Cmentarz Parafialny W Piasecznie Historia Cmentarza Dawniej Tradycyjnie Grzebano Zmarłych Przy Za Miastem Byli Zakonnicy Ze Zgromadzenia Kościołach

Ewa i Włodzimierz Bagieńscy Fotografie współczesneFotografie Bagieńska Iwona Cmentarz parafialny w Piasecznie Historia cmentarza Dawniej tradycyjnie grzebano zmarłych przy za miastem byli zakonnicy ze Zgromadzenia kościołach. Zwyczaj taki wprowadził Sobór Księży Misjonarzy, którzy dysponując obszer- Rzymski z 1059 r., nakazując w czasie bu- nymi gruntami próbowali ok. 1745 r. podjąć, dowania kościołów zostawianie wokół nich jednak bez powodzenia, taką budowę. Do ini- przestrzeni grzebalnej. W dawnych czasach cjatywy wrócił w sierpniu 1770 r. marszałek groby nie miały charakteru trwałego, często wielki koronny Stanisław Lubomirski. Alar- nie stawiano na nich nawet krzyży. W tym mował on: „Od wielu mieszkańców z pobli- samym miejscu, wraz z upływem czasu, cho- skości cmentarzów, miejsc ku grzebaniu zmar- wano kolejnych zmarłych. Osoby znaczniejsze łych destynowanych, mam nieustanne uża- upamiętniano tablicą epitafijną lub nagrob- lenia, iż mnóstwo pogrzebionych w zacisku kiem w kościele. Zwyczaj stawiania krzyży na miejsc do tego wyznaczonych, w opasanych cmentarzach przykościelnych wywodzi się z i wysokich murach, z zamknięciem zdrowe- przełomu XVIII i XIX w. W tym samym okre- go powietrza, świeżej nie dopuszczając wen- sie coraz powszechniej dostrzegano proble- tylacji, sprawują fetor nader przykry i zepsu- my wynikające z tej wielowiekowej tradycji. cie aury w zdrowiu szkodzącej, ci jest mi po- Cmentarze były przepełnione, nie miały moż- twierdzeniem, przez delegowanych ode mnie liwości powiększenia, powodowały zagroże- do weryfikacji”. Apel kierował do władz ko- nie epidemiczne i nieznośny dla wszystkich ścielnych, aby wzorem innych krajów, zwłasz- fetor. Grzebanie zmarłych stanowiło taki sam cza Francji, wyznaczyć nowe miejsca na problem w różnych miastach tak w Paryżu, cmentarze. Inicjatywę Lubomirskiego podjął, jak i w Warszawie. We Francji już w 1776 r. choć z pewnym opóźnieniem, biskup Andrzej specjalny edykt króla Ludwika XVI kładł kres Stanisław Młodziejowski. Z jego inspiracji pochówkom na cmentarzach przykościelnych. księża misjonarze warszawscy w 1783 r. po- Edykt ten bardzo szybko został przetłumaczo- święcili cmentarz „Świętokrzyski”. Przez ny na język polski, bo problem doskwierał też długi czas trudno było jednak przekonać polskim miastom. Pierwszymi, którzy w War- wiernych do zaakceptowania nowego miej- szawie podjęli myśl o założeniu cmentarza sca pochówków. Sprzeciw budziło chowanie

Plan gruntów wywłaszczonych przy cmentarzu, pod budowę linii kolejowej do Góry Kalwarii z „Smentarz” na planie Piaseczna z 1825 r. Wg Bar- 1899 r. Archiwum Państwowe m.st. Warszawy, toszewicz A., Bartoszewicz H., Kartografia miast Kancelaria Marka Borkowskiego notariusza w Mazowsza i ziemi dobrzyńskiej do końca XIX wie- Warszawie, 1899, załącznik przy akcie nr reper- ku, Warszawa – Pułtusk, 2006. torium 4752.

TO WARTO ZOBACZYĆ 3 13. 1917 – Leopold Klauss. Nagrobek weterana powstania styczniowego.

14. Kwatera Zgromadze- nia Sióstr Pasterzanek.

16. Zofia Regiel i Antoni Regiel, rodzina Stanisława Regiela właściciela młyna w Sokolimowie, ofiary napadu rabunkowego. Nagrobek z piaskowca z płaskorzeźbą przedstawiającą anioła modlącego się pod złamanym drzewem. Pomnik wykonała firma: B. Sypniew- ski, Warszawa, ul. Powązkowska 28.

Sektor IV

15. 1956 – pilot Tadeusz Raj- ski, zginął w czasie lotu ćwi- czebnego.

17. Grób Rodziny Skorko. Symboliczne epitafium zamordowa- nego w Katyniu dr medycyny Aleksandra Skorko.

TO WARTO ZOBACZYĆ 29 Fragment „Planu sytuacyjnego gruntów należących do Kościoła Fragment zachodniej części cmen- Rz. Katolickiego obrządku łacińskiego w m. Piasecznie” z 1928 r. tarza. Lata 30. XX w. Wysoki Archiwum parafii św. Anny. krzyż i sąsiadujący z nim pomnik obecnie nie istnieją.

Kondukt pogrzebowy ks. proboszcza Antoniego Kukalskiego, w drodze na cmentarz. Ulica Kościuszki, 1938 r. Cmentarz na planie sytuacyjno– wysokościowym Piaseczna, za- twierdzonym orzeczeniem Woje- wody Warszawskiego z 30 III 1937 r. Archiwum Państwowe m.st. Warszawy. Oddział w Grodzisku Mazowieckim, Akta miasta Pia- seczna.

Uczestnicy pogrzebu proboszcza. Bramę przekracza poczet sztanda- rowy Towarzystwa Gimnastycz- nego „Sokół”. Po prawej stronie stoi ówczesny burmistrz i prezes tej or- ganizacji Mieczysław Markowski.

4 TO WARTO ZOBACZYĆ zmarłych „w polu” traktowane jako „psi wych. Wpisywano do nich imiona i nazwiska pochówek”. Uprzedzenia wiernych zostały zmarłych oraz wysokość kwoty uiszczonej za przełamane dopiero w 1788 r. wraz z pogrze- pochowanie na cmentarzu. Pieniądze pozy- bem biskupa smoleńskiego ks. Gabriela Wo- skane z tego źródła wydawane były na cele dzyńskiego, który polecił w testamencie, aby cmentarne. go pochowano na tym właśnie cmentarzu. Z ksiąg dowiadujemy się, że w 1822 r. prze- Nowe prawo: „Uniwersał dla Miast Wolnych prowadzano reperację parkanu cmentarza no- względem cmentarzy i szlachtuzów” ogłosiła wego w polu. Wówczas postawiono bramę 18 lutego 1792 roku Komisja Policji Obojga drewnianą i pomalowano ją na czarno. W la- Narodów. Przepisy tam zawarte zawierały za- tach 1823–1826 gromadzono materiały i po- kaz chowania zmarłych przy kościołach i na- stawiono parkan od strony wschodniej (dzi- kaz zakładania nowych, większych cmentarzy siejsza ulica Kościuszki). Między 1825 a 1828 pozamiejskich. Akcja miała być przeprowa- r. przeprowadzono przez Piaseczno trakt rzą- dzona w krótkim czasie, bo do 1 maja 1792 r. i dowy do Puław, który przebiegał w bliskim są- dotyczyła wszystkich wyznań. Rozporządze- siedztwie cmentarza. Być może spowodowało nie widocznie nie było respektowane, skoro je- to odstąpienie od planu reperacji pierwotne- go treść powtórzono w dokumencie z 21 marca go ogrodzenia na rzecz wzniesienia nowego, 1793 r. pt. „Urządzenie względem ciał umar- tylko z jednej strony. Reperacji „ściany” od łych”. Na bieg procesów zakładania cmenta- południa dokonano w latach 1827–1828. No- rzy miały jednak wpływ losy kraju i kolejne we, drewniane ogrodzenie spaliły wojska ro- rozbiory Polski. Piaseczno wraz z Warszawą syjskie, podczas obozowania pod miastem w i znaczną częścią Mazowsza znalazło się pod 1831 r., w czasie powstania listopadowego. W panowaniem pruskim. W Prusach obowiązy- wydatkach z pokładnego w 1832 r. pojawia wał, wydany przez króla Fryderyka Wielkiego się pozycja „Dziadom na exhumację kości z w 1777 r., zakaz grzebania zwłok w mieście. cmentarza na gościniec przez Rząd przezna- Dekret władz zaborczych nakazał – ze wzglę- czonego 16 złł”. Na nowe, drewniane ogrodze- dów higienicznych – przeniesienie wszelkich nie parafianie piaseczyńscy zdobyli się dopie- pochówków poza obręb miast. ro w 1839 r. Dokładnej daty powstania cmentarza piase- Dzielenie terenu cmentarza na kwatery na- czyńskiego nie znamy. Jego początki mieszczą kazały przepisy wprowadzone w Królestwie się w przedziale lat 1796–1806. Wytyczono go Polskim w 1846 r. Wprowadzono też wów- zgodnie z obowiązującym wówczas prawem czas pojęcie grobów „stałych” z nagrobkami poza zabudową miasta, „w polu”. Cmentarz i „czasowych” – ziemnych z krzyżami drew- założono na gruntach należących od średnio- nianymi. Nowe uregulowania określały oko- wiecza do parafii w Piasecznie, a ciągnących liczności zamykania cmentarzy, zapewniając się pasem od Dąbrówki do Żabieńca. ich „nietykalność” przez lat 40 od momentu W początkach XIX w. do parafii św. Anny „zwinięcia”. Ustalono, że pogrzeb powinien oprócz Piaseczna należały: Chylice, Chylicz- nastąpić najpóźniej w dwie doby od zgonu. Po ki, Dąbrówka, Lesznowola, Ludwigród (Józe- raz pierwszy zalecono sadzenie drzew i krze- fosław), Nowa Iwiczna, Nowa Wola, Piasec- wów na cmentarzach. ka Wieś, Skolimów, Stara Iwiczna i Świniary Podczas inwentaryzacji majątku kościelne- (Orężna). Zmarli z tych miejscowości chowa- go w Piasecznie, przeprowadzonej w 1857 r., ni byli na nowym cmentarzu. opisano też nekropolię: „Cmentarz grzebalny W parafii spisywano akty stanu cywilnego w polu. W roku 1839 r. nowo przez parafian zgonów i prowadzono księgi pokładnego. W oparkaniony w słupy dębowe ocapiony, bramą, archiwum parafialnym zachowały się dwie z furtką i zamkami opatrzony, na tym cmenta- nich, obejmujące lata 1819–1854 i 1855–1890. rzu znajduje się krzyż nowy. Grabarnia czyli W zasadzie miały charakter ksiąg rachunko- kosnica nowa gątami pokryta, oknem usklnio-

TO WARTO ZOBACZYĆ 5 Zakład pogrzebowy Stanisława Pogrzeb proboszcza Kukalskiego. Przed złożeniem trumny do grobu. Paliwody przy Placu Piłsudskie- go 4. Okres okupacji niemieckiej.

Warsztat trumniarski Stanisława Paliwody przy ul. Kościuszki 29. Parterowy budynek drewniany z szyldem, z namalowaną trumną. W tym miejscu jeszcze dziś mieszkańcy Piaseczna wieszają klepsydry. Wystrój grobu w alei głównej po pogrzebie w 1945 r. Regina z Sierańskich Kijewska zmarła w piwnicy domu, w Warszawie 18 VIII 1944 r. Pogrzeb powtórny po ekshumacji.

Karawan firmy Stanisława Paliwody, zlikwidowanej pod koniec lat 40. XX w. Kwatera wojenna przed 1959 r.

6 TO WARTO ZOBACZYĆ na, opatrzona drzwiami i zamkiem”. Wysta- Gmina Wilanów: Dąbrówka – 24 (21 rolni- wiono ją około 1837 r. Po wielu latach użyt- ków, dzierżawca wiatraka, karczmarz i cieśla). kowania, w 1873 r. parafia zatrudniła cieślę We wsi Mysiadło włościan wyznania rzym- do remontu „trupiarni”. Zlecono mu wymia- skokatolickiego nie było. nę posadzki, naprawę drzwi i wstawienie kra- Gmina Nowo–Iwiczna: Staro–Iwiczna – 8 ty. W następnym roku gubernator warszaw- rolników, Nowa Wola – 29 rolników, Leszno- ski zezwolił na postawienie dwóch nowych, wola – 35 rolników, karczmarz i właściciel drewnianych krzyży w miejsce starych. wiatraka, Janczewice – 13 rolników i karcz- W listopadzie 1881 r. postanowiono zbu- marz, osada Podgórze – 1 rolnik, Kolonia Lesz- dować ceglany mur na miejscu drewnianego nowola – 5 rolników i karczmarz, Orężna – płotu. Wójt gminy Piaseczno wystąpił do Na- 4 rolników, osada Jazgarzewszczyzna – 1 rol- czelnika Powiatu Warszawskiego o zatwier- nik, Siedliska – 6 rolników, Czarnów – 14 rol- dzenie kosztorysu na kwotę 2134 rubli. Rząd ników, Wierzbno – 10 rolników, Chylice – 24 Gubernialny Warszawski w maju 1882 r. wy- rolników, Chyliczki – 8 rolników i właściciel raził zgodę na zbiórkę składki wśród miesz- domu, Skolimów – 24 rolników i karczmarz, kańców parafii wyznania rzymskokatolickie- Julianów – 8 rolników, Józefosław – 2 rolni- go. Określił, że ogrodzenie nie powinno być ków, Pólko – 1 młynarz. Składką objęci byli niższe niż 7 futów (około 2,10 m) i nie za wy- także właściciele folwarków: Lesznowola, No- sokie, aby nie tamowało wiatru. Wójt miał wa Wola, Magdalenka, Karolinów, Chylice i uczestniczyć w sporządzeniu rozkładu składki Wygoda. pod nadzorem komitetu, liczącego kilkunastu Obecne ogrodzenie cmentarza od strony parafian. Pieniądze zbierano wśród właścicie- ulicy Kościuszki pochodzi z 1883 r. Taka też li nieruchomości w Piasecznie, a we wsiach data znajduje się na bramie wejściowej. od właścicieli majątków, rolników, rzemieśl- Mur cmentarza był dużo niższy od strony ników i karczmarzy. „Węgiełek” (dziś ul. Gerbera) i ul. Leśnej (Cza- Wójt gminy Piaseczno skierował pisma do jewicza), w porównaniu ze stroną wschodnią tych gmin, w granicach których położone były i północną. Zapewne rozważano rozszerzenie miejscowości należące do parafii piaseczyń- w przyszłości powierzchni nekropolii. Jednak skiej. W odpowiedzi nadesłano spisy miejsco- budowa linii kolejowej wąskotorowej do Góry wości z podaniem liczby obywateli, którzy Kalwarii, w latach 1898–1899, przesądziła o powinni uczestniczyć w zbiórce. Przy okazji tym, że nie został powiększony w kierunku można zaobserwować, jak zwiększyła się ilość południowym. miejscowości na obszarze parafii. Po zakończeniu walk niemiecko–rosyj- Gmina Jazgarzew: Wola Piasecka – 25 kato- skich, pochowano na cmentarzu kapitana lików (18 rolników, 6 robotników i stolarz). Martina Dieckhoffa z 61 pułku piechoty 8 kor- pusu niemieckiego, który zginął 14 X 1914 r. oraz 10 Rosjan poległych we IX 1914 r. Wg da- nych z 1940 r. krzyże drewniane na ich mo- giłach były zniszczone, a teren zadrzewiony grabem. Wraz z powstawaniem w XX w. nowych parafii, zmniejszał się zasięg piaseczyńskiej. W 1923 r. powstała parafia w Skolimowie, w 1934 r. w Magdalence, a w 1946 r. w Pyrach (odeszła Dąbrówka). Z okazji 100–lecia powstania listopadowego, w 1930 r. wspólnym wysiłkiem mieszkań- Kwatera wojenna przed 1959 r. ców i władz miasta, odnowiono 5 najstarszych

TO WARTO ZOBACZYĆ 7 Krzyż z nazwiskami ofiar z września 1939 r. Fragment Cegiełka na budowę pomnika poległych kwatery wojennej przed 1959 r. podczas II wojny światowej.

Mauzoleum w latach 70. XX w. Fot. Edward Renau senior.

8 TO WARTO ZOBACZYĆ i będących w naj- nie na poszerzenie cmentarza grzebalnego na gorszym stanie po- przyległym do tegoż cmentarza terenie, który mników. Renowa- jest własnością rodziny Smosarskich. Wierni cję przeprowadził parafii Piaseczno prośbę swą motywują przy- mistrz kamieniar- wiązaniem do miejsca wiecznego spoczynku ski Jan Fedorowicz swych zmarłych, uświęconego wiekową tra- z Warszawy. Dzię- dycją, a następnie wyżej wymieniony teren ki temu przetrwa- nadaje się tylko jedynie, aby go włączyć do ły na cmentarzu cmentarza grzebalnego”. W tym samym czasie piaseczyńskim do (1956–1957) władze miejscowe postanowiły dziś. zlokalizować cmentarz przy drodze do Julia- Miejscem szcze- nowa (na gruncie poniemieckim, po Michale Naklejka z kwesty gólnej czci i pamięci Hencler, obszar ok. 3 ha). Lokalizację uza- 1 XI 2005 r. mieszkańców Pia- sadniono dogodnym położeniem, z dobrym seczna jest od daw- dojazdem i odpowiednim dla celów grzebal- na mogiła powstańców z 1863 r. Po odzyska- nych piaszczystym gruntem. Jednocześnie nie niu niepodległości ustawiono tu krzyż i ka- wyrażono zgody na poszerzenie istniejącego mień. W czerwcu 1935 r. z grobu powstańców cmentarza o tereny do niego przyległe, ze pobrano ziemię, którą następnie przekazano względu na położenie w środku miasta, nie- w woreczku, oznaczonym pieczęcią Zarządu zgodne z obowiązującym wówczas prawem Miejskiego, Komitetowi Budowy Kopca Mar- budowlanym. szałka Piłsudskiego w Krakowie. Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w We wrześniu 1939 r. spoczęło tu 18 żołnie- dniu 9 VII 1964 r. podjęło uchwałę w spra- rzy niemieckich, w tym jeden oficer, podpo- wie zamknięcia cmentarza wyznaniowego w rucznik Rudolf Malsch. Zostali ekshumowa- Piasecznie „z powodu całkowitego wyeksplo- ni wraz z wymienionym kapitanem, z cza- atowania terenu”. Z wnioskiem o zamknię- sów I wojny światowej, prawdopodobnie w cie cmentarza wystąpiono do Ministerstwa 1943 r. Gospodarki Komunalnej. W tym samym roku Po zakończeniu II wojny światowej, na po- dokonano pierwszego pochówku na cmenta- siedzeniu Miejskiej Rady Narodowej w dniu rzu Prezydium MRN (komunalnym) przy ul. 29 XI 1945 r., jej przewodniczący Feliks Sa- Julianowskiej. dowski zaproponował, ażeby w porozumie- Chowanie zwłok na starym cmentarzu niu z władzami kościelnymi zamknąć cmen- wznowiono w 1973 r. Z braku miejsca w za- tarz w mieście i założyć nowy cmentarz poza sadzie było ono możliwe do grobów rodzin- miastem na gruntach poniemieckich. Przyszły nych. cmentarz miał być oddany pod administrację Na posiedzeniu Komisji Ewidencyjnej ds. Zarządu Miejskiego w Piasecznie. Cmentarzy Zabytkowych przy Zarządzie Na cmentarzu rzeczywiście zaczęło brako- Ochrony i Konserwacji Zespołów Pałacowo– wać wolnej przestrzeni. Zmarłych grzebano Ogrodowych w Warszawie, w dniu 4 IV 1990 w alejach i na miejscach uprzednio zajętych. r. wydano opinię o wpisaniu cmentarza do re- Przy kopaniu nowych grobów natrafiano czę- jestru zabytków „bez części nowej”. Jego po- sto na szczątki ludzkie, co oburzało mieszkań- wierzchnia wynosiła 1,3 ha, z tego 0,01 ha zaj- ców miasta. mowały nagrobki uznane za zabytkowe, 4 z 1 Proboszcz ks. Tadeusz Zakrzewski, w imie- połowy i 11 z 2 połowy XIX w. wraz z murem niu parafian, w kwietniu 1957 r., wystąpił do ogrodzeniowym i bramą. Bogaty starodrzew władz powiatowych z propozycją poszerzenia stanowiły wówczas: 16 kasztanowców, 15 lip, cmentarza o przyległą działkę: „Parafia Św. 13 dębów o średnicy od 50 do 90 cm oraz 81 Anny w Piasecznie uprzejmie prosi o zezwole- robinii.

TO WARTO ZOBACZYĆ 9 Figury Matki Boskiej i Chrystusa na grobach Roszkiewiczów i Pali- wodów w alei głównej. Zabytkowy mur cmentarny od ul. Kościuszki.

Starodrzew jesienią. Widok na cmentarz od ul. Kościuszki. Cmentarz zimą.

10 TO WARTO ZOBACZYĆ Stare krzyże żelazne.

Zabytkowa brama z furtką.

1 listopada 2007 r. przed cmen- 1 listopada wieczorem. tarzem.

TO WARTO ZOBACZYĆ 11 Cmentarz parafialny wpisano do rejestru zabytków w dniu 2 II 1991 r. (nr rejestru 1324). W styczniu 2000 r. przy Towarzystwie Przyjaciół Piaseczna założono Społeczny Ko- mitet Renowacji Cmentarza Parafialnego. Dzięki staraniom Komitetu, przy wykorzysta- niu funduszy m.in. zbieranych podczas kwest, organizowanych corocznie w dniu święta Wszystkich Świętych 1 XI na cmentarzach parafialnym i komunalnym, wykonano: wy- cinkę części starych drzew zagrażających bez- pieczeństwu ludzi i pomników, utwardzono i oświetlono aleję główną, kostkę położono tak- że na alejach poprzecznych, ustawiono furtkę od ul. Gerbera. W 2004 r. wzniesiono nowe ogrodzenie od strony południowej, w następ- nym roku od ul. Czajewicza, a ostatnio także od strony północnej. * * * Kolejną część broszury stanowi inwentarz najstarszych grobów, zwłaszcza tych pocho- dzących z okresu poprzedzającego wybuch I wojny światowej. Staraliśmy się sporządzić pełny spis nagrobków sprzed 1914 r. Przy opi- sie cytowaliśmy teksty inskrypcji na nich za- wartych, ponieważ napisy wyryte głównie w piaskowcu niszczeją. Warunki atmosferyczne, mchy i działalność wandali zagraża realnie ich istnieniu i czytelności. Opisywane nagrobki ułożyliśmy wg dat zgonów, gdyż nie ma możliwości dokładnego określenia kiedy powstały. Informacje o zmar- łych, uzupełniające treść epitafium, pocho- dzą z aktów zgonów, z ksiąg stanu cywilnego parafii Piaseczno. Napisy cytowane są z zachowaniem układu jaki ma oryginalne epitafium. Poszczególne wiersze tekstu oddzie- lone są ukośnikiem. Miejsca nieczytelne i po- chodzące od autorów zostały ujęte w nawiasy kwadratowe. Dla okresu późniejszego dokonaliśmy su- biektywnego wyboru. Prezentujemy groby osób znanych, groby interesujące ze wzglę- dów artystycznych i nietypowe. Charakter wydawnictwa nie pozwala na pełniejszą pre- zentację wielu jeszcze ciekawych zakątków piaseczyńskiego cmentarza.

12 TO WARTO ZOBACZYĆ Groby do 1914 r. 1. 1808 – Feliks Deskur, sektor III ce pochodnie. Pod tablicą uskrzydlona klepsy- Iskrypcja: „Felix Deskur / Porucznik Pułku 1go / dra symbolizująca upływ czasu. Jazdy lekkiej ozdobiony Krzy= / żem złotym orde- ru woyskowego / umarł 3. 1837 – Jan Górski, sektor III d: 30go Października Inskrypcja: „Grób Rodziny / Jana Górskiego / żył / 1808 Roku / Korpus lat 74 / umarł dnia 2 lutego 1837 r. / Przechodniu / Officerów / Pułku 1go westchnij za Jego duszę na dowód / szacunku i / do Boga” Przyjazni / ten pomnik Jan Górski obywa- / postawili swemu Kole- tel Piaseczna, właści- dze” ciel około 95 mórg Porucznik Feliks ziemi, 2 domów. Peł- Deskur był najmłod- nił funkcje ławnika i szym synem pułkow- członka Dozoru Ko- nikowstwa Jana i Salomei z Opackich, dzier- ścielnego. Był też wła- żawców dawnego starostwa korabiewskiego ścicielem traktierni, (obecnie powiat żyrardowski). Zmarł w wie- rzeźnikiem oraz pro- ku 21 lat od ran postrzałowych, których do- ducentem mydła i świec. Po zmarłym została znał podczas pogoni za dezerterami. wdowa Franciszka z Olszewskich i 4 dzieci Pomnik z piaskowca w stylu klasycystycz- (Franciszek, Antoni, Feliks i Marianna Kro- nym, pochodzący z 1824 r. Tablica z marmuru czewska). kanaryjskiego na podstawie kolumny zwień- Stela kamienna zwieńczona neogotyckim czonej urną. Od frontu herb własny Desku- krzyżem z figurą Chrystusa, kwatera grobowa rów, przedstawiający dwa kosy na górze ze z żeliwnym ogrodzeniem. Renowację przepro- złotych kamieni, poniżej elementy symboliki wadził Zakład Kamieniarski Długołęckich w wojskowej. Renowację przeprowadziła i sfi- 2002 r. nansowała w 2004 r. rodzina Deskurów (ga- łęzie polska i francuska). 4. 1828 – Seweryn Piekarski; 1850 – Adam Jarzębowski; 1858 – Konstanty Pie- 2. 1823 – Józef Korczyc, sektor I karski, sektor V Inskrypcja: „Józefowi Korczyc / Kanonierowi Ko- Inskrypcja na fron- mendantowi / Szwadronu 3go Pułku 3go / strzel- cie: „Tu leży / SEWE- ców Konnych / Woyska RYN / PIEKARSKI / Polskiego / zeszłemu d: syn właściciela dóbr / 8 Sierpnia / 1823 Roku Leśnowoli / zmarły d: / Oficyerowie tegoż Puł- 31 Marca 1848 r. / lat ku” 29 mający / żona [...] / Kapitan Józef Korczyc [...] tę pamiątkę położy- syn Tomasza i Ludwi- li” ki pochodził z guberni Inskrypcja z lewej grodzieńskiej. Zmarł strony: „Tu leży / w wieku 33 lat. ADAM JARZĘBOWSKI / były Kapitan Gwardyi Klasycystyczna stela / Koronnej Polskiej / zmarł dnia 2 Kwietnia 1850 z piaskowca, epitafium na marmurowej płycie. r. / Żył cnotliwie lat 84 / Córka w dowód przywią- W szczycie pomnika płaskorzeźba przedsta- zania / kładzie mu ten kamień i / prosi o Zdrowaś wiająca czaszkę, pod nią skrzyżowane, płoną- Marya”

TO WARTO ZOBACZYĆ 13 Inskrypcja z prawej strony: „Tu leży / KON- ku Dąbrówka, należącego do dóbr Wilanów. STANTY PIEKARSKI / Obywatel właściciel / Zmarł 3 maja w wieku 72 lat. Pozostawił żonę dóbr Nowa Wola / Sędzia Pokoju / [...] / 2 [...] 1858 Salomeę z Zawadzkich. r. / [...]” Stela z piaskowca z akroteriami (na froncie Najstarszy grób rodzinny na cmentarzu pia- wieniec laurowy, palmety w narożnikach, ser- seczyńskim. Seweryn Piekarski był synem ca przebite strzałą po bokach, zwinięty wąż Konstantego i Marianny z Jarzębowskich. od tyłu). U góry ślad po krzyżu. Zmarł w Nowej Woli. Pozostawił wdowę Cecy- lię z Arkuszewskich. Adam Jarzębowski wdo- 7. 1855 – Ignacy Małachowski, sektor V wiec, syn Łukasza i Reginy, mieszkał przy cór- Inskrypcja, dziś nie istniejąca, odtworzona ce Mariannie Piekarskiej w Lesznowoli. Kon- na podstawie notatki autorów: „Tu / Spoczywa- stanty Piekarski, syn Mikołaja Tomasza i Ka- ją zwłoki / Ś.P. / Igna- tarzyny z Tejchmańskich, zmarł 26 czerwca cego Małachowskiego / w Warszawie w wieku 73 lat. Pozostawił żonę Chorążego b. Wojsk Li- Mariannę z Jarzębowskich. tewskich / Żył lat 86 Nagrobek z cegieł z płytami epitafijnymi zmarł dn 27 Maja 1855 z trzech stron, u góry ozdobne ornamenty, w r. / Prosi o szczere wes- zwieńczeniu żelazny krzyż. tchnienie do Boga” Ignacy Małachowski, 5. 1851 – Emilia Drews, sektor V wdowiec, syn Stani- Inskrypcja: „[...] DOMAŃSKICH / DREWS . [...] sława i Marianny, 29 [...] / [...] 9 Grudnia 1851 r. / [...] Córce [...]” zmarł w Chyliczkach. Córka Wincentego Do- Pozostawił syna Kazimierza – dziedzica dóbr mańskiego, właściciela Chyliczki. dóbr Wólka Kozodaw- Nagrobek z cegieł, zwieńczony żelaznym ska. W 1840 r. wyszła krucyfiksem. za mąż za fabrykanta wyrobów żelaznych Ja- 8. 1855 – Jan Andrzejewski, sektor I na Karola Drewsa z Inskrypcja: „Tu spoczywają zwłoki ś:p: / JANA Warszawy. Małżeństwo ANDRZEJEWSKIEGO / który przeżywszy lat zakończyło się separa- 53 um: 16 Grudnia cją, a Emilia wróciła do 1855. / pomnik ten sta- domu ojca. Miała jednego syna – Daniela. wia czcigodnemu Mę- Nagrobek z piaskowca w stylu neogotyc- żowi stro= / skana i w kim z ozdobnym zwieńczeniem, u góry ślad głębokim żalu pogrążo- po krzyżu. na z czworgiem / dzieć- mi pozostała żona, pro- 6. 1852 – Andrzej Szymoński, sektor V sząc / przechodnia o Inskrypcja: „Tu spoczy- serdeczne westchnienie wają zwłoki ś:p: / AN- / do Boga za duszę Jego. DRZEJA / SZYMOŃ- / Pomnij człecze! iż sa- SKIEGO / zmarłego –[...] mo pełnienie tylko przykazań Boga / Jest jedna do Maja 1852 r. / w wieku wieczności prowadząca nas droga” lat [...] / Pozostała żona Jan Andrzejewski, obywatel Piaseczna, ten pomnik / stawia [...] / szynkarz trunków krajowych i rzeźnik. Pozo- Boga” stawił żonę Franciszkę i 4 dzieci. Andrzej Szymoński Stela z piaskowca zwieńczona akroteriami był dzierżawcą folwar- (na froncie głowa aniołka, palmety w narożni-

14 TO WARTO ZOBACZYĆ kach). W szczycie kamienny krzyż z wieńcem Ksiądz Franciszek Gunderman był probosz- laurowym. Na nagrobku alegoryczna płasko- czem piaseczyńskim w latach 1830–1858. Uro- rzeźba przedstawiająca postać płaczki, w dra- dził się 26 IX 1797 r. w Poznaniu. Do Piasecz- powanych antycznych szatach, z wieńcem w na przybył z Warszawy. Posiadał tytuł kano- dłoni. Kobieta pochyla się nad trumną, usta- nika honorowego kaliskiego. wioną na osłoniętym wzorzystą tkaniną kata- Płyta nagrobna z piaskowca. falku. Kwatera grobowa z żeliwnym ogrodzeniem. 11. 1862 – Leontyna Czarnowska, sektor I 9. 1857 – Kazimierz Małachowski, Inskrypcja: „RODZI- sektor V CE / PROSZĄ O WES- Inskrypcja frontowa: „TU / SPOCZYWA / TCHNIENIE ZA DU- S:P: / KAZIMIERZ / MAŁACHOWSKI / RAD- SZĘ / LEONTYNY CA DWORU / KAWALER KILKU / ORDE- CZARNOWSKIEJ / RÓW I ZNAKÓW / HONOROWYCH / ORAZ ZMARŁEJ W 5 RO- DZIEDZIC DÓBR / CHYLICZEK ŻYŁ LAT 56 / KU ŻYCIA / 12 LIPCA UMARŁ D 6 KWIETNIA 1857 R.” 1862.” Inskrypcja tylna: „SPŁAKANA ZONA / I SYN Leontyna Apolonia JEDYNY / PROSZĄ CIĘ BOŻE / ODPUŚĆ MU Czarnowska, córka WINY / ON WSPIE- Juliana i Aleksandry z Runellów, właścicieli RAŁ BIEDNY[C]H / dóbr Chylice. W POTRZEBIE / TY Płyta nagrobna z piaskowca. MU DAJ SWĄ LI- TOŚĆ / W NIEBIE” 12. 1866 – Karol Wasiewicz , 1904 – Ma- Kazimierz Małachow- rianna Szymańska ; 1909 – Piotr Wasie- ski, syn Ignacego, wicz ; 1923 – Maria dziedzic dóbr Chylicz- Wasiewiczowa, sek- ki. Pozostawił żonę i tor VII syna. Inskrypcje: „Ś. P. / Żeliwny obelisk na KAROL WASIEWICZ podstawie z piaskowca, zwieńczony krzyżem / OBYWATEL M. PIA- z promieniami. Na każdym z czterech boków SECZNA / ŻYŁ LAT wieniec laurowy. Kwatera grobowa z żeliwnym 40 ZM. D. 1 STYCZ- ogrodzeniem. Nagrobek odnowiony z fundu- NIA 1866 R.” szów Urzędu Gminy w latach 90. XX w. „Ś. P. / MARYANNA Z FELCZYŃSKICH / 10. 1858 – Franciszek Gunderman, Ioo VOTO WASIEWICZ / IIoo – SZYMAŃSKA / sektor V ŻYŁA LAT 71 ZM. D. 25 LISTOPADA 1904 R.” Inskrypcja: „Tu spo- „ZACNYM RODZICOM TĘ PAMIATKĘ / PO- czywają zwłoki ś.p. / ŚWIĘCAJĄ WDZIĘCZNE DZIECI / I PRZE- X. Franciszka Gunder- CHODNIÓW PROSZĄ O WESTCHNIENIE / man / Kanonika [...] / DO BOGA.” [...] 1858 / w wieku ży- „Ś.P. PIOTR WASIEWICZ / OBYWATEL M. cia 61 / zmarłego / Po- PIASECZNA / ŻYŁ LAT 47. ZM.1 VII 1909 R.” została rodzina ten Po- „Ś.P. MARJA Z PONCYLJUSZÓW / WASIEWI- mnik / składa i prosi o CZOWA / ŻYŁA LAT 57. ZM. 8 III 1923 R.” westchnienie / za jego Karol Wasiewicz syn Wawrzyńca i Kata- duszę” rzyny, właściciel nieruchomości, rzeźnik. Po-

TO WARTO ZOBACZYĆ 15 zostawił żonę Mariannę i dzieci: Michalinę, WRAZ Z DZIEĆMI / KŁADZIE TĄ PAMIĄTKĘ Paulinę, Zofię, Piotra i Mariannę. / I PROSI PRZECHODNIA O WESTCHNIENIE Marianna Szymańska córka Jakuba i Ma- / DO BOGA.” rianny z Matrębiewskich, wdowa po Karolu Franciszka Ostaszew- właścicielka domu. ska, córka Kacpra Piotr Wasiewicz syn Karola i Marianny z Roszkiewicza i Julian- Felczyńskich. Właściciel domu w Piasecznie. ny z Kordelewskich, Pozostawił żonę Mariannę z Poncyliuszy. żona Józefa właściciela Nagrobek z czarnego marmuru zwieńczo- domu w Piasecznie. ny krzyżem. Kwatera grobowa ogrodzona me- Płyta nagrobna z pia- talowym prętem osadzonym w słupkach. Po- skowca, obok wyłama- mnik wykonała firma: P. Płecki, Warszawa, ny ozdobny krzyż że- ul. Dzika 55. liwny.

13. 1875 – Daniel Poncyliusz , 1898 – Ma- 15. 1876 – Wawrzyniec Kazubek ; 1918 – rianna Poncyliusz, sektor V Franciszka Czapska, sektor VII Inskrypcje: „TU SPOCZYWAJĄ / ZWŁOKI Ś.P. Inskrypcje: „Ś. P. / WAWRZYNIEC / KAZU- / DANIELA / PONCYLIUSZA / ŻYŁ LAT 68 / BEK / ŻYŁ L. 35 ZM. DN. 3/II 1876” ZM. D. 28 GRUDNIA „FRANCISZKA / I VOTO KAZUBEK / II VOTO 1875 R. / POZOSTA- CZAPSKA / ŻYŁA L. 74 ZM. DN. 4/XII 1918 R. ŁA ŻONA WRAZ Z / PROSZĄ O WESTCHNIENIE / DO BOGA” DZIEĆMI / TĄ SMUT- Inskrypcja na płycie: NĄ PAMIĄTKĘ PO- „GRÓB / MAŁŻON- ŚWIĘCA / PROSZĄC KÓW / KAZUBEK” O WESTCHNIENIE Wawrzyniec Kazu- DO BOGA.” bek syn Wojciecha i „Ś.P. / MARYANNA / Małgorzaty z Kumo- PONCYLIUSZ / ŻYŁA sów, właściciel ziemi w LAT 86 ZM. 1 STYCZ- Woli Piaseckiej. Fran- NIA 1898 R. / MAŁŻONKOWIE PONCYLIUSZ ciszka Czapska córka / PROSZĄ O WESTCHNIENIE DO BOGA” Jana i Marcianny Mir- Daniel Poncyliusz właściciel domu w Pia- kowskich, wdowa po gospodarzu z Woli Pia- secznie, syn Andrzeja i Marianny z Woźnic- seckiej. kich. Żona Daniela Marianna z Majewskich, Nagrobek betonowy, zwieńczony krzyżem, córka Jana. kamienna tablica z inskrypcją, płyta nagrob- Stela z piaskowca, w szczycie uzupełniona na z piaskowca z okuciami. Pomnik wykonała krzyżem z lastryka. firma: [.]yhlik, Warszawa – Bródno.

14. 1876 – Francisz- 16. 1880 – Kacper Felczyński ; 1910 – Ma- ka Ostaszewska, sek- rianna Felczyńska, sektor VII tor III Inskrypcje: „Ś.+ P. / KACPER / FELCZYŃSKI Inskrypcja: „TU SPO- / OBYWATEL M. PIASECZNA / ŻYŁ LAT 60 / CZYWAJĄ ZWŁOKI / ZM. 21 SIERPNIA 1880 R.” ŚP FRANCISZKI / „TU SPOCZYWAJĄ ZWŁOKI Ś.P. / MARJAN- OSTASZEWSKIEJ / ZM. NY Z BISZYŃSKICH / FELCZYŃSKIEJ / OBY- D. 14 LUTEGO / 1876 R. WATELKI M. PIASECZNA / ŻYŁA LAT 73 / / PRZEŻYWSZY LAT ZM. 21. SIERPNIA 1910 R. / IDEALE DOBROCI 49 / POZOSTAŁY MĄŻ I NAJLEPSZA MATKO / BYWAJĄ NA ŚWIECIE

16 TO WARTO ZOBACZYĆ TACY ALE BARDZO mień / na pamiątkę położyć dała / i sama pod tym RZADKO / TYŚ NAM [...] / nabyć pragnie” ZOSTAWIŁA TRUDY I „Tu spoczywają zwłoki ś.p. / MICHALINY / IS- PRACE. / A MY DZIŚ SAKOWSKIEJ / zmarłej d [...] 1: 8 / Przechodniu OPŁAKUJEM PO TWEJ westchnij do / Boga za jey duszę” / STRACIE.” Płyta nagrobna z piaskowca. w dolnej części płyty nagrobnej: „WDZIĘCZNE 19. 1889 – Marianna Zambrzycka, DZIECI” sektor III Kacper Felczyński, syn Inskrypcja: „D.O.M. / Jakuba i Marianny z Matrębiewskich, majster Ś.P. / MARYANNA Z szewski, właściciel domu. Jego żona Marianna GADOMSKICH / 1o v córka Rocha i Marianny Zbyszyńskich, wła- PŁODZYŃSKA / 2o v ścicielka domu. ZAMBRZYCKA / ZM. Obelisk z piaskowca na podstawie w formie D. 25./2. 1889 R. / ŻY- naturalnej skały, płyta nagrobna z krzyżem na ŁA LAT 73. / PROSI O całej płaszczyźnie. Kwatera grobowa ogrodzo- WESTCHNIENIE DO na żelaznymi barierami umocowanymi w ka- BOGA.” miennych słupkach. Nagrobek wykonała fir- Marianna Zambrzycka, córka Józefa i Marty- ma: M. Szelągowski, S. Iwanowicz, Warszawa, ny z Gołczyńskich, żona Franciszka karczma- Dzika 59. rza w Chyliczkach. Płyta nagrobna z piaskowca. D[eo] O[pti- 17. 1885 – Eleonora Borecka, sektor V mo] M[aximo] = Bogu Najlepszemu Najwyż- Inskrypcja: „Ś.P. / [...] szemu FELCZYŃSKICH / [ELEO]NORA BOREC- 20. 1889 – Marianna Sołtysiak, sektor V KA / LAT 26 / [D]N Inskrypcja: „GRÓB RODZINY SOŁTYSIA- 2/V 1885 R. / [...]AŁAŚ KÓW / Ś.+P. / MARYANNA / SOŁTYSIAK / ŻY- TO ŻYŁAM / [...]SZ. ŁA LAT 78 / ZM. 26 LIPCA 1889 R. / POZOSTA- UMIERAM / [...] MNIE ŁY MĄŻ TĘ PAMIĄTKĘ STAWIA” BO MOŻESZ. / [NIE- O D Ż ] A Ł OWA N E [ J ] MATCE CÓRKA.” Eleonora Borecka, córka Kacpra i Marianny ze Zbyszyńskich, żona Stanisława właściciela domu w Piasecznie. Płyta nagrobna z piaskowca, potłuczone epitafium na białym marmurze.

18. 1886 – Karolina Issakowska ; 18 8 Mi- chalina Issakowska, sektor V Marianna Sołtysiak, żona Antoniego właścicie- Inskrypcje: „[Tu] spo- la ziemi w Dąbrówce. czywają zwłoki ś.p. / KA- Grobowiec murowany z cegły, w ścianie ROLINY / [z ...] / ISSA- frontowej po lewej tablica epitafijna, na środ- KOWSKIEJ / zmarłej d. 5 ku płaskorzeźba przedstawiająca pochylonego V 1886 / w wieku lat 75 / anioła, trzymającego wieniec laurowy i trąbę, Kochająca Córka ten ka- którą zmarli będą wzywani na sąd ostateczny.

TO WARTO ZOBACZYĆ 17 21. 1890 – Marcianna Gajewska, 24. 1892 – Maria Merecka, sektor I sektor III Inskrypcja: „MARYA Z BUJALSKICH / ME- Inskrypcja: „TU / SPO- RECKA / UR. D. 4/VIII CZYWAJĄ ZWŁOKI 1843 R. / ZM. D. 13/VI / MARCYJANNA / 1892 R.” GAJEWSKA / ŻYŁA Maria Pelagia Merecka LAT 17 / ZMARŁA córka Dominika i Pela- D. 13 MAJA / 1890 R. gii z Wilkońskich, wdo- / PROSI PRZECHO- wa zamieszkała przy DZĄCYCH / O WEC- rodzeństwie w Piasecz- CHNIENIE [!] DO nie. BOGA.” Płyta nagrobna z pia- Marcianna Gajew- skowca. W ogrodzeniu kwatery łańcuch z cier- ska, córka szewca piaseczyńskiego Jana i Fran- niami, umocowany w narożnych słupkach. ciszki z Warszawskich. Płyta nagrobna z piaskowca. 25. 1893 – Zuzanna Śliwowska, sektor VIII 22. 1891 – Feliks Bagniewski, sektor I Inskrypcja: „GRÓB RODZINY ŚLIWOW- Inskrypcja: „Ś.P. / SKICH / Ś.P. / ZUZANNA Z BELLONÓW / FELIKS / BAGNIEW- ŚLIWOWSKA / ŻYŁA LAT 66 ZM. DNIA SKI / UR. D. 29 LUTE- 12 CZERWCA 1893 R. / GO / 1885 R. / ZM. [6] POKÓJ JEJ CIENIOM” MAJA / 1891 R.” Zuzanna Śliwowska, Feliks Bagniewski lat córka Karola i Ludwiki 5 i pół był synem Ju- z Niencynowskich, żo- liusza właściciela ma- na Antoniego ekspedy- jątku Lesznowola i tora poczty w Piasecz- Pauliny z Suskich. nie. Nagrobek z piaskow- Płyta nagrobna z pia- ca, podstawa uszkodzona, w szczycie ślady po skowca. krzyżu, szczątki ogrodzenia kwatery. 26. 1895 – Ludwik Dargiewicz ; 1898 – 23. 1892 – Emilia Pomianowska, Maria Żmirkowska ; 1906 – Bronisław sektor III Grabau, sektor VIII Inskrypcja: „EMILJA Z OSSOWSKICH / PO- MIANOWSKA / ŻYŁA LAT 67 / ZM. 27 STYCZ. 1892. R. / WDZIĘCZNE DZIECI / UKOCHANEJ MATCE” Emilia Pomianowska, córka Baltazara i Lu- Inskrypcje frontowe: „Ś.+P. / LUDWIK / DAR- dwiki z Dramińskich, GIEWICZ / ŻYŁ LAT 72 / ZM. D. 16. SIERPNIA żona Ignacego właściciela ziemi w Starej / 1895. R.” Iwicznej. „MARJA LUDWIKA / Z DARGIEWICZÓW / Nagrobek z piaskowca, 3 elementy kon- ZMIRKOWSKA / ŻYŁA LAT. 31. ZM. D. 9. LI- strukcji stoją w sąsiedztwie. STOPADA. / 1898. R. / POKÓJ ICH CIENIOM.”

18 TO WARTO ZOBACZYĆ Inskrypcja boczna: „Ś.+ P. / BRONISŁAW / 29. 1900 – Jan Hass ; 1908 – Bronisława GRABAU / ŻYŁ LAT. 35. / ZM. D. 21 STYCZ- Hass, sektor VIII NIA / 1906. R.” Inskrypcje: „Ś.P. / JAN Ludwik Dargiewicz, syn Sylwestra i Petro- HASS / ŻYŁ LAT 47 neli z Dowgiełłów, emeryt, właściciel majątku, / ZM. D. 16 LUTEGO zmarł w Skolimowie. Pozostawił żonę Stefanię 1900 R.” z Kwiecińskich. „Ś.P. / MARIA Z HAS- Maria Żmirkowska córka Ludwika i Stefa- SÓW / PONCYLIUSZ / nii, żona Franciszka przemysłowca, zmarła na ŻYŁA LAT 47 / ZM. DN. Pólku. 7 MAJA 1932 R.” Bronisław Grabau mieszkaniec Pólka. „Ś.P. BRONISŁAWA Grobowiec murowany z cegły. HASS / ŻYŁA LAT 20 ZM. D. 16 LISTOPADA 1908 R. / PROSI O ZDROWAŚ MARJA” 27. 1895 – Ludwik, Helena, Melania Dem- Jan Hass, syn Józefa i Elżbiety z Bernerów, bińscy, sektor VI właściciel domu w Piasecznie. Pozostawił żonę Inskrypcja: „Ś.P. LU- Mariannę z Ostaszewskich. Bronisława Hass DWIK / + 26 PAŹ- córka Jana i Marianny, panna zamieszkała DZIERNIKA / 1895 R. / przy matce. HELENA I MELANIA / Nagrobek z piaskowca zwieńczony metalo- 11 LISTOPADA 1895 R. wym krzyżem. / DEMBIŃSCY / DZIECI DROGIE / MÓDLCIE SIĘ 30. 1900 – Jan Tomczyk, sektor VIII / ZA NAMI DO BOGA” Inskrypcja: „Ś.P. / JAN Dzieci właściciela domu / TOMCZYK / ŻYŁ LAT w Piasecznie i jego żony 82 / ZM. 13 KWIET / Barbary z Felczyńskich. Najstarszy z rodzeń- 1900 R. / PROSI / O stwa Ludwik miał 10 lat, młodsze Helena lat ZDROWAŚ MARJA” 8 i Amelia 5. Według aktów zgonów siostry Jan Tomczyk syn Szcze- umarły 1 i 2 listopada. pana i Marianny. Wła- Nagrobek z piaskowca, u góry ślad po krzy- ściciel ziemi w Dąbrów- żu. ce. Pozostawił żonę An- toninę Stryjnowską. 28. 1896 – Wojciech Szymański, Nagrobek z piaskowca, na podstawie ceglanej, sektor VIII zwieńczony metalowym krzyżem. Inskrypcja: „Ś.P. / WOJCIECH / SZYMAŃSKI / OBYWATEL M. PIASECZNA / ŻYŁ LAT 64 / ZM. 31. 1900 – Maria Grabau, sektor VIII D. 23 SIERPNIA 1896 R / WDZIĘCZNE DZIE- CI POŚWIĘCAJĄ TĘ / PAMIĄTKĘ PROSZĄC PRZECHODNIÓW / O WESTCHNIENIE DO BOGA” Wojciech Szymański syn Wawrzyńca i Tekli, wła- ściciel domu w Piasecz- nie. Pozostawił żonę Ma- Inskrypcja: „Ś.+P. / MARJA / GRABAU / Z riannę z Felczyńskich. [...]RZYSŁAWSKICH / ŻYŁA LAT [...] / ZM. D. Płyta nagrobna z pia- [...] PAŹDZIERNIKA 1900 R. / POKÓJ JEJ DU- skowca. SZY”

TO WARTO ZOBACZYĆ 19 Maria Grabau pochodziła z rodziny właści- Ksiądz Feliks Julian Adolf Matulewicz syn To- cieli młyna wodnego na Pólku. masza i Róży z Bobrowiczów. Urodzony we wsi Grobowiec murowany z cegły. Wojtyszki powiat ma- riampolski. Proboszcz 32. 1901 – Franciszka Korsak, sektor IV piaseczyński w latach Inskrypcja: „Ś.P. / FRANCISZKA KORSAK / 1863–1902. * 19–X 1847 + 18 – V 1901.” Karol Smorczewski syn „Ś.P. / ANNA / KOR- Tytusa i Józefy z SAK / * 15 – VIII 1882 Dzierżków. Mieszkał w + 2– VII 1923.” Piasecznie. Franciszka Korsak Nagrobek z piaskowca córka Franciszka i zwieńczony krzyżem, Salomei Gajewskich, ogrodzona kwatera grobowa. Pomnik wyko- wyrobnica z Piasecz- nała firma: P. Płecki, Warszawa, ul. Dzika 55. na. Nagrobek z piaskow- 35. 1903 – Aleksandra Małecka, ca zwieńczony krzy- sektor VIII żem. Inskrypcja: „Ś.P. / ALEXANDRA Z ORŁOW- SKICH / MAŁECKA / ŻYŁA LAT 53 ZM. D. 33. 1901 – Aleksander Żaboklicki, 29/6 1902 / CZEŚĆ JEJ PAMIĘCI” sektor VI Aleksandra Małecka Inskrypcja: „Ś.P. / córka Ksawerego i Mar- ALEKSANDER / ŻA- cianny z Zalewskich. BOKLICKI / UR. 10 Żona właściciela ziemi LUTEGO 1850 R. / w Piasecznie. Pozosta- UM. 25 LISTOPADA wiła męża Józefa. 1901 R. / PROSI O Płyta nagrobna z ZDROWAŚ MARYA” kolorowego piaskowca, Aleksander Żaboklic- ślady po ogrodzeniu ki syn Ignacego i Mar- kwatery grobowej. cianny z Roguskich, pisarz gminny w Piasecznie. 36. 1905– Jadwiga Preker, sektor VIII Nagrobek z piaskowca zwieńczony krucy- Inskrypcja: „JADZIU- fiksem. Pomnik wykonała firma: A. Marcin- NIA / PREKER / W kiewicz, Warszawa, ul. Parysowska 2 (na Po- DNIU 5 STYCZNIA wązkach). 1905 R. / POWIĘKSZY- ŁA GRONO / ANIOŁ- 34. 1902 – Feliks Matulewicz ; 1903 – Ka- KÓW” rol Smorczewski, sektor IV Jadwiga Preker córka Inskrypcje: „PRZYJACIELE / Ś.P. / XIĄDZ właścicieli dóbr Skoli- FELIKS / MATULEWICZ / PROBOSZCZ PA- mów. RAFII / PIASECZNO / KANONIK ŁOWICKI Tablica epitafijna z piaskowca. / PRZEŻYWSZY / LAT 64 / ZMARŁ D. 5 LI- STOP. / 1902 R.” 37. 1905 – Zofia Piątkowska, Ludwik „KAROL / SMORCZEWSKI / OBYWATEL / Piątkowski, Wacław Piątkowski, ZIEMSKI / PRZEŻYWSZY / LAT 64 / ZMARŁ sektor V D. / 30 STYCZNIA / 1903 R. / PROSZĄ O ZDRO- Inskrypcja: „[ZOFIA] / PIĄTKOWSKA / ŻYŁA WAŚ MARYA” LAT 34 ZM. 14 V 1905 R. / LUTUŚ PIĄTKOW-

20 TO WARTO ZOBACZYĆ SKI ŻYŁ L. 3 ZM. 17 STYCZNIA / WACUŚ PIĄT- Jan Poncyliusz syn Da- KOWSKI ŻYŁ M. 11 niela i Marianny z Ma- ZM. 9 LIPCA” jewskich właściciel do- Zofia Piątkowska cór- mu w Piasecznie. Pozo- ka Jana Bokineckiego stawił żonę Katarzynę i Teresy z domu Al- Zembrzuską. ne, żona malarza Sta- Betonowy obelisk z epi- nisława. Wraz z dzieć- tafium na kamiennej mi mieszkali w Pia- płycie. Kwatera grobo- secznie. wa ogrodzona. Tablica epitafijna z piaskowca. 41. 1906 – Marianna Jaworska, sektor II Inskrypcja: „MAR- 38. 1905– Barbara Matrębiewska, JANNA Z WITKOW- sektor VI SKICH / JAWORSKA / Inskrypcja: „Ś. +P. / ŻYŁA LAT 23 / ZM. BARBARA Z D. 5 MAJA 1906 / PO- BRUDZIŃSKICH / VEL ZOSTAŁY W NIEUTU- FELCZYŃSKA / MA- LONYM ŻALU / PO TRĘBIEWSKA / ŻYŁA STRACIE NAJ- LAT 65 / ZM. 18 LIPCA DROŻSZEJ ŻONY / NA 1905 / PROSI O ZDRO- PAMIĄTKĘ KŁADZIE WAŚ MARYA” PROSZĄC PRZECHODNIA / O WESTCHNIE- Barbara Matrębiewska NIE ZA JEJ DUSZĘ” córka Kazimierza i We- Marianna Jaworska córka piaseczyńskiego roniki z Kochanowskich, wdowa, właścicielka szewca Józefa i Marianny ze Stygarysów. Po- domu w Piasecznie. zostawiła męża Jana wyrobnika. Żeliwna tabliczka epitafijna na betonowym Tablica epitafijna z piaskowca. nagrobku. 42. 1906 – Marcin Radzymiński, sektor II 39. 1905 – Wacław Pomianowski, sektor I Inskrypcja: „Ś.+P. / MARCIN / RADZYMIŃ- Inskrypcja: „Ś.P. / WACŁAW POMIANOW- SKI / ŻYŁ LAT 63 / ZM. SKI / ŻYŁ LAT 50 / ZM. D. 24 SIERP. 1906 r.” 4 WRZEŚNIA 1905 R. Marcin Radzymiń- / DROGIEMU MĘŻO- ski syn Jakuba i Mar- WI I OJCU / ŻONA Z cianny z Mirosław- DZIEĆMI TĘ PAMIĄT- skich. Właściciel wia- KĘ KŁADĄ / PROSZĄC traka w Lesznowoli. O WESTCHNIENIE / Pozostawił żonę Ma- DO BOGA” riannę z Rudnickich. Płyta nagrobna z pia- Nagrobek z piaskowca skowca, epitafium na zwieńczony żelaznym krzyżem, ślady ogro- rozwiniętym arkuszu. dzenia kwatery grobowej.

40. 1905 – Jan Poncyliusz, sektor V 43. 1906 – Eleonora Emilianowa, Inskrypcja: „Ś.+P. / JAN PONCYLIUSZ / ŻYŁ sektor V LAT 76. / ZMARŁ D 5 LISTOPADA 1905 / PRO- Inskrypcja: „Ś.P. / ELEONORA Z ROGALIŃ- SI O WESTCHNIENIE / DO BOGA.” SKICH / 1o VOTO TOMCZYK / 2o EMILIA-

TO WARTO ZOBACZYĆ 21 NOWA / ŻYŁA LAT 79 / Nagrobek kamienny z piaskowca zwieńczo- ZM. 14 GRUDNIA 1906 ny krzyżem. Kwatera grobowa ogrodzona łań- R. / PROSI O ZDRO- cuchem z cierniami, umocowanym w kamien- WAŚ MARJA.” nych słupkach. Eleonora Emilianowa córka Hermenegilda i 46. 1907 – Wanda Rogalińska, sektor V Franciszki z Żabickich, Inskrypcja: „Ś.+P. / wdowa po pułkowni- WANDA / Z SZU- ku, zamieszkała w Pia- BARTOWSKICH / secznie. Jej mąż Michał ROGALIŃSKA. / ŻY- Emilianów, Rosjanin, był właścicielem dóbr ŁA LAT. 75. / ZM. Chyliczki, Skolimów i Karolinów. D. 29. LISTOPADA. Płyta nagrobna z piaskowca, epitafium na / 1907. R. / PROSI O rozwiniętym arkuszu, wokół ślady ogrodzenia ZDROWAŚ MARIA.” kwatery grobowej. Klara Wanda Roga- lińska córka Michała 44. 1907 – Jan Kijewski, sektor VIII i Marii, urodzona w Inskrypcja: „Ś.+P. / JAN KIJEWSKI / ŻYŁ LAT Warszawie. Żona urzędnika Władysława, za- 32 / ZM. D. 23 STYCZNIA 1907 R.” mieszkała w Piasecznie. Jan Kijewski syn Wła- Tablica epitafijna z uszkodzonego nagrob- dysława i Katarzyny z ka. Krupińskich, urodzony w parafii Piątnica. 47. 1909 – Julia Steckiewicz, sektor VI Majster murarski za- Inskrypcja frontowa: „Ś.P./ JULJA Z LAN- mieszkały w Piasecz- GÓW / STECKIEWICZ / ŻYŁA LAT 60 / ZM. nie. Pozostawił żonę DN. 1 LISTOPADA / 1909 R.” Marię z Klonowskich. Inskrypcja boczna: Nagrobek w kształ- „PAMIĄTKA / NAJ- cie „złamanej” kolum- UKOCHAŃSZEJ / ny, epitafium na płycie kamiennej, ślady ogro- MATCE / OD POZO- dzenia kwatery grobowej. STAŁYCH / WNIEU- TULONYM / ŻALU 45. 1907 – Marianna Dąbrowska, DZIECI / PROSZĄ / sektor II PRZECHODNIA / O Inskrypcja: „MAR- ZDROWAŚ MARJA.” JANNA Z PAWŁOW- Julia Steckiewicz ze SKICH / DĄBROWSKA Skolimowa, córka / ŻYŁA LAT 66 / ZM. D. Ferdynanda i Julii Lange. Urodzona w Brze- 25 SIERPNIA / 1907 R. ściu Litewskim. Żona urzędnika Juliana. Po- / POZOSTAŁY W NIE- zostawiła męża i córkę. UTULONYM ŻALU / Nagrobek żeliwny zwieńczony krzyżem, kwa- MĄŻ W RAZ Z DZIEĆ- tera grobowa z ogrodzeniem. MI / TĘ PAMIĄTKĘ STAWIA / PROSZĄC PRZECHODNIA / O 48. 1909 – Józef Mrowiński ; 19[..] WESTCHNIENIE DO BOGA” – Franciszek Kraszewski, Marianna Dąbrowska córka Jana i Marian- sektor IV ny z Jasińskich, żona Daniela właściciela do- Inskrypcje: „Ś.+P. / JÓZEF / MROWIŃSKI / mu w Piasecznie. ŻYŁ LAT 34 / ZM. D. 28–XI–1909 R.”

22 TO WARTO ZOBACZYĆ „FRANCISZEK / KRA- mnik wykonała firma: A. Tuve, Warszawa, SZEWSKI / ŻYŁ LAT ul. Młynarska 38. 42 / ZM. D. 19–XI–19[..] / UKOCHANYM MĘ- 51. 1911 – Emilia Starzeńska, Julia Poda- ŻOM ŻONA / PROSI O jewska, sektor III WESTCHNIENIE DO Inskrypcje: „Ś.P. / EMILJA Z PODAJEW- BOGA” SKICH / STARZEŃSKA / UR. 18 SIERPNIA Nagrobek kamienny 1828 R. / ZM. 23 STYCZNIA 1911 R.” zwieńczony krzyżem, „JULJA PODAJEW- ślady po ogrodzeniu SKA / UR. 18 STYCZ- kwatery grobowej. NIA 1832 R. / ZM. 2 MARCA 1911 R.” 49. 1910 – Piotr Ignacy Borkowski, „PROSZĄ O WES- sektor IV TCHNIENIE / DO Inskrypcja na nagrob- BOGA” ku: „Ś.P. / PIOTR IGNA- Inskrypcja u dołu CY / BORKOWSKI / nagrobka: „GRÓB UR. D. 30 / I 1885 R. / RODZINY MZURA– ZM. D. 2 / III 1910 R.” STARZEŃSKICH” Inskrypcja na płycie Emilia Starzeńska była matką Władysława nagrobnej: „ZGINĘ- Starzeńskiego właściciela apteki w Piasecznie. ŁEŚ DROGI SYNU I Julia Podajewska, jej siostra, córka Jana i Ka- BRACIE / W TWEJ roliny ze Szlefów, panna. MŁODOŚCI JAKBY W ŚNIE / ZOSTAWIAJĄC Nagrobek betonowy na ceglanej podstawie, PO SOBIE / CIĘŻKI ŻAL W RODZINIE / zwieńczony krzyżem, tablice żeliwne. Odlewy NIECH TWE ŚWIĘTE CNOTY / A NASZE wykonała firma: P. Bitschan, Warszawa. CIERPIENIA / WYJEDNAJĄ U BOGA / DU- SZY TWEJ ZBAWIENIA” 52. 1912– Wincenty Golszański, Piotr Ignacy Borkowski syn Mariana i An- sektor IV ny z Wągrodzkich, kawaler urodzony w para- Inskrypcja: „Ś.P. / WINCENTY / GOL- fii Warka. Z zawodu rzeźnik. SZAŃSKI / ZM. D. 1 Nagrobek z piaskowca zwieńczony metalo- CZERWCA 1912 R. / wym krzyżem, ślady ogrodzenia kwatery gro- PRZEŻYWSZY LAT bowej. 28. / PROSI O ZDRO- WAŚ MARJA.” 50. 1910 – Irena Berry, sektor IV Wincenty Golszański Inskrypcja: „Ś.P. / IRENKA / BERRY / ŻYŁA syn Jana i Stefanii M. 7 / ZM. D. 10 LIPCA 1910 R. / ZGASŁEMU z Kieliszów, kawaler. SŁONKU / RODZICE.” Z zawodu krawiec, Irena Berri córka Ka- mieszkający w Chy- rola rysownika i He- liczkach. leny z Całczyńskich Płyta nagrobna z piaskowca, ślady ogrodzenia zamieszkałych w Pia- kwatery grobowej. secznie. Nagrobek z piaskowca 53. 1913 – Jan Lutz, sektor VIII z żelaznym krzyżem, Inskrypcja: „Ś. P. / JAN / LUTZ / ŻYŁ LAT 81 fragmenty ogrodzenia / ZM. 9 LUTEGO 1913 R. / POKÓJ JEGO PRO- kwatery grobowej. Po- CHOM.”

TO WARTO ZOBACZYĆ 23 Inskrypcja u dołu na- Piasecznie. Pozostawił grobka: „GRÓB RODZI- żonę Bronisławę z Na- NY JANA LUTZA” lewczyńskich. Jan Lutz syn Jana i Ka- Nagrobek betonowy w roliny z Dyrów. Wła- formie sękatego „drew- ściciel ziemi w Starej nianego” krzyża, kwa- Iwicznej. Pozostawił tera grobowa ogrodzo- żonę Krystynę z Wer- na metalowymi pręta- nerów. mi umocowanymi w Nagrobek z piaskowca „drewnopodobnych” zwieńczony krzyżem. Pomnik wykonała fir- słupkach. Pomnik wykonała firma: B. Syp- ma: A. Tuve, Warszawa, ul. Młynarska 38. niewski i W. Strunge, Warszawa.

54. 1913 – Jan Woźniak, sektor IV 56. 1914 – Maria Wiśniewska, sektor I Inskrypcja: „Ś.+P. / Inskrypcje: „Ś. +P. / MARJA Z REGNERÓW JAN / WOŹNIAK / ŻYŁ / WIŚNIEWSKA / ŻYŁA LAT 29 / ZM. 6 LAT 21 / ZM. 15 LUTE- CZERWCA 1914 R.” GO / 1913 R” „Ś. P. / ROZALJA Z ŁUCZAKÓW / WIŚNIEW- Jan Woźniak syn Wła- SKA / ŻYŁA LAT 76 dysława i Julianny ze / ZM. 26 PAŹDZIER. Slażyńskich, kawaler 1915 R. / PROSZĄ O urodzony w parafii ZDROWAŚ MARJA” Ostrołęka. Z zawodu „Ś. P. / ADAM REGNER robotnik, zmarł w Pia- / ŻYŁ LAT 80. / ZM. 4 secznie. WRZEŚNIA 1928 R.” Nagrobek z piaskowca zwieńczony żelaznym „Ś.P. / WIESŁAWA RE- krzyżem. GNER / ŻYŁA LAT 17 / ZM. 20 IX 1930 R.” 55. 1914 – Józef Majewski, sektor III Rozalia Wiśniewska, wdowa po rolniku, Inskrypcja: „Ś.P. / JÓZEF / MAJEWSKI / ŻYŁ urodzona w parafii Babice, zamieszkała w Pia- LAT 56 / ZM. D. 14 MAJA 1914 R. / PROSI O secznie przy synu. ZDROWAŚ / MARYA / OD ŻONY” Nagrobek z piaskowca zwieńczony krzy- Józef Majewski syn Antoniego i Teofili z żem. Pomnik wykonała firma: M. Szelągow- Boreckich. Szewc urodzony i zamieszkały w ski, S. Iwanowicz, Warszawa, ul. Dzika 59.

24 TO WARTO ZOBACZYĆ Miejsca pamięci narodowej

1. Pomnik Powstańców 1863 r. rokiem – 1944 wymieniono oficerów zabitych Mogiła 12 powstań- w Katyniu. ców poległych 19 ma- Przy Związku Bojowników o Wolność i ja 1863 r. w lesie choj- Demokrację oraz Związku Inwalidów Wojen- nowskim pod Pilawą, nych w Piasecznie działał komitet ufundowa- w potyczce z Rosja- nia pomnika, który m.in. rozprowadzał cegieł- nami. Byli to żołnie- ki 5– i 10–złotowe. Logo ZBoWiD umieszczo- rze z oddziału majora no w centralnej części pomnika. Władysława Konono- W X 2006 r. opisany pomnik rozebrano, a wicza. Tylko dwóch z 22 IV 2007 r. poświęcono nowe mauzoleum, nich – Hipolita Sobo- wykonane przez Zakład Kamieniarski Długo- cińskiego z Góry Kal- łęckich. warii i Ksawerego Jakubowskiego spod Łuko- wa – udało się zidentyfikować. 3. Pomnik Katyński Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. na W 1989 r. przy głów- ich grobie obok drewnianego krzyża ustawio- nej alei ustawiony zo- no kamień z inskrypcją na żeliwnej tablicy: stał brzozowy krzyż „Pod tym kamieniem / spoczywają szczątki / z napisem: „Pamięci 12tu bojowników r. 1863 / poległych za wiarę pomordowanych w wolność i ojczyznę. Cześć im i towarzyszom Katyniu i łagrach na ich / których mogiły nie zapomnienia / ne całym obszarze Rosji niech otaczają opieką / rodacy”. Radzieckiej od 17 IX Pomnik ogrodzony łańcuchem z cierniami. 1939 r. Rodacy. Kwie- W tle kasztanowiec o pięciu zrośniętych ze so- cień 1989”. bą pniach, stanowiący naturalne, monumen- Dnia 1 IX 1993 r. w talne, dopełnienie całości. kościele św. Anny poświęcono urnę z procha- mi pomordowanych w Katyniu i w tym samym 2. Kwatera wojenna 1939–1945 dniu wmurowano ją w powstający pomnik. Drewniane krzyże w W miejscu drewnianego krzyża, w dniu 17 1959 r. zastąpiono po- IX 1993 r. odsłonięto i poświęcono pomnik ku mnikiem w postaci czci ofiar Katynia, więźniów Kozielska, Ostasz- pionowych płyt z na- kowa i Starobielska, gułagów i innych miejsc zwiskami. Upamięt- kaźni w ZSRR od 17 IX 1939 r. W jego central- niono poległych w nej części umieszczono wizerunek Matki Bo- kampanii wrześnio- skiej Katyńskiej. Społecznemu Komitetowi Ka- wej, w Powstaniu tyńskiemu przewodniczył Lucjan Moreń, pre- Warszawskim m.in. zes Towarzystwa Przyjaciół Piaseczna. pod Pęcicami, roz- W rok później, 17 IX przy pomniku odpra- strzelanych w 1944 r. wiono Mszę Św. wynagradzającą za święto- mieszkańców wsi Orężna i innych. Pod nie- kradzką kradzież orłów z pomnika, które za- właściwym, wówczas jedynie dopuszczalnym stąpione zostały nowymi.

TO WARTO ZOBACZYĆ 25 Groby osób zasłużonych, ciekawe nagrobki (wybór)

Sektor I

1. Grób rodziny Krasińskich. Mikołaj Krasiński syn Woj- ciecha i Emilii ze Starczewskich wraz z żoną Anną Felicją z Wysłouchów. Były ziemianin urodzony w Chersoniu w Rosji (dziś Ukraina), stały mieszkaniec miasta Kobrynia (dziś Białoruś). Mieszkał czasowo i zmarł w Piasecznie. Pomnik nagrobny z figurą Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej. Odrestaurowany przez Społeczny Komitet Reno- wacji Cmentarza Parafialnego i firmę Bożeny Długołęckiej w 2002 r.

2. 1945/1946 – żoł- nierz sowiecki. Betono- wy obelisk, pozbawio- ny oznak religijnych. Do lat 60. na nagrobku była namalowana czer- wona gwiazda.

3. Wacław Kaun farma- ceuta, burmistrz Pia- seczna w l. 1918–1926, pochowany w grobie z bratem. Nowy nagrobek ufundowany przez Zakład Kamieniarski rodziny Szołtunów z Wągrodna w 2008 r.

4. Ksiądz Wincenty Balul, ur. 18 VII 1874, zmarł 31 VIII 1944 r. w mieszkaniu przy Składzie Aptecznym w Piasecznie przy ul. Kościuszki. Akt zgonu, za zgodą Kurii Me- tropolitalnej Warszawskiej, spisany został dopiero w dniu 31 XII 1992 r.

26 TO WARTO ZOBACZYĆ Sektor II

7. Grobowiec rodziny Rost- kowskich, właścicieli ce- gielni w Dąbrówce. W 1930 r. została tu pochowana Maria z Nawrockich córka Aleksandra i Elżbiety, żona Stanisława Rostkowskiego. Zmarła w wieku 66 lat w Dąbrówce.

5. Grób rodziny Jaszczołtów. 8. 1936 – Stanisława z Doktor Antoni Jaszczołt lekarz Janiszewskich Derda. Po- piaseczyński; rozpoczął prakty- mnik nagrobny z piaskow- kę przed I wojną światową. ca, z płaskorzeźbą przedsta- wiającą anioła pochylonego nad urną. Wykonała firma: K. Kwieciński, Warszawa – Bródno.

9. Ks. kanonik Antoni Ku- kalski, syn Kajetana i Wik- torii z Lipińskich, ur. 3 IX 1857 r. w Warszawie. Pro- boszcz piaseczyński w latach 1902–1938.

6. Wiktor Stephan inspektor le- śny dóbr wilanowskich, zarzą- dzał Lasami Chojnowskimi, w których prowadził wzorową go- spodarkę. Na jego cześć jeden z rezerwatów przyrody nazwano w 1989 r. „Uroczyskiem Stepha- na”. Stephan ma też kamień i dąb swego imienia. Nazwa czę- ści wsi Żabieniec – Stefanów wywodzi się od jego nazwiska.

TO WARTO ZOBACZYĆ 27 10. Ksiądz kanonik Antoni Sta- 11. Grób rodziny Obłąkowskich. Stefan Obłąkowski le- niszewski, były dziekan krzemie- karz weterynarii. Janusz Obłąkowski nauczyciel, radny niecki, umarł w Chylicach. miejski i powiatowy.

Sektor III 13. 1917 – Leopold Klauss. Nagro- 12. Grób rodziny Chruścińskich. Pomnik nagrobny z bek weterana powstania stycz- piaskowca o konstrukcji architektonicznej. W central- niowego. nej części brama z krzyżem, po bokach płaskorzeźby przedstawiające postaci aniołów. Sektor IV 15. 1956 – pilot Tadeusz Rajski, 14. Kwatera Zgromadzenia Sióstr Pasterzanek. zginął w czasie lotu ćwiczebnego.

28 TO WARTO ZOBACZYĆ Groby osób zasłużonych, ciekawe nagrobki (wybór)

Sektor I

2. 1945/1946 – żoł- nierz sowiecki. Betono- wy obelisk, pozbawio- ny oznak religijnych. Do lat 60. na nagrobku była namalowana czer- wona gwiazda.

3. Wacław Kaun farma- ceuta, burmistrz Pia- seczna w l. 1918–1926, pochowany w grobie z bratem. Nowy nagrobek ufundowany przez Zakład Kamieniarski rodziny Szołtunów z Wągrodna w 2008 r.

26 TO WARTO ZOBACZYĆ Sektor II

9. Ks. kanonik Antoni Ku- kalski, syn Kajetana i Wik- torii z Lipińskich, ur. 3 IX 1857 r. w Warszawie. Pro- boszcz piaseczyński w latach 1902–1938.

TO WARTO ZOBACZYĆ 27 Sektor III

12. Grób rodziny Chruścińskich. Pomnik nagrobny z piaskowca o konstrukcji architektonicznej. W centralnej części brama z krzyżem, po bokach płaskorzeźby przed- stawiające postaci aniołów.

10. Ksiądz kanonik Antoni Stani- szewski, były dziekan krzemieniec- ki, umarł w Chylicach.

11. Grób rodziny Obłąkowskich. Stefan Obłąkowski lekarz weterynarii. Janusz Obłąkowski nauczyciel, radny miejski i powiatowy.

28 TO WARTO ZOBACZYĆ 18. Adolf Małyszko współtwórca przedwojennego Towarzystwa Przyjaciół Piaseczna, radny miejski, współwydawca lokalnego czasopi- sma „Echo Piaseczna”.

19. Jan Marian Krassowski pro- fesor astronomii, wykładał na kilku uczelniach i w Towarzystwie Kursów Naukowych w Warszawie. Mieszkał w Piasecznie; w 1926 r. założył tu, przy ul. Poniatowskiego, obserwatorium astronomiczne.

20. Kazimiera i Julian Chądzyńscy, bardzo nietypowy nagrobek w formie kapliczki przydrożnej, z cera- micznymi ptaszkami. Tablica epitafijna prawdopodobnie przeniesiona z wcześniejszego pomnika.

Sektor V

21. Grób rodziny Józefa i Dominiki Rowińskich. Po- mnik nagrobny betonowy o konstrukcji architektonicznej. Symboliczna brama otwiera zmarłym drogę do nowego życia. Wykonała firma: B. Sypniewski, Warszawa, ul. Powązkowska 28.

30 TO WARTO ZOBACZYĆ Sektor VI

22. Felicja Wyczółkowska – dy- rektorka Szkoły Chyliczkow- skiej w l. 1909–1939 (z prze- rwą w l. 1920–1925) oraz Janina Koźmińska zasłużona, wielolet- nia nauczycielka tej szkoły.

23. Ks. kanonik Stanisław Ma- tysiak proboszcz w parafii Św. Anny.

Sektor VIII

25. 1926 – Feliks Śmi- gielski. Nagrobek poli- cjanta, który zginął na służbie.

Sektor VII

24. Grobowiec rodziny Muszyńskich. Pomnik nagrobny z kolorowego piaskowca, z płaskorzeźbą przedstawiają- Sektor IX cą postać modlącego się Chrystusa. Wykonała firma: W. Niedziałek, Warszawa – Bródno. 26. Mateusz Koperski lekarz piase- czyński.

TO WARTO ZOBACZYĆ 31 Biuro Promocji i Informacji ISBN 978-83-921614-1-7 www.piaseczno.eu Gminy Piaseczno