مجله علمی ـ پژوهشی زیستشناسی جانوری تجربی .Experimental Biology Vol. ??? No. ???, ?????? (??? - ???) سال هفتم، شماره چهارم، پیاپی بیست و هشتم، بهار 8931 )38-31(

نكاتيدر باره ويژگي هاي تاكسونومي Notes on taxonomy of kotschyi (Heckle, 1843) and باربوسكاتاشيBarbus kotschyiو Barbus grypus Heckle, 1843 باربوسگريیپوسBarbus grypus

‌ Jalal Vali-ollahi* ‌ * جالل ولي الهي ,Assistant Professor, Department of the Environment استادیار، گروه محيط زیست، دانشگاه تربيت دبير شهيد رجائی، تهران، ایران Shahid Rajaee Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran )تاریخ دریافت: 32/23/2231 - تاریخ پذیرش: Received: Mar. 13, 2017 - Accepted: Apr. 14, 2019) )2231/2/31)

چكیده Abstract تعيين دقيق گونه ها و هيبریدهای )دورگههای( باربوس ماهيان به Precise identifying of a Barbus fish species and the سبب این که ماهيان بزرگ جثه اقتصادی ایران هستند و بسياری از hybrids is very important because these fishes are گونههای آنها در معرض انقراض یا نابودی ذخایر است از اهيمت large freshwaters fishes of Iran and the stock of زیادی دارد در بازنگری از ماهيان ایران در سال 2211 در موزه تاریخ them are going to vanished. In 2000 the Barbus species of Iran was revised at CMN and from that طبيعی کانادا و تحقيقات از آن زمان تاکنون تمام اسناد موجود به دو time all document of these species were reviewed, گونه از این ماهيان گردآوری شد سال 2183 هگل )Heckel( یكی this is a part of this studies. In 1842 Heckel از گونه های بار بوس ماهيان را Lebeobarbus kotschyi ناميد. described Lebeobarbus kotschyi and named it in این نام گذاری به احترام جمعآور ی کننده این نمونهها یعنی تئودور respect to Theodor Kotschyi. During the time this کاتاشی Theodor Kotschyi صورت گرفت. در طول زمان نام name has changed to Barbus kotschyi. Barbus این گونه به Barbus kotschi بدل شد و توسط محققين متعدد kotschyi (Heckle, 1843) was synonymized with با B. gripus مترادف اعالم شد. و توسط محقين دیگر بهعنوان Barbus grypus Heckle, 1843 by several authors. گونه مستقل قلمداد شد. هدف این تحقيق معرفی باربوس کاتاشی The samples was examined In my projects the بهعنوان یک گونه مستقل از طریق نشان دادن اختالفهای بين این morphological differences between these two گونه و گونه ماهی شيربت است. روش کار در شناسایی و تفكيک related species is enough to separate them, but for این ماهی بهعنوان گونه مستقل، مقایسه بيست و یک ویژگی conceding them as two identical species more مورفومتریک و مریستيک تمام نمونههای موجود در موزه تاریخ recherché has to be done and more samples must طبيعی و تمام نمونههای صيد شده اخير می باشد. نتيجه این تحقيق be collected. In this paper the more outstanding این است که در نمونه های مشاهده شده اختالف شكل و اندازه زائده features and differences between these two species ميانی زیر لب تحتانی و اختالف اندازه نسبی سر فراتر از آن است are outlined. The difference between this species Barbus grypus Barbus kotschyi که بتوان رابا مترداف and Barbus grypus, to which it is deceptively دانست. طول نسبی سر در اولی بزرگتر و زائده ميانی زیر لب similar, lies mainly in the relative head length, the تحتانی فراخ تر و بزرگتر است و این ویژگی قابل تشخيص برای mouth, and the fleshy lobe below the symphysis of جدایی این دو گونه کفایت می کند. در جستجوی این ماهی در ميان the lower jaw. In querying among 2000 دو هزار ماهیگير حرفه ای آنها این ماهی را در سالهای اخير صيد و professional angler, they states that have caught شناسایی کردهاند و آن را ماهی شيربت شبکار میدانند. .this fish and named it as a night touring fish

واژههاي كلیدي: ایران، تاکسونومی، Keywords: , Barbus grypus, Barbus ،Barbus grypus kotschyi, taxonomy, Iran. B. kotschyi .

* نویسنده مسئول: جالل ولی الهی E-mail: [email protected]; [email protected] 39 مجله علمی ـ پژوهشی زیستشناسی جانوری تجربی، سال هفتم، شماره چهارم، پیاپی بیست و هشتم، بهار 8931

مقدمه مستقل پذیرفته است ) مؤلفین بعدی این گونه ماهی را برای تقسیم باربوس به چند گروه كوشش های زیادی با B. grypus مترادف دانستند. بر طبق اظهارات صورت گرفته است. ام ا این گروه بندیها تاكنون در Mirza )1949( و Berg )1943( این دو گونه ماهی محافل علمی جایگاه معتبری نیافتهاند. تعداد دقیق مترادف هستند. گونهها در این جنس نیز نامعین است ) & Banarescu در مورد ماهیان حوزه دجله و فرات و بهویژه Coad, 1991; Armantrout, 1980(. تشابه گونههای جنس باربوس ماهیان در عراق محقق عراقی مورفولوژیك بین گونه های ماهیان ذكرشده هم چنین مهدی نمونهها ی بسیاری از ماهیان عراق را در موزه مشكالتی كه در اثر مطالعه نمونهها یی كه در اندازه و تاریخ طبیعی بغداد گردآوری كرده و با همكاری سنین مختلف هستند و یا گونه های كه نمونة ت یپ سالم متخصصین اروپایی به شناسایی و مطا لعه آنها پرداخت. و خوبی در مجموعه موزه های جانورشناسی جهانی Mahdi )1962( با استناد به اظهارات گوتنر این گونه را ندارند، مانع ارائه نقطه نظرات كامال قاطع در مورد این به عنوان یك گونه مستقل در رودخانه دجله درعراق گونه های جنس كپور ماهیان شده است. تنوع زیستی این گزارش كرده است. گروه ماهیان هنوز در پرده ابهام باقی مانده و نتایج برخی Karaman )1971( از افرادی است كه جنس مطالعات گاهی متن اقض می باشند )Coad, 2001(. باربوس را تفكیك نموده است. او تنها درحوزه سال 8189 هگل 18 گونه ماهیان آب شیرین را در بینالنهرین 88 الی 81 گونه را مشخص نموده و آنها محدوده ای كه در آن زمان سوریه نامیده میشد، معرفی را در دو زیر خانواده و پنج جنس جای داده است. بر كرد. از میان این گونهها 88 گونه باربوس ماهی وجود طبق اظهارات كارامن آلمانی این گو نه ماهی متعلق به داشت. Theodor Kotschyi )1949( نمونههایی از Torgrypus است. ماهیان آب شیرین را از اطراف شیراز جمعآور ی كرد و برای رفع برخی ابهامها در مورد تنوع زیستی این برای او در موزه تاریخ طبیعی وین ارسال نمود )به آثار گونهها و برای این كه تشابهها و تفاوتهای گونههای Heckle, 1843-1849 رجوع كنید( از میان این نزدیك به هم آشكار شوند از سال 8911 تاكنون برروی نمونهها هگل 81 گونه ماهی را شناسایی كرد. همگی نمونهها صیدشده و موجود در موزه مطالعة مقایسهای این گونهها همان هایی بودند كه قبال هگل شناسایی صورت گرفت. در این مقاله مقایسهها بر روی دو گونه كرده بود. از میان این گونهها او تنها یك گونه باربوس ارائه میشود. این تحقیق میتواند مقدمهای برای ماهی را در ایران یعنی Luciobarbus barblus را برداشتن گامی بزرگ تر و تفكیك دقیق این گونهها در به عنوان گونه جدید معرفی كرد و بقیه گونه های باربوس طرحی گسترده باشد. ماهیان را با ماهیانی كه قبال شرح داده بود مترادف و در این تحقیق دو گونه این ماهیان یعنی Barbus همانند دانست. یكی از این گونه های باربوس ماهیان را grypus و Barbus kotschyi مورد شناسایی و او Lebeobarbus kotschyi نامید. این نام گذاری به مقایسه قرار گرفته است. احترام جمعآور ی كننده این نمونه ها یعنی تئودور كاتاشی محقق سالهای اخیر Borkenhagen )2014( )Theodor Kotschyi( صورت گرفت. در طول زمان شیربت یا باربوس گریپوس را عربی باربوس نام این گونه به Barbus kotschi بدل شد و توسط )Arabibarus( نامید و این جنس را مستقل قلمداد محققین متعدد با B. gripus مترادف اعالم شد. كرد در این جنس او عالوه بر دو گونه موجود به Gũnther )1874( با مروری بر مشاهدات هگل نامهای عربی باربوس گریپوس و عربی باربوس این ماهی یعنی B. kotschyi را به عنوان یك گونه عربیكوس گونه جدیدی به نام Arabibarbus ولی الهی: نكاتی درباره ویژگی های تاكسونومی باربوس كاتاشی ... 39 hadhrami را در كشور یمن در حوزه آبخیز Wadi 99 ویژگی مورفومتریك و 89 ویژگی مریستیك Hadhramaut/ Wadi al Masila معرفی كرد. بر اساس روش استاندارد بهترتیب اندازه گیری و این دو گونه دیگر با Barbus kotschyi كه در شمارش شد با استفاده از كولیس با دقت 8/1 میل یمتر این تحقیق شرح داده شده تفاوت دارند گرچه ممكن نزدیكترین عدد به 8/1 میلیمتر خوانده شد. تمام است این تقسیم جنس درست باشد ولی در این شعاع های بالهها غیر از بالة دمی از قاعده باله شمارش تحقیق از آن پیروی نشده است. ضرورت دارد در آینده شد. طول و عرض جغرافیایی از روی برچسب نم ونهها تحقیقات كاملتری از طریق تشخیص دی ان ای خوانده شد. اطالعات حاصل وارد سلولهای صورت گیرد تا این ابهامها برطرف شوند. محاسباتی شد و مورد پردازش قرار گرفت. برای رعایت استاندارد نگارش مقاالت تاكسونومی ماهیان موا دوروشها مشخصات كارت كاتالوگ موزه برای جلوگیری از برمبنای ویژگی های اساسی مورفومتریك و مریستیك اشتباه باید به زبان انگلیسی نوشته شود. به بخش و برمبنای جزئیات ارائه شده از طرف توصیف كننده مشخصات نمونهها رجوع شود. منظور از اختصار اولیة نمونه های نمونه های موجود در موزه تاریخ CMN موزه تاریخ طبیعی كانادا ) Canadian طبیعی كانادا )CMN ( موردآزمون قرار گرفتند. Museum of Nature( است.

شكل Barbus kotschyi )Heckel, 1846( .1

شكل 2. طول سر و زائده میانی زیر لب تحتانی در B. kotschyi و B. grypus

38 مجله علمی ـ پژوهشی زیستشناسی جانوری تجربی، سال هفتم، شماره چهارم، پیاپی بیست و هشتم، بهار 8931

نمونهها ی آزموده شده در موزه تاریخ طبیعی اوتاوا ریخت شناسی ماهی به طول استاندارد 81 میلیمتر در سال 8339 در بدن كشیده، نیمه استوانه ای. سر نسبتا كوچك طول برازجان رودخانه دالكی، بهطول 981 میلیمتر در سال سر بزرگتر از عمق بدن طول سر شامل حدود 8/98 8381 در مسجد سلمان 91 كیلومتری شوشتر و به )91/8-11/8( برابر عمق بدن. طول كلی 8/38 طول استاندارد 911 میل یمتر در سال 8318 در عراق )81/1-18/8( برابر طول سر و طول استاندارد 9/13 صید شده است. ماهی بهطول 981 میلیمتر در سال )11/8-88/9( برابر طول سر. دهان نیمه انتهایی 8331 در خوزستان صید شده است. در ایران این به شدت دارای انحنا است. دو جفت ازسبیلكها وجود ماهی در مجموعه ماهیان ما صید نشده است و تنها دارد. چشم كوچك قطر چشم 98/1 برابر طول سر. چند نمونه از شیربت در حوالی اندیمشك صید گردید. خارهای اولین كمان آبششی حدود 81 عدد. این نمونهها با شش نمونه از باربوس گریپوس یا دندان های حلقی مانند دندان حلقی B. grypus است شیربت معمولی موجود در موزه تاریخ طبیعی اوتاوا با فرمول 1،9،9-9،9،1 است. در قاعده پهن بوده و در مقایسه شد. جزئیات كارت كاتالوگ آنها موجود است و نوك تیز است )شكل 9 (. فلسها بزرگ، حدود 91/1 در صورت درخواست ارسال خواهد شد. )91-98( فلس در خط جانبی، 8 تا 1 فلس در پایین بدن كشیده، نیمه استوانه ای و سر نسبتا كوچك. در خط و 1 ردیف در باالی خط، ابتدای بالة پشتی كمی پشت بالة مخرجی ساقه دمی باریك میشود. جلوتر از ابتدای بالة شكمی است . دهان متوسط، نیمه تحتانی، قویا منحنی دو جفت سبیلك هر كدام تقریبا معادل قطر چشم. دندان ظظحلقی 1 -9-9 با قاعده عریض و نوك چنگكی، شعاع سخت، یا شعاع های استخوانی بالة پشتی بدون دندانه. زائده كوچك زیر لب تحتانی بسیار كوچك یا اصال وجود ندارد. سایر ویژگیها مانند B. kotschyi است. در غرب ایران با نام محلی شیرب ت شناخته میشود.

نتايج در نمونهها ی مشاهده شده اختالف شكل و اندازه زائده میانی زیر لب تحتانی و اختالف اندازه نسبی سر فراتر از آن است كه بتوان Barbus kotschyi را با Barbus grypus مترا دف دانست. طول نسبی سر در اولی بزرگتر و زائده میانی زیر لب تحتانی فراختر و بزرگتر است. این ویژگی قابل تشخیص برای جدایی این دو گونه كفایت میكند. با مقایسه نمونهها ی موجود از هر دو گونه برای شكل 3. دندان های حلقی در گونه Barbus kotschyi )باال( B. kotschyi ریخت شناسی نتایج زیر ب ه دست آمد. و گونه Barbus grypus ) پائین(

ولی الهی: نكاتی درباره ویژگی های تاكسونومی باربوس كاتاشی ... 31

استخوان بالة پشتی صاف و بلند و حدود 19/8 با طول سر و زائده میانی زیر لب با اندازه های حد واسط عمق بدن میباشد. طول بالة مخرجی دو برابر طول نشانگر وجود دورگه بین این دو گونه باشد. قضاوت در قاعده آن است. این مورد به تحقیقات بیشتری نیاز دارد. بالة پشتی دارای چهار شعاع غیرمنشعب 8-3، متوسط 1 شعاع منشعب است. بالة مخرجی دارای دو رنگ شعاع غیر منشعب و 8-1 متوسط 1/1 شعاع منشعب رنگ نمونه های نگه داری شده در الكل، به صورت است. بالة سینه ای یك شعاع غیر منشعب و 81 شعاع نقره ای تیره در نیمرخ فوقانی بدن و نقره ای سفید در منشعب است طول بزرگ ترین شعاع تقریبا برابر طول نیمرخ تحتانی است. همه بالهها در قاعده سفیدتر بوده استخوان بالة پشتی است. شكل عمومی بدن و وجود و در حاشیه تیرهتر هستند بر طبق اظهارات هگل سال B. grypus فلس های بزرگ و بسیاری از ویژگی های شبیه 8189 این ماهی همراه با در دجله یافت B. grypus است به همین سبب با آن اشتباه تشخیص میشوند. برای یافتن محل های زیست به مشخصات داده میشود. با وجود تعداد اندك نمونهها چون اختالفات نمونه های آزمون شده رجوع كنید. در غرب ایران B. grypus بین این دو گونه در دو ویژگی اساسی یعنی طول نسبی با نام محلی شیر بت یافت میشود و B. kotschyi سر و طول نسبی زائده میانی زیر لب نهفته است. برای بسیارنادر است. كمیاب تر است. اجتناب از سردرگمی دراین تحقیق جدایی این دو گونة با مقايسه نمونهها ي موجود از هر دو گونه B. kotschyi ماهی، به ادغام آن دو به عنوان یك گونه ترجیح داده شد براي ريخت شناسي نتايج جدول )Valiallahi, 2000(. . احتمال میرود وجود گونه هایی 1 بهدست آمد.

شكل 4. نسبت طول كل به طول سر در برابر طول كل در Barbus grypus و Barbus kotschyi

شكل 5. نسبت طول استاندارد به طول سر در برابر طول استاندارد در B. grypus و B. kotschyi 31 مجله علمی ـ پژوهشی زیستشناسی جانوری تجربی، سال هفتم، شماره چهارم، پیاپی بیست و هشتم، بهار 8931

جدول 1. دامنه )R(، میانگین )X( و انحراف معیار )SD( ویژگی های انتخابی مورفومتریكو مریستیك در Barbus kotschyi و مقایسة آن با Barbus grypus )تمام واحدها به میلیمتر میباشد.( Barbus grypus)N= 7( Barbus kotschyi)N= 4( نام متغیر دامنه `SD X دامنه `SD X طول كلی 3-991 31-811 طول استاندارد 81-911 81-981 طول بالة پشتی 91-19 88/91 88/11 91-19 91/18 1/8 طول قاعده بالة پشتی 88-98 98/81 3/99 88-81 91/18 1/1 طول سبیلك فك فوقانی 8-88 3/91 8/98 9-88 81/11 1/1 طول سبیلك فك تحتانی 1-89 81 9/98 8-91 89 9/9 تعداد خارهای اولین كمان آبششی 81 81-98 88/81 9/91 نسبت سربه پوزه 9/81-9 9/11 1/81 9/39-9/89 9/88 9/1 نسبت سربه قطرچشم 8/9-8/88 1/98 8/93 8-8/11 1/11 1/3 نسبت سربه عمق بدن 8/11-8/91 8/98 1/88 8/8-8/98 8/11 8/1 نسبت سربه بالة سینه ایی 8/11-8/91 8/98 1/89 1/31-8/39 8/91 1/99 نسبت طول كل به طول سر 8/18-1/81 8/38 1/91 8/18-1/89 1/88 1/81 عمق بدن به بالة پشتی 8-8/1 8/19 1/19 8-8/88 8/83 1/91 طول استاندارد به طول سر 9/88-8/11 9/13 1/88 9/31-8/89 8/98 1/99 طول استاندارد به عمق بدن 9/3-1/11 8/88 1/11 9/3-1 8/1 1/91 تعداد فلس های روی خط جانبی 98-91 91/91 8/88 99-98 91/89 9/18 شعاع های منشعب بالة پشتی 8-3 1 1/19 1-3 1/18 1/19 شعاع های منشعب بالة شكمی 8-1 8/1 1/1 8-1 8/89 1/19 شعاع های منشعب بالة مخرجی 1-8 1/1 1/13 1-8 1/18 1/19 شعاع های منشعب بالة سینها ی 81-88 81 1/19 81-88 81/11 1/13 وزن )به گرم( 1-981 1-111

بحث ونتیجه گیري بر طبق اظهارات هگل )8189( كل بدن در بر طبق اظهارات هگل )B. kotschyi Labiobarbus ،)1843 بسیار فشردهتر از بدن در B. grypus kotschyi یك گونه مستقل است. اختالف عمده بین است. در نمونهها ی سنجیده شده در این تحقیق، این گونة ماهی و Barbus grypus در زائده گوشت فشردگی و عمق بدن عامل قابل اهمیتی تلقی نشد. آلوده میانی زیر لب پایین، طول نسبی سر و عمق بدن زیرا این عامل بسیار متغیر بوده و تحت تأثیر وضعیت نهفته است. برای B. kotschyi، هگل عنوان میكند تغذیه و شرای ط زیست ماهی است. كه طول كل پنج برابر طول سر ماهی است و برای آنگونه كه ذكر شد گوتنر محقق آلمانی و B. grypus طول كلی 91/1 برابر طول سر است. این محقق عراقی سالها قبل این گونه را به عنوان یك اختالفات احتماال به علت مقایسه ماهیانی با اندازه های گونه مستقل در رودخانه دجله درعراق گزارش متفاوت بوده است. هگل )8181( بیان میكنند كه او كردها ند. در این تحقیق نیز به استناد اسناد فوق و چندین نمونه از B. grypus را با اندازه از 98ـ8 اینچ مشاهدات انجام یافته، ما این دو گونه را تا كاملشدن و برای B. kotschyi نمونهها یی با اندازه از 83ـ8 اطالعات و تحقیقات بعدی دو گونه مستقل تلقی این چ را بررسی كرده است. مینماییم. ولی الهی: نكاتی درباره ویژگی های تاكسونومی باربوس كاتاشی ... 38

سپاسگزاري جدید از ماهی شیربت در این طرح حاصل طرح شناسایی از جناب آقای دكتر Brian W. Coad در كشور كانادا و باربوس ماهیان بزرگ جثه ایران حمایتشده از طرف استاد دانشمند جناب آقای دكتر بهرام كیابی صمیمانه صندوق حمایت از پژوهشگران Iran National قدردانی و تشكر می نمایم از دوستان و اساتید گرامی (Science Foundation (INSF طرح پژوهشی مركز تحقیقات منابع طبیعی بخش تحقیقات شیالت شماره 38118318 میباشد كه به این وسیله از همه استان كرمانشاه كه صید برخی نمونهها حاصل فعالیت دستاندركاران این صندوق تشكر مینمایم و برای آنان است بهویژه از محمد قاضی هرسینی، بهمن حیدری زندهیاد استاد فرزانه، جناب آقای دكتر امین كیوان در و ساسان شاه محمودی تشكر می نمایم. صید نمونههای درگاه خداوند منان غفران و رحمت الهی امید دارم.

REFERENCES Armantrout, N.B.; (1980). The Freshwater Heckel, J.J.; (1843b). Ichthyologie. In: Fishes of Iran. Ph.D. Thesis, Oregon Russegger, J. Reisen in Europa, Asien State University, xx+472 pp. und Afrika, Stuttgart; 1(2): 991-1099, p.137,185,187,188. Taf. II-XIII (separate but identical Banarescu, P.; (1992b). Zoogeography of version of the above). Fresh Waters. Volume 2. Distribution Heckel, J.J.; (1846-1849a). Naturhistorischer and Dispersal of Freshwater in Anhang. In: Russegger, J. Reisen in Europa, North America and Eurasia. AULA- Asien undAfrika, Stuttgart; 2(3): 207-254, Verlag, Wiesbaden. pp. 519-1091. Taf. XIV-XXI. Berg, L. S.; (1948-1949): Freshwater fishes Heckel, J.J.; (1846-1849b). Anhang. Die of the USSR and adjacent countries. Israel Fische Persiens gesammelt von Theodor Program for Scientific Translations, Kotschy. In:Russegger, J. Reisen in Jerusalem (1962-1965), 3 Volumes. Europa, Asien und Afrika, Stuttgart; Borkenhagen, K.; (2014). A new genus and 2(3): 255-272, Taf. XXII. species of cyprinid fish (, Heckel, J.J.; (1846-1849c). Nachtrag zur Cyprinidae) from the Arabian Peninsula, Charakteristik und Classifikation der and its phylogenetic and zoogeographic Cyprineen-Gattungen.In: Russegger, J. affinities Environ Biol Fish;97:1179- Reisen in Europa, Asien und Afrika, 1195. DOI 10.1007/s10641-014-0315-y Stuttgart; 2(3): 273-290. Coad, B.W.; (2017). Freshwater Fishes of Heckel, J.J.; (1846-1849d). Index. Addenda Iran, Species Accounts , Cyprinidae et Corrigenda. In: Russegger, J. Reisen Garra to Vimba, Revised: 23 January in Europa, Asienund Afrika, Stuttgart; 2017. (www.briancoad.com). 2(3): 347-360. wasserfische§ںCoad, B.W.; (2010). Freshwater fishes of Karaman, M.S.; (1971). S Iraq. Pensoft Series Faunistica No. 93, der Turkei. 8. Teil. Revision der Barben 274 pp. Pensoft Publishers, Moscow. Europas, Vorderasiensund Nordafrikas. Coad, B.W.; Hussain, N.A.; (2007). First Mitteilungen aus dem hamburgischen record of the exotic species Hemiculter Zoologischen Museum und Institut; 67: leucisculus (Actinopterygii: Cyprinidae) 175-254. in Iraq. Zoology in the Middle East; 40: Mahdi, N.; (1962). Fishes of Iraq. 107-109. Ministry of Education, Baghdad. 82 pp. Günther, A.; (1874). A contribution to the Mahdi, N.; Georg, P.V.; (1969). A fauna of the River Tigris. The Annals systematic list of the vertebrates of Iraq. and Magazine of Natural History; 4(14): Iraq Natural History Museum 36-38, pl. VIII-IX. Publication, Baghdad, 26: 1-104. 31 مجله علمی ـ پژوهشی زیستشناسی جانوری تجربی، سال هفتم، شماره چهارم، پیاپی بیست و هشتم، بهار 8931

Mirza, K. S.; (1949). On a second of large Barbus species of Iran, National collection of fish from Iraq. Records of project No. 91001954. Iran National the Indian Museum; 45(1947): 115-127. Science Foundation (INSF). (in Farsi) Valiallahi, J.; (2000). A revision of Water keepers Iraq program.; (2013). Barbus species of Iran (: Lesser Zab Threat Assessment & Action cyprinidae). Ph.D. theses, Natural Plan (TAAP) Report January 2013, Resources faculty, University of Tarbiat Introduction at: Modares, Tehran Iran. [email protected]+964(0) Valiallah, J.; (2017), View on present status 7704616371 www.iraqwaterkeeper.org