto o zrównoważonej strukturze społecznej i skutecznie eliminowanych zjawiskach marginalizacji i wykluczenia poprzez działania rewitalizacyjne, Miasto sprawnie kooperujące w ramach wewnętrznych i zewnętrznych sieci współpracy.
88
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
4. Struktura koncepcji rozwoju – plany operacyjne Struktura koncepcji rozwoju Gminy Lubliniec, aby mogła stanowić narzędzie dla skutecznego zarządzania zmianą i stymulowania rozwoju, musi odnosić się treściowo do konkretnych obszarów lub dziedzin, które zostały uznane za kluczowe z punktu widzenia zaspokajania potrzeb mieszkańców. W odniesieniu do zawartości misji i wizji określono kluczowe obszary planowania strategicznego, które definiują także strukturę operacyjną wdrażania strategii jako wieloletniego programu działania samorządu. Dla poszczególnych obszarów planowania przeszeregowano również cele strategiczne, definiujące pożądany kierunek rozwoju dla danej domeny planistycznej. Obszary (domeny) planowania strategicznego zostały zaprezentowane na grafie zamieszczonym poniżej.
Obszar 1 Infrastruktura i gospodarka
Obszar 2 Środowisko i turystyka
Obszar 3 Nowoczesne usługi publiczne
Obszar 1 Infrastruktura i gospodarka Pierwszy z obszarów planowania akcentuje kwestie związane z najsilniej artykułowanymi potrzebami mieszkańców. Możliwość znalezienia zatrudnienia w mieście jest oceniana przez ponad ¾ badanych mieszkańców jako słaba lub bardzo słaba. Ożywienie gospodarcze jest warunkowane tworzeniem klimatu proinwestycyjnego i wzmacnianiem zasobów determinujących atrakcyjność inwestycyjną Lublińca. Zagadnienia infrastrukturalne wynikają z konieczności skutecznego zakończenia kompleksowych prac modernizacyjnych sieci drogowej oraz tworzeniem stref aktywności gospodarczej. Coraz częściej potencjalni inwestorzy akcentują również kwestie związane z jakością życia w mieście, w którym planują inwestycje. Zintegrowana rewitalizacja Lublińca umożliwi wzmocnienie pozytywnego wizerunku miasta i wpłynie na wzrost atrakcyjności osiedleńczej Lublińca. Dopełnieniem omawianego obszaru planowania jest dbałość o zasoby sektora edukacji. Odpowiednia baza
89
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
placówek oświatowych oraz funkcjonująca na wysokim poziomie infrastruktura edukacyjna to niezbędne elementy wpływające na jakość zasobów ludzkich – potencjalnych pracobiorców i ich kapitał społeczny.
Cel strategiczny 1 Wzmocnienie atrakcyjności inwestycyjnej Lublińca w oparciu o kompleksową poprawę bezpieczeństwa i dostępności komunikacyjnej gminy oraz tworzenie stref aktywności gospodarczej
Przebudowa i modernizacja układu drogowego w Lublińcu wraz z infrastrukturą 1.1 towarzyszącą zgodnie z Planem rozwoju sieci drogowej na terenie gminy Lubliniec Termin 2014-2020 realizacji Potencjalny 26 710 000,00 zł koszt Źródła Narodowy Program Przebudowy Dróg Lokalnych, środki Powiatu Lublinieckiego, finansowania środki własne, Zakres zadania obejmuje m.in. modernizację dróg ujętych w Planie rozwoju sieci Uwarunkowania drogowej w gminie Lubliniec
1.2 Uzbrojenie i zagospodarowanie terenów inwestycyjnych w gminie Lubliniec
Termin 2015-2020 realizacji Potencjalny 1 800 000,00 zł koszt Źródła Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego 2014-2020, środki finansowania własne Potencjalne tereny do uzbrojenia: Uwarunkowania teren przy ul. Sportowej w Lublińcu teren po byłej „bazie rybackiej” w Kokotku
90
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Cel strategiczny 2 Budowa przyjaznej przestrzeni miejskiej w oparciu o zasoby komunalne oraz zintegrowaną rewitalizację techniczną, przestrzenną i społeczną
2.1 Budowa budynku mieszkalnego wielorodzinnego
Termin 2015-2016 realizacji Potencjalny 2 000 000,00 zł koszt Źródła Środki własne finansowania Kontynuacja inwestycji polegającej na budowie drugiego bloku przy ul. płk. W. Uwarunkowania Wilniewczyca
Rewitalizacja obszarów zdegradowanych w Lublińcu w wymiarze 2.2 środowiskowym, technicznym, przestrzennym i społecznym Termin 2015-2020 realizacji Potencjalny 20 000 000,00 zł koszt Źródła Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego 2014-2020, środki finansowania własne Projekt będzie realizowany w ramach „Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.” (szczegółowe informacje na temat interwencji znajdują się we wskazanym opracowaniu). Projekt ma charakter dwufunduszowy (łączy w sobie interwencję w infrastrukturę techniczną z działaniami ukierunkowanymi na społeczność lokalną – wymiar Uwarunkowania społeczny stanowi element wiodący projektu). Ze względu na rygorystyczne wytyczne Instytucji Zarządzającej RPO WSL 2014 -2020 podstawą do pozyskania dofinansowania jest zidentyfikowanie problemów społecznych w oparciu o katalog wskaźników, jak również potrzeby organizacji pozarządowych i partnerów społecznych. Interwencja w wymiarze technicznym i przestrzennym będzie miała charakter dopełniający.
91
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Cel strategiczny 3 Rozwijanie zasobów sektora edukacji i tworzenie korzystnych warunków do wzmacniania kapitału ludzkiego i społecznego
Budowa zespołu szkolno-przedszkolnego przy Szkole Podstawowej Nr 1 w tym 3.1 budowa Przedszkola nr 2 Termin 2015-2017 realizacji Potencjalny 4 500 000,00 zł koszt Źródła Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego 2014-2020, środki finansowania własne Zadanie obejmuje również budowę nowej siedziby Przedszkola nr 2 wraz Uwarunkowania z placem zabaw
3.2 Budowa boiska sportowego przy Szkole Podstawowej nr 3 w Lublińcu
Termin 2016-2017 realizacji Potencjalny 1 000 000,00 zł koszt Źródła Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej (Ministerstwa Sportu i Turystyki), środki finansowania własne Inwestycja polega na budowie boiska sportowego na zapleczu budynku szkoły i Uwarunkowania sali gimnastycznej.
Obszar 2 Środowisko i turystyka
Wartość dziedzictwa przyrodniczego Lublińca jest trudna do ocenienia, zasoby przyrodnicze obszaru gminy są znaczące (wysoka lesistość, liczne trasy rowerowe – ponad 120 km, czy też rekreacyjny potencjał południowej części gminy m.in. Kokotka), a w społeczności lokalnej panuje zgoda (konsensus) co, do konieczności ochrony ich wartości. W związku z tym, obszar środowiska naturalnego należy uznać jako przeważający w ramach perspektywy planowania rozwoju Gminy Lubliniec do 2022 roku. Istotne jest więc podjęcie stosownych działań w celu utrzymania wysokiej jakości środowiska naturalnego oraz bezpieczeństwa ekologicznego. Zachowanie bioróżnorodności umożliwi efektywne wykorzystanie potencjału turystycznego Lublińca – w zakresie wykorzystania unikalnych walorów przyrodniczych w skali subregionu centralnego województwa śląskiego i wykorzystania ich do budowy pozycji konkurencyjnej.
92
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Cel strategiczny 4 Wzmocnienie potencjału dla rozwijania ruchu turystycznego i tworzenia przemysłów czasu wolnego w oparciu o strefy rekreacji i wypoczynku
4.1 Kompleksowa modernizacja stadionu sportowego w Lublińcu przy ul. 74 G.P.P.
Termin 2015-2017 realizacji Potencjalny 5 000 000,00 zł koszt Źródła Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej (Ministerstwa Sportu i Turystyki), środki finansowania własne Zadanie ma charakter dwuetapowy: etap I – modernizacja bieżni oraz skoczni do skoku w dal i wzwyż oraz rzutnią Uwarunkowania lekkoatletyczną, etap II – modernizacja boiska treningowego wraz z budową trybun, ogrodzenia i zagospodarowaniem terenu.
4.2 Budowa basenu wraz z zagospodarowaniem terenu przyległego przy boisku Unii
Termin 2015-2018 realizacji Potencjalny 25 000 000,00 zł koszt Źródła Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej (Ministerstwa Sportu i Turystyki), środki finansowania własne, Partnerstwo Publiczno-Prywatne Projekt posiada opracowaną dokumentację projektowo-kosztorysową, wraz Uwarunkowania z aktualnym pozwoleniem na budowę.
Remont Amfiteatru wraz z widownią i zapleczem w Parku Miejskim wraz 4.3 z przyległymi strefami rekreacji i wypoczynku Termin 2016-2017 realizacji Potencjalny 2 000 000,00 zł koszt Źródła Środki własne finansowania Stan techniczny istniejącej infrastruktury wymaga modernizacji polegającej Uwarunkowania głównie na odnowieniu i odświeżeniu amfiteatru poprzez wymianę ławek oraz dostosowanie małej architektury do potrzeb mieszkańców i turystów.
93
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
4.4 Kompleksowe zagospodarowanie terenów przy stawie POSMYK w Kokotku
Termin 2016-2019 realizacji Potencjalny 1 000 000,00 zł koszt Źródła Środki własne finansowania Realizacja inwestycji będzie możliwa dopiero po uregulowaniu stanu prawnego Uwarunkowania terenów objętych inwestycją.
4.5 Utworzenie strefy rekreacji i sportu w dzielnicy Kokotek
Termin 2016-2018 realizacji Potencjalny 2 000 000,00 zł koszt Źródła Środki własne finansowania Projekt wynika ze zidentyfikowanych potrzeb mieszkańców Kokotka oraz Uwarunkowania Lublińca w zakresie stworzenia miejsca wypoczynku i rekreacji.
4.6 Utworzenie strefy rekreacji i wypoczynku w dzielnicy Steblów
Termin 2016-2018 realizacji Potencjalny 500 000,00 zł koszt Źródła Środki własne finansowania Projekt wynika ze zidentyfikowanych potrzeb mieszkańców Steblowa oraz Uwarunkowania Lublińca w zakresie stworzenia miejsca wypoczynku i rekreacji.
4.7 Utworzenie strefy rekreacji i wypoczynku w rejonie ul. płk. W. Wilniewczyca
Termin 2016-2018 realizacji Potencjalny 500 000,00 zł koszt Źródła Środki własne finansowania W rejonie ul. płk. W. Wilniewczyca istnieje duże osiedle budynków Uwarunkowania wielorodzinnych przy którym brakuje strefy rekreacji i wypoczynku. Projekt zakłada budowę placu zabaw, siłowni zewnętrznej wraz małą architekturą.
94
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Cel strategiczny 5 Podniesienie jakości środowiska naturalnego w oparciu o rozwiązania energooszczędne, poprawę efektywności energetycznej, rozwój OZE oraz uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej
5.1 Modernizacja i rozbudowa części osadowej oczyszczalni ścieków w Lublińcu
Termin 2015-2018 realizacji Potencjalny 15 000 000,00 zł koszt Źródła Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 finansowania Budowa instalacji do zagospodarowania osadów ściekowych z terenu Uwarunkowania oczyszczalni ścieków w Lublińcu.
Budowa centrum przesiadkowego w Lublińcu jako element projektu pn. Budowa zintegrowanych węzłów Park & Ride i Bike & Ride na terenie Powiatu 5.2 Lublinieckiego w miejscowościach Lubliniec, Ciasna, Herby wraz z budową łączących je dróg rowerowych w gminach: Ciasna, Pawonków, Herby, Lubliniec, Koszęcin, Kochanowice Termin 2015-2018 realizacji Potencjalny 10 000 000,00 zł koszt Źródła Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego 2014-2020, środki finansowania własne Zadanie obejmuje budowę centrum przesiadkowego w Lublińcu przy Dworcu PKP i PKS wraz z zagospodarowaniem terenu przyległego. Projekt partnerski Uwarunkowania z Powiatem Lublinieckim i gminami ościennymi. Koszt całkowity projektu to 28 mln zł, w tym 24 mln dofinansowania z RPO WSL 2014-2020.
95
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Kompleksowa termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej oraz 5.3 wielorodzinnych budynków mieszkalnych na terenie Lublińca - etap I Termin 2015-2018 realizacji Potencjalny 10 000 000,00 zł koszt Źródła Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego 2014-2020, Program finansowania Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, środki własne Zakres projektu obejmuje: - modernizację kotłowni wraz z instalacją centralnego ogrzewania w Przedszkolu nr 7, - termomodernizację budynku Przedszkola nr 8, - termomodernizację budynku przy ul. Paderewskiego 7a, Uwarunkowania - termomodernizację budynku przy ul. Paderewskiego 5a, - termomodernizację budynku wielorodzinnego przy ul. Grunwaldzkiej 27, - termomodernizację budynku Gimnazjum nr 2, - termomodernizację budynku przy ul. Piłsudskiego 9, - termomodernizację budynku Przedszkola nr 1.
Rozbudowa i modernizacja oświetlenia ulicznego na terenie miasta Lublińca 5.4 wraz układem sterowania Termin 2015-2017 realizacji Potencjalny 2 200 000,00 zł koszt Źródła Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego 2014-2020, NFOŚIGW, finansowania WFOŚiGW, środki własne Kontynuacja rozpoczętych zadań związanych z modernizacją oświetlenia Uwarunkowania ulicznego. Zadanie obejmuje również budowę autonomicznego oświetlenia ulicznego (OZE).
Kompleksowa termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej oraz 5.5 wielorodzinnych budynków mieszkalnych na terenie Lublińca - etap II Termin 2016-2018 realizacji Potencjalny 4 000 000,00 zł koszt Źródła Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego 2014-2020, Program finansowania Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, NFOŚIGW, WFOŚiGW, środki własne Zakres projektu obejmuje m. in. termomodernizację budynków przy ul. Klonowej 46, Ligonia 14, ul. Wyszyńskiego 3, ul. Stalmacha 12 i 23, ul. Kościuszki 6 i 8, Uwarunkowania ul. Piłsudskiego 13. Realizacja zadań będzie uwarunkowana korzystnymi wynikami ekspertyz stanu technicznego obiektów.
96
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Realizacja programu unieszkodliwiania odpadów zawierających azbest z terenu 5.6 gminy Lubliniec Termin 2016-2020 realizacji Potencjalny 300 000,00 zł koszt Źródła Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego 2014-2020, NFOŚIGW, finansowania WFOŚiGW, środki własne Realizowane inwestycje muszą wynikać z Programu usuwania azbestu i wyrobów Uwarunkowania zawierających azbest dla Miasta Lubliniec na lata 2011– 2032.
Kompleksowa termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej na terenie 5.7 Lublińca - etap III Termin 2016-2020 realizacji Potencjalny 410 000,00 koszt Źródła Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego 2014-2020, Program finansowania Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, NFOŚIGW, WFOŚiGW, środki własne Projekt obejmuje m.in. termomodernizację kotłowni w UM Lubliniec oraz Uwarunkowania instalację ogniw fotowoltaicznych w MDK.
Kompleksowa termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej 5.8 i technologicznych Zakładu Gospodarki Komunalnej, Lokalowej i Ciepłownictwa Termin 2016-2020 realizacji Potencjalny 1 060 000,00 zł koszt Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego 2014-2020, Program Źródła Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, NFOŚIGW, WFOŚiGW, środki Zarządu finansowania Gospodarki Komunalnej, Lokalowej i Ciepłownictwa w Lublińcu, środki własne Zakres projektu obejmuje: termomodernizację budynku Ujęcia Wody nr 1, termomodernizację budynku Ujęcia Wody nr 3, termomodernizację budynku Stacji Uzdatniania Wody w Kokotku, Uwarunkowania modernizację instalacji grzewczej i c.w.u. wraz z montażem układu solarnego w budynku krytej pływalni, budowę na terenie oczyszczalni ścieków instalacji ogniw fotowoltaicznych o mocy elektrycznej 40 kW
97
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Programy Gminy Lubliniec związany z dofinasowaniem termomodernizacji 5.9 i wymiany źródeł ciepła w budynkach mieszkalnych Termin 2015-2020 realizacji Potencjalny 5 000 000,00 zł koszt Źródła Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego 2014-2020, Program finansowania Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, NFOŚIGW, WFOŚiGW, środki własne Zakres projektu obejmuje m.in.: kontynuację programu dopłat do wymiany kotłów w domach Uwarunkowania jednorodzinnych i termomodernizacji budynków wspólnot mieszkaniowych, program „słoneczna gmina” - dopłaty do solarów i ogniw fotowoltaicznych.
Kompleksowe uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej na terenie gminy 5.10 Lubliniec Termin 2015-2018 realizacji Potencjalny 3 350 000,00 zł koszt Źródła Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020, NFOŚIGW, finansowania WFOŚiGW, środki własne Kontynuacja inwestycji - wszystkie zadania związane z kanalizacją i wodociągiem Uwarunkowania (teren Aglomeracji Lubliniec)
Kompleksowe uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej na terenie 5.11 KOKOTKA Termin 2015-2018 realizacji Potencjalny 2 000 000,00 koszt Źródła NFOŚIGW, WFOŚiGW, środki własne finansowania Obszar Kokotka jest poza Aglomeracją Lubliniec (brak możliwości Uwarunkowania dofinansowania ze środków UE - zbyt mała koncentracja).
5.12 Kompleksowe odwodnienie STEBLOWA wraz z budową zbiorników retencyjnych
Termin 2016-2020 realizacji Potencjalny 10 000 000,00 koszt Źródła Środki własne finansowania Pilna potrzeba rozwiązania problemu zalewania mieszkańców Steblowa, brak Uwarunkowania możliwości dofinansowania tego typu zadań ze środków zewnętrznych.
98
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Obszar 3 Nowoczesne usługi publiczne Nowoczesna oferta usług publicznych wpływa zarówno na jakość życia mieszkańców, umożliwia właściwe wykorzystanie potencjału turystycznego i gospodarczego miasta, jak i służy tworzeniu konkurencyjnej oferty w tym zakresie. Pozycja Lublińca definiowanego na poziomie wojewódzkim jako lokalny ośrodek wzrostu i status miasta powiatowego wpływa na relatywnie wysoką dostępność do usług publicznych, również tych wyższego rzędu na tle sąsiednich gmin. Niemniej oczekiwania mieszkańców ogniskują się wokół zwiększania jakości oferty głównie w dostępie do kultury.
Cel strategiczny 6 Tworzenie warunków dla wzrostu jakości życia wszystkich mieszkańców
Zwiększenie dostępu do infrastruktury kultury poprzez budowę nowej siedziby 6.1 Miejsko-Powiatowej Biblioteki Publicznej w Lublińcu Termin 2015-2018 realizacji Potencjalny 12 000 000,00 zł koszt Źródła Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020, Ministerstwo finansowania Kultury i Dziedzictwa Narodowego, środki własne Projekt posiada gotową dokumentację techniczną wraz z pozwoleniem na Uwarunkowania budowę. Inwestycja jest zlokalizowana przy ul. Sportowej.
6.2 Utworzenie Centrum Aktywności społeczno-kulturalnej w Kokotku
Termin 2016-2018 realizacji Potencjalny 2 000 000,00 zł koszt Źródła Środki własne finansowania Projekt ma na celu stworzenie przestrzeni do aktywnej integracji mieszkańców Uwarunkowania Kokotka w wymiarze społecznym i kulturowym.
99
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
5. Prognoza finansowa Programu Wskazane w Programie Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r. cele strategiczne oraz określone w ich ramach zadania wskazują na konieczność określenia potencjalnych źródeł finansowania oraz szacunkowych wartości zamierzonych prac.
Tabela 20 Finanse dla Obszaru 1 Infrastruktura i gospodarka Cel strategiczny Zadanie Źródło finansowania Szacunkowa wartość 1.1 Przebudowa i modernizacja układu Narodowy Program Przebudowy Dróg 1. Wzmocnienie atrakcyjności inwestycyjnej drogowego w Lublińcu wraz z infrastrukturą Lokalnych, 26 710 000,00 zł Lublińca w oparciu o kompleksową poprawę towarzyszącą zgodnie z Planem rozwoju sieci Środki Powiatu Lublinieckiego, bezpieczeństwa i dostępności komunikacyjnej drogowej na terenie gminy Lubliniec Środki własne gminy oraz tworzenie stref aktywności Regionalny Program Operacyjny 1.2 Uzbrojenie i zagospodarowanie terenów gospodarczej Województwa Śląskiego 2014-2020, 1 800 000,00 zł inwestycyjnych w gminie Lubliniec Środki własne Cel strategiczny 1 28 510 000,00 zł 2.1 Budowa budynku mieszkalnego Środki własne 2 000 000,00 zł 2. Budowa przyjaznej przestrzeni miejskiej wielorodzinnego w oparciu o zasoby komunalne oraz zintegrowaną 2.2 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych Regionalny Program Operacyjny rewitalizację techniczną, przestrzenną i społeczną w Lublińcu w wymiarze środowiskowym, Województwa Śląskiego 2014-2020, 20 000 000,00 zł technicznym, przestrzennym i społecznym Środki własne Cel strategiczny 2 22 000 000,00 zł 3.1 Budowa zespołu szkolno-przedszkolnego przy Regionalny Program Operacyjny Szkole Podstawowej Nr 1 w tym budowa Województwa Śląskiego 2014-2020, 4 500 000,00 zł 3. Rozwijanie zasobów sektora edukacji i tworzenie Przedszkola nr 2 Środki własne korzystnych warunków do wzmacniania kapitału Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej ludzkiego i społecznego 3.2 Budowa boiska sportowego przy Szkole (Ministerstwa Sportu i Turystyki), 1 000 000,00 zł Podstawowej nr 3 w Lublińcu Środki własne Cel strategiczny 3 5 500 000,00 zł Priorytet 1 56 010 000,00 zł Źródło: opracowanie własne
Tabela 21 Finanse dla Obszaru 2 Środowisko i turystyka Cel strategiczny Działanie Źródło finansowania Szacunkowa wartość
101
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Cel strategiczny Działanie Źródło finansowania Szacunkowa wartość
Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej 4.1 Kompleksowa modernizacja stadionu (Ministerstwa Sportu i Turystyki), 5 000 000,00 zł sportowego w Lublińcu przy ul. 74 G.P.P. Środki własne
Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej 4.2 Budowa basenu wraz z zagospodarowaniem (Ministerstwa Sportu i Turystyki), 25 000 000,00 zł terenu przyległego przy boisku Unii Środki własne, Partnerstwo Publiczno-Prywatne 4. Wzmocnienie potencjału dla rozwijania ruchu 4.3 Remont Amfiteatru wraz z widownią turystycznego i tworzenia przemysłów czasu i zapleczem w Parku Miejskim wraz z przyległymi Środki własne 2 000 000,00 zł wolnego w oparciu o strefy rekreacji i wypoczynku strefami rekreacji i wypoczynku 4.4 Kompleksowe zagospodarowanie terenów Środki własne 1 000 000,00 zł przy stawie POSMYK w Kokotku 4.5 Utworzenie strefy rekreacji i sportu Środki własne 2 000 000,00 zł w dzielnicy Kokotek 4.6 Utworzenie strefy rekreacji i wypoczynku Środki własne 500 000,00 zł w dzielnicy Steblów 4.7 Utworzenie strefy rekreacji i wypoczynku Środki własne 500 000,00 zł w rejonie ul płk. Wilniewczyca Cel strategiczny 4 36 000 000,00 zł
5.1 Modernizacja i rozbudowa części osadowej Program Operacyjny Infrastruktura 15 000 000,00 zł oczyszczalni ścieków w Lublińcu i Środowisko 2014-2020
5. Podniesienie jakości środowiska naturalnego w oparciu o rozwiązania energooszczędne, poprawę 5.2 Budowa centrum przesiadkowego w Lublińcu efektywności energetycznej, rozwój OZE oraz jako element projektu pn. Budowa zintegrowanych węzłów Park & Ride i Bike & Ride uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej Regionalny Program Operacyjny na terenie Powiatu Lublinieckiego w Województwa Śląskiego 2014-2020, 10 000 000,00 zł miejscowościach Lubliniec, Ciasna, Herby wraz z Środki własne budową łączących je dróg rowerowych w gminach: Ciasna, Pawonków, Herby, Lubliniec, Koszęcin, Kochanowice
102
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Cel strategiczny Działanie Źródło finansowania Szacunkowa wartość 5.3 Kompleksowa termomodernizacja obiektów Regionalny Program Operacyjny użyteczności publicznej oraz wielorodzinnych Województwa Śląskiego 2014-2020, 10 000 000,00 zł budynków mieszkalnych na terenie Lublińca - Środki własne etap I
Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego 2014-2020, 5.4 Rozbudowa i modernizacja oświetlenia Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska ulicznego na terenie miasta Lublińca wraz i Gospodarki Wodnej, 2 200 000,00 zł układem sterowania Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Środki własne
Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego 2014-2020, 5.5 Kompleksowa termomodernizacja obiektów Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska użyteczności publicznej oraz wielorodzinnych i Gospodarki Wodnej, 4 000 000,00 zł budynków mieszkalnych na terenie Lublińca Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska - etap II i Gospodarki Wodnej, Środki własne
Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego 2014-2020, 5.6 Realizacja programu unieszkodliwiania Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska odpadów zawierających azbest z terenu gminy i Gospodarki Wodnej, 300 000,00 zł Lubliniec Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Środki własne
103
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Cel strategiczny Działanie Źródło finansowania Szacunkowa wartość
Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego 2014-2020, 5.7 Kompleksowa termomodernizacja obiektów Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska użyteczności publicznej na terenie Lublińca i Gospodarki Wodnej, 410 000,00 zł - etap III Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Środki własne
Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego 2014-2020, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i 5.8 Kompleksowa termomodernizacja obiektów Gospodarki Wodnej, użyteczności publicznej i technologicznych Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska 1 060 000,00 zł Zakładu Gospodarki Komunalnej, Lokalowej i Gospodarki Wodnej, i Ciepłownictwa Środki Zarządu Gospodarki Komunalnej, Lokalowej i Ciepłownictwa w Lublińcu, Środki własne
Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego 2014-2020, 5.9 Programy Gminy Lubliniec związany Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska z dofinasowaniem termomodernizacji i wymiany i Gospodarki Wodnej, 5 000 000,00 zł źródeł ciepła w budynkach mieszkalnych Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Środki własne
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020, 5.10 Kompleksowe uporządkowanie Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska gospodarki wodno-ściekowej na terenie gminy i Gospodarki Wodnej, 3 350 000,00 zł Lubliniec Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Środki własne
104
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Cel strategiczny Działanie Źródło finansowania Szacunkowa wartość Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, 5.11 Kompleksowe uporządkowanie gospodarki Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska 2 000 000,00 zł wodno-ściekowej na terenie KOKOTKA i Gospodarki Wodnej, Środki własne 5.12 Kompleksowe odwodnienie STEBLOWA wraz Środki własne 10 000 000,00 zł z budową zbiorników retencyjnych Cel strategiczny 5 63 320 000,00 zł Priorytet 2 99 320 000,00 zł Źródło: opracowanie własne
Tabela 22 Finanse dla Obszaru 3 Nowoczesne usługi publiczne Cel strategiczny Działanie Źródło finansowania Szacunkowa wartość Program Operacyjny Infrastruktura i 6.1 Zwiększenie dostępu do infrastruktury kultury Środowisko 2014-2020, poprzez budowę nowej siedziby Miejsko Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa 12 000 000,00 zł -Powiatowej Biblioteki Publicznej w Lublińcu Narodowego, 6. Tworzenie warunków dla wzrostu jakości życia Środki własne wszystkich mieszkańców
6.2 Utworzenie Centrum Aktywności społeczno- Środki własne 2 000 000,00 zł kulturalnej Kokotek
Cel strategiczny 6 14 000 000,00 zł Priorytet 3 14 000 000,00 zł
Łącznie plan operacyjny 169 330 000,00 zł Źródło: opracowanie własne
105
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
6. System wdrażania Programu System wdrażania Programu Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r., obejmuje szereg procesów, które wymagają zaangażowania różnych instytucji i struktur organizacyjnych. System zarządzania strategią opiera się w wymiarze ogólnym na trzech głównych elementach: formułowanie Programu, wdrażanie Programu, monitoring rezultatów i warunków wdrażania Programu.
Poniższy rysunek przedstawia zależności pomiędzy głównymi wymiarami zarządzania Programem:
Grafika 13 Poziomy zarządzania strategią
Formułowanie strategii
Wdrażanie strategii
Monitorowanie i ewaluacja
Kluczowe procesy związane z systemem wdrażania programu oraz wytyczne odnoszące się do odpowiedzialności za ich uruchamianie i realizację, zaprezentowano poniżej: Przygotowanie projektu Programu oraz projektów zmian w Programie – Burmistrz Miasta przy współpracy struktur Urzędu Miejskiego w Lublińcu w uzgodnieniu z Radą Miasta (zmiany zapisów w dokumencie także w oparciu o uzasadnione wnioski organizacji społecznych, mieszkańców), eksperci zewnętrzni, mieszkańcy;
107
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Wybór zadań do realizacji w ramach Programu – Burmistrz przy współpracy struktur Urzędu Miasta, Rada Miasta; Nawiązywanie współpracy z partnerami dla realizacji działań i projektów wymagających zaangażowania innych organizacji i instytucji (administracji różnego szczebla, organizacji społecznych, przedsiębiorstw z sektora biznesu, uczelni wyższych, instytucji otoczenia biznesu itp.) oraz działania lobbingowe na rzecz strategicznych kierunków rozwoju w wymiarze ponadlokalnym – Burmistrz Miasta; Opracowanie projektów, w ramach których będą realizowane cele strategiczne i operacyjne programu rozwoju – właściwe referaty Urzędu Miasta, jednostki organizacyjne Gminy Lubliniec; Zatwierdzanie i zapewnienie finansowania dla projektów, w ramach których będą realizowane cele strategiczne i operacyjne programu rozwoju – właściwe referaty Urzędu Miasta, jednostki organizacyjne Gminy Lubliniec, Rada Miasta Lubliniec; Zabezpieczenie środków w budżecie na realizację zadań wynikających z celów operacyjnych poprzez umieszczenie konkretnych zadań w budżecie – Skarbnik Miasta, Burmistrz Miasta, Rada Miasta; Przygotowanie wniosków o uzyskanie finansowania zewnętrznego dla projektów wynikających z założeń strategii – właściwe referaty Urzędu Miasta, jednostki organizacyjne Gminy Lubliniec; Monitoring realizacji strategii – właściwe referaty Urzędu Miasta, jednostki organizacyjne Gminy Lubliniec, Burmistrz i Rada Miasta Lubliniec; Realizacja przeglądów strategicznych – właściwe referaty Urzędu Miasta, jednostki organizacyjne Gminy Lubliniec, Burmistrz i Rada Miasta Lubliniec; Nadzór nad realizacją projektów, rozliczenia, raporty – właściwe referaty Urzędu Miasta; Ewaluacja osiągania poszczególnych celów operacyjnych – Urząd Miasta, Burmistrz Miasta, Rada Miasta, jednostki organizacyjne Gminy Lubliniec. Należy przyjąć, że w procesy na poziomie wdrażania Programu w sensie operacyjnym (tj. zadań, projektów lub programów, które wynikają z celów strategicznych), w zależności od specyfiki przedsięwzięć, będą zaangażowane różne organy, jednostki i instytucje.
108
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
7. Monitoring Procedurę monitorowania ewaluacji Programu Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r. obejmuje następujące procedury: Monitoring bieżący w okresach rocznych. Celem tej procedury jest uzyskanie kompletnej informacji nt. zadań, które zostały przyjęte do realizacji (zarówno na poziomie przygotowania koncepcyjnego i projektowego jak i na poziomie wdrożeniowym). Koncepcja zarządzania strategicznego zakłada, że działania rozwojowe podejmowane przez Gminę Lubliniec w latach 2014 – 2022 będą każdorazowo przyporządkowane do zdefiniowanych celów strategicznych. Stąd wynikiem monitoringu prowadzonego w systemie rocznym będzie zestawienie zadań (zarówno infrastrukturalnych jak nieinwestycyjnych), których realizacja została podjęta w ramach każdego z celów strategicznych. Wymagane jest zatem, aby na etapie podejmowania konkretnych zadań były one przyporządkowane do celów strategicznych i operacyjnych. Najprostszą formą jest opatrzenie każdorazowo danego zadania symbolem wiążącym zadanie z danym celem strategicznym oraz celem operacyjnym.
Tabela 23 System przyporządkowania zadań do celów strategicznych
Cel strategiczny Symbol
1
2
3
Zestawienie zadań oznaczonych odpowiednim symbolem sporządzone zostanie przez właściwe referaty Urzędu Miasta, przy czym obejmować ono będzie również zadania realizowane przez jednostki organizacyjne nadzorowane przez te wydziały. Zestawienie będzie przekładane Burmistrzowi Miasta w terminie do końca pierwszego kwartału każdego kolejnego roku. Produktem monitoringu w systemie rocznym będą zestawienia w następującej formie:
109
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Tabela 24 Schemat zestawienia zadań na potrzeby monitoringu rocznego Obszar 1 Obszar 2 Obszar 3
Cel strategiczny 1 Cel strategiczny 4 Cel strategiczny 6
Zadanie … Zadanie… Zadanie…
… … …
Cel strategiczny 2 Cel strategiczny 5
Zadanie … Zadanie…
… …
Cel strategiczny 3
Zadanie …
…
Burmistrz Miasta przedkłada Radzie Miasta informację w zakresie monitoringu w systemie rocznym. Przeglądy strategiczne – ewaluacja. Rekomenduje się przeprowadzenie dwóch przeglądów strategicznych w okresie obowiązywania strategii – w 2018 i 2021 roku. Wynikiem przeprowadzenia przeglądu będzie szczegółowe sprawozdanie zawierające podsumowanie zestawień wyników uzyskanych w ramach monitoringu (informacje roczne) wraz z oceną poziomu realizacji poszczególnych celów operacyjnych i strategicznych. Przeglądy strategicznej spełniają de facto warunki tzw. ewaluacji mid-term, której celem jest obiektywna krytyka pierwszych wyników wdrażania programu, co pozwala ocenić również jakość samego systemu wdrażania i monitorowania. Przeglądy strategiczne mają na celu uzyskanie odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób założenia i cele przekładane są na działania oraz wskazanie konieczności dokonania korekt (aktualizacji). Raporty z przeglądów strategicznych prezentowane będą Radzie Miasta przez Burmistrza Lublińca wraz z rekomendacjami korekt, aktualizacji, uzupełnienia zawartości programu rozwoju.
Zmiany w Programie dokonywane będą uchwałą Rady Miasta na wniosek Burmistrza. Ocena realizacji strategii na podstawie danych zawartych w przeglądach strategicznych zostanie dokonana w latach 2018 i 2021 roku. Jej celem będzie porównanie założonych w strategii
110
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
oddziaływań i efektów jej wdrażania z faktycznie osiągniętymi efektami. Na tej podstawie formułowane będą zalecenia na kolejne lata wdrażania Programu. Ocena dokonywana będzie przez Burmistrza Miasta we współpracy z właściwymi referatami Urzędu Miasta, które przedstawią ją do przyjęcia Radzie Miasta. Ocena końcowa zostanie przeprowadzona po zakończeniu całego okresu w jakim realizowane mają być zadania ujęte w strategii. Wnioski z oceny (przy wykorzystaniu narzędzi stosowanych w ramach przeglądów strategicznych) posłużą jako rekomendacje dla planowania rozwoju w następnym okresie planowania strategicznego.
111
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
8. Konsultacje społeczne i proces uspołecznienia Programu W ramach upowszechniania Programu Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r., podjęte zostaną następujące działania: Umieszczenie Programu na stronie www.lubliniec.pl oraz w Biuletynie Informacji Publicznej, Zamieszczenie informacji o przyjęciu Programu i warunkach jego dostępności na tablicy ogłoszeń w Urzędzie Miejskim, Informowanie o zawartych w dokumencie planach inwestycyjnych na zebraniach osiedlowych i innych spotkaniach mieszkańców, Zapewnienie możliwości zapoznania się przez mieszkańców z treścią dokumentu poprzez udostępnienie go w Biurze Rady Miasta, Przeprowadzenie otwartych konsultacji społecznych Programu w formie on-line przed uchwaleniem projektu strategii przez Radę. Wszystkie zmiany Programu będą publikowane w Biuletynie Informacji Publicznej. Urząd Miejski będzie w sposób otwarty podchodził do zgłaszanych projektów, w szczególności tych wpływających pozytywnie na osiągniecie celów rozwojowych miasta. Inicjatorem współpracy mogą być zarówno podmioty zewnętrzne, jak również mieszkańcy Gminy Lubliniec. Propozycje wspólnej realizacji przedsięwzięć mogą być kierowane w trybie ciągłym, zarówno poprzez wnioski pisemne, jak i w czasie spotkań z przedstawicielami Urzędu Miejskiego
113
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
9. Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko [w trakcie].
115
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Spis grafik Grafika 1 Struktura metody planowania strategicznego ...... 7 Grafika 2 Lokalizacja Lublińca na tle powiatu, województwa i kraju ...... 10 Grafika 3 Gmina Lubliniec na tle najbliższego otoczenia wraz z zaznaczonym Śródmieściem ...... 11 Grafika 4 Wskaźnik przyrostu naturalnego ogółem w Lublińcu na tle gmin ościennych w 2013 roku ...... 23 Grafika 5 Wskaźnik migracji na 1 000 mieszkańców w Lublińcu na tle gmin ościennych w 2013 roku ...... 24 Grafika 6 Wskaźnik przedsiębiorczości w Lublińcu na tle gmin ościennych w 2013 roku ...... 39 Grafika 7 Wskaźnik skolaryzacji brutto w szkołach podstawowych w Lublińcu na tle gmin ościennych ...... 40 Grafika 8 Wskaźnik przyrostu miejsc noclegowych w Lublińcu na tle gmin ościennych w 2013 roku ...... 47 Grafika 9 Wskaźnik lesistości Lublińca na tle gmin ościennych w 2013 roku [%] ...... 48 Grafika 10 Wskaźnik korzystania z bibliotek publicznych w Lublińcu na tle gmin ościennych w 2013 roku ...... 53 Grafika 11 Wskaźnik zwodociągowania Lublińca na tle gmin ościennych w 2013 roku [%] ...... 58 Grafika 12 Wskaźnik skanalizowania Lublińca na tle gmin ościennych w 2013 roku [%] ...... 59 Grafika 13 Poziomy zarządzania strategią ...... 107
117
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Spis tabel Tabela 1 Przyrost naturalny na 1 000 ludności – analiza porównawcza ...... 13 Tabela 2 Liczba osób i rodzin korzystających z pomocy w MOPS w Lublińcu ...... 16 Tabela 3 Świadczenia wypłacane w ramach pomocy społecznej w Lublińcu w 2012 oraz 2013 roku ...... 16 Tabela 4 Przyczyny trudnej sytuacji życiowej mieszkańców Gminy Lubliniec ...... 17 Tabela 5 Osoby będące w szczególnej sytuacji na rynku pracy w Gminie Lubliniec ...... 19 Tabela 6 Struktura bezrobotnych w powiecie lublinieckim ...... 20 Tabela 7 Bezrobotni absolwenci szkół ponadgimnazjalnych i policealnych zarejestrowani w PUP ...... 20 Tabela 8 Najważniejsze wskaźniki gospodarcze dla Gminy Lubliniec w latach 2009 – 2013 ...... 28 Tabela 9 Parametry dostępnych terenów inwestycyjnych Lublińca ...... 30 Tabela 10 Wykaz żłobków, przedszkoli i klubów dziecięcych w Gminie Lubliniec ...... 32 Tabela 11 Oferta edukacyjna szkolnictwa ponadgimnazjalnego w Gminie Lubliniec ...... 36 Tabela 12 Wykaz szkół i placówek oświatowych w Gminie Lubliniec ...... 37 Tabela 13 Współczynnik skolaryzacji - szkolnictwo podstawowe i gimnazjalne ...... 38 Tabela 14 Liczba udzielonych noclegów w Gminie Lubliniec turystom krajowym i zagranicznym ...... 42 Tabela 15 Zestawienie tras rowerowych na terenie Gminy Lubliniec ...... 43 Tabela 16 Powierzchnia obszarów prawnie chronionych, liczba pomników przyrody - 2013 r...... 45 Tabela 17 Najważniejsze zabytki wpisane do Gminnej Ewidencji Zabytków Miasta Lublińca ...... 49 Tabela 18 Analiza SWOT - mocne i słabe strony miasta ...... 83 Tabela 19 Analiza SWOT – szanse i zagrożenia ...... 84 Tabela 20 Finanse dla Obszaru 1 Infrastruktura i gospodarka ...... 101 Tabela 21 Finanse dla Obzaru 2 Środowisko i turystyka ...... 101 Tabela 22 Finanse dla Obszaru 3 Nowoczesne usługi publiczne ...... 105 Tabela 23 System przyporządkowania zadań do celów strategicznych ...... 109 Tabela 24 Schemat zestawienia zadań na potrzeby monitoringu rocznego ...... 110
118
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Spis wykresów Wykres 1 Ludność Lublińca w latach 2003-2013 [os.] ...... 12 Wykres 2 Saldo migracji w Lublińcu w latach 2003 – 2013 ...... 13 Wykres 3 Udział ludności wg ekonomicznych grup wieku ...... 14 Wykres 4 Gęstość zaludnienia na km2 ...... 14 Wykres 5 Liczba przychodni ...... 15 Wykres 6 Liczba ludności na aptekę ogólnodostępną ...... 16 Wykres 7 Pracujący na terenie Gminy Lubliniec wg płci ...... 18 Wykres 8 Liczba bezrobotnych na terenie Gminy Lubliniec wg płci ...... 18 Wykres 9 Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym [%] ...... 19 Wykres 10 Struktura ofert pracy zgłoszonych do PUP w Lublińcu w I półroczu 2014 r. i w 2013 r...... 22 Wykres 11 Podmioty gospodarki narodowej wpisane do rejestru REGON na terenie Lublińca ...... 25 Wykres 12 Podmioty według grup rodzajów działalności PKD 2007 w Lublińcu ...... 25 Wykres 13 Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą wg sekcji PKD 2007 w Lublińcu w 2013 r...... 26 Wykres 14 Osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej Lubliniec, 2013 r...... 27 Wykres 15 Podmioty wg klas wielkości na 10 tys. mieszkańców w wieku produkcyjnym w 2013 r ...... 28 Wykres 16 Dzieci objęte opieką w żłobkach i w wieku żłobkowym w latach 2004-2013 ...... 32 Wykres 17 Liczba przedszkoli, miejsc oraz dzieci w przedszkolach w Gminie Lubliniec ...... 33 Wykres 18 Odsetek dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym ...... 33 Wykres 19 Uczniowie obowiązkowo uczący się języka obcego w Gminie Lubliniec ...... 34 Wykres 20 Liczba szkół podstawowych, uczniów i absolwentów w Gminie Lubliniec...... 34 Wykres 21 Liczba gimnazjów, uczniów i absolwentów w Gminie Lubliniec ...... 35 Wykres 22 Liczba uczniów szkół ponadgimnazjalnych dla młodzieży w latach 2012 i 2013 ...... 35 Wykres 23 Maturzyści i absolwenci którzy otrzymali świadectwo dojrzałości ...... 36 Wykres 24 Wskaźnik komputeryzacji w Gimnie Lubliniec ...... 38 Wykres 25 Turystyczne obiekty noclegowe w Gminie Lubliniec oraz powiecie lublinieckim ...... 41 Wykres 26 Miejsca noclegowe w turystycznych obiektach noclegowych w Gminie Lubliniec ...... 41 Wykres 27 Udzielone noclegi w Gminie Lubliniec turystom krajowym i zagranicznym ...... 42 Wykres 28 Długość ścieżek rowerowych w Gminie Lubliniec oraz w powiecie lublinieckim [km] ...... 42 Wykres 29 Ludność na 1 placówkę biblioteczną ...... 50 Wykres 30 Czytelnicy na 1000 ludności ...... 51 Wykres 31 Komputeryzacja bibliotek w Lublińcu ...... 51 Wykres 32 Udział wydatków na drogi publiczne w wydatkach ogółem ...... 54 Wykres 33 Sieć rozdzielcza wodociągowa i kanalizacyjna w Lublińcu na 100 km2 ...... 54 Wykres 34 Korzystający z instalacji w % ogółu ludności – wodociąg i kanalizacja Lublińca...... 55 Wykres 35 Zużycie wody z wodociągów w gospodarstwach domowych na 1 mieszkańca [m3] ...... 55 Wykres 36 Zużycie wody na potrzeby przemysłu i gospodarstw domowych w Lublińcu ...... 56 Wykres 37 Ilość ścieków oczyszczanych w oczyszczalniach biologicznych i z usuwaniem biogenów w Lublińcu ..... 56 Wykres 38 Oczyszczalnie przydomowe i zbiorniki bezodpływowe w Lublińcu ...... 57 Wykres 39 Zmieszane odpady komunalne zebrane w ciągu roku [t] ...... 57 Wykres 40 Struktura płci respondentów [%] ...... 61 Wykres 41 Grupy wiekowe respondentów [%] ...... 62 Wykres 42 Status na rynku pracy [%] ...... 62
119
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Wykres 43 Wykształcenie respondentów [%] ...... 63 Wykres 44 Ocena wybranych aspektów jakości życia w Lublińcu [%] ...... 64 Wykres 45 Elementy pozytywne – mocne strony Lublińca [%] ...... 65 Wykres 46 Elementy negatywne – słabe strony Lublińca [%] ...... 65 Wykres 47 Jaki jest Pana (i) stosunek do Lublińca [%] ...... 66 Wykres 48 Gdzie chciałbyś/chciałabyś mieszkać w perspektywie 5 najbliższych lat [%] ...... 66 Wykres 49 Proszę wskazać jedno najważniejsze przedsięwzięcie, które należy zrealizować w Lublińcu [%] ...... 67 Wykres 50 Proszę wskazać, które kierunki działania mają największe znaczenie dla rozwoju Lublińca [%] ...... 68 Wykres 51 Proszę podać branżę w jakiej działa Pana/Pani firma [%] ...... 69 Wykres 52 Proszę podać główna formę działalności [%] ...... 70 Wykres 53 Liczba aktualnie zatrudnionych pracowników etatowych w firmie [%] ...... 70 Wykres 54 Czy w ciągu ostatnich 12 m-cy Pani/Pana firma poszukiwała pracowników? [%] ...... 71 Wykres 55 Deklarowane przyczyny braku poszukiwania pracowników przez przedsiębiorstwo [%] ...... 71 Wykres 56 Struktura zapotrzebowania na pracowników według zawodów/grup zawodów [%]...... 72 Wykres 57 Czy mieli Państwo trudności ze znalezieniem pracowników na poszukiwane stanowiska/zawody? [%]72 Wykres 58 Czy Pani/ Pana firma zatrudniała kiedykolwiek absolwentów? [%]...... 73 Wykres 59 Jak Pan/ Pani ocenia przygotowanie do pracy absolwentów? [%] ...... 73 Wykres 60 Czy współpracuje Pan/ Pani z Urzędem Miejskim w Lublińcu? [%] ...... 74 Wykres 61 Jak Pan/ Pani ocenia współpracę z Urzędem Miejskim w Lublińcu [%] ...... 74 Wykres 62 Czy Pana/ Pani zdaniem Gmina wykorzystuje swój potencjał do przyciągnięcia inwestorów? [%] ...... 75 Wykres 63 Ocena wybranych aspektów życia w Lublińcu [%] ...... 75 Wykres 64 Czy w ramach prowadzonej działalności korzysta Pan/ Pani z usług innych firm czy instytucji? [%] ...... 76 Wykres 65 Z jakich usług IOB Pan/ Pani firma korzysta? [%] ...... 76 Wykres 66 Jakich usług wspierających przedsiębiorców Pana/ Pani zdaniem brakuje na terenie Lublińca [%] ...... 77 Wykres 67 Czy Państwo należą do organizacji zrzeszającej przedsiębiorców ? [%] ...... 77 Wykres 68 Forma prawna organizacji [%] ...... 78 Wykres 69 Czy organizacja posiada status organizacji pożytku publicznego [%] ...... 78 Wykres 70 Szczegółowe obszary działalności organizacji [%] ...... 79 Wykres 71 Czy w ostatnich 12 miesiącach Pana(i) organizacja współpracowała z urzędem [%] ...... 80 Wykres 72 Jak Pan(i) ocenia intensywność współpracy z samorządem w ostatnich 12 miesiącach? [%] ...... 80 Wykres 73 Jak ogólnie ocenia Pan(i) jakość współpracy z samorządem w ostatnich 12 miesiącach? [%] ...... 80 Wykres 74 Czy w ciągu ostatnich 12 m-cy Pani/ Pana instytucja współpracowała z przedsiębiorcami? [%] ...... 81 Wykres 75 Czy uważa Pan(i) że potrzebna jest organizacja wpierająca przedsiębiorczość wLublińcu? [%] ...... 81
120
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Załącznik nr 1 Kwestionariusz ankiety
121
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
122
Program Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r.
Załącznik nr 2 Warsztaty strategiczne zrealizowane podczas prac nad Programem Warsztaty strategiczne były moderowane przez pracowników merytorycznych Stowarzyszenia Wspierania Inicjatyw Gospodarczych Delta Partner z Cieszyna – Romana Gruszczyka, Artur Kubicę, Bartosza Tyrnę oraz Krzysztofa Klepacza Przewodniczącego Zespołu ds. opracowania Programu Rozwoju Gminy Lubliniec na lata 2014-2020 z perspektywą do 2022 r./Urząd Miejski w Lublińcu.
Warsztat strategiczny I – 20 kwiecień 2015 rok, Urząd Miejski w Lublińcu (sala nr 11) Plan warsztatu: Prezentacja metodologii opracowania Programu, Prezentacja wyników badań sondażowych, Dyskusja nad projektami i kierunkami rozwoju Gminy Lubliniec. W warsztacie strategicznym uczestniczyło 20 osób/mieszkańców Lublińca (pracownicy UM w Lublińcu oraz przedstawiciele organizacji pozarządowych).
Warsztat strategiczny II – 6 maj 2015 rok, Urząd Miejski w Lublińcu (sala nr 11) Plan warsztatu: Prezentacja wyników badań sondażowych, Mocne i słabe strony Gminy Lubliniec, Dyskusja nad projektami i kierunkami rozwoju Gminy Lubliniec. W warsztacie uczestniczyło 21 osób/mieszkańców Lublińca (Radni Rady Miejskiej w Lublińcu).
Warsztat strategiczny III – 12 maj 2015 rok, Urząd Miejski w Lublińcu (sala nr 11) Plan warsztatu: Synteza prac diagnostycznych, Prezentacja Programu – wizja i misja Lublińca, domeny strategicznej interwencji oraz podsumowanie zestawu zadań i projektów do realizacji, Dyskusja nad projektami i kierunkami rozwoju Gminy Lubliniec. W warsztacie uczestniczyło 20 osób/mieszkańców Lublińca (otwarte spotkanie z mieszkańcami).
123